FZK RETMNDE ARTIRILMI GEREKLK ORTAMLARININ KULLANIMLARINA LKN RETMEN VE RENC GRLER:11.

SINIF MANYETZMA KONUSU RNE

MUSTAFA SERKAN ABDSSELAM1 ORHAN SEVENCAN2

Karadeniz Teknik niversitesi, F.B.E., Ortaretim Fen ve Matematik Anabilim Dal Milli Eitim Bakanl, Beikdz MKB Anadolu retmen Lisesi, Fizik retmeni

zet Fiziin retilmesindeki amalardan biri, rencileri bilgiye nasl ulaacaklarndan haberdar ederek onlarn renmelerini kolaylatracak ve kalc renmeler iin uygun eitim -retim materyallerini kullanarak, similasyon animasyon gibi tekniklerle rencilerin gerek hayat deneyimleri kazanmalarn salamak, soyut olay ya da olgular somut hale dntrmektir (Grabinger, 1999, Jonassen, 1999 ). Ayn zamanda rencinin renme yaantlarn gerekletirirken tatmin olabilecei, ilgisini ekebilecei ve renmeye kar istek oluturabilecei, yaparak yaayarak renebilecei, bireysel farkllklarn dikkate alnd renme durumlarn ieren almalarn yaplmas nem tamaktadr (ilenti, 1985). Bu balamda, bilgisayar ortamndaki uygulamalar gerek dnyaya transfer eden, renciye gereki bir simlasyon ve deney ortam sunan artrlm gereklik ortamlar ile renme ortam renirken elenebilen, etkileimli, etkili ve gl bir hal almaktadr. Bu almann amac, rencilerin fizii renmede ve fizik retmenlerinin fizii retmede artrlm gereklik ortamlarnn kullanmlarna ilikin grlerinin alnmasdr. Bu almada nitel aratrma tekniklerinde biri olan odak grup grmesi teknii kullanlmtr. Veri toplama yntemi olarak yar yaplandrlm mlakat teknii kullanlmtr. Aratrma bnyesinde hazrlanan sorular cevaplandrmak amacyla Trabzon ilinde bulunan fizik retmenlerinden fizik retmeni ve Beikdz Anadolu retmen lisesinde 8 renci ile grup odak grmesi yaplmtr. Aratrma sonucunda elde edilen bulgularda retmenlere gre; artrlm gereklik ortamlarnn fizii zellikle de manyetizmay retmek adna manyetik alann grselletirilmesi ve somutlatrlmasnda yararlar salayabilecei, rencilere gre ise; artrlm gereklik ortamnn olaylar daha iyi anlamalarna ve kavramalarna yardmc olduu, bu ortamn uygulamalarda daha gereki bir ortam sunduu, grsellii ekillendirdii, kavramlar somutlatrmas ile n plana kt ifade edilmitir. Anahtar Kelimeler: Artrlm Gereklik Ortam, Fizik retimi, Manyetizma.

1.GR Bilim dallarndan biri olan fizik insanolunun doay anlama ve aklama abas sonucunda gncelliini hi yitirmemitir. Dnya apnda fizik alannda yaplan ve hala almalarn devam ettii konulardan birisi de fiziin nasl retileceidir. zellikle bu alanda yaplan bilimsel almalar, teknolojinin gelimesinde nemli bir rol oynamtr (Serway ve Beichber, 2002). renmenin sreklilik gstermesi ise bu almalarn neden tamamlanamadnn sebebidir (Lawson ve Lawson, 1993, Duphin ve Johsua, 1989, Greca ve Moreira, 2000, Dagher, 1995). Bu durum t oplumlarn yeni teknolojik gelimeleri izlemelerini ve kendilerine uyarlamalarn zorunlu hale getirerek eitim srecinin ve niteliinin gelimesinde nemli rol oynayan yeni teknolojilerin eitim kurumlarna girmesini de beraberinde getirmitir (Uun, 2003). Bu teknolojilerden biri de bilgisayar teknolojisidir. Bilgisayar teknolojileri eitim hayatmzda olay ve durumlarn simlasyonlarla ya da animasyonlarla oluturulmas, sergilenmesi ve grselletirilmesinde kullanlmaktadr. Bunun yan sra teknolojik aralarla desteklenmi masast bilgisayarlarda oluturulan senaryolarn grselletirilerek renmede kullanlmas, rencilerin gerek dnya durumlar ve problemlerini anlamasna yardmc olmaktadr. Fiziin retilmesindeki amalardan birisi rencileri bilgiye nasl ulaacaklarndan haberdar ederek onlarn renmelerini kolaylatracak ve kalc renmeler iin uygun eitim-retim materyallerini kullanarak, simlasyon animasyon gibi tekniklerle rencilerin gerek hayat deneyimleri kazanmalarn salamak, soyut olay ya da olgular somut hale dntrmek olduundan bilgisayar teknolojisinin fizik alannda kullanlmas fiziin amalarna ulalmada katk salayabilir (Grabinger, 1999, Jonassen, 1999).

Ancak bilgisayar teknolojisinde kullanlan grselletirmeler boyutlu oluturulduklar halde, renciler tarafndan anlalmalar bazen g bir hal alabilmektedir. Bu soruna zm olarak rencilerin retilen konuyla ilgili becerilerinin farkna varmalar ve bu becerilerini daha st seviyeye tamalar iin de teknolojinin sunmu olduu yeni gelimelerden yararlanlabilinir. Son yzyldaki gelimelerle nemli bir yol alan ve yaygn olarak kullanlan bilgisayarlarda retilen verilerin gerek ortamlarda etkin ve istendik ekilde kullanlamamalar sonucunda, artrlm ve sanal ortamlar gibi ortamlar hzla gelimektedir. Bu teknolojiler nda gelien yeni teknolojilerden birisi ise artrlm gereklik (AG) ortamlardr. AG ortamlarnn hem bilgi hem de beceri kazanma evresinde katk salayaca dnlmektedir. zellikle fizik dersi gibi anlalmas zor olan ierikler AG ortamlarnda grselletirilerek anlalr bir hal alacaktr. Bu ilevlerin geleneksel snf ortamnda gerekletirilemeyecei ise aka grlmektedir (McDermott 1993). Ayrca fizik eitiminde amalanan kazanmlarn olumas iin rencilerin yaparak, yaayarak renmeleri, renme srecine aktif olarak katlmalar ve bilim insan gibi davranarak fizii sorgulamalar gerekmektedir (Alouf ve Bentley, 2003). Aratrmaya dayal renme yaklam ile bu nitelikleri rahatlkla gerekletirebilecekleri dnlmektedir. Bu geliim teknolojinin bu alann gnmz renenlerinin kullanmalarna bunun sonucu olarak deneyim sahibi olmalarna yardmc olabilecektir. Bu imknlarla renme ortamlar; kefeden, renirken elenebilen, etkileimli, etkili ve gl bir hal alabilecektir (Kirkley ve Kirkley, 2005). AG ortamlar rencilerin konuya ilgilerini arttrdndan normal bir masast renme etkinliine gre daha baarl olmakta, ayn zamanda grselletirilen nesnelerin de boyutlu olmas rencilerin dikkatlerini arttrmaktadr (Win ve arkadalar, 2002). Yeni teknolojilerden biri saylan AG ortamlarnn salad avantaj gereki bir simlasyon ve deney ortam sunmasdr. Etkinliklerde rencilerin katlmlarn artrmas ve deneyleri kolaylatrmas bu ortamlarn retim alanndaki kullanmn etkili hale getirmektedir. AG ortam uygulamalar doru bilgi ve karmlarn elde edilebilmesi iin renme evresine yenilikleri getirerek bu bilgilerin ve karmlarn daha iyi anlalmasn, irdelenmesini ve farkna varlmasn salar. Ayrca AG ortamlarnn birer oyun olduu ve eitim retimin dnda kald iddia edilse bile geleneksel ortamlarda renciler ksa srede odaklanma kabili yetlerini kaybederken, AG ortamlarnda bu odaklanma sresi uzayabilmektedir. Eitimde rencinin retilecek konuya odaklanma sresinin arttrlmas baarnn da beraberinde gelmesine yardmc olacaktr (Winkler ve arkadalar, 2002). AG ortamlar temelde iki farkl ynyle retim alannda kullanlmaktadr. Bunlardan ilki; gerek ortam sadece bir hareket alan eklinde kullanarak sanal nesnelerin bu ortamda grselletirilmesidir. kincisi ise; gerek ortam daha ok iin iine katarak grselletirilen sanal nesneleri bu ortamda oluturmaktr. Ancak buradaki nemli durum sanal nesnelerin gerek ortam nesneleriyle ilikili olmasdr (Liu ve arkadalar, 2007). renciyi evreleyen ortam ile sanal olarak oluturulan ortam ne kadar iyi bir ekilde kombine edilir ve sanal ifadeler ne kadar anlamlarsa o denli bu iki ortam bir btn haline getirilebilir. te bu noktada bu iki ortam bir btn haline getirilirse rencilere sunulan kombine edilmi ortamdan yararlanlmas da o denli bilginin yaplandrlmasn kolaylatracaktr (Zagoranski ve Divijak, 2003). Bunun sonucu olarak AG ortamlarnn fiziin manyetizma gibi anlalmas zor olan bir konuya uygulanmasyla ve bu durumun da aratrmaya dayal renme yaklam ile birletirilerek, fizik eitiminde amalanan fizik dersi retim programlar beceri kazanmlarnn rencilere kazandrlmasnda nemli katklar salanacana inanlmaktadr. Sz geen durumun fiziin snflarda gerek uygulayclar olan fizik retmenleri tarafndan nasl algland ve artrlm gereklik ortamlarnn kullanmlarna ilikin grlerini almak amacyla bu aratrma yrtlmtr. AG ortamlar deiik uygulama alanlarnda kendisine bir yer edinmi ve uygulama alanlar srekli gelimekte olan, teknolojinin gelimesiyle de ekil deitirebilecek fakat ilevlii srekli artma potansiyeli gsterebilecek bir yapda bulunmaktadr. Bundan dolay bu ortamlarn ulalabilecei son nokta bu deildir. Bu aratrmada, retmenler asndan manyetizma konularnn ilemleri durumunda imknlarna sunulan ara-gere kullanm tercihleri, AG ortamlarn eitim etkinliklerini ne derece faydal olabileceini, AG ortamlarnn dier ortamlarla karlatrarak hangi ortamn hangi zellii n plana getirdiklerini aratrlmtr. renciler asndan ise manyetizma konularnn renimi srasnda uyguladklar etkinlikler sonucunda ne gibi katklar saladn, eksik grdkleri yanlarn, AG ortamnn kendilerine gre en nemli zellii aratrlmtr. Bu dorultuda yaplan aratrmada

rencilerin fizii renmede ve fizik retmenlerinin fizii retmede AG ortamlarnn kullanmlarna ilikin grlerinin alnmas amalanmtr. 2.YNTEM Bu almada nitel aratrma tekniklerinden biri olan odak grup grme teknii ve veri toplama yntemi olarak da yar yaplandrlm mlakat teknii kullanlmtr. Odak grup grme teknii belirli bir konu zerinde, katlmclarla ayrntl gr ve bilgilerini incelemek amacyla kullanlan bir tekniktir (Ekiz, 2003). Grmeler kiilerin yaantlarn ve deneyimlerini ortaya koymak amacyla bir uzman tarafndan ynetilir. Elde edilen veriler analizinde katlmclarn ifade ettikleri durumlarn, grlerin ve deerlendirmelerin bir sentezi yaplr. Bu teknii uygularken katlmclarn fikirlerini rahatlkla ortaya koymalarna frsat verilmesine ve katlmclarn homojenliine dikkat edilmesi gerekir (Akit, 1992). Aratrmaya katlan fizik retmenleri on yl ve zeri meslek deneyimine sahip olup, birinci retmen Fen lisesinde grev yapmaktadr ve laboratuar etkinliklerinde basit deney ara-gereleri, Nova5000 ve ProLab Vernier cihazlarn kullanmaktadr. kinci retmen Anadolu lisesinde grev yapmaktadr ve laboratuvar etkinliklerinde aktif olarak Nova5000 cihaz ku llanmakta, ayn zamanda da bu alanda MEB bnyesinde seminerler dzenlemektedir. nc retmen ise retmen lisesinde grev yapmaktadr ve laboratuvar etkinliklerinde basit deney ara-gereleri ile Nova5000 cihazn kullanmaktadr. Analiz ilemlerinde fizik retmenleri srasyla F1, F2 ve F3 olarak kodlanmtr. Aratrmann yrtld okulda on birinci snflardan snf seilmi, ilk snfla geleneksel (G) ortamda MEBin kullanm olduu ders kitab kullanlarak etkinlikler uygulanrken ikinci snfta ayn etkinlikler fizik laboratuarnda (L) deneylerle gerekletirilmitir. nc snfta ise AG ortam kullanlarak fizik dersindeki etkinlikler uygulanmtr. Etkinlikler sonunda ilk snftan 2 renci, ikinci ve nc snftan 3er renci ile grmeler gerekletirilmitir. Analiz ilemlerinde renciler srasyla G1, G2, L1, L2, L3, AG1, AG2, AG3 olarak kodlanmtr. 2.1.Veri Toplama Arac Aratrma bnyesinde hazrlanan sorular cevaplandrmak amacyla Trabzon ilinde bulunan fizik retmenlerinden fizik retmeni ve Beikdz Anadolu retmen Lisesindeki sekiz renci ile grup odak grmesi yaplmtr. Fizik retmenlerinin derslerinde ve rencilerin fizik renme ortamnda AG ortamlarnn kullanmlarna ilikin grlerini almak zere aratrmac tarafndan iki farkl grme formu gelitirilmitir. Toplanan veriler bilgisayar ortamna aktarlm, her soruyla ilgili belirlenen ifade ve dnceler aratrmac tarafndan deerlendirilmitir. Grmelerde fizik retmenlerine aadaki sorular sorulmutur: Bulunduunuz ortamdaki fizik dersinin ilenebilmesi iin teknolojik imknlar yeterli midir? Manyetizma konularnn retilmesinde glkler ya da zorluklar yaamakta msnz? AG ortamnn kullanm renci baarsn artrabilmekte midir?

Grmelerde rencilere aadaki sorular sorulmutur: AG ortam laboratuar ve geleneksel snf ortamlaryla karlatrldnda renmeniz asndan avantaj salamakta mdr? AG ortam laboratuar ve geleneksel snf ortamlaryla karlatrldnda duygu ve dncenizin deimesine olumlu ynde etki etmekte midir? AG ortam akademik baarnzn artmasn salad m?

2.2.Verilerin Analizi Bu aratrmada veri toplama yntemi olarak yar yaplandrlm grme teknii kullanlmtr. Bu yntemde sorularn sras deitirilerek sorular daha ayrntl biimde aklanabilmektedir (epni, 2001). Aratrma kapsamnda, fizik retmenleri ile rencilerle yaplan grup odak grmesi ile elde edilen verilerin deerlendirmeleri sonucunda en yksek puanlama olarak evet bir alt derecedeki puanlama iin ksmen en alt puanlama ise hayr olarak kategorilendirilip analiz edilmitir. Grmeler ses kayt cihaz ile kayt edilmi daha sonra dijital ortama aktarlmtr ve elde edilen yantlar aratrmac tarafndan analiz edilmitir. Analiz ilemlerinde her bir katlmcnn konumalar incelenmi ve bu erevede snflandrlarak bulgular blmnde sunulmutur. 3.BULGULAR Grup odak grmesi esnasnda elde edilen veriler aada aktarlmtr. Soru1: Bulunduunuz ortamdaki fizik dersinin ilenebilmesi iin teknolojik imknlar yeterli midir? Aklaynz. Aratrmaya katlan fizik retmenlerinin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda, biri evet, ikisi ksmen grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. Aada sz konusu yantlar srasyla u ekildedir: F1:Ksmen. Ara-gere eksikleri giderilmelidir. zellikle kullanm kolay, karmak olmayan ve konuya uygun trden olmaldr. F2:Ksmen, eksik malzemelerimiz var. Nova5000 ile ilgili MEB bnyesinde kurslar ve seminerler dzenliyorum. Bununla hassas ve anlk grafikler izilebiliniyor. Ancak grsel olarak zayf ve renciye durumlar iki boyutlu gsterdii iin rencinin kavramas zorlayor . F3:Evet yeterli. Nova5000 ile ilgili deneyimim oldu ancak kurulum ve ilemler bazen ok uzun oluyor. Soru2: Manyetizma konularnn retilmesinde glkler ya da zorluklar yaamakta msnz ? Bu glkleri gidermek ya da zorluklar amak iin neler yapyorsunuz? Aratrmaya katlan fizik retmenlerinin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda, her ksmen grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. Aada sz konusu yantlarn vurgulamaya altklar noktalar srasyla belirtilmitir. F1:Soyut kavramlar iermesi ve grselletirmeye ihtiya duymas. zellikle renciler yn kavramn alglamada zorluklar ekiyorlar. Sa el kuraln renmede zorluk yayorlar. Bu durumu rnek zp deney yaparak gidermeye alyorum. F2:Baz renciler manyetizma ile ilgili konularn zor anlaldn ve yorum yapamadklarn ifade ediyorlar. boyutlu yn kavramn izimle anlatmaya alyoruz. Bunun daha kolay yolu olabilir. Ayrca deney ve animasyonlara bavurup kavram yanlglarnn zerinde duruyorum. F3:Manyetizma konusunda rencilerin boyutlu dnmelerin de sknt oluabilmekte. Bilgisayar destekli simlasyonlar ve benzeri uygulamalarla boyutlu aklamalar yaparak bunu gidermeye alyorum. Soru3: AG ortamnn kullanm hangi durumlarda size yardmc olabilir? AG ortam kullanm durumunda etkinliklerde fayda salar m? AG ortamnn kullanm renci baarsn artrabilmekte midir? Aratrmaya katlan fizik retmenlerinin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda, her biri evet grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. Grleri aada u ekilde ifade belirtilmitir. F1:Manyetik alann grselletirmesi asndan bu konunu n retilmesinde kolaylk salayabilir.

F2:Grselletirme asndan avantajl. Aygtn zerinde oluan grselin cihaz zerinde bir ekranda grlebilir hale getirilmesiyle durum renci iin anlalmas daha kolay bir hal alacaktr. F3:Manyetik alann deerinin belirlenmesi ve modellenmesi. boyutlu olarak ynlerin alglanmas kavramay kolaylatrabilir. gibi cevaplar alnmtr. rencilerle yaplan grup odak grmesi sonucunda elde edilen yantlara aada yer verilmitir. Soru1:Artrlm gereklik ortam laboratuar ve geleneksel snf ortamlaryla karlatrldnda renmeniz asndan avantaj salamakta mdr? Aratrmaya katlan renciler in ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda, alt kii evet, ikisi ksmen grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. Aada sz konusu yantlar srasyla u ekildedir. G1:Geleneksel ortamda ders srasnda kullanlacak kitap ve kaynaklarn hazr olmas onu dier ortamlara nazaran daha avantajl yapmaktadr. G2: Ksmen, snf ortamndaki almalarmzda yazl kaynaklarn hazr ve elimizin altnda olmasndan dolay kayt tutma ve almada avantaj salamakta. Sonras iin elimizde kaynak olarak bulunuyor. L1: Laboratuvar ortamnda deneyler yapyoruz ve gnlk hayatla ilikilendirme ansmz olmaktadr. Geleneksel ortamda ise yaptmz ilemler, formller ve rnekler olmas gnlk hayatla ilgili ilikisini kavramamz engelliyor. L2: Bence fizik iin gnlk hayatla ilikilendirmek daha nemli, formller yazmak deil. L3: S elenoidin ne olduunu bilmiyordum. Laboratuvar ortamnda kullanlan ara-gereleri uygulamalar srasnda grdm. Grsel bir ortam sunuyor. AG1: Artrlm gereklik uygulamalarda daha gereki bir ortam sunuyor. Hayali gerekletirerek somut bir ekilde bizlere sunuyor. AG2: Artrlm gereklik ortamnn bence fazla avantaj yok, sorular zmeye katks olmad. Ancak grsellik olarak etkiledi. Gncel bilgilerle balant kurmada yardmc oldu. AG3: Artrlm gereklik uygulamalarla renme ortam daha grsel bir hal ald. Bu daha iyi alglamaya neden oluyor. Soru2:Artrlm gereklik ortam laboratuar ve geleneksel snf ortamlaryla karlatrldnda duygu ve dncenizin deimesine olumlu ynde etki etmekte midir? Aratrmaya katlan rencilerin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda , her biri evet grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. renciler aadaki noktalar vurgulamlardr. G1:Manyetizma konusunu ilemede anlalabilmesi iin geleneksel snf ortam deil de laboratuarda ilenirse daha iyi olur. Bazen eer konu anlalmazsa fizikten nefret noktasna gelinebiliyor. G2:Bu ortam (geleneksel snf) merak uyandrmad. Grsel olsayd dikkatimi ekerdi ve zevk alrdm. Ama snf ortamnda kendimi rahat hissediyorum nk laboratuarda ders ilenseydi dikkatimi srekli etkinliklere vermem gerekiyordu. Eer bir noktay karrsam konuyu anlamama olay olurdu. L1:Snf ortamn terk ederek laboratuara gittiimizde yeni ortamda daha iyi adapte oluyoruz. L2:Deneylerde bana manyetizma konusu ilgin geldi. Konu cazip geldi. L3:Bu ortamda yaplan i daha gzel geldi. Snfta konuyu ileyip geiyorduk ancak fizii kullanabileceimi bilmek bende fizie kar sevgi oluturuyor. AG1:AG de kullandm alet farkl bir alet geldi bana, her eyi lmlerle yaplabileceini gsterdi, dikkatimi ekt i. Benim fizie kar ilgim var, ama fiziin bu ekilde ilenmesi benim iin daha iyi oldu.

AG2:Dikkatimi ekti, sonuta yeni bir teknoloji. Duygu ve dnce olarak bir deiime neden olmad, fizii seviyorum hala seviyorum. AG3:Gelitirilen bu cihaz elimizde olsa istediimiz lm yapabiliriz. Cihazn kendisi bile merak uyandrd. Nasl altn nasl ltn dikkatle inceledim. Merak uyandrd. Gzmzle grnce fizik korkumuz azald. Soru3: Manyetizma konularnn reniminde renme ortamnz katk salad m? AG ortam akademik baarnzn artmasn salad m? Aratrmaya katlan rencilerin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda , drt kii evet, drt kii ise ksmen grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. Aada sz konusu yantlar srasyla u ekildedir. G1:Snf ortamnn orta dzeyde bir yarar var ama manyetizma konusunda istenilen dzeyde yararl olmad. G2:Snf ortamnda yaplan etkinliklerin retmeni dinlemek tahtaya yazlarmz yazp kon u ile ilgili kaynak oluturmak asndan avantajl ama grsellik olarak eksik ve kalcl zayf. L1: Laboratuardaki etkinlikler yararl, yaplan etkinlikler dorultusunda konu anlaldnda daha nceki eksikliklerim giderilmi oluyor. L2:lkretimde laboratuvar etkinliklerini yapamyorduk, ancak burada manyetizma nitesi etkinliklerini yapabildik. L3:Laboratuvar etkinlikleri gzel ama zaman ok alyor. AG1: AG etkinlikleri laboratuarda uygulanrsa iyi olur. AG2:AG etkinliklerinde yeni cihaz kullandk. Bu da daha iyi oldu. AG3:Laboratuvar ile kullanldnda, destekleyici olarak kullanlacaksa tam fayda alrz. Manyetik alann ynn ve iddetini grsel olarak rahatlkla grdk. Soru4: Fizik dersleri AG ile ilenirse etkili olur mu? Aratrmaya katlan rencilerin ilgili soruya verdikleri yantlara gre elde edilen bulgularda , alt kii evet, ikisi ksmen grnde olduklar ifadelerinden anlalmaktadr. renciler aadaki noktalar vurgulamlardr. G1:Konuya gre deimekte, rnein manyetizma nitesinde deimeyen manyetik alan etkinliinde, selenoidin etrafnda oluan manyetik alan tam anlayamadk. G2:AG ve laboratuarda ilenseydi deneylerde adm adm anlayarak ilemleri yapardk. L1:Snfta kitap okuyoruz ve konu nmzde duruyor. Laboratuarda konuyu bize bir canl gibi gsteriyor. L2:Uygulamalardan sonra durumlar zmleme ve analizinde daha nce yaplan deneylerle rnekler gsterebiliyoruz. L3:Snf ortam grsel olarak zayf kalyor. Laboratuvar ortamnda bu grselli k daha avantajl oluyor. AG1:Snfta hep hayal ediyoruz ve bilgileri yazyoruz. Burada uygulamal ve grsel olarak eitim alyoruz. Bu da etkili oluyor ancak yazl dokmanlarla desteklenmelidir bu tr etkinlikler. AG2: Artrlm gereklik laboratuar daha cazip hale getirdi. AG3: Artrlm gereklikten sonra artk evremdeki her bir nesneyi ve cihaz grdmde Acaba bu manyetik alana sahip midir, deil midir? diyerek kendi kendime soruyorum. Her birinde ayn bilgiler veriliyor ancak grsellik olarak avantajl olarak grnyor. 4.TARTIMA ve SONU Aratrma sonucunda elde edilen bulgularda retmenler AG ortamlarnn fizii zellikle de manyetizmay retmek adna manyetik alann grselletirilmesi ve somutlatrlmasnda yararlar salayabileceini ayrca AG ortamnda manyetik alann boyutlu ekillerle grselletirilmesiyle rencilerin etkinliklerde anlatlan durumlar arasndaki farkllklar daha kolay aklayabildiklerini,

istendik davranlar gelitirmesiyle renci baarlarnda bir artn olabileceini dndkleri gzlenmitir. renciler ise; bilim ve teknolojinin birbirini nasl etkilediini, toplum ve evre ile etkileimi analiz etme gibi durumlarn AG ortamlarnn salad avantajlar olarak gsterilmesiyle, AG ortamlarnn rencilerin olaylar daha iyi anlama ve kavramalarna yardmc olacan ifade etmilerdir. Ayrca bu ortamn uygulamalarda daha gereki bir ortam sunmas, grsellii ekillendirmesi, kavramlar somutlatrmas ile n plana ktn ifade etmilerdir. Byk ve arkadalar (2010) almalarnda laboratuvar kullanan rencilerin derse olan ilgilerinin arttn ve bylelikle etkili bir renmenin gereklemesinde laboratuvarn etkisini vurgulamlardr. Laboratuvar (L) ve AG ortamlarndaki renciler kendi ortamlarnn fayda saladn vurgulamlar ve elde edilen bu sonucun Byk ve arkadalarnn aratrmalarnda elde edilen bulgularla paralellik gsterdii gzlenmitir. Geleneksel (G) ortamndaki renciler, bu ortamn salam olduu kitap ve kaynaklarn hazr bir ekilde bulunmas, ders srasnda kayt tutulabilmesi durumlarnda avantaj saladn belirtmilerdir. L ortamnda ders gren renciler, bu ortamda deneylerin yaplmasyla birlikte konular gnlk hayatla ilikilendirme anslarnn olduu, bunun da fizii renme asndan olumlu ynde tutumlarnn gelimesini saladn belirtmilerdir. AG ortamndaki renciler ise bu ortamn uygulamalarda daha gereki bir ortam sunmas, grsellii ekillendirmesi, kavramlar somutlatrmas ile n plana ktn ifade etmilerdir. G ortamndaki renciler kendi ortamlarnn dikkat ekme ve merak uyandrma konusunda ilenen konuya gre farkllk gsterdiini ancak manyetizma konusunun anlalmasnda uygun bir ortam olmadn ifade etmilerdir. L ortamndaki renciler, deneylerin yaplmasyla ilgilerinin ekildiini ve bu ortamn manyetizma konusunu daha ilgin bir duruma getirdiini ifade etmilerdir. AG ortamndaki renciler ise bu ortamda yeni teknolojinin kullanldn, bunun bile tek bana merak uyandrdn sylemilerdir. G ortamndaki renciler bu ortamn fizii anlamada tam olarak yardmc olmad durumlarda rencilerin fizikten nefret etme derecesine gelebildiklerini, te yandan bu ortamlarda rencilerin pek de aktif olmadklar iin dikkatlerinin srekli olmas konusunda kendilerini zorunlu hissetmediklerini ifade etmilerdir. L ortamndaki renciler; deneylerin yaplmas ile rencilere konunun daha cazip geldiini ve sadece fizik konusunu ileyip gemek yerine bu konunun hangi alanlarda, ne ekilde kullanldnn renciler tarafndan bilinmesinin aslnda fizie kar sevgi beslemelerine yardmc olduunu ifade etmilerdir. AG ortamndaki renciler ise yeni bir teknolojinin kullanlmas sebebiyle ve konuyu renmede onlara yardmc olmas iin gelitirilen cihazn konuyu grselletirmesinin, fizie kar olan korkularn yenmede katk saladn ve bu ortam tercih ettiklerini ifade etmilerdir. Finklestein ve arkadalar (2005) yaptklar almalarda da katlmc gruplarn bu AG ortamnn rencilerin fizie kar ilgilerini ve cesaretlerini a rtrdn tespit etmilerdir. Bu almann yeni bir teknoloji ile yaplmas rencilerin motivasyonunu artrp dikkatlerini ekmi ve bu ortam istenilen bir ortam haline getirmitir. G ortamndaki renciler G ortamnn yaplan etkinliklerde zellikle de manyetizma konusunda yararnn istenilen dzeyde olmadn ifade etmilerdir. L ortamndaki renciler bu ortamn deneylerin yaplmas asndan fayda saladn sylemilerdir. AG ortamndaki renciler ise bu ortamn laboratuvar etkinliklerine destekleyici olmas ve laboratuvar ortamlarna grsellii katarak verimlilii arttrdn ifade etmilerdir. G ortamndaki renciler G ortamnda gncel hayattaki teknolojilerle konular direkt ve tam olarak ilikilendiremediklerini, retmen tarafndan ynlendirmeler ve aklamalar yapldktan sonra ancak ilikilendirmeleri yapabildiklerini sylemilerdir. L ortamndaki renciler; bu ortamda deneylerin yaplmasyla ilikilendirmelerin daha basit olduunu hatta baka hangi teknolojilerle

kullanlabildiiyle ilgili sorularn uyandn ifade etmilerdir. AG ortamnda ise renciler; bu ortamda spesifik olarak manyetik alann grselletirilmesinden dolay bu alan daha rahat bir ekilde grdklerini ve algladklarn, bylelikle de evreleriyle etkileimin kolaylatn ifade etmilerdir. G ortamndaki renciler G ortamnn etkili bir renme ortam olmadn ayrca var olan fizik dersinin haftalk ders says asndan az olmasnn laboratuvar etkinliklerine yer vermede skntlar oluturduunu, laboratuvar ortamlarnn geleneksel ortama tanmas gerektiini ifade etmilerdir. L ortamndaki renciler; deneylerin yaplmas iin mfredatn azaltlmas gerektiini, konularn fazla olmasnn laboratuvar uygulamalarn kstladn ifade etmilerdir. AG ortamndaki renciler ise bu ortamn yazl materyallerle zenginletirilmesinin gerektii, kurulum ve kullanm asndan daha basit bir hale getirilebileceini, daha grsel ekillerle zenginletirilebileceini, bilgisayarlarn hznn arttrlmasyla grsellerin daha gereki olacan sylemilerdir. AG grubundaki rencilerin istendik davranlar gelitirmesiyle baarlarnda bir artn olduu retmenler tarafndan da ifade edilmitir. Winkler ve Perkins (2002), Finkelstein ve arkadalar (2005) yaptklar aratrmalarda AG ortamyla rencilerin retilmeye allan kavramlar daha iyi rendikleri, anlatlmak istenen bilgileri daha kolay kavradklar ve hatta gerek deneylerle dahi grlemeyecek durumlar kolaylkla grebildiklerini vurgulamlardr. Bu aratrmada elde edilen bulgularda sz edilen durumlar literatrden elde edilen bulgularla paralellik gstermektedir. AG ortamlar hakknda fizik retmenleri ve rencilerle yaplan mlakatlar sonucunda aadaki veriler elde edilmitir: Fizik retmenleri fizik dersinin ilenebilmesi iin kullanmlarna sunulan teknolojik imknlarn ksmen yeterli olarak grmektedirler. Fizik retmenleri manyetizma konularnn retilmesinde renci asndan ksmen zorluk yaamaktadrlar. Fizik retmenleri artrlm gereklik ortamlarnn kullanmnn renci baars zerinde bir art yapacan n grmektedirler. renciler artrlm gereklik ortamn laboratuvar ve geleneksel snf ortamlarna nazaran ksmen de olsa avantajl olarak grmektedirler. renciler artrlm gereklik, laboratuvar ve geleneksel snf ortamlarnn kendi duygu ve dncelerine etkilerinin olduuna tamamen katlmaktadrlar. renciler artrlm gereklik ortamnn akademik baarlar zerine olumlu etkisinin olduunu ifade etmektedirler.

6.NERLER Aratrmadan karlan sonulara gre u nerilerde bulunulabilir: Fizik dersinde manyetizma konusunun dnda anlalmas ve grselletirilmesi zor olan dier konular iin de AG ortamlar tasarlanmaldr. MEBin Fatih projesi kapsamnda ortaretim basama iin AG ortamlar farkl konularda da eitlendirerek kullanlmasnn yararl olaca dlmektedir. Ayrca gelitirilen materyal MEBteki biliim teknolojileriyle uyumlu olduundan bu sistemde retim materyali olarak kullanlabilir. Fatih projesinin uygulamaya geirilmeye alld u gnlerde bu tr almalarn artrlmas ve farkl materyallerin de iinde bulunduu akademik almalarn yaplmas gerekmektedir. Ortaretimde yer alan farkl dersler iin de AG ortamlar oluturulabilir. Bylece rencilerin fizik dersinde yer alan manyetizma konusunda olduu gibi dier derslerin anlalmas zor olan konularn retilmesinde de etkili olabilecei dnlmektedir. AG ortamlar yeni bir teknoloji olduundan retmenlerin bu teknolojiden haberdar olmalar ve derslerinde daha etkili kullanabilmeleri amacyla MEB hizmet ii eitim programlarna AG

gibi yeni ortamlar dhil edilerek bu programlar erevesinde retmenlerin bilgilendirilmesini salayabilir. Fizik dersi genellikle rencilerin korktuklar ve anlamakta zorlandklar dersler arasnda yer almasndan dolay ncelikle rencilerde fizie kar olumlu tutum ve davran gelitirebilecekleri bunun yan sra duygu ve dncelerini olumlu ynde gelitir ebilecekleri renme ortamlaryla etkileim halinde olmalar salanmaldr. rencilerin ifadelerinden AG ortamlarnn onlarn duygu ve dncelerini olumlu ynde etkiledii anlalmakta ve bu ortamlarn eitim retim srecine dhil edilmesi nerilmektedir.

Kaynaklar Akit, B.T., (1992), Medikal aratrmalarda etik sorunlar Trk Tabipler Birliinin dzenledii Salk Kongresine sunular bildiri. 8-11 Mart. Shareton Oteli. Ankara. Alouf, l. J., Bentley. M.I. (2003). Assessing The Impact of Inquiry-Based Science Teaching in Professional Development Activities, PK-12. A Paper Presented at the 2003 Annual Meeting Of The Association of Teacher Educators. Byk U., Demir S., Erol M., (2010), Fen ve Teknolojileri Dersi retmenlerinin Laboratuvar almalarna Ynelik Grlerinin Farkl Deikenlere Gre ncelenmesi, TUBAV Bilim Dergisi, 3(4), 342-349. epni S., (2001), Aratrma ve Proje almalarna Giri, Erol Ofset, Trabzon. ilenti, K., (1985), Fen Eitim Teknolojisi. Kadolu Matbaas, Ankara. Dagher, Z. (1995). Review of Studies on the Effectiveness of Instructional Analogies in Science Education. Science Education, 79 (3), 295-312. Duphn, J. J. and S, Johsua, (1989). Analogies and Modelling Analogies in Teaching: Some Examples in Basic Electricity. Science Education, 73 (2), 207-224. Ekiz. D. (2003). Eitimde Aratrma Yntem ve Metotlarna Giri. Ankara: An Yaynclk. Finkelstein, N. D., Perkins, K. K., Adams W., Kohl, P., and Podolefsky, N., (2 005), Can Computer Simulations Replace Real Equipment in Undergraduate Laboratories?, Department of Physics University of Colorado, Boulder. Grabinger S., (1999), Instructional Strategies in distance Science Courses: Can the web improve undergraduate science aducation?, http://web:uccs.edu/bgaddis/leadership/litreviewD2.htm. 05.03.2012. Greca, I. M. and Morera, M. A. (2000). Mental Models, Conceptual Models and Modelling. Instructional Journal Science Education, 22, 1-11. Jonassen, D.H., Pech, K.L. ve Wilson, B.G., (1999), Learning with Technology: A Constructivist Perspective, New Jersey: Merril, 4, 67-68. Kirkley, J., Kirkley, S., Myers, T., Borland, C., Swan, M., Sherwood, D. and Singer, M. (2005). Embedded Training for Objective Force Warrior: Using Problem-Based Embedded Training (PBET) to Support Mixed and Virtual Reality Simulations. U. S. Army Research Institute for the Behavioral and Social Sciences Technical Report Lawson, D. and Lawson, A. (1993). Neural Principles of Memory and a Neural Theory of Analogical Insight. Journal of Research in Science Teaching, 30 (10), 1327-1348. Lind, K. (1998). Science Process Skills: Preparing for the Future, Liu w., Cheok A.D., Ling C., Theng Y., (2007), Mixed Reality Classroom-Learning from entertainment,DIMEA , 65-72. McDermott, L. C. (1993). How we teach and how students learn: a mismatch? Am J Serway ve Beicher,(2002), Fen ve Mhendislik iin Fizik, (ev. editr: Kemal olakolu), Palme yaynclk. Uun S., (2003), Eitim ve retimde Bilgisayarn Yararlar ve Bilgisayardan Yararlanmada nemli Rol Oynayan Etkenlere likin renci Grleri, Kastamonu Eitim Dergisi, 2(11), 367 -378. Winkler T., Kritzenberge H., Herczeg,(2002), Mixed Reality Environments as Collabrative and Constructive Learning Spaces for Elementary School Children, ED-MEDIA 2002 World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunications, June 24-29. Winkler T., Kritzenberge H., Herczeg,(2002), Mixed Reality Environments as Collabrative and Constructive Learning Spaces for Elementary School Children, ED-MEDIA 2002 World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunications, June 24-29. Winn, W.D., Windschitl, M., Fruland, R., Lee, Y.L. (2002). When does immersion in a virtual environment help students construct understanding? Proceedings: International Conference of the Learning Societies, Seattle, WA. Zagoranski S., Divjak S., (2003), Use of Augmented REality in Education, EUROCON, Liubjana, Slovenia.