Chng 6:

Thng mi quc t
1

Ni dung chnh
Cc hc thuyt thng mi quc t Li th cnh tranh quc gia

Tng quan v hc thuyt thng mi

T do thng mi l khi chnh ph khng s dng cc cng c nh quotas hay thu lm nh hng n vic mua hng hoc bn hng ca cng dn trong nc vi cc nc khc

Nhng li ch ca thng mi
Smith, Ricardo v Heckscher-Ohlin ch ra nhng ch li i vi mt quc gia khi tham gia thng mi quc t vi cc nc khc, thm ch c trong trng hp quc gia c th t mnh lm ra sn phm Thng mi quc t cho php mt quc gia:
Chuyn nghip ha sn xut v la chn xut khu nhng sn phm c hiu qu hn cc nc khc Nhp khu nhng sn phm m nc ngoi lm ra c hiu qu hn

Nhng kiu thng mi quc t

C nhng kiu thng mi quc t rt d hiu nh Saudi Arabia xut khu du, Ghana xut khu ca cao, v Brazil xut khu c ph Nhng, ti sao Thy S xut khu ha cht, ng h v n trang? Ti sao Nht Bn li xut khu xe hi, in t v my mc thit b

Hc thuyt thng mi v chnh sch ca chnh ph

Ch ngha trng thng khuyn cc chnh ph nn khuyn khch xut khu v hn ch nhp khu Smith, Ricardo v Heckscher-Ohlin khuyn khch t do thng mi khng gii hn Cc l thuyt thng mi mi v l thuyt ca Porter v li th cnh tranh quc gia hiu chnh li s can thip c la chn v c gii hn ca chnh ph h tr s pht trin ca nhng ngnh cng nghip nh hng xut khu

Ch ngha trng thng

Ch ngha trng thng cho rng cc quc gia nn ch trng duy tr thng d thng mi dng xut khu nhiu hn nhp khu Ch ngha trong thng khuyn khch chnh ph can thip vo thng mi thng d thng mi dng Thng mi c xem nh mt tr chi hu vn, nu mt nc c li th s c mt nc chu thit

Li th tuyt i
Adam Smith cho rng mt quc gia c li th tuyt i trong sn xut mt sn phm no khi vic quc gia c th lm ra sn phm hiu qu hn cc quc gia khc Theo Smith, cc quc gia nn chuyn mn ha sn xut v trao i vi cc quc gia khc p ng nhu cu tiu dng ni a

Li th tuyt i
Gi s rng nc Ghana v Hn Quc c 200 n v ngun lc c th dng sn xut go v ca cao Ghana, cn 10 n v ngun lc sn xut mt tn ca cao v 20 n v sn xut mt tn go Theo , Ghana c th sn xut 20 tn ca cao v khng sn xut go, hoc 10 tn go v khng sn xut ca cao, hoc va sn xut go va sn xut ca cao

Li th tuyt i
Hn Quc, cn 40 n v ngun lc sn xut mt tn ca cao, v 10 n v sn xut mt tn go Theo , Hn Quc c th sn xut 5 tn ca cao v khng sn xut go, hoc 20 tn go v khng sn xut ca cao, hoc va sn xut go va sn xut ca cao Ghana c li th tuyt i v sn xut ca cao Hn Quc c li th tuyt i v sn xut go

10

Li th tuyt i
Nu khng c thng mi:
Ghana nn sn xut 10 tn ca cao v 5 tn go Hn Quc nn sn xut 10 tn go v 2.5 tn ca cao

Nu mi nc chuyn mn ha sn xut nhng sn phm m h c li th tuyt i v trao i nhng sn phm khc:

Ghana nn sn xut 20 tn ca cao Hn Quc nn sn xut 20 tn go Ghana c th i 6 tn ca cao ly 6 tn go t Hn Quc

11

Li th tuyt i
Sau khi trao i:
Ghana s cn li 14 tn ca cao v c thm 6 tn go Hn Quc s cn li 14 tn go v c thm 6 tn ca cao C hai quc gia u c li

12

Li th so snh
David Ricardo t vn rng iu g s xy ra nu mt quc gia c li th tuyt i trn tt c sn phm L thuyt li th so snh ca Ricardo cho rng cc quc gia nn chuyn mn ha sn xut nhng sn phm m h sn xut hiu qu nht, v mua nhng sn phm m h sn xut t hiu qu hn t cc nc khc, cho d h c kh nng sn xut ra nhng sn phm hiu qu hn nc m h mua

13

Li th so snh
Gi thit rng:
Ghana sn xut go v ca cao hiu qu hn Ghana cn 10 n v ngun lc sn xut 1 tn ca cao v 13.33 ngun lc sn xut go Theo , Ghana c th sn xut ton ca cao (20 tn) hoc ton go (15 tn) hoc va go va ca cao Hn Quc, cn 40 ngun lc sn xut 1 tn ca cao v 20 ngun lc sn xut 1 tn go Theo , Hn Quc c th sn xut ton ca cao (5 tn) hoc ton go (10 tn) hoc va go va ca cao

14

Li th so snh
Nh c thng mi:
Ghana c th xut khu 4 tn ca cao qua Hn Quc i ly 4 tn go Ghana s cn 16 tn ca cao v c thm 4 tn go Hn Quc s c 6 tn go v 4 tn ca cao Nu mi quc gia chuyn mn ha sn xut nhng sn phm m h c li th so snh, v trao i vi quc gia khc, c hai quc gia u c li L thuyt li th so snh l mt nn tng vng chc khuyn khch thng mi

15

Cc gi nh
Ch 2 quc gia v 2 sn phm tham gia thng mi Khng c chi ph vn chuyn Gi bn v gi tr tng ng Ngun lc c th linh hot gia cc sn phm ca mt quc gia, nhng khng th vt ra ngoi bin gii ca quc gia Li nhun khng i Cc ngun lc khng i v s lng ban u Khng c nh hng n phn phi thu nhp trong nc

16

M rng ca m hnh Ricardo

Cc ngun lc khng phi lun lun c th dch chuyn t do t hot ng kinh t ny sang hot ng kinh t khc, v c th gy ra tnh trng mt vic T do thng mi khng hn ch to nn li ch, tuy nhin li ch thc t c th nh hn so vi m hnh l thuyt n gin bi v mt s hao ht h thng M ca th trng mt quc gia:
C th lm tng ngun lc ca mt quc gia nh tng ngun cung t nc ngoi vo C th lm tng hiu qu s dng ngun lc cng nh m vic s dng ngun lc cho nhng mc ch khc C th gip tng trng kinh t

17

Tranh lun ca Samuelson

Paul Samuelson tranh lun rng gia tng s linh hot trong thng mi khng phi lc no cng c li Xu hng tuyn lao ng t bn ngoi, mt h qu ca t do ha thng mi, c th dn n ln sng nhp c t vo nc M, dn n tin lng gim

18

L thuyt Heckscher-Ohlin
Theo l thuyt ca Ricardo, li th so snh tng khi c s chuyn mn ha sn xut Eli Heckscher v Bertil Ohlin cho rng li th so snh n t s khc bit ca cc nhn t sn c gia cc quc gia (t ai, lao ng v vn) L thuyt Heckscher-Ohlin d on rng cc quc gia s xut khu nhng sn phm c sn xut t nhng ngun lc h d d v nhp khu nhng sn phm c sn xut t nhng ngun lc h thiu ht

19

L thuyt vng i sn phm

L thuyt vng i sn phm ca Raymond Vernon cho rng khi cc sn phm trng thnh, c khu vc bn hng v vng sn xut s thay i lm nh hng n lung v hng thng mi Vernon tranh lun rng ln cng nh mc giu c ca th trng M lm cho cc cng ty M c nhiu thun li trong vic ra mt cc sn phm mi Vernon tranh lun rng u tin sn phm nn c sn xut v bn ti M, sau khi nhu cu cc nc pht trin khc ln dn, cc cng ty M s bt u xut khu Dn dn, nhu cu i vi sn phm mi s tip tc tng ln cc quc gia nhp khu, dn n cc cng ty nhng quc gia ny s nhy vo sn xut cung cp cho th trng ni a ca h

20

L thuyt vng i sn phm

Cc cng ty M c th xy thm nh my sn xut nhng nc c nhu cu tng ln, iu ny lm hn ch xut khu t nc M Khi th trng M v cc nc i u bo ha, sn phm s c chun ha trong khi gi c tr thnh v kh cnh tranh chnh Cc nh sn xut cc nc i u c gi lao ng r hn nc M gi c th s xut khu ngc vo M Nu p lc v chi ph tr nn cng thng, cc nc pht trin s c nhiu li th hn cc nc i u trong vic sn xut sn phm Nc M chuyn t mt nc xut khu thnh mt nc nhp khu sn phm khi m sn xut tr nn tp trung vo khu vc gi thp nc ngoi

21

L thuyt vng i sn phm

L thuyt vng i sn phm c th dng gii thch nhng g xy ra vi nhiu ngnh cng nghip nh my photocopy v nhiu sn phm cng ngh cao c pht trin M trong thp nin 1960 v 1970 Nhng s pht trin ca ton cu ha v s thng nht ca nn kinh t th gii lm cho l thuyt ny tr nn km thuyt phc trong tnh hnh th gii ngy nay

22

L thuyt thng mi mi
L thuyt thng mi mi cho rng tnh kinh t nh quy m l mt tc nhn quan trng khin cc cng ty tham gia thng mi quc t Da trn tnh kinh t nh quy m, thng mi c l lm tng s la chn cc sn phm ca ngi tiu dng v lm gim gi bn trung bnh ca sn phm Trong nhng ngnh cng nghip m tn ti cn phi c tnh kinh t nh quy m cp th gii, th trng ton cu c th ch dnh cho mt s lng nh cc cng ty

23

Li th ngi dn u
Li th ngi dn u l nhng li ch chin lc ca nhng cng ty u tin trong ngnh cng nghip L thuyt thng mi mi cho rng nhng sn phm i hi tnh kinh t nh quy m cp th gii, nhng cng ty u tin c th ginh c nhng thun li v chi ph nh quy m ln m nhng cng ty i sau kh lng theo kp

24

ng dng ca thuyt thng mi mi

Cc quc gia c th thu li t thng mi thm ch c khi h khng c nhng ti nguyn hoc k thut khc bit Mt quc gia thng tr trong vic xut khu mt sn phm no n gin ch bi v h c mt hoc mt vi cng ty i u trong vic sn xut sn phm Mc d c s sai bit vi l thuyt ca Heckscher-Ohlin, thuyt thng mi mi khng phn i l thuyt li th so snh, m dng xc nh cc ngun li th so snh Nh nc nn cn nhc cc chnh sch thng mi chin lc khuyn khch v bo v cc cng ty v ngnh cng nghip m li th ngi i u v tnh kinh t nh quy m quyt nh s thnh cng

25

Li th cnh tranh quc gia: M hnh vin kim cng ca Michael Porter
Chin lc cng ty, cu trc & cnh tranh

Thm dng

Tnh trng nhu cu

Cc ngnh cng nghip h tr

26

Li th cnh tranh quc gia: M hnh vin kim cng ca Michael Porter
Thm dng l v th ca mt quc gia i vi nhng nhn t sn xut cn thit cnh tranh trong mt ngnh cng nghip no Ti nguyn c th to ra li th cnh tranh Cc nhn t ny c th l ti nguyn thin nhin, kh hu, v tr a l hoc lao ng c k nng cao, c s h tng, b quyt cng ngh

27

Li th cnh tranh quc gia: M hnh vin kim cng ca Michael Porter
Tnh trng nhu cu: lin quan n tnh cht ca nhu cu th trng ni a i vi mt ngnh cng nghip no Tnh trng nhu cu nh hng n s pht trin cc nng lc Nhng khch hng kh tnh v i hi gy p lc buc cng ty phi cnh tranh

28

Li th cnh tranh quc gia: M hnh vin kim cng ca Michael Porter
Cc ngnh cng nghip lin quan v h tr: lin quan n s hin din hay thiu vng s cnh tranh quc t trong cc ngnh cng nghip u vo hoc ngnh cng nghip c lin quan

29

Li th cnh tranh quc gia: M hnh vin kim cng ca Michael Porter
Chin lc cng ty, cu trc v s cnh tranh: lin quan n c ch hnh thnh, t chc v qun l ca cc cng ty v tnh hnh i u th trng trong nc. S khc bit trong h t tng qun l nh hng n s pht trin cc li th cnh tranh quc gia S cnh tranh mnh m trong th trng ni a to nn p lc ci tin sn phm, khng nh cht lng, gim gi bn v pht trin thm cc tnh nng mi

30

nh gi l thuyt Porter
Chnh sch ca nh nc c th:
Tc ng n nhu cu thng qua cc tiu chun sn phm nh hng n s th nghch gia cc cng ty trong nc thng qua cc quy nh v lut antitrust Quyt nh s sn sng ca lc lng lao ng c trnh v c s h tng giao thng vn ti

Bn nhn t, chnh sch ca nh nc v c hi l h thng cng c v tng tc ln nhau v kt hp li to ra nhng iu kin nn tng cho li th cnh tranh pht trin

31