CHNG 4 CUNG, CU V CHNH SCH CA CHNH PH Cc nh kinh t ng hai vai tr.

L nh khoa hc, h xy dng v th nghim cc l thuyt l gii th gii xung quanh mnh. L nh hoch nh chnh sch, h s dng l thuyt ca mnh vi mc ch lm cho th gii tr nn tt p hn. Hai chng va qua tp trung vo vai tr nh khoa hc. Chng ta thy cung v cu quyt nh gi c v lng hng ha bn ra nh th no. Chng ta cng thy cc s kin khc nhau lm thay i cung v cu, qua lm thay i gi v lng cn bng nh th no. Chng ny em li cho chng ta mt ci nhn ban u v chnh sch. y, chng ta phn tch cc loi chnh sch khc nhau ca chnh ph hon ton bng cng c cung v cu. Nh cc bn s thy, phng php phn tch ny em li mt s hiu bit ng ngc nhin. Cc chnh sch thng gy ra cc hu qu m cc nh hoch nh ra chng khng mong i hay d kin trc. Chng ta bt u bng vic xem xt cc chnh sch kim sot gi c trc tip. V d, lut v kim sot tin thu nh quy nh mc tin thu ti a m ch nh c php thu t ngi thu nh. Lut v tin lng ti thiu quy nh tin lng thp nht m cc doanh nghip c php tr cho cng nhn. Nhng quy nh v kim sot gi c thng c a ra khi cc nh hoch nh chnh sch tin rng gi th trng ca mt hng ha hay dch v no khng cng bng i vi ngi mua hoc ngi bn. Song nh chng ta s thy, chnh cc chnh sch ny cng c th to ra s bt cng. Sau khi tho lun v cc bin php kim sot gi c, chng ta s xem xt nh hng ca thu. Cc nh hoch nh chnh sch s dng thu va tc ng vo cc kt cc th trng, va to ngun thu cho cc mc tiu cng cng. Cho d tnh ph bin ca thu trong nn kinh t ca chng ta rt r rng, nhng hiu qu ca chng th kh hiu hn. V d khi chnh ph nh thu vo tin lng m doanh nghip tr cho cng nhn, doanh nghip hay cng nhn phi chu gnh nng v thu ny? Cu tr li ch tr nn r rng khi chng ta s dng cc cng c mnh m l cung v cu. CC BIN PHP KIM SOT GI C phn tch nh hng ca bin php kim sot gi c i vi cc kt cc th trng, mt ln na chng ta li xem xt th trng kem. Nh chng ta thy trong chng 4, nu kem c bn trn th trng cnh tranh, khng c s can thip ca chnh ph, th gi kem s iu chnh cn bng cung v cu: Ti mc gi cn bng, lng kem m ngi mua mun mua ng bng lng kem m ngi bn mun bn. C th, chng ta gi s gi cn bng l 3 la mt chic kem. Khng phi ai cng cng vui mng vi kt qu m th trng t do to ra. Gi s Hip hi nhng ngi n kem M phn nn rng gi 3 la qu cao v mi ngi khng th thng thc mi ngy mt chic kem (nh mc n kem m h a ra). Trong khi , T chc Quc gia cc nh sn xut kem li ku ca rng mc gi 3 la - kt qu ca s cnh tranh ct c - ang lm cho thu nhp ca cc thnh vin ca h qu thp. C hai

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

nhm ny u vn ng chnh ph thng qua mt o lut nhm thay i kt cc th trng bng cch kim sot gi c trc tip. Tt nhin, do ngi mua bt k hng ha no cng mun c gi thp hn trong khi ngi bn li mun bn vi gi cao hn, cho nn li ch ca hai nhm ngi ny xung t nhau. Nu nhm ngi n kem thnh cng trong vic vn ng hnh lang, chnh ph s thng qua mt mc gi ti a cho kem, gi l trn gi. Nu nhm cc nh sn xut kem thnh cng, chnh ph s thng qua mt mc gi ti thiu, gi l sn gi. Chng ta s ln lt xem xt nh hng ca cc chnh sch ny. nh hng ca trn gi ti kt qu hot ng ca th trng Khi chnh ph p t mt mc trn gi cho th trng kem do b mi lng v nhng li ca thn ca ngi n kem, hai kt cc c th xy ra. Trong phn (a) ca hnh 1, chnh ph nh mc trn gi l 4 la mt chic kem. Trong trng hp ny, trn gi c coi l khng rng buc do gi cn bng cung cu (3 la) thp hn trn gi. Cc lc lng th trng s y nn kinh t v trng thi cn bng mt cch t nhin v trn gi khng gy ra nh hng g. Phn (b) ca hnh 1 ch ra mt kh nng khc th v hn. Trong trng hp ny, chnh ph n nh trn gi l 2 la mt chic kem. Do gi cn bng l 3 la cao hn trn gi, nn trn gi ny khng phi l mt iu kin rng buc trn th trng. Cc lc lng cung cu c xu hng y gi c v mc gi cn bng. Nhng khi gi th trng ng vo trn gi, n khng th tng cao hn na. Do , gi th trng phi bng trn gi. Ti mc gi ny, lng cu v kem (125 chic nh trong hnh v) vt qu lng cung v kem (75 chic). Do xy ra tnh trng thiu ht kem, nn mt s ngi mun mua kem mc gi cao hn khng mua c kem. Khi tnh hnh thiu ht kem xy ra do tc ng ca trn gi, mt c ch no s t nhin pht sinh phn phi lng kem ny. C ch ny c th l nguyn tc xp hng: Nhng ngi mua sn sng n sm v ch i s mua c kem, trong khi nhng ngi khng sn sng ch i khng mua c kem. Hoc ngi bn c th phn phi s kem ny theo s thin v c nhn ca h, chng hn ch bn cho bn b, h hng, ngi cng dn tc hay chng tc. Cn ch rng mc d trn gi c a ra nhm mc ch gip ngi mua kem, nhng khng phi tt c ngi mua u c hng li t chnh sch ny. Mt s ngi c li v c mua kem vi gi thp hn, nhng h phi xp hng, trong khi nhng ngi khc khng mua c mt chic kem no. V d v th trng kem ch ra mt nguyn tc chung: Khi chnh ph p t mt trn gi rng buc trong th trng cnh tranh, tnh trng thiu ht hng ha s pht sinh v ngi bn phi phn phi lng hng ha khan him ny cho mt s ln ngi mua tim tng. Cc c ch phn phi pht sinh di tc ng ca trn gi ny him khi ng mong mun. Vic xp hng di l khng c hiu qu, v n lm mt thi gian ca ngi mua. S phn bit i x theo thin kin ca ngi bn va khng hiu qu (v hng ha khng n c ngi mua nh gi n cao nht), va c kh nng khng cng bng. Ngc li, c ch phn phi trong th trng cnh tranh t do va c hiu qu, va khch quan. Khi th trng kem t trng thi cn bng, bt k ai mun tr theo gi th trng u mua c kem. Th trng t do phn phi hng ha thng qua gi c.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

(a) Gi trn khng rng buc Gi kem 4$ 3$

(b) Gi trn rng buc Gi kem Cung

Cung Gi trn

3$ 2$ Gi trn Thiu ht 0 75 125 Lng kem lng cung lng cu Cu

Cu 0 100 Lng kem (lng cn bng)

Hnh 1. Th trng vi trn gi. Trong phn (a), chnh ph nh mc trn gi l 4 la. Do mc trn gi ny cao hn gi cn bng l 3 la, nn n khng c tc dng g v th trng c th t ti trng thi cn bng cung cu. Ti trng thi cn bng, lng cung bng lng cu l 100 chic kem. Trong phn (b), chnh ph nh ra trn gi l 2 la. Do trn gi ny thp hn gi cn bng l 3 la, nn gi th trng ch l 2 la. Ti mc gi ny, lng cu bng 125 chic kem nhng lng cung ch bng 75 chic kem. Do vy, mc thiu ht l 50 chic kem. NGHIN CU TNH HUNG: XP HNG TI TRM XNG Nh chng ta phn tch trong chng trc, vo nm 1973 T chc Cc nc Xut khu Du m (OPEC) lm tng gi du trn th trng du th th gii. Do du th l u vo ch yu dng sn xut xng, nn gi du th cao hn lm gim cung v xng. Tnh trng xp hng di trc cc trm xng tr nn ph bin v li xe thng phi ch i hng gi ch mua c vi thng xng. Ai phi chu trch nhim v tnh trng xp hng di mua xng ny? Hu ht mi ngi li cho OPEC. Chc chn l nu OPEC khng lm tng gi du th, th tnh trng thiu xng khng xy ra. Th nhng cc nh kinh t li li cho cc quy nh ca chnh ph nhm gii hn gi m cc cng ty xng du c php tnh cho xng.
(a) Gi trn khng rng buc ca xng Gi xng 1. Ban u gi trn khng c tnh rng buc, ... Cung, S1 Gi trn P1

Cu 0 Q1 Lng xng

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

(b) Gi trn mang tnh rng buc ca xng 2. ... nhng khi cung gim ... Gi xng P2 4. ... gy ra thiu ht P1

S2

S1
Gi trn 3. ... gi trn tr nn rng buc

Cu
0 QS QD Q1 Lng xng

Hnh 2. Th trng xng vi trn gi. Phn (a) cho thy th trng xng khi trn gi khng rng buc bi v gi cn bng P1 thp hn trn. Phn (b) cho thy th trng xng sau khi s gia tng gi du (mt u vo cho sn xut xng) lm dch chuyn ng cung sang tri t S1 ti S2. Trong th trng khng b kim sot, gi s tng t P1 ln P2. Tuy nhin, trn gi ngn cn khng cho iu ny xy ra. Ti mc trn gi rng buc, ngi tiu dng sn sng mua lng QD, nhng ngi sn xut xng ch sn sng bn lng QS. Mc chnh lch gia lng cu v lng cung QD - QS chnh l lng xng b thiu ht. Hnh 2 cho bit iu g xy ra. Nh c minh ha trong phn (a), trc khi OPEC lm tng gi du th, gi cn bng ca xng l P1, thp hn trn gi. Do , quy nh v gi c khng c tc dng g. Tuy nhin, khi gi du th tng ln th tnh hnh thay i. Vic du th ln gi lm tng chi ph sn xut xng v iu ny lm gim cung v xng. Phn (b) cho thy, s dch chuyn sang tri ca ng cung t S1 ti S2 lm tng gi cn bng. Trong th trng khng b kim sot, s dch chuyn ca ng cung ny s lm tng gi xng cn bng t P1 ln P2, v kt qu l khng c tnh trng thiu ht xng. Song trn gi ngn cn khng cho gi tng ln n mc cn bng. Ti mc trn gi ny, cc nh sn xut ch sn sng bn lng QS v ngi tiu dng sn sng mua lng QD. Bi vy, s dch chuyn ca ng cung gy ra tnh trng thiu ht trm trng ti mc gi b kim sot. Cui cng th o lut v kim sot gi xng cng b bi b. Cc nh lm lut hiu ra rng h phi chu mt phn trch nhim trong vic lm cho rt nhiu ngi M mt thi gian ch i xp hng mua xng. Hin nay khi gi du th thay i, gi xng c th iu chnh lm cho cung v cu cn bng nhau.

NGHIN CU TNH HUNG: KIM SOT TIN THU NH TRONG NGN HN V DI HN Mt v d ph bin ca trn gi l chnh sch kim sot tin thu nh. Ti nhiu thnh ph, chnh ph a phng quy nh mc trn cho tin thu m cc ch nh c th thu t ngi

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

thu nh. Mc tiu ca chnh sch ny l tr gip ngi ngho thng qua vic lm cho nh tr nn r hn. Cc nh kinh t thng ch trch chnh sch kim sot tin thu nh ny vi lp lun rng l mt cch km hiu qu gip ngi ngho nng cao mc sng. Mt nh kinh t gi chnh sch kim sot tin thu nh l cch tt nht ph hy mt thnh ph, ngoi nm bom. Qung i qun chng khng thy ngay nhng tc ng tiu cc ca chnh sch kim sot tin thu nh, bi v chng ch xy ra sau nhiu nm. Trong ngn hn, ch nh ch c mt s lng cc cn h cho thu c nh v h khng th nhanh chng thay i con s ny khi tnh hnh th trng thay i. Hn na, s ngi mun thu nh trong mt thnh ph c th khng phn ng mnh i vi tin thu nh trong ngn hn, bi v ngi ta cn c thi gian iu chnh nh ca mnh. Do trong ngn hn, cung v cu v nh tng i t co gin. Phn (a) ca hnh 3 ch r cc tc ng ngn hn ca chnh sch kim sot tin thu nh i vi th trng nh . Cng nh vi bt k trn gi no, chnh sch kim sot tin thu nh gy ra tnh trng thiu ht. Song do cung v cu khng co gin trong ngn hn, nn mc thiu ht ban u do chnh sch kim sot tin thu nh gy ra thp. Tc ng chnh trong ngn hn l lm gim tin thu nh.
Tin thu cn h Cung Tin thu cn h

Cung

Tin thu b kim sot thiu ht 0 Cu Lng cn h (a) Kim sot tin thu nh trong ngn hn (cung v cu t co gin) 0 thiu ht

Tin thu b kim sot

Cu
Lng cn h

(b) Kim sot tin thu nh trong di hn (cung v cu co gin mnh)

Hnh 3. o lut v kim sot tin thu nh trong ngn hn v di hn. Phn (a) cho thy tc ng ngn hn ca lut kim sot tin thu nh: V cung v cu v nh tng i khng co gin, mc trn gi c quy nh bi lut kim sot tin thu nh ch gy ra s thiu ht nh v nh . Phn (b) cho thy tc ng di hn ca lut kim sot gi c: V cung v cu v nh co gin nhiu hn, nn lut kim sot tin thu nh gy ra lng thiu ht ln. Din bin trong di hn li rt khc bi v theo thi gian, ngi thu v ngi cho thu nh phn ng mnh hn i vi cc iu kin th trng. V pha cung, ch nh phn ng li tin thu nh thp bng cch khng xy thm cc cn h mi v khng bo dng cc cn h hin c. V pha cu, tin thu nh thp khuyn khch mi ngi tm thu cn h ring (thay v sng vi cha m hay thu chung vi ngi khc) v gy ra tnh trng ngy cng c nhiu ngi v thnh ph. Do , c cung v cu u co gin nhiu hn trong di hn.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

Phn (b) ca hnh 3 minh ha cho th trng nh trong di hn. Khi chnh sch kim sot tin thu nh lm cho tin thu nh thp hn mc cn bng, lng cung v cn h gim, trong khi lng cu v cn h tng. iu ny dn n tnh trng thiu ht nh trm trng. cc thnh ph p dng chnh sch kim sot tin thu nh, ch nh s dng nhiu c ch phn phi nh. Mt vi ch nh c mt danh sch di cc khch ch. Ngi khc th u tin ngi thu cha c con. Li c nhng ngi phn bit i x vi khch hng theo chng tc. Cng c khi cc cn h li c dnh cho ngi thu nh sn sng t lt nhng k trng nom khu nh y. V bn cht, cc khon hi l ny lm cho tng tin thu nh ca cn h (bao gm c tin hi l) gn vi mc gi cn bng. hiu y cc tc ng ca chnh sch kim sot tin thu nh, chng ta phi nh li mt trong Mi Nguyn l ca kinh t hc nu ra trong chng 1: Con ngi phn ng vi cc kch thch. Trong th trng t do, ch nh c gng gi nh sch v an ton, bi v cc cn h c gi cao. Ngc li, khi chnh sch kim sot tin thu nh to ra s thiu ht v ch i, ch nh mt ng c quan tm ti li ch ca ngi thu nh. Ti sao ch nh li phi chi tin bo dng v nng cp nh cho thu trong khi ngi c cu thu ang xp hng thu chng trong tnh trng hin ti? Xt cho cng th mi ngi thu c nh vi gi r hn, nhng h cng phi chp nhn ngi nh km cht lng hn. Cc nh hoch nh chnh sch thng phn ng vi cc tc ng do chnh sch kim sot gi gy ra bng cch a ra cc quy nh mi. V d, c cc o lut quy nh rng vic phn bit chng tc khi cho thu nh l phm php v yu cu ch nh phi p ng iu kin sinh hot cn thit ti thiu. Song vic thc hin cc o lut ny rt kh khn v tn km. Ngc li, nu chnh sch kim sot tin thu nh b bi b v th trng nh c iu tit bi cc lc lng cnh tranh, nhng o lut nh trn s tr nn t cn thit hn. Trong th trng t do, tin thu nh t iu chnh loi tr tnh trng thiu ht - mt nguyn nhn gy ra nhiu hnh vi khng mong mun ca ngi cho thu nh. Tc ng ca sn gi ti kt cc th trng xem xt nh hng ca mt loi chnh sch kim sot gi khc ca chnh ph, chng ta hy quay li vi th trng kem. By gi chng ta hy tng tng ra rng chnh ph b thuyt phc bi nhng li khn cu do T chc Quc gia ca cc nh sn xut Kem a ra. Trong trng hp ny, chnh ph c th thit lp mt sn gi. Sn gi, cng nh trn gi, l mt c gng ca chnh ph nhm duy tr gi c mt mc khc vi mc gi cn bng. Trong khi trn gi p t mc ti a cho gi c, th sn gi li p t mc ti thiu. Khi chnh ph quy nh sn gi cho th trng kem, hai kh nng c th xy ra. Nu chnh ph p t sn gi 2 la mt chic kem trong khi gi cn bng l 3 la, chng ta s c kt qu nh trong phn (a) ca hnh 4. Trong trng hp ny, sn gi khng c tnh rng buc bi v gi cn bng cao hn sn gi. Cc lc lng th trng s y nn kinh t ti trng thi cn bng mt cch t nhin v sn gi khng c tc ng g. Phn (b) ca hnh 4 cho thy iu g xy ra khi chnh ph p t sn gi bng 4 la mt chic kem. Trong trng hp ny, sn gi c tnh cht rng buc trn th trng bi v gi cn bng 3 la thp hn sn gi. Cc lc lng cung cu c xu hng y gi th trng v mc cn bng, nhng khi chm sn, n khng th xung thp hn na. Gi th trng phi bng sn gi. Ti mc sn gi ny, lng kem cung ra (120 chic) vt qu lng cu (80 chic).

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

Mt s ngi mun bn kem vi gi hin hnh khng bn c kem. Do , sn gi rng buc gy ra tnh trng thng d. Nu trn gi v s thiu ht c th dn n cc c ch phn phi khng mong mun, th sn gi v s thng d cng vy. Trong trng hp p dng sn gi, mt s ngi bn khng th bn ht lng kem m h mun bn vi gi th trng. Nhng ngi bn bit chiu theo khuynh hng c nhn ca ngi mua, c th do mi lin h gia nh hay chng tc, s bn c nhiu kem hn so vi nhng ngi khng c iu kin ny. Ngc li trong th trng t do, gi ng vai tr l c ch phn phi v ngi bn c th bn c tt c lng kem h mun bn ti mc gi cn bng.
(a) Gi sn khng rng buc Gi kem Cung

3$ 2$ Gi sn Cu 0 (b) Gi sn rng buc Gi kem 4$ 3$ (gi cn bng) D tha Gi sn Cung 100 Lng kem (lng cn bng)

Cu 0 80 120 lng cu lng cung Lng kem

Hnh 4. Th trng vi sn gi. Trong phn (a), chnh ph p t sn gi bng 2 la. V sn gi thp hn gi cn bng l 3 la, nn n khng c tc ng g. Gi th trng iu chnh cn bng cung cu. Ti mc gi cn bng, c lng cung v lng cu u l 100 chic. Trong phn (b), chnh ph p t sn gi bng 4 la, cao hn gi cn bng l 3 la. Do , gi th trng l 4 la. Do c 120 chic kem c cung ng ti mc gi ny trong khi lng cu ch bng 80 chic kem, nn mc thng d bng 40 chic kem.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

NGHIN CU TNH HUNG: LUT TIN LNG TI THIU Mt v d quan trng v chnh sch sn gi l tin lng ti thiu. Cc o lut v tin lng ti thiu quy nh mc gi thp nht m gii ch c th tr cho ngi lao ng. Quc hi M ln u tin quy nh tin lng ti thiu trong o lut v Tiu chun lao ng bnh ng vo nm 1938 nhm m bo cho ngi lao ng mt mc sng ti thiu. Vo nm 1996, tin lng ti thiu theo lut Lin bang l 4,75 la/gi. Mt s bang cn c tin lng ti thiu cao hn. phn tch tc ng ca tin lng ti thiu, chng ta hy xem xt th trng lao ng. Phn (a) ca hnh 5 m t th trng lao ng ph thuc vo cung v cu nh tt c cc th trng khc. Ngi lao ng quyt nh cung v lao ng v cc doanh nghip quyt nh cu v lao ng. Nu chnh ph khng can thip, tin lng s iu chnh cn bng cung v cu v lao ng.
(a) Th trng lao ng t do Tin lng W cn bng Cung (b) Th trng lao ng vi tin lng ti thiu c tnh rng buc Tin lng Wmin D cung lao ng (tht nghip) Cung

Cu S vic lm Lng cn bng lao ng

Cu 0 Lng cu Lng cung Lng lao ng

Hnh 5. Tin lng ti thiu nh hng ti th trng lao ng nh th no. Phn (a) m t th trng lao ng trong tin lng iu chnh cn bng cung v cu v lao ng. Phn (b) ch ra nh hng ca tin lng ti thiu c tnh rng buc. Do tin lng ti thiu l mt loi sn gi, nn n gy ra s thng d: Lng cung v lao ng vt qu lng cu. Kt qu l tnh trng tht nghip. Phn (b) ca hnh 5 m t th trng lao ng vi tin lng ti thiu. Nu tin lng ti thiu cao hn mc cn bng nh trng hp ny, th lng cung v lao ng s vt lng cu. Kt qu l tnh trng tht nghip. Do , tin lng ti thiu lm tng thu nhp ca ngi lao ng c vic lm, nhng n lm gim thu nhp ca ngi lao ng khng tm c vic lm. hiu bit y v tin lng ti thiu, vn quan trng l cn nh rng nn kinh t khng ch bao gm mt th trng lao ng duy nht, m c nhiu th trng lao ng cho cc loi lao ng khc nhau. nh hng ca tin lng ti thiu ph thuc vo k nng v kinh nghim ca ngi lao ng. Ngi lao ng c k nng cao v nhiu kinh nghim khng b nh hng, v tin lng cn bng ca h cao hn nhiu so vi mc lng ti thiu. i vi nhng ngi lao ng ny, tin lng ti thiu khng c tnh rng buc.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

Tin lng ti thiu c tc ng mnh nht i vi th trng lao ng thanh nin (tui di 20). Tin lng cn bng cho i tng lao ng ny c xu hng thp v h nm trong s nhng ngi lao ng c t k nng v kinh nghim nht trong lc lng lao ng. Hn na, h thng chp nhn tin lng thp hn i ly vic c o to qua cng vic. (Trn thc t, c nhng lao ng tr sn sng lm vic vi t cch ngi hc vic khng n lng. Bi v hc vic th khng c tr lng, nn tin lng ti thiu khng p dng i vi h. Nu c p dng, cc cng vic nh th c th khng tn ti). Kt qu l tin lng ti thiu thng c tnh rng buc nhiu hn i vi lao ng thanh nin so vi cc i tng khc ca lc lng lao ng. Nhiu nh kinh t phn tch nh hng ca lut v tin lng ti thiu i vi th trng lao ng thanh nin. Cc nh nghin cu ny so snh s thay i tin lng ti thiu theo thi gian vi s thay i ca mc s dng lao ng thanh nin. Cho d cn c s tranh ci no v vic tin lng ti thiu nh hng mc no ti cng n vic lm, kt qu nghin cu tnh hung in hnh vn cho thy rng khi tin lng ti thiu tng 10 phn trm, mc s dng lao ng thanh nin gim t 1 n 3 phn trm. hiu c con s c tnh ny, chng ta cn ch rng mc tng tin lng ti thiu 10 phn trm khng lm tng mc lng bnh qun ca thanh nin thm 10%. S thay i ca lut khng trc tip tc ng ti s thanh nin c tr cao hn mc ti thiu. Hn na, vic thc thi cc o lut v tin lng ti thiu khng hon ho. Do vy, mc gim c tnh ca vic lm t 1n 3 phn trm l con s ng k. Ngoi vic lm thay i lng cu v lao ng, tin lng ti thiu cn lm thay i lng cung. Do tin lng ti thiu lm tng tin lng m thanh nin c th kim c, nn n lm tng s thanh nin i tm vic lm. Cc cng trnh nghin cu cho thy rng tin lng ti thiu cao hn tc ng ti nhng thanh nin ang c vic lm. Khi tin lng ti thiu tng ln, mt s thanh nin ang i hc quyt nh ngh hc i lm. Nhng ngi mi b hc ny s th ch nhng ngi b hc trc v h tr thnh ngi tht nghip. Tin lng ti thiu lun l mt ch chnh tr gy tranh ci. Nhng ngi ch trng p dng tin lng ti thiu coi chnh sch ny l mt cch nng cao thu nhp ca nhng ngi lao ng ngho. H ch ra mt cch ng n rng ngi lao ng hng lng ti thiu ch c mc sng m bc. V d vo nm 1994, khi tin lng ti thiu l 4,25 la/gi, th hai ngi ln lm vic 40 gi mt tun v tt c cc tun trong nm u hng tin lng ti thiu ch c c tng thu nhp c nm bng 17.680 la, bng gi na mc thu nhp ca mt gia nh trung bnh. Nhiu ngi ch trng chnh sch tin lng ti thiu cng tha nhn rng chnh sch ny gy ra nhng tc ng tiu cc, trong c tht nghip, nhng h tin rng chng khng ng k v khi xem xt vn mt cch ton din, th mc lng ti thiu cao hn lm li cho ngi ngho nhiu hn. Nhng ngi phn i chnh sch tin lng ti thiu cho rng khng phi l cch tt nht chng li i ngho. H lp lun rng tin lng ti thiu cao gy ra tnh trng tht nghip, khuyn khch thanh nin b hc v lm cho ngi lao ng khng c ngh mt c hi c o to qua cng vic. Hn na, nhng ngi phn i tin lng ti thiu ch ra rng tin lng ti thiu l mt chnh sch khng nhm ng i tng. Khng phi tt c nhng ngi lao ng n lng ti thiu l ch h gia nh ang c gng gip gia nh h thot khi i ngho. Nhiu ngi n lng ti thiu l thanh nin thuc tng lp trung lu, h lm cc cng vic ph c thm tin tiu vt.
NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

nh gi chnh sch kim sot gi Mt trong Mi Nguyn l ca kinh t hc tho lun chng 1 ni rng th trng thng l cch tt t chc hot ng kinh t. Nguyn l ny l gii ti sao hu ht cc nh kinh t lun phn i cc chnh sch quy nh trn gi v sn gi. i vi cc nh kinh t, gi c khng phi l kt qu ca mt qu trnh ln xn, t pht no . H cho rng, gi c l kt qu ca hng triu quyt nh do cc doanh nghip v ngi tiu dng n sau ng cung v ng cu a ra. Gi c c nhim v quan trng l cn bng cung v cu, qua iu phi hot ng kinh t. Khi cc nh hoch nh chnh sch nh gi bng php lut, h lm m cc tn hiu m thng thng c tc dng nh hng qu trnh phn phi ngun lc x hi. Mt nguyn l khc trong Mi Nguyn l ca kinh t hc l i khi chnh ph c th ci thin kt cc th trng. Trn thc t, cc nh hoch nh chnh sch kim sot gi v h cho rng kt qu hot ng ca th trng khng cng bng. Chnh sch kim sot gi thng nhm gip ngi ngho. V d, lut v kim sot tin thu nh c gng lm cho ai cng c nh v lut v tin lng ti thiu th tm cch gip mi ngi thot khi cnh i ngho. Th nhng chnh sch kim sot gi thng gy tn hi cho nhng ngi cn c tr gip. Chnh sch kim sot tin thu nh c th gi cho tin thu nh thp, nhng n khng khuyn khch ch nh duy tu nh v lm cho vic tm kim nh tr nn kh khn. Lut tin lng ti thiu c th lm tng thu nhp ca mt s ngi lao ng, nhng n cng lm cho nhng ngi khc tht nghip. Vic gip nhng i tng cn tr gip c th c thc hin bng nhng cch khc, ch khng nht thit phi thng qua chnh sch kim sot gi. V d, chnh ph c th lm cho nh r hn bng cch tr mt phn tin thu nh cho cc gia nh ngho. Khng nh chnh sch kim sot tin thu nh, vic tr cp tin thu nh khng lm gim lng cung v nh , do khng dn n tnh trng thiu ht nh . Tng t nh vy, bin php tr cp tin lng c th nng cao mc sng ca ngi lao ng ngho m khng gy kh khn cho cc doanh nghip trong vic tuyn dng h. Mt v d v tr cp tin lng l min thu thu nhp. Chng trnh ny ca chnh ph h tr thu nhp cho nhng cng nhn c tin lng thp. Mc d cc chnh sch thay th ny thng tt hn chnh sch kim sot gi, nhng chng cng khng hon thin. Bin php tr cp tin lng v tin thu nh lm tng s tin m chnh ph phi chi ra v chnh ph phi tng thu. Nh chng ta s thy trong phn tip theo, thu cng c ci gi ca chng. Kim tra nhanh: Hy nh ngha trn gi, sn gi v cho v d v mi loi. iu g dn n s thiu ht? iu g dn n s thng d? Ti sao? THU Tt c cc c quan chnh ph - t chnh ph lin bang Washington cho ti chnh quyn a phng cc th trn nh - u s dng thu to ngun thu cho cc d n cng cng nh ng x, trng hc v quc phng. Do thu l mt cng c chnh sch quan trng, v bi v thu nh hng n cuc sng ca chng ta theo nhiu cch, nn vic nghin cu thu l mt ch m chng ta s quay tr li nhiu ln trong cun sch ny. Trong phn ny, chng ta bt u nghin cu vn thu nh hng ti nn kinh t nh th no.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

10

 c c s phn tch, chng ta hy tng tng ra rng chnh quyn a phng quyt nh t chc mt l hi kem hng nm - c diu hnh, pho hoa, v quan chc c din vn. c ngun thu phc v cho s kin ny, ngi ta quyt nh nh thu 0,5 la trn mi chic kem bn ra. Khi k hoch c thng bo, c hai nhm vn ng hnh lang vo cuc. T chc Quc gia cc nh sn xut kem cho rng hi vin ca h ang phi vt ln tn ti trn th trng cnh tranh v h ngh ngi mua kem phi np khon thu . Hip hi nhng ngi n kem M cho rng ngi tiu dng kem ang tng qun v yu cu ngi bn kem phi np thu. V hy vng t c mt s tha hip, nn ng th trng nu ra kin l mt na s thu s do ngi bn chu v na cn li s do ngi mua chu. phn tch cc xut ny, chng ta phi nghin cu vn n gin, nhng khng d pht hin: Khi chnh ph nh thu vo hng ha, ai l ngi chu gnh nng thu kha ny? Ngi mua hng? Ngi bn hng? Hay, nu ngi mua v ngi bn cng chia x gnh nng thu, th iu g quyt nh cch phn chia? Liu chnh ph c th quy nh n gin vic phn chia ny nh ng th trng xut, hay s phn chia c quyt nh bi cc lc lng c bn hn trong nn kinh t? Cc nh kinh t s dng thut ng im ri ca thu ch vn phn chia gnh nng thu. Nh chng ta s thy, chng ta c th rt ra c mt s bi hc ng ngc nhin v nh hng ca thu ch bng cch s dng cng c cung v cu. Thu nh vo ngi mua tc ng th no n kt cc th trng? u tin chng ta hy xem xt khon thu nh vo ngi mua hng. Gi d, chnh quyn a phng thng qua mt o lut quy nh ngi mua kem phi tr cho chnh ph 0,5 la mi khi h mua mt chic kem. Lut thu ny tc ng nh th no n ngi mua v ngi bn kem? tr li cu hi ny, chng ta tun theo ba bc trong phn tch cung v cu chng 4: (1) xc nh xem liu o lut ny tc ng ti ng cung hay ng cu; (2) xc nh xem cc ng ny dch chuyn theo hng no; (3) xc nh xem s dch chuyn ny tc ng ti trng thi cn bng nh th no. Tc ng u tin ca khon thu ny l lm thay i cu v kem. ng cung khng b nh hng bi v i vi bt k gi kem no, ngi bn vn c ng c cung ng kem ra th trng nh c. Ngc li, by gi ngi mua phi np thu cho chnh ph (v gi kem cho ngi bn) mi khi h mua kem. Do vy, khon thu ny lm dch chuyn ng cu v kem. Th t d dng xc nh h ng c a d ch chuy n ny. Do thu nh vo ng i mua lm cho vi c mua kem khng cn h p d n nh tr c, nn ng i mua c l ng c u v kem th p h n t i m i m c gi. K t qu l ng c u d ch chuy n sang tri (hay xu ng d i) nh trong hnh 6. Trong trng hp ny, chng ta c th ni chnh xc ng cu dch chuyn bao nhiu. Do ngi mua b nh thu 0,5 la, nn gi mua kem thc s i vi ngi mua cao hn gi th trng 0,5 la. V d, nu gi th trng ca mt chic kem bng 2 la, th gi thc s bng 2,5 la. Do ngi mua coi tng chi ph mua hng bao gm c thu, nn h c cu mua mt lng kem ging nh trng hp gi th trng cao hn gi bn ra l 0,5 la. Ni cch khc, ngi mua c cu v bt k lng kem no, th gi y gi th trng cng phi thp hn 0,5 la b li nh hng do thu gy ra. Cho nn, khon thu 0,5 la lm dch chuyn ng cu xung di mt lng ng bng mc thu (0,5 la), tc t D1 ti D2.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

11

 thy r im ri ca thu, chng ta so snh im cn bng c vi im cn bng mi. Bn c th thy trong hnh v l gi cn bng ca kem gim t 3 la xung 2,8 la v lng cn bng gim t 100 xung cn 90 chic. Do ngi sn xut bn t hn v ngi tiu dng mua t hn, nn khon thu ny lm gim quy m th trng kem. By gi chng ta hy quay tr li vi vn nh hng ca thu: Ai l ngi chu thu? Mc d ngi mua np ton b s thu cho chnh ph, nhng c ngi mua v ngi bn u phi chu gnh thu. Do gi th trng gim t 3 la xung cn 2,8 la khi chnh ph nh thu, nn ngi bn thu c s tin t hn 0,2 la t mi chic kem bn ra so vi khi cha c thu. V vy, thu gy nh hng tiu cc i vi ngi bn. Ngi mua tr ngi bn gi thp hn (2,8 la), nhng gi m anh ta thc s tr gm c thu tng t 3 la ln 3,3 la (2,80 + 0,5 = 3,3 la). Cho nn, khon thu ny cng lm ngi mua b thit.
Gi kem D2 Gi ngi mua tr Gi khng thu Gi ngi bn nhn Cn bng sau thu 0 90 100 $3.3 3.0 2.8 Thu (0,5$) Thu nh vo ngi mua lm dch chuyn ng cu xung di mt lng ng bng thu (0,50 la) D1 S1 Cn bng trc thu

Lng kem

Hnh 6. Thu nh vo ngi mua. Khi mt khon thu 0,5 la nh vo ngi mua, ng cu dch chuyn xung mt khong bng 0,5 la, tc t D1 xung D2. Lng cn bng gim t 100 xung 90 chic kem. Gi m ngi bn thu c gim t 3 la xung cn 2,8 la. Gi m ngi mua tr (bao gm c thu) tng t 3 la ln 3,3 la. Mc d thu nh vo ngi mua, nhng c ngi mua v ngi bn u phi chia s gnh nng thu. Tm li, phn tch trn y em li cho chng ta hai kt lun tng qut: - Thu cn tr hot ng ca th trng. Khi mt mt hng b nh thu , lng bn ra c a n gi m khi th trng t tr ng thi cn bng mi. - Ngi mua v ngi bn cng chia s gnh nng thu. Trong trng thi cn bng mi, gi m ngi mua phi tr cao hn v gi m ngi bn c nhn thp hn. Tc ng ca thu nh vo ngi bn n kt cc th trng By gi chng ta hy xem xt trng hp thu nh vo ngi bn. Gi s chnh quyn a phng thng qua mt o lut quy nh nhng ngi bn kem phi np 0,5 la cho chnh ph i vi mi chic kem h bn. o lut gy ra nhng tc ng g?

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

12

Trong trng hp ny, trc ht thu tc ng vo cung v kem. Do thu khng nh vo ngi mua, nn lng cu v kem ti mi mc gi vn nh c, do ng cu khng thay i. Ngc li, khi thu nh vo ngi bn, chi ph bn kem tng v ngi bn cung ng lng kem t hn ti mi mc gi. ng cung dch chuyn sang tri (hay ln trn). Mt ln na, chng ta c th tnh ton chnh xc quy m ca s dch chuyn. i vi bt k mc gi th trng no ca kem, gi m ngi bn thc s nhn c - tc s tin h c php gi li sau khi np thu - thp hn so vi trc l 0,5 la. V d, nu gi th trng ca mt chic kem l 2 la, gi ngi bn thc s nhn c s l 1,5 la. Cho d gi th trng l bao nhiu, th ngi bn cng ch cung ng mt lng kem nh trong trng hp gi th trng gim 0,5 la. Ni cch khc, lm cho ngi bn cung ng bt k lng no, gi th trng by gi cng phi cao hn 0,5 la b li im ri ca thu. Do nh c ch ra trong hnh 7, ng cung dch chuyn ln trn mt on bng ng mc thu (0,5 la), tc t S1 ti S2. Khi th trng chuyn t trng thi cn bng c sang trng thi cn bng mi, gi kem cn bng tng t 3 la ln 3,3 la v lng cn bng gim t 100 xung cn 90 chic kem. Mt ln na, thu li lm gim quy m th trng kem. V ln ny cng vy, ngi mua v ngi bn cng chia s gnh nng thu. Do gi th trng tng, ngi mua phi tr thm 0,3 la cho mi chic kem m h mua so vi trc khi c thu. Ngi bn nhn c gi cao hn so vi trc khi c thu, nhng gi thc s (sau khi ng thu) gim t 3 la xung cn 2,8 la. So snh hnh 6 v 6.7, chng ta i n mt kt lun ng ngc nhin: Thu nh vo ngi mua v thu nh vo ngi bn tng ng nhau. Trong c hai trng hp, thu u t mt chic nm vo gia gi m ngi mua tr v gi m ngi bn nhn c. Chic nm ny khng thay i, cho d thu c nh vo ngi mua hay ngi bn. Trong c hai trng hp, n u lm dch chuyn v tr tng i ca ng cung v ng cu. Ti im cn bng mi, ngi mua v ngi bn cng chia s gnh nng thu. im khc bit duy nht gia thu nh vo ngi mua v thu nh vo ngi bn l ngi np thu cho chnh ph. Tnh tng ng ca hai loi thu ny c l d hiu hn nu chng ta tng tng rng chnh ph thu thu 0,5 la mt chic kem bng cch t mt ci bt ti mi quy bn kem. Khi chnh ph nh thu vo ngi mua, ngi mua c yu cu b 0,5 la vo bt khi h mua mt chic kem. Khi chnh ph nh thu vo ngi bn, ngi bn c yu cu b 0,5 la vo bt mi khi h bn mt chic kem. Vic 0,5 la i trc tip t v ca ngi mua vo bt, hay gin tip t v ngi mua qua tay ngi bn ri vo bt u c nh hng nh nhau. Khi th trng t n im cn bng mi, ngi mua v ngi bn cng nhau chia s gnh nng thu, vic nh thu nh th no khng quan trng.
Gi kem D1 S2 Thu nh vo ngi bn lm dch chuyn ng cung ln trn mt lng ng bng mc thu (0,50 la)

Gi ngi mua tr Gi khng thu Gi ngi bn nhn

$3.3
Thu (0,5$)

S1

3.0 2.8

Cn bng NGUYN L KINH T HC tr Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh phc thu Cn bng

13

Hnh 7. Thu nh vo ngi bn. Khi mc thu 0,5 la nh vo ngi bn, ng cung dch chuyn ln trn 0,5 la, tc t S1 ln S2. Lng cn bng gim t 100 xung 90 chic kem. Gi ngi mua phi tr tng t 3 ln 3,3 la. Gi ngi bn nhn c (sau khi np thu) gim t 3 xung 2,8 la. Cho d l thu nh vo ngi bn hay ngi mua, th c ngi mua v ngi bn u chia s gnh nng thu NGHIN CU TNH HUNG: QUC HI C TH PHN CHIA GNH NNG THU TIN LNG KHNG? Nu tng nhn c mt tm sc tr lng, bn c th thy rng thu c khu tr i t s tin bn kim c. Mt trong cc loi thu c gi l FICA, ch vit tt ca o lut v ng gp bo him Lin bang. Chnh ph Lin bang s dng ngun thu t thu FICA chi tr bo him x hi, y t, h tr thu nhp v cc chng trnh chm sc sc khe cho ngi gi. FICA l mt v d v thu nh vo tin lng, v n nh vo tin lng m cc doanh nghip tr cho cng nhn ca h. Nm 1995, tng ngun thu t thu FICA nh vo mt cng nhn in hnh bng 15,3% thu nhp t tin lng. Bn ngh ai phi chu gnh nng thu nh vo tin lng ny - doanh nghip hay ngi lao ng? Khi ph chun o lut v thu tin lng, Quc hi tm cch phn chia gnh nng thu. V vy, Quc hi quy nh mt na s thu do doanh nghip tr v na cn li do ngi lao ng tr. Ngha l mt na s thu c thu t doanh thu ca doanh nghip, cn na kia c khu tr vo tin lng ca cng nhn. S tin khu tr trn cung sc tin lng ca bn l phn ng gp ca ngi lao ng. Song phn tch ca chng ta v nh hng ca thu ch ra rng cc nh lm lut khng th phn b gnh nng thu d dng nh vy. minh ha, chng ta c th phn tch thu tin lng ging nh l mt loi thu hng ha, trong hng ha l lao ng, cn gi c l tin lng. c im then cht ca thu tin lng l n t mt chic nm vo gia tin lng m doanh nghip tr v tin lng m ngi lao ng nhn c. Hnh 8 ch ra kt cc ny. Khi loi thu tin lng c hiu lc, tin lng m ngi lao ng nhn c gim i v tin lng m doanh nghip phi tr tng ln. Cui cng th ngi lao ng v doanh nghip cng chia s gnh nng thu ng nh lut quy nh. Nhng vic phn chia gnh nng thu ny gia ngi lao ng v doanh nghip chng c g lin quan ti s phn chia theo lut quy nh: S phn chia gnh nng thu trong hnh 8 khng nht thit phi l 50-50, v kt qu tng t cng s xy ra nu o lut ny yu cu ngi lao ng np ton b tin thu hay doanh nghip np ton b thu tin thu. V d trn ch ra rng bi hc c bn nht v nh hng ca thu thng b b qua trong cc cuc tranh lun cng khai. Cc nh lm lut c th quyt nh vic thu ly t v ngi mua
NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

14

hay ngi bn, nhng h khng quyt nh c s phn chia gnh nng thu. Trn thc t, nh hng ca thu ph thuc vo cc lc lng cung cu.
Tin lng Tin lng do doanh nghip tr Chic nm Tin lng thu khng thu Tin lng ngi lao ng nhn c Cu v lao ng Lng cng nhn Cung v lao ng

Hnh 8. Thu tin lng. Thu lng t mt chic nm vo gia tin lng ngi lao ng nhn c v tin lng doanh nghip tr. Khi so snh tin lng c thu v khng thu, bn nhn thy rng ngi lao ng v doanh nghip cng chia s gnh nng thu. Vic phn chia gnh nng thu gia ngi lao ng v doanh nghip khng ph thuc vo vic vo vic chnh ph nh thu vo ngi lao ng hay doanh nghip, hoc phn chia thu thnh hai phn bng nhau cho hai nhm ngi ny. H s co gin v im ri ca thu Khi mt hng ha b nh thu, c ngi mua v ngi bn cng chia s gnh nng thu. Nhng thc ra gnh nng thu c phn chia nh th no? Rt him khi n c chia u cho cc bn. bit gnh nng ny c chia s nh th no, chng ta cng xem xt nh hng ca thu ti hai th trng trong hnh. Trong c hai trng hp, hnh ny ch ra ng cu ban u, ng cung ban u v mt mc thu chn chic nm gi vo gia s tin ngi mua phi tr v s tin ngi bn nhn c. (Trong c hai phn hnh 9, chng ta khng v ng cung v ng cu mi. Vic ng no dch chuyn ph thuc vo ch thu nh vo ngi mua hay ngi bn. Nh chng ta thy, iu ny khng lin quan ti im ri ca thu). S khc bit gia hai phn l h s co gin tng i ca cung v cu. Phn (a) ca hnh 9 minh ha cho mt loi thu trn th trng c cung rt co gin v cu tng i khng co gin. Trong tnh hung ny, ngi bn phn ng mnh i vi gi c trong khi ngi mua t phn ng i vi gi c. Khi mt loi thu c p dng trong th trng c h s co gin nh vy, gi ngi bn thu c khng gim nhiu, nn ngi bn ch phi chu mt phn nh ca gnh nng thu. Ngc li, gi ngi mua phi tr tng ng k v iu ny cho thy ngi mua chu phn ln gnh nng thu.
Gi Gi ngi mua tr Gi khng thu Gi ngi bn nhn (a) Cung co gin, cu t co gin Cung Thu 1. Khi cung co gin nhiu hn cu ... 2 gnh nng ca thu ri vo ngi mua nhiu h n

3... l nh vo ngi bn

Cu

Lng (b) Cung t co gin, cu coT gin NGUYN L KINH HC Chng 4 Cung, c u Khi v chnh sch c a chnh 1. cu co gin nhi u hph n cung ... Gi Cung

15

Hnh 9. Gnh nng thu c phn chia nh th no. Trong phn (a), ng cung co gin cn ng cu khng co gin. Trong trng hp ny, gi ngi bn nhn c gim t trong khi gi ngi mua phi tr tng nhiu. Do , ngi mua chu phn ln gnh nng thu. Trong phn (b), ng cung t co gin cn ng cu co gin. Trong trng hp ny, gi ngi bn nhn c gim nhiu trong khi gi ngi mua phi tr tng t. Cho nn, ngi bn chu phn ln gnh nng thu. Phn (b) ca hnh 9 minh ha cho mt loi thu trong th trng c cung tng i khng co gin v cu rt co gin. Trong trng hp ny, ngi bn rt t phn ng mnh i vi gi, nhng ngi mua li phn ng mnh. Hnh ny cho thy khi c thu, gi ngi mua phi tr khng tng nhiu lm, trong khi gi ngi bn nhn c li gim mnh. Cho nn, ngi bn phi chu hu ht gnh nng thu. Hai phn ca hnh 9 nu ra mt bi hc chung v cch phn chia gnh nng thu. Gnh nng thu nghing nhiu v bn th trng t co gin hn. Ti sao iu ny ng? V bn cht, h s co gin phn nh s sn sng ri b th trng ca ngi mua v ngi bn khi iu kin th trng tr nn bt li. Cu khng co gin hm ngi mua khng c cc phng n tt thay th cho vic tiu dng hng ha ny. Cung t co gin hm ngi bn khng c cc phng n tt thay th cho vic sn xut hng ha ny. Khi hng ha b nh thu, bn th trng c t s la chn hn khng th d dng ri b th trng v do phi chu gnh nng thu ln hn.

NGHIN CU TNH HUNG: AI CHU THU NH VO HNG XA X? Vo nm 1990, Quc hi thng qua o lut thu mi nh vo cc mt hng xa x nh du thuyn, my bay t nhn, lng th, trang sc v xe hi t tin. Mc ch ca loi thu ny l tng ngun thu t nhng ngi c kh nng np thu. Bi v ch nhng ngi giu mi c th mua nhng xa x, nn nh thu vo hng xa x dng nh l mt l gic hp l khi ngi ta mun nh thu vo ngi giu. Th nhng, do nh hng ca cc lc lng cung v cu, kt qu li khng nh Quc hi d kin. V d, chng ta hy xem xt th trng du thuyn. Cu v du thuyn tng i co gin. Mt triu ph c th d dng khng mua du thuyn na, m dng s tin mua mt ngi

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

16

nh ln hn, i du lch chu u, hay li tha k ca ci nhiu hn cho con chu. Ngc li, cung v du thuyn khng co gin, t nht l trong ngn hn. Cc nh my sn xut du thuyn khng d dng chuyn sang hot ng sn xut khc, cn cng nhn ng du thuyn th khng sn sng i ngh p li iu kin thay i ca th trng. Phn tch ca chng ta a ra mt d bo r rng trong trng hp ny. Vi cu co gin v cung t co gin, gnh nng thu ch yu ln u cc nh cung cp. Ngha l thu nh vo du thuyn t gnh nng ch yu ln vai cc doanh nghip v cng nhn sn xut du thuyn, bi v cui cng h thu c gi thp hn cho sn phm ca mnh. Song cng nhn khng phi l ngi giu c. Do , gnh nng ca thu nh vo hng xa x ri vo tng lp trung lu, ch khng phi l nhng ngi giu. Nhng gi nh sai lm v nh hng ca thu nh vo hng xa x nhanh chng tr nn r rng sau khi o lut thu ny c hiu lc. Cc nh cung cp hng ha xa x lm cho i din ca h trong Quc hi nhn thc c kh khn m h phi tri qua v Quc hi bi b hu ht lut thu nh vo hng xa x vo nm 1993. Kim tra nhanh: Trong th cung cu, hy ch r tc ng ca mc thu 1.000 la/ mt chic xe nh vo ngi mua xe i vi s lng xe bn ra v gi ca chng. Bng mt th khc, hy ch ra tc ng ca mc thu 1.000 la mt chic xe nh vo ngi bn i vi s lng xe bn ra v gi c ca chng. Trong c hai th, hy ch ra s thay i gi c m ngi mua xe phi tr v s thay i gi c m ngi bn xe nhn c. KT LUN Nn kinh t do hai loi lut chi phi: lut cung cu v lut do chnh ph a ra. Trong chng ny, chng ta bt u tm hiu xem cc lut ny tng tc nh th no. Kim sot gi v thu mang tnh ph bin trong cc th trng khc nhau, v nh hng ca chng thng c bo ch v cc nh hoch nh chnh sch tranh lun. Ch cn mt cht kin thc kinh t l c th hiu v nh gi c cc chnh sch ny. Trong cc chng sau, chng ta s phn tch chnh sch ca chnh ph mt cch chi tit hn. Chng ta s xem xt cc nh hng ca thu y hn v nghin cu nhiu loi chnh sch hn so vi chng ta lm trong chng ny. Song cc bi hc c bn ca chng ny s khng thay i: Khi phn tch cc chnh sch ca chnh ph, th cung v cu l nhng cng c phn tch u tin v hu hiu nht.

NGUYN L KINH T HC Chng 4 Cung, cu v chnh sch ca chnh ph

17