Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 27

Tm tt: Xy dng phng trnh vt l ton hc ca thit b pht vi ba. Trnh by mt s phng php phn tch, m phng. I.

Gii thiu. Vn o lng p ng ca mt mng hoc h thng thng c xem xt nh mt bi ton ti u ho ca mch c tham s tng ng hoc mt m hnh. Trong lnh vc cng ngh viba, vic p dng cc phng php m phng trn c s xy dng cc phng trnh vt l, ton hc l mt ch nghin cu c quan tm trong thi gian gn y. Trong phm vi tiu lun ca em ch xin trnh by mt s phng trnh vt l, ton hc ca cc thnh phn tiu biu trong thit b pht vi ba. II. Xy dng phong trnh vt l ton hc. 1. L thuyt mng vi ba. Thit b vi ba tch cc hoc th ng c th xem nh mt mng nhiu cng. Nhng mng nhiu cng ny cn gi l mng N cng. Nu u vo v u ra ca mt mch viba N cng bit, tn s v p ng trong min thi gian c th c xc nh. Chng hn, nu mt cng ca mt transistor b ngn mch, p ng tn s ca phn cn li mng hai cng c th bit c t mng 3 cng ban u. Hn na, mch vi ba gm nhiu linh kin c lp kt ni vi nhau, p ng tn s c th t c t phn tch cc linh kin . C nhiu phng php xy dng p ng tn s ca mt mng viba tuyn tnh. Trong phm vi tiu lun ny, ch xem xt mng vi ba tuyn tnh nh mt hp en nhiu cng. Xem xt hnh v sau:

Hnh 1. Mng vi ba N cng


1

Cc cng c nh s t 1, 2, 3, N. Ngoi ra, mi cng u c mt cc c ni t. Ii l k hiu dng cc cng, Vi l k hiu in p cc cng. 1.1. Ma trn dn np. Ma trn dn np ca mt mng c nh ngha l: trong :

Ma trn dn np c tnh ton bng phng php phn tch cc nt ca mng v sau tnh ton dng vo cc cng. Ma trn tr khng tng ng c nh ngha l:

Mi linh kin trong thit b c ni vi mt h thng ln. Do , tr khng ca c mt h thng ln c th xem xt nh mt vect:

Quan h gia dng in v in p c th hin qua phng trnh:

trong :

v:

[z] l ma trn tr khng v

l ma trn dn np tng ng. 1.2. Ma trn tn x. Xt mt mng 1 cng nh hnh v:

Hnh 2. Mng mt cng Ta nh ngha cc bin:

trong , du * th hin l s phc lin hp. T , ta tnh c cc gi tr:

T hnh 2 ta c:

Tnh ton, bin i ta thu c:

H s phn x :

Cng sut tiu tn trn ti :

Xt mt mch nhiu cng nh hnh v sau :

Hnh 3. Mng nhiu cng. Ma trn tn x ca mch nhiu cng c th nh ngha bng phng trnh :

trong [a] v [b] l ma trn ct trong cc thnh phn l bin ca sng ti v sng phn x. Nu mch N cng, ma trn [S] l ma trn vung bc N. Khi tr khng ra ca mch to tn hiu c ni vi mch nhiu cng tr thnh in p phc ti v phn x ca ng dy truyn ti. Do ta c th vit :

T cc phng trnh trn ta c :

v h s phn x c th tnh c :

Cng sut tiu tn trn tt c cc cng :

trong iu kin khng tn hao cng sut, ta c :

trong [U] l ma trn unita bc N. T phng trnh trn ta c :

i vi mch tng h v i xng, ta c th vit gn li :

Ta c th vit phng trnh dng tng qut :

tnh ton ma trn tn x S, ta lm theo tun t nh sau : - Tnh ma trn dn np [Y] s dng php phn tch nt v tnh dng nt. - Ly nghch o ma trn dn np [Y] c ma trn tr khng [Z]. - Bnh thng ho [Z] s dng cng thc :

trong [zc] l ma trn ng cho. - Tnh ma trn [S] t :

Gii phng trnh trn ta c:

Trong mch xu chui, tt c cc ma trn tng ng vi mch l ma trn i xng, tc l:

1.3. Bin i ma trn tn x da trn dch mt phng tham chiu. Xem xt hnh 4, khi mt phng tham chiu b dch chuyn t mng n mt v tr mi c nh du bi cc k t: tj: j= 1,2,, N. Ma trn tn x mi ca mng c cho bi
6

trong :

trong k l hng s lan truyn ca sng ti cng th k.

Hnh 4. Mng nhiu cng dch chuyn. Tt c cc thnh phn ca ma trn tn x l th ng, tng h khng th la chn c lp. Xt mng hai cng nh hnh 5.

Hnh 5. Mng hai cng. Ma trn tn x c cho bi:

Do iu kin tng h, [S] phi i xng. Do :

Bin i ton hc ta c:

Tc l nu S11 dng phc, S12 c th tnh ton c t cc phng php. Nu mng l tng h, ta c cc kt qu :

trong : 21, 22 l cc gc pha tng ng vi S21 v S22. 1.4. Chui ma trn ABCD. Chui ma trn c s dng trong trng hp mng vi ba xu chui. Mng c th gm ton l cc mng hai cng hoc nhiu cng. Nu mt mng n cch li, ma trn ABCD th hin quan h gia in p v dng in ra vi

in p v dng in vo. Xt mt mng nhiu cng nh hnh v

Hnh 6. Mng nhiu cng in p vo v dng in c k hiu ln lt l V1, V2., VN v I1, I2..IN. in p ra v dng in c k hiu ln lt l VN+1,V2N v IN+1,.., I2N. Quan h gia cc tham s vo ra c th hin qua phng trnh ma trn sau:

trong [A], [B], [C] v [D] l cc ma trn N x N. Vi mng hai cng c th thu gn phng trnh trn thnh :

Vi mng hai cng tng h nh hnh v sau:

Hnh 7. Mng hai cng tng h ta c th vit phng trnh tr thnh: hoc dng tng qut:

trong l ma trn ng nht thc bc N. Nh cp trn, ma trn ABCD rt hu ch khi xt s p ng ca chui kt ni cc mng hai cng. Xt chui gm hai mng hai cng nh hnh v sau:

Hnh 8. Bin i hai mng n l Xt ma trn ABCD ca tng mng n l l [T1] v [T2]. D nhn thy l ma trn ABCD ca chui hai mng ghp ni l : Nu chui gm nhiu hn hai mng ghp ni th vn p dng c cng thc trn.
10

Nh xt trn, mt xu chui cc mng hai cng c th thu gn thnh mt mng hai cng nh tm ma trn ABCD. Xt mt mng hai cng tng ng c cp ngun vo v c ti ZL nh hnh v sau:

Hnh 9. S bin i mng hai cng Ta c in p ra:

T tnh c tr khng vo:

v tr khng ra:

H s phn x nhn t u vo v u ra ln lt l:

H s khuch i in p c cho bi cng thc:

H s khuch i cng sut c tnh ton:

11

trong :

l cng sut nhn c u vo ca mng v: l cng sut nhn c ti. H s bin i cng sut:

trong PAG l cng sut m ngun c th p ng. S dng cc in p v dng in thng thng ho, ta c th nh ngha ma trn ABCD thng thng ho. Mng nhiu cng c th thay th bng mt tp cc tr khng ZIi (i=1,2,,2N). Sau , ta c th nh ngha mt tp in p v dng in thng ln lt l vi v ii . Do ta dn n phng trnh ma trn sau:

trong [An], [Bn], [Cn] v [Dn] l cc ma trn vung N x N. Vi mng hai cng c th thu gn li:

12

Quan h gia hai ma trn thng ho v khng thng ho c th hin qua phng trnh:

trong [ZIN] l ma trn ng cho ca cc thnh phn thc ZI1, ZI2,,ZIN v [ZI2N] l ma trn ng cho ca cc thnh phn thc ZI(N+1), ZI(N+2),, ZI(2N). Trong trng hp mt mng hai cng n gin, ta c th thu gn li:

Quan h gia ma trn tn x v ma trn thng ho ABCD c th hin qua cng thc:

2. M hnh tham s S ca transistor. Transistor c c trng bi tham s S ca mng bn cc

Hnh 10. Ba cu hnh ca transistor: (a) ngun chung; (b) cng chung; (c) mng chung. thun tin cho vic m hnh ho transistor, ta coi n nh l mt thit b ba ca (three port device).

13

Hnh 11. Transistor nh mt thit b ba ca. Ngi ta xy dng c ma trn S ca sng ti v sng phn x nh sau:

Cc cng 1, 2, 3 ln lt l cng, mng v ngun. Ma trn S p ng cc iu kin sau:

S
j= 1

ij

= 1 vi i = 1,2,3 = 1 vi j = 1,2,3

S
i =1

ij

Hai phng trnh trn i din 6 phng trnh trong 9 tham s S c xc nh.

Trong hnh v sau:

14

Hnh 12. Cu hnh ngun chung cng 3 c ni t, do to nn cu hnh ngun chung, ta c:

trong ST l ma trn S thu gn ca transistor khi cng 3 ni t. Kt hp 4 phng trnh trn vi 6 phng trnh ta c 10 phng trnh cn thit xc nh 9 tham s S 3 cng. 3. Mch to dao ng. 3.1. Dao ng v iu kin n nh. Mt mch dao ng phi tuyn c th c i din bi mt s tng ng gm mt tr khng phi tuyn ZNL song song vi mt ti ZL sau:

15

Hnh 13. S tng ng mch to dao ng phi tuyn Biu thc dng in trong mch: p dng nh lut Kiecsp 2 cho on mch PP:

Ta c: V I0 khc 0 nn ta c:

T Re(ZL) > 0 do Re(Z NL) < 0. Mt khc, thit b phi c mt in tr m c th to dao ng. Tn s dao ng c xc nh bi X T(I0, 0) = 0 p ng yu cu l tr khng ca thit b phi ngc vi tr khng ca ti. Mch to dao ng c th i din bng h s phi tuyn Y L. Trng thi dao ng c th xc nh bng cc phng trnh:

Mt mch dao ng l s kt hp ca mt mch nhiu cng tch cc v mt mch nhiu cng th ng.

16

Hnh 14. Cu hnh tng qut b dao ng Vi mch tch cc ta c phng trnh:

Vi mch th ng ta c phng trnh:

Khi hai thit b tch cc v th ng ghp ni vi nhau, ta c iu kin dao ng:

Tng hp hai phng trnh trn ta c:

hoc:

trong [I] l ma trn n v. V [a] 0 dn ti :

trong ma trn M tho mn iu kin :

l iu kin yu cu ca mch dao ng n cng tn hiu cng sut ln.

17

iu kin dao ng ca mch dao ng n cng tn hiu cng sut nh l:

Trng thi dao ng c th thit lp ngay sau khi cc iu kin ban u c p ng. Ta xem xt mt mng hai cng tch cc ni vi hai tr khng th ng nh hnh v:

Hnh 15. Mng hai cng tch cc Thit b tch cc c th m t bi ma trn:

trong khi , mch th ng c m t bng:

iu kin dao ng:

c phng trnh tng ng l:

T iu kin ban u, ta c hai phng trnh:

18

phi ng thi tho mn p ng iu kin dao ng. 3.2. Cc kiu mch dao ng transistor v cu trc. Mch dao ng c th chia thnh hai loi chnh: mch dao ng tn s c nh v mch dao ng tn s thay i c. Mch dao ng transistor trong thit b viba c th gm mt mch nhiu cng song song hoc ni tip nh hnh v:

Hnh 16. Cu hnh chung mch dao ng transistor: (a) ni tip;(b) song song 3.2.1. B cng hng l phn t phn hi ni tip. Hnh v sau l cc cu hnh khc nhau ca b cng hng in mi nh l mt phn t hi tip ni tip.

19

Hnh 17. Cu hnh b cng hng ni tip Xt mt v d trong hnh v sau:

Hnh 18. S xc nh Z3. H s phn x c tnh ton tr thnh:

Do ta c h phng trnh:

20

Thay th b3 trong phng trnh v bin i, ta c ma trn S hai cng thu gn nh sau:

3.2.2. B cng hng l phn t hi tip song song. Trong s ny, transistor c dng nh mt thit b hai cng hoc ba cng.

Hnh19. Transistor c dng nh thit b hai cng Trong trng hp ny, u vo v u ra ca mch vi transistor mc kiu ngun chung c thit k sao cho c h s khuch i cao nht xung quanh tn s dao ng f0. Trong s ny, mt phn tn hiu ra c hi tip v tn hiu vo qua b lc cng hng in mi. Chiu di l1 v l2 c th iu chnh dch pha xung quanh vng lp, bao gm mch khuch i v mch phn hi, tng ng vi mt s nguyn ln 2 (rad) ti f0, tc l:

21

trong A, R v C ln lt l pha ca b khuch i, b cng hng v phn cn li ca mch hi tip ti f0. iu kin khc c dao ng l tn hiu vng h nh phi tho mn:

Hnh 20. Transistor c dng nh thit b ba cng Trong GA, LR v LC l h s khuch i, tn hao ca b lc cng hng v tn hao trong phn t phn hi tnh theo dB. Ta c c cc kt qu:

4. Mch dao ng bng rng iu chnh c. Mch dao ng bng rng iu chnh c c s dng rng ri trong cc thit b truyn thng bng rng. Mt c im quan trng ca mch dao ng in t iu chnh c bao gm hiu chnh c di tn (bng tn), tc hoc kh nng thay i nhanh chng tn s ca b dao ng v hiu chnh tuyn tnh tnh ton theo MHz/V hoc MHz/mA ph thuc vo yu t l trong mch dao ng th in p hay dng in c hiu chnh. C hai dng mch dao ng bng rng iu chnh c thng c s dng: VCO (hiu chnh p) v YTO (hiu chnh dng). S phn tch v thit k ca mch dao ng bng rng iu chnh c phc tp hn rt nhiu so vi mch dao ng tn s c nh. iu quan trng l phn t tch cc, chng hn nh transistor, c th sinh ra in tr m
22

hoc h s phn x ln hn 1 trn bng tn thit k, do c tnh ca phn hi song song hoc ni tip. Phn t xc nh tn s, chng hn nh Varactor it c th hiu chnh theo in p hoc dng in trong iu kin dao ng c th p ng vi bng thng thit k.

Hnh 21. Mch in tng ng ca mch dao ng bng rng iu chnh c. Qu trnh phn tch s dng tn hiu nh ca tham s S l xc nh in tr m trong bng thng thit k. Tuy nhin ti u ho cng sut, cn phi s dng mt k thut phi tuyn chng hn nh mt m hnh phi tuyn. t c in tr m ln nht trong mch dao ng, tr khng ti phi l phn t in tr duy nht. Ni mt cch khc, tr khng ni vi tip im phi l in tr tn hao thp. nhn bit mt mch dao ng in t iu chnh c, nht thit phi c mt hoc nhiu cm khng ni vi transistor c th hiu chnh in t. Mc d bt k cc ca transistor c th s dung ni ti, cc mng ca FET v cc gp ca BJT thng c s dng. Phn t hiu chnh in t c th t mt trong hai cc. Bc u tin trong thit k mch dao ng gm xc nh X 2(), X3() v R2 phn t hiu chnh c th nhn vo mt tr khng c phn thc m trong tn s thit k. Trong mch dao ng bng rng iu chnh c, vn khng ch l xc nh tn s cc i m cn cng sut ra. Do lm cho dn n s khc bit vi vic thit k b dao ng tn s c nh. Khi mt ti vi h s phn x 2 c ni vi u ra, hai cng c th chuyn thnh mt cng nh cng thc:
23

trong SijT l mng hai cng tham s S. Quan h gia cc tham s S c cho trong cng thc:

trong :

Quan h ny c s dng phn tch in tr m ca mt thit b c s kt hp gia 2 v 3. Quan h tng t c th c s dng ti u ho tr khng 2 v 3 ca in tr m. Hnh 22 ch ra h s khuch i phn x ca mt 0,5 m GaAs FET ti u trong di tn 6-18 GHz.

Hnh 22. H s khuch i phn x ca 0,5 m GaAs FET Sau y xt mt mch dao ng iu chnh c c th loi YIG. Mch dao ng iu chnh c YIG thng c s dng nh ngun tn hiu bng rng khi yu cu bng tn v nhiu pha thp. Trc y thng s dng it Gunn nhng gn y c thay th bng GaAS FET v BJT. u im vt tri ca s thay th l hiu sut cao hn v vn hnh

24

tn s thp hn. Trong khi it Gunn khng dao ng khi tn s di 5Ghz th transistor YTO c th thp ti 0,5GHz. M hnh ca mt mch cng hng YIG c th xem xt trong hnh 23.

Hnh 23. Mch cng hng YIG. Gi tr ca cc thnh phn ph thuc vo s t ho. Tn s cng hng 0 ca mch l mt chc nng tuyn tnh p dng trong t trng xp x bc 1. S YTO s dng GaAs FET v BJT c th hin trn hnh 24.

Hnh 24. YTO s dngGaAs FET v BJT V YIG l mt mch cng hng h s Q cao, iu kin pha v dao ng c th d dng c p ng v trng thi dao ng n nh c th t trong phm vi in tr m ca di tn. Trong iu kin tn s
25

ln, c tnh Q cao, hay ni cch khc l gi tr rt cao ca dX/d c th gip ta tho mn yu cu trn. III. Kt lun. Trn y l mt s phng trnh vt l ton hc ca mt s linh kin trong thit b pht vi ba. Cc phng trnh trn l c s tin hnh cc phng php m phng. Mt s phng php c s dng nh cc thut ton s dng nhiu tp hp trong o lng, thut ton l1. Kt qu thu c t cc nghin cu ny s c p dng pht trin cc thit b vi ba ngy cng hin i, hiu sut cao trong tng lai.

26

TI LIU THAM KHO 1. Nguyn Ngc San, Nhn Dng Cc H Thng Tuyn Tnh Lin Tc, NXB Bu in 2008. 2. Nguyn Ngc San, Hong Minh, Nguyn Thu Anh, c Lng Tham S M Hnh H ng Hc, NXB Bu in 2008. 3. Michel Jeruchim, Philip Balaban, Simulation Of Communication Systems Second edition Kluwer 2002. 4. Inder Bahl, Microwave solid state circuit design, WileyInterscience 2003.

27

You might also like