629 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.

org

RETMEN ADAYLARININ DEER TERCHLER LE EPSTEMOLOJK NANLARININ NCELENMES AN INVESTIGATION OF STUDENT-TEACHERS VALUE PREFERENCES WITH EPISTEMOLOGICAL BELIEFS

Fatih BAFT, Nezihe GLE, Trkan AKDOAN, Zehra KO Seluk niversitesi Teknik Eitim Fakltesi Elektronik ve Bilgisayar Eitimi Blm Seluklu/KONYA basciftci@selcuk.edu.tr nezihegulec88@hotmail.com turkan_akdogan@windowslive.com zehrakoc@hotmail.com.tr
zet Bu aratrmada, retmen adaylarnn deer tercihleri ile epistemolojik inanlar incelenmeye allmtr. Ayrca retmen adaylarnn, cinsiyet, ya, snf, renim tr, faklte, blm, nerede kald, mezun olduu okul tr ve gelir dzeyi deikenlerine gre deer tercihlerinin farkllap farkllamad belirlenmeye allmtr. Aratrmann evreni, 2009 2010 Eitim retim ylnda, Konya ili Seluk niversitesi Teknik Eitim Fakltesi, Mesleki Eitim Fakltesi ve Ahmet Keleolu Eitim Fakltesi rencilerinden olumaktadr. Aratrmann alma grubu ise, bu fakltelerin eitli blmlerinde renim grmekte olan toplam 768 renciden olumaktadr. Aratrmada demografik deikenlerin toplanmasna ynelik kiisel bilgi formu, SD ve Epistemolojik nan lei kullanlmtr. Verilerin analizi iin bamsz grup t testi, korelasyon, tek ynl varyans analizi (ANOVA), post-hoc Scheffe testi kullanlm olup sonularn anlamll 0.05 ve 0.01 dzeyinde test edilmitir. Elde edilen veriler bilgisayarda SPPS for Windows ver. 16.0 yardmyla istatistiksel teknikler kullanlarak zmlenmi ve yorumlanmtr. Yaplan analizler sonucunda retmen adaylarnn deer tercihleri ile epistemolojik inanlar arasnda anlaml farklar bulunmutur. retmen adaylarnn deer tercihlerinin ya ve mezun olduu okul trne gre farkllat tespit edilmitir. Anahtar Kelimeler: Deer Tercihleri, Epistemolojik nan, retmen Adaylar, Eitim, Teknik Eitim Abstract In this research, student-teachers value preferences with epistemological beliefs have been treied to be investigated. In addition it has been tried to determined Whether the value preferences of the student-teachers change according to variations of sex, age, class, kind of education, faculty, department, live where, kind of graduate from high school and earnings level. The space of the research is composed of students who attend in Konya, in Selcuk University Technical Education Faculty, Vocational Education Faculty and Ahmet Kelesoglu Education Faculty in 2009-2010 Educational year. 768 students have been investigated from departments of faculties in this research. In this research personal informations form directed at the collection of demographic variables, Schwartz Value Servey and Epistemological Belief Scale have been utilized. To analyse the data,indepentent Samples t-test, ANOVA, post-hoc Scheffe test, were used and expressiveness of results was tested through the levels of 0.05, 0.01. The data collected were interpreted and analysed by using statistical techniques with the help of SPSS for windows ver: 16.0. As a result of analysis it was found out that there were mainingful differences between the student-teachers value preferences and epistemological beliefs. It has been determined, the student

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

630 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

teachers value preferences change according to age and kind of graduate from high school. Keywords: Value Prefences, Epistemological Belief, Student Teacher, Education, Technical Education

GR 20. yzyldan 21. yzyla geerken farkllaan deerlerle beraber, lkemizin eitim-retim asndan iinde bulunduu duruma deinen Oktay (2001); yeni yzyln kreselleme, ok dillilik ve kltrllk, yaam boyu eitim, ok kanall eitim, koullandrma, renme merkezli eitim deerleri nda sistem, ierik ve yntemler asndan eitimimizin yeniden gzden geirilmesi gerektiini vurgulamaktadr (Oktay 2001). retmen eitiminde gnn gereklerini karlayacak reformlarn yaplmas iin, retmenlerin eitim-retim anlaylarn etkileyen faktrlerin incelenmesi ve bu faktrlerin onlarn eitim durumlarndaki etkilerinin ortaya konulmas olduka nemlidir. Epistemoloji (bilgi ve renmenin doas) ve bilimin doasna ilikin retmen inanlarnn retim faaliyetlerini etkileyen nemli bir faktr olduu Doyle, 1990; Lederman 1992; Tsai, 2002 gibi birok aratrmac tarafndan ortaya konmutur (Akt: Kaplan, 2006). Epistemoloji Yunanca epistemoloji (bilgi) ve logos (bilim, aklama, kuram) szcklerinin birlemesinden oluan, felsefenin bilgi sorununu ele alan; bilginin doasn, yapsn, kaynan, kkenini, deerini, ltlerini, geerliliini, snrlarn inceleyen felsefe alan olarak tanmlanabilir (Pears, 2004; Denkel, 2003; en, 2001; Yazc, 1999 dan Akt: Kaplan, 2006). Schommer, epistemolojik inanlarn tek bir boyuta indirgenemeyecek kadar karmak olduunu, deiik seviyelerde gelitiini ve birbirleriyle tutarl bir ilikiye sahip olduunu ileri srmekte ve epistemolojik inanlar; Bilginin Yaps, Bilginin Kesinlii, Bilginin Kayna, Bilgiyi Edinme Hz ve Bilgi Edinme Hzn Denetleme olmak zere ksmen bamsz bir ekilde dnlmesi gereken be boyuttan olumaktadr, eklinde aklamaktadr (Ylmaz, 2007). Eitim ayn zamanda gelecek kuaklara deer aktarmnn yapld bir sretir. Bu sre ierisinde retmenlerin sahip olduklar deerler rencileri etkileyecektir. Bu varsaymdan yola karak retmenlerin ve retmen adaylarnn sahip olduklar deerler nem kazanmaktadr (Aktay, 2008). AMA Bu almamzdaki temel ama retmen adaylarnn deer tercihleri ile epistemolojik inanlar arasndaki ilikiyi tespit etmektir. retmen adaylarnn, cinsiyet, ya, snf, renim tr, faklte, nerede kald, mezun olduu okul tr ve gelir dzeyi deikenlerine gre deer tercihlerinin farkllama gsterip gstermedii belirlenmeye allmtr. YNTEM Aratrma Modeli Bu aratrma veri balamnda nicel bir paradigmaya sahiptir. likisel tarama modelinin kullanld aratrma, Epistemolojik nan lei (E) ve Schwartz Deerler lei ne (SD) dayanan veriler zerinde yrtlmtr. alma Evreni ve Grubu Aratrmann alma evreni 2009-2010 Eitim retim ylnda Seluk niversitesi Teknik Eitim Fakltesi, Mesleki Eitim Fakltesi ve Ahmet Keleolu Eitim Fakltesi retmen adaylarndan olumaktadr. Aratrmann alma grubu ise, bu fakltelerin eitli blmlerinde renim grmekte olan 273 kz, 494 de erkek olmak zere toplam 767 retmen adayndan olumaktadr. Aratrma grubu belirtilen fakltelerde renim grmekte olan retmen adaylar arasndan tesadf kme rnekleme yntemi ile seilmitir. Veri Toplama Aralar Bu aratrmada gerekli bilgileri toplamak amacyla, Kiisel Bilgi Formu, E ve SD kullanlmtr. Aratrmaclar tarafndan hazrlanan ankette retmen adaylarnn cinsiyet, ya, snf ve renim durumu, faklte, nerede kald, mezun olduu okul tr, gelir dzeyi durumlarn belirten oktan semeli toplam 7 soru yer almaktadr. Aratrmada, retmen adaylarnn epistemolojik inanlarn lmek amacyla Schommer (1990) tarafndan gelitirilen ve Deryakulu ve Bykztrk (2002)
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

631 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

tarafndan Trk niversite rencileri zerinde geerlik ve gvenirlii saptanan Epistomolojik nan lei (E) ve Schwartz H. Shalom tarafndan gelitirilen Schwartz Value Servey (SVS)/Schwartz Deerler lei (SD) lei kullanlmtr. Verilerin Analizi (statistiksel Teknikler) Aratrmada, istatistiksel teknik olarak t testi, yzdelik frekans, korelasyon ve varyans analizi (Anova), Schefe Testi ve Tukey Testi kullanlmtr. retmen adaylarnn cinsiyetlerine ve snf dzeylerine gre epistemolojik inanlarndaki farkllama durumu t testi ile analiz edilmitir. retmen adaylarnn kald yer ve gelir dzeyine gre epistemolojik inanlardaki farkllama durumu ise f testi (Anova) ile test edilmitir. statistiksel analizler bilgisayar ortamnda SPSS 16.0 programyla yaplmtr. BULGULAR Bu blmde retmen adaylarna uygulanan SD ile Enden elde edilen veriler zerinde yaplan istatistiksel analizler sunulmutur. Tablo 1. Cinsiyet deikenine gre deer yarglarna ynelik puanlara ait t testi sonular __ Ss t Cinsiyet n X Erkek 494 16.71 3.54853 Hazclk 2.203 Kz 273 16.13 3.37634 Erkek 494 52.91 8.33191 Evrensellik -3.568 Kz 273 55.04 7.05421 Erkek 494 53.54 8.15876 Yardmseverlik -4.246 Kz 273 56.15 8.19573 Erkek 494 23.45 3.66124 Uyum -4.000 Kz 273 24.53 3.38682 Erkek 493 25.91 4.57468 Yetenek 4.512 Kz 273 24.42 3.96253 Erkek 494 63.09 8.83425 aba 2.732 Kz 273 61.38 7.26909 Tablo 1 incelendiinde deer yarglarna ait hazclk alt boyutunda kz rencilerin ortalamalarnn =16.13, erkek rencilerin ortalamalarnn ise X =16.71 olduu grlmektedir. Ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=2.203, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii grlmektedir. Anlaml fark erkek renciler lehinedir. Evrensellik alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=-3.568, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn kz renciler lehine olduu grlmektedir. Yardmseverlik alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=-4.246, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn kz renciler lehine olduu grlmektedir. Uyum alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=-4.000, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn kz renciler lehine olduu grlmektedir. Yetenek alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=4.512, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn erkek renciler lehine olduu grlmektedir. aba alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=2.732, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn erkek renciler lehine olduu grlmektedir.
X
__ __

Tablo 2. SD gre uyum boyutunun ya deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 93.433 2 46.717 3.632 0.027 Gruplar ii 9839.868 765 12.863 Toplam 9933.301 767

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

632 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Tablo 3. SD gre uyum boyutunun ya deikenine gre Scheffe testi sonular Ya Ya Anlaml Fark Std. Hatas Sig. 20 ya alt 26 st 1.58461(*) 0.64603 0.050 *p<0.05 Tablo 2 ve Tablo 3 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 2) yan uyuma etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn yalar arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=3.62, p<0.027). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 3 de Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, 20 ya alt (N=258) ile 26 ya st (N=35) arasnda 20 ya alt lehine anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 4. SD gre uyum boyutunun mezun olunan Varyansn Kayna Kareler Toplam Gruplar aras 268.682 Gruplar ii 9664.619 Toplam 9933.301 okul tr deikenine gre Anova testi sonular df Kareler Ort. F Sig. 3 89.561 7.080 0.000 764 12.650 767

Tablo 5. SD gre uyum boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Scheffe testi sonular Mezun Olunan Anlaml Std. Mezun Olunan Okul Tr Sig. Okul Tr Fark Hatas Dz lise -3.97111(*) 0.88719 0.000 Fen lisesi Meslek lisesi -3.19698(*) 0.85349 0.003 Anadolu lisesi -3.27622(*) 0.90609 0.005 *p<0.05 Tablo 4 ve Tablo 5 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 4) mezun olunan okul trnn uyuma etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=7.080, p<0.000). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 5 de Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, Dz lise (N=149) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Dz lise lehine; Meslek lisesi (N=493) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Meslek lisesi lehine; Anadolu Lisesi (N=107) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Anadolu lisesi lehine anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 6. SD gre evrensellik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 1021.389 3 340.463 5.466 0.001 Gruplar ii 47523.712 763 62.285 Toplam 48545.100 766

Tablo 7. SD gre evrensellik boyutunun mezun olunan sonular Mezun Olunan Mezun Olunan Okul Tr Okul Tr Dz lise Fen lisesi Meslek lisesi Anadolu lisesi *p<0.05

okul tr deikenine gre Scheffe testi Anlaml Fark -7.38665(*) -6.12587(*) -7.37643(*) Std. Hatas 1.96934 1.89384 2.01057 Sig. 0.003 0.015 0.004

Tablo 6 ve Tablo 7 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 6) mezun olunan okul trnn evrensellie etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=5.466, p<0.001). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

633 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 7 de Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, Dz lise (N=149) ile Fen lisesi (N=18) arasnda Dz lise lehine; Meslek Lisesi (N=493) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Meslek Lisesi lehine; Anadolu Lisesi (N=107) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Anadolu Lisesi lehine anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 8. SD gre yardmseverlik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 908.570 3 302.857 4.503 0.004 Gruplar ii 51384.741 764 67.258 Toplam 52293.311 767

Tablo 9. SD gre yardmseverlik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Scheffe testi sonular Mezun Olunan Anlaml Mezun Olunan Okul Tr Std. Hatas Sig. Okul Tr Fark Meslek lisesi 2.14669(*) 0.76473 0.049 Dz lise Fen lisesi 6.29556(*) 2.04571 0.024 *p<0.05 Tablo 8 ve Tablo 9 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 8) mezun olunan okul trnn yardmseverlie etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=4.503, p<0.004). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 9 da Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, Dz lise (N=149) ile Meslek lisesi (N=493) arasnda Dz lise lehine; Dz Lise (N=149) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Dz Lise lehine; anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 10. SD gre geleneksellik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 329.548 3 109.849 4.047 0.007 Gruplar ii 20711.821 763 27.145 Toplam 21041.369 766

Tablo 11. SD gre geleneksellik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Scheffe testi sonular Mezun Olunan Anlaml Mezun Olunan Okul Tr Std. Hatas Sig. Okul Tr Fark Dz lise -4.47092(*) 1.30010 0.008 Fen lisesi Meslek lisesi -3.73191(*) 1.25025 0.031 Anadolu lisesi -3.85202(*) 1.32731 0.039 *p<0.05 Tablo 10 ve Tablo 11 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 10) mezun olunan okul trnn geleneksellie etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=4.047, p<0.007). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 11 de Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, Dz lise (N=149) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Dz lise lehine anlaml farkllklar grlmtr.

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

634 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Tablo 12. SD gre gvenlik boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 626.157 3 208.719 5.421 0.001 Gruplar ii 29413.654 764 38.500 Toplam 30039.811 767

Tablo 13. SD gre gvenlik boyutunun mezun olunan sonular Mezun Olunan Mezun Olunan Okul Tr Okul Tr Dz lise Fen lisesi Meslek lisesi Anadolu lisesi *p<0.05

okul tr deikenine gre Scheffe testi Anlaml Fark -5.35333(*) -4.25355(*) -5.57944(*) Std. Hatas 1.54775 1.48894 1.58072 Sig. 0.008 0.044 0.006

Tablo 12 ve Tablo 13 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo12) mezun olunan okul trnn gvenlie etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=5.421, p<0.001). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 13 de Scheffe testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda: Dz lise (N=149) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Dz lise lehine; Meslek lisesi (N=493) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Meslek lisesi lehine; Anadolu Lisesi (N=107) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Anadolu lisesi lehine anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 14. Cinsiyet deikenine gre E alt boyutlarna ait puanlarn t testi sonular __ Cinsiyet n Ss t X Erkek 494 63.65 9.07 renmenin abaya Bal 2.610 Olduuna Dair nan Kz 273 61.99 7.21 Erkek 494 45.88 7.130 renmenin Yetenee Bal -2.989 Olduuna Dair nan Kz 272 47.40 6.05 Erkek 494 31.43 5.51 Tek Bir Dorunun Var 0.046 Olduuna Dair nan Kz 273 31.41 4.20 Tablo 14 incelendiinde renmenin abaya bal olduuna dair inan alt boyutunda kz rencilerin __ __ ortalamalarnn X =61.99, erkek rencilerin ortalamalarnn ise X =63.65 olduu grlmektedir. Ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=2.610, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii grlmektedir. Anlaml fark erkek renciler lehinedir. renmenin yetenee bal olduuna dair inan alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=-2.989, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn kz renciler lehine olduu grlmektedir. Tek bir dorunun var olduuna dair inan alt boyutunda ortalamalar arasndaki farkn anlamlln ortaya koymak amacyla hesaplanan t deerinin (t=0.046, p<0.05) 0.05 dzeyinde anlaml bir fark ifade ettii ve anlaml farkn erkek renciler lehine olduu grlmektedir. Tablo 15. E gre renmenin abaya bal olduuna inan boyutunun ya deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras 555.22 2 277.61 3.87 0.021 Gruplar ii 54798.92 765 71.63 Toplam 55354.15 767

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

635 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Tablo 16. E gre renmenin abaya bal olduuna inan boyutunun ya deikenine gre Tukey testi sonular Ya Ya Anlaml Fark Std. Hatas Sig. * 20 ya alt 26 ya st 3.89103 1.52456 0.029 *p<0.05 Tablo 15 ve Tablo 16 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 15) yan renmenin abaya bal olduu inancna etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn yalar arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=3.876, p<0.021). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 16 da Tukey testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, 20 ya alt (N=258) ile 26 ya st (N=35) arasnda 20 ya alt lehine anlaml farkllklar grlmtr.

Tablo 17. E gre renmenin yetenee bal olduuna inan boyutunun mezun olunan okul tr deikenine gre Anova testi sonular Varyansn Kayna Kareler Toplam df Kareler Ort. F Sig. Gruplar aras Gruplar ii Toplam 723.403 34698.616 35422.018 3 763 766 241.134 45.477 5.302 0.001

Tablo 18. E gre renmenin yetenee bal olduuna inan ve tek bir dorunun var olduuna dair inan boyutlarnn mezun olunan okul tr deikenine gre Tukey testi sonular Mezun Okul Tr Mezun Okul Tr Anlaml Fark Std. Hatas Sig. Dz lise Fen lisesi *p<0.05 Tablo 17 ve Tablo 18 incelendiinde Anova tablosundan (Tablo 17) mezun olunan okul trnn renmenin yetenee bal olduuna inan boyutuna etki ettii grlmtr. Dolaysyla, gruplarn mezun olunan okul trleri arasnda anlaml bir farkllk olduu bulunmutur (F=5.302, p<0.001). Bu farklln hangi gruplar arasnda olduunu belirlemek iin gruplar birbirleriyle karlatrlmtr. Tablo 18 de Tukey testi sonular grlmektedir. Bu testin sonucunda, Dz lise (N=149) ile Fen lisesi (N=18) arasnda Dz lise lehine; Meslek Lisesi (N=493) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Meslek Lisesi lehine; Anadolu Lisesi (N=107) ile Fen Lisesi (N=18) arasnda Anadolu Lisesi lehine anlaml farkllklar grlmtr. Tablo 19 da SDnden elde edilmi deerler ile Ende bulunan alt boyutlar arasndaki korelasyon sonular grlmektedir. renmenin abaya Bal Olduuna dair nan, renmenin Yetenee Bal Olduuna dair nan, Tek Bir Dorunun Var Olduuna Dair nan boyutlarnn deer yarglarnn alt boyutlar ile ilikisi epistemolojik inanlar dorultusunda incelenmitir. Tablo sonularna gre deer yarglarnn alt boyutlar ile epistemolojik inanlarn alt boyutlar arasnda bir iliki vardr ve iliki pozitif ynldr. Meslek lisesi Anadolu lisesi -6.55556* -5.50271
*

1.68216 1.61830 1.71799

0.001 0.004 0.003

-6.02596*

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

636 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Tablo 19. SD elde edilmi deerler ile E bulunan alt boyutlar arasndaki korelasyon sonular renmenin abaya renmenin Yetenee Tek Bir Dorunun Bal Olduuna dair Bal Olduuna dair Var Olduuna Dair nan nan nan Gtoplam Baar Hazclk Uyarlma zdenetim Evrensellik Yardmseverlik Geleneksellik Uyum Gvenlik *p<0.05 **p<0.01 0.223** 0.234** 0.186** 0.151** 0.190** 0.198** 0.222** 0.259** 0.261** 0.315** 0.505** 0.555** 0.351** 0.435** 0.687** 0.824** 0.739** 0.671** 0.767** 0.694** 0.108** 0.135** 0.114** 0.095** 0.137** 0.157** 0.184** 0.156** 0.176** 0.136**

TARTIMA VE SONU Aratrmamzda retmen adaylarnn Deer Tercihleri ile Epistemolojik nanlar arasndaki iliki incelenmitir. almann bu blmnde aratrma bulgularndan karlan sonulara yer verilmi, bunlara bal olarak neriler gelitirilmitir. retmen adaylarnn deer tercihleri cinsiyetlerine gre; g, baar, uyarlma, zdenetim, geleneksellik, gvenlik alt boyutlarnda herhangi bir farkllama grlmemekle birlikte hazclk, evrensellik, yardmseverlik, uyum, yetenek, aba alt boyutlarnda farkllama olduu grlmektedir. Kz renciler evrensellik, yardmseverlik ve uyumu daha fazla tercih ederlerken erkek rencilerin hazclk, yetenek ve abay daha fazla tercih ettikleri grlmektedir. Elde ettiimiz bu sonular ile Aktay (2008) ve Bayraktar (2009) almalar birbirlerini destekler niteliklerdedir. Tant (2007) tarafndan yaplan aratrma ise aksi ynde bulgular elde etmitir. Bunun sebebi olarak ise bu aratrmann sadece eitim yneticilerine yaplm olmas olabilir. retmen adaylarnn deer tercihleri ya deikenine gre; g, baar, uyarlma, zdenetim, geleneksellik, gvenlik, hazclk, evrensellik, yardmseverlik, yetenek, aba alt boyutlarnda herhangi bir farkllama grlmemekle birlikte, uyum alt boyutunda farkllama olduu bulunmutur. 20 ya alt ile 26 ya st arasnda 20 ya alt lehine anlaml farkllklar bulunmutur. Elde ettiimiz bu sonular Tant (2007) tarafndan yaplan aratrma tarafndan desteklenmektedir. Fakat Aktay (2008) tarafndan yaplan aratrmada aksi ynde bulgular elde edilmitir. retmen adaylarnn deer tercihleri mezun olduu okul tr deikenine gre; g, baar, uyarlma, zdenetim, hazclk, yetenek, aba alt boyutlarnda herhangi bir farkllama grlmemekle birlikte evrensellik, yardmseverlik, geleneksellik, uyum, gvenlik alt boyutlarnda farkllama olduu bulunmutur. Yaplan literatr taramasnda bu bulguyla uyumlu bir sonuca rastlanmamtr. retmen adaylarnn epistemolojik inanlar cinsiyetlerine gre; renmenin abaya bal olduuna dair inan, renmenin yetenee bal olduuna dair inan ve tek bir dorunun var olduuna dair inan alt boyutlarnda farkllama olduu grlmektedir. Kz renciler, renmenin yetenee bal olduuna dair inanc daha fazla tercih ederlerken erkek rencilerin renmenin abaya bal olduuna dair inan ve tek bir dorunun var olduuna dair inanc daha fazla tercih ettikleri grlmektedir. Elde ettiimiz sonular Aksan (2006) tarafndan yaplan alma tarafndan desteklenmektedir.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

637 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

retmen adaylarnn epistemolojik inanlar ya deikenine gre, renmenin yetenee bal olduuna dair inan ve tek bir dorunun var olduuna dair inan alt boyutlarnda herhangi bir farkllama grlmemekle birlikte, renmenin abaya bal olduuna dair inan alt boyutunda farkllama olduu bulunmutur. 20 ya alt ile 26 ya st arasnda ve 2125 aras ya ile 26 ya stnde anlaml farkllklar bulunmutur. Ylmaz (2007) tarafndan yaplan aratrmada aksi ynde bulgular elde edilmitir. retmen adaylarnn epistemolojik inanlar mezun olunan okul tr deikenine gre, renmenin abaya bal olduuna dair inan alt boyutlarnda herhangi bir farkllama grlmemekle birlikte, renmenin yetenee bal olduuna dair inan ve tek bir dorunun var olduuna dair inan alt boyutunda farkllama olduu bulunmutur. Ylmaz (2007) tarafndan yaplan aratrmada aksi ynde bulgular elde edilmitir. Bunun yaplan aratrmada mezun olunan okul trnn bir deiken olarak incelenmeyip karlatrmaya gidilmediinden kaynakland dnlebilir. Son olarak; almamza katlan ve rneklem grubumuzu oluturan retmen adaylarnn, SD alt boyutlar ile E toplam puanlar arasndaki ilikiyi belirlemek zere yaplan Pearson korelasyon analizi sonucunda, deikenler arasndaki ilikiler istatistiksel olarak anlaml bulunmutur. Baka bir ifadeyle; retmen adaylarnn deer tercihleri ile epistemolojik inanlar arasnda anlaml bir iliki vardr. NERLER Aratrmamzn bulgularndan elde edilen sonular dorultusunda nemli olduu dnlen baz nerilere yer verilmitir. retmen yetitiren fakltelerin programlarnda, retmen adaylarnn deer yarglar ile epistemolojik inanlarn gelitirecek, renmeyi renme, bilgi felsefesi, bilimsel aratrma yntem ve teknikleri vb. derslere yer verilebilir. retmen adaylarna olumlu deerler kazandracak seminer, konferans gibi eitli etkinliklere yer verilebilir. retmen adaylarnn uyum problemlerini ortadan kaldrmak iin altrma ve kaynatrma etkinlikleri dzenlenebilir. Bu etkinlikler sonucunda renciler arasnda bilgi alverii artacandan uyum sorunu da ortadan kalkabilir. Eitim srecinde nemli bir rol oynad bilinen epistemolojik inanlarn eitim yaantlarn st dzeye karmak iin bir frsat olduu unutulmamal, renme-retme srelerinin daha etkili ve verimli klnmasnda epistemolojik inanlardan yararlanlabilir.

KAYNAKA Aksan, N. (2006); niversite rencilerinin Epistemolojik nanlar ile Problem zme Becerileri Arasndaki liki. Yksek Lisans Tezi, anakkale Onsekiz Mart niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Eitim Bilimleri Anabilim Dal, anakkale. Aktay, A. (2008); Ynetici ve retmenlerin Deer Tercihleri ile rgtsel Vatandalk Davranlar Arasndaki likinin ncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstits Eitim Ynetimi ve Denetimi Yksek Lisans Tezi, Yeditepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, stanbul. Bayraktar, M. (2009); Lise Son Snf rencilerin Deer Tercihleri ve Meslek Tercihleri Arasndaki liki. Yksek Lisans Tezi, Marmara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Eitim Bilimleri Ana Bilim Dal, Rehberlik ve Psikolojik Danmanlk Bilim Dal, stanbul. en, K.A. (2001); Bilgi Felsefesi. Asa Kitabevi, Bursa. Denkel, A. (2003); Bilginin Temelleri. Doruk Yaymclk, Ankara.

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

638 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Doyle, W. (1990); Case Methods in the Education of Teachers. Teacher Education Quarterly, Cilt:17, Say:1, 7-16. Kaplan, A. . (2006); Fen Bilgisi retmen Adaylarnn Epistemolojik nanlarnn Okul Deneyimi ve retmenlik Uygulamasndaki Yansmalar: Durum almas. Doktara Tezi Marmara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, stanbul. Lederman, N. G. (1992); Students and Teachers Conceptions of The Nature of Science. A Rewiev of the Research, Journal of Research in Science Teaching, Cilt:29, Say:4, 331-359. Oktay, A.(2001); 21. Yzylda Yeni Eilimler ve Eitim. Bulunduu Eser: 21. Yzylda Eitim ve Trk Eitim Sistemi, Serdar Eitim Aratrma Yaynclk Ltd. ti. stanbul. Pears, D. (2004); Bilgi Nedir?. eviren: Abdlbaki Gl, Bilim ve Sanat Yaynlar, Ankara. Tant, T. (2007); Eitim Yneticilerinin Deer Tercihleri le Yaratclklar Arasndaki likinin ncelenmesi. Yksek Lisans Tezi Yeditepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Say:53-65, stanbul. Tsai, C. C. (2002); Nested Epistemologies: Science Teachers Beliefs of Teaching, Learning and Science. International Journal of Science Education. Cilt:24, Say:8, 771-783. Yazc, S. (1999); Felsefeye Giri. Alfa Yaynlar, stanbul. Ylmaz, A. (2007); Hemirelik rencilerinin Epistemolojik nanlar ile Denetim Oda Arasndaki liki. Yksek Lisans Tezi stanbul niversitesi Salk Bilimleri Enstits, stanbul.

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7