Cumhuriyet Dneminde eviri Etkinlii: Cumhuriyet dneminde artk hem toplumsal hem de eviri asndan yeni ynelimler olmutur.

Trkiyenin en youn ve verimli eviri faaliyetleri, 19 Mays 1940 ylnda Milli Eitim Bakanlna bal olarak kurulan Tercme Brosunda gereklemitir. Hasan li Ycelin Sebahattin Eyubolu ve Nurullah Ata grevlendirdii eviri seferberliine birok yazar ve evirmen katkda bulunmutur. Arlkl olarak Batda Aydnlanmaya yol at dnlen Fransz klasik yaznndan 210, Alman yaznndan 90, ngiliz yaznndan 65 eser evrilmi olup, farkl bat dillerindeki eviri yaptlar da dhil edildiinde toplam 604 Bat eseri evrilmitir. Osmanl dneminde gerekleen eviri etkinliinin tersine, Tercme Brosu ats altnda meydana getirilen eviriler, bilinli yntemsel tercihler erevesinde oluturuluyordu. Belirlenecek temel ilkeler zerinde allrken, zellikle yeterli eviri zerinde srarla duruluyordu ve ilgili eserin tamam evrilmi ise kabul ediliyordu: Bylece evirmenler artk kaynak metni istedikleri gibi kullanamayacaklard. Baka nemli bir karar ise artk kaynak dilden evirinin esas alnmasyd . Sadece Yunanca, Portekizce v.b. dillerden eviri yapacak evirmenin ok az sayda olduu durumlarda, ikinci dilden yaplan evirilere izin verilmekteydi. evrilecek yazarlar ve yaptlarn seimi de kiisel tercihlere bal olmamas iin, ok eitli klasik eserlere yer verilen listeler oluturulmaktayd. Bu srete benimsenen dil ve biem normlar ise evirmene gre farkllklar gstermekteydi; rnein Nurullah Ata ar zelletirilmi Trke kullanmyla dikkat ekerken, A.Hamdi Tanpnar daha ok yaygn dil kullanmn tercih etmekteydi. Fakat genel olarak Atatrkn dilde yapt yeniliklere uygun olarak yaln ve anlalr bir Trke kullanm benimsenmekteydi. Hasan li Ycel eviri eserleri aracl ile Trkiyede hmanizma ruhunu alamay hedeflemitir. Trkiyenin bir eviri cenneti olarak tanmlanacak kadar benzersiz eviri serveni deien siyasal eilimler ile birlikte on yl sonra yavalatlmtr. Tercme Brosunun bu olaanst eviri etkinliine k tutan Tercme Dergisi 1947ye dek 42 say ve 7 cilt olarak yaynlanmtr. Tercme Brosunun resmi yayn organ olan bu dergi devlet desteiyle yaymlanan tek eviri dergisi olmutur. Ezra Erhat, Nurullah Ata ve Orhan Burian gibi dnemin nl yazar ve evirmenleri dergi araclyla, eviri ve eviri yntemleri ile ilgili grlerini paylamlardr. Dergide yer alan yazlarn ou olduka nitelikli ve gnmz eviri tartmalarna yakn ie rikte olduu sylenebilir. Nitekim, ncln dnemin Eitim Bakan Hasan li Ycel ile Nurullah Ata ve Sabahattin Eyubolu gibi iki byk evirmenin ektiini syleyebileceimiz eviri etkinliinde yukarda bahsedilen yaklam etkili olmutur. Gen Cumhuriyetin Batllama program erevesinde zellikle Yunan ve Latin klasikleri Bat kltrnn birincil kaynaklar olarak grlm ve eviri iin ilk seilen eserler arasnda yer almtr. Kaynak kltr olarak Batya tannan bu saygnlk ve Batl olma istei Baty ve Bat kltrn Trk okurlara fazla yabanc olmayan, tandk bir biimde sunarak aslnda kendilerinin de bu kltr ve uygarlk dnyasndan farkl olmadklarn ve hatta bu dnyaya ait olduklarn inandrmak gibi sonu dourmutur. Yerelletirme stratejisi bylece yeni, modern, Batl bir Trk milleti yaratmak iin kullanlmtr. ok nem verilen Antik Yunan ve Latin eserlerinin aktarlmasnda uygulanan yntem bir yandan bu eserlerin, zellikle Atan evirilerinde grld gibi, erek dilin ve kltrn zellikleriyle donanarak yerelletirilmesi,

te yandan da Eyubolunun hmanizma (ya da Anadoluculuk) anlayna uygun olarak, bu uygarlklarn kkenine Anadolu uygarlnn konulmas olmutur. Bylece stn kltr olarak alglanan ve aslnda okuyuculara ok da yabanc grnmeyen kltrel bir teki olarak bir Bat yaratmak amalanmtr. eviride akclk ve konuma dili kullanm Bat kltrnn doallatrlmas sonucunu yaratmtr. Kabul edilebilir eviriler retmekle evirmenler Baty erek kltrle tan ve renilebilir, ve nihayet Trk toplumunu medeni dnyaya sokacak birey olarak sunmay istemilerdir. Bylece eviriler, Trk dilinin szckbilim ve dilbilgisi asndan gelimesine yardm ettikleri gibi kitlelerin Batllamasnda da dntrc bir rol stlenmilerdir.