ZOMI THUKIZAKNA
TONGSAN
std 2006 No 19, Pinlong
Bogyoke Rd.,
Kalaymyo
Tel: 073-21335,
Tongsan Office
9B
21861
Email: tongsan@zomi.org
one ee cee
KIMLEPAM KEP LE ZUUN DING THU!
Feb 2007 in UNO pan Khuahun kikhelzia a encik pawl in leitung
Khuahun a keu semsemna thu a mukhiat uh tangkokhia uha abeisa
kum 50 sunga kipan hong keu, hong sat semsemna pen mihingte
tatna le bawina hang hi cih mukhia uhi. Anbuk meikhu lawngte,
engine exhaust pipe-te, gam halnate pana carbon dioxide (CO2) hute
hangin 2001 akipan leitang mai ah kum Khat simin 1 degree
Fahrenheit sa semsem hi, US kumpi-huh lui Al Gore zaih ‘An
Inconvenient Truth’ pen Oscar a ngah banah US thukhen zumpi pan
kimlepam kep nadingin thulela khung thak uhi.
Greenhouse effect i cih in leitung nate kizop paiziate tungah thunei
mahmah hi. Gin — carbon dioxide (CO2) le methane hute in nitang
(sunlight) leitung hong tun nadingin panpih ahimanin hih green-
house effect om keileh leitung a om nuntakna neite in ni panin a kisap
zah lumna ngah ngeilo ding uhi. Ahizongin i huih (atmosphere)
sungah hih CO2 hu hong tam lualeh hong sa lua mahmah dinga hong
piang ding ahoihlo nate i thei, i zakzaksa mah bang hi pah hi. (gtn —
acid guah zukna, ozone kek semsem dinga ni panin ahoihlo ultra-
violet ray leitung hong tung ding, adt)
Hih bang thute tawh kizawitawnin ei Zomi sungah zong theihhuai,
kidophuai, zuih ding, zat ding thulelate sin theih nadingin EAP
(Environmental Access Programme) makaihna tawh New Life Centre,
ea eee cae a ceed
Tau mead)
[PI MAWK EI
Thusinna’ kinei hi, Thusin dingin
Tamu pan mi 2, Tonzang pan 3,
Tedim pan 3, Lamzang pan 1, ZYA
pan 2, Siamsin pan 6, ZBA pan 1,
Siyin Green Group pan 1 kisamin
kimlepam kepzia thute nasia takin
kitoknawi-a thusinna kinei thei hi.
‘Thuphungpi dingin Rev Tuang Khan
Kap, Rev Thawng Khan Khai, Sia
Fook Phing, Tg Kimpi le Tg Kim
Tuang-te in thusinna pia thei uha Tg
Suumpi in cordinator hong sepna
tawh tha kingah thei mahmah hi.
‘Tentan kah khat bang thusinna panin
thangah lua ahimanin, 'Zun nangawn
mawk thak ding hi nawn kei, myae-
aw-za hi,’ ci hi. Tongsan tanute le
Zotimes tanute zong observer dingin
va kihel thei uhi. Hih bangin thusinna
hong piankhiat nading hong vaihawm.
‘Tg Suumpi le alawmte tungah lung-
damko kawmin mailam ah hih bang
thusinna ong om zeel theih nading
kilunggulh mahmah tek hi.
Pinlong-9, ah 26-30 Jan sungin'A 1 Veina Kimlepam Kep le Zuunzia_ Endik Paw!
¢
British chemist.
‘Thu tuamtuam (News in brief)
SIA NUPA KOP THUSINNA: ZBCM sungpan MC a
luutkhin sia nupa kopte ading thusinna (seminar)
khat 16-19 Feb sungin Bethel Zomi Baptist Church,
ah kinei dinga thuphungpi dingin gamdang pan siate
hong pai ding uh cih thu kiza hi. (Sre: Bethel News)
MERLIN-TE TEDIM-TONZANG AH: 20 Jan ni in
Merlin (NGO) thuvante Khalkha pan Tonzang tung
uha Tedim-Tonzang kuam ah zum thak honbeh ding
vaia kan dingin pai uh cih kiza hi. Zum hong hong le-
uh mipi phattuampih ding bekthamloin nasep thak
kihong ding ahimanin akua maciat kilungdamkhol
hi. (Tongsan Reporter)
LCCI LAIVUAN ON LAWM: London Chambars of
Commerce and Industry (LCCI, UK) pan akibawl
Nov 2008 laivuan a zo sangnaupangte in laivuan on.
lungdamkohna-in 22 Jan ni in Luan Dim (LCCI)
tentan mun ah niangtui le moh tawh lawm uhi. Level
I&II laivuan aphi 8 panin 7 ong-a, 2 in D, 4 in Credit,
Je 1 in pass uhi. Level IIT laivuan § lakpan 2 in 3D, 3
in Credit ngahin 100% ong hi. (Sre: Siama Luan
Dim)
ELECTRONIC SAI KILUH: 29 Jan ni nitak 830 pm.
pawlin Zayar Rd, Aung Thitsar veng, a om Ngwe
Kyae Electronic sai pan teng 11 val man vansil kiluh,
hi. Tua huhau-in tua sai gei-a om biakinn cing mi 1le
moobierioncg’:
if sunbeams were weapons of war, we would have had solar energy long ago.
Nitang in galvana kizang thei ahileh nitha tawh nasepna sawtpi pekin i neih huai hi.
Goerge Porter (1920-2002)
pawlpi khangno 1 kiummawh ahimanin sai neite le
palikte in man uhi, 30 ni sun in van gu taktakte
kimukhia ahimanin kitelkhial-a mat athuak tegel
hong suaktakik uh ahimanin kilungdam tek hi.
(Tongsan Reporter)
ZOPUAN SILH NI: Kum sim in Feb kha kipat ni pen
Zopuan Silh Ni dingin Siamsinte in ciaptehna aneih
mah bangun 1 Feb ciangin Siamsin akua mapeuh
Zopuan silhtek ding ui. 1 Feb pen sang kong hon ni
hilo ahimanin Siamsin peuhmah Zopuan silhsa-in
Leipi Baptist Church ah kikhawmkhawm ding uh cih
thu kiza hi. (Tongsan Reporter)
SIAMSINTE EXCURSION PAI DING: 7 Feb ni in
Siamsin Kipawina, Universities - Kalay, vaihawmna
tawh Gunkhawm pain maithak muakna (fresher
welcome) kibawl ding hi. Sangpi 3 oma maithak
muakna atuamin kibawl nawnlo ding hi. Ticket pen
ks 2,000 in kizuak dinga Siamsin tanute tungpan
kilei thei ding hi (Ticket leisate in excursion ni ciang,
hong pua/keng tek un). Kikaihkhop nadingin Sangpi
huang (60x) sung pan siamsinte Tai 9, Munlai
(MBC), Tahan (EBC) le obeo089 mai, Moonstar mai,
Leipi, 2880nS:a02, le TU (Kalay) te ah zingsang 630 am
in kituah ding hi. (Sre: Sianpu)
: nfmcicncSconnsSuALAMDANG TUINAK: Falam pan tai 23 agamla,
Seipi khua geia om Musip Mual pan a hong
Tuangkhia tuisiang pen thungetna tawh a dawn
AIDS le Cancer natna neite alamdang mahmahin
damna ngah uh ci hi, Abeisa 2007 kum in Pasian in
Zomi kamsang numei khat kiangah tua mual
tungah tuikhuk to inla hong luangkhia tui in natna
khempeuh damsak ding hi ci in thumuhna pia hi.
‘Tua thumuhna zuiin a tawh Ieh tui hong luangkhia
takpi hi, Kamsangnu zong tua tuikhuk geiah buk
lamin Pasian nasemin a om hi. Alamdang
mahmahna khat pen tui atawm mahmah hang
kang ngeilo ci hi. (Sre: Pa Khai thusiamna tawh,
‘Ngam Khai Journal)
AUSTRALIA PAN TONGSAN LAIKHAK: A
piantheih dinga leh, a laidal mahmahin, hongkhak
vevua. Hong tun hunhun in, hong tung ding hi.
Phamawh lohi. Banghang hiam cih leh A laidal
mahmahin, kemin, simkawm leng nuam phadewh
hi. Ka ID sungah zong, hongkhak dingin, Kawlpi
pan in, hilai dongah, a laidal mahmahin, hong tung
Jezong, munuam mahmah ing. A Laidal nong khak
zawh ding uh Ieh, deih mahmah ing. Huhna hong
ngen hi mai ing ei. Nong puak zel mah bangun, ka
ID sungah zong hong puak ve ve dingin, a dal pen
hong tun ciangin, File nuam hizaw ing. Lungdam
ei. (Sre: )
2009 KUM CIN KHAWMPI DINGTE:
CTBA - 11-15 Feb 09 - Khuabem;
KZBA - 26 Feb - 1 March 09- Ngalzang;
TTBA - 1-15 Feb 09 ~ Mualpi;
ZZBA - 5-8 Feb 09 - Pha kant;
'TBCA - 4-9 March 09 - Zangzawl;
HBA - 5-8 March 09 - Zang Tui;
TVBA - 26 Feb - 1 March ~ Ta Mu;
TBA-Feb- —Sezang;
NTBA - 19-22 March 09 - Keizang;
STBA - 19-22 March 09 ~ Lai Tui;
KVBC - 25 Feb - 1 March - Leipi;
EBC Gambup - 25 Feb - 1 March - Berean
Kalaymyo;
ZBA - 25-30 March 09 - Tuikhal;
‘Tedim Synod - 20-25 Jan 09 — Fartlang (Sre: Sia Lian)
MOPUAN THAK: Tahan Tuiphum Pawipi khang-
note hanciamna tawh Zo ngeina Mopuan hoih
mahmah design thak hong bawl uh ahimanin a
zang nuamte’n Tahan Tuiphum Biakinn ah kikawm.
thei ding hi. (Sre: ZoNet)
ZOMI WRITER OF THE YEAR 2008: Zomi
International Network (ZoNet) in abeisa kum 2006
pan in ZoNet sungah Zomite hoih zawk nading lai
gelh siamte sung pan mi: kiteelkhia-a, “The Writer
of The Year” cih min pahtawina kipia toto hi. ZoNet
tanute buaina tuamtuam hangin, “The Writer of
The Year,2008” pen 2008 kum sungin hong kibawi
zawhloh hangin, 11 January ni akipan ZoNet member
khempeuh tel theih dingin poll kibawla, nipi
sung kihong hi. 24 Jan, poll kikhak ni in, ZoNet
member-te in Zomite hoih zawkna ding lai gelhsiam
mite sung panin, “The Writer of The Year, 2008”
dingin Dr Hau Za Cin kitee! hi, Amah pen nominee 7
lakpan vote tampen tawh hih pahtawina hong ngah
ahi hi, (Sre: Zonet)
Endik: Tongsan Group
Note: Asunga thute pen endik paw nga
3D FUND PAN US$ 560,000 KIPIA: TB, Malaria le
AIDS natnate adaih theih nading Kawlgam ong huhpi
ahi 3D Fund in 16 Jan ni in Kawigam sunga om NGO
pawl 8 te tungah US$ 560,000 pia uhi. 3D Fund-te
kiangah proposal a ten NGO 60 sungpan pawl 8 te in
ngah uha pawlkhat ciang US$ 70,000 ta ngah uhi.
Kawlgam sungah kum simin AIDS natna hangin US$ 34
millions kisama gamdang huhna kicing zoloin natna nei
kitel 240,000 sungpan 75,000 in amanlangin ART zatui
kisam banah malaria natna dingin US$ 6.8 millions
kizang zo bek ahimanin natna neite 5% bek kihuh zo ci
in MSF Holland pan Ms Ziamunu in a haksatna pulak
hi, (Sre: MMT) Note: Kawlpi pan zong HIV/AIDS natna
neite veina tawh a kem a khoi Sia Tual Do zong 3DF-te
kiang Proposal tena ngah zo nailo hi.
ASEAN GAM MAKAITE KIMU DING: 27 Feb - 1
Mar sungin Huahen Khua, Thailand ah ASEAN gam.
makaite meetingpi om ding hi. Tua teng ah sum-
bawina haksatnapi vaite le ASEAN Thukimnapi
(Charter) vai kikum ding uhi, ASEAN Thukimnapi
pen 15 Dec 08 ni in pawl bupin thukimsa hi. Hih
Thukimnapi sungah ASEAN kuam tenga mihing
hamphatna lam a encik ding paw! kiphuan ding
ahimanin Democracy le Mihing Hamphatna lamah
tampi hong khantoh nading i lunggulh mahmahna
hong kilang hi ci in ASEAN GS Suyinpit Suwon in gen
hi. (Sre: MMT)
DIAL LAMDANG THAK KIBAWL: US gam Duke
University pan mipilte hanciamna tawh silh leng
kimang thei dial (invisible cloak) hong bawl thei
dawn uhi, Amakai Prof R Smith in, ‘Hih dial sunga
kihel micro-wave line-te in mimit lengsak ahimanin,
kimu theilo hi,’ ci hi. Hih dial in 4” pan 20” dong
tuam zo-in leitung ah a om nailo vangil tampi tawh
kibaw1 hi, (Sre: Internet Journal)
REPUBLICAN LUTANG THAK MIVOMTE: USA
ah 30 Jan ni in Republican Party in pawipi lutang
thak dingin mivomte khat mah ahi Michael Steele
teel uhi. Amah pen Maryland gamuk nihna (Lt
Governor) lui hi-a mivom khat mah ahi Obama_US.
kumpi dingin a kiteel zawh kha 3 khit ciang American
Republican Party tangthu ah amasapen mivom
lutangpi hong suakta hi. (Sre: Internet)
PALESTINE-TE IN ISRAEL KAP: 19 Jan ni in
Israel le Hamas-te in galkhawl (cease-fire) ding a
pulakkhit, 31 Jan ni zingsangin, Hamas-te in rocket
tawh kap hi, Wed ni le Thur ni in zong rocket khat ta
tawh kapkikkhin whi, Quartet tangmi Tony Blair in bel
kilemna a pian theih nading ahihleh kihonate ah
Hamas-te zong i hel kul ding hi ci in gen hi. (Sre:
Internet)
BLUE SKY LUCKY DRAW: Tonzang khua, 20 Feb,
Zo Minam Ni, bawina ah a kihong ding lucky draw-te
Dal khat ks 500 in kilim zuak peuhmah hi. DVD,
guitar, an huanna le adang tampi kihong ding hi.
(Tongsan Reporter)
LENGTONG VCD THAK: Lengtong Pauno i‘Ka Zua
Ngaih’ Zo lakhui VCD thak pen 1 Feb ni in Kawlpi le
mun tuamtuam ah kihawmkhia tading hi, Khat
ciangin ks 2,000 hidinga agent-te tung pan tha pia
ciat ni, Minam picingte i hih manin phalna omloin
teisawn kei ni. (Sre: Ka Zua Ngaih Agent-te)
DIP: Koni Computer Services (Leipi Veng)
tna bang hi hin bi.