Professional Documents
Culture Documents
Spss Kullanim Kilavuzu PDF
Spss Kullanim Kilavuzu PDF
www.odevofis.com
2
Kaynakgstermekartilealntyaplabilir.zinalnmaksznoaltlabilir. nerivebilgitalebiiinkaliteofisi@kaliteofisi.com
*Buekitapkaliteofisinegnderilendokmanlarkullanlarakderlenmitir. www.odevofis.com
3
KaliteOfisiHakknda
Kaliteofisilkemizdekalitebilincininyerlemesinekatksalamak,kalitekonusundayaplanaratrmalaradestek olmak,yneticilerin,uzmanlarn,akademisyenlerin,rencilerinveksacaskaliteileilgilenenherkesinalmalar srasndakarlatklarproblemlerezmlergetirmekvebilgialveriinikolaylatrmakiinoluturulmubir iletiimportaldr.
Misyonumuz Bilgivebirikimleribirarayagetirmek,beraberretmeninvepaylamannhazznyaamaktr.
Vizyonumuz Kaliteninbiryaambiimihalinegetirilmesineuzmanlmzveetkinliimizileliderliketmektir.
www.odevofis.com
4
NDEKLER SPSSKurulumu............................................................................ ........... 6 lkEkran................................................................................................ 7 DataEditorPenceresi...............................................................................8 DeikenTanmlamaveVeriGirme........................................................... 9 BasitstatistiklerBulma(Mean)...............................................................19 VerilerinDzenlenmesi(Frekans,Grafik,Histogram).................................23 Korelasyon(Correlation)..........................................................................28 GvenilirlikAnalizi....................................................................................36 FaktrAnalizi...........................................................................................40 MannWhitneyUTesti..............................................................................42 FriedmankiYnlVaryansAnalizi...........................................................43
www.odevofis.com
5
SPSSKurulumu KuruluminGerekenDonanm SPSSiinenaz8MbRAM'aihtiyacnzvar.Dahaaz RAM'asahipsenizSPSSalmayacaktr. slemciolarakPentium100Mhzvestislemcileri tavsiyeediyorum. SPSS'iBalatma Windows'daStartbutonuilealanmenudenProgram Files'seinyenialanmenudendeSPSS8.0 seeneiniseinsonalanmenudendeSPSS8.0For Windows'utklayn.SPSSalacaktr.
www.odevofis.com
6
www.odevofis.com
7
DataEditorPenceresi BupencereSPSS'inDataEditor'dr.Datalarinizin yerlesecegialanburasidir.StunveSatirlardan olusur. Herstunbirdeikeni(variable)temsileder.lk altahibirvariabletanimliolmadigiicinstunlarin basliklarivardiyeadlandirilisolarakgelir.Yeni variabletanimlamakicinistediginizstunun basligininuzerinegelipsagtiklayin.Ailacakkucuk menudenDefineVariable(DegiskenTanimla) seceneginisecin,menudenOk(Tamam)tusuna basin.(Buisleminayrinitsinidahasonra gorecegiz).AncakSPSSaradabosstunkalacak sekildevariablatanimlamanizaizinvermez. Mesela,sizarada2stunbirakip3.stundabir degiskentanimlarsaniz,SPSSaradakistunlarida birerdegiskenolaraktanimlar. Herbirsatirdabirkisiyeaitdegerleritutar.Kisilerin degeryadapuanlari,yazildiklarikutucukhangi variable'adenkgeliyorsaobiimde(formatta) grnr.
www.odevofis.com
8
DeikenTanmlamaveVeriGirme
www.odevofis.com
9
statistikteDeikenNedir Gzlemyadalmyaptnzgruptakifarklbireyler iinfarkldeerleralabilenzelliklerdir.Birbireyin cinsiyeti,ya,notortalamas,testnotu,birer deikendir.Buzelliklerdierbireyleriinde geerlidirancakfarkldeerlerierebilir. statistikte2tipdeikenvardr: 1.BamszDeiken(IndependentVariable): Sizincontroledebileceiniz,geneldegruplama yapmakiinkullandnzdeikendir.Ya,cinsiyet, testtinzorlukderecesi,vs... 2.BamlDeiken(DependentVariable): Bamszdeikenindeerinideitirerekelde edebileceinizdeikenlerdir.Yadeitikemzik dinlemeorandeiiyormu?diyesorduunuz soruda,mzikdinlemeoranbamldeikendir.Ya isebamsz. SPSS'dedeikentanmlamaaamasndabamsz yadabamldiyebirfarkyoktur.Burada deikeninizinnetrbirveriyibarndraca(tipi) nemlidir.(Saysaldeer,yaz,tarihbilgisi,vs...) Deikenlerintipini,onlartanmlarkenbelirlemeniz gerekecek.Bununnaslyaplacanbirsonraki sayfadagreceksiniz.
www.odevofis.com
10
DeikenTanmlama DataEditor'ndeykenvarisimliilkstununbalna satklarsanz,yadaDatamensndenilkseenei seerseniz,DefineVairable(DeikenTanmlama) adylabirpencerealacaktr: VariableName:Bukutucuaenfazla8karakter olacakekildedeikeninizinisminigirebilirsiniz. Type...:Deikeninizintipinibelirlemenizisalar. Labels...:Deikeninizindeerlerineetiket(label) vermenizisalar. MissingValues...:Deikeniingeersiz saylacak,yanihesaplamalardagznne alnmayacakdeerleribelirlemenizisalar. ColumnFormat...:Deikeninizinbulunduu stununkakaraktergeniliindeolacana,iindeki verilerinsaa,solayadaortayayazlmasnakarar veririsiniz.Orjinalhali8karaktervesataraftr. Measurement:Verinizinhangidzeyde olduunuseersiniz.
www.odevofis.com
11
www.odevofis.com
12
Label...(DeerEtiketleri) Deikeniniziingireceinizdeerleryerine,onlar temsiledenetiketlerkullanabilirsiniz.MeselaCinsiyet ismindebirdeikeninizvarsa,budeikeni kullanarakilemleryapacanziintipinistring(yaz) seemezsiniz.Onunyerinenumber(numara)tipini kullanrsnz.1sayserkekleri,2saysdakadnlar iinkullanlsn. BuikideerSPSSiinhibirzorlukkarmaz.Ancak birsresonraerkeklermi1yoksakadnlarm1diye dnebilirsiniz.Bunuengellemekiin,budeerlere bireretiket(label)vererektemsiledersiniz.Yanda bununaslyapacanz3aamadagsteriliyor. lkncedeeri,kiburada3,sonraonutemsiledecek etiketi,zengin,giripAdd tuunabasn.stediiniz tmdeerlereetiketverdiktensonra,Continue tuunabasn.Etiketlerinizhazr. Yaptnzbiretiketisilmekiin,Listedenseip Remove(kaldr)tuunabasn.Deitirmekiinde Change(Deitir).
www.odevofis.com
13
MissingValues...(GeersizDeerler) Bazibireyleriinherhangibirdeikeneaitdeer olmayabilir.Hesaplanamamolabilir.Budurumda deerkutucuuyadahcresibokalacaktr.Bubo deerler,SPSSiinMissingValues(Geersiz Deer)olarakadlandrlr. Ancak,aratrmacolaraksiz,verilerinizintmn geerlideerolarakkabuletmekistemeyebilirsiniz. Budurumdahangideerleringeersinolacanbu mendenbelirleyebilirsiniz. NoMissinsValues:Hibirgeersizdeertanm yapmamakiinsein. DiscreteMissingValues:zelliklebelirttiiniz deerlergeersizolacaktr.Enfazla3deer belirleyebilirsiniz. RangeofMissingValues:Belirlediinizaralktaki deerlergeersizsaylr. Rangeplusonediscretemissingvalue: Belirlediinizaralktakiveayrcabelirteceinizbir deergeersizolacaktr.
www.odevofis.com
14
Measurement Deikeninizdekullanacanzdeerlersadece rakamdanoluuyorsa(meselaya,gelir, notlandrmalar,vs..)Scale hemrakamhemdemetinieriyorsa(kardesays: "1","2","3","4vezeri"vs..)Ordinal sadecemetinierecekse(Snflar:A,B,C,D,vs...) Nominalseeneklerinikullann. Buzellikler,deikeninizileyapabileceiniz ilemlerinsnrnbelirler.MeselaOrdinalveNominal dzeyindedeikenlerinortalamasbulunamaz,ya daaritmetikilemlerdekullanlamaz.Onlarsadece gruplamayapmakiinvegrafiklerdeverileritemsil etmekiinkullanlabilirler. Scaledzeyindekideikenlerisehertrl hesaplamaykabuleder.SPSS,sizbelirlemediiniz srecegirdiinizrakamlardanoluandeikenleri Scaleyapacaktr. Deikenindzeyinisetiktensonrauygunolantipi de(Type)belirlemenizgerekir.EerNominal deikentanmlayp,tipininumaraolarak brakmsanz,odeikeneyazyazamazsnz.String yapmanzgerekir.!
www.odevofis.com
15
www.odevofis.com
16
DeikenleriKullanarakYeniDeiken Oluturma Elinizdekiverilerikullanarakyeniverivedeiken yaratabilirsiniz.rnein,elinizderencileriin3 ayrnotvarsa,bunlarntoplamn4.birdeiken olarakoluturabilirsiniz. Bunungibidierdeikenlerikullanarak yaratacanzyenideikenleri Transform/Computerseeneininaltnda bulabilirsiniz.Yandakiekil,buCompute penceresineait.TargetVariable kutusuna oluacakyenideikeninadngirin.Numeric Expression kutusunaise,yenideikenin deerlerininhesaplanmasiinformulebenzerbir ifadegirin.rneinbupencerede,varolan6quizin toplamhesaplanaraktotaladylabirdeiken oluturulacak.q1,q2...diyeadlandrlanquiz deikenlerini,isterklavyedenadnyazarak, istersenizdelistedenifttklayarakbuifadeniniine dahiledebilirsiniz.fadenizsonhalinialnca,Ok tuunabasn.Yenideikeninizierisindeki hesaplanmdeerlerleboolanilkstuna yerleecektir.
www.odevofis.com
17
YeniDeikeningrnm.
www.odevofis.com
18
BasitstatistiklerBulma(Mean) Girdiinizverilerhakkndabasitistatistiklerbulmak iinSummarize/Descriptivesseeneinisein. Basitistatistiklerdediimiz,ortalama(mean), ortanca(median),tepedeeri(mode),veri aral(range),standartsapma(standard deviation),varyans(varience),ortalamannstandart hatas(standarderrorofthe mean),arpklk(skewness),basklk(kurtosis)'dr.Bu deerlerileverilerinizingeneldalmhakkndabilgi edinirsiniz.
www.odevofis.com
19
Descriptives... Bumendeistatistiklerininibulmakistediiniz verileri(deikenleri)semenizgerekiyor.Sol taraftakideikenlerlistesindensetiiniz deikenleri,ortadakioktuunabasaraksa taraftakiVariableslistesinegeirin.Options seeneiilehangiistatistikleriistediinizisein.Ayn ekildebirdenfazladeikenisataraftakilisteye ekleyerekhesaplamalarhepsiiinaynanda yapabilirsiniz.TmdeikenlerisetiktensonraOk tuunabastnzdaistatistiklerbulunupOutput penceresinde(ayrbirpencere)grntlenecektir.
www.odevofis.com
20
www.odevofis.com
21
OutputView(ktsayfas) SPSS'detmhesaplamalarnsonucuyanda grdnzgibibirktsayfasna(OutputView) gelir.Busayfasizinverilerinizinbulunduusayfadan ayrdr.Verilerinizikaydettiinizgibibuktlarda dosyahalindekaydedebilirsiniz. kiblmvardr.lkiktnznbalklarn gsterensoldakiblmdr.Buradaistediiniz balatklayarakorayaulaabilirsiniz.Windows Gezgini(WindowsExplorer)ilebenzerbiryapsvar. kinciblmisesataraftaaslktnnolduu alandr.ktdosyasnolutururvePrintedilecei zamansadeceburadakibildileryazlr.
www.odevofis.com
22
VerilerinDzenlenmesi(Frekans,Grafik, Histogram) Elimizdekiverilerigruplamakvebugruplarn frekanslarnbulmakiin Statistics/Summarize/Frequencies...seeneini kullanrz. Frequenciesmens Frequenciesmensaltnda,gruplamayaparken istediinizbiimdevesaydagruplaroluturmanz salayanseeneklervardr. Ayrcaverilerinizingrafikvehistogramlarn(bireit grafik)oluturabilirsiniz.Grafikleriolutururkende birokseeneikullanabilirsiniz.
www.odevofis.com
23
Frequencies(Frekans) Bumende,soltaraftaelinizdekideikenlerinlistesi yeralmaktadr.uandasadece1tanedeiken olduuiin(sre)vebudeikendeuandaseilip satarafaalndiinbulistebogrnyor. Frekansnbulacanzdeikenibulistedensetikten sonra(1),ortadakioktuuilesaageirin(2). stediinizsaydadeikenisatarafageirerekayn andafrekanslarnbulabilirsiniz."OK"tuuna basmadannde,aadabulunanStatistics, Charts,veFormat butonlarilegerekliayarlamalar yapabilirsiniz."OK"tuunabasncafrekans dalmlarktEkranndagrnecektir.
www.odevofis.com
24
www.odevofis.com
25
Frequencies/Charts
www.odevofis.com
26
Frequencies/Format
www.odevofis.com
27
Korelasyon(Correlation) Elinizdekiikideikenarasndabirilikiolup olmadngrmekiin(korelasyon) Statistics/Correlate/Bivariateseenegini kullann. Dikkatetmenizgerekennokta,deikenlerinizinher ikisininsaysal(numaric)olmasdr.Korelasyon, deikenlerinizinbirindekibirdeiiklik,aynoranda dierindedebeklenebilirmisorusunaverilen cevaptr.Buradakiloveboydeikenlerinebaklyor. Kilosuyuksekolanbirininboyudauzunolabilirmi diyekorelasyonabakyoruz.Korelasyonkatsays(r) 0ile1arasndabirdeeralr.0hiilikiolmadn, 1isetambirilikiolabileceinibildirir.Katsay+ yadaolabilir.rnein+0.78olursaikideiken arasndapozitifbirilikivardemektir.Biriartnca dierideartacaktrdiyebeklenir.0.89olursa,biri artncadieriazalacaktrvenegatifilikivardrdenir. Ancakkorelasyonbirnedensonuilikisideildir.
www.odevofis.com
28
Correlation/Bivariate Bupencerededeikenlerinizisemenizgerekiyor. Pencereninsoltarafndavarolandeikenleri greceksiniz.Bunlardankorelasyonunabakmak istedikleriniziseipsoltarafageirin.Enazikiyada dahafazlaolabilir.Eer4deikenseerseniz,bu deikenlerinkendiaralarnda2'likorelasyonlarn eldeedersiniz. OtomatikolarakPearsonkatsaysseilidir.Budeer normallmleriingeerlidir.Spearmankatsays ise,deikenlerinizsralanmdeerlerisekullanlr. Meselabirincideiken10kiininsnfiindeki sralamalarn(1'inci,2'nci,..)ikincideikenisebu kiilerinyineylsonundakisralarmalarnveriyorsa, busralamalararasndakikorelasyonubulmakiin Spearmankatsaysnsein. Eerhipoteztestetmiyorsanz,Testofsignificance'i Twotailedbrakn.Ediyorsanzsizkararverin. Optionsseenegiileekzelliklereulaabilirsiniz.
www.odevofis.com
29
www.odevofis.com
30
KorelasyonktEkran Butablolardanilki,Descriptives,Options blmndesetnzortalamavestandart sapmayverentablodur. kinciveasltabloisedeikenlerinilikilerini vermektedir.PearsonCorrelationsatrndayer alansaylarkoreasyonkatsaysnvermektedir. Dikkatettiyseniz,tablonunKILOadndahembir satrvehemdebirstunubulunmaktadr.Buiki stununkesiimdeolanhcreleridikkatealmaynz. nemliolanfarklikideikeninkesitiihcrelerdir. KILOveBOYdeikenlerininkesitiihcrede kaysay0,828olarakverilmitir.Budeerpozitifve yksekbirkorelasyonunvarolduunubelirtir.Ayn zamandaSig.(2tailed)satrlarndada0,000olarak verilendeerler,bulduumuzkorelasyonkatsaysnn 0,01maindarlkdzeyindegeerlibirkorelasyon katsaysolduunuberlirtir.Zatengeerliolan katsaylarnyannda,SPSStarafndanbaslaniki yldz(**)iaretivardr.
www.odevofis.com
31
NoktaDalm Birncekiblmdebahsettiimizkorelasyon katsays,aynzamandaikideikenarasndaki noktasaldalmgrafiinindeeklinibelirler. Eerikideikenarasndatambirilikivarsa,(r) korelasyonkatsaysn+1'eyaknbirdeerde bulursunuz.Budurumdabuikideikeninilikisi sadakiilkgrafik(A)ileanlatlabilir.KILOattka, BOYdaartyor.Eerr,1'eyaknbirdeeralrsa,bu ikincigrafik(B)ilertr.Herikidurumdadailiki kuvvetlidir.Ancakncgrafik(C)gibibirdalm eldeederseniz,(r)katsay 0'ayakndemektirvebir ilikidenszedilemez. Bugrafiklerileikideikenarasndakikatsaynnneyi anlattdaharahatanlalr.SPSS'debugrafii Graphs/Scatter...seeneiileeldeedebilirsiniz.
www.odevofis.com
32
www.odevofis.com
33
Graph/Scatter/SimpleScatterplot Karnzagelecekbumende,deikenlerinizi seeceksiniz.SoltaraftanikideikeniniziYAxisve XAxisdiyeadlandrlankutularayereltirin.Bunu ortadakikkbutonlarlayapabilirsiniz.Hangi deikeniYAxisyadaXAxiskutusunakoyduunuz farketmez.YAxiskutusunaKILOdeikenini koyarsanz,grafiktekiYeksenindeKILO deikenitemsiledilmiolur. Title veOptions seeneklerinikulanarakbaz ayarlamalaryapabilirsiniz.Bunlaryapmasanzda olur.OK butonunabasncagrafiinizOutput penceresindeoluacaktr.
www.odevofis.com
34
Graph/Scatter/SimpleScatterplot/Grafik ktolarakeldeettiimizgrafikyandakigibi olacaktr.BugrafiktekrmznoktalarnXveYekseni zerindedekgeldiiyer,okiininkilosunuyada boyunugstermektedir. Grdnzgibinoktalarnyerleimikiloarttkaboy daartacakekildedir.Dorusalbirizgihalinde olmasada,bylebirdorusalizgiyeyaklam olmalar,aralarndapozitifveyksekbiriilki olacangsteriyor.Hakikatende,korelasyon katsaysn(r)hesapladmzzaman,0,862olarak hesaplyoruz.Buikisonu,kilodakibirartn,boyda dabekleneceinivebuikideikeninbirbiriyleilikili olduunubelirtiyor.
www.odevofis.com
35
www.odevofis.com
36
Statisticsmensaltndaki,ScaleveReliability Analysisaltmenlerinitklayn.
www.odevofis.com
37
www.odevofis.com
38
www.odevofis.com
39
www.odevofis.com
40
www.odevofis.com
41
MannWhitneyUTesti SPSSdeMannWhitneyUtestiniuygulamakiinAve Bsetisrasylaaltaltaabstununa,budeerlerin grupkodlargrupstununagirilir.Statistics> NonparametricTests>2IndependentSamples... seeneitklanr.Aadakiekrangrntyegelir.Bu ekrandaTestVariableListalannaderecedeikeni, GroupingVariablealannasnfdeikenitanr.Test TypeseeneindenMannWhitneyUseeneiseilir. DefineGroupsseeneindenrnekkodlarnn minimumvemaksimumdeerleritanmlanr. ContinueveOKtklanr.
www.odevofis.com
42
www.odevofis.com
43
DEVVETEZLERNZN ARATIRILMASI KAYNAKTARAMASI YAZILMASI ANKETTASARIMI ANKETUYGULAMASI SPSSANALZVESONULARINYORUMLANMASI www.odevofis.com (216)550462627 StlemeCaddesiNo:56AltnarKat1D:3940Kadky
www.odevofis.com
44