Professional Documents
Culture Documents
كتاب طرائف الرياضيات
كتاب طرائف الرياضيات
كتاب طرائف الرياضيات
***
***
***
***
***
***
***
***
***
***
***
.
. .
) (
.
) (
)( .
.
)(
. ) .(
) ( ) ( ) (
) ( ) ( .
.
) .(
) ( .
) (
()+ ()+
()+ .
.
. + ) :
.( = * + * + * ) (
.( = * + * + ) :
) (
.
pi ) ( delta ) ( ) (
H ) ( chi ) ( .mu
.
) ( ) (
) ( ) ( ) ( ) .(
.M
) (.
) (
.
X
.X I ) ( V ) ( X ) ( L ) ( C
) ( D ) ( M ) ( Y )) (
).(
IV VI IX
XI ) IL ( ) ( ID I
.
) (
CCCCLXXXVII : : - - - - - - -
.-
M
.
.
.
) (
) (
. ) (
.
.
.
) (
) ( = =
=
) (
.
) (
.
.
.
)( )(
)(
.
.
:
:
.
400
500
600
700
800
900
1000
60
70
80
90
100
200
300
8
9
10
20
30
40
50
1
2
3
4
5
6
7
= + + = = + +
- -
.
/
/ .
" " )( "".
. /
/ Algoritmi de numero
" Indorum " .
.
.
.
.
.
. :
-
-
.
.
.
)(
- :
)(
.
) ( ) .(
: = + = - * = )( .
) ( )(
.
.
.
. .
.
.
.
"" )( " " .
"" .
. Cephir
Zefro . Zero Chiffre
Cipher Zero . Ziffer
.
.
.
.
.
/
.
)( )( )( )( )(
.
.
) + =(
) .(
.
) (+ ) (- /
) * ( " " .
) (. . /
. / ) ( )(
. . ) :( .
) (
.
)<( )>( . dx
. .
) (
)(
. -
. .
)( .
) (
/ )(
/
) ( .
)(
) (
) ( .
) ( .
)(
:
)(
.
:
(
" " . " " " " " " " " .
( :
. "" "" "" ) : ( .
. .
( :
" "
.
( :
) : (
) (
3,1415925358979325 = :
/ .
( :
.
.
.
:
+ =
( ) - (
.
) ( .
)) (( .
)) ((
.
.
.
.
.
" :
" .
.
:
..........
.......
.........
..........
...........
...........
..........
...........
.........
.............
...........
........... .
............
...........
............
..............
.............
.............
.............
.............
..............
.............
..............
..............
................
.................
.............
) (
) ( ) (
) ( +
:
) ( % = ( ) = % .
.
) ( % = ( ) = % .
.
:
) (
...
:
:
=
=
:
:
=
=
! !
) (
:
:
=
(
) :
:
:
=
) ( ) :
(
:
:
=
:
.
) * * *
* * *
( ) *
* * * * (
:
= + !!!!
) ( )
( :
= +
:
=
=
.
) ( ! ) : ( ]
[.
:
.
.
.
.
.
.
.
!
:
= = ++++++
) : ] (:
.[ .
: ) :
( ].[ :
) : (
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
) (
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
) (
=
=
=
=
=
=
=
=
: = +
:
=
.....
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=+
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
.
.
/ : / / / /
/ / / / / / / / / / / /
. / :
.
) = . (
.
. .
= :
( ) : ( .
( ) : ( .
( ) : ( .
( ) : ( .
) = ( .
) = ( .
: ) ( ) (
/ : / / / / / / / / / / /
/////./
) ( .
.
: :
. ( ) : .
.
.
: " . "
" : " ....... .
: .
: " . "
/ : / / / / /
/ / / / / / / / / / / . / : " "
: " " .
. !!! .
:
( .
( " : " ....... .
( . : :
" . " .
. :
" : "
: = .
: .
:
. = .
: .
. . : .
:
:
.
.
.
. : .
: " "
" " " : "
: .
. = " . "
= " . "
.
.
. " " :
. = " " .
: .
.
.
" . "
" " .
" " .
" " ....... .
:
". " ....... . .
". " ....... . .
. . " + "
. = . " + + + "
. . = " . "
.
.
: .
: .
. : .
.
" :
. " .
.
. " " " "
" " " " .
.
.
"
" " . " : " . " :
" "
" . " :
.
.
.
.
.
:
.
.
* :
) (
) ( .
) (
) : ) ((
.
* :
) (
.
) (
) : ) ((
:
) ( ) : (
) ( ) : )((
. ) (
:
) (
) : ) (( .
: :
)
( ) (
" :
"
" : "
: :
" :
.
".
.
" .. .. .. .. .. .. "
: :
"
"
.
.
" "
...
.
: . . . . . . .
........
.
..
...... ! !
.
) ( . .
) ( . .
} { ) (
. .
.
:
) .. (.
. ..
. .
.. .
. .
. . .
.
. )( .
.
) : (
.
.
.
:
) (
.
)
(
:
: .
: .
: .
: .
: .
: .
: .
: .
: )
( .
:
:
- )(
) ( ) (
) . ( .
) ( ) :
.
.
)( .
.
)( .
) ( / :
.
:
.
:
.
:
.
.
.
.
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
.
. )
( . )
( .
.
.
. ) ( :
). (
.
. )
= ( ) = .(
) (
.
.
.
. .
. .
.
... . .
(
) (
(
) (
(
) ( . . .
=
) ( ) ( ) ( ) (
(
) + + (
(
) (
) : = ) - (=+++ = =(=++
) = ( ) + ( ) + ( ) + (
(
:
:
+
:
= + = = ) - (
) ( .......
: +
+
-
-
-
------------------ +
) - (
: = = - =
: = = - =
: :
- = - : ||
- = - :
:
= (
= (
= (
: ) - ( ) - (
= =
: -
( -
( +
( -
( +
( +
( +
( -
:
- :
= :
:
....... - :
= :
:
........ - :
= = + = :
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
:
= = -
:
: :
++=
++
=
++
=
++
=
++
=
} { .................
= )+()+(+
: =
, = :
, =
, =
, =
, =
, =
, =
, =
, =
, =
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
:
=
: :
- :
) = ( + ) = ( + :
/
.
- :
= :
* ..
..
x x
=
:
- :
= :
.......
- :
= = + = :
........
:
............
:
(++)(+) :
= ( + )
= -
=
=
: = + + + + + :
= ( ) [ ( ) ]:
:
)(
= ( ) -
:
:
:
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
( :
= + (
= (
= + (
= (
= (
(
= + (
(
(
: :
:
.......
.
:
- :
=
=
=
) (
= +
= + +
= +
=
: :
: :
(
( .
( .
( .
( :
) ( ) (
) ( ) (
.
( .
(
:
) (
:
:
:
---
)
( =
=
---------------------------------------
:
= :
: =
= :
: =
.
: :
:
( :
:
] . [
= :
: =
=
= :
: =
=
( : :
] [
= :
: =
=
= :
: =
=
:
:
( :
:
] . [
= :
: ...
=
= :
: ...
=
= :
: ...
...
=
( : :
]
. [
= :
:
+
=
= :
: :
+
=
: :
= :
=-
:
=-
= :
=-
:
=-
:
: :
: .
= :
: .
= :
=
= :
=
) (
) ( ) ( : ) ( ) ( :
:
:
=
= =+ :
.. ..
..
:
=
= . =+ :
:
=
= =(+)+ ) (+ :
.
.. !!
" " ..
!.
..
:
= (+)
=
=
..
..
.
..
= +
..
=
.
* .
.. " "
=
..
= +
= +
..
.
.
..
..
..
..
= +
=
.. .
=
.. .
!.
..
..
= +
.. .
=
.
* .
.:
=+ ..
= ..
.
:
:
/
/ /
/ = //
= /
) / / (
/ = / /
/ :
) (
)(
+
:
= - =
) = (
) = + + + (
) = + (
=
) (
)(
_ _ _
:
_ _ _
) = ( _ _
)= ( = + :
:
=
) (
)(
_ _ _
:
_ _ _
) = ( _ _
)= ( = + :
:
=
= ()= :
. % % %
:
- % % % .
- .
- % .
% .
% .
: %
.
: %
: %
=
= +
: %
: %
.
: %
=
=
: %
.
: %
.
%
=
=
:
: :
" "
:
=
-=
) + (
)()+( =
) (
)+(=
= -
:
= -
:
) ( ..
: :
" "
:
:
created withPDF
pdfFactory
Pro trial
version www.pdffactory.com
) (
) ( =
) ( = ) (
) (
) ( =
) ( = ) (
) ( ) (
r
:
...................
( =
=
=
= -
: =
) : ( = ) (
) (
=
=+
=
=+
=
=-
:
......
......................
.......................
. .
.
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
:
.
: )) (( .
....
: )) (( .
: )) (( .
:
)) (( . : = ] ) + ( + [ ) ( -
: : : : .
: )) (( . :
: =
: = ) + (
: )) . ((
: =
= ] ) + ( + [ ) ( -
= ] ) = ( - ) + [ ( +
: = = =
= ) + ( = ( + ) =
= = =
....
===========================================
:
= = =
: =
= = =
....
: )) . ((
: =
= ] )
=]
( + [)( -
)+
= ( - ) + [ (
: = = =
= ) + ( = ( + ) =
= = =
===========================================
:
= = =
: =
= = =
) (
" "
:
.
:
: .
: .
: .
.
: .
: .
" " .
: : .
:
) (
!
"
...
:
:
:
: .
:
: :
:
: .
: :
: .
:
: .
:
: .
:
: .
:
: .
:
:.
:
: !
:
: !
:
:
!!!!
) (
...
...
)( ... !!..
... ... !!...
... :
..
!!!!!!!!!!!!...... :
!!!!.... : !!!!.... !!..
: =
!
n ( n+ 1) /2
!!!
: Carl Friedrich Gauss ...
) (
:
:
...
""
"
"
"
"
) (
:
: ...
: .
: :
: .
: !!.
...
..:
) ( =
)( =
)( =
) ( =
)( ... ... ) (!!
) ( ) ( ....
.... + .... -
....
...
....
- ...
...
...
(
) + (
) (....
:
....
...
.... .... ....
... ... ))
((... ... ....
) (... .... <<<<<
...
) ( ) )
... :
...
( ....
.....
: .
" " " "
:
: " . "
:
: ... ........
" ) (
:
:
.
:
:
.
:
:....... ....
.
:
: .
:
: :
. -
- .
: " " .
.
" "
:
.
:
:
.
:
: .
:
: .
:
:
.
: .
" " .
:
: .
.
:
:
.
:
:
...
.
:
:
.
:
: .
.
" "
:
: .
:
: .
... .
:
: .
:
: .
""
.
.
" " .
:
= .
.
:
: ....
.
: .
:
:
:
:
.... ...
.
....... .
: .. .. .
: .
.
: .
" "
: .
.
( :
:...
( :
: , .
: ...
: .....
( .. " : .. .. " ..
.. .. .. .. .. ..
: )^ (
( ..
.. " .. ..
.. .. . .
: ......(/)+(/)+(/)+(/)+
( :
:
( :
:
( :
:
( :
:
( :
:
:
:
:
( : .
: .
( :
:
( : .
:
:
( :
:
:
( .. ..
= () ---
= )--- (2
+ = +
) + ( = )+ 1(
) + (
= ..
...
( ..
" .. "
" .. "
" ..
! "
( : ...
: .
:
: .
(
****
****
****
****
****
****
****
****
****
****
! ****
****
****
****
****
****
(
( ) (
) ( :
. . .
= = ) ( = = ) ( .
) ( = = .
) ( = ) ( =
) ( :
= . = = .
= . = = .
= .
) ( :
: :
= = = .
: :
= = = . = .
= = . = . = .
: :
= . = .
: :
= = =
= ) ( = ) ( .
)( = ) (
) ( :
= = = .
= = = .
: :
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
: :
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
:
: - - -.
: - - -.
= =
= =
= =
=
= =
= =
= = =
:
) ( = ) ( =
=
= =
=
=
:
=
=
= ) (
:
= =
= /
=
= =
:
= =
= =
=
:
) + ( / .
) (
. .
:-
-: .
-: 2500 .
.
-:
)(area
)(acres
= =
=
= =
= = /
(
* =
* =
)-()-()-(
= =) + +(
) (
* = / =
/ = /
* =
( =
( =
) (
( =
( =
(
* =
(
* =
* = ) (
*
!Error
) ( .
.
= ) + (
) ( :
) ( :
) ( :
) ( :
) ( :
) ( :
=
=
= +
:
.
(
:
) (
(
=
=
=
= +
.
.
) ( .
) (
= /
.
.
* =
* =
* = +
.
.
)
( .
.
=
=
= +
( =
) ()/ (.
= .
= )(/
= )/(
- ).( =
= :
) (= =
) (= =
) (== /= / .
)(= = /=/ .
) (= = /=/ .
) (= =/ = /.
= = =
) ( = ) ( =
) ( = ) = )
) +( = ) + = )
) ( = ) ( =
) ( = ) ( =
) +( = ) +( =
= = =
) ( = ) ( =
) +( = ) +( =
) +( = ) +( =
) (= ) (=
) +(= ) + =)
) +( = ) + = )
* :
= /.
= / .
= /
*
) (
: ) ( )(
.
.
*
( :
)(.
( :
).(
( )( :
.
( : .
=.
(
.
*
( ) = U(
( ) = (
()(-
: -
.
= -
(
) (
( ) (=) = 1 =
() = ( =
() U( = ) (
= )( +)( -) ( .
( :
) U( = )( +)(
/
() ( = - )(
() = (/)( -) (
() -( = ) ( = )( -) (
/ /
() U - = (/) (
() ( = - ) (
....
....
....
.....
.....
....
....
....
....
.....
....
....
....
....
....
.....
.....
) (
( + + =
= =
) + ( + =
[ + + = =
[ = +
[ ) ) ( (
-
-
= = =
-
-
[ ) (
[
//
=
-
- =
:
. .
[ + + + + = = - = -
) ( = ) (
[ ) - (
)+(
) - - (
) ( =
) ( ) + (
[ =
[ ) ( + =
) ( + + =
= + +
* :
) ( .
) ( .
.
) ( : .
) ( ) (
.
) ( ) .
( .
) ( . .
) (
.
) ( :
)( )( .
)( )( .
)( )(.
)( )(.
) (
** :
)( :
.
.
)( :
)( .
)(
)( .
) (
) ( .
) (
). : (
) ( ) : (
:
)( .
)( ) : (
: .
:
) ( :
.
) ( ) . :
(
) ( .
) ( ) . :
( .
))(( ) . : ( .
) :
(.
)( .
)) (( ) :
(
)( ) . :
(.
) (
.
)) ((
.
)(
.
)) (( .
)( ) ( .
) ( ) (
.
) ( ) .
(
)) (( .
)(
.
) ( :
:
)) (( .
)( : .
)) (( .
)( : .
)) (( ) . (
)( : .
: .
: .
) ( .
)) (( ) (
.
)( : .
)) (( .
)( : .
:
.
* ) ) () ( )
((
)) (( .
)( : .
) ( .
) ( ) (
.
) ( ) (
.
:
)(
)( .
)( : .
) ( .
) (
.
:
) (
.
) ( .
:
) (
.
) (
.
) ( ) (
) ( .
) (
.
.....................
:
) :
( .
* .
** )
= (.
*** .
..................
:
: .
..........................
:
.
......................
:
.
.
:
.
:
.r
:
...............
:
.
................
: .
:
.
* .
** .
..............
: .
: .
:
.
:
.
*****
*
.
:
:
( .
( .
) = # (
:
) ( ) .(
) (
) .(
) ( )(
:
) ( .
) (
.
) ( .
) ( .
) (
.
) (
.
) ( ....
)(
:
= ....
:
= + + + +
= + + + +
)(
:
] ) + ( ) + ([
:
: = =
= ] = [ =
)(
=
=
) ( (-) +-+ +
)(
:
= ) ) - ( (
!:
:
= ) = = ( ) - (
)(
( :
=
: / /
: =
= = +
= ) = = ( + +
) = ( =
: = =
= +
- =-
=
= = ( + )
( :
: / /
: = )( + ) (
= /
( :
:
/ /
:
=
= = =( )
( :
=
:
/
/.
=
= ) = ( +
) (
=
=
:
: = =
( :
= ] - [
: :
=] = = [ + + ] [
(
=
:
: ....
= ) ( +
= =
( :
=
) + (
: = =
: = ] = [ +
)(
=
= + =
= ++ =
= +++ =
= ++++ =
= +++++ =
=
= + =
= ++ =
= +++ =
= ++++ =
= +++++ =
.
:
1889
1874
1883
1882
1879
1884
1933
1940
1922
1933
1924
1941
11
22
11
20
55
70
61
62
65
60
3888
3888
3888
3888
3888
3888
.
.
.
)( .
.
.
....
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
)(
/
) (
)(
( :
(
(
( :
( .
( .
(
.
( ...
(
.
(
(
.
(
.
(
(
( :
( :
( :
( :
( :
( : : .
: .
: .
( : : .
: .
: .
( : : .
(
: =
=
(
=
=
(
= + + +
(
(
= = = =
=
) ) +( ) + ( = (
: = = = = - = = -
(
( = = +
= =
( :
( :
( :
( :
: .
: .
: .
( :
: . .
: . .
: . .
( :
. . . . . .
(
( .
( :
( :
..................
( :
( =
=
=
( =
( =
(
) (
________________________________________
% %
.... - :
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
- .
-:
...
" " "
"
:
:
:
:
:
:
......
) :
(
* .
* .
* = + :
. / .
*
. .
* : . .
* . .
* . .
* ... .
* .
* : .
* .
. - . :.
.
*
) (
) (
%
%
.%
.
...
.. ..
..
...
...
..
...
= * /=
= * / =
:
:
:
= ) ( -
:
:
= ) ( ) (
:
) = (
) = (
) = (
.
:
:
) = (
) =(
) = (
) (
: .
: }... { . : :
} { = - +
:
- : = ) + ( - .
- .
:
) : ( } : { =} {..... .
) : ( - + = .
) : ( ) ( . {....---} :
) : ( )( = - = -- )( = :
. - = ( -) + = - ( - ) + =
) : ( - .
) : ( = - = = =
)( :
= ) + ( -
( - ) + - = = . :
- :
- .
- :
/ = /
= .
:
) : ( ..... :
) : ( + = .
) : ( ....-/ :
) : ( = / = - = / - :
= = (- ) / = - /
) : ( .
) : ( = = .
) : (
) : (=
= = :
= /
= /
(/) =
= /
-:
.
: ) (x -:
- -:
. .
) (A .3x3
- -:
) (B .4x3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
B=
0
- -: .
:
.1x5
- -: .
- -:
0
0
0
5
/
0
0
8
0
6
C= 8
4
7
3
0
6
0
0
1
0
A=
0
- -: )(
. :
1 0 0
L= 0 1 0
0 0 1
-:
: A,B:
5 0
A= 2 7
1 3
8 4
B= 6 2
3 12
3 4
C=A-B= 4 5
2 9
13 4
C=A+B= 8 9
4 15
. A ) (mxn B ) (nxp
A.B C ) . (mxp
:
b13
b23
b12
b22
-:
a 12
a 22
a 32
a 42
a 52
b11
b21
B=
) (a 11b11 + a 12 b21
) (a b + a b
22 21
21 11
) A. B= (a 31b11 + a 32 b21
) (a 41b11 + a 42 b21
) (a 51b11 + a 52 b21
a 11
a
21
A= a 31
a 41
a 51
. x
= - = -
= (-) = ( -) + () -
: :
7
0
1
6
(A)= 3
2
1
6
3
2
7
0
1
6
(A)= 3
2
(A)={(210)+(472)+(536)}-{(430)+(276)+(512)}=52
( ( - :
) ( =
( ) ( =
) ( =
) ( =
(
) ( ) (
) ) ) ( = ) (
( - :
) + (
] ) ( + ) ( [ = ) ( + ) (
] + [ = +
( - :
) (
] ) ( ) ( [ = ) ( ) ( + ) ( ) (
] [ = +
( ] ) ( [
) ( :
= ] ) ( [
= ] ) ( [ - ) (
] [ = ] [ - ) (
(
=
(
) ( =
)(
) ( ) (
) ( = - ) ( = -
] [
])([
(
= ] ) ( [ = ) ( ) ( - ) ( ) (
] )( [
) (
] [ = -
] [
=)(
) (
=) (
) (
) (
=
) (
) (
) ( . ) (
- )( . ) (
.. .
.
.
.
.. .. .
.. .
.
.
.. .
.
... .
.
.
.
.. ..
!..
..
...
) (
/