(Hocmai.vn) Phương pháp giải nhanh bài tập trắc nghiệm Hóa Học - Phạm ngọc Sơn

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 61

TS.

PHM NGC SN









Phng php gii nhanh bi tp trc nghim

L U Y N T H I I H C
























Nh xut bn gio dc







Li ni u

Cun Phng php gii bi tp trc nghim ho hc - Luyn thi
i hc cung cp cho cc em h thng cc phng php mi gii cc
bi tp trc nghim ho hc trong chng trnh THPT mt cch ngn
gn, khoa hc v chnh xc.
Ni dung cun sch gm 10 phng php gii nhanh vi h thng
cc v v minh ha cng hng dn gii chi tit. Ni dung cc bi tp ho hc
phong ph, a dng, cp nht. Tc gi hi vng rng cun sch ny s gip cho
bn c hiu c bn cht cc phng php gii ton, c th x l linh
hot v chnh xc cc bi ton ho hc, nhm t kt qu cao trong cc k thi.
Qu trnh bin son khng trnh khi thiu st, tc gi rt mong nhn
c nhng gp xy dng ca bn c cun sch c hon thin hn
trong ln xut bn sau.
Xin trn trng cm n !
TC GI

1. PHNG PHP BO TON KHI LNG
1. Nguyn tc
Xt phn ng A + B C + D
ta c ; m
A
+ m
B
= m
C
+ m
D
Mt s dng thng gp :
- Hn hp oxit tc dng vi axit to mui: MO + HCl, H
2
SO
4
long
m
oxit
+ m
axit
= m
mui
+ m
nc
Trong s mol nc c tnh theo axit.
- Hn hp oxit tc dng CO, C hoc H
2
:

2 2 2
oxit CO,C, H ran CO , H O
m m m m + = +
Trong s mol CO
2
, H
2
O c tnh theo CO, C v H
2

- Hn hp kim loi tc dng vi axit gii phng H
2
.
m
kim loi
+ m
axit
= m
mui
+ m
H2

s mol H
2
= 2HCl = H
2
SO
4

- Hn hp mui cacbonat tc dng vi axit
m
mui (1)
+ m
axit
= m
mui
+ m
H2O
+ m
CO2

2. Cc v d minh ho
V d 1: (2007 - Khi A) Ho tan hon ton 2,81 gam hn hp gm Fe
2
O
3
, MgO,
ZnO trong 500 ml axit H
2
SO
4
0,1M (va ). Sau phn ng, hn hp mui sunfat
khan thu c khi c cn dung dch c khi lng l
A. 6,81 gam. B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam.
Hng dn
Fe
2
O
3
+ 3H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3H
2
O (1)
MgO + H
2
SO
4
MgSO
4
+ H
2
O (2)
ZnO + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2
O (3)
Theo cc pt ho hc (1, 2, 3):
2
H O
n =
2 4
H SO
n = 0,5 0,1 = 0,05 (mol)
p dng nh lut bo ton khi lng:
m
hh mui khan
= 2,81 + 98 0,05 18 0,05 = 6,81 (g).
V d 2: Hn hp X gm Fe, FeO v Fe
2
O
3
. Cho mt lung kh CO i qua ng s
ng m gam hn hp X nung nng. Sau khi kt thc th nghim thu c 64 gam cht
A trong ng s v 11,2 lt kh B (ktc) c t khi so vi H
2
l 20,4. Gi tr ca m l
A. 105,6. B. 35,2. C. 52,8. D. 70,4.
Hng dn
Cc phng trnh ho hc ca phn ng kh oxit st c th c:
3Fe
2
O
3
+ CO
0
t
2Fe
3
O
4
+ CO
2
(1)
Fe
3
O
4
+ CO
0
t
3FeO + CO
2
(2)
FeO + CO
0
t
Fe + CO
2
(3)
Nhn xt: Cht rn A c th gm 3 cht Fe, FeO, Fe
3
O
4
hoc t hn, iu quan trng
l s mol CO phn ng bao gi cng bng s mol CO
2
to thnh
Gi x l s mol CO
2
to thnh

B
n =
11, 2
22, 4
= 0,5 (mol)
44x + 28(0,5 x) = 0,5 20,4 2 = 20,4 x = 0,4 (mol)
Do
CO
n
phn ng
= 0,4 (mol)
p dng nh lut bo ton khi lng:
m =
A
m +
2
CO
m
CO
m
= 64 + 44 0,4 28 0,4 = 70,4 (g).
V d 3: Ho tan hon ton 5 gam hn hp 2 kim loi bng dung dch HCl thu c
dung dch A v kh B. C cn dung dch A th c 5,71 gam mui khan. Tnh th tch
kh B (o ktc).
Hng dn
Gi 2 kim loi cho l X v Y
2X + 2m HCl 2XCl
m
+ m H
2
| (1)
2Y + 2n HCl 2YCl
n
+ n H
2
| (2)
Theo (1, 2):
HCl
n = 2
2
H
n
p dng nh lut bo ton khi lng:
5 + 36,5 2
2
H
n = 5,71 + 2
2
H
n
2
H
n = 0,01 (mol)
Vy
2
H
V
(ktc)
= 0,01 22,4 = 0,224 (l).
V d 4: (2009 - Khi A)Cho 3,68 gam hn hp gm Al v Zn tc dng vi mt lng
va dung dch H
2
SO
4
10%, thu c 2,24 lt kh H
2
( ktc). Khi lng dung dch
thu c sau phn ng l
A. 101,68 gam. B. 88,20 gam. C. 101,48 gam. D. 97,80 gam.

Hng dn
2Al + 3H
2
SO
4
Al
2
(SO
4
)
3
+ 3H
2 |
(1)
Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2 |
(2)
T (1, 2):
2 4
H SO
n =
2
H
n =
2, 24
22, 4
= 0,1 (mol)

2 4
dd H SO
m =
98 0,1 100
10

= 98 (g)
p dng nh lut bo ton khi lng:
dd
m
sau phn ng
=
hh
m +
2 4
dd H SO
m
2
H
m
|
= 3,68 + 98 2 0,1 = 101,48 (g).
V d 5. Cho t t mt lung kh CO i qua ng s ng m gam hn hp gm Fe,
FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
nung nng, kt thc phn ng thu c 64g st, kh i ra gm CO
v CO
2
cho sc qua dung dch Ca(OH)
2
d c 40g kt ta. Vy m c gi tr l
A. 70,4g B. 74g C. 47g D. 104g
Li gii : Kh i ra sau phn ng gm CO
2
v CO d cho i qua dung dch Ca(OH)
2

d :
CO
2
+ Ca(OH)
2
CaCO
3
+ + H
2
O
0,4 (mol) 4 , 0
100
40
= (mol)
S phn ng:
FeO
Fe
2
O
3
+ CO Fe + CO
2


Fe
3
O
4

28.0,4 + m = 64 + 44.0,4 m = 70,4g
V d 6. Ngi ta cho t t lung kh H
2
i qua mt ng s ng 5,44 gam hn hp
gm FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
, CuO nung nng, kt thc phn ng thu c m gam hn hp
cht rn A v 1,62 gam H
2
O. Vy m c gi tr l
A. 4g B. 5g C. 4,5g D. 3,4g
Li gii : = =
2 2
H H O
n n 0, 09 (mol)
S phn ng:
FeO

H
2
+

Fe
2
O
3
A + H
2
O
Fe
3
O
4

CuO
0,09.2 + 5,44 = m + 1,62 m = 4g
V d 7. Cho 35g hn hp Na
2
CO
3
, K
2
CO
3
tc dng va vi dung dch BaCl
2
. Sau
phn ng thu c 59,1g kt ta. Lc tch kt ta, c cn dd thu c m(g) mui
clorua. Vy m c gi tr l
A. 38,3g B. 22,6g C. 26,6g D. 6,26g
Li gii : S phn ng:

2 3
2 3
Na CO
K CO
+ BaCl
2
BaCO
3
+
NaCl
KCl

= =
2 3
BaCl BaCO
n n 0, 3(mol)
p dng nh lut bo ton khi lng: + = + +
2
hh BaCl
m m m m
dd

m = 35 + 0,3.208 59,1 = 38,3 (g)
V d 8. Cho 4,48g hn hp Na
2
SO
4
, K
2
SO
4
, (NH
4
)
2
SO
4
tc dng va vi 300 ml
dung dch Ba(NO
3
)
2
0,1M

. Kt thc phn ng thu c kt ta A v dung dch B. Lc
tch kt ta, c cn dung dch thu c m(g) mui nitrat. Vy m c gi tr l
A. 5,32g B. 5,23g C. 5,26g D. 6,25g
Li gii : S phn ng:
Na
2
SO
4
NaNO
3
K
2
SO
4
+ Ba(NO
3
)
2
BaSO
4
+ KNO
3

(NH
4
)
2
SO
4
NH
4
NO
3
= =
3 2 4
Ba(NO ) BaSO
n n 0, 03(mol) ;
+ = + =
B B
4, 48 7, 83 6, 99 m m 5, 32 (g)

V d 9. Ho tan 2,57g hp kim Cu, Mg, Al bng mt lng va dung dch H
2
SO
4

long thu c 1,456 lt kh X (ktc), 1,28g cht rn Y v dung dch Z. C cn Z thu
c m gam mui khan, m c gi tr l
A. 7,53g B. 3,25g C. 5,79g D. 5,58g
Li gii: S phn ng :
Cu
Mg
Al

+ H
2
SO
4

4
2 4 3
MgSO
Al (SO )
+ Cu + H
2


+
= + = + =
2
4
(Al Mg)
SO
m m m (2, 57 1, 28) 0, 065.96 7, 53(g)
V d 9. Ho tan hon ton 3,72g hn hp 2 kim loi A, B trong dung dch HCl d
thy to ra 1,344 lt kh H
2
(ktc). C cn dung dch sau phn ng thu c mui khan
c khi lng l
A. 7,12g B. 7,98g C. 3,42g D. 6,12g
Li gii : Theo phng trnh in li :

+
= = =
H Cl
1, 344
n n 2. 0,12(mol)
22, 4

m
mui
= m
KL
+

Cl
m = 3,72 + 0,12.35,5 = 7,98 (g)
V d 10. Nung m gam hn hp A gm 2 mui MgCO
3
v CaCO
3
cho n khi khng
cn kh thot ra thu c 3,52g cht rn B v kh C. Cho ton b kh C hp th ht bi
2 lt dung dch Ba(OH)
2
thu c 7,88g kt ta. un nng dung dch li thy to thnh
thm 3,94g kt ta na. Nu cc phn ng xy ra hon ton th m c gi tr l
A. 7,44g B. 7,40g C. 7,04g D. 4,74g
Li gii: m =m
B
+
2
CO
m
CO
2
+ Ba(OH)
2
BaCO
3 +
+ H
2
O
2CO
2
+ Ba(OH)
2
Ba(HCO
3
)
2

m = 3,52 + (
7,88 3, 94
2. ).44 7, 04
197 197
+ = (g)
2. PHNG PHP BO TON MOL NGUYN T

1. Nguyn tc
Tng s mol nguyn t ca mt nguyn t trc v sau phn ng lun bng nhau.
Tnh s mol nguyn t ca mt nguyn t :
n
nguyn t A
= x.n
X
= (s nguyn t A trong X).s mol X
v d : n
O
= 4.n
H2SO4
2. Cc v d minh ho
V d 1: (2007 - Khi A) Ho tan hon ton hn hp gm 0,12 mol FeS
2
v a mol
Cu
2
S vo axit HNO
3
(va ), thu c dung dch X (ch cha hai mui sunfat) v
kh duy nht NO. Gi tr ca a l
A. 0,04. B. 0,075. C. 0,12. D. 0,06.
Hng dn
S phn ng:
3
HNO 2 4 3 2
2
2 4
Fe (SO ) FeS
NO H O
Cu S CuSO
+

+ | +



2FeS
2
Fe
2
(SO
4
)
3

0,12 0,06
Cu
2
S 2CuSO
4

a 2a
p dng nh lut bo ton nguyn t i vi S, ta c:
2 0,12 + a = 3 0,06 + 2a a = 0,06 (mol).
V d 2: Dn t t V lt kh CO ( ktc) i qua mt ng s ng lng d hn hp
rn gm CuO, Fe
2
O
3
( nhit cao). Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu
c kh X. Dn ton b kh X trn vo lng d dung dch Ca(OH)
2
th to thnh
4 gam kt ta. Gi tr ca V l
A. 1,120. B. 0,896. C. 0,448. D. 0,224.
(Trch thi TSC nm 2008 - Khi A, B)
Hng dn
S phn ng:
2 3
CuO
Fe O

+ CO
0
t
CO
2 |
(X) + hn hp rn
CO
2
+ Ca(OH)
2

d
CaCO
3 +
+ H
2
O
p dng s bo ton s mol i vi nguyn t C:

C
n
trong CO
=
C
n
2
trong CO
=
C
n
3
trong CaCO


C
n
trong CO
=
3
CaCO
n
+
=
4
100
= 0,04 (mol)
Vy V = 0,04 22,4 = 0,896 (l).
V d 3: Ho tan hn hp X gm 0,2 mol Fe v 0,1 mol Fe
2
O
3
vo dung dch HCl d
c dung dch Y. Cho dung dch Y tc dng vi dung dch NaOH d thu c kt
ta. Lc kt ta, ra sch em nung trong khng kh n khi lng khng i thu
c m gam cht rn Z. Gi tr ca m l
A. 16,0. B. 24,0. C. 28,8. D. 32,0.
Hng dn
S cc phn ng:

2 3
Fe
X
Fe O

HCl +

2
3
FeCl
Y
FeCl

NaOH +
+
2
3
Fe(OH)
Fe(OH)

0
t
Z (Fe
2
O
3
)
p dng s bo ton s mol i vi nguyn t Fe:

Fe
n
trong Z
=
Fe
n
trong X
=
2 3
Fe Fe O
n 2n + = 0,2 + 2.0,1 = 0,4 (mol)

2 3
Fe O
n
trong Z
=
1
2

Fe
n
trong Z
= 0,2 (mol) Vy m = 0,2 160 = 32,0 (g).
V d 4: Cho 2,13 gam hn hp X gm ba kim loi Mg, Cu v Al dng bt tc
dng hon ton vi oxi thu c hn hp Y gm cc oxit c khi lng 3,33 gam.
Th tch dung dch HCl 2M va phn ng ht vi Y l
A. 57 ml. B. 50 ml. C. 75 ml. D. 90 ml.
(Trch thi TSH nm 2008 - Khi A)
Hng dn

Mg
X Cu
Al

2
O +

2 3
MgO
Y CuO
Al O


MgO + 2HCl MgCl
2
+ H
2
O (1)
CuO + 2HCl CuCl
2
+ H
2
O (2)
Al
2
O
3
+ 6HCl 2AlCl
3
+ 3H
2
O (3)
Ta c
O
m
/ hhY
= 3,33 2,13 = 1,2 (g) hay
O
n
/ hhY
=
1, 2
16
= 0,075 (mol)
Theo (1, 2, 3):
HCl
n = 2
O
n
/ hhY
= 2 0,075 = 0,15 (mol) Vy
dd HCl
V =
0,15
2
= 0,075
(l) = 75 (ml).
V d 5: Cho mt mu Na lu trong khng kh, b chuyn ho thnh hn hp rn X
gm Na, Na
2
O, NaOH, Na
2
CO
3
. Ho tan hon ton hn hp X bng H
2
SO
4
long, sau
phn ng thu c dung dch Y. Lm bay hi nc t t thu c 8,05 gam tinh th
Na
2
SO
4
.10H
2
O. Khi lng mu Na l
A. 0,575 gam. B. 1,15 gam. C. 2,3 gam. D. 1,725 gam.
Hng dn
Na
kk

2
2 3
Na O
NaOH
X
Na CO
Na

2 4
H SO
dd Y (dd Na
2
SO
4
) Na
2
SO
4
.10H
2
O
Ta c
2 4 2
Na SO .10H O
n =
8, 05
322
= 0,025 (mol)
Na
n
ca mu Na
=
Na
n
trong tinh th
=
2
2 4 2
Na SO .10H O
n = 0,05 (mol). Vy khi lng mu Na l: 0,05 23 = 1,15 (g).
V d 6: Cho hn hp A gm ba kim loi X, Y, Z c ho tr ln lt l 3, 2, 1 v t l
s mol ln lt l 1 : 2 : 3, trong s mol ca X bng x mol. Ho tan hon ton A
bng dung dch c cha y mol HNO
3
. Sau phn ng thu c dung dch B khng cha
NH
4
NO
3
v V lt hn hp kh E ( ktc) gm NO
2
v NO. Biu thc tnh y theo x v
V l
A. 8x +
V
22, 4
. B. 6x +
V
22, 4
. C. 5x +
V
22, 4
. D. 10x +
V
22, 4
.
Hng dn
Ta c
hh E
n =
V
22, 4
(mol)
Theo bi
X Y Z
n : n : n = 1 : 2 : 3
M
X
n = x (mol) nn

Y
n
= 2x (mol),
Z
n = 3x (mol)
S phn ng:
X , Y , Z + HNO
3
X(NO
3
)
3
, Y(NO
3
)
2
, ZNO
3
+ NO
2 |
, NO| + H
2
O
x 2x 3x x 2x 3x
S mol mi mui bng s mol mi kim loi tng ng
Da vo s bo ton s mol i vi nguyn t N:

3
HNO
n =
N
n = 3
3 3
X(NO )
n + 2
3 2
Y(NO )
n +
3
ZNO
n +
2
NO
n +
NO
n
= 3. x + 2. 2x + 3x +
V
22, 4
= 10x +
V
22, 4
(mol).
V d 7. Cho hn hp A gm 0,1 mol Cu, 0,2 mol Ag tan va ht trong V lt dung dch
HNO
3
1M thu c dung dch X v hn hp Y gm 2 kh NO, NO
2

(
2
NO NO
n n 0,1mol = = ). V c gi tr l
A. 1 lt B. 0,6 lt C. 1,5 lt D. 2 lt
Li gii S phn ng:

Cu
Ag
+ HNO
3

3 2
3
Cu(NO )
AgNO
+
2
NO
NO
+ H
2
O
p dng s bo ton nguyn t Cu, Ag ta c : n
Cu
=
3 2
Cu(NO )
n = 0,1 mol v n
Ag
=
n
3
AgNO
= 0,2 mol
p dng cho nguyn t N :

3
N (HNO )
n =
3 2 3 2
N(Cu(NO ) AgNO NO NO )
n
+ + +


3
(HNO )
n =
3 2 3 2
Cu(NO ) AgNO NO NO
2n n n n + + +

3
(HNO )
n = 2.0,1 + 0,2 + 0,1 + 0,1 = 0,6 mol

3
HNO
0,6
V 0,6(lit)
1
= =
V d 8: Cho hn hp gm : FeO (0,01 mol), Fe
2
O
3
(0,02 mol), Fe
3
O
4
(0,03 mol) tan
va ht trong dung dch HNO
3
thu c mt mui duy nht v 0,448 lt kh N
2
O
4

(ktc). Khi lng mui v s mol HNO
3
tham gia phn ng l
A. 32,8 g ; 0,4 mol B. 33,88 g ; 0,46 mol
C. 33,88 g ; 0,06 mol D. 33,28 g ; 0,46 mol
Li gii S phn ng :
FeO
Fe
2
O
3
+ HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO
2
+ H
2
O
Fe
3
O
4

p dng s bo ton nguyn t Fe :

3 3 2 3 3 4
Fe [Fe(NO ) ] Fe [FeO,Fe O ,Fe O ]
n n =

3 3
Fe [Fe(NO ) ]
n =
2 3 3 4
FeO Fe O Fe O
n 2n 3n + +
= 0, 01 2.0, 02 3.0, 03 0,14 (mol) + + =

3 3
Fe(NO )
m 0,14.242 33, 88(g) = =
p dng s bo ton nguyn t N :

+
=
= + = + =
3 3 3 2 4
3 3 3 2 4
N[HNO ] N[Fe(NO ) N O ]
HNO Fe(NO ) N O
n n
n 3n n 3.0,14 2.0, 02 0, 46 (mol)

V d 9: Cho 1,1 gam hn hp Fe, Al phn ng vi dung dch HCl thu c dung
dch X, cht rn Y v kh Z, ho tan ht Y cn s mol H
2
SO
4
(long) bng 1/2 s
mol HCl trn thu c dung dch T v kh Z. Tng th tch kh Z (ktc) l 0,896
lt. Tng khi lng mui sinh ra trong hai trng hp trn l
A. 2,54 gam B. 2,77 gam C. 3,36 gam D. 1,06 gam
Li gii :
S phn ng :

Fe
Al
+
2 4
HCl
H SO
hn hp mui ( X+T ) + H
2

t x= n
HCl
;
2 4
H SO
n = y (mol)

p dng s bo ton nguyn t H:

2 4 2
2 4 2
H[HCl H SO ] H[H ]
HCl H SO H
n n
n 2n 2n 0, 04 (mol)
+
=
+ = =

x + 2y = 0,04
y =
x
2
x = 0,02 ; y = 0,01
m
mui
= m
(Al,Fe)
+
2
Cl SO
4
m m

+ = 1,1 + 0,02.35,5 + 0,01.96 = 2,77 (gam)
V d 10. Cho 1,48 g hn hp 3 kim loi Fe, Al, Zn tan hon ton trong dung dch
H
2
SO
4
long, ta thu c 0,784 lt kh H
2
(ktc). Khi c cn dung dch khi lng
mui khan thu c l
A. 4,84 g B. 5,65 g C. 5,56 g D. 4,56 g

Li gii : S phn ng :
Fe FeSO
4

Al + H
2
SO
4
Al
2
(SO
4
)
3
+ H
2

Zn ZnSO
4

p dng s bo ton nguyn t H:
n
2 4
H SO
= n
2
H
=
0, 784
22, 4
= 0,035 (mol)
p dng s bo ton nguyn t S:

2 2
4 2 4 4
SO [H SO ] SO [mui]
n n

= = 0,035 (mol)
m
mui
= m
(Fe, Al, Zn)
+ m
gc axit
= 1,48 + 0,055.96 = 4,84 (gam)
3. PHNG PHP TNG HOC GIM KHI LNG


1. Nguyn tc
Khi chuyn t cht X (thng tnh cho 1 mol) thnh cht Y (khng nht thit trc
tip, c th b qua nhiu giai on trung gian), khi lng tng hay gim bao nhiu
gam. Da vo khi lng thay i ta tnh c s mol cc cht cn thit hoc
ngc li.
Ghi nh: Trng hp kim loi A y kim loi B trong dung dch mui thnh kim
loi B t do. Ta c:
Khi lng A tng =
B
m
bm vo

A
m
tan ra

Khi lng A gim =
A
m
tan ra

B
m
bm vo
.
Mt s dng thng gp :
+ 1 mol kim loi
HCl
mui Cl
-
th khi lng tng 35,5n gam (n l s oxi ha
ca kl)
+ 1 mol mui CO
3
2-
2 mol Cl
-
khi lng tng 35,5.2 - 60 = 11 gam
+ 1 mol O (trong oxit) 1 mol SO
4
2-
(trong mui) th khi lng tng 96 - 16 =
80 gam.
+ 1 mol O (trong oxit) 2 mol Cl
-
(trong mui) th khi lng tng 35,5.2 - 16
= 55 gam.

2. Cc v d minh ho

V d 1: Ho tan hon ton 5 gam hn hp 2 kim loi bng dung dch HCl ta thu c
dung dch A v kh B. C cn dung dch A th c 5,71 gam mui khan. Th tch kh
B (o ktc) l
A. 0,224 lt B. 0,448 lt C. 0,112 lt D. 0,336 lt
Hng dn
Gi cng thc chung ca 2 kim loi l M v c ho tr l n
M + n HCl
n
MCl +
n
2
H
2 |

M g (M + 35,5n) g
Theo pt ho hc, c 1 mol kim loi to thnh 1 mol mui th khi lng tng 35,5n
gam v c
n
2

mol H
2
bay ra.
Theo bi, khi lng tng 5,71 5 = 0,71 gam th s mol H
2
bay ra l:

n
0, 71
2
35, 5n

= 0,01 (mol); Vy
2
H
V = 22,4 0,01 = 0,224 (l).
V d 2: Tm cng thc mui amoni photphat. Bit rng mun iu ch 100 gam mui
trn phi cn 200 gam dung dch axit photphoric 37,11%.
Hng dn
Khi lng axit H
3
PO
4
=
37,11 200
100

= 74,22 (g)
H
3
PO
4
+ nNH
3
(NH
4
)
n
H
3 - n
PO
4
(n = 1, 2, 3)
98 g (17n + 98) g
74,22 g 100 g
Theo pt ho hc, c 1 mol H
3
PO
4
bin thnh mui amoni photphat th khi lng
tng: (17n + 98) 98 = 17n (g)
Theo bi, khi lng mui tng: 100 74 ,22 = 25,78 (g)
Do
98
74, 22
=
17n
25, 78
n =
98 25, 78
17 74, 22

= 2
Vy mui cn tm c cng thc l: (NH
4
)
2
HPO
4
.
V d 3: Ngm mt l km trong dung dch c ho tan 8,32 gam CdSO
4
. Phn ng
xong, ly l km ra khi dung dch ra nh, lm kh, nhn thy khi lng l km
tng ln 2,35% so vi l km trc phn ng. Khi lng l km trc khi tham gia
phn ng l
A. 1,88 gam. B. 18,8 gam. C. 0,8 gam. D. 80 gam.
Hng dn
Zn + CdSO
4
ZnSO
4
+ Cd+
0,04 0,04 0,04
Ta c
4
CdSO
n =
8, 32
208
= 0,04 (mol)
Khi lng l km tng = 112 0,04

65 0,04 = 1,88 (g)
.

Vy khi lng l km trc phn ng l:
1,88 100
2,35

= 80 (g).
V d 4: Ho tan hon ton 104,25 gam hn hp Z gm NaCl v NaI vo nc c
dung dch E. Sc kh Cl
2
d vo dung dch E. Kt thc th nghim, c cn dung dch
thu c 58,5 gam mui khan. Khi lng NaCl c trong hn hp Z l
A. 32,175 gam. B. 29,25 gam. C. 26,325 gam. D. 23,40 gam.
Hng dn
Kh Cl
2
d ch oxi ho c mui NaI:
2NaI + Cl
2
2NaCl + I
2

150 g 58,5 g
C 1 mol NaI to thnh 1 mol NaCl khi lng gim: 91,5 (g)
Vy x mol NaI th khi lng gim: 104,25 58,5 = 45,75 (g)
x =
1 45, 75
91,5

= 0,5 (mol)
Vy
NaCl
m
trong Z
= 104,25 150 0,5= 29,25 (g).
V d 5: C 500 ml dung dch hn hp Na
2
CO
3
0,2M v (NH
4
)
2
CO
3
0,5M. Cho 43
gam hn hp BaCl
2
v CaCl
2
vo dung dch . Sau cc phn ng kt thc ta thu c
39,7 gam kt ta A v dung dch B. Khi lng cc cht trong A l
A. 19,7 gam BaCO
3
v 20 gam CaCO
3
.
B. 9,7 gam BaCO
3
v 30 gam CaCO
3
.
C. 29,7 gam BaCO
3
v 10 gam CaCO
3
.
D. 9,85 gam BaCO
3
v 29,85 gam CaCO
3
.

Hng dn
Trong dung dch:
Na
2
CO
3
2 Na
+
+
2
3
CO

BaCl
2

2
Ba
+

+ 2Cl


0,1 0,1
(NH
4
)
2
CO
3
2
4
NH
+

+
2
3
CO

CaCl
2

2
Ca
+
+ 2Cl


0,25 0,25
Cc phng trnh ho hc ca cc phn ng dng ion:

2
Ba
+
+
2
3
CO

BaCO
3 +
(1)
x x

2
Ca
+
+
2
3
CO

CaCO
3 +

(2)
y y
Ta c
2 3
Na CO
n = 0,5 0,2 = 0,1 (mol) ;
4 2 3
(NH ) CO
n = 0,5 0,5 = 0,25 (mol)
Theo (1, 2), c 1 mol BaCl
2
hoc 1 mol CaCl
2
bin thnh BaCO
3

hoc CaCO
3

th khi
lng mui gim: 71 60 = 11 (g)
Nh vy, theo bi khi lng hai mui gim: 43 39,7 = 3,3 (g)
Do tng s mol hai mui BaCO
3
v CaCO
3
l:
3,3 1
11

= 0,3 (mol)
Tng s mol
2
3
CO

= 0,1 + 0,25 = 0,35 mol
iu chng t phn ng cn d
2
3
CO

= 0,35 0,3 = 0,05 (mol)
Gi x, y l s mol BaCO
3
v CaCO
3
c trong A
Ta c
x y 0,3
197x 100y 39, 7
+ =

+ =


x 0,1
y 0, 2
=


Vy
3
BaCO
m 19, 7gam =
3
CaCO
m 20gam =
V d 6 : Cho 84,6 gam hn hp A gm BaCl
2
v CaCl
2
vo 1 lt hn hp Na
2
CO
3

0,3M v (NH
4
)
2
CO
3
0,8 M. Sau khi cc phn ng kt thc ta thu c 79,1 gam kt
ta A v dung dch B. Phn trm khi lng BaCl
2
v CaCl
2
trong A ln lt l
A. 70,15 ; 29,25 B. 60,25 ; 39,75 C. 73,75 ; 26,25 D. 75,50 ; 24,50
Li gii : t
2 2
BaCl CaCl
n x(mol); n y(mol) = =

2
2
BaCl
CaCl
+

2 3
4 2 3
Na CO
(NH ) CO

3
3
BaCO
CaCO
+

4
NaCl
NH Cl

C 2 mol Cl

mt i (71 gam) c 1 mol mui


2
3
CO

thm vo (60 gam)
chnh lch (gim) khi lng ca 1 mol mui l :
M A = 71 60 =11 (g)
gim khi lng mui : m A = 84,6 79,1 = 5,5 (g)
Vy s mol mui phn ng : =
5, 5
0, 5 (mol)
11

S mol CO
3
2
= 0,3 + 0,8 = 1,1 (mol) > 0,5 mol.
Vy mui cacbonat d.
x + y = 0,5 (1)
208x + 111y = 84,6 (2)


x 0, 3
y 0, 2
=


2
2
BaCl
CaCl
0,3.208
%m .100% 73, 75%
84.6
%m 100 73, 75 26, 25(%)

= =

= =


V d 7: Hn hp A gm 10 gam MgCO
3
,CaCO
3
v BaCO
3
c ho tan bng HCl
d thu c dung dch B v kh C. C cn dung dch B c 14,4 gam mui khan. Sc
kh C vo dung dch c cha 0,3 mol Ca(OH)
2
thu c s gam kt ta l
A. 10g B. 20g C. 30g D. 40g

Li gii
CO
3
2
+ 2H
+
CO
2
+ H
2
O
S mol A =


= = =
2
2
3
CO
CO
14, 4 10
n n 0, 4 (mol)
11

CO
2
+ Ca(OH)
2
CaCO
3 +
+ H
2
O
0,4 0,3 0,3 (mol)
CO
2
+ H
2
O + CaCO
3
Ca(HCO
3
)
2

0,1 0,1 (mol)
= =
3
CaCO
m 0, 2.100 20 (g)
V d 8: Cho 68g hn hp 2 mui CuSO
4
v MgSO
4
tc dng vi 500 ml dung dch
cha NaOH 2M v KOH 0,8M. Sau phn ng thu c 37g kt ta v dung dch B.
Vy % khi lng CuSO
4
v MgSO
4
trong hn hp ban u l
A. 47,05% ; 52,95%. B. 47,05 % ; 52,95%. C. 46,41% ; 53,59%.
D. 46,50% ; 53,50%.
Li gii : t = =
4 4
CuSO MgSO
n x mol ; n ymol

4
4
CuSO
MgSO
+

NaOH
KOH

2
2
Cu(OH)
Mg(OH)
+

2 4
2 4
Na SO
K SO

T chnh lch khi lng ta tnh c tng s mol hai mui sunfat:

68-37
x + y = = 0,5 (1)
96-34
160x + 120y = 68(2)

x 0, 2
y 0, 3
=

= =

= =

4
4
CuSO
MgSO
0, 2.160
%m .100% 47, 05%
68
%m 100 47, 05 52, 95%

V d 9: Nhng mt thanh kim loi X (ho tr II) vo dung dch CuSO
4
d. Sau phn
ng khi lng thanh kim loi gim 0,12g. Mt khc cng thanh kim loi X c
nhng vo dung dch AgNO
3
d th kt thc phn ng khi lng thanh tng 0,26g.
Nguyn t X l
A. Zn B. Mg C. Cd D.
Fe
Li gii : Phng trnh phn ng :
X + CuSO
4
d XSO
4
+ Cu
a a
X + 2AgNO
3
d X(NO
3
)
2
+ 2Ag
a 2a
Khi lng thanh kim loi tng = m
A
m
Cu
= 0,12g
a.M
X
64a = 0,12 M
X
.a = 64a + 0,12 (1)
Mt khc khi lng thanh kim loi gim = m
Ag
+ m
X
= 0,26 g
2a.108 M
X
.a = 0,26 M
X
.a = 2a.108 0,26 (2)
x = 2,5.10
3
mol M
X
=
3
3
64.2, 5.10 0,12
112
2, 5.10

+
= (g/mol)
Cht X l Cd.
V d 10. Cho 2 dung dch FeCl
2
v CuSO
4
c cng nng mol.
Nhng thanh kim loi vo M ho tr II vo 1 lt dd FeCl
2
sau phn ng khi lng
thanh kim loi tng 16g.
Nhng cng thanh kim loi y vo 1 lt dung dch CuSO
4
sau phn ng khi lng
thanh kim tng 20g. Gi thit cc phn ng xy ra hon ton v thanh kim loi M cha
b tan ht.
Kim loi M l
A. Zn B. Mg C. Cd D. Fe
Li gii :
Cc phng trnh phn ng xy ra :
M + FeCl
2
MCl
2
+ Fe
x x x
M + CuSO
4
MSO
4
+ Cu
Theo gi thit th : n
Cu
= n
Fe
= x mol
Khi lng thanh kim loi tng (1) l : m = m
Fe
m
M
= 16g
56x M
M
.x = 16 M.x = 56x 16
Khi lng thanh kim loi tng (2) l : m = m
Cu
m
M
= 20 g
64x M.x = 20 M.x = 64x 20
M = 24. Vy kim loi M l Mg.
4. PHNG PHP S DNG S NG CHO

1. Nguyn tc
i vi nng % v khi lng
m
1

C
1

2
C C

2 1
2 1
C C m
m C C

(1)
C C
m
2
C
2

1
C C
i vi nng mol/l
V
1
C
1

2
C C

2 1
2 1
C C V
V C C

(2)
C C
V
2
C
2

1
C C
i vi khi lng ring
V
1
D
1

2
D D

2 1
2 1
D D V
V D D

(3)
D D
V
2
D
2

1
D D
Ch :
- Cht rn coi nh dung dch c C = 100%
- Dung mi coi nh dung dch c C = 0%
- Khi lng ring ca H
2
O l D = 1 g/ml.
2. Cc v d minh ho
V d 1: thu c dung dch HCl 25% cn ly m
1
gam dung dch HCl 45% pha vi
m
2
gam dung dch HCl 15%. T l m
1
/m
2
l
A. 2 : 1. B. 3 : 1. C. 1 : 2. D. 1 : 3.
Hng dn
Ta c s ng cho:
m
1
(HCl) 45 15 25

1
2
15 25 m 10 1
m 45 25 20 2

= = =


25
m
2
(HCl) 15 45 25

V d 2: pha c 500 ml dung dch nc mui sinh l nng 0,9% cn ly V ml
dung dch NaCl 3%. Gi tr ca V l
A. 150. B. 214,3. C. 350. D. 285,7.
Hng dn
S ng cho:
V
1
(NaCl) 3 0 0,9

1
2
0 0,9 V 0,9
V 3 0,9 2,1

= =


0,9
V
2
(H
2
O) 0 3 0,9
V =
1
0,9
V
0,9 2,1
=
+
500 = 150 (ml).
V d 3: Cn ly m
1
gam tinh th CuSO
4
.5H
2
O v m
2
gam dung dch CuSO
4
8%
pha thnh 280 gam dung dch CuSO
4
16%. Gi tr ca m
1
, m
2
ln lt l
A. 40 v 240. B. 180 v 100. C. 60 v 220. D. 220 v 60.
Hng dn
Ta xem tinh th CuSO
4
.5H
2
O nh l dung dch CuSO
4
c
C% =
160
100%
250
= 64%
Gi m
1
l khi lng ca CuSO
4
.5H
2
O v m
2
l khi lng ca dung dch CuSO
4

8%
S ng cho:
m
1
64 8 16

1
2
8 16 m 8 1
m 64 16 48 6

= = =


16
m
2
8 64 16
Hay 6m
1
m
2
= 0 (1)
Mt khc m
1
+ m
2
= 280 (2)
Gii h hai pt (1, 2), ta c m
1
= 40, m
2
= 240.
V d 4: Trong t nhin, nguyn t ng c hai ng v l
63
29
Cu v
65
29
Cu . Nguyn t
khi trung bnh ca ng l 63,54. Thnh phn phn trm tng s nguyn t ca ng
v
63
29
Cu l
A. 27%. B. 50%. C. 54%. D. 73%.
(Trch thi TSC nm 2007 - Khi A, B)
Hng dn
S ng cho:
%
65
29
Cu A
1
= 65 63 63,54
A= 63,54
%
63
29
Cu A
2
= 63 65 63,54

65
29
63
29
63 63,54 % Cu 0,54
65 63,54 1, 46
% Cu

= =


Vy %
63
29
Cu =
1, 46
100%
0,54 1, 46

+
= 73%.
V d 5: Mt hn hp gm O
2
, O
3
( ktc) c t khi so vi hiro l 18. Thnh phn %
v th tch ca O
2
trong hn hp l
A. 25%. B. 75%. C. 45%. D. 55%.
Hng dn
Ta c hh M = 18 2 = 36
S ng cho:

3
O
V 48 32 36

3
2
O
O
V
32 36
4 1
V 48 36 12 3

= = =


36

2
O
V 32 48 36
Vy
2
O
%V =
3
100%
1 3

+
= 75%.
V d 6: Ho tan Cu trong dung dch HNO
3
, thu c hn hp kh gm NO v NO
2
c
t khi hi so vi hiro l 16,6. H s t lng (s nguyn, n gin nht) ca kim loi
Cu trong phng trnh ho hc chung l
A. 4. B. 10. C. 13. D. 7.
Hng dn

0
Cu + H
5
N
+
O
3

2
Cu
+
(NO
3
)
2
+
2
N
+
O +
4
N
+
O
2
+ H
2
O
t
NO
n = a (mol) v
2
NO
n = b (mol)
Ta c
hh M = 16,6 2 = 33,2
a

(NO) 30 46 33, 2

46 33, 2
a 12,8 4
b 30 33, 2 3, 2 1

= = =


33,2
b (NO
2
) 46
30 33, 2

13
0
Cu
2
Cu
+
+ 2e
2 5
5
N
+
+ 13e 4
2
N
+
+
4
N
+

13Cu + 36HNO
3
13Cu(NO
3
)
2
+ 8NO + 2NO
2
+ 18H
2
O
V d 7: Ho tan 4,59 gam Al bng dung dch HNO
3
, thu c V lt hn hp kh
(ktc) gm NO v N
2
O c t khi hi i vi hiro l 16,75. Gi tr ca V l
A. 1,792. B. 2,688. C. 2,016. D. 3,584.
Hng dn
Ta c
hh M = 16,75 2 = 33,5

Al
n =
4, 59
27
= 0,17 (mol)
S ng cho:
a

(NO) 30 10,5

a 10,5 3
b 3,5 1
= =
33,5
b (N
2
O) 44 3,5
Hay a 3b

= 0 (1)
Cc qu trnh oxi ho - kh xy ra:

0
Al
3
Al
+
+ 3e
5
N
+
+ 3e
2
N
+

0,17 0,51 3a a
2
5
N
+
+ 8e
1
2
N
+

8b b
Do 3a + 8b = 0,51 (2)
Gii h hai pt (1, 2), ta c: a = 0,09, b = 0,03
Vy V = (0,09 + 0,03) 22,4 = 2,688 (l).
V d 8: S gam H
2
O cho vo 100 gam dung dch H
2
SO
4
80% c dung dch
H
2
SO
4
50% l
A. 40 g B. 50 g C. 60 g D.
70 g
Li gii


= =
m 30
m 60 (g)
100 50


m 0 30

50

100 80 50



V d 9. Lm bay hi 500 ml dung dch cht A 20% (D = 1,2 g/ml) ch cn
300 gam dung dch. Nng % ca dung dch ny l
A. 30% B. 40% C. 50% D. 60%
Li gii
m
dd
= 500.1,2 = 600 (g)
y l bi ton c cn nn c s :




600 x
x 40%
300 x 20
= =


V d 10. T 100g dung dch KOH 30% c dung dch 50% cn thm vo s gam
KOH nguyn cht l
A. 40 gam B. 50 gam
C. 60 gam D. 70 gam
Li gii


= =
m 20
m 40 g
100 50


V d 11. Mt dung dch HNO
3
nng 60% v mt dung dch HNO
3
khc c nng
20%. c 100gam dung dch mi c nng 45% th cn phi pha ch v
khi lng gia 2 dung dch HNO
3
60%, 20% ln lt l
A. 37,5g ; 62,5g. B. 62,5g ; 37,5g.
C. 40g ; 60g. D. 53g ; 47g.
Li gii





1
2
1 2
m 15 3
m 25 5
m m 100
= =
+ =

1
2
m 37, 5g
m 62, 5g
=



V d 12. Mt hn hp 52 lt (ktc) gm H
2
v CO c t khi hi i vi metan bng
1,5 th
2
H
V v V
CO
trong hn hp l
A. 8 lt v 44 lt. B. 44 lt v 8 lt.
C. 4 lt v 48 lt. D. 10 lt v 42 lt.

dd A : 600 20 x

x

H
2
O: 300 x 20



m 100 20
50

100 30 50



m
1
20 15

45

m
2
60 25




Li gii







1
2
V 2
V 11
=
=

1
2
V 8lt
V 44lt


V d 13. Cho 6,12g Mg tc dng vi dung dch HNO
3
thu c dung dch X ch c
mt mui v hn hp kh Y gm NO v N
2
O c t khi hi i vi hiro bng
16,75. Th tch NO v N
2
O ( ktc) thu c ln lt l
A. 2,24 lt v 6,72 lt. B. 2,016 lt v 0,672 lt.
C. 0,672 lt v 2,016 lt. D. 1,972 lt v 0,448 lt.
Li gii
Qu trnh cho electron : Mg Mg
2+
+ 2e
Qu trnh nhn electron : N
+5
+ 3e N
+2
(NO)
3x x
N
+5
+ 4e N
+1
(N
2
O)
8y 2y y
= =
2
N O
NO
V
1 x
V 3 y



3x 8y 0, 51 x 0, 09
3x y 0 y 0, 03
+ = =


= =


V d 14. T 1 tn qung hematit (A) iu ch c 420kg st. T 1 tn qung
manhetit (B) iu ch c 504kg st. c 1 tn qung hn hp m t
1 tn qung hn hp ny iu ch c 480kg st th phi trn 2 qung A, B vi
t l v khi lng l
A. 2 : 5 B. 3 : 5
C. 3 : 4 D. 1 : 3
Li gii


= =
A
B
m 24 2
m 60 5






V
1
H
2
2 4

24
V
2
CO 28 22



V
1
NO 30 10,5

33,5
V
2
N
2
O 44 3,5



m
A
420 24
480

m
B
504 60


5. PHNG PHP BO TON MOL ELECTRON

1. Nguyn tc
Tng s mol electron cht kh nhng bng tng s mol electron cht oxi ho nhn

e X
n x.n =

Dng 1 : Kim loi tc dng vi dung dch axit : HNO
3
; H
2
SO
4
c
- Tnh khi lng mui to thnh:
- Tnh s mol HNO
3
v H
2
SO
4
phn ng (kt hp pp bo ton mol nguyn t).
- So snh s mol e nhn v nhng bit c mui to thnh do s kh hay
khng.
V d 1: Ho tan hon ton 9,62 gam hn hp X gm Mg, Fe, Al trong lng d dung
dch HNO
3
long, thu c 0,12 mol NO v 0,04 mol N
2
O. Tng khi lng mui
khan to thnh l
A. 41,86 gam. B. 51,78 gam. C. 14,86 gam. D. 64,18 gam.
Hng dn
n
e
= 3NO + 8N
2
O = 0,36 + 0,32 = 0,68.

3
NO
n
/ mui
= n
electron nhng
= 0,68 (mol)
Vy m
mui khan
= m
hhX
+
3
NO
m
/ mui
= 9,62 + 62 0,68 = 51,78 (g).
V d 2: Ho tan hon ton 12,42 gam Al bng dung dch HNO
3
long (d), thu c
dung dch X v 1,344 lt ( ktc) hn hp kh Y gm hai kh l N
2
O v N
2
. T khi
ca hn hp kh Y so vi kh H
2
l 18. C cn dung dch X, thu c m gam cht rn
khan. Gi tr ca m l
A. 38,34. B. 34,08. C. 106,38. D. 97,98.
(Trch thi TSH nm 2009 - Khi A)
Hng dn
Ta c
Al
n =
12, 42
27
= 0,46 (mol); n
e
= 0,46.3 = 1,38

hh Y
n =
1, 344
22, 4
= 0,06 (mol) ;
Y M = 18 2 = 36

2
N O
n : 44 8
36
2
N O
n :
2
N
n = 8 : 8 = 1 : 1

2
N
n : 28 8
2
N O
n =
2
N
n = 0,06 : 2 = 0,03 (mol)
T (1,2): s mol e nhn = 0,24 + 0,3 = 0,54 < s mol e nhng = 1,38
Do sn phm kh cn c
3
N

(NH
4
NO
3
), khi xy ra thm (3)
s mol e nhn (3) = 1,38 0,27 = 0,84 (mol)
Cht rn khan thu c gm
3 3
4 3
Al(NO ) : 0, 46 (mol)
NH NO : 0,105 (mol)


Vy m = 213 0,46 + 80 0,105 = 106,38 (g).
V d 3: Hn hp X gm hai kim loi Al v Cu. Ho tan hon ton 18,2 gam X vo
100 ml dung dch B cha ng thi H
2
SO
4
12M v HNO
3
2M, un nng. Sau
phn ng thu c dung dch Y v 8,96 lt hn hp kh (ktc) T gm NO v SO
2
.
T khi ca T so vi H
2
l 23,5. Khi lng ca mui trong dung dch Y l
A. 34,2 gam. B. 32,0 gam. C. 66,2 gam gam. D. 33,1
gam.
Li gii
D dng tm c: n
NO
= 0,2 mol ;
2
SO
n 0, 2(mol) =
Dung dch B gm: H
+
= 2,6 mol ; SO
2
4
= 1,2 mol ; NO

3
= 0,2 mol.
Cc qu trnh nhng v nhn electron:
Al Al
3+
+ 3e

SO
2
4
+ 2e + 4H
+
SO
2
+ 2H
2
O
x 3x 0,2 0,4 0,8 0,2
Cu Cu
2+
+ 2e

NO

3
+ 3e + 4H
+
NO + 2H
2
O
y 2y 0,2 0,6 0,8 0,2
p dng s bo ton electron, ta c: 3x + 2y = 1 (1)
Phng trnh khi lng : 27x + 64y =18,2 (2)
Gii h (1) v (2), ta c : n
Al
= 0,2 mol ; n
Cu
= 0,2 mol.
Dung dch Y gm: Al
3+
= 0,2 mol ; Cu
2+
= 0,2 mol; H
+
=1 mol ; SO
4
2
= 1 mol
(
3
NO

b oxi ho ht).
Y gm cc mui sunfat :
Al
2
(SO
4
)
3
= 0,1.342 = 34,2 (g)
CuSO
4
= 0,2. 160 = 32 (g)
m = 66,2 gam.
V d 4: Ho tan hon ton 12 gam hn hp Fe, Cu (t l mol 1 : 1) bng axit HNO
3
,
thu c V lt ( ktc) hn hp kh X (gm NO v NO
2
) v dung dch Y (ch cha hai
mui v axit d). T khi ca X i vi H
2
bng 19. Gi tr ca V l
A. 2,24. B. 4,48. C. 5,60. D. 3,36.
(Trch thi TSH nm 2007 - Khi A)
Hng dn
t
NO
n = a (mol) v
2
NO
n = b (mol)
Ta c
X
30a 46b
M 19 2 38
a b
+
= = =
+
a = b
Gi s mol ca Fe hoc Cu trong hn hp l x mol
56x + 64x = 12 (g) x = 0,1 (mol)
Cc qu trnh oxi ho - kh xy ra:

0
Fe
3
Fe
+
+ 3e
5
N
+
+ 3e
2
N
+

0,1 0,3 3a a

0
Cu
2
Cu
+
+ 2e
5
N
+
+ e
4
N
+

0,1 0,2 a a
Do 0,3 + 0,2 = 3a + a a = 0,125 (mol)
Vy V = 22,4 (a + b) = 22,4 2 0,125 = 5,60 (l).
V d 5: Cho 1,35 g hn hp gm Cu, Mg, Al tc dng ht vi dung dch HNO
3
thu
c hn hp kh gm 0,01 mol NO vo 0,04 mol NO
2
. Khi lng mui nitrat
to ra trong dung dch l
A. 5,69g B. 6,59g C. 4,59g D. 4,69g

Li gii
t x, y, z ln lt l s mol Cu, Mg, Al.
Cu Cu(NO
3
)
2
NO
Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ + H
2
O
Al Al(NO
3
)
3
NO
2
m
mui
= m
3KL
+
3
NO
m

Ta c: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 (1)
Nhng 0,07 cng chnh l s mol
3
NO

to mui vi ion kim loi.


Khi lng mui nitrat l : 1,35 + 62.0,07 = 5,69 (g)

Dng 2: Tm cng thc ca sn phm kh N
+5
v S
+6
.

V d 1: Ho tan 9,28 gam hn hp X gm Mg, Al, Zn vi s mol bng nhau trong
mt lng va dung dch H
2
SO
4
c, nng thu c dung dch Y v 0,07 mol mt
sn phm Z duy nht cha lu hunh. Sn phm Z l
A. S. B. H
2
S. C. SO
2
. D. SO
3
.
Hng dn
Gi x l s oxi ho ca S trong sn phm Z ;
a l s mol ca mi kim loi trong hn hp X
Ta c 24a + 27a + 65a = 9,28 (g) a =
9, 28
116
= 0,08 (mol)
Cc qu trnh oxi ho - kh xy ra:
Qu trnh nhng electron Qu trnh nhn electron

0
Mg
2
Mg
+
+ 2e
6
S
+
+ (6 x)e
x
S
a 2a (6 x)0,07 0,07

0
Al
3
Al
+
+ 3e
a 3a

0
Zn
2
Zn
+
+ 2e
a 2a

n
e
= 0,08.7 = 0,56. S e nhn = 0,56/0,07 = 8 : H
2
S.
V d 2: Thi lung khng kh i qua 25,2 gam bt st sau mt thi gian bin thnh
hn hp X c khi lng 30 gam gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
. Cho X phn ng
hon ton vi dung dch HNO
3
thy gii phng ra 5,6 lt kh Y duy nht (ktc).
Kh Y l
A. NO B. NO
2
C. NH
3
D. N
2

Li gii
- S mol e nhng :
e Fe
25, 2
n 3.n 3. 1, 35 mol
56
= = =
- S mol e m O
2
nhn :
2
e O
30 25, 2
n 4.n 4. 0, 6 mol
32

= = =
S mol e m N
+5
nhn to Y : n
e
= 1,35 - 0,6 = 0,75
S e m N
+5
nhn to Y l 0,75/0,25 = 3 : NO

V d 3: Ho tan hon ton 13,92 gam Fe
3
O
4
bng dung dch HNO
3
thu c 448 ml
kh X (ktc). Kh X l
A. NO B. N
2
O C. NO
2
D. N
2
HD. n
e
= 0,06 mol. S e nhn = 0,06/0,02 = 3 : NO

V d 4: Cho 4,05 gam Al tan hon ton vo dung dch cha 0,54 mol HNO
3
thu c
dung dch cha mt mui duy nht v mt cht kh X. Cht kh X l
A. NO B. N
2
C. N
2
O D. NO
2

n
e
= 3.n
Al
= 0,45 mol.
Bo ton nguyn t : n
N(trong X)
= 0,54 - 0,45 = 0,09 mol
S e m N
+5
nhn = 0,45/0,09 = 5. Mt nguyn t N nhn 5e: N
2


Dng 3 : Tm cng thc ca oxit st
- Khi tc dng vi cht oxi ha, cc oxit ca st (FeO v Fe
3
O
4
) u ch nhng 1e.
- Khi tc dng vi cc cht kh, 1 mol Fe
2
O
3
nhn 6 mol e; 1 mol Fe
3
O
4
nhn 8 mol e
v 1 mol FeO nhn 2 mol e.

V d 1: Ho tan hon ton 46,4 gam mt st oxit bng dung dch H
2
SO
4
c nng
(va ), thu c 2,24 lt kh SO
2
(ktc). Cng thc ca st oxit l
A. FeO. B. Fe
3
O
4
. C. Fe
2
O
3
. D. FeO hoc Fe
3
O
4
.
Hng dn
Ta c
2
SO
n
|
=
2, 24
22, 4
= 0,1 (mol)
n
e
= 2.0,1 = 0,2 mol.
M
oxit
46,4/0,2 = 232 : Fe
3
O
4


V d 2 : Ho tan hon ton 20,88 gam mt oxit st bng dung dch H
2
SO
4
c, nng
thu c dung dch X v 3,248 lt kh SO
2
(sn phm kh duy nht, ktc). C cn
dung dch X, thu c m gam mui sunfat khan. Gi tr ca m v cng thc ca oxit
st l
A. 58,0 v FeO. B. 36,0 v Fe
3
O
4
. C. 36,0 v FeO. D. 58,0 v Fe
3
O
4
.

HD. n
e
= 2.0,145 = 0,29. M
oxit
= 20,88/0,29 = 72 : FeO
s mol Fe
2
(SO
4
)
3
= 0,145. m = 0,145.400 = 58.

Dng 4 : Hn hp kim loi tc dng vi dung dch mui

V d 1 : Cho 13g bt Zn phn ng hon ton vi 400 ml dung dch cha AgNO
3

0,5M v CuSO
4
0,5M. Kt thc phn ng khi lng kim loi thu c l
A. 25g B. 26g C. 27g D. 28g
Hng dn
2
Zn
Ag Cu
13
n 0, 2(mol) ; n 0, 4.0, 5 0, 2(mol) ; n 0, 4.0, 5 0, 2(mol)
65
+ +
= = = = = =
Th t u tin phn ng xy ra :

2
2 2
Zn 2Ag Zn 2Ag (1)
0,1 0, 2 0, 2
Zn Cu Zn Cu (2)
0,1 0,1
+ +
+ +
+ +
+ +

Kt thc phn ng Zn ht. Kim loi c gii phng l Ag, Cu.
m
KL
= 0,2.108 + 0,1.64 = 28 (g)
V d 2: Cho 0,03 mol Al v 0,05 mol Fe tc dng vi 200 ml dung dch X cha
Cu(NO
3
)
2
v AgNO
3
, sau phn ng thu c dung dch Y v 8,12 gam cht rn Z gm
ba kim loi. Cho Z tc dng vi dung dch HCl d thu c 672 ml kh H
2
( ktc).
Cc phn ng xy ra hon ton. Nng mol ca Cu(NO
3
)
2
v AgNO
3
trong dung
dch X ln lt l
A. 0,25M v 0,15M B. 0,125M v 0,075M
C. 0,5M v 0,3M D. 0,15M v 0,25M
Hng dn
Gi a, b l s mol ca AgNO
3
v Cu(NO
3
)
2
c trong dung dch A
Theo (5):
Fe
n
d

2
H
0, 672
n 0, 03
22, 4
|
= = = (mol)

Fe
n
p
= 0,05 0,03 = 0,02 (mol)
Khi lng cht rn B: 108a + 64b + 56.0,03 = 8,12 (g)
Hay 108a + 64b = 6,44 (I)
Cc qu trnh oxi ho - kh xy ra:
3
Al Al
+
+ 3e Ag 1e Ag
+
+ +
0,03 0,09 a a
2
Fe Fe
+
+ 2e
2
Cu 2e Cu
+
+ +
0,02 0,04 b 2b
Do 0,09 + 0,04 = a + 2b hay a + 2b = 0,13 (II)
Gii h hai pt (I, II) ta c: a = 0,03, b = 0,05
Vy [Cu(NO
3
)
2
] =
0, 05
0, 25
0, 2
= M ; [AgNO
3
] =
0, 03
0,15
0, 2
= M.

Dng 5 : Mt s bi ton v st v oxit st

V d 1: t m gam Fe trong oxi thu c 48,8 gam hn hp A gm FeO, Fe
3
O
4
,
Fe
2
O
3
v Fe. Ho tan hon ton A trong H
2
SO
4
c, nng thu c 10,08 lt SO
2
duy
nht (ktc). Gi tr ca m l
A. 39,2. B. 32,9. C. 39,8. D. 35,5.
Hng dn
Ta c
2
SO
n =
10, 08
22, 4
= 0,45 (mol)

2
O
m 48,8 m (g) =
2
O
48,8 m
n (mol)
32

=
S phn ng:
0
2 2 4
0 3
O H SO , t 3 4
2
4 3 2 2
2 3
FeO
Fe O
Fe A Fe (SO ) SO H O
Fe O
Fe
+
+ +

+ | +


Cc qu trnh oxi ho - kh xy ra:

0
Fe
3
Fe
+
+ 3e
0
2
O + 4e 2
2
O



m
56

3m
56

48,8 m
32


48,8 m
8



6
S
+
+ 2e
4
S
+

0,9 0,45
Do
3m 48,8 m
0,9
56 8

= +
d
Gii ra ta c m = 39,2 (g).
V d 2: Thi lung khng kh i qua m(g) bt st sau mt thi gian bin thnh hn
hp A c khi lng 30g gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
. Cho A phn ng hon ton
vi dung dch HNO
3
thy gii phng ra 5,6 lt kh NO duy nht (ktc). Khi
lng ca m l
A. 27,5g B. 22,5g C. 26,2g D. 25,2g
Li gii
S :

+ + +

2 2 3 3 3 3 2
3 4
Fe, FeO
Fe + O Fe O HNO Fe(NO ) NO H O
Fe O

Cht cho electron : Fe, s mol l
m
.
56

Fe Fe
3+
+ 3e

m
56
3
m
56
=
e cho
m
n 3.
56

Cht nhn electron : O
2
, s mol l
30 m
32
v HNO
3
.
O + 2e O
2


30 m
16

2
30 m
16


N
+5
+ 3e N
+2

(NO)
0,25 0,25 0,25

= +
e nhn
30 m
n 2. 0, 75
16

p dng s bo ton electron :

+ = =
30 m m
2. 0, 75 3. m 25, 2 (g)
16 56

V d 3: Nung nng 5,6 gam bt st trong bnh ng O
2
thu c 7,36 gam hn hp X
gm Fe, Fe
2
O
3
v Fe
3
O
4
. Cho X tan hon ton trong dung dch HNO
3
thu c V
lt (ktc) hn hp kh Y gm NO v N
2
O
4
, t khi hi ca Y so vi H
2
l 25,33. V
c gi tr l
A. 22,4 lt B. 0,672 lt C. 0,372 lt D. 1,12 lt
Li gii
Gi
2 4
NO N O
n x(mol); n y(mol) = =
2
Y/H
30x 92y
d 25, 33
(x y).2
+
= =
+
(1)

+ + +

2 2 3 3 3 3 2
2 4
3 4
Fe
NO
Fe + O Fe O HNO Fe(NO ) H O
N O
Fe O


Cht cho electron : Fe (0,1 mol)

+
+
3
Fe Fe 3e
0,1 0, 3
=
e cho
n 0, 3 mol e
Cht nhn electron : O

=
7, 36 5, 6
0,11 (mol)
16
; HNO
3
.

2
5 2
5 4
2 4
O 2e O
0,11 0, 22
N 3e N (NO)
3x x x
N e N (N O )
2y 2y y

+ +
+ +
+
+
+
= + +
e nhn
n 3x 2y 0, 22 (mol e)
0,3 3x 2y 0, 22 = + + (2)
T (1), (2) x = 0,02 mol ; y = 0,01 mol. Vy V = 0,672 lt.
V d 4: Cho 6,64 gam hn hp A gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
vo dung dch HNO
3

long, d thu c V lt hn hp kh B ( 27
o
C, 1 atm) gm NO, NO
2
(vi
=
2
NO NO
n : n 2 ). Mt khc khi cho lung kh H
2
d i qua hn hp A nung nng,
sau khi phn ng hon ton thu c 5,04 gam Fe. Th tch hn hp kh B l
A. 0,464 lt B. 0,672 lt C. 0,242 lt D. 0,738
lt
Li gii
Fe
FeO + H
2
Fe + H
2
O
Fe
2
O
3

Fe
3
O
4

O(A) O
m 6, 64 5, 04 1, 6(gam) n 0,1(mol) = = =
Fe
FeO NO

Fe + O
2
Fe
2
O
3
+ HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ +
H
2
O
Fe
3
O
4
NO
2
Cht cho electron l Fe:
Fe Fe
3+
+ 3e
0,09 0,27
Cht nhn electron l :
O + 2e O
2


0,1 0,2
N
+5
+ 3e N
+2
(NO)
6x 2x
N
+5
+ e N
+4
(NO
2
)
x x
0,2 + 6x + x = 0,27 x 0, 01 = tng s mol 2 kh = 3x = 0,03 mol.
Gii h tm c
0, 03.0, 082.300
V 0, 738
1
= = lt.
V d 5: Cho lung kh CO i qua ng s ng m gam oxit Fe
2
O
3
nhit cao
mt thi gian, ngi ta thu c 6,72 gam hn hp A gm 4 cht rn khc
nhau. em ho tan hon ton hn hp ny vo dung dch HNO
3
d thy to
thnh 0,448 lt kh B ktc (duy nht) c t khi so vi hiro l 15 th m c
gi tr l
A. 7,5 g B. 7,2 g C. 8,0 g D. 8,4 g

Li gii
S : Fe
2
O
3

CO +
A
3
HNO +
Fe(NO
3
)
3
+ NO + H
2
O
Xt c qu trnh ny th : Fe
+3
Fe
+3

(coi nh khng cho, khng nhn).
Cht cho electron : CO
m 6, 72
(mol)
16


C
+2
C
+4
+ 2e

m 6, 72
16

2
m 6, 72
16

=
e cho
n
Cht nhn electron : HNO
3
, kh B l NO.
N
+5
+ 3e N
+2
(NO )
0,06 0,02 0,02 =
e nhn
n 0, 06

= =
m 6, 72
0, 06 m 7, 2 g
8


V d 6: Trn 60g bt Fe vi 30g bt lu hunh ri un nng (trong iu kin khng
c khng kh) thu c cht rn X. Ho tan X bng dung dch axit H
2
SO
4
long,
d c dung dch B v kh C. t chy C cn V lt O
2
(ktc). Cc phn ng xy
ra hon ton th V c gi tr l

A. 39,2 lt B. 32,928 lt C. 32,29 lt D. 38,292
lt

Li gii
S :




o
2 4 2
H SO + O t 2 2
4
2 2
H H O Fe Fe
FeSO +
S FeS H S SO

Xt c qu trnh phn ng th Fe v S cho electron, cn O
2
nhn electron.
Cht cho electron Fe :
60
(mol)
56
; S :
30
(mol)
32

Fe Fe
2+
+ 2e

60
56
2
60
56

S S
+4
(SO
2
) + 4e

30
32
4
30
32

Cht nhn electron : gi s mol O
2
l x mol.
O
2
+ 4e 2O
2

x 4x
p dng s bo ton electron : 4 .
32
30
2 .
56
60
4 + = x Gii ra x = 1,47 mol ;
2
O
V 22,4.1,47 32,928 = = (lt)

6. PHNG PHP S DNG CC GI TR TRUNG BNH

1. Nguyn tc
y l phng php kh hay, cho php gii nhanh chng v n gin nhiu loi bi
ton ho hc, c bit l hn hp cc cht bng cch c th coi hn hp nhiu cht l
mt cht (gi tr trung bnh).
Ghi nh: Cn nm cc cng thc c bn ca phng php.
Phn t khi trung bnh hoc nguyn t khi trung bnh (k hiu M) l khi lng
ca 1 mol hn hp. Ni cch khc, M chnh l khi lng mol trung bnh ca hn
hp, c tnh theo cng thc:
M =
hh
hh
m
n


Hay M =
1 1 2 2 3 3
1 2 3
M .n M .n M .n ...
n n n ...
+ + +
+ + +
(1)
Trong M
1
, M
2
, M
3
, l khi lng phn t (hay khi lng nguyn t) ca cc
cht trong hn hp ;
1
n ,
2
n ,
3
n , l s mol tng ng ca cc cht.
Cng thc (1) c th vit thnh:
M = M
1
.x
1
+ M
2
.x
2
+ M
3
.x
3
+ (2)
Trong x
1
, x
2
, x
3
, l % s mol tng ng (ring i vi cht kh th x
1
, x
2
, x
3
,
l % th tch)
i vi cht kh th t l s mol bng t l th tch, nn cng thc (1) c th vit
thnh:
M =
1 1 2 2 3 3
1 2 3
M .V M .V M .V ...
V V V ...
+ + +
+ + +
(3)
i vi trng hp thng gp, hn hp ch c 2 cht:
M =
1 1 2 1
M .n M .(n n )
n
+

Trong n l tng s mol ca cc cht trong hn hp
Hoc M = M
1
.x
1
+ M
2
.(1 x
1
) (1 ng vi 100% v 0 < x
1
< 1)
Di y l mt s phng php trung bnh quan trng nht.

2. Cc v d minh ho
* Phng php khi lng phn t (hoc nguyn t) trung bnh
V d 1: Ho tan 2,84 gam hn hp hai mui cacbonat kim loi kim th thuc hai chu
k lin tip trong bng tun hon bng dung dch HCl d, thu c 672 ml kh CO
2

(ktc). Hai kim loi l
A. Be v Mg. B. Mg v Ca. C. Sr v Ba. D. Ca v Sr.
Hng dn
t cng thc chung ca hai mui cacbonat l:
3
MCO

3
MCO + 2HCl CaCl
2
+ CO
2 |
+ H
2
O
0,03 0,03
Ta c
2
CO
n =
0, 672
22, 4
= 0,03 (mol)
Do M
hh
= M + 60 =
2,84
0, 03
94,67
M = 94,67 60 = 34,67. V thuc hai chu k lin tip nn hai kim loi
l: Mg (24) v Ca (40).

V d 2: Cho 4,6 gam hn hp Rb vi mt kim loi kim khc tc dng vi H
2
O thu
c 2,24 lt H
2
(ktc). Hy tm kim loi kim cha bit.
Hng dn
Gi kim loi kim cn tm l M
Rb + H
2
O RbOH +
1
2
H
2 |
(1)
M + H
2
O MOH +
1
2
H
2 |
(2)
Theo (1, 2): n
hn hp
= 2
2
H
n = 2
2, 24
22, 4
= 0,2 (mol)
M =
4, 6
0, 2
= 23
V M < M
Rb
= 85,5 nn M < M= 23 Ch c Li (M
Li
= 7) thch hp
Vy kim loi kim cn tm l Li.

V d 3: Hn hp vi SO
2
v O
2
c t khi hi i vi metan bng 3. Cn thm V lt
O
2
vo 20 lt hn hp cho t khi gim i
1
6
(tc bng 2,5). Cc hn hp kh o
cng iu kin nhit v p sut.
Gi tr ca V l
A. 20 B. 25 C. 30 D. 15
Hng dn
Cch 1: Phng php trung bnh
Gi x l th tch SO
2
trong hn hp u
M
u
= 64x + 32(1 x) = 3 16 = 48
x = 0,5, tc chim 50%
Do trong hn hp u c 10 lt SO
2
v 10 lt O
2

Gi V l s lt O
2
cn thm vo
Nh vy hn hp sau c 10 lt SO
2
v (10 + V) lt O
2

Ta c M
sau
=
64 10 32 (10 V)
20 V
+ +
+
= 2,5 16 = 40 V = 20
Vy cn thm 20 lt O
2
vo hn hp.
Cch 2: Kt hp vi phng php quy i
Ta c th xem hn hp u nh mt cht kh c th tch bng 20 lt v c
1 M = 48
v xem V lt O
2
thm vo l kh th hai
Ta c M =
48 20 32 V
20 V
+
+
= 40 V = 20
Vy cn thm 20 lt O
2
vo hn hp.
V d 4: Cho 12,4 gam hn hp X gm hai kim loi kim A, B ( 2 chu k k tip
nhau) vo nc thu c 2,24 lt hiro ( ktc). A, B l hai kim loi no sau y
?
A. Li, Na B. Na, K C. K, Rb D. Rb, Cs
Li gii
t cng thc chung ca A v B l R.
R + HOH ROH +
1
2
H
2

0,4 mol 0,2 mol
A
B
M 23 (Na)
12, 4
M 31(g / mol)
0, 4 M 39 (K)
=
= =

=


V d 5 :Ho tan hon ton 4,52g hn hp (bt mn) A gm hai mui cacbonat ca hai
kim loi kim th (thuc hai chu k lin tip) trong dung dch HCl thu c kh B, Cho
ton b kh B hp th ht bi 3 lt dung dch Ca(OH)
2
0,015M, thu c 4g kt ta v
dung dch mui. Cng thc ca hai mui cacbonat l
A. Be, Mg. B. Mg, Ca. C. Ca, Sr. C. Sr, Ba.
Li gii
t phn ng chung l :

3
ACO + 2HCl ACl
2
+ H
2
O + CO
2

CO
2
tham gia hai qu trnh:
CO
2
+ Ca(OH)
2
CaCO
3
+ H
2
O
0,04 0,04 0,04
2CO
2
+ Ca(OH)
2
Ca(HCO
3
)
2

0,01 0,005
X
A
Y
M 24 (Mg)
4, 52
M 90, 4 M 60 90, 4 A 30, 4
0, 05 M 40 (Ca)
=
= = + = =

=



V d 6. Ho tan 5,94g hn hp hai mui clorua ca hai kim loi A v B, A v B l hai
kim loi thuc nhm IIA vo nc c 100ml dung dch X. lm kt ta ht
ion Cl

trong dung dch X ngi ta cho dung dch X tc dng vi dung dch
AgNO
3
thu c 17,22g kt ta. Cng thc ca hai mui clorua l
A. BeCl
2
, MgCl
2
B. MgCl
2
, CaCl
2

C. CaCl
2
, SrCl
2
D. S

rCl
2
, BaCl
2

Li gii
t cng thc chung ca hai mui l
2
RCl .
Ag
+
+ Cl

AgCl
0,12 0,12
2
RCl R
5, 94
n 0, 06 M 99 M 28
0, 06
= = = =
Vy hai kim loi l Mg v Ca, hai mui c cng thc l MgCl
2
v CaCl
2
.

V d 7. Ho tan 46g mt hn hp gm Ba v 2 kim loi kim A, B thuc 2 chu k lin
tip vo nc th c dung dch D v 11,2 lt kh o ktc. Nu thm 0,18 mol
Na
2
SO
4
vo dung dch D th dung dch sau phn ng vn cha kt ta ht Ba.
Nu thm 0,21 mol Na
2
SO
4
vo dung dch D th dung dch sau phn ng cn d
Na
2
SO
4
. Hai kim loi kim dng l
A. Li, Na. B. Na, K. C. K, Rb. D. Rb, Cs.
Hng dn

Gi cng thc trung bnh ca hai kim loi kim l A ;
Ba A
n x mol ; n y mol = = .
S phn ng :
2
2 2
Ba Ba(OH)
H O H
A AOH
+ +

2 2
4 4
Ba SO BaSO
+
+ +
Theo gi thit : 0,18 < x < 0,21 (1)
2
hh
H
m 137x yM 46(2)
46 M
x (4)
y
137 2M
n x 0, 5 (3)
2

= + =

=

= + =

thay vo (1) ta c:
29,7 < M < 33,3 Vy hai kim loi kim k tip l Na, K.

7. PHNG PHP QUY I

1. Nguyn tc
Khi quy i hn hp nhiu cht v hn hp t cht hn hoc ch cn mt cht hoc
v cc nguyn t tng ng, phi bo ton s mol nguyn t, bo ton s oxi ho v
bo ton khi lng hn hp.
Mt s trng hp quy i :
- Hn hp gm cc oxit ca st :
+ Quy v FeO v Fe
2
O
3
+ Qui v Fe
3
O
4
(nu s
mol FeO = Fe
2
O
3
)
+ Qui v Fe v O
2
.
- Hn hp gm st v cc oxit ca st : qui v Fe v O
2
.
- Hn hp gm : Fe, FeS, FeS
2
: qui v Fe v S.
Sau khi qui i, thng s dng cc phng php bo ton mol electron, bo ton
nguyn t tm kt qu.
2. Cc v d minh ho
V d 1: (2008 - Khi A) ho tan hon ton 2,32 gam hn hp gm FeO, Fe
3
O
4
v Fe
2
O
3
(trong s mol FeO bng s mol Fe
2
O
3
), cn dng va V lt dung dch
HCl 1M. Gi tr ca V l
A. 0,23. B. 0,18. C. 0,08. D. 0,16.
Hng dn
Quy i hn hp 3 oxit v 1 oxit Fe
3
O
4
(v Fe
3
O
4
FeO.Fe
2
O
3
)
Fe
3
O
4
+ 8HCl FeCl
2
+ 2FeCl
3
+ 4H
2
O
0,01 0,08

3 4
Fe O
n =
2, 32
232
= 0,01 (mol); Vy V =
0, 08
1
= 0,08 (l).
V d 2: Cho 9,12 gam hn hp gm FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
tc dng vi dung dch
HCl (d). Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, c dung dch Y; c cn Y
c 7,62 gam FeCl
2
v m gam FeCl
3
. Gi tr ca m l
A. 9,75. B. 8,75. C. 7,80. D. 6,50.
Hng dn
Quy hn hp v hai oxit FeO v Fe
2
O
3

FeO + 2HCl FeCl
2
+ H
2
O (1)
0,06 0,06
Fe
2
O
3
+ 6HCl 2FeCl
3
+ 3H
2
O (2)
0,03 0,06
Ta c
2
FeCl
n =
7, 62
127
= 0,06 (mol);
2 3
Fe O
n =
9,12 72 0, 06
160

= 0,03 (mol). Vy m =
162,5 0,06 = 9,75
V d 3: Ho tan ht m gam hn hp X gm FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
bng HNO
3
c nng
thu c 4,48 lt kh NO
2
( ktc). C cn dung dch sau phn ng thu c 145,2
gam mui khan. Gi tr ca m l
A. 92,8. B. 78,4. C. 46,4. D. 47,2.
Hng dn
Quy hn hp X v hai cht FeO v Fe
2
O
3

FeO + 4HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO
2 |
+ 2H
2
O (1)
0,2 0,2 0,2
Fe
2
O
3
+ 6HNO
3
2Fe(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (2)
0,2 0,4
Ta c
2
NO
n =
4, 48
22, 4
= 0,2 (mol) ;
3 3
Fe(NO )
n =
145, 2
242
= 0,6 (mol)

3 3
Fe(NO )
n
(2)
= 0,6 0,2 = 0,4 (mol) Vy m = (72 +160) 0,2
= 46,4 (g).
V d 4: Ho tan hon ton 49,6 gam hn hp X gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
v Fe
3
O
4
bng
H
2
SO
4
c nng thu c dung dch Y v 8,96 lt kh SO
2
(sn phm kh duy nht
ktc). Phn trm khi lng oxi trong hn hp X l
A. 20,97. B. 71,77. C. 79,03. D. 28,23.
Quy hn hp X v hai cht FeO, Fe
2
O
3

2FeO + 4H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2 |
+ 4H
2
O (1)
0,8 0,4
Fe
2
O
3
+ 3H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3H
2
O (2)
0, 05
Ta c
2
SO
n =
8, 96
22, 4
= 0,4 (mol);
2 3
Fe O
n =
49, 6 72 0,8
160

= 0, 05 (mol)

O
n trong hh X = 0,8 + 3 ( 0, 05 ) = 0,65 (mol). Vy
O
% m =
16 0, 65
49, 6

100%
20,97%.
* Quy hn hp X v hai cht Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3

2Fe
3
O
4
+ 10H
2
SO
4
3Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2 |
+ 10H
2
O (1)
0,8 0,4
Fe
2
O
3
+ 3H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3H
2
O (2)
0,85

2 3
Fe O
n =
49, 6 232 0,8
160

= 0,85 (mol);
O
n
trong hh X
= 4 0,8 + 3 ( 0,85 ) = 0,65 (mol)
Vy %
O
m =
16 0, 65
49, 6

100% 20,97%.



V d 5: Cho 11,36 gam hn hp gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
v Fe
3
O
4
phn ng ht vi
dung dch HNO
3
long (d), thu c 1,344 lt kh NO (sn phm kh duy nht,
ktc) v dung dch X. C cn dung dch X thu c m gam mui khan. Gi tr ca m
l
A. 38,72. B. 35,50. C. 49,09. D. 34,36.
* Quy hn hp X v hai cht FeO, Fe
2
O
3

3FeO + 10HNO
3
3Fe(NO
3
)
3
+ NO| + 5H
2
O (1)
0,18 0,18 0,06
Fe
2
O
3
+ 6HNO
3
2Fe(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (2)
0, 01 0, 02

NO
n =
1, 344
22, 4
= 0,06 (mol);
2 3
Fe O
n =
11,36 72 0,18
160

= 0, 01 (mol)

3 3
Fe(NO )
n = 0,18 + ( 0, 02 ) = 0,16 (mol); Vy m = 242 0,16 = 38,72 (g).
* Quy hn hp X v hai cht Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3

3Fe
3
O
4
+ 28HNO
3
9Fe(NO
3
)
3
+ NO| + 14H
2
O (1)
0,18 0,54 0,06
Fe
2
O
3
+ 6HNO
3
2Fe(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (2)
0,19 0,38

2 3
Fe O
n =
11,36 232 0,18
160

= 0,19 (mol)
3 3
Fe(NO )
n = 0,54 + ( 0,38 ) = 0,16 (mol)
Vy m = 242 0,16 = 38,72 (g).
V d 6: (C nm 2008 - Khi A, B) Trn 5,6 gam bt st vi 2,4 gam bt lu
hunh ri nung nng (trong iu kin khng c khng kh), thu c hn hp rn
M. Cho M tc dng vi lng d dung dch HCl, gii phng hn hp kh X v cn
li mt phn khng tan G. t chy hon ton X v G cn va V lt kh O
2
(
ktc). Gi tr ca V l
A. 2,80. B. 3,36. C. 3,08. D. 4,48.
Ta c
Fe
n =
5,6
56
= 0,1 (mol) ;
S
n =
2,4
32
= 0,075 (mol)
Ta nhn thy hn hp kh X gm H
2
v H
2
S ; phn khng tan G l S.
Quy i hn hp X thnh H
2
v S, nh vy t chy X v G coi nh t chy H
2
v
S:
2H
2
+ O
2
2H
2
O (1)
0,1 0,05
S + O
2
SO
2
(2)
0,075 0,075
Vy V = 22,4 (0,05 + 0,075) = 2,8 (l).
V d 7: m gam bt st ngoi khng kh, sau mt thi gian bin thnh hn hp A
c khi lng 12g gm Fe, FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
. Cho A tc dng ht vi dung dch
HNO
3
long d thy sinh ra 2,24 lt kh NO duy nht ktc. m c gi tr l
A. 12,08 gam B. 10,08 gam C. 11,58 gam D. 9,05 gam
Li gii
Ta c th quy i nh sau:
4FeO Fe.Fe
3
O
4
; 3FeO Fe.Fe
2
O
3

3Fe
3
O
4
Fe.4Fe
2
O
3
; Fe
3
O
4
FeO.Fe
2
O
3

V vy hn hp A c th quy i v hn hp gm :
3 cht: Fe, FeO, Fe
2
O
3
; Fe, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
; FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
.
2 cht: Fe, FeO; Fe, Fe
3
O
4
; Fe, Fe
2
O
3
;
FeO, Fe
3
O
4
; FeO, Fe
2
O
3
; Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3

1 cht: Fe
x
O
y
hoc FeO
a
.
ng vi mi cch quy i l c mt cch gii bi ton, sau p dng s bo
ton nguyn t Fe v nh lut bo ton khi lng. m
Fe
+ m
oxi phn ng
= m
oxit

V d 8: Cho 1,35 gam hn hp 3 kim loi tc dng ht vi dung dch HNO
3
long, d
thu c 1,12 lt (ktc) hn hp 2 kh NO v NO
2
c t khi so vi H
2
l 21,4.
Khi lng mui nitrat to ra l
A. 5,69 g B. 6,59 g C. 5,00 g D. 6,5 g
Li gii Gi = =
2
NO NO
n x (mol) ; n y (mol) . Ta c h phng trnh:
=


=

x + y = 0,05 x 0, 01
30x + 46y = 2,14 y 0, 04

Coi hn hp 3 kim loi ch l mt kim loi M, ho tr n, s mol l a (mol)
Bo ton electron ta c cc qu trnh cho v nhn electron :
M M
n+
+ ne
a na
N
+5
+3e N
+2
N
+5
+1e N
+4

na = 3x+ y = 0,07 m
mui
= m
KL
+
3
NO
m

= 1,35 + n.a.62 = 1,35 + 0,07.
62 = 5,69 (g)

V d 9: Cho 4,64 gam hn hp A gm (FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
) trong s mol ca FeO
bng s mol ca Fe
2
O
3
tan va trong V lt dung dch hn hp gm: H
2
SO
4

0,2M v HCl 0,6 M. V c gi tr l
A. 0,16 B. 0,32 C. 0,11 D. 0,1
Li gii
Do =
2 3
FeO Fe O
n n nn coi hn hp ch l Fe
3
O
4
.
= =
3 4
Fe O
4, 64
n 0, 02 (mol)
232


+
=

H
n 0,4V + 0,6V = V (mol)
Fe
3
O
4
+ 8H
+
2Fe
3+
+ Fe
2+
+ 4H
2
O

+
=
H
n 8. 0,02 = 0,16 V = 0,16 (lt)
V d 10: Ho tan hon ton m gam hn hp (FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
) va ht vi dung
dch H
2
SO
4
long thu c dung dch A. Chia A lm 2 phn bng nhau:
Phn 1 cho tc dng dd NaOH d thu kt ta ri nung trong khng kh n
khi lng khng i c 8,8 gam cht rn.
Phn 2 lm mt mu va 100 ml dung dch KMnO
4
0,1M trong mi trng
H
2
SO
4
long d.
Vy m c gi tr l
A. 8,4 g B. 16,8 g C. 20,2 g D. 22 g
Li gii
Cch 1. Quy Fe
3
O
4
v FeO v Fe
2
O
3

Nn hn hp u quy v hn hp FeO v Fe
2
O
3
.
Gi = =
2 3
FeO Fe O
n x(mol) ; n y(mol) trong 1/2 hn hp.
= =
2 3
Fe O
8, 8
n 0, 055 (mol)
160

S n gin:
FeO Fe
2
O
3
Fe
2
O
3
Fe
2
O
3

Bo ton nguyn t Fe: x + 2y = 0,11 (mol)
=
4
KMnO
n 0, 01(mol) . Vi KMnO
4
th:
Fe
2+
Fe
3+
+ e Mn
+7
+ 5e Mn
+2
x x 0,01 0,05

=
= + =

x 0, 05 (mol)
m 2(0, 05.72 0, 03.160) 16, 8 (g)
y 0, 03 (mol)

Cch 2. Quy hn hp v mt cht c cng thc quy i l FeO
a
.
FeO
a
Fe
2
O
3
0,11 0,055
Fe
+2a
Fe
+3
+ (3 2a)e Mn
+7
+ 5e Mn
+2
0,11 (3 2a).0,11 0,01 0,05
0,11(3 2a) = 0,05
0, 28 14
a
0, 22 11
= =
m = 2.[0,11(56 + 16.
14
11
)] = 16,8 (g)


8. PHNG PHP GII BNG PHNG TRNH ION

1. Nguyn tc
C nhiu bi ton ho hc (nht l ton ho v c) cho hn hp nhiu cht tc dng
vi dung dch hn hp nhiu cht khc. Nu ch da vo phng trnh ho hc dng
phn t tnh ton s mol cc cht phn ng v cht to thnh, th rt phc tp v
nhiu khi khng r bn cht. hiu bn cht, tnh ton n gin v nhanh chng,
thay v phi vit nhiu phng trnh ho hc dng phn t ta ch cn vit mt hoc vi
phng trnh ho hc dng ion rt gn.
2. Cc v d minh ho
V d 1: Ho tan ht 7,74 gam hn hp bt Mg, Al bng 500 ml dung dch hn hp
HCl 1M v H
2
SO
4
0,28M thu c dung dch X v 8,736 lt kh H
2
( ktc). C cn
dung dch X thu c lng mui khan l
A. 38,93 gam. B. 103,85 gam. C. 25,95 gam. D. 77,86 gam.
(Trch thi TSC nm 2008 - Khi A, B)
Hng dn
Ta c
2
H
n
|
=
8, 736
22, 4
= 0,39 (mol)

HCl
n = 0,5 1= 0,5 (mol) ;
2 4
H SO
n = 0,5 0,28 = 0,14 (mol)
Cc phng trnh in li:
HCl H
+
+ Cl


0,5 0,5 0,5
H
2
SO
4
2H
+
+
2
4
SO


0,14 0,28 0,14

H
n
+ ban u
= 0,5 + 0,28 = 0,78 (mol)
Cc phng trnh ho hc dng ion:
Mg + 2 H
+

2
Mg
+
+ H
2 |
(1)
2Al + 6 H
+

3
Al
+
+ 3H
2 |
(2)
Theo (1, 2):
H
n
+ phn ng
= 2
2
H
n
|
= 0,78 (mol) H
+
phn ng va

Vy
X
m = m
hh kim loi
+ m
gc axit

= 7,74 + 35,5 0,5 + 96 0,14 = 38,93 (g).

V d 2: Thm m gam kali vo 300 ml dung dch cha Ba(OH)
2
0,1M v NaOH
0,1M thu c dung dch X. Cho t t dung dch X vo 200 ml dung dch Al
2
(SO
4
)
3
0,1M thu c kt ta Y. thu c lng kt ta Y ln nht th gi tr ca m l
A. 1,59. B. 1,17. C. 1,71. D. 1,95.
Hng dn
Ta c
2
Ba(OH)
n = 0,3 0,1= 0,03 (mol) ;
NaOH
n = 0,3 0,1= 0,03 (mol)

2 4 3
Al (SO )
n = 0,2 0,1= 0,02 (mol)
Ba(OH)
2

2
Ba
+
+ 2OH

Al
2
(SO
4
)
3
2
3
Al
+
+ 3
2
4
SO


0,03 0,03 0,06 0,02 0,04 0,06
NaOH Na
+
+ OH


0,03 0,03
Cc phng trnh ho hc dng ion:
2K + 2H
2
O 2K
+
+ 2OH

+ H
2 |
(1)
0,03 0,03

2
Ba
+
+
2
4
SO

BaSO
4 +
(2)
0,03 0,03

3
Al
+
+ 3OH

Al(OH)
3 +
(3)
0,04 0,12
thu c lng kt ta Y ln nht th OH

phn ng va vi
3
Al
+


OH
n
to ra (1)
= 0,12 (0,06 + 0,03) = 0,03 (mol) Vy m = 39 0,03 = 1,17
(g).
V d 3: Trn 100 ml dung dch (gm Ba(OH)
2
0,1M v NaOH 0,1M) vi 400 ml
dung dch (gm H
2
SO
4
0,0375M v HCl 0,0125M), thu c dung dch X. Gi tr pH
ca dung dch X l
A. 7. B. 2. C. 1. D. 6.
(Trch thi TSH nm 2007 - Khi B)
Hng dn

2
Ba(OH)
n = 0,1 0,1= 0,01 (mol) ;
2 4
H SO
n = 0,4 0,0375 = 0,015 (mol)

NaOH
n = 0,1 0,1= 0,01 (mol) ;
HCl
n = 0,4 0,0125 = 0,005 (mol)
Ba(OH)
2

2
Ba
+
+ 2OH

H
2
SO
4
2H
+
+
2
4
SO


0,01 0,01 0,02 0,015 0,03 0,015
NaOH Na
+
+ OH

HCl H
+

+ Cl


0,01 0,01 0,005 0,005

OH
n

= 0,03 (mol) <
H
n
+
= 0,035 (mol)
Cc phng trnh ho hc dng ion:
H
+
+ OH

H
2
O (1)
0,03 0,03

2
Ba
+
+
2
4
SO

BaSO
4 +
(2)

H
n
+ d
= 0,035 0,03 = 0,005 (mol)
[H
+
]
trong dd X
=
0, 005
0,1 0, 4 +
= 0,01M =
2
10

M
Vy dung dch X c pH = 2.
V d 4: Rt 1 lt dung dch A cha NaCl 0,3M v (NH
4
)
2
CO
3
0,25M vo 2 lt dung
dch B cha NaOH 0,1M v Ba(OH)
2
0,1M. Sau khi kt thc phn ng, khi lng c
hai dung dch gim l
A. 47,5 gam. B. 47,2 gam. C. 47,9 gam. D. 47,0 gam.
Hng dn
Ta c
NaCl
n = 1 0,3 = 0,3 (mol) ;
NaOH
n = 2 0,1 = 0,2 (mol)

4 2 3
(NH ) CO
n = 1 0,25 = 0,25 (mol) ;
2
Ba(OH)
n = 2 0,1= 0,2 (mol)

NaCl Na
+

+ Cl

NaOH Na
+
+ OH


0,3 0,3 0,3 0,2 0,2
(NH
4
)
2
CO
3
2
4
NH
+
+
2
3
CO

Ba(OH)
2

2
Ba
+
+ 2OH


0,25 0,5 0,25 0,2 0,2 0,4

OH
n

= 0,6 (mol)
Cc phng trnh ho hc dng ion:

2
Ba
+
+
2
3
CO

BaCO
3 +
(1)
0,2 0,2 0,2

4
NH
+
+ OH

NH
3 |
+ H
2
O (2)
0,5 0,5 0,5
Vy khi lng c hai dung dch gim bng:

3
BaCO
m
+
+
3
NH
m
|
=197 0,2 + 17 0,5= 47,9 (g).
V d 5: Thc hin hai th nghim:
- Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80 ml dung dch HNO
3
1M thot ra V
1
lt NO.
- Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80 ml dung dch cha HNO
3
1M v H
2
SO
4
0,5M
thot ra V
2
lt NO.
Bit NO l sn phm kh duy nht, cc th tch kh o cng iu kin. Quan h
gia V
1
v V
2
l
A. V
2
= V
1
. B. V
2
= 2,5V
1
. C. V
2
= 2V
1
. D. V
2
= 1,5V
1
.
Hng dn
Ta c
Cu
n =
3,84
64
= 0,06 (mol)

3
HNO
n = 0,08 1= 0,08 (mol) ;
2 4
H SO
n = 0,08 0,5= 0,04 (mol)
Th nghim 1:
H
n
+
=
3
HNO
n = 0,08 (mol)
3Cu + 8 H
+
+ 2
3
NO

3
2
Cu
+
+ 2NO| + 4H
2
O (1)
b: 0,06 0,08 0,08
p: 0,03 0,08 0,02 0,02
sp: 0,03 0 0,06
Th nghim 2:
H
n
+
=
3
HNO
n + 2
2 4
H SO
n = 0,16 (mol)
3Cu + 8 H
+
+ 2
3
NO

3
2
Cu
+
+ 2NO| + 4H
2
O (2)
b: 0,06 0,16 0,08
p: 0,06 0,16 0,04 0,04
sp: 0 0 0,04
Do
NO
n
(2)
= 2
NO
n
(1)
V
2
= 2V
1
.
V d 6: Dung dch X cha hn hp gm Na
2
CO
3
1,5M v KHCO
3
1M. Nh t t
tng git cho n ht 200 ml dung dch HCl 1M vo 100 ml dung dch X, sinh ra V lt
kh ( ktc). Gi tr ca V l
A. 4,48. B. 3,36. C. 2,24. D. 1,12.
(Trch thi TSH nm 2009 - Khi A)
Hng dn
Ta c
2
3
CO
n

=
2 3
Na CO
n = 0,1 1,5 = 0,15 (mol)

3
HCO
n

=
3
KHCO
n = 0,1 1 = 0,1 (mol) ;
HCl
n = 0,2 1= 0,2 (mol)
Cc phng trnh ho hc dng ion:

2
3
CO

+ H
+

3
HCO

(1)
b: 0,15 0,2
p: 0,15 0,15 0,15
sp: 0 0,05

3
HCO

+ H
+

2
CO | + H
2
O (2)
b: 0,25 0,05
p: 0,05 0,05 0,05
sp: 0,2 0
Vy V = 0,05 22,4 = 1,12 (l).

V d 7: Cho 0,448 lt kh CO
2
( ktc) hp th ht vo 100 ml dung dch cha hn
hp NaOH 0,06M v Ba(OH)
2
0,12M, thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 1,182. B. 3,940. C. 1,970. D. 2,364.
(Trch thi TSH nm 2009 - Khi A)
Hng dn
Ta c
2
CO
n =
0, 448
22, 4
= 0,02 (mol)

NaOH
n = 0,1 0,06 = 0,006 (mol) ;
2
Ba(OH)
n = 0,1 0,12 = 0,012 (mol)

OH
n

= 0,006 + 2 0,012 = 0,03 (mol)
Cc phng trnh ho hc dng ion:
CO
2
+ OH


3
HCO

+ H
2
O (1)
b: 0,02 0,03
p: 0,02 0,02 0,02
sp: 0 0,01

3
HCO

+ OH


2
3
CO

+ H
2
O (2)
b: 0,02 0,01
p: 0,01 0,01 0,01
sp: 0,01 0

2
Ba
+
+
2
3
CO

BaCO
3 +
(3)
b: 0,012 0,01
p: 0,01 0,01 0,01
sp: 0,002 0
Vy m =
3
BaCO
m
+
= 197 0,01 = 1,97 (g).

9. PHNG PHP BO TON IN TCH

1. Nguyn tc
Trong mt dung dch lun lun c s trung ho v in tch, ngha l tng s in
tch dng bng tng s in tch m.
2. Cc v d minh ho
V d 1: Mt dung dch cha 0,02 mol
2
Cu
+
, 0,03 mol K
+
, x mol Cl

v y mol
2
4
SO

. Tng
khi lng cc mui tan c trong dung dch l 5,435 gam. Gi tr ca x v y ln lt l
A. 0,03 v 0,02. B. 0,05 v 0,01. C. 0,01 v 0,03. D. 0,02 v 0,05.
Hng dn
V trong mt dung dch lun trung ho v in tch nn:
2
2
Cu
n
+
+ 1
K
n
+
= 1
Cl
n

+ 2
2
4
SO
n


2 0,02 + 1 0,03 = 1 x + 2 y
x + 2y = 0,07 (1)
Tng khi lng mui bng tng khi lng cc ion:
64 0,02 + 39 0,03 + 35,5 x + 96 y = 5,435 (g)
35,5x + 96y = 2,985 (2)
Gii h hai pt (1, 2) ta c: x = 0,03, y = 0,02.
V d 2: Ho tan hon ton hn hp gm 0,12 mol FeS
2
v a mol Cu
2
S vo axit
HNO
3
(va ), thu c dung dch X (ch cha hai mui sunfat) v kh duy nht NO.
Gi tr ca a l
A. 0,04. B. 0,075. C. 0,12. D. 0,06.
(Trch thi TSH nm 2007 - Khi A)
Hng dn
S phn ng:

3
HNO 2 4 3 2
2
2 4
Fe (SO ) FeS
dd X NO H O
Cu S CuSO
+

+ | +



FeS
2

3
Fe
+
+ 2
2
4
SO


0,12 0,12 0,24
Cu
2
S 2
2
Cu
+
+
2
4
SO


a 2a a
p dng s bo ton in tch trong dung dch X, ta c:
3 0,12 + 2 2a = 2 (0,24 + a) a = 0,06 (mol).
V d 3: Cho 24,4 gam hn hp Na
2
CO
3
, K
2
CO
3
tc dng va vi dung dch
BaCl
2
, thu c 39,4 gam kt ta. Lc tch kt ta, c cn dung dch thu c m gam
mui clorua khan. Gi tr m l
A. 2,66. B. 26,6. C. 6,26. D. 22,6.
Hng dn

2
Ba
+
+
2
3
CO


3
BaCO +
0,2 0,2
Ta c
3
BaCO
n
+
=
39,4
197
= 0,2 (mol)

Na
m
+
+
K
m
+
= 24,4 60 0,2 =12,4 (g)

Na
n
+
+
K
n
+
= 2
2
3
CO
n

= 2 0,2 = 0,4 (mol)
p dng s bo ton in tch cho dung dch sau phn ng:

Cl
n

=
Na
n
+
+
K
n
+
= 0,4 (mol)
Vy m =
Na
m
+
+
K
m
+
+
Cl
m

= 12,4 + 35,5 0,4 = 26,6 (g).
V d 4: C hai dung dch l dung dch A v dung dch B. Mi dung dch ch cha 2
cation v 2 anion trong s cc ion sau: K
+
(0,15 mol),
2
Mg
+
(0,1 mol),
4
NH
+
(0,25
mol), H
+
(0,2 mol), Cl

(0,1 mol),
2
4
SO

(0,075 mol),
3
NO

(0,25 mol),
2
3
CO

(0,15
mol). Xc nh dung dch A v dung dch B.
Hng dn
V anion
2
3
CO

khng tn ti ng thi vi cc cation
2
Mg
+
, H
+
nn:
- Dung dch A: K
+
,
4
NH
+
,
2
3
CO

,
y
X


- Dung dch B:
2
Mg
+
, H
+
, * , * .
p dng s bo ton in tch i vi dung dch A, ta c
10,15 + 1 0,25 = 2 0,15 + y
n
X
n


y
n
X
n

= 0,1
y 1 2
n
X
n

0,1 0,5
Ch c cp nghim y = 1,
n
X
n

= 0,1 l thch hp
Vy dung dch A cha: K
+
,
4
NH
+
,
2
3
CO

, Cl


v dung dch B cha:
2
Mg
+
, H
+
,
3
NO

,
2
4
SO

.

V d 5: Dung dch A cha a mol Na
+
, b mol
4
NH
+
, c mol
3
HCO

, d mol
2
3
CO

, e mol
2
4
SO

(khng k cc ion H
+
v OH

ca nc).
a) Lp biu thc lin h gia a, b, c, d, e.
b) Thm (c + d + e) mol Ba(OH)
2
vo dung dch A, un nng thu c kt ta B,
dung dch X v kh Y duy nht. Tnh s mol ca mi cht trong kt ta B, kh Y v ca
mi ion trong dung dch X theo a, b, c, d, e.
Hng dn
a) p dng s bo ton in tch trong mt dung dch, ta c
1
Na
n
+
+ 1
4
NH
n
+
= 1
3
HCO
n

+ 2
2
3
CO
n

+ 2
2
4
SO
n


a + b = c + 2d + 2e
b) Ba(OH)
2

2
Ba
+
+ 2OH


c + d + e c + d + e 2(c + d + e)
Cc phng trnh ho hc dng ion:

2
Ba
+
+
2
4
SO

BaSO
4 +
(1)
e e e

2
Ba
+
+
2
3
CO

BaCO
3 +
(2)
d d d

2
Ba
+
+
3
HCO

+ OH

BaCO
3 +
+ H
2
O (3)
c c c c

4
NH
+
+ OH

NH
3 |
+ H
2
O (4)
b b b
V dung dch X phi cha Na
+
nn OH

d.
Do kt ta thu c gm
4
3
BaSO e mol
BaCO (c d) mol

; kh Y l NH
3
b mol
Dung dch X cha Na
+
(a mol) v OH

d = 2(c + d + e) c b = a (mol)
Hoc da vo s trung ho v in ca dung dch X tnh s mol OH



Na
n
+
= n
OH

= a (mol).
V d 6: Dung dch Z c cha 5 ion:
2
Mg
+
,
2
Ba
+
,
2
Ca
+
v 0,1 mol Cl

, 0,2 mol
3
NO

. Thm dn V ml dung dch K


2
CO
3
0,5M vo Z n khi c lng kt ta ln
nht th gi tr V ti thiu cn dng l
A. 150. B. 200. C. 220. D. 300.
Hng dn
C th quy i cc cation
2
Mg
+
,
2
Ba
+
,
2
Ca
+
thnh
2
M
+


2
M
+
+
2
3
CO


3
MCO +
Khi phn ng kt thc, phn dung dch cha K
+
, Cl

v
3
NO

.
p dng s bo ton in tch, ta c:

K
n
+
=
Cl
n

+
3
NO
n

= 0,1 + 0,2 = 0,3 (mol)

2 3
K CO
n =
1
2

K
n
+
= 0,15 (mol)
Vy
2 3
dd K CO
V =
0,15
0, 5
= 0,3 (l) = 300 (ml).
V d 7: Dung dch X cha cc ion:
3
Fe
+
,
4
NH
+
,
2
4
SO

, Cl

. Chia dung dch X thnh


hai phn bng nhau. Phn mt tc dng vi lng d dung dch NaOH, un nng
thu c 0,672 lt kh ( ktc) v 1,07 gam kt ta ; Phn hai tc dng vi lng d
dung dch BaCl
2
, thu c 4,66 gam kt ta. Tng khi lng cc mui khan thu c
khi c cn dung dch X l (qu trnh c cn ch c nc bay hi)
A. 3,73 gam. B. 7,04 gam. C. 7,46 gam. D. 3,52 gam.

Hng dn
Cc phng trnh ho hc dng ion:
Phn 1:
3
Fe
+
+ 3OH

Fe(OH)
3 +
(1)
0,01 0,01

4
NH
+
+ OH

NH
3 |
+ H
2
O (2)
0,03 0,03
Phn 2:
2
Ba
+
+
2
4
SO

BaSO
4 +
(3)
0,02 0,02
Ta c
3
Fe(OH)
n
+
=
1, 07
107
= 0,01 (mol)

3
NH
n
|
=
0, 672
22, 4
= 0,03 (mol)

4
BaSO
n
+
=
4, 66
233
= 0,02 (mol)
V trong dung dch X lun trung ho v in tch nn:
3 0,01 + 1 0,03 = 2 0,02 + 1
Cl
n



Cl
n

= 0,02 (mol)
Vy tng khi lng ca cc cht tan trong dung dch Z l
2(56.0,01 + 18.0,03 + 96.0,02 + 35,5.0,02) = 7,46 (g).
Bi 8. Cho dung dch A cha ng thi 2 axit H
2
SO
4
1,5M v HCl 2M vo 200ml
dung dch B cha NaOH 1,8M v KOH 1,2M. Khi mi trng dung dch trung
tnh th th tch dung dch A cn l
A. 100 ml B. 120 ml C. 200 ml D. 250 ml
Li gii
+

= + =
= + =

H
OH
n V.(2.1, 5 2) 5V(mol)
n 0, 2.(1, 8 1, 2) 0, 6 (mol)

Khi mi trng trung tnh : 5V = 0,6 V= 120 ml

Bi 9. Cho 200ml dung dch A cha ng thi 2 axit HCl 1M v HNO
3
2M vo 300ml
dung dch B cha NaOH 0,8M v KOH x(M) thu c dung dch C. Bit rng
trung ho 100ml dung dch C cn 60ml dung dch HCl 1M. x c gi tr l
A. 2,2M B. 3,2M C. 2,3M D. 2M
Li gii
H
OH
60.500
n 0, 2(1 2) .1 0, 9(mol)
100.1000
n 0, 3(0, 8 x)(mol)
+

= + + =
= +


Mi trng trung tnh: 0,9 = 0,3(0,8+x) x = 2,2M.

Bi 10. Ho tan hon ton 23,8g hn hp gm mt mui cacbonat ca kim loi ho tr
I v mt mui cacbonat ca kim loi ho tr II vo dung dch HCl thu c 0,2
mol kh CO
2
. Khi lng mui mi to ra trong dung dch l
A. 16g B. 26g C. 36g D. 46g
Li gii
t cng thc ca cc mui l M
2
CO
3
v RCO
3

2 3
2 2
3 2
M CO MCl
+ HCl + CO + H O
RCO RCl

Phng trnh ion thu gn : 2H
+
+ CO
3
2
CO
2
+ H
2
O
0,4 0,2 mol
Theo phng php tng gim khi lng, ta c:
m
mui
= 23,8 + 0,2.11 = 26 (g)
Bi 11. Cho 100ml dung dch A cha NaCl 1,5M v HCl 3M vo 100ml dung dch B
cha AgNO
3
1M v Pb(NO
3
)
2
1M thu c dung dch C v kt ta D. Khi
lng kt ta D l
A. 56,72 g B. 49,13 g
C. 34,48 g D. 50,10 g
Li gii
Ag
+
+ Cl

AgCl
+

Pb
2+
+ 2Cl

PbCl
2 +

+ +

+
= + = =
= = = + =
2
( )
Cl
( )
Ag Pb
n 0,1.(1, 5 3) 0, 45 (mol) n
n 0,1 mol ; n 0,1 mol n 0,1 0,1.2 0, 3 (mol)

Ion Cl

d: m
mui
= 108.0,1 + 0,1.207 + 0,3.62 = 50,10 (gam).
Bi 12. Dung dch A cha axit HCl a M v HNO
3
b M. trung ho 100 ml dung dch
A cn dng 200 ml dung dch hn hp NaOH 0,05M v Ba(OH)
2
0,15M. Mt
khc kt ta hon ton ion Cl

c trong 50ml dung dch A cn 100ml dung


dch AgNO
3
0,1M. Cc gi tr a, b ln lt l
A. 0,2M; 0,1M. B. 0,2M; 0,2M.
C. 0,2M; 0,3M. D. 0,1M; 0,2M.
Li gii

+

= +
= +

H
OH
n 0,1.(a b) mol
n 0, 2.(0, 05 0,15) mol
a b 0, 04 + =
Ag Cl AgCl
+
+ +

a 0, 2M
0, 05a 0, 01
b 0,1M
=
=

=


Bi 13. Cho 46,4g hn hp A gm FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
( =
2 3
FeO Fe O
n n ) ho tan hon
ton trong V lt dung dch H
2
SO
4
0,2M v HCl 0,6M ( ly d 20% so vi
lng cn thit). V c gi tr l
A. 1,80 B. 1,92
C. 1,94 D. 1,56
Li gii
=
2 3
FeO Fe O
n : n 1:1, m FeO.Fe
2
O
3
= Fe
3
O
4
, vy A xem nh 1 cht Fe
3
O
4

= = =
3 4
A Fe O
4, 64
n n 0, 02
232
(mol)
Fe
3
O
4
+ 8H
+
Fe
2+
+ 2Fe
3+
+ 4H
2
O
0,02 0,16
Do ly d 20% 0,16 + 0,16.0,2 = 0,1V V = =
0,192
1, 92
0,1
(lt)
Bi 14. Cho 2 kim loi Fe, Mg tc dng vi 200ml dung dch A gm HCl 0,1M,
H
2
SO
4
0,2M thu c dung dch B v kh C. Cho t t dung dch D gm NaOH
0,3M, KOH 0,1M vo B tc dng va vi cc cht trong B th th tch
dung dch D l
A. 0,15 lt. B. 0,25 lt.
C. 0,35 lt. D. 0,45 lt.
+
+ +
+
+ + +
2
2
2 2
2
2
Fe Fe Fe(OH)
H H H OH H O
Mg Mg Mg(OH)

nh lut bo ton in tch :

+ ( )
n trong B =
+

H
n trong A =

OH
n trong D.
Dung dch trung tnh khi :
+
= + = + =

H OH
n n 0, 2(0,1 0, 2.2) V(0, 3 0,1) V 0, 25(lt)
Bi 15. tc dng va vi 0,96g hiroxit ca 2 kim loi kim hai chu k lin
tip trong bng tun hon, phi dng 20ml dung dch HCl 0,4M v H
2
SO
4
0,3M.
Tn kim loi l
A. Na, K B. Li, Na
C. K, Rb D. Na, Rb

2
ROH H R H O
+ +
+ +
H
n 0, 02(0, 4 0, 3.2) 0, 02(mol)
+
= + =
= = + = =
ROH R R
0, 96
M 48 (g / mol) M 17 48 M 31 Na, K
0, 02

Bi 16. Hn hp cht rn X gm Fe, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
v FeO (c s mol bng nhau l 0,1
mol). Ha tan ht X vo dung dch Y gm HCl v H
2
SO
4
long (d), thu c
dung dch Z v 1,12 lt kh H
2
(ktc). Nh t t dung dch Cu(NO
3
)
2
1M vo
dung dch Z cho ti khi ngng kh NO thot ra th dng li. Th tch dung dch
Cu(NO
3
)
2
dng l
A. 58,3 ml. B. 40,5 ml.
C. 50,2 ml. D. 60,5 ml.

Ta c: FeO + Fe
2
O
3
Fe
3
O
4

0,1 0,1 0,1
Hn hp X coi nh gm: 0,2 mol Fe
3
O
4
; 0,1 mol Fe + dung dch Y:
Fe
3
O
4
+ 8H
+
Fe
2+
+ 2Fe
3+
+ 4H
2
O (1)
0,2 0,2 0,4
Fe + 2H
+
Fe
2+
+ H
2 |
(2)
0,05 0,05 0,05
Dung dch Z cha Fe
2+
(0,35 mol), Fe
3+
(0,35 mol), H
+
d, Cl

, SO
2
4
.
Nh t t dung dch Cu(NO
3
)
2
vo dung dch Z :
Fe + Fe
3+
2Fe
2+

0,05 0,05 0,1
3Fe
2+
+ NO

3
+ 4H
+
3Fe
3+
+ NO| + 2H
2
O (3)
0,35
0,35
3

3
3 2
3 3
3 2
Cu(NO )
NO Fe NO
Cu(NO )
1 0, 35 1
(3) n n (mol) n n 0, 05 mol
3 3 2
V 50 ml
+
= = = =
=


Bi 17. Cho 12,15 gam bt Al vo 112,5 ml dung dch hn hp NaNO
3
1M v NaOH
3M, khuy u cho n khi ngng kh thot ra th dng li. Th tch kh thot ra
ktc l
A. 2,24 lt B. 7,56 lt
C. 15,92 lt D. 10,08 lt

n
Al
= 0,45 (mol) ;
3
3
NaNO
NO
n n 0,11205 mol

= = ;
OH
n

= n
NaOH
= 0,3375 mol
3 2 4 3
8Al 3NO 5OH 18H O 8[Al(OH) ] 3NH (1)
: 0, 45 0,1125 0, 3375
: 0, 3 0,1125 0,1875 0, 3 0,1125
: 0,15 0 0,15

+ + + +
Ban u
Phn ng
D

2 4 2
2Al 2OH 6H O 2 Al(OH) 3H (2)
: 0,15 0,15
Ph : 0,15 0,15 0, 225
D : 0 0
[ ]
Ban u
n ng


+ + +

(1) v (2)

n
Kh
= 0,1125 + 0,225 = 0,3375 (mol) V
kh
= 0,3375.22,4 =
7,56 (lt)
Bi 18. Cho 6,4 gam Cu tc dng vi 120 ml dung dch hn hp gm HNO
3
1M v
H
2
SO
4
0,5 M long, thu c V lt kh NO duy nht (ktc), phn ng xy ra hon
ton. Gi tr ca V l
A. 0,672 lt B. 0,896 lt
C. 1,344 lt D. 2,24 lt
n
Cu
= 0,1 mol;
3
3
HNO
H NO
n n n 0,12 mol
+
= = = ;
2 4
H SO
H
H
n 2n 0,12.0, 5 0, 06 (mol)
n 0,12 2.0, 06 0, 24 (mol)
+
+
= = =
= + =


3Cu + 2NO

3
+ 8H
+
3Cu
2+
+ 2NO| + 4H
2
O
Ban u : 0,1 0,12 0,24
Phn ng : 0,09 0,06 0,24 0,06
D : 0,01 0,06 0
V
NO
= 0,06.22,4 = 1,344 (lt)
Bi 19. Ha tan hon ton 9,65 gam hn hp 2 kim loi Fe, Al trong dung dch hn
hp HCl v H
2
SO
4
long, kt thc phn ng thu c 7,28 lt H
2
(ktc). Phn
trm khi lng ca nhm trong hn hp ban u l
A. 40,32%. B. 35,53%.
C. 41,19 %. D. 56,48%.
Li gii
2
H
n = 0,325 mol ; t x, y ln lt l s mol ca Al, Fe cha trong hn hp. Ta
c: 27x + 56y = 9,65 (1)
Phng trnh ion rt gn ca cc phn ng
2Al + 6H
+
2Al
3+
+ 3H
2 |
(2)
x 1,5x
Fe + 2H
+
Fe
2+
+ H
2 |
(3)
y y
T (2) v (3)
2
H
V = 1,5 x + y = 0,325 y = 0,325 1,5x (4)
T (4) v (1) ta tnh c : x = 0,15 mol
%m
Al

=
0,15.27
.100% 41,19%
9, 65
=

10. PHNG PHP T CHN LNG CHT

Cch 1: Chn mt mol nguyn t, phn t hoc mt mol hn hp cc cht phn ng.
Cch 2: Chn ng t l lng cht trong u bi cho.
Cch 3: Chn cho thng s mt gi tr ph hp chuyn phn s phc tp v s n
gin tnh ton.
Sau y l mt s v d in hnh:
Cch 1: CHN 1 MOL CHT HOC HN HP CHT PHN NG
V d 1: Ho tan mt mui cacbonat kim loi M ha tr n bng mt lng va dung
dch H
2
SO
4
9,8% ta thu c dung dch mui sunfat 14,18%. M l kim loi g?
A. Cu. B. Fe. C. Al. D. Zn.
Hng dn gii
Chn 1 mol mui M
2
(CO
3
)
n
.
M
2
(CO
3
)
n
+ nH
2
SO
4
M
2
(SO
4
)
n
+ nCO
2
|
+ nH
2
O
C (2M + 60n) gam 98n gam (2M + 96n) gam

2 4
dd H SO
98n 100
m 1000n gam
9,8

= =

2 3 n 2 4 2
M (CO ) dd H SO CO
m m m m = +
dd mui

= 2M + 60n + 1000.n 44.n = (2M + 1016.n) gam.

( )
dd mui
2M 96 100
C% 14,18
2M 1016n
+
= =
+

M = 28.n n = 2 ; M = 56 l ph hp vy M l Fe.
(p n B)
V d 2: (Cu 1 - M 231 - Khi A - TSC 2007)
Khi ha tan hiroxit kim loi M(OH)
2
bng mt lng va dung dch H
2
SO
4
20%
thu c dung dch mui trung ho c nng 27,21%. Kim loi M l
A. Cu. B. Zn. C. Fe. D. Mg.
Xt 1 mol M(OH)
2
tham gia phn ng
M(OH)
2
+ H
2
SO
4
MSO
4
+ 2H
2
O
C (M + 34) gam 98 gam (M + 96) gam

2 4
dd H SO
98 100
m 490 gam
20

= =
( )
( )
4
dd MSO
M 96 100
m M 34 490
27, 21
+
= + + =
M = 64 M l Cu. (p n A)


Cch 2: Chn theo t l lng cht cho
V d 1: Hn hp X gm N
2
v c H
2
c t khi hi so vi H
2
bng 3,6. Sau khi tin
hnh phn ng tng hp c hn hp Y c t khi hi so vi H
2
bng 4. Hiu sut
phn ng tng hp l
A. 10%. B. 15%. C. 20%. D. 25%.
Hng dn
Theo pp ng cho, N
2
: H
2
bng 1 : 4. Chn s mol N
2
v H
2
l 1 mol v 4 mol
N
2
+ 3H
2

o
xt, t
p

2NH
3

Ban u: 1 4
Phn ng: x 3x 2x
Sau phn ng: (1 x) (4 3x) 2x
n
Y
= (5 2x) mol
p dng nh lut bo ton khi lng ta c m
X
= m
Y


1 2
2 1
n M 5 8 0,25
n 0,25 H .100 25%
n M 5 2n 7,2 1
= = = = =


V d 2: Phng in qua O
2
c hn hp kh O
2
, O
3
c M 33 = gam. Hiu sut phn
ng l
A. 7,09%. B. 9,09%. C. 11,09%. D.13,09%.
Hng dn
3O
2

TL
2O
3
Theo ng cho, t l mol O
2
: O
3
= 15 : 1. Chn s mol O
2
v O
3
ln lt l 15 v 1
mol
Tnh theo phn ng c s mol O
2
phn ng l 1,5; ban u l 16,5.
H = 9,09%.
Cch 3: CHN GI TR CHO HN HP
V d 1: X l hp kim gm (Fe, C, Fe
3
C), trong hm lng tng cng ca Fe l
96%, hm lng C n cht l 3,1%, hm lng Fe
3
C l a%. Gi tr a l
A. 10,5. B. 13,5. C. 14,5. D. 16.
Hng dn gii
Xt 100 gam hn hp X ta c m
C
= 3,1 gam,
3
Fe C
m = a gam v s gam Fe tng cng l
96 gam.

( )
3
C trong Fe C
12a
m 100 96 3,1
180
= =
a = 13,5. (p n B)
V d 2: Nung m gam X cha 80% khi lng gam CaCO
3
(phn cn li l tp cht
tr) mt thi gian thu c cht rn Y cha 45,65 % CaO. Tnh hiu sut phn hy
CaCO
3
.
A. 50%. B. 75%. C. 80%. D. 70%.
Hng dn gii
Chn m
X
= 100 gam
3
CaCO
m 80 gam = v khi lng tp cht bng 20 gam.
CaCO
3

o
t
CaO + CO
2
(hiu sut = h)
Phng trnh: 100 gam 56 gam 44 gam
Phn ng: 80 gam
56.80
.h
100

44.80
.h
100

Khi lng cht rn cn li sau khi nung l

2
X CO
44.80.h
m m 100
100
= .

56 80 45, 65 44 80 h
h 100
100 100 100
| |
=
|
\ .

h = 0,75 hiu sut phn ng bng 75%. (p n B)

V d 3. Mt hn hp gm CaCO
3
, Al
2
O
3
v Fe
2
O
3
trong Al
2
O
3
chim 10,2%,
Fe
2
O
3
chim 9,8%. Nung m gam hn hp ny nhit cao thu c cht rn c khi
lng bng
67m
100
khi lng hn hp ban u. Thnh phn % v khi lng cht rn
CaO, Al
2
O
3
, Fe
2
O
3
, CaCO
3
(d) th t l
A. 62,6%; 1,22%; 12,62%; 17,4%. B. 62,6%; 1,22%; 14,62%; 7,4%.
C. 66,6%; 1,82%; 14,62%; 7,4%. D. 52,6%; 1,22%; 14,62%; 7,4%.
Li gii
Vi mi m ta u tm c thnh phn % hn hp, n gin ta chn
m = 100g gam th Al
2
O
3
= 10,2 g; Fe
2
O
3
= 9,8 g v CaCO
3
= 80 g.
Khi nung hn hp ch c :
CaCO
3
CaO + CO
2

gim lng = 100 67 = 33 g chnh l lng CO
2
= 0,75 mol bay i

3 3
CaCO CaCO
n 0, 75 (mol) m 75 (g) = = , CaCO
3
d l 5 gam.
Hn hp sau khi nung c : 10,2 g Al
2
O
3
= 15,22%
9,8 g Fe
2
O
3
= 14,62%
5 g CaCO
3
d = 7,4% v 62,6% CaO.
V d 4. Cho m gam hn hp Na v Fe tc dng ht vi dung dch HCl thu c dung
dch X. Cho X tc dng vi dung dch KOH d, lc ly kt ta em nung trong khng
kh n lng khng i thu c cht rn nng m gam. % v khi lng Na, Fe ban
u l
A. 30% ; 70% B. 40% ; 60% C. 35% ; 65%
D. 50% ; 50%
Li gii
S phn ng :
Na

Fe
+ HCl H
2
+
2
NaCl
FeCl

+ KOH Fe(OH)
2

2
o
O
t
+
Fe
2
O
3
+ H
2
O

Vi mi m ta u tm c thnh phn % hn hp, n gin chn
m = 160g.

= = =
= =
=
2 3
Fe Fe O
Fe
Na
160
n 2n 2. 2 (mol)
160
2.56
%m 70%
160
%m 30%

V d 4. Cho m gam hn hp hai kim loi Mg, Al tc dng vi mt lng d dung
dch HCl thu c dung dch A v kh B. Lng kh B ny kh va ht
4m
1, 02
gam
CuO thnh Cu kim loi. Thnh phn % v khi lng cc kim loi Mg, Al l
A. 47,06%; 52,94% B. 50,00%; 50,00%
C. 40,00%; 60,00% D. 47,25%; 52,75%
Li gii
S phn ng :
Mg MgCl
2

+ HCl + H
2
+ CuO Cu + H
2
O
Al AlCl
3

Vi mi m u tm c thnh phn hn hp, n gin chn m = 1,02g.
Gi = =
Mg Al
n a (mol); n b (mol)
Ta c: 24a + 27b = 1,02 (1)
Tng s mol e m Mg, Al cho l : 2a + 3b.
S mol e ny c Cu
2+
(CuO :
4
80
= 0,05mol) nhn theo na phn ng sau :
Cu
2+
+ 2e Cu

0,05 0,1
Thu c h
= =


=
=


Mg
Al
%m 47, 06%
24a + 27b = 1,02 a 0, 02
2a+3b=0,1 b 0, 02
%m 52, 94%

V d 5. Hn hp A gm cc kim loi Mg, Al, Cu. Oxi ho hon ton m gam A bng
oxi khng kh th thu c 1,72m gam hn hp 3 oxit. Mt khc khi ho tan m gam A
bng dung dch HCl d thu c 0,952m lt kh H
2
(ktc). % Khi lng Mg, Al, Cu
trong A l
A. 30%; 50%; 20%. B. 25%; 55%; 20%. C. 30%; 54%; 16%. D. 25%; 50%;
25%.
Li gii
Mg Al Cu
n x(mol) ; n y(mol) ; n z(mol) = = =
S phn ng :
Vi mi m ta u tm c thnh phn hn hp, n gin chn m=100 g.
p dng s bo ton electron, bo ton khi lng ta c :
Trong (1) : = + +
e cho
n 2x 3y 2z
Cht nhn O:

= =
e nhn
172 100
4, 5 (mol) n 9
16

Trong (2) : = +
e cho
n 2x 3y
Cht nhn H
2
: = =
e nhn
0, 952.100
4, 25 (mol) n 8, 5
22, 4

=
+ + = =


+ + = = =


+ = = =


Mg
Al
Cu
%m 30%
24x 2y 64z 100 x 1, 25
2x 3y 2z 9 y 2 %m 54%
2x 3y 8, 5 z 0, 25 %m 16%

V d 6. Cho m gam oxit kim loi tan trong V lt dung dch HCl 7,3% va thu c
dung dch mui c nng 12,5%. CTPT ca oxit kim loi l
A. Fe
2
O
3
B. Al
2
O
3
C. CuO D. MgO
Hng dn
Vi mi m, V ta lun tm c CT oxit. Chn m, V khi lng dung dch HCl l
100g CuO
M
2
O
n
+ 2nHCl 2MCl
n
+ n H
2
O

0, 02
2n
0,02
0, 02
n


+
= =
+ +
M
M
M
0, 02
.(M 71n)
12, 5
n
M 64 CuO
0, 02
100
100 .(2M 16n)
2n

V d 4: Hn hp X gm N
2
v H
2
c
X
M 12, 4 = . Dn X i qua bnh ng bt Fe ri
nung nng bit rng hiu sut tng hp NH
3
t 40% th thu c hn hp Y.
Y
M c
gi tr l
A. 15,12. B. 18,23. C. 14,76. D. 13,48.
Hng dn gii
Xt 1 mol hn hp X m
X
= 12,4 gam gm a mol N
2
v (1 a) mol H
2
.
28a + 2(1 a) = 12,4 a = 0,4 mol
2
H
n 0, 6 mol =
N
2
+ 3H
2

o
xt, t
p

2NH
3
(vi hiu sut 40%)
Ban u: 0,4 0,6
Phn ng: 0,08 0,60,4 0,16 mol
Sau phn ng: 0,32 0,36 0,16 mol
Tng: n
Y
= 0,32 + 0,36 + 0,16 = 0,84 mol;
Theo nh lut bo ton khi lng ta c: m
X
= m
Y
.

Y
12, 4
M 14, 76 gam
0,84
= = . (p n C)
V d 6: Ho tan hon ton mt lng kim loi R ha tr n bng dung dch H
2
SO
4

long ri c cn dung dch sau phn ng thu c mt lng mui khan c khi lng
gp 5 ln khi lng kim loi R ban u em ho tan. Kim loi R l
A. Al. B. Ba. C. Zn. D. Mg.
Hng dn gii
Xt 1 mol kim loi ng vi R (gam) tham gia phn ng.
2R + nH
2
SO
4
R
2
(SO
4
)
n
+ nH
2

C R (gam)
2R 96n
gam mui
2
+ | |
|
\ .

( ) 2R 96n
5R
2
+
= R =
12n tha mn vi n = 2. Vy: R = 24 (Mg). (p n D)
Cc v d phn hu c :
V d 1: Cho dung dch axit axetic c nng x% tc dng va vi dung dch
NaOH 10% th thu c dung dch mui c nng 10,25%. Vy x c gi tr no sau
y?
A. 20%. B. 16%. C. 15%. D.13%.
Hng dn gii
Xt 1 mol CH
3
COOH:
CH
3
COOH + NaOH CH
3
COONa + H
2
O
60 gam 40 gam 82 gam

3
dd CH COOH
60 100
m gam
x

=

ddNaOH
40 100
m 400 gam
10

= =

60 100 82 100
m 400
x 10, 25

= + =
dd mui
gam.
x = 15%. (p n C).
V d 2: Hn hp A gm mt Anken v hiro c t khi so vi H
2
bng 6,4. Cho A i
qua niken nung nng c hn hp B c t khi so vi H
2
bng 8 (gi thit hiu sut
phn ng xy ra l 100%). Cng thc phn t ca anken l
A. C
2
H
4
.

B. C
3
H
6
. C. C
4
H
8
.

D. C
5
H
10
.
Xt 1 mol hn hp A gm (a mol C
n
H
2n
v (1a) mol H
2
)
Ta c: 14.n.a + 2(1 a) = 12,8 (1)
Hn hp B c M 16 14n = < (vi n > 2) trong hn hp B c H
2
d
C
n
H
2n
+ H
2

o
Ni, t
C
n
H
2n+2

Ban u: a mol (1a) mol
Phn ng: a a a mol
Sau phn ng hn hp B gm (1 2a) mol H
2
d v a mol C
n
H
2n+2
. tng n
B
= 1
2a.
p dng nh lut bo ton khi lng ta c m
A
= m
B


B
B
B
m
n
M
= ( )
12,8
1 2a
16
= a = 0,2 mol.
Thay a = 0,2 vo (1) ta c 140,2n + 2(1 0,2) = 12,8
n = 4 anken l C
4
H
8
. (p n C)
V d 3: Oxi ha C
2
H
5
OH bng CuO nung nng, thu c hn hp cht lng gm
CH
3
CHO, C
2
H
5
OH d v H
2
O c M = 40 vC. Hiu sut phn ng oxi ha l
A. 25%. B. 35%. C. 45%. D. 55%.
Xt 1 mol C
2
H
5
OH. t a mol C
2
H
5
OH b oxi ha. Vy a l hiu sut ca phn ng
oxi ha ru.
C
2
H
5
OH + CuO
o
t
CH
3
CHO + H
2
O + Cu
+

Ban u: 1 mol
Oxi ha: a mol a mol a mol
Sau phn ng: (1 a) mol C
2
H
5
OH d a mol a mol

46(1 a) 44a 18a
M 40
1 a
+ +
= =
+

a = 0,25 hay hiu sut l 25%. (p n A)
V d 4: (Cu 48 - M 182 - khi A - TSH 2007)
Hn hp gm hirocacbon X v oxi c t l s mol tng ng l 1:10. t chy hon
ton hn hp trn thu c hn hp kh Y. Cho Y qua dung dch H
2
SO
4
c, thu c
hn hp kh Z c t khi i vi hiro bng 19. Cng thc phn t ca X l
A. C
3
H
8
. B. C
3
H
6
. C. C
4
H
8
. D. C
3
H
4
.
Hng dn gii
t hn hp gm hirocacbon X gm C
x
H
y
(1 mol) v O
2
(10 mol ).
C
x
H
y
+
y
x
4
| |
+
|
\ .
O
2
xCO
2
+
y
2
H
2
O
1 mol
y
x
4
| |
+
|
\ .
mol x mol
y
2
mol
Hn hp kh Z gm x mol CO
2
v
y
10 x
4
(
| |
+
| (
\ .

mol O
2
d.

Z
M 19 2 38 = =


2
2
co
o
n
1
n 1
=
Vy:
y
x 10 x
4
= 8x = 40 y.
x = 4, y = 8 tho mn p n C.
V d 5: A l hn hp gm mt s hirocacbon th kh, B l khng kh. Trn A vi
B cng nhit p sut theo t l th tch (1:15) c hn hp kh D. Cho D vo
bnh kn dung tch khng i V. Nhit v p sut trong bnh l t
o
C v p atm. Sau khi
t chy A trong bnh ch c N
2
, CO
2
v hi nc vi
2 2
CO H O
V : V 7: 4 = a bnh v
t
o
C.
p sut trong bnh sau khi t l p
1
c gi tr l
2
2
CO
O
(n ) 44 6
38
(n ) 32 6
A.
1
47
p p.
48
= B. p
1
= p. C.
1
16
p p.
17
= D.
1
3
p p.
5
=
t A: C
x
H
y
+
2
y
x O
4
| |
+
|
\ .
xCO
2
+
2
y
H O
2

V phn ng ch c N
2
, H
2
O, CO
2
cc hirocacbon b chy ht v O
2
va .
Chn
x y
C H
n 1 = n
B
= 15 mol
2
O
y 15
n x 3
4 5
= + = =
p.
mol.

2 2
N O
n 4n 12 mol = =

y
x 3
4
x : y 2 7: 4

+ =

x =
7
3
; y =
8
3

V nhit v th tch khng i nn p sut t l vi s mol kh, ta c:

1
p 7 3 4 3 12 47
p 1 15 48
+ +
= =
+

1
47
p p.
48
= (p n A)
V d 6: t chy hon ton a gam hn hp X hai hirocacbon A, B thu c
132.a
41

gam CO
2
v
2
45a
gam H O
41
. Nu thm vo hn hp X mt na lng A c trong hn
hp X ri t chy hon ton th thu c
2
165a
gam CO
41
v
2
60, 75a
gam H O
41
. Bit A,
B khng lm mt mu nc Br
2
.
a) Cng thc phn t ca A l
A. C
2
H
2
.

B. C
2
H
6
. C. C
6
H
12
. D. C
6
H
14
.
b) Cng thc phn t ca B l
A. C
2
H
2
.

B. C
6
H
6
. C. C
4
H
4
.

D. C
8
H
8
.
c) Phn trm s mol ca A, B trong hn hp X l.
A. 60%; 40%. B. 25%; 75%.
C. 50%; 50%. D. 30%; 70%.
Hng dn gii
a) Chn a = 41 gam.
t X
2
CO
132
n 3 mol
44
= = v
2
H O
45
n 2, 5 mol
18
= = .
t
1
X A
2
| |
+
|
\ .

2
CO
165
n 3, 75 mol
44
= = v
2
H O
60, 75
n 3, 375 mol
18
= = .
t
1
A
2
thu c (3,75 3) = 0,75 mol CO
2
v (3,375 2,5) = 0,875 mol H
2
O.
t chy A thu c
2
CO
n 1, 5 mol = v
2
H O
n 1, 75 mol = .
v
2 2
H O CO
n n > A thuc loi ankan, do :
( )
n 2n 2 2 2 2
3n 1
C H O nCO n 1 H O
2
+
+
+ + +

2
2
CO
H O
n
n 1, 5
n n 1 1, 75
= =
+
n = 6 A l C
6
H
14
. (p n D)
b) t B thu c (3 1,5) = 1,5 mol CO
2
v (2,5 1,75) = 0,75 mol H
2
O
Nh vy
C
H
n 1, 5 1
n 0, 75 2 1
= =

cng thc tng qut ca B l (CH)


n
v X khng lm
mt mu nc Brom nn B thuc aren B l C
6
H
6
. (p n B)
c) V A, B c cng s nguyn t C (6C) m lng CO
2
do A, B to ra bng nhau (1,5
mol) n
A
= n
B
.
%n
A
= %n
B
= 50%. (p n C)
V d 7: Trn a gam hn hp X gm 2 hirocacbon C
6
H
14
v C
6
H
6
theo t l s mol
(1:1) vi m gam mt hirocacbon D ri t chy hon ton th thu c
2
275a
gam CO
82
v
94, 5a
82
gam H
2
O.
a) D thuc loi hirocacbon no
A. C
n
H
2n+2
.

B. C
m
H
2m2
. C. C
n
H
2n
.

D. C
n
H
n
.
b) Gi tr m l
A. 2,75 gam. B. 3,75 gam. C. 5 gam. D. 3,5 gam.
Hng dn gii
a) Chn a = 82 gam
t X v m gam D (C
x
H
y
) ta c:

2
2
CO
H O
275
n 6, 25 mol
44
94, 5
n 5, 25 mol
18

= =

= =


C
6
H
14
+
19
2
O
2
6CO
2
+ 7H
2
O
C
6
H
6
+
15
2
O
2
6CO
2
+ 3H
2
O
t D:
x y 2 2 2
y y
C H x O xCO H O
4 2
| |
+ + +
|
\ .

t
6 14 6 6
C H C H
n n b mol = = ta c:
86b + 78b = 82
b = 0,5 mol.
t 82 gam hn hp X thu c:
( )
2
CO
n 0, 5 6 6 6 mol = + =
( )
2
H O
n 0, 5 7 3 5 mol = + =
t chy m gam D thu c:

2
CO
n 6, 25 6 0, 25 mol = =

2
H O
n 5, 25 5 0, 25 mol = =
Do
2 2
CO H O
n n = D thuc C
n
H
2n
. (p n C)
b) m
D
= m
C
+ m
H
= 0,25(12 + 2) = 3,5 gam. (p n D)
V d 8. t chy hon ton m gam cht hu c A cha C, H, O thu c
22m
15
g CO
2

v
3m
5
g H
2
O. Bit rng 3,6g hi A c th tch bng th tch ca 1,76g CO
2
( cng
iu kin). CTPT ca A l
A. C
2
H
6
O
2
B. C
3
H
6
O
3
C. C
3
H
4
O
3
D. C
2
H
4
O
2

Li gii
Vi mi m ta u xc nh c CTPT ca A, chn m = 15 gam.

= =
+
= = = = =
= = = =
2
2
C(A) CO
H(A) H O O
C H O 2 n
3 6 3
n n 0, 5 mol
9 15 0, 5.12 1
n 2n 2. 1(mol) ; n 0, 5 (mol)
18 16
3, 6
n : n : n 1: 2 : 1 (CH O) 90 n 3
0, 04
CTPT ca A l C H O .

You might also like