Kapitulli 1 Statistika 2

UNIVERSITY FOR BUSINESS AND TECHNOLOGY - Statistical Methods for Business II
Prgatitur nga Armend Shabani www.armendshabani.org

1
KORRELACIONI DHE REGRESIONI
1. HYRJE
N shum situata n biznes, t vrejturit e varshmris n mes t variablave sht me
rndsi. Pr shembull, sht e logjikshme t supozojm se shitja e nj prodhimi sht
e ndrlidhur me mimin e saj si dhe me shpenzimet pr reklam.
N rastin e vendim-marrjes sht e rndsishme t identifikohet nse ekziston
varshmri lineare n mes t dy variablave dhe nse po t caktohet fuqia e saj.
Varshmria mund t identifikohet nse prdorim grafikun e quajtur diagrami i
shprndarjes (scatter diagram), kurse fuqia mund t caktohet prmes madhsis
statistike q quhet koeficienti i korrelacionit (correlation coefficient).
2. DIAGRAMI I SHPRNDARJES
Diagrami i shprndarjes sht t paraqiturit e pikave n grafikun . X Y
Boshti y paraqet variabln e varur (variabla q nuk mund t kontrollohet nga
vendim-marrsi) (angl. dependent variable).
Boshti x paraqet variabln e pavarur (variabla q mund t kontrollohet nga vendim-
marrsi) (angl. independent variable).
Le t kuptojm kt me an t shembujve vijues:
Shembulli 1. sht dhn tabela vijuese:
Tabela 1. Popullata e bots (n miliarda)
Viti Popullata e bots (n miliarda)
1650 0.5
1850 1
1930 2
1976 4
2013 8 (parashihet)
Le t paraqesim Diagramin e shprndarjes pr tabeln vijuese:
Popullata e bots (n miliarda)
0
2
4
6
8
10
1600 1700 1800 1900 2000 2100
Viti
P
o
p
u
l
l
a
t
a
2
3. VARSIA E RASTIT
Shembulli 2. T dhnat n tabeln dhe n diagramin e shprndarjes vijues tregojn
dshtimin e bizneseve dhe diplomimin e studentve gjat gjasht
muajve.
Tabela 4
Muajt Dshtimi i bizneseve Diplomimi i studentve
Janar 10 5
Shkurt 14 7
Mars 13 7
Prill 17 8
Maj 18 8
Qershor 20 9
Shembull i varsis s rastit
8
10
12
14
16
18
20
22
4 5 6 7 8 9 10
Diplomimi i studentve
D
s
h
t
i
m
i

i

b
i
z
n
e
s
e
v
e
Ndonse, diagrami sugjeron nj varshmri t lart mes ktyre dy dukurive (sepse
vrehet rritje n t dy grupet), megjithat sht e qart se nuk ka asgj reale q do t
sugjeronte varsin mes dukurive t msiprme. Do t themi se nj situat e till m
tepr paraqet rastsi. Varsin e till e quajm varsi t rastit (angl. Causal
relashionship).
3
4. KOEFICIENTI I KORRELACIONIT
Analiza e korrelacionit sht teknik matematike q shrben pr t matur fuqin e
varshmris n mes t dy variablave. Koeficienti i korrelacionit shnohet me r dhe
merr vlera n mes numrave -1 dhe 1.
Le t shqyrtojm figurat vijuese:
N figurn e msiprme 1, r = q tregon pr korrelacion perfekt pozitiv (angl. perfekt
positive correlation) n mes t dy variablave.
Kjo do t thot se t gjitha t dhnat shtrihen n nj drejtz, dhe rritja e variabls x
sjell rritjen e variabls y (kjo sht arsyeja q korrelacioni n kt rast quhet pozitiv)
dhe pr do vler t njohur t x it mund t dijm saktsisht vlern e y it.
N figurn e msiprme, vrejm se me rritjen e x it rritet edhe y. Ndonse t dhnat
nuk shtrihen n nj drejtz, ato jan shum pran njra tjetrs. N kso situate themi
se kemi t bjm me korrelacion t fuqishm pozitiv (angl. strong positive
correlation) n mes t dy variablave. Vlera e r- it n kto raste sht afro 0.8.
N pjesn e majt t figurs, vrejm se vlera e x it nuk ndikon fare n vlern e y it
( pa marr parasysh vlern x, y i sht konstant). N kt rast vlera 0 r = tregon se
nuk ka korrelacion n mes dy variablave.
N ann tjetr, n pjesn e majt t figurs, kemi disa shnjime, por jo ndonj asocim
n mes t vlerave t x it dhe t y it. Pr kt themi se kemi korrelacion t vogl n
mes dy variablave. Kshtu vlera e r it do t jet mes -0.3 deri 0.3.
Dhe n fund n figurn poshtme, kemi situatn kur rritja e vlers s x it sjell
zvoglimin e vlers s y it. N kt rast kemi korrelacion t fuqishm negativ
(strong negative correlation).
4
5. NJEHSIMI I KOEFICIENTIT T KORRELACIONIT
Momenti i prodhimit i Personit pr koeficientin e korrelacionit (angl. Pearsons
product moment correlation coefficient) mat fuqin e varshmris s mundshme
lineare n mes t dy variablave.
Formula pr t njehsuar koeficientin e korrelacionit sht:
2 2 2 2
( ) ( )
n xy x y
r
n x x n y y

=
( (

(1)
ku n numri i dysheve t shqyrtuara.
Le t paraqesim disa shembuj me qllim t ilustrimit t asaj q u cek.
Shembulli 3. Tabela vijuese paraqet shpenzimet pr reklam q ndrlidhen me
shitjen e prodhimeve t ndryshme.
T paraqitet diagrami i shprndarjes.
T njehsohet koeficienti i korrelacionit.
T komentohet varshmria n mes t dy variablave.
Tabela 5
Shitja
(n mijra euro) (y)
Shpenzimet
(n qindra euro) (x)
27 10
38 15
31 14
27 7
40 16
14 6
20 8
30 10
19 6
33 11
Zgjidhja. Detyrn do ta zgjidhim n disa hapa:
Hapi 1. S pari caktojm variabln e pavarur (x) dhe variabln e varur (y).
Pse shpenzimet paraqiten n boshtin x? Pse shitja paraqitet n boshtin y?
Udhzim. Cila nga elementet shpenzim, shitje mund t kontrollohet e cili jo?
Hapi 2. Paraqesim diagramin e shprndarjes
5
0
10
20
30
40
50
0 5 10 15 20
Shpenzimet
S
h
i
t
j
a
Nga grafiku i msiprm vrejm se me rritjen e shpenzimeve pr reklama rritet edhe
shitja. Po ashtu vrejm se t dhnat jan mjaft t grumbulluara, gj q si e dim
sugjeron korrelacion t fuqishm pozitiv n mes t dy variablave.
Hapi 3. Njehsojm koeficientin e korrelacionit
Nse i referohemi formuls (1) vrejm se duhet t njehsojm shumat vijuese:
x
shuma e t gjitha vlerave t x it.

10 15 14 7 16 6 8 10 6 11 279. x = + + + + + + + + + =
shuma e t gjitha vlerave t y it.

27 38 31 27 40 14 20 30 19 33 103. y = + + + + + + + + + =
2
x
shuma e katrorve t vlerave t x it.

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
10 15 14 7 16 6 8 10 6 11 1183. x = + + + + + + + + + =
2
y
shuma e katrorve t vlerave t y it.

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
27 38 31 27 40 14 20 30 19 33 8409. y = + + + + + + + + + =
xy
shuma e prodhimeve xy;

27 10 38 15 31 14 27 7 40 16 20 8 30 10 19 6 33 11 3124. xy = + + + + + + + + =
Vrejm se 10 n = (n numri i dysheve (shpenzimet, shitja)).

T njjtat kalkulime mund ta paraqesim n tabel. (madje nse jemi duke prdorur
programet aplikative, p.sh. EXCEL, m e prshtatshme sht q t dhnat ti
paraqesim n tabel.
6
Tabela 6
Shitja
(y)
Shpenzimet
(x)
2
x
2
y
xy
27 10 100 729 270
38 15 225 1444 570
31 14 196 961 434
27 7 49 729 189
40 16 256 1600 640
14 6 36 196 84
20 8 64 400 160
30 10 100 900 300
19 6 36 361 114
33 11 121 1089 363
279 y =
103 x =
2
1183 x =
2
8409 y =
3124 xy =
10. n =
Kto rezultate i paraqesim n formul dhe merret:
2 2 2 2 2 2
10 3124 103 279
( ) ( ) 10 1183 103 10 8409 279
n xy x y
r
n x x n y y

= =
( ( ( (

Vrejm se 0.906. r = Meq vlera e r it sht afr +1, ather prfundojm se kemi
t bjm me varshmri t lart pozitive n mes t dy variablave.
Detyra pr ushtrime t pavarura
Detyra 1. Pr tabelat vijuese t paraqitet Diagrami i shprndarjes, t caktohet koeficienti i
korrelacionit dhe t komentohet varshmria n mes t dy variablave.
a)
x 3 7 9 11 14 14 15 21 22 23 26
y 5 12 5 12 10 17 23 16 10 20 25
b)
x 0.6 1 2 2.5 2.8 3.6 4 4 4 5
y 5 10 15 10 2.5 7.5 2.5 5 15 10
Detyra 2. Klubi i atletiks, ka vendosur q t paraqes n mnyr teorike ndikimin n pesh t
vrapimit dhe sasis s kaloris s konsumuar. Dymbdhjet antar t klubit, me kujdes
kan regjistruar numrin e minutave t vrapimit dhe kalorit e konsumuara gjat nj jave.
T dhnat jan paraqitur n tabeln vijuese:
0.906. =
7
Tabela 7.
Humbja e peshs Ushtrimet e vrapimit (min) Kalorit e konsumuara
0.6 112 9560
2.7 185 7425
1.3 174 10125
1.4 148 8335
2.4 192 9919
3.6 230 7200
3.5 240 8100
2.4 170 8130
2.5 190 8310
2.1 186 11200
3.3 230 7000
1.2 67 7400
a) T paraqiten t dy diagramet e shprndarjes pr t ilustruar varsis n mes t humbjes s
peshs dhe ushtrimeve t vrapimit si dhe humbjes s peshs dhe konsumimit t kalorive.
Prshkruani karakteristikat e grafikve dhe vlersoni se sa mund t jet koeficienti i
korrelacionit.
b) T njehsohet koeficienti i korrelacionit n t dy rastet.
c) Duke i komentuar rezultatet tregoni se cili nga dy faktort e msiprm (vrapimi, kalorit) m
tepr ndikojn n humbjen e peshs.
6. RANGU I KOEFICIENTIT T KORRELACIONIT
Tek koeficienti i korrelacionit pr momentin e prodhimit t Personit vrejm se t
dhnat duhet t jen numerike.
Ekziston mundsia q t matet varshmria n mes t ndryshoreve numerike dhe jo
numerike, nse t dhnat jo numerike jan paraqitur n form t rangut (pr shembull,
emrat e prodhimeve t ranguara sipas preferencs).
Formula pr koeficientin e korrelacionit n kt rast sht:
2
2
6
1
( 1)
d
r
n n
(2)
ku:
n numri i dysheve t shqyrtuara
d diferenca n mes rangut t x it dhe y it. ( ). d x y =
Interpretimi i koeficientit t korrelacionit sht si n njsin paraprake.
Le t shohim kt q tham prmes shembujve:
Shembulli 4. Instituti pr Hulumtime Shkencore, paraqiti listn e 9 universiteteve m
t suksesshme gjat vitit t kaluar. N t njjtn koh edhe revista
Biznesi, paraqiti listn e ngjashme n baz t analizave t ekipit t tyre.
8
T dhnat e dy hulumtimeve jan paraqitur n tabeln vijuese:
Tabela 8.
Universiteti Instituti Revista
UBT 1 3
ABC 4 2
Liria 7 6
Kolegji 7 2 1
Naim Frashri 3 4
Kolegji i Shkencave 5 7
Fakulteti i Arteve 9 8
Instituti i Gjeologjis 8 5
Fakulteti i Biznesit 6 9
T njehsohet koeficienti i prshtatshm i korrelacionit (angl. suitable correlation
coefficient) dhe t komentohen rezultatet.
Zgjidhja. Nse i referohemi formuls (2), vrejm se duhet t njehsojm katrorin e
ndryshimit t rangjeve
2
( ). d
Kt e paraqesim n tabeln vijuese:
Tabela 9.
Universiteti Instituti Revista d d
2
UBT 1 3 -2 4
ABC 4 2 2 4
Liria 7 6 1 1
Kolegji 7 2 1 1 1
Naim Frashri 3 4 -1 1
Kolegji i Shkencave 5 7 -2 4
Fakulteti i Arteve 9 8 1 1
Instituti i Gjeologjis 8 5 3 9
Fakulteti i Biznesit 6 9 -3 9
2
34 d =
Ather kemi:
2
2 2
6
6 34
1 1 0.71.
( 1) 9(9 1)
d
r
n n
= = =

Meq 0.71, r = kemi t bjm me prputhshmri mesatare n mes t dy hulumtimeve.

N shembullin paraprak, q t dy grupet e t dhnave ishin t ranguara. Ndonjher,
mund t ndodh q nj bashksi e t dhnave t ket nevoj pr rangim. Le ti
referohemi p.sh. tabels vijuese:
Tabela 10.
T dhnat 39 28 28 20 17 17 17 15 13
Rangu 1 2.5 2.5 4 6 6 6 8 9
( 2,3) ndaje
(5, 6, 7) ndaje
Le t sqarojm kt me an t shembullit vijues:

Shembulli 5. Shtpia botuese Alfa paraqiti rangimin pr shtat librat m t shitura
t vitit. N tabeln vijuese sht paraqitur shitja e ktyre librave prmes
internetit. Duke e njehsuar koeficientin e prshtatshm t korrelacionit,
9
t komunikohet varshmria n mes librave m t shitura gjat vitit si
dhe t atyre t shitura prmes internetit.
Tabela 11.
Rangu Libri Shitja (qindra euro)
1 Statistika financiare 42
2 Metodat numerike 50
3 Gjenetika 29
4 Pasojat e nj filozofie t oroditur 40
5 Suksesi 42
6 Diplomacia e shekullit 27
7 Viti IX 21
Zgjidhja. N kt rast vetm njra bashksi e t dhnave sht paraqitur n form t
rangut, kshtu q fillimisht duhet q t dhnat e paranguara, ( n kt rast
t tilla jan t dhnat q ndrlidhen me shitjen prmes internetit) duhet t
rangohen.
Nga pjesa e tabels pr shitjen prmes internetit vrejm se Metodat
numerike kan numrin m t madh t shitjes, kshtu q atij libri i
shoqrohet numri 1.
N vijim, vrejm se q t dyja Statistika financiare dhe Suksesi kan
pasur shitje t njjt, prej 4200 eurosh. Kjo do t thot se ato dy libra
duhet t ndajn vendin e 2 dhe t 3, kshtu q t dy librave u jepet rangu
2 3
2.5 .
2
+ | |
=
|
\ .
Ngjashm vazhdohet me librat e tjera.
Rezultatet po i paraqesim prmes tabels vijuese:
Tabela 12.
Rangu Libri Shitja Rangimi sipas
internetit
d d
2
1
Statistika financiare
42 2.5 1-2.5=-1.5 2.25
2
Metodat numerike
50 1 2-1=1 1
3
Gjenetika
29 5 -2 4
4
Pasojat e nj filozofie ...
40 4 0 0
5
Suksesi
42 2.5 2.5 6.25
6
Diplomacia e shekullit
27 6 0 0
7
Viti IX
21 7 0 0
2
13.5 d =
N vijim kemi:
2
2 2
6
6 13.5
1 1 0.76.
( 1) 7(7 1)
d
r
n n
= = =


10
Kshtu q mund t prfundojm se kemi t bjm me korrelacion t mesatar pozitiv
( (0.4, 0.8) r e ) n mes t dhnave.
Detyra 3. Pak pas prfundimit t zgjedhjeve, Instituti pr Hulumtime Statistikore, paraqiti ranglistn e
partive politike. Pas dy ditsh, u publikua ranglista prfundimtare. T dhnat jan t
paraqitura n tabeln vijuese
Tabela 13.
Partia politike Ranglista e Institutit Ranglista finale
A 4 1
B 2 4
C 1 3
D 3 2
E 5 6
F 7 7
G 6 8
H 8 9
I 9 5
T njehsohet koeficienti i prshtatshm i korrelacionit dhe t komentohen rezultatet.
Detyra 4. Njmbdhjet printer, t prshtatshm pr kompjuter personal mimet e t cilve sillen prej
200 euro dhe 450 euro. U vlersuan nga disa student. Ata duhej t vlersonin shpejtsin
dhe kualitetin e shtypit s printerit.
Vlersimi i ktyre printerve, prfshir edhe rangimin e prgjithshm jan prmbledhur si
vijon:
Tabela 14.
Modeli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Shpejtsia 25 40 35 45 10 30 25 35 30 20 25
Kualiteti 70 35 50 60 75 40 40 25 30 70 60
Rangimi i prgjithshm 4 2 1 3 7 6 5 8 11 9 10
mimi (euro) 210 229 400 350 370 410 440 410 260 415 225
a) T njehsohet koeficienti i korrelacionit n mes t shpejtsis dhe kualitetit t shtypit
dhe t interpretohet prgjigja.
b) T njehsohet rangu i koeficientit t korrelacionit n mes t rangimit t prgjithshm dhe
mimit dhe t interpretohet prgjigja.
7. MODELET LINEARE
Paraqitja e modelit t regresionit linear (angl. linear regresion model) bhet me an t
funksionit linear.
Prkujtojm se funksioni i trajts
y a bx = +
sht funksion linear.
N kt rast:
y sht variabla e varur
x variabla e pavarur.
Funksionet lineare n sistemin koordinativ paraqesin drejtza.
Le ti referohemi shembullit vijues:
11
Shembulli 6. Dy kompani telefonike ofrojn tarifa t ndryshme pr telefonin
mobile. Vala S ofron parapagimin 15 euro n muaj dhe 50 cent pr
thirrje nj minutshe, gjersa Vala T ofron parapagim 17.25 euro n
muaj por vetm 35 cent pr nj minut telefonat.
a) T formohen ekuacionet pr shpenzimet telefonike n secilin rast.
b) T paraqitet grafiku i prbashkt pr mimet n secilin rast nse
supozohet se gjat nj muaji telefonohet prej 0 deri 40 min.
c) T prcaktohet niveli i thirrjeve t cilin tarifat e Vals T jan m t
lira.
d) Sa sht mimi i prgjithshm mujor n kt nivel t thirrjeve?
Zgjidhja.
a) Vala S:
Shpenzimet = 15 + 0.5 minutat
apo
15 0.5 y x = + (1)
Vala T:
Shpenzimet = 17.25 + 0.35 minutat
apo
17.25 0.35 y x = + (2)
N t dy rastet y shpenzimet; x numri i minutave t thirrjeve.
b) Pr t paraqitur grafikun, plotsojm tabeln:
Tabela 15.
Minutat 0 10 20 30 40
Vala S 15 20 25 30 35
Vala T 17.25 20.75 24.25 28 31.25
40
35
30
25
20
15
10
5
0 10 20 30 40
Minutat
S
h
p
e
n
z
i
m
e
t

(
e
u
r
o
)
Vala S
Vala T
12
c) Vala T do t jet m e lir duke filluar nga pika e prerjes s drejtzave. Pr t
caktuar kt pik veprojm si vijon:
15 0.5 17.25 0.35 x x + = +
0.5 0.35 17.25 15 x x =
0.15 2.25 x =
2.25
; 15.
0.15
x x = =
Pra, nse do t thrrasim m pak se 15 minuta n muaj vala S ofron mime m
t lira, n t kundrtn, nse do t flasim m tepr se 15 minuta vala T do t jet
m e lir.
d) N nivelin e thirrjeve prej 15 minutash n muaj, q t dy kompanit ofrojn
mim t njjt.
Pr t caktuar mimin mund t prdorim secilin nga ekuacionet (1), (2).
15; 15 0.5 15 15 7.5 22.5 x y = = + = + =
15; 17.25 0.35 15 17.25 5.25 22.5 x y = = + = + =
mimi i prgjithshm pr 15 minuta thirrje (n t dy kompanit) sht 22.5 euro.
Detyra 5. Dy qytetar t dy vendeve t ndryshme, provojn t kuptojn se n cilin prej vendeve t tyre
mimi i energjis elektrike sht m i lir.
Personi A: Ne paguajm parapagim prej 12 euro n tre muaj dhe 6 cent pr nj njsi t
energjis s shpenzuar.
Personi B: Ne vendin ton, parapagimi sht 4.75 euro n muaj dhe 5.5 cent pr nj njsi t
energjis s shpenzuar.
a) T paraqiten ekuacionet pr shpenzimet n t dy rastet.
b) T paraqitet grafiku i prbashkt pr mimet n secilin rast (t mendohet se gjat nj
muaji harxhohet 0 200 njsi t energjis).
c) T prcaktohet niveli n t cilin personi B paguan m pak pr energjin elektrike.
Detyra 6. Klubi futbollistik, pr prcjelljen n stadium t deri n 30 ndeshjeve, gjat nj viti ofron dy
mime:
mimi i par: 2.3 euro pr nj ndeshje.
mimi i dyt: parapagimi 20 euro dhe 1.9 euro pr ndeshje.
a) T paraqiten ekuacionet pr mimet n t dy rastet,
b) T paraqitet grafiku i prbashkt pr mimet n secilin rast.
c) Sa ndeshje duhen prcjell n mnyr q mimi i dyt t jet m i volitshm?
8. REGRESIONI I THJESHT LINEAR
Ekuacionet (funksionet) lineare t shembujve t msiprm jan shembuj t modelit
determinues. N detyrn paraprake nse dihen minutat e thirrjeve telefonike,
saktsisht mund t prcaktojm mimin, pa ln vend pr dyshime. Megjithat, n
jetn reale, m shpesh prdoret modeli probabilistik. Regresioni i thjesht linear
(angl. simple linear regresion) paraqet shembull t ktij modeli.
13
Le ti referohemi srish funksionit
. y a bx = +
Duhet t caktojm afrsisht vlerat e a s dhe b s.
Regresioni i thjesht linear sht teknik q prdoret pr kt qllim. Formulat pr
prcaktimin e a-s dhe b-s jan:
2 2
; .
( )
n xy x y y b x
b a
n x x n n

= =

Le t shohim kt n shembullin vijues:
Shembulli 7. a) T caktohet koeficienti i korrelacionit r pr t dhnat vijuese. T
caktohet diagrami i shprndarjes.
Tabela 16.
Shitja (mijra euro) 25 35 29 24 38 12 18 27 17 30
Shpenzimet e shpalljeve (qindra euro) 8 12 11 5 14 3 6 8 4 9
b) T caktohet ekuacioni i regresionit linear dhe ti shtohet diagramit
t shprndarjes si dhe t bhet parashikimi.
pr shitjen nse shpenzimet e shpalljeve jan:
i) 700 euro; ii) 1800 euro
Zgjidhja. Njehsimet tregojn se:
a)
2
80; 255; 756; 2289; x y x xy = = = =

10; n =
Po ashtu, leht tregohet se 0.948. r =
b) Le t njehsojm n vijim b, a.
2 2 2
10 2289 80 255
2.147.
( ) 10 756 (80)
n xy x y
b
n x x

= = =

255 80
2.147 8.328.
10 10
y b x
a
n n
= = =

Prandaj ekuacioni do t jet 8.328 2.147 . y x = +
Diagramet e rastit a dhe t drejtzs po i paraqesim n nj grafik.
S pari po e paraqesim tabeln
Tabela 16.
x 0 10 15
8.328 2.147 y x = + 8.328 29.798 40.533
14
0
10
20
30
40
0 5 10 15
Shpenzimet
S
h
i
t
j
a
i) Pr t br parashikimin pr i) 700 euro zvendsojm 7 x = n ekuacionin
8 328 2.147 y x = +
Merret:
8 328 2.147 7 23.357 y = + =
ii) 18 x =
8 328 2.147 18 46.974 y = + =
9. VLERSIMI I SAKTSIS S PARASHIKIMIT
Le ti referohemi rasteve i) dhe ii) n shembullin paraprak.
N rastin i) vlera 7 x = i takon rangut t t dhnave t detyrs (x lviz prej 3 14) .
Ky lloj i parashikimit njihet si interpolimi, dhe parashikimi q rezulton ka shum
gjas t jet i sakt, meq vlera e r it sht e lart dhe modeli prshtatet me t
dhnat.
N rastin ii), vlera 18 x = del jasht rangut t t dhnave origjinale dhe nuk mund t
jemi t sigurt se modeli vazhdon t prputhet me t dhnat. Ky lloj i parashikimit
quhet ekstrapolim dhe n parashikime t tilla duhet t jemi m t kujdesshm.
Detyra 7. Kompania e transportit paparaqitur t dhnat vijuese q ndrlidhen udhtimin kur dihet
distanca e udhtimit dhe koha. Kompania sht e interesuar q t prgatis modelin me an
t s cilit parashihet koha pr nj udhtim, nse dihet distanca.
Tabela 17.
Distanca (km) Koha (or)
200 3.2
120 2.0
175 3.0
150 2.0
300 4.7
320 5.5
240 3.8
180 2.8
210 3.4
260 4.5
Me qllim t thjeshtimit jan dhn: 2155 x =
, 34.9 y =
,
2
501625 x =
,
15
2
133.67 y =
, 8175 xy =
a) T paraqiten t dhnat prmes diagramit t shprndarjes

b) T caktohet koeficienti i korrelacionit dhe ekuacioni i drejtzs s regresionit.
c) Dy kamion nisen nga depoja. Njri prej tyre bn rrugn prej 90 km gjersa tjetri 220 km. Duke
prdorur ekuacionin e regresionit vlersoni kohn e tyre t udhtimit. Sa mund ti besoni
prgjigjeve n kto dy raste?

Kapitulli 1 Statistika 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kapitulli 1 Statistika 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERSITY FOR BUSINESS AND TECHNOLOGY - Statistical Methods for Business II

Prgatitur nga Armend Shabani www.armendshabani.org

shuma e t gjitha vlerave t x it.

shuma e t gjitha vlerave t y it.

shuma e katrorve t vlerave t x it.

shuma e katrorve t vlerave t y it.

shuma e prodhimeve xy;

Vrejm se 10 n = (n numri i dysheve (shpenzimet, shitja)).

Meq 0.71, r = kemi t bjm me prputhshmri mesatare n mes t dy hulumtimeve.

Le t sqarojm kt me an t shembullit vijues:

UNIVERSITY FOR BUSINESS AND TECHNOLOGY - Statistical Methods for Business II

a) T paraqiten t dhnat prmes diagramit t shprndarjes

You might also like