Pikpamjet e Aristotelit mbi shtetin

Ushtrime nr.3

Bashksia shoqrore dhe mendimi politik

Pr Aristotelin, njeriu, nga natyra sht qenie e gjall politike; sepse vepra m e mir e veprimit t njeriut sht Polisi, shteti N filozofin e mendimit praktik, veoi pr her t par si shkenc m vete edhe shkencn politike t ciln e quajti si shkenc mbretrore

Bashksia shoqrore dhe mendimi politik

Piknisjen e determinimit t shtetit e prbn pra prcaktimi i qenies s njeriut, derisa n qendr t vmendjes qndron vetruajtja Varsisht nga ajo se a konsiderohet njeriu n mnyr pesimiste si agresiv apo n mnyr optimiste si qenie e shoqrueshme, bie edhe koncepti i shtetit Pr do rast, shteti duhet t`i prmbush marrveshjet e arritura m par, edhe nse pr kt sht e nevojshme dhuna fizike.

Bashksia shoqrore dhe mendimi politik

N kuadr t bashksis shoqruese dhe t mendimit politik mbi shtetin Aristoteli n librin e tij Politea paraqet edhe tezat etj shkencore e praktike se: Njeriu sht qenie politike, shteti sht bashksi e prkryer, kurse shteti natyror si dhe shteti pr nga natyra sht shum m i vjetr se sa familja (bashksia) dhe individt Pr Aristorielin dhe teorin e tij shkencore familja sht nj qeliz e vogl dhe e par e

Bashksia shoqrore dhe mendimi politik

Filozofia politike e subjektivitetit niset nga prcaktimi i qenies s njeriut, nga antropologjia politike Me t arsyetohet domosdoshmria e shtetit si garanc e siguris s vetruajtjes, garanc t bashkjetess n paq t njerzve Derisa Aristoteli e konsideronte jetn e mir t njerzve si qllim t shtetit, qllimi i bashkjetess s njerzve t organizuar n form shtetror sht sigurimi i vetruajtjes

Marrveshja shoqrore

Si arrihet kalimi nga gjendja natyrore n gjendjen shtetrore? Prgjigja e filozofis politike t kohs s re sht: prmes lidhjes s marrveshjes N kt marrveshje kufizohet liria e pakufizuar e vetruajtjes s individit dhe at at mnyr, sipas s cils liria individuale e t gjithve mund t ruhet s bashku Kjo e drejt ndrsa mund t kufizohet, n mnyr q t ekzistojn t drejtat e patjetrsueshme t t gjith

Marrveshja shoqrore

do shtet sht nj bashkim dhe do bashkim q formohet ka qllime t ndryshme Kur bhet e qart se t gjitha bashkimet kan dika t mir si qllim, prpiqen t arrijn akoma m lart, n m t mirn e t gjtha t mirave. Ky quhet shtet, ose bashkim politik Pastaj vijn bashkimet e atyre, q, me intelegjencn e tyre, n mnyr t natyrshme, jan drejtues dhe ata q me forcn e tyre, pa pasur t njjtn

Marrveshja shoqrore
Ai mendonte se do teori praktike e shtetit duhet t marr parasysh llojin e qeverisjes q prshtatet pr shtete t veant se m e mira shpesh sht e paarritshme, dhe se ligjvnsi duhet t njoh se cila sht relativisht m e mira pr rrethanat, si sht formuar nj shtet n rrethana t caktuara dhe se si mund t ruhet m gjat

Marrveshja shoqrore

Aristoteli thot se shteti sht nj krijim nga natyra dhe se njeiru sht nga natyra kafsh politike Aq ngusht e lidhi ai njeriun dhe shtetin saq nxorri prfundimin se ai q nuk sht n gjendje t jetoj n shoqri, ose ai q nuk ka nevoj sepse sht i mjaftueshm pr vete, duhet t jet ose nj bish,

Marrveshja shoqrore

Tipet e shtetit - Aristoteli pranonte se sipas rrethanave t caktuara, nj bashksi shoqrore mund t organizaohet n t paktn tre lloje t ndryshme t qeverisjes Nj qeveri mund t ket si sundimtar t saj: nj, disa ose shum Kur nj qeveri funksionon drejt, ajo qeveri pr t mirn e prbashkt t t gjith njerzve Nj qeveri sht e shtrembr, kur sunduesit e saj qeverie pr fitimet ose ineteresat e tyre private.

Marrveshja shoqrore

Format e vrteta t do tipi qeverisjeje jan:

monarkia (nj) aristokracia (disa) politi (shum)

Format e shtrembra jan:

tirania (nj) oligarkia (disa) demokracia (shum)

Preferenca e tij ishte aristokracia. N aristokraci kemi sundimin e nj grupi njerzish ku shkalla e eprsis s tyre q ata kan i bn t prgjegjshm dhe q t jen n gjendje t komandojn.

Shtetsia dhe Udhheqja Legjislacionet legjitime dhe jo legjitime

Kur duam t kuptojm natyrn dhe karakteristikat e legjislacioneve, thot Aristoteli, duhet ta kuptojm shtetin, (polisin) Mirpo, pr ta kuptuar shtetin, q sht nj madhsi e prbr, duhet t kuptojm pjest nga t cilat sht ndrtuar ai, domethn shtetasit

Shtetsia dhe Udhheqja Legjislacionet legjitime dhe jo legjitime

Aristoteli e prkufizon legjislacionin si:

organizimin e nj shteti brenda detyrave t tij t prgjithshme, por veanarisht pr detyrn e veant eprore n t gjitha shtjet

Shtetsia dhe Udhheqja Legjislacionet legjitime dhe jo legjitime

Ndarja q u bri Aristoteli legjislacioneve, n t drejta dhe t gabuara, legjitime dhe jo legjitime, i prgjigjet ndarjes s Platonit, me nj ndryshim se Platoni ka qeverisjen me ligje, si kriter pr legjislacionin e drejt.

Shtetsia dhe Udhheqja Legjislacionet legjitime dhe jo legjitime

Gjithsej kemi n kt mnyr, gjasht lloje legjislacionesh: tri prej tyre, llojin e drejt ose legjitim i quajm monarki (mbretri), aristokraci dhe politeia; kurse tri t tjera t gabuara, jo legjitime, i quante tiranin oligarkin dhe demokracin.

Ligjet e drejta dhe objektive

Megjithse t gjith banort e nj shteti e pranojn se qeverisja sht legjitime vetm kur qeveritart kan parasysh t mirn e t qeverisurve dhe t mirn e prgjithshme, mind t mos jen n nj mendje pr faktin se cili legjislacion sht i drejt dhe objektiv.

Ligjet e drejta dhe objektive

Duke dashur t jep spjegime lidhur me legjislacionin e drejt, me t drejt Aristoteli konsideron se legjislacioni, rrespektivisht ligji duhet t funksionj i njjt pr t gjith, dhe jo i pjeshsm, kur pushtetrart n emr t tij do t mund t prfitonin, ose duke iu shmangur dispoziatve ligjore do t prejudikonin interesat e tyre kundrejt vullnetit t qyterarve t shtetit, ose ata do t mund lehtsisht t abuzonin me legjislacionin.