Buhar evrimleri

GEM 434 Blm 3 Buhar evrimleri

Belirli scak ve souk kaynak scaklklar iin Carnot evrimi en verimli evrimdir. akkan gaz veya buhar olabilir. Islak buhar iin Carnot evrimi
T
T1 4 1

4-1 sabit scaklk ve basnta s verilmesi 1-2 buharn izantropik olarak genilemesi 2-3 sabit scaklk ve basnta s ekilmesi 3-4 buharn izantropik olarak sktrlmas
Is verilmesi (4-1), prosesi bir kazanda veya nkleer bir reaktrde yaplabilir. elde edilmesi (1-2), buharn bir makinada veya trbinde geniletilmesi ile yaplabilir. Buharn youturulmas (2-3), bir kondenserde yaplr. Islak buharn sktrlmas (3-4), bir pompa veya kompresr gerektirir.

T2

Rankine evrimi
T
T1 4 T2 3 2 5 1

Rankine evrim analizi

Carnot evriminin pratikte gerekletirilmesi konusunda zorluklar vardr. Kondenserde youmann tamamlanmadan durdurulmas zordur. Bunun yerine youma doymu sv erisine kadar tamamlanarak, 3, bir pompa yardmyla kazan basncna su pompalanr. 4 noktasnda sktrlm sv kazandan sabit basnta s alarak 5 noktasna gelir. Carnot evrimine yaplan bu deiikliklerle elde edilen yeni evrim Rankine evrimi olarak adlandrlr.
Hava Yakt 4 Kazan 3 Pompa Soutma suyu W34 Q23
Application Rankine Sim

Baca gazlar

1 1

T
5 Q451 T1 4 T2 3 2 2 5 1 Trbin W12

s
Kondenser

4-5 5-1 1-2 2-3 3-4

sabit basnta s verilmesi sabit basn ve scaklkta s verilmesi buharn izantropik olarak genilemesi sabit scaklk ve basnta s ekilmesi svnn izantropik olarak sktrlmas

Rankine evrim analizi

Analizde KE ve PE ihmal edilerek srekli ak enerji denklemi uygulanr.

Rankine evrim analizi

Pompa Sktrma adyabatiktir, Q=0, ve izantropiktir, s3=s4.

h1 + Q = h2 + W
Kazan

h3 + Q34 = h4 + W34
W=0 olduundan,

Q=0 olduundan,

W34 = h3 h4 = (h4 h3 )

h4 + Q451 = h1 + W
Trbin

Q451 = h1 h4

evrimin net ii:

W = W12 + W34 ;

W = (h1 h2 ) (h4 h3 )

evrimin verimi: Net i / Kazanda verilen s

Genileme adyabatiktir, Q=0, ve izantropiktir, s1=s2. h2, izantropik iliki kullanlarak hesaplanr.

R =

(h1 h2 ) (h4 h3 )
h1 h4

veya

R =

h1 + Q12 = h2 + W12
Kondenser

Q=0 olduundan,

W12 = h1 h2

(h1 h2 ) (h4 h3 ) (h1 h3 ) (h4 h3 )

(h1 h2 ) (h1 h3 )
6

Besleme pompas terimi, (h4-h3), trbinin gc yannda ok kk olduundan ihmal edilebilir:

h2 + Q23 = h3 + W

W=0 olduundan,

Q23 = h3 h2 = (h2 h3 )
5

R =

Rankine evrim analizi

Gerek evrimin verimi, proseslerdeki tersinmezlikler nedeniyle ideal Rankine evriminden daha kktr. deal Rankine evrimine ne kadar yaklaldnn bir ls, evrimin verim oran ile saptanr. Verim oran = evrim verimi / Rankine verimi
T
T1 4 4 T2 3 2 2 5 1

Rankine evrim analizi

Trbin izantropik verimi =

W12 h1 h2 = W12 h1 h2

Pompa izantropik verimi = Gerek genileme prosesi 1-2 ile gsterildii gibi tersinmezdir. Benzer olarak suyun gerek sktrma prosesi de, 3-4 , tersinmezdir. Prosesin izantropik veriminin tarifi yaplr.

W34 h4 h3 = W34 ' h4 ' h3

evrimin i oran, net iin brt ie oran olarak tarif edilir.

oran =

W12 + W34 (h1 h2 ) (h4 h3 ) = W12 h1 h2

Genileme izantropik verimi = gerek i / izantropik i Sktrma izantropik verimi = izantropik i girii / gerek i girii
7

zgl buhar tketimi, g kn buhar ak miktar ile ilikilendirir. 1kW g retmek iin gerekli kg/h olarak buhar ak miktardr.

s.s.c =

3600 W

kg/kWh; W:kJ/kg
8

rnek - 1
Bir buhar g tesisi, 42 bar kazan basnc ve 0.035 bar kondenser basncnda almaktadr. Aadakiler iin evrim verimi, i oran ve zgl buhar tketimini hesaplaynz. Islak buhar kullanan bir Carnot evrimi Trbin giriinde kuru doymu buhar olan bir Rankine evrimi Genileme prosesinde izantropik verimin %80 olduu Rankine evrimi T
T1 4 1

rnek - 1
Buhar tablolar doymu hal
Basn Bar ps 0.034 0.036 41.0 42.0 43.0
O

S caklk C K Ts 299.35 300.32 524.95 526.39 527.81 hf 109.8 113.8 1094.6 1101.6 1108.5

zgl Entalpi kJ/kg h fg 2439.7 2437.4 1705.3 1697.8 1690.3 hg 2549.5 2551.2 2799.9 2799.4 2798.9 sf 0.3838 0.3973 2.8099 2.8231 2.8360

zgl Entropi kJ/kgK sfg 8.1498 8.1158 3.2483 3.2251 3.2023 sg 8.5336 8.5132 6.0583 6.0482 6.0383

zgl Hacim dm 3/kg vf 1.0032 1.0035 1.2555 1.2589 1.2623 vg 40576.4 38443.8 48.499 47.306 46.167

Basn Bar ps 0.034 0.036 41.0 42.0 43.0

ts 26.20 27.17 251.8 253.24 254.66

C = 1

T2 T1

evrimin i oran = net i / brt i

T2

Doyma scaklklar: 42 bar : T1=526.39 K, 0.035 bar : T2=299.84 K

3600 s.s.c = W
s

C = 1
kg/kWh

299.84 = 0.4304 526.39

Verilen s : Net i: 9

Q = h1 h4 = h fg

42 bar : hfg = 1697.8 kJ/kg kJ/kg 10

C =

W = 0.4304 W = 730.73 Q

rnek - 1
Brt i :

rnek - 1
W12 = h1 h2 = 2799.4 1808.3 = 991.1
oran = kJ/kg

W12 = h1 h2

2 noktasndaki entalpi deeri gereklidir. Proses bilgisinden s1 = s2 42 bar : h1 = hg = 2799.4 kJ/kg ve s1 = sg = 6.0482 kJ/kgK 2 noktasn tesbit etmek iin nce kuruluk derecesi hesaplanmaldr.

W 730.73 = = 0.7373 W12 991.1

s.s.c = 3600 3600 = = 4.93 W 730.73
kg/kWh

zgl buhar tketimi :

s2 = s f 2 + x2 s fg 2
0.035 bar : sf = 0.3906 kJ/kgK ve sfg = 8.1328 kJ/kgK T
T1 4 T2 3 2 5 1

h1 = 2799.4 kJ/kg, h2 = 1808.3 kJ/kg 0.035 bar : h3 =hf = 111.8 kJ/kg Sktrlamayan bir akkan iin zgl hacimin deimedii kabul edilerek: 0.035 bar : vf = 1.0034 dm3/kg Pompa ii : s

x2 =

s2 s f 2 s fg 2

6.0482 0.3906 = 0.6957 8.1328

h2 = h f 2 + x2 h fg 2
0.035 bar : hf = 111.8 kJ/kg ve hfg = 2438.55 kJ/kg

WP = v f (P4 P3 )
12

h2 = 111.8 + 0.6957 2438.55 = 1808.30

kJ/kg 11

rnek - 1
WP = 0.001 (42 0.035) 105 = 4.197 103
kJ/kg

rnek - 1
T
T1 5 1

W12 = h1 h2 = 991.1

kJ/kg

T =

R =

(h1 h2 ) (h4 h3 ) = 991.1 4.197 986.90 = = 0.3678 (h1 h3 ) (h4 h3 ) (2799.4 111.8) 4.197 2683.4
Wnet 991.1 4.197 = = 0.9958 W12 991.1
3600 3600 = = 3.648 s.s.c = Wnet 991.1 4.197

h1 h2 ' W12 ' = h1 h2 W12

W12 ' W12 ' = 792.88 991.1
kJ/kg

4 T2 3 2 2

0 .8 =
s

oran =

R =
kg/kWh

zgl buhar tketimi :

(h1 h2' ) (h4 h3 ) = 792.88 4.197 788.68 = = 0.2939 (h1 h3 ) (h4 h3 ) (2799.4 111.8) 4.197 2683.4
W12 ' WP 792.88 4.197 = = 0.9947 W12 ' 792.88
s.s.c = 3600 3600 = = 4.565 Wnet 792.88 4.197
kg/kWh 14

oran =

zgl buhar tketimi : 13

Rankine evrim parametreleri deiimi

OZGUL BUHAR TUKETIMI, SSC (KG/KWH)
0.42 4.5

Ar Kzdrmal Rankine evrimi

Kazanda verilen snn ortalama scakl, buhar ar kzdrarak arttrlabilir.
6
Alc

0.4

EVRIM VERIMI

0.38

0.36

3.5

Ar kzdrc

1 T
T1 5 4 T2 3 2 Besleme tank 1 Trbin

0.34

0.32

50

100

150

200

250

50

100

150

200

250

KAZAN BASINCI, P (BAR)

KAZAN BASINCI, P (BAR)

0.8

KAZAN BASINCI, P (BAR)

KURULUK DERECESI, X (2)

0.75 0.7 0.65 0.6 0.55 0.5

Kazan basnc arttka zgl buharlama entalpisi azalr ve maksimum scaklkta daha az s verilir. Is verilen ortalama scaklk dtke, verim erisinde yksek basnlarda azalan artma ve nihayet azalma grlr. zgl buhar tketimi erisi, evrim iinin bir maksimumdan getiini gstermektedir. 2 noktasndaki kuruluk derecesi, kazan basncnn artmasyla azalma gstermektedir. Trbin knda artan oranda slak buhar mevcuttur.

s
Kondenser Pompa

50

100

150

200

250

KAZAN BASINCI, P (BAR)

4 15
Hotvel

3 16

Ar Kzdrmal Rankine evrimi

T
5 6 1

rnek - 2
T
1 5 6

4 2

6 noktasndaki kuru doymu buhar ar kzdrcda baca gazlarndan stlr. Buhar alcs dier kazanlardan da buhar alabilir. Deiken g taleplerini karlamak iin, besleme suyu miktar deitirilebilmelidir. Bunu temin etmek iin kondenser ve besleme pompalar arasnda bir besleme tank veya hotvel yerletirilir.

Problem 1deki Rankine evrimi performansn, buharn 500oCa ar kzdrld hal ile karlatrnz. Hesaplarda besleme pompas iini ihmal ediniz.

4 2

s T
P1 P2 T, sabit

s Modern uygulamalarda daha yksek kazan basnlar kullanlr. evrim verimi kazan basnc ile basn aralnn nemli bir blmnde artar. Ancak, daha yksek kazan basnc ile alan bir sistemde, trbin knda daha slak buhar mevcuttur. Trbin knda kuruluk derecesinin 0.9un altna dmesi, trbin kanatlarnda erozyon ve tersinmezliklerin artmas nedeniyle istenmez. Buhar tablolar Kzgn buhar blgesi
P (Mut.) bar ts o C Doymu Sv Doymu Buhar T K t oC 490 500 510 763.15 773.15 783.15 h 1094.6 2799.9 3421.1 3443.9 3466.6 41 251.8 s 2.8099 6.0583 7.0488 7.0785 7.1077 42 253.2 s 2.8231 6.0482 7.0366 7.0662 7.0955 43 254.7 s 2.8360 6.0383 7.0246 7.0543 7.0836

v 1.2555 48.499 82.928 84.165 85.397

h 1101.6 2799.4 3419.9 3442.7 3465.5

v 1.2589 47.306 80.882 82.092 83.298

h 1108.5 2798.9 3418.8 3441.6 3464.4

v 1.2623 46.167 78.931 80.116 81.296

P1>P2

17

18

rnek - 2
42 bar ve 500oC, kzgn buhar: h1 = 3442 kJ/kg Proses bilgisi, s1 = s2 = 7.0662 kJ/kgK

rnek - 2
0.035 bar, doymu hal: h3 = hf = 111.8 kJ/kg

s2 = s f 2 + x2 s fg 2
0.035 bar, doymu hal: sf = 0.3906 kJ/kgK ve sfg = 8.1328 kJ/kgK

W12 = h1 h2 = 3442.7 2113.85 = 1328.85

Besleme pompas terimini ihmal ederek, Verilen s : Isl verim :

kJ/kg

Q = h1 h3 = 3442.7 111.8 = 3330.9

kJ/kg

x2 =

s2 s f 2 s fg 2

7.0662 0.3906 = 0.821 8.1328

R =

h1 h2 1328.85 = = 0.3989 h1 h3 3330.9

s.s.c = 3600 3600 = = 2.71 W 1328.85
kg/kWh

h2 = h f 2 + x2 h fg 2
0.035 bar, doymu hal: hf = 111.8 kJ/kg ve hfg = 2438.55 kJ/kg zgl buhar tketimi :

h2 = 111.8 + 0.821 2438.55 = 2113.85

kJ/kg

19

20

Ar Kzdrmal Rankine evrim parametreleri deiimi

0.5

Problem
300MW gcnde bir buhar santrali, basit ideal Rankine evrimine gre almaktadr. Su buhar trbine 100 bar basn ve 500oC scaklkta girmekte ve 0.1 bar kondenser basncna genilemektedir. evrimi doymu sv ve doymu buhar erilerinin de yer ald bir T-s diyagramnda gsterin ve, Trbin knda buharn kuruluk derecesini evrimin sl verimini evrimde dolaan su buharnn ktle debisini

OZGUL BUHAR TUKETIMI, SSC(KG/KWH)

4 3.5 3 2.5 2 1.5

CEVRIM VERIMI

0.45

0.4

0.35 200

300

400

500

600

700

800

200

300

400

500

600

700

800

BUHAR SICAKLIGI, T(C)

BUHAR SICAKLIGI, T(C)

hesaplayn. zm: (a) 0.793, (b) %40.2, (c) 235.4 kg/s Yukardaki problemi trbin ve pompann izantropik verimlerini %85 kabul ederek zn. zm: (a) 0.874, (b) %34.1, (c) 277.8 kg/s

KURULUK DERECESI, X(2)

0.95 0.9 0.85 0.8 0.75 0.7 0.65 0.6 200 300 400 500 600 700 800

Belirli bir kazan ve kondenser basncnda, rnekte 42 bar ve 0.035 bar, ar kzdrma scakl arttka evrim verimi ykselir ve zgl buhar tketimi der. 2 noktasndaki kuruluk derecesi, ar kzdrma buhar scaklnn artmasyla dzenli art gstermektedir. Trbin kanatlarnda fiziksel erozyonun nlenmesi ve trbin veriminin yksek olmas iin kuruluk derecesinin %90nn altna dmesi istenmez.
BUHAR SICAKLIGI, T(C)

21

22

Ara Istmal Rankine evrimi

T
5 P1 2 1 6

rnek - 3
T
5 42 bar 2 1 6

Buhara s verilen ortalama scaklk arttrlmak istenirken, trbin knda buharn kuruluk derecesinin yksek olmas istenir. Bu koul, buhar iki kademede genileterek kademe arasnda ara stma uygulanmas ile salanabilir. lave prosesler:

P2

Problem 2deki Rankine evrimine ara stma uygulandnda yeni evrimin verimini ve zgl buhar tketimini hesaplaynz. lk trbin knda buharn kuru doymu halde olduunu ve ara stmann 500oCa kadar devam ettiini kabul ediniz. Besleme pompas iini ihmal ediniz.
7

Verilen s =

Q451 + Q26

1-2 yksek basn trbininde izantropik genileme 2-6 sabit basnta ara stma 6-7 alak basn trbininde izantropik genileme

0.035 bar

s Buhar tablolar Doymu blge

Besleme pompas ii ihmal edilerek, Ara stma prosesi, k =

Q451 = h1 h3

Basn. Bar ps 2.3 2.4 2.5

O

Scaklk C ts 124.71 126.09 127.43 K Ts 397.86 399.24 400.58 hf 523.7 529.6 535.4

zgl Entalpi kJ/kg hfg 2188.9 2184.9 2181.0 hg 2712.6 2714.5 2716.4 sf 1.5781 1.5929 1.6072

zgl Entropi kJ/kgK sfg 5.5018 5.4728 5.4448 sg 7.0800 7.0657 7.0520

zgl Hacim dm /kg vf 1.0650 1.0663 1.0676 vg 776.77 746.41 718.40

3

Basn Bar ps 2.3 2.4 2.5

Q26 = h6 h2
W12 + W67 (h1 h2 ) + (h6 h7 ) = Q451 + Q26 (h1 h3 ) + (h6 h2 )
23

W12 + W67 ; W12 = h1 h2 , W67 = h6 h7

evrim verimi =

24

rnek - 3
42 bar ve 500oC, kzgn buhar: h1 = 3442 kJ/kg Proses bilgisi, s1 = s2 = 7.0662 kJ/kgK 42 0.035 bar basn aralnda doymu buhar erisi zerinde s2 = sg ye eit olacak s1 deeri aranr. Yaklak 2.4 bar doyma basnc kabul edilebilir. 2.4 bar, doymu hal: sg = 7.0657 kJ/kgK h2 = hg = 2714.5 kJ/kg 2.4 bar ve 500oC, kzgn buhar: h6 = 3486.6 kJ/kg Proses bilgisi, s1 = s2 = 8.4293 kJ/kgK

rnek - 3
0.035 bar, doymu hal: sf = 0.3906 kJ/kgK ve sfg = 8.1328 kJ/kgK

x7 =

s7 s f 7 s fg 7

8.4293 0.3906 = 0.9884 8.1328

h7 = h f 7 + x7 h fg 7
0.035 bar, doymu hal: hf = 111.8 kJ/kg ve hfg = 2438.55 kJ/kg

h7 = 111.8 + 0.9884 2438.55 = 2522.06

Trbin ii :

kJ/kg

WT = W12 + W67 = (h1 h2 ) + (h6 h7 )

Q = (h1 h3 ) + (h6 h2 )

s7 = s f 7 + x7 s fg 7
Verilen s : 25

WT = (3442.7 2714.5) + (3486.6 2522.06) = 1692.74

kJ/kg

26

rnek - 3
0.035 bar, doymu hal: h3 = hf = 111.8 kJ/kg Verilen s :

Problem
Ara stmal Rankine evrimine gre alan buharl bir g santralinin net gc 150MWdr. Su buhar yksek basn trbinine 100 bar basn ve 500oC scaklkta, alak basn trbinine ise 10 bar basn ve 500oC scaklkta girmektedir. Buhar kondenserden 0.1 bar basnta soymu sv olarak kmaktadr. Trbinin izantropik verimi %80, pompann izantropik verimi ise %95dir. evrimi, doymu sv ve doymu buhar erilerinin de yer ald bir T-s diyagramnda gsterin. Ayrca, Trbin knda buharn kuruluk derecesini veya kzgn buhar blgesinde ise scakln evrimin sl verimini kg/kWh evrimde dolaan su buharnn ktle debisini hesaplayn. zm: (a) 87.5oC, (b) %34.1, (c) 117.5 kg/s Yukardaki problemi trbin ve pompay izantropik kabul ederek zn.

Q = (3442.7 111.8) + (3486.6 2714.5) = 4103

kJ/kg

Isl verim :

R =

1692.74 = 0.4126 4103

s.s.c = 3600 3600 = = 2.127 1692.74 W

zgl buhar tketimi :

Sonu karlatrma tablosu (42 bar kazan ve 0.035 bar kondenser basnlarnda alan evrim.)
Problem 1 2 3 0.3678 0.3989 0.4126 ssc, kg/kW h 3.648 2.71 2.127 Not Rankine evrimi o 500 C a r k zd rmal Rankine evrim i o 500 C ara s tmal Rankine evrimi

zm: (a) 0.874, (b) %34.1, (c) 277.8 kg/s

27

28

dev
Ara stma basncnn, ideal ara stmal Rankine evriminin verimi zerindeki
etkisini belirlemek zere, 150 bar kazan basnc ve 0.1 bar kondenser basnc iin trbinin her iki kademesine de su buharnn 500oCta girdiini kabul ederek, sl verim, zgl buhar tketimi ve (7) noktasndaki kuruluk derecesinin ara stma basncna bal erilerini iziniz. Ara stma basnc aral iin, 125, 100, 70, 50, 20, 10, 5 ve 1 bar deerlerini alnz.

n Istmal Rankine evrimi

Carnot evrimi verimine ulamak iin s verilmesi ve ekilmesi prosesleri sabit scaklkta yaplmaldr. Kondenser 2 1 2 3
Kazan

Ara stma kademe saysnn, ideal ara stmal Rankine evriminin verimi zerindeki

etkisini belirlemek zere, 150 bar kazan basnc ve 0.1 bar kondenser basnc iin trbinin her iki kademesine de su buharnn 500oCta girdiini kabul ederek, sl verim, zgl buhar tketimi ve (7) noktasndaki kuruluk derecesini bir, iki, drt ve sekiz ara stma kademeleri iin hesaplayp erilerini iziniz. Trbin kademelerinin basn oranlarnn eit olduunu kabul ediniz.

3
Besleme pompas

4 T Besi suyu kazana gnderilmeden nce trbinden geirilerek n stma salanabilirse, (1-2)den s alnarak (3-4)e aktarlrsa, n stmal evrim elde edilir. BU evrimin verimi Carnot evriminin verimine eittir. Taral alanlarn eitliine dikkat ediniz.
T1 3 T2

2 3 2

29

30

Ara Buhar Almal Rankine evrimi (Ak BSI)

n stmal evrim pratik deildir, uygulamada ara buhar almal evrimle yaklam yaplr.

Ara Buhar Almal Rankine evrimi

T
5 8 1 kg y kg 7 3 (1-y) kg 2 1

Kazanda verilecek s: (h1-h8) kJ/kg buhardr. Bu s T8 ve T1 scaklklar arasnda verilir. Bu ilem sonsuz defa yaplrsa, ideal n stmal evrime yaklalabilir. Bir veya birden fazla besleme suyu stcs kullanldnda trbinden alnacak buharn basnc saptanmaldr. evrim verimini maksimum yapacak buhar alma scakl kabul edilir. s

1 T
5 8 1 kg y kg 7 3 (1-y) kg 2 6 1 Trbin

6 s y kg

(1-y) kg

Tara =

T5 + T2 2

Kondenser

Pompa

3
Pompa

Besleme suyu stcs

31

32

rnek - 4
T
5 8 4 3 7 1 kg y kg 6 (1-y) kg 2 1

rnek - 4
Problem 1deki Rankine evrimi bir besleme suyu stcs eklenecek ekilde deitirildiinde, evrim verimini ve zgl buhar tketimini hesaplaynz. Buhar trbine 42 bar basnta kuru doymu olarak girmektedir ve kondenser basnc 0.035 bardr. Alnacak buhar kesri miktarn, y tesbit etmek iin, besleme suyu stcsnda adyabatik karma kabul yaplr. Besleme pompas ihmal edilebilir, (h4 = h3):

yh6 + (1 y )h4 = h7 y =

h7 h4 h7 h3 = h6 h4 h6 h3

3.5 bar, doymu hal: hf = 584.273 kJ/kg, hfg = 2147.3651 kJ/kg ,sf = 1.7273 kJ/kgK ve sfg = 5.2119 kJ/kgK 0.035 bar, doymu hal: hf = 111.8 kJ/kg, hfg = 2438.5240 kJ/kg, sf = 0.3906 kJ/kgK ve sfg = 8.1328 kJ/kgK 42 bar : hg = 2799.4019 kJ/kg, sg = 6.0482 kJ/kgK

s Doyma scaklklar: 42 bar : T1=526.39 K, 0.035 bar : T2=299.84 K Buhar alma scakl:

Tara =

526.39 + 299.84 = 413.115 K 2

x6 =

s6 s f 6 s fg 6 s2 s f 2 s fg 2

6.0482 1.7273 = 0.821 5.2119 6.0482 0.3906 = 0.696 8.1328

34

Doymu blgedeki buhar tablolarnda en yakn doyma basnc, 3.5 bar olarak saptanr. 33

x2 =

rnek - 4
h6 = h f 6 + x6 h fg 6 = 584.273 + 0.821 2147.3651 = 2364
kJ/kg kJ/kg

rnek - 4
Ak Istclar

h2 = h f 2 + x2 h fg 2 = 111.8 + 0.696 2438.5240 = 1808

y= 584 112 = 0.21 kg 2364 112

Kondenser

kinci besleme pompas terimi ihmal edilerek, h7 = h8 Kazanda verilen s : Net i k :

Q = h1 h7 = 2799.4019 584.273 = 2216

kJ/kg
Kapal Istclar

W = W16 + W62 = (h1 h6 ) (1 y )(h6 h2 )

Sonular Problem 1in sonular ile karlatrldnda, bir besleme suyu stcs ilave edilmesiyle evrim verimi %36.8den %39.6ya kt grlr. Ancak zgl buhar tketimi 3.64 kg/kWhdan 4.11 kg/kWha artt grlmektedir. Daha fazla besleme suyu stcs ilavesi ile evrim verimi artar. Bununla beraber besleme suyu pompa saysnn da artmas nedeniyle yatrm maliyeti de art gsterir.

W = (2800 2364 ) (1 0.21) (2364 1808) = 876

kJ/kg Bu sebeplerden dolay besleme suyunun karm yoluyla stlmas yerine kapal tip besleme suyu stclar kullanlr.

evrim verimi :

W 876 R = = = 0.396 Q 2216

s.s.c = 3600 3600 = = 4.11 W 876
kg/kWh 35

zgl buhar tketimi :

36

Ara Buhar Almal Rankine evrimi (Kapal BSI)

rnek - 5
T
1 kg 1

1
6 Trbin 4 3 10 5 9 12 11

y1 kg y2 kg

ki kapal besleme suyu stcl bir Ara buhar almal evrimde, buhar trbine 40 bar ve 500oCda verilmektedir. Kondenser basnc 0.035 bardr. Ara buhar alma kademelerindeki basnlar, doyma scaklk aralklarnn eit olarak blnmesiyle 10 bar ve 1.1 bar olarak tesbit edilmitir. Her kademede alnan buhar miktarn, tesisin g kn ve evrim verimini hesaplaynz. s

(1-y1-y2) kg

7 y1 kg
Besleme suyu stclar

8 y2 kg

(1-y1-y2) kg
Kondenser

40 bar ve 500oC, kzgn buhar: h1 = 3445.8 kJ/kg, s1 = s2 = 7.089 kJ/kgK 3

Pompa 0.035 bar, doymu hal: hf = 111.8 kJ/kg, hfg = 2438.5240 kJ/kg, sf = 0.3906 kJ/kgK ve sfg = 8.1328 kJ/kgK

6 11

12 y1 kg

10 s1 = s2

x2 =

s2 s f 2 s fg 2

y1+y2 kg

7.089 0.3906 = 0.824 8.1328

38

37

rnek - 5
h2 = h f 2 + x2 h fg 2 = 111.8 + 0.824 2438.5240 = 2117 kJ/kg
h3 = hf

rnek - 5
1.1 bar doymu buhar tablosundan sg > 7.089, buhar slak buhar blgesindedir. s1 = s2 = s8

h3 = 111.8 kJ/kg

10 bar, doymu hal: hf = 762.6089 kJ/kg, hfg = 2013.5685 kJ/kg, sf = 2.1382 kJ/kgK ve sfg = 4.4446 kJ/kgK

x8 =

s8 s f 8 s fg 8

7.089 1.3330 = 0.961 5.9947

Birinci kademe genileme iin (1-7): s7 = s1 = 7.089 kJ/kgK 10 bar doymu buhar tablosundan sg < 7.089, buhar kzgn buhar blgesindedir. 10 bar kzgn buhar tablosundan s = 7.089 aranr, ve h deeri interpolasyonla saptanr.

h8 = h f 8 + x8 h fg 8 = 428.8455 + 0.961 2250.7719 = 2591 kJ/kg

Ksma prosesi iin (9-10): h5 = h9 = h10 = 428.8455 kJ/kg Birinci stc iin enerji dengesi yazlr (s ve i transferinin olmad varsaylr):

h7 = 3031.5983 kJ/kg
Ksma prosesi iin (11-12): h6 = h11 = h12 = 762.6089 kJ/kg kinci kademe genileme iin (7-8): s7 = s1 = s8 =7.089 kJ/kgK
1.1 bar, doymu hal: hf = 428.8455 kJ/kg, hfg = 2250.7719 kJ/kg, sf = 1.3330 kJ/kgK ve sfg = 5.9947 kJ/kgK

y1h7 + h5 = y1h11 + h6 y1 =

h6 h5 762.6089 428.8455 = = 0.147 h7 h11 3031.5983 762.6089

kinci stc iin enerji dengesi benzer ekilde yazlr (h4 =h3 kabul ederek):

y2 h8 + y1h12 + h4 = h5 + ( y1 + y2 )h9 y2 (h8 h9 ) + y1h12 + h4 = h5 + y1h9

veya

39

40

rnek - 5
y2 (2591 428.8455) + 0.147 762.6089 + 111.8 = 428.8455 + 0.147 428.8455 y2 = 0.124
Kazanda verilen s, Q :

Problem
Buharl bir g santrali, ideal ara buhar almal Rankine evrimine gre almaktadr. Buhar trbine 60 bar basn ve 450oC scaklkta girmekte ve 0.2 bar kondenser basncna genilemektedir. Trbinden 4 bar basnta ayrlan buhar ak bir besleme suyu stcsnda kazan besleme suyunu stmak iin kullanlmaktadr. Su, besleme suyu stcsndan doymu sv halinde kmaktadr. evrimi T-s diyagramnda gsterin ve Kazandan geen birim akkan ktlesi iin evrimin net iini evrimin sl verimini hesaplayn. zm: (a) 1016 kJ/kg, (b) %37.8 Yukardaki problemi ak besleme suyu stcs yerine, kapal bir besleme suyu stcs kullanarak zn. Besleme suyunun stcdan, trbinden ayrlan buharn youma scaklnda ktn ve trbinden ayrlan buharn stcdan doymu sv olarak ktn ve besleme suyu hattna pompalandn kabul edin.

Q1 = h1 h6 = 3445.8 762.6089 = 2682 kJ/kg

Net i k, W (pompa iini ihmal ederek):

W = (h1 h7 ) + (1 y1 )(h7 h8 ) + (1 y1 y2 )(h8 h2 )

W = (3445.8 3031.5983) + (1 0.147 ) (3031.5983 2591) + (1 0.147 0.124)(2591 2117 )

W = 1134.5 kJ/kg
evrim verimi:

R =

W 1134.5 = = 0.423 2682 Q

41 42

dev
Ara buhar alma basncnn, bir adet ak besleme suyu stcs olan ideal ara buhar
almal Rankine evriminin sl verimi zerindeki etkisini belirlemek zere, buharn 150 bar basn ve 600oC scaklkta trbine gnderildiini ve kondenser basncnn 0.1 bar olduunun kabul ederek, sl verimin ara buhar alma basncna bal erisini iziniz. Ara buhar alma basnc aral iin, 125, 100, 70, 50, 20, 10, 5, 1 ve 0.5 bar deerlerini alnz. Pompa iini ihmal ediniz. zerindeki etkisini belirlemek zere, buharn 150 bar basn ve 600oC scaklkta trbine gnderildiini ve kondenser basncnn 0.05 bar olduunun kabul ederek, sl verimin ara buhar alma saysna bal erisini iziniz. Ara buhar alma saylar iin, 1,2,3,4,5,6,8 ve 10 deerlerini alnz. Besleme suyu scaklnn her ara buhar alma kademesinde eit miktarda arttn kabul ediniz. Pompa iini ihmal ediniz.

Buhar Tesisi Verimlilii

Baca gazlar n stmal hava fle Ekonomizer

Ara buhar alma saysnn, ideal ara buhar almal Rankine evriminin sl verimi

Birinci ar kzdrc Ara stc kinci ar kzdrc Su borular

Yksek basn trbini

Alak basn trbini

Kondenser

Pompa

43

44

Buhar Tesisi Verimlilii

Buhar tesisinin verimliliinin arttrlmas iin:
Baca gazlarndaki enerjinin bir ksmnn kullanlmas iin bir ekonomizer yerletirilebilir Kazana gnderilen hava n stmaya tabi tutulabilir

Kazan verimi :

B =

h1 hw m f (Q HHV veya Q LHV )

Burada, hw : besleme suyu entalpisi, mf : yakt ktlesi, QHHV : yaktn st sl deeri, QLHV : yaktn alt sl deeri, dir Kazan kapasitesi, saatte retilen buhar miktar, kg/h, olarak belirtilir.

45