ZAKON O ZATITI OD BUKE U IVOTNOJ SREDINI

I OPTE ODREDBE lan 1 Ovim zakonom ureuje se zatita od buke u ivotnoj sredini i utvruju mjere za suzbijanje tetnog dejstva buke na zdravlje ljudi. Odredbe ovog zakona ne odnose se na buku na: radnom mjestu, u stanovima, prevoznim sredstvima i buku koja je posljedica vojnih aktivnosti ili otklanjanja posljedica elementarnih nepogoda. lan 2 Buka tetna po zdravlje, u smislu ovog zakona, je svaki zvuk iznad granine vrijednosti koja se utvruje posebnim propisom, s obzirom na vrijeme i mjesto nastanka u sredini u kojoj ljudi borave. lan 3 Zatita od buke obuhvata mjere koje se preduzimaju u cilju: - sprjeavanja ili smanjivanja tetnih uticaja buke na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, - utvrivanja nivoa izloenosti buci u ivotnoj sredini na osnovu domaih i meunarodno prihvaenih standarda, - prikupljanja podataka o nivou buke u ivotnoj sredini i obezbjeivanja njihove dostupnosti javnosti, - postizanja i ouvanja zadovoljavajueg nivoa buke u ivotnoj sredini. lan 4 Zatita od buke, u smislu lana 3 ovog zakona, postie se: - uspostavljanjem sistema kontrole izvora buke, - planiranjem, praenjem, sprjeavanjem i ograniavanjem upotrebe izvora buke, - izradom akustikih karata na bazi jedinstvenih indikatora buke i metoda procjene buke u ivotnoj sredini, i - izradom akcionih planova kratkoronih, srednjoronih i dugoronih mjera zatite od buke u ivotnoj sredini.

lan 5 Pojmovi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedee znaenje: buka u ivotnoj sredini je nepoeljan ili tetan zvuk izazvan ljudskom aktivnou, ukljuujui buku koju stvaraju prevozna sredstva drumskog, eljeznikog, vazdunog i pomorskog saobraaja, kao i industrijske aktivnosti; izvor buke je svaka maina, ureaj, instalacija, postrojenje, sredstvo za rad i transport, tehnoloki postupak, elektroakustini uredaj za glasno emitovanje muzike i govora, buna aktivnost ljudi i ivotinja i druge radnje od kojih se iri zvuk. Izvorima buke smatraju se i cjeline kao nepokretni i pokretni objekti, otvoreni i zatvoreni prostori za sport, igru, ples, predstave, koncerte, sluanje muzike i sl. Saobraaj, vezan za odreene djelatnosti ili sadraje smatra se izvorom buke od te djelatnosti ili sadraja; indikator buke oznaava fiziku skalu za opis buke u ivotnoj sredini, koji je povezan sa tetnim uticajem; Ld je indikator dnevnog nivoa buke i odnosi se na vrijeme od 6 do 20 asova; Le je indikator nivoa buke tokom veernjih asova i odnosi se na vrijeme od 20 do 22 asa; Ln je indikator nonog nivoa buke i odnosi se na vrijeme od 22 do 6 asova; Lden je ukupni indikator nivoa buke tokom dana, veeri i noi; imisija buke je ukupni nivo buke na mjestu prijema; emisija buke je ukupni nivo buke koji izvor predaje u okolni prostor; granina vrijednost nivoa buke je vrijednost utvrena na osnovu naunih saznanja, kako bi se izbjegle, sprijeile ili smanjile tetne posljedice po ljudsko zdravlje i ivotnu sredinu u cjelini, koju treba postii u utvrenom roku i koja se, kada se jednom postigne, ne smije prekoraiti; osnovni nivo je nivo buke u ivotnoj sredini kada ispitivani izvor buke ne radi; tetan uticaj je negativan uticaj buke na ljudsko zdravlje; boravini prostor je svaki otvoreni ili zatvoreni prostor u kome ljudi trajno ili privremeno borave; karta buke je prikaz postojeih nivoa buke prema indikatorima buke na svim mjestima unutar posmatranog podruja. Na kartama su prikazana i prekoraenja graninih vrijednosti buke, kao i broj ljudi i objekata izloenih buci odreenog nivoa;

strateka karta buke je karta koja prikazuje ukupnu izloenost buci na nivou Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Crna Gora); akcioni plan je plan upravljanja bukom, kao i prikaz mjera za sprovoenje smanjenja buke na dozvoljene nivoe unutar posmatranog podruja; struni poslovi zatite od buke su poslovi ispitivanja nivoa buke, kao i poslovi utvrivanja i primjene propisanih mjera zatite od buke, u cilju zatite zdravlja ljudi i ivotne sredine; najbolja dostupna tehnika je najdjelotvornija i najmodernija faza u razvoju djelatnosti i nainu njihovog obavljanja, koja omoguava pogodniju primjenu odreenih tehnika za zadovoljavanje graninih vrijednosti emisija, propisanih u cilju sprjeavanja ili ako to nije izvodljivo, u cilju smanjenja emisija i uticaja na ivotnu sredinu kao cjelinu; Pojedini elementi izraza najbolje dostupne tehnike imaju sljedea znaenja: tehnika - nain na koji je postrojenje projektovano, izgraeno, odravano, na koji funkcionie i stavlja se van pogona ili zatvara, ukljuujui i tehnologiju koja se koristi; dostupna tehnika razvijena do stepena koji omoguava primjenu u odreenom sektoru industrije, pod ekonomski i tehniki prihvatljivim uslovima, ukljuujui trokove i koristi, ako je pod uobiajenim uslovima dostupna korisniku; najbolja podrazumijeva najefikasniji uinak u postizanju visokog opteg nivoa zatite ivotne sredine; akustiko planiranje je kontrolisanje predviene buke unutar posmatranog podruja planskim mjerama, kao to je urbanistiko planiranje, planiranje saobraaja, ublaavanje buke mjerama zvune izolacije i kontrola izvora buke. II MJERE ZATITE OD BUKE lan 6 Zatitu od buke duni su da sprovode i obezbijede njeno sprovoenje organi dravne uprave, organi lokalne uprave, kao i pravna lica, preduzetnici i graani, u skladu sa ovim zakonom. lan 7 Zatita od buke sprovodi se neprekidno, u toku 24 asa, u skladu sa indikatorima buke. lan 8 Mjerama zatite od buke sprjeava se nastajanje buke, odnosno smanjuje postojea buka na granine vrijednosti nivoa buke.

Mjere zatite od buke su: 1. Normativne mjere: - propisi koji se odnose na granine vrijednosti nivoa buke, na metode procjene i mjerenja buke i izradu karata buke i akcionih planova, - procedure pri ovjeravanju ili izdavanju uvjerenja o usaglaenosti izvora buke sa propisanim graninim vrijednostima emisije buke. 2. Plansko-urbanistike mjere: - plansko lociranje izvora buke u odnosu na objekte i podruja koje treba zatiti, - planovi gradskog i meugradskog saobraaja i planiranje i upravljanje drumskim, eljeznikim, vazdunim i pomorskim saobraajem. 3. Tehnike mjere: - izbor i upotreba niskobunih maina, ureaja, sredstava za rad i transport, - izvoenje odgovarajue zvune izolacije objekata u kojima su locirani izvori buke, - primjena akustinih zatitnih mjera na mjestima nastajanja i putevima irenja buke. 4. Mjere zabrane i privremenog ograniavanja: - ograniavanje upotrebe izvora buke u neposrednoj blizini odreenih objekata, - zabrana upotrebe izvora buke u odreenim vrstama plovnih objekata. 1. Normativne mjere lan 9 Propise o graninim vrijednostima nivoa buke i metodama procjene i mjerenja buke, donosi organ dravne uprave nadlean za poslove zdravlja (u daljem tekstu: nadleni organ dravne uprave) uz prethodno pribavljeno miljenje organa dravne uprave nadlenog za poslove zatite ivotne sredine i ureenja prostora. lan 10 U cilju provjere i stalnog nadzora stanja buke, jedinice lokalne samouprave dune su da donesu akcioni plan, iji sastavni dio je karta buke. lan 11 Vlada Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada), na predlog nadlenog organa dravne uprave, uz prethodno pribavljeno miljenje organa dravne uprave nadlenog za poslove zatite ivotne sredine, usvaja akcioni plan za teritoriju Crne Gore, iji sastavni dio je strateka karta buke.

Nain izrade i sadraj strateke karte buke, akcionih planova kao i karata buke, propisuje nadleni organ dravne uprave, uz prethodno pribavljeno miljenje organa dravne uprave nadlenog za poslove zatite ivotne sredine i ureenja prostora. lan 12 Podaci iz l. 10 i 11 ovog zakona su javni i sastavni su dio informacionog sistema Crne Gore. lan 13 Maine, transportna sredstva, ureaji i oprema koji se proizvode u Crnoj Gori ili se uvoze na teritoriju Crne Gore moraju, radi stavljanja u promet odnosno upotrebu, biti usklaeni sa propisanim tehnikim standardima koji se odnose na granini nivo buke pod odreenim uslovima upotrebe, a podaci o zvunoj snazi koju emituju pod tim uslovima upotrebe moraju biti oznaeni na proizvodu u skladu sa posebnim propisima kao i smjernicama i normama Evropske unije. 2. Plansko-urbanistike mjere lan 14 Planovi prostornog ureenja svih nivoa i propisi za njihovo sprovoenje moraju sadravati odgovarajue mjere za zatitu od buke, kao i miljenje nadlene zdravstvene ustanove o uticaju na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu. Podaci iz karata buke iz lana 10 ovog zakona predstavljaju strunu podlogu za izradu prostornih planova. lan 15 U postupku procjene uticaja na ivotnu sredinu po posebnim propisima, obavezna je i procjena nivoa buke, mjere zatite od buke, kao i miljenje nadlene zdravstvene ustanove iz lana 14 stav 1 ovog zakona. 3. Tehnike mjere lan 16 Mjere zatite od buke vezane za izbor i upotrebu niskobunih maina, ureaja, sredstava za rad i transport sprovode se primjenom najbolje dostupnih tehnika koje su tehniki i ekonomski isplative, u skladu sa posebnim zakonom.

lan 17 Objekat mora biti izgraen na nain da buka kojoj su izloena lica koja borave u objektu ili njegovoj blizini bude na takvom nivou da ne ugroava zdravlje ljudi, kao i da obezbjeuje mir i uslove za odmor i rad. U postupku izdavanja upotrebne dozvole, kao i odobrenja za obavljanje djelatnosti, obavezno je pribavljanje miljenja o primijenjenim mjerama zatite od buke. Miljenje iz stava 2 ovog lana, daje pravno lice i preduzetnik ovlaeni za obavljanje strunih poslova zatite od buke. lan 18 Izvori buke koji se koriste za obavljanje djelatnosti, a koji se privremeno koriste ili se trajno postavljaju u otvorenom prostoru na nivou tla, na zidove i krovove zgrada, nepokretne i pokretne objekte ili se koriste na vodi ili u vazduhu moraju imati podatke o zvunoj snazi. Izvori buke iz stava 1 ovog lana mogu se koristiti ako nadleni organ utvrdi da buka od izvora nee prelaziti granine vrijednosti nivoa buke u ivotnoj sredini. 4. Mjere zabrane i privremenog ograniavanja lan 19 U naseljenim mjestima dozvoljena je upotreba izvora buke u periodu od 6 do 22 asa, a za elektroakustine ureaje za izvoenje muzike od 9 do 1 as, pod uslovom da ne prelazi granine vrijednosti nivoa buke. Odredba stava 1 ovog lana ne odnosi se na objekte izvan naseljenih mjesta, objekte u kojima je izvedena zvuna izolacija u skladu sa lanom 8 stav 2 taka 3 ovog zakona, kao i na oglaavanje zvonima, odnosno elektroakustikim ureajima, za vrijeme vjerskih obreda. lan 20 Zabranjena je upotreba izvora buke na udaljenosti manjoj od 100m od zdravstvenih ustanova koje obavljaju bolniku djelatnost i rehabilitaciju, domova za stare i vaspitno obrazovnih ustanova. Ogranienje iz stava 1 ovog lana ne odnosi se na vrenje hitnih mjera odravanja.

lan 21 U izletnikim plovnim objektima, zabranjeno je korienje elektroakustinih ureaja za izvoenje odnosno emitovanje muzike i ureaja za oglaavanje (megafon i sl.). lan 22 Za odravanje javnih skupova, zabavnih i sportskih priredbi i drugih aktivnosti na otvorenom i zatvorenom prostoru, koji mogu dovesti do prekoraenja graninih nivoa buke, jedinice lokalne samouprave odlukom odreuju ulice, djelove ulica i naselja, trgove i druge lokacije namijenjene za te svrhe. Aktom iz stava 1 ovog lana, odreuju se putevi za dolazak i odlazak uesnika navedenih dogaaja.

III STRUNI POSLOVI ZATITE OD BUKE

lan 23 Strune poslove zatite od buke mogu da obavljaju pravna lica i preduzetnici koji ispunjavaju uslove u pogledu prostora, kadra i opreme, propisanih ovim zakonom, kao i standarda ISO/IEC 17025. Propis o bliim uslovima u pogledu prostora, kadra i opreme lica iz stava 1 ovog lana, donosi nadleni organ dravne uprave. Ispunjenost uslova iz stava 1 ovog lana cijeni nadleni organ dravne uprave i izdaje odobrenje za obavljanje ove djelatnosti, koje se objavljuje u Slubenom listu Republike Crne Gore. lan 24 Nadzor nad strunim radom lica iz lana 23 ovog zakona, vri nadleni organ dravne uprave. Propis o nainu vrenja nadzora iz stava 1 ovog lana donosi nadleni organ dravne uprave. lan 25 Pravna lica i preduzetnici iz lana 23 ovog zakona, duni su da se u obavljanju djelatnosti pridravaju domaih i meunarodnih standarda. Ako se strunim nadzorom utvrdi da ovlaena pravna lica i preduzetnici ne obavljaju djelatnost u skladu sa stavom 1 ovog lana, nadleni organ dravne uprave, donijee rjeenje o zabrani obavljanja djelatnosti.

IV NADZOR lan 26 Nadzor nad sprovoenjem ovog zakona i propisa donijetih na osnovu ovog zakona, vre: nadleni organ dravne uprave, u odnosu na objekte i djelatnosti za koje odobrenje za rad izdaju organi dravne uprave, nadleni organ lokalne uprave, u odnosu na objekte i djelatnosti za koje odobrenje za rad izdaju organi lokalne uprave, u skladu sa zakonom. lan 27 Poslove inspekcijskog nadzora iz lana 26 alineja 1 ovog zakona, vri sanitarni inspektor, u skladu sa zakonom kojim se ureuje inspekcijski nadzor. Poslove inspekcijskog nadzora iz lana 26 alineja 2 ovog zakona, vri organ lokalne uprave nadlean za poslove komunalne policije, preko komunalnog inspektora, u skladu sa zakonom. lan 28 Pored obaveza i ovlaenja utvrenih zakonom kojim se ureuje inspekcijski nadzor, radi otklanjanja utvrenih nepravilnosti, sanitarni inspektor, odnosno komunalni inspektor, je ovlaen i obavezan da: - naredi mjerenje nivoa buke kod pravnih lica i preduzetnika koji koriste izvore buke u sredini u kojoj ljudi borave. - izvri mjerenje nivoa buke u ugostiteljskim objektima za koje odobrenje za rad izdaje organ dravne uprave, odnosno organ lokalne uprave. lan 29 Pored upravnih mjera i radnji utvrenih zakonom kojim se ureuje inspekcijski nadzor, sanitarni, odnosno komunalni inspektor, je obavezan da: 1) zabrani upotrebu izgraene, odnosno rekonstruisane graevine, ako nijesu sprovedene mjere zatite od buke, dok se te mjere ne sprovedu; 2) zabrani upotrebu izvora buke dok se ne preduzmu mjere zatite od buke; 3) zabrani upotrebu maina, transportnih sredstava, ureaja i opreme koji nemaju podataka o zvunoj snazi koju emituju pod odreenim uslovima upotrebe. 4) zabrani obavljanje djelatnosti, odnosno drugih aktivnosti ako su zapoete bez rjeenja nadlenog organa kojim se utvruje da su sprovedene mjere zatite od buke;

V KAZNENE ODREDBE lan 30 Novanom kaznom u iznosu od tridesetostrukog do ezdesetostrukog iznosa, minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se za prekraj pravno lice, ako: 1) prouzrokuje buku tetnu po zdravlje (lan 2); 2) ne sprovodi i ne obezbijedi sprovoenje mjera zatite od buke (lan 6), 3) stavlja u promet odnosno upotrebu maine, transportna sredstva, ureaje i opremu koja se proizvodi u Crnoj Gori, ili se uvozi na teritoriji Crne Gore, bez usklaivanja sa propisanm tehnikim standardima, koji se odnose na granini nivo buke pod odreenim uslovima upotrebe kao i bez podataka o zvunoj snazi koju emituju pod tim uslovima upotrebe, u skladu sa posebnim propisima, smjernicama i normama Evropske unije (lan 13); 4) ako izvore buke privremeno koristi ili trajno postavlja u otvorenom prostoru na nivou tla, na zidove i krovove zgrada, nepokretne i pokretne objekte ili ih koristi na vodi ili u vazduhu bez podataka o zvunoj snazi (lan 18 stav 1); 5) koristi izvore buke bez dokaza nadlenog organa, da buka od prelaziti granine vrijednosti nivoa buke u ivotnoj sredini (lan 18 stav 2); izvora nee

6) koristi elektroakustike ureaje za izvoenje, odnosno emitovanje muzike i ureaje za oglaavanje, u izletnikim plovnim objektima (lan 21); 7) ne odredi odlukom ulice, djelove ulica i naselja, trgove i druge lokacije namijenjene za odravanje javnih skupova, zabavnih i sportskih priredbi i drugih aktivnosti na otvorenom i zatvorenom prostoru, kao i puteve za dolazak i odlazak uesnika navedenih dogaaja (lan 22); Za prekraj iz stava 1 ovog lana, kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu novanom kaznom u iznosu od desetostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori. Za prekraj iz stava 1 ovog lana, kaznie se i fiziko lice novanom kaznom u iznosu od desetostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori. lan 31 Novanom kaznom u iznosu od stostrukog do dvjestastrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se pravno lice i preduzetnik, ako: 1) strune poslove obavlja bez odobrenja nadlenog organa dravne uprave (lan 23). Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu u iznosu od petnaestostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori. Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i fiziko lice u iznosu od petnaestostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

VI PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE lan 32 Propis o graninim vrijednostima nivoa buke iz lana 9 ovog zakona, donijee se u roku od 30 dana, a propis o metodama procjene i mjerenja buke, u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona. Do donoenja propisa iz stava 1 ovog lana, primjenjivae se odredbe Uredbe o zatiti od buke (Slubeni list Republike Crne Gore, br. 24/95, 42/02 i 25/03), kojim su propisane granine vrijednosti nivoa buke. Propisi iz l. 23 i 24 ovog zakona, donijee e se u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona. lan 33 Akcioni plan iz lana 11 stav 1 ovog zakona, donijee se u roku od tri godine od dana stupanja na snagu ovog zakona. Propis iz lana 11 stav 2 ovog zakona donijee se u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona. Jedinice lokalne samouprave dune su da akcioni plan iz lana 10 ovog zakona, donesu u roku od dvije godine, od dana stupanja na snagu ovog zakona. lan 34 Pravna lica i preduzetnici koji su na osnovu dosadanjih propisa obavljali poslove mjerenja buke, duni su da pribave odobrenje za obavljanje djelatnosti, u roku od 12 mjeseci od dana donoenja propisa iz lana 23 ovog zakona. lan 35 Pravna lica i preduzetnici koji koriste izvore buke za koje nema podataka o zvunoj snazi koju emituju, duni su da ih usklade sa odredbama ovog zakona u roku od pet godina od njegovog stupanja na snagu. lan 36 Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da vai Uredba o zatiti od buke, osim u dijelu odredbi koje se odnose na granine vrijednosti nivoa buke. lan 37 Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Republike Crne Gore".

OBRAZLOENJE I. Ustavni osnov za donoenje zakona Ustavni osnov za donoenje ovog zakona sadran je u odredbama l. 12, 19, 57 stav 1 i 65 Ustava Republike Crne Gore, kojima je propisano da se zakonom u skladu sa Ustavom ureuju pitanja od interesa za Republiku; da svako ima pravo na zdravu ivotnu sredinu i na blagovremeno i potpuno obavjetavanje o njenom stanju i obavezan je da je uva i unapreuje; da svako ima pravo na zatitu zdravlja; da drava titi ivotnu sredinu a sloboda privreivanja i sloboda preduzetnitva su ograniene zatitom ivotne sredine. II. Razlozi za donoenje zakona i ciljevi koji se ovim zakonom ele ostvariti Zvuk ili buka je dio svakodnevnog ivota i neophodan je za normalno funkcionisanje ljudskog organizma. Buka ima posebne karakteristike koje je odvajaju od drugih vrsta zagaivaa ivotne sredine. Pored toga buka je esencijalno subjektivni fenomen, kako kvantitativno tako i kvalitativno. U poreenju sa drugim zagaivaima, kontrola buke u ivotnoj sredini je oteana nedovoljnim poznavanjem njenih efekata na zdravlje ljudi, odnosa doza-efekat, kao i nedostatka utvrenih kriterijuma. Koliko su rasprostranjeni efekti buke isto toliko su rasprostranjene i njihove dugorone posledice po zdravlje. Imajui ovo na umu, esencijalno je ograniiti i kontrolisati izlaganje akustikom zagaenju sredine. Postojea situacija u ovoj oblasti u Crnoj Gori ukazuje da, do sada, ova problematika nije bila rijeena na adekvatan nain. Analize proteklih godina, a posebno prethodnih turistikih sezona, pokazuju da je problem buke u Crnoj Gori izraen na veoma specifian nain, neprilagoen urbanistiko-tehnolokim i kulturnim odlikama i uslovima koji postoje u Crnoj Gori, a posebno u primorskim gradovima. Buka poprima gotovo epidemijske razmjere, posebno u toku ljeta, odnosno turistike sezone u primorskom regionu, ali sporadino i povremeno i u drugim gradovima. Jako i nekontrolisano izvoenje muzike do kasnih asova nou du naselja na obali, uz saobraajnu i komunalnu buku dovode do situacije, koja izaziva razdraljivost i revolt kod veine graana i turista, a tokom vremena dovodi do negativnih efekta po zdravlje ljudi. Stara urbana jezgra, kao i moderne graevinsko-stambene cjeline nijesu prilagoene zahtjevima savremenog ivota, posebno imajui u vidu znaaj Crne Gore kao turistike destinacije. Poznato je da u naseljima nijesu uspostavljene zone, odnosno razgranienje kulturno-rekreativnih od poslovnih i stambenih cjelina. Usijed nepostojanja diferenciranih cjelina za ivot tj. za rad graana, kao ni za boravak turista, izraen je problem zagaivanja bukom koji, prema sadanjim podacima, nije samo uznemiravajui faktor, ve i faktor tetan po zdravlje. Problemi smanjenja buke u ivotnoj sredini, generalno, imali su manji pripritet od drugih ekolokih problema, kao to su zagaivanje vazduha ili voda. Meutim danas, buka u ivotnoj sredini izazvana saobraajem, industrijskim i rekreativnim aktivnostima smatra se znaajnim ekolokim problemom i u Evropi. Procjenjeno je da je oko 20% populacije EU ili oko 80 miliona ljudi izloeno buci za koju

naunici i ljekari smatraju da je neprihvatiljiva. Takoe je procjenjeno da EU zbog buke u ivotnoj sredini godinje potroi od 13 do 38 milijardi Eura na trokove lijeenja, gubitak radnih dana, smanjenje cijena kua i smanjene potencijala korienja zemljita. Cilj dosadanjeg zakonodavstva Evropske unije iz oblasti zatitie od buke, je bio sprijeavanje buke na samom izvoru, pa su donijete brojne direktive koje utvruju granine vrijednosti emisije buke iz novih automobila, motocikala, aviona, graevinskih maina i kunih aparata koje moraju biti ispotovani u toku njihove proizvodnje. Zahvaljujui ovakvom zakonodavstvu, kao i tehnolokom razvoju postignuto je znaajno smanjenje buke od individualnih izvora, ak 85% za auta i 90% za kamione u odnosu na 1970. godinu. Meutim, s druge strane, podaci za posljednih 15 godina ne pokazuju znaajno poboljanje u izloenosti buci u ivotnoj sredini, naroito od drumskog i avionskog saobraaja. Kao odgovor na ovakvo stanje nedavno je Evropska unija donijela veoma bitnu direktivu o procjeni i upravljanju bukom u ivornoj sredini, koja zahjeva izradu akustinih karata i akcionih planova u cilju smanjenja buke u ivotnoj sredini. Ova direktiva je transponovana u Predlog Zakona o zatiti od buke Republike Crne Gore. Ciljevi ovog zakona su: izbjegavanje, sprijeavanje ili smanjivanje tetnih uticaja buke na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu, utvrivanje nivoa izloenosti buci u ivotnoj sredini na osnovu meunarodno prihvaenih metoda i kriterijuma, prikupljanje podataka o nivou buke u ivotnoj sredini i obezbjeivanje njihove dostupnosti javnosti, postizanje i ouvanje najboljeg mogueg kvaliteta buke u ivotnoj sredini, a postiu se: uspostavljanjem sistema kontrole izvora buke, planiranjem, praenjem, sprjeavanjem i ograniavanjem upotrebe izvora buke, izradom akustikih karata na bazi jedinstvenih indikatora buke i metoda procjene buke u ivotnoj sredini, i izradom akcionih planova kratkoronih, srednjoronih i dugoronih mjera zatite od buke u ivotnoj sredini.

III. Objanjenje osnovnih instituta A. Osnovna koncepcijska opredeljenja U pripremi Nacrta zakona koriena su komparativna iskustva bivih jugoslovenskih republika, iskustva razvijenih zemalja i objavljeni modeli zakona o zatiti od buke. Takoe su konsultovani propisi EU, a posebno: Direktiva 2002/49/EC Evropskog Parlamenta i Savjeta od 25. juna 2002. o procjeni i upravljanju bukom u ivotnoj sredini. Zemlje lanice EU su bile obavezne da donesu nacionalne propise u skladu sa ovom direktivom do 18.jula 2004. godine.

Koncepcija Nacrta zakona zasniva se na savremenim rjeenjima za sprijeavanje, ublaavanje ili smanjenje tetnih efekata izlaganja buci, to je i osnovni cilj ovog zakona. ivotna sredina je svakog dana izloena buci iz raznih izvora koji, kumulativno, utiu na takav nivo akustinog zagaenja koji nije prihvatljiv sa vie aspekata, npr. medicinskog, kvalitetnog ivota i razvoja. Imajui namjeru da se problem akustikog zagaivanja na teritoriji Republike sveobuhvatno rijei, Nacrtom zakona su obuhvaeni svi izvori buke, bez obzira ko ih emituje, koji uzrokuju neprijatnost, opasnost ili prijetnju ljidima, razvoju njihovih aktivnosti ili dobrima bilo koje prirode, ometaju sluanje zvukova prirodnog porijekla ili prouzrokuju znaajne efekte na ivotnu sredinu. Novina ovog Nacrta zakona je obaveza akustikog zoniranja teritorije Crne Gore i utvrivanje nivoa buke za svaku zonu na nain koji obezbjeuje minimalni novo zatite od zagaenja bukom na itavom prostoru drave Crne Gore. U tom cilju predviena je obaveza izrade akustinih karata za svaku optinu i, sumarno, za cjelokupnu teritoriju Crne Gore, na kojima e biti, na jedinstven nain, predstavljenji svi izvori buke, njihovi nivoi emisije i broj ljudi i dobara koji su izloeni toj buci. Na osnovu tih podataka uradie se akcioni planovi sa konkretnim kratkoronim, srednjoronim i dugoronim mjerama za sprijeavanje i poboljanje akustikog zagaivanja. Krajnji cilj akustinih karata je ukupna procjena akustikog izlaganja odreene zone i cjelokupne teritorije, kao i obezbjeivanje jednoobraznih informacija o nivoima buke u razliitim djelovima teritorije, primjenujui jedinstvene mjerne kriterijume, koji omoguavaju meusobno poreenje nivoa buke utvrenih na svakom mjestu. Takoe, radi ostvarivanja ciljeva ovog zakona, predvieno je da e strune poslove zatite od buke obavljati pravna lica registrovana od strane Ministarstva zdravlja. Nacrtom zakona nadzor nad primjenom ovoga zakona i propisa donijetih na osnovu njega obavlja inspekcijski organ ministarstva nadlean za poslove zdravlja i inspekcijski organ lokalne samouprave. B. Konkretna rjeenja Optim odredbama (l. 1 i 5) utvren je cilj i predmet ureivanja ovog zakona, kao i znaenje pojedinih izraza. Mjerama zatite od buke (l. 6 - 25) utvrena je obaveza svih subjekata da neprekidno sprovode i obezbijede sprovoenje zatite od buke. U skladu sa Direktivom 2002/49/EC Evropskog parlamenta i Savjeta od 25. juna 2002. godine, odreena je podjela dana, prema kojoj dan traje 14 asova, vee 2 i no 8 asova, to je implementirano u lanu 7 ovog zakona. U lanu 8 utvrene su mjere zatite od buke kojima se spreava nastajanje buke, odnosno postojea buka smanjuje do graninih vrijednosti i to: normativne mjere, plansko urbanistike mjere, tehnike mjere i mjere ograniavanja.

U l. 9, 10, 11, 12 propisana je obaveza donoenja propisa o graninim vrijednostima nivoa buke, emisije i metodama procjene i mjerenja buke, kao i obaveza jedinica lokalne samouprave da izrade karte buke i akcione planove. Na osnovu navedenih karata i planova Ministarstva zdravlja uz prethodnu saglasnost Ministarstva zatite ivotne sredine i ureenja prostora, obavezno je da predloi Vladi RCG Strateku kartu buke i Akcioni plan za teritoriju itave Republike. Takoe, lanom 12 obezbijeena je dostupnost podataka iz karata buke, akcionih planova i Strateke karte buke, svim zainteresovanim subjektima. Odredbama lana 13 propisana je obavezna usklaenost kvaliteta transpornih sredstava, maina, ureaja i opreme koja se proizvodi u Republici, odnosno uvozi, sa odgovarajuim propisima, smjernicama i standardima Evropske unije, kao i utvren rok za usklaivanje podataka o zvunoj snazi. l. 14 i 15 odnosi se na plansko urbanistike mjere koje obuhvataju plansko lociranje izvora buke, sadrinu planova prostornog ureenja svih nivoa i propisa za njihovo sprovoenje, kao i ulogu nadlene zdravstvene ustanove, u skladu sa Zakonom o zdravstvenoj zatiti. l. 16 18 obuhvaene su tehnike mjere kojima se izborom i upotrebom niskobunih maina, ureaja i sredstava za rad i transport, izvoenjem odgovarajue izolacije u objektima i primjenom akustinih zatitnih mjera, sprjeava nastajanje buke odnosno smanjuje buka na granine vrijednosti. l. 19, 20, 21, i 22 propisane su mjere zabrane i privremenog ograniavanja upotrebe izvora buke, a u cilju sprjeavanja ili smanjivanja tetnih uticaja buke na zdravlje ljudi i ivotnu sredinu. Naime, lanom 19 utvreno je da je u naseljenim mjestima dozvoljena upotreba izvora buke u periodu od 622 asa, a za elektro akustine ureaje za izvoenje muzike od 9- 1 as. Propisani izuzeci odnose se na objekte van naseljenih mjesta, kao i onim u kojima je izvedena propisana zvuna izolacija, te oglaavanje zvonima odnosno elektroakustinim ureajima za vjerske obrede na dane vjerskih praznika. Takoe, zabrana se odnosi na upotrebu izvora buke u neposrednoj blizini zdravstvenih ustanova koje obavljaju bolniku djelatnost i rehabilitaciju, domova za stare i vaspitno obrazovnih ustanova, korienje elektroakustinih ureaja za izvoenje odnosno emitovanje muzike i oglaavanje (megafon) u izletnikim plovnim objektima. I najzad lanom 22 utvrena je obaveza jedinice lokalne samouprave da odredi puteve za dolazak i odlazak uesnika javnih skupova, zabavnih i sportskih priredbi i drugih aktivnosti, kada postoji mogunost prekoraenja graninih vrijednosti buke. Strune poslove zatite od buke (l. 23, 24 i 25) koji obuhvataju poslove provjere primjene propisanih mjera zatite od buke, kao i poslove mjerenja nivoa buke, prema navedenim odredbama, obavljaju pravna lica i preduzetnici koji ispunjavaju uslove u pogledu prostora, kadra i opreme i odredbi standarda ISO/IEC 17025. Utvrena je nadlenost organa dravne uprave, za donoenje propisa o bliim uslovima za obavljanje ove djelatnosti, kao i vrenja strunog nadzora nad pravnim licima i preduzetnicima koji ispunjavaju navedene uslove. Nadzor nad sprovoenjem odredbi ovog zakona (l. 26 - 29) vre nadleni organ dravne uprave i nadleni organ lokalne uprave, a prema vrsti objekata i djelatnosti za koje odobrenje za rad izdaju drugi organi dravne uprave, odnosno drugi organi lokalne uprave.

Kaznenim odredbama (l. 30-31) propisane su kazne za prekraje zbog krenja zabrana i nepotovanja obaveza propisanih ovim zakonom. Prelaznim i zavrnim odredbama (l.32-37) reguliu se odgovarajua pitanja prelaznog reima IV. Potrebna sredstva za sprovoenje zakona Za sprovoenje ovog zakona potrebno je obezbijediti sredstva za izradu karata buke i akcionih planova, strateke karte buke i akcionog plana za teritoriju Republike, kao i tehniku opremljenost organa koji vre inspekcijski nadzor.