Allah ismi erifi ve bu ismin zellikleri Bu kinatn sahibi ve bu lem saraynn sultan ve bu mlkn maliki olan zatn ad Allahtr.

Ve O, kitabnda kendinden bahsederken Enallah yani Ben Allahm diyor. Bu ismi dier isimlerden ayran baz zellikleri vardr. imdi bunlar anlamaya alalm: - Kuranda ilk inen ayet besmeledir. Ve Allah ismi besmelede geen isimden ilkidir. Demek Allah ismi Kuranda nazil olan ilk isimdir. - Allah ismi Esma-l Hsna iinde asldr. Dier isimler ise bu isme izafe edilir. Mesela fi, Allahn bir ismidir. denilir ama Allah, finin bir ismidir. denilmez. Ya da Rahman, Allahn bir ismidir. denilir ancak Allah, Rahmann bir ismidir. denilmez. -Allah ismi ism-i lemdir yani zel isimdir. Mecaz yoluyla da olsa bakas iin sylenemez. Bu isim Allaha has ve ancak ona iaret eden bir isimdir. lahlk davasna kalkan Firavun dahi Ene rabbkml ala Ben sizin yce Rabbinizim! demi fakat Enellah Ben Allahm! diyememitir. Allahn Rab ismini kullanrken Allah ismini kullanmaya cret edememitir. Yine Mekke mrikleri Kbenin etrafn 360 putla doldurmular, her birine farkl isimler vermiler ama hi birine Allah diyememilerdir. Demek bu isim ancak Allaha mahsus bir isimdir. mana girmek kelime-i ehadet ile mmkndr. mann temeli olan kelime-i ehadet ise ancak Allah ismi ile kabul olur. Mesela bir gayrimslim, Mslman olmak iin Ehed enla ilahe illallah yerine Ehed enla ilahe ille-r Rahman veya Ehed enla ilahe ille-l Melik dese slama girmi olmaz. nk Allah ismi, tek ve ortaksz olarak Cenab- Hakkn zatn ifade eden has bir

isimdir. Has isimlerde ortaklk manasn dnmek mmkn deildir. Bunun iin bu isimde hakiki bir tevhid vardr. Dier isimlerde ise bu hakiki tevhid olmadndan ve onlar ile Allahn birlii ikrar edilmediinden iman kabul edilmez. - Allah ismini tekil eden harfler birer birer kaldrlsa mana yine de bozulmaz. Bu zellik dier isimlerde yoktur. Mesela Melik ismindeki mim harfi kaldrlsa lik olur ki hibir mana ifade etmez. Ya da Samed ismindeki sad kaldrlsa med olur ki bu da hibir mana ifade etmez. Hlbuki Allah isminin lafznda bir camiiyyet yani toplayclk vardr. Mesela: Bataki elif kaldrlrsa lillah olur, bu da Allah demektir. Lillahdaki birinci lam kaldrlsa lehu olur, bu da ona iaret eder. Bu lam da kaldrlsa hu olur ki yine Allah ifade eder. Hatta hudaki gizli vav kaldrlp he kalsa yine Allaha delalet eder. nk hu isminin de asl hedir. Vav asl deil, ilavedir. Bu srdan dolay her canl teneffs ederken he, he, he demek suretiyle Allah zikretmektedir. Allah isminin manasnda toplayclk vardr, dier isimlerde bu yoktur. Dier isimler yalnz bir manaya iaret ederler. Mesela Hadi ismi sadece hidayet veren manasnda, Nafi ismi ise sadece menfaat veren manasnda, Halik ismi ise sadece yaratc manasndadr. Fakat Allah ismi bunlardaki ve dier isimlerdeki manalarn hepsini toplu bir ekilde ifade eder. Nasl ki Gne dediimizde yedi renk, s ve k gibi sfatlara sahip olan bir k kayna aklmza gelir ve bu sfatlar kendinde bulunduramayan Gne olamaz. Aynen bunun gibi, Allah ismi denildiinde de btn kemal sfatlar ve isimleri kendinde bulunduran Zat- Akdes akla gelir. Bu isim ve sfatlar kendinde bulunduramayana Allah denilemez. O hlde madem Allahtr, btn kemal sfatlarla sfatlanmtr. Bunun iindir ki bu manadaki topluluu dnerek Allah diyen bir kimse Cenab- Hakk btn isim ve sfatlaryla zikretmi olur.

Er-Rahman Rahman: Btn mahlukatna saysz nimetler ve rzklar veren, onlarn ihtiyalarn gren ve yarattklar hakknda hayr ve rahmet dileyen manasndadr. u leme baktmzda gzmzle gryoruz ki birisi var, yeryzn bir sofra yapm, o sofray en leziz yiyecekler ile doldurmu ve o sofraya btn canllar davet etmi. imdi gelin hayalen bu sofralarda gezelim: te hayvanatn sofras! Bakn, her hayvana layk olduu ve ihtiya duyduu rzk veriliyor. 1- te balklar! Onlar besleyen ne de gzel besliyor, rzklar azlarna kadar konuluyor. Kim onlar byle zahmetsizce besleyen? 2- te denizlerin dipleri! Karanlk, ssz, ac bir su, kum ve aresiz mahluklar! Ancak hibirinin rzk unutulmuyor, hibiri a braklmyor ve ihtiyalar mkemmel bir ekilde karlanyor. Kim onlar byle merhametle besleyip denizin dibini onlara Rahman bir sofra yapan? Ve o sofradan istifade edebilmeleri iin gerekli cihazlar onlara takan? 3- te bcekler! Kck, zayf ve cizler! Ama ne kadar da kolay besleniyorlar. Muhtalar. Gleri yok. Kimi elsiz, kimi gzsz, kimi ayaksz. Ancak ihtiyalar ve rzklar ellerinin yetimedii yerlerden ne de mkemmel veriliyor. Kim bu cizlere merhamet edip ihtiyalarn gren? 4- te ciz ve merhamete muhta yavrular! Rzklar umulmadk ve ellerinin yetimedii bir yerden, mnasip bir vakitte ve ihtiya nispetinde onlara veriliyor. Yardmlarna kouluyor. Hlbuki ihtiyalarnn yzde birini karlamaya kendi gleri yetmez. Demek onlarn ihtiyacn bilen, onlar merhamet ve efkatle besleyen perde arkasnda birisi var. Kim bu zat? Cevab Kuran versin: Yeryznde rzk Allaha ait olmayan hibir canl yoktur. O, onlarn karar kldklar yerleri de emaneten durduklar yerleri de bilir. Onlarn hepsi apak bir kitaptadr. (Hud 6) Ve Rahmann o sofrasndan istifade eden dier muhtalar! imdi de Rahmann sofrasnda misafir olan bitkiler taifesine bakalm! Hayvanlara kyasla daha ciz ve daha fakir! Ama cizliklerine binaen Rahman olan Allah onlar daha zahmetsiz besliyor. Rzklar ayaklarna gnderiliyor. Bazen oluyor scaktan ve susuzluktan feryat eden o bitkilere bir bulut ordusu ile imdat ediliyor. Gne balarnda lamba ve soba, toprak altlarnda mineraller ile dolu bir mahzen. Cierleri hkmnde olan yapraklar ile havay teneffs ediyorlar.

Kim bu bitkilerin feryadn iitip cansz mahlukatn elleriyle onlara yardm eden? Ve imdi bu bu Rahman sofrann en erefli misafirine geldik! Sofrann kurulmasnn sebebi, yeryznn halifesi ve Rahman olan Allahn has muhatab olan insan! Bakalm erefine sofralarn kurulduu insan iin Allah neler hazrlam ve Rahman isminin tecellisini o sofralarda nasl gstermi! Acaba Rahman olan Allahmz, rahmetinin bu kadar ssl meyveleriyle kendini bize sevdirmek istese. Mukabilinde insan ibadetle kendini Ona sevdirmese. Hem bu kadar trl trl nimetlerle muhabbet ve rahmetini gsterse. Mukabilinde insan kr ve hamd ile ona hrmet etmezse bu insan, insan ismine layk mdr? Hlbuki btn bu nimetlerin verili sebebini Rabbimiz kitabnda yle beyan etmitir: Ey iman edenler! Size verdiimiz rzklarn ho ve temiz olanlarndan yiyin ve Allaha kredin! Eer yalnz Ona kulluk ediyorsanz. (Bakara 172)

Er-Rahim Rahim: Yarattklarna merhamet eden, acyan ve efkat gsteren manasndadr. Allah Rahimdir; rahmetiyle btn lemleri kuatmtr.

Merhametiyle u lemi yoktan icat etmi, Her bir varla kendine mahsus bir elbise giydirmi, Her birini farkl ekillerde terbiye etmi, Vazifelerini retmi, Hayatn devam ettirebilmesi iin lazm olan cihazlarla tehiz etmi, Maddi ve manevi btn ihtiyalarn efkatle karlamtr. imdi o rahmet denizinden birka damlay hep beraber grelim! Byk bir ate grseniz, bir hortumdan kan su ile sndrlyor. Lakin hortumu tutan eli grmeseniz, atei sndrmek fiilini hortumun kendisine verebilir misiniz? Elbette, hayr! nk atei sndrmek iin failinde hayat, ilim, kudret gibi sfatlarn bulunmas gerekir. Hayat olmayan, atei bilmeyen, hortumu tutamayan atei sndremez. Hepsinden nemlisi, sndrmek merhametin neticesidir; rahmeti olmayan bu fiile fail olamaz. Ve btn insanlar bir araya gelse o atei bu hortumun kendisinin sndrdne bizi inandramaz.

Acaba yeryznn ateini sndrmek, yaamak ateinin hararetini dindirmek iin, hortum hkmndeki bulutlardan suyu damla damla kim indiriyor? Elbette, cansz, uursuz bulutlar bu merhameti ve efkati hissettiren fiile fail olamaz. O hlde bulut hortumunu tutan el kim? Kuran bu sorumuza cevap versin: nsanlar mitlerini kestikten sonra yamuru indiren ve rahmetini her tarafa yayan Odur. vlmeye layk olan gerek dost Odur. (ura 28) te yaan her bir damla Rahim isminin bir tecellisidir. Ve rahmetin baka tecellileri! Zehirli bir bcein karnnda ifal ve en tatl bir bal bizim iin piirmek ve o bcein eliyle bize ikram etmek elbette, o bcein ii olamaz. Demek bal yapan bcek deil, Allahn rahmetidir. Ve bahar mevsiminde cennet hurileri tarznda btn aalara en gzel elbiseleri giydirip iek ve meyvelerle sslendirip onlarn elleri hkmnde olan kuru dallaryla lezzetleri farkl, renkleri farkl, kokular farkl, ekilleri farkl meyvelerle bizi beslemek, elbette rahmetin bir tecellisidir. Yoksa o kuru aalar bizi tanmaz ve bize merhamet etmez. Ve elsiz bir bcein eliyle bize ipek gibi yumuak bir elbiseyi bize giydirmek rahmetin neticesidir. Yoksa o elsiz bcek yemyeil dut yapran yiyip bembeyaz bir ipei bizim iin kartamaz. Ya inek, deve, koyun ve kei gibi hayvanlara ne demeli! Onlara yemyeil otu yedirip kan ve fklar arasndan bembeyaz, besleyici bir st karmak ve o hayvan bir st fabrikas yapmak elbette, rahmetin iidir. Ve o koca Gnei Dnyamza soba ve lamba yapmak, Ay kandil ve takvim yapp yldzlarla semann yzn sslendirmek elbette, rahmetin bir tecellisidir. imdi rahmetin insandaki czi bir tecellisine bakalm: Acaba gzmz olmasayd ne yapardk? Kapkaranlk bir lem! Ya kulaklarmz olmasayd? Sessiz bir lem! Ya dilimiz olmasa ve ona tat alma duygusu verilmeseydi? Konumann ve lezzetin olmad bir lem! Ya burnumuz olmasayd? Kokunun olmad bir lem! Elbette, byle bir lemde yaamak ne kadar zor olurdu. Acaba el, ayak, parmak gibi maddi; akl, korku, efkat ve muhabbet gibi manevi hediyeler olmasayd ne yapardk? Demek her bir azann taklnda rahmetin bir tecellisi grnyor.

nsanlar byle maddi ve manevi aza ve duygularla ssleyen Allah hayvanlara da bu lemden istifade edebilmeleri iin lazm olan cihazlar takmtr. Kua kanat takp umay, bala yzge verip yzmeyi retmi ve her canlya rahmetiyle muamele edip hayatnn devam iin gerekli olan vcudu ve azalar vermi. te Allahn rahmeti her eyi byle kuatm. Cenab- Hak, rahmetinin eserleriyle kendisini bize Rahim ismiyle tanttrmak istiyor. te! nsann vazifeleri:

Bahsettiimiz ve bahsedemediimiz rahmetin aynalarnda Rahim ismini grmek. O isim ile Allah zikir ve tefekkr etmek. Nimetlerine kar kr ve hamd etmek. Ve rahmetin bir cilvesini kalbine yerletirip mahlukata Allah hesabna efkat gstermektir. nsan bu vazifeyi grdke insan- kmil ismine layk olacak ve ahiret leminde de ebed saadete nail olmakla Allahn rahmetine mazhar olacaktr.

El-Melik Melik, sultan ve padiah demektir. Cenab- Hak Meliktir. Bu kinatn sultan ve padiahdr. Her eyin anahtar Onun yannda ve her eyin dizgini Onun elindedir. Her ey Onun emriyle halledilir. Nasl ki muhteem bir saray grsek, o sarayn sultansz ve sahipsiz olmas mmkn deildir. Biz sultan grmesek de o saray, varl ve ihtiam ile sultannn varlna ve ihtiamna delalet eder. Acaba byle bir saray bile maliksiz, sultansz olamazsa; kinat saraynn sultansz, u lem memleketinin padiahsz ve u mlkn maliksiz ve sahipsiz olmas mmkn mdr? Kinat yle bir saraydr ki, yldzlar o sarayn kandilleridir. Dnya ise o sarayda sadece kck bir odadr. Gne o odann lambas ve sobas, Ay ise gece lambasdr. imdi kinat saraynda kk bir gezinti yapalm ve o Sultan- Ezel ve Ebed olan Allahn saltanatnn hametini ve Melik isminin tecellisini bir para da olsa grelim! Dnyamzn lambas olan Gne, Dnyamzdan 1.300.000 defa daha byktr.

Bizim galaksimiz olan Samanyolu galaksisinde ise iki yz milyar ile yz milyar arasnda yldz vardr. Her biri Gne byklnde yz milyar yldzn kaplad alan hayal edebilir misiniz? Acaba bu kadar yldz birbirine arptrmadan gezdiren kim? Bilim adamlar 800.000.000 galaksiyi kefetmilerdir. Kendi itiraflaryla bekli de kinatn milyonda birini ancak kefedebilmiler. Acaba kinatn bykl ne kadardr? Gnein merkez scakl 20.000.000 santigrat derecedir. (Suyun 100 derecede kaynad malumdur.) Eer Gneten toplu ine ucu kadar bir madde getirebilseydik, 160 km uzaklktaki bir maddeyi yakabilirdi. Eer btn Dnya odun ve kmr olsayd, Gnein bir gnlk ihtiyacn karlayamazd. Acaba gne sobasn sndrmeden yakan kim? Gnein Dnyaya uzakl 150.000.000 kmdir. Samanyolu galaksimizin ap ise 100.000 k yldr. (In saniyedeki hz 300.000 kmdir) Eer saniyede 10.000 km hzla giden bir rokete binseydik, Galaksimizin bir yanndan br yanna gitmek iin 15.800.000.000 yla ihtiyacmz olacakt. Bilim adamlar 1.400 adet kuyruklu yldz tespit etmilerdir. En ksasnn kuyruk uzunluu 300.000.000 km.dir. Gneimizin, Dnyadan 1.300.000 defa daha byk olduunu renmitik. imdi dikkat edin! Hayalin dahi tasavvur edemeyecei bir yldzdan sz edeceiz: Betaklus yldz. Bu yldz o kadar byktr ki, ap 250 Gne byklndedir. Hacimce Gneten on binlerce defa daha byktr. Ve intizamla hareket eden muhteem bir ordu grsek, ama kumandann grmesek; o ordunun meliksiz, sahipsiz ve babo olabileceine ihtimal verebilir miyiz? Elbette hayr! nk askerlerin terbiyesi, dzenli hareketleri, silahlarnn verilmesi, elbiselerinin deitirilmesi ve ihtiyalarnn karlanmas gibi hller ispat eder ki, bu ordu bir kumandana ve melike baldr ve onun emriyle hareket ederler. Acaba byle kck bir ordunun bile idaresi, terbiyesi, beslenmesi ve ihtiyalarnn karlanmas gibi hller kumandansz ve meliksiz olmaz ve tesadfe havale edilemezse, u yeryznde yz binler muhtelif taburlardan oluan hayvanlar ve bitkiler ordusunun kumandansz ve meliksiz olmas mmkn mdr?

Bu yle bir ordudur ki, milletleri farkl ve silahlar farkl ve elbiseleri farkl ve talimatlar farkl ve suretleri farkl ve erzaklar farkl. te byle bir ordunun meliksiz ve kumandansz olmas hi mmkn mdr? Bu ordunun yle bir meliki var ki, hi birini unutmaz ve hibir ii birbirine kartrmaz. te bu ordu, misalimizdeki ordudan ne kadar bykse, bykl ve mkemmellii nispetinde kumandanlar olan Allah, Melik ve Sultan ismiyle bizlere tanttrr. Bizim vazifemizse: Kinat sarayna bakp bu sarayn sultan olan Allah, Ey mlkn sahibi Allahm! Sen mlk dilediine verirsin, dilediinden de onu eker alrsn. Dilediini aziz edersin, dilediini de zelil edersin. Hayr senin elindedir. Muhakkak ki sen her eye kadirsin! ayeti ile zikir etmek ve zemin yzndeki ordulara bakp bu ordularn kumandan olan Allah, Gklerin ve yerin ordular Allahndr. Allah ok gldr, hkm ve hikmet sahibidir. ayetiyle yd etmek, Onu Melik ismiyle tesbih ve tefekkr etmek ve her eyin kendisine itaat ettii O Melike itaat ederek ona abd ve kul olmaktr.

El-Kudds Allah Kuddstr. Btn kusur ve noksanlklardan uzaktr. cizlikten, fakirlikten, zaaftan ve btn eksikliklerden mnezzehtir. Bu ismin dier bir manas ise btn yarattklarn maddi ve manevi kirlerden temizleyendir. Evet, gzellik gzelden gelir, mkemmellik kemalden gelir, ihsan cmertlikten ve servet zenginlikten gelir. Bu lem btn gzelliiyle Cenab- Hakkn gzelliine, kusursuzluuyla Onun sonsuz ilmine, icad ve intizaml hareketleriyle Onun esiz kudretine, hazineleriyle nihayetsiz servetine, ihsanlaryla Onun snrsz cmertliine iaret eder. Yani szn z: Kinat btn gzelliiyle ve mkemmelliiyle Onun kemaline ve Kudds ismine bir aynadr. imdi de Kudds isminin dier bir cilvesi olan, Yarattklarn maddi ve manevi kirlerden temizleyen manasna bakacaz! Bir sokak grseniz, bir sprge tarafndan temizleniyor ve sizler sprgeyi tutan eli grmeseniz. Acaba btn dnya toplansa, bu soka bizzat sprgenin

kendisinin temizlediini iddia etse, inanr msnz? Elbette hayr! Hatta bu iddiaya glersiniz. nk: Soka sprmek iin hayat sahibi olmak lazm. Hayat olmayan spremez. Hlbuki sprgenin hayat yok. Hem sprenin kuvveti olmal. Hlbuki sprgenin kuvveti de yok. Hem sprenin iradesi olmal. Temizlemeyi temizlememeye tercih etmeli. Hlbuki sprgenin iradesi de yok. Ve bu sfatlarla birlikte ilmi olmal, sprmeyi bilmeli. Merhameti olmal. Sokak sakinlerine acmal. Hikmeti olmal, fayday anlayabilmeli. Ve daha birok sfat olmal. Hlbuki bu sfatlarn hibiri sprgede yok. te bundan dolay, sprgeyi tutan eli grmesek de bu hikmetli faaliyeti, bu sfatlar tayan bir faile veririz. O eli grmememiz yokluuna delalet etmez, bilakis bu hikmetli faaliyet onun varlna delalet eder. Acaba kck bir soka temizlemek bile sprgeye isnat edilemezse, bu koca kinat ve kinatn sokaklarndan biri olan Dnyay temizlemek, nasl olur da sprge hkmndeki sebeplere havale edilebilir. Evet, bu kinat ve bu Dnya, daima iler byk bir fabrika ve her vakit dolarboalr bir han ve bir misafirhanedir. Hlbuki byle ilek fabrikalar, hanlar ve misafirhaneler enkazlarla ve sprntlerle ok kirleniyor. Eer pek ok dikkatle baklmazsa ve temizlenmezse iinde durulmaz, insan onda boulur. Hlbuki bu kinat fabrikas ve dnya misafirhanesi o derece pak, temiz ve kirsizdir ki lzumsuz bir ey, menfaatsiz bir madde, tesadf bir kir bulunmaz. Bulunsa da abuk bir ekilde temizlenir. Demek, bu fabrikaya bakan zat ok iyi bakyor. Ve bu fabrikann yle bir sahibi var ki, o koca fabrikay ve bu byk saray, kk bir oda gibi sprtr, temizler. Bir insan bir ay ykanmazsa, kk odasn sprmezse ok kirlenir, pislenir. Demek bu lem sarayndaki paklk ve temizlik, hikmetli ve dikkatli bir temizlikten ileri geliyor. Eer o daim temizlik ve dikkatle bakmak olmasayd, bir senede btn hayvanlarn yz bin milletleri yeryznde boulacaklard. Ve uzaydaki yldzlarn enkazlar lme sebebiyet verecek, dalar byklndeki talar bamza yadracaklard Hlbuki bu lem Kudds isminin tecellisiyle ykanm ve temizliiyle Onun Kudds ismine ayna olmutur. te denizler! Her gn binlerce balk lr, ama hibir cenaze gremezsiniz.

te ormanlar! lerinde yz binlerce hayvan yaar, her gn binlercesi doar ve binlercesi lr, ama kirlilik eseri yok. Ve mahluklarn kendilerini nasl temizlediklerine bak! Kudds isminin bir cilvesini gr! Ve imdi de Kudds isminin askerleri ve memurlar olan hayvanata bak! Kim onlara temizlik yapmay retti? Ve kimin emriyle alyorlar? Acaba yaratl gayemiz ve vazifemiz Allah tanmak ve Onu isim ve sfatlaryla bilmek olmasna ramen, hi bulutlardan indirilen yamur damlalaryla yeryznn ykandn grdmzde Allah Kuddus ismiyle yd ettik mi? Yamurlarn yamas Kudds isminin bir cilvesi olduu gibi, rzgrlarn esmesi de bu ismin bir tecellisidir. Bu sayede havadaki pis kokular ve zemin yz temizlenir. Ve gz kapaklar gzleri temizlemekle bu isme aynadr. Ve biz her nefes alp vermekte kanmzn temizlenmesiyle Kudds isminin cilvesine her an mazhar oluruz. Ve bu ismin tecellisi sayesinde simsiyah topraktan ve kupkuru dallardan kartlan tertemiz sebze, meyve ve ieklere bak! Ve sonra, Ya Kudds! Ya Kudds! Ya Kudds! diyerek yaratann tesbih et!

Es-Selam Bu ismin manas vardr. 1- Selamete kartan. 2- Selamette olan yani zatnn tm hata ve kusurlardan mnezzeh olmas. 3- Kullarna cennette selam veren. imdi bu manay tek tek anlamaya alalm. 1- Selamete kartan Allah Selamdr. Bu isim ile yarattklarna tecelli edince onlar dmanlardan, skntlardan, tehlikelerden, musibetlerden ve her trl kederlerden selamete kartr. Selam isminin bu manas yle maddeleyebiliriz: Yarattklarn dmanlarnn saldrlarndan kurtarmakla selamete kartmas: Her varln onlarca dman vardr. O varln dmanlarnn saldrlarndan kurtularak selamete ulamas Allahn Selam isminin bir tecellisidir.

 Hayatnn devam iin lazm olan cihazlar vermekle selamete kartmas: Sinee kanat takmaktan tutun, bala szge takmaa; aalara yaprak ve iek takmaktan tutun, her mahluku, hayatnn devam iin gerekli olan cihazlarla donatmaya kadar her ihsan Selam isminin bir tecellisidir. Kullarn tehlikelerden kurtarmak suretiyle selamete kartmas: Mesela, anne karnnda bir bebek dnn! Gayet aciz, zayf ve savunmasz Onu o dar meknda boulmak, a kalmak, zehirlenmek gibi tehlikelerden muhafaza edip selametle dnyaya kartmak, Allahn Selam isminin bir tecellisidir. Yine insann grnmeyen dmanlar olan Mikroplar! Mikroplara kar insann bedeninde bir savunma sistemi kurmak ile onlar hastalklardan korumak ve bazen birok hikmete binaen hasta edip ifa vermek de Allahn Selam isminin bir tecellisidir. nsann vcuduna savunma sistemi kuran Allah-u Tel, byk bir insan olan dnyay da savunma sistemleri ile donatm ve Selam ismini farkl farkl tecellileri ile bizlere tanttrmtr. te bunlardan bir tanesi: Dnyamz epeevre kuatan atmosfer! Canllar iin zararl olabilecek gk talarndan, zararl nlara kadar birok tehlikeye siper olmakla Allahn Selam ismine byk bir ayna olmu. Bizler de her an bu isme aynayz ve bu ismin tecellisine muhtacz. Kanlmaz bir trafik kazasndan umulmadk bir ekilde kurtulmak; canl klmas mmkn olmayan bir kazadan yara almadan kmak; atdan den bir kiremitin bamza deil de yanmza dmesi; depremde evimizin yklmamas veya yklan bir binann altndan lmeden kurtulmak; tehlikeli bir ameliyattan sa salim kmak ve bunlar gibi grnr ve grnmez tehlikelerden selamete kmamz Allahn Selam isminin bir tecellisidir. 2- Btn kusurlardan selamette olan Selam isminin ikinci manas: Allahn btn eksikliklerden ve kusurlardan mnezzeh olmas yani selamette olmasdr. Selam isminin bu manas Kudds ismine benzer. Bu manada her bir mahlk Allahn Selam ismine ahitlik eder. Dilerseniz bir iein Allahn Selam ismine olan ehadetini hep beraber grelim. Bir gl yaratmak iin sanatkrnn hangi sfatlara sahip olmas gerekir? lk nce aciz olmamal, kudreti sonsuz olmal. nk iei basit bir tohumdan kartmak ancak sonsuz bir gce sahip olmakla mmkndr. Aciz olan iee usta olamaz. te iek, varl ile Allahn acizlikten selamette olduuna ve Onun sonsuz bir kudrete malik olduuna ehadet eder.

Yine ustas cahil olmamal, lim olmal. nk iekteki hikmet ve sanat ancak sonsuz bir ilmin varl ile izah edilebilir. Hem bu iek gneinden, havasna; bulutundan toprana kadar btn lem ile alakadardr. Bu mnasebetleri ancak ilim sahibi bir zat dzenleyebilir. te iek kendindeki sanat ve hikmetin lisanyla ve her eyle mnasebetlerinin dzenlenmesi cihetiyle Allahn cahillikten salim olduuna ve nihayetsiz bir ilme sahip olduuna iaret eder. Yine iein ustas kr olmamal, grmeli. nk yapan yaptn grr, gremeyen yapamaz. te gl, varl ve kendindeki mkemmel sanat ile Allahn krlkten selamette olduuna ve her eyi gren basir olduuna ehadet eder. iek yoktu, var oldu. Varl yokluuna tercih edildi. Demek sanatkrnda irade sfat vardr. Tercih edemeyen ve iradesi olmayan iei yapamaz. te iek, varlnn yokluuna tercih edilmesiyle Allahn iradesizlikten selamette olduuna ve mutlak irade sahibi olduuna ehadet eder. Hem bakn, iee nasl merhamet ediliyor ve ihtiyalar ne kadar gzel karlanyor. iek bu haliyle, Allahn merhametsizlikten selamette olduuna ve Rahim ismiyle isimlendiine ehadet eder. Bu iek gibi milyonlarcas ayn anda yaratlyor. Her birine farkl ziynetler taklyor. Demek bunlarn sahibinin bitmez ve tkenmez hazineleri vardr. Fakir olan bunlara sahip olamaz. te iek, binler arkada ile Allahn fakirlikten selamette olduuna iaret eder ve gani yani zengin olduunu ispat eder. Daha bunlar gibi daha birok lisan ile o iek, Cenab- Hakkn btn kusurlardan beri olduunu ispatla Onun Selam ismiyle msemma olduuna iaret eder. te her bir mahlk yzlerce lisanlarla Allahn Selam olduuna ve btn noksanlklardan ve kusurlardan beri olduuna ehadet ederler. 3- Cennette kullarna selam veren Selam isminin nc manas: Cennette kullarna selam verendir. Bu mana Yasin suresinde Onlara Rabb-i rahimlerinden bir selam vardr ifadesiyle beyan edilmitir. Allah-u Tel, bu dnyada Selam ismini bizlerde tecelli ettirdii gibi bu isimle bize cennette de tecelli etsin ve bizler Allahn selamn iitmekle bahtiyar olalm. min

El-Mmin Bu ismin 4 manas vardr. 1. manas; mahlukatn korkulardan emin klmas ve onlar gven iinde yaatmas. 2. manas; kullarna iman nurunu vermesi ve onlar mmin yapmas. 3. manas ; Allahn emin olmas, sznde sadk olup vaadinden dnmemesi. 4. manas ise: Kullarnn emin olup, szlerinde sadk ve gvenilir olmasdr. 1- Yarattklarn korkulardan emin klmas ve onlar gven iinde yaatmas imdi banzdan gemi en korkun hadiseyi dnn. Bu bir deprem korkusu, yangn korkusu, kaza korkusu, veya lm korkusu gibi bir korku olabilir. Hayalinizle o ana gidin ve o korkuyu kalbinizde bir daha hissetmeye aln. Ve imdi unu dnn: Bir mr boyu bu korku ile yaamak zorunda olsaydnz ne yapardnz? Ve hayat sizin iin ne kadar zor ve ekilmez olurdu.? Hal byle iken acaba imdiye kadar kalbimize yerletirilen bu emniyet duygusu iin hi kr ettik mi? Ve bu halin, Allahn hangi isminin tecellisi olduunu hi dndk m? Halbuki Allah, her ey zddyla bilinir kaidesiyle, bu nimetin farkna varabilmemiz iin baz insanlar bu nimetten mahrum ediyor. Tp diliyle panik atak, depresyon, ve benzeri hastalklarla, gven ve emniyet duygusunu onlardan alyor, yani mmin ismiyle onlara tecelli etmiyor. Ta ki bizler bu nimetin farkna varalm ve Mmin olan Allaha kr secdesi yapalm te Allah mmin ismiyle kuluna tecelli ettiinde, kalbine korku ve endielerine kar bir emniyet duygusu koyar. Eer bu ismin tecellisi bir an bizden ekilseydi, korku ve endielerin hcumuyla aklmz bamzdan gidecek ve dnya bize manevi bir cehennem olacakt. O halde emniyet duygusu byk bir nimettir , ve Allahn mmin isminin bir tecellisidir. Bu isim, insanlarda tecelli ettii ve nsanlar bu isme mahzar olarak emniyet iinde yaadklar gibi, hayvanlarda da bu isim tecelli eder ve onlarda bu ismin tecellisiyle gven iinde hayatlarn srdrrler. Bizlere mmin ismiyle tecelli edip, kalplerimizi korku ve endielerden emin klan ve bizi bu nimetten mahrum etmeyen, rabbimize sonsuz krler olsun. 2- Kullarna iman nurunu vermesi ve onlar mmin yapmas Allah mmindir. Bu ismiyle kuluna tecelli ettiinde kalbinde iman n yakar. Allaha iman eden her kul bu isme aynadr. Bu ismin tecellisiyle insan atee

tapmaktan, puta tapmaktan, gnee ve dier fanilere kulluk etmekten kurtulur, sahibini, malikini sultann tanr. Evet iman insan insan eder, belki insan sultan eder. manda binlerce mertebe vardr. Nasl ki, gnein ndan bir su damlas ile bir denizin hissesi bir olmad gibi, mmin isminin Hz. Ebubekir-i sddktaki tecellisi ile bizlerdeki tecellisi elbette bir deildir. Bize den iman hakikatlerini ok tefekkr ile taklidi olan imanmz tahkike kartmak ve bu ismin tecellisinden hissemizi ziyadeletirmektir. 3- Allahn emin olmas, sznde sadk olup vaadinden dnmemesi Allah mmindir. Yani emindir, sznde sadktr. Vaadinden asla dnmez. nk sznde durmamak, vaadinden dnmek asla izzetine yakmaz. te bu manada Allah, sznden asla phe edilmeyendir. O halde madem Allah mmindir , vaad ettiklerini yerine getirecektir, ve madem gnahkarlara cehennemi vaat ettii gibi mminlere cenneti ve rzasn vaat etmitir. O halde bize den; vaadine itimat ederek, ona hakkyla kulluk etmektir. 4- Kullarnn emin olup, szlerinde sadk ve gvenilir olmas nsanlarn emin olup szlerinde gvenilir ve sadk olmas da bu ismin bir tecellisidir. Bu isim bu mana ile azami mertebede Efendimiz (s.a.v) de tecelli etmi, dost ve dmanlarnn ittifakyla Muhammed-l emin ismini almtr. Bize den Cenab- Hakkn bu ismiyle ahlaklanp sznde ve znde doru ve emin bir mmin olmak ve u hadisi kulamza kpe yapmaktr: Dorulua yapn, ondan ayrlmayn. Zira doruluk iyilie gtrr. yilik de cennete iletir.. kii doru syledike ve doruyu aratrdka Allah katnda doru yazlr. Yalandan kann, zira yalan ktle gtrr. Ktlk de cehenneme iletir. Kii yalan syledike ve yalan peinde kotuka Allah katnda yalanc yazlr

El-Mheymin Allah Mheymindir. Bu ismin Allah hakknda 2 manas vardr: 1. Manas ile: Allah, koruyup, muhafaza edendir. Bir eye gz kulak olan kii o eyin koruyucusu ve mheyminidir demektir. Muhafaza edene mheymin derler. 2. Manas ile Allah, yarattklarn her an gzetleyen ve onlarn her haline ahit olandr. imdi bu ismin iki farkl manasn anlamaya alalm: 1- Allah, koruyup, muhafaza edendir.

Hcre bilimcilerinin aratrmalar neticesinde insann bir tek hcresindeki DNAlarda 1 milyon sayfay dolduracak bilginin var olduu anlalm. Dnyann en byk ansiklopedisi olan ANA Britanicann 40.000 sayfa olduu dnlrse, bir tek DNAnn tad bilginin bykl daha iyi anlalm olur. Dnyann en byk ansiklopedisindeki bilgilerden 25 kat daha fazla bilgi, mikroskop ile yzlerce defa bytldkten sonra ancak grlebilen bir hcrede ki DNAlara yerletirilmi. Byle harikulade bir iin tesadf eseri olmas mmkn mdr? Acaba btn dnya toplansa, Ana Britanica ansiklopedisinin tesadfler sonucu meydana geldiine bizi inandrabilirler mi? Elbette hayr peki, Bu dev ansiklopediden yzlerce defa daha mkemmel olan DNA ansiklopedisinin sebeplerden yada tesadfler neticesinde meydana geldii nasl iddia edilebilir? te her bir DNA hcresi, kendisinde muhafaza edilen ve saklanan 1 milyon sayfalk bilgiyle, Allah mheymin ismiyle bizlere bildirir. Allah bu ismin tecellisiyle insanlarn amellerini hafzalarnda, amel defterlerinde ve levh-i mahfuzda muhafaza eder. Yine bu ismin tecellisiyle ieklerin ve bitkilerin programlarn ekirdek ve tohumlarnda muhafaza eder. Ve bir sonraki baharda aynen iade eder. Ve hayvanlarn hayat programlarn ise yumurtalarda ve su damlacklarnda saklar ve muhafaza eder. Mheymin ismi hayat sahiplerinin programlarn ve amellerini muhafaza etmek ile tecelli ettii gibi, yarattklarn tehlikelerden korumak ve muhafaza etmekle de tecelli eder. Dilerseniz mheymin isminin bu manadaki tecellisini insan aynasnda grelim: nsann en nemli organ olan beynini ok sert ve salam olan kafatas ile muhafaza etmek Gz gz kapaklar ve kalarla muhafaza etmek. konuma ve tad alma cihazmz olan dili az ile muhafaza etmek. bir elbise gibi giydirilen deri ile vcudumuzu d etkenlerden muhafaza etmek organlarmz gs kafesinde muhafaza etmek lmemek iin gereken rzk i ya suretinde vcudumuzda depo ederek alktan lme kar muhafaza etmek Btn bunlar bu ismin bir tecellisidir. Ayrca bize korku duygusu vererek muhtemel tehlikelerden sakndrmak da mheymin isminin bir tecellisidir. Eer bu

isim bizde tecelli etmeseydi, elektrik tellerini tutabilir, trafikte korkmadan srat yapabilir ya da hzla gelen trenin nne atlayabilirdik. te Hayatmzn devam ve muhafazas iin vcudumuzda yerletirilen btn maddi ve manevi cihazlar, Allahn mheymin isminin bir tecellisidir. Acaba , yaratl gayesi onu tanmak olan insan, btn bu cihazlardan istifade eder de, bu cihazlar kendine takan Allah mheymin ismiyle bilmezse, aleme gnderili gayesine muhalefet etmi olmaz m? 2- Allah, yarattklarn her an gzetleyen ve onlarn her haline ahit olmas Mheymin isminin dier manas; Allahn her eye ahid ve gzeten olmasdr. Perdesiz gnee kar yeryzndeki eya, gnei grmemesi mmkn olmad gibi, mheymin olan Allaha kar da eyann gizlenmesi bin derece imknszdr. nk her ey onun gzetlemesi altndadr. Her eye nfuzu vardr. u cansz gne, u aciz insan, u uursuz rntgen gibi nur sahipleri, sonradan yaratlm ve kusurlu olduklar halde, onlarn nurlar mukabilindeki her eyi grp nfuz ederse, elbette Allahn mahedesinden ve gzetlemesinden hibir ey gizlenemez. Madem bu kainatn sahibi olan Allah, kelamnda hadid suresi 4. ayette; Nerede olursanz olun, Allah yaptklarnz grendir ve mcadele suresi 7.ayette Gklerde ve yerde olanlar, Allahn bildiini grmyor musunuz? kiinin gizli konutuu yerde drdncs mutlaka Odur. Be kiinin gizli konutuu yerde altncs mutlaka Odur. Bunlardan az veya ok olsunlar ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar mutlak O, onlarla beraberdir. ifadeleriyle Mheymin olduunu beyan ediyor. Madem Allah her eyi grr ve gzetir. Elbette bizi ve amellerimizi de gryor ve gzetiyor. Acaba yapt kt bir iin bakas tarafndan bilinmesinden rahatsz olan insan, nasl olur da, hibir ey kendisine gizli kalmayan Allahn huzurunda gnah iler ve ona isyan eder.

El-Aziz Yksek bir daa baktnzda, helak olan bir kavmin kalntlarnn yanndan getiinizde, yldzlarn, aylarn, gnelerin ve dier mahluklarn itaatini grdnzde Allah hangi ismiyle hatrlyorsunuz? El-Aziz Aziz isminin 3 manas vardr. 1. Allahn izzet sahibi ve yceler ycesi olmas 2. Allahn malup olmayan galip olmas 3. Yarattklarnn onun emrine itaat etmesidir. imdi Aziz isminin bu tecellisini alem aynalarnda grmeye alalm: 1-zzet sahibi ve yce olan Allah azizdir. Yani Azamet, byklk ve kuvvet sahibidir. an pek ycedir. u alemde kendine byklk verilen mahluklar Allahn aziz ismine aynadrlar. O yksek dalara, engin denizlere, denizlerde ki frtnalara, usuz bucaksz llere, aylara, gnelere, yldzlara kulak verseniz hep bir azdan y aziz, y aziz, y aziz diyerek tesbih ettiklerini iitirsiniz. Aziz ismi alemde byle gzkt gibi insan da hatta devletlerde bile gzkr. Aziz isminin tecelli ettii insanlar u ayetin ifadesiyle stnlk, ancak Allaha, Onun elisine ve mminlere mahsustur. Yani aziz olan yalnz Allah, Onun resul ve mminlerdir. Yine bu isim tarihe adn altn harflerle yazdran Osmanl imparatorluunda ve Kuran kendilerine rehber yapan tm devletlerde tecelli etmitir. imdi bize den: Allahn aziz ismini alem sayfalarnda okumak, lisan- halleriyle ya aziz ya aziz diye zikir eden mahlukatn tesbihatn iitmek ve kuran kendimize rehber yaparak hem dnyada hem ahirette aziz olmaktr. 2- Malup olmayan galip Allah azizdir. Yarattklar zerine galiptir. Yer yz Allaha asi olup ta byle malup olmu nice kavimlerin kalntlar ile doludur. Bakn Allah, o asi ve inat kavimleri helak ettiini kitabnda nasl anlatyor. Elilerimiz Luta gelince, onlar hakknda tasaland. Ve onlar( dnmesi) sebebiyle takatten dt. Ona: Korkma, tasalanma! nk biz seni de, aileni de kurtaracaz. Yalnz (azabta) kalacaklar arasnda bulunan karn mstesna dediler.

Biz phesiz bu memleket halknn zerine, yoldan kmalarna karlk (feci) bir azap indireceiz.(dediler). Andolsun ki biz, akln kullanacak bir kavim iin oradan apak bir ibret nianesi brakmzdr. Medyene de kardeleri uayb gnderdik ve uayb, Ey kavmim! Allaha kulluk edin, ahiret gnne mit balayn, yeryznde bozgunculuk yaparak karklk karmayn! dedi. Fakat onu yalanclkla itham ettiler. Derken, kendilerini bir sarsnt yakalayverdi ve yurtlarnda diz st kekaldlar. Ad ve Semudu da (helak ediverdik). Sizin iin, (onlarn bana nelerin geldii) oturduklar yerlerden apak anlalmaktadr. eytan onlara yaptklar ileri gzel gsterip onlar doru yoldan kard. Oysa bakp grebilecek durumdaydlar. Karunu, Firavunu ve Hmn da (helak ettik). Andolsun ki, Musa onlara apak deliller getirmiti de onlar yeryznde byklk taslamlard. Halbuki (azabmz ap geebilecek deillerdi. Nitekim onlardan her birini gnahlar sebebiyle su st yakaladk: Kiminin zerine talar savuran rzgarlar gnderdik, kimini korkun bir ses yakalad, kimini yerin dibine geirdik, kimini de suda boduk. Allah onlara zulmetmiyor, asl onlar kendilerine yazk ediyorlard. (Ankebut 33-40) te Helak olan btn bu kavimlerde Allahn aziz ismi hametiyle gzkyor. Biz hi bu kavimlerin ykntlarnn arasndan geerken, onlarn yerle bir olmu kabirlerini grdmzde Allah aziz ismiyle yad ettik mi? O kalntlarn ve harabelerin zerinde Allahn Aziz ismini okuduk mu? Yada bizde Allah asi olursak, Allahn bizi de onlar yakalad gibi yakalayacan hi dndk m? 3- Mahlukatnn itaat etmesi Mahlukatnn Allahn emrine itaat etmesi ve ona kar gelememesi de Aziz isminin bir tecellisidir. Evet insan ve baz canavarlardan baka, gne, ay, yeryznden tutunda, t, en kk mahluka kadar her eyin dikkatle vazifesinde almas, zerrece haddinden tecavz etmemesi, byk bir heybet altndan umumi bir itaatin bulunmas, gsterir ki, byk bir celal ve izzet sahibi bir zatn emriyle hareket ediyorlar. te, vazifesini yapmakla ona itaat eden her bir mahluk bu itaatiyle Allahn aziz ismine aynadr.

Btn mahlukat ona byle itaat ederken, biz nasl cesaret ederiz ki, isyanmzla yle bir sultannn emirlerine kar geliyoruz ki, yldzlar, aylar, gneler itaatkar askerler gibi emirlerine itaat ederler. Hem isyanmzla yle bir azize kar geliyoruz ki, yle azametli ve itaatli askerleri var ki, farz- misal eytanlar dayanabilselerdi, onlar da gibi gllelerle talayabilirlerdi. Hem yle bir sultann memleketinde isyan ediyoruz ki, kullarndan ve askerlerinden yleleri var ki, deil bizim gibi kk, aciz mahluklar, belki farz- muhal da ve yer byklnde asi bir mahluk olsaydk, dnya byklnde yldzlar, ateli demirleri, bize atp databilirlerdi.

El-Cebbar Allah Cebbardr. Cebbar isminin Allah hakknda u manalar vardr. 1-Allahn dilediini zorla yaptrmaya muktedir olmas. 2-Kullarnn ilerini yoluna koymas ve eksikleri gidermesi. 3-Krklar onarmas ve dertlere derman vermesi. 4-ok byk ve azametli padiah olmas. imdi Cebbar isminin bu farkl manalarn tek tek anlamaya ve kainattaki tecellilerini grmeye alalm: 1- Allahn dilediini zorla yaptrmaya muktedir olmas Allah cebbardr. Dilediini zorla yaptrmaya muktedirdir. Hkmn geri evirecek ve takdirini deitirecek hibir kuvvet yoktur. Emri ve hkm her eye hakimdir. Evet kim bu kainata dikkat ile baksa, kainat; gayet hametli ve gayet faaliyetli bir memleket, idaresi gayet hikmetli, hakimiyeti gayet kuvvetli bir ehir hkmnde grr. Her eyi ve her mahluku birer vazife ile itaat halinde bulur. Kimi bir bal fabrikas, kimi bir st emesi olmu, kimi rahmetin latif bir eli, kimi u dnya misafirhanesine bir lamba ve soba olmu. Bunlar gibi her bir mahluk Allahn kendisine emrettii vazifeyle meguldr. Ve o vazifeye isyan edemez. Gne o cesametiyle ve bykl ile ben bugn domayacam, yada batmayacam diyerek Cebbar olan Allahn hkmne kar gelemez. Ay, kandil ve takvimcilik vazifesinden geri kalamaz. nsandan baka her ey vazifesine gayet dikkat eder ve Cebbar- azim olan Allahn emrine boyun eer, itaat eder.

te vazifesini yaparak Allahn emrine itaat eden ve ona kar gelemeyip boyun een her mahlukta Cebbar ismi grnr. Bizler bir tavuun yumurtladn, koyunun st verdiini grdmzde hi Allahn Cebbar ismini tefekkr ettik mi? Yada devenin zerine binmi ve seyahat eden bir adam grdmzde, deveyi insana hizmet yapmaya zorlayan Allah Cebbar ismiyle zikredip ona hamd ettik mi? nk insana itaat ettirilmi ve vazifesine isyan edemeyen her mahlukta cebbar ismi tecelli eder. Evet kainatn zerrelerinden, semann yldzlarna kadar her ey Allaha itaat ederek Cebbar ismine ayna oluyor ve onu Cebbar ismiyle tesbih ediyor. Yalnz bedbaht insanlar mstesna Bakn Efendimiz (sav) Allahn Cebbar isminin hakikatine nfuz ederek onu nasl vasfetmi; Ey azametine her eyin boyun edii, Ey kudretine her eyin teslim olduu, Ey izzetine kar her eyin zelil olduu, Ey heybetine her eyin huu iinde boyun edii, Ey saltanatna her eyin teslim olduu, Ey korkusundan her eyin alald, Ey hayetinden dalarn paraland, Ey emriyle gklerin ayakta durduu, Ey izni ile yeryznn istikrar bulduu 2- Kullarnn ilerini yoluna koymas ve eksikleri gidermesi Allah Cebbardr. Kullarnn ilerini yoluna koyar ve onlarn eksikliklerini giderir. Cebbar ismi bu manasyla devaml bizde tecelli eder; Bir isizin i bulmas, siftah bile yapamayan bir esnafn ilerinin almas, borlunun bortan kurtulmas, dersleri zayf olan bir rencinin derslerini dzeltmesi, yakacak odun kmr olmayan bir ailenin bu ihtiyacnn giderilmesi, eksik bir dosyann evraklarnn tamamlanmas ve bunlar gibi ilerin yoluna konulup eksiklerin giderildii btn ilerde Allahn Cebbar ismi tecelli etmitir. Maddi alemde bu manasyla tecelli eden Cebbar ismi manevi alemde tecelli ettiinde kullarnn hallerini slah eder, onlara tvbeyi nasip eder, ahlaklarn gzelletirir, yapamadklar ibadetleri onlara kolaylatrr ve kulunun mana alemindeki eksikliklerini giderir. Allah Cebbar ismi hrmetine maddi ve manevi ilerimizi yoluna koysun ve eksikliklerimizi gidersin.

3- Krklar onarmas ve dertlere derman vermesi Allah Cebbardr. Krklar onarr, dertlere derman ihsan eder. Krlan bir kalbin tesellisi Cebbar ismi ile olur. Krlan bir kemik bu ismin tecellisiyle iyileir. Tereddt iinde bocalayanlara maddi ve manevi yollar gsterir, ihtiya sahiplerine imdat eder, ar belalara den kullarnn feryadna yetiir. Hastalar bu isimde ifa, dertliler dertlerine derman bulur. Demek ki hastaya ifa, dertliye deva, borluya eda bu isim ile gnderilir. Ksler bu ismin tecellisi ile barr, Meselemiz Allah tanmak ve her eyde ona bir pencere amak. Acaba krlan bir eyamz birbirine yaptrdmzda, bu fiilin Cebbar isminin bir tecellisi olduu hi dndk m? Veya borcumuz var ama deme imkanmz yok. Kara kara dnrken hi beklemediimiz bir yerden gelen yardmla borcumuzu dediimizde, derdimize derman olan Allah Cebbar ismiyle tefekkr ettik mi? 4- ok byk ve azametli padiah olmas Allah Cebbardr. ok byk ve azametli padiahtr. O yle bir padiahtr ki; saltanatnn balangc olmad gibi nihayeti de yoktur. Onun saltanatndan baka hibir saltanatn devam da yoktur. O yle bir sultandr ki; sinein kanadndan, semavatn kandillerine kadar, bedenin hcrelerinden, semann burlarna kadar her ey Onun mlkdr. O koca gne Onun mlknde kk bir lamba, yldzlar birer kandil ve ay bir takvimcidir. Evet kainatn sultan birdir. Her eyin anahtar Onun yannda, her eyin dizgini Onun elindedir. Her ey Onun emriyle halledilir. Bu manalar insana ifade eder ki; Onu bulan neyi kaybeder? Ve Onu kaybeden neyi bulur? Sultan- Kainat bulan her eyi bulur. Hadsiz minnetlerden ve korkulardan kurtulur. Onu bulamayan ise hibir ey bulamaz. Bulsa bulsa bana bela bulur.

El-Mtekebbir Allah mtekebbirdir. Bu ismin manas; Allahn, azameti ve bykl, ancak kendi zatna layk grmesi ve her hadisede bykln gstermesidir. Bu itibarla bu isim; depremlerle yeryznn sallanmasnda, bulutlara balar deen dalarda, sema denizinde yzen yldzlarda, aalar kknden koparp savuran hortum ve frtnalarda, gk grlemesinde ve akan imeklerde ve kendisinde byklk ve azamet grnen her eserde tecelli eder. Allahn niin mtekebbir olduunu ve byklenmek niin sadece Allaha mahsus olduunu anlamak iin ilk nce Allahn zatnn, isim ve sfatlarnn ve fiillerinin bykln anlamak gerekir. Bu byklk anlaldnda u hadisin srr da anlalacaktr: Byklk ridam, azamet rtmdr. Kim bunlardan birisinde bana ortakla kalkrsa onu cehenneme atarm. Evet imdi, Allahn mtekebbir ismine ulamak iin zatnn, isim, sfat ve fiillerinin bykln grmee alalm. Byklk Allahn zatna mahsustur. Ne kadar byk ve byklk ifadesi varsa onun bykl yannda bu ifadeler ne kadar kktr. Akl, Allahn bu byklnn mahiyetini anlamaktan acizdir ki, Onu en iyi tanyan gnllerin sultan (sav) bakn onu nasl vasfetmi: Ey gzlerin zatn idrak ve ihata edemedii, Ey vasfedenlerin kendisini hakkyla vasfedemedii, Ey akl ve anlaylarn zatn kavrayamad, Ey fikirlerin bykln anlayamad, Ey azamet ve kibriya rts olan Evet akl, Allahn zatnn mahiyetini anlamaktan acizdir. Bu una benzer; Bir kitab grdmzde, onu yazan katibin varln biliriz ve onu kabul ederiz. Ve bu katibin ilim sahibi olduunu biliriz. nk kitab ilmiyle yazmtr. lmi olmayan kitap yazamaz. rade sahibi olduunu biliriz. nk yazmay, yazmamaya tercih etmitir. Kudret sahibi olduunu biliriz. nk kalemi tutamayan kitap yazamaz. Hayat sahibi olduunu biliriz, nk hayat olmayan bir kitaba katip olamaz. Ve bunlar gibi ona ait olan bir ok isim ve sfat biliriz.

Ancak onun kim olduu ve boyu, kilosu, rengi gibi zatnn zellikleri hakknda fikir yrtemeyiz. Aynen bunun gibi, u kainat kitab da, bu kitab yazan Allahn ilmine, iradesine, kudretine, hayatna ve dier isim ve sfatlarna delalet eder. Ancak az nceki misalde kitabn katibi hakknda fikir yrtemediimiz gibi, kainat kitabnn katibi olan Allahn zat hakknda da fikir yrtemeyiz. Zira akllar onun zatn kavrayamaz, fikirler Onun bykln anlayamaz ve vehimler ve hayallar Onun knhne ulaamaz. sim ve sfatlarnda byktr Allahn isim ve sfatlar nihayetsizdir. Kudreti, ilmi, iradesi, grmesi, iitmesi sonsuz olduu gibi rahmeti, ihsan, hikmeti ve dier btn isim ve sfatlar da nihayetsizdir. Bu isim ve sfatlarn bykln sz sultan olan Efendimiz (sav) yle beyan buyurmu: Ey lmi her eyi kuatan, Ey kudreti her eye yeten, Ey her eyi engelsiz gren, Ey her sesi iiten ve cevap veren, Ey en yce sfatlar ve en gzel isimler kendisine ait olan, Ey en geni rahmetin sahibi, Ey daimi izzet sahibi, Ey hakimler hakimi, Ey adillerin en adili, Ey ikram edenlerin en kerimi, Ey merhametlilerin en rahimi Allah fiillerinde byktr Bir terzi bir aaca veya bir hayvana ka gnde elbise dikebilir? yle bir elbise dikmeli ki, aa ve hayvan bydke elbise de bymeli, ne bol, ne dar olmal. Evet bir terzi deil, dnyann btn terzileri bir araya gelse bir karncaya elbise dikemez. Halbuki Allah her an milyonlarca bitki ve hayvana mkemmel elbiseler giydirerek elbise dikmek fiilindeki byklk ile mtekebbir ismini gstermektedir. Bir boyac bir papaan ka gnde boyayabilir? yle bir boya ki, renkler birbiriyle uyumlu olup, ne solmal, ne de dklmeli. Evet bir boyac deil, dnyann btn boyaclar bir araya gelse suyun iinde yzen bir bala o kmaz boyay vuramaz. Nerede kald ki bulunduu ortama gre 7-8 farkl renge brnen ahtapotu

boyayabilsinler. Halbuki Allah her mahluku en gzel renklerle boyamakla, boyama fiilindeki byklk ile Mtekebbir ismini gstermektedir. Bir ynetici tek bana, yardmcsz ka kiiyi idare edebilir? yle bir idare ki, onlarn halinden haberdar olup, seslerini iiterek ihtiyalarn grmeli. Halbuki yle idareciler gryoruz ki, binlerce yardmcs olmasna ramen kk bir topluluu idare edemiyor. imdi bakn Allahn idaresine; kainat, intizamndan mkemmel bir ehir hkmne girmi. indeki her bir mahluk hikmetle idare ediliyor. Her birinin sesi iitiliyor, ihtiyac grlyor. te kainattaki mkemmel idare ile Allah idare etmek fiilinin bykl ile Mtekebbir ismini gstermektedir. Bir marangoz aa ve tahtadan ancak bir masa veya sehpa yapabilir. Bakn sanatnda dahi akllar hayrete dren zata; aa ve tahtadan, renkleri, tatlar, ekilleri, kokular farkl binlerce meyveyi icad ediyor. Ve sanatla yaratmak fiilinin bykl ile Mtekebbir ismini gsteriyor. Bir heykeltra bir ta parasn yontarak bir heykel yapabilmek iin aylarca alyor. Halbuki Allah bir su damlasndan saniyede 4, gnde 300 bin insan yaratyor. Hem de yle tatan deil, cansz deil, hayat sahibi. Ve insann yaratld o saniyede, mikroplardan, bakterilerden, karncalardan, sinek ve bceklerden ve dier canllardan hadsiz fertlerinde yaratld ve yine o saniyede bir milyona yakn bitki nevlerininde yaratld gz nne alnrsa Allahn yaratmak fiilindeki byklk ile belki Mtekebbir ismi bir nebze anlalr. te bu fiillere, beslemek, suret vermek, hayat vermek, ldrmek ve dier fiilleri kyas edelim. Ve Allahn Mtekebbir ismini bir parada olsa anlamaya alalm. Netice olarak Allahn zatnn, isim ve sfatlarnn ve fiillerinin bykl ve azametinden dolay Allah Mtekebbirdir. Bykl ve azameti ancak kendi zatna layk grr. Madem sadece Allah Mtekebbirdir ve byklenmek ona mahsustur. Kula den u ayete kulak verip tevazu ile onun bykl ve azameti karsnda hayretle ve muhabbetle secdeye kapanmasdr; Yeryznde bbrlenerek yrme! nk sen ne yeri yarabilir, nede boyca dalara eriebilirsin. (sra 37)

El-Halk Halk; yoktan var eden ve yaratan demektir. Halk ismi alemde en ok tecelli eden isimlerden biridir. Zira yokluk karanlklarndan varlk alemine kan her mahlukta halk ismi tecelli eder. Aleme bakyoruz ve gryoruz ki, eya ve bilhassa hayat sahibi olanlar, birdenbire ve ok ksa bir zamanda vcuda geliyorlar. Mesela saniyede 4 insan ve gnde yaklak 350.000 insan yaratlyor. Her birine gz, kulak, dil gibi onlarca cihaz taklyor. Ve insann yaratld o saniyede mikroplardan, bakterilerden, karncalardan, sineklerden, bceklerden tutun kulara, balklara ve dier canllara kadar hadsiz fertler, ayn o saniyede yaratlyor. Halbuki abuk olan, ani bir surette yaratlan ve basit bir maddeden oluan eyler, gayet basit, ekilsiz ve sanatsz olmas lazm gelirken, bakyoruz ki, yaratlan her ey gzel bir sanatla, naklarla sslenmi bir tarzda ve mkemmel bir ekilde yaratlyor. te bu yaratl Allahn halk isminin kemalini bizlere gsteriyor. Acaba bir harf katipsiz olabilir mi? Yada yle sorsak; bir odaya bir kalem ve bir kat koysak, aradan 1000 sene gese, manal bir yaznn hatta bir harfin katta gzkmesi mmkn mdr? Elbette hayr. Zira bir harfin yazlabilmesi iin; harfin varln, yokluuna tercih edecek irade sahibi bir katibe ihtiya vardr. Halbuki irade kalemde ve katta yoktur. Ayrca onu yazabilecek katibin hayat sahibi de olmas gerekir. nk hayat olmayan, bir harfe katip olamaz. Halbuki kalem ve katta hayat ta yoktur, canszdrlar. Bununla birlikte katibinde kudret ve ilim gibi dier sfatlarnda olmas gerekir. Halbuki kalem ve kat bu sfatlardan da yoksundur. O halde bir kat zerinde manal bir yaz hatta bir harf grsek, bu yaznn katibini inkar edebilmek iin iki eyden birisini yapmamz gerekir; 1- Yaznn varln inkar etmek ve onu yok kabul etmek; Zira yazy inkar ettiinizde, katibi inkar edebilir ve yaz yok ki, katip gereksin diyebilirsiniz. 2- Kaleme katiplik sfatlarn vererek, onun katip olduunu ve yazy kalemin bizzat kendisinin yazdn iddia edebilirsiniz. Katibi inkar edebilmek iin 3. bir seenek yoktur. Bu iki ktan birisini tercih edemeyen, katibin varln kabul etmek zorundadr ki, bu iki ktan birini tercih etmekte akldan istifa etmekle mmkndr.

v Aynen bunun gibi, kainat ta mkemmel bir kitaptr. Dnya bu kitabn kk bir blm, bahar mevsimi bir sayfas, o mevsimde yaratlan mesela papatya nevi bir satr, her bir papatya bir kelimesi ve o iein ekirdei, bu kitabn bir noktasdr. Bu kitabn katibi ve Halk olan Allah inkar edebilmek iin iki eyden birini kabul etmek gerekir; 1- Kainatn varln inkar etmek ve alemi yok saymak; zira kainat yok kabul ettiinizde, yaratcy inkar edebilir ve eser yok ki, yaratcs ve ustas olsun diyebilirsiniz. Ancak bunu yaptnzda, aalarn yapraklarndan tutun, semavatn kandillerine kadar her ey biz buradayz, varz diyerek size tekzip eder ve yalanlar. 2-Kaleme katiplik sfatlarn vermek gibi, maddeyi tekil eden atomun, yaratcnn sfatlar olan irade, hayat, ilim, kudret gibi sfatlara sahip olduunu iddia etmek ve eyay onun yarattn kabul etmek gerekir. Bu ise bir nceki k gibi mmkn deildir. Zira elimize bir hokka mrekkep alsak ve bo bir kadn zerine dksek, asla manal bir sayfa var olmaz. O halde sayfadaki mana, mrekkebi katiplik ve faillik makamndan kovar. nk sayfadaki mana katibinin ve failinin irade, kudret ve ilim sahibi olduu gsterir. Bu sfatlar ise mrekkepte yoktur. yleyse sayfaya katip olamaz. Ve btn dnya toplansa, bu sayfada mana ifade eden kelime ve cmlelerin, mrekkebin tesadfen dklmesi sonucu olutuuna bizi ikna edemez. Kainat da atom mrekkebiyle yazlm byle manal bir kitap deil midir? Bu manal kitabn, mrekkep hkmndeki iradesiz, kudretsiz, hayatsz, ilimsiz sebeplerden meydana geldiine nasl inanlabilir? Ve bunu kabul edenlere akll ve insan denilir mi? imdi gelin Hlk isminin insandaki tecellisini yaratcsnn kelam olan Kurandan dinleyelim: anm hakk iin biz insan amurdan, szlm bir hlasadan yarattk. Sonra onu salam bir yerde bir nutfe olarak yerletirdik. Sonra o nutfeyi bir alaka olarak yarattk, sonra o alakay bir mudga olarak yarattk, sonra bu mudgay bir takm kemikler halinde yarattk, sonra bu kemiklere bir et giydirdik. Sonra onu baka bir yaratlla insan olarak meydana getirdik. te yaratanlarn en gzeli olan Allah ne ycedir. (Muminun 12-14)

El-Bari El-Bari; Kusursuz yaratan demektir. Bu isimde el-halkisminden farkl olarak u manalar vardr; 1- Bir kalptan dker gibi dzgn, tertipli ve gzel bir ekilde yaratan, 2- Mahluklarn aza ve cihazlarn birbiriyle uyumlu bir ekilde yaratan, 3- Her varl kainattaki umumi nizama ve gayelere uygun bir ekilde yaratan demektir. imdi bari isminin bu manasn kainat kitabnn sayfalarnda okumaya alalm; 1- Bir kalptan dker gibi dzgn, tertipli ve gzel bir ekilde yaratan Ham maddesi hazr olan bir barda yapmak iin ilk nce ne yaparsnz? Yapmanz gereken ilk ey; bardaa bir kalp hazrlamaktr. Maddi bir kalp olmadan bir barda asla yapamazsnz. O halde ekilleri birbirinden farkl 50 bardak yapacak olsanz size 50 farkl kalp lazmdr. Demek en basit bir eyay yapmak iin maddi kalplara ve bir ustaya ihtiya var. Ve usta ve kalp olmakszn o eya var olamyor. imdi bir sinein yada bir iein yaratlmas iin neler gerekli buna bakalm; 1- O iek ve sinein plann izmek ve programn yapmak, 2- O iek ve sinei oluturan atomlar ve maddeleri u alemin her kesinden toplamak, 3- Toplad atom ve maddeleri ince bir elek ile eledikten sonra o iek ve sinee lazm olacak kadarn hassas bir lyle belirleyip almak, 4- Ve ald bu maddeleri bir kalba dkerek, dzgn, tertipli ve gzel bir ekilde onu yapmak. O halde mesela bir topraa bir gl tohumunu attmzda, o topran gl yaratmak fiiline sahip olabilmesi iin, gln plan ve programn yapabilmesi, gle lazm olan maddeleri alemden toplayabilmesi, hassas bir teraziyle ona lazm olan kadarn ayrabilmesi ve bu maddeleri maddi bir kalba dkebilmesi gerekir. Bir gl ancak bunlar yapldktan sonra var olabilir. lk 3 maddeyi bir kenara brakp, sadece maddi kalbnn olmas gerektii hakknda biraz dnrsek; madem o toprak, kendisine atlan binlerce farkl tohumdan, farkl bitkiler kartabiliyor. O halde o toprakta, yeryzndeki bitkiler adedince maddi kalplarn var olduunu kabul etmek gerekir.

Ayrca her bitkinin yapraklar, meyveleri, iekleri, ekilleri farkl olduundan, o toprakta sadece bitkiler adedince kalplar deil, ayn zamanda yapraklar, meyveler, iekler adedince maddi kalplarn var olduunu da kabul etmek gerekir. Bunu kabul etmek ise yle bir fikirdir ki, alemdeki bitkiler, iekler ve meyveler adedince imkanszlk ve hurafeler iinde bulunur. Halbuki bu sanatl bitkiler ve hikmetli eserler Allahn bari ismine isnad edildiinde, o atomlar Allahn ilminin ve kaderinin manevi kalplarna, kudretinin sevkiyle girerler. Ve dzgn ve tertipli bir ekilde karlar. O halde bizler bir elmaya, bir kelebee, bir iee, bir insana ve insann azalarna, szn z, her bir mevcuda baktmzda, ondaki bir kalptan karcasna dzgn ve tertipli yaratl grerek Allah bari ismiyle tesbih etmeliyiz. Demek dzgn ve tertipli yaratlan her ey, Allahn bari isminin tecellisine mahzardr ve okuyabilenler iin Allahn bari isminin bir mektubudur. 2- Mahluklarn aza ve cihazlarn birbiriyle uyumlu bir ekilde yaratan Azalarn birbirine uygun olarak yaratlmas Bari isminin bir tecellisidir. Bu manasyla Bari ismi, nsanlarda ve btn hayvanlarda, hatta bitki ve aalarda dahi tecelli etmektedir. Zira her mahlukun btn azalar, birbiriyle uyum iinde yaratlmtr. Mesela insana bakalm; nsann dili ile az uyum iindedir. Eer dili uzun olsayd, azna smayacak ve hayat onun iin ne kadar zor olacakt. te dil ile az arasndaki bu uyum Bari isminin bir tecellisidir. Dil ile az arasndaki uyum gibi, diler ile az arasnda da bir uyum vardr. Diler adeta inci gibi aza dizilmitir. Eer dilerimiz uzun olsayd ve azmza smasayd, halimiz nice olurdu bir dnn. te dilerin, aza uygun olarak yaratlmas Bari isminin bir tecellisidir. Kalar ve gz arasndaki uyum da bu ismin bir tecellisidir. Kalar gze kadar uzamamakta ve insann grn etkilememektedir. Kalarn da salar gibi uzadn ve insann gzne perde olduunu dndmzde, Bari isminin tecellisine ne kadar muhta olduumuzu anlarz. Yine insann iki gz ve iki kula arasndaki uyum, kolun uzunluunun boy ile uyumu, el ve ayak parmaklarnn arasndaki uyum, bacaklarn birbiriyle eit uzunlukta olmas, dilerin kendi arasndaki uyumu ve i organlarn birbiri arasndaki uyum hep Bari isminin bir tecellisidir. Bu ismin tecellisi sayesinde bir

ayak uzun, dier ayak ksa olmamakta ve btn azalar birbirini tamamlamaktadr. nsanda azami mertebede tecelli eden Bari ismi, hayvanlarda da tecelli etmektedir. Kartala sinek kanadnn taklmamas, sinee arnn inesinin verilmemesi ve her mahluka vcuduna uygun azalarn taklmas hep bari isminin bir tecellisidir. Bari ismi bu manasyla aalarda dahi tecelli etmektedir. Aacn gvdesi ile dallar arasndaki uyum, dallar ile meyveler arasndaki uyum hep bari isminin bir tecellisidir. Hatta bir aaca baktnzda, yapraklarn dallara geliigzel takldn zannedersiniz. Halbuki hakikat byle deildir. Zira dala taklan her bir yaprak, dier yapran gneine en az mani olacak ekilde taklmaktadr. te bir aaca yapraklarn taklmas dahi bu ismin tecellisi ile olmaktadr. Madem vazifemiz Allah tanmak ve mahlkatta tecelli eden isim ve sfatlarn okumaktr ve bu vazife bizim yaratlmzn en byk gayesidir. O halde bizler hem kendimize hem de her bir mahlka baktmzda aza ve cihazlarmzn birbiriyle uyumlu bir ekilde yaratldn grerek Allaha hamd etmeli ve Onu bari ismi ile tespih etmeliyiz. 3- Her varl kainattaki umumi nizama ve gayelere uygun bir ekilde yaratan demektir. Her yaratlan varlk, kainattaki nizama ve gayelere uygun bir ekilde icad edilmitir. Mesela, insan ele alalm; btn azalar ve cihazlar kainattaki nizama ve gayelere uygun olarak yaratlmtr. I grebilen gze, sesleri iitebilen kulaa, kokular hissedebilen burna, yiyeceklerin tadn alabilen ve konumay salayan dile, havay teneffs edebilen cierlere ve kainattaki nizama uygun dier azalara sahiptir. O halde insann gzn yaratan kim ise, icad eden de odur. nsana kula takan kim ise, sesleri var eden de odur. nsana burnu ihsan eden kim ise, o burnun koklad varlklar ve onlardaki kokular yaratan da odur. nsana dili takan kim ise, o dilin tatt btn yiyecekleri ve o dildeki konumay icad eden de odur. Szn z; insan bu haliyle adeta yle der; beni kim yapm ise, alakadar olduum btn eyay ve kainattaki nizam da o yapmtr. Ben kimin mlk isem, kainatta onun mlkdr. Ve O zatn ad bu cihetle El-Baridir. Ver her ey kainattaki gayelere mnasip bir ekilde yaratlmtr. Mesela, alemde hayatn devam gibi bir gaye vardr. Her iek ve aa bu gayeye hizmet edecek

ekilde tasarlanmtr. Adeta atmosferdeki oksijen ve karbondioksit dengesini ayarlayacak ekilde bir hesap uzman gibi alr. Btn mr boyunca oksijen reterek o dengeyi salar. lrken de mr boyu karbondioksit emen o iek oksijen vererek lr. Eer atmosferde karbondioksit gaz oalsa, btn bitkiler solunumlarn hzlandrr. Eer bu nizam salayan haa- Bari olan Allah deilse, imdi soruyoruz; Acaba uursuz olan bu bitkiler bir kimya mhendisi gibi nasl alyorlar? Hangi aletleriyle lm yapyorlar? Hayatn devam onlar iin niye bu kadar nemli? Karbondioksiti oksijene eviren fabrikay onun vcuduna kim yerletirdi? nsann azalarnn kainattaki nizama uygunluunu, iek ve bitkilerin alemdeki gayelerle olan mnasebetini grdkten sonra, imdi bir bal arsn, kelebei, kuu, bal ve dier canl ve cansz mahluklar insan ve ieklere kyas edelim. Ve onlarn yaratlna, kainattaki nizama uygun cihaz ve azalarna bakarak u sesi duymaya alalm; Ben yaratlrken tek bama planlanmamm. Bana kainattaki nizama uygun alet ve cihazlar taklm. Ve gayelere hizmet edecek vazifeler verilmi. te ben, nizama uygun cihazlarm ve gayelere hizmetim ile Allahn Bari ismine aynaym. Sen de benim bu cihetime bak ve benim lisan- halim ile ya bari, ya bari dediim gibi, sen de lisan- kalin ile ya Bari ya Bari diyerek rabbini tesbih et.

El-Musavvir El-Musavvir; tasvir eden, ekil ve suret veren demektir. Btn mahluklar kendilerine verilen ekilleriyle, tasvir edilen suretleriyle Cenab- Hakkn musavvir ismini gstermektedir. Yamur damlasndan, kar tanesine, papatyalardan karanfillere, parmak izinden gz bebeine, karncalardan semann yldzlarna ve zerrelerden galaksilere kadar her mevcud kendine mahsus suretiyle ve ekliyle Allahn musavvir ismine aynadr. imdi bir insan ele alarak musavvir isminin tecellisini grmeye alalm; her parasyla harikulade bir planlamann neticesi olan kafay bir kenara braksak bile bu hazr malzeme zerine geebilecek bir yz iin saysz, milyonlarca ihtimaller

vardr. Bu saysz ihtimaller iince, btn akllar aciz brakacak bir ekilde en uygununu, en gzelini semek tam anlamyla imkanszdr. nsann yznde kullanlan malzeme son derece basit ve sadedir. Tek bir deri, bir ift gz ve birazda kl. Buna ramen iki aylk bir bebein yzndeki o sadelik ve o basitlik iinde byle gzel bir yzn yaratlabileceini, grmeseydiniz ihtimal verebilir miydiniz? Bir insan iin bir yz izdikten sonra ikincisi iin baka bir yz izmek, en azndan ilki kadar imkanszdr. nk insanlar seri imalat ile yaratlmazlar. Hepsinde ayn unsurlar kullanp, her birine ayr bir sima izmenin zorluunu mehur Fransz ressam Hanry Metisse yle anlatyor; Bir ressam iin gl resmi izmek kadar zor bir i yoktur. nk daha evvel izilmi btn gl resimlerini bir yana brakp ylece izmesi gerekir. Hem insan yz basit bir portreden ibaret de deildir. Oraya yerletirilen her bir azann snrsz bir sanat kadar snrsz bir bilgiye ihtiya gsteren fonksiyonlar vardr. Btn bu fonksiyonlarn bir kenara braksak bile, bu yzdeki tebessm, endie, sevin, korku, kahkaha gibi yzlerce manay dile getirmek yz yaratmak kadar imkansz deil midir? Okyanusu bir bardaa doldurmak ne kadar zor ise, insann ruhunu sima da temsil etmekte o kadar zordur. Mminin simas ruhu gibi aydnlk, kafirin simas ise ruhu gibi karanlktr. Bir heykeltran basit bir heykele bile o simetrii verebilmesi iin bazen yllarca almas gerekiyor. Buna mukabil saniyede 4 insan ve her gn 350.000 insan son derece kolaylkla yaratlyor. Her birine farkl bir yz veriliyor. Bizler birbirine benzeyen ikizleri veya zleri grdmzde hayret ederiz. imdi soruyoruz; iki yz birbirine benzetmek mi daha zor? Yoksa milyarlarca insann birbirine benzetmemek mi daha zor? Birincisine hayret ederken, ikincisi neden hayret etmiyoruz? Kim birbirinden farkl bu yzlerin yaratcs? En basit maddelerden bir sanat harikas yapp, sanatnda akllar hayrete dren sanatkar kim? Kim o yzde saysz manay ifade eden? Kim her ferde farkl bir yz veren? Kim o yzdeki cihazlara mkemmel i yaptran? Gze grmeyi, burna koklamay, dile tatmay kula iitmeyi reten kim? Btn bu kimlerin tek bir cevab var; Musavvir olan Allah

nsann yzn bir nebzede olsa inceledikten sonra, btn hayvanlarn, bitkilerin, ieklerin, canl ve cansz her eyin tasvirini ve eklini insana kyas edelim. Ve Allahn musavvir ismine ylece pencereler aalm: Fiil failsiz, sanat sanatkarsz , kitap katipsiz olamayaca gibi suret ve ekil vermek dahi musavvir yani bir tasvir edici olmadan olamaz ve mmkn deildir. Acaba kattaki basit bir yz resmi dahi bir ressam gerektirirse, u alemdeki hadsiz hakiki yzler Musavvir olan Allahn varln gerektirmez mi? Farkl bir yz izebilmek iin, izilmi btn yzleri bilmek gerektii gibi, farkl bir yz yaratmak iin de, o ana kadar yaratlan btn yzleri bilmek lazm gelmez mi? Bu da Musavvir olan Allahn birliine ve btn yzleri yarattna delalet etmez mi? Her bir yz Allahn musavvir ismine delalet ettii gibi, farkl olmas cihetiyle de Allahn ilim, irade ve kudret gibi sfatlarna iaret etmez mi? Kainat kitab bize Allah musavvir ismiyle tantt gibi, Kuran dahi u ayetiyle bizlere Allahn musavvir ismine yle haber veriyor; Sizi rahimlerde diledii gibi tasvir eden ve ekillendiren Odur. Ondan baka ilah yoktur. O azizdir ve hakimdir (Al-i imran 6)

El-Gaffar El-Gaffar; ok mafiret ve merhamet eden, sular en ok affeden, irkinlikleri rten ve ayplar gizleyen manalarna gelir.Bu ismi affedici manasndaki el-Afuv isminden ayran fark udur; el-Afuv isminde sadece gnah affetmek ve gnaha ceza vermemek vardr. El-Gaffar isminde ise gnaha ceza vermemekle birlikte, gnah yze vurmamak ve kulu rezil etmemekte vardr. Mesela birisi size kar bir kusur ilese, eer siz onun bu kusuruna kar ona ceza vermeyip, sadece kusurunu ve hatasn yzne vursanz, sizde el-Afuv ismi tecelli etmi olur. Eer ceza vermeyi terk etmekle birlikte, iledii hatay yzne de vurmayp tamamen vazgeseniz, sizde el-Gaffar ismi tecelli etmi olur. te Allah sulara ceza vermeyip, suu kuluna hatrlatmakla el-Afuvdur. Ve Allah hatay btn btn silerek, kulun yzne vurmayp onu mahcup etmemekle de el-Gaffardr.

Bu yzden dualarmzda Allahm bizi af ve mafiret et deriz ki, bu duada af dileyip, gnahlarmza ceza vermemesini istemekle el-Afuv ismine, mafiret dileyip, gnahlarmz yzmze vurarak bizi rezil etmemesini istemekle de elGaffar ismine snrz. Bir hadis-i erifte Peygamberimiz (sav) yle buyurmutur; Melekler kulun gnahn yazarlar ve daha sonra semaya ykselirler. Semaya ykseldiklerinde kulun amel defterinde bu gnahn yazl olmadn, buna mukabil ilemedii sevaplarn yazl olduunu grnce Allah-u Tealaya yle derler; Ey Rabbimiz biz kuluna zulmetmedik. Ancak onun ilediini yazdk. Buna kar Allah meleklere yle buyurur: Evet doru sylediniz. Kulum o gnahlar ilemi ve defterindeki sevaplar ilememiti. Lakin kulum gnahna tvbe etti ve gz yalaryla benden af diledi. Bende onun gnahlarn mafiret ettim ve ona kar cmerte muamele ederek gnahlarn sevaba evirdim. Ben ikram edenlerin en ok ikram edeniyim. Allah-u Teala, Gaffar olduunu Kurandaki u ayetlerle de bize haber vermektedir; De ki: Ey haddi aarak nefislerine kar israf etmi olan kullarm! Allahn rahmetinden mit kesmeyin. nk Allah, btn gnahlar balar. phesiz ki O, gafurdur, ok balaycdr ve rahimdir, ok merhamet edicidir. (Zmer 53) Tvbe ve iman edip, salih amel ileyenlere gelince; Allah onlarn ktlklerini iyiliklere evirir. Allah ok balaycdr ve ok merhamet edicidir. Ve her kim tvbe edip Salih amel ilerse, phesiz o, tvbesi kabul edilmi olarak Allaha dner. (Furkan 70-71) Bedizzaman hazretleri de el-Gaffar ismine snmamz gerektiinden yle bahseder; Ey insan! Senin elinde gayet zayf fakat gnahta ve tahribatta eli gayet uzun, ve iyilikte ve hasenatta eli gayet ksa cz-i ihtiyar namnda bir iraden var. O iradenin bir eline duay ver ki, iyilikler silsilesinin bir meyvesi olan cennete eli yetisin ve bir iei olan ebedi saadete eli uzansn. Dier eline istifar ver ki, onun eli gnahtan ve seyyiattan ksalsn ve cehennem zakkumuna yetimesin. Demek dua ve tevekkl, hayrlara meyletmeye byk bir kuvvet verdii gibi, istifar ve tvbe dahi gnaha ve erre olan meyilleri keser ve tecavzn krar.

Bu isimden alacamz ders ise udur; Nasl ki Allah Gaffar ismiyle hatalarmz rtyor, aybmz yzmze vurmuyor. Aynen bunun gibi, biz de Gaffar ismini ahlak edinerek bakalarnn hatalarn rtmeli ve kimsenin aybn yzne vurmamalyz. Ta ki, hem Gaffar ismine ayna olalm, hem de Peygamber Efendimiz (sav)in u hadiste verdii mjdeye nail olalm; Her kim, bir mminin aybn dnyada rterse, Allahta onun aybn hem dnyada hem de ahirette rter.

El-Kahhar El- Kahhar; Dmanlarn kahreden ve perian eden, mutlak galibiyetin sahibi ve her an kahretmeye muktedir olan manalarna gelir. Kahhar ismi bu manalaryla; Allaha isyan eden Ad kavmi, Semud kavmi, Nuh kavmi gibi bir ok kavimde tecelli etmitir. Allah O kavimleri Kahhar ism-i erifi ile kahretmi ve mahvetmitir. Yine Kahhar ismi, binlerce kiinin ld depremlerde, sel felaketlerinde, aalar kknden koparan frtnalarda, kasrgalarda ve maddi musibetlerde tecelli ettii gibi, en byk ve asl perianlk olan imanszlk ve kfr musibetinde de tecelli etmektedir. Zira iman nimetinden mahrum olanlar devaml manevi bir cehennemde yanarak kalben ve ruhen sknt ekerler. Bu da manevi bir kahr olduu iin el-Kahhar isminin bir tecellisidir. Kahhar ism-i erifi ile dnyada onlar byle manevi bir kahr ile kahreden Allah, ahiret aleminde de Kahhar isminin en geni aynas olan cehennemde onlar mahv- perian ederek, adaletini ve mutlak galibiyetin tek sahibi olduunu gsterecektir. Evet cehennem, el-Kahhar ismine en geni ayna olarak ehl-i isyan iine alacaktr. Madem biz bu aleme, bu alemin sahibi olan Allah tanmak ve Ona iman etmek iin geldik. Ve madem her eyde Ona alan pencereler ve hakka giden yollar vardr. O halde bizler her eyde Ona pencereler amal ve o pencerelerdeki isimler ile Onu zikir ve tesbih etmeliyiz. Yani;

Helak olan bir kavmin kalntlarn grdmzde; Ey kendisine isyan edenleri helak eden Allahm! Sen Kahharsn, dilediini perian ve mahvedersin. Senin kahrn, adaletinle tecelli eder. Her eyin peremi senin kudret elindedir. Hibir asi senin kahrndan kaamaz ve hibir zalim sana kar gelemez. Sen mhlet verirsin ama ihmal etmezsin Bahardaki mahluklarn, kn gelmesiyle lmlerini grdmzde; Ey bahara Muhyi ismi ile hayat verip, hayat verdii bu mahlukat kn kahhar ismi ise kahreden Rabbim! Sen kahretmeye muktedir olansn ve el-Kahharsn. Bu kta len her bir mahluk lisan- haliyle seni kahhar ismiyle zikrettii gibi, ben de onlarn halka-i zikrine girerek lisan- kalimle seni Ya kahhar, Ya kahhar diyerek zikrediyorum Bir deprem felaketinde binlerce kiinin ldn ve binalarn ykldn grdmzde; Ey yeryzn kudretiyle bir beik gibi sallayan Rabbim! Yklan btn bu binalar ve len btn bu insanlar zerinde senin Kahhar isminin mhr gzkyor, sanca dalgalanyor. Ancak bu Kahhar isminin tecellisi altnda, yine rahmetin tecelli ediyor. len ehl-i iman ehit kabul ediyorsun. ektikleri skntlar, gnahlarna keffaret yapp, aalarn yapraklarn dker gibi, bu skntlarla onlarn gnahlarn dkyorsun. Ve onlarn helak olan mallarn sadaka kabul ediyorsun. Hem biliyorum ki, senin Kahhar isminin bu tecellisine bizim ilediimiz gnahlar sebep oldu. Ey Sultanlar sultan! Kahhar isminin tecellisinden senin rahmetine snyorum. Frtnalarn, kasrgalarn ve hortumlarn Ya Kahhar, Ya Kahhar diyerek dndn grdmzde; Ey azameti ve bykl karsnda her eyin kld, Ey Celalinin korkusundan dalarn paraland, Ey kudret ve azametine her eyin boyun edii ve Ey korkusu altnda her eyin zillet iinde bulunduu rabbim! Bu frtnalar ve kasrgalar senin itaatkar askerlerindir ve Kahhar isminin tecellileridir. Onlar nasl ya kahhar ya kahhar diyerek alemi titretiyorlar, ben de, her ne kadar sesim onlar gibi gr kmasa da ve gnahlarm sesimi kssada seni ya kahhar ya kahhar diyerek zikir ve tesbih ediyorum Kahhar isminden insann alaca en byk ders ise udur; nsan, gemi asrlara bakmal ve o asrlarda yaayan asi ve inat kavimlerin akbetini grmeli. Ve anlamal ki, insan babo deildir. Her vakit bir celal ve kahr sillesine maruzdur. Gnahlarndan dolay azabn onu yakalamamas, Allahn kendisine verdii mhletten dolaydr. Yoksa Allah asla ihmal etmez.

Bu mhleti bir ganimet bilmeli ve kahhar isminin tokadna yemeden evvel takva dairesine girmelidir.

El-Vehhab El- Vehhab; Hibe eden demektir. Hibe ise; karlk beklenmeden yaplan batr. Evet Allah Vehhabtr; karlksz hibe eder, cmerte ihsan eder ve verdiklerine mukabil bir bedel istemez. Zaten insan da kendisine verilen bu nimetlerin cretini demek istese de deyemez. - Biz yoktuk var olduk. - Mevcutlar iinde ta, toprak gibi cansz bir varlk olabilirdik. Ama olmadk, hayat sahibi olduk. - Hayat sahipleri iinde iek veya aa gibi bir bitki olabilirdik. Ama olmadk, uur sahibi olduk. - uur sahipleri iinde herhangi bir hayvan olabilirdik. Ama hayvan da olmadk, insan olduk. - nsanlar iinde atee tapan bir Mecusi, kze tapan bir Hindu, veya puta secde eden bir putperest olabilirdik. Ama olmadk, Allah tandk ve Ona iman ettik. - Allaha iman edenler iinde Ona evlat isnat eden bir Yahudi veya Hristiyan olarak Allahn gazabn celbedebilirdik. Ama yine olmadk. Elhamdlillah Mslman olduk. - Mslmanlar ierisinde de Sultan- Enbiya ve Habib-i Kibraya olan Hz. Muhammed (sav)e mmet olmakla eref bulduk. Btn bu nimetlere kar Allaha ne verdik? Hibir ey te karlksz, cmerte ikram ve ihsan edilen bu nimetler zerinde Allahn Vehhab ismi gzkmektedir. Demek bizlere bedelsiz verilen hayatmz, vcudumuz, vcudumuza taklan gzmz, kulamz, dilimiz ve dier azalarmz, bu azalara taklan hissiyat ve duygularmz, szn z maddi ve manevi sahip olduumuz her ey, Allahn bize bir hibesidir. Ve Vehhab isminin bir tecellisidir. Demek aalara taklan yapraklar, iekler ve meyveler, kulara taklan kanatlar, balklara verilen yzgeler, ksacas her bir mahluka yaplan hibeler ve ona verilen hediyeler Allahn Vehhab isminin bir tecellisidir.

Demek her bir varlk kendisine verilen cihazlarn, hibe edilen duygularn, ikram edilen rzklarn ve kendisine yaplan btn iyiliklerin lisan- haliyle Allah Vehhab ismiyle zikreder ve Onu tesbih eder. nsann vazifesi ise; Bu mahluklarn lisan- halleriyle ya Vehhab, ya Vehhab diyerek yaptklar tesbihat iitmek ve Vehhab isminin kendindeki tecellilerini grerek, haliyle, diliyle hatta btn azalaryla ya Vehhab ya Vehhab diyerek o halka-i zikre katlmaktr. nsan bu vazifeyi yaptka insandr. Ve bu aleme gnderili vazifesi budur. Kendisine yaplan en kk bir iyilii unutmayan ve yllarca o iyiliin sahibinden vgyle bahsedip ona minnettar olan insan, nasl olurda, nimetleri saymakla bitmeyen Allahn iyiliklerini unutur? Ve Ona kar minnettar olmas gerekirken, nasl olurda o minneti, nimetin gelmesine vasta olan sebeplere verir? Bir padiahn kymettar bir hediyesini bize getiren miskin bir adamn ayan pp, hediye sahibini tanmamak ne derece ahmaklk ise, ylede, Allahn nimetlerini bize getiren sebeplere medh ve muhabbet edip, nimetlerin hakiki sahibi olan Allah unutmak, ondan bin derece daha ahmaklktr. Evet tavuk sebeptir, yumurta Allahn ihsandr. Koyun sebeptir, st Allahn ikramdr. Ar sebeptir, bal Allahn nimetidir. Bulut sebeptir, yamur Allahn rahmetidir. Aalar sebeptir, meyveler Allahn hediyesidir. Bunlar gibi sebeplere taklan btn nimetler Allahn hibesidir. Ve Vehhab isminin tecellisidir. O halde kredilmeye, vlmeye ve methedilmeye en ok layk olan; nimetlerin gerek sahibi olan Allahtr. nk nimeti getirene deil, onu gnderene baklr. nsann bu ismi ahlak edinmesi ise yle olur; yapt iyiliklerde karlk beklememelidir. Karlk sadece malla, mlkle de olmaz. Beklenilen bir vg, kazanlmak istenen bir eref, istenilen bir hrmet ve arzu edilen bir tevecch de manevi bir bedeldir. Eer yapt iyiliklere kar byle manevi bir bedel beklerse, yine Vehhab ismini ahlak edinememitir. Hatta yapt ibadetleri, sadece Allahn rzas iin yapmal ve karlnda cenneti beklememelidir ki, Vehhab ismine mahzar olabilsin. Zaten ibadet, gemite verilen nimetlerin krdr. Yoksa gelecekte verilecek nimetlerin karl deildir. Evet biz creti almz ve ibadetle mkellefiz. Bir Allah dostu bu makam u szleriyle dile getirmi ve Vehhab ismini ahlak edindiini gstermitir; Ehl-i dnya dnyada, Ehl-i ukba ukbada,

Her biri bir sevdada, Bana Allahm gerek.

Er-Rezzak Er-Rezzak: Btn mahlukatnn rzklarn veren ve ihtiyalarn karlayan demektir. Allah Rezzaktr ve rzk vermek ancak Cenab- Hakka mahsustur. Btn insanlarn ve hayvanlarn rzklarna O kefildir ve Onun garantisi altndadr.Rzk ise iki ksmdr; 1- Beden iin olan azklar ve yemekler gibi zahiri rzklar, 2- Ruh, kalp ve akl gibi manevi latife ve duygularn rzk. 1- Beden iin olan azklar ve yemekler gibi zahiri rzklar; Yeryznn iinde, havasnda, denizinde yaayan btn hayat sahiplerinin, bilhassa aciz ve zayflarn ve bilhassa yavrularn hem maddi ve midevi hem de manevi btn rzklarn, kuru ve basit bir topraktan, cansz ve kemik gibi kuru odun paralarndan yaratan Odur. Adeta o toprak, bir kazan olur ki, iinde her nevi rzk pier. Ve her bir aacn kuru dal, rahmetin eli olur ki, o el ile en gzel meyveler ikram edilir. Hele hele en latifi, kan ve fk ortasndan gelen tertemiz ve besleyici sttr ki, adeta o koyun ve kei gibi mbarek hayvanlar, rahmetin bir st emesi olur ve Rezzak namna ab- hayat gibi en latif bir gday bize takdim ederek, Rezzak ismini kr gzleri dahi gsterir. Bir sofra grsek, zerinde birka zeytin ile bir para kuru ekmek olsa, acaba bu basit sofrann kendi kendine kurulduuna, o zeytin tanelerinin ve ekmek parasnn tesadfen, sofrann zerine geldiklerine bizi inandrabilirler mi? Elbette hayr. Hatta dnya toplansa, bu basit sofrann tesadfen bu hali aldna bizi inandramaz. Acaba kk bir sofra bile, kendisini kuran bir zatn varln gerektirirse, zemin yz sofrasnn tesadfen kurulmas hi mmkn olur mu ? Bu yle bir sofradr ki, kocaman bahar, bu sofrann gl destesidir. Bu sofrada her vakit hadsiz misafirler oturur. Onlara, layk olduklar ekilde ikram edilir. Bu sofrann zerinde her eit yiyecek bulunur. Her vakit milyarlar oturur, o sofrada

doyar, kalkar ama sofra hi bo kalmaz. Hi mmkn mdr ki, kck bir sofra bile sahipsiz olamazken, u yeryz sofras sahipsiz olsun? Hem sakn zannetmeyin, bu sofrada oturanlar sadece insanlar ve hayvanlardr. ktidar ve ihtiyarsz olan aalar ve bitkiler taifesi dahi rzka muhtatr. Onlar tevekkl edip, yerlerinde dururken mkemmel beslenirler. Hatta hayvanlardan daha ok yavru beslerler. Evet onlarn yaprak, iek ve meyveleri onlarn yavrulardr. Bahar mevsiminde cennet hurileri tarznda btn aalara snds misal cennet elbiselerini giydirmek iek ve meyvelerin ziynetiyle sslendirip, onlarn latif elleri olan dallaryla eit eit, en tatl ve en sanatl meyveleri bize takdim etmek hem zehirli bir sinein eliyle ifal ve tatl bir bal bize yedirmek kan ve fk arasndan st bizim iin karmak elsiz bir bcein eliyle ipek gibi yumuak bir elbiseyi bize giydirmek hem rahmetin byk bir hazinesini bizim iin kck bir ekirdekte saklamak denizi bizlere taze balk deposu ve incileriyle, mercanlaryla ziynet dkkan yapmak ve tavuun yumurtasndan tutun, gkyznden inen yamura kadar sayamadmz ve saymakla da bitiremeyeceimiz daha nice nimetler zerinde Allahn Rezzak ismi gzkr. Demek yediimiz her bir lokmann zerinde Rezzak isminin mhr vardr. Ve sabah a kan ve akam yuvasna tok dnen btn canllar lisan- halleriyle Cenab- Hakk ya Rezzak, ya Rezzak diye tesbih ederek adeta u ayeti okurlar; Nice canllar vardr ki, onlar rzkn tayamaz. Allah hem onlar, hem de sizi rzklandrr. O iitendir ve bilendir. (Ankebut: 60) Hem Rezzak- Rahim, insana daha geni rzk vermek iin gz ve kulak, kalp ve hayal, ruh ve akl gibi duygularn her birisini rahmet hazinesinin birer anahtar hkmnde yaratm ve insana takmtr. Mesela gz, kainatn yzndeki gzellik ve cemal gibi kymetli hazineleri aan bir anahtardr. Dil; yiyecekler alemini aan bir anahtardr. Kulak; sesler aleminin anahtardr. te bunun gibi her bir duygu birer alemin anahtar olur ve insan o alemden o anahtarlar vastasyla istifade eder. Demek her bir aza ve duygu, nimetlere kavumaya vesile olduklar iin Rezzak isminin tecellisidir. Acaba Allahn nimetlerini bizlere ulatran kiilere bir cret derken, nimetin hakiki sahibi olan ve o nimeti bizim iin yoktan yaratan Allah bu rzklara mukabil bizden ne fiyat istiyor? Bizden istedii eydir: Biri zikir, biri fikir ve dieri krdr. Bata Bismillah zikirdir. Sonda Elhamdulillah krdr. Ortada ise; bu kymetli sanat harikas

olan nimetlerin Rezzak- Kerimin kudretinin bir mucizesi ve rahmetinin bir hediyesi olduunu dnmek ve tefekkr etmektir. 2- Ruh, kalp ve akl gibi manevi latife ve duygularn rzk Niin insan gzel eyleri dinlemekten holanr? Niin gzel yerler grmeyi arzu eder? Niin konumak ister? Niin Kuran dinlerken tarif edemedii bir haz duyar? Ve niin Allah isim ve sfatlar tefekkr etmek ona lezzet verir? Btn bu sorularn cevab udur; nk o anda o latifeler rzkn bulmutur. Nasl ki mide bir rzk ister, ylede kalp, ruh, akl, gz, kulak ve az gibi insann latifeleri ve duygular dahi Rezzak- Rahimden rzklarn isterler ve krederek alrlar. Her birisine ayr ayr layk olduu rzk rahmet hazinesinde ihsan edilir. Kulan rzk seslerdir, gzn rzk grlen gzel eylerdir, kalbin rzk Kurandr, akln ve ruhun rzk ise Allahn isim ve sfatlarn tefekkr etmektir. Ve bunun gibi Manevi rzklarn banda ise salih amel gelir. nk dnyadaki salih ameller cennette ebedi rzklar tarznda sahiplerine ikram edileceklerdir. Cennet ehli bu ikramdan sonra; imdi yediimiz rzklar dnyada yaptmz salih amelin neticesidir diyeceklerdir. Yani dnyadaki salih ameller, cennette cisimlemi birer rzk kesilmitir. Salih amellerin en salihi ise namazdr. Demek namaz klan kii o anda Allahn Rezzak ismine mahzardr. Bunun gibi Kuran okuyan, zikir eden, sadaka veren, tavaf eden ve mahsus bir ibadetle megul olanlar o anda Rezzak ismine birer aynadr. Bu ismi yle bir dua ile tamamlayalm; Ey Rezzak-i Kerim, Ey Rahman- Rahim ve ey bizi nimetleriyle bu dnyada besleyen sultanmz! Bize bu dnyada gsterdiin numunelerin ve glgelerin asllarn ve menbalar cennette bize gster. Bizi huzur-u saltanatna celbet. Bizi bu dnya llerinde sahipsiz brakma. Bize merhamet et. Burada bize tattrdn lezizi nimetlerini orada da tattr. Bize zeval ve kendinden uzaklatrmak ile azap etme.

El-Fettah Fettah: Hkm veren, kaplar ap yardm eden, zafer ve fetih ltfeden ve varlklara suretler giydiren gibi manalara gelir. imdi bu ismin manalarn srasyla inceleyelim: 1- Hkm veren: Allah Fettahtr. Bu ism-i erifi ile hak ile batl birbirinden ayrm, aralarn yer ile gk aras kadar am, hakk stn tutup, batl geersiz klmtr. Bu mana ile Kuran, Fettah ismine en byk bir aynadr. Zira Kurann nzulyle hak gelmi ve batl zail olmutur. Kurann her bir hkm hakk ve adaleti izhar etmi, batln ve zulmn tasallutundan insanlar kurtarmtr. Yine Fettah ismi azami mertebede peygamber efendimiz (sav)de tecelli etmitir. Efendimiz (sav) insanlar arasnda hak ile hkmetmi, verdii her hkm ile hakk galip klp, batl yok etmitir. Bu sebeplerdir ki Efendimizin isimlerinden bir tanesi de Fatihtir. Yine bu isim, hak ile hkmederek, hak ile batln arasn aan adil sultanlarda ve devlet reislerinde de tecelli etmitir. Hz. mer, Fatih Sultan Mehmed ve Yavuz Sultan Selim gibi sultanlar bunlardan bazlardr. O halde kim bu ismin tecellisine mazhar olmak isterse, ilk nce kendi nefsinde hak ile batln arasn ayrsn, hakk hak bilip hakka tabi olsun ve batl batl bilip batldan ictinab etsin. Daha sonra insanlar arasnda hak ile hkmetsin ve kendi aleyhinde olsa dahi hakkn ortaya kmas iin adaleti gzetsin. Kim bunlara yaparsa Fettah isminin bir aynas olmay baarr. Cenab- Hak bizleri Fettah isminin tecellisine mazhar eylesin! 2- Kaplar aan: Fettah isminin tecellisiyle maddi ve manevi kaplar alr, mkller giderilir ve zor olan iler kolaylatrlr. Bir isizin i bulmas, borlunun borcunu deyecek imkna kavumas, bir ilim talebesinin zor bir meseleyi kavramas, anlalmas zor bir hakikatin anlalmas, yeni bilgilerin kefedilmesi, kilitlenen ilerin almas, hakk grmeleri iin insanlarn kalplerinin ve gzlerinin almas, gnahkrlara tvbe kapsnn almas, zulme urayana yardm edilmesi, mitsizlie den kullara mit kaplarnn almas, dnyann kapatlp ahiretin almas hep bu ismin tecellisiyledir. Bize den Cenab- Hakk fettah ismiyle zikretmek, Ey kaplar aan Allahm, bize btn hayr kaplarn a duasn dilimize vird-i zeban etmek ve maddi veya manevi bir hayr kaps aldnda bu kapy aan Allah fettah ismiyle tefekkr edip Ona kretmektir.

3- Zafer ltfeden: Cenab- Hak Fettahtr. Kullarna fetihler nasip eder. Peygamber Efendimizin Mekkeyi, Hz. merin ran, Selahaddin-i Eyyubinin Kudus, Fatih Sultan Mehmed Hann stanbulu fethetmesi ve dier btn fetihler Allah-u Telnn Fettah isminin tecellisiyledir. Cenab- Hak, Fettah isminin hrmetine mmet-i Muhammede yeni merler, Fatihler, Yavuzlar ihsan etsin ve bizlere, gayesi hakk gtrmek ve zulm defetmek olan yeni fetihler nasip etsin. Fettah isminin tecellisi ile maddi fetihler gerekletii gibi manevi fetihler de gerekleir. Peygamber Efendimizin kalplerin sultan olmas byle manevi bir fethin neticesidir. Demek kalpteki sevgiyi kazanmak ve kiinin muhabbetine mazhar olmak fettah isminin tecellisiyledir. Ya Rab! Kalplerimizi muhabbetinle ve Habibinin muhabbetiyle yle bir fethet ki gayrsna yer kalmasn. min. 4- Varlklara suret veren: Fettah isminin bir manas da varlklara suret ve ekil vermektir. Bir tohumdan iein kartlmas, ekirdeklerden aalarn yaratlmas, aalardan iek, yaprak ve meyvelerin karlmas, yumurtalardan hayvanatn icad ve nutfe denilen su damlacklarndan insanlarn ve hayvanlarn halkedilmesi, hep Fettah isminin tecellisiyledir. Bu manasyla Fettah ismi lemde azami mertebede tecelli etmektedir. Zira tohum ve nutfe gibi basit maddelerden, eit eit muntazam suretlerin, hep beraber, her tarafta, bir anda, bir fiil ile almas ve her mahlka mnasip bir suret ve eklin verilmesi tevhidin en kuvvetli bir delili ve kudretin en hayretli bir mucizesidir. Fettah ismi bu manasyla gzmz nnde her an tecelli ederken maalesef insan lfeti ve gafleti sebebiyle bu ismin tecellisinden gaflet etmekte ve adeta u ayetin manasna muhatap olmaktadr: Gklerde ve yerde nice ayetler vardr ki, yz evirerek zerinden geerler. (Yusuf 105) . O halde Fettah isminin bu manasna kar vazifemiz udur: Tohumlardan, ekirdeklerden, nutfe ve yumurtalardan kartlarak kendisine ekil ve suret verilmi mahlkata ibret nazaryla bakmak, onlarda tecelli eden Fettah ismini tefekkr etmek ve tohum hkmndeki amellerimizin cennet smblleri eklinde almasn Cenab- Haktan niyaz etmektir.

El-Alim Bilen demektir. Allah alimdir. lmi, ezeli ve ebedi olup btn kinat ve her eyi kuatmtr. Hibir ey onun ilminin dnda kalamaz. Perdesiz gnee kar zemin yzndeki eyann gizlenmesi mmkn olmad gibi, o Alim-i z-l Celalin nur-u ilmine kar eyann gizlenmesi de mmkn deildir. nk her ey uhud dairesindedir, her eye nfuzu vardr. Peygamber Efendimiz (sav) ilim sfatyla Allah yle vasfetmitir: Ey gayblarn limi! Ey ilmi her eyi kuatan! Ey en gizli ve en bilinmez srlar bilen, Ey ilmi gemi ve gelecek her eyi ihata eden! Ey dalarn arlklarn, denizlerin lsn, yamur damlalarnn adetini, aalarn yapraklarnn saysn, gecenin karartt ve gndzn aydnlatt her eyin adetini bilen! imdi Allahn ilminin delillerinden bir ksmn zikredeceiz: 1- Btn hayat sahiplerinin, muhta olduklar rzklar layk bir tarzda, mnasip bir vakitte ve umulmadk bir yerden vermek, ancak her eyi kuatan bir ilim ile olur. nk rzk gnderen, rzka muhta olanlar bilecek, tanyacak, vaktini bilecek, ihtiyacn grecek; sonra rzkn layk bir tarzda verebilir. Mesela yavrular st ile besleyen, zeminin suya muhta bitkilerine yamur ile yardm eden, elbette o yavrular tanr, ihtiyalarn bilir, o bitkileri grr ve yamurun onlara lzumunu bilir ve sonra gnderir. O halde rzk mkemmel olarak verilen her bir mahlk Cenab- Hakkn ilim sfatna ehadet etmektedir. 2- Eyaya ayr ayr muntazam ve hikmetli suretler vermek ancak bir ilm-i muhit ile mmkndr.Bu meselenin hadsiz misallerinden sadece deveye bakalm: Devenin hrgc depo gibidir. Gnlerce bu depodaki rzk ile idare edebilir. hafta su imeden yaayabilir. Ayaklar genitir. Kumda batmadan koabilir. Gz kapaklarndaki kirpikler a gibidir. En iddetli kum frtnalarnda bile gzleri kum ile dolmaz. Burnu yle bir ekilde yaratlmtr ki, en korkun frtnalarda bile rahata nefes alabilir. st duda yarktr. Bu da dikenli l bitkilerini kolayca yemesini salar. Uzun boynu yerden 3 metre ykseklikteki yapraklar bile yemesine imkn tanr.

Dizler, bir boynuz kadar sert ve kaln bir zardan oluan nasrla kapldr. Bu nasrlar hayvan kumlara yattnda onu ar scak olan zeminden ve yaralanmalardan korur. Kaln krk sayesinde yazn (+) 50 dereceye varan scana, kn ise (-) 50 dereceye kadar ulaan souuna dayanabilir. Ve daha bunlar gibi birok zellik Devenin vcudunda hadsiz ekiller ve imknlar dnlebilirken, hayatnn devam iin en mkemmel sureti ve ekli vermek, her eyi bilen bir zatn ilmini ispat eder. Mesela, devenin btn zellikleri olmakla birlikte sadece ayaklar atn ayaklar gibi olsayd, lde 1 km. bile gidemezdi. O zaman dier zelliklerinin bir nemi kalr myd? Veya gz al olmasayd frtnalarda tek bir adm bile atamazd. Dudaklar yark olmasa beslenemezdi. Grld gibi deveye en hikmetli zellikler verilmitir. Hadsiz imknlar iinde en gzel sureti, en mkemmel vcudu, el layk sfatlar vermek ise ancak bir ilm-i muhit ile olabilir. imdi filleri, balklar, kular, bcekleri, bitkileri ve dier mahlkat deveye kyas edin ve Allahn nihayetsiz ilmini bir derece tefekkr edin. 3- Mahlkatn icad ve yaratndaki kolaylk sonsuz bir ilme iaret eder. nk bir ite kolaylk, ilmin derecesi ve mahareti ile orantldr. Ne kadar fazla bilse, o derece kolay yapar. imdi mevcudatn icadna bakyoruz: Hayret verici bir kolaylkla, klfetsiz, ksa bir zamanda, noksansz, birbirine kartrmadan fakat mucizev bir surette icad ediliyor. Demek hadsiz bir ilim sahibi vardr ki, nihayetsiz kolaylkla bu icatlar yaplyor. Mesela saniyede 4 insan ve gnde yaklak 350.000 insan yaratlyor. Her birine gz, kulak, dil gibi onlarca cihaz taklyor. Ve insann yaratld o saniyede mikroplardan, bakterilerden, karncalardan, sineklerden, bceklerden tutun kulara, balklara ve dier canllara kadar hadsiz fertler, ayn o saniyede yaratlyor. Hlbuki abuk olan, ani bir surette yaratlan ve basit bir maddeden oluan eyler, gayet basit, ekilsiz ve sanatsz olmas lazm gelirken, bakyoruz ki, yaratlan her ey gzel bir sanatla, naklarla sslenmi bir tarzda ve mkemmel bir ekilde yaratlyor. te bu yaratl, Allahn alim isminin kemalini bizlere gsteriyor. 4- Kainattaki mizan ve denge Allahn alim ismine iaret eder. nk l ve denge ile yaratmak ancak ilim ile olur. imdi mahlkat bir kenara brakarak sadece insana bakalm ve bu mizann ne derece hassas olduunu bir derece anlayalm:

Vcudumuzda altma yakn element bulunmaktadr. Vcudumuzda belli llerde demir, magnezyum, krom gibi elementler bulunmaktadr ki, bunlarn azl veya okluu hastalklara sebep olur. Mesela, bakr kan yapc zellie sahiptir. Eksikliinde sinir hastalklar ba gsterir. Mangan beyin fonksiyonlarn ilettirir. Eksikliinde davran bozukluklar gzkr. Kadminyumun grevi ise tansiyonu ayarlayp dzgn almasn salamaktr. Eksiklik veya fazlalnda tansiyon rahatszlklar ba gsterir. Vcudun herhangi bir yerinde elementlerin ylmas ise hormonal bozukluklar meydana getirir. te bu denge ve hassas mizan ancak ve ancak bir ilm-i muhitin tecellisi iledir. Bu dengeyi grdkten sonra bu ilm-i muhiti inkar etmek, ancak akldan istifa etmek ile mmkndr. 5- Kainattaki hfziyet hakikati nihayetsiz bir ilme ehadet eder. yle ki: leme bakyor ve gryoruz ki, kk-byk, adi-ali, ya-kuru, gkte, yerde, karada, denizde her ey mkemmel bir intizam iinde muhafaza ediliyor. Bitkiler tohumlarda, aalar ekirdeklerde, hayvanlar yumurta ve nutfe denilen su damlacklarnda muhafaza ediliyor. Koca baharn btn iekli ve meyveli mevcudatnn ekilleri ve programlar kck tohumcuklar iinde yazlarak muhafaza ediliyor ve ikinci baharda tekrar yaratlyor. nsann tarihe-i hayat ise kuvve-i hafzasnda, vcudunun btn zellikleri ise DNAlarnda yazlyor. te bu derece dikkatli hfziyet, ancak nihayetsiz bir ilim ile mmkndr ve onsuz olamaz. Demek btn tohumlar, ekirdekler, nutfeler, kuvve-i hafzalar ve DNAlar kendilerinde muhafaza edilen bilgi ve programlar ile Cenab- Hakkn ilmine iaret ederler. Allahn alim isminin delilleri oktur. Bizler bu delilleri Bedizzaman hazretlerinin Risale-i Nur klliyatna havale ederek zikrettiimiz be delille yetiniyoruz. Madem u kinatn sahibinin byle bir ilmi vardr, elbette insanlar ve insanlarn amellerini grr ve insanlarn neye layk ve mstehak olduklarn bilir. Hikmet ve rahmetinin muktezasna gre onlarla muamele eder ve edecek. yleyle ey insan! Akln bana al, dikkat et, nasl bir zat seni bilir ve bakar, bil ve ayl!

El-Kbd Kabzeden, tutan, daraltan, skan, zorlatran ve az veren manalarna gelir. Allah Kbd ismi ile bazen ltuf ve ihsann kulundan ksar, rzkn daraltr, onu muhta eder, rahat yaamndan mahrum brakr ve yoksullatrr. Bir kimse bu hale dtnde Kbd isminin tecellisine ayna olmutur. Demek iflas eden, borcunu deyemeyen, maln kaybeden, iten kartlan, maddi skntlar iinde daralan kimselerde Allahn Kbd ismi tecelli etmektedir. Kbd ismi maddi lemde byle tecelli ettii gibi, bazen de manevi lemde tecelli eder; kul bu tecelli ile koca dnyaya smaz bir hale gelir, ii sklr, kalbi daralr, ruhu sanki bir kafesteymi gibi rpnr. te bu hal Kbd isminin bir tecellisidir. Bu tecelli ile kul kendi aczini anlar, fakrini derk eder ve rahmet-i ilahiyyenin kapsn dua ve niyaz ile alar, Allaha iltica eder, ona snr. Demek Kbd isminin tecellisi, dua ve niyaza bir davettir. Yamurlarn yamamas da Kbd isminin bir tecellisidir. Bazen olur ki Allah-u Teala kimi yerlere yamur yadrmaz, kimi yerlere az yadrr. Adeta yamuru tutar, kabzeder. Demek yamursuz geen gnler Kbd isminin tecellisine mazhar olan gnlerdir. Kbd isminin tecellisini daha birok yerde grebilirsiniz: Mesela skan trafikte, renilmeye allan bir meselenin anlalamamasnda ve kiiye zorlatrlmasnda, mahsullerin bir felaket ile helak olmasnda, topran kuraklap ekinlerin bitmemesinde, ilerin kesat gitmesinde, hayatn insanlara zorlamasnda ve dier btn sknt ve zorluk hallerinde tecelli eder. Bu isim dnyada byle tecelli ettii gibi ruhun lm annda kabzedilmesinde de tecelli eder. Her len ve ruhu kabzedilen mahlk, Allahn Kbd ismine ayna olmutur. lmde tecelli eden Kbd ismi, lmn kardei olan uykuda da tecelli etmektedir. Uyku esnasnda ruhlar tutulur. Eceli gelenlerin ruhu braklmazken, eceli gelmeyenlerin ruhlar bedenlere iade edilir. Bunun lmden tek fark, lmde ruhun tamamen kmas, uykuda ise ruhun bedenle olan irtibatnn tamamen kesilmemesidir. te uykudaki ruhlarn tutulmas da Kbd isminin bir tecellisidir. Bu tecelli Kuran- Kerimde yle bildirilmektedir: Allah lmleri annda ruhlar alr. lmeyenleri de uyuduklarnda alr. Sonra haklarnda lm hkm verdiklerini alkoyar, dierlerini de takdir edilmi bir sreye kadar salverir. phesiz ki bunda dnecek bir kavim iin nice ibretler vardr. (Zmer 42)

lm ve uykuda ruhun kabzedilmesi ile tecelli eden Kbd ismi, kabrin kulu skmasyla ve hesap gnndeki dier skntlarla da tecelli eder. Hlasa: ekilen her maddi ve manevi sknt, dnyevi ve uhrevi zorluk Kbd isminin bir tecellisidir. Burada kula den ise: Kbd isminin tecellisine kar sabr ile mukabele etmek, her skntdan sonra bir geniliin olduuna itikat ederek dua ve tazarru ile acz ve fakrini rahmetin derghnda izhar etmektir.

El-Bst Genileten, aan, kolaylatran ve ok veren manalarna gelir. Allah Bst ismi ile kulundaki ihsann oaltr, rzkn geniletir ve halini fakirlikten zenginlie, skntdan feraha ve zorluktan kolayla evirir. Bu ismin tecellisiyle fakir zenginleir, borlu borcunu kolayca der, isiz i bulur ve dier btn maddi skntlar yok olur, yerlerini ltuf ve ihsana brakr. Yine Kbd ismiyle daralan gnller ve ruhlar, bu ismin tecellisiyle inirah bulur, nee dolar ve feraha kavuur. Bu hal ile kul, Cenab- Hakkn ihsann anlar, ltfunu derk eder ve rahmetin hediyelerine kar krle mukabele eder. Demek Kbd isminin tecellisi, dua ve niyaza bir davet olduu gibi; Bst isminin tecellisi de kr ve hamde bir davettir. Yamurlar bu ismin tecellisi ile yaar, toprak bu ismin tecellisi ile rahmetin bir kazan olur, trl trl nebatat iinde piirir. Bu ismin tecellisiyle yeryz bir sofra, bahar o sofrann bir gl destesi, aalar rahmetin bir eli ve iekler o rahmetin gzel bir hediyesi olur. Yine bu ismin tecellisi ile anlalmas zor olan bir mesele insana alr, kesat giden iler bol kazanca ve berekete dnr, hayat insanlara kolaylar, maddi ve manevi skntlar yerlerini ferah ve mutlulua brakr. Uykuda kabzedilen ruh, Bst isminin tecellisi ile tekrar bedene dner. Demek her uyandmzda Allahn Bst ismini tefekkr ve zikir etmeliyiz. Yine bu ismin tecellisi ile ibadetten lezzet ve zevk alnr, zor olan ibadetler insana kolaylatrlr, ibadetin pein bir mkfat olan manevi hazlar hissedilir. Szn z: Maddi ve manevi, dnyevi ve uhrevi btn genilikler Bst isminin bir tecellisidir. nsan- kmil odur ki: Nimetten nimetin hakiki sahibine kar,

kendisine ltfedilen maddi ve manevi nimetlerin sahibi olan Allah Bst ismiyle tanr, her genilikte Bst isminin bir cilvesini grr ve Ona hamd ve kr eder. Allah-u Tel, bu ismin hrmetine bizlere maddi ve manevi genilikler versin, sknt ve darlklardan kurtarsn ve Bst isminin tecellisine bizleri mazhar etsin. min!

El-Hfid El-Hfid: Alaltan, yukardan aaya indiren, hor ve hakir klan manalarna gelir. Cenab- Mevla, bu ism-i erifiyle zalimleri, asileri ve firavunlar alaltr. Onlar hem dnyada hem de ahirette zelil ve hakir eder. Bu ism-i erif ile zalimler zelil klnd gibi, bazen Mminler ve masumlar da alaltlarak sabr ile imtihan edilir. Demek bu isim, bazen kulun zulmnden dolay ve bazen de sabrla imtihan edilmesinden dolay kiide tecelli eder. imdi, bu ism-i erifin lemdeki tecellilerini grelim: Zalim devlet reislerinin ve yneticilerin devrilmesi bu ism-i erifin tecellisi ile olur. Firavunlar, Nemrutlar, Ebu Cehiller ve onlarn her asrdaki timsalleri, Hfid isminin tecellisiyle alaltlm ve saltanatlarn kaybederek hor ve hakir olmulardr. Demek, saltanatn kaybeden her zalim sultan, bu ism-i erifin tecellisiyle yerle bir olmutur. Bu isim, ahslarda olduu gibi devletlerde de tecelli etmi, Roma, Bizans ve Pers imparatorluklar gibi birok imparatorluk ve devlet, bu ismin tecellisiyle yklarak tarihin sayfalarna gmlmlerdir. El- Hfid ismi uralarda da tecelli eder: Bir yneticinin makam ve mevkisini kaybetmesi, baarl bir rencinin baarsn kaybetmesi, zengin bir kimsenin maln ve varln kaybederek fakir olmas, salkl bir insann saln kaybetmesi, gl ve kuvvetli bir insann kuvvetini kaybetmesi gibi btn alalmalar ve yukardan aaya inmelerde Hfid ismi tecelli eder. u da bilinmelidir ki, alalmak sadece ilenen gnahlar ve kusurlar sebebiyle deildir. Bazen Cenab- Hak, kulunu sabr ile imtihan etmek iin verdii nimetleri ondan alr ve onu alaltarak El-Hfid ismine mazhar eder.

Bu isim maddi olarak byle tecelli ettii gibi, manevi olarak da yle tecelli edebilir: Bir Mslmann dinden dnerek kfir olmas, namaz klan birisinin namazn brakmas, bir hafzn hafzln unutmas ve kulun ilemi olduu gnahlar sebebiyle manevi mertebelerden aaya, ahsen-i takvimden esfel-i safiline dmesi gibi Hfid isminin bu manevi tecellilerinden Rabbimiz bizleri muhafaza etsin! Bu isim dnyada tecelli ettii gibi ahirette de tecelli edecek, kfirler ve zalimler cehenneme sokularak orada hor ve hakir klnacaktr. te bu, El-Hfid isminin belki de en byk tecellisidir! Peygamber Efendimiz (sav), El- Hfid isminin bir tecellisine u hadis-i erifleri ile yle dikkat ekmitir: Hz. Enes (ra) yle dedi: Resulullah (sav)in devesi Adb, yarta birincilii bakasna vermez ve yar bakasna kolay kolay brakmazd. Bir gn devesine binmi olarak bir bedevi geldi ve yarta onu geti. Bu durum Mslmanlara pek ar geldi. Onlarn bu halini fark eden Peygamber (sav) yle buyurdu:Dnyada ykselen bir eyi alaltmak, Allahn deimez bir kanunudur. te bu hadis-i erif, her kn bir inii olduunu beyan etmekle, El-Hfid ismini ders vermektedir. Bu ismin tecellisi karsnda kula den vazifeler ise unlardr: 1- Eer kendisi El-Hfid ismine mazhar olarak alaltlm ise, evvela kendisine bakarak buna sebep olan gnah ve kusurlarna hemen terk etmeli ve Cenab- Hakka iltica ederek Onun kulluuna drt elle sarlmaldr. 2- Bilmelidir ki: Bu dnya bir imtihan dnyasdr. Dnyada baa gelen birok sknt ve belalar vardr ki, Allah-u Tel -kulunun sabretmesi artyla- o sknt ve belalarla kulunu gnahlardan temizler ve manevi makamlar kazanmasna o belalar bir sebep klar. Bu sebeple kul, bu ismin tecellisine rza iinde sabr gstermelidir. 3- El-Hfid isminin tecellisiyle helak olan kavimlere, zelil olan sultanlara, makam, mevki, an ve hretlerini kaybeden insanlara ibret nazaryla bakmal ve onlarn halinden bir ders alarak, onlarn mahvolmasna sebep olan amellerden, ylandan kaar gibi kamaldr.

Er-Rfi Er-Rfi: Ykselten ve aadan yukarya karan manalarna gelir. Cenab- Hak Rfidir. Dilediini nasl aalara indiriyor ve zelil ediyorsa, dilediini de ykseltir ve aziz eder. Bir padiah kle yapabilecei gibi, bir kleyi de sultanlk tahtna oturtabilir. Cenab- Mevla, bu ism-i erifiyle Mminlerin cennetteki derecelerini ykseltir. Onlar hem dnyada hem de ahirette kendisine yakn eder. Hfid ismi ile zalimleri alaltt gibi, Rfi ismi ile de Mminleri ve salihleri ykseltir, onlar yce makamlara ulatrr. Devletler de bu ismin tecellisi ile byr ve dier devletlere stnlk kazanr. te bir zamanlar Osmanl mparatorluu da bu isme ayna olarak ykselmi ve dier devletlere hkim olmutur. Daha sonra da sm-i Hfidin tecellisiyle yukardan aaya indirilmitir. Asr- saadet ve ondan sonra gelen Hlefa-i Raidin devri de bu isme mazhar olmu ve o asrn Mslmanlar btn din ve devletlere stn gelerek galip olmutur. te bu da sm-i Rfinin bir tecellisidir. Devletlerde tecelli eden Rfi ismi, devlet yneticilerinde de tecelli etmi ve bir ksm bu ismin tecellisine mazhar olarak yllarca lkelerini ynetmitir. Demek sultanlar ve devlet resileri, bu ismin tecellisi ile o makamlara oturmulardr. Tabi bir vakit sonra bu isim yerini El-Hfid ismine brakm ve i banda olan devlet reisleri makamlarndan alaa edilmilerdir. imdi de bu ism-i erifin lemdeki dier baz tecellilerini grelim: Semann ykseltilmesi, kularn umas, aalarn ykselmesi, bir uan havalanmas, gemilerin denizde batmamas ve suyun zerinde yzmesi, bir yneticinin makam ve mevki kazanmas, baarsz bir rencinin baary yakalamas, fakir bir kimsenin zengin olmas, bir hastann iyileip salna kavumas, zayf bir kiinin gl ve kuvvetli bir hale gelmesi gibi btn ykselmeler ve aadan yukarya kmalarda Rfi ismi tecelli eder. Bu isim maddi olarak byle tecelli ettii gibi, manevi olarak da yle tecelli eder: Meleklerin semaya ykselmeleri, bir kfirin Mslman olmas, namaz klmayan birisinin namaza balamas, ruhlarn bedenden ayrlp gkyzne ykselmesi, bir kulun ilemi olduu salih ameller sebebiyle manevi mertebelerde ykselmesi ve kiinin esfel-i safilinden ahsen-i takvim srrna ykselmesi gibi birok hadisede Rfi ismi tecelli eder. Peygamber Efendimiz (sav)in en byk mucizelerinden biri

olan Mira hadisesi de bu ismin tecellisi ile olmutur. Rabbimiz bizleri de Rfi isminin bu manevi tecellilerine mazhar eylesin! Bu isim dnyada tecelli ettii gibi ahirette de tecelli edecek ve Mslman olarak lenler cennete girerek orada ykseleceklerdir. te bu, Er-Rfi isminin belki de en byk tecellisidir! Bu ismin tecellisi karsnda kula den vazifeler ise unlardr: 1- Eer kendisi Er-Rfi ismine mazhar olarak ykseltilmi ise, evvela bunun sebebinin kendi yetenei deil, Allahn rahmeti olduunu bilmeli ve kendisini ykselten Cenab- Mevlaya hamd ve kr ederek, oradan dmesine sebep olacak amellerden son derece kanmaldr. Szn z Karun gibi olmamal ve Ben bunu kendi katmdaki bir ilim ile kazandm diyerek nimeti kendisine isnad etmemelidir. 2- Bilmelidir ki: Bu dnya bir imtihan dnyasdr. mtihan ise bazen sabrla ve bazen de krle olmaktadr. Onun ykselmesi de krle bir imtihandr. Kii bunu bilmeli, gurur ve vnmek yerine kr kendisine ayrlmaz bir refik yapmaldr. 3- Er-Rfi isminin tecellisiyle ykselen kavimlere, aziz olan sultanlara, makam, mevki, an ve hret verilmi insanlara gpta ve hased etmemelidir. Onlara verilen bu nimetlerin sadece imtihan iin verildiini dnerek, o nimetlerin kendisine verilmesini, imtihan kaybetmek endiesinden dolay talep etmemelidir. Gpta edecei tek ey, uhrevi ameller ve Cenab- Hakkn rzasn kazandracak ameller olmaldr.

El-Muiz El-Muiz: Dilediine izzet ve eref veren demektir. Cenab- Hak Muizdir. zzeti ve erefi dilediine verir. Her aziz olan, Onun aziz klmasyla o izzete ulamtr. zzet, kibirden farkldr. zzet, insann kendi nefsinin hakikatini kefederek kendindeki stnl Allahtan bilmesidir. Kibir ise, insann kendindeki acizlii ve fakirlii unutarak, kendindeki izzeti nefsine isnad etmesidir. Cenab- Hak, izzete ve erefe layk olan kullarn en iyi bilendir. O, diledii kulunu aziz eder, onun ann artrr ve onu insanlar arasnda vakar sahibi klar. O kii,

bu ismin tecellisi sayesinde daima rabbinin emrinde, resulnn yolunda olup, asla kendisini rezil edecek bir ite ve harekette bulunmaz. imdi, bu ismin tecellilerini bir nebze tefekkr edelim: Evvela bu isim sadece Mminlerde ve Mslmanlarda tecelli eder. Zira slam ve iman, izzet ve erefin olmazsa olmazdr. zzet ve erefin mikyas slamiyettir. Bu hakikate Kuran yle iaret etmitir: Onlar, mminleri brakp kfirleri dost ediniyorlar. Yoksa izzet ve eref onlarn yannda m aryorlar? Hlbuki btn izzet ve eref Allaha aittir. (Nisa139) zzet ancak Allaha, Onun elisine ve mminlere mahsustur. (Mnafikun) te bu ayet-i kerimelerin beyanyla, izzat ve eref Allaha, Peygamber Efendimize (sav) ve Mminlere mahsustur. Mminler, iman sfatlar sebebiyle aziz edilmi ve ereflendirilmilerdir. Demek iman ve slam, izzetin bal bana bir sebebidir. zzet ve eref sahibi kumandanlar da bu isme mazhar olmutur. Onlardaki izzet ve eref, Allahn Muiz isminin bir tecellisidir. Demek Fatihlerde, Kanunilerde, Yavuzlarda ve dier izzet sahibi btn kumandanlardaki izzet ve eref, Muiz isminin bir tecellisidir. Kumandanlarda tecelli eden Muiz ismi, devlet ve milletlerde de tecelli etmi ve bir ksm devletler El-Muiz ismine mazhar olarak dier devletlere galip ve stn gelmilerdir. Osmanl Devleti, Muiz ismine geni bir ayna olarak 600 yl ktada hkimiyet gstermi ve topraklarnn snrlarnda gne hi batmamtr. lim tahsil eden ve ilmiyle amil olan limler de Muiz isminden nasiplerini almlardr. Zira ilim de izzet ve erefin bir sebebidir. Bu isim, Allaha ibadet ve itaat eden kullarda da gzkr. Zira Allaha itaat etmekten daha stn bir izzet ve eref yoktur. Bu hakikate Efendimiz (sav) yle iaret buyurmutur: Mminin erefi gece namaz klmasndadr. zzeti ise, insanlardan mstani olup onlara el amamasndadr. El-Muiz ismi kyamet gn de btn hametiyle tecelli edecek ve Mminler aziz edilerek cennete sokulacaktr. Demek cennete girmek de Muiz isminin bir tecellisi iledir. Cenab- Hak bu ismin hrmetine bizleri hem dnyada hem de ahirette aziz eylesin ve bizleri o izzetten mahrum edecek btn amellerden muhafaza eylesin. min.

El-Muzil El-Muzil: Dilediine alaltan ve zelil eden demektir. Allah-u Tel, dilediini aziz edip erefli kld gibi, dilediini de zelil eder ve hakir klar. Allahn hor ve hakir kldn kimse erefli klamaz; izzet ve erefe ulatrdn da kimse zelil edemez. zzet, Allahn kullarna verdii bir eref olduu gibi, zillet de bir perianlk ve mahrumiyettir. Tarihin tozlu sayfalar bu ismin tecellisiyle zelil olan kavimlerle doludur. Bata, peygamberlerini inkr eden Ad kavminden Semud kavmine, Medyen halkndan Lut kavmine kadar btn isyankr kavimler sm-i Muziln tokadyla yerle bir olmutur. Onlarn kalntlar ise, sonraki nesillere birer ibret levhas olarak braklmtr. Hatta o kavimlerden bir ksm, maymuna ve hnzra evrilmek gibi en alaltc bir azap ile zelil edilmilerdir. Yine Firavunun denizde boulmas, Nemrudun topal bir sivrisinek ile helak edilmesi, Karunun hazineleri ile birlikte yere geirilmesi gibi btn Allah dmanlarnn bana gelen tokatlar ve musibetler, El-Muzil isminin bir tecellisidir. Allah tanmayan asi kavimlerde tecelli eden sm-i Muzil, her kfir ve mnafkta da tecelli etmektedir. Zira iman ve slam izzetin sebebi olduu gibi, irk ve kfr de zilletin ta kendisidir. Demek bir kfir, ne kadar zengin ve gl de olsa, hakikatte ve manasnda zelildir ve hakirdir. Bir mmin ise ne kadar fakir ve zayf da olsa, hakikatte azizdir ve ereflidir. Zira Allaha dost olan zillete dmez ve Allaha dman olan da aziz olamaz. Muzil ism-i erifi, yeryznde insana itaat eden btn mahlkatta da tecelli etmektedir. Yani insan deveye bindiren ey, insann kuvveti deil; Hak Telnn deveyi insann emrine verip onu zelil klmasdr. Deve, kendindeki Muzil isminin tecellisiyle insana kar zelil olmutur. Aynen bunun gibi, gzsz bir akrep ve ayaksz bir ylan gibi haerata malup olan insana, kk bir kurttan ipei giydiren ve zehirli bir bcekten bal yediren onun iktidar ve kuvveti deil, zayflnn bir neticesi olan teshir-i rabbanidir. Yani o mahlklar, Allahn zelil klmasyla insana itaat etmektedir. El-Muzil ism-i erifi, dnyada byle tecelli ettii gibi, ahirette de tm hametiyle tecelli edecek ve kfirler cehenneme atlarak zelil klnacaklardr. Allah-u Tel, Mslmanlar da gnahlar sebebiyle kfirlere kar zelil edebilir ve maalesef lem-i slamn u andaki hali bu hakikate ahittir. Mslmanlar ne zaman Kurana ve slama sarlmlarsa aziz olmular ve ne zaman Kurandan ve

slamdan uzaklamlarsa zelil olmulardr. Bu hakikate Efendimiz (sav) yle iaret buyurmutur: Kim Allaha verdii ahdi bozarsa, Allah-u Tel, dmanlarn onlara musallat eder. te dmanlarn musallat olmas ve Mslmanlarn malubiyeti, Allaha verilen ahdin bozulmas sebebiyle olan bir zillettir. Mslmanlarn izzeti kaybedip zillete dmelerinin bir sebebi de dnyaya olan rabetleri ve hrslardr. Bu hakikate u latif misal ile iaret edeceiz: Fetihe-l Musili hazretleri bir yerde otururken kendisine, arzu ve isteklerinin peinden gidenlerin sfatlar soruldu. Fetihe-l Musili hazretlerinin yaknlarnda, birinin elinde sadece ekmek, dierinin elinde ise ekmekle birlikte turu olan iki ocuk vard. Elinde sadece ekmek olan ocuk, arkadana: Elindeki turudan bana da versene dedi. Arkada: Bir artla, eer benim kpeim olursan veririm deyince, elinde sadece ekmek olan ocuk: Tamam dedi. Bunun zerine ekmeinin yannda turusu olan ocuk, arkadann boynuna bir ip geirdi ve tpk kpeklerin ekildii gibi onu ekmeye balad. Fetih hazretleri, soru sorana dnp dedi ki: Eer bu ocuk elindeki ekmekle yetinmi ve turuya rabet etmemi olsayd, arkadann kpei olmazd. Bu kssadan hissemiz udur: Demek, zilletin bir sebebi de dnyaya olan hrs ve rabettir. nk hrs, mminde mahrumiyetin ve zilletin sebebidir. Eer zelil olmak istemiyorsak ilk yapmamz gereken ey, dnya sevgisini kalbimizden karmak ve elimizdeki nimetlere kanaat etmektir. Cenab- Hak bizleri El-Muzil isminin tecellisinden muhafaza etsin. Bu ismin tecelline sebep olacak gnahlar terk etmemiz hususunda bizlere gayret ihsan eylesin. Bu dnyada bizi izzetle yaatsn, izzetle ldrsn ve izzetle diriltsin. min.

Es-Semi Es-Semi, iiten demektir. Cenab- Hak Semidir. Her sesi iitir ve duyar. En ksk sesler ve en gizli fsltlar dahi Onun iitmesinden hari kalamaz. Hibir ey iitmesine perde olamaz. Odur bir tohumun kabiliyet lisanyla iek olmak iin yapt duay iiten ve onu iek yaparak duasna icabet eden.

O dur bir kelebein ihtiya lisanyla kanat iin yapt duay iiten ve ona kanat takarak duasna icabet eden. O dur kurumaya yz tutan bir yapran zdrar lisanyla su iin yapt duay iiten ve bulutlar ordusuyla duasna icabet eden. O dur kalpten geen en gizli bir sesten tutun karanlktaki bir karncann ayak sesine kadar her eyi iiten ve duyan. Cenab- Hak btn kemal sfatlarla sfatlanm olup btn kusur ve noksanlklardan mnezzehtir. itmemek ve duymamak ise bir kusur ve noksanlktr. Cenab- Hak bu kusurdan beridir, yani Semidir. Semi sfat Cenab- Hakkn zati bir sfat olup bu sfatn hakiki mahiyetini idrak etmemiz mmkn deildir. Bu sfatn azametini u misalle bir derece anlayabiliriz: Acaba ayn anda ka kiinin sesini iitip anlayabilirsiniz? ki kii mi? m? Yoksa drt m? Bir insan ayn anda ka kiinin sesini iitip anlayabilir? Evet, iki kiiyi bile ayn anda dinleyip szlerini anlamak insan iin mmkn deildir. imdi de Allah-u Telnn iitme sfatndaki azamete bakn Bu kinat galaksilerin hareketlerinden sineklerin vzltsna, rzgrlarn terennmatndan bulutlarn naralarna, denizlerin dalgalarndan yamurlarn namelerine kadar trl trl seslerle ve eit eit namelerle dolu ilahi bir musiki dairesidir. te Cenab- Hak ayn anda btn bu sesleri iitir. Denizlerin dibindeki balklardan tutun semadaki yldzlara kadar, zerreden emse, insanlardan meleklere kadar, nihayetsiz varlklarn sesini ayn anda duyar. Hibir ses dierine mni olmaz. Hatta sadece sesleri deil, kalplerden geenleri dahi iitir. Elbette byle bir iitmeyi akllarmzn idrak etmesi mmkn deildir. Kuran- Kerim bu ismi u ayetleriyle ders vermektedir: Kullarm sana benden soruyorlar. Muhakkak ki ben ok yaknmdr. Bana dua edince, dua edenin duasna icabet ederim. (Bakara 186) (Musa ile Harun) Rabbimiz! Onun bize ktlk yapmasndan veya azgnln artrmasndan korkarz. dediler. Allah buyurdu ki: Korkmayn, zira ben sizinle beraberim, iitirim ve grrm. (Taha 4546) Eer eytandan gelen kt bir dnce seni drtecek olursa hemen Allaha sn. nk O her eyi iitir ve bilir. (Fussilet 36) Kocas hakknda seninle tartan ve Allaha ikyette bulunan kadnn szn Allah iitmitir. Allah sizin konumanz iitir. nk Allah iitendir, bilendir. (Mcadele 1)

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de Allah-u Telya Semi ismiyle yle senada bulunmutur: Ey sesleri iiten! Ey dualara icabet eden! Ey ikyetleri duyan! Ey iitmesi btn iitenlerin stnde olan! Ey en gizli sesleri iiten ve en gizli arzular bilen! Ey aresizlerin feryat ve inlemelerini iiten! Ey hibir ses dierine engel olmadan btn sesleri bir anda iiten! Bu isimden hissemiz u olmal: Madem Cenab- Hak Semidir ve her sesi iitir, o hlde biz de tazarru ve niyazla tevazu ve mahviyet ile dua etmeli ve yalvarlarmz Ona iittirmeliyiz. Hem madem O Semidir, her eyi hatta kalbimizden geenleri dahi iitir, o hlde bizler de dilimize ve kalbimize sahip olmal ve Rabbimizin iitmekten raz olmad eyleri Ona iittirmemeliyiz.

El-Basir El- Basir: Her eyi gren demektir. Evet, Allah Basirdir. Her eyi grr. Hibir ey ondan gizlenemez ve saklanamaz. Btn eya her an Onun uhud dairesindedir. Nasl ki, gnee kar perdesiz eya, gnein uasndan gizlenemez ve saklanamaz. Gne, ile onlar ihata eder. Aynen yle de hibir eya da Cenab- Hakkn grnden gizlenemez ve saklanamaz. Cenab- Hak btn eyay tek bir eya gibi grr; bir gr, baka bir gre mni olmaz. Allah-u Telnn Basir sfatn tam manasyla idrak etmek mmkn deildir. yle ki: Basir isminin kk bir tecellisi insanda da mevcuttur. nsan bu sfatn kendindeki tecellisi sayesinde lemi ve iindeki eyay grr. Ancak insann grme sfat snrldr. Mesela duvar grr, ama arkasn gremez. u kadar metredeki eyay grr, ama daha tesini gremez. nn grr, ama arkasn gremez. Birisini grrken dierini gremez. Hlbuki Allah-u Tel btn eyay ayn anda grr. Birisini grmesi bakasn grmesine mni olmaz. Zerrelerden emslere, papatyalardan galaksilere, denizlerin dibindeki balklardan semavtn kandillerine kadar her eyay ayn anda grr ve mahade eder. Elbette byle

azametli bir grme sfatn insann kasr fehmiyle idrak etmesi mmkn deildir. Bizler Allah-u Telnn Basar sfatyla mevsuf olduunu kabul ederiz, buna inanrz. Ancak bu sfatn knhn idrak edemeyiz. Cenab- Hakkn Basir olduuna u lem ehadet etmektedir. yle ki: Her bir mevcut intizaml ve sanatl vcuduyla Allahn Basir olduuna ehadet eder ve duymasn bilenlere deta yle der: Ey insan, bana bak ve beni oku! Bak, nasl intizamla yaratlmm. Ve nasl harikulade bir sanatm var. Bak, her azamda bir denge sz konusu. Bu intizamn ve dengenin kefi iin btn ilimler seferber olmu. Elbette beni byle yaratabilmek iin yaratanmn beni grmesi gerekir. Beni grmeli ki, byle intizaml ve sanatl bir ekilde beni yaratabilsin. Grmeyen, bu intizam ve sanata sahip olamaz. te her bir varlk kendindeki intizam ve sanatn lisan- hliyle Cenab- Hakkn Basir olduuna ehadet eder. Yine rzklarn mkemmel bir ekilde yaratlmas ve tam vaktinde muhtalara verilmesi Cenab- Hakkn Basir olduuna bir delildir. Zira rzk ihtiya sahibine en mnasip bir vakitte yetitirmek ve o rzk onun vcuduna uygun olarak yaratmak ancak grmek ile mmkndr. Grmeyen, bu hikmetli fiile fail olamaz. Demek, bu hikmetli fiilin sahibi ancak btn eyay ayn anda grebilen bir zat olabilir. Yine atomlardan tutun yldzlarn hareketlerine kadar u lemdeki umumi intizam Allah-u Telnn Basir olduuna bir delildir. Zira byle bir intizam ancak btn kinat uhudunda ve grnde olan bir zat tarafndan idare edilebilir. Btn kinat ayn anda gremeyen, bu intizam tesis edemez ve devam ettiremez. Demek, u lemdeki intizam da lisan- hliyle Cenab- Hakkn Basir olduuna ehadet etmektedir. Mahlklarn intizaml ve sanatl vcutlar, rzklarn yaratlmas ve ihtiya sahiplerine vakt-i mnasipte yetitirilmesi ve u lemdeki intizam, Cenab- Hakkn Basir olduuna ehadet ettikleri gibi, varlklarn nak nak dokunmas, birbirleriyle hikmetli mnasebetleri, yaratllarndaki kolaylk ve suretlerinin farkll gibi daha birok cihetler yine Cenab- Hakkn Basir olduuna ehadet etmektedir. Dilerseniz imdi Kurana kulak verelim ve Basir ism-i erifinin anlatld baz ayetlere dikkat kesilelim: Hangi ii yaparsanz yapn, Kurndan ne okursanz okuyun, ne ite alrsanz aln, unutmayn ki, siz ona dalp gitmiken biz sizin zerinizde ahidiz. Ne yerde ne de gkte zerre kadar hi bir ey Rabbinden saklanamaz. (Yunus; 61)

nkr edenler: Bize o kyamet saati gelmez. dediler. De ki: Hayr, yle deil, gayb bilen Rabbim hakk iin kyamet size mutlaka gelecektir. Gklerde ve yerde zerre kadar bir ey ondan gizlenemez. Bundan daha kk ve daha byk ne varsa hepsi muhakkak ak bir kitaptadr. (Sebe; 3) Gklerde ve yerde olanlar Allahn bildiini grmyor musunuz? kiinin gizli konutuu yerde drdncs mutlaka Odur. Be kiinin gizli konutuu yerde altncs mutlaka Odur. Bunlardan az veya ok olsunlar ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar mutlak O, onlarla beraberdir. Sonra kyamet gn onlara yaptklarn haber verecektir. Dorusu Allah her eyi bilendir. (Mcadele; 7) Bu ism-i eriften hissemiz u olmaldr: Madem Allah-u Tel Basirdir ve her eyi grr; elbette bizi de grr ve her hareketimizi mahede eder. Hibir hlimiz Ondan gizlenemez. Madem O bizi grr, o hlde biz de Rabbimize kar hay ve edep iinde olmalyz. Onun grmekten raz olmad amel ve hareketleri Ona gstermemeli, yani o irkin amelleri ilememeliyiz. Kk bir ocuun yannda bile ilemekten hay ettiimiz amelleri Allah-u Tel bizi grrken Onun huzurunda ilemekten kanmalyz. Ey Rabbimiz! Sen kelammz iitiyorsun, hlimizi gryorsun, hibir iimiz senden gizlenemez. Biz senin fakir, muhta, gnahkr, asi ve nefsine zulmetmi kullarnz. Bizleri bala ve bizlerde grdn irkin hlleri ihsannla ve kereminle affet.

El- Hakem El-Hakem: Hkmeden, hak ile batln, yanl ile dorunun, gzel ile irkinin ve iyi ile ktnn arasn ayran demektir. Bu manalarla Cenab- Hak Hakemdir. Her eyin hkmn O verir ve hkmn eksiksiz icra eder. Onun hkm olmadan hibir ey, hibir hdise meydana gelemedii gibi, Onun hkmn bozacak, geri braktracak, infazna mni olacak hibir kuvvet de yoktur. Allah-u Tel Hakemdir. Hak ile hkmeder. Hakk batldan, doruyu yanltan, gzeli irkinden ve iyiyi ktden ayrr. Eer Cenab- Hakkn bu isminin tecellisi

olmasayd, bizler bu ztlar arasnda bir ayrm yapamayacak, neyin hak, neyin batl; neyin gzel, neyin irkin ve neyin iyi, neyin kt olduunu hibir zaman bilemeyecektik. imdi, Hakem isminin baz tecellilerini grelim: Peygamber Efendimiz (s.a.v) Hakem ismine en geni manada mazhar olmu ve bu ismin mazhariyetiyle hakk batldan, gzeli irkinden, hayr erden ayrm ve insanlar arasnda hak ile hkmetmitir. Snnet-i Seniyyenin btn meseleleri ve btn hkmleri El-Hakem isminin tecellisi ile meydana gelmitir. Yine Kuran- Kerim, ism-i Hakeme geni bir aynadr. indeki hak hkmler, iyi ile ktnn, gzel ve irkinin arasn ayran beyanlaryla El-Hakem isminin tecellisine mazhardr. Yine slamn eriat ve eriatn her bir hkm, El-Hakem ismine mazhardr. Zaten bu mazhariyeti sebebiyle 14 asr boyunca insanlar adaletle idare etmi ve her haklya hakkn teslim ederek adaleti tesis etmitir. Dnyada insanlar arasnda hak ile hkmeden btn hkimler yine Hakem ismine aynadrlar ve bu ismin tecellisi sayesinde hkmlerinde isabet etmektedirler. Hkimler gibi gerek limler de Hakem ismine gzel bir aynadrlar. Onlar da bu ismin kendilerindeki tecellisi sayesinde yanl ile dorunun, hak ile batln, hayr ile errin arasn ayrmlar ve bizlere gstermilerdir. Hatta bu isim o kadar geni bir alanda tecelli eder ki Hz. Ali efendimizin ism-i azam olarak grd alt isimden birisi ve yine mam- Azam efendimizin sm-i azam olarak grd iki isimden birisi de Allahn Hakem ismidir. Hakem ismi kinattaki her hadisede ve her olayda tecelli etmektedir. Zira her hadise ancak Allah-u Telnn hkm vermesi ile meydana gelmektedir. Bu manasyla, bir yapran dnden tutun, yumurtadan kan bir civcive; aldmz nefesten tutun, yeni doan bir bebee; denizlerin dalgasndan tutun, gkyzndeki gezegenlere kadar her hadisede Hakem ismi tecelli etmekte, ya da baka bir ifadeyle, Hakem isminin tecellisiyle bu hadiseler meydana gelmektedir. Allah inkr eden ve Ona isyan eden kfirin vcudunda dahi Allahn hkmranl geerlidir ve Hakem ismi tecelli etmektedir. Onun kalbini altran, kann dolatran, her hcresine gda veren, sann her teline renk veren ve szn z, vcudundaki her tasarrufa hkmeden ve bu hkm icra eden Allah-u Teldr. El-Hakem ismi dnyada byle tecelli ettii gibi ahirette de tecelli edecektir. Btn insanlar maher meydannda toplayacak olan Cenab- Hak, El-Hakem isminin

tecellisiyle insanlar arasnda hak ile hkmedecek, boynuzsuz koyunun hakkn boynuzlu koyundan alacak ve bu ismin tecellisiyle mminlerle kfirlerin arasn ayrarak mminleri cennete, kfirleri de cehenneme sokacaktr. Ahiretteki muhasebe El-Hakem isminin tecellisiyle yaplacak ve kimseye zerre miskal zulmedilmeyecektir. Bu isimden hissemiz u olmaldr: Yanl teraziyle tartan, dnyann en adil insan da olsa yanl tartar. lk nce teraziyi dzeltmek gerekir. Aynen bunun gibi, Allah-u Telnn El-Hakem ismine iman eden bizler, Onun koyduu, Resulnn uygulad kurallara uyarak, beerin yanl terazilerini brakmal ve her meseleyi Kurana ve Snnete gre tartmalyz. Sorunlarmza El-Hakem isminin en geni aynas olan Kuran ve Snnet nda zm bulmal ve u ayet-i kerimenin tehdidinden her zaman titremeliyiz: Hayr! Rabbine andolsun ki, onlar aralarnda kan ekimeli ilerde seni hakem yapmadka, sonra senin verdiin hkme kar ilerinde hibir sknt bulmadka ve tam bir teslimiyetle boyun emedike iman etmi olamazlar. (Nisa 65)

El-Adl El-Adl: ok adil olan, asla zulmetmeyen, hak ile hkmeden, adalet sahibi manalarna gelmektedir. El-Adl ismi hem Hz. Alinin hem de mam- Azam Hazretlerinin sm-i Azam olarak grdkleri isimler arasndadr. Allah-u Tel adalet sahibidir. Hakszlk ve zulm yapmaz. Zaten zulm bakasnn mlkne tecavzdr. Btn mlk ise Allahndr. Bu cihetle Cenab- Hak hakknda -h- zulm dnlemez. O her iinde adaletle hkmeder. Ne hesabnda, ne takdirinde, ne kahrnda, ne gazabnda ve ne de icraatlarnda zerre miskal zulm yoktur. Her iinde ve her fiilinde mutlak adalet sahibidir. imdi El-Adl isminin lemdeki tecellilerini tefekkr edelim: 1. Zalimlere gelen btn semavi tokatlar El-Adl isminin bir tecellisidir. Zalimlere gelen btn semavi tokatlar El-Adl isminin bir tecellisidir. Nuh kavminin, Ad kavminin, Semud kavminin, Firavunlarn, Nemrutlarn, Karunlarn helak hep bu ismin tecellisiyledir. Nerede bir zalim varsa ve ona semavi bir tokat

inmise, onda El-Adl ismi tecelli etmitir. imdi bu ismin tecellisine Kurann beyanyla bakalm: Karunu, Firavunu ve Hmn da (helak ettik). Andolsun ki, Musa onlara apak deliller getirmiti de onlar yeryznde byklk taslamlard. Hlbuki (azabmz ap) geebilecek deillerdi. Nitekim onlardan her birini gnahlar sebebiyle sust yakaladk. Kiminin zerine talar savuran rzgrlar gnderdik. Kimini korkun bir ses yakalad. Kimini yerin dibine geirdik. Kimini de suda boduk. Allah onlara zulmetmiyor, asl onlar kendilerine zulmediyorlar. (Ankebut 39-40) te bu ayetlerle beyan buyrulan btn azaplar El-Adl isminin tecellisiyle inmi ve zalimler bu ismin tecellisiyle helak edilmitir. Ya Rab! El-Adl isminin bu manasyla bizlerde tecelli etmesinden sana snrz. Ya Rab! Gazabndan rzana, azabndan affna, adaletinden rahmetine snrz. Affn cmertliindir, azabn ise adaletindir. Bize adaletinle deil, kereminle muamele eyle. min! 2. Kinattaki mizan, denge ve l El-Adl isminin bir tecellisidir. Kinattaki mizan, denge ve l El-Adl isminin bir tecellisidir. imdi El-Adl isminin bu manasn lem sayfasnda tefekkr edelim: u lemdeki her varlk, mikroorganizmalardan bitki ve hayvanlara varncaya kadar her ey bu dnyay istila etmek istemektedir. Hlbuki onlarn bu istila meyli ve arzusu bir kuvvetin setti ile nlenmekte ve her biri bir limiti geememektedir. Mesela bir mikroorganizma uygun artlar bulduunda 44 saat iinde 5000 dnya arlnda bir bykle ulaabilme zelliine sahiptir. Eer bu mikroorganizma diledii gibi byyebilseydi, tek bana u lemi istila edebilirdi. Ancak dier canllarn hayat haklarnn korunmas iin bu mikroorganizmaya msaade edilmemi ve eitli dmanlarla mcadele etmek zorunda braklarak dnyay istilasnn nne geilmitir. te bu organizmann bymesini nleyen El-Adl isminin tecellisidir. Denizlerde milyonlarca yumurta yumurtlayan balklara da bir snr getirilmitir. Eer bir snrlama getirilmeseydi, her bir balk tr denizleri kendi cinsiyle istila ederdi ve denge de yerle bir olurdu. Mesela stakoz bir ylda yedi milyon yumurta yumurtlar. Eer bunlarn hepsi stakoz olsayd, birka senede denizler stakozla dolar taard. Mezgit bal da senede alt milyon yumurta yumurtlar. Eer btn mezgitler yaasayd, bir seneye kalmaz denizler mezgitle dolard. Oysa alt milyon

mezgitten ancak bir dzinesi hayatta kalabilmekte ve dierleri hayvanlara yem olmaktadr. Eer balklar ve dier deniz canllar diledikleri gibi oalsalard, bir sene iinde denizlerin drtte nn canllarla dolup taacan, karalar da sularn istila edeceini kestirmek herhlde g olmaz. Ancak buna msaade edilmemekte ve denizlerde muhteem bir denge hkim olmaktadr. te bu denge El-Adl isminin bir tecellisidir. Bir cins ev faresinin bir sene ierisinde 400e, ikinci senede ise 65.000e ulaabilecei tespit edilmitir. Eer farelerin remesi ve oalmasnn nne geilmeseydi, iki sene ierisinde yeryzn iki kar fare kaplard. Bu farenin de diledii gibi oalamamas El-Adl isminin bir tecellisidir. Ya dnya atmosferindeki oksijen dengesine ne demeli? Atmosferde % 21 oksijen, % 77 azot ve %2 orannda da dier gazlar vardr. Eer oksijen %21 orannda deil de biraz daha fazla olsayd, oca yakmak iin kibriti aktnzda dnyay yakabilirdiniz. Ya da biraz daha az olsayd, boazmza bir ip geirilmi gibi nefessiz kalrdk. te bu denge ve l de El-Adl isminin bir tecellisidir. Misalleri oaltmak hatta kinattaki denge ile ilgili bir kitap yazmak mmkndr. Zaten her fennin konusu bu denge olup her fen bu dengenin varlna sadk bir ahittir. te lemdeki btn bu dengeler, mizanlar ve ller El-Adl isminin bir tecellisidir. Demek, bu ism-i erif bir an lemdeki tecellisini ekse, lem karmakark bir hl alp her ey birbirine girecektir. El-Adl isminin bu manadaki tecellisi sebebiyle Rabbimize sonsuz hamd ve sena olsun. 3. Her eye hassas llerle vcut vermek, suret giydirmek ve her azay yerli yerine koymak El-Adl isminin bir tecellisidir. Her eye hassas llerle vcut vermek, suret giydirmek ve her azay yerli yerine koymak El-Adl isminin bir tecellisidir. imdi El-Adl isminin bu manadaki tecellisini insan aynasnda tefekkr edelim: Vcudumuzda altma yakn element bulunmaktadr. Bu elementlerin hepsi bir lye ve dengeye gre vcudumuzda bulunmaktadr. Vcudumuzda belli llerde demir, magnezyum, krom gibi elementler vardr. Bunlarn azlk veya okluu hastalklara sebep olur. Mesela bakr kan yapc zellie sahiptir. Eksikliinde sinir hastalklar ba gsterir. Mangan beyin fonksiyonlarn ilettirir. Eksiklii davran bozukluklarna sebep olur. Kadminyumun grevi ise tansiyonu ayarlayp dzgn almasn salamaktr. Eksiklik veya fazlalnda tansiyon rahatszlklar ba gsterir. Vcudun herhangi bir yerine elementlerin ylmas ise

hormonal bozukluklar meydana getirir. nsann vcudunda byle son derece hassas bir denge hkim olduu gibi, dier hayat sahipleri olan hayvanlarn ve bitkilerin vcudunda da ayn denge hkimdir. te bu denge El-Adl isminin bir tecellisidir. imdi de suretlerdeki ve azalarn yerletirilmesindeki dengeye ve lye bakalm: te insann yz Ne kadar da ll ve dengeli Her aza birbiriyle ne kadar uyum iinde Mesela eer burnumuz biraz uzun olsayd, azmz kapatrd. Kalarmz uzasayd, gzlerimizi kapatrd. Ya dilerimiz ya da dilimiz uzun olsayd, bu durumda azmz nasl kapatrdk? Gzmz veya kulamz byk veya kk olsa ne kadar dengesiz ve lsz olurdu. Ve bunlar gibi Her aza nasl da dengeli yaratlm ve dier azalarla uyumu ne de mkemmel salanm imdi dier mahlklarn suretlerindeki ly, azalarndaki dengeyi ve azalar arasndaki uyumu insana kyas edin te suretlerin byle dengeli bir ekilde icad, azalarn ll bir ekilde yaratlmas ve azalar arasndaki uyum El-Adl isminin bir tecellisidir. El-Adl ismi bu manasyla her an saysz varlkta tecelli etmektedir. 4. Her hak sahibine kabiliyeti nispetinde hakkn vermek El-Adl isminin bir tecellisidir. Her hak sahibine kabiliyeti nispetinde hakkn vermek yani vcudunun btn ihtiyalarn karlamak ve hayatna devam edebilmesi iin gereken btn cihazlar en mnasip bir tarzda ona takmak El-Adl isminin bir tecellisidir. Dilerseniz El-Adl isminin bu manadaki tecellisini bir deve zerinde tefekkr edelim: Devenin hrgc depo gibidir. Gnlerce bu depodaki rzk ile idare edebilir. hafta su imeden yaayabilir. Ayaklar genitir. Kumda batmadan koabilir. Gz kapaklarndaki kirpikler a gibidir. En iddetli kum frtnalarnda bile gzleri kum ile dolmaz. Burnu yle bir ekilde yaratlmtr ki, en korkun frtnalarda bile rahata nefes alabilir. st duda yarktr. Bu da dikenli l bitkilerini kolayca yemesini salar. Uzun boynu yerden metre ykseklikteki yapraklar bile yemesine imkn tanr.

Dizler bir boynuz kadar sert ve kaln bir zardan oluan nasrla kapldr. Bu nasrlar hayvan kumlara yattnda onu ar scak olan zeminden ve yaralanmalardan korur. Kaln krk sayesinde yazn (+) 50 dereceye varan scana, kn ise (-) 50 dereceye kadar ulaan souuna dayanabilir. Ve daha bunlar gibi birok zellik Mesela devenin btn zellikleri olmakla birlikte sadece ayaklar atn ayaklar gibi olsayd, lde 1 km bile gidemezdi. Ya da gz al olmasayd, frtnalarda tek bir adm bile atamazd. Veya dudaklar yark olmasayd, beslenemezdi. O zaman dier zelliklerinin bir nemi kalr myd? te devenin bu ekilde yaratlmas yani hayatnn muhafazas iin ona en uygun vcudun ve azalarn verilmesi ve ihtiyacnn karlanmas, baka bir ifadeyle hayat hakknn korunmas El-Adl isminin bir tecellisidir. imdi filleri, balklar, kular, bcekleri, bitkileri ve dier mahlukat deveye kyas edin. Onlarn hayat haklarnn korunmas iin onlara verilen vcuda, onlara taklan cihazlara ve ihtiyalarnn mkemmelen karlanmasna bakn ve El-Adl isminin bu tecellisi karsnda hayret secdesine varn! 5. yiliklere gzel neticeler ve ktlklere fena neticeler verme El-Adl isminin bir tecellisidir. yiliklere gzel neticeler ve ktlklere fena neticeler vermek El-Adl isminin bir tecellisidir. Demek, mmine cenneti vermek ve kafiri cehenneme sokmak El-Adl isminin bir tecellisidir. Geri cennet kazanlmaz, belki bir lutf-u lahidir. Ancak mminlerle kafirlerin arasn ayrarak mminleri cennete, kafirleri cehenneme sokmak bir adalettir ve ism-i Adlin bir tecellisidir. El-Adl isminin bu ciheti ahirette tam manasyla tecelli edecektir. Bu isimden hissemiz u olmaldr: lk nce her iimizde doru ve adaletli davranmal ve El-Adl ismine bu cihette parlak bir ayna olmalyz. Yalan ve hile asla bizden sudur etmemelidir. Daha sonra, bu ismin saydmz manalarn lem sayfalarnda tefekkr etmeli ve her mahlukun zerinde El-Adl ismini farkl cihetlerle okuyarak marifetullahta ykselmeliyiz. Cenab- Hak bizleri El-Adl ismine tam bir ayna yapsn. Ve mahluklar zerinde bu ismin tecellisini okuyarak zatna ulaan kullar zmresine dhil eylesin! min!

El-Latif Latif isminin 2 manas vardr: 1- ok ltufkr ve ltfu bol olan manasna gelir. 2- Btn gizli ilere vkf olan ve ilmiyle her eyi kuatan manasna gelir. Allah-u Tela bu iki manayla Latiftir. Kullarna kar ltuf sahibidir. Kullarn bilmedikleri ve ummadklar yerlerden rzklandrr ve bilmedikleri sebeplerle ihsanlarda bulunur. Hem ilmi her eye nfuz etmitir. Hibir ey ondan gizlenemez ve saklanamaz. O, gizli ve ak btn hllere vkftr. Alenen yaptklarmz ve gizlediklerimizi bilir. Her hlimiz onun nazarnda ve uhudundadr imdi Latif isminin bu iki manasn lem sayfasnda tefekkr edelim: 1- Allah-u Tel ok ltufkr ve ltfu bol olandr. Allah kullarna ltufkrdr (latif), dilediini rzklandrr. O gldr, galiptir. (r, 42/19) Allah-u Tel Latiftir. Ltfu bol ve ihsan ok genitir. Her mahlk bu ismin tecellisiyle ummad yerden rzklanr, bilmedii yerden ihtiyac karlanr, beklemedii yerden iyiliklere ve hayrlara mazhar olur. Latif ismi bu manasyla u lemi ihata etmitir. Mesela: Biz yoktuk, var olduk. Rabbimiz bize varlk ile ltufta bulundu Var olduk; ta gibi, da gibi bir cansz olabilirdik. Rabbimiz bize hayat vermekle ltufta bulundu Hayat sahibi olduk; aa gibi, iek gibi ruhsuz olabilirdik. Rabbimiz bize ruh vermekle ltufta bulundu Ruh sahibi olduk; ancak bir bcek, bir kelebek, bir sinek gibi hayvan olabilirdik. Rabbimiz bizi insan yapmakla ltufta bulundu nsan olduk; atee tapan bir Mecusi, inee tapan bir Hindu, puta tapan bir putperest ya da bir beere ilah diyen bir Yahudi veya Hristiyan olabilirdik. Rabbimiz bizi Mslman yapmakla ve Hz. Muhammed (s.a.v.) kuluna mmet yapmakla ltufta bulundu te btn bu ihsanlar ve iyilikler Rabbimizin Latif isminin birer tecellisidir. Bizlere taklan gz gibi, dil gibi, kulak gibi her trl maddi cihazat; akl gibi, muhabbet gibi ve ilim gibi her trl manevi cihazat Latif isminin bir tecellisidir.

Bu ismin tecellisi ile kua kanat, bala yzge taklr. Yine bu ismin tecellisiyledir; u koca gne bizlere bir lamba ve soba, u ay bizlere bir gece lambas ve takvimci ve u yldzlar dnya evimizin birer kandili olmutur. Yine bu ismin tecellisi ile gnahlar balanr, kusurlar rtlr, kabahatler silinir ve btn gnahlar bir anda sevaba dntrlr. Btn bu ihsanlar ltfu bol ve ihsan snrsz olan Rabbimizin ltfudur ve Latif isminin bir tecellisidir. Bu ismin tecellisi ile yeryz bir sofra ve bahar mevsimi bu sofrann bir gl destesi olur. Bu ismin tecellisi ile o kuru aalar hayat bulur ve ellerini bizlere uzatarak Rabb-i Latifin irin nimetlerini bizlere sunar. Bu isimdir topra kazan gibi kaynatan ve her trl bitkiyi bu kazanda piiren Bu isimdir zehirli bir bcein eliyle bize bal yediren ve elsiz bir bcein eliyle bize ipek gibi yumuak elbiseyi giydiren Bu isimdir; koyun, deve, kei gibi hayvanlar bizlere birer st emesi yapan ve develerden gemilere, atlardan fillere ve gnelerden bulutlara kadar her eyi bize itaatkr klan ve her eyi bizim emrimize veren Bu ismin tecellisiyledir u sema bize bir bina ve u yeryz bizlere bir dek olmutur. Dalar birer direk ve bulutlar su ambar olmutur. Gece bir dinlenme vakti ve gndz bir gezinti yeri olmutur Bu ismin tecellisiyle hastalar ifa, borlular eda bulur. Her muhta ihtiyacna, her dertli dermanna bu ismin tecellisiyle kavuur. Bu ismin tecellisidir u ciz ve fakir insan lemlerin Rabbi olan Allaha muhatap ve sevgili yapan. Dnyada Ona misafir ve cennette Ona dost klan. u lemdeki btn gzellikler Latif isminin bir tecellisidir. Mahlkatn bu kadar gzel olmas, nak nak dokunmas, rengrenk boyanmas ve hikmetle tanzimleri Latif olan Rabbimizin gzellii istemesinden ve ltfetmesinden kaynaklanmaktadr. Latif isminin ltfu bol ve ihsan ok olan manasn anlatmaya ciltler dolusu kitap yazlsa yine azdr. Zira aldmz her nefes bile bu ismin bir tecellisidir. Byle devaml ltufta bulunan Rabbimizin hangi nimetlerini sayarak bu ismin tecellisini bitirebiliriz? Rabbimizin nimetleri saymakla biter mi? te Latif ismi bu lemde bu kadar geni bir ekilde tecelli etmektedir. Kelebeklerden meleklere, ieklerden kulara kadara her mahlk bu ismin tecellisi ile hayat bulmu, varlk lemine km ve saysz ltuflara mazhar olmutur. Onlarda grlen her ihsan ve her ltuf Latif isminin bir tecellisidir. Koca cennet bu ismin zayf bir glgesidir.

Ey bize Latif ismiyle tecelli eden ve bizi nimetleriyle besleyen sultanmz! Bize gsterdiin numunelerin ve glgelerin asllarn, membalarn gster. Ve bizi saltanatnn merkezi olan cennete celbet. Bizi bu dnya llerinde mahvettirme. Bizi huzuruna al. Bize merhamet et. Burada bize tattrdn leziz nimetlerini orada da yedir. Bize yokluk ile ve ltfundan uzaklatrma ile azap etme. Sana mtak ve mteekkir u itaatkr kullarn babo brakp idam etme. min! 2- Allah-u Tel btn gizli ilere vkf olan ve ilmiyle her eyi kuatandr. Latif isminin ikinci manas, Allah-u Telnn btn gizli ilere vkf olmas ve ilmiyle her eyi kuatmasdr. Allah-u Tela bu manayla da Latiftir. lmi her eye nfuz etmitir. Hibir ey ondan gizlenemez. O btn gizli ilere vkftr. Alenen yaptklarmz ve gizlediklerimizin tamamn bilir. Perdesiz gnee kar zemin yzndeki eyann gizlenmesi mmkn olmad gibi, o Latif-i zl-Celalin nur-u ilmine kar eyann gizlenmesi de mmkn deildir. nk her ey uhud dairesindedir, her eye nfuzu vardr. Mahlkatn icad, intizaml ve sanatl vcutlar, rzklarn yaratlmas ve ihtiya sahiplerine vakt-i mnasipte yetitirilmesi ve u lemdeki intizam ve denge Cenab- Hakkn Latif olduuna ehadet ettikleri gibi; varlklarn nak nak dokunmas, birbirleriyle hikmetli mnasebetleri, yaratllarndaki kolaylk ve suretlerinin farkll gibi daha birok cihetler yine Cenab- Hakkn Latif olduuna ehadet etmektedir. Dilerseniz imdi Kurana kulak verelim ve bu mana ile Latif ism-i erifinin anlatld baz ayetlere dikkat kesilelim: (Lokman oluna): Yavrum, (yaptn iyilik veya ktlk) hardal tanesi arlnca olsa, bir kayann iinde, gklerde veya yerde bulunsa, Allah mutlaka onu getirir. nk o latiftir, habirdir. (Lokman, 31/16) Sznz ister gizleyin ister onu aa vurun (fark etmez). nk O, gslerin zn bilir. O, yarattn bilmez mi? O, latiftir, habirdir. (Mlk, 13-14) Ey nefsim, ite senin byle Latif bir Rabbin var ki, seni grr ve her gizli iini bilir. Deil fiillerin, hatra ve hayallerin bile ondan gizlenemez ve saklanamaz. Her hline muttalidir. Her an zerinde galip ve her hline ahittir. O hlde nasl olur da Rabbinden utanmaz ve trl trl gnahlarla kendini ona arz edersin? Bir dn Her gnah ilerken Rabbin yannda. Seni gryor ve seni biliyor. Bundan nasl sklmaz ve o gnaha devam edersin?

Ya Rab! Sen Latifsin. Her hlimizi bilir ve her eyimizi grrsn. Hibir hlimiz ve iimiz hatta dnce ve duygularmz dahi senden gizlenemez. Sen bizlerde grdn kusurlar affet. Latif isminin tecellisiyle bizlerde grdn kusurlar yine Latif isminin tecellisiyle yok et ve gnahlarmz silmekle bizlere ltfet. Bizler senin Latif isminin tecellisine ok muhta olan ciz, fakir, asi ve gnahkr kullarz. Biz kullarna hem dnyada hem de ahirette ltfunla tecelli et. min!