Snap Shot - Vol.4 No.29

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 48

w&m;cH

acgifrdk;aygufudk
rzmvdk . . .rS
Murf;pdu
k ek w
f m rqef;bl;/ /
eEmrdk;Mu,f
www.snapshot-news .com

twG?J 4 ? trSwf ? 29 ? 6 5. 2. 013 (wevFm)

qHawmf&SifazmifawmfOD;Ak'kyfyGm;awmfodkhoGm;a&mufzl;ajrmfjcif;

awmifBuD; {NyD (30)


&Srf;jynfe,fawmifydkif;?anmifa&TNrdKUe,f?tif;av;a'o?
omav;aus;&GmwGif azmifawmfOD;Ak'kyfyGm;awmfykHwlukd,f
pm;awmfkyfyGm;qif;wki,f(mPfawmftjrifhwpfvufrcGJt&G,f)wGif qHawmf?"gwfawmfrsm;ay:aygufuGefYjrL;
vsuf&adS Mumif;Mum;od& trsm;jynfou
l s,fus,fjyefjY yefo
Y &d EdS idk &f ef t,f'w
D mcsKyf\wku
d w
f eG ;f rIaMumifh ud,
k w
f idk f
oGm;a&muf uGif;qif;owif;,ljzpfcJhonf/
{NyD(29)eHeuf(8)em&DwiG f awmifBuD;NrdKUrS anmifa&TNrdKUodYk um;jzifh oGm;cJo
h nf/ anmifa&TNrdKU? tif;av;toGm;
avSqyd w
f iG f pufavSwpfp;D iSm;&onf/ ykrH eS cf &D;oGm;vdik ;f pufavSuakd pmif
h pD;&vQif aps;oufomaomfvnf;
pmrsufESm (21) odkY

jrefrmEdkifiHyHkESdyfolrsm;ESifUxkwfa0olrsm;
toif;'kwd,Ou|BuD;yif;cH

&efukef {NyD (30)


jrefrmEdik if yH EkH ydS o
f rl sm;ESix
hf w
k af 0olrsm;toif; 'kw,
d Ou|BuD;OD;atmif
ausmfO;D (M.D. IDEA INJET PRINTING)onf(2013){NyD(30)&uf eHeuf
ydik ;f u &efuek w
f ikd ;f a'oBuD;arSmb
f aD tmifZrLawm&wGiyf i;f cHcahJ Mumif;od&dS
&NyD;? om;jzpfoal rmifarmif(pGr;f xufO;D )onfvnf; ud&k if0wfqifcahJ Mumif;
od&Sd&onf/

atmifZALawm&q&mawmfb'Ey Pm0Ho(t*r[mo'ra Zmwdu"Z)


rax&fcsif;jynfe,f zvrf; ZALatmifapwDXmyemxnfhonfh
vSL'ge;f ylaZmfyJG

zvrf; {NyD (23)


csif;jynfe,f zvrf;NrdKU&Sd (27)aymPfawmftjrif&h dS ZALatmifapwDawmftm; (2013){NyD (23)&ufaeYu
atmifZALawm&q&mawmfb'EyPm0Ho(t*r[mo'aZmwdu"Z)rax&fonfXmyemxnfhoGif;vSL'gef;
ylaZmfcJhaMumif;od&Sd&onf/

atmifZALawm&q&mawmfuav;NrdKYrS
pmoifom;oHCmtyg;(550)udk
ouFe;f qufuyfvLS 'ge;f

uav; {NyD (25)


ppfuikd ;f wdik ;f a'oBuD; u
av;NrdKUay:&Sdpmoifom;oHCm
tyg;(550)wdt
Yk m; (2013){NyD
(25)&ufaeYu&efuek w
f ikd ;f a'o
Bu;D arSmb
f ND rKd Ue,fatmifZALawm
&q&mawmfEiS w
hf ynf'h g,dumr
rsm;rSouFe;f pHq
k ufuyfvLS 'gef;
cJhMuaMumif;owif;&&Sdonf/

wyfrawmf\ajyma&;qkdcGifU&Sdoludkw&m;0ifcefhtyf
jynfwiG ;f jynfyrD',
D mrsm;wGif wyfrawmftay: vk&d mqGaJ jymqkad &;om;aerIrsm;tay: jynfov
l x
l k
xifa,mifxifrmS ;rjzpfap&ef wyfrawmf\ajyma&;qkcd iG &hf o
dS t
l jzpf Akv
d rf LS ;csKyfatmifaomfukd ceft
Y yfxm;aMumif;
jr0wDr'D ,
D m*kyEf iS hf rD',
D mrsm;awGUqkyH w
JG iG f ppfa&;csKyf'w
k ,
d Akv
d cf sKyfBuD;cifaZmfO;D u rD',
D mrsm;okt
Yd wnfjyK
ajymqko
d mG ;onf/ Akv
d rf LS ;csKyfatmifaomfonf DSA tywfpOf(17)rSjzpfNyD; vuf&w
dS iG f umuG,af &;0efBuD;Xme
rif;atmifatmif
'k0efBuD; wm0efxrf;aqmifaeoljzpfonf/

aomif;wdkufuausmf ESifh uRefawmfhq&mtarmfrsm;


jynfjrefrm taMutnmausmfvdkYarQmf
arQmfvYkd ay:
ay:vdYk aysmf
Zmwfrif;om;av;odef;aZmfodef;aZmf
wdkif;jynfuarQmf
jrefrmhobifpifjrifhay:
wifhwifhw,fw,f xnf0gvSaomf
atmifpnfoH NidrfhNidrfhanmif;?
aomif;wdkufuausmf -aomif;wdkufuausmf
onfocD sif;&JUpmom;-onfocD sif;&JUoHpOf[m rEav;NrdKUrS aw;a&;
*Dwq&mBuD; OD;oef;<u,fu cspfMuifoem;ukPmrsm;pGmeJY wynfjh zpfol
rEav;odef;aZmfqdkwJh Zmwfobif0goemygolZmwfrif;om;aygufpZmwf rif;om;av;odef;aZmfudk vGefcJhwJh(35)ESpfcefYu a&;ay;cJhwmyg/
aomif;wdkufuausmfacgif;pOftrnfay;xm;wJh jrefrmhZmwfobif
aw;pD;&D;xkwaf wmhr,fh oabmeJY &efuek ef YJ rEav;NrdKUt"duvrf;rBuD;
wpfcsdKU&JU ab;wzuf? wpfcsufrmS aw;pD;&D;(DVD) aMujimudak wGUvdu
k &f
awmh onfocD sif;pkukd a&;om;cJMh u-wD;cwfcMhJ uwJh uRefawmhq&mrsm;
udkvGrf;vGrf;armarmatmifharhwo owd&rIrsm;pGmjzpfay:apcJhygw,f/
tb,faMumifhrl -a&;om;cJhol wD;cwfolrsm;wpfa,mufrSr&SdawmhvdkY
usef&pfol uRefawmfwpfa,mufwnf;vGrf;vGrf;aqGUaqGU OD;nGwfrdyg&JU
uRefawmft
h az q&m (OD;oef;<u,f)tygt0if uRefawmhq&mrsm;cifAsm;aw;oDcsif;rsm;uawmh jrefrmhZmwfobif*E0ifrif;om;BuD;rsm;jzpfMuwJh
-OD;pde*f wH;k bk&m;'um *&dwOf ;D zd;k pde-f tvuFmausmfpmG a&Tref;wifarmif
jyZmwfxyd af cgifNrdKUawmfO;D ode;f atmif-"gwfjym;rif;om;? yefwsm OD;jrode;f
wd&Yk UJ xif&mS ;ausmfMum;cJw
h hJ jrefrmhZmwfobifaw;rsm;eJy xdo
k cD sif;rsm;udk
ESpfESpfNcdKufNcdKuf xdrf;odrf;qufcHoDqdkaz:MuL;ol rEav;odef;aZmf &JU
udk,fydkifoDcsif;rsm;yifjzpfygw,f/
onfZmwfobiftcsdKUaw;pkrS aw;oDcsifrsm;udk a&;om;pyfqckd MhJ u
uRefawmh q&mrsm;eJY yH&k yd u
f w
kd ifjyyghr,f/ yefovdk arysdKqdw
k hJ oDcsif;udk
ud,
k w
f ikd u
f ikd w
f ikd o
f q
D ckd w
hJ m Zmwfrif;om;BuD;OD;pde*f wH;k yg/ yefovdak rysdK
oDcsif;eJY uRefawmfwdkY om;tzESpfa,muftaMumif;tenf;i,fa&;yg&
ap/ vGecf ahJ om(45)ESpcf efu
Y jrefrmjynf taemufajrmuft&yfatmufajc
NrdKUav;wpfNrdKU&JU oBuFeyf u
JG kd uRefawmfwYkd om;tzoGm;a&mufNyD; wD;rIwf
qifEcJT yhJ gw,f/NrdKUcH*w
D orm;rsm;eJY aygif;vdaYk ygh/ taza&;cJw
h o
hJ BuFeo
f D

csif;rsm;wD;rIwcf MhJ uovdk olw&Ykd xm;wJh oDcsif;awGqw


kd ;D jyMueJY yJa&mh
oef;av;"mwfjym;rSmqdzk ;l wJh tazESpNf cdKufwhJ yefovdk arysdK oDcsif;udk
onfNrdKUav;rS taz,laqmifvmcJhw,f/ rEav;ajrmufjyifuolUrdwf
aqGeJY wynfhtazhqDvmwuf,lMuw,f 0if;pnfolvnf;ygw,f/
rEav;ode;f aZmftwGuf qifwifjyZmwfwpfy'k f 0if;pnfow
l ifawmh
onfocD sif;udk oH;k jzpfomG ;w,f/ jyZmwfuvJatmifjrifwhJ Zmwfobif
aemufcjH yZmwfwpfy'k yf g/ ,ckonfp;D &D;rSm rEav;ode;f aZmfoq
D x
kd m;yg

w,f/
bk&m;'um *&dwOf ;D zd;k pdeu
f ,
kd w
f ikd af &;ud,
k w
f ikd q
f ckd w
hJ hJ 0ZD&m 0k"pdef
oDcsif;udk rEav;ode;f aZmf olUZmwfpifay:rSm OD;zd;k pde0f wfqifyekH YJ ujy
yHu
k o
kd q
D u
kd jywifqufcsifawmh OD;zd;k pdef ZmwfprSm i,fpOfu aMu;wD;
armif;wD;b0eJY pcJhwJh uRefawmfwdkYEdkifiHausmf&Gmpm;BuD;OD;pdefvSNrdKifu
olUwynfhjzpfol uRefawmfwdkY q&m&efukefpdefBudKifudk oDcsif;toGm;
tvm? pnf;0g;txm;tod?k qdyk q
kH akd ygufutp tm;vH;k udk nTeMf um;cJh
oifMum; cJhygw,f/
atmifygap onf oDcsif;u tvuFmausmfpmG a&Tref;wifarmifoq
D kd
zdYk Zmwfobif? ky&f iS ?f "mwfjym;aw;a&;q&m at0rf;? q&mnma&;pyf
ay;cJhygw,f/ a&Tref;OD;wifarmif&JU a&mif;wrf;0if "mwfjym;oDcsif;jzpf
cJhvdkY jrefrmEdkifiHtESHYtjym;ESpfNcdKufcJhMuygw,f/ uRefawmfi,fpOfu
uRefawmhq&mwpfa,mufu at0rf;q&mnmudk csD;usL;wJh pum;udk
trSw&f rdygw,f/ uRefawmfvnf; xdek nf;if;qdw
k hJ pum;vH;k yg/ pmvdak &;
&ifxdkenf;vnf;aumif;aygh/ a,bk,stm;jzifh (if;)vdkY toHk;rsm;wJh
pmudk q&mnmoH;k yHk olBudKufowJh onfocD sif;udv
k nf; rEav;ode;f aZmf
ususeeoDqdkxm;ygw,f/
jrefrmjynfabmifpw
H nfaxmif NrdKUawmfNrdKUawmf udo
k ed ;f atmifqw
kd hJ
oDcsif;pmtwdik ;f pHjyKavmufwhJ zGUJ pnf;rIwifqufraI wGeYJ atmufjrifausmf
Mum;chw
J hJ NrdKUawmfoed ;f atmif&UJ NrdKUawmftiftm;pk obiftzGUJ BuD;twGuf
uRefawmfwq
Ykd &m -rEav;NrdKUrSm wpfacwfwpfcgu b,fvq
kd ikd ;f avm
urSm vQrf;vQrf;awmufcw
hJ hJ &Gmpm;BuD;OD;pdew
f if[efu a&;om;oDu;kH cJh
ygw,f/ NrdKUawmfuAsm aw;oDcsif;udk rEav;ode;f aZmfoq
D w
kd m rif;om;
BuD; OD;ode;f atmufqykd q
kH ekd nf;eJY awmfawmfww
l ,fvYkd NrdKUawmfO;D ode;f
atmifeJY eD;pyfwJh aqGrsdK;om;csif;rsm;rS ajymMum;Muygw,f/
jrefrmh*P
k af qmif ol&aJ umif;ppfb&k ifwpfyg;jzpfwhJ tavmif;rif;
w&m;OD;atmifaZ,s&JU &wemodCF a&TbNkd rdKUrS armfa"mjrifom bGUJ trnf
&Sd NrdKUa'gifah pwD yGaJ wmfukd vSn;f ,OfausmfEh iS hf bk&m;yGo
J mG ;rnfh a&Tbkd
taMumif;? uRefawmfwYkd tud"k mwfjym;? rif;om;yefwsm jrode;f twGuf
olUq&muRefawmfwq
Ykd &m Edik if aH usmf &Gmpm;BuD;pdev
f NS rdKifu a&;zGUJ ay;cJh
ygw,f/ tudyk efwsmjrode;f u olU&JUpOD;wynfh rEav;ode;f aZmfuv
kd uf
qifhurf;cJhygw,f/ rEav;odef;aZmfu yefwsmjrodef;&JU qdkaygufeJY
teD;pyfqHk;oDqdkEdkifoljzpfygw,f/

(pmrsufESm 47 okdY)

wmarG&mjynfUaps; ajymif;a&GY&rnfUudpoufqdkif&m
vGwfawmfudk,fpm;vS,frsm;rulnDygu OD;odef;nGefh ulnDrnf
&efukef {NyD (30)
&efukef? wmarGNrdKUe,ftwGif;&Sd wmarG&mjynfhaps;rSmaps;ol? aps;
om;rsm; cHpm;ae&onfh tcuftcJrsm;udk oufqikd &f m vTwaf wmfu,
kd pf m;
vS,frsm;taejzifh vdkufvHaqmif&Gufay;jcif;r&Sdygu oCFef;uRef;rJqE
e,frS jynfoUl vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,f OD;ode;f nGeu
Yf ulnaD jz&Si;f ay;oGm;
rnfjzpfaMumif; {NyDv(30)&ufaeYu rD'D,mrsm;odkYajymoGm;onf/

wmarG&mjynfhaps;rS aps;olaps;om;rsm;taejzifh aps;ajymif;a&TUcH&


rnfhtay: jzpfay:aeaom tcuftcJrsm;udk OD;odef;nGefYxHodkY wifjy
tultnDawmif;cHvmaomaMumifh ,ckuJhodkYajymqdkjcif;jzpfaMumif;od&
onf/ wmarG&mjynfaps;rS aps;olaps;om;rsm;udk wmarGtcGefvGwfaps;
ab;&Sdajrae&modkY arv(1)&ufaeYaemufqHk;xm;ajymif;ay;&efnTefMum;
xm;NyD; wmarG&mjynfhaps;ae&mtm; tqifhjrifhaps;tjzpfaqmufvkyfrnf
[kqdkxm;aMumif;od&onf/ aps;
ol? aps;om;rsm;taejzifh ajymif;
a&TUray;Edkif[k rqdkvdkaomfvnf;
aps;rSajymif;a&TU&rnfh&ufudk od
&Sd&ouJhodkY aps;opfwGif ae&m
jyefvnfcsxm;ay;rnf&h ufuv
kd nf;
twdtusodvakd Mumif;od&&dS onf/
wmarG&mjynfah ps;tm; tqifh
jrifw
h ifaqmufvyk Nf yD;pd;rnfh tcsdef
umvud k tqd k y gaps;opf t m;
aqmufvkyfrnfh atmifaumif;
ausmfukrPDrS CEO OD;at;pdk;u
(2)ESpftwGif; tNyD;owf aqmuf
vkyfrnfqdkaomfvnf; aps;olaps;
om;rsm;ESifh oufqdkifonfh &efukef

Unity *sme,frS aqmif;yg;&Sif wuokdvfarmif,Ofoltm;


urefwkdif;&if;om;vlrIuGef&ufrS w&m;pGJrnf[kqkd
urefwkdif;&if;om; orkdif;aMumif;ESifhywfouf vGJrSm;pGma&;om;
azmfjyrIrsm;tm; owday;aMunmxm;jcif;ukd (2013)ckESpf? {NyDv(26)
&ufaeY jrefrmhtvif;owif;pmwGif awGU&Sd&onf/ if;rSm (2013)ckESpf?
{NyD v (20)&uf ? paeaeY x k w f Unity *sme,f twG J ( 2)? trS w f ( 15)
pmrsuf E S m (28^31)yg wu o k d v f a rmif , Of o l a&;om;onf h ypf w k d i f ;
axmifkyfr[kwfMuwJh &ckdiftrsKd;orD;awGaqmif;yg;wGif urefwkdif;&if;
om;orkdif;aMumif;ESifhywfouf vGJrSm;pGmazmfjyxm;aMumif;? xkdokdY
vG J r S m ;pG m a&;om;azmf j yrI r sm;tm; uref w pf r sKd ; om;vH k ; rS
wnf q J O ya' rsm;t& xd a &muf p G m ta&;,l a qmif & G u f o G m ;rnf [ k
od & S d & vQyf w pf j yuf * sme,f r S oG m ;a&muf a wG U qH k a r;jref ; &mwG i f
urefwkdif;&if; om; vlrIuGef&ufrS ajyma&;qkdcGifh&Sdol ukdwifxGef;EdkifrS
ajymjycJ h o nf /
ar;- aqmif ; yg;&S i f u k d bmaMumif h w&m;pG J q k d y govJ ? w&m;pG J
qk d & wJ h taMumif ; &if ; uk d o d c sif y gw,f /
ajz
ajz- uRefawmfwkdY 'Daqmif;yg;&Sifukd bmjzpfvkdY w&m;pGJ&ovJ
qkdawmh &efvkdwJhoabmeJY w&m;pGJqkdjcif;r[kwfygbl;/ wkdif;&if;om;
(135)rsKd ; xJ r S m uref q k d w mygw,f / 'gayr,f h wk d i f ; &if ; om;awG
awmfawmfrsm;rsm;[m urefvlrsKd;qkdwmukd rodMuao;ygbl;/ uref
wkdif;&if;om;awGtaeeJY usefwJhwkdif;&if;om;awGeJY rdwfqufaewJhtcsdef
rSm 'Daqmif;yg;&SiftaeESifh ureforkdif;ukd uajymif;ujyefa&;w,f/
orkdif;ukd wpfykdif;jzwfa&;w,f/ wkdif;&if;om;tcsif;csif;pnf;vHk;nDGwf
rIysufjym;apNyD; pdw0f rf;uGaJ pwJh ta&;tom;awGa&;w,f/ ola&;wmu
urefvlrsKd;awG[m ppfaoG;<uawGjzpfw,f/ tmz*efe,fpyfckd0ifvmwJh
rGwfqvifawGjzpfw,fvkdYygw,f/ 'gawG[m ureforkdif;tpOftvm
r[kwfygbl;/ urefawG[m EkdifiHeJYvlrsKd;ukd b,fawmhrS opmrazmuf
cJhygbl;/ uRefawmfwkdYvlrsKd;[m EkdifiHawmfukd opm&SdcJhw,fqkdwmukd
odapcsifwmyg/ aqmif;yg;&SifukdepfemapcsifwJh pdwfqEr&Sdygbl;/
ar;- uref v l r sKd ; awG & J U k y f q if ; t*F g &yf a wG [ m b*F g vD a wG e J Y
xyfwlnDw,f/ b*FgvDawGeJYyJ tdrfaxmifjyKMuw,fvkdY aqmif;yg;&Sif
u oH k ; EI e f ; xm;wmuk d awG U &ygw,f / [k w f y govm;/
ajz- tJ'DudpESifhywfoufNyD; aqmif;yg;&SifrSm wm0ef&Sdygw,f/
'DtaMumif;t&mawGeJYywfoufNyD; oufaojy&rSmjzpfygw,f/ uref
wkdif;&if;olawG[m wuokdvfa&mufvmwJhtcgrSmaomfvnf;aumif;?
tvkyftukdif? tcGifhtvrf;awGeJY a&Munf&m jrufEk&mokdY a&TUajymif;cJh
aomfvnf;aumif; tajctaewpfckckaMumifh wkdif;&if;om;? EkdifiHom;rsm;
ESifh tdrfaxmifjyKMuwmawmh &Sdygw,f/ 'gayr,fh EkdifiHjcm;om;awG eJY
tdrfaxmifjyKcJhMuwm r&SdcJhMuygbl;/ tdrfaxmifa&;qkdwmuvnf;
vlwpfOD;wpfa,muf&JU ukd,fykdiftcGifhta&;yg/ aqmif;yg;&Sifu uref
wkdif;&if;olawGuyJ b*FgvDawGukd,loa,mifa,mifa&;zGJUcJhjcif;[m
tjrifusOf;ajrmif;vGef;vSygw,f/
ar;- 'gqk d & if uref v l r sKd ; awG [ m b,f v k d x H k ; wrf ; "avh a wG e J Y
aexkdifMuygovJ/
ajz- &ckdif,Ofaus;rIdk;&m"avhawGeJY aexkdifusifhoHk;NyD; tdrfaxmif
jyKMuwJhtcgrSm urefvlrsKd;tcsif;csif;awGyJ ,lMuwmrsm;ygw,f/ aemuf

ukdwifxGef;Ekdif
ynmt&nftcsif;

- 12^ouw(Ekdif)137528
- B.Sc(Chemistry),
B.R.E,M.A(Theo) Dip
in.E.TE.C(Civil),
A.G.T.T(Civil)

tvkyftukdif
zkef;
uavmiftrnf

- vkdifpif&tBuD;wef;tif*sifeD,m
- 09-730-53007
- nDnDvIdif(aumvdyfvIdif)? armif0vHk;

qHk;ajym&&if aqGrsKd;awGxJuyJ ,lMuwmrsm;ygw,f/ &ckdiftac:ta0:


u (orD;arsmufom;)armifom;rSErS om;aygh tJ'v
D dk vufqufMuwmrsm;
wJhtwGuf urefvkdqkdMu&if tukefvHk;u aqG;rsKd;awGjzpfaeMuyg w,f/
uref v l r sKd ; awG [ m tk y f p k z G J U aexk d i f N yD ; awmh rsKd ; d k ; *k P f u k d v nf ;
xde;f odr;f Muygw,f/ uRefawmfoo
H ,jzpfrw
d mu pma&;olu bmjzpfvYdk
urefvlrsKd;awG&JUorkdif;ukdajymif;jyefa&;wmvJ? vlrsKd;wpfpk&JUorkdif;ukd
azsmufw,fqkdwm tJ'DvlrsKd;ukdowfwmeJYtwlwlyJ/ 'gawG[m aoG;dk;
om;dk;rS[kwf&JUvm;qkdwm awG;awmrdygw,f/
ar;- urefvlrsKd;awG&JUorkdif;[m c&pfESpf(1660-1661)rS pwif
ay:ayguf v mw,f q k d w m [k w f y govm;/ 'D x uf a pmNyD ; awmh & S d c J h w m
qk d & if ork d i f ; taxmuf t xm;awG e J Y & S i f ; jyyg/
ajz- aqmif;yg;&Sifu ureforkdif;ukd vufvGwfpy,fa&;cJhw,f/

NrdKUawmfpnfyifom,ma&;aumfrwDrS wm0ef&Sdolrsm;u aps;aqmuf


vkyNf yD;pD;&ef tcsdeu
f mvtm; jzifh (3)ESpMf umjrifrh nf[k ajymMum;csuftm;
rwf v (27)&uf a eY x k w f The Voice Weekly owif ; *sme,f w G i f
azmfjycJhaMumif;od&onf/
xdkuJhodkY ESpfOD;ESpfbuf pum;uGJvGJrIrsm;aMumifh aps;ol? aps;om;
rsm;taejzifh aps;jyefvnf r&&Sd tvkyfvufrJh b0jzpf&rnfudkvGefpGm
pdk;&drfylyefvQuf&SdaMumif;od&onf/ wmarG&mjynfhaps;wGif qdkifcef;aygif;
(500)ausmf&adS Mumif;od&onf/ aps;olaps;om;rsm;u oufqidk &f mNrdKUawmf
pnfyifom,ma&; aumfrwD\ aps;opfaqmufvkyfjcif;ESifh ywfoufNyD;
yGifhvif;jrifomrIr&Sdjcif;tay:uefYuGufMuaMumif;od&onf/
apmzd k ; cG m ;
olqkdvkdcsifwmu c&pfESpf(1660)ckESpfu r*kdbk&if(&Sm&S*s)ppfIH;NyD;awmh
ygvmwJhvlawGvkd pGyfpGJcJhjcif;jzpfygw,f/ 'gawGr[kwfygbl;/ bmaMumifh
vJqkdawmh iESvHk;rif; c&pfESpf(1234-47)? tavmrmjzLrif;(1250)?
e&rd w f v S ( 0g)rif ; apmrG e f (1404-34)? bapmjzLrif ; (1459-82)?
rif;bmBuD;(0g)rif;bifBuD;(1531-1553)? owkd;ok"rm&mZm(0g)rif;&mZm
BuD ; (1593-1612)? oD & d o k " r & mZm(0g)rif ; [&D ( 1622-38)?
pE o k " r & mZm (1652-1684)? pE 0 d Z ,&mZmrif ; (171030)rif ; wk d Y v uf x uf u yif uref a v;onf a wmf o l & J a umif ; rsm;
&ck d i f b k & if h E k d i f i H a wmf B uD ; uk d umuG , f apmif h a &S m uf c J h a Mumif ; uk d
ork d i f ; taxmuf r sm;pG m ES i f h w uG awG U &ygw,f / &ck d i f b k & if
iESvHk;rif;tkyfcsKyfcJhwJhtcsdef c&pfESpf(1234-47)tcsdefuwnf; uyif
urefawG[m&SdaeygNyD/ iESvHk;rif;u ppfolBuD;jynfpkd;BuD; "raZ,s
ukd ppfwaumif;ESifh 'gumokdY ppfcsDapcJhNyD; atmifEkdifcJh&m ukvm;qwf
0ufukd oHkYyef;tjzpf ac:vmcJhygw,f/ tJ'DoHkYyef;awGukd eef;awmftwGif;
rif;rIxrf;awGtwGuf tckdif;taptjzpf cGJwrf;cscJhygw,f/ Oyrmeef;awmftwGif; rdzk&m;? om;awmf? orD;awmf? rSL;awmfrwfawmfwkdY
tdrw
f iG f a&cyf&eftwGuf oHyYk ef;ta,muf(2000)? urefav;onfawmf
rsm;twGuf oHkYyef;ta,muf(1000) tp&SdwJhcGJwrf;pm&if;wGif yg0ifae
ygw,f/ 'DcGJwrf;pm&if;awG[m c&pfESpf(1234-37)ckESpftwGif;rSmawGU
&SdcJhwJh orkdif;awGukd rsufuG,fjyKvkdYr&ygbl;/ aemufNyD; xyfawGU&wJh
orkdif;taxmuftxm;t&qkd&if ajrmufOD;NrdKU &ckdifbk&if bapmjzLrif;
c&pfESpf(1459-1482) tJ'Dtcsdefwkef;u bmapmjzLrif;u ppfwaumif;
ukd csDwufwdkufckdufcJh&m ppfyGJ&JUyHk&dyfukd &ckdifynm&Sdtrwf t'lrif;ndKu
]]&ckdifrif;orD;{csif;}}ukd pyfqkdcJhygw,f/ tJ'D{csif;u
]]bapmjzLrif ; ? om;vnf ; tl v nf ; ? ol a wmf Z mwd ?
wk r &S d a tmif ? qif a jymif w Ek e f ; ? wuf b k e f ; tm;om
pG e f ; oef & J r uf ? armif ; vuf B uH U awmf ? BuD ; jrif h a rmf v suf
ausmf a v;uref ? usif v nf [ ef v nf ; ? ypf r S e f a v&m}}
qkdwm urefppfonfawmf&JUaemufcHxm;NyD; a&;zGJUcJhwmukd &mZ0if
okawoDwkdYu oufaoxlvsuf&SdcJhMuygw,f/ c&pfESpf(1660)ckESpfrSm
r*dkrif;eJY0ifvmwJhvlawGomjzpfw,fqkdwJh pGyfpGJcsuf[m 'Dorkdif;aMumif;
ESifh roufqkdifygbl;/ r*kdrif;awG0ifvmwJhtcsdefrSm r*kdppfom;oHk;&mcefY
ygvmw,fqkdwmukd orkdif;taxmuftxm;awGeJYawGU&ygw,f/
&ckdifbk&if rif;bmBuD;(ac:)rif;bifBuD; c&pfESpf(1531-1553)
vufxufuwnf;uae urefppfonfawmfaygif;(7)aomif;ausmfESifh
rSDckdoltdrfaxmifpkrsm;tygt0if urefOD;a&(2)odef;ausmfxJokdY vl(300)
pdrfh0ifoGm;wmvm;? 'grSr[kwf vl(2)odef;ausmfu vl(300)xJukd pdrfh0if
oGm;rnfvm;qkdwm omrefvlawGawmifodEkdifwJhtcsuftvufawGyg/
ar;- tJ'D urefvlOD;a&ESpfodef;[m b,frSmaexkdifMuygovJ/
ajz- urefol&Jaumif;awG[m rif;aejynfawmfysufokOf;oGm;wJh
tcsdeftcgaemufykdif;rSm Ak'bmom0if urefrsm;rSm &ckdifvlrsKd;rsm;tjzpf
aexkdifvmMuNyD; tpvmrfbmom0if urefawG[m ol&Jaumif;rsKd;dk;
ureftrnfudk qufvufxed ;f odr;f um tpkvu
kd af exkid v
f mcJMh uygw,f/
&ckdifjynfe,ftwGif;rSmqkd&if &rf;NAJ? ausmufjzL? ppfawG tp&SdwJhNrdKUe,f
awG[mqkd&if om,mukef;? o*Feuf? oaujyif&Gmr qkdNyD; uref&Gm
awG[m tcktcsdeftxd txift&Sm;&Sdygw,f/ urefvlrsKd;awG&JU dk;&m
,Ofaus;rIawG? 0wfpm;qif,ifyHkawG? trsKd;*kPfukd b,fvkdxdef;odrf;
apmifha&Smufw,fqkdwmukd oGm;a&mufavhvmvkdY&ygw,f/
pkd;pHxdkuf

{&m0wDazmifa';&Sif;rS{&m0wDwdkif;a'oBuD;&Sdaq;kHrsm;odkhvlemwif,mOf(5)pD;vTJajymif;vSL'gef;yGJusif;y
{&m0wDazmifa';&Sif;rS {&m0wDwdkif;a'oBuD;&Sdaq;kHrsm;odkY
vlemwif,mOf(5)pD;vTJajymif;yGJ tcrf;tem;udk(12?4?2013)&uf? eHeuf
(10)em&Du ykodrfNrdKU? NrdKUawmfcef;rwGifusif;yjyKvkyfcJhonf/ if;tcrf;
tem;odkY {&m0wDwdkif;a'oBuD;0efBuD;csKyf oD&dysHcsD OD;odef;atmif? {&m
0wDwikd ;f a'oBuD; tpd;k &tzGUJ 0efBuD;rsm;? {&m0wDazmifa';&Si;f Ou|oD&d
ysHcsD OD;aZmfaZmfESifh{&m0wDazmifa';&Sif;tzGJU0ifrsm;? wdkif;? ckdif? NrdKUe,f
tqifXh meqdik &f mtoD;oD;rSwm0ef&o
dS rl sm;? zdwMf um;xm;aom {nfo
h nf
awmfrsm; wufa&mufcJhMuonf/
if;tcrf;tem;wGif {&m0wDwikd ;f a'oBuD;0efBuD;csKyf oD&yd sHcsD
OD;ode;f atmifu trSmpum;ajymMum;&mwGif ]]{&m0wDwikd ;f a'oBuD;rSm
vlemwif,mOfvt
kd yfrrI smudk vSL'gef;wJt
h wGuf OD;aZmf aZmfEiS t
hf zGUJ om;rsm;
udkaus;Zl;wifygw,f/ OD;aZmfaZmf[m {&m0wDwdkif;a'oBuD;om;jzpfwJh
twGuf vSL'gef;&jcif;vnf;jzpfygw,f/ 'Dyk*dKvf[m EdkifiHawmfrSm&SdwJhxdyf
wef;pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGxJrSmyg0ifwJh yk*dKvfwpfOD;jzpfwJhtwGuf
aMumifhrdkYvdkY vSLEdkifwef;Edkifwm&Sdygw,f/ odkYaomfvnf;yJ apwem&SdrSvSL
'gef;Muwmjzpfygw,f/ OD;aZmfaZmfwdkY rdom;pktaeeJY a&Munfa'orSmvSL
'gef;rIawGtrsm;BuD;ygyJ/ usef;rma&;?ynma&;twGuf ode;f aygif;axmifeYJ
csDNyD;vSL'gef;ay;ygw,f/ 'ghtjyifvnf;yJ a'o&JUpD;yGm;a&;zGUH NzdK;wd;k wufap
zdkYtwGuf v,form;awGudk ydkufqHacs;wJhvkyfief;awG trsm;BuD;aqmif
&Gufxm;ygw,f/ omreftm;jzifh pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifwpfa,mufvSL'gef;
w,fqdk&if vkHavmufwJhtaetxm;&Sdygw,f/ rdrd&JUarG;&yfZmwdjzpfwJh
a&MunfNrdKUtwGuf vSL'gef;w,fqdk&if omreftm;jzifhvkyfief;&SifwpfOD;
taeeJY vkHavmufwJhoabm&Sdygw,f/ 'gwifru wdkif;a'oBuD;twGuf
apwempOf;pm;NyD;awmh aqmif&Gufwmuawmh tifrwefrSjrifhjrwfaom
apwemjzpfygw,f/
aemufNyD;awmh rMumcifumvrSm {&m0wDwdkif;a'BuD;? ykodrf
NrdKU? NrdKUawmfcef;r&JUb,fbufjcrf;rSm&Sw
d hJ ajruGuv
f yfrsm;rSmvnf; ,cif
wkef;u olbPfaqmufzdkYpOf;pm;ygw,f/ tuGuftuGif;aumif; wJhae
&myg/ olU&JUudk,fa&;udk,fwm udk,fusKd;wpfckwnf;Munfhr,fqdk&if
aqmufoifhygw,f/ odkYaomfvnf; uRefawmfuRequstvkyfygw,f/
uRefawmfwdkY ykodrfNrdKUrSm wlwlwefwef xkdufxkdufwefwefESpfck vdktyfyg
w,f/ eHygwfwpfu &efukefrSm&Sdaom tqifhrDaq;kHrsm;uJhodkY 0dwdk&d,
wdkYvdk tqifhjrifhaomaq;kHvdktyfygw,f/ ykodrfol?ykodrfom;awG?
{&m0wDwikd ;f om;awG&efuek o
f mG ;NyD; aq;ukp&mrvdak tmifaygh/ 'guawmh
uRefawmfwdkYpDrHudef;yg/ aemufwpfcg Shopping Centre awG Shopping
MallawG tqifhrDwmvdktyfygw,f/ 'grSNrdKU&JUpDrHudef; vnf;jzpfw,f/
ykodrf[m uRefawmfwdkY&JU{&m0wDwdkif;a'oBuD;&JU aejynfawmfjzpfwJht
wGufaejynfawmfudkvmr,fqdk&if Munfhp&mIp&mbmrSr&Sdbl;/ 'gaMumifh
rdkYvdkY 'gwpfckawmh&csifygw,f/ 'guRef awmfwdkY{&m0wDwdkif;a'oBuD;&JU
&nf&G,fcsuf&nfrSef;csufaygh/ rMumcifumvrSm ADEdkif;awGuyfxm;yg
w,f/ tJ'DykHpHtwdkif;tkwfjrpfcsNyD; aemufawmh rMumcifrSm'DESpfupNyD;
awmh wpfESpftwGif;rSm taumiftxnfazmfr,fh OD;aZmfaZmf&JUarwm
apwemjzpfaom pDrHudef;wpf&yfjzpfygw,f/ vlemwif,mOfig;pD;vSL'gef;
wmuvnf;uRefawmfwdkY {&m0wDwdkif;a'BuD;rSm qif;&JwJhNrdKUe,fawG&Sd
ygw,f/ omaygif;wd?Yk av;rsufEmS wd?Yk wjcm;aomNrdKUawGuv
kd nf; vSL'gef;
ay;zdR
Yk equest vkyaf y;xm;ygw,f/ 'gudv
k nf;vSL'gef;ay;r,fvYkd uwday;
xm;ygw,f/ 'gudv
k nf; OD;aZmfaZmfwrYkd o
d m;pkyg0ifwahJ zmifa';&Si;f udv
k nf;
rSwfwrf;vnf;wifygw,fvdkYajymcsifygw,f/
'DaeYtxd EdkifiHawmfeJYpD;yGm;a&;?vlrIa&;vkyfief;awGrSm ynm
a&;? usef;rma&;apmifah &Smufru
I kd tav;xm;NyD;aqmif&u
G yf gw,f/ ,cif
tpdk;&umvxuf ynma&;ydkif;a&m? usef;rma&;ydkif;a&m? EdkifiHawmftpdk;
&utrsm;BuD;tav;xm;NyD;aqmif&u
G yf gw,f/ 'Dupd r sm;udk vTwaf wmfrmS
vnf; BuD;BuD;rm;rm;aqG;aEG;NyD;awmhrS jynfolawGtwGuf usef;rma&;
apmifha&SmufrItm;enf;w,f/ 'gaMumifhrdkYvdkYEdkifiHawmftaeeJY aiGaMu;
ok;H pGrJ t
I ifrweftm;enf;ygw,f/ aiGaMu;ok;H pGNJ yD;awmhjynfol awGtwGuf
usef;rma&;apmifah &Smufay;ygqdNk yD;awmh aqmif&u
G yf gw,f/ 'gaMumifrh v
Ykd Ykd
aq;kHawG&JUOy"dkyfaumif;rGefzdkYtwGuf aiGaMu;rsm;csay;ygw,f/ t&if
wkef;uqdk&if NrdKUe,fusef;rma&;aq;ay;cef; aemufusef;rm a&;XmecGJqdk
wmudk Edik if aH wmftpd;k &uaqmufray;ygbl;/ tckq&kd if Edik if aH wmftpd;k &u
aiGaMu;xkwfay;ygw,f/ usef;rma&;aqmufapmifhrIeJY ywfoufNyD;awmh
aq;0g;ukoay;rIudkvnf; aiGaMu;tajrmuftrsm; csay;ygw,f/ aq;kH
awG ,cifESpfxufpm&ifaiGaMu;ESpfqokH;q csay;NyD;awmhrS rdrdaq;kH
twGufvkHavmufwJhaq;0g;0,fapNyD; jynfolawGudktcrJhaq; ukoay;
Edkifatmif EdkifiHawmfuapmifha&Smufay;ygw,f/ wjcm;aom Life Style
jrifv
h mapzdt
Yk wGuf usef;rma&;apmifah &SmufraI wGukd Edik if aH wmfu tav;
xm;aqmif&Gufay;aeygw,f/ xdkYtwl q&m0efcefYxm;rIESifhywfoufNyD;
xdek nf;vnf;aumif;ygyJ/ vpfvyfwahJ e&mawG q&m0efcefx
Y m;rI udpa wG?
q&m0efynmoifMum;rIudpawGudkvnf;yJ EdkifiHawmfu'DuaeY tav;
teufxm;NyD;aqmif&Gufay;aeygw,f/ uRefawmfwdkYwdkif;a'BuD; tpdk;&
taeeJv
Y nf; Edik if aH wmfucsrSwrf 0l g'awGtay:rSm tajccHNyD;awmhrS aq;
kHawGrSmaq;ya'omyifrsm;upvdkY vdktyfcsufrsm;jynfhpkHapa&;ckdif? NrdKU
BuD;tqifah wGrmS yk*v
u
d tqifjh rifah q;kaH wG&adS eapa&;? NrdKUe,fwikd ;f rSm
tcrJh aq;0g;ukoEdkifwJh aq;kHawG? aq;cef;awGjzpfay:apzdkY wdkif;
a'oBuD;rSmqdv
k nf; wdik ;f {&mtcrJah q;ukcef;zGiNhf yD;awmh aeYpOfvel m&meJY
csDNyD;awmhtcrJhukoay;ygw,f/ tJ'Dawmhcdkif?tqifhNrdKUe,frsm;rSm aiG

aMu; wufEdkifwJholrsm;uvnf; aiGaMu;ay;NyD;awmhaq;ukoEdkifatmif


aiG aMu;ray;Edik w
f o
hJ rl sm;vnf; tcrJu
h o
k Edik af tmif 'DuaeYuRefawmfwYkd
pDrHaqmif&Gufay;vsuf&Sdygw,f/ odkYaomfvnf;yJEdkifiHawmftpdk;&eJYaomf
vnf;aumif;?wdik ;f a'oBuD;tpk;d &taeeJaY omfvnf;aumif;?tm;vk;H Ny;D jynfh
pkHatmifrwufEdkifygbl;/ yk*vdutvSL&Sifrsm;&JUtckvdkvSL'gef;wJh vlem
wif,mOfum;rsmeJY aq;kHpojzifh'gawGvnf;vdktyfaeqJyJjzpfygw,f/
tcsdefwpfckxdatmifvdktyfaeOD;rSmjzpfygw,f/
'gaMumifrh v
Ykd OYkd ;D aZmfaZmfwYkd vlemwif,mOfvLS 'gef;ay; wm[m
uRefawmfwdkYwdkif;a'oBuD;twGuf trsm;BuD;tusKd;jzpfxGef;apygw,f/
taxmuftyHhvnf;jzpfapygw,f/ vlem,mOfwpfpD;[m wpfpD;udk odef;
(500)avmufwefNy;D awmhrS vlemwif,mOfrsm; Equiment awG trsm;BuD;yg
w,fvdkYvnf;od&ygw,f/ vlemwif,mOfwpfckrSm ygoifhwJhypnf;awGt
ukefygw,fvdkYvnf;od&ygw,f/ twifrwefrStqifhjrifhwJh vlemwif
,mOfvnf;jzpfygw,f/ aq;kHawGrSm vlem,mOfr&SdwJhtwGufaMumifhrdkYvdkY
toufq;Hk I;H rIawGvnf;tifrwefrsm;ygw,f/ uRefawmfww
Ykd ikd ;f a'oBuD;
u a>rudkufwJhvlemawGrsm;ygw,f/ 'gaMumifh rdkYvdkYtcsdefwdkwdktwGif;rSm
a&muf&SdoifhwJhaq;kHBuD;rSmvnf; vlem,mOfr&SdoavmufygyJ/ odkYaomf
vnf;yJ b,fawmhrStm;aew,fqdkwm r&Sdygbl;/ &efukefudkom ydkYae&yg
w,f/ tJ'Dawmh vlemwif,mOf[m ta&;ay:vlemrsm;twGuf txl;
ojzifhtoufu,f&r,fhvlemrsm;twGuf tifrwefwefzdk;jrifhaomwefzdk;
BuD;rm;aom,mOfwpfrsKd;jzpfygw,f/ 'gaMumifh vlemwif,mOfvLS 'gef;jcif;
onf uRefawmfwdkYwdkif;a'oBuD;twGuf aq;kHrsm;twGuftifrwef
wefzdk;BuD;rm;w,fvdkY ajymvdkygw,f/

'gaMumifhrdkYvdkY vlemwif,mOfvSL'gef;rItjyifvdktyf&ifjyifzdkY
twGuu
f v
kd nf; xyfy;kd NyD;awmhvLS 'gef;xm;ygw,f/ vlemwif,mOf wpfp;D
aiG(10)ode;f 'Dvv
kd LS 'gef;ygw,f/ rsm;aomtm;jzifh vlemwif,mOfwpfvLS
'gef;w,fq&kd if vlemwif,mOfwpfp;D eJv
Y aHk vmufygw,f/ aiGusyf(10)ode;f
tydkxnfhay;w,fqdkwm uRefawmfyxrOD;qkH; tBudrfawGU&BuKH&umjzpf
ygw,f/ wpfenf;tm;jzifx
h m;&Sw
d hJ arwmapwemu u
d Refawmfwu
Ykd av;
pm;&rSmjzpfygw,f/ 'gaMumifh ykodrfNrdKUolNrdKUom; rsm;taeeJYaomfvnf;
aumif;? {&m0wDwdkif;olwdkif;om;rsm;aomfvnf;aumif;? OD;aZmfaZmfwdkY&JU
apwemudk wefzdk;xm;&rSmyg/ todtrSwfjyK&rSmygvdkYajymqdkygw,f/
ed * k H ; csKyf t aeeJ Y a jymvd k w muawmh tck v d k v l e mwif , mOf
vSL'gef;ay;vdu
k Nf yDq&kd ifjzpf vlemwif,mOf? a&&nfo;Hk pGEJ ikd af tmif ok;H pGw
J hJ
tcgrSmvnf; pnf;urf;wuspepfwusokH;pGJzdkYtwGuf oufqdkif&mNrdKU
e,frSm wm0ef&SdwJhyk*dKvfrsm;u aqmif&GufoGm;Mu&rSmjzpfygw,f/ ,mOf
wpfpD;[m okH;pGJrIpepfusatmifqdkvdkY&Sd&if tcsdefMumjrifhpGmokH;pGJvdkY&yg
w,f/ pnf;rJhurf;rJhokH;pGJr,fqdkvdkY&Sd&if tcsdefwdktwGif;rSm ysufpD;oGm;rSm
jzpfygw,f/ 'gaMumifhrdkYvdkY a&&nfokH;pGJr,fqdk&if vSL'gef;ol&JUapwemudk
av;pm;aomtm;jzifh xde;f odr;f apmifah &SmufNyD;awmhrS pnf;urf;pepfwus
eJY okH;pGJMuygvdkYrSMum;vdkygw,f/ tckvdk vSL'gef;ay;MuwJh OD;aZmfaZmfwdkY
rdom;pk azmifa';&Si;f uyk*Kd vfrsm;udk tifrwefaus;Zl;wifygw,f/ 'Dy*k Kd vf
rsm;uJo
h v
Ykd LS 'gef;jcif;onf pD;yGm;a&;awGtqifajywJt
h wGuaf Mumifrh v
Ykd Ykd
vSL'gef;Edik w
f mjzpfygw,f/ 'gaMumifrh v
Ykd rYkd o
d m;pkrsm;? yk*Kd vfrsm;pD;yGm;a&;
vkyif ef;rsm;rSm 'DxufyNkd yD; awmhx;l xl;cRefcRefBuD;yGm;wd;k wufcsrf;omMuyg
apvd{Yk &m0wDwikd ;f om; rsm;&JUud,
k pf m;qkreG af umif;awmif;&if;ed*;Hk csKyftyf
ygw,f}}[k ajymMum;cJhonf/
onfhaemuf {&m0wDazmifa';&Sif;Ou|0Pausmfxifpnfol
OD;aZmfaZmfuvSL'gef;&jcif;taMumif;&Sif;vif;ajymMum;jcif;? vSL'gef;onfh
vlemwif,mOf(5)pD;tm;oufqdkif&musef;rma&;Xmersm;odkY vTJajymif;ay;
tyfvSL'gef;jcif;ESifh a&&nfwnfwHha&;twGuf rwnfvSL'gef;aiGtjzpf
,mOfwpfp;D vQifusyf(10)ode;f EIe;f oufqikd &f modaYk y;tyfvLS 'gef;jcif;?&yfrd
&yfzwpfO;D rSaus;Zl;wifpum;ajymMum;jcif;?vlem,mOfrsm;vSnv
hf nfMunfh
Ijcif;rsm;jyKvkyfcJhonf/ {&m0wDazmifa';&Sif;rSvSL'gef;onfh vlemwif
,mOf (5)pD;rSm ZvGe?f a&Munf? acsmif;om? [oFmw? ykord f aq;krH sm;odYk
vSL'gef;cJjh cif;jzpfNyD; ,ckvLS 'gef;rIEiS q
hf v
kd Qif {&m0wDazmifa';&Si;f rS vlem
wif,mOfaygif;(16)pD;vSL'gef;cJNh yD;jzpfonft
h jyif aemufxyfvel mwif,mOf
vdktyfonfhae&mrsm;odkYvnf; xyfrHvSL'gef;oGm;OD; rnf[kod&onf/
KZY

6/ 0g&SifwefNrdKUonf vdifxD;? trtxl;jyKvkyfaom toHk;tEHIef;


rsmudk (EdkifiH\pmwrf;rsm;wGif)ydwfyifvdkufonf/ Fisherman udkrnfodkY
tpm;xdk;ac:rnfenf;/
(1) Fisher
(2) Fisherperson
(3) Fish worker
(4) Fish catcher

7/ . . . . . . yHkwlyef;csDq&monf Turner qkudkqGwfcl;cJh


onf/
(1) CCTV
(2) pdwful;,Of
(3) tavmif;yHkrsm;

A[kokwpHkvifvIdY0Sufowif; tygt0if[m',&TifjrL;p&mrsm;rdkY
'Dwpfywf bDbDpDr*Zif; owif;ya[Vdtm;aysmfaysmfBuD;wifqufvdkuf
yg\/

1/ Winnie The Posh pma&;q&m AA Milne onf yxrurmppf


umvtwGif;vIdU0SuftzGJUjzpfaom M17b twGuftvkyfvkyfcJhonf[k
pmwrf;wpfckrSm azmfjyxm;onf/ olbmawGrsm;a&;ay;cJhoenf;/
(1) owif;pm0g'jzefYcsda&;twGuf
(2) Espionage umAmZmwfvrf;rsm;
(3) owif;o,f,lydkYaqmifay;onfh
cdkrsm;\ Code
2/ People Magatine wGiaf tmufazmfjyygxJrS rnfoUl tm;urmt
h vS
qHk;trsdK;orD;tjzpf azmfjyxm;oenf;/
(1) Kerry washington
(2) Gxynety paltrow
(3) Adele
(4) Freida Pinto
3/ (HSBC) bPf o nf , ck t ywf w G i f rnf o nf h t &mtm;
]]jzwfawmuf}}jypfvdkufonf[laompmrsm;xkwfjyefcJhoenf;/
(1) tvkyform;rsm;\tvkyfae&m
(2)tvkyform;rsm;\ abmeyfpfrsm;
(3) Hk;cGJ'gZifaygif;rsm;pGm

4/ em;rMum;olrsm;twGuf odyyH nm&Sirf sm;onf rnfonft


h &m0wK
trsdK;tpm;udk toHk;jyKem;&GufjyKvkyfy;oenf/
(1) ig;ref;awmif
(2)'l;rS t&Guf
(3) vlUtd;k

5/ orwtdkbm;rsm; tu,ff olUorD;rsm;wufwl;xdk;cJhvsif


bmvkyfrnf[k azmfjycJhoenf/
(1) Chat Show wpfckwGifoGm;
0efcHupum;ajymMum;atmifvkyf rnf/
(2) oludk,fwdkif xdkwufwl;ESifh
xyfwlqifwl wpfckxdk;rnf
(3) rdbcGifhjyKcsuf,l&rnfh
Oya'wpfckwifoGif;rnf/

{&m0wDazmifa';&Sif;rSynma&;ESifUusef;rma&;wGif wwfpGrf;orQvSL'gef;ay;vQuf&Sd

{&m0wD a zmif a ';&S i f ; \&nf r S e f ; csuf y ef ; wd k i f E S i f h vk y f i ef ;


pOf r sm;
(2010)jynfhESpfwGif pwifwnfaxmifcJhaom {&m0wDazmif
a';&Sif;onf (1993)ckESpfrSpwif (17)ESpfwdkif EdkifiHtwGuf ynma&;?
usef;rma&;? omoema&;ESihf vlraI &;ulnaD xmufyrhH rI sm;udk tpOfwpdu
k f
vkyfaqmifvmcJhaom rufpfjrefrmukrPDtaejzifh CSR vkyfaqmifrI
rsm;udk t&Sdeft[kefwdk;jrifhvsuf t"duOD;wnfvkyfaqmifEdkif&ef zGJUpnf;
ay:aygufvmcJhjcif;jzpfonf/ {&m0wDazmifa';&Sif;onf EdkifiHwdk; wufzGHU
NzdK;&eftwGufvrf;rsm;? ausmif;rsm;? aq;kHrsm;? omoemh taqmuf
tODrsm;aqmifvyk v
f LS 'gef;jcif;? obm0ESihf rNidro
f ufaom uyfab;'Pf
trsKd;rsKd;BuKHawGUcHpm;&aoma'orsm;wGif vdt
k yfaom ulnu
D ,fq,fa&;
taqmuftOD;rsm;aqmufvkyfjcif;? vSL'gef;jcif;? axmufyHhrIrsm;jyK vkyf
jcif;? rD;owf,mOfrsm;? ta&;ay:vlemwif,mOfrsm;vSL'gef;jcif;? t&yf
bufvrl aI &;tzGUJ tpnf;rsm;tm; vdt
k yfaom yHyh ;kd vSL'gef;rIrsm;jyKvkyjf cif;?
ynmoifp&dwrf sm;? aq;ukop&dwrf sm; axmufyjHh cif;? tm;upm;ESiu
hf ,
kd f
vufBuHUcdik af &;u@twGuf oifwef;ausmif;rsm;? tvSLaiGaxmufyrhH rI sm;
jzifhxda&mufaom vIyf&Sm;rIrsm;udk jyKvkyfvsuf&Sdonf/
qufvufvnf; t&Sdeft[kefjrifhvkyfaqmifoGm;rnfjzpfNyD;
vmrnfhESpfrsm;wGif EdkifiH\ynma&;? usef;rma&;ESihf pD;yGm;a&;twGuf
vlwpfOD;wpfa,mufcsif;pDtwGufynmoifqkrsm;? usef;rma&;p&dwf
axmufyHhrIrsm;? pD;yGm;a&;oifwef;rsm;jzifh todynmoGef;avmif;ay;rI
rsm;udk ydkrdktmkHpdkufvkyfaqmifoGm;um(indvidual capacity building up
processess)wpfOD;wpfa,mufcsif; pGrf;aqmif&nfjrifhwifjcif;rsm;jzifh
EdkifiHwdk;wufzGHUNzdK;a&;twGuf a&&Snf&nfrSef;csufxm; aqmif&GufoGm;
rnfjzpfonf[kod&onf/
{&m0wDwdkif;wGif aq;kH?ausmifeJY abmvkH;uGif;rsm; tqifhjrifhay;
OD;rnfh {&m0wDazmifa';&Sif;
{&m0wDwdkif;a'oBuD;? a&MunfNrdKUwGif {&m0wDazmifa';&Sif;
u vSL'gef;axmufyHhrIrsm; qufvufjyKvkyfOD;rnf[kod&onf/ (31?3?
2013) &ufrSm {&m0wDazmifa';&Sif;Ou|OD;aZmfaZmfESifh azmifa';&Sif;rS
wm0ef&o
dS rl sm;? azmifa';&Si;f tm; wpfwyfwpftm; yg0iftm;jznfMh uaom
rdwfaqGo*F[rsm;onf a&MunfNrdKUudkoGm;a&mufcJhNyD; NrdKU\usef;rma&;?
ynma&;ESiu
hf m,pdwo
ck aysmf&iT o
f m,m a&;twGuf aq;k?H ausmif;ESihf
abmvkH;uGif;rsm; tqifhjrifhay;&ef pDpOfaqmif&GufcJhonf/
a&MunfNrdKU\ vuf&cdS w
k if(25)a,mufqahH q;ku
H kd ckwif (50)
qHah q;kBH uD;tjzpf {&m0wDazmifa';&Si;f u wnfaqmufay;oGm; rnfjzpf
onf/ R.C(2)xyfaqmiftjzpfaqmufvyk rf nfah q;kBH uD;onf ckwif(50)
qHhqdkayrJh vdktyfvmcJhvQif vlemta,mufwpf&mxd vufcH ukoay;
oGm;Ekdifrnfh tajctae&Sdatmifaqmufvkyfay;oGm;rSmjzpfNyD; aq;kH
twGuv
f t
kd yfonfh pufu&d ,
d mESit
hf ok;H taqmifypn;f rsm;udv
k nf; vSL
'gef;ay;oGm;rnf/ {&m0wDazmifa';&Sif;onf jrefrmEdkifiHq&m0efrsm; t
oif;uuruxjyKonfh ta&;ay:vlemtoufu,f wifukoydkYaqmif
a&;azmifa';&Sif;ESifhyl;aygif;NyD; ta&;ay:vlemtouf u,fwifukoydkY
aqmifa&;EAS (Emergency Ambulance Service)udk yHyh ;kd ay;vsu&f &dS mrSm
&efukefNrdKUay:rSmwifr[kwfbJ {&m0wDwdkif;a'o BuD;twGif;rSmyg vlem
rsm;udk NrdKUe,faq;kHBuD;rsm;odkY ta&;ay:wufa&mufaeMuwJh vlem(46)
a,muftwGuf wpfOD;vQifokH; aomif;usyfudkvnf; vSL'gef;ay;cJhovdk
aq;kH0efxrf;rsm;? wm0efusq&m0ef? olemjyK rsm;twGufwpfOD;vQif
ig;aomif;usyfpDESifh pkpkaygif;(25)a,muf twGufvSL'gef;cJhonf/
aemufNyD; a&MunfNrdKUu bk&m;BuD;rlvwef;ausmif;ESihf ae0if;
rlvwef;ausmif;awGudkvnf; {&m0wDazmifa';&Sif;utqifhjrifh wnf

aqmufay;oGm;rnf/ bk&m;BuD;ukef;uausmif;udkawmh ae&m tcuftcJ


aMumifh ,d,
k iG ;f ysufp;D aewJh ausmif;udjk yefzsufNyD; tJ'aD e&mrSmyJ ausmif;
aqmifopfjyefaqmufrSmyg/ ae0if;&yfuGufuausmif;udkawmh ausmif;
aqmifa[mif;udkrzsufao;bJ ab;rSmausmif;aqmifopf aqmufvkyf
ay;NyD; uav;rsm; rd;k &moDausmif;zGichf sdet
f rD pmoifMum;Edik Mf uzdYk BudK;yrf;
vkyf aqmifvQuf&Sdonf/
a&Munftm;upm;uGif;udkvnf; {&m0wDazmifa';&Sif;u
tqifhjrifhjyKjyifay;oGm;rnfjzpfNyD; ig;odkif;acsmif;tm;upm;uGif;udkvnf;
tqifhjrifhjyKjyifzdkY aiGusyfodef;ig;q,fESifh abmvkH;tvkH;wpf&m vSL'gef;
cJhonf/ onfhtjyifa&MunfNrdKUESifhteD;wpf0dkufu touf(12)ESpfESifh(14)
ESpMf um;uav;i,fawGtwGuf abmvk;H oifwef;ausmif;udv
k nf; zGiv
hf pS f
ay;oGm;rnfjzpfonf/
rG e f j ynf e ,f w G i f ausmif ; opf a v;ausmif ; ES i f h a q;ay;cef ; wpf c k
aqmufvkyfvSL'gef;OD;rnf
{&m0wDazmifa';&Sifonf rGefjynfe,f a&Ta&mufjy&GmESifh teD;
wpf0u
kd u
f &Gmuav;rSmonfEpS t
f apmydik ;f uyJ ausmif;(4)ausmif; aqmuf
vkyfvSL'gef;ay;cJhonf/ onfvdkvSL'gefaqmufvkyfNyD;onfh aemuf tem;
0ef;usifrSm wjcm;&Gmrsm;uvnf;olwdkY&Gmav;rsm;rSm ausmif;aqmifvkyf
vSL'gef;ay;zdkYwifjyvmcJhMuonf/ odkYtwGufaMumifh0if;zkef;? rwfcs? okH;
tdrpf Ek iS hf ZD;0if;&Gmav;awGrmS pmoifausmif;(4) ausmif;ESihf 0if;zke;f &GmrSm
aus;vufaq;ay;cef;wpfckwdkYudk aqmufvkyfvSL'gef;ay;oGm;rnfjzpf
onf/
onfausmif;rsm;udk (2013^2014)pmoifESpf ausmif;zGifhcsdef
trD {&m0wDazmifa';&Sif;u aqmufvkyfvSL'gef;ay;oGm;rnfjzpfonf/
0if;zke;f ? rwfcsESio
hf ;Hk tdrpf &k mG rsm;onf a&Ta&mifjy&Gmuaeum;jzifo
h mG ;vm
rnfqdkygutoGm;c&D;(3)em&DcefYMumjrifhonf/ um;vrf; raygufonfh
twGuf vSn;f vrf;? awmvrf;? v,fuefoif;vrf;rsm;udk vltiftm;tul
tnDEiS hf vrf;azmufvyk Nf yD; tqdyk gpmoifausmif;rsm;udk oGm;vm&onf/
0if;zkef;? rwfcsESifhokH;tdrf&Gmrsm;rSm (3)cef;wGJ(R.C)ausmif;
aqmifaqmufvkyfrnfjzpfNyD; ZD;0ef;&GmrSmawmh (2)cef;wGJ(R.C) ausmif;
aqmif aqmufvkyfrnf/ ausmif;aqmifrsm;ESifhtwl (2)cef;wGJ oefYpif
cef;udkvnf; aqmufvkyfay;rnfjzpfum 0if;zkef;&GmrSmawmh aus;vuf
aq;ay;cef;wpfcef;udkyg aqmufvkyfay;oGm;rnf/ onfausmif;(4)
ausmif;ESifh aq;ay;cef;rsm; aqmufvkyfzdkYtwGuf ukefusaiGodef;(1500)
cefY&Sdrnf[kcefYrSef;xm;aMumif;od&onf/
tif;aygufausmif;zGifhyGJ
rauG;wdkif;a'oBuD;? atmifvHNrdKUe,fu tif;ayguf&Gmav;rS
rlvwef;ausmif;av;ud{k &m0wDazmifa';&Si;f utopfjyKjyiftqifjh ri w
hf nf
aqmufay;cJhNyD; (2013)Zefe0g&D(21)&ufu zGifhvSpfay;cJhonf/ ausmif;
twGuv
f t
kd yfonfh ausmif;0wfpEHk iS hf ausmif;ok;H ypn;f rsm;tygt0ifusyf
odef;wpf&mzdk;udkvnf;wpfygwnf;vSL'gef;cJhonf/ i,fi,fu oifcJhMu&
onfh yef;uav;rsm;yGifhawmhrnf/ zl;wH0ifhvdkYcsD? aejcnfrSm a&T&nf
avmif; igwdpYk moifausmif;qdo
k nfh uAsmav;udk tm;vk;H rSwrf Md urnfxif
onf/ onfuAsmav;xJutwdkif; pmoifcef;rsm;onf wdkif;jynf\
tem*wf y ef ; rsm;yG i f h v ef ; &mae&m[k {&m0wDazmifa';&Sif;u,kHMunf
onf/ zl;wH0ifhcsDaeonfhyef;uav;rsm;twGuf aejcnfa&T&nfavmif;
&mrSm wpfaxmifhwpfae&mu yg0ifcGifh&onfh twGuf {&m0wDazmif
a';&Sif;u0rf;ajrmuf*kPf,laeayonf/ onf uAsmav;taMumif;ajym
onft
h csderf mS onfuAsmudk roifvu
kd Mf u&onfh uav;awGvnf; rsm;pGm
&SdrSmudk owd&rdonf/ {&m0wDazmifa'; &Sif;taejzifhvnf; tem*wfrSm
pmoifMum;cGirhf &onfh uav;ta&twGuf avQmhcsEdik zf t
Ykd pGr;f ukef quf
vufvIyf&Sm;oGm;rnf[kod&onf/
uav;i,frsm;\ausmif;zGifhcsdef
bD;vif;NrdKUe,fu ausmif;opfuav;ausmif;&Sd&modkY {&m
0wDazmifa';&Sif;tzGJUom;rsm; csDwufvmcJhMuygNyD/ vrf;wpfavQmuf
a&SUudk rjrifomatmifjrLawGqdkif;aeonfhMum;uum;rsm;udkowdESifh rSef
rSeaf v;armi;fcMhJ uonf/ a&SUwGijf rLrsm;rnfrQyifqikd ;f aeygap/ jznf;jznf;
rSefrSefESifh jrefEdkiforQtjrefqkH; mPf? ynm? owd0d&D,jzifh csDwufvmcJh
Muonft
h cgrSm vd&k mc&D;udk tcsed rf aD &muf&EdS ikd o
f nfqw
kd m bDvif;NrKd UxJukd
eHeuf(8)em&D ausmfrSma&muf&SdvmcJhjcif;uoufaojyaeNyD;wdkif;jynf t
wGufcsDwufzdkYvnf;onfuae pdwfcGeftm;&&SdcJhrdonf/ t"duarmif;ESif
aewJht&muawmh cspfjcif;arwmudktajccHxm;onfh PassionygyJ/
uav;i,frsm;\ausmif;zGifhcsdef
eHeuf(8;30)uw&mvrf;uae cGJxGufvmonfh ajreDvrf;
uav;twdik ;f ig;rdepfavmufarmif;ESiNf yD;csderf mS awmh t0if;BuD; aus;&Gm
\ ausmif;awmfopfav;udkvSrf;jrifae&ygNyD/ ausmif;a&SU rsufESmpmu
us,f0ef;onfh ausmif;0if;xJrSmawmh tjzLtpdrf;ausmif; 0wfpkHav;
awGESifh ausmif;olausmif;om;av;awG? q&mq&mrawG? ausmif;aumf
rwD0ifawG? rdbawG? a'ocHvNHk cKHa&;wyfzUJG toD;oD;ESihf pkpH n
Hk n
D aD &muf&dS
vdaYk eonf/ ausmif;zGiyhf t
JG wGuf ausmif;aumfrwDa'o cHawGEiS hf BudKwif
jyifqifzdkY {&m0wDazmifa';&Sif;u ESpf&ufavmuf BudKwifoGm;cJhMuonfh
a&SUajy;tzGJUawGvnf;tygt0if/ ausmif;0if;xJrSm BudKwifa&mufESifhae
onfh u&ifacgif;aqmifapmyavu {&m0wDazmifa';&Sif;Ou|ESifh &if;
&if;ESD;ESD;EIwfqufMucsdefrSmawmha'o\atmifjrifrI rSwfausmufwpfck

aZ,smjrwf c d k i f
xlEdkifcJhonfhtwGuf auseyfaysmf&TifaeMuonfhcHpm;rIrsm;udk olwdkY\rsuf
vkH;awGxJrSmawGUcJh&onf/
odyfrMumcifrSmyJ rGefjynfe,f0efBuD;csKyfa&muf&SdvmNyD; tcrf;
tem;udkpwifygawmhonf/ ausmif;opfuav;udk ynma&;0efBuD;Xme
udk vTJajymif;ay;tyfNyD; zJBudK;jzwfzGifhvSpfcsdefrSmawmh rdk;ysHylaygif;awG
avay:ysH0JwufoGm;csdefrSm armhMunfhaysmf&TifMunfEl;oabmus aeMu
onfh uav;i,fawG\rsufEmS ay:u cHpm;rIy&Hk yd af wGuawmh Muufo;D x
p&m/ olwdkYav;awG\ tem*wfawGvnf; 'Dvdktjrifhudk ysHwuf? vGwf
ajrmufatmifjrifpGmESifh arQmfvifhcsuftjynfhvSyapzdkY[m {&m0wDazmif
a';&Sif;\ t0if;BuD;ausmif;av;rSmpdkufvdkufonfh rsKd;aphav;xJu &nf
rSef;csuftoD;tyGifhrsm;yif/
onf&nfreS ;f csufukd taumiftxnfazmf&if;eJY {&m0wD azmif
a';&Sif;u ausmif;uq&mq&mrawGtwGuf wpfa,mufudk usyfav;
aomif;pD? ausmif;taxGaxG0efxrf;awGtwGuf wpfa,mufudk usyfig;
axmifpED iS hf AvmpmtkyEf iS hf cJwrH sm;udak y;tyfco
hJ nf/ onfah emufrmS awmh
0efBuD;csKyfEiS {hf &m0wDazmifa';&Si;f &JUOu|wdo
Yk nf ausmif;pmoifcef;awG
xJudk0ifNyD; uav;awGudkEIwfquftm;ay;Muonf/ wpfem&DeD;yg; ukef
vGefNyD;csdefrSmawmh u&if'kH;,drf;udkcspfpzG,foDqdkujyaeMuonfh u&if
armifr,fav;rsm;udk EIwfquf&if;a&Ta&mifjyaus;&Gm ausmif;av;udkOD;
wnfxGufcGmvmcJhMuonf/
eHeuf(9;30)t0if;BuD;ESio
hf yd rf a0;onfh a&Ta&mifjyu ausmif;
av;rSmawmh ausmif;0if;0ifaygufwnfw
h nfu
h ajreDvrf;av; ESit
hf wljrif
&onfh ausmif;Icif;uav;awG ausmif;wufcsdefrwdkifcif ajy;vTm;aqmh
upm;aeMurnfh jrifuGif;av;awGudk rsufpdxJjrifa,mifvmrdaponf/
wu,fvnf; ausmif;a&SUrsufEmS pmrSm uav;i,f av;awG q&mq&mr
rsm;ESifhrdbrsm;onf ausmif;udkzGifhvSpfay;zdkY apmifharQmfvsuf&SdaeMuygNyD/
ausmif;tvHwdkif\ab;cyfvSrf;vSrf;rSmawmh u&iftrsKd;orD;
BuD;wpfpkonf {&m0wDazmifa';&Sif;udkulnDtm;jznfhvsufvdkufygvm
onfh ky&f iS o
f kyaf qmifa0VKausmfuakd wGU&vdYk vufcyk w
f ;D vsuf oabm
usaysmf&TifaeMuonf/ rif;om;uolwdkYudkoGm;EIwfqufcsdefrSmawmh
olwdkY\rsufESmrsm;ay:rSm kd;om;onfhtNyKH;ESifhtm;ay;rIudk jrifcJhrdonf/

ausmif;udk zJBudK;jzwfzGifhvSpf? yxrausmif;utwdkif;yJ axmufyHhvSL'gef;


ay;tyfraI wGjyKvkyNf yD;csderf mS ausmif;uq&mq&mr? ausmif;om;ausmif;
olawG? rdbawGESifhpum;ajymqdk&if;tem*wftwGuf bmawGqufvuf
yHyh ;kd jyifqifay;zdv
Yk rkd vJqw
kd m penf;emcJMh uonf/ tJonfah emufrmS awmh
aemufoGm;&rnfh rdacsmif;tdkifaus;&Gmonf enf;enf;vSrf;onfhtwGuf
c&DpOfqufvufcsDwufcJhMu&onf/
eHeuf(10;30)awm&dyf? awmif&dyfawGESifh c&D;vrf;jzwfoef;NyD;
csdefrSmawmh rdacsmif;tdkifausmif;av;udk a&muf&SdvmcJhygw,f/ ausmif;
xJudka&mufcsdefrSm pmoifcef;av;wpfcef;udk pdwf0ifpm;rdonf/ pmoif
cef;\ aemufbufjywif;aygufuaejrifae&onfh ausmif;abmvk;H uGi;f
av;ESihf aemufcaH us;vufcI if;av;/ onfjrifuiG ;f av;udk aemufcx
H m;
&if; ausmufoifyek ;f ay:u pmawGuo
kd if,Ml uonfh ausmif;om; ausmif;
olrsm;onf tem*wfrSmwdkif;jynfudkwnfaqmufonfh acgif;aqmifBuD;
awGjzpfvm&ifvnf; onftcsdefav;awGudk tNrJtrSwf&aeMurnfjzpf
onf/
'Dausmif;av;udkvnf; a&SUuausmif;awGtwdkif;yJzGifhvSpf
axmufyv
hH LS 'gef;tm;ay;rIawGjyKvkyNf yD;wJah emuf aemufq;Hk yef;wdik jf zpfwhJ
ausmufawmif&Gmuausmif;om;qDudk qufvufxGufcGm cJhMuygw,f/
uav;i,frsm;&JU ausmif;zGifhcsdef
eHeuf(11;30)em&DrSmawmh awm? awmif? vQdK? ajrmif? pdrfhprf;
rsm; ud k jzwf a usmf v mNyD ; csd e f r S m qef ; jym;onf h y k H o P m ef r sm;ES i f h
xD;xD;BuD;&yfwnf aeMuonfh ausmufawmifawGudk awGUvm&onf/
ausmufawmif&mG qdk onft
h wdik ;f ausmufawmifBuD;wpfc\
k atmufajcrSm
wnfxm;onfh &Gmav;/ ausmif;xJrmS awmh vltiftm;tjynf/h ausmif;ol
ausmif;om;awG? q&mq&mrawG? oufqdkif&ma'otm PmydkifawGESifh
twl a'ocHvNHk cKHa&;wyfzUJG toD;oD;onfvnf;vufeufrsm;udu
k ikd af qmif
xm;MuayrJh &efvdkrkef;xm;jcif;r&SdbJ 'Dausmif;0if;av;xJrSm twlwuG

,SOfwGJvsuf o[ZmwjzpfpGm&SdaeMuwmuvnf; 'Dausmif;av;awG


uaeuav;rsm;\awmufyvmrnfh tem*wfu&kd nfarQmfonfw
h n
l o
D nfh
apwemrsm;uae arG;zGm;ay;EdkifcJhonfh pkpnf;rItiftm;wpf&yfygyJ/ ,leD
azmif;rwlnDMuonfh&Jabmfrsm;onf ab;csif;uyf,SOfwGJ&yfaeMuovdk
acgif;aqmifrsm;onfvnf; tcsif;csif;pum;pjrnfEIwfqufaeMuonf/
ausmif;pmoifcef;rsm;udk wpfcef;NyD;wpfcef; 0ifxGuf&if;
uav;rsm;udkpum;ajymjzpfcJhonfhtcgrSm oli,fwef;? yxrwef;ponfh
twef;awGu uav;awGuu&ifpum;udktrsm;pktm;jyK ajymqdkMuwm
awGU&onf/ wu,fcspfp&maumif;onfh uav;av; rsm;/ q|rwef;
uav;rsm;\ pmoifcef;ud0k ifa&mufNyD;pum;ajymrdcsdef owdxm;rdwmu
awmhow
l u
Ykd acwfrpD wdik u
f sonfh qHyifypkH aH v;rsm;ESi/hf ausmif;om;wpf
a,muftm; b,fon
l y af y;vJ[k ar;Munfah wmh q&mra':wifev
D maX;
[kqdkonf/ onfvdkESifhq&mrudkoGm;NyD; EIwfquf&if;pum;pjrnfajym
jzpfcJhonf/ q&mr\ajymjycsuft& ausmif;rSmoli,fwef;ausmif;om;
wpf&mausmf? wpfwef;ausmif;om; (60)? ESpfwef;rSmig;q,feD;yg;?
ok;H wef;rSm av;q,favmufEiS hf ig;wef;? ajcmufwef;rSm ausmifom;awG
wjznf;jznf;enf;oGm;onf[k od&onf/ q&mru onfuav;awGudk
onfaeYtwGuf qHyifny af y;xm;onf/ q&mra':wifev
D maX;ESit
hf wl
vkyftm;ay;q&mruawmh (3)a,mufygwJh/ rdk;&moDrSm uav;awG
ausmif;wufzdkY tcuftcJ&Sdonf[kod&onf/ odkYayrJh onfausmif;
aqmifopf aqmufvkyfNyD;csdefrSm wpfESpf?ESpfESpfausmif;em;xm;cJhMuonfh
uav;awGvnf; ausmif;jyefvmwufMuonf[kvnf; q&mruajymjy
onf/
tcuftcJtrsKd;rsKd;aMumifh ausmif;raeEdkifonfh uav;awG
toufq,fESpfausmfrSoli,fwef;uaejyefpwuf&onfh uav;rsm;
twGufpdwfarmonfhtaMumif; {&m0wDazmifa';&Sif;Ou|\ nnf;nL
oHwpfpGef;wpfpudkvnf;Mum;cJh&onf/ onfvdkuav;awGudk vnf;
qufNyD; ulno
D mG ;Murnf[k OD;aZmfaZmfu {&m0wDazmifa';&Si;f 0dik ;f awmf
om;awGudkwdkufwGef;tm;ay;cJhonf/
a0;vHacgifzsm;onfh onfvakd e&mrsKd;rSm vrf;&atmif cufcuf
cJcJazmufNyD; ausmif;aqmufvkyfay;onfh vkyfom;rsm;udkvnf; *kPfjyK&
rnfjzpfonf/ olwaYkd zmufNyD;om;vrf;twdik ;f vmcJw
h mawmif c&D;uawmf
awmfMurf;wrf;aeao;onf/ {&m0wDazmifa';&Sif;taeESifh vrf;awGudk
ydkaumif;vmatmifESifh uav;awG rdk;wGif;rSmausmif;udk tqifajyacsm
arGUpGmoGm;EdkifzdkY ulnDoGm;rnf[kod&onf/
wu,fawmh vGecf o
hJ nfh (6?&)ESpu
f qdak 'ourNidr;f csrf;onfh
twGuf onfaeYvdkjrifuGif;[mrjrif&Edkifp&myg/ b,fvdk uGJjym;jcm;em;rI
awG&adS eygap/ a'owd;k wufzUHG NzdK;zdEYk iS u
hf av;rsm;\ tem*wfawmufyzdYk
uawmh tm;vkH;\wlnDonfhqErdkY {&m0wDazmifa';&Sif;taejzifh onf
aeYvdk tajctaersKd;jzpfvmzdkY Mum;0ifSdEIdif;aphpyfNyD; BudK;pm;tm;xkwfcJh
onf[kvnf;od&onf/ onfaeYjrifuGif;rsKd;u wu,fhudk MunfEl;p&m
ygyJ/ a'ocHvkHNcKHa&;wyfzGJUtoD;oD;[m twl,SOfwGJvsuf twlwuG
auseyf 0rf;ajrmufaecJhMuonfudkvnf;awGUcJh&onf/
onfuav;rsm;udk apwem? tepfemcHNyD; *kwpdkufjyKpkysKd;
axmifynmoifay;aeonfh q&mq&mrrsm;udkvnf; aus;Zl;wif pum;
ajymjzpfcJhonf/ onfausmif;tjyif ab;ywf0ef;usifuausmif; (4)
ausmif;u q&mq&mrawGvnf;a&muf&SdaeMuonf/ olwdkYudkvnf;
aus;Zl;wifpum;ajymcJhovdk {&m0wDazmifa';&Sif;uvnf;tJonfh
ausmif;twGufyg ausmif;&efykHaiGudk q,fodef;pDay;cJhjyefonf/ ausmif;
udk zGifhvSpfay;tyfvSL'gef;rIawG jyKvkyfNyD;csdefrSmawmh aeYvnfpmudktJ
onfausmif;rSmyJ u&ifwmvayg[if;? csOfaygif[if;? [if;csKdrsm;ESifh
tm;vkH;wlwuG pm;cJhMuonf/ aeYvnfwpfem&DausmfrSmawmh c&D;wpfck
vrf;wpfaxmufa&mufNyDjzpfonfhtwGuf auseyfpdwfESifhtwlonf c&D;
udk qk;H atmifqufavQmufzt
Ykd wGuf {&m0wDazmifa';&Si;f taejzifh onf
ausmif;rsm;\ vnfywf&yfwnfrEI iS hf onfa'ouuav;i,frsm;\ynm
a&;twGuf qufvuf&yfwnfaqmif&u
G o
f mG ;zdYk pdwrf mefwif;&if; atmif
jrifpGmjyefvnfxGufcGmvmcJhMuonf/
&ef u if ; uav;aq;k H ( 2)ES p f j ynf h ES p f y wf v nf tcrf ; tem;usif ; y
aq;uk o aqmif r sm;tvk d u f rwnf t vS L aiG p k p k a ygif ; usyf o d e f ;
(800)ay;tyf v S L 'gef ;
{&m0wDazmifa';&Sif;u jyKjyifrGrf;rH?topfjyefvnfwnf
aqmufum usef;rma&;0efBuD;XmeodkY vTJajymif;ay;tyfcJhonfh ckwif
(550)qHh &efuif;uav;aq;kHBuD;(2)ESpfjynfh tcrf;tem;tm; rwf(16)
&ufnydkif;u &efuif;uav;aq;kHwGif jyKvkyfusif;yjyKvkyfcJhonf/
,if;tcrf;tem;odkY {&m0wDazmifa';&Sif;rS Ou|OD;aZmfaZmf
ESihf wm0ef&o
dS rl sm;? &efuif;uav;aq;krH S aq;kt
H yk Bf uD;a'gufwmatmif
jrifv
h iG Ef iS hf tjcm;wm0ef&q
dS &m0ef? q&mrsm; zdwMf um;xm;aom {nfo
h nf
awmfrsm; owif;rD'D,mrsm;toD;oD;wuf a&mufwufcJhMuonf/ tcrf;
tem;wGiaf &S;OD;pGm &efuif;uav;aq;kBH uD;jzpfay:vmyko
H rdik ;f tusOf;ESihf
usef;rma&;apmifha&Smufay;aerItaetxm;rsm;tm; AD'D,dkqvdkufjzifh
jyocJNh yD; &efuif;uav;aq;kt
H yk Bf uD;a'gufwmatmif jrifv
h iG ?f aq;uko
aqmif(1) ygarmuXmerSL; a'gufwm&JjrifhausmfwdkYu aus;Zl;wiftrSm
pum;rsm;ajymMum;cJhonf/
xdkYtwl {&m0wDazmifa';&Sif;Ou|OD;aZmfaZmfuvnf; rdrd
taejzifh aq;kHtaqmuftOD;ESifhwuG ypnf;yp,rsm;tm;vSL'gef;Edkif
aomfvnf; trSefwu,ftusKd;&Sd&SdtokH;jyKEdkif&efrSmrl rwwfpGrf;yg
aMumif;? xdkYtwGufaMumifhvnf; &efuif;uav;aq;kHBuD;atmifjrifpGm
&yfwnfEdkifjcif;twGuf aq;kHtkyfBuD;ESifhwuG wm0ef&Sdq&m0efq&mr

rsm;tm;vkH;udk txl;aus;Zl;wifaMumif;? if;wdkY\OD;aqmifvrf;jyrIESifh


MuyfrwfrIrsm;aMumifh ,aeYtaetxm;udka&mufvmjcif;jzpfaMumif;ESifh
if;\cHpm;csufrsm;tm;zGifh[ajymMum;cJhonf/
xdkYaemufwGif {&m0wDazmifa';&Sif;ESifh MopaMw;vsEdkifiHrS
'Datauazmifa';&Sif;wdkYu yl;aygif;vSL'gef;onfh aiGusyfodef;(4000)cefY
wefzdk;&SdonfC
h T Scan ay;tyfvSL'gef;aiGusyfodef;(300)tm; ay;tyfvSL
'gef;cJhum aq;kH&Sdaq;ukoaqmifrsm;tvdkuf rwnfvSL'gef;aiGrsm;tm;
toD;oD;ay;tyfco
hJ nf/ aq;ukoaqmif(1)?(2)?(3)ESihf arG;uif;p uav;
ukoaqmifrsm;twGuf wpfaqmifvQifaiGusyfodef;(50)pD? cGJpdwfuko
aqmifESifh cGJpdwfcef;twGufaiGusyfodef;(100)? txl; Muyfrwfuko
aqmif twGufaiGusyfodef;(100)? aq;kHtkyfBuD;kH;ESifh jyify vlemXme?
taxmuftuljyKXmersm;twGuf rwnftvSLaiGusyfodef; (100)? pkpk
aygif; vSL'gef;aiGusyfodef;(800)tm;ay;tyfcJhonf/
xdkYtwl &efuif;uav;aq;kHBuD;atmifjrifpGm&yfwnfEdkifa&;
twGuf tzufzufrS tpGrf;ukefBudK;yrf;tm;xkwfcJhMuaom aq;kH&Sd
0efxrf; pkpkaygif;(307)OD;twGuf wpfOD;vQif *kPfjyKcsD;jrifhaiG(5)aomif;
usyfEeI ;f jzifh pkpak ygif;csD;jriahf iG(15350000)usyftm;vnf;ay;tyfco
hJ nf/
tcrf;tem;odkYwufa&mufvmMuonfh {nfhonfawmfrsm;? tEkynm&Sif
rsm;uvnf; &efuif;aq;kBH uD;twGuf toD;oD;yg0ifvLS 'gef;cJ&h m pkpak ygif;
vSL'gef;aiG usyfodef;(600)wdwd vufcH&&SdcJhonf/ xdkYaemufwGif tcrf;
tem;odkYwufa&mufvmMuonfh q&m0eftEkynm&Sifrsm;jzpf Muaom
jzLjzLausmfodef;? cspfoka0? aejcnfvif;vJh? jynfhNzdK;atmifwdkYESifh twl
tjcm;EdkifiHausmftqdkawmfrsm;jzpfonfh tJvufpf? pnfolvGif? csrf;csrf;
tp&Sdonfholrsm;uvnf; oDqdkazsmfajzay;cJhMuonf/
&ef u if ; aq;k H B uD ; twG u f {&m0wD a zmif a ';&S i f ; \ &yf
wnfcsuf
{&m0wDazmifa';&Sif;onf &efuif;uav;aq;kHBuD;udk t
aqmuftOD;rsm;aqmufvkyfvSL'gef;NyD; aq;kHwpfkH\t*Fg&yfrsm;ESifhtnD
vdt
k yfaomaq;0gukoa&;pufu&d ,
d mrsm;? tok;H taqmifrsm;? y&dabm
*rsm;? "mwfavSum;rsm;? ta&;ay:vlemwif,mOfrsm;udk xnfhoGif;jznfh
wif;ay;um usef;rma&;0efBuD;XmeodkY vTJajymif;ay;cJhygonf/ xdkodkY
vSL'gef;cJNh yD;aemufyikd ;f wGiv
f nf; aq;kBH uD;xda&mufpmG qufvuf t&Snf
wnfwHhvnfywf&yfwnfatmifjrifaeEkdifa&;twGuf oefY&Sif;a&;? vkHNcKH
a&;twGuf (maintenance)udk wm0ef,lumaeYpm;? vpm;? taxGaxG
0efxrf;rsm;? vkNH cKHa&;0efxrf;rsm;twGuf ukeu
f s p&dwrf sm;? vlemwif,mOf
rsm;twGuf pufo;Hk qDEiS ,
hf mOfarmif;rsm;twGuf ukeu
f sp&dwrf sm;udk vpOf
axmufyahH y;vsuf&ydS gonf/ xdjYk yif ,ck(2)ESpw
f mumvtwGi;f wGiv
f nf;
aq;kBH uD;\ukoa&;aqmif&u
G 0f efaqmifrrI sm;? ae&mxdik cf if;rsm; tqifrh D
aeapa&;twGuf vdktyfvmaompufud&d,m? tokH;taqmifypnf;rsm;
vSL'gef;ay;jcif;? taqmuftOD;rsm; jyKvkyfay;vsuf&Sdonf/
xdkodkYkyfydkif;qdkif&mvdktyfcsufrsm;udk jznfhqnf;ay;aeonfh
tjyif aq;kHodkYwufa&mufvmMuaom aiGaMu;rjynfhpkHonfhvlemrsm;
twGufvdktyfaom ukop&dwfrsm;udkvSL'gef;jcif;jzifh tcrJh(odkYr[kwf)
tenf;qk;H ukeu
f sp&dwjf zifh a&m*gaysmufuif;usef;rmEdik af &;twGuf ulnD
vsuf&SdNyD; {&m0wDazmifa';&Sif;udk udk,fpm;jyKonfh rufpfjrefrm ukrPD
taejzifh vnf;aumif;aq;kHwGif tywfpOfoefY&Sif;a&;jyKvkyfjcif;rsm;?
aoG;vSL'gef;rIrsm;udktzGJUvdkuf Xmevdkufaomfvnf;aumif;? aq;kH BuD;
ta&;ay:aoG;vdktyfvmaomtcgwGifvnf;aumif;jyKvkyf pdwfESvkH;
om;ydkif;qdkif&mcGeftm;ay;rIrsm;udkvnf; vkyfaqmifvsuf&Sdonf/
tcsKyftm;jzifhqdkvQif {&m0wDazmifa';&Sif;onfusef;rma&;
0efBuD;Xme?&efuif;aq;kaH q;kt
H yk Bf uD; a'gufwmatmifjrifv
h iG Ef iS hf aq;kH
tkycf sKyfa&;?aq;ukoa&;wm0efcq
H &m0efBuD;rsm;ESihf teD;uyf csdwq
f uf
um aq;kHBuD;\vnfywf&yfwnfrItm; pOfqufrjywfaxmufyHhvsuf
&Sdonf/
em*pf r k e f w d k i f ; 'Pf o ih f {&m0wD w d k i f ; a'orsm;wG i f v nf ;
ulnDu,fq,fa&;vkyfief;rsm;vkyaqmifcJh

(2008)ckESpf? ar(2)&ufrsm;wGif(1)em&DvQifrdkif(100)EIef;
cefYwdkufcwfNyD;ay(20)tjrifh&Sdaom 'Da&vIdif;BuD;rsm;jzifh em*pftrnf&Sd
obm0ab;tE&m,favrkefwdkif;BuD;onf {&m0wDwdkif;a'oBuD;udk
wdkufcwfzsufqD;cJhonf/
{&m0wDazmifa';&Sif;tjzpf rwnfaxmifrDumvuwnf;
uyif ruf(pf)jrefrmukrPDtaejzifh rkefwdkif;'Pfoifha'orS touf
&Sifusef&pfolrsm;udk tvsiftjrefu,fq,fa&;vkyfief;rsm; vkyfaqmif
ay;Edkif&eftwGuf rkefwdkif;oifha'orsm;udk ueOD;a&SUajy;oGm;a&muf
EdkifcJhNyD; aq;0g;? tpm;tpm?apmif?aomufa&?tdk;cGuf?yef;uef? aiGaMu;
udk wygwnf; o,faqmifjzefYa0ay;cJhonf/
xdkYjyiftapmwvsifvdktyfvsuf&Sdaom tdrf&mrsm;?em;cdk&mrsm;
udkyg0ifwnfaqmufay;cJhonf/ jyefvnfxlaxmifa&;tydkif;taejzifh
pkpkaygif;taqmufttkH(553)vkH;wnfaqmufay;cJhNyD; ,if;wdkYteufrS
taqmufttkH(200)udk wnfaqmufvSL'gef;cJhonf/ ajrwl;ajro,f
,mOfrsm;udkvnf; wnfaqmufa&;twGuf vkyfief;rsm;twGuf ay;ydkY
aqmif&GufcJhonf/ rkefwdkif;oifhjyifpvlNrdKUwGif rkefwdkif;ESifh 'Da&tjrifh
(20)aycHEdkifaomvl(500)qefYtaqmuftOD;ESifh ,if;udkykHrSeftajc
taersm;wGif aq;kHtjzpftokH;jyKEdkifap&ef wnfaqmufay;cJhonf/
ta&;ay:vlemrsm;ESifhrD;ab;tE&m,ftwGuf vlemwif,mOfESifh rD;owf
,mOfrsm;udkvnf; vSL'gef;rIjycJhygonf/
ysufpD;qkH;IH;oGm;cJh&aom ynma&;qdkif&mtaqmuftOD;rsm;?
omoedutaqmuftOD;rsm; usef;rma&;qdkif&m taqmuftOD;rsm;? rkef
wdkif;'PfcHtaqmuftOD;(Cyclone Shelter)rsm;udkvnf; trsm;tjym;
aqmufvkyfay;cJhonfhtjyif tppt&m&mxdcdkufepfemcJh&aom a'ocH
jynfolrsm;twGuf jyefvnfwnfaqmufa&; vkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;?
jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;? pdwf"mwfjrifh wifa&;
vkyfief;rsm; aqmif&Gufay;jcif;ponfwdkYudkvnf; jyKvkyfay;cJhonf/
ta&;ay:vlemtoufu,fwifukoydkYaqmifa&;vkyfief;
Emergency Ambulance Sercice(EAS)

{&m0wDazmifa';&Sif;onf jrefrmEdkifiHq&m0efrsm;toif;rS
uruxjyKaom ta&;ay:vlemtoufu,fwif ukoydaYk qmifa&;azmif
a';&Si;f (EAS Founsation)ESihf yl;aygif; &efuek Nf rKd Uawmfpnfyif om,ma&;
e,ferdwftwGif;wGif ta&;ay:vlemtoufu,fwif ukoydkYaqmifa&;
vkyif ef;udyk yHh ;kd ay;vsuf&o
dS nf/ jrefrmEdik if H q&m0efrsm;toif;tm; vlem
wif,mOf(3)pD;vSL'gef;xm;ouJo
h Ykd &efuif;uav;aq;kt
H m;(2)pD;? tm;^
um aejynfawmftm;(1)pD;vnf;vSL'gef;vsuf&Sdum uefYbvl? vyGwm?
rtlyifESifh ykodrfNrdKUrsm;odkYum;(1)pD;pDvSL'gef;cJhNyD; {&m0wDwdkif;a'oBuD;
twGif; ta&;ay:vlemrsm;ydkYaqmifEdkifa&;twGuf aqmif&GufcJhonf/
xkdYjyifZvGef? a&Munf? acsmif;om? [oFmwESifh ykodrfNrdKUrsm;odkYvnf;
(12?4?2013)&ufwGif um;wpfpD;pDvSL'gef;cJhojzifh pkpkaygif;vlemwif
,mOf(16)pD; vSL'gef;cJNh y;D jzpfum qufvuf vnf; t&Sed t
f [kew
f ;kd jri u
hf m
vdktyfonfha'orsm;wGif vSL'gef;vsufvlemrsm;\touftcsdefrDu,f
wifEdkifa&;twGuf vkyfaqmifoGm;rnfjzpfygonf/
{&m0wDazmifa';&Sif;rS vSL'gef;cJhNyD;aom vlemwif,mOfrsm;
rSmuefYbvl(1)pD;?vyGwm(1)pD;?rtlyif(1)pD;?&efuif;uav;aq;kH(2)pD;?
ykodrf(1)pD;?zvrf;(1)pD;?jrefrmEdkifiHq&m0efrsm;toif;(3)pD;?tm;upm;0ef
BuD;|me(aejynfawmf)(1)pD; {&m0wDazmifa';&Sif;rSxyfrHvSL'gef;onfh
vlemwif,mOfrsm;rSm ZvGe(f 1)pD;?a&Munf(1)pD;?acsmif;om(1)pD;? [oFmw
(1)pD;? ykodrf(1)pD;wdkYjzpfonf/
wdkif;jynftwGuf vlrIa&;? usef;rma&;? ynma&;vkyfief;
rsm;jzifh axmufyhHvSL'gef;vQuf&Sdaom {&m0wDazmifa';&Sif; qxuf
xrf;yd;k vSL'gef;Edik yf gapaMumif;qkreG af umif;rsm;awmif;ay;aerdawmhonf/
aZ,smjrwfcdkif

jrefrmjynf&JU abmvHk;0goemtdk;awGMum;xJrSm ref,ly&dowfu awmfawmfrsm;w,f


vdYk qdEk ikd yf gw,f/ tm;upm;*sme,fawG&UJ ydrk ;kd &Si;f yGaJ wGrmS qd&k if ref,yl &dowf tpGt
J vrf;
BuD;rm;pGm tm;ay;MuyHkawGudk awGU&wwfygw,f/ pmayorm;awG? tEkynm&SifawGMum;
xJrmS vnf; ref,t
l ay: tpGt
J vrf;BuD;rm;vSwmawG awGU&wwfygw,f/ ref,yl eJG rYJ sm;BuHK
vdkYuawmh pmaya[majymyGJawGvnf; vSdrfhcH&wwfMuwmrsdK;awGBuHK&wwfygw,f/ 'gu
vnf;ref,l&JU ukodkvfvdkYqdk&rSmygyJ/ ref,ltay:arwmxm;wJh jrefrmjynfolawGudk ref,l
uvnf; arwmwkefYjyefwJhtaeeJY ref,ltoif;om;a[mif;wcsdKU jrefrmjynfudk a&muf
vmNyD; &efyakH iGyu
JG pm;w,f? vlraI &;vkyif ef;awGtwGuv
f nf; vSL'gef;oGm;r,fqw
kd mMum;
&awmh ref,l&JUukodkvfudk om"kac:vdkufrdygw,f/

trsdK;om;owif;qk 'kwd,ajcvSrf;

[kwfuJh vQyfwpfjyufowif;*sme,fuygcifAsm
[kwfuJh bmrsm;odcsifwmygvdrfhAsm aMomfouHudpvm;
[kwfuJh Face Book ay:rSm ysHUESYHaewJh? owif;awGutwnfrjzpfygbl;Asm ...[kwfuJh
oufqikd &f mu w&m;0ifxw
k jf yefwo
hJ wif;onfomvQif twnfjzpfw,fvYkd qd&k rSmygcifAsm/ [kwu
f hJ
BuD;wJt
h rIi,fap? i,fwt
hJ rIyaysmufapcifAsm [kwu
f hJ trIu
d u
f tpjym'fr;D avmifz&Ykd m awmhjzifh
roifhbl;vdkY qdk&rSmayghcifAsm [kwfuJh ...[kwfuJh ...
[kwfuJh? vQyfwpfjyufowif;*sme,fuygcifAsm ...
bmrsm;tultnDay;&rSmygvdrfhAsm ...&moDOwkylwmawmhwynfhawmfwdkYvnf;rwwfEdkif
ygbl;Asm/
&moDOwkrnfrQyifylaeygap &ifxJutyludkawmhb,fvdkrS Nidrf;owfvdkYr&Edkifygbl;Asm? [kwfuJh
...c&rf;vGefa&mifjcnfuawmh tjrifhqHk;udka&mufaeNyDvdkYajymvmMuovdk? tjrifhqHk;owfrSwfcsuf
xufausmfvGefoGm;NyDvdkYvnf;qdkaeMuygw,fAsm [kwfuJh ...onfMum;xJ vQyfppfrD;u rrSefav
awmh &moDOwktylukd tHwzk aYkd eaeomom vQyfppfypn;f awG tDvufxa&mepfypn;f awG vQyfppfr;D
aMumifh ysufp;D csdKU,Gi;f qH;k H;k &rItay: b,foUl udw
k ifjyNyD; epfemaMu;awmif;cH&r,fqw
kd mvnf;wynfh
awmfwdkYraemufwwfygbl;Asm [kwfuJh [kwfuJh ...
[kwfuJh vQyfwpfjyufowif;*sme,fuygcifAsm ...
yk*v
u
d owif;pmawGuawmh tm;usp&mygAsm tNydKiftqkid af wG xGuaf eMuovdk tygwfpOf
*sme,f awGudkawmif tcrJhxkwfa0w,fqdkwmMum;&wmonfvnf;yJ tm;usp&mygAsm/
[kwu
f hJ aemufxyfvmvwaH om yk*v
u
d owif;pmawGrmS vnf; t*Fvyd b
f momeJY xkwaf 0r,f
qdkwmMum;&awmh ydkNyD;r*Fvm&SdwmayghAsm [kwfuJhyk*vduowif;pmawGxJrSm wkwfbmomeJYxkwf
a0r,fhowif;pm&,fvdkYawmh rMum;&ao;ygbl;Asm [kwfuJh [kwfuJh ...
[kwfuJh vQyfwpfjyufowif;*sme,fuygcifAsm
[kwfuJh bmrsm;trdefY&SdygovJAsm owif;Xmewpfcku olwkdYqDuowif;awGudk cdk;,loHk;pGJul;
,lazmfjyaewmawGeJY ywfoufvdkY w&m;0if uefYuGufaewmawGU&ygw,fAsm? [kwfuJh ..Face
Book xJ u aeNyD ; tNrD ; EI w f acgif ; jzwf N yD ; cd k ; ,l a z:jyaeol a wG o nf v nf ; yJ vuf n d K ;xd k ;
rvGaJ wGUae&ygw,fAsm [kwu
f t
hJ m;vH;k onfpme,fZif;usif0h wfeYJ tnD&yfwnfEikd Mf uvdrrhf ,fvaYkd rQmf
vifhygw,fAsm [kwfuJh ...[kwfuJh/

qDrjynfUonfU &efukefNrKdYqDqkdifrsm;ta&;,lNyD
&efukefNrKdUwGif;zGifhvSpfa&mif;csaeaom qDqkdifrsm;rS qDqdkif(56)qdkifudk a&eHa&mif;0,f
jzefYjzL;a&;rSwm0ef&Sdolrsm;u oGm;a&mufppfaq;cJh&m qDqkdif(16)qkdifudk tcsdeftwG,frrSef uefrI
aMumifh ,m,Dyw
d o
f rd ;f vku
d o
f nf[k vQyfwpfjyufowif;*sme,frpS pHk rf;od&&dS ygonf/ tqkyd g(16)qkid f
xJrS jrefrmEdkif? Denko? &mZmrif;ESifh jr0wDpufokH;qDqkdifwkdYudk ,m,D(3)vydwfodrf;rnf [kMum;
od&ygonf/ (3)vydw&f onfrmS ,cif(yxrtBudr)f ppfaq;pOfu owday;xm;NyD;cJNh yD;jzpfaMumif;ESihf
,ck(3)vydwNf yD; aemufwpfBudrf xyfrpH pfaq;awGU&Syd gu tNyD;tykid yf w
d o
f rd ;f onftxd ta&;,lc&H
rnfjzpfaMumif;wm0ef&SdolwpfOD;u vQyfwpfjyufowif;*sme,fokdYtwnfjyKajymqkdonf/ (1)vydwf
odrf;&rnfhqDqkdifrsm;rSm Denko(1)qdkif? eDvmdk;r(2)qdkif/ Green Luck (1)qdkif/ aea&TaoG;atmif
(1)qdkif? jr0wD(2)qdkifESifh usef(5)qdkif\trnfrsm;udk vQyfwpfjyufrSqufvufpkHprf;aeygonf/
,ckqikd (f 12)qdik rf mS (yxr)tBudrf ppfaq;awGU&Scd &hJ jcif;jzpfaMumif;vnf; od&&dS ygonf/ ]]owfrw
S w
f hJ
tcsit
f wG,rf jynfv
h Ydk qkid (f 16)qkid u
f kd ta&;,lw,fvYdk tMurf;zsi;f Mum;xm;ygw,f/ usew
f mudak wmh
wkid ;f a&mif;0,fa&; t&m&Sd ;Hk udak r;ygAsm/ wcsKdUqkid af wGvnf; ta&;,lc&H wmodw,f? pma&mufw,f
ajymwJholuajymw,f/ uRefawmfwkdYvnf; 'DavmufyJodygw,f}}[k jrefrmEkdifiHpufokH;qDwifoGif;
a&mif;csjzefYjzL;a&;toif;}} rS kH;tzGJUrSL; OD;0if;Ekdifu vQyfwpfjyufowif;*sme,fokdYajymqkdonf/
]]uRefawmfu
h m;u 'DZ,fum; yg/ wpfcgrSrjynfyh gbl;/ qkid af wGuakd jymygw,f/ qDjynfah tmifawmhvyk f
ay;yg/ uRefawmfwaYkd ps;vnf; qpfvrYdk &ygbl;/ uRefawmfwYdk xnfw
h q
hJ idk af wGukd cPcPajymygw,f/
tck 'Drkdua&pDacwfqkdawmh 'DvkdvkyfwmuRefawmfwkdYuawmh BuKdufygw,f/ tm;vkH; nDwlrQwlyJ
jzpfoihfygw,f}}[k xdyfwef;pD;yGm; a&;vkyfief;&SifwpfOD;rS vQyfwpfjyufokdYajymqkdoGm;onf/
rif ; atmif a tmif
tajzrSefrsm;
(1) owif;pm0g'jzefYcsda&;twGuf
(2) Gxynety paltrow
(3) tvkyform;rsm;\ tvkyfae&m
(4) vlYtdk;
(5) oludk,fwdkifxkdwufwl;ESifh xyfwlqifwl
wpfckxkd;rnf
(6) Fisher
(7) pdwful;,Of

trsdK;om;owif;qkudk 'kwd,tBudrfajrmuf ajcvSrf;EdkifcJhNyDjzpfonf/ trsdK;om;owif;qk\ 'kwd,


ajcvSrf;onf vGwfvyfyGifhvif;aom oabmudkaqmifonf/ owif;orm;rsm;\ aoG;pnf;rI? nDnGwfrIudk
oufaoxlaeonf/ rnfonfhya&m*rSryg? rnfonfhuefYowf?tcsKyftcs,ffrSr&Sd owif;vGwfvyfcGifhESifh
owif;wefzdk;*kPfa&mifudk ydkrdkxGef;ajymifapcJhonfhtwGuf owif;orm;rsm;taejzifh nDnGwf? aoG;pnf;pGm
tjyeftvSef em;vnfrIxlaxmif owif;orm;rsm;\ atmifvHudk tjrifhqHk;vTifhxlEdkif&eff BudK;yrf;oifh
vSacs\/

jr0wDykHESdyfwkdufwGif jynfwGif;xkwfaehpOf
owif;pmrsm;ykHESdyfEkdif[kqkd

ESpaf ygif;(60)ausmfoufwrf;&SNd yDjzpfaom jr0wDyEHk ydS w


f u
dk w
f iG f jynfwiG ;f xkwaf eYpOfowif;pmrsm;ykEH ydS f
EkdifaMumif; Myawady Media Group ESifh jynfwGif;rD'D,mrsm;awGUqkHyGJwGif ppfa&;csKyf'kwd,AkdvfcsKyfBuD; cifaZmfOD;
rS twnfjyKajymqkdoGm;onf/ jr0wDowif;pmwkdufykHESdyfwkdufudk aejynfawmfwGifvnf;xm;&SdNyD; ,cktcg
&efukefNrKdUwGifygxm;&SdNyD;jzpfaMumif; xyfavmif;ajymqkdonf/ ]]jyifyuyk*KdvfawG uRefawmfwkdYqDrSm kdufESdyfcsif
w,fqkd&ifvnf; pDpOfay;ygr,f}}[k rD'D,mrsm;a&SUwGif w&m;0ifajymqkdoGm;onf/ jr0wDowif;pmonf
jrefrmEkdifiHowif;pmorkdif;wGif a&mifpkHpmrsufESmjzifhyxrqkH;xkwfa0aom owif;pmjzpfonf/ jr0wD owif;
pmonf yGiv
hf if;vmaomvlt
Y zGUJ tpnf;wGif b,favmufa&;Ekid ?f owif;azmfjyEkid rf nfvnf;uom tqk;H tjzwf
ay;oGm;rnfjzpfaMumif; tqkyd gyGo
J w
Ydk ufa&mufvmaom 0g&ifo
h wif;pmq&mwpfO;D rS rSwcf sufay;ajymqko
d nf/
rif ; atmif a tmif

jr0wDNrdKYwGif xkdif;EdkifiHrSarmif;ESifvmaom ukefwifum;BuD;atmuf


qdkifu,fwpfpD;a&muf&SdoGm;NyD; qdkifu,fay:ygvifr,m;ESpfOD;
yGJcsif;NyD;aoqHk;

(26?4?2013)&ufaeY eHeuf(9;30)em&Dtcsdefu
jr0wDNrdKUESihf oCFe;f nDaemifMum;&Sd ukeo
f ,
G af &;Zkeo
f Ykd
xdkif;EkdifiHrS tcsKd&nfrsm;oGm;a&mufydkY aqmifonfh
(6)bD;ukefwif,mOfum;BuD;tm; trSwf(275)wyf&if;
rS wyfMuyfcdkifaZmf(36)ESpfESifh ZeD;jzpfol rpef;pef;EG,f
(26)ESpw
f o
Ykd nf wave qdik u
f ,fupkd ;D eif;vsuf t&Sed jf zifh
aemufrSausmfwuf&mt&Sdefrxdef;EdkifbJ qdkifu,frSm
um;atmufxJ0ifa&mufoGm;onftxd wdrf;arSmufrI

jzpfymG ;cJNh yD; qdik u


f ,fjzifah usmfwufol vifr,m;(2)OD;
pvHk;um;BudwfrdNyD; kyfysufqif;ysufjzpfum yGJcsif;NyD;
aoqHk;oGm;cJhMuonf/
,cktcsdefonf jr0wDNrdKU bk&ifhaemifaps;BuD;rS
oCFef;nDaemiftxd (see sang) ukrPDrS EkdifvGef
uw&mcif;NyD;aeNyDjzpfaomaMumifh vrf;rBuD;rSmtxl;
aumif;rGefaeNyDjzpfonf/ vrf;rBuD;aumif;rGefae
ojzifhqdkifu,fESifharmfawmf,mOfrsm;rSm t&Sdefjyif;pGm
armif;ESifaeMuNyD; ,mOfwdkufrIESifh ,mOfwdrf;arSmufrI
rsm; rMumcPjzpfay:vsuf&Sdonf/
txufygjzpfpOf qdkifu,farmif;ESifolrSm wyf
MuyfcdkifaZmf\ ZeD;jzpfol rpef;pef;EG,frS armif;ESif
aMumif;od&Sd&NyD; uRrf;usifrIr&Sdao;aMumif; pHkprf;od
&S&d onf/ aoqH;k oGm;ol ZeD;armifEw
HS iG f (8)ESpt
f &G,f
ESihf (1)ESpcf t
JG &G,f orD;ESpOf ;D usef&pfcahJ Mumif;od&&dS NyD;
tqdkygtrIESifhywfoufoufqdkif&mrSvdktyfovdk
ta&;,laqmif&GufoGm; rnfjzpfaMumif;od&Sd&onf/
oufOD;Ekdif(jr0wD)

rdkufu,fvef;eJh

Amazing Hotel (iyvD)aMumfjimdkuful;cJUwJU

armf ' ,f o k y f a qmif t r&mNid r f ; wpf a ,muf e mrnf B uD ; csif


vmvdkYvm;rodbl;/ rdkufu,fvef;eJY Amazing Hotel (iyvD)abbkwf
aMumfjimdkufvdkuf&ygw,f/ "mwfykHrdk;rif;(Rays)u dkuful;ay;wmyg/
tJ'aD Mumfjimdu
k u
f iG ;f rSm tr&mNird ;f u urmausmt
f qdak wmfru
kd u
f ,fvef;
eJY trSwfw&"mwfykHkduful;NyD; olr&JU Facebook ay:wifvdkufygw,f/
tJ'DrSmcsufcsif; Face book rSm&SdwJh vlxkarmifumVKqdkwJholu tJ'DykHeJY
ayguf u &avQmuf a &;NyD ; wif v d k u f y gw,f / trS e f u tJ ' D d k u f u G i f ;
rSmdkufxm;wJh wjcm;"mwfykHawGyg wifxm;wmyg/ tJ'gudkaocsmcsm
ravhvmbJ *sme,fwpfapmifuae bkrodbrodeJY rdkufu,fvef;wdkY
vsifyghqdkNyD; aygufwufu&t&nfr&avQmufa&;NyD; *sme,fxJavQmuf
xnfhygw,f/ tr&mNidrf;eJYrdkufu,fvef;wdkY wGJdkufxm;wJhykHeJYaygh/ tJ'D
awmh FacebookrSm tJ'D*sme,fudk0dkif;ora&;Muwmrsm;tm;&yg;&ygyJ/
tJ'*D sme,fuvnf; tr&mNidr;f rdom;pkukd ig;ywfqufwu
kd f awmif;yefpm
xnfhay;vdkuf&ygw,f/
tr&mNidrf; (Emerald Nyein) qdkwmu trnf&if;u rat;
Nidrf;aqGjzpfygw,f/ rdbrsm;jzpfMuwJhOD;0if;jrwfoleJYa':oDwmaqGwdkYu
(17?8?1993)&ufrSm arG;zGm;cJholav;jzpfygw,f/ ynmt&nftcsif; t
aeeJYu BA(English)eJY bGJU&xm;olav;jzpfygw,f/ t&yftjrifh u(5)
ay(8)vufr&SdNyD; cEmudk,ftcsKd;tpm;u (34?24?38)tcsKd;tpm; cEm
udk,fudk ydkifqdkifxm;olav;jzpfygw,f/ armf',foifwef;taeeJY q&m
*RefvGif&JU Model Agenay rSm (2012)ckESpf(6)vydkif;u oifwef;wuf
a&mufcJhNyD; Miss People 2012 NydKifyGJrSm Best Complextion qku&kd &Sd
xm;olav;jzpfygw,f/ aMumfjimabvfbkwftaeeJYuawmh rpfqlbD&SD
aMumfjim Kanebo aMumfjimeJY Amazing Ngapali Hotel (rdkufu,fvef;eJY
wGJvsuf)aMumfjimwdkYudk kduful;ay;olvnf;jzpfygw,f/ vuf&Sdaexdkif
wmuawmh trSwf(50)?oHwHwm;vrf;? prf;acsmif;NrdKUe,f? &efukefNrdKUjzpf
ygw,f/
tr&mNidr;f u olr&JUtEkynmvIy&f mS ;rIeyYJ wfoufNyD; ]]orD;u

0if;armf
kyf&Sifrif;om;BuD;nGefY0if;\ om;tBuD;qkH;jzpfoluG,fvGefol
0if;armf(Storm Area) pDpOfcJhonfh rS aw;pD;&D;udk(8?5?2013)&ufwGif
olu,
G v
f eG cf o
hJ nfh wpfEpS jf ynft
h rSww
f &tjzpf&wemNrdKifaw;oHoiG ;f u
jzefYcsdawmhrnfjzpfNyD; ydkrdk;&Sif;yGJudkawmh(12?5?2013)&ufwGif &efukefNrdKU?
a&Twd*kHbk&m;?awmifbufrk'fteD;?uefawmfr*Fvmyef;NcHtwGif;&Sd Happy
World (1)wGif aeYvnf(1)em&Dvnf;aumif;? &efukefNrdKU? vdIifom,m?
Apfwdk;&D;,m;wGifnae(6)em&DwGifvnf;aumif; jyKvkyfoGm;rnf[k od&
onf/
rS aw;pD;&D;wGifaw;a&;q&mrsm;jzpfonfh a*sarmifarmif?cspf
Edik ?f 0if;armf?udak yguf?[Jav;?ausmfausmf?ud0k ikd ;f ?ol&cspfreG ?f atoif?rd;k xd&?J
wDa*swdkYa&;om;xm;onfh aw;oDcsif;rsm;udktqdkawmfrsm;jzpfonfh
ausmfausmfA?kd cspfEikd ?f eDwm?aumif;jynf?h rd;k xd&?J csefpikd ;f ?rD;'k?H Ek,Ofoef;0if;?
cifav;EG,f?'dka&rD?opfopfjrifhqdkif?e'DxkdufwdkYu oDqdkxm;Mujcif;
jzpfonf/ aw;*Dwudk Storm Area uwD;cwfNyD; pdefykwf(Tower Studio) utoHzrf;um pnfolu Mixing qGJay;cJhjcif;jzpfonf/ 'DAD'Dudk
awmh 0if;armfESifh0if;xGef;xGef;wdkYu kduful;cJhjcif;jzpfonf/
rS aw;pD;&D;ESifhywfouf ausmfausmfAdku &Sifvif;ajymMum;
&mwGif ]]'Dp;D &D;acGav;uawmh uRefawmft
h pfukd ud0k if;armf?*Dwudt
k &rf;
l;oGyfwJhvlBuD;wpfa,mufaygh/ uRefawmfudkajymygw,f/ BuHUwJhigtacG
wpfacGvkyfr,f/ rif;oDcsif;wpfyk'favmuf qdkay;&r,fqdkawmh qdkay;
r,f/ tpfudk[mtpfudka&G;vdkufyg/ uRefawmfeJYvdkufr,fhoDcsif;vdkY/
tJ'DtcsdefrSm uRefawmfAD'D,dkkdufaeNyDcifAsm/ tJ'DtcsdefrSm nydkif;awGrSm
(10?11?12)em&D Studio Date ,lNyDawmhoGif;Muygw,f/ tJ'gNyD;awmh
MTV kdufMuygw,f/ MTV dkufawmhrSwfrSwf&& uRefawmfabmuf
axmfbufrmS du
k af ewJt
h csderf mS uRefawmft
h pfuu
kd uRefawmfu
h kd rar;bJ
olUbmolIwifwnfxm;ygw,f/ a[haumifBuHU ig rpwm*pfwmrSm I
wifwnfxm;w,fvmcJq
h w
kd meJY [db
k ufw
I ifukd Brake vkyNf yD; olUqDajy;
&ygw,f/ 'DoDcsif;urSwfrSwf&&ygyJ/ olUtwGufajy;NyD;awmh MTVdkuf
ay;&wmyg/
uRefawmfwdkYnDtpfudkawGu olvnf;olvkyfcsifwmolvkyfNyD;

10

tr&mNidrf;

(2012)ZGefrSmarmf',foifwef;wufw,f/ (2012)Edk0ifbmtwGuf Idea


r*Zif;umAmtwGufdkuf&if;pvkyfjzpfwmyg/ tJ'DtwGufudpu awmh
orD; Facebook ay:orD; wifvdkufwJhykHygyJ/ tareJYnDreJY rdkufu,f
vef;wdeYk YJ ku
d x
f m;wJyh aHk wGvnf; wifvu
kd w
f ,fayghaemf/ tJ'rD mS Facebook
u Page wpfcku orD;eJYrdkufu,fvef;eJY ESpfa,mufwGJkdufxm;wJhykHudkyJ
,lNyD;awmh olwdkYoabmeJYolwdkYpmudkwifvdkufwmayghaemf/ Amazing
Ngapali aMumfjimtwGufkdufwmvdkY rdkufu,fvef;eJY "mwfykHwGJdkuf&wJh
twGuf*kPf,lygw,fvdkYa&;xm;wmudk 'DvdkrsKd;a&;vmawmh a'goxGuf
wmxuf orD;taeeJYt&rf;udkpdwfraumif;jzpf&ygw,f/ 'DaMumfjimudk
"mwfyOHk ;D rd;k rif;(Rays)u du
k zf u
Ykd rf;vSr;f vdYk u
kd cf w
hJ myg/ *sme,frmS tJ'v
D kd
a&;NyD;ygvmwmudrk odb;l / reufr;kd vif;vif;csif; oli,fcsif;awGzek ;f quf
ajymvdkYodvdkuf&wmyg/
tckvdktJ'D*sme,frSm Facebook &SmawGUwmeJYbmrS rpOf;bJ
xnfhvdkufMuwmudk t&rf;pdwfraumif;jzpf&ygw,f/ tara&m? nDr
a&m? rdwfuyfq&ma&mygwJh kdufuGif;wpfcku[mudk raumif;wJh rdef;u
av;vdkta&;cH&wJhtwGuf t&rf;udkpdwfxdcdkuf&ygw,f/ {NyD(5) &ufrSm
iyvDa&mufw,f/ {NyD(6)&ufrSm reuf(7)em&DcGJavmufu wifrwnf
wmyg/ aeYvnf(1)em&DcaJG vmufxd u
kd Nf y;D awmh Night Sence wpfcgxyfu
kd f
w,f/ kdufuGif;rSmu "mwfykHOD;rdk;rif;(Rays)? "mwfykH OD;EdkifEdkif(R2)a&m?
rdwu
f yfq&ma&m? rdu
k u
f ,fvef;rdom;pkawGa&m? orD;&JUtara&m? orD;
&JUnDra&m&Sdygw,f/ [dkw,fydkif&Sifa&m? [dkw,f0efxrf;a&m&Sdygw,f/
trSeq
f [
kd w
kd ,fuv
kd mwnf;wJyh pHk rH sKd; location vSvaS v;awGeYJ u
dk &f wmyg/
armf',fudkt"duxm;wJhykHpHrsKd; r[kwfbl;vdkYawmif ajymvdkY&ygw,fvdkY}}
ajymjyygw,f/
bmyJajymajym tr&mNidrf;wpfa,mufawmhaeYcsif;ncsif; y&d
owfowdxm;rdoGm;ayrJh *sme,fwpfapmifuawmhig;ywfqufwdkuf
awmif;yefvdkuf&wJhjzpfpOfwpfckjzpfyGm;cJhwmuawmh/
KZY

(Storm Area)

armf',fokyaf qmifoaJ emfZm\arG;aehyu


JG si;f y

(2012)jynfhESpftu,f'rDAef;udkifwpfOD;jzpfol armf',fokyf
aqmifoJaemfZm\arG;aeYyGJudk (8?4?2013)&ufnae(7)em&Du &efukefNrdKU?
ukefonfBuD;rsm;[dkw,fcef;rwGif usif;yjyKvkyfcJhonf/ oJaemfZm\arG;
aeYyGJodkY olr\taygif;toif;oli,fcsif;rsm;pGm wufa&mufcsD;jrifhtm;
ay;cJhMuonfudkawGU&onf/
armf',fokyfaqmifoJaemfZm[m zcifOD;rif;vIdif? rdcifa':
wmwdkYrS {NyD(13)&ufwGif arG;zGm;cJhonfh orD;i,fav;wpfOD; jzpfonf/
i,fpOfuwnf;u tEkynmudkl;oGyfcJholwpfOD;jzpfonf/ onfhtjyif
ausmif;pmvnf; xl;cRefcJhonfholwpfOD;vnf;jzpfonf/ oJaemfZmonf
bmomw&m;udkdkaoudkif;Idif;onfholav;wpfOD;vnf;jzpfonf/
armf',fokyfaqmifoJaemfZmonf q&mra':wifrdk;vGif\
Talents & Model oifwef;qif;NyD; tEkynmavmuxJp0ifa&mufcJhol
jzpfonf/ armf',f;dI yGaJ ygif;rsm;pGmudk avQmufvrS ;f cJNh yD;olvnf;jzpfonf/
onht
f jyif(2010)jynfEh pS w
f iG t
f u,f'rDAef;udik t
f jzpfaqmif&u
G af y;cJo
h l
wpfOD;vnf;jzpfonf/ (2009)ckESpfrSm Miss People NydKifyGJudk0ifa&muf
,SONf ydKifcNhJ yD; Miss People qkqw
G cf ;l Edik cf o
hJ w
l pfO;D vnf;jzpfonf/ onft
h
jyiftjcm;armf',fqkaygif;rsm;pGmudkvnf; &&SdcJhzl;oljzpfonf/ armf',f
okyfaqmifoJaemfZmonf wDADaMumfjimrsm;vnf; dkuful;aeNyD; tEk
ynm c&D;vrf;udkatmifjrifatmif avQmufvSrf;aeolwpfOD; vnf;jzpf
onf[k od&onf/
oJaemfZmarG;aeYyGJwGif wufa&mufvmonfh tEkynm oli,f
csif;rsm;u aw;oDcsif;rsm;eJYoDqdkazsmfajzay;cJhMuum aysmf&TifzG,f&marG;
aeYyGJudk jzwfoef;cJhonf[kod&onf/
KZY

pDpOfcJhonfU ]rS} aw;pD;&D;xGuf&Sdrnf

awmh uRefawmfvnf; uRefawmfvkyfcsifwmudk uRefawmfvkyfygw,f/


olvyk cf siw
f mvkyNf y;D uaomif;ueif;Edik w
f t
hJ csed rf mS vnf;olUab;rSmuReaf wmf
aeay;cJhw,f/ udk0if;armfeJYuRefawmfeJYu uRefawmfq,fwef; patmif
awmh uRefawmf*Dworm;jzpfcsifw,f/ uRefawmftEkynm orm;jzpfcsif
wJhtcgusawmhudk0if;armfw(dkY Storn Area Band)eJY wD;r,faygh/ uRefawmf
tdru
f ae"m;jywdu
k Nf yD; uRefawmfwn
Ykd t
D pfuEkd pS af ,muf zd;k pdev
f rf;upwl
'D,akd v;rSm tdyv
f u
kd pf m;vdu
k t
f oHoiG ;f vdu
k ef YJ oDcsif;awGoiG ;f Muygw,f/
tJ'Dwkef;uvkyfwmuawmh uRefawmfh&nf &G,fcsufuawmh &Daum'if;
tcef;xJrmS toHoiG ;f ae&&ifauseyfaewmyg/ acGxu
G w
f m rxGuw
f mu
awmhaemufwpfydkif;aygh/ acGxGufwm rxGufwmuawmh ykd*sLqmawG&JU
u@ olwdkYBudKuf&ifxkwfvdrfhr,faygh/ rpwm*pfwmrSmvnf; uRefawmf
oDcsif;qdyk gw,f/ uRefawmfh tEkynmvIy&f mS ;rItpuawmh*w
D yg/ rpwm
*pfwmrSmuRefawmfav;ESpfavmuf oDcsif;qdkcJhygw,f/
aemufrS OD;csrf;om&JUZmwfxJ0ifNyD; ig;ESpfavmufuygw,f/
NyD;rSokyfaqmifvkyf&if;u tckvuf&Sdtajctaexdaygh/ y&dowfawG

tjrifrSmu ausmfausmfAdku[dkpyfpyf'DpyfpyfavQmufvkyfaew,fvdkY jrifyg


vdrfhr,f/ uRefawmhftaoG;xJtom;xJudku uRefawmf[mtEkynmrsKd;
dk;uqif;oufvmwJhtwGuf tEkynmtvkyfvkyfae&ifudkauseyfaewm
yg/ tEkynmtvkyfvkyf&wm uRefawmhfudkuRefawmfauseyfygw,f/ tEk
ynmtvkyfvkyfwJhvljzpf&wm udk,fhudk,fudk,fvnf; t&rf;udk auseyfyg
w,f/
'DoDcsif;acGav;uawmh uRefawmfhtwGuftrSwfw&aygh/
ud0k if;armfuvnf;r&Sad wmhb;l / olvyk cf w
hJ t
hJ acGav;rSm trSww
f & uRef
awmfyg0ifoDqdkcGifh&w,f/ uRefawmfhb0twGuf okyfaqmifjzpf wJh
tcsderf mS yxOD;qk;H xGuw
f phJ ;D &D;vdv
Yk nf;ajymvd&Yk w,f/ tJ't
D wGuaf Mumifh
ausmfausmfAdkudk [dkpyfpyf'DpyfpyfvkyfwJholvdkYrxifapcsifygbl;/ tEkynm
udk t&rf;jrwfEdk;vdkY tEkynmeJYywfoufwJhe,fy,fawGrSm uRefawmfusif
vnfae&jcif;jzpfygw,f [k&Sif;vif;ajymMum;cJhonf/
KZY

rS
ta&mif;udk,fpm;vS,fMuD;rsm;tm;Oa&myc&D;pOftvnftywfc&D;ydkhaqmifay;cJU
Eushido

Eushido Professtional Hair Care ukefypnf;rsm;udk jzefYjzL;a&mif;csay;vQuf&Sdonfh RDC ukrPDvDrdwufrS jrefrmwpfEdkifiHvkH;&Sd ta&mif;
ud,
k pf m;vS,Bf uD;rsm;tm;aus;Zl;wkjYH yefonft
h aejzifh Oa&my(7)Edik if jH zpfonfh tDwvDEikd if ?H e,fomvefEikd if ?H *smreDEikd if ?H qGpZf mvefEikd if ?H b,fv*f sD,rf
EdkifiH? vlZifbwfEdkifiHESifh jyifopfEdkifiHrsm;odkY (14)ntdyf (15)&uftvnftywfc&D;pOfudk {NyD(10)&ufrS(24) &uftxdydkYaqmifay;cJhonf[kod&onf/
if;tvnftywfc&D;pOfwGif ukrPD'gkdufwmtzGJU0ifrsm;ESifh udk,fpm;vS,fBuD;rsm;tygt0ifc&D;onfpkpkaygif;(26)OD; oGm;a&mufvnf
ywfcJhMuonf/ ,ckc&D;pOfonf RDC ukrPDvDrdwufrSEdkifiHjcm;odkY tvnftywfydkYaqmifay;cJhonfwwd,ajrmufc&D;pOfjzpfonf/ if; c&D;pOfwGif
urmt
Y zhH ,
G af e&mrsm;ESihf urmay:&Sx
d if&mS ;aomae&mrsm;odYk oGm;a&mufvnfywfavhvmcJMh uonf/ c&D;pOftprStqk;H aysmf&iT Mf unfE;l pGmjzifo
h mG ;a&muf
vnfywftyef;ajzcJhMuonf[kod&onf/ qufvufNyD; (2013)ckESpfusefvtwGif;vnf; Salon Hair Stylist rsm;twGuf Over Sea Hair TrainKZY
ing udkwwd,tBudrfajrmuf ydkYaqmifay;oGm;OD;rnf[kvnf;od&onf/

{&m0wDazmifa';&Sif;ESifUCEA pDpOfrIjzifU
ref,lupm;orm;a[mif;rsm; &efykHaiG
ajcprf;yGJupm;rnf

refcsufpwm,lEu
kd w
f ufrS emrnfausmfupm;orm;a[mif;rsm;
jzpfonfh tif'Dudk;vf? 'if;epftm0if? vD&Syf? uavwefbufvufrdk;wdkY
onf ZGef(9)&ufwGif &efukefNrdKU?ok0PuGif;&efykHaiGajcprf;yGJvm a&muf
upm;Murnf[kod&onf/
if;ajcprf;yGJudk jrefrmEdkifiHabmvkH;tzGJUcsKyf Ou| OD;aZmfaZmf
wnfaxmifxm;onfh {&m0wDazmifa';&Sif;? CEA Myanmar ESihf Park
Royal Hotel wdkYyl;aygif;pDpOfjcif;jzpfNyD; ajcprf;yGJrS&&Sdonfh uGif;0ifaMu;
rsm;udk bkef;awmfBuD;oifynma&;ausmif;? aq;kHESifh HIV jyefvnf
xlaxmifa&;vkyfief;rsm;odkY vSL'gef;oGm;rnfjzpfaMumif;od&onf/
if;ajcprf;yGJESifhywfouf rD'D,m&Sif;vif;yGJudk (26?4?2013)
&ufnae(4)em&Du &efukefNrdKU? tvHjybk&m;vrf;&Sd Park Royal Hotel
wGif usif;yjyKvkyfcJh&m ref,laemufwef;vla[mif ;'if;epftm0ifESifh
uGif;v,fvla[mif; uavwefbvufrdk;wdkYESifh jrefrmEdkifiHabmvkH;tzGJU
csKyfOu|OD;aZmfaZmf?CEA Myanmar rS wm0ef&Sdolrsm; wufa&mufcJhMu
onf/
'Dajcprf;yGJukefusp&dwfudk{&m0wDazmifa';&Sif;?CEA Myanmar
ESifh Park Royal [dkw,fwdkYrS tcsKd;nDtukeftuscHNyD; jrefrmhvufa&G;pif
a[mif;abmvkH;orm;rsm; MNL wGifupm;aeMuonfh EdkifiHjcm;om;
upm;orm;rsm; yg0if,SOfNydKifupm;Murnfjzpfonf[kod&onf/ uGif;0if
aMu;udk txl;wef;(1000)usyfEiS hf d;k d;k wef;(500)usyf owfrw
S f aumuf
cH&efppD Ofxm;NyD; uGi;f 0ifaMu;ESihf pyGepf maiGaMu;rsm;udk ae&m(3) ae&modYk
vSL'gef;oGm;rnfjzpfum {&m0wDazmifa';&Sif;rS wpfae&mvQif a':vm
wpfaomif;pDvSL'gef;&efvnf; pDpOfxm;aMumif; jrefrmEdkifiH abmvkH;tzGJU
csKyf OD;aZmfaZmfu &Sif;vif;ajymMum;cJhonf/
KZY

11

The First Project of Beauty of Tradition jrefrmU*Dw

aw;pD;&D; (10)acG

qD;*drf;trDxGuf&Sdrnff

d;k om;pGmcrf;em;aom vGwv


f yfpmG *kP&f edS 0f ifx
h nfaom eufidI ;f
pGmtESpfom&jynfh0aom jrefrmh*Dw&JUtvSw&m;tm; *kPf,l av;pm;
jcif;rsm;pGmjzifhwifqufrnfh The First Project of Beauty of Traditional jrefrmh*Dwaw;pD;&D; (10)acGtm;vmrnfhqD;*drf;trD xGuf&SdEdkif
atmif BudK;pm;rnfjzpfNyD; jrefrmEdkifiHodkYvma&mufMurnfh EdkifiHwum{nfh
onfrsm;tm; jrefrmh*DwtppftrSefudkxkwfjycsifonhf apwemjzifh wif
qufrnfjzpfaMumif; tqkdawmfaw;a&;q&m *DwrSL;tu,f'rD"D&m
rdk&fu ajymMum;cJhonf/
Beauty of Tradition jrefrmh*Dwaw;pD;&D;(10)acGrSm yefwsm
pdefvSNrdKif\ywf0dkif;( Solo)?0if;ausmf(vufaxmufuxdu-NUAC^
Yangon)\apmif;? NyHK;jrjrMunf (uxdu-NUAC^Yangon) ESihftzGJU\
ywvm;?&Tef;vJhatmif(enf;jy-NUAC^Yangon)\ tqkd(r[m*E0if
tcspfoDcsif;rsm;)? ckdifZifa&T(vufaxmufuxdu-NUAC^ Yangon)
\tqkd(r[m*E0if"raw;rsm;)? rsdK;rif;oef;(enf;jy-NUAC^ Yangon)
\ESJ? pdef0if;ausmf(enf;jy-NUAC^Yangon)ESifhtzGJU\ {nhfcHqdkif;?
zdk;vjynfhESihftzGJU\aus;vuftdk;pnf'dk;ywf? OD;pdefMuif? OD;qef;wifh?
aZmfrsdK;atmif(enf;jy-NUAC^Yangon)?rsdK;rif;oef;(enf;jy-NUAC^
Yangon)wd\
Yk r,f'vif? 'Hrk if;? wa,m? yavG? aw;oDcsi;f acGwjYkd zpfonf/
onfpD;&D;(10)acGudk "D&mrdk&fuxkwfvkyfrnfjzpfNyD; *DwuAsmpwl'D,dkwGif
toHzrf;,lu Audio Engineer- Hiroshi Iguchi u Mix & Mastering
qGJay;cJhonf[kod&ygonf/
if;pD;&D;(10)acGtwGuf pme,fZif;rdwq
f ufyu
JG kd (19?4? 2013)
&uf? eHeuf(10)em&Du &efukefNrdKU r[mAEKvyef;NcHvrf;&Sd Orchid Star
[dw
k ,fcef;rwGif usif;yjyKvkycf o
hJ nf/ if;tcrf;tem;wGif pma&; q&m
tMunfawmfu OD;pGmyxr EIwfcGef;qufpum;ajymMum;&mwGif ]]'DyGJu
awmh uRefawmhfnD "D&mrdk&feJY*syefynm&SifwdkYyl;aygif;NyD; jrefrmwkdY&JU dk;&m
*Dwudk xkwv
f yk w
f mjzpfygw,f/ jrefrmh*w
D awGujkd yKvky&f jcif; taMumif;
&if;uawmh uRefawmhfnDtaeeJY jrefrmhdk;&m*DwawGudk xdef;odrf;csifwm
vnf;ygygw,f/ tJ'gu t"dutaMumif;&if;yg/ aemufxyf taMumif;
&if;uawmh rMumcifrmS qD;*dr;f ua&mufvmawmhr,f/ tJ'rD mS Edik if w
H um
u {nhfonfawGvmygvdrfhr,f/ olwdkY'DudkvmMur,hftaMumif;&if;u
tm;upm;wpfcw
k nf;udMk unfzh o
Ykd ufoufvmMuwmjzpfr,fvYkd uRefawmfh
rxifygbl;/ jrefrmEdkifiH&JU vlrIa&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rItm;vHk;udk
avhvmMuzdt
Yk wGuaf &mufvmMuvdrrhf ,fvYkd uRefawmfw,
Ykd MkH unfygw,f/
tJ'aD wmh olwakYd &mufvmMuwJt
h cgrSm uRefawmfw&Ykd UJ d;k &m,Ofaus;rIqkd
wmbmvJ ar;MuwJt
h cgrSm wjcm;d;k &m,Ofaus;rItppfr[kww
f [
hJ mawG
a&mufroGm;apcsifwt
hJ wGuf 'DacGuBkd udKwifNyD;awmhjyKvkyx
f m;jcif; jzpfyg
w,f/ wu,fhdk;&m*DwtppftrSefudk olwdkYvufxJa&mufapcsifwJh qE
yg/ qkMd uygawmh pum;BuHKvdaYk jymjy&ap NyD;cJw
h o
hJ BuFerf mS r@yfwpfcu
k
wu,fhemrnfBuD; r@yfwpfcku EdkifiHwumu oHtrwfawGac: EkdifiH
jcm;om;awGuakd c:NyD;awmh aZmf*sDawG ujyygw,f/ ewf';kd awGujyygw,f/
qkMd uygawmh tJ'gudk oBuFet
f uvdx
Yk ifomG ;&if uRefawmfwt
Ykd aeeJaY emif
wpfcsdefrSm jyefNyD;ajz&Sif;zdkYcufcJoGm;ygvdrfhr,f/ 'grsdK;awGrjzpfatmif
uRefawmfwdkY jrefrmh*DwawG r[m*Dw jrefrmhdk;&m*DwawGudk uRefawmf
wdkYuae EdkifiHwumeJYyl;aygif;NyD; wifqufxm;wmjzpfwJhtwGuf tm;vkH;
aomolrsm; jrefrmvlrsdK;udck spfaomolrsm;twGuyf Nkd yD;awmh oifah vsmfr,fh
acGvkdY uRefawmfwdkY xifygw,f}}[k ajymMum;cJhonf/
qufvufNyD; tu,f'rD "D&mrdk&fu&Sif;vif;ajymMum;&mwGif
]]uRefawmfh&JUcgwdkif;acGawGqdk&ifawmh ydk*sLqmu uRefawmfh&JUtpfudkudk
Munfaygh/ olu tNrJwrf;ydk*sKUpfvkyfygw,f/ 'gusawmh jrefrmhdk;&m
*DweJY vnf;ywfoufaew,f/ udkMunhfudk'kuray;csifwmvnf; ygyg
w,f/ tJ'gaMumifh uRefawmhfoli,fcsif;awGeJYyl;aygif;NyD; uRefawmfydk
*sLqmemrnfwyfwt
hJ acGyg/ 'Dya&m*sufukd uRefawmfwnfxm;wm (3)ESpf
avmuf&SdoGm;NyD/ t"duuawmh EdkifiHjcm;rSmu ,Ofaus;rIeJYywfoufwJh
trSww
f &vufaqmifyjJ zpfjzpfp;D &D;acGyjJ zpfjzpf Edik if jH cm;rSm&Syd gw,f/ oGm;
wJhvmwJhae&mwdkif;rSm yHkpHrsdK;pHkeJYwifqufxm;wJh pD;&D;awG&Sdygw,f/ uRef
awmf w d k Y E d k i f i H u d k ol w d k Y v mwJ h t cgrS m usawmh jref r macG a wG 0 ,f c sif
w,fqdk&ifawGUzdkYcufcJygw,f/ jrefrmrItppf trSefqdkwJh acGawGu
vpfrpfwufygw,f/ '&rfawGeJYwD;xm;w,f 'DbufacwfeJY jrefrmrIvdk
wD;xm;wJhacGawGuawmhtrsm;BuD;&Sdygw,f/ uRefawmfwdkYu jrefrmoH
tppf jrefrmh*DwtqDtESpfudkxkwfjycsifwmyg/ tJ'DrSm uRefawmhfrSm

12

tdik 'f ,
D m&Sv
d mygw,f/ uRefawmfEikd if w
H umoGm;w,f/ 0ufcafh &Smah wGomG ;
wJhtcgrSm uRefawmfhrSm qEjyif;jyif;jyjy&Sd vmygw,f/ uRefawmfqdk&if
taemufwdkif;*DwudkoGm;oifwm oHk;ESpfavmufMumcJhygw,f/ wu,fh
wu,f avhvmMunfhwJhtcgrSm b,fvdkajym&rvJ uRefawmfwdkY&JU Own
IT ayghaemf/ uRefawmfuawmh rSwfyHkwifvkdYoHk;ygw,f/ olrsm;rSwfyHkwif
rSm udk,hf"mwfyHkudkoGm;uyfwJh tvkyfrsdK;r[kwfbJ udk,fhrSwfyHkwifrSm
ukd,hf"mwfyHkuyfcsifwJhqEawGu trsm;BuD;ygvmygw,f/ tJ'DtwGuf
uReaf wmfw&Ykd UJ rSwyf w
kH iftqift
h wef;uvnf;enf; enf;jri zhf v
kYd dk tyfvm
ygw,f/ *DweJyY wfoufNyD;ajymwmyg/ uRefawmf&yfwnfcsifwhJ uRefawmf
wdkYjrefrmhdk;&mudk tNrJwrf;wefzdk;xm;wJh *DweJYywfoufNyD; &yfwnfwJh
vlwpfa,muf taeeJY &yfwnfcsifygw,f/ uRefawmfzefw;D wJ*h w
D awGrmS
uRefawmfwdkY jrefrmhdk;&m*DwawGudk tcsdK;nDnDxnfhoGif;wJh [mrsdK;awG
vkyfjzpfvmygw,f/ 'DacGudk oHk;ESpfavmuf&SdNyD uRefawmfwnfxm;wmyg
uRefawmf tcku'gudk(10)acGvkyfr,f/ qD;*drf;trDaygh/ qD;*drf;rSmvlawG
aomif;csDNyD;vmr,f/ tJ'DvdkvmwJhtcgrSm ckeuudkMunfajymovkdyJ qD;
*drf;udk vmMunfhwJhvlawGvnf;&Sdr,f/ EdkifiHudkvmMunhfwJholawGvnf;
&Sdr,f/ EdkifiHtoD;oD;uvmMurSmaygh/ tJ'DrSm jrefrm*Dwqdk&if 'gutqD
tESpfyJ/ ESpfaygif;(300) vlawG&JUESvHk;om;xJrSm jzwfoef;&SifoefvmwJh
*Dwqdkwm'gyJ/ uRefawmfwdkYu rsm;rsm;jyifqifxkwfvkyfxm;zdkYvdkw,f/
tJ'Dh twGuf uRefawmfjyif;jyif;jyjyqEeJY {NyDvwpfvvHk;udk BudK;pm;jyif
qifr,f/ 'Dbufu Mr.Hiroshi u atmf'D,dktif*sifeD,maygh/ olu
jrefrmjynfukd vmavhvmaomol/ olu jrefrm*Dwudk pdwf0ifpm;w,f/
uRefawmfu jrefrm*DweJYywfoufNyD;awmh wuodkvfrSmvnf; vkyfae
w,f/ *DweJYywfoufNyD;awmh qef;opfwmawGbmawGvnf; owif;u
&Sx
d m;wJt
h cgusawmh qufpyfrNd y;D awmh ILBC uq&mBuD;awGu wpfqifh
awGUoGm;w,f/ tJ'DrSmoleJYpum;ajymjzpfoGm;w,f/ olut&rf; udkpdwf
0ifpm;oGm;w,f/ tJ'rD mS oluDemo awGbmawGvyk o
f mG ;w,f/ olUEdik if H
u olUukrPDrSmjyefjyw,f/ 'DEdkifiHrSm 'DvdkvkyfwJhta&;BuD;wJh tpdwf
tydkif;wpfckudk vkyfzdkY&Sdw,fqdkwmeJY olUukrPDuvnf;ulnDr,fqdkNyD;
'g yxr OD;qHk;ajcvSrf;taeeJYulnDwmaygh/ tJ'geJYolwdkYa&mufvmw,f/
olUwdEYk ikd if u
H pufypn;f awGeYJ tukeo
f ,fvmNyD;awmh uRefawmfh pwl',
D kd
rSm&SdaewJhypnf;awGtukefvHk;udk z,fxkwfvdkufygw,f/ olwdkYpdwfBudKuf
tukefvHk; udk jyifqifw,f/ uRefawmfvkyfwJhtcsdefwdkif; reufqdk(8)em

&Dvmw,f? nqdk(9)em&DrSjyefw,f/ tJ'geJY uRefawmfwdkYwifjywJh (10)acG


uxif&mS ;wJh *DwtrsdK;tpm;awGukd wifjyxm;wmyg/ jrefrm*DwrSmtxif
u&jzpfwJh *DwyHkpHawGuRefawmfwifjyxm;wmyg/ qkdif;0kdif;awGeYJqdk&if
ewfcsif;awG&Sdr,f/ {nhfcHawG&Sdr,f/ r[m*Dwqdk&if uRefawmfwkYdxJu
ausmif;om;awGawmifrS r[m*Dwubkef;awmfzGJUawGrsm;w,f/ bk&if
tBudKufawG a&;wmrsm;w,fqdkwJhtjrifrsdK;awG&Sdygw,f/ uRefawmfjrif
dS ,f/ eufeufenf;enf;
wmuawmh tJ'x
D rJ mS wu,hf Love Song awG&w
cHpm;&wJh ckacwfxd&SifoefaewJh oDcsif;awG&Sdw,f/ tcspfoDcsif;awG
csnf;yJ oD;oefYwpfacGvkyfxm;w,f/ aemufNyD;awmh uRefawmfwdkYuAk'
bmomjzpfwJhtwGuf xl;rjcm;em;vdkoDcsif;rsdK;awG 'DvdkrsdK;oDcsif;awGudk
vnf; u,f&D*dk&DxJrSm pHkatmifxnfhxm;wJh 'D(10)acGudk 1Pakage taeeJY
vkyfxm;w,f/ 'gudk&vkdufwJholwpfa,mufu jrefrm*DweJYywfoufNyD;
awmh r[m*Dwaus;vuf*w
D ewfcsif;awGut
kd xdu
k t
f avsmuf avhvm
vdkY&wJhtqifh Sporte udkvnf; trsm;BuD;&wJhtqifh/ 'kwd,ajcvSrf;u
awmh jrefrmh*DwudkavhvmcsifwJh jrefrmjynfom;yJjzpfjzpf EdkifiHjcm;om;
yJjzpfjzpf? okawoeeJY ,SOfwJhacGawGudk uRefawmfzefwD;jzpfygw,f/
'kwd, ajcvSrf;uawmh jrefrmEdkifiHrSma&m? *syefEdkifiHrSmvnf; jrefrmh*Dw
udk pdwf0ifpm;rIursm;jym;vmygw,f/ bmyJjzpfjzpf r[m*Dwudkavhvm
csifwJholrsdK;awGtwGuf &,f'DjzpfwJhacGrsdK;udk uRefawmfjyifqifxm;
wmjzpfygw,f/ 'gNyD;&ifvnf; jrefrmh*DwudkurmuodavmufwJh uGmv
wDrDrD uRefawmfwdkYzefwD;xm;wJhtacGawGukd urmhtqihftwef;rDatmif
a&mufvmvdrhfr,fvdkYvnf; uRefawmfwdkY arQmfvifhygw,f/ uRefawmfwdkY
trsm;BuD; BudK;pm;&ygOD;r,f}}[kajymMum;cJhonf/
KZY

qifnDaemifouFef;wdkufydkif&Sifa':apmjr
aoqkH;rIESifUywfoufw&m;pD&ifa&;ESifU
Oya'a&;&maumfrwDrS owif;xkwfjyef
qifnaD emifouFe;f wdu
k yf ikd &f iS f a':apmjraoqk;H rIEiS fh ywfouf
w&m;pD&ifa&;aumfrwDr(S 7?3?2013)&uf &ufpjJG zifo
h wif;wpf&yf xkwf
jyefcJhonf/
if;owif;xkwfjyefcsufrSm]]Edik if aH wmftwGi;f w&m;pD&ifa&;ESiyhf wfouf epfemrI&o
dS nf
[k,q
l &olrsm;u w&m;pD&ifa&;ESiOhf ya'a&;&maumfrwDEiS hf w&m;Oya'
pdk;rdk;a&;ESifhwnfNidrfat;csrf;a&;aumfrwDwdkYodkY ay;ydkYwdkifMum;vsuf&Sdyg
onf/ (2002)ckESpf? Zefe0g&Dv(22)&uf? eHeuf(8)em&DtcsdefcefYwGif
&efukefNrdKU? trSwf(46)?A[ef;tkwfvrf;?a&TeHYom&yfuGuf?A[ef;NrdKUe,f&Sd
qifnDaemifouFef;wdkufydkif&Sif a':apmjronf vlrqefol vlwpfpk\
ya&m*jzifh aoqkH;cJhygonf/
xdefyifocsKif;wGif ydkif&SifrJhtavmif;tjzpf rD;oN*KvfcHcJh&NyD;
if;ydkifqdkifaompnf;pdrfOpmypnf;tm;vkH;ESifh wdkufwmtaqmuftODrsm;
tm;vnf; rormolvlwpfpkrS rSwfykHwiftwk? tdrfaxmifpkpm&if; twk
rsm; jyKvkyNf yD; tydik pf ;D 0ifa&mufaexdik cf MhJ uygonf/ if;wdo
Yk nf a':apmjr
\ arG;pm;xm;olrsm;jzpfaMumif; a':apmjr\rSwyf w
Hk iftwk? vufaAGtwk
rsm;jzifh w&m;k;H wGif w&m;0ifavQmufxm;cJMh uonf/ a':apmjrw&m;0if
pmcsKyfpmwrf;rsm;jzifharG;pm;xm;onfh ajr;jzpfol OD;0if;Edkiftm; if;&oifh
onfh ydik q
f ikd cf iG rhf sm;r&atmif w&m;olBuD;tcsKdU? w&m;a&;&m0efxrf;rsm;?
&JwyfzUJG 0ifrsm;? aopm&if;Xme? NrdKUe,fv0l ifrBI uD;Muyfa&;XmewdYk yl;aygif;
um enf;rsKd;pkHjzifh trIrSefray:ayguf&ef zkH;uG,fxm;cJhMuygonf/
&mZ0wfrIusL;vGefxm;olrsm;onf w&m;kH;wGif w&m;cGifwif
jyxm;onfuwpfrsKd;? &Jpcef;rS OD;0if;Edik f wdik Mf um;csuftm;ac:,lppfaq;
csdew
f iG w
f pfrsKd;xGuq
f Mkd uonf/ if;wd&Yk ,lxm;aom a&TaiG&wem ypn;f
rsm;tm; tok;H csvsuf trIreS rf ay:aygufap&ef cdik cf ikd rf mrmzk;H uG,x
f m;Mu
onf/
azmfjyygtrIudk tNidrf;pm;w&m;olBuD; a'gufwmwifatmif
at;rS pwifudkifwG,fppfaq;cJhaomfvnf; if;ajymif;a&TUoGm;csdefwGif
tNidrf;pm;w&m;olBuD; OD;[ef&SdefrS qufvufwm0ef,lppfaq;cJhonf/
OD;[ef&edS o
f nf oDvorm"djzifjh ynfph v
Hk suf ajzmifrh wfreS u
f efpmG ppfaq;cJh
onf/
yl;aygif;vdrv
f nfru
I sL;vGeMf uaomw&m;olBuD;tcsKdUESihf w&m;
a&;0efxrf;rsm;onf w&m;kH;csKyfw&m;olBuD; OD;[ef&Sdef\ (22?6?2010)
&ufpyJG g trdet
Yf m;azsmufzsufum y,fzsuftrdet
Yf m; &efuek w
f ikd ;f wGzJ uf
w&m;olBuD;(2)OD;ode;f udw
k rYkd S xyfrt
H rdecYf srSwjf cif;? if;csonft
h rdet
Yf m;
wGJzuf w&m;olBuD;(2)&efukefwdkif;w&m;kH;rS xyfrH wpfBudrf jyifqifcs
rSwfNyD;? 'kwd,ckdifw&m;olBuD;(1) a':,Of,Of[ef &efukeftaemufydkif;
ckid f w&m;k;H rSwpfBudrf trsKd;rsKd;csrSwaf eaMumif; OD;0if;Edik \
f wifjycsuf
t&od&Sd&onf/
,cktcg if;wdeYk nf;aygif;pkH vdrv
f nfaeaomtrIBuD; ed*;Hk csKyf
Zmwford ;f &eftwGuf w&m;vdOk ;D 0if;Edik t
f m; tarG(3)yk(H 1)ay;[k pD&ifcsuf
csum &mZ0wfrIBuD;udk rMumrD tqkH;owfMuawmhrnfjzpfonf/
OD;0if;Edik o
f nf w&m;olBuD;rsm;tygt0if w&m;a&;0efxrf;rsm;
yl;aygif;BuHpnfvrd v
f nfxm;aom &mZ0wfrt
I ay:ndE idI ;f ta&;,l vky&f ef
tBudrfBudrfurf;vSrf;rIudk vufrcHjiif;y,fcJhygonf/ tu,f vufcHcJh
ygu if;&oif&h xku
d af omtarGa0pk\ (3)yk(H 1)yk&H Edik rf nf[k ,lqEdik af omf
vnf; w&m;Oya'pdk;rdk;a&; xdcdkufysufjym;rIudk tm;ray;EdkifaomaMumifh
w&m;raMumif;t& qufvuf&ifqikd af jz&Si;f oGm;&ef vkyaf qmifcahJ Mumif;
od&Sd&onf/
if ; wd k Y u sL;vG e f a om&mZ0wf r I E S i f h y wf o uf a om tcsuf
tvufrsm;if;wdkYvdrfvnfxm;aom rSwfykHwiftwk? zciftrnftwk?
tdraf xmifpk pm&if;twk? arG;pm&if;pmcsKyftwkrsm;udv
k nf; oufqikd &f m
XmeBuD;rsm;odYk wifjywdik Mf um;xm;vQuf&ydS gonf/ enf;rsKd;pkjH zifh w&m;r0if
vdrv
f nf;xm;csufrsm;udk w&m;k;H ESi&hf pJ cef;xGucf sufrsm; tay: pdppfazmf
xkwfygu jzpf&yfrSefay:xGufvmrnfjzpfonf/
OD;0if;Edik rf ,
S ckupd u
ykd iG v
hf if;pGmwdik Mf um;rIEiS yhf wfouf Oya'
ESifhtnD&ifqdkifoGm;rnfjzpfaMumif; wdkif;Mum;csuftay: pkHprf;ppfaq;&m
wGif atmufygtwdkif; aqmif&Gufay;apvdkaMumif;wifjyxm;ygonf/
(u)&efukefwdkif;a'oBuD;vTwfawmfrS vGwfvyfaom pkHprf;ppf
aq;a&;tzGJU zGJUpnf;ay;yg&ef?
(c)pkpH rf;ppfaq;a&;tzGUJ wGif oDvajzmifrh wfreS u
f efonfOh ya'
ynm&Sifrsm;yg0ifzGJUpnf;ay;yg&ef?
(*)trsm;jynfoal &SUarSmufwiG f yGiv
hf if;jrifompGm pkpH rf;ppfaq;
&ef?
(C)owif;rD'D,mrsm;wufa&mufap&ef [l wifjycJhygonf/
w&m;pD&ifa&;r@dKif ajzmifhrwfBuHUcdkifap&efESifh EdkifiHom;rsm;
tay: w&m;Oya'pdk;rdk;rIjzifh umuG,fay;Edkif&eftwGuf aumfrwDESifh
twlodum?orm"djynfpkHaom Oya'ynm&SifrsmrS yl;aygif;&yfwnfoGm;
rnfjzpfonf/
Ou|(udk,fpm;)? OD;0if;axG;(tzGJU0if)? w&m;pD&ifESifhOya'
a&;&maumfrwD}}[lyg&Sdonf/
KZY

jynfolhvTwfawmfEdkifiHom;rsm;\ rlvtcGifUta&; 'Drdkua&pDta&;ESifU vltcGifUta&;qdkif&maumfrwDOu|


OD;aX;OD; jynfolhvTwfawmfodkhvma&mufavUvmMuolrsm;rsm;tm; trSmpum;ajymMum;
jynfolYvTwfawmfodkY vma&mufavhvmaom tajccHynm
txufwef;ausmif;rsm;rS bufpHkynmxl;cRefvli,frsm;ESifh rGefjynfe,f?
usdKufxNkd rdKUe,frS jynfaxmifpBk uHUcdik af &;ESizhf UHG NzdK;a&;ygwD0ifrsm; ESiahf wGUqHk
&mwGif [oFmwNrdKUe,fjynfolYvTwfawmfudk,fpm;vS,f? jynfolY vTwf
awmfEdkifiHom;rsm;\ rlvtcGifhta&; 'Drdkua&pDta&;ESifh vlYtcGifhta&;
qdkif&maumfrwDOu|OD;aX;OD;rS trSmpum;Mum;cJh&mwGifav;pm;tyfygaom jynfolYvTwfawmfOu|BuD;ESifh vTwfawmf
rSwm0ef&ydS *k Kd vfrsm;? ynma&;0efBuD;Xme\ tpDtpOftjzpf pkpnf; a&muf
&SdvmMuaom tajccHynmausmif;rsm;rS bufpHkynmxl;cRef vli,frsm;?
jynfaxmifpkBuHUcdkifa&;ESifhzGHUNzdK;a&;ygwD\ tpDtpOfjzifh wufa&mufvm
Muaom usdKufxdkNrdKUe,frS ygwD0ifrsm;tm;vHk; pdwf\csrf;om;jcif;udk,f
\usef;rm;jcif;wdeYk YJ jynfph MkH uygap? vma&mufavhvmMuoltm;vH;k rdrw
d Ykd
ud,
k w
f ikd &f UJ tusdK;? jynforl sm;&JUtusdK;ESihf Edik if aH wmf&UJ tusdK;twGuu
f s&m
u@u yg0ifaqmif&GufEdkifMuaom? EdkifiHhom; aumif;?orD;aumif;jzpf
MuygapvdkY OD;pGmqkawmif;&if; EIwfcGef;quftyfygw,f/
tckvdk EdkifiHawmf&JUa'otoD;oD;u vma&mufavhvmMuol
rsm;eJpY n
kH pD mG qHak wGUcGi&hf wJt
h csderf mS trSmpum;ajymMum;cGijhf yKwJh jynfoYl
vTwaf wmfOu|BuD;udv
k nf; txl;yJaus;Zl;wif&ydS gaMumif; OD;pGmwifjyvdk
ygw,f/ tckvkd trSmpum;ajymMum;cGi&hf wJt
h wGuv
f nf; txl;yJ*P
k ,
f l
0rf;ajrmufrdygaMumif; ajymMum;vdkygw,f/
uRefawmfuawmh [oFmwNrdKUe,f jynfov
Yl w
T af wmf ud,
k pf m;
vS,f OD;aX;OD;jzpfNyD;? jynfolUvTwfawmfuzGJUpnf;xm;wJh EdkifiHom;rsm;\
rlvtcGifhta&;? 'Drdkua&pDta&;ESifh vlYtcGifhta&;qdkif&m aumfrwD&JU
Ou|vnf;jzpfygw,f/
'DaeYavhvmolrsm; a&muf&adS eMuwJh ae&muawmh vuf&u
dS sifh
oH;k vsuf&adS eMuwJh ygwDp'kH rD u
kd a&pDpepfrmS Edik if aH wmftcsKyftcsm tmPm
&JU cufroH;k jzmjzpfwhJ Oya'jyKa&;? tkycf sKyfa&;ESiw
hf &m;pD&ifa&; wdt
Yk euf
Oya'jyKa&;udk wm0ef,laqmif&Gufvsuf&SdaewJh A[dktqifh jzpfwJh
jynfolYvTwfawmf? trsdK;om;vTwfawmf? jynfaxmifpkvTwfawmfawG&Sdae
ovdk jynfe,f? wdkif;a'oBuD;vTwfawmfrsm;&SdaeMuygw,f/ ygwDpHk'Drdku
a&pDpepft&ay:aygufvmwJhta&;ygwJh tcif;tusif;wpfckvdkY ajym&rSm
jzpfygw,f/
'Dvdkay:aygufvm&jcif;[mvnf; jynfolrsm;&JU qEtay:
tajcwnfNyD; ay:aygufvm&jcif;jzpfygw,f/ jynfolrsm;&JUt"du vdktif
qEukd tusOf;csHK;ajym&&if wnfNidraf t;csrf;rIezYJ UHG NzdK;wd;k wufru
I kd vdv
k m;
Muygw,f/ wnfNidrfat;csrf;rIr&SdwJhywf0ef;usifESifh wnfNidrf at;csrf;rI
udk xdcdkufysufpD;apEdkifwJhtjyKtrl? tajymtqdk? vkyfaqmifrIawGudkrvdk
vm;Muyg/ EdkifiHawmfudkcspfwJh jynfolwdkif;[mrdrdwdkY&JUjynf axmifpkEdkifiH
awmfBuD; t"GefY&SnfwnfwHhcdkifNrJa&;ESifh xm0pOfzGHUNzdK;wdk;wufa&;udk vdk
vm;Muovdk rdrdwdkYwpfOD;csif;pD&JU ynma&;? pD;yGm;a&;? usef;rma&;pwJh
vlrIpD;yGm;a&;b0zGHUNzdK;wdk;wufa&;wdkYudkvnf; vdkvm;Muygw,f/ jynfol
rsm;[mOya't&ay;tyfxm;aom Edik if o
H m;rsm;&JU rlvtcGit
hf a&;? 'Dru
kd
a&pDusifhpOfyg vlYtcGifhta&;rsm;udkvnf;&&SdcHpm;vdkMuygw,f/
uRefawmfw&Ykd UJ trdjynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmfBuD;[m a&S;ESpf
aygif;axmifcsDwJhumvupNyD; wdkif;&if;om;aygif;pHk pkpnf;aexdkifcJhMuwJh
ordkif;tpOftvmBuD;rm;wJh EdkifiHBuD;jzpfygw,f/ EdkifiHom;rsm;[m EdkifiH
awmftwGif;rSm a&maESmysHUESHYpGm at;twlyltrQyl;aygif;aexdkifcJhwJh EdkifiH
BuD;jzpfygw,f/ jynfolrsm;&JUvdktifqEudk jznfhqnf;ay;EdkifzdkYtwGuf
BuHKawGUjzwfoef;cJhMu&wJh yuwdtajctaeawGtay:rlwnfNyD; EdkifiH
awmf&JUordkif;aMumif;wpfavQmufrSm rdrdEdkifiH? rdrdjynfolawGUeJY qDavsmf
udkufnDrIt&SdqHk;aomvrf;aMumif;udk tcsdeftcgvdkuf a&G;cs,ftaumif
txnf azmfaqmif&GufaeNyDjzpfygw,f/
vuf&Sd ajymif;vJusifhoHk;aewJh ygwDpHk'Drdkua&pDvrf;aMumif;
tay: Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f u ]rSefuefwJhvrf;aMumif;udka&muf aeNyD?
ajymif;vJrIawG[m jrefqefwJhtwGuf r,HkEdkifatmifjzpf&ygw,f}vdYk
rSwcf sufjyKajymMum;rIawGuv
kd nf; 0rf;ajrmuf*P
k ,
f zl ,
G f Mum;odaeMu&
ygw,f/ 'Dvdkajymif;vJrIawG[m csufcsif;tckrS ay:ayguf vmwmr[kwf
ygbl;/ ygwDpHk'Drdkua&pDvrf;aMumif;udk pwiftoGiful;ajymif;wJhumv
jzpfwhJ (1988)ckEpS u
f ae tpd;k &tzGUJ uwdopmjyKzGUJ pnf;cJw
h hJ (2011)ckEpS f
txdumvtwGi;f t[eft
Y wm;? taESmuft,Su?f tcuftcJ? pdeaf c:rI
rsdK;pHkudk&ifqdkifausmfvTm;NyD;rS&&SdcJhjcif;jzpfygw,f/ EdkifiHawmftpdk;&? ygwDpHk
'Drdkua&pDpepfudk vdkvm;vufcHMuaom ygwDawG? vlrIa&;tzGJUtpnf;
awGeYJ jynfot
l m;vH;k &JU BudK;yrf;rIaMumifo
h m nifompGmul;ajymif;Edik cf jhJ cif;
aMumifhjzpfygw,f/
ajymif;vJusifhoHk;vsuf&SdwJh ygwDpHk'Drdkua&pDpepfBuD; quf
vuf&SifoefaezdkY uRefawmfwdkYtm;vHk;rSm wm0ef&Sdygw,f/ pepftopf
t&ay:aygufvmwJh ygwDawG? vTwaf wmfawGeYJ Edik if aH wmftpd;k &wdu
Yk jynf
olwpf&yfvHk;&JU pkpnf;nDGwfrIpGrf;tm;udk&,lNyD;qufvufBudK;yrf; t
aumiftxnfazmfoGm;Mu&rSmjzpfygw,f/
uRefawmfhtaeeJY toif;tzGJUawGygwDawG zGJUpnf;rIESifhywf
oufwJhtjrifudkvnf; BuHKBudKufvdkYwifjycsifygw,f/ b,ftvkyfudkrqdk
wpfOD;wnf;? wpfa,mufwnf;vkyfwmpm&if trsm;ESifhpkaygif;NyD; aqmif
&Gufwmu ydkNyD; xda&mufatmifjrifrI&Sdw,f/ wpfOD;wnf;wpfa,muf

wnf; pOf;pm;wmxuf trsm;u pkaygif;pOf;pm;wmu ydkNyD;rSefuefwJh


tajzudk &Edik w
f t
hJ wGut
f zGUJ tpnf;awGygwDawGzUJG Mujcif;jzpfw,fvYkd jrif
ygw,f/ wpfcg EdkifiHawmfeJY jynfolYtusdK;twGufygwDwpfckwnf;? tzGJU
tpnf;wpfckwnf;upOf;pm;qHk;jzwfwmxuf tawG;tac:t,l tqr
wlwyhJ gwDrsm;u tjyKoabmaqmifNyD; pkaygif;pOf;pm;Muwmu trSeu
f ef
qH;k txda&mufq;kH jzpfr,fv,
Ykd q
l wJt
h wGuyf gwDp'kH rD u
kd a&pDpepfuv
kd ufcH
cJhwmjzpfygw,f/ 'g[mtajccHuswJh ,HkMunfrIjzpfygw,f/
uRefawmfwdkY&JU jynfolYvTwfawmf? trsdK;om;vTwfawmfawG
rSm ygwDaygif;(18)ygwDu udk,fpm;vS,frsm;eJY wpfoD;yk*vudk,fpm;
vS,frsm; &SdaeMuygw,f/ jynfolYvTwfawmfOu|BuD;u EdkifiHeJYjynfol
rsm;&JUtusdK;twGuf vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,rf sm;taeeJY 0dik ;f pOf;pm;Mu&m
rSm yk*Kd vfp?JG yg wDp?JG t,l0g'pG?J a'opG?J bmompGaJ wGrMunfb
h EJ ikd if aH wmfeYJ
uReaf wmfwYkd tm;vH;k yg0ifaom Edik if o
H m;rsm;twGuf 0dik ;f 0ef;pOf;pm;MuygvdYk
tcgrvyf vrf;nTew
f t
hJ wdik ;f vTwaf wmfwiG ;f rSma&m? vTwaf wmfjyifyrSmyg
aqmif&Gufvsuf&SdaeMuygw,f/ uRefawmfwdkYtaeeJY ygwDpHk'Drdkua&pD
pepfrSm tjcm;aompepfrsm;ESifh rwlnDwJh t"duuswJh tcsufESpfcsuf
&Sdygw,f/ tJ'gawGuawmh EdkifiHawmftcsKyftjcmtmPmudk wpfOD; wpf
a,mufwnf;? wpfzUJG wnf;rSmrxm;bJ ]wwfEdkiforQ ydkif;jcm;oHk;pGJjcif;ESifh
tcsif;csif; tjyeftvSef xdef;ausmif;jcif;} wdkYjzpfygw,f/ EdkifiHawmf
tcsKyftcsm tmPm&JU cufroHk;jzmjzpfwJh Oya'jyKa&;udk vTwfawmfrsm;?
tkycf sKyfa&;udk tpd;k &tzGUJ rsm;eJY w&m;pD&ifa&;udk jynfaxmifpw
k &m;vTwf
awmf csKyfESifh w&m;vTwfawmfrsm;uwwfEdkiforQ ydkif;jcm;usifhoHk;MuNyD;
EdkifiHawmfESifh jynfolrsm;tusdK;twGuf wnfhrwfrSefuefrI&Sdap&ef tjyef
tvSex
f ed ;f ausmif;Mua&;jzpfygw,f/ tjyeftvSef xde;f ausmif;rIjyK&mrSm
tjypfwif tjypf&Smonfh oabmrsdK;r[kwfbJ EdkifiHawmfESifh jynfolrsm;
tusdK;twGuf aqG;aEG;? ndEIdif;? yl;aygif;tajz&Sma&;jzpfygw,f/ jynfol
rsm;uvnf; 'Drdkua&pDusifhpOfESifhtnD yl;aygif;yg0if aqmif&GufMuzdkYvdk
ygw,f/ 'Dvdk aqmif&GufvmEdkifwmESifhtrQ atmifjrifjynfhajrmufvmrSm
jzpfygw,f/
uReaf wmfwt
Ykd m;vH;k ,HMk unfBudK;yrf;wnfaqmufcMhJ uwJh ygwDpkH
'Drdkua&pDpepfBuD; qufvuf&Sifoefcdkifrm;a&;twGuf uRefawmfwdkYtm;
vHk; pkpnf;nDnmpGmeJY pOfqufrjywf BudK;yrf;aqmif&GufaeMu&OD;rSjzpfyg
w,f/ &&SdNyD;wJh ygwDpHk'Drdkua&pDtajccHaumif;awGudk [efYwm;? aESmuf
,Su?f ysufp;D apEdik w
f hJ rnfonfah oG;xd;k vIaYH qmfr?I vkyaf qmifr?I pdeaf c:rI
rsdK;udkrqdk rjywfaomowd rSefuefaomtodw&m;wdkYjzifh atmifjrifpGm
ausmfvTm;EdkifMur,fvdkYvnf; ,HkMunfygw,f/
uRefawmfwdkYEdkifiHwGif;rSm wnfNidrfrIudkysufjym;apwJh jzpfpOf
awG jzpfyGm;aewmudk tm;vHk;Mum;odaeMurSmjzpfygw,f/ rMumao;rDu
uRefawmfrdwDvmudka&mufcJhygw,f/ rdwDvmNrdKU[m uRefawmfwm0ef(2)
Budrfxrf;aqmifcJh&wJh NrdKUjzpfygw,f/ rdwDvmNrdKUol^om; tm;vHk;eD;yg;eJY
cifrifygw,f/ rdwDvmrSmjzpfpOfawGjzpfyGm;aepOfrSm tkyfcsKyfa&;t& wm
0ef&SdolawGeJYa&m? um,uH&Sifrsm;eJYyg tquftoG,f rjywf&ygw,f/
pwifjzpfymG ;cJw
h jhJ zpfpOftay:taMumif;jyKNyD; qufvufjzpfymG ; cJrh rI sm;[m
um,uH&Sifrsm;twGufomru rdwDvmrSmaexdkifolrsm; twGufa&m
rdwDvmeJYqufEG,fcifrifMuolrsm;twGufyg pdrf;rcsrf;ajrUp&m ted|mHk
tjzpfqdk;awGjzpfygw,f/ xdcdkufysufpD;MuolawG[m rdwDvmrSm ESpf&Snf
vrsm;twlwuGaexdkifMuwJh oduRrf;cifrif&ifESD;MuwJh rdwDvmom;rsm;
jzpfMuygw,f/ b,folrS'DvdktjzpfrsdK;udk vufrcHvdkMuygbl;/ 'gaMumifh
'DjzpfpOfawGjzpfymG ;atmif yg0ifMuoltm;vH;k Oya't&xdxad &mufa&muf
ta&;,lomG ;Edik af &;eJY yHrk eS t
f ajctaetwdik ;f tjrefq;kH jyefvnfa&muf&dS

a&;[m jynforl sm;&JUwlnw


D q
hJ Ejzpfygw,f/ rdwv
D mjynforl sm;eJY oHa,m
ZOf&SdolwpfOD;taeeJYa&m jynfolYtusdK;udkaqmif&Guf&rnfh ygwD0ifwpfOD;
taeeJYa&m jynfolYvTwfawmfuzGJUpnf;ay;xm;wJh EdkifiHom;rsm;\ rlv
tcGifhta&;? 'Drdkua&pDta&;ESifh vlYtcGifhta&;qdkif&m aumfrwD Ou|
wpfOD;taeeJYyg oGm;a&mufNyD; yHkrSeftajctaeawGr&Sdao;wJh rdwDvm
NrdKUol^om;rsm;eJY awGUqHyk yhH ;kd ulnaD y;cJyh gw,f/ tvm;wljzpfpOfrsdK; jzpfymG ;
atmif vkyaf qmifMuolawGuv
kd nf; Oya'ESit
hf nD xda&mufpmG tjypfay;
ta&;,leYJ xyfrrH jzpfymG ;atmifvnf; xda&mufw[
hJ efw
Y m;umuG,rf rI sm;
aqmif &Guaf eMurIrsm; 'kua &mufaeol 'kuo
nftm;vH;k udk yHyh ;kd ulnaD &;
eJY yHrk eS t
f ajctaeudk jyefvnfa&muf&adS &;twGuv
f nf; uRefawmfwt
Ykd m;
vH;k rdwv
D mNrdKUol^NrdKUom;rsm;eJt
Y wl 0dik ;f 0ef;yg0ifaqmif&u
G v
f suf &SMd uyg
w,f/
jzpfpOfwpfcjk zpfymG ;vmwdik ;f aumvm[vowif;awG ysHUvGirhf I
rsm;[mvnf; aoG;xdk;vIHYaqmfrIrsm;tjzpf ajymif;vJoGm;wwfygw,f/
jzpf&yfrSefudk tjrefqHk;odatmif xkwfjyefEdkifzdkYvdkovdk jzpf&yfrSefudk rod
ao;rD ra&&mwJt
h Mum;owif;eJY txde;f tcsKyfrw
hJ ek jYf yefrrI sdK; rjyKvkyo
f ifh
bl;vdkYjrifygw,f/ jzpfpOfwdkif;tay: wkHYjyefrIrsm;&SdaeMurSm jzpfygw,f/
'Dvdk wkHYjyefrIawGudkcGJjcm;qef;ppfMunfhr,fqdk&if rdrd&JUcHpm;csufrsm;eJY
wkjYH yefrrI sdK;? qifjcifww
kH &m;eJw
Y jYHk yefrrI sdK;? qifjcifww
kH &m;rJph mG eJY todpw
d f
aysmufNyD; wkHYjyefrIrsdK;udkqdkNyD; awGUMu&rSmjzpfygw,f/ b,fudpudkrqdk
rdrd cHpm;csufeJYwkHYjyefwmrsdK; qifjcifwHkw&m;uif;rJhpGmeJY todpdwfaysmuf
NyD;wkYH jyefwmrsdK;[m tpGe;f awGjzpfNyD;aemifraS emifw&wJh xyfqifq
h ;kd usdK;
awGom jzpfyGm;aprSmjzpfygw,f/ qifjcifwHkw&m;xm;NyD; Oya'aMumif;
eJt
Y nD w&m;enf;vrf;wus ajz&Si;f a&;udk tm;vH;k yl;aygif; aqmif&u
G Mf u
rSom tedXmHktjzpfqdk;awGeJY a&SmifvTJEdkifMurSmjzpfygw,f/ 'Dvdk tpGef;
a&mufwhJ wkjYH yefrrI sdK;udv
k nf; Oya'ESit
hf nDumuG,w
f m;qD;Mu&rSmvnf;
yg0if aqmif&GufMuzdkYvdkygw,f/
,aeY vma&mufavhvmMuolvli,fawG[m aemifwpfcsdef
rSm EdkifiHawmf&JUwm0efawGudk us&mu@u ykcHk;ajymif;wm0ef,lMu&rnfh
olawGjzpfygw,f/ rdrdwdkYtwGuf ta&;tBuD;qHk;tcsdef[mvuf&Sd tcsdef
yJjzpfygw,f/ rdrdwdkYtwGuf ta&;tBuD;qHk;tvkyf[m vuf&Sd tvkyfyJ
jzpfygw,f/ vma&mufavhvmcsdefrSm rdrdwdkYtwGuftusdK;&Sd atmifrSwf
om;avhvmMuyg/ pmayoifMum;aepOfumvrSm pmayavh vmoifMum;
rIudkyJtmHkpdkufNyD; BudK;pm;MuzdkYrSmMum;vdkygw,f/ uRefawmfhtaeeJY tck
tcsdefrSm vli,fawGvdk pmoifcef;awGrSmwufa&mufNyD; oifMum;EdkifwJh
tcGit
hf a&;awG r&Sad wmhygbl;/ 'gaMumifu
h Refawmht
f aeeJY pmoifMum;ae
Muol ausmif;om;^olrsm; tqifajyapa&;twGuu
f ykd J vTwaf wmfwiG ;f rSm
a&m vTwaf wmfjyifyrSmyg ,HMk unfcsufwo
l rl sm; apwem&Sirf sm; Edik if aH wmf
tpdk;&wdkYeJYaygif;pyfNyD; aqmif&Gufay;vsuf&Sdygw,f/ vli,fvl&G,frsm;
taeeJY avhvmqnf;yl;zdYk tcGit
hf cgaumif;eJY BuHKBudKufaecsed rf mS odatmif?
wwfatmifavhvmoif,Ml uyg/ vlBuD; olr? rdb? q&mrsm;&JUqdq
k ;kH rrIukd
vnf; cH,lvdkufemNyD; vdrma&;jcm; &Sdatmifvnf;aeMuyg/ odHkwwfHk
omrubJ odwmwwfwmawGudk tvdrmw&m;qifjcifwHkw&m;eJY xdef;
csKyfEikd Nf yD; rdrw
d &Ykd UJ tusdK;? rdrw
d rYkd o
d m;pk&UJ tusdK;? rdrw
d jYkd ynforl sm;&JUtusdK;
Edik if aH wmf&UJ tusdK;twGuf tm;xm;&wJh om;aumif;orD;rGerf sm; jzpfMuyg
apvdkYqkawmif;&if; ed*Hk;csKyftyfygw,f}}[k ajymMum;cJhonf/ KZY

pwk'domtvSLawmfr*Fvmodkhyg0ifvSL'gef;
ukov
kd jf yKEikd f
urmolurmom;rsm;? Edik if o
H El ikd if o
H m;rsm; &m
oDOwkab;'Pf uyfBuD;(3)yg;? obm0tE&m,fESihf
Oyap'uHwdkYrS uif;a0;ap&ef &nfoef (2012)ckESpf
(1)vydkif;rSp wpfvwpfBudrf tBudrf(100)xd ewfpif
wpf&m q&mawmfBuD;onf jzLpifoef&Y iS ;f aom 'g,um
'g,dumrrsm;ESifhtwl opm"d|mefpwk'domudk e,fvSnfh
ykHrSef auR;arG;vSL'gef;vQuf&Sd&m {&m0wDwdkif;a'oBuD;?
[oFmwNrdKU? q,fxyfBuD;bk&m;wGi(f 75)Budraf jrmuf pdef
&wkpwk'Domudk(12?5?2012)&uf? (1375)ckESpf? uqkef
vqef;(3)&uf? we*FaEGaeY? eHeuf(9)em&DwGif oHCm
awmftyg; (3000)tm; qGrf;avmif;vSLNyD; EdkifiHolEdkifiH
om;wdik ;f tm; pwk'o
d mxrif;[if;vsmrsm; auR;arG;rnf
jzpfygaomaMumifh rnforl qdk yg0ifvLS 'gef;Edik Mf uaMumif;
od&onf/ yg0ifvSL'gef;vdk olrsm;taejzifh oefvsifNrdKU?
ewfpifwpf&mausmif;wdkufodkYqufoG,f vSL'gef;EdkifMu
aMumif; od&Sd&onf/
KZY

13

,ciftywfrStquf
rlvu rd;k eJoUkd c&D;pOfqx
JG m;aomfvnf; rd;k eJNrdKUwpf0u
kd Ef iS hf NrdKUe,ftwGi;f &Sd wdik ;f &if;om; aus;&Gmrsm;odUk rnfoUkd oGm;Murnfurkd l
tpDtpOfqrJG xm;&ao;ojzifh ]0if;arwm} wnf;cdck ef;ydik &f iS f a':eef;EGUJ EGUJ OD;\armifEiS hf nydik ;f wGiaf qG;aEG;&onf/BudKwifEd idI ;f p&mrvdb
k J
"gwfyHkrsm;dkuf&ef aumif;aomae&mrSm &Srf;jynfe,frSaps;rsm;jzpfonf/&Srf;jynfe,f&SdNrdKUrsm;\ aps;aeUrsm;rSmig;&ufwpfaps;jzpf&maemuf
wpfaeUrSm uRefawmfjzwfausmfNyD;cJhaom ]erfhpef}aps;aeUjzpfaeonf/ ]erfhpef}aps;aeUNyD;vQif ]vif;ac;}aps;aeUjzpfonftwGuf
'DuaeU ]erfhpef}aps;odkU eHeufydkif;oGm;NyD;aeUv,fydkif;wGif rdk;eJNrdKUay:bk&m;rsm;ESifh txifu&ae&mrsm;odkUoGm;a&mufrnf[k qHk;jzwf
vdkufonf/aemufaeUrSvif;ac;aps;aeYtygt0if vif;ac;a'ovlaerI b0yHkpHrsm;ESifh Icif;rsm;dkuful;&efpdwful; &onf/erfhpefaps;
aeUwGif erfhpefNrdKUe,faps;twGif;&Sd ],if;}wdkif;&if;om;rsm;vma&muf aps;a&mif;aps;0,fjyKvkyfavh&Sdonf/ ,if;wdkif;&if;om;wdkUonf
ytdUk wdik ;f &if;om;rsm;uJo
h Ukd rdrw
d Ukd \ d;k &m0wfprkH sm;udk tNrJwrf;jrwfE;dl pGm0wfqifavh&o
dS rl sm;jzpfonf/ jrefrmEdik if t
H wGi;f &Sd wdik ;f &if;om;
jynfe,ftawmfawmfrsm;rsm;odkU uRefawmfa&mufzl;onfjzpf&m omreftcsdefwGif uRefawmfwdkUenf;wl0wfqifNyD; dk;&m0wfpHkudkawmhol
wdkU\yGJawmfrsm;wGifomtrsm;qHk;0wfqifMuolrsm;jzpfMuonf/ bmomaA'ynm&Sifrsm;\ okaooecefUrSef;csuft& ],if;} wdkif;&if;
om;rsm;onf rGefcr,ftEG,f (Mon Khmer Sub Family)0ifrsm;jzpfMuonf/ jrefrmEdkifiHwGif rGefcr,fpum;udk rGeftpk? yavmif0-,if; tpkESifh arsmif-a,miftpk[lcGJjcm;xm;&m ,if;wdkif;&if;om;wdkUonf &d-,ef(i)tpkcGJwGif yg0ifMuonf/&d-,ef(i)tpk0ifwGif
&Sr;f trsdK;om;rsm;u ],efvef}[lac:qdak om ],if;euf}ESihf ],efquf}[lac:qdak om ],if;usm;} wdUk yg0ifMuonf/ ,if;eufwUkd onf
olwUkd ud,
k o
f w
l Ukd ]&efath}[kac:qdNk yD;? ,if;usm;wdUk urlow
l Ukd ud,
k o
f w
l Ukd ]&[ef,}kH [kac:Muonf/ trSepf ifppf ,if;eufEiS hf ,if;usm;wdUk
wGif t0wfteufa&mif0wfjcif;ESifh t0wfteDESifhtjzLusm;0wfqifjcif;omuGmjcm;Mujcif;jzpfonff/
jrefrmEdik if t
H wGi;f odUk pwif0ifa&mufcsdeu
f wtef;(yavmif)wdik ;f &if;om;rsm;ESihf twlaecJMh u &mrSa&TUajymif;awmif,mvkyu
f ikd f
Muolrsm;jzpfonfhtwGufa&Munf&mjrufEk&modkUajymif;a&GUcJhNyD; ,ckaexdkif&m&Srf;jynfawmifydkif;erfhpeftwGif;odkU a&muf&Sdvmjcif;
jzpfrnf[k,lqMuonf/ ,if;wdkif;&if;om;rsm;onf erfhpefNrdKUtwGif; erfh[dk; ? aemifvsH ? vdGKifqif? aemifodk? qefcgxGef; ? 0rfa*G?
vdGKifiH ? erfh[dkif; ? 0rfuGrf; ? 0rfyef ponf&Gmrsm;wGifaexdkifMuNyD; vlOD;a&rSmvnf; axmif*Pef;rQom&Sdonf[kqdkonf/
rd;k eJEiS ehf rfph efrmS (1)em&DccJG efUc&D;&Sd ojzifh rd;k eJrrS euf (6)em&D xoGm;Muonf/uRefawmf\ armfawmf,mOfarmif; ]udn
k iD ,f}
qdo
k rl mS vnf; awmifBuD;om;jzpfNyD; ,cifu&Sr;f jynfe,fwpfciG w
f iG f ukew
f ifum;rsm;udak rmif;ESicf o
hJ jl zpfonf/ olonf um;armif;uRrf;
usifonft
h jyif vrf;rsm;udt
k BudrBf udraf &mufz;l ojzifh e,fajrtaMumif;udv
k nf;rsm;pGmodojl zpfonf/ rd;k eJEiS ehf rfph eftMum; [du
k zf wf
qdkonfh&GmBuD; ra&mufrDvrf;ab; vDql&Gmwpf&Gm&SdNyD; vDqlwdkif;&if;om;rsm;\ vlaerIb0yHkpHrsm;dkuful;Ekdif&ef um;&yfay;onf/
rdk;eJNrdKUe,ftwGif;&Sdaom vDqlwdkif;&if;om;rsm;\ 0wfpm;qif,ifrIrSmylwmtdk vDql ? jrpfBuD;em; Aef;armfzufuvDql? rdk;ukwf? rdk;
rdwfzufuvDql wdkUESifhrwluGJjym;jcm;em;Muonf/ ,ckvDql&GmwGifawGU&aom vDqlwdkif;&if;om;rsm;onf vDqldk;&m0wfpHkudk tjrwf
wEdk;0wfqifxm;Muolrsm;jzpfaomfvnf;olwdkU\wJtdrfrsm;a&SUwGifrl olwdkUtoHk;jyKaomacwfrDarmfawmfqdkifu,frsm; &yfxm;Muonf
udv
k nf;awGU&onf/ xdUk tjyifvq
D 0l wfp0kH wfqifxm;aom orD;ysdKav;wpfO;D rSmvnf; vufwpf0g;pm a&'D,akd v;wpfv;kH udek m;ESiu
hf yf
vrf;avQmufumem;axmifaeonf udkvnf;awGU&onf/ [dkufzwf&GmESifh erfhpef&Gm tMum;BuD;rm;us,fjyefUvSonfh ,mcif;BuD;twGif;
pkaygif;xGef,ufaeMuonfh vl 50 cefU&SdtrsdK;orD; tkyfpkwpfpkudkawGU&ojzifh um;&yfNyD;"gwfyHkdkufMuonf/ ],if;} wdkif;&if;olrsm;
jzpfNyD;d;k &m0wfpEkH iS w
hf pf0uf? acwfay:xrD?tusEiS w
hf pf0ufcefU&So
d nf/ olwUkd xGe,
f ufpu
kd yf sdK;aeonfh ,mcif;ab; opfyifBuD;atmufwiG f
armfawmfqdkifu,f tpD;(20)cefU &yfxm;onfudkawGU&onf/ dk;&mrysuf pkaygif; ,mcif;jyKvkyfaeaom ],if;} wdkif&if;om;wdkU\
vlaerItqifhtwef;rnfrQjrifhrm;aeonf udkcefUrSef;rdonf/ rdk;eJ? erfhpef vrf;wpfavQmufwGif armfawmfqdkifu,frsm;? axmfvm*sDrsm;?
oHk;bD;armfawmfqdkifu,f (olwdkUtac: qefavmh) rsm;ay:wGif awmif,moGm;olrsm;? aps;0,foGm; olrsm;? O'[dkoGm;vmvsuf&Sdonf/
armfawmf,Ofarmif; udknDi,fuum;csif;a&Smif&wmu jyemr&SdaMumif;ESifh qdkifu,frsm;udkom*kpdkufae&aMumif;ajymjyonf/
erfhpefaps;twGif; wdkif;&if;om;aygifpHkvma&muf a&mif;0,fvsuf&SdNyD; aps;aeUvnf;jzpfojzifh omrefaeUxufydkrdkpnfum;
vsuf&SdonfudkawGU&onf/ NrdKUe,ftwGif; wdkif;&if;om;aus;&Gmrsm;rS wdkif;&if;om;rsm; rdrdwdkUxGufukefESifh[if;oD;[if;Guf vma&muf
a&mif;csMuNyD; rdom;pktwGuf vdt
k yfaomypn;f rsm;udk erfph efaps;rS 0,f,o
l mG ;Mujcif;jzpfonf/ rd;k eJ axG^tkypf m&if;t& NrdKUe,ftwGif;
ajr{upkpkaygif; (4)odef;(7)aomif;ausmfwGif pdkufysdK;Edkifonfhajr (3)odef; (8)aomif;cefUom&SdNyD; rpdkufysdK;Edkifonhfajr (1)aomif;(8)
axmifausmfcefU&Sd aeao;aMumif;od&onf/ tom;wifpdkufysdK;ajrwGifvnf; ,majrtaeeJU (2)odef;(7)aomif;cefU&SdNyD; v,f^ajr
(9)axmifausmfcefUom&Sdonf/ a'owGif;aexdkifonfh vlOD;a&ESifhqefpdkufysdK;xkwfvkyfrIwGif qefzlvHkrI&mcdkifEIef;onf 198.2 &Sdonf/
rdk;eJ?erfhpef NrdKUe,fwGif ajryJ?ESrf;?aeMum?yJykyf? yJwDpdrf;?yJpif;iHk?csufBuH?taphxkwfajymif;ESifh0g pdkufysdK;Muonf/erfhpefrStjyef rdk;eJNrdKUe,f
taxGaxGtkyfcsKyfa&;OD;pD;Xme? NrdKUe,ftkyfcsKyfa&;rSL; OD;jrwfausmf udk0ifa&mufawGUqHk rdrdudk,fwdkifrdwfqufNyD; uRefawmfvm&jcif;
taMumif;&if;? vkyfaqmifrnfhtpDtpOfrsm; ESihfuRefawmfoGm;rnfh c&D;rsm;udk &Sif;vif;wifjyvdkufonf/xdkUtjyif OD;jrwfausmfem;
vnfEikd &f ef uRefawmfxw
k af 0cJah om "gwfypkH mtkyu
f v
kd nf; erlemjyocJ&h m OD;jrwfausmfrS rd;k eJNrdKUe,fEiS hf ywfoufonfh vuf&adS 'oqdik &f m

14

tcsuftvufrsm;udk uRefawmftm;ay;onf/ 'dtjyif uRefawmfomG ;&efa&G;cs,fxm;onfh rd;k eJru


S sdKif;awmif;vrf;aMumif; tpm;vHNk cHKa&;
ydkrdkpdwfcs&onfh erfhpef?cdkvef?usdKif;awmif;vrf;aMumif;udk ajymif;vJtoHk;jyKyg&eftBuHjyKonf/
rd;k eJNrdKUe,f jyefMum;a&;ESijhf ynfoUl qufqaH &;OD;pD;Xme? wm0efc?H 'kO;D pD;rSL; OD;rsdK;GeUf a&TxrH S rd;k eJordik ;f aMumif;ESiyhf wfouf
pmtkypf mwrf;rsm; &&SEd ikd af &;SEd idI ;f &m OD;rsdK;Geaf &TrS rd;k eJEiS hf ygwfoufonfh pmtkypf mwrf;r&Sad Mumif;? odUk &mwGio
f &l mS azGpak qmif;xm;aom
rd;k eJapmfbmG ;rsm;\ ordik ;f ESirhf ;kd eJ&adS pwDrsm;\ordik ;f vufa&;rlwpfc&k adS Mumif;? xdv
k ufa&;rlukd wpf&u
G cf sif;"gwfykH u
kd Nf yD; pD'jD zifx
h nfah y;
vdu
k rf nfjzpfaMumif;ajymNyD;xnfah y;vdu
k o
f nf/ OD;rsdK;Geaf &Txnfah y;vdu
k af om vufa&;rlrsm;udk rnfonfah e&mu&&So
d nfukd rodvu
kd f
&aomfvnf; jrefrmou&mZf 911 ckESpfrS 1323 ckESpfxd (c&pfou&mZf 1549 rS 1961 xd) rdk;eJNrdKUudk apmfbGm;BuD; apmydwf[HkcG
wnfonfhESpfrS 1952 ckESpf rdk;eJapmfbGm;p0fjynfhtmPmpGefUtNyD; e,fcsKyfOD;cGeftkef;acgif acw,m,DtkyfcsKyfcJhonfh 1961 ckESpftxd?
ESpfaygif; (412) ESpfudk wpfESpfcsif;tvdkuf rdk;eJapmfbGm;tqufquf\ ordkif;aMumif;rsm;ESifh rdk;eJNrdKUay:&Sd bk&m;apwDtoD;oD;\ordkif;
aMumif;rsm;rSwfwrf;xm;&SdcJhrIudk tHMo0rf;ompGm&&Sdvdkufygonf/
NrdKUe,ftaxGaxGtkyfcsKyfa&;OD;pD;XmeHk;tygt0if NrdKUe,fpm&if;Hk;? NrdKUe,ftcGefHk;? NrdKUe,f jyef^qufHk; ponfwdkUonf
rdk;eJa[mfeef;0if;BuD;twGif;zGifhvSpfxm;jcif;jzpfonf/ rdk;eJa[mfeef;BuD;rSmESpfxyfwdkufjzpfNyD; c&pfou&mZf 1952 ckESpf? rdk;eJNrdKU\
aemufq;kH apmfbmG ;BuD;p0fjynfu
h apmfbmG ;tmPmrpGeUf rD aemufq;kH aqmufvyk cf jhJ cif;jzpfonf/1931 ckEpS w
f iG f apmfbmG ;BuD;p0fjynf\
h zcif?
apmfbGm;BuD;p0fausmf[dk; vufxufu yxra[mfeef;udk aqmufvkyfcJhaomfvnf; 1954 ckESpf? *syefwyfrsm; ppfHI;qkwfcGgcsdefwGif
a[mfeef;udkrD;wifdIUcJhojzifh yxra[mfeef;BuD;rSm ysufpD;oGm;cJhaMumif;od&onf/
,cka[mfeef;BuD;\ a&SUwGif tjrifhay 30 ausmfcefU&Sdaom uRef;wdkifBuD;ESpfwdkifudkawGU&onf/ uRef;wdkifBuD;\atmufajc
ywfywfvnf\ xdyw
f iG Mf umzl;o@mefxq
k pfxm;aom uRef;wdik rf sm;ywfvnfpu
kd x
f m;onf/ uRef;wdik Bf uD;\xdyzf sm;wGif uRef;opfacsmif;
rsm;jzifh xD;yHko@mef? ow*HyHkpH'DZdkif;az:xm;onf/ xdkuRef;wdkifBuD;udk ]rmvdefwdkif} [kac:MuNyD; jrefrmou&mZf 1253 ckESpf?c&pf
ou&mZf (1891)ckEpS ?f rd;k eJapmfbmG ;BuD; p0fa&TMunfvufxufwiG pf u
kd x
f w
l nfaqmufcNhJ yD; (1930)ckEpS w
f iG f rd;k eJapmfbmG ;BuD; p0fausmf[;kd rS
rmvdefwdkifBuD;udk topfjyefvnfwnfaqmufcJhjcif;jzpfonf[kod&onf/ ,cifu ,if;rmvdefwdkifxD; 3 qifhudk 0g;ydk;wpfvHk; xyf
qifhqufNyD;0g;xdyfwGif ,kefkyfygaomtpdrf;a&mif? t0ga&mif? teDa&miftvHvTifhxlum ESpfpOfusif;yNrJjzpfonfh oDwif;uRwf rD;
xGe;f yGrJ sm;wGif qDr;D cGux
f eG ;f Sd jcif;jzpfonf[q
k o
kd nf/ xdo
k Ukd xGe;f S&d mwGif rmvdew
f ikd x
f yd w
f iG f pufo;D rsm;wyfqif t&yfav;rsufEmS
odkU BudKwpfacsmif;pDqGJum xdkBudK;wpfacsmif;ay:wGif &Srf;puLjzifhjyKvkyfxm;aom rD;yHk;(45)yHk; ESrf;qDxnfhxm;aomqDrD;cGufrsm;xGef;
vsufwm0womewfjynfrq
S if;vmaom Ak'j rwfpmG bk&m;\0gawmf(45)0gudk BudKqdyk al Zmfaomtaejzifx
h eG ;f Sjd cif;jzpfonf [k&iS ;f jyonf/
xdkUtjyif a[mfeef;0if;twGif;wGif 10 aycefUjrifhaom tkwfcHkBuD;wpfckay:wGif ESpfayausmfcefUjrifhonfh ykqpfwkyfxdkif[efEGm;
vm;Oz aMu;kyw
f pfcw
k ifxm;onf/ tkwcf BkH uD;aemufwiG f &Sr;f jynfe,ftvHut
kd v,fwiG x
f m; ab;wpfzufwpfcsufpw
D iG af xmif
xm;aom &Sr;f tk;d pnfyykH g 'DZikd ;f wpfcu
k kd Vinyl jzifh du
k Ef ydS
f aemufcjH yKxm;onf/ xdak Mu;kyEf mG ;yg;pyftwGi;f rS a&ydu
k w
f pfcx
k u
G af eNyD;
a&yef;xGufyHk&onf/arm&pfaumvpfa&;om;onfh ]ae0ifbk&ifrsm;} pmtkyfwGifvnf; xdkEGm;kyfESifh ywfouf ]]a[mfeef;0dkif;xJwGif
EGm;vm;Oz aMu;kyw
f pfcak wGU&onf/ [dEL vuf&mjzpf[efwo
l nf/ xdk yk x
f rk ;kd eJoUkd b,fyakH &mufvmonfukd rnforl QrajymEdik x
f ckd P
rS yifapmfbmG ;ESihf r[ma'0DwUkd a[mfxrJ x
S u
G v
f monf/ olwUkd "gwfyu
kH kd EGm;kyx
f ak b;rSm du
k ,
f v
l u
kd o
f nf/ESmacgif;yg;pyfxrJ aS &yef;wpfck
yef;xGufaeonf}}[kazmfjyxm;onf/ uRefawmftm; NrdKUe,ftaxGaxGtkyfcsKyfa&;OD;pD;XmerSay;vdkufaom rdk;eJESifhywfoufonfh
a'owGif;xl;jcm;onfhtcsufrsm;wGifrl ]rdk;eJNrdKUe,f? a[mf0ef;usiftwGif; &Srf;jrefrmcspfMunfa&;txdrf;rSwftjzpfpdkufxlonfh rmvdef
wdkifESifh EGm;aMu;kyfwdkUyg&Sdonf[kazmfjyxm;onf/ uRefawmfESifhvdkufygvmaom wnf;cdkcef;ydkif&Sif\armif? rdk;eJNrdKUom;uawmh EGm;vm;
OzaMu;kyfrSm xdkif;EdkifiHrSvufaqmif&jcif;jzpfaMumif;? ,ckjyoxm;aomEGm;rSmEGm;xD;jzpfNyD; xdkif;EdkifiHwGifEGm;raMu;kyf&SdaMumif;
'Pm&D yHkjyifwpfckESifh qufEG,fajymjyonf/
odkU&mwGif jyef^quf? 'kOD;pD;rSL; OD;rsKdGefUa&Tay;vdkufaomvufa&;rljzifhjyKpkxm;onfh tcsuftvufrsm;wGifrl
]]jrefrmou&mZf 1241 ckEpS w
f iG f usdKif;awmif;NrdKUpm;bke;f BuD;vlxu
G x
f u
G v
f (l rl;vde)f onf rd;k eJapmfbmG ;BuD;p0fa&TMunfukd pwifawmfveS f
ykeu
f ef wdu
k cf u
kd yf gonf/ ou&mZf 1245 ckEpS w
f iG f rd;k eJapmfbmG ;BuD;ppf;HI NyD; usdKif;wHNk rdKUodUk xGuaf jy;wdr;f a&Smif usdKif;wHak pmfbmG ;BuD;xH
cdkvIH&ygonf/ ou&mZf 1246 ckESpfwGif usdKif;awmif;NrdKUpm;bkef;BuD; vlxGufrl;vdef rdk;eJapmfbGm;BuD;tjzpf acwtkyfcsKyf&ygonf/
ou&mZf 1250 ckESpftwGif; usdKif;awmif;NrdKUpm;bkef;BuD;vlxGuf rl;vdefudkt*Fvdyfppfwyfuzrf;qD;oGm;cJhygonf/ ou&mZf 1251
ckESpfwGif rdk;eJapmfbGm;BuD; a,mufzawmf (p0faemfcrf;vdIif)ESifh t*Fvdyfppfwyftiftm;(500)wdkUY usdKif;wHkodkU oGm;NyD; apmfbGm;BuD; p0f
a&TMunfukd jyefvnfBudKqdak c:aqmifvmonf/ usKd if;wHak pmfbmG ;BuD;u rd;k eJapmfbmG ;BuD;p0fa&TMunfukd ud;k uG,Ef ikd &f ef rdik ;f yl;bk&m;wpfqEl iS hf
paeeHjzpfonfh EGm;aMu;kyfwpfaumifudk vufaqmiftjzpfay;tyfygonf/ rdk;eJapmfbGm;p0fa&TMunfvn;f usdKif;wHkapmfbGm;BuD;udkaus;
Zl;qyfaomtm;jzifh rdrdydkife,fajrjzpfonfh rdkif;yl;?rdkif;qwf?rdkif;wHk?yHkygusifponfhe,fajrrsm;udk usdKif;wHkapmfbGm;BuD;tm; vTJajymif;ay;
a&SUtywfqufzwfyg&ef
tyfvdkufygonf}} [kazmfjyyg&Sdygonf/

15

r[moEdokcausmif;awmfBuD;wnfaqmufcJUonfU t*r[my@dw t*r[mo'raZmwdu"Z


b' Eynm0Ho (yDeef;q&mawmfBuD;)tm; awGYqHkar;avQmufjcif;
aZ,smjrwfcidk f

&efuek Nf rdKU? wmarGNrdKUe,f? ewfacsmif;&yfuu


G &f ?dS r[moEo
d ck
Ak'o
moemjyKausmif;awmfBuD;ukw
d nfaqmufco
hJ nhf t*r[my@dwt*
r[mo'raZmwdu"Zb'Eynm0Ho (yDeef;q&mawmfBuD;)tm; r[m
oEo
d ck ausmif;wdu
k w
f iG f oDwif;oH;k vsuf&o
dS nf[o
k &d onht
f wGuf oGm;
a&mufawGUqHkzl;ajrmfum r[moEdokcausmif;awmfBuD;ESifhywfouf
q&mawmfBuD;tm;odvdkorQ ar;jref;avQmufxm;cJh&m q&mawmfBuD;rS
atmufygtwdkif;jyefvnfajzMum;ay;cJhonf/ q&mawmfBuD;onf ouf
awmf(86)ESp?f 0gawmf(66)ESp&f NdS yDjzpfonf[k od&onf/ q&mawmfBuD;onf
tar&duef? pifumyl? rav;&Sm;wdw
Yk iG f omoemjyKaeonhf q&mawmfBuD;
jzpfNyD; jynfyomoemjyKvkyfief;pOf vkyfudkifaqmif&GufawmfrlaeonfrSm
tESpf(50)ausmfaeNyD[kvnf;od&onf/
q&mawmfBuD;taeeJY 'Dr[moEdokcausmif;awmfBuD;rSm
b,fvdk&nf&G,fcsufeJY wnfaqmufcJhwmygvJbk&m;/
wpfc&k w
dS maygh/ (1994)ckEpS rf mS bke;f BuD;udk 'Dut*r[my@dw
bGUJ ay;w,f/ tJ'rD mS tm;vH;k uajymMuwmu q&mawmfb&k m;wJh 'DrmS tpd;k
&qDuajrawGbmawGavQmufv&Ykd w,f/ t&Sib
f &k m;vnf; touft&G,f
BuD;vmwJhtcg 'DrSmjyefaevdkY&atmifayghav/ ae&mwpfck avQmufygvm;
wJh/ at;aygh'gvnf;[kwfwmyJqkdNyD; tJ'geJYbkef;BuD; jyefvmwJhtcsdef
t*r[my@dwbGUJ vm,lwyhJ rJG mS pifumyluygw,f/ rav;&Sm;uygw,f/
'um?'umrawG(200)ausmfygvmw,f/ tJ'Dvdk (200)ausmfygvmawmh
'DrmS uxm;p&mae&mr&Sb
d ;l / tJ'w
D ek ;f u tckavmuf[w
kd ,fawGbmawG
r&Sad o;bl;/ (1994)ckEpS u
f av/ tJ'v
D rkd &Sw
d t
hJ wGuf olwu
Ykd ok0Ptm;
upm;uGif;rSmxm;cJhMuw,f/ tJ'Dwkef;uawmhe0wtpdk;&aygh/ olwdkYawG
uvnf;ulnDMuygw,f/ tJ'DbGJUay;wJhtcgrSm q&mawmfbk&m;avQmuf
ygvm;qdkawmh at;wpfckawmh&Sdw,f/ bkef;BuD;toufBuD;wJhtcgrSm
jyefaevdkY&wmuwpfaMumif;aygh/ aemufwpfaMumif;u ,dk;',m;EdkifiHrSm
ausmif;aygif; (100)ausmfqHk;oGm;w,f/ bmjzpfvkdYqHk;oGm;wmvJqkdawmh
t&nftcsif;jynf0h wJq
h &mawmfawGrxGe;f um;wJt
h wGuf qH;k I;H oGm;w,f/
bkef;BuD; vkyfcsifaewmwpfck&Sdw,f/ ,dk;',m;ausmif;awGvkd rqHk;IH;&
atmif 'DrmS x&deef ifpifwmr&Sb
d ;l / bke;f BuD;vnf; toufBuD;vm&ifaezdYk
wpfaMumif;aygh/ Ak'x&defeifpifwmudkvnf; 'DrSmwpfck&Sd&if aumif;r,f
qdkNyD;avQmufawmh 'Dae&mudk&w,fqdkygawmh/
tJ'Dawmhbkef;BuD;emrnfeJY 'DajruGufudkay;w,f/ pifumylyDeef;ausmif;q&mawmfqkdNyD;ay;w,f/ aemufwpfcku omoemhajr
qkdNyD;vnf;owfrSwfay;w,f/ tJ'gvnf; pifumyl-yDeef;ausmif; q&m
awmfqNkd yD;ay;wm/ tJ'aD wmhy*k v
u
d jzpfraebl;vm;/ pmcsKyft& Munh&f if
aygh pmcsKyfeJYyJajym&rSmav/ yg;pyfuajymvkdYjzpfwmrSr[kwfwm/ yxr
pmcsKyfu tcGev
f w
G pf mcsKyf aemufwpfcu
k omoemhajrpmcsKyf/ tJ'v
D &kd wJh
tcsed u
f sawmh 'Dae&mrSmbmr&Sw
d mr[kwb
f ;l / 'Dae&mrSmcsKd ifBh uD; tifrwef
atmufuswJhae&m a&awGbmawGvnf;wufw,f/ jrufawmBuD;? bkef;
BuD;uawmhtJ'DrSm wpfxyfausmif;av;t&ifaqmufw,f/ ,m,D
ausmif;av;aqmufawmh ,m,Dausmif;qkad yrJh ode;f av;ig;q,favmuf
awmhukefw,f/ bkef;BuD;tJ'Duaepvkyfwmyg/ pvkyfNyD;wJhtcgusawmh
ausmif;awmf'DZdkif;udk 'DutmcDwufawGudkqGJcdkif;w,f/ bkef;BuD;rBudKuf
wmeJY bke;f BuD;pdwBf udKufpuufcsfqNJG yD;awmh pifumylausmif;udak qmufwhJ
AdokumukrPDrSmqGJcdkif;vkdufw,f/ tJ'DukrPDrSmvkyfaewJh ArmAdokum
av;wpfa,muf&Sdw,f/ tJ'Daumifav;&Sdaeawmh bkef;BuD;pdwfwdkif;us
&oGm;wm 'Dausmif;yHkpHu pifumylu'pfbGef;ukrPDuqGJwm/ tJ'DrSm

16

vnf; 'DZdkif;qGJctrsm;BuD;ukefw,f/ tJ'Duae pvkyfMuwmyg/


tvSLcHawmh Edik if jH cm;ua&mjrefrmjynfua&mtrsm;BuD; vSLMu
w,f/ 'gtjyifvnf; 'DpDrHudef;BuD;uBuD;awmh tpdk;&qDuvnf; tul
tnDawmif;wmaygh/ olwdkYuvnf;ulnDygw,f/ AdkvfcsKyfcifnGefYwdkY
pojzifhaygh/ tm;vHk;ulnDNyD;awmhvSLMuwef;MueJY 'DtaqmuftOD;BuD;udk
paqmufwmaygh/ aqmufwt
hJ cgusawmhat;&Sm;a0gudyk J olwYkd ay;vku
d f
w,f/ b,folvJqdk&if tHhausmfqdkwmtkd;tdrfu tJ'gu olwdYkt&yfom;
csif;vkyfMuwm/ tif*sifeD,mawGbmawGeJYwGufawmh bkef;BuD;vnf;rvdk
tyfwmawGajymjyw,f/ tJ'geJY 'gBuD;jzpfay:vmw,f/ olwdkYajray;wm
awmh (1995)ckEpS u
f ajray;w,f/ bke;f BuD;u ,m,Dausmif;eJaY ewmwif
ESpfESpfavmufMumoGm;w,f/ aqmufwmvnf; oHk;ESpfavmufMumoGm;
w,f/ (1999)ckESpfa&mufawmh tukefawmh rNyD;ao;bl;/ awmfawmf
av;NyD;oGm;awmh olwkdYu(2000)ckESpfrS zGifhcsifwJhoabm/ bkef;BuD;&JU
wkwf 'um^rawGuajymw,f/ t&Sifbk&m;(2000)ckESpfu oknawG
odyrf sm;wmraumif;bl;qdak wmh bke;f BuD;vnf; 'um^rawGajymwJt
h wdik ;f
ajymwmaygh/ tJ'geJYolwdkYuvnf; &ygw,fbk&m;/ 'gayrJh tukefawmh
NyD;rSmr[kwfbl;/ a&SUwdk;zGifhvkdufwmaygh/ (1999)ckESpf? 'DZifbm(17)&uf
rSmzGifhvdkufwmyg/ aemufawmh a&pufcswmaygh/ zGifhyGJwkef;uawmh
AdkvfcsKyfcifnGefYwufw,f/ a&pufcsyGJudk (18?12?1999)&ufrSmvkyfw,f/
AdkvfcsKyfrSL;BuD;oef;a&TwkdY? AdkvfcsKyfarmifat;wdkYtukefwufw,f/ tJ'g
uawmhtusOf;csKyfyJ/
q&mawmf t aeeJ Y 'D p if w mrS m oif w ef ; awG x nh f j zpf w J h
&nf&G,fcsufawGukdvnf; ajymjyygOD;/
bke;f BuD;ajymjyw,f/ 'D[muawmh ao;ao;oG,o
f ,
G f vkyw
f hJ
vkyfief;r[kwfbl;/ 'D[mu 'Djyif[mawGvkyfwmeJYrwlbl;/ 'um^r
awGuvnf;wpfrsdK;awG;oGm;Edkifw,f/ Ak'bmomawGuvnf; wpfrsdK;
awG;oGm;Edkifw,f/ rsm;aomtm;jzifh olwdkYvkyfaewmawGu y&d,wfeJY
y#dywfyv
J yk af eMuwm/ Edik if jH cm;rSmMuawmh y&d,wfeyYJ #dywfyJ vkyv
f rYdk &
awmhbl;/ tJ'Dawmh'DrSmbkef;BuD;awGudkoifay;&wJhtcgrSm trsdK;rsdK;oif
ay;&vdrrfh ,f/ t*Fvyd af wGem;vnfzv
Ykd w
kd ,f ocsFmawG odvmzdv
Yk w
dk ,f/
tukefvHk;aygh/ avmuDbufudktukefvHk;odzdkYvdkw,f/ tJ'gaMumifh tJ'g
awGoifay;csifw,fqadk wmh bke;f BuD;uajymw,f/ 'Dtwdik ;f rvkyef YJ tpd;k &
uvnf; a&S;enf;awGrsm;aeNyD;awmh acwfaemufususefcJhEdkifw,f/ tJ'D
twGuf'Dausmif;awmf&JU zGJUpnf;yHktaMumif;udk a&;ygqkdawmhtJ'Dwkef;u
w&m;olBuD;csKyfwifatmifat;wdv
Yk nf;ygw,f/ a&SUaeawGvnf;ygw,f/
tJ'DzGJUpnf;yHka&;NyD;awmh wifw,f/ tJ'DvdkwifwJhtcgusawmh tpdk;&u
(1995)ckEpS af vufrmS cGijhf yKvdu
k w
f ,f/ tJ'rD mS bke;f BuD;u bmxnfah &;xm;
vJqdk&if Ou|wpfa,mufu NrJoGm;&ifr[kwfwmvkyfwwfw,f/ tJ'g
aMumifOh u|wpfa,mufukd yDeef;rSmxm;xm;wmu ESpEf pS yf x
J m;xm;wm/
ESpfESpfawmhenf;ygw,fbk&m;/ oHk;ESpfawmhxm;ygqkdNyD;oHk;ESpfxm;vdkuf
w,f/ zGJUpnf;yHkrSma&;xm;w,f/ Ou|uoHk;ESpfwpfBudrfajymif;oGm;r,f/
bmjzpfvv
Ykd q
J adk wmhwq
Ykd u
D Ou|uNrJomG ;&iftrsdK;rsdK;vkyo
f mG ;wwfw,f
av/ 'gvlawG&UJ xH;k pHy/J tJ'x
D ;kH pHub
kd ek ;f BuD;uodvYkd zGUJ pnf;yHt
k aotcsm
a&;xm;wm/
ausmif;zGifhyGJNyD;awmh oifwef;awGzGifhawmhrSmudk;/ tJ'Dawmh
owif;pmuae aMumfjimNyD;awmhrS ynma&;tzGJUuppfNyD;awmhrSa&G;wm
yg/ tm;vHk;aygif; oHCm(200)avmuf&Sdw,f/ bkef;BuD;uawmh yxrrSm
trsm;BuD;rvkyfeJY trsm;BuD;vkyf&ifrEdkifreif;jzpfoGm;r,f/ bkef;BuD;u
trsdK;om;awGwifr[kwfbJ trsdK;orD;awGvnf;&Sdapcsifw,f/ bkef;BuD;

awGwifr[kwfbJ oDv&Sifav;awGvnf; wwfapcsifw,f/ tJ'DtwGuf


oDv&Sifu(6)yg;a&G;w,f/ &[ef;u(20)a&G;NyD;pvkyfwm ESpfESpfoifwef;
ay;wJhtcgusawmh wuodkvfuq&mBuD;awGvnf;vmoifay;Muyg
w,f/ uGefysLwmoifwef;? pD;yGm;a&;oifwef;? bmompum;ajym oif
wef;awGoifay;w,f/ bkef;BuD;wpfyg;u"rmp&d,atmif&ifatmif
ratmif &ifavmuDbGJUawmh&&r,f/ tJ'DawmhrS bkef;BuD;wkdYu ausmif;
om;taeeJYvufcHrSmukd;/ 'DxJrSm avmuDbGJU&wJholawGvnf;ygw,f/
"rmp&d,bGJU&wJhbkef;BuD;awGvnf;ygw,f/ "rmp&d,bGJU&wJh bkef;BuD;
qk&d if avmuDpmoifay;w,f/ avmuDpmbGUJ &wJo
h q
l &dk if bke;f BuD;pmoif
ay;w,f/ tJ'Dvdkvkyfwm ESpfESpfoifwef;NyD;oGm;w,f qdkygawmh/ ESpfESpf
oifwef;NyD;cgeD;rSm enf;enf;Iyfvmw,f/
'Dausmif;BuD;u yxrutpdk;&uaqmufwmqkdNyD; vlawGu
rvm&JrjyK&JjzpfaeMuwm/ aumfrwDvBl uD;awGuakd jymw,f/ cifAsm;wk'Yd v
D kd
jzpfwmraumif;bl;/ atmufu'um^rawGeJYvnf; tqifajyatmif
tay:utpd;k &eJv
Y nf;tqifajyatmif cifAsm;wku
Yd aygif;ul; wHwm;vdjk zpf
ap&r,f/ 'um^rawGvnf;auseyfap&r,f/ tpd;k &vnf; pdwrf npfap&
bl;/ zGJUpnf;yHkxJrSma&;xm;w,f/ EdkifiHa&;rvkyf&vkdY/ b,folrSvnf;
EdkifiHa&;rvkyfygbl;/
olwdkYu(2003)ckESpfrSm 'D[mudk odrf;vdkufw,fqkdNyD;odrf;
vdkufw,f/ trSefuawmh odrf;w,fqdkvdkY&Sd&if olwkdYb,fvdkvkyfodrf;
ydkifcGifh&SdrvJ/ 'gu yk*vduydkifvSLxm;wm/ AdkvfcsKyfcifnGefYvnf;'geJYywf
oufNyD;tmPmr&Sb
d ;l av/ olUbmolU0efBuD;csKyfjzpf wmujzpfwmyJ/ olyikd f
wJhausmif;rSr[kwfwm/ 'gudk bkef;BuD;udkajym&rSmaygh/ olwdkYu'g
udkodrf;w,f/ NyD;awmhoHCem,u tyfvdkufw,fqdkNyD; em,uxJrSm
vnf; bke;f BuD;udx
k nfx
h m;w,f/ oHCem,uxJrmS a&m xnhx
f m;awmh
Mo0g'p&d,qdNk yD;xnfx
h m;w,f/ yxrawmh bke;f BuD; udv
k mNyD;yifw
h ,f/
bke;f BuD;rvmbl;/ oHCem,utyfNyD;wJt
h csderf mS 'DrmS &dw
S b
hJ ek ;f BuD;awGukd
olwu
Ydk ESicf svdu
k w
f ,f/ ESicf swmudk 'Djyif[mudk bke;f BuD;u pdwx
f rJ xm;
ygbl;/ bkef;BuD;&JUaus;Zl;&Sif oD[dkVfq&mawmfBuD;qdkwm oufawmf(96)
ESp&f NdS yD/ bke;f BuD;u 'Duykd ifx
h m;wm/ bke;f BuD;u oD[Vkd af ecJah o;wmuk;d /
q&mawmftoufBuD;NyD/ [dkausmif;awGudkvnf;xm;awmh/ q&mawmf
'DrSmoDwif;oHk;ygqdkNyD;yifhxm;wm/ tJ'Dq&mawmfBuD;ESifhwuG pmoif
&[ef;awGukd oHCr[mem,u wGzJ uftwGi;f a&;rSL;trdeeYf EYJ iS cf scJw
h ,f/
tJ'aD emufow
l b
Ykd molwzYkd UJG wJh aumfrwDEiS zfh UJG pnf;yHu
k o
kd w
l yYkd t
J od trSwjf yK
xm;w,f/ tJ'gukdzsufodrf;w,fvdkY vnf;ajymwmr[kwfbl;/ olwkdYbm
olwdkYtopfzJGUwJhaumfrwDeJYodrf;oGm;Muwm/ tJ'guawmhtwkdcsKH;Zmwf
xkyfayghAsm/ aemufNyD;awmh rif;bmar;csifao;vJ/
tckq&mawmftaeeJY 'Dausmif;awmfBuD;rSm jyefvm oDwif;
oHk;wJhtcgusawmh q&mawmfudk tckvuf&SdaumfrwDu b,fvdk
qufqHaeMuygvJbk&m;/
olwdkYubkef;BuD;vmawmh ta&;awmifrvkyfbl;/ bkef;BuD;u
d;k f;kd {nho
f nfwpfa,mufvadk eMuw,f/ bke;f BuD;pdwx
f rJ mS vnf; aMomfae
ygapaygh/ bkef;BuD;udkrxifr&Sm;wJholwpfa,mufvmaeovdkyJ b,folrS
vmNyD; q&mawmfb,fu<uvmvJbmvJvmrar;bl;/ ESpf&ufavmuf
MumwJt
h cgusrScek uajymwJw
h ifa&Tqw
dk v
hJ u
l olu 'DrmS tBuD;qH;k vdaYk jym
w,f/ oluvmNyD;awmh wynfhawmfajcaxmufusdK;oGm;vkdYwJh/ olUwkdY
oHCem,uuxm;wJh bkef;BuD;uaemufwpf&ufrSvmw,f/ bkef;BuD;
vnf;rawGUcsifwmeJY wynfhawmfrtm;ao;vdkY aemuf&ufavmufrS
vmygvdkYajymvdkufw,f/ tJ'DupNyD;olvnf;rvmawmhbl;/
q&mawmf t aeeY J 'D a usmif ; awmf B uD ; eJ Y y wf o uf v d k Y
bmqufvkyfoGm;zdkY qE&SdygovJbk&m;/
qEqdkwmuawmh rif;Munfhav qkdif;bkwfrSma&;xm;wm/
r[moEo
d ck ausmif;awmfBuD;av/ omoemjyKausmif;u 'Djyif omoem
jyKausmif;awmfr[kwb
f ;l / olwv
Ykd yk af ewmu ax&0g'wdYk ygVdwuov
kd f
wdkYqdkwmtu,f'rpf/ olwdkYuESpf&Snfoifwm/ bkef;BuD; wkdYuvufawGU
vkyfwm/ vufawGUvkyfwmubmvJqdkawmh EdkifiHjcm;rSm t&nftcsif;
jynh0f wJh bke;f BuD;awGvt
kd yfaew,f/ tJ'gawGukd x&deef if vkyaf y;aewJh
x&deef ifpifwmyJ/ tu,f'rpfew
YJ pfjcm;pDy/J x&deef ifpifwmqdw
k mubke;f
BuD;ajymcsifwmu olwrYkd rS oifay;Edik w
f m/ Edik if jH cm; taMumif;olwb
Ykd ,f
vdv
k yk o
f rd mS vJ/ bke;f BuD;&JUEdik if jH cm;tawGUtBuHK ESpif g;q,fausmfu enf;
enf;aemaemtawGUtBuHKr[kwfbl;/ tJh'gawGudk jyefoifay;wm/ olrsm;
Edik if aH wGrmS rvkyo
f ifw
h t
hJ vkyaf wGubmvJ/ olw,
Ykd Ofaus;rIuu
kd o
dk zd v
Ykd kd
w,f/ tJ'grsdK;awGvnf;oif&r,f/ t&Sib
f &k m;wdYk Ak'b
momrSm rSm;aewJh
wpfc&k w
dS ,f/ Ak'b
mompmaywpfcw
k if pmwwf&rSmr[kwb
f ;l / odyaH &m
0dZma&mtukefodxm;&rSm/ 'grS t&Sifbk&m;wdkYEdkifiHjcm;rSmaevdkY&rSmaygh/
EdrYk q
Ykd &kd ifwnfqOJ ya'awG tajccHOya'awGurkd od&ift&Sib
f &k m;wkb
Yd ,f
vdkvkyfaevdkY&rSmvJ/ t*Fvdyfpmudkaumif;aumif;wwf&r,f/ yg&*ljzpfzdYk
awmhr[kwfygbl;/ A[kokw&Sdae&rnf/ vlawGeJYqufqHa&;A[kokw&Sd
ae&r,f/ vlawGukd ajymwJt
h cg b,fvakd jym&r,f a[mwJt
h cg b,fvdk
a[m&r,f/ tJ'gukd jrefrmjynfrSmoifay;r,fholr&Sdbl;/ (10)rdepfpm
avmufajymvdkYr&bl;/ wpfem&Dpmavmufudk ajymEdkifzdkYvdktyfvmw,f/
'DrSmvdkwdyd#uwwfHkeJYajymvdkYr&bl;/ EdkifiHjcm;tawGUtBuHKqkdwmu
EdkifiHjcm;rSmaeNyD;awmh tawGUtBuHK&SdwJholrSoifay;vdkY&rSmaygh/ tJ'Dawmh

bkef;BuD;vkyfwJh&nf&G,fcsufu tJ'Dtwkdif;vkyftcgusawmh (2003)ckESpf


xJu odrf;oGm;wmtckqdk&if(10)ESpf&SdoGm;NyD/ (10)ESpfvHk;vHk;tqufjyuf
aeawmh EdkifiHwumrSmu &SdaewJhbkef;BuD;ausmif;awGrSm uGmvDzdkif;
bkef;BuD;awG awmfawmfudkvdktyfaew,f/ 'DrSmu(10)ESpfvHk;vHk; olwdkY
bmrSoifay;wmr&Sdawmh EdkifiHwumrSm tpm;rxkd;Edkifygbl;/ wu,fudk
vdktyfaewJhbkef;BuD;awGudkarG;rxkwfEdkifbl;jzpfaew,f/ 'Dawmh uJbkef;
BuD;uvnf; NyD;wmawGNyD;ygapawmh 'gBuD;udkqufvkyfr,fqkdNyD; tJ'gudk
BudK;pm;aewmaygh/
ydkifqkdifrItaxmuftxm;tjynhftpHk&SdwJh q&mawmfh taeeJY
'Dausmif;awmfBuD;udkjyefawmif;zkYd tpDtpOf&Sdygovm;bk&m;/
tpDtpOf&Sdygw,f/ olwdkYu oHCem,ueJYvkyfxm;wmqdk
awmh tJ'gudkawmh&Sif;zkdYvkdygw,f/ [kwfw,fav/ 0denf;a'oemawmf
t&? w&m;Oya't&? bkef;BuD;wdkYuvkyfMu&awmhrSmudk;/ 0denf;a'oem
wpfck wnff;eJYrjzpfawmhbl;av/ EdkifiHawmf&JUwnfqJOya't&vkyf&rSm/
'Dwpfckawmh&Sif;&vdrfhr,f/ &Sif;rSvnf;&Sif;oGm;rSmudk;/
q&mawmfu yxrydkif;rSm arwm&yfcHwmyJvkyfrSmvm;/
'grSr[kwf w&m;Oya't&w&m;pGJoGm;rSmvm;/
'D[mu bkef;BuD;r&SdawmholwdkYtkyfcsKyfw,f/ 'guudpr&Sdbl;/
tkycf sKyfw,fqw
kd ahJ e&mrSm bmawGawGUae&vJq&kd if omoema&; wpfcrk S
rawGU&bl;/ kyf&SifawGkduf? tcef;awGiSm;pm;? r*FvmaqmifawGvkyfeJY
bmeJw
Y al evJqakd wmh [dw
k ,ftcef;eJw
Y al ew,f/ omoemjyK ausmif;rSm
olwdkYrStcef;awGzGJU kyf&SifawGkdufaewmMuw,f/ w&m;olBuD;tcef;?
axmiftcef;? ukrPDkH;cef;awG? vlaowJhtcef;? bmtcef; nmtcef;
olwdkYbmolwdkY tcef;awGzGJUxm;Muw,f/ tJvdkvkyfaewJhtcgMuawmh
'gaMumifhrdkYvdkY wcsKdUowif;*sme,fawGua&;Muygw,f/ ckewkef;uvdk
r*Fvmaqmifw,f/ a[mvD;0k'fvdkjzpfaew,f/ NyD;awmhiSm;pm;w,f/
bmnmayghumG tukev
f ;Hk aygh/ olwu
Ykd aiG&zdcYk snf;vkyaf ew,f/ omoemjyK
vkyfief;vkH;0rvkyfbl;/ ax&0g'bkef;BuD;awGudk 'DrSmvmxm;w,f/ NyD;
awmh[o
kd mG ;oifw,f/ tJ'aD wmh olwv
Ykd yk w
f hJ tvkyu
f bmjzpfvq
J akd wmh
'Dausmif;BuD;u omoemjyKausmif;BuD;r[kwfawmhbl;/ bkef;BuD;&JU &nf
&G,fcsufeJYvkH;0qefYusifbufjzpfoGm;w,f/ yxr&nf&G,fNyD;awmhvkyfcJh
wmeJY wjcm;pDjzpfaewJhtwGuf t&Sifbk&m;wdkYtkyfcsKyfwmvnf;jyefMunfh
'DrSmu'DvdkjzpfaeNyD ausmif;BuD;uvnf;ysufpD;aeNyD ysufpD;wmrStBuD;
tus,f ysufp;D aew,f/ rd;k awG ,db
k mawG,ekd YJ b,forl v
S nf;xde;f odr;f
apmifha&Smufwmvnf;r&Sdbl;/ olwdkYxdef;odrf;wmu vljrifwJhae&mav;
yJxed ;f odr;f wm/ tck'rD mS u &Sw
d mvl(40?50)&Sw
d ,f/ tvkyu
f tJavmuf
udkjzpfaewm omoemjyKausmif;awmfBuD;rSm vltJ'Davmufrvdkbl;/
aiGawGurukefoifhwJhae&m ukefNyD;awmh r[kwfwmawG vkyfaew,fqdk
awmh e*du
k &nf&,
G cf sufv;Hk 0qefu
Y sifbufBuD;jzpfaew,f/ tJ'gaMumifh
rdv
Yk Ydk bke;f BuD;ut&ifwikd ;f jyefqufvyk cf sifw,fvaYkd jymcsifw,f/ bke;f BuD;
vnf;jyefapmifah &Smufr,f/ wu,fajym&&if'guawmh bke;f BuD;uydik &f iS yf J
b,foUl udak y;vd&Yk rSmvJ Oya't&ajymr,fq&kd if Oya'twdik ;f aygh w&m;
awmhrpGaJ o;bl;/ Oya'twdik ;f rvkyaf o;bJ yxrqk;H ausausvnfvnf
pum;ajymMunfhr,f/ r&&ifawmhOya't&vkyf&rSmaygh/
0denf;rSmu yk*vduydkifudk oHCduydkifvkyfvdkYr&bl; r[kwf
vm;bk & m;/
yk*vduydkifudk oHCduydkifvkyfvdkYr&wmr[kwfbl;/ ydkif&Sifu
oabmwl&ifvkyfvdkY&w,f/ ydkif&SifoabmrwlbJ vkyfvdkYr&bl;/ ydkif&Sif
ray;bJeJY udk,fhoabmeJYudk,fvkyfvdkYr&bl;/ EdkrdkYqdk&iftukefvkH; vkyfoGm;
awmhrSmaygh/ oHCem,uu olwdkYvufatmufxm;xm;w,fqdkawmh
av/ olwdkYajymwmu cifnGefYuodrf;w,fvdkYajymw,f/ cifnGefYu bkef;
BuD;qDpma&;wmu 'Dausmif;ut&Sib
f &k m; tpd;k &odr;f wmr[kwyf gbl;wJ/h
odrf;w,fqdk&if tpdk;&uatmf'gxkwf&rSmaygh/ bmrSvnf;r[kwfbl;/
olwu
Ykd ajymwmawmh q&mawmfBuD;r&Sv
d Ykd cPtyfxm;wmygvdaYk jymw,f/
tJ'gudk olwdkYoHCem,uudkay;xm;wm/
q&mawmftaeeJY OD;cifnGefYeJYawGUzdkYaum tpDtpOf&Sdvm;/
cifnGefYudkbmvdkYawGU&rSmvJ/ cifnGefYubmrSrS r[kwfawmh
wm/ olwdkYvnf; bmrSvkyfvdkY&rSmr[kwfawmhbl;/ tckcsdefrSm olUrSm
bmrS&SdwmrS r[kwfawmhwm/ cifnGefYut&ifucifnGefY tckcifnGefY
r[kwfawmhbl;/ oabmajymwmav/ Oya't& pum;ajym&ifav/
t&if u ol a jymxm;wJ h p um;wpf c k & S d w ,f / 'D a usmif ; u Ed k i f i H a wmf
utpdk;&uodrf;wmr[kwfygbl;/ q&mawmfr&SdvdkY cPcPrvTJomvdkY
tyfxm;wmygqdkNyD;a&;xm;wm&Sdw,f/ tJ'gqdkjyefay;vdkY ajymzdkYyJ
&Sad wmhwmaygh/ olpum;t&ajymr,fq&kd ifaygh/ oleaYJ wmh awGUp&mrvdb
k ;l
vdkYbkef;BuD;xifw,fav/ olUrSm bmtmPm&SdvdkYawGU&rSmvJ/ Oya't&
pum;ajymr,fq&kd if cifneG u
Yf cifneG yYf &J adS wmhwm/ t&ifwek ;f uawmhol
0efBuD;csKyfjzpfw,f/ olvufxufrSmodrf;cJhw,f/ tckawmh ajymp&mr&Sd
awmhbl;/ olbmrSr[kwfawmhbl;/ olUvufxufrSm odrf;cJhw,fqdkwm
rif;bmaMumifo
h rd ;f cJw
h mvJqw
kd mudak wmh ajz&Si;f zdaYk wmhvw
kd maygh/ rif;u
bmydik q
f ikd v
f o
Ydk rd ;f &rSmvJ/ rodr;f bl;vdYk oluajymw,fav/ cPtyfxm;
wmygvkYd oluajymw,f/ tapmifah &Smuf taeeJt
Y yfxm;wmvdaYk jymw,f
odrf;w,fvdkYajymwmr[kwfbl;/ tydkifodrf;w,fvdkY olrokH;xm;bl;/
odrf;&atmifvnf; olUrSmbmyg0g&SdvdkYodrf;&rSmvJ/ 0efBuD;csKyfuwjcm;
odr;f wmuwjcm; 0efBuD;csKyfjzpfwmeJo
Y rd ;f r,fq&kd if bke;f BuD;tukef vku
d f
odrf;ypfrSmaygh/ 0efBuD;csKyfuwjcm; ydkifqdkifrIuwjcm;yJav/
q&mawmf t aeeJ Y j ref r mjynf r S m omoemjyKvk y f i ef ; awG
bmawGqufvkyfzdkY&SdygovJbk&m;/
bmqufvyk zf &Ykd v
dS q
J akd wmh 'Dupd u
ykd xrqk;H vky&f r,f/ 'gNyD;rS

a&SUqufvdkY&rSmyg/ [kwfw,fr[kwfvm;/ bkef;BuD;wdkYajymaewmu


jynfwGif;jynfyomoemjyKzdkYvdkYajymaewmav/ 'Dudkjyefvmwmt"dut
aMumif;u 'DtaMumif;awmhr[kwfbl;/ bkef;BuD;'DudkvmzdkYyxrqkH;jzwf
vdkufw,f/ olwdkYvlawGuvmajymwmawmh q&mawmf<uvm&if 'DrSm
awmhaevdkY&w,f/ b,folawGeJYrawGU&bl;/ omoema&;Xmeuajym
w,fwJh/ rD'D,meJYrawGU&bl;/ 'um'umrawGeJYrawGU&bl;vdkY olwdkYu
ajymw,fqw
kd meJY yxrvmrvdv
Yk yk x
f m;wmudk bke;f BuD;Cancel vkyv
f u
kd f
w,f/ ol&OD;jrifharmifupma&;w,f/ q&mawmfbk&m;<uvmyg bk&m;
wJh/ olubkef;BuD;qDpmjyefwmu q&mawmfbk&m;a&SUuuJhodkY vkyfEdkifyg
w,f/ wynfhawmfwdkY tpdk;&Xmeuvnf;ulnDygr,fwJh/ 'gayrJh wpfck&Sd
wmu olwdkYajymwmu 'DrSmenf;enf;yg;yg;av;ydkufqH udpav;awG&Sd
w,fwJh/ tJ'gav;awG&Sif;NyD;oGm;&if [dkbufuoD[dkVfausmif;vdkyJ q&m
awmfq
h Etwdik ;f tukev
f ;Hk vkyv
f &Ykd ygw,fw/hJ wynfah wmfwt
Ykd pd;k &taeeJY
bmrS0ifrpGufzufygbl;vdkYpma&;w,f/ 'Dvdkqdkaumif;om;yJvdkY bkef;BuD;
upmjyefvu
kd w
f ,f/ oluNyD;cJEh pS u
f 0gqdOk ;D vmygvdaYk jymw,f/ bke;f BuD;u
0gqdkOD;awmh rvmEdkifbl;/ e,l;a,mufrSmvnf; ausmif;vkyfaew,f/
'um'umrawGu ausmif;av;uao;ao;av;jzpfaevdkY wifhawmif;
wifhw,fjzpfatmif q&mawmfbk&m;OD;aqmifvkyfygqdkwmeJY vkyfae&
w,f/ tJ'geJb
Y ek ;f BuD;uvnf; 0gqdOk ;D awmhrvmEdik b
f ;l / 0guRwf&if awmh
vmcJhr,f 'umBuD;vdkYpmjyef vdkufw,f/ bkef;BuD;vnf; 0guRwf&ifvmzdkY
qk;H jzwfvu
kd w
f ,f/ 'geJY vmzdv
Yk yk w
f t
hJ cg 'umwpfa,mufukd oGm;ar;cdik ;f
vdkufwJhtcg omoema&;Xmeu 'Dvdkajymw,f/ t&Sifbk&m;<uawmh
<uEdkifw,f/ ckewkef;uajymovdk rD'D,mawGeJYrawGU&bl;/ 'um'umr
awGeJYtkyfpkzGJUNyD;awmhrvkyf&bl;qdkawmhbmt"dym,f&SdvJ/ 'geJY igrvmbl;
uGm/ 'Dausmif;vnf; odypf Of;pm;p&mr&Sb
d ;l / tJ'geJYCancelvkyv
f u
kd w
f ,f/
av,mOf v uf r S w f a wG 0 ,f N yD ; om; Cancelvk y f y pf v d k u f w ,f / trS e f
twdkif;ajymwm/ 'kwd,tBudrfusawmh "r'lwt&SifaqudEuae bkef;
BuD;qD q&mawmfb&k m; <ujzpfatmif<uygwJ/h rpd;k &drq
f &mawmf arG;aeYukd

q&mawmfBuD;udk<uapcsifw,fwJh/ oluvnf;usef;rma&;u odrfr


aumif;bl;/ bke;f BuD;eJv
Y nf; t&ifutwlwal ecJw
h m oluawmh bke;f BuD;
xuf enf;enf;awmhi,fygw,f/ i,fayrJhrdwfaqGawGyg/ rpdk;&drfwdkuf
a[mif;rSmaevmwm/ wdkufopfrSm oluq&mawmfjzpfoGm; w,fqdkyg
awmh/ OD;&mZ"rwJh/ olu tJ'Dvdkajymawmh aqudEvdkYomoema&;Xme
uvnf; rajymbl;vdkY jiif;jyefw,fvdkYajymw,f/ ajymwmu OD;tHharmif
vdkYajymw,f/ OD;tHharmifuajymwmygwJh/ omoema&;Xmeu ajymwm
r[kwyf gbl;wJ/h 'gudo
k moema&;Xmeu ajymwmr[kwyf gbl;qd&k if Ny;D a&m
aygh/ pum;Iyw
f ,fvYkd rif;wm0ef,v
l m;qdak wmh wynfah wmf tm;vk;H pDpOf
ay;ygr,fbk&m;qdkwmeJY bkef;BuD;vmw,f rwf(20)rSma&mufw,f/ (21)
&uf'DrSmaew,f/ (22)&ufrSmrEav;oGm;w,f/ (23)&ufrSm arG;aeYusif;
yw,f/ arG;aeYrSmbmawGvkyfvJqdkawmh usif;ywJhtcgusawmh olu
vnf; aumif;aumif; aeraumif;bl;/ bke;f BuD;eJY oleyYJ OJ ;D pD;NyD;vkyw
f ,f/
oHCmawGu rpdk;&drfwdkufwGif; EdkifiHwumrSm omoemjyKaewJhbkef;BuD;
rsm;awmh olwdkYarG;aeYqdkawmhtrsm;BuD;yJ/ yxraeYrSmwdkufwGif; oHCm
(2000?3000) avmuf&Sdw,f/ 'gudkMo0g'ay;&w,f/ 'kwd,aeYrSm
jynfwGif;jynfy rpdk;&drfausmif;wdkufuoHCm(4000? 5000)avmuf
&Sdw,f/ tJ'gudk bkef;BuD;Mo0g'ay;w,f/ oluodyfrajymEdkifawmhbl;/
odyfvnf; aeraumif;bl;/ odyfvnf;aeraumif;wmeJY bkef;BuD;udk,f
wdkifyJ Mo0g'ay;w,f/ bmMo0g'ay;vJqdkawmh acwfrDpGmomoemjyKzdkY
tJ'gajymw,f/ 'Dtwdik ;f omoemjyKae&ifr[kwb
f ;l / omoemjyKw,fqkd
wm a&S;wkef;uqdk&ifawmh[kwfw,f/ tcky&d,wd?y&dywdoifr&awmh
bl;/ wynfah wmfwrYkd mS tNyKd iftqdik f c&pf,mefw?Ykd tpvmrfwu
Ykd kd rrDb;l qdk
&ifwynfah wmfwYkd aemufususefcrhJ ,f/ tJ'gaMumifh Edik if jH cm;tawGUtBuKH
vdkw,f/ wynfhawmfwdkYvnf;ajymygw,f/ acgif;aqmifvkyfaewJh bkef;
BuD;awGuvnf;ajymygw,f/ wynfah wmfwv
Ykd nf;wwfEikd f oavmufvyk f
aeygw,fwJhExchangeaygh/ ESD;aESmzvS,fyGJvkyfNyD;awmh jynfwGif;jynfy
omoemjyKwJt
h cgrSm ydNk yD;awmhus,fjyefomG ;r,fqNkd yD;awmh tJ'gawGbek ;f
BuD;vkyfcJhw,f/ tJ'gvkyfNyD;awmhaemufqkH;aeY usawmhjyefvmw,f/
'Dausmif;udk 'um'umrawGa&mufawmh ausmif;BuD;u ysuf
pD;,dk,Gif;aewmawGUjrifawmh vSLxm;wJh'um'umrawG&JU pdwfxJrSmr
aumif;bl;ayghuGm/ rajymomvdkYomrajymwm/ tJ'Dawmh q&mawmfae
ay;ygbk&m;/ wynfah wmfw&Ykd UJ o'gw&m;eJaY qmufvyk x
f m;wJh ausmif;BuD;
udkjrif&awmhwynfhawmfwdkYrSm tifrwef0rf;enf;yufvufjzpf&ygw,f/
bkef;BuD;vnf;at;? igvnf;'um'umrawG&JUo'g w&m;udkxdef;odrf;
apmifha&Smufvkyfr,fqdkNyD;rS bkef;BuD;qkH;jzwfcJhw,f/

tJ'gqdk&ifq&mawmf'DrSmaeaewkef; EdkifiHwumausmif; awG


udpuaum b,fvdkaqmif&Gufxm;ygvJbk&m;/
EdkifiHwumausmif;awGuawmh olUvleJYolvJTay;xm;wmyg/
t&nftcsif;jynfhpkHwJhvlawGvnf; xyfay:xGef;zdkYvdkwmaygh/ 'gudk ajym
wm/ 'DrSmu pepfwusrvkyfwJhtcgusawmh a&SmcfhawGjzpfaewm 'Du
vlawGuvkyfudk rvkyfEdkifbl;/ e*dkuwnf;uvkyfxm;&if [efusaeNyD/
(10)ES p f p mepf e moG m ;wmaygh b k & m;/
at;av(10)ESpfpmepfemoGm;wmaygh/
'gqd k & if ' D r S m q&mawmh f t aeeJ Y ud k , f h b momud k , f oif
wef;awG jyefzGifhawmhrSmvm;bk&m;/
'DudpawG&Sif;oGm;&ifawmhvkyfrSmaygh/ bkef;BuD;av;awGu
vnf;wufcsifvdkYvmavQmufaeMuw,f/ aeMuygOD;/ ceaeMuygOD;uGm
vdkYajymxm;&w,f/ bmjzpfvdkYvJqdkawmhvlawGqdkwm tqifh twef;rDrD
oifcsifMuw,fuGm/ rif;aumroifcsifbl;vm;/ oabmajymwm/ 'DrSm
oifaewmawGu acwfrDoifMum;enf;r[kwfbl;/ a&S;enf;awGeJYoif
aeMuwm/ tJ'Dvdkajym&ifawmh raumif;bl;ayghav/ olwdkYbmolwdkYawmh
odcsifro
S Md ur,f/ Morden Teaching qdak wmh uke;f usuaf ezdaYk ezdrYk vdb
k ;l /
ukef;usufwmu tvum;yJ/ pmudkt"dym,fem;vnfatmifvkyfzdkYyJ vdk
wm/ pmwpf c k u d k ud k , f y d k i f j zpf a tmif v k y f & rS m uk H ; usuf z d k Y r vd k b l ; /
[kwf&JUvm;/ at;tJ'grsKd;av;awGvkyfoGm;zdkYawmhvdkwmayghuGm/
q&mawmftaeeJYwjcm;ajymjycsifwmbm&Sdygao;vJbk&m;/
ajymcsifwmawmh bmrSr&Sdbl;/ wpfckawmh &SdwmayghuGm/ wdkY
Yjrefrmjynfudktqifhtwef;jrifhapcsifw,f/ omoema&;? bmoma&;?
vlrIa&;wdk;wufcsifw,fqdk&if EdkifiHwum&JUtajctaeudk trDvdkufzdkY
vdkw,f/ udk,fhpdwful;eJYudk,faevdkYawmh r&bl;/ EdkifiHwumu bmawG
vkyaf eMuvJ/ ud,
k u
f bmawGvyk o
f ifo
h vJ/ tukev
f u
kd v
f yk zf aYkd wmh ajym
wmr[kwfbl;/ udk,fh&JU,Ofaus;rIubmvJ/ aumif;wJh[mqdk xdef;odrf;
xm;&r,f/ raumif;wJh[mudkvTifhypfzdkYawmhajymwmr[kwfbl;/ jyKjyifzdkY
Update jzpfzdkYvdkw,f/ Morden jzpfatmifvkyfay;&r,f/ 'Dtwdkif;
raumif;wmawmhr[kwb
f ;l / Edik if w
H umajymif;vJomG ;NyD; bke;f BuD;wdq
Yk rD mS
rajymif;vJao;bl;/ tJ't
D wGuf aemufususe&f pfcNhJ y;D tJ'v
D ykd J bke;f BuD;wdYk
vlawG atmufususef&pfco
hJ vdk bke;f BuD;wdo
Yk moem[mvnf; aemufus
usef&pfcJhvdrfhr,fvdkYbkef;BuD;jrifw,f/ wdkYomoemvnf; olrsm;awGjyK
ovdk olrsm;awGvkyfovdkvkyfzdkYvdkw,fvdkYbkef;BuD;jrifw,f/ tJ'gr[kwf
&ifawmh wjznf;jznf;ukeo
f mG ;r,f/ olwu
Ykd ajymaewmu omoemqdw
k hJ
Opmu vlawGrsm;wmvnf;r[kwb
f ;l / bke;f BuD;awGrsm;wmvnf; r[kwf
bl;/ ausmif;awGrsm;wmvnf;r[kwfbl;/ t&nftaoG;jrifhjrifh&SdzdkYvdk
w,f/ tJ'grS omoemjyKw,fac:w,f/ bkef;BuD;jrifwJhtjrifu bmjrif
ovJqakd wmh wu,fv
h t
kd yfcsuf bke;f BuD;vnf;usefwb
hJ ek ;f BuD;awGuckd e
ceajymzl;ygw,f/ bk&ifawGacwfwkef;u bkef;BuD;ausmif;ynma&;u
bk&ifawGudkoifay;awmh rif;q&mjzpfoGm;w,f/ tckacwfusawmh
rif;q&mr jzpfawmhbl;/ wdkYuvlawGvdktyfcsufudk wdkYoifray;Edkifbl;/
tJ'gawG bkef;BuD;awGu oifay;zdkYvdktyfw,f/ tckubmoma&; ouf
oufjzpfaew,f/ bmoma&;oufoufjzpfaeawmhvlawGrSm cHwGif;
rawGUovdkjzpfoGm;wmaygh/ olwdkYvdkcsifwmu bmoma&;vnf;vdkcsif
w,f/ vlrIa&;vnf;vdkcsifw,f/ vlawGudk;uG/ tJ'DawmhwdkYbkef;BuD;
awGu bmoifay;&rvJ/ avmuDpmvdkcsif&if avmuDpmoifay;vdkuf/
avmukw&mpmoifay;&r,f/ ynma&;Xmejzpfae&r,f/ ynma&;
Xmeuavmukw&moufoufyJjzpfaew,f/ bmoma&;wpfckyJ avQmuf
NyD;&ifbmrSr&Sdawmhbl;/ pD;yGm;a&;r&Sdbl;/ vlawGb,fvdkae&r,f/
xdkif&r,fr&Sdbl;/ b,fvdk,Ofaus;rI&Sdatmifvkyfay;&r,f r&Sdbl;/
bmoma&;,Ofaus;rIawmh&Sdwmaygh/ vlrIa&;wdkY Humanright wd k Y
qufqHa&;wdkY? pD;yGm;a&;wdkY? TechnologywdkY bmrSr&Sdbl;/ 'Dtwdkif;
qufoGm;&if aemufususefcJhrSmyJ/ tJ'gqdk wdkYvlrIa&;a&m? bmom
a&;a&mtukefvkH;usefaechJrSmyJ/ wdkYubmMunfh&rSmvJ c&pf,mefawG
b,fvdkvkyfvJ/ tpvmrfawGb,fvdkjyKvJ/ raumif;wmawG,lzdkY r[kwf
ygbl;/aumif;wJeh nf;vrf;awG,zl yYkd g/wdb
Yk mwdcYk snf;yJreS w
f ,fvYkd vkyaf e&if
aemufususef&pfcJhvdrhfr,f/ 'DuaeY vlawGvdktyfwJh bmomjzpfjzpf
t"duubmvJqdkawmh 'DuaeY'Drdkua&pDajymovdkaygh vlxkqEeJYudkuf
nDzdkYvdkw,f/ b,fbmomvlxkqEeJYudkufzdkYvdkw,f/ toifhtwifhav;
awmhvyk af er,fq&kd if t"dutpm;tpmr[kwaf wmh bJ cHwiG ;f csifwt
hJ cg
pm;wJt
h pmjzpfomG ;vdrrhf ,f/ wdAYk 'k b
momudk toufaoG;aMumjzpfapcsif
w,f/ bkef;BuD;utJ'gqdkr&bl;av/
q&mawmf t aeeJ Y j ref r mjynf r S m jzpf a ewJ h vl r sKd ; a&; y#d
yujzpfjzpfaewmeJYywfoufNyD; jrefrmjynfolvlxkudk b,fvdkqkH;r
Mo0g'ay;csif y govJ b k & m;/
'guwpfck&Sdwmaygh/ EdkifiHwumrSm tar&duefqdkygawmhuGm/
bmoma&;qdkwmvGwfvGwfvyfvyfudk,fvkyfcsifwmudk vkyfcGifh&Sdw,f/
tpdk;&c&pf,mefjzpfae&ifawmifc&pf,mefudktm;ray;&bl;/ tpdk;&ubm
oma&; olwdkYbmomolwdkYvkyfygap/ 0ifrpGufzufeJY 'gayrJholwdkYbmom
a&;xJrygwJh[mawmh Oya'tkyfpdk;oGm;r,f/ wdkif;jynf&JUtajccHOya'&Sd
w,f/ tu,fOya'udkcsKd;azmuf&if tpdk;&uta&;,lrSmaygh/ tJ'D
awmh wdkYAk'bmomeJY Ak'bmomr[kwfwJholeJY&efjzpfwm bmoma&;eJY
bmrSrqdkifbl;av/ rif;uc&pf,mefudk;uG,fw,f/ iguAk'bmom
ud;k uG,w
f ,f/ [dv
k w
l pfa,mufu tpvmrfu;kd uG,w
f ,f/ rif;eJY igeJ&Y ef
jzpf&if'guwd&Yk UJ Personal yJ/ bmoma&;eJb
Y mrSrqdik b
f ;l / bmjzpfvrYkd if;u
bmoma&;vdaYk jym&rSmvJ/ rif;wdjYk refrmjynfrmS tJ'v
D jkd zpfaewmudk igawGU
&w,f/ [kwf&JUvm;/ bmoma&;eJYrqdkifwmudk bmoma&;qGJxnfhawmh
ab;uvlawGurcHcsifbl;jzpfw,f/ tJ'Dawmh bmoma&;qdkNyD;csJUvdkuf

17

wm/ trSefuawmh bmrSr[kwfbl;/ olwdkYESpfa,muf &efjzpfwmudktpdk;


&urSefrSefuefuef vkyfay;zdkYvdkw,f/ a[hbmrSrqdkifbl;/ rif;wdkYESpf
a,muf&efjzpfawmh/ rif;bmom rif;ud;k uG,w
f m/ 'Dupd u
rif;wdt
Yk a&mif;
t0,frwnfhvdkY &efjzpfwmyJ/ rdwDvmudpqdk&if rif;pOf;pm;Munfhaygh/
Oyrm igajymjyr,f/ olwdkY ta&mif;t0,frjzpfwmeJY bmoma&;eYJoGm;
a&mawmha&mif;wJo
h u
l Ak'b
mom? 0,fwo
hJ u
l tpvmrfqykd gawmh/ olwYkd
ypn;f aps;rwnfah wmh bmoma&;eJ&Y efjzpfwmvnf;r[kwb
f ;l / bmomudk
apmfum;vdYk &efjzpf w,fqw
kd muwpfrsdK;/ a&mif;wm0,fwmrwnfw
h myJ/
tJ'geJY tdraf wG rD;dUI w,fqw
kd mjzpfomG ;w,f/ tJ'grsKd;uawmh r[kwb
f ;l /
tJ'rD mS tkycf sKyfwv
hJ al wG vdv
k mw,fqw
kd moGm;awGU&w,f/ tJ'gOya'u
vdkwmu tpdk;&bufu vlawGwifvdkwm r[kwfbl;/ vlawGuvnf;
wd k Y j zpf w mu bmoma&;eJ Y b mrS r qd k i f b l ; qd k N yD ; awmh bmoma&;
csufcsif;ajym&wmwdkYjzpfwmupD;yGm;a&;udpjzpfwm?wpfa,mufeJYwpf
a,mufvdrfw,fxifvdkYigjrifwmyJ/ bmoma&;eJYbmqdkifvJ/ tpvmrfeJY
bmqdkifvJ?Ak'bmomeJYbmqdkifvJ/ [kwfuJhvm;/ tJ'DvdkjzpfwmvdkYigjrif
wmyJqdkygawmh &cdkifrSmjzpfwJh[meJYbmxl;vJ/ trsKd;orD;udkrw&m;vkyf
w,f/ rw&m;vkyfwJhaumifudkw&m;pGJaygh/ bmoma&;eJYbmqkdifvJ/
c&pf,mefuyJvyk v
f yk ?f tpvmrfuyJvyk v
f yk ?f Ak'b
momuyJvyk v
f yk ?f bmom
rwlwmeJYbmrqdkifbl;/ tJ'gudkqGJqGJxnfhaevdkY jrefrmjynfrSm'kua&muf
aeMu&w,f/ rqdkifwmudkrqdkifbl;vdkYar;&rSmudk Ak'bmomeJYAk'bmom
r[kwfwJholjzpf&ifbmoma&;qGJxnfhwm tJ'guawmh'kuyJ tJ'gbmjzpf
vdkYvJqdkawmh EdkifEdkifeif;eif;tkyfcsKyfrI&SdzdkYvdkw,fvdkYigxifw,f/ tkyfcsKyf
a&;u tJ'Dae&mrSmavsmhenf;enf;jzpfaeovm;/ tJ'gudk pOf;pm;zdkY
vdkw,f/ igjrifwJhtjrifu [dkvlawGuvnf; olwdkYuoludk&efjzpfwmudk
bmoma&;xJqGJrxnfhMueJY/ [kwfw,fr[kwfvm;/ olrsm;awGudk vIHU
aqmfay;ovdkjzpfoGm;w,f/ igeJYrif;eJYpD;yGm;a&;eJY&efjzpfwmudk [mighudk
tpvmrfu ighvmapmfum;w,f/ Ak'bmomuighvmapmfum;w,fqdk
awmh Mum;wJholawGu rcHcsifjzpfoGm;wmaygh/ tJ'Dawmh tpdk;&uvnf;
pdpdppfppfvkyfzdkYvdkw,f/ vlawGuvnf; pdpdppfppfeJY em;axmifzdkY?
avhvmzdv
Yk w
kd ,f/ tJ'aD wmhEpS zf ufu tay;t,lvyk zf Ykd vdw
k ,fvYkd igjrif
w,f/ [kwfuJhvm;at;tJ'gyJ/ tJ'Dawmh tJ'DESpfckudk ab;u vlawGu
a&m apmapmu&efjzpfwJholawGua&m oabmaygufzdkY vdkw,fvdkYjrif
w,f/ rif;eJiY geJ&Y efjzpfwm&efjzpfwt
hJ wdik ;f yJ ar;&r,f/ bmoma&;eJb
Y mrS
rqdkifbl;/ rif;uc&pf,mefudk;uG,fw,f/ iguAk'bmomudk;uG,fw,f/
igutpvmrfudk;uG,fw,f/ tpvmrfbmrSrqdkifbl;/ c&pf,mefeJYbmrSr
qdkifbl;/ rif;eJYigeJY&efjzpfwmyJ/ ab;uvluvnf; tpvmrfudk Ak'bm
omuvkyfaeNyD? Ak'bmomudk tpvmrfuvkyfaeNyD/ c&pf,mefuvkyf
aeNyD? tJ'Dvdkvnf;ykHcsJUray;eJY/ ab;uvlawGuvnf;vdkw,f/ tpdk;&
vkyfwJholuvnf;vdkw,f/ okH;OD;oHk;zvS,fSdzdkY vdkw,fvdkYigjrifw,f/
tJ'gawGudk trsm;em;vnfatmif rif;wdkYrD'D,mydkif;uvlawGuvnf;
vkyaf y;&r,fvjYkd rifw,fav/ cifAsm;wdiYk ghuq
kd rJG xnfyh geJcY ifAsm;wdYk rdwv
D m
ta&;tcif;rSm bmoma&;eJY bmrSrqdkifwmr[kwfbl;/ tdrfrD;IdwmeJYbm
qdkifvJ/ tJ'gawGvnf; rif;wdkYrD'D,mvkyfwJh rD'D,morm;awGvnf;rsm;
rsm;ajymay;zdkYvdkw,f/ vlawGuvnf; tJ'gawGoabmaygufzdkYvdkw,f/
tpdk;&uvnf;wdwdususvkyfay;zdkYvdktyfw,fvdkY bkef;BuD;awmhjrifyg
w,f/
aemufwpfcku jrefrmjynfrSm(969)ay:vmygw,fbk&m;/
tJ'geJYywfoufNyD;q&mawmfaeeJYb,fvdkjrifygovJ/
vkd&if;uawmh wpfckawmh&Sdwmaygh/ (786)udkrwyfeJYvdkYrajym
bl;/ (969)wyfv&Ykd &dS if vIUH aqmfwmvdaYk jymMuw,f/ 'gutpd;k &tvkyv
f iYkd g
xifw,f/ bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmh786jzpfvmwJt
h wGuf (969)ujzpfvmwm
udk;/ oabmuav/ tJ'Dawmhtpdk;&u rSefrSefuefuefvkyfvdkY&Sd&if rif;
(969)vnf;rwyfeJY? rif;(786)vnf;rwyfeJY rif;wdkYbufuoufouf
bmoma&;vIHUaqmfaewJhaumifawG 'Doabmaygh/ wpfa,mufwnf;udk
oGm;NyD; qk;H jzwfvaYkd wmhraumif;bl;/ bmjzpfvYkd (969)ay:vmvnf;qd&k if
rif;utpvmrf? rif;uAk'bmom? 'gawGu oufouf&efndK;jzpfatmif
vkyfwm/ rif;vnf;rwyfeJY rif;bmvdkYrwyf&rSmvJ/ tpvmrfudkoGm;r
ajymeJY Ak'b
momvnf;oGm;rajymeJY rif;ajymr,fq&kd if ESpcf pk vk;H ukad jymzdYk
vdkr,f/ olubmjzpfvdkY wyfwmvJqdk&if rif;wyfvdkYoluvnf; wyfwm
aygh/ tJ'Dawmh ESpfa,mufpvkH;yJrif;udk'D[mvkyfwJhtwGuf vlawGudk
bmoma&;udkvIHUaqmfaeMuwmyg/ ESpfzufpvkH;rwyf&bl;/ wpfa,muf
wnf;awmhoGm;ajymvdkYr&bl;av/ rQrQwwaygh/ bkef;BuD;tjrifuawmh
ESpfOD;pvkH;rwyf&bl; vdkYajym&rSmaygh/
Ak'bmomu oauFwbmomr[kwfbJ wyfvmwJhtcg
rS m aumbk & m;/
r[kwfbl;av/ [dkbmomuvnf; oauFwbmomrS r[kwf
wm rif;uolUvnf;ar;MunfOh ;D av/ olUar;NyD;rSA'k b
mom vnf;ar;vd&Yk
rSmud;k / iguvnf; wyfcsifvw
Ykd yfwm r[kwb
f ;l / [du
k wyfvw
Ykd yf&wm/
tJ'gudk iguvnf;ajymw,f/ oluvnf; rlqvifvdkYajym&if iguvnf;
Ak'b
momvdaYk jymrSmyJ/ 'guawmh vlawG&UJ obm0ud;k / tpd;k &vkyw
f o
hJ u
l
'D[muvlawGudkvIHUaqmfw,f/ tE&m,fjzpfapwJh[mjzpfwJhtwGuf ESpf
a,mufpvkH;rwyf&bl;/ [kwfw,fr[kwfvm;/ oabmu/ at; 'grS
r[kwf olwu
Ykd olww
Ykd yfcsifw,fq&kd ifvnf;cGijhf yKvdu
k /f [kww
f ,fr[kwf
vm;/ tpvmrfudkajymr&&if Ak'bmomvnf;b,fvkdvkyfajymrvJ/
olwyfvYkd igwyfwmvdaYk jymrSmaygh/ b,forl b
S mrS&w
dS mr[kwb
f ;l / bk&m;qdk
wmbmrS 'gawGuakd [mwmr[kwb
f ;l / olwb
Ykd molwYkd wyfMuwm/ bk&m;
qd k w memrnf a wG w yf a ezd k Y v nf ; rvd k b l ; / *Pef ; awG w yf a ezd k Y v nf ;
r[kwfbl;/ pdwfxJxm;Mu&rSm oabmupdwfaumif;arG;Mu&rSm oabm
u'guawmh[kwfw,fav/ 'gayrJh rif;uvkyfwJhtwGuf iguvkyf&

18

wmyJ/ tJ'gudkrjzpfapcsif&if ESpfckpvkH;rvkyfeJY/ odkYr[kwf wpfa,mufudk


cGifhjyK&ifwpfa,mufudkvnf; cGifhjyKvkdufolwdkYudkoGm;rajymeJYawmh aeyg
apawmh tJ'gpOf;pm;aygh/ ESpfckpvkH;udk tpdk;&vkyfwJholawGpOf;pm;zdkYu
'gbmoma&;vIHUaqmfwm/ 'gu wpfckckjzpfzdkYvkyfaewm wdkYtJ'gawGudk
awGU&wJt
h wGuEf pS af ,mufpvk;H rwyf&bl;vdYk ajym&r,f/ 'grSr[kwo
f Ul bm
omol vGwv
f yfciG ahf y;xm;w,fq&kd ifaygh/ 'gyJ&w
dS maygh/ tJ'gawmhtusKd;
tjypfMunfhNyD;tpdk;&vkyfwJholu vkyf&rSmaygh/ [kwfw,fr[kwfvm;/
wdkYuwpfck&Sdwmuab;uvlawGu 'gudkb,fvdkjrifovJqdkwmwyfwm
aumif;vm;/ raumif;bl;vm;qdkawmh qkH;jzwfaygh/
aemuf w pf c k u Ak ' b momud k xl ; xl ; uJ u J cspf a tmif
a[majymvmwJ h "r u xd u q&mawmf t i,f a wG u a[majymvm
MuwmawG U &ygw,f b k & m;/ tJ ' geJ Y y wf o uf N yD ; q&mawmf t jrif u
b,fvdk&SdygovJbk&m;/ bmomjcm;udkqefYusifhzdkY Ak'bmomuvJG&if
usefwmudkrouf0ifzdkY vGefvGefuJuJa[mMuwmawG awGUvm&vdkYyg
bk & m;/
tJ'guwpfck&&Sdw,fuG/ wpfck&Sdw,fav/ ola[mwJh[mu
bmrStjypfr&Sb
d ;l qd&k if bmrSajymp&mr&Sb
d ;l aygh/ ola[mwJ[
h mu tjypf

kP;f odyrf jzpfMuygbl;/ wpfc&k w


dS mu bmoma&; t"du kP;f jzpfwmu
'Dhjyif[mr[kwfbl;/ qif;&Jjcif;aMumifhyJ/ qif;&Jawmh vlawGubmjzpf
vmvJqdkawmh raumif;wJhpdwf qif;&JwJhtcgusawmhvlawGu 'Drdku
a&pD? 'Dru
kd a&pDajymaeMuwm t&ifwek ;f urav;&Sm;udk bke;f BuD; (1970)
avmufu a&mufoGm;awmhrwdk;wufao;awmh olwdkYqDrSm vlrsKd;a&;
t"dukP;f enf;enf;yg;yg;&Sw
d ,f/ pD;yGm;a&;av;uawmfawmfav; tqif
ajyvmawmh tJ'gawGaysmufomG ;w,f/ csrf;omvmwJt
h cgusawmh rif;u
vnf; rif;ypnf;ukefrSm aMumufvmw,f/ iguvnf; ighypnf;ukefrSm
aMumufvmw,f/ ud,
k b
hf mud,
k f xde;f oGm;Muw,f/ tJ'v
D x
kd ed ;f oGm;MuwJh
tcgusawmh 'Drdkua&pDu obm0'Drdkua&pDjzpfvmw,f/ ckewkef;u
qif;&JwJhaumifuqif;&Jawmh aorxl;aerxl;aygh/ tJ'gawmhigawGUcJh
w,f/ ta&;BuD;qkH;uawmh pD;yGm;a&;u awmfawmfta&;BuD;w,fvdkY
igxifw,f/ pD;yGm;a&;udk vlawGudktukefvkH;csrf;omatmif vkyfay;vdkY
&S&d if tm;vk;H &yfomG ;vdrrhf ,f/ qif;&Jwo
hJ al wGu aorxl;aerxl;jzpfvm
awmholu b,f[mjzpfjzpf vkyf&Jvmw,f/ tJ'DtwGuf wdkYwdkif;jynf
csr;f omzdYk vdw
k ,f/ bke;f BuD;jrifwt
hJ jrifuawmh tJ'v
D jkd rifw,f/ tJ'aD wmh
vlawGukd wef;wltcGit
hf a&;ay;zdv
Yk w
kd ,f/ Rights &Szd v
Ykd w
kd ,f/ vlqakd wmh
uGm raumif;wmvkyfzdkY odyfvG,fw,f/ raumif;wmvkyfzdkYu tukefvkH;
vG,fw,f/ aumif;wmvkyfzdkYuenf;enf;cufw,f/ tJ'Dawmh bkef;BuD;
jrifwJhtjrifuawmh at;at;csrf;csrf;jzpfapcsifvdkY&Sd&if jynfolawGcsrf;
omzdv
Yk w
kd ,f/ wdik ;f jynfcsrf;omvm&if vlwikd ;f vlwikd ;f u ud,
k phf nf;urf;eJY
udk,faeoGm;Mu&ifbmrSjzpfrSmr[kwfawmhbl;/ tJ'Dawmh wdkif;jynf zGHUNzdK;
wdk;wufzdkYvdkw,f/ tJ'gqdk&ifawmh w&m;oufouf csnf;yJa[mvdkYr&
awmhb;l / wdAYk 'k b
momrSmvnf;&Sw
d myJ/ oDvu bmvdrYk vkw
H mvJqakd wmh
qif ; &J v d k Y r vk H w maygh / wd k Y u d k a jymawmh Human Rights qd k w mvnf ;
ig;yg;oDvrsKd;ygyJ/ HumanrightsayghuG/ 'geqdkwm vnf; Humanrights
EdkifiHa&;pum;ajym&ifHumanrightsyJ/ qif;&JvdkY Humanright r&Sdbl;
ajymwm/ csrf;omvm&ifautomatically Human rights oGm;Muvdrfhr,f/
ig;yg;oDv vko
H mG ;vdrrhf ,f/ Ak'b
momrSm 'Dru
kd a&pDenf;t&ajym&ifw&m;
ojzifhaewm'Drdkua&pDayghuGm/ trsm;qEeJY rxdcdkufaeawmh 'Drdku
aus;Zl;wifygw,fbk&m;/
a&pDjzpfoGm;wmaygh/

obifonfrsm;\vHkNcHKa&;yGJpDpOfolrsm;
wm0ef,l&eftxl;vdktyf

awG&o
dS vm;/ wdik ;f jynf&UJ Oya'eJo
Y mG ;NyD;awmh b,fvjkd zpfvJ qdw
k mMunfh
&r,f/ Oya'rcsKd;azmufbl;qdk&ifawmh ajymp&mr&Sdygbl;/ Oya'tjyif
bufudk a&mufaew,fqdk&ifawmh t&Sifbk&m;bmjzpfvdkY 'Dvdka[mvJ/
'g[mt&Sib
f &k m;aMumihf rNidrrf oufjzpfEikd w
f ,f/ 'gu olUud0k geiftaeeJY
ac:owday;&ifay;aygh/
aemufwpfck&Sdwmu a&SUaqmifEGm;vm;ajzmifhajzmifhoGm;rS qdk
awmh a&SUaqmifaumif;uvnf;ta&;BuD;w,f/ rif;uvlxkudk tkyfcsKyf
w,fq&kd if acgif;aqmifvyk w
f o
hJ u
l w&m;zdv
Yk w
kd ,f/ rif;u tNrJwrf;tkyf
csKyfaezdYk pdwrf ul;eJrY if;ud,
k w
f ikd u
f w&m;ojzifv
h yk &f UJ vm;/ tJ'gudMk unfh
&r,f/ rif;uw&m;ojzifh rvkyf&ifawmh [dkvluvnf;rvkyfawmhbl;/
tJ'DvdkyJrSwfvdkufaygh/ Oya'qdkwmuBuD;w,f i,fw,fr[kwfbl;/
tukev
f ;Hk eJo
Y ufqikd &f r,f/ wdjYk refrmjynfrmS u Oya'udBk uD;wJo
h u
l odyrf
vdkufembl;uG/ tJ'gawmhrSm;aew,fvdkY xifw,f/ Oya'qdkwmu
Oya'oufoufyJ&Sd&r,f/ b,foleJYrS rqdkif&bl;/ orweJYvnf;rqdkif
bl;/ 0efBuD;csKyfev
YJ nf;rqdik b
f ;l / Oya'u orwjzpf&ifvnf; oGm;&rSmyJ/
0efBuD;csKyfjzpf&ifvnf; oGm;&rSmyJ/ olawmif;pm;jzpf&ifvnf;oGm;&rSmyJ/
Oya'qdkwmoufoufxm;&r,f/ tar&durSmvnf; Oya'u orw
bmrSrqdkifbl;/ wdkYrwdk;wufao;wJhEdkifiHawGrSm tJ'Dvdkr[kwfbl;/ rwdk;
wufao;wJhEdkifiHawGrSmu tpdk;&u Oya'tay:rSm a&mufaewmawGU
&w,f/ tJ'gaMumifh tJ'ED ikd if rH wd;k wufb;l / wd;k wufwEhJ ikd if aH wGrmS tpd;k &
uwjcm;? Oya'uwjcm;? tpdk;&utpdk;&tvkyfvkyf/ tpdk;&xJu Oya'
eJY rnD&ifoGm;&rSmyJ/ tJ'DvdkoD;jcm;pDae&r,f/ Oya'pdk;rdk;a&;qdkwmu
oufouf? tkyfcsKyfa&;uoufouf? pD;yGm;a&;uoufouf wpfu@pD
oGm;&r,f/
Oya'qdkwmu tar&dum;rSmqdk&if tajccHOya'onf tjrifh
qkH;vdkY oluajymw,f/ 'gudkt"duxm;&r,f/ b,folrSvkyfvdkYr&bl;/
tJ'gonf olw&Ykd UJ ud;k uG,&f myJ/ tJ'v
D x
kd m;&r,f/ b,forl v
S nf; tay:
rSmr&Sb
d ;l / b,forl v
S nf; atmufrmS r&Sb
d ;l / w&m;olBuD;udk b,fou
l rS
ajymvdkYr&bl;/ wdkYqDrSmtJ'gvdkao;w,fvdkYawmhxifw,f/ tJ'gawGudk
jynfolawGjrifoGm;zdkYawmhvdkw,f/ tJ'gawG jrifay;rSwdkYjynfolawG at;
at;csrf;csrf;aeoGm;&rSm/
wdkYurav;&Sm;udk Munfh&r,f/ rav;&Sm;rSmqdk&if tpvmrf
wpf0uf?Ak'b
momwpf0ufavmuf&w
dS ,f/ olwq
Ykd rD mS bmoma&; t"du

&ef u k e f ? {NyD ( 26)


obiftEktynmonfrsm;\ vHNk cHKa&;twGuf yGpJ pD Oforl sm;tae
jzifh vHkNcHKa&;ukd txl;wm0ef,lBuD;Muyf&efvkdtyfaMumif; jrefrmEkdifiH
obifynm&Sirf sm;tpnf;tH;k (A[k)d rS twGi;f a&;rSL; OD;rk;d 0if;u {NyDv
(26)&ufaeYu usif;yjyKvkyfaom tpnf;tHk;\ vkyfaqmifcsufrsm;
tm; &Sif;vif;yGJwGif ajymMum;cJhonf/
obiftEkynmonfrsm;ESifh yGJ&Sif? yGJiSm;rsm;vdkufem&rnfh pnf;
rsOf;? pnf;urf;rsm;ukdcsrSwfjcif;jzifh 'Drkdua&pDvrf;pOfESifhtnD ckdifrm
aomobiftzGJUtpnf;rsm;ay:aygufvmap&ef&nf&G,fjcif;jzpfaMumif;
od&onf/]]dk;&mtarGxdef;odrf;&if;? b@m&SmazG&if;eJY EkdifiHjcm;{nfh
onfawmfrsm;twGuf&nf&G,fNyD; kyfao;? aqmif;? ywvm;? tkd;pnf?
'kd;ywf? uAsmvGwfpwmawGukdobifqkdwJhkyfvHk;ay:vmatmif vm
r,fh(5)vykdif;upNyD; taumiftxnfazmfr,f/ 0rf;a&;twGuf ujy
wmrsKd;r[kwfbJeJYwkdif;jynftwGuftusKd;&Sd&SdeJY us,fus,fjyefYjyefY jzpf
vmatmifaqmif&Gufr,f}}[k tpnf;tHk;\Ou| yefwsmOD;jr Munf
uqkdonf/
obifynmonfrsm;taejzifh yGrJ sm;ujy&mwGif 0wfpm;qif,ifrI
ukd tvGeftuRHrjzpf&ef txl;*kpdkuf0wfqif&rnfjzpfaMumif;od&
onf/ yGJrsm;wGif Zmwfum;aemufwpfaeY eHeuf(6)em&DwGifvnf;
aumif;? tNidrfhtm;eHeuf(2)em&DwGifvnf;aumif; qkdif;tm; eHeuf(1)
em&DwGifvnf;aumif; tNyD;owfodrf;ay;&rnfjzpfaMumif;od&onf/
NrdKUe,fESifhwkdif;rsm;&Sd obiftpnf;tHk;rsm;u A[kdtpnf;tHk;okdY wpf
vwpfBudrf tpD&ifcHpmwif&rnfjzpfNyD;NrdKUe,f? wkdif;tvdkuf (3)v
wpfBudrf tpnf;ta0;jyKvkyf&rnfjzpfaMumif;od&onf/ jrefrmEkdifiH
twGif; obifynm onf(6)aomif;ausmf&SdNyD; usef;rma&; emrusef;
jzpfyguwpfOD;vQif (25000)usyf? vlwpfOD;uG,fvGefygu (50000)
usyfpD jrefrmEkdifiHobifynm&Sifrsm;tpnf;tHk;(A[kd)u axmufyHhay;
rnfjzpfNyD; &HyHkaiG&&Sd&ef jyu'defESifhr*Zif;rsm;xkwfa0oGm;&ef&SdaMumif;
od&onf/
jrefrmEkdifiHobifynm&Sifrsm;tpnf;tHk;(A[kd)rS csrSwfxm;aom
pnf;urf;rsm;ukdvdkufemjcif;r&Sdygu oufqkdif&mNrdKUe,f obiftpnf;
tHk;tqifhqifhu ac:,lowday;aqG;aEG;jcif;jzpfap? xdkufoifhaom
'PfaMu;ay;aqmifjcif;jzpfap? yGJujyrIydwfyifjcif;jzpfap jyKvkyfEkdif
Ny;D aemufq;kH wGit
f pnf;tH;k 0iftjzpfrx
S w
k yf ,frnfjzpfaMumif;od&onf/
jrefrmEkdifiHboifynm&Sifrsm;tpnf;tHk;(A[kd)rS trIaqmif
tzGJU0if(20)OD;tm; jynfe,fESifhwkdif;a'oBuD;rsm;tvdkuf rwfv(30)
&ufaeYu'Drkdua&pDenf;us a&G;cs,fwifajrmufcJhjcif;jzpfonf/
apmzk d ; cG m ;

One More azmifa';&Sif;&JYapwemtvif;a&mifaMumifh

pmaytvif;a&mifrsm;yGifhvif;vmawmUrnfU
tif;awmfNrdKY e,f? zm;yefat;csrf;&Gm ukd,fUtm;ukd,fukd;rlvwef;ausmif;
aqmifwhJ One More azmifa';&Si;f u 'Dausmif;twGuf
tvSLaiGay;tyfcJhrItay: One More azmifa';&Sif;&JU
uk,
d pf m; uReaf wmfwYdk One Candle tzGUJ u vma&mufNy;D
{NyDv (13)&uf? eHeuf (10)em&Dtcsdef tvSLaiG ay;
tyfyJG jyKvky&f jcif;jzpfaMumif; ukx
d eG ;f 0if;vwfu &Si;f
jycJhonf/
qufvufNy;D yif0,faus;&Gmtkypf k tkycf sKyfa&;rSL;
OD;ausmfrsKd;Ekdifuvnf; y&[dwtzGJUawGu apwem
rGefrGefjrwfjrwfeJY tckvkd qif;&JEGrf;yg;wJh zm;yefat;
csrf;&Gm ukd,fhtm;ukd,fukd; rlvwef;ausmif;twGuf
tvSLaiGyyhH ;dk rItay: 0rf;om*kP,
f rl ad Mumif;? &Gmom;
rsm;taeeJYvnf; One More azmifa';&Sif;u yHhykd;vSL
'gef;cJw
h hJ aiG (18)ode;f ukv
d nf; pm&if;tif;wdwu
d suseYJ
rSerf eS u
f efuefvyk af qmifNy;D apwem&Sirf sm;&JU ulnyD yhH ;dk
rItay: rSww
f rf;wifxm;Mu&ef ajymMum;cJo
h nf/ if;
aemuf One More azmifa';&Sif;ukd,fpm; One Candle
tzGJU ukdxGef;0if;vwfu tvSLaiGay;tyf&m zm;yef
at;csrf;&Gm &yfrd&yfzukd,fpm; yif0,faus;&Gm tkyfpk
]]zm;yefat;csrf;&Gm}}'D&mG uav;u ppfuidk ;f wkid ;f
a'oBuD;? tif;awmfNrdKUe,f? yif0,faus;&Gmtkypf x
k u
J
&Gmwpf&Gm? tdrfajcpkpkaygif; (30)rQ &Sdrnf/ ESpfaygif;
ESpq
f ,fausmfcefu
Y rEav;-jrpfBuD;em;oGm; rD;&xm;
oHvrf;ab;rSm tdrfajcq,fhav;ig;tdrfuae toGm;
tvmtqifajyatmifqkdNyD; a&Tbkd? jrpfBuD;em; jynf
axmifpkum;vrf;rBuD;buf &GmvHk;uRwfajymif;a&TUae
xkdifcJhMuwmyg/ aiGa&;aMu;a&; tiftm;csKdUwJhwJh
&Gmuav;? ynmoifMum;a&;twGuf ESpfrkdifcefYa0;wJh
wHk;vHktajccHynmrlvwef;ausmif;okdY oGm;NyD; ynm
oif&w,f/ wHk;vHkacsmif;a&BuD;vkdY wHwm;awG ysuf
ae&if uav;awGausmif;ysufMuw,f/ 'gaMumifh &Gm
uvlBuD;awGwidk yf ifNy;D ajrpdu
k af usmif;aqmifav; wpf
aqmif pmoifae&Ho
k ufouf aqmufvyk cf MhJ uw,f/
&Gm&JUpmoifausmif;u Oy"dkyfrvSwmaMumifh wpfcg
wpf&H wkid ;f a'oBuD; wkid ;f rSL;awG? 0efBuD;csKyfawG jzwf
oGm;jzwfvm&if; jrifawGUoGm;&if wm0ef&Sd Xmeqkdif
&mawGu olwkdYtay: qlylrSmpkd;&drfMuwJh tqifhxd &Sd
w,f/ 'DOy"dkyfraumif;wJh ausmif;av;ukdzsufNyD;
ausmif;om;tiftm;vnf;enf;awmh eD;pyf&m wHk;vHk
ausmif;ukd wufapcsiw
f ,fvv
Ydk nf;Mum;rdw,f/ [kwf
r[kwfawmhrodbl;/ 'gvnf;rjzpfoifhbl;/ olY&Gm olY
ausmif; oltiftm;&SdorQ kef;uefaeMuwmyJ/ &GmrSm
&SdorQ pyg;av;pkaqmif;NyD; q&mriSm; pmoifMu/
axmufyHhay;EkdifwJhtzGJU tpnf;awG&Sdvm&if 0rf;om
Mu&? yDwdav;awGjzpfMu&/
'gaMumifh vGefcJhwJh rwfv (8)&ufaeY armfvl;
pmay a[majymyGu
J dk q&mcspfO;D ndK? q&marmifomcsKd?
q&mnDrif;ndK? q&mr roDwm(prf;acsmif;)? q&mr
aiGMu,fpifw(Ydk 5)OD; pmaya[majymyGv
J mawmh 'Dqif;&J
EGr;f yg;wJh zm;yefat;csrf;&Gm&JU uk,
d t
hf m;uk,
d u
f ;dk rlv

t&ufrl;NyD; a,murjzpfoltm;
"g;&SnfjzifhckwfaoqHk;
atmifvHNrdKUe,f? ausmufqG,fusdK; aus;&Gmae
oufEikd Of ;D onf {Ny(D 27)&ufaeY? nae (4)em&D (45)rdepf
csed u
f EGm;0,fomG ;&mrS t&ufr;l umjyefvmNy;D bdv,
d uf
xd;k aepOf? if;\ZeD;jzpforl mS qdik u
f ,fjzifv
h u
kd v
f monf
udak wGU&S&d ojzifh qdik u
f ,ftm;wGe;f vJc
hJ ZeD;rSmxGuaf jy;
oGm;aMumif; tqdkygtrsdK;om;rS ZeD;jzpfolaemuftm;
ajy;vdu
k af ecJph Of if;rde;f uav;\zcifO;D 0if;jrifah &muf
vmum tqdyk grde;f uav;zcifO;D BuD;&Sed rf S rif;om;awmf
awmfrmS ;aeNy;D ighorD;tvGerf [kwb
f ;l [kajym&m tqdyk g
rde;f uav;\a,musFm;jzpforl S if;\tdraf y:wufum
t&Sn(f 2)aycGcJ ef"Y g;&Sn,
f Nl yD; a,murjzpfot
l m;ckwf
cJ&h m? vnf*w
k f (6)vufrcef?Y 0Jbufyg; (2)vufrcef?Y
0Jbuf*sdKaZmif; (4)vufrcefY? ,mvufzsH (4)vufr
cef?Y 0JwaH wmifqpf(4)vufrcef/Y vufaumuf0wfjywf
&S'Pf&mrsm;jzifhaoqHk;ojzifh oufEdkifOD;tm;ta&;,l
ay;yg&efwidk w
f ef;cJ&h moufqikd &f m atmifvNH rKd Ue,f 'k&*F
Adv
k &f pJ cef;(y)17^13 yk'rf (302)jzifh trIziG x
hf m;aMumif;
oufqdkif&m&Jpcef;rSod&onf/
Ormcif(rauG;)

qif;&JwJh'PfudkrcHEdkifvGef;vdkh
udk,fhudk,fudkBudK;qGJcsaoqHk;cJh[kqdk

wef;ausmif;av;ukd taxmuftulyyhH ;dk rIay;zkYd armfv;l


a'o One Candle tzGUJ 0if wpfO;D jzpfol ukx
d eG ;f 0if;vwf
u q&marmifomcsKdudk &Gm&JUpD;yGm;a&;eJY pmoifausmif;
tajctaeawG aqG;aEG;wifjyawmh q&marmifom
csKduvnf; 'Dausmif;av;tay: pdwf0ifpm;oGm;yHk
&ygw,f/ 'gaMumifh &efuek f jyefa&mufawmh q&marmif
omcsKd? q&matmfyDus,fwkdY OD;aqmifwJh One More
azmifa';&Sif;tzGJUuae {NyDv (12)&ufaeYu zm;yef
at;csrf;&Gm ukd,fhtm;ukd,fukd; rlvwef;ausmif;ukd
vkt
d yfcsurf sm; qufvufjznfq
h nf; wnfaqmufEidk zf Ydk
usyfaiG(18)ode;f eJY &GmrSm apwemxm;NyD; oifMum;ay;
MuwJh q&mrESpOf ;D twGuf wpfO;D vQif usyw
f pfoed ;f pDeYJ
usyfESpfodef;? pkpkaygif; usyfodef;(20)vTJcJhaMumif;? 'g
aMumifh q&marmifomcsKd? q&matmfyDus,fwkdY OD;

yckuLNrdKYe,ftwGif;odrf;qnf;cHajr,mESifhyvyfajr,m
pHkprf;a&;&Sif;vif;aumfr&SiftzGJYacgif;aqmifrsm;ESifh
ajr,modrf;qnf;cH&awmifolrsm;awGYqHkaqG;aEG;yGJusif;y
rauG;wdkif;a'oBuD;? yckuLcdkif? yckuLNrdKUpufrIZHk (6)vrf;&Sd? pufrIZHk&Sif;vif;
aqmifcef;r {NyD (26)&ufaeY? aeYv,f (1)em&Du odr;f qnf;cHajr,mpHpk rf;ppfaq;a&;
&Si;f vif;aumfr&Sit
f zGUJ acgif;aqmif jynfcikd Nf zKd ;ygwDrt
S rsKd ;om;vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,?f OD;vS
aqGro
S rd ;f qnf;cHc&hJ onfh ajr,mESiyhf wfowfNy;D &&Sv
d akd Mumif;avQmufxm;vdyk gu aMu;wdik f
ESiahf jrpm&if;OD;pD;XmeodYk wpfvtwGi;f avQmufxm;Mu&efEiS hf odr;f qnf;cHajr,mydik &f iS rf sm;rS
odvo
kd nfrsm;tm; ar;jref;jcif;rsm; jyKvkycf MhJ uaMumif;? tqdyk gaqG;aEG;yGo
J Ykd (NLD)ygwDrS
jynfoUl vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,f OD;jrifo
h ed ;f (NLD)ygwDrS jynfov
Yl w
T af wmfu,
kd pf m;vS,f
OD;ydu
k u
f ?kd jynfcikd Nf zKd ;ygwDrt
S rsKd ;om;vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,f OD;aomfZif? taxGaxGtyk cf sKyf
a&;OD;pD;Xme? yckuL NrKd U? 'kNrKd Ue,ftyk cf sKyfa&;rSL;OD;ausmpf ;kd xif? &yfuu
G af Mu;wdik pf ma&;rsm;?
odrf;qnf;cH&olawmifolrsm; pkpkaygif; (150)OD;cefY wufa&mufMuaMumif; oufqdkif
Ormcif(rauG;)
&mrS pHkprf;od&onf/

tkyfcsKyfa&;rSL; OD;ausmfrsKd;Ekdifu vufcH&,lygw,f/


usyfESpfodef;ukdvnf; q&mrESpfOD;ukd ay;tyfcJh&m
ausmif;aqmufvyk af &;twGuf usyfig;aomif;wdwu
d dk
q&mra':BudKifBudKifu jyefvnfvSL'gef;cJhaMumif;
zm;yefat;csrf;&Gm ukd,fhtm;ukd,fukd;tajccHynmrlv
wef;ausmif;twGuf tvSLaiGay;tyfyrJG mS zm;yefat;
csr;f &Gmausmif;xkid q
f &mawmf OD;ZedEu
t
dk BuD;trSL;xm;
NyD; pkpkaygif;tiftm; (60)cefYwufa&mufMuNyD; tcrf;
tem;tNyD;rSm pkaygif;NyD;rSwfwrf;"mwfyHkrsm; dkufcJhMu
onf/ tvSLaiGaxmufyHhay;tyfwJh One More azmif
a';&Sif;&JU rGefjrwfaom apwemtvif;a&mifaMumifh
zm;yefat;csrf;&Gmu pmoifysKdEkt&G,fav;rsm; pmay
tvif;a&mifrsm; yGiv
hf if;vmawmhrnfrmS {uefrvGyJ g/
nd K rif ; xuf ( jref r mpm)

rauG;wdkif;a'oBuD;? o&ufckdif? qifaygif0J


NrdKUe,fae pdk;ol touf(25)ESpfrSm rEHI;ajrmif&Gm\
ajrmufbuf (3)zmvHck eft
Y uGm OD;ausmn
f eG \
Yf ,mcif;
teD; '[wfyif? tjrifh (7)ay (10)vufrudkif;
(3)rl;vHk;cefY (2)yifvdrftjyma&mif EdkifvGefBudK;t&Snf
(4)ay (2)vufrcefYjzifh BudK;qGJcsaoqHk;aeaMumif;
{NyD(22)&ufaeY nae(3)em&D (30)rdepfcsdefu ouf
qdik &f m vJZif&pJ cef;rS owif;&&So
d jzifh BudK;qGcJ s ao
qHk;aeaMumif; {NyD(22)&ufaeY nae(3)em&D (30)
rdepfcsed u
f oufqikd &f m vJZif&pJ cef;rS owif;&&So
d jzifh
oufaorsm;ESit
hf wl oGm;a&mufppfaq;cJ&h m? tqdyk g
aoqHk;olwGif jyify'Pf&mwpfpHkwpf&m rawGU&Sd&bJ?
vnfyif;ywfvnfESifh 0Jvnfyif;wdkYwGif BudK;'Pf&m
rsm;jzifh ajrBuD;ESifh (2)aytuGm aoqHk;aeonfudk
awGU&SdcJhaMumif; tqdkygtrsdK;om;aoqHk;rIESifh ywf
ouf "rwmtwkid ;f aoqH;k jcif; [kw^f r[kwf od&dS
Edkif&ef qifaygif0JNrdKUe,f udk;yif&Jpcef;u aorIao
cif;trSwpf Of (2^13)jzifh a&;zGix
hf m;aMumif; oufqikd f
&m&Jpcef;rS rdom;pkpm;0wfaea&; tqifrajywmawG
udpk w
d n
f pfum ud,
k u
hf ,
kd u
f kd ,ckvkd b0wpfyg; ajymif;
vJ&ef tqHk;owfcJhonfvdkY a'ocHrsm;uajymonf/
Ormcif(rauG;)

rdk;nif;rD;owfwyfzGJY0ifrsm;ukwif(100)qHhaq;Hkywf0ef;usif
oefh&Sif;a&;jyKvkyf
rdk;nif; {NyD (27)
ucsifjynfe,f? rdk;nif;NrdKUwGif (26-4-2013)&uf
eHeuf (7;30)em&Dtcsdef ckwif(100)qHh taxGaxGa&m*guk
aq;HkBuD;wGif NrdKUe,frD;owfwyfzGJU0ifrsm;ESifh &yfuGuft&H
rD;owfwyfzUJG 0ifrsm;ESihf use;f rma&;0efxrf;rsm;pkaygif;aq;Hk
0efxrf;rsm;pkaygif; aq;H0k ef;usif&cdS sKHE,
G yf w
d af ygif;rsm;ESihf
aq;Hak &Ekwaf jrmif;rsm; a&pD;a&vm aumif;rGeo
f ef&Y iS ;f a&;
twGuf ckwfxGif&Sif;vif;jcif;ESifh a&ajrmif;rsm;udk rD;owf
a&ydu
k rf sm;jzifh yufxw
k o
f ef&Y iS ;f jcif;rsm;udk jyKvkyMf uonf/
cdik af q;Ht
k yk f a':oif;oif;vdiI u
f vnf; ,ckuo
hJ aYdk qmif
&Guu
f n
l MD uonfh rD;owfwyfzUJG 0ifrsm;udk aus;Zl;wifpum;
ajymMum; oefY&Sif;vkyfief;udk (10)em&DwGif NyD;qkH;atmif
aqmif&GufcJhMuaMumif; od&onf/
rdk;ewfom;(rdk;nif;)

19

&efukef-rEav;tjrefvrf;ray:wGifcGifUjyKtjrefEIef;ausmfvGefarmif;ESifaom,mOfrsm;tm;
(REDFLEX TRAFFIC SYSTEMS) jzifUpwifppfaq;cJU&m
,mOf(382)pD;tm; ta&;,lcJU

&efuek -f rEav; tjrefvrf;ray:wGiw


f pfem&DvQif
(60)rkid (f okrYd [kw)f (100)uDvrdk w
D mEIe;f xuf ausmv
f eG f
armif;ESiaf om,mOfrsm;tm; (2013)ckEpS ?f {Ny(D 1)&ufaeY
rSpwif REDFLEX TRAFFIC Systems t&Sed x
f ed ;f wkid ;f
ud&d,mpuftoHk;jyKNyD; ppfaq;cJh&m (11?4? 2013)
&uftxd ,mOftpD;a& (382)pD; ta&;,laqmif&Guf
EkdifcJhaMumif; od&Sd&onf/
t&Sed x
f ed ;f wkid ;f ud&,
d mpuftoH;k jyKNy;D owfrw
S u
f D
vkrd w
D mxufausmv
f eG af rmif;ESiaf om,mOfrsm;tm;ta&;
,laqmif&GufrItajctaeESifh tjrefvrf;rBuD;&JwyfzGJU
\vkyif ef;aqmif&u
G cf sufrsm;ukd tjrefvrf;rBuD;&Jwyf
zGUJ uGyu
f aJ &;rSL;H;k (aejynfawmf)&Sd uGyu
f aJ &;rSL;&JrLS ;BuD;
ae0if;u vQyw
f pfjyuf*sme,fo&Ydk iS ;f vif;ajymqk&d mwGif
]]tjrefvrf;&JwyfzUJG ukd (20?5?2012)&ufupwifzUJG pnf;
cJNh yD;aemuf tjrefvrf;uGyu
f aJ &;H;k (1)H;k ESit
hf jrefvrf;
&Jpcef; (11)H;k jzifh vHNk cHKa&;wm0efrsm;? ,mOfpnf;urf;
vrf;pnf;urf;xde;f odr;f a&;wm0efrsm; aqmif&u
G cf NhJ yD;
(3?2?2013)&ufwiG f tjrefvrf;&Jpcef;topfjzpfwhJ wyf
uke;f vrf;qHt
k jrefvrf;&Jpcef;? yavG;tjrefvrf;&Jpcef;?
trSwf (3)vrf;qHk tjrefvrf;&Jpcef;rsm; xyfrHzGifhvSpf

EkdifcJhygw,f/ ,ckqkdvQif tjrefvrf; uGyfuJa&;Hk;(ae


jynfawmf)ESifh tjrefvrf;&Jpcef; (14)Hk;jzifh &efukef
rEav;tjrefvrf;rBuD;\ vHNk cHKa&;qkid &f mrsm;? ,mOfr
awmfwqwdr;f arSmufrrI sm; vlemrsm;ukt
d csderf aD q;Hk
okyYd aYdk qmifay;NyD; ,mOftm; ta&;,laqmif&u
G rf rI sm;?
,mOfpnf;urf; vrf;pnf;urf;qkid &f mrsm;tm; tiftm;
wkd;jrifh aqmif&GufEkdifcJhygw,f/
tjrefvrf;&JwyfzUJG pwifzUJG pnf;cJw
h hJ (20?5?2012)
&ufrS (11?3?2013)&uf txd (10)vtwGi;f ,mOfwrd ;f
arSmufrI (138)Budrjf zpfymG ;cJNh yD; aoqH;k olusm; (69)OD;?
r (21)OD;pkpak ygif; (90)OD;&SNd y;D xdcu
kd 'f Pf&m&&So
d rl sm;rSm
usm;(185)OD;? r(117)OD; pkpak ygif; (302)OD;&Scd yhJ gw,f/
tjrefvrf;&JwyfzUJG taeeJY ,mOfwrd ;f arSmufrjI zpfpOfrsm;
enf;yg;a&;ESix
hf cd u
kd af oqH;k rIrsm; avsmhyg;a&;twGuf
(1?8?2012)&ufrSpwif ,mOfpnf;urf;? vrf;pnf;
urf; ynmay;aqmif&u
G rf I (285)Budrjf yKvkycf NhJ y;D ,mOf
rsm;tm; ynmay;vufurf;pmapmifrsm; jzefYa0jcif;?
tjrefvrf;rBuD; ab;0J^,mwpfavQmuf owday; qkid ;f
bkwfrsm; pkdufxlay;jcif;tjyifaqmufvkyfa&;0efBuD;
XmerSvnf; vrf;nTeftrSwftom;jy qkdif;bkwfrsm;?
owday;^ynmay;qkdif;bkwfrsm; pkdufxl ,mOfrsm;
tE&m,fuif;&Si;f apa&; aqmif&u
G Ef idk cf yhJ gw,f/ ynm
ay;umvausmfvGefwJhtcg ta&;,l aqmif&GufrIjyK
vkycf &hJ m (20?5?2012)&ufrS (31?3? 2013)&uftxduek f
wif,mOf(20)rI? axmfvm*sD (31)rI? qkid u
f ,f (1245)rI?
pufb;D (12)rI? uR?J EGm;ykid &f iS f (34)rI pkpak ygif; (1342)rI
zrf;qD;ta&;,laqmif&u
G cf yhJ gw,f/ tjref,mOf vrf;r
BuD;ay:wGif ,mOfwdrf;arSmufrIjzpfpOfrsm; rMumcP
jzpfymG ;cJ&h wJh tajccHtaMumif;t&if;awGudk pdppfMunfh
wJt
h cg trsm;tm;jzifh ,mOfarmif;ol\ ayghqrIaMumifh
,mOfwrd ;f arSmufrjI zpfymG ;ovkd ,mOf&UJ csKUd ,Gi;f csuaf Mumifh
,mOfwrd ;f arSmufrrI sm; jzpfymG ;wmukad wGU&S&d w,f/ vrf;
taetxm;aMumifh ,mOfwdrf;arSmufrIwcsKdU&Sdayr,fh
&mckdifEIef;tm;jzifh enf;yg;wmukd pdppfawGU&Sd&ygw,f/
&efuek -f rEav; tjrefvrf;rBuD;wpfavQmufwiG f
taMumif;trsK;d rsK;d aMumifh ,mOfwrd ;f arSmufrrI sm; rMum
cPjzpfymG ;aerItay: tjrefvrf;&JwyfzUJG taejzif,
h mOf
wdr;f arSmufrjI zpfpOfrsm;avsmhenf;a&;ESihf xdcu
kd af oqH;k

ref;a&Tpufawmfbk&m;yGJajrae&m&&Sdrnf
ajymqdkumtrsdK;orD;wpfOD;rSaiGvdrfcJhonfqdk
,refEpS ?f atmufwb
kd m(6)vydik ;f u? yGijhf zLNrKd Ue,fae? trsKd ;orD;wpfO;D rSm ta0;oifvma&mufajzqdak epOf?
tpfu0kd rf;uGaJ wmfpyfoEl iS hf rdwq
f ufay;? rauG;NrdKUrS trsdK;om;wpfO;D ESihf cifrif&if;ES;D cJNh yD;? tqdyk gtrsdK;om;rS?
a&Tpufawmfbk&m;yGJwGif ajrae&m&&SdrnfjzpfaMumif;ajymqdkum? tqdkygrdef;uav;xHrS ,ckESpf? Zefe0g&D (18)
&ufaeYu? rauG;NrdKU? urf;em;vrf;&Sd?ae 0if;eDvufzuf&nfqdkifrS? aiG(650000)udkvnf;aumif;? azazmf0g&D
(1)&ufaeYu yGifhjzLNrdKUe,f/ v,fudkif;&Gm&Sd? e,l;pwdkifvufzuf&nfqdkif aiGusyf (3)odef;? pkpkaygif; aiGusyf
(9)odef; (5)aomif;wdwdtm; p&HaiGtjzpf&,lcJhaMumif;? tqdkygrdef;uav;rSm a&Tpufawmf bk&m;ajrae&m
r&cJo
h nft
h jyif p&HaiGjyefvnfay;qyfcjhJ cif;r&Scd o
hJ jzifh ta&;,lay;yg&ef {NyD(25)&ufaeYuwdik w
f ef;cJ&h m? ouf
qdkif&m rauG;NrdKU? NrdKUr&Jpcef; u(y)83^13? yk'fr(420)jzifha&;zGifhxm;aMumif; oufqdkif&mrS pHkprf;od&onf/
Ormcif(rauG;)

20

rIrsm;avsmyh g;a&;twGuf &nf&,


G Nf y;D tckvdk REDFLEX

TRAFFIC SYSTEMS (MYANMAR MOBILE


TRAFFIC RADAR SYSTEMS (MYANMAR MOBILE
TRAFFIC RADAR SYSTEM) t&Se
d x
f ed ;f ud&,
d mpufudk

toH;k jyKNy;D owfrw


S cf iG jhf yKxm;wJh wpfem&DvQif rkid (f 60)
(okdYr[kwf) (100)uDvkdrDwmxuf ausmfvGefarmif;ESif
aom,mOfrsm;tm; zrf;qD;ta&;,l aqmif&GufcJh&m
(1?4?2013)&ufrS (11?4?2013) &uftxd pkpkaygif;
,mOfp;D a& (382)pD;ta&;,lcyhJ gw,f/ tjrefvrf;rBuD;
hf nf
ay:wGif t&Sed x
f ed ;f wkid ;f ud&,
d mjzifh MOBILE vSnv
zrf;qD;ppfaq;cJh&m ukd,fykdifvlpD;,mOftrsm;pkrSm
owfrw
S u
f v
D rdk w
D mxuf ausmv
f eG af rmif;ESiMf uonfudk
pdppfawGU&Sd&ygw,f/ wcsKdUukd,fykdif vlpD;,mOfrsm;rSm
(167)uDvkdrDwmtxd t&SdefvGefarmif;ESifwmukd ppf
aq;awGU&Sd& zrf;qD; ta&;,lcJhygw,f/
EkdifiHawmforwBuD;\ vrf;nTefcsufjzpfwJh jynf
olawG today;a&;? t&Sed v
f eG af rmif;ESiaf om,mOfrsm;
tm; owfrSwf'PfaiGrsm; wpfajy;nDxrf;aqmifEkdif
a&;ESihf tjref,mOfvrf;rBuD; ,mOfpnf;urf;? vrf;pnf;
urf; xdef;odrf;BuD;Muyfa&;tzGJU zGJUpnf;Ekdifa&;wkdYukd
nTeMf um;csufcsrSwx
f m;wJt
h wGuf ,ckvdk owif; *sm
e,fuwpfqifh jynforl sm; us,fus,fjyefjY yefY od&edS m;
vnfEkdifap&ef &nf&G,fNyD; &Sif;vif;ajymMum;jcif; jzpf
aMumif; &JrSL;BuD;ae0if;u ajymqkdonf/
tjrefvrf;rBuD;ay:wGif armif;ESiaf eaom ,mOf
rsm;teuf owfrw
S u
f v
D rdk w
D mukd ausmfveG af rmif;ESif
aewJ,
h mOfrsm;ukd zrf;qD;ta&;,ljcif;rSm 'PfaiG &&Sd kH
oufoufr[kwfbJ ,mOfwdrf;arSmufrIavsmhenf; us
qif;apNyD; t&Sed v
f eG rf armif;ESi&f ef ynmay;csif ,ck
vdk ta&;,l&jcif;jzpfygw,f/
tckq&dk if t&Sed x
f ed ;f wkid ;f ud&,
d mtoH;k jyKzrf;qD;
aejcif;aMumifh tjrefvrf;rBuD;ay:wGif jzwfoef;armif;
ESiaf eaom,mOftrsm;pkrmS owfrw
S u
f v
D rdk w
D m (100)
jzifah rmif;ESiaf eMuonfupdk pfaq;awGU&S&d ygw,f/ ta&;
,lc&H aom,mOfrsm; tqifajyap&ef'PfaiGrsm;tm;&uf
owywfwpfywfcmG csde;f ay;vsuf&ydS gw,f/ aemufyidk ;f
umvrsm;wGif t&Sed v
f eG af rmif;ESio
f nfah e&mwGif ,mOf
pnf;urf;w&m;olBuD;ESiw
hf zJG ufNy;D csucf si;f 'PfaiGxrf;
aqmifEidk &f efppD OfomG ;rSmyg/ oBuFeu
f mvtwGi;f tjref
vrf;rBuD;ay:wGi,
f mOfwrd ;f arSmufrjI zpfymG ;cJ&h mrsm;aom
tm;jzifh ]vdkufx&yf}bk&m;zl;,mOfwcsKdU t&SdefvGefNyD;
wdr;f arSmufrrI sm;jzpfymG ;cJah Mumif; pdppfawGU&S&d ygw,f}}
[k tjref,mOfvrf;rBuD; &JwyfzGJUuGyfuJa&;rSL;Hk;(ae
jynfawmf)&Sd uGyu
f aJ &;rSL;&JrLS ;BuD;ae0if;u xyfrjH znfh
pGufajymqkdcJhonf/
tjref,mOfvrf;rBuD;ay:wGi(f 1?4?2013)&ufr(S 11?
4?2013)&uftxd,mOfwrd ;f arSmufrpI pk ak ygif;(10)rIjzpf
yGm;cJh&maoqHk;ol(4)OD;? 'Pf&m&&Sdol usm;(17)OD;? r
(15)OD;pkpak ygif;(32)OD;&Scd NhJ yD; ]vdu
k x
f &yf}bk&m;zl;,mOf
trsm;pkyg0ifcJhaMumif; owif;&&Sdonf/
&J & J ( ysOf ; rem;)

rif;bl;NrdKYqDNcHuzJ0dkif;BuD;rauG;
wdkif;rIcif;tulXmepkrSqif;zrf;
rauG;wdik ;f a'oBuD;? rIcif;Xmepkr'S &k t
J yk f Edik v
f if;
ESit
hf zGUJ a'ocHrif;bl; &Jpcef;rS'&k t
J yk o
f ed ;f aZmfxeG ;f wdYk
yl;aygif;tzGJUrS{NyD (27)&ufaeY? aeYv,f (3)em&D (15)
rdepftcsdefutrSwf (4)&yfuGuf?rif;bl;-a*gif;um;
vrf;ab;awmifbufjcrf;&Sd zJavmif;upm;rIjyKvkyaf e
aMumif; trmcHowif;&&Scd o
hJ jzifh oufaorsm;ESit
hf wl
zrf;0&rf;jzifh0ifa&muf&SmazGcJh&m tqdkygqDNcHwm0efcH
NzdK;armifarmifjrifh? rif;rif;xkduf? qDNcHtvkyform;
rif;bl;NrdKU jrwfo?l a&Twyif&mG ? rif;bl;NrdKU atmifjrif?h
rif;bl;NrdKUaeolwkdYtm; zJavmif;upm; jyKvkyfae
aMumif;awGU&Scd &hJ Ny;D tqdyk gzJavmif;upm;&m toH;k jyK
onfh zJcsyf(40)csyf? aiGpuLa&m&m (596100)usyf
vufuikd zf ek ;f (2)vH;k ESix
hf u
G af jy;olrsm; usef&pfcahJ om
qdkifu,f (6)pD;wdkYoufaorsm;a&SUwGif &SmazGyHkpHjzifh
odrf;qnf;&rdcJhaMumif; tqdkygzJavmif;upm;olrsm;
tm; ta&;,lay;yg&efwdkifMum;cJh&m oufqdkif&m?
rif;bl;NrdKUe,f&Jpcef;u (y)71^13? avmif;upm;yk'fr
13(u)^14^(u)jzifh ta&;,lxm;aMumif;oufqdkif&m
Ormcif(rauG;)
&Jpcef;rSpHkprf;od&onf/

0ufpmtdk;BudK&mrSrD;MuGif;rD;usef
ul;pufavmifuRrf;aMumif;
rauG;wdkif;a'oBuD;? atmifvHNrdKUe,f? 'g;prf;
aus;&Gmtkypf ?k *G;csdK&Gmae? a':wifqikd o
f nf {NyD (25)
&ufaeY? aeYvnf (3)em&D (30)rdepf csdeu
f aetdrw
f iG ?f
0ufpmtd;k BudKNyD;? rD;Nidr;f owfcjhJ cif;rjyKbJ? a&cyfxu
G f
cJhonf/ tqdkygrD;zdkrD;<uif; rD;usefrSwpfqifh? rD;zdk
tm;umxm;onfh ou,ftm; ul;pufavmifuRrf;
um? if;\ oHk;yifajrpdkuf? ou,frdk;? x&HumysOf
cif;aetdrEf iS hf tqdyk gaetdrcf si;f uyfvQu&f o
dS nfh OD;tke;f
az\ysOfcif;tdrf (1)vH;k a':pdecf if\ysOfcif;aetdrw
f pf
vH;k ? pkpak ygif;aetdrf (3)vH;k wefz;kd aiG (720000)cefrY ;D
avmifuRrf;aMumif; tqkdygrD;tm; ayghqpGmoHk;pGJol?
a':wifqikd t
f m;? ta&;,lay;yg&efwikd w
f ef;cJ&h m ouf
qdik &f m atmifvNH rdKUe,f? 'k&*FAv
kd &f pJ cef; rS (y)16^13?
yk'fr (285)jzifh ta&;,lxm;aMumif;vnf; oufqdkif
Ormcif(rauG;)
&m&Jpcef;rSo&d onf/

t&ufaMumifaMumifNyD;ydk;owfaq;
aomufaoqHk;
rauG;wdik ;f a'oBuD;? rif;vSNrdKUe,f? vufyw
H cH g;
&Gmae? OD;cifarmif&rD mS {NyD (26)&ufaeY? aeYv,f (2)e&D
(10)rdepfcsdefu? oufqdkif&mvufyHwHcg; acwpcef;
rSL;&JUwyfMuyfBuD;vSjrifx
h H a&muf&v
dS mum if;rStrd ef ;D
csif;jzpfolOD; aomif;0if;touf (37)ESpfrSm t&uf
tvGet
f uRaH omufpm;Ny;D t&ufaMumifaMumifum tm
rdkAdkvfw,f? yifvHk;jzefY &Gufzsef;ydk;owfaq;tm; oHy
&m&nfjzifah zsmfaomufaeaMumif;vma&muftaMumif;
Mum;ojzifh tcif;jzpf&mae&modYk oufaorsmESit
hf wl
oGm;a&mufppfaq;um OD;aomif;0if;tm;&Jaq;pmjzifh
twloufqdkif&m y'gef;aq;HkodkY aq;ukocJh&m{NyD
(27)&ufaeYwGifaoqHk;cJhaMumif;? tqdkygaoqHk;rIESifh
ywfouf "rwmtwkid ;f aojcif; [kw^f r[kwo
f &d EdS ikd f
&ef oufqikd &f mrif;vSNrKd Ue,f a&eHe,fajr&Jpcef;rSaorI
aocif;trSwfpOf (7^13)jzifha&;zGifhxm;aMumif;vnf;
oufqikd &f m&Jpcef;rSppkH rf;od&onf/ Ormcif(rauG;)

t&ufaomufNyD;vlpdwfaysmufum
zcifukdom;jzpfolrSt&ufykvif;jzifhkduf
rauG;NrKd Ue,f? yk*aH rQmaf us;&Gmae OD;cifarmifoed ;f
onf {NyD (25)&uf aeYn (10)em&D (30)rdepfcsdefu
&GmxJodkYtdrfvnfoGm;&mrStjyef if;\tdrfay:wGif
tdraf xmifco
JG m;jzpfol wifv
h iG rf mS wpf&mG xJaejrifph ed ?f
0if;cdik w
f EYkd iS t
hf wl t&ufxikd af omufaeaMumif; awGU&S&d
ojzifh t&ufraomuf&ef rdbrSwm;jrpfc&hJ m om;jzpfol
wifhvGifrS zciftm;t&ufykvif;jzifhdkufcJhNyD; tqdkyg
ykvif;tm;xyfrHdkufcGJ zcifjzpfoltm;xdk;cJh&m 0Jem;
xifjywf&S'Pf&m? ,mEIwfcrf;jywf&S'Pf&m? aemuf
ausmjyifaygufNyJ'Pf&m&Scd o
hJ jzifh zcifjzpforl w
S &m;vdk
jyKvkyw
f idk w
f ef;cJ&h m oufqikd &f mrauG;NrdKUe,f anmif
uefpcef;rS (y)9^13?yk'rf (324)jzifh trIziG x
hf m;aMumif;
oufqdkif&m&Jpcef;rSod&onf/
Ormcif(rauG;)

rsuf E S m zk H ; rS t quf ukd,foGm;csifaomae&modkY oGm;csifwkdif;vdkufrydkYEdkifMu? c&D;onf


trsm;ESifh azmifawmfOD;odkYoma&mufonf/
odt
Yk wGuf tcsed Ef iS ahf wGUqk&H rnfh owif;t&if;tjrpf&&dS m omav;&Gm
odkYoGm;a&mufEkdif&ef oD;jcm;pif;vkH;iSm;rSom omav;ajrmuf&Gm&SdqHawmf
&Siaf zmifawmfO;D bk&m;'g,um udak xG;? rjzLwdt
Yk rd o
f Ykd qdu
k q
f u
dk Nf rdKufNrdKuf
a&mufawmhonf/ tdraf &SUwGif aps;qdik if ,frsm;yifziG ahf eNy?D uReaf wmfa&muf
&Sdonfh tcsdefrSm eHeuf (10)em&Dxdk;NyD/
trsm;utzsm;qGwfac:Mu olwdkYemrnfu udkaxG;? rjzLqdkaomf
vnf; emrnf&if;u ud,
k OfaxG;? raxG;jzLjzpfonf/ (6)ESpf (7)ESpo
f m;av;
wpfa,mufxGef;um;cJhNyD; qef;opfvGif[kemrnfay;xm;onf/
ud,
k OfaxG;toufu (32)ESp?f raxG;jzLtoufu (34)ESp?f ud,
k Of
axG;xuf (2)ESpftoufBuD;onf/
olwdkYtdrfu omav;&Gm ajrmufbufbkef;awmfBuD;ausmif;? ta&SU
buf a&TjcaoFh&ufuef;kHESifh pm;aomufqdkif&Sdonf/
pufavSukd a&TjcaoFph m;aomufqidk af &SU avSqyd w
f iG f apmifch ikd ;f &onf/
tdref yH gwfr&S?d x&Hum? oGyrf ;kd ? wpfxyfajrpdu
k t
f rd jf zpfonf/ a&TjcaoFh
pm;aomufqikd u
f olwt
Ykd rd o
f o
Ykd mG ;&efvrf;Tex
f m; tdrMf um;vrf;usOf;
twkdif; ajcvsifoGm;&onf/
uHaumif; xkdaeYu olwdkYrdom;pkudk csufcsif;awGU&onf/ udkaxG;
u vuform;tvkyfvkyfudkifoljzpfonf/ tdrfaqmuf? [dkw,faqmuf
tvkyrf sm;oljzpfaomfvnf; tdrw
f iG b
f &k m;zl;rsm;vmMu ,cktcgtvkyf
rqif;jzpf? {nfhonfrsm;udk{nfhcH&onf/
tdrt
f v,f? {nfch ef;wGif trsm;MunfnKd Edik &f ef bk&m;pifuo
kd yf,yf
atmifcif;usif; pDpOfxm;NyD;? qGr;f ? yef;? a&csrf;? opfo;D uyfvLS ylaZmfxm;
onf/ odkYESifh udk,OfaxG;? raxG;jzLwkdYudk od&SdvkdwmawG awGUqkHar;jref;
&m olwdkYvifr,m;ESpfa,muf tif;av;pum;oH0J0Jjzifh ajymqdkajymjyMu
onfrSm ...
ud k , Of a xG ; ]]vGefcJhwJh (4-3-2012)we*FaEGaeYnaeu uRef
awmfZh eD; raxG;jzLu tif;av;azmifawmfO;D pHausmif;awmf a*gyutzGUJ u
jzefcY sad &mif;cswhJ azmifawmfO;D Ak' yk yf mG ;awmfyw
Hk l (kyyf mG ;awmfig;qlygyviEf iS )hf
wpfpu
Hk kd aiGusyfwpfaomif;&Spaf xmifEiS 0hf ,f,Nl yD; azmifawmfO;D Ak' yk yf mG ;
awmftppf yvix
f ufrmS &ifaiGUvIyH al ZmfriI g;rdepfcefY bk&m;&Scd ;kd qkawmif;
NyD; vuf&Sdaetdrfudk yifhaqmifylaZmfcJhygw,f/
uRefawmfhtdrfvuf&Sd bk&m;pifu t&ifu0g;Murf;cif;ay:wufNyD;
bk&m;uefawmh&wJh bk&m;pifav;yg/
(22-2-2013)aomMumaeYrmS uReaf wmfureufb&k m;&Scd ;dk Ny;D vufo
rm;tvkyv
f yk zf Ykd tdru
f xGuo
f mG ;ygw,f/ tJ'aD eY nae (6)em&DavmufrmS
tdrrf mS vQypf pfr;D ysuaf eawmh uReaf wmfZh eD;raxG;jzLu za,mif;wdik o
f ;Hk wdik f
rD;xGef;ylaZmf bk&m;uefawmhygw,f/
tJ'Dvkd za,mif;wkdifrD;tvif;a&mifaMumifh azmifawmfOD;ykHwlkyfyGm;
awmfwpfqrl mS tjzLa&miftoD;av;awGEiS hf csnjf ri o
f zG,t
f jri ef ufuav;
awG (14)yifavmufjrifcJh&w,f}} vkdYqdkygw,f/
raxG;jzL
]]tJ'DvkdawGU&awmh uRefruyifhuljrifvm;? trdIuf
vm; atmufarhNyD;vufeyYJ w
G Nf yD; okwv
f u
dk w
f m? rajymifomG ;bJ? tarG;t
qHuav;rsm;jyefaxmifvmwm awGU&awmh vefYoGm;NyD;?
omav;ajrmuf ausmif;q&mawmfqo
D mG ;a&muf avsmuf
xm;rdygw,f/
omav;ajrmufausmif;q&mawmfESifh azmifawmfOD;
bk&m;vlBuD;OD;aqmifvYkd naebuftrd u
f <kd ua&mufMunfh
IavhvmMuNyD; xl;qef;aom tjzpftysufudkawGUwm
aMumifh bk&m;kyyf mG ;awmf txufyikd ;f jzpfaewmrdYk qHawmf
"mwfawmfrsm;jzpfEkdifaMumif;? ,m,Dudef;atmif;jcif;jzpf
EkdifaMumif; rdefYMum;cJhygw,f/ Ak'bk&m;&Sifudk,fpm;awmf
awGrdkY aumif;aumif;rGefrGef udk;uG,fzdkYvkdtyfaMumif;
tBuHjyKcJhygw,f/
&GmxJvnf; owif;ujyefYoGm;ygw,f/ 'gaMumifh
bk&m;udv
k mzl;ol ,kMH unfoal wGw;dk yGm;vmygw,f/ wpf
a,mufupwpf&mausmfoGm;awmh aeYpOfbk&m;zl;ol
vSL'gef;ukov
dk jf yKcsio
f al wG &yfa0;? &yfe;D rsm;vmvkYd (232-2013)upNyD; "rpBuFm&Gwfol? yXmef;&Gwfol&yf &Gm

vli,ftzGUJ awGu aqmif&u


G Mf uNyD;? tckvt
dk rd t
f v,frmS
rlvMurf;cif;pifudkzsufNyD;? bk&m;zl;awG us,fus,fjyefY
jyefY0ifEkdifzl;Edkifatmif pDpOfylaZmfcJhygw,f/
uRefrpawGUwkef;u qHawmf (14)yifwdwd&Sdygw,f/
wpfcsdKUbk&m;awG uvufeJYudkifMunfhMuvkdY? tcsdKUqHawmf
rsm;auG;aumufoGm;ygw,f/ 'gaMumifh tckvufESifhyGwf
oyfudkifMunfhcGifhrjyKawmhbJ Ak'bmom0ifrsm;yDyD vdkuf
emylaZmfMuzdkY arwm&yfcHxm;ygw,f/
tckqkd&if (2)vMumNyDaygh? aeYpOf&yfa0;&yfeD; bk&m;
zl;awG aeYpOfavhvmzl;ajrmfMuygw,f}}
udk,OfaxG; ]]'D a zmif a wmf O D ; yk H w l Ak ' k y f y G m ;
awmfrsm;udk azmifawmfOD;ausmif;awmfa*gyutzGJUu
TefMum;rIjzifh azmifawmfOD;bk&m;okdYaepOf ylaZmfMuaom
yef;rsm;udk pGeNYf yD;tajcmufct
H rIeBYf udwNf yD; yef;aygif;pkt
H rIeYf
rsm;udk opfap;jzifhe,fNyD; kyfyGm;awmfykHpHoGif;NyD; a&Tap;
cs,fumudk;uG,fvkdolrsm;udk a*gyutzGJUkH;uyJ jzefYjzL;cJh
wmyg/ kyfyGm;awmfrsm;udkv,fajc&Gmu bk&m;xkvkyfol
OD;vSarmiftzGJUjzpfaMumif; od&ygw,f/ 'DvkdjzefYjzL;
cJhwmMumygNyD? xl;xl;jcm;jcm;tjzpf 'DwpfBudrfyJBuHKawGU&ygao;w,f}}
]]tjcm; xl;jcm;rIawG&SdwmawGvnf; ajymjyygOD;}}
[kuRefawmfuar;&m raxG;jzLu'DtjzpfeJYrBuHKcif tdyfrufjrifruf
aMumif;ajymjy&mwGi-f
raxG;jzL
]]uRerf BudKwifrufwhJ tdyrf ufuuRerf tdr&f UJ taemuf
bufaumif;uifrmS ok;H xyftrd af qmufv&Ykd w,fvYkd rufw,f/ tdrt
f a&SU

bufuo&ufyifrSm bk&m;apwDwnf&w,fvkdY rufcJhygw,f/ 'gaMumifh


omoemjyK&wJh olawmfaumif;jzpfatmif qkawmif;w,f/ uRerf om;av;
vnf; &Sio
f mraPaumif;aumif;jyKEdik f vSL'gef;Edik af tmif uRefrwdrYk o
d m;pk
omoemY'g,umawGjzpfatmif qkawmif;ygw,f}}
ajymajymqkdqkd &yfa0;ubk&m;zl;tzGJUawG a&mufvmMuNyD; aiGvSL?
yef;vSL? opfo;D vSLMuonf/ ud,
k OfaxG;zke;f eHygwfum; (09-428363166)
jzpfonf/ uRefawmfvnf; ud,
k OfaxG;wdrYk o
d m;pk awmif;aomqkawGjynfh
ygapaMumif; ajymMum;NyD; EIwfqufxGufcGmcJhygw,f/
oef ; a0(awmif B uD ; )

oufBu;D pmayynm&Sirf sm;tm;ylaZmfuefawmUyt


JG if;pdeNf rKeYd ,fwiG u
f si;f y
&efukef {NyD 28
&efukefwdkif;a'oBuD;? tif;pdefNrdKUe,f jrefrmEdkifiHpma&;q&mtoif;\ tif;pdefNrdKUe,ftwGif;&Sd touf(70)
ESit
hf xuf oufBuD;pmayynm&Sirf sm; ylaZmfuefawmhyu
JG kd {NyDv (28)&uf? eHeufyikd ;f u tif;pdeNf rdKUe,f jrefrmEdik if H
pma&;q&mtoif;H;k cef;wGif usi;f yjyKvkyaf Mumif;od&onf/ tcrf;tem;tpDtpOft& tif;pdeNf rKd Ue,f jrefrmEdik if pH ma&;
q&mtoif; Ou|OD;bke;f a0u tzGit
hf rSmpum;ajymMum;NyD;aemuf oufBuD;pmayynm&Sirf sm; ylaZmfuefawmhyjJG zpf
ajrmufa&;tzGUJ acgif;aqmif wuov
kd jf rrLrS *g&0pum;ajymMum;aMumif;od&onf/ xkaYd emufoufBuD;pmay ynm&Sif
rsm;ylaZmfuefawmhyu
JG q
kd ufvufusif;y&m tif;pdeNf rdKUe,ftwGi;f &Sd touf (70)ESpt
f xuf oufBuD;pmayynm&Sif
rsm; jzpfMuonfh OD;oef;OD;(jynfp;kd rif;)? r[mo'ra Zmwdu"Z OD;&Sed af tmif(&Sed af tmifAv
kd )f ? OD;wifarmif(wuov
kd f
aZmfrif;)? OD;jrifOh ;D (armifvif;,ke-f &Sr;f jynf)? OD;aomif;vGi(f armifMunfoef)Y ? OD;cspfneG (Yf cspfneG aYf usmf)? OD;xGe;f Munf
(xGe;f awmuf-0gOD;)? OD;0if;atmif(uHah umf0if;atmif)? OD;ausm[
f if;(&Jo'd )d ? OD;ausmfausmf ('gdu
k w
f marmif,Ofausmf)?
OD;jroef;(ynmpu)? OD;armifarmifxeG ;f (q&mxGe;f -ynma&;)? OD;vSaiG(armifarmife)D ? OD;jrifv
h iG (f jrifv
h iG -f *syefbmom)?
OD;ausmfcif(armifomaqG-tif;pdef)? OD;armifarmifjr(rdkufu,fjr)? OD;aomif;wif(a&TNrdwf-aomif;wif)? OD;om0if;
(ausmf0if;armf)? OD;cifaomif;(odum awmf&OD;jraomif;)wkt
Yd m; tcrf;tem; wufa&mufvmMuolrsm;u uefawmhcH
nDnDxGef;
ypnf;rsm;jzifh ylaZmfuefawmhMuaMumif; od&Sd&onf/

21

jyif;xefonfhpdwf"mwftpGJrsm;udk y#dyujzpfrnfhae&mrsm;wGif roHk;bJ nDnDGwfGwfjzifh


wdkif;jynfzGHUNzdK;wdk;wufrItwGuftoHk;csygu tjrefwdk;wufrnf
aejynf a wmf {NyD 30
EdkifiHawmf\ pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrIESifh
jynfolwdkY\ vlrIpD;yGm;a&; bufpHkzGHUNzdK;wdk;wuf
atmif aqmif&u
G &f m pGr;f aqmif&nf&adS om tzGUJ
tpnf;rsm;ESifh vlUpGrf;tm;t&if;tjrpfrsm; wdk;
wufay:xGef;a&;twGuf &nf&G,fvsuf ,aeY
naeydik ;f u aejynfawmf&dS jrefrmtjynfjynfqikd f
&m uGeAf if;&Si;f A[dXk me nDvmcHcef;rBuD; Ekid if H
awmforw\ EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqkcsD;jrifhyGJudk
atmifjrifpGmusif;yEkdifcJhonf/
tqdkyg EdkifiHhpGrf;aqmif&nfqkrsm; csD;jrifh
Ekdif&ef vkyfief;aumfrwDoHk;ck zGJUpnf; wdkif;
a'oBuD;ESifh jynfe,frsm;rS yPmra&G;cs,f
ay;ydkYvmonfh vlyk*dKvfESifhtzGJUtpnf;rsm;tm;
Ekid if aH wmforwH;k \ vrf;Tecf suEf iS t
hf nD tuJ
jzwfrrI eS u
f efapa&;twGuf owif;rD',
D mrsm;ESihf
wuG uGi;f qif;pdppftuJjzwfjcif;ESin
hf Ed iId ;f tpnf;
ta0;rsm;usi;f y tBudrBf udrt
f cgcg pdppfNy;D rSom
oufqdkif&mu@tvdkuf EkdifiHawmfudktusKd;
jyKrnfh EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqk&&Sdolrsm;udk a&G;
cs,fcJhjcif;jzpfonf/
EkdifiHawmforw\ EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqk
csD;jrifhyGJtcrf;tem;udk nae(5)em&DwGif pwif
usif;y&m 'Drkdua&pDEkdifiHa&;pepf\ touf0dmOfonf w&m;Oya'pdk;rdk;
a&;jzpfNyD; w&m;Oya'pdk;rdk;rS wnfNidrfat;csrf;rS vlrIpD;yGm;a&;b0wdk;
wufatmif aqmif&u
G Ef idk rf nfjzpfygaMumif;jzifh Edik if aH wmforwOD;ode;f pdef
utrSmpum;ajymMum;&m xnfhoGif;ajymMum;cJhonf/
EkdifiHawmforwu tzGifhtrSmpum;ajymMum;&mwGif ,aeYtcrf;
tem;udk <ua&mufcsD;jrifhMuolrsm;tm;vHk; udk,fpdwfESpfjzmusef;rmcsrf;
omMuygap[k qkrGefaumif;awmif;&if; EIwfcGef;qufotyfygaMumif;/
,cktcrf;tem;onf EkdifiHawmfzGHUNzdK;wdk;wufa&;ESifh jynfolwdkY\
vlrIpD;yGm;b0wdk;wufa&;twGuf rdrdwdkYus&mtcef;u@rS pGrf;pGrf;wrH
aqmif&GufcJhMuonfh yk*dKvfrsm;udk EkdifiHawmftaejzifh EkdifiHhpGrf;aqmif
&nfqkrsm;udk csD;jrifhtyfESif;oGm;rnfh tcrf;tem;jzpfygaMumif;/
EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqkudk EkdifiHzGHUNzdK;wdk;wufa&;ESifh jynfolwdkY\
vlrpI ;D yGm;b0wd;k wufatmif pGr;f aqmifMurnfh pD;yGm;a&;pGr;f aqmif&iS rf sm;?
vlrpI rG ;f aqmif&iS rf sm; wd;k yGm;ay:xGe;f vmap&efEiS hf aps;uGupf ;D yGm;a&;pepf
ESit
hf nD yk*v
u
d u@ajymif;vJw;kd wufzUHG NzKd ;a&;tm; ay;jri w
hf ifaqmif&u
G f
&ef &nf&G,fNyD;csD;jrifhjcif;jzpfygaMumif;/
tcrf;tem;wGif pdu
k yf sK;d a&;ESiahf rG;jrLa&;qdik &f m xkwv
f yk o
f al wmifol
v,form;tqifrh S vkyif ef;&Sirf sm;tqift
h xd pGr;f aqmif&iS rf sm;? tao;
pm;? tvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfudkifolrsm;rS ydkYukefvkyfief;&Sifrsm;txdpGrf;
aqmif&Sifrsm;? tcGefay;aqmifrI wm0eftausqHk;vkyfief;&Sifrsm;? trsm;
jynfoltwGuf oufpGefYBudK;yrf;pGrf;aqmifcJhMuolrsm;? EkdifiHh*kPfaqmif
xl;cReftm;upm;orm;pGrf;aqmif&Sifrsm;udk pdppfa&G;cs,fNyD; EkdifiHawmf
orw\ EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqk csD;jrifhoGm;rnfjzpfygaMumif;/
xdkYjyif txl;tpDtpOftaejzifh Nidrf;csrf;pGmtwl,SOfwGJaexdkifa&;
twGuf BudK;yrf;aqmif&GufaeMuaom bmomaygif;pHktzGJUtpnf;tyg
t0if vlrIa&;twGufyg tm;oGefcGefpdkufrem;rae BudK;pm;aqmif&Guf
aeonfh &[ef;oHCmrsm;? qif;&JEGrf;yg;olrsm;ESifh udk,fvuft*FgcsKdUwJh
olrsm;udk apmifha&SmufulnDay;aeonfh &[ef;oHCmESifhvlyk*dKvftzGJU
tpnf;rsm;udv
k nf; Ekid if aH wmfu *kPjf yKonft
h aejzifh *kPjf yKvufrw
S rf sm;
csD;jrifhay;oGm;rnf jzpfygaMumif;/
rdrw
d t
Ykd pd;k &onf 'Dru
dk a&pDEidk if aH wmfopftjzpf jyKjyifajymif;vJwnf
aqmuf&rnfh Ekid if aH &;jyKjyifajymif;vJa&;wm0efBuD;udk jynforl sm;ESit
hf wl
vufwGJyl;aygif;aqmif&GufcJhMuonfhtwGuf urmhEkdifiHrsm;u jrefrmudk
todtrSwfjyK av;pm;qufqHvmMuNyD; urmhrsufESmpmwGif jrefrmwdkY\
*kPfodumudk jrifhwifEkdifcJhMuygaMumif;/
wpfcsdefwnf;yif 'kwd,tqifhjzpfaom pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJ
a&;vkyif ef;pOfrsm;udk tjcm;Edik if rH sm;enf;wl umvwd?k umv&Snf pDru
H ed ;f
rsm;a&;qGNJ y;D aqmif&u
G v
f su&f ydS gaMumif;? odaYk qmif&u
G &f mwGif tpd;k &u
aqmif&Gufay;&rnfhtydkif;? yk*vduu@u BudK;yrf;aqmif &Guf&rnfh
tydkif;? tpdk;&ESifhyk*vdu yl;aygif;aqmif&Guf&rnfhtydkif;? EkdifiHwumESifh
qufqaH qmif&u
G &f rnft
h ydik ;f rsm; yg0ifonft
h wGuf olt
Y ydik ;f ESio
hf x
l x
d d
a&mufa&mufaqmif&GufoGm;&ef vdktyfygaMumif;/
pD;yGm;a&;zGUH NzdK;wd;k wufrt
I wGuf tpd;k &uvdt
k yfonfrh 0l g'ESihf pDru
H ed f
;rsm;? Oya'? enf;Oya'? vkyx
f ;kH vkyef nf;rsm;a&;qGNJ yD; wdik ;f &if; om;vkyf
ief;&Sirf sm; vkyo
f mudik o
f m&Sad tmif ajzavQmhprD aH y;&rnfjzpfouJo
h Ykd vuf
awGUtaumiftxnfazmf&mwGifvnf; aiGaMu;t&if;tESD;ESifh enf;ynm
&&Sda&;? pGrf;aqmif&nfjynfh0onfh vlYt&if;tjrpf avhusifhjyKpkysKd;axmif
a&;ESifh aps;uGuf0ifa&muf,SOfNydKifEdkifpGrf;&Sda&;wdkYudk BudK;yrf;aqmif&Guf
oGm;&rnfjzpfygaMumif;/

22

vuf&Sd jrefrmEkdifiHpD;yGm;a&;wGif yk*vduydkiftcef;u@? or0g,r


tzGJUtpnf;tcef;u@ESifh EkdifiHydkiftcef;u@wdkY\ yg0ifrItcsKd;tpm;udk
Munfv
h Qif tom;wifxw
k v
f yk rf EI iS hf 0efaqmifrw
I efz;kd pkpak ygif;wGif yk*v
u
d
ydik f (91 'r 7)&mcdik Ef eI ;f ? or0g,rtzGUJ tpnf;(1 'r 2)&mcdik Ef eI ;f ?
EkdifiHydkif(7 'r 1)&mcdkifEIef;yg0ifonfudk awGU&Sd&ygaMumif;/
yk*v
u
d u@onf Ekid if phH ;D yGm;a&;wGif trsm;qH;k yg0ifaeonft
h wGuf
yk*vduu@pGrf;aqmif&nfjrifhrm;vmatmif tm;ay;jrifhwifaqmif&Guf
ay;&rnfjzpfygaMumif;? xdkYaMumifh ,aeYEkdifiHhpGrf;aqmif&nfqkcsD;jrifhjcif;
onf yk*v
u
d u@twGuf tem*wfprG ;f aqmif&nfjynf0h aomvlY t&if;
tjrpfrsm;wd;k yGm;vmatmif tm;ay;jriw
hf if&efEiS hf jynfopYl rG ;f tm;jzifh Ekid if H
awmfudkwnfaqmufoGm;Edkif&efyif jzpfygaMumif;/
aumif;rGefaom pD;yGm;a&;0ef;usifzefwD;a&;ESifh arcdkpD;yGm;a&;wdk;
wufaumif;rGef&ef? ukefypnf;aps;uGufESifh aiGaMu;t&if;tESD;aps;uGuf
aumif;rGefpGm vnfywfa&;vdktyfjcif;aMumifh aps;uGufzGHUNzdK;wdk;wufrIudk
tav;xm;pDrH aqmif&GufoGm;&rnfjzpfygaMumif;/
vuf&Sd jrefrmhukefypnf;aps;uGufukd avhvmoHk;oyfvsif ukefoG,f
rIwiG f w&m;0ifwifoiG ;f cGiahf y;xm;NyD;aomypn;f rsm;udk rrSerf ueftusKd;
tjrwf&vdrk EI iS hf tcGew
f rd ;f a&Smif arSmifcw
kd ifoiG ;f rIrsm;aMumifh rSerf eS u
f efuef
tcGefaqmifwifoGif;olrsm;taejzifh aps;uGuf,SOfNydKif EkdifpGrf;r&SdawmhbJ
aps;uGufysufjym;aeonfh tajctaersm;? wifoGif;vmaom ukefypnf;
t&nftaoG;rrSefuefojzifh pm;oHk;oljynfol usef;rma&;xdcdkufaprnfh
tE&m,frsm;&Sad ejcif;aMumifh ,SONf ydKifrOI ya'? pm;oH;k oltumtuG,f ay;
a&;Oya'rsm; a&;qGjJ y|mef;&efEiS hf tcGepf epfacwfrw
D ;kd wufa&; pDpOfaeo
uJhodkY yk*vduu@vnf; pD;yGm;a&;usifh0wfESifh pnf;rsOf;Oya'av;pm;
vdkufemwwfNyD; yl;aygif;aqmif&Gufwwfonfh pdwf"mwfrsKd;&Sdvmatmif
pdwfxm; (Mindset)rsm;jyKjyifajymif;vJa&;twGuf yk*vduu@ajymif;
vJw;kd wufzUHG NzKd ;a&;vkyif ef;pOfukd pepfwusprD aH qmif&u
G o
f mG ;&ef vdt
k yfvm
NyDjzpfygaMumif;/
vuf&SdtajctaewGifrl wdkif;a'oBuD;ESifh jynfe,ftoD;oD; pdkuf
ysKd;arG;jrLxkwv
f yk rf u
I @ t&Sed t
f [keaf ES;auG;&jcif;\ taMumif;wpf&yf
onf aps;uGuzf UHG NzdK;rIr&Sjd cif;yif jzpfygaMumif;? tvm;wlxw
k v
f yk f ukeu
f s
p&dwfESifh tusKd;tjrwf wGufajcrudkuf&onfh taMumif;wpf&yfonf
Mum;tqifhqifhukefusrI (Transaction Cost)rsm;aerIaMumifh aps;uGuf
aygufaps;twdkif; aiGaMu;&oifhoavmuf r&onfhtcsufjzpfygaMumif;?
,if;udprsm;ESifhywfouf xkwfvkyfrIuGif;quf tcsdwftqufrdatmif
uefxdu
k x
f w
k v
f yk rf ?I yHrk eS af &mif;ol0,focl sdwq
f ufrrI sm;udk jzpfEidk af jc&Sd
onfhvkyfief;e,fy,f? jzpfEkdifajc&Sdonfh Zkefrsm;xlaxmifNyD; jyKjyifajymif;
vJaqmif&GufoGm;&rnfjzpfygaMumif;/
rdrw
d t
Ykd pd;k &wm0ef,cl o
hJ nfh ESpEf pS w
f mumvwGif Ekid if pH ;D yGm;a&;zGUH NzdK;
wd;k wufrt
I wGuf Ekid if w
H umqufqaH &;wGio
f mru pD;yGm;a&;u@udyk g
wHcg;zGifhay;xm;cJhNyD;jzpfaomfvnf; rdrdwdkY\yk*vduu@onf ESpfESpf
twGif;wGif tm;,lae&qJtajctaeyif &Sdaeao;onfudk awGU&rnf
jzpfygaMumif;/
urmYtajctaeESifh jrefrmhtajctae vsifjrefpGmajymif;vJjzpfay:
rIonf yk*vduu@toifhjzpfrIESifh BudK;pm;tm;xkwfvkyfudkifEdkifrI pGrf;
aqmif&nfudk jyefvnfoHk;oyfpDrH&ef wGef;tm;rsm;jzpfay:vmcJhygaMumif;?
xdkwGef;tm;rsm;rSm ,cifwHcg;ydwfaecJh&mrS wHcg;zGifhvdkufonfhtcsdefwGif
EkdifiHwumudkxGufNyD; ul;vl;qufqHpD;yGm;&SmEkdifatmif BudK;pm;Mu&rnf
jzpfouJo
h Ykd Ekid if zH UHG NzKd ;wd;k wuf&efvt
kd yfaom t&if;tES;D ESiehf nf;ynm pD;0if

vma&;twGuf EkdifiHwum0ifa&mufvm
onfh &if;ESD;jrKyfESHukefoG,frIudk vufcH
aqmif&u
G Mf u&rnfh tcsed t
f cgjzpfygaMumif;?
a'owGi;f vnf; tmqD,v
H w
G v
f yf
aomukefoG,frItwGuf wdkif;&if;om;vkyf
ief;&Sirf sm; xdcu
kd rf rI &Sad tmifEiS hf aps;uGuf
,SONf yKd ifEikd pf rG ;f &Sad tmif jyifqifBudK;yrf;&rnfh
tcsdefumvonfvnf; eD;uyfaeNyDjzpfyg
aMumif;? pD;yGm;a&;ydwq
f rYkd &I pdS Ofu xkwv
f yk f
wifydkYa&mif;csjcif;udk jrifhwifEdkifjcif;r&SdcJh
aomfvnf; ,cktcgpD;yGm;a&;ydwfqdkYrIrsm;
tqifv
h u
kd f kyo
f rd ;f ay;aeNyjD zpfojzifh ,if;
tcGit
hf a&;udk tusKd;&Spd mG toH;k jyKNyD; xkwf
vkyrf jI riw
hf ifa&;ESihf csdwq
f ufwifyaYkd &mif;
csEkid rf &I adS &; toif&h adS tmif jyifqifaqmif
&Guf&ef tcsdefa&mufaeNyDjzpfygaMumif;/
odkY vsifjrefpGmajymif;vJaeaom
tajctaeay:wGif yk*vduu@zGHUNzdKwdk;
wufa&;udk t&Sdeft[kefjzifhpepfwus pDrH
tm;ay;jrifhwif aqmif&Guf&ef vdktyfvm
jcif;aMumifh Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;? tkycf sKyfa&;
jyKjyifajymif;vJrrI sm; aqmif&u
G af epOf wpf
NydKifwnf;wGif yk*vduu@ajymif;vJwdk;
wufzGHUNzdK;a&; (Private Sector Development Rdform)vkyfief;pOfudk
rdrdwdkYtpdk;&\ pwkwtqifhjyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOftjzpf owf
rSwfaqmif&GufoGm;rnf jzpfygaMumif;/
yk*v
u
d u@zGUH NzdK;wd;k wufa&;aqmif&u
G &f mwGif vkyif ef;u@toD;
oD; zGHUNzdK;wdk;wufa&;wm0ef,lxm;aom 0efBuD;XmetoD;oD;ESifh a'o
zGUH NzdK;wd;k wufa&; wm0ef,x
l m;aom wdik ;f a'oBuD;? jynfe,ftpk;d &toD;
oD;u pDryH yhH ;kd &rnfv
h yk if ef;rsm;&So
d uJo
h Ykd tpk;d &Xmersm;ESiyhf *k v
u
d yl;aygif;
aqmif&u
G &f rnfh vkyif ef;rsm;pGmyg0ifonft
h wGuf tpd;k &Xmersm;u uru
xjyKNyD; yk*v
u
d u@ ajymif;vJw;kd wufzUHG NzdK;a&;qdik &f m tpk;d &? yk*v
u
d
ndEdIif;aqG;aEG;rIrsm;udk tjrefqHk;aqmif&GufMu&efESifh tm;ay;jrifhwif
aqmif&u
G rf nfh tpDtrHrsm; a&;qGt
J aumiftxnfazmfaqmif&u
G o
f mG ;Mu
&ef wdkufwGef;tyfygaMuif;/
pD;yGm;a&;ESiv
hf rl aI &; jyKjyifajymif;vJrI tajccHral bmifukd rl0g'csrSwf
a&;qGx
J m;NyD;jzpfygaMumif;? ,if;tajccHral bmifxw
J iG f jynfoAl [djk yKzGUH NzdK;
wdk;wufa&;ESifh jynfolrsm;\ yl;aygif;yg0ifaqmif&GufrIudk tav;xm;
pDrHaqmif&Gufrnfjzpfonfhtwdkif; ,ckqdkvQif aumif;rGefaom tkyfcsKyfrI
pepfjzpfay:a&muf&Sdatmif tpkd;&,E&m;jyKjyifajymif;vJrI tpdwftydkif;
wpf&yftjzpfNrdKUe,f? &yfuGuf? aus;&Gmtqifhxd NrdKUrdNrdKUz? &yfrd&yfzrsm;
yl;aygif;yg0ifaqmif&Gufonfh jynfolvlxkA[dkjyKtkyfcsKyfrIpepfudk pwif
taumiftxnfazmfaeNyDjzpfygaMumif;? xdkodkYjynfolvlxkA[dkjyKonfh
rl0g'vkyif ef;pOfrsm; csrSwaf qmif&u
G &f onfh taMumif;t&if;rSm wdik ;f &if;
om;vlrsKd;aygif;pH?k bmomrsKd;pHrk w
DS if;aexdik Mf uaom jynfaxmifpk orw
jrefrmEdik if aH wmfBuD;\ Ekid if o
H m;tm;vH;k yg0ifaqmif&u
G Ef ikd &f efjzpfygaMumif;/
tpdk;&taejzifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk xda&mufpGmudkifwG,faqmif
&GufaeouJhodkY jynfolrsm;uvnf; Oya'udkav;pm;vdkufemMu&rnfjzpf
ygaMumif;? vltyk pf zk UJG tMurf;zufrrI sm;ESihf wnfNird af t;csr;f rIysujf ym;atmif
aoG;xkd;vHIYaqmfrIrsm;udkvnf; jynfolrsm;u 0dkif;0ef;qefYusifMu&efESifh
jynfolYb0vHkNcHKrItwGuf 0dkif;0ef;yg0ifaqmif&GufMu&ef wdkufwGef; vdkyg
aMumif;/
rdrw
d EYkd ikd if o
H nf tbufbufwiG f rsm;pGmaemufususefaeygaMumif;?
odaYk omfvnf; tcsed rf aESmif;ao;ygaMumif;? rdrw
d EYkd idk if w
H nfNird af t;csr;f &ef?
rdrdwdkYEkdifiHzGHUNzdK;wdk;wuf&ef rdrdwdkYudk,fwdkif pnf;pnf;vHk;vHk;jzifh BudK;pm;
tvkyf vkyMf urSom tjcm;Ekid if rH sm;udk &ifaygifwef;Edik rf nf jzpfygaMumif;?
jyif;xefonfh pdwf"mwftpGJrsm;udk y#dyujzpfrnfhae&mrsm;wGif roHk;bJ
nDnDGwfGwfjzifh wdkif;jynfzGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf toHk;csrnfqdkvQif
rdrdwdkY tjrefwdk;wufrnfjzpfygaMumif;? rawmfavmb&vdkonfhpdwfrsm;?
tacsmif&vdkonfhpdwfrsm;udk azsmufMu&rnf jzpfygaMumif;?
EdkifiHhpGrf;aqmif&nfqkESifh EkdifiHhpGrf;aqmif&nf*kPfjyKvufrSwfcsD;jrifh
jcif;cH&olrsm;uvnf; rdrw
d eYkd ,fy,fa'otvdu
k f zGUH NzdK;wd;k wufrw
I iG pf eH rl
emjy OD;aqmifMu&ef? rdrw
d v
Ykd yk af zmfuikd zf ufrsm;wd;k yGm;vmatmif? pkaygif;
vkyaf qmifwwfonfh tavhtusifrh sm;yGm;rsm;atmif BudK;yrf; aqmif&u
G f
ay;Mu&efEiS hf jynfoUl pGr;f tm;jzifh Ekid if aH wmfuw
kd nfaqmufMuygpd[
Yk k ajym
Mum;&if; ed*Hk;csKyftyfygaMumif;jzifh ajymMum;cJhonf/
,if;aemuf bmoma&;tzGUJ tpnf;rsm;rS &[ef;oHCm? vly*k Kd vf^tzGUJ
tpnf;rsm;tm; txl;tpDtpOfjzifch sD;jriahf om Ekid if aH wmforw\ *kPx
f ;l
aqmifvufrw
S &f &SMd uonfh ppfuikd ;f NrdKU oDw*lurmAY 'k w
uov
kd f t"dywd
q&mawmf a'gufwmb'EmPd&? &efukefwdkif;a'oBuD; tjynfjynf
qdkif&max&0g' Ak'omoemjyKwuodkvf y#dywdr[m XmerSL;ygarmu
a'gufwmb'EaqudE? rEav;wdkif;a'oBuD; atmifajromZHNrdKUe,f

a'gebGm;&yfuu
G &f dS azmifawmfO;D bke;f awmfBuD;oif ynma&;wGzJ uftxuf
wef;ausmif;? Adv
k w
f axmifNrKd Ue,f r[mAEKvvrf; trSwf (263)&Sd bmom
aygif;pHk cspfMunfnDGwfa&;tzGJUESifh '*HkNrdKUe,f oHwrefvrf;? trSwf(2)
&Sd ar&Dcsuyf rf if;em;rMum;aom uav;rsm;ausmif;wdEYk iS hf ywfouf qkcs;D
jrifh&jcif; taMumif;t&if;rsm;udk Video Clips jzifh &Sif;vif;wifjyonf/
xdkYaemuf EkdifiHawmforwu a'gufwmb'EmPd&? a'guf
wmb'EaqudEESifh azmifawmfOD; bkef;awmfBuD;oifynma&;wGJzuf
txufwef;ausmif;twGuf b'Eem,uwdkYtm; EkdifiHawmforw\
*kPfxl;aqmifvufrSwfrsm;qufuyfonf/
qufvuf EkdifiHawmforw\ EkdifiHhpGrf;aqmif&nfqk&&Sdolrsm;\
pGr;f aqmifcsufrsm;ESiphf yfvsOf; tcrf;tem;rSL;rsm;u qkwpfcck sif;tvdu
k f
tESpcf sKyfxw
k Ef w
k w
f ifjyNy;D oufqikd &f mqkcs;D jri ahf &;vkyif ef; aumfrwDrsm;rS
wm0ef&o
dS rl sm;u Ekid if phH rG ;f aqmif&nfq&k &So
d El iS hf *kPx
f ;l aqmifvufrw
S f
&&So
d rl sm;\ trnfpm&if;rsm;ukd &Si;f vif;csufrsm;ESiw
hf uG aMunmaqmif
&GufMuonf/
,if;aemuf EkdifiHawmforwu EkdifiHawmforw\ EkdifiHhpGrf;aqmif
&nfqk&&Sdolrsm;tm; qkrsm;csD;jrifhay;tyf&m pdkufysKd;xkwfvkyfrItaumif;
qH;k awmifov
l ,form;qktwGuf yJc;l wdik ;f a'oBuD; 'du
k Of ;D NrdKUe,f oH;k cG
aus;&Gmtkypf k yJEw
G af us;&GmrS OD;ode;f jrif?h pdu
k yf sKd;xkwv
f yk rf t
I aumif;qH;k
vkyif ef;&Siq
f t
k wGuf &efuek w
f ikd ;f a'oBuD; '*HNk rdKUopf (qdyu
f rf;)NrdKUe,frS
yifv,fu;kd oG,u
f rk P
v
D rD w
d ufyikd &f iS f OD;atmifoef;OD;? arG;jrLxkwv
f yk rf I
taumif;qHk;yk*dKvfqktwGuf &Srf;jynfe,f? usKdif;wHkNrdKUe,f? aemifukef;
aus;&GmrS OD;usarmh? arG;jrLxkwfvkyfrI? taumif;qHk;vkyfief;&SiftwGuf
rEav;wdkif;a'oBuD;? rdwDvmNrdKUe,f? awmraus;&GmrS OD;cifarmif0if;?
a&xGuyf pn;f arG;jrLxkwv
f yk rf I taumif;qH;k vkyif ef;&Siq
f t
k wGuf weoFm
&Dwdkif;a'oBuD;? uRef;pkNrdKUe,f? yaxmfyxufuRef;rS OD;vSoef;? trsm;
jynfoal b;tE&m,fusa&mufrt
I m; oufpeG BYf udK;yrf; u,fwifprG ;f aqmif
olqktwGuf vomNrdKUe,f? t&efrD;owf'kwd,wyf&if;rSL; &JausmfpGm
atmifv?S Ekid if *hH P
k af qmiftm; upm;pGr;f aqmif&nftaumif;qH;k qktwGuf
qkwHqdyf (52)qk&Sif jrm;ypftm;upm;r,f ratmifiSdrf;? taumif;qHk;ydkY
ukev
f yk if ef;&Siq
f t
k wGuf {&m0wDwikd ;f a'oBuD;rS Golden Delta Co.,Ltd.
ydik &f iS Of ;D cspfcikd ?f wefz;dk jrifx
h w
k u
f ek t
f aumif;qH;k xkwv
f yk af &mif;csEdik o
f nfh
pD;yGm;a&;vkyf ief;&Siq
f t
k wGuf ae&Sief ,f0'k f tif'ufpwGv
D rD w
d ufyikd &f iS f
OD;ausmf0if;? Ekid if aH wmftwGuf tcGeb
f @mwm0eftrsm;qH;k o,fy;kd xrf;
aqmifco
hJ nfh vkyif ef;&Siq
f t
k wGuf uarmZbPfvrD w
d uf Ou|OD;atmif
ud0k if;? xkwv
f yk af &mif;csrItaumif;qH;k tao;pm;pD;yGm;a&;vkyif ef;&Siq
f k
twGuf oZifEG,frdom;pka&mif;0,fa&; ukrPDvDrdwufydkif&Sif a':oef;
oef;aqG? xkwv
f yk af &mif;csrItaumif;qH;k tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sif
qktwGuf oH&nfusKdvyk if ef;&Sif OD;at;0if;? txl;tpDtpOfjzifh Ekid if aH wmf
orw\ *kPfxl;aqmifvufrSwf&&SdMuonfh bmomaygif;pHkcspfMunfnD
Gwfa&;tzGJUudk,fpm; OD;pdef0if;atmifESifh ar&Dcsufyfrif; em;rMum;aom
uav;rsm;ausmif;udk,fpm; a':GefYGefYodef;wdkYu vufcH&,lMuonf/
a&xGuyf pn;f arG;jrLxkwv
f yk rf I taumif;qH;k vkyif ef;&Siq
f k &&So
d nfh
OD;vSoef;u ]]uRefawmft
h aeeJY Ekid if aH wmforwBuD;&JU qkcsD;jrijhf cif;cH&wJh
twGuf a'otwGuf tifrwefr*S P
k ,
f 0l rf;ajrmufryd gw,f/ uRefawmfwYkd
a'orSm tvkyt
f udik &f &Sad &;twGuf *Pef;aysmharG;wm? ig;arG;wm? om;
ig;azmufwmwdkYudk tpGrf;ukefqufBudK;pm;oGm;rSmyg/
qk&&Sdjcif;&JU t"dutcsufu yaxmfyxufuRef;[m vGefcJhwJh (14)
ESpfwkef;u 'Da&a&mufawmBuD;jzpfaeygw,f/ 'DawmBuD;udkckwfxGif&Sif;
vif;NyD; tat;cef;pufHkwdkY? *Pef;aysmharG;wmwdkY? vlrIa&;taeeJYqdk&if
pmoifausmif;awG? bk&m;apwDawG? aq;cef;awG wnfaqmufcyhJ gw,f/
'Dvdkvkyfjcif;tm;jzifh a'ocHig;axmifavmufudk tvkyftudkifay;EkdifcJhyg
w,f/ 'DtcsufawGaMumifh qkcsD;jrijhf cif;cH&w,fvx
Ykd ifygw,f/ uRefawmfh
taeeJq
Y &k &SNd yD;aemufrmS ig;om;azmufvyk if ef;qufvyk o
f mG ;zdYk pDpOfxm;yg
w,f/ 'Dvyk if ef;atmifjrif&if a'ocHawGtvkyt
f udik t
f rsm;BuD;&&SNd y;D ydrk w
dk ;kd
wufvmrSmyg/ uRefawmfwaYkd 'orSm rMumcifziG v
hf pS af wmhr,fh armawmif
e,fpyfukefoG,fa&;pcef;zGifhvSpfNyD;&if pdkufysKd;a&;? arG;jrLa&;vkyfief;awG
trsm;BuD;wdk;wufvmrSmyg}}[k ajymjycJhonf/
trsm;jynfol ab;tE&m,fusa&mufrItm; oufpGefYBudK;yrf;u,f
wifpGrf;aqmifolqk&&Sdonfh &JausmfpGmatmifvSu ]]uRefawmfhudk EkdifiH
awmforwu EdkifiHhpGrf;aqmif&nfqk csD;jrifhNyD; uRefawmfwdkYvdk t&efrD;
owfwyfzUJG 0ifrsm;udk tckvkd todtrSwjf yKwJt
h wGuf trsm;BuD;yJ aus;Zl;

wif&ydS gw,f/ 'Dqu


k &kd wJt
h wGuf 0rf;vnf;0rf;om
rdygw,f/ uRefawmfwdkYpdwfxJ&Sdwmuawmh 'Dqk
&NyD q d k & if 'D h x uf r uvk y f a qmif & r,f v d k Y v nf ;
,HkMunfvmygw,f/
'DvdkvkyfaqmifwJhae&mrSm t&efrD;owfrsm;
uvnf; wufwuf<u<uyg0ifvmr,fvYkd ,HMk unfyg
w,f/ (2011)ckESpf &efukefwdkif;a'oBuD; r*Fvm
awmifeG NYf rKd Ue,f ul;wdq
Yk yd &f yfuu
G f arwmrGe*f akd 'gif
rSmrD;avmifrjI zpfygw,f/ tJ'rD ;D avmifNyD;rMumcifrmS
aygufuNJG yD;rD;avmifrx
I yfjzpfwt
hJ wGuf uRefawmfeYJ
twloaEr;D owfajcmufO;D yg 'Pf&m&&Syd gw,f/txJ
rSmrD;avmifoal wGuse&f w
dS t
hJ wGuu
f ,fxw
k Nf y;D awmh
&efuek af q;HBk uD;udak c:oGm;ygw,f/ 'DtcsufupGr;f
aqmif&nfqck s;D jri chf &H wJt
h "dutcsuv
f x
Ykd ifygw,f/
t&ifuvnf;&JausmfpmG bGUJ csD;jrijhf cif;cH&wm&Syd g
w
,
f
/
uReaf wmfwaY k d pwemh0efxrf;awGuawmhtrsm;jynfoal wG
tE&m,f
usa&mufwJhtcgu,fwifzdkYtwGuf
BudKwifumuG,fa&;vkyfief;awGvkyfMu zdkY twGufudk
uRef a wmf h t aeeJ Y w d k u f w G e f ; csif y gw,f / 'grS v nf ; jynf o l a wG & J U
touftdk;tdrfpnf;pdrfqHk;HI;rI enf;rSmjzpfygw,f}} [kajymjycJhonf/
xdaYk emuf 'kw,
d orwa'gufwmpdik ;f armufcrf;u Ekid if aH wmf orw
\ *kPfxl;aqmifvufrSwf&&Sdolrsm;tm; qkrsm;csD;jrifhay;tyf&m pdkufysKd;
xkwv
f yk rf t
I aumif;qH;k awmifov
l ,form;qktwGuf ppfuikd ;f wdik ;f a'o
BuD;? a&TbNkd rdKUe,f? rif;uke;f aus;&GmrS OD;cspfoed ;f ESihf rauG;wdik ;f a'oBuD;?
atmifvNH rKd Ue,frOS ;D xGe;f vdiI ?f pku
d yf sK;d xkwv
f yk rf t
I aumif; qH;k vkyif ef;&Siq
f k
twGuf yJc;l wdik ;f a'oBuD;? jzL;NrdKUe,f? anmifyifomaus;&GmrS jrwftad jE
ukrP
v
D rD w
d ufyikd &f iS f OD;jrwfoEl iS hf ppfuikd ;f wdik ;f a'oBuD;? xD;csKdiNhf rdKUe,f?
armifukef;aus;&GmrS *&dwfa0gukrPDvDrdwuf ydkif&SifOD;wifarmif? arG;jrL
xkwv
f yk rf t
I aumif;qH;k vly*k Kd vfqt
k wGuf {&m0wDwikd ;f a'oBuD; ajrmif;jr
NrdKUe,f? jyif&Gmaus;&GmrS OD;atmifa&TESifh ucsifjynfe,f? jrpfBuD;em;NrdKU?
wyfukef;aus;&GmrS a':xkvdef? arG;jrLxkwfvkyfrI taumif;qHk;vkyfief;
&Siq
f t
k wGuf &Sr;f jynfe,f? awmifBuD;NrdKUe,f? erfu
h yG af us;&GmrS a'gufwm
ode;f pdeEf iS hf aejynfawmfaumifpeD ,f? ajrwyfuek ;f NrdKUe,f? a&TNrdKUaus;&GmrS
OD;armifarmifviG ?f a&xGuyf pn;f arG;jrLxkwv
f yk rf I taumif;qH;k vkyif ef;&Sif
qktwGuf {&m0wDwikd ;f a'oBuD;? rtlyifNrKd Ue,f? aomifZm;aus;&Gmtkypf rk S
OD;a&TBudKifESifh yJcl;wdkif;a'oBuD;? vufyHwef;NrdKUe,f? rif;&yfaus;&Gm
OD;ausmfr;dk cdik ?f oufpeG BYf udK;yrf;u,fwif pGr;f aqmifoq
l t
k wGuf iykawm
NrdKUe,f tv,fwef;jyq&mOD;aqmif;rif;pd;k ESihf jrpfBuD;em;NrdKU t&efr;D owf
wyfMuyfjrifh0if;wdkYu vufcH&,lMuonf/
tvm;wl 'kwd,orwOD;mPfxGef;u EdkifiHawmforw\ *kPfxl;
aqmifvufrw
S &f &So
d rl sm;tm; qkrsm;csD;jriahf y;tyf&m tm;upm;pGr;f aqmif
&nfqktwGuf jrefrmEdkifiHavSavSmftm;upm;tzGJUcsKyfESifh jrefrmEkdifiHydkuf
ausmfjcif; tm;upm;tzGJUcsKyf? taumif;qHk; ydkYukefvkyfief;&SifqktwGuf
e,l;*d;k 'if;*dwf (1991) ydik &f iS f OD;tke;f qdik Ef iS hf armfvNrdKif Holding Co.,Ltd
ydik &f iS Of ;D 0if;wif? wefz;kd jrifx
h w
k u
f ek t
f aumif;qH;k xkwv
f yk f a&mif;csEidk o
f nfh
pD;yGm;a&;vkyif ef;&Siq
f t
k wGuf jynfNh zdK;xGe;f tifwmae&Sief ,f ukrP
v
D rD d
wufyikd &f iS f a'gufwmatmifviG Ef iS hf jrbk&ifEcYkd sufpufykH ikd &f iS f OD;0if;armif?
tcGefb@mwm0eftrsm;qHk; o,fydk;xrf;aqmifcJhonfh vkyfief;&Sifqk

twGuaf tpDt;D aqmufvyk af &;ukrP


v
D rD w
d uf tkycf sKyfr'I gdu
k w
f m OD;aZmf
rd;k 0if;ESihf ruf(pf)jrefrmukrP
v
D rD w
d uf Ou|OD;aZmfaZmf? xkwv
f yk af &mif;
csrt
I aumif;qH;k tao;pm;pD;yGm;a&;vkyif ef;&Siq
f t
k wGuf oD&jd refrm jrefrmh
vufrItEkynmESifh taxGaxGvkyfief;ydkif&Sif OD;jrifhaxG;ESifh pdef&ufuef;
ukex
f w
k o
f r0g,rtoif;ydik &f iS f OD;BuD;a&T? xkwv
f yk af &mif;csrt
I aumif;qH;k
tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief; &SifqktwGuf tqifhjrifha&bHkydkifvkyfief;&Sif
OD;xGe;f atmifEiS hf pGr;f tm;jynfh a&,mOfyefumvkyif ef;&Sif OD;0if;xdu
k w
f u
Ykd
vufcH&,lcJhMuonf/
qufvuf qk&&Sdolrsm;udk,fpm; a&xGufypnf;arG;jrLxkwfvkyfrI
taumif;qHk;vkyfief;&Sifqk&&Sdonfh OD;vSoef;u aus;Zl;wifpum;ajym
Mum;NyD;aemuf EdkifiHawmforwESifh 'kwd,orwrsm;onf qk&&Sdolrsm;
ESifh rSwfwrf;wif"mwfyHkdkuful;cJhMuonf/
EkdifiHh*kPfaqmif tm;upm;pGrf;aqmif&nftaumif;qHk;qk &&Sdonfh
ratmifiSdrf;u ]]t&rf;udk 0rf;om*kPf,lyDwdjzpfygw,f/ 'Dvdk&r,fvdkY
vnf;rxifygbl;/ EkdfifiHawmforwBuD;ay;wJhqkudk &zdkYuvnf;tifrwef
cufcJygw,f/ 'Dvdkqkudk&wJhtwGuf azmfrjyEdkifatmif*kPf,lrdygw,f/
qkwq
H yd f (25)ckxrJ mS tjrifrh m;qH;k qkuawmh ta&SUawmiftm&Stm;upm;
NydKifyGJ a&TwHqdyfqkjzpfygw,f/ udk,futckvdkBudK;pm;NyD; a&TwHqdyfawG
&cJhvdkYom EdkifiHawmfu tckvdk*kPfjyKwmav/ aemifudkudk,fu tckvdk
a&TwHqdyfawGxyfNyD;,lay;Ekdif&if 'Dvdk*kPfjyKOD;rSmyJ qdkwJhpdwfayghaemf?
ydkNyD;tm;&Sdwmaygh/ aemifvnf;ydkNyD;awmh BudK;pm;oGm;rSmyg/ tckvmr,fh
qD;*dr;f rSm t"du,SONf ydKif&rSmuawmh tif'ekd ;D &Sm;eJzY v
d pfyikd w
f jYkd zpfygw,f/
qD;*dr;f rSm a&Twq
H yd &f Edik o
f avmuf&atmif taumif;qH;k BudK;pm;oGm;rSmyg}}
[kajymjycJhonf/
taumif;qHk;ydkYukefvkyfief;&Sifqk&&Sdonfh OD;cspfcdkifuvnf; ]]uRef
awmft
h aeeJaY wmh aemifvnf;v,f,mu@twGuaf ygh ydrk zdk UHG NzdK;wd;k wuf
atmiftwGuf tm;wpfct
k aeeJ&Y &Syd gw,f/ wu,fawmhvnf; uRefawmfh
taeeJY 'Dqkudk&nfrSef;NyD;awmhr[kwfbl;ayghaemf/ (2008)tukef (2009)
ckESpfuwnf;u v,f,mu@zGHUNzdK;a&;twGuf txl;jyKukrPDwnf
axmifNy;D uReaf wmfwpYkd wifaqmif&u
G cf w
hJ myg/ 'Dae&mrSmv,form;awGukd
v,f,mrSm aoaocsmcsmav;xkwfvkyfEkdifatmifvdkY oGif;tm;pk? enf;
ynm pwmawGudk0dkif;0ef;NyD;awmh yHhydk;ay;cJhygw,f/
'ghtjyif rsKd;ydkif;qdkif&mudpawGudkvnf; twwfEkdifqHk;rsKd;oefYawG
pdkufysKd;vmatmif uRefawmfwdkYudk,fwdkif rsKd;xkwfvkyfNyD; tajccHaps;EIef;
eJY0,fEdkifatmif jzefYjzL;aqmif&Gufay;ygw,f/ tJ'DvdkpufrIv,f,mul;
ajymif;Ekid zf t
Ykd wGuf uReaf wmfw&Ykd UJ cGet
f m;eJY uReaf wmfw&Ykd UJ aiGaMu;eJY pnf;H;k
NyD;awmh aqmif&GufcJhygw,f/
wpfzufrSmvnf; ydkYukeftaeeJYydkYEdkifatmifvdkY acwfrDqefpufawG
xlaxmifEkdifzdkYtwGuf jzefYMuufNyD;awmhvkyfcJhygw,f/ tJ'DvdkyJuRefawmf
wdkYu oufqdkif&me,fajrawGrSm olwdkY&JUaus;&GmvlrIa&;udpawGjzpfwJh
ynma&;? usef;rma&;udpa wGyg wpfNydKifwnf;yl;wGNJ yD;awmhaqmif &Gucf yhJ g
w,f/ t"duuawmh uRefawmfwEYkd idk if &H UJ (70)&mcdik Ef eI ;f aom jynfoal wG
[m v,f,mu@udktrSDjyKaewJh aus;vufaejynfolawG jzpfygw,f/
olw&Ykd UJ zGUH NzdK;wd;k wufa&;udk uRefawmfw&Ykd UJ toufwnf&o
dS a&GU BudK;pm;
vkyfudkifoGm;zdkY qHk;jzwfxm;ovdk ydkrdkNyD;awmhvnf; cGeftm;wpf&yftaeeJY
BudK;pm;vkyfudkifoGm;zdkY qHk;jzwfxm;ygw,f}}[kajymjycJhonf/
nydkif;wGif EkdifiHawmforwonf qk&&Sdolrsm;tm; Banquet Hall
npmpm;yGjJ zifh *kPjf yKcs;D jri w
hf nfcif;cJah Mumif;ESihf ,Ofaus;rI0efBuD; Xmeu
aw;okyfazmftursm;jzifh azsmfajz{nfhcHcJhaMumif; owif;&&Sdonf/

yef;bJwef;NrdKYe,ftwGif;aqmufvkyfqJtaqmuftOD;tm;&yfwefhay;&efawmif;qdkqEjy
&efukef {NyD (29)
&efukefwkdif;a'oBuD;? yef;bJwef;NrdKUe,f?
trSw(f 3)&yfuu
G ?f ukeo
f nfvrf;&St
d rSwf (672^
680)wGifaqmufvkyfaeonfh taqmuftOD;
opftm;&yfwefYay;&ef tqdkyg taqmuftOD;
a[mif;aexdik cf o
hJ rl sm;u {NyDv (29)&ufaeYu
qEazmfxkwf awmif;qdkcJhMuonf/ tqdkyg
taqmuftOD;udk &efuek Nf rKd Uawmfpnfyifom,m
a&;aumfrwDrS (2009)ckEpS f Ed0k ifbmv (28)&uf
aeYwGif tE&m,ftaqmuftOD;tjzpf pwif
owfrSwfcJhaomaMumifh wdkufcef;aejynfol
rsm;u NrdKU&GmESifhtdk;tdrfzGHUNzdK;a&;OD;pD;XmeodkY
tcef;rsm;jyefvnftyfEu
HS m z,f&mS ;ay;cJjh cif;jzpf
aMumif;od&onf/ ,cktcg tqdkygtaqmuf
tOD;udk jyefvnfjyKjyifwnfaqmufaeaomfvnf; wdu
k cf ef;aejynforl sm;udk
today;jcif; wpfpHkwpf&mr&SdcJhaMumif;od&onf/ xdkYaMumifh (2013)ckESpf
rwfv (29)&ufaeYu &efuek ?f Adv
k cf sKyfvrf;ay:&Sd NrdKU&GmESit
hf ;kd tdrzf UHG NzdK;a&;
OD;pD;XmeH;k a&SU wdu
k cf ef;ae&mjyefvnf csxm;ay;&efawmif;qdck MhJ uonf/
xdkodkY qEazmfxkwfawmif;qdkcJhMuaomaMumifh rwfv (30)&ufaeY
wGif NrdKU&GmESit
hf ;kd tdrzf UHG NzdK;a&; OD;pD;XmerSvm a&mufawGUqH&k ef taMumif;
Mum;cJhaMumif;od&onf/ qEazmfxkwf&mwGifyg0if olwpfOD;jzpfonfh
a':odef;odef;u ]]tkd;tdrfHk;a&SUrSmqEjywm ac:aqG;aEG;NyD;tefwDwdkYudk
Adv
k w
f axmifbufrmS av;xyfae&mudk rJEu
Id Nf y;D ae&r,fvaYkd jymw,f/ vuf
rcHEikd &f ifawmhynma&;eJq
Y ufNyD; aqmif&u
G yf gqdNk yD;ajymw,f}}[k vQyfwpf
jyufodkYqdkonf/
tqkdygtaqmuftOD;onf,cifuESpfxyf taqmufttHkjzpfNyD;

tay:xyfwiG f tru (1)yef;bJ


wef;ausmif;&Sd atmufxyf
wGif tcef; (5)cef;&SdNyD;rdom;pk
(4)pk aexdkifMuaMumif; od&
onf/ tqdkyg taqmuftOD;
tm; ynma&;0ef BuD ; XmeES if h
oufqdkif onfqdkaomaMumifh
wdkufcef;aeolrsm; taejzifh
ynma&;0efBuD;Xme\ tqHk;
tjzwfuo
kd mapmifah rQm&f aMumif;
od&onf/
apmzdk;cGm;

23

jrpfBuD;em;&cdkifdk;&m,Ofaus;rIeHhomaoG;yGJawmfusif;y

jrpfBuD;em;NrdKU? &ckid pf mayESi,


hf Ofaus;rIaumfrwDrBS uD;rSL; (1374)ckEpS ?f
jrefrmh;kd &mr[moBuFef txdr;f trSwef o
YH maoG;yGaJ wmfukd {NyD (12)&uf? nae
(3)em&DcGJu acrmoD&d&yfuGuf acrmoD0Hy&d,wdpmoifwdkuf 0if;twGif;&Sd
teEokc a&Twd*HkykHwl "mwkapwDawmftaemufbuf tmHkcHwefaqmif;
usif;y&ma&S;OD;pGm aumfrwDem,u jynfoUl aqmufvyk af &;vkyif ef; txl;pDrH
ude;f BuD;tzGUJ cGJ (4)tif*sife,
D mrSL;(NrdKUjy) OD;aiGoed ;f ESihf trSwf (7) wyfrawmf
ynma&;ausmif; ausmif;tkyfBuD; AdkvfrSL;oef;a|;wkdYu tcrf;tem;udk
zJBudK;jzwf zGifhvSpfay;Muonf/
xkaYd emuf &cdik v
f il ,farmifr,frsm;u eHo
Y maoG;MuNy;D &cdik v
f yS sKjd zLrsm;u
&cdkifdk;&m ,Ofaus;rItursm;jzifh ujyazsmfajzMuonf/
tqdkyg eHYomaoG;yGJawmf aoG;xm;aom eHYom&nfrsm;jzifh {NyD (13)
&uf oBuFeftBudKaeYwGif apwDawmfudk vSnfhvnfylaZmfMuNyD; Ak'kyfyGm;
awmfrsm;xH qufuyfvSL'gef;MuaMumif; od&onf/
xuf o l a tmif

Snap Shot
News Journal
PHONE :
09-73204192, 09.73203273,
09-5502618

24

yg0if y p n f ; rsm;tmvl;? wkwrf ek n


f i ;f
csOftenf;i,f? ikwfoD;
pdr;f awmif?h c&rf;csOfo;D ? qD?
qm;? tcsKdrIefY? wkwfrq
vmt0grIefY? csif;/
csuf j yKwf y k H tmvl;rsm;udk tcGHETm
a&pifpifaq;NyD; yg;yg;vTmyg/
wkwrf ek n
f i ;f csOEf iS hf c&rf;csOf
oD;tenf;i,fudk awmuf
awmufpOf;xm;yg/ rD;zdak y:okYd
',ftdk;wif qDtenf;i,f
xnfNh y;D csi;f qDowfyg/ c&rf;
csOf o D ; ES i f h rk e f n i f ; csOf u d k
xnfh qDxdk;yg/ NyD;vQif
yg;yg;vTmxm;aom tmvl;
rsm;udkxnfh a&aEG;tenf;
i,f j zif h tzk H ; tk y f x m;yg/
a&qlvmvQif qm;? tcsKrd eI ?Yf
rqvmxnf
h tayghtiHjrnf;yg/ a&pyfpyfwiG f ikwo
f ;D pdr;f du
k f jym;xnf
h taygh tiHjrnf;NyD;pm;ok;H Edik yf gNyD/
wk H w k H(MD)

EIwfa&;wwf pum;<u,faom jrefrmvlrsKd;wdkYonf wpfOD;ESifhwpf


OD;pum;ajymqdk&mvnf;aumif;? pma&;om;&mvnf;aumif; pum;yHk
rsm;Mum;nyf oHk;EIef;ajymqdkMuonfudk awGU&ygonf/ pum;yHk[lonf
t"dyg,ftus,fudk t"dyg,fav;eufap&eftwGufvnf;aumif;? Oyrm
Oyar,stjzpfvnf;aumif;? pmpum;wdu
Yk &kd iS ;f &Si;f ESihf vd&k if;odaYk &mufap&ef
twGuv
f nf;aumif;? wpfenf;tm;jzifh pum;wefqmqifv
kd vnf;aumif;
toH;k jyKMuonf[k ,lq&ygonf/ pum;yHrk sm;onf pum;vH;k odyo
f nf;
pum;vH;k enf;avh&o
dS nf/ rSw&f vG,af tmif? qdak &;ajzmifh atmif
um&ef e ab;rsm;jzif h zG J U pnf ; xm;aompum;yH k r sm;
vnf;&Sdonf/
jrefrmEdkifiHonf v,f,mpdkufysKd;a&;udk
t"dutm;xm;aom Edik if jH zpfojzifh v,f,m
vkyif ef;cGirf v
S nf; trsm;tjym;ay:xGucf hJ
onf/ Oyrmtm;jzifhqdk&vQif aumuf
oif;aumufol tESBH uD;BudKuf? rd;k vGerf S
xGecf s? v,fxeG o
f mG ; EGm;arh? EGm;a&SU
xGeu
f sL;? rd;k vif
h ysK;d &ifph onfwjYkdzpf
Muonf/
tcsKdUpum;yHrk sm;rSm yHjk yifrsm;?
'@m&Drsm;? yH0k wKrsm;udk tESpcf sKyf
oH;k EIe;f xm;onfuakd wGU&onf/ Oy
rm-qm;ESi"hf m;vJovd?k ydak eNrJusm;
aeNrJ ? tBuH u k e f * VKef q m;csuf ?
t&SifBuD;aeygOD;jroif;ausmcsnf;yJ?
tvdBk uD;t&enf;ponfwjYkd zpfMuonf/
tcsKdUpum;yHkrsm;rSm bk&m;a[m
Zmwfedygwfawmfrsm;? jzpfawmfpOfrsm;rS
ayguf z G m ;qif ; ouf v mjcif ; jzpf a yonf /
Oyrm orifarG;&if;usm;pm;&if;? 'goDuo
kd muD
vkyf? a'gif;rif;yifvQif nGwfuGif;usZmwowfudk
a'0'wfjzm;a,mif;ovd?k r&&oucsKdif ponfpum;yHk
rsm;jzpfonf/
ighwdkif;jynfig&Sifbk&if b,fESywfvSnfhvSnfh? rif;om;BuD;rvkyf&
ywfrBuD;xdk;azmuf? rif;om;rSef;odatmif aoQmifwpfapmif;xHk;ponfh
pum;yHkrsm;rSm ZmwfobifyGJrsm;rS jzpfwnfvmjcif;jzpfygonf/ rkqdk;pdkif
oif;? 'l;avmufwifrS &ifavmufus? rkqdk;uefqif; wHigukef;wufp
onfh rkqdk;avmurSvmaom pum;yHkrsm;udkvnf; jrefrmhdk;&m;pum;yHk
rsm;xJwGif awGUEdkifygonf/
tcsKdUpum;yHrk sm;wGif wdik ;f &if;om;vlrsKd;a&;ESihf ywfoufonfh wdik ;f
&if;om;wdkY\ "avhxHk;pHwdkYudk xif[yfaponfh pum;yHkrsm;vnf;&Sdonf/
Armtkd ausmif;BudKausmif;Mum; u&iftdkacsmif;BudKacsmif;Mum;? Armdk;
bJc;kd wwfxm;0,f;kd Muufc;kd wuf? ArmtawG; &Sr;f tajy;? jrefrmaumuf
yJaemufudk;wif; wvdkif;aumufoHaumufudk;pif; ponfwdkYjzpfMuonf/
tcsKdUpum;yHkrsm;rSm [mooabmjzifh zGJUqdkxm;wwfovdk tcsKdUpum;yHk
rsm;rSm pum;vdrfwdkYjzifh zGJUpnf;xm;onfvnf;&Sdonf/
jrefrmpum;vHk;rsm;onf acwftqufqufjzwfoef;vm&ojzifh
pum;yHt
k csKdUonf acwfa&pD;aMumif;wGiaf rsmygNyD; aysmufu,
G o
f mG ;onf
vnf;&Sdonf/ acwftqufquf ul;ajymif;aomfjim; a&pD;aMumif;wGif
ausmufaqmifyrm NrJNrJcdkifwnfaeonf pum;yHkrsm;vnf;&Sdonf/ tcsKdU
pum;yHw
k o
Ykd nf oH;k EIe;f &mwGiu
f ajymif;ujyefjzpfomG ;Muonfuv
kd nf; awGU
&onf/ pum;yHw
k \
Ykd aemufu,
G q
f v
kd &kd if;udk aocsmpGmrpl;prf;bJ wdu
k f u
kd f

t"dym,faumufum aESmif;vlwdkYu trSwfrSm;aeonfrsm;vnf;&Sdonf/


Oyrm tm;jzifhqdk&vQif ]]a>rayG;ESifh&cdkifjrif? &cdkifudkt&ifowf}}[lonfh
pum;yHyk ifjzpfonf/
pum;yH\
k qdv
k &kd if;rSm &cdik if u
S af ysmyifonf a>rayG;tqdyu
f Ekd ikd af om
aq;trnfaumif;wpfvufjzpfonf/ xdaYk Mumifh a>rayG;udjk rifvQif &cdik if u
S f
aysmyifut
kd &ifcw
k yf g/ a>rayG;udEk ikd yf gonf[k qdv
k jkd cif;jzpfonf/ xdpk um;
yHkudk t"dyg,faumufvGJum oHk;EIef;aeMuvQif wdkif;&if;om;tcsif;csif;
cspfMunfa&;udk ysufjym;apEdkifygonf/
tqdkygpum;yHkESifh ywfouf
vQyfwpfjyuf*sme,f? twGJ
(4)? trSw(f 26)yg ]jrefrm
bmompum;(2)}[l
aomaqmif;yg;wGif
q&musKrH ai;om;

u &Sif;jyxm;onfudkvnf; awGU&ygonf/
q&mrusKHrai;om; &Sif;jyxm;onfrSm a>rayG;uJhodkYaom wGm;oGm;
ow0grsKd;ukddkufvQif awmifa0S:wkwfacsmif;rsm;ESifhdkufr&Edkif/ wkwfu
ajrBuD;udak xmufrad eNyD; a>rudck sufaumif;rxdbJ &Sw
d wfonf/ iSuaf ysm
zufuJhodkY cyfaysmaysmhcyfav;av;ESifhrS rvGwfwrf;dkufEdkifygvdrfhrnf/
odkYjzpf a>rayG;udkjrifvQif&cdkifiSufaysmzwfudk t&ifowfcGm a>rayG;udk
xdik u
S af ysmzwfjzifh du
k o
f wfEikd o
f nfukd pum;yHu
k &nfneG ;f jcif;jzpfonf[k
qdkygonf/
a>row0grsm;onf rmaMumaomwkwaf csmif;ponfwjYkd zifh du
k o
f wf
vQifyif csufaumif;rxdygu raowwfbJawGUu& ow0gudka>remcJ
cJwwfMuygonf/ wpfcgw&H wpfu,
kd v
f ;kH pdpn
d ufnuf aMuygvsuf acgif;
udkrxdbJjyufxGufoGm;ygu xdka>racgif;onf rd&mudkrvGwfwrf;cJxm;
wwfonfudkvnf; BuHKawGU&zl;ygonf/ xdkuJhodkYaom a>row0gudk&cdkif
iSufaysmyifrS iSufaysmzwfjzifh dkufowf&ef&nfnGef;xm;jcif;rSm pOf;pm;
zG,fyifjzpfonf/
odUk qdv
k Qif wpfenf;wpfzpkH Of;pm;p&m&So
d nfrmS pum;yHu
k yifvrd o
f
avm[lyif? odkYaomf ]rrSefaompum;yHkonfr&Sd}? ]pum;yHkonf rvdrf
rnm? aumif;uifonfrNydKyg}? ]pum;yHkonf rSefuefaompum;jzpf\}

ponfjzifh pum;yHkESifhywfouf EkdifiHwumwGif txift&Sm;qdkxm;Mu


onfudkawGU&ygonf/
odq
Yk v
kd Qif pum;yHu
k rvdr/f oH;k EIe;f rSwo
f m;olwu
Ykd t,lv?JG trSwf
vGjJ cif;omjzpfayonf/ xdaYk Mumifh a>rayG;ESi&hf cdik jf rif &cdik t
f &ifowf[al om
pum;yHkonf wdkif;&if;om;cspfMunfa&;udk xdcdkufapaom pum;yHkvnf;
r[kw?f &cdik if u
S af ysmzwfjzifh a>rayG;udk u
kd o
f wf&efqv
kd kd jcif;vJr[kwb
f J
&cdik if u
S af ysmyif\ aq;toH;k ud&k nfneG ;f aom pum;yHw
k pfco
k mjzpfygonf/
tqdkyg ]jrefrmbmompum;(2)}aqmif;yg;wGif ]'l;avmufwifrS&if
avmufus}qdak om pum;yHEk iS yhf wfouf &Si;f jyxm;onfuv
kd nf; awGU&yg
onf/ ]'l;avmufwifrS &ifavmufus}qdkaom pum;yHkonftrSefrSm ]'l;
avmufwifrS,ifavmufus}[ljzpfoifhaMumif; 'l;av;udk ypfwifvdkuf
aomtcgxGuo
f mG ;aom jrm;wHonft&Sed jf yif;aomfvnf; t&Sed u
f ek
f ajr
ay:usvmaomjrm;wHonf ,ifem;oavmuf omnifompGmusqif;vm
onf[q
k v
kd jkd cif;jzpfaMumif;? &&Srd nft
h usKd;tjrwfxuf tqaygif;ajrmuf
jrm;pGmBudK;pm;rIjzifh t&if;wnf&rnfukd owday;vrf;nGex
f m;aom pum;yHk
jzpfaMumif;q&musKHrai;om;u &Sif;vif;a&;om;xm;
ygonf/ pma&;ol zwfz;l rSwzf ;l oavmufq&kd vQif
xdpk um;yHo
k nfrq
k ;kd avmurS vmaompum;
yHkjzpfygonf/ jrm;\oabmonfypf
vdu
k af omtcg txufoaYkd umhoGm;
wwfonf/ 'l;avmufudkrSef;ypfrS
om&if0udk xdreS Ef ikd rf nf[q
k v
kd jkd cif;jzpf
ygonf/ trIudpwdkYudkaqmif&Guf&m
vHkYv0D&d,jzifh BudKwifwGufqvkyf
udkifygrS atmifjrifwwfaMumif;qdkvdk
jcif;jzpfygonf/
pum;yHkwGif ],ifavmufus}[k
rqdb
k ?J &ifavmufus}[kqo
kd jzif,
h if
em;oavmufom nifompGmusqif;
vmonf[k ,lqrjzpfEdkifyg/ xdkYjyif
jrm;wHonf t&Sed u
f ek
f ajray:usvmaom
tcgwGiv
f nf; ,ifem;oavmuf nifompGmusrvmwwfyg/ jrm;wHpwif
ypfvw
T cf sed rf o
S nf ypfrw
S u
f x
kd rd eS cf sed (f odrYk [kw)f ajray:usvmcsed x
f d jrm;wH
\c&D;vrf;aMumif;wpfavQmufonf rnfonft
h csed w
f iG rf S ,ifem;oavmuf
nifomjcif;r&Syd g/ xdaYk Mumifh ]'l;avmufwifr&S ifavmufus}[laompum;yHk
onf jrm;wH\txufoaYkd umhwufomG ;wwfaom oabmud,
k
l BudKwif
rSe;f q? pepfus? rkcsatmifjrifrnfukd nGe;f qdak ompum;yHjk zpfonf/ rl&if;pm
vH;k aygif; owfyEkH iS q
hf v
kd &kd if;wdrYk mS vnf;udu
k n
f aD eojzifh q&musKrH ai;om;
a&;xm;ovdk ]'l;avmufwifrS ,ifavmufus}vnf;rjzpfoifhyg/
pma&;olonf jrefrmhdk;&mpum;yHkrsm;udk cspfjrwfEdk;ovdk wav;
wpm; avhvmrSwfom;wwfolvnf; jzpfygonf/ xdkYaMumifh q&musKHr
ai;om;\ ]jrefrmbmompum;}qdak om aqmif;yg;udak wGUvdu
k &f aom tcg
]uGr;f oD;BudKifawmifiyl }Ykd onfEh ,
S ?f ]tcsKd&mS oumawGU}onfEh ,
S cf pH m;rd&yg
onf/ jrefrmh;kd &mpum;yHrk sm;taMumif;udk trSwrf rSm;&avatmif wckwf
w&zGUJ qdx
k m;jcif;jzpfojzifh tvGew
f &mrS av;pm;ESpNf cKd ufryd gonf/ odaYk omf
]ynm&SdowdjzpfcJ}qdkovdk wpfckwavvGJacsmfonf uawmh ]rrSm;aom
a&SUae? raoaom aq;orm;}r&Sad omavmu 0,fjzpfEikd af umif;ygonf/
od
Yk ES,
f tvGaJ v;rsm;udk axmufjya&;om;rdjcif;rSm ]rdacsmif;
rif;a&cif;jy}rsKd;r[kwb
f J ]trSm;Mum?trSejf zpf}rnfp;kd ojzifh ]trSm;udyk pf?
trSecf spf}Muapjcif;iSm zwfz;l rSwzf ;l orQjzifh a&;om;wif jyvdu
k &f jcif;om
pk r G e f
jzpfygaMumif; . . . ./

rdwDvmckdiftwGif;bmomaygif;pHkcspfMunfnDnGwfa&;toif;zGJYpnf;&efjyifqif

rdwDvm?{NyD (27)&uf
rEav;wkdif;? rdwDvmckdiftwGif; y#dyursm;jzpfyGm;cJhNyD;aemuf
aemifwGif rvkdvm;tyfaom bmoma&;y#dyursm; xyfrHrjzpfyGm;ap&ef
&nf&G,f bmomaygif;pHkrS tBuD;tuJrsm;u bmomaygif;pHkcspfMunf
nDnGwfa&;toif;ukd pwifzGJUpnf;&ef jyifqifvsuf&SdNyDjzpfaMumif;
od&onf/
rEav;wkdif;a'oBuD;vnf; bmomaygif;pHkcspfMunfnDnGwfa&;
toif;ukd omoema&;0efBuD;Xme\ cGifhjyKcsufjzifh {NyDv (24)&ufu
zGJYpnf;cJhNyD; jzpfaMumif;od&onf/ jrefrmEkdifiHbmomaygif;pHkcspfMunf
nDnGwfa&;toif;(A[kd)rS Ou|OD;pdef0if;atmifESifhtwl tzGJU0ifrsm;ESifh
rEav;wkdif;rS Ou|OD;ausmf0if;ESifhtwl tzGJU0ifrsm;u rdw Dvmckdif
twGif;vnf;zGJUpnf;&ef {NyDv(27)&ufu oGm;a&mufjyifqifay;cJh

jcif;jzpfaMumif;od&onf/
rdwDvmNrdKUtwGif;&Sd jynfolrsm;uvnf; bmomaygif;pHk cspfMunf
nDnGwfa&;ukd vkdvm;aMumif;od&onf/ rdwDvmNrdKUtwGif; bmom
aygif;pHkcspfMunfnDnGwfa&;toif;zGJYpnf;&ef &ufowywf (2)ywfcefY
&mxl;tqifhqifh a&G;cs,f&eftwGuf tcsdef,lrnfjzpfaMumif;od&onf/
jrefrmEkdifiHwGif bmomaygif;pHkcspfMunfnDnGwfa&;toif;onf
e,l;*DeDEkdifiH 0rfwm*DNrdKUwGif usif;yonfhurmhEkdifiHaygif;pHkcspfMunfa&;
tpnf;ta0;tNyD; (2008) ckESpf
wGif &efukefNrdKU omoema&;
0efBuD;Xme\cGifhjyKcsufjzifh pwif
zGJUpnf;cJhaom toif;jzpfaMumif;
apmzk d ; cG m ;
od&onf/

25

t&SdefvGefum;ajrmif;twGif;
xdk;uswdrf;arSmuf
aumhu&dwf {NyD (27)
{NyD(27)&ufaeY? aeYv,f(2;00)em&Dcefu
Y jr0wDNrdKUrS armfvNrdKifNrdKUodYk
,mOfarmif;apmom;BuD;(c)oef;udu
k x
kd uf(b)OD;0if;udu
k kd 10^vre (Edik )f
22375 a'gif;u&wf&yfuGuf? usdKurDvrf; armfvNrdKifNrdKUaeolarmif;ESif
vmNyD; ,mOftrSwf(4C^5433) wyfqifxm;aom Honda Odessey
armfawmf,mOfonf aumhu&dwNf rKd UtxGuf trSwf (12)ppfqifa&;uGyu
f rJ I
XmecsKyfta&SUta&mufwGif armif;ESifvmaomt&SdefaMumifhrxdef;EdkifbJ
vuf0b
J uf&adS jrmif;twGi;f uRr;f xd;k usumwdr;f arSmufomG ;cJo
h nf/ tqdyk g
,mOfay:wGif ,mOfarmif;tygt0iftazmfwpfOD;ESifh w,f&D,macG;om;
aygufav; (2)aumifomyg0ifNy;D rnfow
l pfO;D wpfa,mufrS 'Pf&m&xdcu
kd f
rIr&Sb
d J um;omvQiaf &SUrsuEf mS ? acgifr;kd / befbmESihf rSerf sm;tm;vH;k xdcu
kd f
uGaJ MuoGm;onf/ tqdyk g,mOfwu
kd rf jI zpfpOftm; ,mOfpnf;urf;xde;f odr;f
a&;rSL;'k&Jtkyf0if;nGefYrS ta&;,laqmif&GufNyD; ,mOftm;aumhu&dwfNrdKU
r&Jpcef;wGif odrf;qnf;xm;onf/

tarGupd E iS yhf wfoufNy;D rausreyfjzpfum


xGefoGm;wdkjzifhdkufESuf'Pf&m&aoqHk;
NrdKifNrdKU {NyD (24)
NrdKifNrdKUe,f? uke;f pifaus;&Gm w&m;vdak ':wifBudKifonf {NyD(24)&uf
aeYn(9)em&Dcsed u
f if;\cifyeG ;f jzpfol OD;nGerYf mS wpf&mG wnf;ae &Gmajrmuf
ydik ;f &Sd OD;pdeaf rmiftrd t
f vnfomG ;&mrS jyefrvmvdu
k af c:&m &Gmvnfvrf;
qHk OD;a&TwdkifaetdrfteD;wGif cifyGef;jzpfolESifhawGUqHk&m cifyGef;jzpfoltm;
wpf&Gmwnf;ae cspfprf;armifrS dkufESufcJhojzifh OD;acgif;xdyftvsm;(4)
vufvrcefY ta&cHvefaoG;xGuaf ygufNyJ'Pf&m(1)csuf 0Jbuf*sdKaZmif;
tvsm;(2)vufrcefY aoG;xGufaygufNyJ'Pf&m(1)csuf? 0Jbuf*sdKaZmif;
vsm;(4)vufrcefY aoG;xGufaygufNyJ'Pf&m(1)csuf? 0JrsufvHk;atmuf
tvsm;(2)vufrcefY aoG;xGufaygufNyJ'Pf&m(1)csuf? 0JESmacgif;ayguf
ab;tajc(1)vufrcefYaoG;xGuf'Pf&maygufNyJ'Pf&m(1)csuf(pdk;&drf&)
&&SdcJhojzifh a'ocHvlBuD;tdrfwdkif&ef ajymaepOfcspfprf;armifrSm xGefoGm;
wdktm;udkifaqmifumteD;odkY a&muf&SdaeaMumif;awGU&Sd&ojzihf if;rSbm
jzpfvYkd u
kd &f wmvJ[ak r;jref;cJ&h m jyefvnfajzMum;rIrjyKvkyo
f jzifh cifyeG ;f
jzpfolESifhtwl a'ocHvlBuD;OD;pdefaomif;aetdrfodkYoGm;cJh&m bkef;BuD;
ausmif;ajrmufbufvrf;ta&muf cspfprf;armifBudKwifa&muf&adS eojzifh
if;wdkYxGufajy;MupOf? vufxJwGifudkifxm;onfhxGefoGm;wdkjzihf aemufrS
vdu
k u
f mESpOf ;D pvH;k tm; du
k Ef u
S cf o
hJ jzifh w&m;vdak ':wifBudKifwiG f OD;acgif;
i,fxdyftvsm;(2)vufrcGJcefY aoG;xGuf'Pf&m(1)csuf? ,mrsufvHk;zl;
a&mifnKd rJ'Pf&m(1)csuf? &&Scd o
hJ jzifh cspfprf;armiftm;ta&;,lay;yg &ef
wdik w
f ef;cJ&h m oufqikd &f mNrdKUe,f vufuawm&Jpcef;rS (y) 23^13? yk'rf
(325)t& trIzGifhta&;,lxm;&Sd&mrS cifyGef;jzpfolOD;nGefYrSm &&Sdxm;
aom'Pf&mjzifh NrdKifNrdKUe,fjynfolUaq;HkwufukocJhpOf {NyD(25)&ufaeY
uaoqHk;cJhojzifh yk'fr(325) yk'fr (302^325)odkYajymif;vJta&;,lxm;
Ormcif (rauG;)
aMumif;vnf; oufqdkif&m&Jpcef;rSod&onf/

c&D;onfwif,mOfwpfpD;rSvrf;jzwful;ol
OD;Zif;tm;0ifwdkufrdysHvGefawmfrl
acsmuf {NyD (27)
acsmufNrdKUe,f? zD;csdKyifaus;&Gm jr0wDyk o
f x
H yfqifv
h iT phf uft
kH eD;
{NyD(27)&ufaeY eHeuf(8)em&D(55)rdepftcsdefu ,mOfwdkufrI jzpfyGm;cJh
aMumif;owif;t& oufqikd &f macsmufNrdKUe,f &Jpcef;rS 'k&t
J yk af Zmfrif;OD;
ESit
hf zGUJ tcif;jzpf&mae&modYk oGm;a&mufppfaq;cJ&h m a&eHacsmif;NrKd UbufrS
acsmufNrdKUodkY OD;ydkufwif acsmufNrdKUuaeol armif;ESifvmonfh rauG;acsmufjrjrifrh &kd f c&D;onfwif,mOfrmS rdik w
f ikd t
f rSwf (381)teD; vrf;jzwf
ul;onfh pG,af ygut
H yk pf ?k xef;pkaus;&Gm cJvef;uef bke;f awmfBuD;ausmif;
rS oufawmf(57)ESp&f dS OD;yi;f OL;ol&,
d ? 0gawmf(7)0gtm; wdu
k rf cd o
hJ jzifh
OD;acgif;aemufaph zl;a&mif'Pf&m&&Su
d m &Jaq;pmjzifh acsmufNrdKUe,fjynf
olUaq;Ho
k Ykd ydt
Yk yfuo
l cJph Of tqdyk g&&So
d nfh 'Pf&mjzifh aoqH;k cJah Mumif;?
tqdkyg,mOftm; rqifrjcifarmif;ESifol ,mOfarmif;ydkufwif(c) &J[ef?
touf(35)ESp?f acsmufNrdKUe,faeoltm; ta&;,lay;yg&ef wdik w
f ef;cJ&h m
oufqikd &f ma*G;yif&pJ cef;rS ,mOf(y)3^13 yk'rf (304-u)jzifh trIziG x
hf m;
Ormcif (rauG;)
aMumif;oufqdkif&m&Jpcef;rS pHkprf;od&onf/

26

eefhykwfwGifAk'bmom,Ofaus;rIoifwef;qif;vufrSwfESifhqkcsD;jrifhyGJusif;y
rdk;nif; {NyD (27)
(26-4-2013) &uf? eHeuf (9;30) em&Dtcsed f
rk;d ni;f NrdKU? eefyY w
k &f mG bke;f awmfBuD;ausmif;wdu
k f
Ak'bmom,Ofaus;rI oifwef;qif;vufrSwfay;
tyfyGJESifh qkcsD;jrifhyGJtcrf;tem;udk usif;yjyK
vkyo
f nf/ xdt
k crf;tem;wGif eefyY w
k &f mG bke;f awmf
BuD;ausmif;q&mawmf OD;okZeu earmw (3)
Budr&f w
G q
f zkd iG v
hf pS
f wufa&mufvmMuaom {nfh
y&dowfrsm;u q&mawmfO;D okZexHwiG if g;yg; oDv
cH,al qmufwnfMo0g'cH,Nl y;D eefyY w
k t
f yk pf k tkycf sKyf
a&;rSL;OD;cspfatmifu oifwef;zGiv
hf pS Ef ikd &f efyyhH ;dk ul
nDvLS 'gef;olrsm;udk aus;Zl;wifaMumif; ajymMum;
jcif;? &yfr&d yfzOD;pufatmif? tru (rlveG )f ausmif;
tkyfq&mrBuD;a':0if;0if;NrdKif? rdcifESifhuav;
apmifha&Smufa&;toif;0if a':cifjrwkdYutoD;oD;&Sif;vif;ajymMum;Mu tv,fwef;qifhyxrqk&rrdk; pufyGifh? 'kwd,rjynfhydk;ydk;0if;? wwd,qk
rNird ;f Nird ;f tdwu
Ydk v
kd nf;aumif;? rlvwef;tqifyh xrqk rqkqx
k uf? 'kw,
d qk armifausm0f if;Edik ?f wwd, qkjynfNh zKd ;NzKd ;0if;ESihf oifwef;Ny;D qk;H onftxd
wufa&mufcMhJ uolwu
Ydk kd q&mawmfO;D okZe? &yfr&d yfzrsm; cv& (15)rSt&m&St
d &mcHwZYdk eD;rsm;? ausmif;tkyq
f &mrrsm;u qkrsm;toD;oD;cs;D jri ahf y;tyfMuNy;D
rdk;ewfom;(rdk;nif;)
tcrf;tem;udkpd&Hwd|wk (3)Budrf&Gwfqdkatmif jrifpGmkyfodrf;cJhaMumif;od&onf/
trSefyif/ wkwftpm;tpm tcsuftjyKwf taMumftavSmfukd
ausmfokdufwu,fuRrf;onf/ ,if;aMumifh ausmfokdufzGifhxm;aom
tm[m &okdufonfzGifhprSmyif vlBudKufrsm;onf/ txl;ojzifh
tm[m&oku
d af cguf qGaJ Mumfqv
dk Qif odyef mrnf&onf/ onf
vkd yifausmfokdufvuf&m wjcm;[if;vsmawGukd
vnf;vQmt&om awGUMuonfyif/ tm[m&okduf
xJokdY0ifvkdufvQifyif wef;awGUEkdifonfu pmwef;
&SnfBuD;yif/ pmwrf;&SnfBuD;uawmh t&uf
aomufjcif;onf;cHygwJh/ pmwef;ukd Zmenf
odyo
f abmusonf/ taMumif;rSmt&ufEiS hf
pm;aomufqkdif wGJpyfzGifhjcif;ukd Zmenf
rBudKufaomaMumifhyif/ Zmenf
ESifhausmfokdufu ausmif;ae
zufoil ,fcsi;f touf
wl & G , f w l o k H ;

q,feD;yg;vlysKdBuD;awG Zmenfu OMor*Zif;wkdufrSm trIaqmif


pmwnf;? yGifhopfpuavmif&Sif? ]zl;}ESifh&nfiHaeol/
wpfreufrSm tm[m&okdufokdY Zmenfa&mufoGm;onf/ Muuf
tonf;tjrpf? ykZGef? ikH;O? ig;z,faMumfyg;yg;vSD;vsuf bJOaMumf
Ekdif;csif;ESifh acgufqGJaMumfu aumif;rSaumif;/ ausmfokdufvufpukd
wu,fyif ZmenfcHwGif;awGUoGm;onf/
]zwfpfuvyfyJuGm} ukd,fhtrsKd;orD; ]zl;}u acgufqGJaMumfodyf
BudKufwmeJY tHukdufyJa[h}
Zmenfu 0rf;omtm;&ajymjyonf/ 'Dvkdajymwmukdyif ausmf
okdufodyfaysmfoGm;onf/
]rif;&JUzl;}ukdac:cJhav/ ukd,fholi,fcsif;rsufESm&atmif txl;
pyg,f&S,f ukd,faMumfauR;yghr,f/
]wu,fvm;}
]ESpfu,f}
ausmfou
dk pf um;ukZd menf ,ko
H nf/ trSeyf ifausmfou
dk o
f nf ajym
onfhtwkdif; b,fawmhrqkdvkyf wwfaomaMumifhyif/

]t&uf aomufjcif;onf;cHygvkdY a&;xm;ykHaxmufawmh ukdZmh


oli,fcsif;ut&uform;awGukd jywfjywfom;om; qefYusifolyJxif
w,f} zl;uZmenfajymjyonfukd taMumif;jyK ausmfokduftay:
tjywftowf txiffBuD;oGm;onf/
][kwfw,fzl;} ausmfokdufapwemuawmh zl;wkdYukd rdef;r
om;awGvnf; 0ifpm;Ekdifatmif &nf&G,fxm;ykHyJuG,fh}
zl;tNyHK;onf cspfpzG,fzswfvwfawmufyvm\/
]'gqkd zl;wkw
Yd pf&ufavmuf oGm;Mu&atmifaemfuZdk m}
]tJ'Dpum; zl;ajymrSajymyghrvm;vkdY}
xkn
Yd aerSm ZmenfEiS zhf ;l wkYd tm[m&oku
d o
f aYdk &muf
oGm;Muonf tm[m&oku
d x
f o
J Ydk vSr;f Munfv
h u
dk o
f nf
ESifh ZmenhfrsufESmuGufueJysuf oGm;onf/ Zmenfh
aemufu zl;ajcvSrf;wkdYuvnf; vQyfwpfjyufrSm
yifwef&Y yfomG ;onf/ Munfah v;a,mufxidk f pm;yG0J idk ;f
&SpfckHteuf ajcmufckHrSmyk vif;axmifaeMuonf/
&rf? b&ef'D? 0DpuD? bD,m tkdpkHvkdufwJh,r
umawG/ aiG&Sif;aumifwmrSm ausmfokduf
xkid f vsufcyfNyHK;NyHK;ESi0hf ifvmaom Zmenf
ESifhzl;wkdYukd vSrf;Munfhaeonf/ Zmenf
tBuD;tus,f a'gyGoGm;onf/ vuf[ef
jy ausmfokdufukd vSrf;ac:onf/
ausmfokduf tawmfhawmfonf/ [efr
ysufxvmonf/ Zmenfha&SU wGif&yfonf/

tNyHK;rysufrifaumif;aumif;vsuf/
]'grif;b,fvv
dk yk w
f mvJ/ [if ausmo
f u
dk }f ausmo
f u
dk u
f iz,fNyKH ;
uav;NyHK;onf/ ]uJajym? bmtrSm;t,Gif;awGUaevkdYvJ oli,fcsif;}
]t&ufaomufjcif;onf;cHygvkaYd &;xm;NyD/ 'Dvt
dk &ufaomufae
Muwm/ 'gbmoabmvJuG}
]aMomf? 'gvm;}
][kwfw,f/ awmuf ... rif;uGm awmfawmfawmfwJhaumif
'DrmS zl;ukad c:vmNy;D rS [if;tckawmhighrsuEf mS ysu&f Ny/D ,if;rSmausmo
f u
dk f
jyefajymvkdufonfhpum;aMumifh zl;aumZmenfyg yg;pyfta[mif;om;
jzpfoGm;&awmhonf/
][? &Sif;aewmyJ t&ufaomufjcif;onf;cHygvkdYyJ a&;xm;wm
onf;rcHEidk w
f o
hJ al wG t&ufaomufwmukd iguaum bmrsm;wwfEidk Of ;D
ajreD o p m
rSmvJ/ uJajymprf;}}

e,fpyfjzwfausmf vluek u
f ;l rIjzpfpOfrsm;wGif (80)&mckid Ef eI ;f onf wkwf
Ekid if o
H v
Ydk nf;aumif;? (10)&mckid Ef eI ;f onf xkid ;f Ekid if o
H v
Ydk nf;aumif;? (6)&mckid f
EIef;onf rav;&Sm;EkdifiHokdYvnf;aumif; ykdYaqmifcH&NyD; jynfwGif;vlukef
ul;rI (4)&mckdifEIef;cefY&dSaMumif;ukd vlukeful;rIwm;qD;umuG,fa&;A[kd
tzJ\
YG 'kw,
d (5)ESppf rD u
H ed ;f (2012-2016)wGiaf zmfjyxm;onf/ wkwEf ikd if H
okv
Yd u
l ek u
f ;l rIonf t"rxrd ;f jrm;vufxyf&ef trsdK;orD;i,fav;rsm;tm;
a&mif;0,fMujcif;jzpfonf/
vGecf aYJ omESprf sm;u tjypfuif;rJo
Y nfh jrefrmtrsKd ;orD;i,fav;rsm;udk
orD;&nf;pm;tjzpf [efaqmifpnf;kH;um vlukeful;olwkdYu wkwfe,f
pyfokdYac:um a&mif;pm;cJYMuonf/ ,ckumvrsm;wGif vlukeful;olwkdY
\ vluek u
f ;l rIenf;pepfrmS ajymif;vJvmcJo
Y nf/ ,cktcg tusiphf m&dwc sKd U
,Gi;f olrsm;[k owfrw
S jf cif;cH&olrsm;? jynfwiG ;f azsmfajza&;vkyif ef;ESiv
hf id f
vkyif ef;rsm;rS trsKd ;orD;i,fav;rsm;udk OD;wnfypfrw
S x
f m;um vlpak qmif;
um wkwef ,fpyfoYdk vluek u
f ;l rIjyKvmMuonfudk awGUdv
S m&onf/ vluek f
ul;olrsm;onf xkt
d rsdK;orD;rsm;tm; vk;H 0zsm;a,mif;aoG;aqmifvrd n
f m
ac:aqmifomG ;jcif;r[kwb
f J wkwZf eD;r,m;vky&f rnf[k today;ac:oGm;
jcif;jzpfonfhtwGuf w&m;pD&ifa&;vkyfief;pOftwGuf vlukeful;olwkdY
twGut
f cGit
hf a&;wpfck aSd eayonf/ tb,faY Mumifq
h adk omf,cifutjypf
uif;rJo
Y rl sm;vluek u
f ;l cH&um w&m;&ifqidk o
f nft
h cg xkrd ed ;f uav;rsm;\
xGuq
f cdk surf sm;utm;aumif;rIaMumifh vluek u
f ;l olrsm;taejzifh tjypf'Pf
rsm;rsm;uscMH u&onf/ xkaYd Mumift
h usiphf m&dwc sKd U,Gi;f olrsm;[k owfrw
S jf cif;
cH&olrsm; vluek u
f ;l cH&umw&m;&ifqidk o
f nft
h cg xkrd ed ;f uav;rsm;\xGuf
qkcd sufrsm;ukv
d u
l ek u
f ;l olrsm;u ckcu
H muG,Ef idk Mf uonft
h wGuf trIwnf
aqmuf&eftm;enf;jcif;? jypf'PfuscH&rItenf;i,f oufomcGi&hf jcif;wkYd
aMumifh xkyd pfrw
S u
f adk G;cs,f vluek u
f ;l vmMujcif;jzpfEidk o
f nf[k uRr;f usio
f l
rsm;\ okH;oyfcsufrsm;t&od&onf/
okaYd Mumifv
h nf; wkwef ,fpyfwiG f ESpEf idk if v
H u
l ek u
f ;l rIy;l aygif;umuG,f
wdkufzsufEkdif&eftwGuf e,fpyfqufqHa&;kH;rsm; zGifhvSpfaqmif&GufcJY&m
(2009)ckEpS w
f iG f rlq,f-a&Tv?D vG,*f s,f-usef;zke;f k;H ESpf ;Hk ukzd iG v
hf pS cf NYJ yD;
jzpfonf/ xkd ;Hk rsm;zGiv
hf pS cf o
YJ nft
h wGuf (2012)ckEpS t
f wGi;f rlq,fe,fpyf

qufqaH &;k;H rS wkwEf idk if rH S vluek u


f ;l cH&olrsm;vJaT jymif;rI
(62)Budrf? vlukeful;cH&olOD;a& (116)OD;vJTajymif;ay;cJYonf/
xkdYjyifESpfEkdifiHvlukeful;tzJGUwkdYrS yl;aygif;umvlukeful;rI (14)rIazmfxkwf
Ekid u
f mw&m;cH (16)OD;ukzd rf;qD;Ekid cf MYJ uonf/ (2013)ckEpS w
f iG v
f u
l ek u
f ;l rI
(3)rIwiG f w&m;cHtrsKd ;orD;ESpOf ;D tm; wkw&f EJ iS yhf ;l aygif;zrf;qD;Ekid cf MYJ uonf/
a&Tv-D rlq,f e,fpyfqufqaH &;k;H rsm;wGif jrefrmEkid if b
H ufrw
S kwf
EkdifiHbufokdYw&m;r0ifoGm;a&muf tvkyfvkyfMuonfhtvkyform;rsm;ukd
wkwEf idk if b
H ufrzS rf;qD;vJaT jymif;ay;rIrsm;ukv
d nf; aqmifu
G Mf u&onf/
(2012)ckEpS t
f wGi;f jrefrmtvkyo
f rm;rsm;jyefvnfvaTJ jymif;ay;rI (18)Budrf
wGiftvkyform; (548)OD;ukdvJTajymif;ay;cJYonf/ a'otwGif;? EkdifiHrsm;
tMum; pD;yGm;a&;zGNH zKd ;rIrnDrQru
I mG [rIwo
Ydk nf aTUajymif;oGm;vmtvkyv
f yk f
ukid af eMu&onfh t"duqJt
G m;wpfcjk zpfonf/ aTUajymif;oGm;vmrIuvluek f
ul;rIrsm;jzpfaponf[k teuft"dym ,fziG jhf cif;awmhr[kw/f qif;&JraGJ wrI
avsmhcsjcif;\AsL[majrmufta&;BuD;onfh tcsufwpfcsufawmhjzpfonf/
okaYd omfvnf; vl0ifrBI uD;Muyfa&;rl0g'rsm;ESihf tvkyo
f rm;trSew
f u,fvdk
tyfcsufw\
Ydk tqDtai:rwnfrh rI sm;aMumifh w&m;r0ifaTUajymif;oGm;vmrI
rsm;jzpfvm&onf/ tumtuG,frJYonfhaTUajymif;oGm;vmrIrsm;jzpfvm&
onf/ tvJo
G ;Hk pm;cH&&efEiS ahf cgif;ykjH zwftjrwfxw
k cf &H onft
h ajctaersKd ;t
wGut
f qifo
h ifph x
k m;onfv
h pl w
k pfpt
k jzpfozYdk efw;D ouJo
Y jYdkzpfay:vm&onf/
xkdYtjyif tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;\ usm;rta&twGuf tcsdK;tpm;
uGm[rIrsm;uvnf; e,fpyfjzwfausmf xdrf;jrm;rIrsm; ykdrkdjzpfyGm;aponf/
Oyrm-AD,uferfwGif ododomtrsdK;orD;OD;a&u trsdK;om;OD;a&xuf
rsm;jym;aeonf/ wpfbufu wkwEf idk if \
H aus;vufa'odS trsdK;om;
OD;a&u ykrd sm;vmonft
h wGuf xked ,fpyfjzwfausmf xdr;f jrm;rIrsm;jzpfvm
vsuf&dSonf/ arvtwGif;wGif wwd,ajrmuf wkwf-jrefrme,f
pyfqufqaH &;k;H ukd avmufuidk -f erfqef;wGif ESpEf idk if v
H u
l ek u
f ;l rI wku
d zf suf
a&;wm0ef&dSolrsm;u zGifhvSpfOD;rnfjzpfonf/ xkdkH;zGifhvSpfEkdif&ef (2012)
ckESpf? atmufwkdbmvu wkwfEkdifiH? Zhengzhou NrdKUwGif ESpfEkdifiH
awGUqkaH qG;aEG; oabmwlcMYJ ujcif;jzpfonf/ xkad qG;aEG;yJu
G vluek u
f ;l rI
BudKwifwm;qD;umuG,af &;? w&m;Oya'a&;t& wkUH jyefaqmifu
G af &;ESihf

rJacgifa'otwGif;(6)EdkifiH0efBuD;tqifhvlukeful;rIwdkufzsufa&;vkyfief;pOf

vlukeful;cH&olrsm;tm; umuG,fapmifhaSmufa&;wkdYukd yl;aygif;aqmif


GufMu&efwkdYukdvnf; oabmwlcJYMuonf/
BudKwifumuG,af &;tykid ;f wGif e,fpyfqufqaH &;k;H ,E&m;ukt
d ajcjyK
Ny;D ESpEf idk if eH ,fpyfjynfe,f? wkid ;f a'oBuD;rsm;\ vluek u
f ;l rIBudKwifumuG,f
a&;tpDtpOfrsm;yl;aygif;aqmif&u
G af &;? ESpEf idk if t
H wGi;f tok;H jyKaom Hotline
rsm;tygt0if todynmay;pmapmifrsm;? vufurf;a0pmapmifrsm;ESiyhf pn;f
rsm;tjyeftvSezf vS,af &;wkYd yg0ifMuonf/ wm;qD;ESrd ef if;a&;ESiw
hf &m;pD&if
a&;tykdif;wGif wwd,ajrmufe,fpyfqufqHa&;&kH; Border Liaison Ofdk -f eefqefziG v
hf pS Nf y;D yguyl;wJo
G ifwef;zGiv
hf pS af &;?BLO
fice (BLO) avmufui
qkid &f mykrH eS Ef iS t
hf xl;tpnf;ta0;rsm;usi;f yjyKvkyaf &;? A[kt
d qif?h jynfe,f?
wkid ;f tqifEh iS hf e,fpyfa'otqif&h t
J &m&drS sm;tMum; qufo,
G rf nfXh me?
yk*Kd vfrsm;owfrw
S af &;? wm;qD;ESrd ef if;a&;tzJ0YG ifrsm; tMum;axmufvrS ;f a&;
owif;ESit
hf jcm;qufpyfonfo
h wif;tcsut
f vufrsm; zvS,af &;? vluek f
ul;olrsm;ESihf vluek u
f ;l rIueG ,
f ufrsm;vluek u
f ;l cH&olrsm;tm; u,fq,fjcif;
ponfh vkyif ef;rsm;wGit
f wl wuGy;l aygif;ajz&Si;f a&;? w&m;cHajy;rsm;tm;zrf;
qD;&rda&;ESihf oHo,&do
S rl sm;tm; pdppfazmfxw
k af &; twGut
f cuftcJrsm;?
pdeaf c:rIrsm;tm;yl;aygif;ajz&Si;f a&;? oHo,&do
S rl sm;ESihf vluek u
f ;l olw&m;cH
rsm;tm;tjyeftvSefvJT ajymif;ay;tyfa&;wkdYyg0ifMuonf/
vluek u
f ;l cH&olrsm;tm; umuG,af pmifah &Smufa&;tykid ;f wGif vuf&Sd
usifhokH;aom vlukeful;cH&olrsm; jyefvnfvJTajymif;? vufcHa&;vkyfief;
pOfrsm;tm; jyefvnfo;Hk oyfonfh tpnf;ta0;rsm;jyKvkyjf cif;ESihf uGi;f qif;
avYvmrIrsm; aqmif&Gufjcif;wkdYjzifh ykdrkdaumif;rGefaom vkyfxkH;vkyfenf;
rsm;csrw
S af &;? vluek u
f ;l cH&olrsm; pdppfazmfxw
k jf cif;ESihf Ekid if o
H m; jzpfaMumif;
twnfjyKjcif;vkyfief; aqmif&Guf&mwGif tcuftcJESifh pdefac:rIrsm;ukd
tjyeftvSef owif;zvS,f tultnDay;a&;wkYd yg0ifMuonf/ xkyd ;l aygif;
aqmif&GufrIrsm; xda&mufap&ef ESpfEkdifiH tqifhjrifht&m&dSBuD;rsm;\
ESppf Oftpnf;ta0;ukd arvtwGi;f rEav;NrdKUwGiu
f sif;y&ef pDpOfvsuf&Sd
0if;EkdifxGef;
aeqJjzpfonf/

(Coordinated Mekong Ministerial

Initiative against Trafficking- COMMIT Process)

aemufvmrnfh&nfrSef;csufESifh&nf&G,fcsufrsm;tm;azmfxkwfonfhtvkyfkHaqG;aEG;yGJ

tay: jyefvnfokH;oyfjcif;ESifh
(Consultation Worshop on

Strategic Visioning for post-2013 Coordinated Efforts in Anti-Trafficking in Persons)

usif;yjcif;
(2004) ckESpfrSpwif taumiftxnfazmfcJYaom rJacgifa'owGif; (6)EkdifiH0efBuD;tqifh vlukeful;rI wkdufzsufa&;vkyfief;pOf (Coordinated Mekong Ministerial Initiative against Trafficking - COMMIT
tay:jyefvnfo;Hk oyfjcif; tpDtpOf&aSd Mumif; od&onf/ xko
d o
Ydk ;Hk oyf&mwGif (6)Ekid if t
H wGi;f vluek u
f ;l rIwu
dk zf suv
f yk if ef;pOfrsm;ukd rnfot
Ydk aumiftxnfazmfvsu&f o
Sd nf? rnfrQxad &mufr&I o
Sd nf? rnfuo
hJ q
Ydk ufvuf
aqmif&u
G o
f ifh onfwu
Ydk o
dk &d &Sd ef (2013) ckEpS ?f arv (1)&ufaeYrS arv (6)&ufaeYtxd &efuek Nf rKd UESihf aejynfawmfNrKd Ursm;wGif avhvmok;H oyfrnfh uRr;f usio
f rl S vluek u
f ;l rIwu
dk zf suaf &; vkyif ef;rsm;wGif wm0ef,al qmif&u
G cf MYJ uonfh
ynm&Sirf sm;? Xmeqkid &f mtBuD;tuJa[mif;rsm;? vufw
Sd m0ef,al qmif&u
G af eMuonfh Xmeqkid &f m0efxrf;rsm;? Ekid if w
H umtzJt
YG pnf;ESihf ukvor*tzJUG tpnf;rsm;rS wm0ef&o
Sd rl sm;? tpk;d &r[kwaf om vlrt
I zJUG tpnf;rsm;wkYd
ukd awGUqkHar;jref;oGm;rnfjzpfonf/
if;\&SmazGawGU&dcS surf sm;rS Ekid if t
H wGi;f &dS vluek u
f ;l rIwu
dk zf suaf &;vkyif ef;rsm;ESihf Ekid if t
H csi;f csi;f yl;aygif;aqmif&u
G rf rI sm;tm; ,ckxufy
dk xda&muf&ESd idk o
f nfh tem*wfvyk if ef;pOfrsm;ESihf enf;vrf;rsm;twGuf taxmuftul
jyKrnfjzpfonf/ avhvmokH;oyfrI vkyfief;pOfESifhwNydKifeufwnf;rSmyif (2013)ckESpf? arv (2)&ufaeYESifh (3)&ufaeYrsm;wGif aejynfawmfNrdKU? tr&[kdw,fwGif vlukeful;rIwm;qD;umuG,fa&;A[kdtzJGUESifh UNIAP
Myanmar wkdYyl;aygif;um jrefrmEkdifiHvlukeful;rIwkdufzsufa&;ESifh ywfouf aemufvmrnfh&nfrSef;csufESifh &nf&G,fcsufrsm;tm;azmfxkwfonfh tvkyfkHaqG;aEG;yJG (Consultation Workshop on Strategic Visioning for
post-2013 Coordinated Efforts in Anti-Trafficking in Persons) ukdusif;yonf/
if;aqG;aEG;yJo
G v
Ydk u
l ek u
f ;l rIwm;qD;umuG,af &;vkyif ef;rsm;aqmif&u
G af eonf0h efBuD;Xmersm;? UNICEF,UNIAP, ILO, IOM, World Vision, AFXB, MTV EXIT, Walk Free, tpk;d &r[kwaf omvlraI &;tzJUG tpnf;rsm;ESihf
t&yfbufvlYtzJGUtpnf;rsm;rS ukd,fpm;vS,frsm; yg0ifwufa&mufaqG;aEG; MuaMumif;od&onf/
AA
Process)

27

ausmif;aqmifa[mif;ajrusif;wl;&mrS
ESpfwpf&mausmfa&S;a[mif;aiG'*Fg;rsm;awGY&Sd

(2012-2013)ynmoifESpfausmif;jyifyrlvwef;ynma&;
oif,lNyD;ajrmufaMumif;vufrSwfay;

acsmufNrdKUe,f? ausmuf&Jaus;&Gm? atmifaZ0efxef;awmausmif;


wdu
k w
f iG {f Ny(D 26)&ufaeY eHeuf(9)em&Dtcsed u
f ausmif;aqmifopfaqmuf
vkyf&ef ausmif;xdkifq&mawmf OD;aobeOD;pD; aus;&Gmom;udk;OD;jzifh
ausmif;aqmifta[mif;\ ,mbuf(25)ayceft
Y uGmwGif ajrusif;wl;cJh
&mrS ajratmufu;kd vufrcefY (1862)ckEpS rf S (1901)ckEpS t
f wGi;f &Sd aiG'*Fg;
jym;(206)jym;tm; ajrtd;k jzifx
h nfv
h Quf wl;azmfawGU&Scd &hJ aMumif; tqdyk g
ajrwl;azmfawGU&Scd o
hJ nfh aiG'*Fg;rsm;rSmo&zlykH (153)jym;? a*smb
h &k ifacgif;yHk
(37)jym;? prdwfcsyHk(15)jym;? a'gif;'*Fg;jym;(1)jym; pkpkaygif; (206)jym;
awGU&Scd ahJ Mumif;? tqdyk gawGU&Srd u
I kd {Ny(D 27)&ufaeYua'ocH acsmufNrKd Ue,f
tkycf sKyfa&;rSL; OD;armifarmifouf? a&S;a[mif;okawoeOD;pD;XmerS OD;aZmf
rif;axG;wdt
Yk zGUJ rS oGm;a&mufppfaq;cJNh yD; a&S;a[mif;okawoeodYk quf
vufwifjyoGm;rnfjzpfaMumif;? tqdkygaiG'*Fg;(206)jym;rS ou&mZf
(1214)ckEpS yf g a'gif;'*Fg;(1)jym;udk ausmif;xdik q
f &mawmfrS a&S;a[mif;ok
awoeOD;pD;XmeodYk ay;tyfvLS 'gef;cJah Mumif;? usefaiG'*Fg;(205)jym;tm;
ausmif;xdkifq&mawmfxHwGifodrf;qnf;xm;&SdygaMumif; oufqdkif&mrS
Ormcif(rauG;)
pHpk rf;od&onf/

romowif;axmuf
owif;pmaemufausmtwGif;rSm ema&;aMumfjimtNrJygavh&Sdwm
trsm;odMuygw,f/ aoykaH oenf;uawmh trsK;d rsK;d aygh/ b,fvykd aJ oao
ema&;owif;udk owif;pmzwfow
l ikd ;f zwfavhzwfx&SMd uygw,f/ usKyf
vnf;yJtNrJzwfaewmygyJ/ ema&;aMumfjimygzkdYtwGufrSefuefwJh tcsuf
tvufawGvdktyfygw,f/ q,ftdrfrSL;? &mtdrfrSL;axmufcHrS&yfuGuf
tkycf sKyfa&;rSL;&JUaxmufcpH m&ygw,f/ &yfuu
G t
f yk cf sKyfa&;rSL;axmufcpH m
ygrSNrKd Ue,fq&m0efBu;D &JU zGm;? aopm&if;oGi;f (rdwL rSe)f ?(t&yf tac:aopm
&if;)&ygw,f/ tdraf xmifp0k ifpm&if;(rdwL )aoqk;H ol&UJ trsK;d om;rSwyf w
Hk if
(EdkifiHom;pdppfa&;u'f)(rdwL)...pwmawGygrS/ wu,fawmh...ema&;
aMumfjim? ema&;owif;qdw
k m vlwpfa,mufv;Hk ao&wJu
h pd / vlUb0wpf
ckv;Hk eJq
Y ikd w
f u
hJ pd r Ydk tifrwefta&;BuD;ygw,f/ owif;qdw
k m xl;rS? OD;rSw/hJ
xl;owif;? OD;owif;qdyk /J Mum;zl;MurSmayghy/J atmifrmuGm/ usKyftck
&ufyikd ;f twGi;f rSmyJMum;vdu
k &f wmu owif;a[mif;wpfy'k yf g/ [d;k ...vGef
cJw
h EhJ pS af ygif; (30)ausmaf vmufuowif;pmBuD;wpfapmif&UJ t,f'w
D mcsKyf
BuD;orD;vrf;ab;u uavuacswpfa,mufaemufvu
kd af jy;owJ/h t,f
csKyfBuD;,rf;ykrH ;D uspw
d q
f ;kd Ny;D olUorD;t&if;acgufacgufuakd ocef;jzwfyu
Hk
olUorD;ema&;owif;oludk,fwdkifa&;NyD; olUowif;pmrSmema&;aMumfjim
xnfv
h u
kd w
f ,fqykd /J atmifr,fumG / ema&;aMumfjim? ema&;owif;ygzkrYd eS f
o&D;Edkif;Edkif;
uefwJhtcsuftvufawGvdktyfw,fqdkwm.../

ig;vkyfief;tzGJYcsKyfESpfywfvnf
tpnf;ta0;tcrf;tem;usif;yjyKvkyfrnf
&efukef {NyD (28)
jrefrmEdik if H ig;vkyif ef;tzGUJ csKyf\ (14) Budraf jrmufEpS yf wfvnftcrf;
tem;udk (2013)ckEpS ?f arv? (5)&uf? eHeuf (9)em&DwiG &f efuek w
f ikd ;f a'o
BuD;? tif;pdeNf rKd Ue,ftwGi;f &Sd jrefrmEdik if iH g;vkyif ef;tzGUJ csKyf oD&t
d P0gcef;r
wGiu
f si;f yjyKvkyo
f mG ;rnfjzpfaMumif;od&onf/ tqdyk gESpyf wfvnf tpnf;
ta0;tcrf;tem;okYd arG;jrLa&;ESiahf &vkyif ef;0efBuD;XmeESihf Xmeqdik &f mrsm;?
jrefrmEdkifiHig;vkyfief;tzGJUcsKyftoif;0ifvkyfief;&Sifrsm;? ig;arG;jrLa&;vkyf
ief;&Sirf sm;? ykZeG af rG;jrLa&;vkyif ef;&Sirf sm;? tat;cef;pufEkH iS jhf ynfyyku
Yd ek v
f yk f
ief;&Sirf sm;ig;? ykZeG t
f pmxkwv
f yk af &mif;0,forl sm;? yifv,fig;zrf;vkyif ef;
&Sirf sm;? ig;&SOv
hf yk if ef;&Sirf sm;? tvSarG;ig;vkyif ef;&Sirf sm;? ynm&Sirf sm;?vkyif ef;
qdik &f mtoif;tzGUJ rsm;ESihf tjcm;zdwMf um;oifo
h rl sm;udk A[dt
k vkyt
f rIaqmif
tzGUJ rSzw
d Mf um;xm;aMumif;od&onf/ jrefrmEdik if iH g;vkyif ef;tzGUJ csKyfu(kd 1998)
ckESpf? 'DZifbmv? (1)&ufwGifpwifwnfaxmifzGJUpnf;cJhNyD; jrefrmEdkifiHig;
vkyif ef;tzGUJ csKyftaqmuftODtm; (2005)ckEpS ?f Zefe0g&Dv? (24)&uf?eHeuf
nDnDxGef;
(8)em&DwGifzGifhvSpfcJhaMumif;od&Sd&onf/

pdwfazmufjyefNyD;kwfw&ufa'goaMumifh
jzpfyGm;cJhonfhvlowfrI
rauG;wdik ;f a'oBuD;? aqmNrdKUe,f? iSuaf csmif;&Gmta&SUbuf(3)zmvHk
ceft
Y uGmv,fuiG ;f trSw(f 128)wGif aus;&Gmtkycf sKyfa&;rSL; OD;pd;k rif;BuD;Muyf
{NyD(22)&ufaeY eHeuf(9)em&Dtcsdeu
f a'ocH&mG ol^&Gmom;rsm;ESihf aEGpyg;
pdkufysdK;&eftwGuf a&ajrmif;wl;azmfaepOfwpf&Gmwnf;ae rif;vGifa&muf
vmNy;D pdwaf zmufjyefuma&ajrmif;olBuD; OD;vH;k ay:tm;toifyh gvmaomtd;k
toGm;(14)vufrcef&Y dS awmifoo
l ;kH "m;ESichf w
k
f aoqH;k oGm;onft
h jyifawm
rSjyefvmaomOD;at;aomif;tm; a&ajrmif;rBuD;teD;&Sd OD;vH;k ay:tm;ckwcf hJ
onf"h m;ESiyhf pfvu
kd &f m 0Jvufaumuf0wfz;l a&mif'Pf&mwHawmifqpfyeG ;f yJh
'Pf&m,mbuf&ifneG aYf tmufjywf&'S Pf&mrsm;&&Scd o
hJ jzifrh if;vGit
f m;ta&;
,lay;yg&efwikd w
f ef;cJ&h moufqikd &f maqmNrKd Ue,f &Jpcef;rS (y)8^13?yk'rf 302^
324 jzifah &;zGix
hf m;aMumif;oufqikd &f m&Jpcef;rSo&d onf/ Ormcif(rauG;)

28

ausmif;jyify rlvwef;ynma&;onf taMumif;trsKd ;rsKd ;aMumifah usmif;


vHk;0raecJh&ol? ausmif;aezl;aomfvnf; rlvwef;ynmNyD;qHk;atmif
roifc&hJ aom touf (10)ESprf S (14)ESpt
f &G,f uav;rsm;udk 'kw,
d tBudrf
tcGifhtvrf; jznfhqnf;ay;aom vrf;oG,fwpfckjzpfaMumif;od&onf/
(2012-2013)ynmoifESpf yef;waemfNrdKUe,fwGif ynma&;

0efBuD;XmeESihf tvSL&Sijf refrmply&if; ukrP


rD sm;tkypf rk S yl;aygif;aqmif&u
G f
pcef;BuD; (8)ck? pcef;cGJ (5)ckziG v
hf pS Nf yD; ausmif;jyify rlvwef;ynma&;
tpDtpOft& ausmif;csed jf yifyjzpfaom eHeufyikd ;f ESin
hf aeydik ;f wdw
Yk iG f wpfaeY
vQif (3)em&DEIef;jzifh oifMum;ay;cJh&m yxrtqifhwGif oifwef;om;
(99)OD;teuf (90)OD;? 'kw,
d tqifw
h iG f oifwef;om; (85)OD;teuf (81)OD;
oif,l NyD;ajrmufcJhaMumif; od&onf/
yxrtqifhESifh 'kwd,tqifhtoD;oD;atmifjrifolrsm;udk (24?4?
2013)aeYu yef;waemfNrdKU? t.r.u(1)wGif oif,Nl yD;ajrmufaMumif; vuf
rSwrf sm;udk tcrf;tem;jzifh ay;tyfco
hJ nf/ tcrf;tem;wGif ausmif;jyify
rlvwef;ynma&; NrdKUe,fBuD;MuyfrIaumfrwDtwGif;a&;rSL;jzpfol NrdKUe,f
ynma&;rSL; a':pef;pef;rS trSmpum;ajymMum;NyD; tvSL&Sifrsm;rS
vSL'gef;aiGrsm;udk taemufydkif;&yfuGuf tkyfcsKyfa&;rSL; OD;odef;atmifrS
ay;tyf&m NrdKUe,fynma&;rSL;a':pef;pef;rS vufcH&,lonf/ ,if;aemuf
pcef;tvdkufyxrtqifh? 'kwd,tqifhNyD;ajrmufolrsm; tm;oif,lNyD;
ajrmufjcif; atmifvufrw
S rf sm;udk NrdKUe,fynma&;rSL; a':pef;pef;? NrdKUe,f
BuD;Muyfa&;aumfrwDtzGJU 0ifOD;apmndrf;? OD;ppfat;ESifh aus;&GmtkyfcsKyf
a&;rSL;toD;oD;uay;tyfNyD; tcrf;tem;udkkyfodrf;cJhonf/
ausmif;jyifyrl vwef;ynma&; NrdKUe,fBuD;Muyfa&;rSL;wpfOD;jzpfol
tNidrf;pm;ausmif; q&mBuD;OD;apmndrf;u ]]yxrtqifhNyD;wJh oifwef;
om;u 'kw,
d tqifu
h kd wufa&muf&ygr,f/ 'kw,
d tqifah tmifjrifou
l
wef;ndpepft& yOrwef;udk
wuf a &muf y nmoif M um;cG i f h & &S d r S m
jzpfygw,f/ tck'kwd,tqifh
atmifjrifcJhwJh (90)OD; rSm
(17)OD;avmufom yOrwef;udk quf
vufynmoifMum;rSmjzpfNy;D useu
f av;
awGuawmh rdbawGeJUtwl aps;a&mif;
cdkif;? v,fxJqif;cdkif;eJY pm;0wfaea&;
twG u f quf v uf w uf c sif a yr,f h
taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh qufvuf
rwuf E d k i f y gbl ; / tJ ' D u av;awG u d k
0dkif;tm;ay;ulnDzdkY vdktyfygw,f}} [k
oHk;oyfajymMum;onf/
yef;waemfNrKd Ue,fwiG (f 2013-2014)
ynmoifEpS af usmif;jyify rlvwef;ynm
a&;udpk cef;toD;oD; qufvufziG v
hf pS f
rnfjzpf&m ausmif;rxm;Edik af omrdbrsm;
urdrw
d \
Ykd ausmif;tajccHrv
l wef; rNy;D olom;orD;rsm;udo
k ifwef;odrYk ysuf
ruGuyf Ukd ay;&efvt
kd yfovdk ausmif;oH;k pma&;ud&,
d mypn;f rsm;udk apwem
&Sirf b
d jynforl sm;uvSL'gef;&efEiS hf 'kw,
d tqifNh y;D ajrmuforl sm;udk yOrwef;
odkYqufvuf ynmoifMum;Edkif&eftwGuf 0dkif;0ef;ulnD&efvdktyfaMumif;
armifpef;0if(yef;waemf)
owif;&&Sdonf/

ppfudkif;wdkif;a'oBuD;&JwyfzGJY]aMujimcsuf}
1/ rHk&Gmcdkif qm;vif;BuD;NrdKUe,f?vufyefawmif;awmif0ef;usif&Sd
aus;&Gm(26)&GmrS d;k om;jzLpifaoma'ocHrsm;tm; vufyefawmif;awmif
aMu;eDprD u
H ed ;f kyo
f rd ;f aom taMumif;jyum a'ownfNidraf &;ESiahf t;csrf;
om,ma&;udkysufjym;atmif aoG;xdk;vIHaqmfaeaomolrsm;tm; jrefrm
EdkifiH&JwyfzGJUrS atmufygtwdkif;trIzGifhta&;,lxm;&Sdygonf/
(u) atmifpdk;?&efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
14rI
(c) [ef0if;atmif?EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;ulnDapmifh
a&Smufa&;uGef,uf
5rI
(*) Axl;? &efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
9rI
(C) aomif;xdkufoD;? &efukef0dZmodyGwuodkvf
ausmif;om;rsm;or*tzGUJ
18rI
(i) om;BuD;? &efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
6rI
(p) udkvwf? &efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
8rI
(q) aomfZif? &efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
5rI
(Z) udkol? &efukefjynfolUtusdK;aqmifuGef,uf
1rI
2/ wdkifMum;&efjzpfap? owif;ay;&efjzpfap? Oya't&wm0ef&Sd
olonf jypfru
I sL;vGejf cif;udk wm;qD;&ef(od)Yk jypfru
I sL;vGeo
f u
l zkd rf;qD;&ef
wdik Mf um;csu^f owif;ay;csuu
f kd Oya'enf;vrf;twdik ;f vdt
k yfaomumv
wGif rwdik Mf um;bJ(od)Yk owif;ray;bJwrifysuu
f u
G v
f yhJ gu xdo
k wif;ay;
ay;&efysufuGufoludk (6)vtxd axmif'PfcsrSwf&rnf[k jypfrIqdkif&m
Oya'yk'fr (176)wGifjy|mef;xm;&Sdygonf/
3/ jypfru
I sL;vGeo
f jl zpfonf[o
k v
d QuEf iS jhf zpfap? ,HMk unf&eftaMumif;
&Sv
d QuEf iS jhf zpfap xko
d u
l jkd ypf'Pfru
S muG,&f eftBuHjzifh rnforl qdx
k o
kd t
l m;
vufoifch v
H Qi(f od)Yk 0Suo
f rd ;f vQif xdu
k sL;vGeaf om jypfro
I nfao'Pfxu
kd f
oifah omjypfrjI zpfygu vufoifch aH om(od)Yk 0Suo
f rd ;f aomolukd (5)ESpt
f xd

axmif'PfcsrSwfEdkifonf/ wpfoufwpfuRef;'Pfjzpfap? (10)ESpftxd


axmif'Pfjzpfap xku
d o
f ifah omjypfrjI zpfygu vufoifch aH om(od)Yk 0Suo
f rd ;f
aomolukd (3)ESpt
f xd axmif'Pfcsrw
S Ef ikd o
f nf/ xdt
Yk jyif (1)ESprf S (10)ESpf
atmuf axmif'Pfxu
kd o
f ifah omjypfrjI zpfygu tqdyk gusL;vGeaf omjypfrI
twGuftrsm;qHk;jy|mef;xm;aom umvtydkif;tjcm;\ (4)yHk (1)yHktxd
axmif'PfcsrSwEf ikd o
f nf[k jypfrq
I ikd &f mOya' yk'rf (212)wGijf y|mef;xm;
&Sdygonf/
4/ xdkYtjyif aoG;xdk;vIHUaqmfaeolrsm;onf a'ocHrsm;\qEESifh
apwemrygbJ aeYpOftvSnfhus (10)tdrfrSxrif;csdKifhydkY&jcif;? aeYpOfqD
tjynfjh znfx
h m;aom qdik u
f ,f (6)pD;pDpOfay;&jcif;? if;wdaYk jymqdt
k oH;k jyK
onfhzkef;rsm;tm;aiGu'fjznfhay;&jcif;? rom;pkxHjyefonfhtcg c&D;p&dwf
ay;&jcif;? t&uf? bD,m? aq;vdyfESifhuGrf;,mbdk;rsm; uscH&jcif;rsm;udk
twif;tMuyfcikd ;f apvQu&f &dS m a'ocHrsm;twGuf 0efxyk 0f efy;kd jzpfapojzifh
Oya'rJh t"rckdif;aprIrSeforQudk tepfemcHvkyfay;&efrvdkonfh tjyif
a'ocHrsm;\,HkMunfrIESifh tm;udkrIudktvGJoHk;pm;jyKum rSefuefaomOD;
aqmifru
I rkd ay;Edik b
f J Oya'udak zmufzsufusL;vGev
f matmif aoG;aqmif
pnf;Hk;aejcif;tay: od&Sdem;vnfvufrcHoifhawmhyg/
5/ txufazmfjyygtrIzGifhta&;,lcHxm;&olrsm;udk jypfrIrsm;xyfrH
usL;vGefjcif;rS wm;qD;Edkifa&;ESifh zrf;qD;&rda&;twGuf wm0ef&SdolxH
tjrefowif;ay;Muyg/ vufoifhrcH0Sufodrf;rxm;MuygESifh? Oya'udk
rodem;rvnf azmufzsufusL;vGeo
f nfqu
kd mrQjzifh Oya'rSciG v
hf w
T rf nf
r[kwfaomaMumifh a'ownfNidrfat;csrf;a&; w&m;oya'pdk;rdk;a&;ESifh
trsm;jynfot
l usdK;twGuf jynfov
l x
l yk ;l aygif;yg0ifaom &Jvyk if ef;pepf
atmifjrifa&; yl;aygif;yg0ifMu&ef aMuNimtyfygonf/
ppfudkif;wdkif;a'oBuD; &JwyfzGJUrSL;

EdkifiHawmforwOD;odef;pdef(69)Budrfajrmufukvor*tm&SESifhypdzdwfpD;yGm;a&;ESifhvlrIa&;aumfr&Siftpnf;ta0;wufa&muf
jrefrmEdik if \H jyKjyifajymif;vJa&;vkyif ef;pOfrsm;udtk aumiftxnfazmf&mwGiEf idk if aH wmforw\xufjrufonfth jrif?
acgi;f aqmifrEI iS phf rG ;f pGr;f wrHaqmif&uG cf surf sm;twGuf UN ESCAP u*kPjf yKcs;D jri ahf omtodtrSwjf yKqwk qH yd vf ufcH

aejynf a wmf {NyD 29


jynfaxmifpo
k rwjrefrmEdik if aH wmf Ekid if aH wmforwOD;ode;f pdeo
f nf
xdik ;f Ekid if ?H AefaumufNrdKUusif;yrnfh (69)Budraf jrmuf ukvor*tm&SEiS hf
ypdzw
d pf ;D yGm;a&;ESihf vlraI &;aumfr&Sit
f pnf;ta0;odYk wufa&muf&eftzGUJ 0if
rsm;vdkufygvsuf (29?4?2013)&ufeHeufydkif;wGif &efukefNrdKUrStjynfjynf
qdkif&m jrefrmavaMumif;txl;av,mOfjzifhxGufcGmcJh&m a'opHawmfcsdef
eHeuf(7)em&Dcw
JG iG f xdik ;f Ekid if ?H AefaumufNrdKU ok0Pbrl t
d jynfjynfqikd &f m
avqdyfodkY a&muf&Sdonf/
Ekid if aH wmforw OD;ode;f pdeaf cgif;aqmifaomtzGUJ 0ifrsm;tm; xdik ;f Ekid if H
0efBuD;csKyfHk;0efBuD; H.E.Mr.Niwattumrong Boon Songpaisan ESifh
Ekid if jH cm;a&;0efBuD;Xme tqifjh rift
h &m&SBd uD;rsm;? xdik ;f Ekid if q
H ikd &f mjrefrmEkid if H
oHtrwfBuD;OD;wif0if;? ppforH LS ;Akv
d rf LS ;BuD;0if;armif? oH;kH ? ppfoH ;kH wdrYk S
0efxrf;rsm;ESifhrdom;pkrsm;u BudKqdkEIwfqufMuonf/
xdkYaemuf EkdifiHawmforwOD;odef;pdefacgif;aqmifaom tzGJU0ifrsm;
onf armfawmf,mOfrsm;jzifh ESCAP taqmufttHo
k aYkd &muf&MdS u&mukv
or*'kwd,twGif;a&;rSL;csKyf Mr.Jan Eliasson ESifh ESCAP trIaqmif
twGif;a&;rSL; Dr.Noeleen Heyzer wdkYu BudKqdkMuonf/
,if;aemuf Ekid if aH wmforwOD;ode;f pdeo
f nf rSww
f rf;pmtkyw
f iG f vuf
rSwfa&;xdk;onf/
qufvuf Ekid if aH wmforwOD;ode;f pdeEf iS hf jynfaxmifp0k efBuD;rsm;jzpf
Muonfh OD;0ParmifviG ?f OD;pd;k ode;f ESihf a'gufwmuHaZmf? 'kw,
d 0efBuD;OD;&J
xG#f? jrefrmoHtrwfBuD; OD;wif0if;ESifhtzGJU0ifrsm;onf (69)Budrfajrmuf
ukvor*tm&SESifhypdzdwfpD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;aumfr&Siftpnf;ta0;odkY
wufa&mufMuonf/
tpnf;ta0;wGif ukvor*twGi;f a&;rSL;csKyf\ o0PfvmT ud'k w
k ,
d
twGi;f a&;rSL;csKyfuzwfMum;NyD; ESCAP trIaqmiftwGi;f a&;rSL;u zGiyhf JG
ESifhrl0g'qdkif&m rdefYcGef;ajymMum;onf/
,if;aemuf tpnf;ta0;odw
Yk ufa&mufvmMuonfh Ekid if ahH cgif;aqmif
rsm;? tpdk;&tzGJUtBuD;tuJrsm;onf pOfqufrjywfzGHUNzdK;wdk;wufrIrsm;
twGuf ukvor*\tcef;u@udak zmfeT ;f onfh tuya'omjzifah zsmaf jz
wifqufrIudk MunfhIMuonf/
xdkYaemuf ukvor*tm&SESifh ypdzdwfpD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;aumf&Sif
trIaqmiftwGif;a&;rSL; Dr.Noeleen Heyzer u EkdifiHawmforw
OD;ode;f pdet
f m; jrefrmEdik if \
H jyKjyifajymif;vJa&;vkyif ef;pOfrsm;udk taumif
txnfazmf&mwGif Ekid if aH wmforw\ xufjrufonft
h jrif? acgif;aqmif
rIESifh pGrf;pGrf;wrHaqmif&Gufcsufrsm;twGuf todtrSwfjyK qkwHqdyfudk
csD;jrifhay;tyfonf/
,if;aemuf EkdifiHawmforwu rdefYcGef;ajymMum;&mwGif UN ESCAP \ trIaqmiftwGif;a&;rSL;tjzpf wm0ef,lcsdefrSpNyD;
jrefrmEdkifiHtwGuf rdwfaqGaumif;wpfOD;taejzifh &yfwnfcJhonfh a'guf
wmaemfvif;a[Zm\ zdwMf um;csufukd vufcw
H ufa&mufEidk o
f nft
h wGuf
txl;0rf;ajrmufygaMumif;? a'gufwmaemfvif;a[Zm\ wnfMunfonfh
OD;aqmifr?I jywfom;onfh qH;k jzwfcsurf sm;ESihf ENCAP tzGUJ BuD;onfa'o
wGi;f udp& yfrsm;udk taumif;qH;k aqmif&u
G o
f mG ;Ekid rf nfjzpfonf[k ,HMk unf
arQmfvifyh gaMuif;? jrefrmEdik if u
H kd ajymif;vJrv
I rf;aMumif;ay: a&mufatmif
aqmif&GufEkdifonfh acgif;aqmifrIESifh&J0HhrIwdkYtwGuf todtrSwfjyKonfh

taejzifh UN ESCAP u*kPfjyKqkudkay;tyfonfhtwGuf rsm;pGmaus;Zl;


wif&ydS gaMumif;? qku&kd &Sjd cif;onfvnf; rdrw
d pfa,mufwnf;\ BudK;yrf;
rIaMumifhr[kwfbJ jrefrmEdkifiHol? EkdifiHom;tm;vHk;\ pkaygif;aqmif&GufrI
aMumifh &&Sdjcif;jzpfygaMumif;/
tm&SEiS yhf pdzw
d pf ;D yGm;a&;ESihf vlraI &;aumfr&Sio
f nf tm&Sypdzw
d af 'o
wGi;f bufpzkH UHG NzKd ;wd;k wufrrI sm;twGuf txl;ta&;ygonfh tcef;u@uyg
0ifcjhJ cif;vnf;jzpfygaMumif;? xkad umfr&Siu
f pkd wifzUJG pnf;cJo
h nfh a&SUydik ;f ESprf sm;
wGifOD;aqmifrIay;cJhaom rdrdwdkY\jrefrmEdkifiHom;wpfOD;jzpfonfh OD;GefY
twGuv
f nf; rdrt
d aejzifrh sm;pGm *kP,
f 0l rf;ajrmufygaMumif;? jrefrmEkid if H
taejzifh ESCAP tzGUJ BuD;ESiyhf ;l aygif;vkyaf qmif&ef cdik u
f snfonfo
h E|d mef
csrSwfxm;ygaMumif;/
rdrw
d t
Ykd pd;k &tzGUJ taejzifh t"du&nfreS ;f csufEpS &f yfjzpfonfh Ekid if aH &;
wnfNidrrf EI iS hf pD;yGm;a&;zGUH NzdK;wd;k wufrw
I u
Ykd kd wpfNydKifeufwnf;t&Sed f t[kef
jriahf zmfaqmifvsuf&ydS gaMumif;? jrefrmEkid if t
H aejzifh vuf&jdS zpfay:wd;k wuf
aeonfh EkdifiHa&;? pD;yGm;a&;tajymif;tvJrsm;uae ay:aygufvmonfh
tcGit
hf vrf;rsm;udk trdt&qkyu
f ikd t
f oH;k csEikd &f eftwGuf t&yfbufvUl tzGUJ
tpnf;rsm;ESifh Stakeholders tm;vHk;yg0ifaom yGifhvif;onfhaqG;aEG;rI
rsm;udk tpjyKaeNyDjzpfygaMumif;/
jrefrmEkdifiHonf pdkufysKd;a&;u@tay: t"dutrSDjyK&onfh EkdifiH
wpfEidk if jH zpfonft
h wGuf v,f,mu@? pdu
k yf sKd;a&;u@jyKjyifajymif;vJ
rIrsm;uvnf; txl;ta&;BuD;ygaMumif;/ xdaYk Mumifh pdu
k yf sKd;a&;u@wGif
vnf; tpd;k &? yk*v
u
d yl;aygif;aqmif&u
G rf rI sm;ESit
hf wl jyKjyifajymif;vJa&;
rsm;udk wd;k jriv
hf yk af qmifomG ;rnfjzpfygaMumif;? pdu
k yf sKd;a&;u@wGif tul
tnDay;cJhonfh UN ESCAP udkvnf; txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif;/
rdrw
d t
Ykd aejzifh tifrweft&;BuD;onft
h csdew
f iG f ,ckuo
hJ aYkd wGUqHMk u
jcif;jzpfygaMumif;? (21)&mpktapmydik ;f umvrsm;wGif rdrw
d t
Ykd m&SEiS yhf pdzw
d f
a'o\ pD;yGm;a&;qdik &f mzGUH NzKd ;wd;k wufr?I qif;&JraJG wrIuakd tmifjrifpmG avQmh
cswdu
k zf sufEikd rf rI sm;onf urmwGit
f "duta&;ygonfh tjzpftysufwpfck
jzpfcJhygaMumif;/
wpfzufwiG v
f nf; ,ckvakd tmifjrifrrI sm;&&Scd ahJ omfvnf; qufvuf
aqmif&Gufp&mrsm; usef&Sdaeao;ouJhodkY pdefac:rIrsm;vnf;&SdaeqJjzpfyg
aMumif;? urmhpD;yGm;a&;tajctaeonf ESpftenf;i,fMumqdk;&Gm;onfh
tajctaersm;ESifh&ifqdkifae&NyD; ,ckxufqdk;&Gm;onfh pD;yGm;a&;tusyf
twnf;umvrsm;ESihf awGUBuHKaumif;awGUqH&k Edik o
f nfh taetxm;rsm;&Sd
aeygaMumif;? xdkuJhodkY pD;yGm;a&;tusyftwnf;rsm;jzpfcJhvQif tm&Sa'o
xGufukefrsm;tay: 0,fvdktm;usoGm;EkdifNyD; rdrdwdkYtm&Sypdzdwfa'oudk
vnf; dkufcwfvmrnfjzpfygaMumif;/
pD;yGm;a&;wd;k wufrI aES;auG;vmonfEiS t
hf rQ pD;yGm;a&;tusyt
f wnf;
\'Pfukd trsm;qH;k cHpm;Mu&onfrmS qif;&JonfEh ikd if rH sm;ESihf jynfov
l x
l yk if
jzpfygaMumif;? pD;yGm;a&;tusyftwnf;rawGUbJ rSerf eS w
f ;kd wufaeonfqkd
vQifyif rdrdwdkYtaejzifh txdef;tuGyfrJhonfhzGHUNzdK;rIonf tE&m,frsm;udk
aqmifMuOf;vmonfqo
kd nfukd owdjyKMu&efvykd gaMumif;? obm0ywf0ef;
usifqdkif&mudprsm;? vlrIo[ZmwjzpfrIrsm;? omrefjynfolvlxk\aeYpOf
b0tay: du
k cf wfrrI sm;udv
k nf; xnfo
h iG ;f pOf;pm;Mu&efvykd gaMumif;?tm&S
ypdzw
d af 'oonf obm0ab;tE&m,fusa&mufEidk o
f nfh tajctaeydrk sm;
onfh a'ojzpfonfqdkonfudkvnf; rdrdwdkYem;vnfxm;NyD;jzpfygaMumif;/

xdaYk Mumifh ,ckEpS af qG;aEG;yGaJ cgif;pOfjzpfonfh obm0ab;tE&m,f


rsm;ESihf pD;yGm;a&;tusyftwnf;rsm;udk &ifqikd af usmfvmT ;a&;qdo
k nfh acgif;
pOfonf txl;qDavsmfnDGwfonfh acgif;pOfjzpfygaMumif;/
jrefrmEdik if o
H nf a'owGi;f tqif;&Jq;kH Ekid if rH sm;xJrS wpfEidk if H jzpfonf
qdo
k nfukd rdrt
d aejzifyh iG yhf iG v
hf if;vif; 0efc&H rnfjzpfygaMumif;? rdrw
d t
Ykd pd;k
&taejzifh tajctaeudak jymif;vJEidk &f ef t0Sr;f nDpmG pD;yGm;a&;zGUH NzdK;wd;k
wufvmap&ef? pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufvmouJhodkY ywf0ef;usifudkvnf;
xdef;odrf;Ekdif&ef txl;BudK;pm;vkyfaqmifaeygaMumif;? wpfNydKifeufwnf;
rSmyif ydrk x
kd cd u
kd v
f ,
G o
f nfh vlUtodu
k t
f 0ef;udk txl;*kjyKumuG,af y;&ef?
Ekid if u
H q
kd if;&JraJG w? oufq;kd &Snaf pcJo
h nfv
h ufeufuikd f y#dyursm;udt
k qH;k
owfNy;D w&m;enf;vrf;wus a&&Snw
f nfwNhH ird ;f csr;f a&; jzpfxeG ;f ay:ayguf
vmap&ef txD;userf u
I t
kd qH;k owf? ydwq
f rYkd rI sm;udyk ,fzsuNf y;D urmph ;D yGm;
a&;aps;uGuu
f kd rsuEf mS yef;vSvjS yefvnf0ifa&mufEidk af p&ef txl;BudK;pm;ae
onfqdkonfudkvnf; xyfavmif;uwdjyKvdkygaMumif;/
us,fjyefYonfh urmhpD;yGm;a&;aps;uGufxJudk yg0ifaqmif&Gufvdkuf
onfEiS t
hf rQ urmph ;D yGm;a&;tusyftwnf;rsm;? rxifrw
S o
f nfh u
kd cf wfrI
rsm;onf rdrw
d t
Ykd ay:oufa&mufvmEdik o
f nfqo
kd nfuv
kd nf; od&o
dS abm
aygufxm;&efvykd gaMumif;/ (1930)urmph ;D yGm;ysuu
f yf qdu
k o
f nft
h csed w
f iG f
bmrQBudKwif arQmv
f ifjh yifqifxm;jcif;r&So
d nft
h wGuf jrefrmydu
Yk ek rf sm;tm;
vH;k kww
f &uf aps;xd;k usNy;D NyKd vJjcif;ESihf &ifqikd cf &hJ ygaMumif;? oef;aygif;rsm;
pGmaom jynforl sm;onf ydik q
f ikd rf b
I mrQrusefawmhavmufatmif qH;k H;I rI
rsm;ESifh BuHKawGUcJh&ygaMumif;? xdkYaemufwGif tpGef;a&muft,ltqrsm;
vnf; ay:xGufcJhygaMumif;/
obm0ab;tE&m,fuyfqdk;rsm;\ qdk;&Gm;onfhtE&m,fudk rdrdwdkY
Ekid if t
H aejzifv
h nf; txl;owdjyKtav;xm;ygaMumif;? em*pfrek w
f ikd ;f 'Pf
aMumifh txl;ojzifrh rd \
d arG;&yfZmwdtrd &f o
dS nfh {&m0wDjrpf0uRe;f ay:a'o
wGiv
f al ygif;wpfoed ;f ausmaf oqH;k cJ&h ygaMumif;? rkew
f ikd ;f oifjh ynforl sm;ud0k ikd ;f
0ef;ulnaD pmifah &SmufMuonfh Ekid if w
H umtodik ;f t0dik ;f xJwiG af 'gufwma[
ZmESit
hf zGUJ onfa&SUqH;k rSyg0ifcMhJ uygaMumif;? rdrw
d t
Ykd aejzifx
h o
kd aYkd omobm
0ab;tE&m,frsm;aemufwpfBudrjf refrmEdik if o
H Ykd 0ifa&mufvmEkid af o;onf
udkvnf;aocsmpOf;pm; jyifqifxm;&rnfomjzpfygaMumif;/
Ekid if w
H pfEidk if pH t
D wGuo
f mru tm&Sypdzw
d af 'oBuD;wpfcv
k ;kH twGuf
oufqikd Nf yD; tm;vH;k twlvufwjJG yifqif &ifqikd af usmfvmT ;oGm; Murnfqkd
onfukd rdrw
d eYkd m;vnfxm;ygaMumif;? rdrw
d aYkd 'otwGi;f todik ;f t0dik ;f wGif
tawGUtBuHKrsm; zvS,o
f mG ;MuNy;D pdeaf c:rIrsm;ESihf Ncrd ;f ajcmufrrI sm;udv
k nf;
twlwuGvufwGJNyD; &ifqdkifoGm;Mu&efudkvnf; rdrdtaejzifharQmfvifhrdyg
aMumif;/
qufvufaqG;aEG;oGm;rnfh udp& yfrsm;tm;vH;k taumif;qH;k aqmif
&Guaf qG;aEG;Edik Mf uygap[k qkreG af umif;awmif;tyfygaMumif;jzifh ajymMum;
cJhonf/
xdaYk emuf xdik ;f Ekid if 'H w
k ,
d 0efBuD;csKyfu xdik ;f 0efBuD;csKyfu,
kd pf m;rdecYf eG ;f
ajymMum;onf/
qufvuf tpnf;ta0;obmywdtjzpf ta&SUwDarm0efBuD;csKyf
tm; a&G;cs,fwifajrmufMuNyD;aemuf obmywdu rdecYf eG ;f ajymMum;onf/
xdaYk emuf Ekid if ahH cgif;aqmifrsm;? tpd;k &tzGUJ tBuD;tuJrsm;onf jyyGJ
zGifhyGJtcrf;tem;odkY wufa&mufMuNyD; jyyGJtm;pufcvkwfNydKifwlESdyf zGifh
vSpfay;um pkaygif;"mwfyHkdkufMuonf/
qufvuf Ekid if aH wmforwESit
hf zGUJ 0ifrsm;onf pOfqufrjywfzUHG NzdK;
wd;k wufa&;ESihf (2015)ckEpS t
f vGef zGUH NzKd ;wd;k wufa&;tpDtpOf 0efBuD;tqifh
aqG;aEG;yGJzGifhyGJtcrf;tem;odkY wufa&mufMuonf/
,if;aemuf Ekid if aH wmforw OD;ode;f pdeEf iS hf tzGUJ 0ifrsm;onf ESCAP
trIaqmif twGif;a&;rSL; Dr.Noeleen Heyzer u wnfcif;{nfhcHonfh
aeYv,fpmpm;yGJodkY wufa&mufMuonf/

29

jrpfBuD;em;,Ofaus;vdrmoifwef;zGifUvSpf

ucsifjynfe,f? jrpfBuD;em;NrdKU? NrdKUopfBuD;&yfuGuf? at;jrom,m


e,fajr&Sdr*Fvmokcausmif; wdkufy"meem,u q&mawmfb'ErkedEu
BuD;rSL; ,Ofaus;vdrmoifwef;zGifhyGJudk {NyD (19)&uf? eHeuf (9)em&Du
tqdkyg ausmif;wdkufusif;yonf/
tajccHynm rlvwef;rStxufwef;tqifx
h d ausmif;om;? ausmif;ol
wpf&mausmf wufa&mufMuNy;D arvuket
f xdziG v
hf pS rf nfh tqdyk goifwef;
rEav;NrdKU? omoemhwuodkvfrS oHCmawmfav;yg;ESifh r*Fvmokc
ausmif;wku
d rf S oHCmawmfajcmufyg;wku
Yd Ak'p may? ,Ofaus;vdrm odrw
S f
zG,f&mrsm;ESifh t*Fvdyfpmo'g? t*Fvdyfpum;ajymwkdYudkyg oifMum;ydkYcs
xufolatmif
avhusifah y;oGm;MurnfjzpfaMumif; od&onf/
uRefawmfEpS o
f ufNyD; odr;f xm;wJph mtkyaf wGxrJ mS armifu,
dk &k UJ
urmausmfw&m;cGifavQmufvJcsufrsm; pmtkyfvnf;yg0ifygw,f/
Oya'eJt
Y rSew
f &m;ukd Ek;d Mum;apwJ'h pD mtky[
f m uRefawmfa&SUaerjzpf
cifuwnf;u b0cGeftm;&cJhwJh pmtkyfaumif;wpftkyfyg/ 'gaMumifh
uReaf wmfa&SUaejzpfvmwJt
h cgrSm w&m;cGiaf vQmufvcJ suaf wGudk usus
eeavhvmNy;D a&;om;cJyh gw,f/ aemiftcgtoH;k csEidk zf Ydk &nf&,
G Nf y;D txl;
ojzifh EkdifiHa&;trIawG&JUavQmufvJcsufawGukd aoaocsmcsmodrf;
qnf;xm;cJyh gw,f/ 'gayr,fh (1997)ckEpS rf mS uRefawmf[m wdu
k t
f rd f
i,fay:uum;*kdaxmiftaqmuftOD;ae&mukd a&mufoGm;wJhtcgrSm
awmhavQmufvJcsufawGtygt0if trIwGJawG? pmtkyfawGtajrmuf
trsm;[m jcukdufwJh'PfaMumifh yHkysufyef;ysufysufpD;cJh&ygw,f/
tenf;tusO;f useaf ewJh avQmufvcJ suaf wGxrJ mS oCFe;f uRe;f NrKd Ue,f
w&m;H;k jypfrBI uD;trI trSwf (346^93)vnf; wpfct
k ygt0ifyg/ w&m;
vku
d 'k&t
J yk Of ;D armifarmifp;dk ? w&m;cHuqufatmifEidk yf g/ olUuk(d 1950)
ckEpS f ta&;ay:pDrcH suf tufOya'yk'rf (5)eJpY q
JG cdk w
hJ myg/ qufatmifEidk f
qkw
d mb,fov
l /J avQmufvcJ sufwpfae&mrSm oljzwfoef;cJw
h b
hJ 0ukd
tckvkdazmfjyxm;ygw,f/ aumufEkwfzwfMum;yg&ap/
zcifrmS OD;vSa&TjzpfNy;D rdcifrmS a':cifrmat;jzpfaMumif;? uReaf wmfh
rdbrsm;onf tqkyd gae&mwGif MuufarG;jrLa&;vkyif ef;rsm;vkyu
f idk cf hJ
aMumif;? uRefawmfvnf; rdbrsm;eJYtwl0ifa&mufvkyfukdifcJhaMumif;?
,ckuReaf wmft
h rd rf mS odr;f qnf;cJah om cGyaf 'gif;tvHrmS rdbrsm;ausmif;
om;acgif;aqmifb0uyif odr;f xm;aom cGyaf 'gif;tvHjzpfaMumif;?
rdbESpfyg;vHk;tusOf;uscH&onfhaemufwGif uRefawmfonf (1993)
ckEpS ?f Zefe0g&Dv(1)&ufaeYwiG f o&ufaxmifrjS yefvnfvw
G af jrmufchJ
aMumif;avQmufvJcsufrSm azmfjyxm;ygw,f/
qufatmifEidk t
f rIrmS (1950)ckEpS t
f a&;ay:pDrcH suf tufOya'ukd
tuGyrf &Sd abmifrcwfbJ tvGo
J ;kH &ma&mufEidk w
f hJ Oya'qkid &f mjy|mef;
csufrsm;ESifh oufaotaxmuftxm;rsm;ukd uRefawmfpdppfoHk;oyf
wifjycJhygw,f/ 'gayr,fh uRefawmfhtrlonf[m axmif'Pf
(3)ESpcf srSwcf cH hJ &ygw,f/ qufatmifEidk v
f ydk J zrf;qD;cHvil ,fausmif;
om;awGeJYywfoufNyD; pGJqkdwJhtrItrsm;pk[m (5-n)vkdYac:wJh
(1950)jynfhESpfta&;ay: pDrHcsuftufOya't& w&m;pGJqkdwJhtrI
awGyg/ tJ'Dumv'DtrIawGrSm w&m;cHawGbufu uRefawmfawmf
awmfrsm;rsm; vdkufygcJh&ygw,f/ 'gaMumifh 'DOya'eJYywfoufNyD;
uRefawmfh&JUavhvmrIukd wifjyyg&ap/Nidrf0yfydjym;rIqkdif&m jypfrIrSm
yg0ifwJh (1950)ckESpf ta&;ay:pDrHcsuftuf Oya'[mtufOya'
trSw(f 17^50)jzpfygw,f/ 'DOya'u (1950)rwfv (9)&ufaeYupNy;D
tmPmwnfcJhwmyg/ (1949)ckESpfu vufeufukdiftHk<urIawGukd
ESdrfESif;zkdYeJY Nidrf0yfydjym;a&;ukd xdef;odrf;apmifha&SmufzkdY &nf&G,fcsufeJY
jy|mef;cJhwmyg/ (5n) yg0ifwJh (yk'fr-5)rSm yk'fcGJaygif; (13)ck
jy|mef;xm;ygw,f/ vlodrsm;wJh (5n) uawmh vHkNcHKa&;ukdjzpf jzpf
Nidr0f yfyjd ym;rI jyefvnfxal xmifa&;ukjd zpfjzpf xdcu
kd af p&efBuH&,
G f NyD;
wpfcck v
k yk &f if (7)ESpx
f d axmif'Pfjzpfap? aiG'Pfjzpfap? 'PfEpS &f yf
pvHk;jzpfap csrSwfEdkifygw,f/

30

'DvkdygyJ/ ckwpfavm vlajymrsm;vmwJh (yk'fr-3)&JU Oya'jy|mef;


csufuawmh 'Dvkdyg/
EkdifiHawmf vufeufukdifppfwyf 'grSr[kwf &mZ0wftrIxrf;
tzGJUawG&JU aqmif&Gufcsufatmifjrifa&;ukd aESmifhaES;apzkdYjzpfjzpf?
ysufjym;apzkdYjzpfjzpf? BuHpnfNyD;jyKrlaqmif&Guf&if xkdolukd ao'Pf'grS
r[kwf wpfoufwpfuRef;'Pf xdkufoifhap&r,f/ tJ'Dvkd tmPm
pufjyif;xefwJh 'DtufOya'eJYywfoufNyD; OD;wifGefYac:&Srfwdrf;,lyg
(11)ESifh jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH (1968)pD&ifxHk;rSm w&m;Hk;csKyfu
tckvkdrSwfcsufjyKxm;ygw,f/ 'DOya'onf EkdifiHawmfNidrf0yfydjym;
a&;twGuf xda&mufpmG aqmif&u
G &f ef tvkiYd mS omvQif jy|ef;xm;jcif;
jzpf&m avQmufxm;olrsm;\ tusKd;aqmifwifjyovkd tJ'OD ya'yk'rf ukd
tuGyrf &Sad bmifrcwfbJ rvkv
d m;tyfwt
hJ rIrsK;d rSm toH;k jyKzkYd roifah wmf
qkw
d t
hJ csuf[m rSeu
f efwt
hJ wGuf uREkyf w
f v
Ydk ufcaH omfvnf; oH;k oyf
wifjyxm;cJhygw,f/
rSefygw,f/ ta&;ay:pDrHcsuftufOya'ukd tuGyfr&Sdabmif
rcwfbJ 'DuaeYrSmvnf; ykdNyD;vkdtyfaeygw,f/ aemifa&&SnfpOf;pm;
&r,fhtcsufuawmh rsufarSmufacwftaetxm;[m (1950)ckESpf
jynfwGif;ppfumvukd vufeufukdiftHk<urI taetxm;wnf&Sdao;&JU
vm;/ Nidrf;csrf;a&;umvukd OD;wnfaeNyDqkd&if w&m;rQwzkdYtwGuf
ta&;ay:tufOya'awGukd jyefvnf oHk;oyfpdppfjyifqifzkdYvkdtyf
ygw,f/ 'gwifru 'DOya'awGjzpfay:vm&wJh orkid ;f aMumif;ukv
d nf;
jyefvnfavhvmNyD; tajccHOya'eJYrnDcJh&if kyfodrf;wJhtxd pOf;pm;
MuzkdYvkdygw,f/
tJ'Dtjyif Nidrf0yfydjym;rItwGuf jy|mef;xm;wJh Oya'awG[m
rsm;vGef;aeygw,f/ e0w&JU trdefYtrSwf (4^91) t&qkd&ifvnf;
(1) EkdifiHawmfopmazmufzsufrI? (2) EkdifiHawmftpkd;&ukd tMunfndK
ysufatmifjyKvkyfrI? (3) EkdifiHawmfopmazmufzsufyHkuefrIeJY pyfvsOf;
NyD; xdrfcsefjcif;? (4) (1950)ckESpf ta&;ay:pDrHcsuf tufOya'
t&jypfrIrsm;? (5) tpkd;&vQKdU0Sufcsuf tufOya't&jypfrIrsm;? (6)
vufeufukdifrIrsm;? (7) jynfyokdY w&m;r0ifxGufcGmrI? jynfyrS
w&m;r0if0ifa&mufrIawG yg0ifw,fvkdY avhvmawGU&Sd&ygw,f/
Oya'ynm&Sif a'gufwmarmifarmif&JU w&m;Oya'taxGaxG
A[kokwpmtkyfrSm Oya'ukdvkdtyfwmxufykdNyD; rjyKvkyfESifh ykdvQif
Iyfwwfonf/ vltrsm; rodem;rvnfbJ &Sdwwfonf/ wpfpkwpf
pnf;xJ jynfhpHk&Sif;vif;pGm jyKpkjy|ef;jcif;u ykdNyD;oifhjrwfonfvkdY
axmuf j yxm;ygw,f / tJ ' D a xmuf j ycsuf u k d uRef a wmf o abm
wlygw,f/ Oya'awGu Nidr;f csrf;a&;ukad &S;INyD; rw&m;rIawGuw
dk m;qD;
umuG,faMumif;? jynfolvlxktwGuf zdESdyfa&;r[kwfbJ w&m;rQw
a&;jzpfaMumif;ukd uaeYjynfolvlxk em;vnfoabmaygufatmif
0kdif;0ef;BudK;yrf;Mu&r,fh tcsdefa&mufygNyD/ 'grSomw&m; Oya'pkd;rkd;
a&;acwfukd uRefawmfwkdYxlaxmifEkdifrSmjzpfw,fvkdY ajymyg&ap/
w&m;Oya'&JU tumtuG,fukd jrefrmEkdifiHom;tm;vHk; cHpm;EkdifMu
armif o d e f ; G e f Y ( aumh u &d w f )
ygap/

jrpfBuD;em;tru(rlvGef)ausmif;aqmifopf
aqmufvyk &f efyEuw
f ifr*Fvmtcrf;tem;usi;f y

*syefEdkifiHrSvSL'gef;aiGjzifh jrpfBuD;em;NrdKU Mu,fjzLrif;aqmufvkyfa&;


ukrPDu NrdKUopfBuD;&yfuGuf? aemifcrf;&Srf;&Gm tajccHynmrlvwef;
vGeaf usmif;0if;twGi;f tvsm;ay (120)? teHay(30)? tjrifh (14)ay&Sw
d pf
xyftw
k n
f y pf moifaqmifaqmufvyk &f ef yEuw
f ifr*Fvmtcrf;tem;udk
{NyD(24)&uf? eHeuf(9)em&D? (45)rdepfwiG f tqdyk g ausmif; usif;yonf/
tcrf;tem;wGif jynfe,fynma&;nTeMf um;a&;rSL;H;k rS 'kw,
d nTeMf um;
a&;rSL;(pDrH^b@m) OD;ausmfat;? ausmif;tkyfq&mrBuD; a':oif;oif;
at;ESifh wm0ef&Sdolrsm;u owfrSwfae&mrsm; yEufwifay;MuaMumif;
xufolatmif
od&onf/

wefzdk;enf;qif;u'fwefzdk;enf;onfU
[ef;qufjzifUac:r&?ajymr&jzpfae
(2013) ckEpS ?f {Nyv
D ? (24)&ufaeYwiG f pwifa&mif;csay;cJah om wefz;kd
enf;qif;u'frsm;udk rdv
k b
f ikd ;f zke;f aps;uGu&f dS wefz;kd enf;onfh [ef;qufjzifh
tok;H jyKygu tqifrajyrIrsm;&Sad eaMumif;od&onf/ tqdyk g (1500)usyf
wef? wefz;kd enf;zke;f rsm;udk qufo,
G af jymqdv
k ykd gu rdv
k b
f ikd ;f zke;f aps;uGu&f dS
3G Network yg&So
d nf[
h ef;qufjzift
h ok;H jyKygu qufo,
G af jymqd&k onfrmS
tqifajyEdik af omfvnf; if;[ef;qufrsm;rSm aiGusyfwpfoed ;f 0ef;usifcef&Y dS
aeojzifo
h mrefvw
l ef;pm;rsm;twGuf tcuftcJ&EdS ikd o
f vdk 3G Network
yg&So
d nfh [ef;qufrsm;rSmenf;ynmjrifrh m;rIaMumifh IT enf;ynmESix
hf ad wGU
rI enf;olrsm;twGuv
f nf; jyemtcsKUd ESiBhf uHKawGU&Edik af Mumif;od&onf/
xdk (1500)usyw
f ef? wefz;dk enf;zke;f udk vuf&t
dS ok;H jyKaeolwpfO;D \ajymqdrk I
t&[ef;quftjrifhjzifhudkifaqmiftokH;jyKygu 3G Network tjynf&h &S
d
qufo,
G af jymqd&k onfrmS vGepf mG aumif;aMumif;? aiGusyf (3)aomif;0ef;
usifomwefz;dk &Sad om [ef;qufrsm;rSmenf;ynmESit
hf &nf taoG;aumif;
rGerf eI nf;aomaMumifq
h ufo,
G af jymqd&k mwGif jyemrsm;&SEd ikd af Mumif;? xkYd
aMumifhwefzdk;jrifhenf;ynmESifh t&nftaoG;aumif;rGefaom [ef;quf
jzifhomtokH;jyKoifhaMumif; tBuHjyKajymqdkrIt&od&onf/ nDnDxGef;

,ciftywfrStquf
]]tJ'geJYbbu udkodef;aZmfeJYawGUNyD;jrefrmoHoDcsif;awGudk pepfwus?yDyDjyifjyifjzpfatmif'DaeYoDcsif;vmwdkufyg/ olutoH
aumif;w,fav/ olrsm;awGjrefrmoHqdkwmu b,foHeJYqdkw,f/ oluawmhZmwfrif;om;qkdawmh toHukdtjrifheJYqdkEkdifw,f/
idkcsif;awGusawmh nmoHeJYqkdEdkifrSav/ acwfay:oDcsif;awGvkduD;csdef;vkdYr&bl;/ olutoH&awmhnmoHeJYqkdEkdifw,f/ tckqkd&if
oDcsif;wkdufNyD;oGm;NyD/ [kda&muf&ifvnf;xyfNyD;wkdufOD;rSm/ olUudkvnf;[kdrSm rEav;odef;aZmfqdkwmodaew,f/ Zmwfrif;om;qdk
NyD;emrnfBuD;NyD;odMuw,f/ tckuZmwfrif;om;taeeJYoGm;rSmr[kwfbl;/ aw;oH&Sif?tqdkawmftaeeJYoGm;rSm/ Zmwfrif;om;r[kwf
ayr,fhvnf;ZmwfeJYywfoufwmvnf;ajym&rSmyJ/ umvay:awGvnf;qkd&rSmyJ/ a&mufwkef;a&mufcdkufav;qdkawmh/ bbu'DyGJ
av;ukdkykdufqH&&ifNyD;a&mqkdNyD;wD;wmr[kwfygbl;/ bb&JUom;av;utEkynmudkt&rf;0goemygw,f/ rkd;olaomif;wJh/ 'DyGJav;
ukdoluvkyfcsifawmh tazudk,fwkdifvmwD;ay;ygqdkvkdYoGm;&wmyg/ 'DrSmbb&JUtrsdK;orD;uaeaumif;wmr[kwfbl;/ orD;eJYxm;
cJh&wm/ pdwfuwxifhxifheYJoGm;&wm/ oHa,mZOfawGav/ oHa,mZOfuawmh&Sdwmaygh/ tESpf(60)ausmftwlwlaevmwmukd;/
arwmw&m;qdkwmxm;aumif;w,f/ olUudkpdwfrcsvkdYroGm;jzpf&ifvnf; [kdrSmaMumfjimxm;wmawGoGm;NyDaygh/ olrsm;txifao;
p&mjzpfr,f/ tJ'aD wmhuo
dk ed ;f aZmfeo
YJ mG ;Ny;D qkv
d u
kd Of ;D r,f/ bbutputvHrk mS aew,f/ om;orD;(6)a,muf&w
dS ,f/ om;u(4)a,muf?
orD;(2)a,muf/ om;awGu pkd;wifhaomif;? olu The Aces rSmwD;w,f/ wifOD;aomif;uawmh yav;bGdKif;rSm wD;w,f/
Munf 0 if ; aomif ; uawmh yav;bG d K if ; rS m yJ *pf w mwD ; w,f / wif O D ; aomif ; u Nyd K if y G J a wG r S m qk a wG b mawG a wmh & w,f /
bbuolUukdjrefrmvkdt&ifrwD;cdkif;bl;av/ bkdvkdt&ifoifwm/ yD,mEkdqdkwmu jrefrmypnf;rSr[kwfwm/ EkdifiHwumav/ tJ'Dvkd
oif&ay;cJhwm/ om;ti,fqHk;vJ yD,mEkdyJoifay;xm;wm/ tcktar&dum;rSma&mufaeNyD/ aemufawmhbbu jrefrmhtoHrSmv
cpm;0ifvkyfw,f/ aemuf(1970)ckESpfavmufrSm yifpif,lNyD;awmh rkd;ukwf0dyemrSmtESpf(30)avmufw&m;tm;xkwfaewm/
aemufawmhom;ac:wmeJY tar&dum;a&mufwm/ jzLoDeJYqkd&if bbacGawGtrsm;BuD;vkyfzl;w,f/ yGJawGvnf;trsm;BuD;yJ/ t&ifjref
rmhtoHrSmwkef;uawmh wuodkvfjzLjzLoDaygh/ aemufrSjzLoDqkdNyD;qkdwm/ oleJYawmh armifESrvkdyJ/ olUa,mufsm;ukdatmifjrifhqkd
&ifvnf; bbeJYtifrwefrS&if;ESD;wm/ tckawmhqHk;oGm;&SmNyD/ i,fi,f&G,f&G,feJYav/ odyfESajrmzkdYaumif;w,f/ pdwfoabmxm;
tifrwefaumif;&Smwm/ bburtlyif? rvufwu
dk / t&rf;ukd ek ;f uefc&hJ wm/ t&ifubbuqdik ;f wD;wm/ &efuek u
f x
dk u
G v
f mawmh
bb&JUq&mbkef;BuD;u ykdufqHay;NyD;vTwfvkdufwm/ aemufawmhqkdif;pdefaomif;uae? pE,m;pdefaomif;jzpfvmwm/ qdkif;wD;wkef;
u ZmwfawGtrsm;BuD;wD;cJhzl;w,f/ tckawmhrEav;ukdodef;aZmfeJY arwmvmrQae&wm/ rEav;odef;aZmfeJY tar&dum;rSmwD;
NyD;EIwfcrf;oyf&rSmaygh/}}

31

oDw*loBuFefESifUowdy|mefw&m;awmf (2)
&efuek w
f idk ;f a'oBuD; '*Hak jrmufyidk ;f yg&
rDvrf;eJyY ifvv
kH rf;axmif&h dS urmAY 'k w
uov
dk f
\t"dywdq&mawmf t&SifmPd&onf
{NyDv (13)&ufoBuFet
f BudKaeYrpS wifNyD; {NyD
v (17)&uf jrefrmESpq
f ef;wpf&ufaeYtxdaeY
pOfreuf (7)em&DrmS wpfBudr?f nae (6)em&DrmS
wpfBudrw
f pfaeYvQifEpS Bf udrf r[mowdy|mef
w&m;awmfudk ig;&ufwidk af [mMum;awmfrNl yD;
w&m;ema,m*Drsm;tm; 0ifavxGufavukd
enf;vrf;rSefuefpGmjzifh IIdufonfhenf;ukdjy
oay;um w&m;xkdifMu&ygonf/ oDw*l
q&mawmfbk&m;BuD;\ oBuFefESifhowdy|mef
w&m;awmfaqmif;yg;wGif yxraeYEiS 'hf w
k ,
d
aeYa[majymcsufrsm;ukd azmfjyNyD;jzpfojzifh
usefoHk;&ufwGif q&mawmfbk&m;a[mMum;
awmfrlonfrsm;ukd qufvufazmfjyygonf/
wwd , aeY ( {Nyd v (15)&uf 2 013)
a&S;OD;pGm earmwoHk;Budrf nDnm
pGm&Gwq
f Mdk u&NyD; &Spyf g;oDvaqmufwnfMu
&ygonf/ q&mawmfb&k m;BuD;u owdy|mef
w&m;awmfESifhywfoufNyD; 'kutqHk;ukdjrif
awmfral om ow0gwk\
Yd tusKd;pD;yGm;ukad pmifh
a&Smufawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onfusef
wpfcw
k nf;aomvrf;uko
d ad wmfr
l ul;ajrmuf
awmfrlovkd a&S;bk&m;&SifawGuvnf;
vrf;twkid ;f ul;ajrmufawmfrcl u
hJ ek Nf yD? aemif
yGirhf nfb
h &k m;tqlqu
l vnf; vrf;aMumif;
twkid ;f ul;ajrmufMuayvdrOhf ;D rnf/ vrf;
onfomvQif bk&m;tqlqal vQmufvrS ;f wm
jzpfvYdk {um,e? bk&m;onfoma[m awmfrl
EkdifwmjzpfvkdY {um,e? edAmefESifhowdy|mef
vrf;aMumif;rSm wpfa,mufwnf;omavQmuf
&rSmjzpfwmaMumif{h um,e[kred aYf wmfro
l nf/
tcsed q
f o
dk nfrmS jyefvnf&Ekid w
f t
hJ &mr[kw?f 'gaMumift
h csed u
f vludk
tpm;cHrvm;? ukd,futcsdefukdpm;rvm;? b0ukdoHa0*mPf eJYcyfusJusJ
Munfw
h mjzpfNy;D 0dyemuawmh cyfpw
d pf w
d jf rifwmjzpfwt
hJ aMumif;oHa0*
pum;rsm;rsm;Mum;emrS 0dyemukt
d m;xkwjf zpfaMumif; rpk;d &drq
f &mawmf
ESifhteD;pcef;q&mawmfwkdY&JU oHa0*pum;rsm;rsm;a[mzkdY Oyrmay;um
a[mMum;awmfrcl yhJ gonf/ oydwt
f idk q
f &mawmf\ tk;d uGaJ wGuadk &avmif;
aeovkd Oyrmukdvnf; rdefYMum;awmfrlcJhygonf/
ted p m Ek y emI e nf ;
IwJhtcgrSm jrifomNyD;vG,fulwJh cyfusJusJae&muaepNyD;I&ygr,f/
vlUb0oufwrf;ukd (100)[kowfrSwfNyD; (10)rdepfpDykdif;jcm;r,fqkd&if
atmufygtwkdif;jzpfygonf/ yxrqHk;t&G,f q,fyg;uaepNyD;awmhI&
ygr,f/ t&G,fq,fyg;rSm
(1) rE'ou- arG;puae q,fESpfom;txd mPfynmaES;auG;
wJht&G,f
(2) cd#'ou- q,fESpfuae ESpfq,ft&G,f jrL;xl;aysmfyg;upm;
wJht&G,f
(3) 0P'ou- ESpfq,fuaeoHk;q,ft&G,f tqif;tvSqHk;
t&G,f
(4) Av'ou- oHk;q,fuae av;q,ft&G,f tm;cGefAv
taumif;qHk;t&G,f
(5) mP'ou- av;q,fuae ig;q,ft&G,f mPftaumif;
qHk;t&G,f
(6) [med'ou- ig;q,fuae ajcmufq,ft&G,f aoG;tm;av
tm;qkwf,kwft&G,f
(7) yAm&'ou- ajcmufq,fuae ckESpfq,ft&G,f cEmukd,f
a&SUukd ukdif;vmwJht&G,f
(8) 0uF'ou- ckESpfq,fuae&Spfq,ft&G,f cEmukd,fukef;vm
wJht&G,f
(9) armrl['ou- &Spfq,fuukd;q,ft&G,f owdarhavsmhwwf
wJht&G,f
(10) o,e'ou- uk;d q,fuae wpf&mt&G,f roGm;Ekid rf vmEkid f
tdyf&mxJvJwJht&G,f
t&G,fq,fyg;ukdMunfhr,fqkd&if arG;puae ig;q,ft&G,ftxd
txufykdif;jzpfNyD; ig;q,faemufykdif;u tusykdif;jzpfonf/ armrl[
'out&G,f[m om;orD;ajr;jrpfawG apwemysufwJht&G,f jzpfonf/
tckav;wif xrif;yGJjyifNyD; tbkd;jzpfolpm;NyD;vkdY odrf;qnf;NyD;oGm;csdef?
tJ'DtcsdefrSm {nfhonfawGa&mufvmNyD; tbkd;pm;NyD;NyDvm;vkdYar;wJhtcg
owdarhavsmhwwfwt
hJ &G,jf zpfwmaMumifh xrif;pm;NyD;wmukd arhomG ;NyD;
]]rpm;&ao;bl;? tbk;d ukd xrif;jyifauR;zkaYd rhae Muw,fxifyg&JU}} vkaYd jz
vdkufwJhtcg apmapmu xrif;jyifauR;xm;wJh om;orD;ajr;jrpfawGu

32

igwkdYukd vlola&SUrSm oufoufrJht&GufcGJwmyJqkdNyD; apwemysufukefMu


onf/ 'Dae&mrSm em;vnfay;Muyg/
tbkd;tbGm;awGu igwkdYukdt&Suf& apcsifvkdYr[kwfbl;? olwkdY
t&G,[
f m owdarhwwfwt
hJ &G,jf zpfvYdk pm;NyD;wm ukad rhaeNyD; rpm;&ao;
bl;vkdYajywm? igwkdYvnf; 'Dt&G,fa&mufvm&if 'DvkdyJjzpfOD;rSmyJqkdwJh
todav;&SMd uyg? uk,
d cf sif;pmMuyg? tckacwfu oufwrf;wkw
d t
hJ &G,q
f dk
awmh ckESpfq,fausmf&ifyJ arhwwfukefygNyD/
o,e'ouvkdYac:wJh ukd;q,fuae wpf&mt&G,ftxd roGm;Ekdif?
rvmEkdifawmhbJ tdyf&mxJvJae&wJht&G,fyg/ 'Dt&G,fuawmh auR;arG;
jyKpkxm;wJh om;orD;awGu apwemysufHkwifru jrefjrefaoapcsif
wJht&G,fyg/ ukd,fhtnpftaMu;ukdawmif xrpGefYEkdifwJht&G,fqkdawmh
jyKpkolawGu &GHUwwf&if ykd'kujzpf&onf/ wcsKdU tbkd;tbGm;awGu
toufBuD;vmayr,fh 0rf;rD;uaumif;aewkef;? tpm;ukd aumif;aumif;
pm;Ekdifwkef;? tpm;aumif;aumif;pm;Ekdifwmukd wcsKdUom;orD;awGu
zkwf0ifaew,fvkdY xifwwfMuonf/
naeykdif;rSmqkdawmh vlBuD;ukd xrif;enf;enf;om auR;onf/ r0
ao;bl; xyf,lcJhOD;vkdYajym&rSm &Sufonf/ tbkd;tbGm;ae&mu ukd,f
wkdifaeMunfhyg? tpm;eJYywfoufNyD; ajym&wm tifrwef&Sufp&maumif;
aMumif; ukd,fwkdiftbkd;tbGm;jzpf vmwJhtcgodygvdrfhrnf/ auR;wm
enf;awmh noef;acgifrmS raeEkid rf xkid Ef idk af tmif qmvmonf/ om;orD;
awGtdyfaumif;wJh oef;acgiftcsdefusrS wtm;qmvmawmh t&ifu
vrf;ravQmufEkdifwJh tbkd;tbGm;awG tpm;aZmaMumifh tm;wif;NyD;
aMumiftrd &f &dS mokYd oGm;onf/ om;orD;awG tdyaf &;ysufrmS pk;d vkYd rEI;d &uf
bl;? tdyaf &;ysufrmS pk;d vkYd atmf[pfrEI;d &JwhJ apwem[m tbk;d eJt
Y bGm;ukd
zkwf0ifaeNyDvkdY ,HkMunfapwJhtcsufwpfcsuf jzpfapawmhonf/ aMumif
tdrfwHcg;zGifhNyD;wmeJY awGUwJhtpm;tpmukd ,lNyD;pm;awmhonf/
Z&m'Pf? a&m*g'PfzdpD;aewmaMumifh aMumiftdrfukd renf;tm;
jyKNyD;&yfae&NyD; az;ulr,fholr&SdqkdwJhtodaMumifh pdwfrSmwif; NyD;&yf
ae&onf/ tJ'DtcsdefrS rouFmpdwf0ifaewJh om;orD;wpfa,muf
a,mufu toHMum;wmeJY tdy&f muxNyD;Munfw
h t
hJ cg tarjzpfo?l taz
jzpfol tom;[if;awGpm;aewmjrif&awmh zkw0f ifaeNyDvx
Ydk ifomG ; awmh
onf/ bmvkyfaewmvJvkdY ar;vdkufwJhtoHMum;&wJhtcg wif;xm;wJh
pdwfavQmhcsvdkufwmaMumifhvnf; acGusoGm;awmhonf/
az;rulnrD ,fh ola&mufvmNyDqw
dk hJ tm;uk;d wJph w
d ef YJ acGusoGm;jcif;
jzpfonf/ vlawGUvkdY zkwfu[efaqmifwmqkdNyD; tJ'DtcsdefupvkdY q&m
aygif;pHkeJY zkwfxGufatmif vkyfawmhonf/ trSefuawmh jrefjrefao
atmifvkyfwmyg/ wu,fzkwfr0ifbJ rdbt&if;ukd 'Denf;eJYaoatmif
vkycf &hJ if rdrw
d u
Ydk ,
dk w
f idk f rodvu
kd w
f hJ yOmeE&,
d uHxu
kd yf gw,f/ om;orD;
wkdif; txl;owdxm; Mu&ygr,f/
y&rwcEmig;yg;jzpfysufyu
kH dk mPfeo
YJ Nd yD; tedpm Ekyemukd t&G,f
q,fyg;t& yGm;rsm;&mrSm rE'ou q,fESpft&G,fjzpfMuukefaom

cEmig;yg;? kyef mrfEpS yf g;wko


Yd nfum; pd#'
ou 'kw,
d q,fEpS t
f &G,o
f Ydk ygrvmMu?
yxrq,fESpft&G,frSmyif csKyfaysmuf
ysufpD;Muukef\/ okdYtwGufaMumifh cEm
ig;yg;? kyfemrfESpfyg;wkdYonfum; tedp
tNrJr&Sd tpOftwkdif;t&G,f q,fyg;wpf
yg;pDukd oGm;&rSmjzpfonf/
t&G,q
f ,fyg;xufyNdk yD; tEkpw
d jf zpf
wJh Owko;kH yg;eJY yGm;rsm;Ekid yf g\/ aEGumv
jzpfMuukeaf om cEig;yg;? kyef mrfEpS yf g;wkYd
onfum; rk;d umvokyYd grvmMu? aEGumv
rSmyif csKyfaysmufysufpD;Muukef\/ okdY
twGuaf Mumifh cEmig;yg;? kyef mrfEpS yf g;wkYd
onfum; tedptNrJr&Sd? . . .tpOf
twkdif; OwkoHk;yg; wpfyg;pDukdoGm;&rSm
jzpfonf/
OwkoHk;yg;eJYyGm;rsm;NyD;wJhaemuf (12)
veJ Y y G m ;rsm;Ek d i f M uyg\/ wef c l ; vjzpf
Muukefaom cEmig;yg;? kyfemrfESpfyg;wkdY
onfum; uqkefvokdYygrvmMu? wefcl;
vrS m yif csKyf a ysmuf y suf p D ; Muuk e f \ /
okdYtwGufaMumifh cEmig;yg;? kyfemrf
ESpfyg;wkdYonfum; tedptNrJr&Sd? tpOf
twkdif; (12)vukd wpfvpDoGm;&rSmjzpf
onf/ xkdYaemuf wpfvwGif vqef;yu?
vqkwfyu[l ESpfrsKd;&Sdonf/ vqef;
yuwGifjzpfMuukefaom cEmig;yg;? kyf
emrfESpfyg;wkdYonf vqkwfyuokdYygrvm
Mu? vqef;yurSmyif csKyfaysmufysufpD;
Muukef\/ okdYtwGufaMumifh cEmig;yg;?
k y f e mref E S p f y g;wk d Y o nf ted p t NrJ r &S d ?
vqkwfyuwGifvnf; twkdif; tedp
tNrJr&Sday/
wpf&ufwiG f aeYEiS n
hf [l &Sw
d t
hJ euf aeYtcsed rf mS oH;k ykid ;f ? ntcsed rf mS
oH;k ykid ;f ykid ;f NyD;yGm;&rSmjzpfonf/ reufumvrSmjzpfMuukeaf om cEmig;yg;?
kyfemrf w&m;wkdYonf aeYcif;umvokdYygrvmMu? reufumvrSmyif
csKyfaysmuf ysufpD;Mu\/ xkdYaMumifh cEmig;yg;? kyfemrf w&m;wkdYonf
tedptNrJr&Sd? aeYcif;umvrSmjzpfMuukefaom cEmig;yg; kyfemrfw&m;
wkdYonf naeykdif; umvokdYygrvmMu? aeYcif;umvrSmyif csKyfaysmuf
ysufp;D Muuke\
f / xkaYd Mumifh cEmig;yg;kyef mrfw&m;wko
Yd nf tedpt
NrJr&S?d
tpOftwkdif; nOD;,H? oef;acgif,H? rkd;aomuf,Hpojzifh yGm;rsm;Ekdifo
uJhokdY wpf&ufrSm (24)em&D&Sdwmukd em&D? rdepf? puefY tpOftwkdif;
cEmig;yg;? kyef mrfw&m;wko
Yd nfum; tedp tNrrJ &Sw
d mukd yGm;Ekid Mf uygonf/
'guawmh tedpyg/ 'kuukd yGm;csif&if 'kuqif;&J\? tewukdyGm;csif&if
tewtpkd;r&vkdY ajymif;qkday;&ygrnf/
jzpfw,fqkdonfrSm y#doaEyg? ysufw,fqkdwm ckxdaojcif;jzpf
onf/ y&rwcEmjzpfysufukdrjrifcifu wpfb0rSm wpfcgaow,fvkdY
xifcJhMuayr,fh ,ckvkd y&rwcEmjzpfysufrIukd mPfeJYodvm&wJh
tcgrSmawmh Budrfzefrsm;pGmao&wmukdodvm&onf/
0ifavxGuaf veJyY wfoufNy;D q&mawmfBuD;u pdwEf v
k mav 0ifav
xGuaf v EkvmavyJ? pdwMf urf;vmav 0ifavxGuaf v Murf;vmavyJ?
0ifavxGuaf vqkw
d m pdwZ 0ga,m"mwf? a,m*Dwt
Ydk aeeJY 0ifav xGuf
avEl;nHo
h rd af rGUvmatmif NidrNf yD;Nird ;f aewJt
h xd xdxrd rd pd Mu&rSmjzpfw,f
vkYd rdeaYf wmfro
l nf/ 0ifavxGuaf vr&Sw
d o
hJ al wGuawmh oaEom;avmif;?
arharsmaeol? a&ikyaf eol? pwkwp smef0ifpm;aeolwYdk jzpfaMumif;ukv
d nf;
qufvufred aYf wmfro
l nf/ yDw-d okc-y'Dupdk &rnf/ 0dyemnpfnL;
aMumif;q,fyg;ukdvnf; owdxm;&rnf/ um; kyf? um; kyfjzpf
aMumif;? um; kyfcsKyfaMumif;vkdY IrSwfwJhtcg jzpfay:vmwJh yDwdy'-D okcwku
Yd v
dk nf; Irw
S &f rnf/ um; a0'em? um; a0'emjzpf
aMumif;? um;a0'emcsKyfaMumif;ukd Irw
S w
f t
hJ cg jzpfay:vmwJh yDw-d
y'-d okcwku
Yd v
dk nf; Irw
S &f rnf[k q&mawmfb&k m;BuD; a[mMum;awmf
rlonf/
om0wjd ynfoYdk qGr;f cH0ifwhJ 0dZ&d mbduK eDronf qGr;f pm;Ny;D opfyif&if;
xkid af epOf ,kwrf mwJh rm&fewfu bduK eDrukd aMumufvefaY p&ef? xdwf
vefaY p&ef? Muufo;D arG;nif;xjcif;ukjd zpfapvkNd yD; wnfMunfjcif;orm"drS
a&GUvsm;apvkd ]]tb,folonf ow0gukdjzpfapoenf;? ow0gukd
jyKwwfolum; tb,folenf;? tb,faMumifh ow0gjzpfay:vm&
oenf;? tb,faMumifh ow0gcsKyf&oenf;}}qkd wJ*h gxmjzifh ar;jref;xm;
onfudk bduK eDru jyefvnfajzMum;&mrSm Oyrmrsm;jy ajzqkcd ahJ Mumif;
q&mawmfua[mMum;cJhonf/
(qufvufazmfjyygrnf)
ausmf a X;(bD a tpD )

r*Zif;*sme,fawGrmS Edik if aH usmt


f qdak wmfawG ky&f iS rf if;om;rif;orD;
awGeJY ausmfMum;olawG&JUtifwmAsL;awG rMumcPawGU&ygw,f/
olw&Ydk UJ ,kMH unfcsu?f cH,cl suef YJ Life Style awGrmS olwt
Ydk m;vk;H wpf
ax&mwnf;oGm;wlaewJh t&m&Sdygw,f/
tJ'guawmh bk&m;rSefrSef&Sdcdk;w,f? ykwD;pdyfw,f? w&m;pcef;
0ifw,f/ ig;yg;oDvNrJatmif usifhBuHaexdkifw,faygh/ [kwfr[kwf
awmhrodb;l / olwu
Ydk ckd spfwhJ jynfou
l akd wmh t[kwv
f yk af jym aeMu
wmygyJ/
'gayrJholwkdYxJu wcsKdUaomolrsm;&JU tdrfaxmifa&;tIyft&Sif;
awG? vlraI &;jyemawG r*Zif;*sme,fay: [d;k [d;k ausmfvmawmhvnf;
0g;vkH;uGJr&,frdawmif NyHK;awmhNyHK;aevdkufrdcJhwmygyJ/
EdkifiHausmftEkynm&SifawG ausmfMum;olawGeJYydkNyD;eD;pyfwJh q&m
jrwfcdkifwkdYuawmh uRefawmfwkdYxufydkodrSmaygh/ rar;ygbl;q&m/
oabm ajymwmyg/
trsm;pku pm&dwo
v
D wpfrsK;d wnf;udk aZmif;ay;usiBhf uHae
xdik yf gw,fq&kd ifawmif olt
Y wGuo
f v
l yk w
f myJav/ wdik ;f jynf
eJv
Y rl sK;d *kPu
f kd aqmifEikd rf ,fo
h al wG? vlom;tusK;d jyKaqmif
&GufolawGr[kwfvkdY txifBuD;p&mr&Sdygbl;/
ajywDOD;wkdY? &JwkdufwkdY? cefYpnfolwkdYvdk 0g&dwoDv
ydkif&SifawGudkawmh atmifbkef;ndKu tav;jyKw,f/
tEkynm&SifeJY ausmfMum;olawGudkyJ acgif;pOfwyf&
ayr,fhajymcsifwmu jynfolwpf&yfvkH;udkyg/ 'gayrJh tEkynm&SifeJYausmf
Mum;olawGu jynfolcspf? jynfolUESvkH;om;awGyg/ olwkdYudkyJ pHerlem,l
MurSmrkyYd g/ olw0Ydk wfovd0k wfr,f/ olwaYdk jymovdak jymr,f/ olwu
Ydk sio
hf vdk
usiMhf ur,fav/ 'gaMumifh olwu
Ydk Okd ;D wnfNy;D &Si;f &Si;f vif;vif;ajymrdwmyg/
&Sif;&Sif;vif;vif; ajymwJhpum;awGwkdif;rSm enf;enf;awmh jyif;jyif;
xefxefjzpfoGm;wwfygw,f/ tJ'Dawmh pm&dwoDveJY0g&dowoDvudk
rwifjycifrmS apwemt&if;rSeaf Mumif;odapzkYd enf;enf;av; yvicf yH g&ap/
pum;ajcmufcGef; vlxGef;av;cGef;udky,fESpfcGef;wnf qdkwmvdkyJ/
rSew
f ,f/ tusK;d &Sw
d ,f/ olwpfyg;ESpo
f ufw,fqw
kd hJ pum;rsK;d udk cPcP
ajymay;&ovdk rSefw,f/ tusKd;&Sdw,f/ olwpfyg;rESpfoufbl;qdkwJh
pum;rsKd;ukdvnf; wpfcgwpf&Hajym&ygvdrfhr,f/
tJ'pD um;rsK;d udk Adv
k cf sKyfatmifqef;vnf;ajymygw,f/ olwpfyg;tusK;d ?
trsm;tusK;d twGurf Ydk trke;f cHajymwmyg/ olawmfaumif;awGvnf; ajymyg
w,f/ aemufqkH; jrwfpGmbk&m;&Sifvnf; &Hzef&Hcga[mygw,f/
rsm;pGmwnf;u ]]tb,okwef}} udktusOf;wifjyyg&ap/
tcgwpfyg;rSm t&nf;BuD;rsm;u olwkdY*dkPf;0if tb,rif;om;udk
ac:NyD; oifMum;ygw,f/
]]tb,...rif; a*gwrqDomG ;NyD; ar;cGe;f wpfcak r;? &SiBf uD;a*gwr
oif[m olwpfyg;rcHpm; rESpfoufEdkifwJh pum;rsKd; ajymovm;
vkdY? rajymygbl;vkdYqdkcJh&if oifvdrfwm a'0'wfu
dkty,fusr,fvkdY vlykHtv,frSm oifajymcJh
w,fav...vkdYajym/ ajymygw,fvkdYqdkcJh
&ifb&k m; jzpfNyD;wmawmif olwpfyg;rcHpm;
Edik af tmif rESpo
f ufatmif ajym&ovm;...
vdkYar;...}}/
tb, oabmawGusomG ;wmaygh/ igh
q&mawGoifwJhtwdkif; ar;r,f/ &SifBuD;
a*gwr b,fvakd jzajz jyemwwfNyD ayghav/
wuf<uwJh tm;rmefawGeYJ bk&m;&Siq
f t
D a&mufomG ;NyD;
cyf<um;<um;ar;vdkufygw,f/
]]&SifBuD;a*gwr oif[molwpfyg; rcHpm;rESpfoufwJh pum;rsKd;
ajymovm;}}
jrwfpGmbk&m;u wpfcGef;wnf;yJ jyefajzygw,f/
]]olUtusKd;udv
k v
dk m;vQif igajymw,ftb,}} wJ/h tb,rif;om;
tm;cJvmorQ bmrQjyefrajymEdkifatmifudk NidrfusoGm;w,f/
bk&m;&SifuqufNyD; Oyrmay;&Sif;awmfrlygw,f/
]]tb, oifhom;i,fav; cJ? opfom; tp&Sdonfh rsKdcsvdkufvkdY
vnfacsmif;0rSmwpfae&if oifr&t& qGx
J w
k rf vm;? olemrSmpd;k vkYd 'Dtwdik ;f
xm;rvm;}}
]]taoawmhrcHEdkifygbl;bk&m; vuf? ajc? OD;acgif; rvIyfEdkifatmif
csKyfudkifNyD; aoG;oH&J&JxGufvkdYidkygap cJ? opfom;udk qGJxkwfypfygr,f}}
]]'DvdkygyJ tb, igvnf;olUtusKd;udkjrif&if olrESpfoufayr,fh
&Hzef&cH gajymygw,f}} vkYd ajzMum;awmfrNl y;D aemufrmS tb,rif;om;vnf;
o&P*HkwnfwJh Ak'bmom0if csufcsif;jzpfoGm;ygw,f/
rl&if;twdkif;r[kwfygbl;/ tusOf;Hk;NyD; t"dym,fay:Hk wifjyvdkuf
wmyg/ 'gaMumifh BudKufjcif;? rBudKufjcif;xuf rSefjcif;? rrSefjcif;u
ydkta&;BuD;ygw,f/
uRefawmfwkdY Ak'bmom0iftrsm;pk[m udk,fusifhw&m;okdYr[kwf
ud,
k u
f sifo
h v
D vkYd ajymvdu
k w
f meJY ig;yg;oDvvkaYd c:wJh pm&dwo
v
D wpfrsKd;
wnf;udkyJ ajy;jrifvdkufMuygw,f/
jrwfpGmbk&m;&Sifa[mMum;wJh oDvuESpfrsKd;&Sdwmyg/ pm&dwoDv
vkdYac:wJh apmifhxdef;rIudk,fusifhw&m;eJY 0g&dwoDvqdkwJhapmifha&SmufrI
udk,fusifhw&m; ESpfrsKd;vkH;udkbk&m;&Sifa[mcJhwmyg/
pm&dwo
v
D u twov
D yg? 0g&dwo
v
D u y&oDvyg/ wpfenf;tm;
jzifh apmifx
h ed ;f jcif; pm&dwo
v
D [m tedrphf m;oDvjzpfNyD; apmifah &Smufjcif;
0g&dwoDv[m tjrifhqkH;tjrwfqkH;oDvjzpfygw,f/
enf;enf;avmuf xyf&iS ;f ygr,f/ olUtoufurkd owfb;l / aumif;yg

w,f/ ygPmwdygwm pm&dwoDvapmifhxdef;wmyg/ [kwfNyD/ olwpfyg;


toufraoatmif rapmifha&Smufawmhbl;vm;/ apmifhxdef;jcif;eJY &yfae
rSmvm;/ olwpfyg; toufraoatmif apmifha&SmufrS
0g&dwoDvyg/ olrsm; ypnf;rcdk;bl;qdk&ifapmifh
xde;f jcif; pm&dwo
v
D eJjY ynfph aHk yr,fh olrsm;ypn;f
tcdk;rcH&atmif umuG,fapmifha&SmufygrS
0g&dwoDvjzpfygw,f/
tJ'Dawmh rowfbl;/ olrsm;eJYvl
trsm;touf r aoatmif (tcrJ h
aq;cef;awG? vlrIulnDa&;toif;
awGrmS aiGtm;vltm;eJu
Y n
l jD cif;)
apmifha&Smufr,f/
rcdk;bl;/ olrsm;eJYvlt
rsm;tcd;k rcH&atmif (&yfuu
G f
NrdKUe,f rD;owfuif;wJawG
rSm aiGtm;vltm;eJYulnD
jcif;) apmifha&Smufr,f/

rvdrfbl;olrsm;eJYvltrsm; tvdrfrcH&atmif (pmMunfhwdkufzGifhjcif;


todynmay;a[majymjcif; tp&Sdonfh) apmifha&Smufr,f/ raomufbl;/
olrsm;eJv
Y t
l rsm; t&uform;eJY rl;,pfaq;0g;orm;rjzpfatmif (t&ufqikd f
bD,mqdkifawG uefYowfa&; rl;,pfaq; 0g;wdkufzsufa&;u@awGrSm
ud,
k af &mpdwyf gulnjD cif;) apmifah &Smufr,f/ olrsm; om;r,m;rapmfum;bl;/
olrsm;eJv
Y t
l rsm;&JU om;r,m;om;orD; tapmfum;rcH&atmif (vluek u
f ;l
rItygt0if rdrda&SUarSmufu t"rtrIawGudk qefYusifwdkufzsufjcif;)
apmifha&Smufr,f...
tJ'v
D kd ig;yg;oDvudak pmifx
h ed ;f Hrk u trsKd;bmomomoemudk apmifh
a&SmufEdkifrS bk&m;&Siftvdkus avmutusKd;o,fydk;wJh vlom;&wem
ppfppfawGjzpfvmEdik rf mS yg/
pm&dwoDvwpfrsKd;wnf;udk aZmif;ay;usifhBuHae&ifawmh wpfzuf
wnf;dkufESdyfxm;wJh aiGpuLvdk bmwefzdk;rS&SdrSmr[kwfygbl;/
txufrmS wifjycJw
h m ig;yg;oDvwpfrsK;d wifyg/ avmueDwt
d & apmifh
xde;f p&mapmifah &Smufp&mawG trsm;BuD;yg/ jzefu
Y suaf wG;&if awG;oavmuf
avmuudk apmifha&SmufEdkifygw,f/
'gayrJh uRefawmfwkdYvlrsKd;u apmifhxdef;jcif;yJtm;oefw,f/ apmifh
a&Smufjcif;udk arhavsmh rkH uypfy,fxm;Muwm vltrsm;pkjzpfaewm &ifav;
p&mygyJ/
vGwv
f yfyiG v
hf if;vmwJh 'DbufacwfrmS tcrJah q;cef;awG? aoG;vSL&Sif
toif;awG? ema&;ulnDrI? vlrIulnDa&;toif;awG? azmifa';&Sif;awG
ay:aygufvmwm 0rf;omp&maumif;ygw,f/ q&mawmf oHCmawmfrsm;
ud,
k w
f ikd f OD;pD;vmwmawGUjrif&vkYd tkeH o
YJ if;eJt
Y ifet
YJ m;eJY jzpfvmvdrrhf ,f
xif&ayrJh cyf,Jh,Jhtaetxm;rkdY tm;i,f&ygw,f/
wpfavmu uRefawmfwkdYe,frSmxif&Sm;wJh q&mawmfwpfyg;OD;pD;wJh
vlrIulnDa&;toif;Hk; zGifhyGJtrSwfw& pmaya[majymyGJvkyfygw,f/
uRefawmftygt0if pma&;q&m (3)a,mufa[m&ygw,f/ uRefawmfu
apmifha&Smufjcif; 0g&dwoDvtaMumif;a[mcJhygw,f/ uRefawmfvnf;

a[mNyD;a&m q&mawmfuuRefawmfhudkac:NyD; rdefYygava&mAsm/


]]'umBuD; 'Dacgif;pOfeYJ a&mufav&mrSmrsm;rsm;a[mprf;yg/ usKyfwYdk
bmom0ifawG omoemqdkwm bk&m;&Sif&JUtqkH;trvkdY t"dym,fxGuf
rSe;f od&ufeYJ ta[m&tajym&tawmfcufaew,f/ pmMunfw
h u
kd q
f v
dk nf;
rvSLcsifb;l / aq;ay;cef;taqmuftOD;qdv
k nf; rvSLcsifb;l / vrf;cif;zkYd
OD;aqmifvnf; pdwfrygwygrjzpfpavmufyJvSLw,f/ tck vlrIa&;um;
av;wpfpD;&zkdYvnf; usKyfrSm (1)ESpfavmuf tmaygufatmifa[majym
pkaqmif;&wm/ tJ'DvlawG wpfESpfwpfESpfom;&SifjyKorD;em;o tvSLus
awmh vSLMuygNyDAsm/ wcsKdUrsm; qdkif;awG? tNidrfhawGeJY odef;q,fcsD&mcsD
ukeaf tmif yumoetvSLvkyaf eMuwm/ usKyfwb
Ydk &k m;u A[kZe[dwm,
vltrsm;aumif;usKd;o,fy;kd yg/ A[kZeokcg, vltrsm;csrf;omokc a&S;I
ygqdkwJh qkH;rpum;usawmh t&mwnfav;avmuf &Sdawmhw,f}}
trsKd;bmom omoemtusKd;udk tpGr;f ukeo
f ,fy;kd csif&mS ayr,fo
h mG ;
csifoavmuf c&D;ra&muf&SmvkdY tm;rvdktm;r&jzpfaewJh q&mawmfudk
MunfndKrdovdk ukPmvnf;yGm;rdygw,f/
wcsKdUaom EdkifiHausmftEkynm&SifawG atmifjrifausmfMum;olawGeJY
Op"e<u,f0olawG&JU tvGJpHjyK twkyumoetvSLawGaMumifhvnf;
ygwmayghbk&m;vkdYom avQmufwifEdkifcJhygw,f/
ta&;rBuD;wmawGukd pdepf &D ifawmh ta&;BuD;wmawG ydev
f u
DS ek rf mS yg/
omrnudka&Tcs&if t"duawGa<uusukefrSmyg/ a&TbdkatmifaZ,smvlrI
ukPm&Sirf sm;toif; Ou|a'gufwmwif0if;&JU uAsmav;udo
k wd&vdu
k f
rdygw,f/
]]a&TOrifawGokwfvkdY
aiGrifawG vdrf;cs,f
urnf;xnfxnfeJY
AGufvnfatmif
AdrmefawG aqmufr,fhtpm;
trdk;aygufx&HpkwfeJY
odrfEkwfaewJh pmoifausmif;
aq;0g;rpkH ud&d,mrpkH
*dvmeawG
cdv
k aHI ewJah q;Hk
jznfph u
G cf iG Bhf uHKwke;f
ESvkH;om;tmHkeJY vSLvdkufprf;yg/
'Dhxufcrf;em;wJhtvSL
ZrLrSm&Sdao;&JUvm;...}}wJh/
*suu
f cD se;f jrefrmEdik if v
H mwke;f uajymoGm;wJh pum;av;vnf;owd&
rdygw,f/ ]]*sufuDcsef; t&ufaomufwmrajymygeJY/ *sufuDcsef;vlom;
tusKd;o,fydk;ovm;/ ro,fydk;bl;vm;yJMunfhyg/ b&ufypfrdef;rawGayG
w,frajymygeJY? b&ufypfvlom;csif; pmemwJhtvSLawG vSLovm;rvSL
bl;vm;Munfhyg...wJh/
tif*sveD m*sKv
d D &uf&ufa&ma&mxdxad &mufa&muf vSL'gef;wJo
h wif;
vnf;zwfjzpfcyhJ gw,f/ ql'efEikd if aH wmifyikd ;f u uav;awG iwfrw
G af cgif;yg;
aevkdY vSLwJhtvSLawG? olvnf;rjrifzl;bll;/ oleJYvnf;trsKd;rawmfwJh
uav;awGukd vSLwm/ olwq
Ydk u
D vlom;tusK;d jyKtvSLawGukd wifjy&if
qkH;rSmr[kwfbl;/
bk&m;&Sif&JUEkpOftavmif;awmfb0rsm;rSm trsKd;twGuf toufay;
apmifha&SmufcJhwJh edygwfawmfvmZmwfawmfawG trsm;BuD;yg/
uReaf wmfwaYdk cwfuae'DaeYtcsed x
f d jy|mef;oifMum;aewJh pwkww
ef;
jrefrmzwfpmtkyx
f u
J bk&m;tavmif;arsmufrif;arsmufawGukd u,fwifchJ
wm trsK;d udak pmifah &Smufwmyg/ o&ufuikd ;f udq
k NJG y;D BudK;wef;vef;eJY arsmuf
awGukd ab;vGw&f mwpfzufurf;ul;cdik ;f wm trsKd;udt
k oufay; umuG,f
apmifha&SmufwJhtmZmenfyg/
tJ'v
D kd orifjzpfawmh orifrsK;d udu
k ,f? iSujf zpfawmh iSurf sK;d udu
k ,f?
arsmufjzpfawmh arsmufrsKd;udku,feJY b0aygif;rsm;pGmay;qyfcJhwmawG?
vljzpfawmh vSn;f om;ig;&macgif;aqmifb0rSm bDv;l &efuumuG,af pmifh
a&Smufcw
hJ 0hJ g&dwo
v
D udk uReaf wmfwrYdk sK;d qufuakd jymjyzkaYd wmhvt
kd yfaeygNy/D
vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIumvrSm wdkif;jynfeJYvlrsKd;twGuf &[ef;&Sif
vltmZmenftaygif;[m ao&Jowf&t
J ESyd pf ufc&H J b0paw;&JcMhJ uwm[m
jrifhjrwfwJhrsKd;cspfpdwfyg/
acwftqufquf wdkif;jynfeJYvlrsKd;tusKd;udk a&S;IwJhta&;tcif;
awGrSm pGefYvTwfpGefYpm;pdwfeJY apmifha&SmufcJhwJhol&Jaumif;awG[mvnf;
Ak'tvdkawmfus rsKd;cspftmZmenfawGyg/
tckvnf; y&[dwvdaYk c:wJh 0g&dwo
v
D ykid &f iS f vlraI &;toif;0ifawG?
t&efrD;owfeJY toif;tzGJUawGudk aiGtm;okdYr[kwf vltm;axmufyHh&if;
uRefawmfwkdYvlrsKd;&JU pdwf"mwfudkjrifhwifMuygpkdYvm;/
wcsKdUwdk;wufwJh EdkifiHawGrSm aiGaMu;csrf;omwJhtEkynm&SifawG
ausmMf um;olawG Oya'csK;d azmuf&if ('PfaiGavmufomwyfv&Ydk wJOh ya')
'PfaiGrdu
k yf gbl;/ vlraI &;jypf'Pfay;ygw,f/ y&[dwpdw"f mwfeYJ olUtrl
tusifhudk jyKjyifwJhoabmyg/
'Dawmhum apmifhxdef;rItm;aumif;wJh jrefrmrsm;apmifha&SmufrItm;
aumif;aumif;eJY wdkif;jynfwdk;wufatmifpGrf;aqmifMuygpkdY/
taemf&xm? bk&ifah emif? tavmif;rif;w&m;eJY Adv
k cf sKyfatmifqef;
wkv
Yd kd tmZmenfy*k Kd vfawG[m pm&dwo
v
D xuf 0g&dwo
v
D tm;aumif;cJv
h Ydk
uReaf wmfwrYdk arhEikd w
f mygvkq
Yd &kd if rSm;w,fvaYdk jymrSmvm;/ apmifx
h ed ;f rIxrJ mS
apmifha&SmufrIr&Sdygbl;/ apmifha&SmufrIxJrSmom apmifhxdef;rI&Sdwmyg/
tJ'gaMumifh uRefawmf ajymwmaygh ]]apmifx
h ed ;f olxuf apmifah &Smuf
atmifbkef;ndK (a&Tbdk)
oluydkjrwfygw,f}} vkdY.../

33

tcsyf y d k a emuf a usmzk H ; rS t quf

tbk d ; t&G , f tb'*k e f w m&mtwG u f


usefonfhtykdif;awmhrodyg/
okdYaomf
tbkd;'*kefwm&monf oljzwfoef;zefwD;cJhaom
olUpmayrsm;wGif pmayukd,fusifhw&m;jzLpifojzifh
tbkd; ,ckvkd orkdif;acwftqufqufrDaom
bkd;ouf&SnfwpfOD;jzpfaeygonf/
pum;wpfcGef;&Sdygonf/
]]vlUwefzkd;t& vlqkdonfrSm aoay;&rnf}}[k/
tbkd; pmaytay:wm0efausoifhoavmufauscJhonfukd
orkdif;u rSwfwrf;wifay;cJhygonf/
cspfjcif;ESifhrkef;jcif;y#dyuawGMum;rSmtbkd;rnfuJhokdYaecJhygovJvkdY/
yO r H ' D k d i f ; (&J a usmf j rif h )

(94)ES p f a jrmuf q&mBuD ; '*k e f w m&mtwG u f arG ; aeY q k a wmif ;


q&mBuD;ocifu,
dk af wmfridI ;f ouf&x
dS if&mS ;&Spd Ofwek ;f u q&m raorD
Nidrf;csrf;a&;ukd jrifawGUoGm;csifw,fvkdYajymcJhzl;ygw,f/ 'gayrJh q&mBuD;
uG,fvGefcsdeftxd jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;ukd jrifawGUroGm;&cJhyg/
cktcgrSm q&mBuD;'*kefwm&muvnf; ]]rkef;olr&Sd? cspfolom&Sd}}?
]]EkdifiHa&;qkdwm &efolukdrdwfaqGjzpfatmifvkyf&wm}}jzpfw,fvkdYajymae
ygw,f/ q&mBuD;&JUqEjynfh0ygapvkdY qEjyKvdkufygw,f/
jrpd e f ( OD ; jrpd e f ) (uk d u k d ; uRef ; jyef )

uRefawmfwkdY&JU(20)&mpkjrefrmpmayorkdif;rSm wkd;wufopfvGifwJh
vli,fpma&;q&mb0uaeNyD;awmh wjznf;jznf;xif&Sm;vmcJhwJh ppfNyD;
acwfu pmayopfacgif;aqmifwpfa,mufjzpfvmcJhygw,f/
tJh'Dpmayopfacgif;aqmifBuD;'*kefwm&m[m 'DuaeYqkd (21)&mpkxJ
rSmawmif olU&JUtEkynmOD;aESmufxrJ mS &Sw
d ?hJ olU&JUtEkynmESv;kH om;xJrmS
&SdwJh acwfNydKiftaMumif;t&mtm;vHk;ukd rjywfavhvmNyD; (21)&mpk&JU
jrefrmpmayavmutwGuf wpfzufwpfvrf;uaeNyD;awmh axmuful
yHyh ;dk aewJh jrefrmpmayavmu&JU*kPx
f ;l aqmifuAsmq&mBuD;? wk;d wufwhJ
pma&;q&mBuD;? wkd;wufwJha0zefa&;q&mBuD; aemufqHk;ajym&&if
tifrwefwkd;wufwJhEkdifiHa&;'eq&mBuD;vkdYajym&if; q&mBuD;touf
(120)&SnfygapvkdY uRefawmfqkawmif;vdkufygw,f/
av;uk d w if ( &eH Y o pf r * Z if ; t,f ' D w mcsKyf )
q&m
oufawmf&SnfuAsmq&mBuD;taeeJY av;pm;MunfndKovkd orkdif;
jzwfoef;rIxJrSm b,fvkdtcGifhta&;rsKd;ukdrS r,lcJhol q&mh&JUukd,fusifh
odumorkdif;ukd tav;teuf*kPfjyKvsufyg
q&mhorkdif; b,fawmhrS rtkd? ra[mif; . . .
av;pm;rI r sm;pG m
armif a oG ; opf

q&m
rlajymif;NyD; vlrajymif;bJ
oGm;aewJh 'Drkdua&pDvrf;rSm
q&m[m ajzmifhwef;wJhaywH/

ppftpkd;&u tmPmvufeufeJY
rw&m;tEkdif,l rif;rlaecsdefrSm
q&m[m IH;edrfholbufu uwkwfusif;/

q&m'*kefwm&m
ar (10)&uf 2013
arG;aeY

34

]]q&m'*k e f w m&m 94}}

'Drkdua&pDwkdufyGJ0if &JabmfawG
'Pf&mawG& axmifusaecsdefrSm
q&m[m uRefawmfwkdYtwGuf
usnfumtusyg/

- jrefrmpmayvmu&JUa&SUawmifwpfOD;jzpfwJh q&m&JUusef;rma&;
cRwf,Gif;vmrnfukd uRefawmfwkdY pkd;&drfruif;jzpfaeygw,f/
- q&m tjrefjyefvnfusef;rmvmNyD; pmayavmutusKd;xrf;
aqmifEkdifygapaMumif; qkrGefaumif;awmif;vdkufygw,f/
rsKd ; jrif h n d r f ;

'DESpf(11)Budrfajrmuf q&m0efwifa&TpmayqkcsD;jrifhyGJrSm q&mBuD;


'*kefwm&mukd ]]wpfoufwmpmay*kPfaqmifqk}}ay;cJhygw,f/ 'DyGJukd
q&mBuD;ukd,fwkdif rwufa&mufEkdifvkdY q&mBuD;ukd,fpm; uRefawmfu
qkvufcHay;cGifh&wm&,f? q&mBuD;&JU*kPfyk'fukd csD;usL;wJhpum;ajymcGifh
&wm&,fwkdYaMumifh uRefawmf q&mBuD;&JUaus;Zl;rsm;pGmxJrS ajrwpfrIef
pmrQ qyfcGifh&wJhtwGuf yDwdrsm;pGm&&SdcJhygNyD/
[d e f ; vwf

q&m'*kefwm&m[m jrefrmjynfrSmawmh q&mBuD;ocifukd,fawmf


rIdif;NyD;&if xdyfqHk;uxm;&wJhoufawmf&SnfuAsmq&mBuD;yg/ pmayopf
ukd xlaxmifcJhw,fqkdwmuvnf; EkdifiHa&;oabmw&m;ukd pmayxJrSm
pNyD ; csjycJ h w J h y k * d K vf a ygh a v/ tJ h ' geJ Y y wf o uf N yD ; MoZm&S d v mw,f /
oufawmf&SnfuAsmq&mt,f'Dwm tpOftNrJav;pm;NyD;awmh OD;xdyf
xm;&wJhyk*dKvfjzpfwJhtwGuf 'Dhxufru touf&mausmf&SnfzkdY qkrGef
aumif;awmif;ay;ygw,f/
op m eD ( uAsmq&m? pma&;q&m)

tusifhoDv
tEkynm
tawG;tac: tm;vkH;
MunfndKav;pm;ESpfoufp&m
rsm;omjzpfygw,f/
Munf v if a t;

wkdif;jynfNidrf;csrf;apzkdY
q&m[m ESpfzufvHk;ukd
&efolukd rdwfaqGvkyfzkdYwdkufwGef;
,ckvTwfawmftwGif;rSm
wlwmawGwGJvkyf rwlwmawGarhxm;
'g[m q&mhtm;yg/
q&m[m
jrefrmhorkdif;&JUouf&Sdpmtkyf
uRefawmfwkdY
vGwfvyfpGm vrf;avQmufEkdifatmif
jrefrmpmayopfeJY
vrf;zGifh vrf;cif;ay;ol
arG;aeY ar(10)&ufwkdif;
jzwfausmfvkdY
wkdif;jynfopf rsKd;qufopftwGuf
vrf;jyoljzpfygap/
/
apma0

jrwfAk'\ "mwfawmfudef;0yf
tylaZmfcHrnfU "r&mZduapwDawmf
wnfaqmufa&; yg0ifvSL'gef;Edkif
ucsifjynfe,f? rdk;aumif;NrdKUe,f? yif;abmaus;&Gmtkyfpk "rokc
ausmif;wdkuf y"meem,u q&mawmf a'gufwmt&Sifaum0d' BuD;
rSL;OD;aqmif tdEd,EdkifiH rZdra' o&mZN*dKvfNrdKUrSyifhaqmif vm
aom jrwfAk'\ "mwfawmfudef; 0yftylaZmfcHrnfh "r&mZdu apwD
awmfudk yif;abmaus;&Gmtkyfpk "arcukef;jrifh pwifwnfxm;
awmfrlvsuf&Sd&m o'gMunfvif yg&rD&Sifrsm; taejzifh q&mawmf
omoemESpf (2600) jynfh a'gufwmt&Sifaum0d'? zkef;-09-49278417 ESifh 074-66024xH
xufolatmif
G v
f LS 'gef;Edik af Mumif; od&onf/
ajrmufonfh txdrf;trSwftjzpf qufo,

wkwfEdkifiHvkyf tqifUjrifU y&dabm*ta&mif;qdkif


jrpfBuD;em;NrdKY zGifUvSpfxm;NyD

wkwEf ikd if rH x
S w
k v
f yk af omtqifjh rifh ;kH ok;H ? tdro
f ;Hk y&dabm*rsm; aps;EIe;f csKdompGmwifoiG ;f a&mif;csay;rnfh
ta&mif;qdkifudk {NyD? (17)&uf? eHeuf (10)em&DujrpfBuD;em;NrdKU? NrdKUr&yfuGuftrSwf (106)
pwifzGifhvSpfvdkufNyD jzpfonf/ Shin Shin ta&mif;qkdiftaejzifh jrpfBuD;em;NrdKUESifh teD;0ef;usifwpf0dkuftvSLyGJ?
r*FvmyGJESifhtcrf;tem;rsm; usif;yEdkif&efr@yfpDpOfay;jcif;ESifhrGrf;rHtvSqifjcif;vkyfief;udkyg wGJzufaqmif&Guf
xufolatmif
ay;rnfjzpfaMumif;od&Sd&onf/
Shin Shin

tmZmenfAdrmefzGifUrnfU&ufudk xyfrHaMunmay;rnf
(22?2?2013) &ufaeYu ,Ofaus;rI0efBuD;XmerS &efukefNrdKUawmfpnf yifom,ma&;aumfrwDodkY
vGaJ jymif;ay;cJo
h nfh tmZmenfArd mefukd trsm; jynfoal vhvm*g&0jyKEdik &f eftwGujf ynfaxmifpt
k pd;k &tzGUJ ESihf
&efukef wdkif;a'oBuD;tpdk;&tzGJU\cGifhjyKcsufrsm;t& (2?5?2013)&ufaeYrSpwif wevmFaeYESifh
jyefwrf;0ifHk;ydwf&ufrsm;rStyzGifh&ufrsm;wGif eHeuf(8)em&D rS nae(5)em&Dtxd vlBuD;0ifaMu; wpfOD;
vQif(200)usyf? uav;0ifaMu;wpfOD;vQif(100)usyf? EdkifiHjcm;om;wpfOD;vQif tar&duefa':vm(3)
a':vmEIe;f ? rlvwef;rSwuov
kd t
f xd ausmif;om;rsm;udk ausmif;om;uwfjym;jzifh tcrJ0h ifciG jhf yKrnfjzpfNyD;
tmZmenfaeYwGifrnfolrqdktcrJh0ifcGifhjyKrnf[kaMunmcJhaomfvnf; ,cktcgjyKjyifrGrf;rHjyifqifrIrsm;rNyD;
jywfao;ygojzifh zGifhvSpf&uftm;xyfrHaMunmay;rnfjzpfaMumif; &efukefNrdKUawmfpnfyifom,ma&;
nDnDxGef;
aumfrwD\aMunmcsuft&od&Sd&onf/

wdik ;f a'oBu;D vTwaf wmfu,


kd pf m;vS,rf sm;vTwaf wmftawGt
Y BuKH
&Sif;vif;wifjy
&ef u k e f ? {NyD 27
wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfa&;ygwD? &efukefwdkif;a'oBuD; a&G;cs,fcHvTwfawmf udk,fpm;vS,frsm;\
yxrtBudrfvTwfawmftawGUtBuHK&Sif;vif;yGJESifh jynfolvlxk\ oabmxm;cH,lyGJtcrf;tem;udk &efukef
wdkif;a'oBuD;? urm&GwfNrdKUe,f? (3)&yfuGuftwGif;&Sd xef;wyifbkef;awmfBuD;ausmif;"rmHkwGif {NyDv(27)
&uf? rGef;vGJ (2)em&Duusif;yjyKvkyfaMumif;od&onf/
tqdyk gtcrf;tem;odYk &efuek w
f ikd ;f a'oBuD;tpd;k &tzGUJ 0ifvrf;yef;qufo,
G af &;0efBuD; OD;atmifcif? wdik ;f
&if;om;pnf;vHk;nDGwfa&;ygwD? &efukefwdkif;a'oBuD; a&G;cs,fcHvTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;? &yfuGufae
jynfolrsm;ESifh zdwfMum;xm;olrsm;wufa&mufMuNyD; tcrf;tem;tpDtpOft& tcrf;tem;zGifhvSpfaMumif;
aMunmjcif;? obmywdutzGifhtrSmpum;ajymMum;jcif;? a&G;cs,fjcif;cH&onfh wdkif;a'oBuD;vTwfawmf
ud,
k pf m;vS,rf sm;ESirhf w
d q
f ufay;jcif;? wdik ;f &if;om;pnf;vH;k nDw
G af &;ygwD? &efuek w
f ikd ;f a'oBuD; a&G;cs,fcH
vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk,fpm; &efukefwdkif;a'oBuD;tpdk;&tzGJU0if vrf;yef;qufoG,fa&;0efBuD;
OD;atmifcifu vTwfawmftawGUtBuHKrsm;&Sif;vif;wifjyjcif;? vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk,fpm;
a'gyHkNrdKUe,f rJqEe,ftrSwf(1)wdkif;a'oBuD; vTwfawmfudk,fpm;vS,f OD;aomif;pdefuxyfqifh &Sif;vif;
wifjyjcif;ESihf rJqE&iS rf sm;uar;jref;xm;onfah r;cGe;f rsm;tm; jyefvnfaqG;aEG;wifjyjcif;wdu
Yk kd aqmif&u
G Mf u
aMumif;od&onf/ wdik ;f &if;om;pnf;vH;k nDw
G af &;ygwDrS &efuek w
f ikd ;f a'oBuD; a&G;cs,fcv
H w
T af wmfu,
kd pf m;
vS,frsm;rSm OD;atmifcif? urm&GwfNrdKUe,f? rJqEe,f trSwf(1)? OD;aevif;? vdIifom,mNrdKUe,f? rJqEe,f
trSwf(2)? OD;at;odef;? wmarGNrdKUe,f? rJqEe,ftrSwf(2)? OD;jrodef;? ausmufwHwm;NrdKUe,f? rJqEe,f
trSwf(2)? OD;aomif;pdef? a'gyHkNrdKUe,f? rJqEe,ftrSwf(1)? OD;0if;xdef? wmarGNrdKUe,f? rJqEe,ftrSwf(1)?
OD;pdk;0if;?vrf; rawmfNrdKUe,f? rJqEe,ftrSwf(2)ESifh OD;rsKd;rif;atmif? prf;acsmif;NrdKUe,f? rJqEe,f
nDnDxGef;
trSw(f 2)wdjYkzpfMuaMumif; od&&dS onf/

,ciftywfrS tquf

35

tkPfopf y&[dwvli,fzGHY NzdK;a&;ausmif;rS


EId;aqmfvTGm

'nif;ukef;blwmpkae v,form;rsm;twnfwus
aexkdifEdkif&efoufqdkif&modkhwifjyavQmufxm;
uRefawmfwdkYrSm if;ajrae&mrsm;udkjyefvnf&&Sdygu
ajrndum &efukefwdkif;a'oBuD; tpdk;&tzGJUxHodkYae
xdkifcGifhESifhpkaygif;*&efavQmufxm;um pepfwus
aqmufvkyfaexdkifMu&ef &nf&G,fygonf/ trSwf(1)
pufrI0efBuD;Xmeykdif if;ajrae&mtwGuf oifhwifh
avQmufywfonfh wefzdk;oifhaiGrsm;udk uRefawmfwdkYrS
ay;oGif;ygrnf/ (3){u0ef;usifcefY&Sdaom ajrae&m
tm; ,cktwdkif;xm;ygu 0efBuD;Xmetaejzifh 0ifaiG
r&bJ tcsnf;ES;D jzpfaeygonf/ odjYk zpfyg uRefawmfwYkd
wJtdrf(90)rS if;usef&SdaeonfhuefESifh uefywfvnf
wGiftwnfwusaexdkifEdkifyg&efcGifhjyKay; Edkif&ef

&efukefwdkif;a'oBuD;? ajrmufOuvmyNrdKUe,f?
ps-&yfuu
G ?f ZrLat;ausmif;wdu
k 0f if;&S?d jrwfr*Fvm
ausmif;wdkufcGJjzpfaom ]tkPfopf} y&[dwvli,f
zGHUNzdK;a&; ausmif;wGif ]em*pf} rkefwdkif;'PfaMumifh
rdbrJhjzpfcJh&aom uav;oli,frsm;ESifh tjcm;rdbrJh
uav;i,frsm; tygt0if pkpkaygif; (36) OD;onf
(2013-2014) ynmoifESpfwGif wwd,wef;rS p
wifNyD; 'kw,
d ESpw
f uov
kd 0f ifwef;xd ynmoifMum;
&rnfjzpfonf/
okyYd gaomaMumifh uav; (36)OD;twGupf mtky?f
cJw?H abmvfyif? xD;? rd;k um? ausmif;0wfpHk tygt0if
pm;a&;? 0wf a &;? ynmoif M um;a&;twG u f
tcuftcJ&Sdaeygojzifh apwemtvSL&Sifrsm;rS vSL
'gef;vdkvQif ajrmufOuvmyNrdKUe,f? ps-&yfuGuf?

36

ZrLat;ausmif;wdkuf0if;? ]tkPfopf} y&[dwvl


i,f z G H U Nzd K ;a&;ausmif ; ? w,f v D z k e f ; eH y gwf - 01691747? 09-73133390? 09-43115542 okdY
qufoG,fvSL'gef;EdkifaMumif; today;tyfonf/
yrH'Ddkif;

&efuek w
f ikd ;f a'oBuD; tif;pdeNf rdKUe,f? 'nif;uke;f
blwmpkwGif aexdkifvsuf&SdaeMuaom v,form;
(90)OD;u pDru
H ed ;f jyifyusefajrrsm;udk rlvydik &f iS f v,f
orm; rdom;pk0ifrsm;tm;jyefvnfay;Edik &f ef oufqikd f
&modYk wifjytultnDawmif;cHxm;aMumif;od&onf/
tqdkygv,form;rsm;\wifjycsuftjynfhtpHkrSm
uRefawmfwdkYonf tif;pdefNrdKUe,f? 'nif;ukef;blwmpk
wGif (1956)ckESpfrSpwifum rddk;zvmv,f,m vkyf
udkif pm;aomufaexdkifcJhMuaomawmifolrsm;jzpfyg
onf/ ,cifwyfrawmftpdk;&vufxufwGif trSwf
(1) pufrI0efBuD;Xme jrefrmha<uxnf? ajrxnfvkyf
ief;rStkwfpufvkyfief;twGufodrf;qnf;oGm;cJh yg
onf/ xdkYtwGuf uRefawmfwdkYrSm epfemaMu;wpfpHk
wpf&mr&&SdcJhyg/ vkyfukdifpm;aomuf&efae&mr&Sdojzifh
rdrdwdkYvkyfudkifaom v,fab;wGifwJaqmufaexdkif
cJhMuygonf/ uRefawmfwdkYonf ESpfaygif;(30)eD;yg;
,ckae&mwGif ,m,DwJrsm;jzifhaexdkifcJhMuygonf/
tkwfpufrS tkwfrsm;vkyf&eftwGuf v,fajrrsm;
,l N yD ; onf h ae&mwG i f u ef r sm;jzpf u sef c J h y gonf /

twGuf av;pm;pGmjzifhavQmufxm;wifjytyfygonf/
EdkifiHawmforwBuD;\ qif;&JEGrf;yg;avsmhcsa&; t
wGuf ,ckprD u
H ed ;f onf wpfpw
d w
f pfa'otusHK;0ifyg
onf/ orwBuD;xHodkYvnf; tajctaerSefudkwifjy
tultnDawmif;cHtyfygonf [kwifjyxm;aMumif;od
&Sd&onf/
nDnDxGef;

d (l 10)OD;teuf&efuek jf ynfoahl q;HBk u;D odhk


jrpfBuD;em;a'o aumvdyfausmif;om;? ausmif;ola[mif;rsm;\ OuNH rKd yY #dyuwiG 'f Pf&m&&So
(3)OD;a&muf&Sd wpfOD;aoqHk;
yxrtBudrfajrmuftmp&d,ylaZmfyGJusif;y

ucsifjynfe,f? jrpfBuD;em;NrdKU(1976)ckESpfrS (1982)ckESpfxd zGifhvSpfcJhaom jrpfBuD;em;a'oaumvdyf


ausmif;om;? ausmif;ola[mif;rsm;\ yxrtBudrfajrmuf tmp&d,ylaZmfyGJudk {NyD(20)&uf? eHeuf (9)em&Du
jrpfBuD;em;wuodkvfusif;yonf/
a&S;OD;pGm wuov
kd t
f 0ifrck Of ;D 0 ausmif;tkyBf uD; (tNird ;f pm;)OD;pdik ;f atmifxeG ;f ? ygarmuXmerSL; (tNird ;f pm;)
a':abmuf*smESifh ylaZmfyGJjzpfajrmufa&;aumfrwD0ifa'guf wmcifarmifat;wkdYutcrf;tem;udkzJBudK; jzwfzGifh
vSpfay;MuNyD; wuodkvfbGJUESif;obifcef;r tcrf;tem;qufvufusif;y&m tylaZmfcHq&mBuD;? q&mrBuD;
rsm;tm; a'oaumvdyaf usmif;ola[mif; a'gufwmpd;k pd;k 0if;ujrwfq&moDcsif;jzifh oDqu
kd efawmhyef;qifonf/
qufvuf ausmif;om;a[mif; ucsifjynfe,ftpdk;&tzGJU 0efBuD;csKyf OD;v*Refiefqdkif;u *kPfjyKEIwfcGef;
qufpum;udv
k nf;aumif;? ylaZmfyjJG zpfajrmufa&;aumfrwD0if a'gufwmcifarmifat;u vkyif ef;aqmif&u
G cf yhJ Hk
rsm;udv
k nf;aumif; toD;oD;ajymMum;MuNyD;ausmif;om;? ausmif;ola[mif;rsm;utylaZmfcq
H &mBuD;? q&mrBuD;
rsm;tm; *g&0jyKyef;jcif;ESifh tvSLaiGrsm;ay;tyfum &Sdcdk;uefawmhMuonf/
xkdYaemuf tylaZmfcHq&mBuD;? q&mrBuD;rsm;udk,fpm; OD;pdkif;atmifxGef;ESifh a':&D&DpdefwdkYu qkH;rMo0g'
pum;ESifhqkay;pum; jyefvnfajymMum;NyD;jrpfBuD;em;wuodkvf tokH;jyK&efaiGusyf(740000)usyf wefzdk;&Sd
Hk;okH; bDdkokH;vkH;ESifh tvlrDeD,HrSefbDdkwpfvkH;wkdYudk ausmif;om;^ausmif;ola[mif;rsm;udk,fpm; jynfe,f
0efBuD;csKyf OD;v*Refiefqdkif;u wuodkvfwm0efcHygarmucsKyf a'gufwmat;udkxH ay;tyfvSL;'gef;cJhaMumif;
od&onf/
xufolatmif

&ef u k e f ? ar (1)
&efukefwdkif;a'oBuD;? OuHNrdKUwGif {NyDv (30)&ufu jzpfyGm;cJhaom
y#dyuaMumifh(10)OD;'Pf&m&&SdcJhNyD; 'Pf&mjyif;xefol(3)OD;udk &efukef
jynfoaYl q;HBk uD;wGiaf q;ukorIc,
H v
l suf&&dS m wpfO;D aoqH;k oGm;aMumif;
od&onf/
arv (1)&ufaeY eHeuf (1)em&DausmfcefYtcsdefwGif aoqHk;oGm;jcif;
jzpfaMumif; &efukefjynfolaq;HkBuD; aq;ukorIcH,lvsuf&Sdaom (3)OD;
ukd ulnjD yKpkvsuf&o
dS w
l pfO;D u vQyfwpfjyufoYdk twnfjyKajymMum;onf/
use&f o
dS El pS Of ;D wGiv
f nf;jyif;xefpmG ku
d Ef u
S cf x
H m;&onf'h Pf&mrsm;&Sad Mumif;
avhvmod&Sd&onf/ tqkdygESpfOD;rSmvnf; &efukefaq;HkBuD;? OD;aESmufESifh
tmHkaMum cGJpdwfukoaqmifwGif twGif;vlemtjzpf aq;ukorI cH,l
vsuf&SdNyD; arv(1)&ufaeY nae(6)em&Dtcsdefxd owdarhaeao;aMumif;
od&onf/ aoqHk;ol ukdaZmfaZmfEdkifukd &efukefa&a0;okmef arv(1)&ufaeY nae(3)em&Dyif oN*dK[f
NyD;pD;cJhNyD; jzpfaMumif;od&onf/
usef'Pf&m&&Sdol(6)OD;ukd &efukefwdkif;a'oBuD;? OuHwkdufe,f aq;HkwGif aq;ukorIcH,lxm;apaMumif;
od&onf/ OuHNrdKUtwGif; y#dyursm;pwifjzpfyGm;&jcif;rSm bmomjcm;trsdK;orD;wpfOD;ESifh ukd&ifwpfyg;wkdY
0ifwkdufrd&mrS pwifcJhjcif;jzpfaMumif;od&onf/ vuf&SdwGif OuHNrdKUtwGif; a'oE&trdefY yk'fr(188) xkwfjyef
apmzkd;cGm;
xm;Ny;D NrKd UwGi;f tajctaeNird o
f ufrI r&Sad o;aMumif;od&onf/

37

tvif;a&mif&JUae&mudk tarSmifxku tpm;xdk;vdkufvmaeNyD/


tmPmom;wdkY&JU rsufESmonfvnf; wif;rmoxufwif;rmvmae acsNyD/
vlowfukef;&JU tjrifhydkif;wpfae&mrSm rif;ESpfyg;wdkY[m vufjyefBudK; wkyfvsuf&SdaeNyD/
'gayrJh olwdkY[m wkefvIyfrIuif;rJhaeNyD/
aMumufvefYwkefvIyfrIqdkwmu tcsdeftcg&JU tv,ftvwfydkif; rSmyJ&Sdw,f/
wpfcsdefcsdef&JU tpGef;wpfzufudka&mufoGm;&if qHk;jzwfcsufrsm;[m Munfvifjywfom;oGm;w,f/
t&m&mudk OayumjyKEdkifMuw,f/
tukodkvfqdkwmuvnf; pkNyHKNyD;0ifvmwwfwmuvm;/
aea&mif[mvHk;0aysmufuG,foGm;w,f/
aveDMurf;wdkYonfvnf; csufcsif;jyif;jyif;wdkufvmNyD/
rdk;oufwdkYonfvnf; kwfjcnf;usa&mufvmw,f/
tmPmom;wdkY&JU rsufESmjyifrSmvnf; wif;oxufwif;vmMuw,f/
0g;&if;wkwfwdkESpfacsmif;[m tarSmifxkxJodkYajrmufwufoGm;acsNyD/
jrpfjyifwpfckvHk;rSm acsmufcsm;aew,f/
vdIif;vHk;rsm;[m Murf;oxufMurf;vmw,f/
avSi,fonfvnf; r&SdawmhNyDwnf;/
wu,fawmhazmif;um;pm;&JUb0onf um; . . .
- olwnf;wpfa,muf? aumif;zdkYa&muf rl? olwpfa,mufrSm ysufvifhumom? "rwmwnf;/
- a&Ttdrfeef;ESifh? MuiSmef;vnf;pH? rwf aygif;&Hvsuf? aysmfpH&dyfNidrf? pnf;pdrfruGm? rif;csrf;omum;?
ork'&m a&rsufESmxuf? cPwufonfh? a&yGufyrm woufvsmwnf;/ / arwmjzifharmifazi,f
5-45aeuG,fcsdefNyD;\

Zmwfodrf;
wu,fawmh azmif;um;rif;&JUb0[m avSi,fwpfpif;vdkyJ/
vlYavmuxJudk wpfa,mufwnf;a&mufvmw,f/ a,mifcsmcsmeJYusifvnfcJh&wJh olYb0[mtckawmh
tmPmvdIif;vHk;Mum;rSm epfjrKyf&acsawmhr,f/
onftcsderf mS {&m0wDjrpfjyifonfvnf;aumif;? opfyiftBkd uD;rsm;onfvnf;aumif;? owavmurSm&Sw
d hJ
t&m&mrsm;[m rMumcifawGU&awmhr,fhted|mHkudkrjrifvdkbl;/
onfhtwGuf tarSmifxkxJodkYrsufESmrsm;0Sufaeoa,mifa,mif/ wdwfqdwfrItm HkuvTrf;NcHKxm;w,f/
onfvdk&uf&ufpufpuf owfjzwfrJhjrifuGif;udk rrIwJht&m0wKwcsdKUu&Sdaew,f/
olwdkYuazmif;um;yifrsm;yJ/
{&m0wDjrpfurf;pyfrSm aygufaewJhol wdkYwpfawG[m avtwdrf;rSm,drf;uaeMuw,f/ avwdkufjcif;udk
jyuf&,fjyKaewmyJ/
olwdkYtcsif;csif;yGwfwdkufaewJhtoHrsm;[mvlYavmuudk jyuf&,fjyKaeoa,mifa,mif/
aeonfvnf;uG,fpjyKavNyD/

usrf;udk;pm&if;

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/

jrefrmrif;rsm;vTwfawmfoHk;oyfyHk
jrefrmrif;rsm;ta&;awmfyHk
&wemoc &mZ0if
aiGawmif&uef
a&Teef;oHk;a0:[m&tbd"mef
ukef;abmif&mZ0ifawmfBuD;(y)
a&TjynfBuD;
bdk;awmfbk&m;trdefYawmfjyefwef;BuD;('k-w-p)
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHordkif;
jrefrm&mZ0if

[Hom0wD
e*g;AdkvfxdyfwifaxG;
a&TawmifeEol
OD;armifwif(tNidrf;pm;0efaxmuf)
OD;armifwif
rEav;armifcifarmif
yk*H0efaxmufOD;wif
a'gufwmausmfouf
OD;boef;(bDat)

qufvufazmfjyygrnf

38

jrefrmtif'DyJef'ifU*sme,f&yfqkdif;vkduf&jcif;taMumif;yGifUyGifUvif;vif;ajymqkdwJU wm0efcHt,f'Dwm
q&mrsKd;jrifUndrf;ESifUawGYqkHjcif;
tG e f v d k i f ; 0P

,ciftywfrStquf

tJvkd BuKHovkdvkyfwJh[mudk tpkd;&owif;pmBuD;awGu tm;


usNyD;awmh olwu
Ydk ygBuKHovkd vku
d v
f yk w
f mudo
k mG ;awGU&w,f/ uRefawmf
ajymcsifwmu owif;pmjzpfNyD;awmh a&SUrSm&ufpGJrygbl;/ aemuf tpkd;&
owif;pmudMk unfah wmhvnf; Date Line rygwmudo
k mG ;awGUw,f/ b,faeY
b,f&uf b,fNrKdUqkdwm ygudkyg&r,f/ aemufwpfcgykHpm Caption rygbl;/
wpfcgwpf&rH mS tpd;k &owif;pmawGrmS awmif Caption rygwJyh aHk wGuakd wmif
oGm;awGU&w,f/ aemufwpfcg owif;awGrSm wcsKdUu ajym[efeJY a&;
w,f/ wcsKdUu a&;[efeaYJ &;w,f/ tpd;k &owif;pmawGrmS awmif awGUae
&w,f/ owif;pmu pum;ajyeJYyJa&;&rSm/ wnfNidrfchHnm;pGmyJa&;&rSm/
pum;ajymeJaY &;wmudak wmh uRefawmfu oabmrusbl;/ tck vkyaf eMu
wJh yk*vdowif;pmawGrSm wwfEkdifoavmuf pum;ajyeJYa&;aewmawGU
&w,f/ pum;ajymrygbl;/ 'D[mtwGuaf wmh olwu
Ydk kd uRefawmf csD;usL;
ygw,f/ tapmykid ;f wke;f u uReaf wmfajymzl;w,f/ wefz;dk enf; *sme,fav;
awGjzpfaew,fv/Ydk wcsKdUu tJ'pD um;udpk w
d q
f ;dk w,f/ uRefawmf olwu
Ydk kd
epfemapvkdwJhpum;taeeJY ajymwm r[kwfbl;/ wu,fudkajymwm/
(400)usyfeYJ a&mif;wJh *sme,fukd pmrsufEmS avQmhNyD; (200)usyfeaYJ &mif;wJh
*sme,fyo
J mG ;jzpfaew,f/ 'godyt
f "dym ,fr&Sb
d ;l / pmrsufEmS awGu acsmif
aew,f/ owif;pmBuD;u BuD;aew,f/ pmrsufEmS acsmifaew,f/ pmrsuf
ESmacsmifaew,fqkd&if ykHudkBuD;vkdufuGmqkdNyD; wcsKdUvkyfMuw,f/ 'gu
tvG,v
f yk w
f ehJ nf;yg/ q&m pmrsufEmS r&Sad wmhb;l / usyfaew,f/ usyfae
&if ykHao;vkdufuGmqkdNyD; t,f'DwmawG tifrwef tvG,fvkyfwJhenf;/
tJvkdvlawGudk uRefawmf ae&mwkdif;rSm oGm;awGUw,f/ ykHBuD;awGu
wtm;BuD; BuD;xm;vku
d w
f m/ ykaH wGukd ao;ao;av;oGm;xnfv
h u
dk w
f m/
Balance u tukev
f ;Hk atmufaew,f/ owif;pmu Format ysufaew,f/
owif;pmawGudk trSeftwkdif;ajym&&if pdwfwkdif;awmhrusao;bl;/ 'g
ayr,fh vkyfaewJholawG tcuftcJawG trsm;BuD;Mum;xJuae vkyfae
&wmudk uRefawmfu,
dk cf sif;pmw,f/ qkyd gawmh ykEH ydS v
f yk if ef;ykid ;f rSm tcuf
tcJ&Sdw,f/ &efukefuaeNyD;awmh rEav;udk emaileJYykdY&w,f/ [kdbuf
uae vufcHNyD;awmh 'gudk[kdbufrSm jyefxkwfNyD;awmh kdufMu&w,f/
tJ'DrSm enf;pepfykdif;rSm error jzpfwmawGudk oGm;awGU&w,f/ [kdbuf
a&mufoGm;wJhtcgusrS Font awGu ajymif;oGm;wmrsKd;/ image u Link
rygoGm;wmrsKd; 'grsKd;awG oGm;awGU&w,fvkdYod&w,f/ aemufwpfcku
ykHESdyfpufawGu tcsdefrDkdufray;Ekdifbl;qkdwmvnf; Mum;ae&w,f/ &ef
ukefuykdYvkdufwJh[mawGudk pufwifEkdifatmif em&Dykdif;twGif; vkyf&wm

ukd;/ (1)em&DtwGif;vnfEkdifatmifvkyf&w,f/ 'gayr,fh Running Connection rSm rEav;pufawGu raumif;ao;bl;/ qka


d wmh reufr;dk vif;wJh
(4)em&D(5)em&D(6)em&DrSm owif;pmurxGufygbl;/ wcsKdUvnf; reuf(8)
em&DrS xGufw,f/ wcsKdUvnf; aeYcif;(2)em&DrSxGufw,fqkdwmudk uRef
awmfwMYdk um;ae&ygw,f/ rEav;ujzefcY sda&;orm;awGeYJ tquftoG,f
&Sdawmh olwkdYajymqkdoHudk uRefawmfwkdYMum;&ygw,f/ wcsKdUuvnf;&ef
ukeu
f aeku
d Nf yD; rEav;udyk w
Ydk ,fvYdk uRefawmfwMYdk um;&ygw,f/ owif;
pmtoufu wpfreufy&J w
dS m/ 'DaeYxu
G w
f o
hJ wif;pmu aeYvnfrzS wf&
r,fqdk b,fou
l rSpw
d rf 0ifpm;awmhb;l / owif;pmu reuf(9)em&Dausmf
oGm;&if b,fou
l rSpw
d rf 0ifpm;awmhb;l / owif;pma&mif;csdeu
f wu,f
qkd&if (4)em&D(5)em&DavmufyJ a&mif;csdef&Sdwm/ e,fawGudk owif;pm
a&mufcsdef aemufusoGm;&if a&mif;tm;raumif;Ekdifbl;/
aemufowif;pmwku
d af wGrmS vnf; ok;H aewJh enf;ynmawGu
awmfawmfav;udkaemufus usef&pfcJhNyD/ uRefawmfwkdYawG okH;aewmu
Photoshop eJY PageMaker / *sme,fawGrSmu owif;udk vufa&;eJYa&;
Ydk o
hJ &l w
dS ,f/ pojzif/h enf;rsKd;
wJo
h &l w
dS ,f/ pmpDay;wJo
h &l w
dS ,f/ mail eJyY w
pkeH YJ owif;awGuykd aYdk eMuwmuk;d / uGeyf sLwmeJY pmpDwo
hJ u
l aZmf*sDepYJ v
D m
w,f/ uRefawmfwkdYokH;aewmu wjcm; Font / tJ'D Font udk jyefcsdef;wJh
tcgrSm jyemoGm;&Sdwwfw,f/ aemuf mail eJYykdYvkdufwJhowif;awGu
'DrSmokH;wJh Font awGeJYrwlwJhtcgrSm csdef;vkduf&if error awG oGm;awGU
&w,f/
aemufwpfcu
k uRefawmfwo
Ydk ;Hk aewJh Software u PageMaker
eJY Photoshop udkwGJokH;w,f/ 'gayr,fh wu,fwrf;owif;pmu in
design vkyfrSomykdNyD;tqifajyw,f/ uRefawmfwkdYqDrSm tm;enf;aewm
u in design vkyfEkdifwJh 'DZkdifemawGr&Sdao;bl;/ jrefrmjynfrSmuawmh
in design udk vGefcJhwJh (7)ESpfavmufuwnf;uokH;aeygNyD/ 'gayr,fh
tckcsdefxdawmh wGifwGifus,fus,f rokH;EkdifMuao;bl;/ uRefawmfhwkduf
rSmvnf; in design udkrokH;Ekdifbl;/ bmjzpfvkdYvJqkdawmh uRefawmfh
Operator awGu in design udk used to rjzpfbl;/ tavhtusifhr&Sdbl;/
olwkdYudk jyefoifjyef&ifvnf; uRefawmfwkdYbufu tcsdefray;Ekdifbl;/
vkyfaeus Photoshop eJY PageMaker eJYyJvkyfMuw,f/ tckvkd us,fus,f
jyefYjyefYvkyfvmwJhtcgusawmh in design u Systematic ykdjzpfw,f/
wpfurmvkH;rSmvJ owif;pmudk in design eJYyJvkyfMuw,f/ in design
udkyJ okH;aeMuygNyD/ vufawGUajym&r,fqkd&if enf;ynmykdif;rSmtm; enf;
aewmudo
k mG ;awGU&w,f/ twwfynmykid ;f rSm tm;enf;ovk?d enf;ynm
ykdif;rSmvnf; tm;enf;wm oGm;awGU&w,f/ owif;pmxkwfa0cGifhay;
vkdufvkdYom tm;vkH;utqifoifhjzpfraeMubl;vkdY ajymcsifygw,f/ tm;
vk;H &JUtdyrf ufuawmhreS yf gw,f/ uRefawmfwu
Ydk ,
dk w
f idk v
f nf; tifrwefukd
pdwful;,OfcJhwJh udpyg/
'gayr,fh wu,fvkyfaewJholawGudkMunfhvkdufjyefawmhvnf;
olwaYdk wG uk,
d pf u
D ,
dk pf t
D cuf tcJawGUae&wmudjk rifae&w,f/ Mum;ae
&w,f/ bmjzpfvv
Ydk nf;qkad wmh olwaYdk wGu vufawGUrBuKH cJzh ;l bl;av/
*sme,fvyk w
f mu wpfywfwpfBudr/f owif;pmuaeYwidk ;f vkyaf eMu&wm/
aeYwkdif;xGufae&w,f/ Time frame u enf;enf;usOf;oGm;w,f/ (7)
&ufwpfcgeJY aeYwkdif;u rwlbl;/ vkyf&wmuvnf; tcsdefudkvkNyD;vkyf&
w,f/ n(9)em&D(10)em&D azmifydwfw,fqkd&if n(1)em&DrSm pufay:
wifEkdifatmif vkyf&wmukd;/ tJovkdvkyfaewJhtcsdefrSmwif &efukefrSm
vnf;vkyfae? aejynfawmfukdvnf;ykdY? rEav;udkvnf;ykdY&w,f/
aemufwpfcsufu owif;uwu,fawmh rvGwfvyfao;yg
bl;/ owif;awGuRefawmfwkdY &wJhtcsdefrSmoGm;ar;awmh b,folurS

twnfjyKcsufray;bl;/ [kdvlYajymyg/ 'DvlYajymygqkdNyD; ajymaeMuw,f/


uRefawmfwkdYtvkyfuvnf;tcsdefvkNyD;vkyfae&w,f/ Confirmation u
awmfawmfeJY vkyfvkdYr&bl;/ Confirm rjzpfbl;/ a&;vkdufjyef&ifvnf;
w&m;pGJcH&r,f/ tJawmh tifrwefBuD;rm;wJh owif;rsKd;BuD;awG? owif;
xl;awGusawmh awmfkHwefkHra&;&Jbl;/ Confirmation vkyfvkdYr&bl;/
t&yfxJ rSmjzpfaew,f? facebook ay:rSmjzpfaewJh[mudk uRefawmfwkdY
a&;vkdYr&bl;/ facebook ay:rSm jzpfaewJhowif;udk uRefawmfwkdYu 'D
twkdif;aumufxnfhvkdufvkdYr&bl;/ Confirmation vkyf&w,f/ Balance
vkyf&w,f/ ESpfzufpvkH;&JU toHudk&,l&r,fqkdwJh rl &Sdwmukd;/ owif;
wpfckck&NyDqkdwkdif; uRefawmfwkdYu a&;vkdYr&bl;/ r&wJhtcgusawmh
wpfzufudk xyfar;&w,f/ tJ'D[m tcsdeft&rf;ay;&w,f/ txl;ojzifh
tqkd;qkH;uawmh tpdk;&XmeawGeJY oufqkdifwJhudpawGaygh/ tpdk;&Xme
awGu owif;wpfckudktwnfjyKay;zkdY tifrwef0efav;ygw,f/ 'D[m
awGu tckcsdex
f d b,fou
l rSwm0efr,lay;&JMubl;/ rD',
D mudk aMumuf
wJh tpkd;&ykdif;rSmwm0efxrf;aqmifaewJholawGu trsm;BuD;/ tJ'D[m
wpfckomajymif;vJoGm;r,fqkd&ifawmh olwkdYvkyf&ukdif&wmawmfawmf
av;tqifajyoGm;r,f/ owif;orm;awGtaeeJY vky&f ukid &f wm ykv
d ,
G f
ygvdrfhr,f/ tckuawmh omrefowif;awGygyJ/ [kdwpfaeYu a&Twd*kH
bk&m;eJYywfoufwJh owif;wpfyk'f owif;pmwpfapmifrSm (jynfaxmifpk
aeYpOfrmS )azmfjywmudak wGUvku
d yf gw,f/ uRefawmfajymwJt
h wkid ;f xnfah &;
vkdY&ygw,f/ 'gu owif;r[kwfbl;/ *sme,frSm azmfjywJh[mrsKd;yg/
Oyrm Music concert taMumif;a&;w,f/ Music concert ukd
wcsKdU*sme,fawGursufEmS zk;H owif;tjzpfwifa&;Muw,f/ rku
d u
f ,fvef;
Music concert yGu
J /kd rsufEmS zk;H owif;qkw
d m b,fvo
dk wif;rsKd;udk rsufEmS zk;H
wifoifhovJqkdwJh owif;tqifhawGudk owfrSwfxm;wmawG&Sdw,f/
'gayr,fh wifp&mr&SdwJh tcgusawmh rkdufu,fvef;ukd rsufESmzkH;rSm

rsuEf mS zk;H owif;qkw


d m b,fvo
dk wif;
rsK;d udk rsuEf mS zk;H wifoifo
U vJqw
dk UJ owif;
tqifUawGudk owfrSwfxm;wmawG&Sdw,f/
'gayr,fU wifp&mr&SdwJUtcgusawmU rkduf
u,fvef;ukd rsufESmzkH;rSm aumufwifvkduf
&wJU[mrsKd; &SdwmaygUaemf/
aumufwifvkduf&wJh[mrsKd; &Sdwmayghaemf/ wu,fwrf;usawmh EkdifiH
awmfudkukd,fpm;jyKwJhowif;? EkdifiHvkH;eJYqkdifwJhowif;rsKd;yJ jzpfoifhw,f
av/ omrefudp&yfwpfckudk rsufESmzkH;rSmrwif&ygbl;/ vlokH;av;axmif
avmufvmMunfw
h yhJ u
JG sawmh rsufEmS zk;H rSmazmfjyw,f/ owif;rSr&Sb
d u
J ;dk /
tJ'grsKd;awG uRefawmfwkdYrSm oGm;awGU&w,f/ wu,fwrf;ajym&&if
owif;pm xkwfa0cGifhawmhay;xm;ygw,f/ owif;pmorm;vkyf&wJhcGifh
uawmhusOf;ygw,f/ usOf;wJhtcgusawmh pmzwfolawGuMunfhvkdufNyD;
awmh tm;rvkdtm;r&jzpfw,f/ uRefawmfvnf; tm;rvkd tm;r&jzpfwJh
xJrSmygygw,f/ tJawmh ukdrsKd;jrifhndrf; cifAsm;vkyf&ifaum ar;&if
tGefvkdif;0P
tJvkdyJjzpfrSmygyJ/ &,fvsuf/

arZGef\zcifudk w&m;cHjyoufaotjzpfppfaq;

&efukef ar(2)
MRTV-4 wGifdkuful;rnfh Flower & Butterfly (yef;ESifhvdyfjym)
Zmwfum;wGiyf g0if&ef okyaf qmiftjzpfa&G;cs,fcx
H m;&NyD;rS w&m;pGq
J ckd H
&aom okyaf qmifopfarZGeu
f kd arv(2)&ufaeYu &efuek f taemufyikd ;f
cdkifw&m;Hk;wGif xyfrHHk;xkwfppfaq;cJhonf/
tqdkyg Hk;xkwf&mwGif arZGef\zcifjzpfol OD;odef;[efu w&m;cHjy

oufaotjzpfoufaoxGufqdkcJhonf/ arZGefudk(2012)ckESpf? pufwif


bm(10)&ufaeYwiG f &efuek ?f urm&GwNf rKd Ue,f? trSw(f 10&yfuu
G f A[dv
k rf;
ay:&Sd if;\aetdrf twlaeol rEkEv
k iG (f tdrt
f ul)\ aoqH;k aeaomkyf
tavmif;tm;awGU&SdcJh&ojzifh &Jtkyfatmifarmfu w&m;vdkjyKvkyf yk'fr
(304)(u)yk'fr-(342)? yk'fr(323)wkdYjzifh w&m;pGJqdkxm;jcif;jzpfaMumif;
od&onf/

arZGef\zcifjzpfol OD;odef;[efu oufaoxGufqdk&mwGifaoqHk;


olEkEkvGifonf arZGefESifh nDruJhodkYaexdkifoljzpfaMumif;? ,if;rwdkifrD
pufwifbm(8)&ufaeYu olr\wuodkvfwuf&efudpESifh if;wdkYaexdkif
&m ykodrfodkYa&mufaeaMumif;? EkEkvGifrygaMumif;? xkdYaemufpufwifbm
(10)&ufaeYwiG af rZGef &efuek o
f jYkd yefa&muf&cdS sdew
f iG f EkEv
k iG o
f nf tdycf ef;
xJwGifvJaeonf[k arZGefrSzkef;jzifhqufoG,fajymMum;jcif;udk od&
aMumif;? if;rS EkEkvGiftm; aq;Hk? aq;cef;? odkYydkY&efajymMum;cJhaMumif;?
if;onfvnf; aemufwpfaeYwGif &efukefodkYvdkufvmEkEkvGif aoqHk;NyD
qdkonf udkod&aMumif;ponfjzifh oufaoxGufqdkcJhonf/
EkEv
k iG af oqH;k NyD;aemuf arZGeEf iS hf ol\rdbrsm;u EkEv
k iG \
f rdbrsm;
pdwfauseyfrI&onftxd ema&;udpt00udk vlrIa&;rjywfaqmif&Guf
ay;cJhaMumif; qufvufxGufqdkcJhonfudk avhvmod&Sd&onf/
arZGefudk tif;pdefaxmif zrf;qD;xdef;odrf;xm;NyD;? arv(14)&uf
aeYwiG x
f yfr
H H;k xkwpf pfaq;rnfjzpfaMumif;od&onf/ tcif;jzpfymG ;csdef
wGif EkEv
k iG f wpfa,mufwnf;omtdrw
f iG &f adS eaMumif;? arZGeu
f if;trI
onf olrESifh vHk;0roufqdkifaMumif;Niif;qdkxm;aMumif;pHkprf;od&onf/
apmzd k ; cG m ;

39

ygy tm*
awGq
Y Hkcef;

vQyfwpfjyufowif;*sme,f ZmwfvdkufausmfBuD; ESpfOD;jzpfMuukefaom OD;ygyESifh OD;tm*wdkY


onf wpfaeYaomtcg olwdkY\ xHk;pHtwkdif; ... a0zefavuefaeMuacsawmhownf; ....
(aemufcHrSm oBuFefjrifuGif;jzpfae&rnf)
OD;ygyb,fhES,fhaevJAs onfESpfoBuFefBuD;
OD;tm*cifAsm;uawmh t&if;r&Sdtzsm;r&Sd vkyfcsvdkufjyefygNyD b,f[mudkb,fe,fh
ae&rSmwkef; udk&ifhoBuFefuNyD;aerifh[mAsm/
OD;ygy[kwyf gNyD oBuFeef yYJ wfoufv&kd w
J yfzUJG uawmhaeYtvdu
k rf cI if;owif;awG xkwjf yef
ay;aewmawGU&wmxl;jcm;rIwpfckr[kwfbl;vm;As /
OD;tm*[kwyf gh 'guawmh xl;jcm;ygonf 'gayr,fah yghAsm/ oBuFerf mS xkwjf yefp&m awGusef
aeao;wmaum udk,fhvlpOf;pm;rd&JUvm;/
OD;ygypOf;pm;rdwmayghAsm . . .'gaMumifhusKyfu ar;csifaewm/
OD;tm*udkif;? qdkprf;ygtkef;awmh
OD;ygyonfvdkavAsm okwfysuf0wfpm;qif,ifrI,Ofaus;rIeJYqef;usifrIawGtwGuf
ta&;,lwmrsdK; owday;wmrsdK;[efYwm;wmrsdK;rawGU&bl;avAsm/
OD;tm*'guawmhAsm udk,fhwm0efudk udk,f,lMu&rSmavAsm owif;rD'D,mawGvlrI
uGef,ufpmrsufESmawGu axmufjyaeMuwmyJr[kwfvm;/
OD;ygy[kwfyghAsm onfae&mrSm owif;rd'D,mawGuawmif? xdef;xdef;odrf;odrf;azmfjy
ay;aewmuxl;jcm;rIvdkYqdk&rSmyJAdsKU
OD;tm*oBuFefNyD;oGm;ayr,fh rNyD;ao;wJholawGurNyD;Muao;wmawmhr[kwfao;bl;
avAsm/
OD;ygy'guvnf; &moDOwkylvGef;vdkYwkd& [dkuf&wmygvkdYqifjcifay;aeMurSmyJ r[kwf
vm;/
OD;tm*'golwkdYqifjcifay;wm/ udpr&Sdbl;ckcsdefu EdkifiHjcm;om;awGvSdrfh0ifvm aeMuav
awmh 'gjrefrmvm;vkYdar;&if b,fhES,fhvkyfMurvJ/
OD;ygytJonfawmhvnf; jrefrmqdw
k mjyzdjYk ywdu
k x
f u
J kd ac:oGm;MuHo
k m&Sad wmhwm ayghAsm
[kwfzl;vm;/
(odkYESifh olwdkYESpfOD;onftwkdiftazmufnDpGmxGufcGmoGm;Muacsawmhownf;)

uRefawmfhb0wGif; touft&G,fESifhrrQ rSwfom;em,loifMum;ae&qJjzpfonf/ jznfhukefqHk;onf


r&Sd? jynfhonf[lvnf;r&Sd? tcsdef&wwforQpmrsm;pGmvSdrfhzwfae&ay&m/ zwfvdkYaumif;onfvnf;&Sd?
zwfvdkY raumif;onfvnf;&Sd? wpfcsdKUpmrsm;rSm vkyfief;obm0t&rvGJra&Smifomzwf&jcif;jzpfNyD;? wpfcsdKU
pmrsm;rSm zwfcsifvGef;rSmzwf&onfhpmrsm;jzpfonf/ q&mBuD;'gdkufwm0if;az\pmrsm;rSm jynfwGif;odkY
jyefvnf tajccsygrS ajymifajymifwif;wif;zwfcGifh&jcif;jzpfonf/ q&mBuD;onf ZmwfnTef;aumif;rsm;zefwD;
ovdk kyf&Sifum;aumif;rsm;vnf;? zefwD;wwfoljzpfonf/ tvm;wlyef;csDum;aumif;rsm; zefwD;wwfoljzpf
ovdk umwGef;aumif;rsm;vnf; zefwD;wwfoljzpfonf/ tvm;wltajym? ta[maumif;oljzpfNyD; pma&;
aumif;olvnf;jzpfonf/
a&Munfa&oefY 0wKwdkrsm;uq&mBuD;0if;az pma&;aumif;rGefrIudk oufaoxlaecJhonf/ tm;rmef
opfpmayrSxkwfa0aom tqdkygpmtkyf\rsufESmzHk;yef;csDvuf&mrSm q&mBuD;0if;azyifjzpfonf/
wynft
h rd 0f wKwpfy'k Ef iS hf q&mBuD;\ 0wKuvTwaf umif;aewmawGU&onf/ 0wKwdrk sm;\acgif;pnf;jzpf
onfha&Munfa&oefYudkzwfMunfh&m0wKwdkwpfyk'f\ynmudkawGU&ay&m 'gaMumifhq&mBuD;jzpfay wmyJ
[kdkaopGm*g&0jyKvdkufrdygawmhonf/

40

wdkif;&if;om;rsm;ESifUb*FgvDrsm;Nidrf;csrf;pGm,SOfwGJaexdkifEdkif&efEdkifiHawmftpdk;&rS rwlnDaomudk;uG,frI bmoma&;


taMumif;rsm;udkem;vnfrI&Sdatmif jyKvkyfay;oifU

&efukef {NyD (29)


&cdkifjynfe,ftwGif; &cdkifwkdif;&if;om;rsm;ESifh b*FgvDrsm;Nidrf;csrf;
pGmtwl,OS w
f aJG exdik Ef ikd &f ef Edik if aH wmftpd;k &taejzifh vlraI &;ESihf bmom
a&;tzGJUrsm;ESifh yl;aygif;um EdkifiHom;rsm;tMum;rwlnDaom udk;uG,frI
bmoma&;taMumif;rsm;udk em;vnfrI&SdatmifjyKvkyfoGm;oifhaMumif;
&cdkifjynfe,f y#dyursm;pHkprf;ppfaq;a&;aumfr&SiftzGJUu tBuHjyKonf/
EkdifiHawmftpdk;&rS &ckdifvlrIa&;ESifh bmoma&;acgif;aqmifrsm;udk
vnf;vlrsdK;a&;rke;f wD;rIrsm; ajymqdak [majymjcif;rjyKapbJ vlom;tcsif;
csif; Nidr;f csrf;pGm twl,OS w
f aJG exkid o
f nfh t,l0g'rsm;udk vufcv
H map&ef
zd&k rfrsm;? a0ghcaf &Smrh sm; rMumcPjyKvkyaf y;oifah Mumif; pHpk rf;ppfaq;a&;
aumfr&Sif\ tBuHjyKcsufrsm;t&od&onf/
&ckid jf ynfe,ftwGi;f y#dyursm;jzpfymG ;cJ&h jcif;onf rauseyfcsufrsm;
tay: tcGifhta&;,l b*FgvDwpfcsdKUu dk[if*smwkdif;&if;om;jzpfa&;
wGufvIyf&Sm;jcif;jzpfouJhodkY &ckdifwdkif;&if;om;acgif;aqmiftcsdKUwkdY onf
vnf; (2010)jynfhESpfwGif EdkifiHa&;ygwDwpfcsdKUeSifh vlrIa&;tzGJUtpnf;
wpfcsdKUudzk UJG pnf;NyD; Edik if aH &;ESi&hf ckikd t
f rsdK;om;a&;vIy&f mS ;rIrsm;jyKvkyf onfh
taejzifh b*FgvDrsm;ESifhywfouf rkef;wD;rIrsm;jzpfatmifvkyfvm jcif;
rsm;jzpfaMumif;? (2010)jynfhESpfwGif wdk;wufjzpfxGef;vmaom EdkifiH

a&;yGifhvif;rI tay:tcGifhaumif;,lNyD;vkyfaqmifvmjcif;jzpf
aMumif; pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siu
f avhvmawGU&Scd o
hJ nf[q
k kd
onf/
&cdik jf ynfe,ftwGi;f &ckid Ef iS hf b*FgvDrsm; Nidr;f csrf;pGmaexdik f
Edkifa&;twGuf tpdk;&ESifhvlrItzGJUtpnfrsm;tm;vHk; pwifvkyf
aqmifoifhonfhtcsufrSm y#dyutwGif;yg0ifaeoltm;vHk;&
oifh&xdkufonfhvlUtcGifhta&;rsm;&&Sdap&ef aqmif&Gufay;jcif;
jzpfaMumif;od&onf/
&cdik w
f ikd ;f &if;om;trsm;pktaejzifh b*FgvDrsm;tm; wdik ;f &if;
om;tjzpfvufrcHEikd af omfvnf; if;wdt
Yk m; Oya't&Edik if o
H m;
jzpfjcif;tm;pdppfxdkufwefolrsm;tm;vHk;udk EdkifiHjcm;om;tjzpf
ay;&efurkd rl uefu
Y u
G v
f Mkd uaMumif;? &ckid jf ynfe,ftwGi;f aexdik f
vsuf&SdMuaom b*FgvDtcsKdU\EdkifiHom;jzpfa&;onf vuf&Sd
tajctaewGif &Si;f vif;rIr&Sad o;aomfvnf; xdo
k rl sm;ESihf quf
qH&mwGif tpdk;&ESifhvlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;taejzifh vlUtcGifh ta&;tm;
rcsdK;azmufrdap&efvdktyfouJhodkY vlrIb0vHkNcHKa&;ESifh vlrIzlvHka&;
vk d t yf c suf r sm;ud k j znf h q nf ; ay;&ef v nf ; vd k t yf r nf jzpf a Mumif ; ?
Edik if o
H m;tjzpftodtrSwjf yKNyD;aom b*FgvDrsm;udv
k nf; Oya't&? &oifh
&xdu
k af omtcGit
hf a&;rsm;udak y;&rnfjzpfygaMumif;? tpd;k &taejzifh xdo
k l
rsm;\ tcGit
hf a&;rsm;udEk ikd if aH wmfvNkH cHKa&;twGuu
f efY owf&efvt
kd yfygu
vnf; Oya't&wduspGmaqmif&GufoifhaMumif; pHkprf;ppfaq;a&;aumf
r&Sifu avhvmawGU&SdcJhonf/
b*FgvDrsm; EdkifiHom;jzpfa&;/ rjzpfa&;udk EdkifiHawmftpdk;&taejzifh
OD;pm;ay;vkyfief;&yftjzpf owfrSwfum pdppfrIrsm;jyKvkyfaqmif&Guf&ef
vkt
d yfaMumif;? Edik if o
H m;tjzpf&&SEd ikd rf o
S mvQif jynfwiG ;f &St
d jcm;Edik if o
H m;
rsm;ESifh twlaygif;pnf;aexdkifEdkifrnfjzpfygaMumif;? b*FgvDrsm;taejzifh
vnf; Edik if o
H m; tcGit
hf a&;&rS jrefrmEdik if t
H wGi;f ajymif;vJjzpfay:aeaom
wdik ;f a&;? jynfa&;rsm;udk ydrk pkd w
d 0f ifpm;rnfjzpfum wdik ;f jynftwGi;f wm0ef
&Sd? wm0efodpGmaexdkifonfholrsm; jzpfvmrnfjzpfygaMumif;? vuf&Sdtajc
taewGif &ckid Ef iS hf b*FgvDvrl sdK;pkrsm;udk oD;jcm;pDcx
JG m;&ef vdt
k yfaMumif;?
od&Yk mwGif vlUtzGUJ tpnf;ESpcf u
k kd tNrJwrf;cGx
J m;&efrrS l rjzpfEikd af Mumif;?

&efukefrSvkdifZmokdhvrf;avQmufqEazmfxkwfcJUolrsm;
yk'fr(18)jzifU pwifw&m;pGJcH&NyD

ESpfzufpvHk;wpfOD;ay:wpfOD;xm;&SdvmcJhaom trsufa'gorsm;avsmhoGm;
onftxdom cGJxm;oifhygaMumif;? umvtwGif;vnf; Oya'csdK;
azmufolrsm;udk Oya'ESifhtnDta&;,laqmif&GufrIrsm; jyKvkyf&rnfjzpf
aMumif; pHkprf;ppfa&;aumfr&Sifu tBuHjyKonf/
bmomwpfcu
k tjcm;bmomwpfct
k m; apmfum;jcif;? ykwcf wfjcif;?
bmoma&; taMumif;jyNyD; EdkifiHa&;ESifh tpGef;a&mufonfh tawG;tac:
rsm; vkyfaqmifjcif;wkdYrS umuG,f&ef? jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif;&Sd
bmoma&;?pdppfa&;udjk yefvnfjyKvkyo
f ifyh gaMumif;/ &cdik jf ynfe,ftwGi;f
&Sdbkef;awmfBuD;ausmif;rsm;? AvDrsm;? c&pf,mefbmoma&;ausmif;rsm;?
[dELbmoma&;bk&m;ausmif;rsm; ponfjzifb
h moma&;ESio
hf ufqikd o
f nfh
taqmuftOD;rsm;? bmoma&;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKolrsm; tm;
vHk;udkjyefvnf pdppf&efMuyfrwfxdef;odrf;&ef vdktyfygaMumif; ponfjzifh
pHkprf;ppfaq;a&;aumfr&SiftzGJU\ tBuHjyKcsufrsm;udkavhvmod&Sd&onf/
&cdik jf ynfe,f y#dyursm;pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Sit
f aejzifh tqdyk g
tpD&ifcHpmudkrwfv(31)&ufaeYu tNyD;owfEdkifcJhNyD; {NyDv(10)&ufaeY
wGif orwBuD;OD;odef;pdefxHodkYwifjyNyD;cJhNyDjzpfaMumif;od&onf/ pHkprf;ppf
aq;a&;aumfr&Siftaejzifh tqdkygtpD&ifcHpmudk {NyDv(29)&ufaeYu
jynfwGif;? jynfyowif;rD'D,mrsm;udk yGifhvif;jrifompGmcsjycJhjcif;jzpf
apmzdk;cGm;
onf/

ocifjroef;\ pdk;ydkif
rsufpdvnfvrf;rSm; a&muf&Sdvmjcif;

wrf; 'DOya'ukdcsKd;azmufw,fvkdY ,l
q&if pvrf;avQmufxGufwJh aeYuyJ
uRefawmfwkdYukd w&m;pGJ&rSm/ tckrS
w&m;pGJw,fqkdwm Oya' xdef;odrf;
a&;r[kwfbJeJY tkyfcsKyfa&;tykdif;u
0ifa&mufpGufzufNyD; w&m;pGJqkdw,f
vkdYjrifw,f}}[k vQyfwpfjyufokdY qkd
onf/
vrf;avQmufqEazmfxw
k o
f rl sm;
onf (2013)ckESpf Zefe0g&Dv(21)
&ufaeY &efukefNrdKUawmfcef;ra&SUrS
pwifcJhMujcif;jzpfNyD; rwfv (22)&uf
aeYu ucsifjynfe,f? vkdifZmNrdKUokdY
a&muf&SdcJhMuonf/ xkdYaemuf &efukef
okdY rwfv(25)&ufaeYu ab;uif;pGm
jyefvnfa&muf&SdcJhMuonf/
apmzk d ; cG m ;

&ef u k e f ? {NyD ( 28)


&efukefrSucsifjynfe,fvkdifZmNrdKUokdYNidrf;csrf;a&;twGufvrf;avQmuf
qEazmfxkwfcJhMuolrsm;tm; &efukefwkdif;a'oBuD;twGif;&Sd NrdKUe,f(5)
NrdKUe,frS&JwyfzGJUrsm;u yk'fr(18)jzifh pwif w&m;pGJqkdNyDjzpfaMumif;od
&onf/
vrf;avQmufqEazmfxw
k af epOftwGi;f &efuek w
f idk ;f a'oBuD;twGi;f
&SdNrdKUe,f(10)NrdKUe,frS w&m;pGJqkdxm;aMumif; owif;rsm;xGufay:cJhaomf
vnf; {NyDv(25)&ufaeYro
S m OD;pGm(5)NrdKUe,frpS wifw&m;pGq
J dk cJjh cif;jzpf
aMumif;od&onf/ vrf;avQmuf&mwGif acgif;aqmiftjzpfaqmif&GufcJhol
ukd&efEkdifxGef;ESifh ukdausmfrif;EkdifwkdYtm; yef;bJwef;? ausmufwHwm;ESifh
Munfjh rifwidk Nf rdKUe,fwrYdk pS wif w&m;pGq
J cdk ahJ Mumif;od&onf/ if;wkEYd pS Of ;D
tygt0if (5)OD;tm; tvHkNrdKUe,fuw&m;pGJqkdxm;NyD; vomNrdKUe,fu
vnf; ukd&efEkdifxGef;ESifhtzGJU[l w&m;pGJqkdxm;aMumif;od&onf/
ukd&efEkdifxGef;u]]tckw&m;pGJwm[m w&m;Oya'pkd;rkd;a&;ukd xdef;
odrf;csifvkdY w&m;pGJwmvkdYawmhr,lqbl;/ bmaMumifhvJqkdawmh wu,f

ocifjroef;\ pd;k ydik 0f wKudNk yHK;pmayrS? 'kw,


d xkwaf 0vmcJh
onf/ yxrtBudrfrSm (1955)ckESpfu xkwfa0cJhjcif;jzpfonf/
'kwd,tBudrfjyef vnfxkwfa0aomtcg ESpfaygif;(58)ESpfyif
Mumjrifch NhJ yD;? pd;k ydik u
f akd rG;zGm;cJo
h l q&mocifjroef;onfyif ouf&dS
xif&mS ;r&Sad wmhonfrmS MumNyD/ pd;k ydik u
f akd rG;zGm;cJo
h nfh ocifjroef;
r&Sad wmhaomfNim;vnf; pd;k ydik o
f nf pmaye,fwiG f 'kw,
d tBudrf
jyefvnf&iS o
f efciG &hf jcif;rSmNyHK;pmay\aus;Zl;jzpfonf/ pmaumif;
ayrGefrsm;udk jyefvnfqef;opfxkwfa0onf[kyJ qdk qdk/ xkwf
a0apzdkY apwem&Sdwmudku av;pm;aus;Zl;wifae&NyD jzpfonf/
NyHK;pmay\aus;Zl;aMumifh 'kwd,tBudrfjyefvnf &SifoefcGifh &&Sd
vmaom pdk;yddkifonf rsufpdvnfvrf;rSm;aernfudkawmh pdk;&drf
ylyef&rnfjzpf&m ocifjroef;\arG;pm;om; pd;k ydik u
f v
kd rf;rSm awGU
vQif tultnDay;Muyg/ apmifha&SmufMuyg ...tum tuG,f
ay;Muyg ... az;rMuyg ...[k tm;udkwBuD; tultnD
awmif;cHvdkuf&ygonf/
pdk;ydkifpmay\ rsufpdvnfvrf;rSm;jcif;rS uif;a0;ygap
ownf;/ pdk;ydkif\ arG;pm;zcifBuD; q&mocifjroef; aumif;&m
ok*wdvm;ygapownf;/

41

pdwfraumif;p&m/ udkjrwfav;\ Nidrf;csrf;a&;onf taygif;vuPm


oDcsif;vdkcsif udkatmifpdk;OD; tBuHay;rIjzifh udkwif0if;vdIifudk quf
oG,f&onf/ ol jyefwD;xm;wm&Sdonfqdk 0rf;om&onf/ aus;Zl;&Sif
usKdufxD;aqmif;q&mawmfbk&m;BuD;rS q&mcspfpH0if;udk "rapwD acgif;
avmif ; ud p E S i f h y wf o uf awG U csif o nf [ k r S m xm;aomf v nf ;
q&mcspfpH0if; c&D;yrf;NyD;zsm;ae rpDpOfay;edkifcJhjyef/ udk,fawGvnf;
ywfpfydkYoufwrf; wdk;wm tcsdefrrD bkef;BuD;ausmif;om;vkyfcGifhrBuHK/
ywf p f y d k Y o uf w rf ; wd k ; wm avQmavQmvsLvsLrjzpf w m tck r S
r[kwfbJav/
30? {NyD 2013 &efukef
YMCA wGif trsKd;om;owif;qkaumifrwD txl;tpnf; aemuf
qHk;tqifhvkyfMu/ xHk;pHtwdkif; vlenf;pkygyJ/ q&mOD;0if;Nidrf; uawmh
vkycf siftek ;f av[k arwmydo
Yk nf/ q&marmif0o
H ydv
Yk u
kd af om AD',
D zdk ikd u
f kd
MunfhjzpfMuonf/ pdwfxJawmh raumif;vS/
naebuf 0efxrf;rsm; vpmxkwfay;/ CEO udkatmifausmfOD;
yOif;cHra&mufjzpf/ vpmxkwf&ufrdkY xHk;pHtwdkif; vlpHkaeonf/ nbuf

(29) {NyD (2013)&efukef


trsdK;om;owif;qktwGuf tpnf;ta0;vkyfMuonf/ pdwfyg0if
pm;pGmwufa&mufMuonfudkawGU&/ aemufqHk;pumwif aqG;aEG;Mujcif;
jzpfonf/ DVB rS udkoef;0if;xG#fvnf; a&mufaewmawGU&onf/
trsdK;om;owif;qk aumfrwD0ifrsm; tjynft
h pHrk wufa&mufEikd Mf uaomf
vnf;ynm&Sifrsm;u yHydk;ulnDtqifajyoGm;cJhonf/ nbuf YMCA
YMCA okYd

rSm q&ma'gufwmommPfukd tultnDawmif;um wa,m udw


k if&ED iS hf
tzGJUu oDcsif;wdkuf? rsKd;rsKd;cdkifwdkYtzGJUu oHcsyfwdkufMuonf/ oBuFef
oHcsyfawGtpm; owif;orm;awGESifh oufqdkifonfh oHcsyfawGESifhom
ajzazsmfapcsif cufcufcJcJvkyf,l&onf/ q&mOD;0if;Nidrf;vnf; tcsdef
jynfh vmulay;awmfawmhonf/ oHcsyfokyfjy tzGJUudk pme,fZif;
orm;tppfrsm;ESifh zefwD;vdkaomfvnf; pdwf0ifpm;olu enf;vSonfrSm
,ciftygwfrS tquf
orD;BuD;uawmhtrSwfw&ypnf;0,f&rSm 'gu
tarh twGuf 'gu tzdk;twGuf 'gu aZ,stwGuf
'gu udkppftwGuf 'guudkvSxGPf;atmiftwGuf 'gu
OD;odef;vGiftwGuf 'guOD;rsdK; twGufqdkNyD; olUcGJwrf;eJY
olUpdwful;eJYolUbwf*sufeJY csdefqNyD;wGuf aewmawGU&
ygw,f/ tJonfhtcg uRefawmfvnf;ai;csifwmawG
udkawmif orD;BuD;tm;emNyD; cyfvSrf;vSrf;uyJ ai;Munfh
aerdygw,f/ awmfMumtazvdkcsifaervm; rodbl;qdkNyD;
orD;pdwfxJrSm xifoGm;&if uRefawmhftwGuf tae&txdkfif&
MuyfrSmrdkY? xHk;pHtwkdif; uRefawmfcsOfjcif;awGNrdKcscsifaerdovdk?
cg;ydkuf EIdufcH&avmufatmif toHk;rusEdkifvGef;wJh udk,fhudkyJ
a'gojzpfrdygw,f/
wu,fawmh uRefawmfcg;ydkufEIdufcH&wmudkyJ uRefawmf
tzdk;eJYtzGm; (q&marmifaqGouf+roufaqG)wkdYu r,HkMunf
Mubl;/ vufaqmif0,fvm&rSmrdkYvkdY cg;ydkufEIdufcH&wmqdkNyD;
owif;vTifhaewmrsm;vm;rodbl;qdkNyD; oHo,t0ifcH&ygao;
w,f/ wpfcsdKUuvnf; vlyg;ykvif;xdwJhaumif rSwfNyDvm;vdkY
BudwNf yD;0rf;omwJo
h v
l nf;&Sw
d ,fvYkd uRefawmf oJo
h MhJ um;&jyefyg
w,f/ wu,fawmh uRefawmfu,
kd w
f idk u
f ayghavsmhwmvnf;yg
w,fvkYdqdk&rSmaygh/ i,fi,fwkef;u &efukef-awmifOuvm
(13) &yfuu
G rf mS BuD;jyif;cJ&h avawmh uRefawmfvnf;oli,fcsif;
cg;ydkufEdIufawGeJY &if;ESD;aeawmhum? olwdkYtxmudk odaeNyD;
om;yg/ olwdkY vkyfwmudkifwmawGawGU&ygrsm;awmh jrifwmeJY
b,focl g; ydu
k Ef u
dI jf zpfw,fqw
kd m cefrY eS ;f wwfaeygNyD/ 'gaMumifh
vnf; cg;ydkufEdIufawGbwfpf um;ay:wufvmNyDqdk&if eD;&m

42

rSwfwdkifrSmuRef awmfqif;aecJhjzpfwmcsOf;ygyJ/
udk,fhudkolwdkY odonfjzpfap rodonfjzpfap?
cg;ydkufEdIufaewmjrif&if ajymrdqdkrd vufwdkY
rd&if udk,fhtaygufusOf;eJYrdrSm aocsmaewm
aMumifhvuf a&SmifcJhjzpfwmcsnf;ygyJ/ onf
Mum;xJ owdwpfcsufvw
G o
f mG ;vdYk tdrt
f wGuf
&SdpkrJhpk0,fvmcJhwJh rkefYawGom cg;ydkufEIdufcHvdkuf&zl;ygao;w,f/
ckEdkifiHjcm;rSm cg;ydkufEdIufcH&wmuawmh awm ruRrf;vdkYyJqdk&rSmyg/ rSwfrSwf
&& befaumufavqdyfrSm trsdK;orD;wpfOD;cg;ydkufEdIufcH&vdkY y'majrvl;jzpfae
wmudk jyefpOf;pm; Munfrh yd gw,f/ orD;BuD;uawmh? tazwpfa,mufwnf;qd&k if
b,fhES,fhvkyfrvJ av,mOfvufrSwf? ywfpfydkYpfygoGm;&if tazbmvkyfrvJqdkNyD;
wpfBudrf;wnf;Budrf;vkdYaeawmhwmygyJ/

a&SUwpfywfqufzufyg&ef

oDcsif;wdu
k ?f oHcsyfwu
kd af &muf&jyef/ a*sarmifarmif? zd;k aom
MumwdkY oDcsif;vmwdkufay; aus;Zl;wif&onf/ xHk;pHtwdkif; q&m
OD;0if;Nidrf;ESifh ESpfa,mufom;ikwfwkwfarhMu&jyefonf/ aeYvnfbuf
Parkroyal pme,fZif;&Sif;vif;yGJudp bm*,ufrS wufrvmMuacs/
1? ar? 2003 &efukef? ara';aeY? tvkyform;aeY
tvkyfqif;ay;Muolrsm;udk aus;Zl;wif&onf/ tefwD0g zkef;quf
ac: qkxl;yefkyf&SifHkjyemod&onf/ b,fhES,fhjzpf&onfrod/
owif;uawmh owif;BuD;jzpfonf/ Munfhaumif;rnfhyGJ[k qdk&rnf/
q&mudkwif&Du [mrdkeDpwl'D,dkrSm oDcif;wdkufrnfqdk oGm;Mu&jyef
onf/ tvuFm0wf&nfHk;rSm oDcsif;wdkufaeMujyef udkudkifZmESifh
udk&JatmifwdkY oDcsif;vmwdkufonfudk ajy;apmifh&jyefonf/ aMomf
ightjzpfu Iwifrefae*smomomyguvm;uG,f/
2? ar? 2013
pmaypdppfa&;rS zkef;quf/ vQyfwpfjyuf*sme,frS *sme,fwpfyk'f
udp xkwfa0olvufrSwfvmxdk;&rnfwJh/ aMomf ...../

,ciftywfrStquf

tJ'Dpym,fe*kd&GmeJY rsufESmcsif;qkdifrSm
&Sw
d &hJ mG yg/ tJ'rD v,f&mG uvnf; tpuwnf;
u ,OfoukdvkdYajym&rSmyg/ uRefawmfwkdY
Zmwf ZmwfckHukda&mufvkdY Zmwfum;ay:u
ypn;f awGcszkYd Zmwfpifay:ukd Munfv
h u
dk af wmh
pmvkH;BuD;awG a&;xm;ygw,f/ tJ'g uawmh
]odef;aZmfrif;aumif;&if aumif;ayghuGm}wJh/
tJovkd Budr;f xm;wmukd awGU&ygw,f/ tJ'D
umvu odef;aZmfrEav; ZmwfyGJqkdwm
rEav;AvmavmurSm xdyfqkH;uZmwfwpf
Zmwfyg/ Zmwfpiftjyiftqif? qkid ;f ? wD;0kid ;f ?
toHcsJUpufutp kHZmwfBuD;awGrSm &Sdoifh&Sd
xku
d w
f hJ twkid ;f jyifqifxm;ovk?d rEav;rSm
(1)ESpf? (2)ESpfuNyD;&if kHZmwfjyefqif;r,fvkdY
&nf&G,fNyD; jyifqifxm;wmyg/ rEav;Avm
Zmwfuw,fqw
dk muvnf; k0H ifcray;&wm
yJ&Sdwmyg/ kHZmwfawGrSm zsmae&m? ukvm;
xkdifae&m0,f&ovkd? rEav;AvmZmwfyGJ
MunfhwJhtcgrSmvnf; yGJMunfhpif0,fNyD;Munfh
Mu&wmyg/ tJ'Dtaetxm;rSm odef;aZmf
rEav;ZmwfyGJuwJh t&yfwkdif;rSmyGJMunfhpif
ukd aps;aumif;aumif;eJYta&mif;&qkH; Zmwf
wpfZmwfyg/ tJovku
d ae&wJh emrnfausmf
ZmwfwpfZmwfjzpfavawmh ZmwfyGJBudKufwJh
trsKd;orD;awGonf;onf;vIyfwm rqef;yg
bl;/ tJ'DawmhZmwfyGJBudKufwJh trsKd;orD;awG
ukdwpfzufowfBudKuf? ESpfOD;ESpfzufBudKuf
aewJh trsKd;om;awGu 'DvkdBudrf;w,fqkdwm
uvnf; rqef;aybl;aygh/ 'DvkdeJYnyGJuwJh
tcsdefrSmawmh yGJcif;xJrSmy&dowfawG[m
BudwfBudwfwkd;aygh/ yGJcif;wpfcif;vkH;jynfhvQH
aeawmhwmaygh/ (9)em&Dxkd;wmeJY Zmwfpu
ygNyD/ yxrqkH;bk&m;uefawmhcef;rSmawmh
at;at;aq;aq;ygyJ/ aemufatmfy&muwJh
tcsd e f r S m awmh atmuf r S m enf ; enf ; ql q l
toHawGMum;ae&ygNyD/ atmfy&muemrnf
ausmf ]ukdBuD;ausmfyvDvGef;w,f} yg/ uvkdY
wpf0ufavmufa&mufwt
hJ csderf mS awmh b,f
vkrd q
S ufuvkrYd &awmh avmufatmifatmuf
rSmqlnHaeygNyD/ tJ'Dhtjyif Zmwfpifay:ukdtxkwfwpfxkwfeJY vSrf;ypf
vkdufygw,f/ rpifxkwf? tJoavmuftajctaerSmqkdawmh Zmwf
qufuvkdYrjzpfawmhygbl;/ uefYvefYumukd csypfvkduf&ygawmhw,f/
Zmwfpifay:rSmvnf; a'goxGufoluxGuf xdef;oluxdef; Zmwfpif
atmufrSmvnf; qlyGufaeawmhwmaygh/ qufMunfhcsifwJholuvnf;
qufuzkdYatmf? remvkdrIpdrfhwJhvluvnf; atmfcsif&mpGwfatmfaygh/
Zmwfpifay:u vlawGuadk wmh xde;f vk&Yd ygw,f/ ZmwfoZl mwfom;qkw
d m
rSm;vnf; Nidrcf aH e? rSev
f nf;Nidrcf aH e&wmyJrv
Ydk m;? t&yfeZYJ mwf y&dowfeYJ
tEkynmorm;qkdwm jyemjzpfvkdYr&bl;av/ 'DawmhyGJcif;vkHNcHKa&;ukd
tultnDawmif;? yGJiSm;ukdtusKd;taMumif;ajymjy yGJcif;ukdxdef;odrf;rS
qufuvkdY&rSmaygh/ tckvkdqkd b,fvkdvkyfqufuvkdY&awmhrSmvJ/ 'DrSm
wif ta&;tom;tzGUJ tEGUJ qkw
d mzwfvaYdk umif;ayr,fh wu,fh vlUb0rSm
b,fvkdrS tHr0ifEkdifbl;qkdwmukd awGU&awmhwmygyJ/ jzpfykHu'Dvkdyg/
ZmwfpiftwGif;uae toHcsJUpufuwpfqifh yGJcif;xJukdajym&wmyg/
ajymr,fhpum;u ]cspfpGmaom yGJMunfhy&dowfrsm;cifAsm? aus;Zl;jyKNyD;
NidrfoufpGmMunfhItm;ay;Muyg&ef av;pm;pGmyefMum;tyfygw,fcifAsm/
'DavmufyJajym&rSmyg/ 'Dpum;ukd uRefawmfwkdYZmwfxJrSmygvmwJh pma&;
q&murkdufukdzkef;ukd,lNyD; 'Dvkdajymygw,f/ olajymykHucspfpGmaom
cspfpGmaom cspfpGmaom cspfpGmaomqkdNyD; 'Dpum;vkH;av;wpfvkH;ukd(10)
Budrfavmufajymaeawmh vkd&if;ukdra&mufEkdifygbl;/ tJ'DvkdjzpfaecsdefrSm
&GmcHO;D Zif;wpfyg;u pdwrf &Snaf wmhbJ a[hcspfpmG aomqkw
d t
hJ aumifawmf
awmhuGm/ rif;pum;ajymwm vkd&if;udkra&mufbl;/ ay;prf;rkdufqkdNyD;
pma&;q&mqDu rkdufukdtwif;,l? Zmwfpifa&SUukdxGufoGm;NyD; 'Dvkdajym
vkdufygw,f/ a[hyGJcif;xJu qlaewJhtaumifawG rif;wkdYNidrfNidrfav;
yGJqufMunfh&ifMunfh rNidrfvkdYuawmh ighvufxJu a[m'D'kwfpmawGU
NyDomrSwfayawmhvkdY Budrf;armif;vkdufygw,f/ 'DtcsdefrSm yGJcif;xJu
qlnHaewJhtoHawGvnf; wdwfoGm;ygawmhw,f/ aemuftJ'DOD;Zif;u
ZmwfpifaemufxJjyef0ifvmNyD;? uRefawmfwkdYpma&;q&mukd tJ'Dvkdajym&
w,furG w
S x
f m;qkNd yD; pma&;q&mqDru
dk af y;NyD; Zmwfpifatmufqif;oGm;
ygawmhw,f/ uRefawmfwkdYvnf; tJ'DawmhrS ikdtm;xuf&,ftm;oefjzpf
NyD;? olq
Y &meJo
Y 'Yl umu xde;f oGm;awmhvnf; [kwaf yom;yJqNdk yD; Zmwfudk
qufuEkdifygawmhw,f/
Zmwfqw
dk mrsKd;uvnf; wpfcgwpfav yGMJ unfyh &dowfurodvu
dk f
ayr,fh ZmwftwGif;xJrSm &,fp&m[mojzpfoGm;wmrsKd;awG jzpfwwf
ovkd? rcHr&yfEkdifjzpfNyD; jyemawGwufMu&wmrsKd;awGvnf; &Sdwwf
jyefygw,f/ tJ'DtcsdeftcgrsKd;rSmZmwfq&m? 'grSr[kwf ZmwfxJu
av;pm;&wJhvlBuD;awGukd wkdifwm? awmwm ajz&Sif;&wwfwmrsKd;awG
vnf; &Sdjyefygao;w,f/

( pmrsufESm 2 rS )

wpfcguaygh odef;aZmfrEav;ZmwfyGJ? ZmwftzGJUxJrSm rif;om;BuD;


tjzpfac:xm;wJh ukd0if;xGef;qkdwm&Sdygw,f/ toufu (40)ausmf
(50)0ef;usifyg/ ZmwfrsKd;k;d r&Syd gbl;/ 0goemt& Zmwfxu
J v
dk u
dk u
f aewm
yg/ Zmwfxu
J rdk a&mufcifuawmh ausmif;q&mtvkyu
f v
dk yk w
f ,f vko
Yd &d
ygw,f/ tom;jzLjzLydefydefyg;yg;eJY cifp&maumif;ygw,f/ rif;om;BuD;
tjzpfac:xm;w,fqadk yr,fh vkt
d yf&ifcidk ;f wJZh mwfyk u
f dk yDjyifatmifujy
wwfygw,f/ olt
Y ouft&G,ef YJ olZY mwfyk t
f qifajyatmif uwwforl Ydk
ZmwfuNyD;wJhae&mwkdif;rSm cspfwJhcifwJhy&dowfrsm;ygw,f/ cufwmuolY
touft&G,feJY olYZmwfkyf [yfrdatmif ae&mcsxm;ay;&ifyDjyifatmif
uwwfaewmukdtm;r&EkdifbJ? i,f&G,folrsm;eJY,SOfNyD; i,f&G,folawG
vkyfwJhtvkyfukdvnf; oluvkyfcsifjyefygao;w,f/ tJ'DrSm jyemp
awmhwmygyJ/ i,f&G,folawG pwdwfId;qkdawmh oluqkdcsifvmw,f/
pDpOfoal wGuvnf; olu
Y pdk wdwf ;dI u@rSm xnfah y;rxm;bl;/ tJ'aD wmh
pDpOfolawGukdtodray;bJ? wD;0kdif;orm;awGeJYBudwfNyD; oDcsif;wpfyk'fudk
wD;vkH;wkdufxm;vkdufw,f/ tqifajyNyDqkdumrS tpDtpOfaMunmolukd
uyfNyD; pwdwfId;tpDtpOfrSm olYemrnfxnfhaMujimzkdYajymygw,f/ tpD
tpOfaMunmolqw
dk muvnf; rif;om;u'Dn? 'DtpDtpOfrmS 'Dval wG
'gvkyq
f Ndk yD; aMunmckid ;f wmrkv
Yd m;? rif;om;urxnfeh q
YJ dk rxnf&h bl;av/
'Dawmh pwdwfId;tpDtpOfrSm olYemrnfygrvmbl;/ wD;0kdif;orm;awGeJY
wD;vkH;uvnf; tHus*Gifuswkdufxm;NyD;om;? olqkdwwfw,fqkdwmukd
vnf; jycsifaewmrkdYvm; nOD;ykdif;uwnf;u wD;0kdif;orm;awGukd 'Dn
olocD sif;qkrd ,fqNdk yD; vufbuf&nfawG bmawGwu
dk x
f m;NyD;? oltcsuf
jywmeJYwD;vkH;pwD;? oDcsif;qkdr,fvkdY wkdifyifukdufxm;ayr,fh pwdwfId;
tpDtpOfrmS oleY mrnfygrvmawmh rqkv
d u
dk &f bl;aygh/ 'gayr,fo
h u
l tm;
ravQmhb;l ? jyZmwfxrJ mS tqifajy&ifqrdk ,fqNdk yD; tm;cJxm;vku
d w
f ,f/
Zmwf0ifcef;rSm ygyg? rygyg jzpfatmifqkdr,fqkdNyD; Budrf;xm;vkdufw,f/
wD;0kdif;orm;awGukdvnf; oltcsufjywmeYJ tawmpwD;qkdNyD; tcsdef;
tcsufvkyfxm;vkdufw,f/ Zmwf0ifcef;wpfcef;ukd a&mufygNyD/ uGJaewJh
NrdKUu oli,fcsif;tdrfukda&mufNyD; oli,fcsif;eJYjyefawGUwJhtcef;? xkH;pH
twkdif; i,foli,fcsif;? tcsif;csif;awG a&S;jzpfa[mif;atmufarhzG,f
awGajym? &GmrSmwkef;u aeMuxkdifMu? ajymMuqkdMu? upm;MuwmawG
pNrHKUjyefNyD;wmeJY tuGuf0ifNyDqkdNyD; wD;0kdif;orm;awGukd rsufESm&dyf
rsufESmuJeJY tcsufjyvkdufygw,f/ tJ'DtcsdefrSm wD;0kdif;uvnf;wD;vkH;
pwD;aeygNyD/
oleYJ yk q
f idk u
f swNhJ rKd Uuoli,fcsi;f qkw
d muukad usm[
f ;dk qkw
d v
hJ &l iT af wmf
BuD;wpfa,mufyg/ oluawmhZmwfpifay:rSmwif vl&Tifawmfvkyfpm;wm
r[kwfygbl;/ tjyifrSmvnf; ajymifajymifaemufaemufeJY aysmfaysmfae
wwfwJhvlwpfa,muf/
aSYwpfywfqufzwfyg&ef

aw;pD;&D;"mwfjym;pzGio
hf nfEiS hf y|rOD;pGmMunfh eI m;qif&rnfh aw;
oDcsif;uawmh vlomrmefwYkd rBuHawG;awmrrSe;f qEdik af om jrwfpmG bk&m;
\ bke;f awmf? uHawmf? mPfawmf? wefc;kd awmfteEwu
kd kd &nfneT ;f oH;k
zGUJ aom ygVdpum;awmf tpdaE,s[laomtrnfjzifh oDusL;aom Ak'0 Eem
aw;oDcsif;jzpfygonf/ xdkoDcsif;taMumif; tenf;i,fa&;ygrnf/
uReaf wmht
f az q&mBuD;oef;<u,f\ a,mufzNrKd UawmfO;D ode;f atmifZmwf
tzGJUBuD;vQrf;vQrf;awmuf atmifjrifaecsdefrSmyg/ Zmwfy|rn OD;pGm
bk&m;uefawmhcef;udk qDrD;cGuf,drf;jzifh tuoufoufylaZmfjcif;udk
uRefawmhtazurBudKufvdkY cifAsm;bk&m;&Sdcdk;u raumif;ygbl;vdkYajym
w,f/ raumif;&if rif;oDcsif;wpfy'k af &;ayghvYkd NrdKUawmfO;D ode;f atmifu
ajymvdYk uRefawmhtazq&mBuD;OD;oef;<u,frS NrdKUawmftzGUJ BuD;twGuf
a&;om;cJhaom Ak'ylZed,aw;wpfyk'fyg/ rEav;odef;aZmfESpfNcdKufpGm
jyefvnfazmfusL;ylaZmfrI jyKxm;ygonf/
ESv;kH om;udk vTeyJ wdu
k f NyHK;jyvdu
k v
f Ykd wd,
Yk Ofaus;rI oGeo
f ifoaemf
trke;f rygwJh tdrt
f opfuav;rsm; vlom;twGuaf qmufMuygaysmfaysmf
cspforl sm;&JU vufcyk o
f yH aJG wmfwhJ uRefawmhtudu
k AsmESihf 0wKwdq
k &m
armif&efydkifuaw;uAsmzGJUcJhygw,f/ armif&efydkifudk,fwdkifuRefawmhudk
ajymzl;w,f/ awmfv
kH u
l q
kd &mvdrYk ac:bl;wJh cifAsm;tazudak wmh uRef
awmfoyd af v;pm;vdYk q&mOD;oef;<u,fvaYkd c:cJw
h hJ rEav;u *Dwq&m
BuD; OD;oef;<u,frS oHpOfozD UJG ay;cJMh uvdYk rEav;ode;f aZmfaw;pD;&D;tjzpf
pHyg,fO;D aw;oHoiG ;f rS xkwv
f yk jf zefcY sdz;l wJh cspforl sm;&JU vufcyk o
f yH aJG wmf
Zmwfobifaw;oDcsif;udk wifjyyHw
k pfrsdK;eJY rEav;ode;f aZmfjyefvnfoD
qdkrSwfwrf;wifEdkifcJhygw,f/
armif&efykdifaw;uAsma&;NyD; q&mBuD;OD;oef;<u,foHpOfoDay;wJh
aemuf oDcsif;av;u(ESv;kH om;ae&mav;rsm;rsm; cwf&w,f? aomu
jymylav;vGifhajy;wm&,f ,yfawmifav;aus;Zl;w&m;rsm; ...w,f
oDcsif;,yfawmifav;cwfay;aew,f)qdkwJh pmom;rsm;yg0ifygw,f/
onfoDcsif;av;u rEav;odef;aZmftwGuf acwfay:jyZmwfwpfyk'f
armif&efyikd pf ifwif&mrSm yg0ifcw
hJ hJ jyZmwfZmwf0ifocD sif;av;yg/ q&m
BuD;OD; oef<u,f&Juxl;jcm;vSywJh *DwoHpOfrsm;eJY rEav;odef;aZmf
oDqdkcJhygw,f/
a&upm;&if; oDqw
kd ;D rIwu
f jyMuwJh obiftrIUudk twmoBuFef
a&obify[
JG k ac:qdw
k ,fvYkd uRefawmfxifjrifygw,f/ a&yGo
J bifqifEJG
MurJh rEav;NrdKUu e*g;r,fa&obiftzGUJ BuD;rSm q&mBuD;OD;oef;<u,f
cHpm;oDuHk;pyfqdkcJhwJh tdyfrufapwrmefoDcsif;[m rEav;odef;aZmf&JU
toHta&mifeYJ vdu
k zf ufygw,f/ uRefawmhtazvGecf sdeaf &mufrS uRef
awmfu rEav;ode;f aZmfukd qifu
h rf;cJyh gw,f/ olZmwfcekH YJ olU,dr;f tzGUJ
eJY wifqufczhJ ;l NyD;,ckwifqufryI pkH w
H pfrsdK;eJY Munfh cI pH m;Edik Mf uygvdrrhf ,f/
opf&Gufaorsm;ay:u &ufpufaom*DwqdkwJh uAsmpD;&D;? uAsm
pmtkyif ,fukd armifoed ;f aZmfeu
YJ Refawmf cyf&,
G &f ,
G u
f wnf;u awGU&Sd
zwfI cJhzl;ygw,f/ uAsmq&m armifacsme,fESifh ESpfrsm;pGmuyif
oduRrf;&if;ES;D cJMh u ygw,f/ uufqufwpfv;kH ESihf aumfyo
D cD sif;a&;aewJh
armifacsmEG,u
f kd uRefawmf(3?4)Budrjf rifb;l BuHKzl;cJyh gw,f/ aumfyo
D cD sif;
a&;q&mxufarmf'efuAsm q&mtjzpfpmayeJY uAsmavmurSm xif&mS ;
cJw
h hJ uReaf wmhf aemifawmfarmifacsmEG,&f UJ (um,uHarwm? 0pDuaH rwm?
raemuHarwm? arwmawGneT ;f jyK oaAowm ta0&m a[mEK vlwifkd ;f
vlwidk ;f ESv;kH om;wdik ;f rSm yJw
h ifusef&pfarwma0a0aZmf) qdw
k hJ pmuAsm
udk uRefawmfw
D oHpOfjyKNyD; rEav;ode;f aZmfoq
D rkd eI YJ wifqufru
I kd cHpm;
MunfhMuyg/
vGecf ahJ om(15)ESpcf efu
Y tdak tppf pwl',
D rkd mS uRefawmh&UJ jrifq&m
Mum;q&m? qdik ;f q&mBuD;? &efuek pf ed Bf udKifO;D aqmifO;D pD;rIjyKNyD; aemufxyf
Mum;q&mwpfOD;jzpfol uRefawmh*DwaemifawmfBuD; tu,f'rDw&rf;
yuf0if;OD;ESifh uRefawmfhq&m&,f tudk&,f?uRefawmf&,f az:jycJhwJh
aw;oDcsif;pktwGufaygif;pyfndEdIif;ul;,SufcHpm;wD;cwfcJhMuygw,f/
uRefawmfav;pm;cJhaom uRefawmfcspfcifcJhaom uRefawmfta&;
xm;cJ&h aom aw;a&;q&mZmwfrif;om;BuD;rsm; aw;a&;*Dwq&mBuD;rsm;
aw;uAsma&;oDcahJ om aemifawmfBuD;rsm; wl&,
d mynm&Sirf sm;? ,ckZmwf
obifaw;pD;&D;xGu&f cdS sderf mS wpfO;D wpfa,mufrQr&SMd uawmhyg/ q&mBuD;
rsm;? aemifawmfBuD;rsm;udk,fpm;uRefawmhudk *kPfjyKcGifhjyKawmfrlMuyg/
*DwrSL; oef;0if;<u,f(27-4-2013)
( 6 : 15 ) (PM)

ESpfbufpvHk;
twzHk;u
pqH;k r&Sd uef;wwf\ .../
rSL;tdrfZif

47

,ciftywfrt
S quf

,ciftywfrStquf

'DMum;xJyef;csDjyyGJwpfyGJudk0ifygvdkufwm rxifrSwfyJ? jyyGJ&JUwm0ef


udpr eS o
f rQ usKyfacgif;ay:wnfw
h nfu
h saeawmh tJ'jD yyGt
J wGu?f uwfw
avmuf 'DZikd ;f vkyw
f m? yHEk ydS pf uftyfwm? jycef;rSm csdwzf AYkd ED ikd ;f 'DZikd ;f vkyf
wm? ADEdkif;'DZdkif;tyfwmutp usKyfvkyfay;ae&ao;w,f/ tJ'DjyyGJrSm
jyzdYk yef;csDum;(10)um;jyr,fv&Ykd nf&,
G x
f m;wmuvnf; rNyD;ao;? 'DyJG
rSmu&Sw
d u
hJ m;xd;k jyvdu
Yk vnf;rjzpfao;? jyyGeJ mrnfu-yef;csDq&m-yef;csD
jyyGJwJh? b,fyGJrSrjy&ao;wJhum;topfudkyJwif&r,fwJh/ tJ'DyGJrSmawmh
uRefawmfu ygpw,fyJjyr,fvdkY pdwful;xm;wmyg/ 'gaMumifhygpw,f
um;awGyaJ &;aevdu
k yf gw,f/ bmyJjzpfjzpfjyyGaJ wGrmS uRefawmftrsm;qH;k
jywmu a&aq;um;awGyg/ tckawmh xl;xl;jcm;jcm;jzpfatmifygpw,f
awGyJ jyzdpYk w
d u
f ;l vdu
k yf gw,f/ 'Davmuftvkyaf wGyI af ewJMh um;u c&D;
oGmzdt
Yk wGujf yifjyifqifqif BudKwifvyk rf xm;Edik yf gbl;/ tJ'jD yyGzJ iG yhf &JG ufrmS
uRefawmf&adS erSm r[kwyf gbl;/ yef;csDum;csdww
f &hJ ufrmS yJ uRefawmfc&D;
pxGufygNyD/ 'Dawmhvnf; uRefawmfc&D;rxGufcifuwnf;ujyyGJudp?
uRef a wmf a y;&r,f h y ef ; csD u m;ud p a wG u d k tjywf j zwf x m;cJ h y gw,f /
jyyGzJ w
d pf mawGu jyyGrJ wdik cf ifwpfywfavmufBudKNyD;xm;ovd?k ADEikd ;f awGukd
vnf; wpfywfavmufBudKNyD;atmifvyk Nf yD; jyyGv
J yk rf ,f?h avmuewfyef;
csDjycef;udk BudKydkYxm;vkdufygw,f/ uRefawmhrSmudk,fudkwdkifr&Sdr,fh yGJrdkY
aemufaMumif;pdwaf t;&atmif uRefawmhyef;csDum;awGukd BudKwify&Ykd if;
jycef;u nDi,fukd ADEikd ;f csdwzf u
Ykd pd ? pdppfa&;H;k wifzu
Ykd pd a wGukd tultnD
awmif;xm;vdkufygw,f/ aemufyef;csDum;csdwf&ifvnf; 0dkif;0ef;ulnDzdkY
wpfqufwnf; tultnDawmif;xm;vkdufygw,f/ tm;vHk;tultnD
awmif;NyD;NyDqu
kd mrSm uRefawmfvnf; jyyGu
J pd u
kd acgif;at;at;xm;cJEh ikd f
ygawmhw,f/

tcef;qufuAsm&Snf

igUpkAl; - 32

'DvdkeJY
'DaeYudk a&SmifbdkY
igpOf;pm;rdw,f
igqHk;jzwfvdkufw,f/

aemufuRefawmfomG ;r,fh c&D;uwpfywfMumrSmqdak wmh uRefawmf


vkyaf ewJh *sme,ftwGuv
f nf; wpfywfpmBudKwifvyk u
f ikd af y;cJ&h ygao;
w,f/ ud,
k rf &Sv
d Ykd ud,
k t
hf cef;qufawGygroGm;bl;/ ud,
k af &;r,fo
h wif;
awGygroGm;bl;qdw
k mrsdK; rjzpfoifb
h ;l r[kwv
f m;/ tJ'aD wmh *sme,fupd
udv
k nf; wpfywfpmBudKwifNyD;atmifvyk /f c&D;xGurf ,fh reufa&mufrS
yJu,
kd ,
f rl ,fyh pn;f awGprkH pHpk pf&awmhwmygyJ/ av,mOfu (2)em&Dxu
G f

rSm (12)em&DuGif;ta&mufoGm;&rSmqdkawmh reuf(10)em&Duwnf;u


tdru
f xGuzf jYkd yifqif&ygawmhw,f/ av,mOfuiG ;f ud(k 10)em&DomG ;r,fqkd
wmudk uRefawmfpD;aeMuuRefawmh&JU nDtpfudkvdkaewJh um;q&mudk
rSmxm;NyD;om;rdo
Yk yd af wmhpw
d rf ylvyS gbl;/ *sme,fwu
kd u
f aetdrjf yefa&muf
awmhreuf(7)em&Dausmfausmf? a&mufwmeJy tdwaf wGxx
J nfph &mypn;f
awGxnfhaemufaomufaeus vuf&nfqdkifudk vuf&nfoGm;aomuf
NyD;wmeJY ypnf;tdwfawGatmufcsxm;NyD;um;apmifhaevdkufygw,f/
jzpfcsifawmh uRefawmfomG ;awmhr,fqu
kd mrSy/J uRefawmfp;D aeusum;u
r&Sd?zkef;vSrf;qufawmh tcsdefrDra&mufEdkifawmhbl;jzpfaew,f/ 'geJY
*dwfrSm&SdwJhum;wpfpif;udkyJac:NyD; q&mOD;ausmfnGefYtdrfudkxGufcJhyg
awmhw,f/ uRefawmfwdkYpk&ufu? q&mOD;ausmfnGefUtdrf? tJ'DurS
av,mOfuGif;udkoGm;MurSm/ 'Dawmh uRefawmfu q&mOD;ausmfnGefY
tdrfudk0ifac:NyD; uRefawmfiSm;vmwJhum;eJYyJ av,mOfuGif;udk qif;
'Dvpkd pD Ofxm;wmqdak wmh um;q&mudk oCFe;f uRef;? jrwf0wf&nfvrf;
udktarmif;cdkif;xm;vdkufygw,f/ uRefawmfpD;wJhum;rxGufcifrSmyJ/
uRefawmfpD;aeusum;u zkef;vSrf;qufygw,f/ olq&mOD;ausmfnGefY
tdrfuapmifhaer,f? um;udk av,mOfuGif;txdriSm;cJheJYwJh/ olvdkuf
yd k Y a y;r,f w J h / awmf a o;&J U um;q&mud k q &mOD ; ausmf n G e f U td r f u d k y J
armif;cdik Nf yD;? aemufqufr,fch &D;ud ak jymrxm; rdao;vd/Yk uRefawmf
q&mOD;ausmfnGefUtdrfudka&mufawmh uRefawmfpD;aeusum;u a&muf
ESifhaeygNyD/ a&mufwmeJY uRefawmfpD;vmwJhum;ay:u ypnf;awGudk
olUum;ay:ajymif;wifvdkufygw,f/ NyD;wmeJYq&mOD;ausmfnGefYyef;csD
a&;wJhae&mudk oGm;NyD;at;at;aq;aq;em;em;aeae q&mOD;ausmf
nGe&Yf UJ a&;NyD;om; yef;csDum;awG? a&;vufpyef;csDum;awGukd t&om
cH & if ; tarmajzaevd k u f y gw,f / cPaeawmh q&mOD ; ausmf n G e f Y ?

48

'gayrJh
r&/
wu,fhb0rSm
/
r& /

(a&SUwpfywfqufzwfyg&ef)

atmifcsdrfh

a&mufvmygw,f/ abmif;bD&SnfeJY tusvufwdktjzLeJY?q&mOD;ausmf


nG e f Y u d k tck v d k t jyif t qif e J Y r jrif b l ; wJ h u Ref a wmf h t zd k Y awmf a wmf
xl;jcm;aeygw,f/ tckvq
kd akd wmhvnf; prwfusom;yJ wpfcgwpfav
tckvdk0wfygvm;vdkY tBuHay;rdw,f/ wpfu,fawmhq&mOD;ausmfnGefY
[m tNrJvdkvdk tustjzLeJYykqdk;eJYom 0wfaeusyg/ wpfjcm;ta&mif
tqifawGe0YJ wfaeusr[kwyf gbl;/ tckvw
kd pfcgwpfav0wfawmhvnf;
Munfhaumif;aewmygyJ/ q&mOD;ausmfnGefUu0wfaeusr[kwfavawmh
dkUwdkY&Srf;wef;jzpfaeav&JU/ oGm;Mur,fqdkawmh raeYu OD;xGef;ausmf
rSmxm;wJhpwJef;udkowd&wmeJY q&m&JUpwJef;udk udkaZmfhtBuHay;csufeJY
aumufwifcv
hJ u
kd yf gw,f/ rMumcifrmS yJypn;f awG jynfjh ynfph pkH w
kH ifNyD;NyDrYkd
av,mOfuiG ;f udx
k u
G cf MhJ uygw,f/ uRefawmfwaYkd v,mOfuiG ;f udk a&muf
awmh (1)em&D0ef;usifjzpfaeygNyD/ uRefawmfwdkYav,mOfuGif;xJudk
a&mufawmh udk0if;atmifol&JU vufHk;BuD; udkZifaomfuqD;BudKae
ygw,f / aemuf q &mOD ; vS w if x G e f ; a&muf E S i f h a eNyD j zpf w J h t aMumif ;
ajym&if; q&mOD;vSwifxGef;wdkYqDavQmufvmcJhMuygw,f/ q&mOD;vS
wifxeG ;f uawmh olUudv
k u
kd yf w
Ykd ahJ jr;awGeYJ aysmfaysmfyg;yg;aygh/ uRefawmf
wdkYa&mufvmNyDqdkawmh q&mOD;vSwifxGef;u vdkufydkYwJholUajr;awGeJY
twl a vqd y f x J r S m "mwf y H k d k u f c sif w ,f q d k w maMumif h uRef a wmh
uifr&mudkyJxkwfNyD; trSwfw&"mwfyHkdkufay;vdkufygw,f/ (1)em&D
ausmfwt
hJ xd uRefawmfwYkd av,mOfuiG ;f xJukd r0if&ao;? ypn;f awG
rtyf&ao;ygbl;/
(a&SUtywfqufzwfyg&ef)

49

48

46

47

You might also like