Molekularna Fizika I Temodinamika

Molekularna fizika i termodinamika
Molekularna fizika prouava strukturu i svojstva supstanci polazei od molekularno - kinetike teorije: supstance su sastavljene od vrlo malih estica (molekula, atoma i jona) koji se nalaze u stalnom haotinom kretanju. Termodinamika prouava uslove transformacije energije u makroskopskim sistemima iz jednog u drugi oblik.

Toplota i temperatura. Specifini toplotni kapacitet (AP149-157) irenje vrstih i tenih tela pri zagrevanju (AP157-162) Gasni zakoni (AP165-169) Jednaina stanja idealnog gasa (AP169-171) Zakoni termodinamike (AP172-174) Adijabatski proces idealnog gasa (AP174-176) Rad gasa pri promeni stanja gasa (AP176-177) Rad kod gasnih izoprocesa (AP177-181) Karnoov kruni proces (AP181-186)

Toplota i temperatura.


Sva tela su sastavljena od estica koja se neprekidno kreu.

Kretanje se naziva toplotno kretanje. estice poseduju toplotnu energiju. Oseaj toplog i hladnog zavisi od kinetike
energije estica tela sa kojim se dolazi u dodir.
Stepen zagrejanosti nekog tela odreuje se temperaturom. Temperatura kao fizika veliina je mera srednje kinetike energije estica i predstavlja osobinu makroskopske materije sastavljene od veeg broja estica. Temperatura je proporcionalna srednjoj kinetikoj energiji estica tela.
Dva tela, toplije i hladnije, u kontaktu:

estice sa veom kinetikom energijom pri sudaru predaju deo
Ek =
mv 2 3 = kT 2 2
energije esticama sa manjom energijom.
k - Bolcmanova konstanta,
To telo koje predaje toplotu kae se da je toplije, a telo koje prima
toplotu kae se da je hladnije. Prelaz traje dok se ne uspostavi termika ravnotea - kinetika energija molekula oba tela je ista.
k = 1.38 10 23 J/K
T - apsolutna temperatura.


Merenje temperature.
Kinetika energija uvek pozitivna veliina:

apsolutna temperatura uvek pozitivna veliina.
mv 2 3 Ek = = kT 2 2
Na apsolutnoj nuli nema toplotnog kretanja. Tri temperaturne skale:

Kelvinova, Celzijusova, Farenhajtova.
Temperatura mrnjenja vode Temperatura kljuanja vode
Merenje temperature pomou ljudskog ula dodira nije pouzdan metod. Koriste se ureaji za merenje temperature tzv. termometri koji koriste zavisnost neke fizike osobine tela od temperature. 100 oC Termometar sa tenou:
tela se ire pri zagrevanju.
Bimetalni termometar:
razliiti metali se razliito ire
T K = t C + 273.15
o o
[ ] [ ]
0 oC
pri zagrevanju.
9 T o F = t o C + 32 5
[ ]
[ ]
led

Merenje temperature.

Toplota i specifini toplotni kapacitet.
Gasni termometar:
najprecizniji i najosetljviji ali ne najpraktiniji mera temperature; obino se koristi za badarenje drugih termometara; pricip rada je zasnovan na osobinama irenja gasova pri zagrevanju
uz odranje stalne zapremine.
Skala h O iva
Pri kontaktu dva tela razliitih temperatura dolazi do razmene toplote do uspostavljanja termike ravnotee. U toplotnom kontaktu dolazi do promena temperatura tela odnosno do promena unutranje energije. Koliina toplote predstavlja onaj deo unutranje energije tela koje ono razmeni u kontaktu sa drugim telom. Toplota je vid energije pa je jedinica za koliinu toplote dul [J].
Fleksibilna cev

Toplota i specifini toplotni kapacitet.

Toplota i toplotni kapacitet.
Dodavanjem ili oduzimanjem toplote telu se menja temperatura a promena zavisi od:
koliine toplote predate telu, mase tela i prirode tela.
Toplotni kapacitet tela predstavlja koliinu toplote potrebnu da se telo zagreje za jedan stepen:
Ck =
dQ = cm dt
Koliina toplote:
Zavisi od:
vrste materijala tela, mase tela, temperature tela.
Q = cm(t 2 t1 ) = cmt

c - specifini toplotni kapacitet ili specifina toplota: brojno je jednak koliini toplote koju treba dovesti jedinici mase nekog tela, da bi se temperatura tela povisila za jedan stepen,

irenje vrstih tela pri zagrevanju.

Poveanjem tempererature veina tela se iri u svim pravcima, odnosno menja se zapremina tela.
linearno, povrinsko, zapreminsko.
Linearno irenje tela:

l0 - duina tapa na temperaturi t0. l - duina tapa na temeperaturi t, l - promena duine tapa, t - promena temperature, - termiki koeficijet linearnog irenja.
l = l 0 t l = l 0 + l 0 t l t l0


Povrinsko irenje tela se razmatra kod tela zanemarljive debljine u dva pravca. Pravougaona ploa ivica a0 i b0 zagrevanjem se iri u pravcu ivica: a = a (1 + t ) b = b (1 + t )
0 0
Slino, za zapreminsko irenje:
V = V0 (1 + t )
koeficijenta.
= 3
- koeficijent zapreminskog irenja, trostruka vrednost linernog
Povrina ploe nakon irenja:
S = a b = a0b0 (1 + t ) 2 = S 0 (1 + 2t + 2 t 2 )
Jednaine za povrinsko i zapreminsko irenje vae za tela bilo kojeg oblika. Promena gustine sa temperaturom:
Koeficijent lineranog irenja je mali pa je:
S = S 0 (1 + t )
linearnog irenja.
= 2
0 1 + t
m V
- koeficijent povrinskog irenja, dvostruko vei od koeficijenta

irenje tenih tela pri zagrevanju.


Gasni zakoni.
Tenosti zauzimaju oblik suda u kome se nalaze. Zapremnsko irenje po zakonu:
Izotermiki proces. Bojl-Mariotov zakon.

Gas mase m i konstantne temperature zatvoren u cilindru sa
pokretnim klipom;
V = V0 (1 + t )
Poetno stanje odreeno pritiskom p0 i zapreminom V0; Sabijanjem ili irenjem gasa (da se ne bi zagrejao) prelazi u novo
Tenosti se nalaze u sudovima koji se pri zagrevanju takoe ire:

vana je razlika koeficijenata zapreminskog irenja
stanje odreeno pritiskom p i zapreminom V;
tenosti i materijala suda:

t>s nivo tenosti u kapilari se penje, t<s nivo tenosti u kapilari se sputa, t=s nivo tenosti u kapilari miruje.
Vt Vs = V0 ( t s ) t
Rober Bojl Irski fiziar i hemiar (1627-1691)
Edme Mariot Francuski fiziar (1620-1684)

Gasni zakoni.

Gasni zakoni.
Izotermiki proces. Bojl-Mariotov zakon.

Pri konstantnoj temperaturi zapremina date koliine gasa obrnuto je
Izobarski proces. Gej-Lisakov zakon.

Promena stanja gasa pri stalnom pritisku naziva se izobarski proces. Proces promene stanja odreene mase idealnog gasa pri stalnom
proporcionalna pritisku. Proizvod pritiska i zapremine odreene koliine gasa pri stalnoj temperaturi je konstantan. p0V0 = pV = const Promena stanja gasa pri stalnoj temperaturi naziva se izotermiki proces. Svakoj temperaturi odgovara odreena hiperbola - izoterma.
pritisku eksperimentalno je ustanovio Gej-Lisak 1802. godine. menja sa temperaturom.
Zapremina odreene mase gasa pri stalnom pritisku linerano se
V = V0 (1 + t )

T2 > T1 2 1 V
V0 - zapremina na 0C, V - zapremina na t C, - termiki koeficijent zapreminskog irenja gasa:
1 K 1 273.15
Gej Lisak Francuski fiziar i hemiar (1778-1850)

Gasni zakoni.

Gasni zakoni.
V
ra ba iz o
p2 p1 p1> p2
Izobarski proces. Gej-Lisakov zakon.

Zavisnost promene zapremine sa
Izohorski proces. arlov zakon.

Promena stanja gasa pri stalnoj zapremini naziva se izohorski proces. Proces promene stanja odreene mase idealnog gasa pri stalnoj
temperaturom odreena je pravim linijama - izobarama.
V t
t greja
zapremini eksperimentalno je ustanovio Gej-Lisak 1802. godine na osnovu nepublikovanih radova arla iz 1780. godine. Pritisak odreene mase gasa pri stalnoj zapremini linerano se menja sa temperaturom.
p = p0 (1 + t )

izvor struje
p0 - pritisak na 0C, p - pritisak na t C, - termiki koeficijent pritiska pri stalnoj zapremini:
Pa
= =
1 K 1 273.15
ak arl Francuski matematiar i naunik (1746-1823)

Gasni zakoni.

Gasni zakoni.
Izohorski proces. arlov zakon.

Zavisnost promene pritiska sa
Gej-Lisakov i arlov zakon u funkciji apsolutne temperature.

1 + t = 1 + t 273.15 + t T = = 273.15 273.15 T0
temperaturom odreena je pravim linijama - izohorama.
ra ho iz o
V2 V1 V1> V2
=
p = p0 (1 + t ) = p0 p p0 = = const T T0 T T0
V = V0 (1 + t ) = V0
t
greja
p t
T T0
V V0 = = const T T0
Pa
Gej-Lisakov zakon:
Za odreenu masu gasa pri stalnom pritisku odnos zapremine i
izvor struje
apsolutne temperature je stalan.
arlov zakon:
Za odreenu masu gasa pri stalnoj zapremini odnos pritiska i
apsolutne temperature je stalan.

Gasni zakoni.

Gasni zakoni.
Avogadrov zakon.
Jednake zapremine gasova na istoj temperaturi i pri istom pritisku
Avogardov zakon.
sadre jednak broj molekula.
Broj estica u jednom molu gasa naziva se Avogadrov broj:
N A = 6.02 10 23 mol 1
1 mol gasa na standardoj temperaturi (273 K) i pritisku (1 atm)
zauzima 22.4 l zapremine.
Amedeo Avogadro Italijanski fiziar (1776-1856)

Gasni zakoni.

Jednaina stanja idealnog gasa.
Daltonov zakon.
Ukupni pritisak smee gasova jednak je zbiru parcijalnih pritisaka
Stanje nekog gasa odreeno je sa etiri parametra:

pritisak gasa, zapremina gasa, temperatura gasa, masa gasa.
njenih komponenata koje zauzimaju istu zapreminu i nalaze se na istoj temperaturi kao i smea.
p = p1 + p2 + K pn = pi
i =1
greja Pa
izvor struje
Don Dalton Engleski fiziar i hemiar (1766-1844)


V1 V ' V' = T ' = T1 T1 T ' V1
Izohornim procesom prelazi u stanje: p2, T2, V2=V'. arlov zakon:
Gasni zakoni razmatraju zavisnost jednog parametra od drugog, kada su ostala dva parametra konstantna. Polazei og gasnih zakona mogue je izvesti jednainu stanja idealnog gasa koja povezuje sva etiti parmetra.
Poetno stanje: p1, T1, V1. Izobarnim procesom prelazi u stanje: p1, T', V'. Gej-Lisakov zakon:
p1 p2 = T ' T2
T2, p2, V2
V1 V ' = T1 T '
p1 p = 2 V2 T2 T1 V1
T1, p1, V1 T', p1, V' V
p1V1 p2V2 = T1 T2
T1, p1, V1
T', p1, V' V
pV = const T


Osnovni pojmovi termodinamike.
Za 1 mol gasa pri normalnom pritisku i temperaturi konstanta ima vrednost: p0V0 101325 22.4 10 3 J = = 8.314 T0 273.15 molK Gornja konstanta se naziva univerzalna gasna konstanta R.
pV = RT
Termodinamika je deo fizike koja prouava pojave vezane za pretvaranje toplote u druge oblike energije, i obrnuto. Pretvaranje energije je vezano za termodinamiki sistem. Termodinamiki sistem je odreena koliina materije ograniena zatvorenom povrinom koja sistem odvaja od okoline. Okolinu sistema ine svi sistemi sa kojima termodinamiki sistem razmenjuje energiju:
protokom toplote, vrenjem rada.
OKOLINA
Za proizvoljnu masu m od n molova proizvod pritiska i zapremine je proporcioanlan apsolutnoj temperaturi:
m RT pV = nRT = M
Stanje termodinamikog sistema odreeno je:

temepraturom, pritiskom, zapreminom, gustinom ...
SISTEM
GRANINA POVRINA


Termodinamiki sistem moe biti:

izolovan, npr. izolovani gasni cilindar
nema interakcije sa okruenjem (nema razmene toplote i rada), ukupna enegija i masa sistema ostaje konstantna; razmenjuje energiju sa okruenjem ali ne i materiju; razmenjuje energiju i materiju sa okruenjem.
zatvoren, npr. staklenici
Termodinamiki sistem se nalazi u termodinamikoj ravnotei ako sve take sistema imaju istu temperaturu. Ako se parametri sistema menjaju sistem se nalazi u termodinamikom procesu:
reverzibilan (povratni) - sistem se zajedno sa okolinom vraa u
otvoren, npr. okean
probitno stanje,
ireverzibilan (nepovratni).


Prvi zakon termodinamike.
Unutranja energija sistema je zbir:

kinetike energije haotinog kretanja mikroestica, i potencijalne energije meuestinog delovanja.
Gas zatvoren u cilindru sa pokretnim klipom:

U stanju 1 poseduje unutranju energiju U1; Kada se gasu dovede koliina toplote Q sistem prelazi u stanje 2 sa
Unutranja energija se moe menjati:

prenoenjem (razmenom) toplote, radom.
unutranjom energijom U2;
Gas usled irenja vri rad A protiv dejstva spoljanjih sila;
Eksperimentom je pokazano da je:

dovedena koliina toplote sistemu jednaka je zbiru promene
unutranje energije sistema i izvrenom radu sistema protiv spoljanjih sila.
Q = U + A
Stanje 1 Stanje 2


Odraava princip odranja energije:

biti stvorena niti unitena.
U = Q A
Pri izohornom procesu:
energija moe biti transformisana iz jednog u drugi oblik ali ne moe
zapremina je konstantna, sistem ne vri rad, sva dovedena toplota se pretvara u unutranju energiju.
Q = U + A
Poveanje unutranje energije sistema jednako je koliini energije koja se sistemu dovodi zagrevanjem umanjenoj zbog rada sistema kao reakcije na okolinu. Konvencije:
rad je pozitivan ako ga vri sistem, a negativan ako se rad vri nad
Pri izotermnom procesu:

temperatura je konstantna, nema poveanja unutranje energije, sva dovedena toplota se pretvara u mehaniki rad.
Pri krunom procesu:

poetno i krajnje stanje je isto, nema promene unutranje energije, toplota koja se dovodi jednaka je radu koji se izvri, nemogue je izvriti rad bez primenjene toplote.
sistemom, promena unutranje energije je pozitivna ako se energija poveava a negativna ako se energija smanjuje.
Perpetum mobile prve vrste: ne moe se stvoriti energija ni iz ega.

Drugi zakon termodinamike.

Adijabatski proces idealnog gasa.
Definie uslove pod kojima se iz toplote moe dobiti mehaniki rad:

Toplota nikada ne prelazi spontano sa tela koje ima niu temperaturu
na telo koje ima viu temperaturu, to ne bi bilo u suprotnosti sa I zakonom termodinamike. Nemogu je perpetum mobile druge vrste: Ne postoji mogunost pretvaranja celokupne toplote u rad (to ne zabranjuje I zakon). Deo toplote se pretvara u rad a a ostatak se predaje okolini. Procesi se odvijaju u smeru od manje verovatnog ka verovatnijim stanjima.
Promena stanja sistema bez razmene toplote naziva se adijabatski proces. Takav proces u prirodi ne postoji. Priblian proces nastaje pri nagloj promeni zapremine gasa koji je termiki izolovan od okoline:
menja se temperatura gasa:

pri ekspanziji temperatura se smanjuje, pri kompresiji temperatura se poveava.
Kod adijabatskog procesa:

rad se vri na raun unutranje energije.
dQ = 0, dA = U


Jednaina gasnog stanja adijabatskog procesa (Puasonova jednaina):
pV = const
- Puasonov koeficijent:

Adijabatski proces se u p-V dijagramu predstavlja adijabatama - linijama na kojima vai jednaina gasnog stanja adijabatskog procesa.
Smanjuje se pritisak i temperatura pri poveanju zapremine, Poveava se pritisak i temperatura pri smanjenju zapremine.
Izoterme
cp cV
cp - specifini toplotni kapacitet pri stalnom pritisku, cV - specifini toplotni kapacitet pri stalnoj zapremini.
T2 > T1
T2 T1
pV = const
Izvreni rad
Adijabate
10

Rad gasa pri promeni njegove zapremine.

Rad kod gasnih procesa.
Pri prelasku termodinamikog sistema iz jednog u drugo stanje sistem vri rad:
Primer: Idealni gas u cilindru sa pokretnim klipom.

Izobarni proces:
Konstanti pritisak. Na p-V dijagramu proces predstavljen izobarama - pravama
Dovoenjem toplote sistemu poveava mu se unutranja energija. Gas se iri, klip se pomera i sistem vri rad. Ukoliko je klip fiksiran, dovedena koliina toplote se troi na poveanje unutranje energije.
paralelnim V-osi.
Rad na p-V dijagramu odreen je rafiranom povrinom:
A = Fx
F = pS Sx = V
A=
VB
A = pSx S A = pV
x
Ukupan rad:
A=
V2
VA
pdV = p dV = p(VB VA )
VA
VB
V1
pdV


Izobarni proces:
Uzimajui u obzir jednainu stanja idealnog gasa:
Izotermiki proces:
Konstanta temperatura. Na p-V dijagramu proces predstavljen izotermama - linijama u obliku
pV = RT pdV = RdT
rad se moe izraunati i kao:
VB
hiberbole.
Nema poveanja unutranje energije gasa. Toplota predata gasu troi se na rad koji gas vri protiv
A=
VA
pdV = RdT = R(T

TA
TB
TA )
spoljanjih sila.
dQ = dA
Da bi pritisak ostao stalan:

U = Q A
pri poveanju zapremine neophodno mu je poveati temperaturu, poveanje njegove temperature uslovljava poveanje unutranje energije, toplota dovedena gasu vea je od rada koji gas izvri protiv spoljanjih sila.
11


Izotermiki proces:
Rad na p-V dijagramu odreen je rafiranom povrinom:
VB
Izohorski proces:
Konstanta zapremina. Na p-V dijagramu proces predstavljen izohorama - linijama
A=
VA
pdV =
m dV m V RT = RT ln 2 M V M V1 VA
VB
paralelnim p-osi.
Nema promene zapremine pa je i rad gasa nula.
A=
VB
pdV = 0
Rad zavisi samo od odnosa krajnje i poetne zapremine.
Sva toplota koja se dovodi sistemi pretvara se u njegovu unutranju
VA
energiju:
dQ = dU = CV dT
pV = nRT =
m RT = const M
Jednaina definie potrebnu koliinu toplote potrebnu da se
temperatura sistema povea za dT.
Toplotni kapacitet
dQ CV = dt V =const


Rad kod gasnih procesa
Adijabatski proces:
Nema razmene toplote sa okolinom.
Adijabatski proces:
Rad gasa pri adijabatskom procesu manji je od rada pri izotermikom
dQ = 0
Na p-V dijagramu proces predstavljen adijabatama.

hiperbole strmije od izotermi: pritisak se poveava ne samo zbog smanjenja zapremine, ve i zbog poveanja temperature.
Izoterme
procesu:
pri adijabatskom irenju nastaje hlaenje gasa, dok se kod izotermikog procesa temperatura odrava konstantnom na raun dovedene toplote.
dA = dU = CV dT
T1
T2 > T1
T2
m R A = M (T2 T1 ) 1
T1
1 m RT1 V1 1 A= M 1 V 2
Izoterme
T2 > T1
T2
Adijabate
Adijabate
Izvreni rad
Izvreni rad
12

Karnoov kruni proces.

II zakon termodinamike kae da se u krunom procesu samo deo toplote moe pretvoriti u rad ali se ne moe na osnovu njega odrediti koliki je taj iznos. Karno je prouavao uslove krunog procesa kod idealne maine pri kome se postie maksimalni koeficijent korisnog dejstva. Ovaj kruni proces se naziva Karnoov proces.
Idealan gas zatvoren u cilindru u kontaktu sa dva toplotna rezervoara temperatura (T1=300K, T2=200K). Poetno stanje - taka 1: V1, p1, T1.
I proces - izotermiki.

Nicholas Sadi Carnot Francuski fiziar 1796-1832
U kontaktu sa toplijim rezervoarom gas mu oduzima koliinu toplote Q1. Gas se pri stalnoj temperaturi iri, zapremina se poveava sa V1 na V2. Pritisak se smanjuje. Toplota se pretvara u rad gasa na pomeranje klipa. A1 = Q1 Rad je pozitivan. Nema poveanja unutranje energije. Sistem prelazi u novo stanje - taka 2: V2, p2, T1. Prelaz predstavljen izotermom 1-2.
V


Cilindar se odvaja od toplog rezervoara i termiki izoluje.

II proces - adijabatski.

Gas se adijabatski iri, zapremina se poveava sa V2 na V3. Pritisak se smanjuje. A1' = U 1 Temperatura se smanjuje. Rad vri gas pomeranjem klipa na raun smanjenja unutranje energije. Rad je pozitivan. Sistem prelazi u novo stanje - taka 3: V3, p3, T2. Prelaz predstavljen adijabatom 2-3.
Cilindar se dovodi u toplotni kontakt sa rezervoarom temperature T2 kao i gas u cilindru.

III proces - izotermiki.

Gas se pri stalnoj temperaturi sabija, zapremina se smanjue sa V3 na V4. Pritisak se poveava. A2 = Q2 Rad se vri nad gasom. Rad je negativan. Nema promene unutranje energije. Radom stvorena koliina toplote Q2 prelazi na rezervoar toplote. Sistem prelazi u novo stanje - taka 4: V4, p4, T2. Prelaz predstavljen izotermom 3-4.
13


Cilindar se odvaja od toplog rezervoara i termiki izoluje.

IV proces - adijabatski.

Gas je izvio kruni proces.

Oduzeta toplota od toplijeg rezervoara nije celokupno pretvorana u
Gas se adijabatski sabija, zapremina se smanjuje sa V4 na V1. Pritisak se smanjuje. ' A2 = U 2 Temperatura se poveava do poetne T1. Rad se vri nad gasom poveanjem unutranje energije. Rad je negativan. Sistem prelazi u poetno stanje - taka 1: V1, p1, T1. Prelaz predstavljen adijabatom 4-1.
rad, ve se deo ove toplote kao neiskorien predaje hladnom rezervoaru.

Test pitanja - kolokvijum

1. Temperatura.
Rad pri krunom procesu:

Pozitivanom radu pri ekpanziji gasa odgovara povrina ispod krive 1-
2-3. 4-3.
Temperatura kao fizika veliina je mera srednje kinetike energije estica i predstavlja osobinu makroskopske materije sastavljene od veeg broja estica.
Negativnom radu pri sabijanju gasa odgovara povrina ispod krive 1 Ukupan rad:
' A = A1 + A1' A2 A2
Ek =
mv 2 3 = kT 2 2
2. Temperaturne skale.

Radovi pri adijabatskim procesima su isti:
ista promena temperature.
Celzijusova; Kelvinova; Farenhajtova.
T o K = t o C + 273.15
9 T o F = t o C + 32 5
[ ] [ ]
[ ]
[ ]
A = A1 A2 = Q1 Q2
3. Toplota i koliina toplote.

A1 A2 Q1 Q2 T1 T2 = = A1 Q1 T1
Toplota je vid energije pa je jedinica za koliinu toplote dul [J]. Koliina toplote predstavlja onaj deo unutranje energije tela koje ono razmeni u kontaktu sa drugim telom.
Q = cm(t 2 t1 ) = cmt
14

4. irenje tela pri zagrevanju.


6. Izobarski proces. Gej-Lisakov zakon.

Linearno; Povrinsko; Zapreminsko.
l = l0 (1 + t ) S = S 0 (1 + t ) V = V0 (1 + t )
Promena stanja gasa pri stalnom pritisku naziva se izobarski proces. Zapremina odreene mase gasa pri stalnom pritisku linerano se menja sa temperaturom, odnosno odnos zapremine i apsolutne temperature je stalan.
5. Izotermiki proces. Bojl-Mariotov zakon.
V = V0 (1 + t )
V V0 = = const T T0
Promena stanja gasa pri stalnoj temperaturi naziva se izotermiki proces. Pri konstantnoj temperaturi zapremina date koliine gasa obrnuto je proporcionalna pritisku, odnosno proizvod pritiska i zapremine odreene koliine gasa pri stalnoj temperaturi je konstantan.
7. Izohorni proces. arlov zakon.
p0V0 = pV = const
Promena stanja gasa pri stalnoj zapremini naziva se izohorski proces. Pritisak odreene mase gasa pri stalnoj zapremini linerano se menja sa temperaturom, odnosno odnos pritiska i apsolutne temperature je stalan.
p = p0 (1 + t )
p p0 = = const T T0

8. Avogardov zakon.

11. Parametri koji odreuju stanje gasa.

Jednake zapremine gasova na istoj temperaturi i pri istom pritisku sadre jednak broj molekula. Ukupni pritisak smee gasova jednak je zbiru parcijalnih pritisaka njenih komponenata koje zauzimaju istu zapreminu i nalaze se na istoj temperaturi kao i smea.
9. Daltonov zakon.
pritisak gasa, zapremina gasa, temperatura gasa, masa gasa.
12. I zakon termodinamike.
p = p1 + p2 + K pn = pi
i =1
Poveanje unutranje energije sistema jednako je koliini energije koja se sistemu dovodi zagrevanjem umanjenoj zbog rada sistema kao reakcije na okolinu.
10. Jednaina stanja idealnog gasa.
U = Q A
Za proizvoljnu masu m od n molova proizvod pritiska i zapremine je proporcionalan aposolutnoj temperaturi:
13. II zakon termodinamike.
pV = nRT =
m RT M
Ne postoji mogunost pretvaranja celokupne toplote u rad. Deo toplote se pretvara u rad a a ostatak se predaje okolini.
15

14. Adijabatski proces.


16. Karnoov kruni proces.
Promena stanja sistema bez razmene toplote naziva se adijabatski proces. Rad se vri na raun unutranje energije
Sastoji se od dva izotermika i dva adijabatska procesa.
dQ = 0, dA = U
15. Rad gasa pri promeni njegove zapremine,
Rad
Izotermiki procesi
Ukupan rad koji se izvri pri promeni zapremine V1 na V2 dobija se iz jednaine:
A=
V2
V1
pdV
Adijabatski procesi
16

Molekularna Fizika I Temodinamika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Molekularna Fizika I Temodinamika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Sva tela su sastavljena od estica koja se neprekidno kreu.

energije estica tela sa kojim se dolazi u dodir.

Dva tela, toplije i hladnije, u kontaktu:

energije esticama sa manjom energijom.

To telo koje predaje toplotu kae se da je toplije, a telo koje prima

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Kinetika energija uvek pozitivna veliina:

Na apsolutnoj nuli nema toplotnog kretanja. Tri temperaturne skale:

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

uz odranje stalne zapremine.

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Linearno irenje tela:

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Slino, za zapreminsko irenje:

- koeficijent zapreminskog irenja, trostruka vrednost linernog

Povrina ploe nakon irenja:

Koeficijent lineranog irenja je mali pa je:

- koeficijent povrinskog irenja, dvostruko vei od koeficijenta

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Tenosti zauzimaju oblik suda u kome se nalaze. Zapremnsko irenje po zakonu:

Izotermiki proces. Bojl-Mariotov zakon.

Tenosti se nalaze u sudovima koji se pri zagrevanju takoe ire:

stanje odreeno pritiskom p i zapreminom V;

tenosti i materijala suda:

Rober Bojl Irski fiziar i hemiar (1627-1691)

Edme Mariot Francuski fiziar (1620-1684)

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Izotermiki proces. Bojl-Mariotov zakon.

Izobarski proces. Gej-Lisakov zakon.

pritisku eksperimentalno je ustanovio Gej-Lisak 1802. godine. menja sa temperaturom.

Zapremina odreene mase gasa pri stalnom pritisku linerano se

V0 - zapremina na 0C, V - zapremina na t C, - termiki koeficijent zapreminskog irenja gasa:

Gej Lisak Francuski fiziar i hemiar (1778-1850)

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Izobarski proces. Gej-Lisakov zakon.

Izohorski proces. arlov zakon.

temperaturom odreena je pravim linijama - izobarama.

p0 - pritisak na 0C, p - pritisak na t C, - termiki koeficijent pritiska pri stalnoj zapremini:

ak arl Francuski matematiar i naunik (1746-1823)

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

Izohorski proces. arlov zakon.

Gej-Lisakov i arlov zakon u funkciji apsolutne temperature.

temperaturom odreena je pravim linijama - izohorama.

apsolutne temperature je stalan.

apsolutne temperature je stalan.

Molekularna fizika i termodinamika

Molekularna fizika i termodinamika

sadre jednak broj molekula.

Broj estica u jednom molu gasa naziva se Avogadrov broj: