BTRME DEV (TEZ) ALIMASI

21.03.2003 Cuma

1. STRATGRAF
nceleme alannda yzeylenen kaya birimleri otokton ve allokton konumlu olmak zere iki gruba ayrlabilir. nceleme alannda yzeyleme veren otokton birimler Bamakc Formasyonu, Burdur Formasyonu ve Balar Formasyonudur. Yredeki oluturmaktadr. 1.1. Otokton Birimler 1.1.1. Bamakc Formasyonu (Tb) A. Tanm ve Yaylm nceleme alan ierisinde ok geni yaylml olmayan birim, harita alm yaplan alanda Akyaka kynn gney dousunda yzeyleme vermektedir. Burada Bamakc faylarla snrlandrlm olarak bulunmaktadr. Ancak birimin inceleme alan dnda zellikle Burdur Glnn kuzeyindeki alanlarda geni yaylmlar bulunmaktadr. smini bu blgede bulunan Bamakcdan almtr (Yu ve Di., 2002). B. Litoloji Birim egemen olarak aklta, kumta ve yersel olarak amurta Allokton Konumlu Kayalar ise Gkeba Karmaa

bileenlerinden oluur. Birimin ana bileenini oluturan akltalar genellikle ak grimsi sk karbonat imentoludur. Taneler keli ve yar yuvarlaklam olup yersel deiimlidir. Bileen taneler bolluk srasna gre; kireta, rt, diyabaz ve volkanik kaya krntlarndan olumutur. rt taneleri erime farkll nedeniyle kntlar meydana getirmilerdir.

akllarn boyutu 5 6 cm, maksimum 20 cmdir. Bamakc formasyonuna ait akltalar imento ve ara destekli bir doku zelliine sahiptir. Ara maddeyi daha ok kum, ilt boyutundaki ince krntl gereler oluturmaktadr. imento maddesi ise, genellikle Karbonatl ve demir oksitlidir. Birim karbonat imentolu olmas nedeniyle ok sert ve sk bir yapya sahiptir. Bu dayanml yaplar nedeniyle alt ve stndeki yer alan daha yumuak birimlerden kolayca ayrlrlar ve topografya kahverengimsi siyah grnml sarp ykseltiler olutururlar. C. Dokanak likisi Bamakc formasyonun altnda uyumsuz olarak Gkeba Karma gzlenmektedir. Bu iliki Akyaka kynn gney dousunda, Mhare deresini iine alan kesimde belirgindir. Bu birimi Burdur formasyonu uyumsuz olarak stler. D. Kalnlk Birimin inceleme alan iindeki grnr kalnl 50 60 m arasndadr. Ancak inceleme alanndaki grnlerde stten andrlm olduu iin bu kalnlk birimin gerek kalnln yanstmaz. Birimin gerek kalnl daha fazla olmaldr. Yamurlu (1994) Isparta kuzeyinde Barla da civarnda yapm olduu almada birimin molas tr kaba krntlardan olutuunu ve kalnlnn 1500 mye ulatn belirtmitir. E. Fosil ve Ya nceleme alannda birim ierisinde ya tayinine elverili fosil bulgusuna rastlanlmamaktadr. Ancak birimin stratigrafi ilikileri gz nne alndnda Oligosen ya uygun dmektedir (Yamurlu ve di., 2002). F. Ortamsal Yorum Bamakc Formasyonunun yanstt litoloji ve bileimsel zelliklerin yan sra, stratigrafi konumu, yaylm ve geometrisi, bu birikimin bir molas istifini temsil ettiini gsterir. Yamurlu (1994)e gre, birime ait tortul istifin yanal ynde gsterdii hzl kalnlk deiimi, blgede ok katl bindirme tektonii ile yat gelien bir molas keliminin varln yanstr.

1.1.2. Burdur Formasyonu (Tbu) A. Tanm ve Yaylm Burdur Formasyonu Burdur Grabeninin asimetrik oluun biimine bal olarak graben ekseninin daha ok gney ve gneydou kenarndaki alanlarda yaylm gstermektedir. Burdur Formasyonu ilk kez Karaman (1986) tarafndan adlandrlmtr. Harita alm yaplan alan iinde en yaygn olarak gzlenen birimdir. B. Litoloji Burdur Formasyonu sahada ak rengi ile dier birimlerden kolayca ayrt edilebilmektedir. Formasyon alttan ste doru aklta, kilta, marn stte akltandan oluur. En stte kaln tabakal bol boluklu ak kahverengi tonlarnda travertenler yer alr. Travertenler Asarlk Tepe civarnda grnler sunmaktadr. Formasyonda gzlenen akltalar krmzms, kahverengi zayf peklemi, kt boylanmal akltalardr. Burdur Formasyonunun temel bileeni yeilimsi amurta ve kil talardr. nce ile orta dzgn katmanl olan bu amurtalar ve kil talar zayf peklemi ve bol atlakldr. atlak yzeylerinde beyazms slfat oluuklar (soda) gzlenir. Burdur Formasyonu istifinin orta blmndeki kilta ve amurtalarnda glsel tortullara zg olan vasv benzeri dzgn laminasyon yersel olarak gzlenir. Birim ierdii koyu tr ve oluum koullar gz nnde bulundurularak Akdere yesi, Glck yesi ve Yaka yesi olmak zere farkl yeye ayrlmtr (Yamurlu ve di., 2002). alma alanmzda Burdur Formasyonunun alt blmn oluturan ve genellikle akarsu ve glsel kellerden oluan krntl tortul istifi temsil eden Akdere yesi gzlenmektedir. Akdere yesi balca krmzms, kt boylanmal, gevek imentolu, polijenik akllarn egemen olduu akltalar ile balar. Bu akltalar taban konglomeras zelliindedir. Bunun stnde ince katmanl, dzenli

laminal, soluk yeilimsi kilta, amurta ve killi kireta ardalanmas gzlenir. Ayrca Talk Deresi ierisindeki akltalar yaklak 4 5 m kalnlkta yzeyleme sunmaktadr ve bu aklta yzeylenmesi arazide yatay konumu ile dikkati ekmektedir. aklta birimi ierisindeki taneler kireta diyabaz, gabro, Serpentinit ve rt bileenlerinden olumaktadr. Yaka yesi genellikle kaln tabakal youn erime boluklu travertenlerden oluur. erisinde boru ekilli algal oluuklar ve bitkisel kalntlar yersel olarak gzlenir. alma alannda Asarlk Tepe civarnda grnler sunmaktadr. Suluay Deresi ierisinde birimin en alt blmnde sinjenetik Karbonat yumrular yaygn biimde gzlenmektedir. Burada Yaka travertenleri alttaki Burdur Formasyonunun amurtalar zerine uyumlu olarak gelmektedir. C. Dokanak likisi Burdur Formasyonu alma alannda mostra veren en yaygn birimdir. alma alannn yaklak olarak kuzeyinde atal Tepe, gneyinde Kocata mevkiinde ve batsnda rgankaya Tepede Burdur Formasyonu ile Gkeba karma ayrml kaya uyumsuzluu ile birbirinden ayrlmaktadr. Sahada Burdur Formasyonu Suludere ve Kuruay civarnda kuvaterner yal alvyonlarla uyumsuz olarak gzlenmitir. Ayrca douda Mihare Dere mevkii batda Yassgne Kayas Tepe olmak zere alnan en kesitte Burdur Formasyonunun dou kanadnda Bamakc Formasyonu ile fayl dokanak, bat kanadnda ise kireta olistolitleri ile stratigrafik dokanak ilikisi gsterdii gzlenmektedir (ekil ).

D. Kalnlk Burdur formasyonu deiik kesitlerde farkl kalnlklar gstermektedir. Bu kalnlk deiimi formasyonun farkl kesimlerinde 500 1200 m arasnda deiirken, alma alannda llen bu kalnlk yaklak 150 mdir. E. Fosil ve Ya Burdur formasyonu daha nceki almaclar tarafndan ya pliyosen olarak belirtilmitir (Karaman 1986). alma alannda yaplan arazi almalarnda fosile rastlanlmamtr. F. Ortamsal Yorum Burdur formasyonu ierisinde yer alan akltalarndaki yass taneler bu akltalarnn plaj ortamna ait olabileceini gsterir. Akdere yesinde yaplan nceki almalarda da gzlenen gastropod kavk kalntlarnn varl bunlarn eski plaj ortamnda kelmi olduunu gsteren bir baka veridir. Bu veriler nda, Burdur formasyonunun yanstt bileimsel ve

sedimantolojik zellikler daha ok fluviyal ve kapal gl ortamnda gelien kelme koullarnn varln ngrmektedir. Birimin alt seviyelerinde yer alan gevek tutturulmu konglomeralarn yansttklar i yap zellikleri daha ok alvyal yelpaze ortamnda gelien bir kelmeyi gsterir. akltalar iinde yer alan binik akllar kuzeybatdan, gneydouya doru gelien bir beslenmenin varln ngrr. Burdur formasyonunun st blmnde yer alan tortullar ise egemen olarak, plaj ve gl ortamn yanstan bileenler ierir. Burdur formasyonunun glsel istifi iinde yer yer plaj ve akarsu ortamna ait apraz katmanl tutturulmam akll kumtalarnn ve silttalarnn bulunuu, kelme dnemi boyunca gl seviyesinde nemli deiimlerin olduunu gstermesi bakmndan nemlidir.

1.1.3. Balar Formasyonu (Qb) A. Tanm ve Yaylm Balar formasyonu kuvaterner yal akarsu, plaj ve birikinti konilerine ait alvyonlar ile yama dkntlerinden oluan tutturulmam gevek yapl tortullar olarak ayrt edilmektedir. Balar formasyonunu meydana getiren tortul istif oluum koullar ve sedimantoloji zellikleri gzetilerek alttan ste doru farkl blme ayrlmaktadr. Bunlar; 1. Eski alvyonlar 2. Yeni alvyonlar 3. Birikinti konileri ve yama dkntlerinden olumaktadr. alma alannda alvyonal malzemeler, Suludere ve Kuruaydaki derelerin olduu kesimlerde yaylm gstermektedir. Yama molozu entik Kynn yaklak olarak 1 km dousunda gzlenmektedir. alma alannn gneyinde Kuruay mevkii, kapaklk srt civarnda alvyonal ortamda kk lekli sulama amal olarak yaplm glette kurumu atlaklar gzlenmektedir (ekil ). B. Litoloji Blgede yaygn olarak yeni alvyonlar gzlenmektedir, yeni alvyon olarak tanmlanan birikinti konisi oluuu tortullar, egemen olarak sarms, kt boylanmal, zayf peklemi akl, kum ve amurta dzeylerinden yapldr. Daha ok kanal dolgularn oluturan akll dzeylerdeki bileen taneler keli, tane deimli ve amur desteklidir. Blok boyutundaki taneler akll ve amurlu seviyeler iinde olaan olarak bulunur. C. Dokanak Blgede dier birimlerden Burdur Fay ile ayrlmaktadr. Ayrca Burdur formasyonu ile Bodermit Deresi civarnda stratigrafik dokanak ile ayrlmaktadr. D. Kalnlk

E. Fosil ve Ya alma alannda herhangi bir fosil verisine rastlanlmamaktadr. Fakat nceki almalara gre kuvaterner yaldr (Karaman, 1986). F. Ortamsal Yorum Gncel akarsularn oluturduu tortullar yeni alvyonlar olarak tanmlanmakta ve haritalanlmaktadr. Genellikle Burdur Formasyonunun ayrp tanmas ile gle yakn alanlarda geni yaylml krntl tortullardan olumaktadr. Bu tortullar gl kysna yakn alanlarda ince kum, kil karm tortullar biiminde bulunmaktadr.

1.2. Allokton Birim 1.2.1. Gkeba Karma (Mg) A. Tanm ve Yaylm Birim Likya Naplarna ait olan ofiyolitik yeil kaya topluluu olarak tanmlanmaktadr. Blgede daha nce alm olan aratrmaclar birimi deiik isimlerle tanmlamlardr. Bunlardan enel (1997) Kzlcada melanj ve olistrostronu karaman (1986) Gkeba Kar Koyiit (1983) Toros Ofiyolit kar gibi isimler kullanmlardr. Bu incelemede birimin en geni yaylm Burdurun Kuzeydousundaki Gkeba Ky ve evresinde yer aldndan Gkeba karma ad uygun bulunmaktadr. alma alannda Gkeba karman oluturan kaya topluluklar endik, Suluay, Yassgme, Kuruay Kyleri evresinde olmak zere birbirinden bamsz mevkilerde grnler sunmaktadr. B. Litoloji Birim bloklu ve heterojen yaps ve deiik renk tonuyla inceleme alan ierisinde dier birimlerden kolayca ayrlmaktadr. Koyu yeil ve siyahms ok sk atlak ve krklar ieren serpentinlemi peridotitler (dunit, harzburfit, lerzolit, verlit vb) biriminin egemen blok bileenlerini oluturmaktadr. Bunun yan sra birimin ierisinde yer yer gabro, diyabaz akllar ile breik yapl spilitik bazalt, radyolerit ve rt bloklar yaygn olarak gzlenen dier kayalardr (ekil gzlenen dier nemli bileenlerinden birisidir. lksel konumu bozulmu ofiyolit dizisi kayalarndan oluan Gkeba Karma ierisinde yer alan kireta olistolitleri genellikle ak sarms bej renkli, mikritik dokulu, yersel masif grnml bol atlakl, fay zonuna doru breik yapl olan kiretalardr. Bunlar topografyada yksek alanlar olutururlar. Yassgme Kayas Tepe ve rgan ky Tepede en iyi grnlerini sunmaktadrlar. ). Dier taraftan kilometre boyutuna kadar ulaan byklklerde olabilen kireta olistolisteleri birim ierisinde yaygn

C. Dokanak likisi Gkeba Karmann alt dokana alma alannda grlmemektedir. stnde ise uyumsuz olarak Bamakc Formasyonu ve Burdur Formasyonu yer almaktadr. Sahada Gkeba karma ile Burdur Formasyonu arasnda yaklak olarak 70 cm kalnlnda taban konglomeralar gzlenmektedir (ekil ). Taban konglomeras genel olarak radyolerit, rt akllarndan olumaktadr. Tabandaki Gkeba karma ile zerinde bulunan Burdur Formasyonu arasnda ayrml kaya uyumsuzluu grlmektedir. Ayrca Gkeba Karman oluturan ofiyolitik kayalar ile kiretalarndan meydana gelen olistolit bloklar arasnda keskin dokanak gzlenmektedir. nceleme alannn batsnda, rgankaya Tepenin yaklak olarak dousunda Gkeba karma ile kuvaterner yal alvyonal keller arasnda uyumsuz dokanak gzlenmektedir. D. Kalnlk Gkeba karmann kalnl Yamurlu ve di., (2002) tarafndan 600 m olarak llmtr. E. Fosil ve Ya Gkeba karmann blgeye yerleim ya Ltesiyen ve sonras olarak ngrlmektedir. Birimin altnda bulunan Orta Eosen yal Kayky Formasyonu iinde byk olaslkla Gkeba karmandan tremi ofiyolitik malzemelerden meydana gelen dknt akmas oluuklarnn varl, bu varsaym destekleyen en nemli verilerden biridir (Yamurlu ve di., 2002). F. Ortamsal Yorum Allokton konumlu olan Gkeba Karma, ierdii bileenler ve yanstt i yap zellikleri ynnden Likya Naplarnn yredeki blmn temsil etmektedir. Egemen olarak ofiyolitten tremi bileenler ieren Likya Naplar ve onun bir blmn oluturan Gkeba karma daha ok zmir Ankara zonunu oluturan Mesozoyik yal ofiyolitlerle bileimsel ve litolojik benzerlik sunmaktadr. Bu ynyle Likya Naplarnn kuzey kkenli olma olasl yksektir (Yamurlu ve di., 2002).

10