KRIVOLINIJSKI INTEGRALI ZADACI ( I DEO) Krivolinijski integrali prve vrste 1.

Izraunati krivolinijski integral

xds
c

ako je c deo prave y = x izmeu taaka ( 0,0 ) i ( 1,1).

Reenje: Da se podsetimo: Ako je kriva data u obliku c: y=y(x)

a xb

tada je:

` 2 f ( x, y )ds = f ( x, y ( x)) 1 + ( y x ) dx a

Pogledajmo i sliku , mada ona generalno nije potrebna jer kako smo rekli , krivolinijski integral I vrste ne zavisi od orijentacije krive.
y y=x

A(1,1) 1

O(0,0)

Iz y = x y`= 1 pa moemo odmah u formulu. Sa slike vidimo da su granice po x-su od 0 do 1.

x2 1 1 2 f ( x, y )ds = x 1 + (1) dx = x 2dx = 2 xdx = 2 = 2 = 2 0 2 2 0 0 0

2

2. Izraunati krivolinijski integral Reenje:

Da nacrtamo sliku:

yds po luku parabole

c

y 2 = 2 x od take (0,0) do take (4,

8)

4 3
8

y = + 2x
(4, 8)

2 1 (0,0) 1 2 3 4
x

y = 2x

y 2 = 2 x y = 2 x a kako nama treba gornji deo parabole, uzimamo: y = + 2 x y`= 1 1 2 y`= 2 2x 2x

f ( x, y )ds = 2 x 1 + (
0

1 2 1 2x +1 ) dx = 2 x 1 + ( )dx = 2 x dx = 2 x + 1dx 2 x 2 x 2x 0 0 0
4 4 4

Ovaj integral emo reiti na stranu da ne menjamo granice....

t 2 x + 1dx = 2dx = 2tdt = t tdt = t 2 dt = = 2 x + 1 = t 2 t = 3 dx = tdt

2x + 1 = t 2

( 2x +1 =

2x + 1 3

Sad se vratimo u odredjeni integral:

4

f ( x, y)ds =
c
0

( 2 x + 1dx =

2x +1 3

4 0

27 1 26 = 3 3 3 x 2 + y 2 = a 2 izmeu taaka ( a,0) i

3. Izraunati krivolinijski integral ( -a,0). Reenje:

y ds gde je c gornja polovina kruga

2

(-a,0)
0

(a,0)

I nain
Radiemo direktno.

x2 + y2 = a 2 y 2 = a2 x2 y = a2 x2 y`= y`= 1 2 a2 x2 x a2 x2
2

( a 2 x 2 )`=

1 2 a2 x2

(2 x)

2 y ds =

f ( x, y( x))
a 2

` 2 1 + ( yx ) dx = 2

a a a x x2 a2 x2 + x2 a2 2 2 2 2 2 2 ( a x ) 1 ( a x ) 1 dx ( a x ) dx = ( a x ) dx = + = + = 2 2 a2 x2 a2 x2 a2 x2 a a a a a x a
2

(a

x )
2

a a x
2 2

dx = a a x dx = da nam bude lake, moemo posmatrati= a 2 a 2 x 2 dx

2 2

Ovaj integral moemo reiti na vie naina ( pogledajte fajlove integrali zadaci III ili IV ili V deo)

y ds =
2

a 1 0 x a = a 2 [ (a 2 arcsin + x a 2 x 2 )] = a [(a 2 arcsin + a a 2 a 2 ) (a 2 arcsin + 0 a 2 02 )] = 0 2 a a a = a [(a 2 arcsin1 + 0) (a 2 arcsin 0 + 0)] == a [a 2 arcsin1] = a 3

a 3 2

II nain
Uzmemo da je: x = a cos t i y = a sin t. Ovo oigledno zadovoljava da je x 2 + y 2 = a 2 .
x = a cos t x`= a sin t y = a sin t y`= a cos t Koristimo formulu:

f ( x, y)ds = f [ x(t ), y (t )]
c t1

t2

( xt` ) 2 + ( yt` ) 2 dt

Kako je data gornja polovina kruga , to je 0 t .

y ds =
2

a
0

sin t
2

( a sin t ) + ( a cos t )
2

dt = a sin t a sin t + a cos tdt = a sin 2 t a sin 2 t + cos 2 t dt =

2 2 2 2 2 2 2 0 0 ovo je 1

1 cos 2t a3 a3 a 3 = a sin tdt = a dt = (1 cos 2t )dt = = 2 2 0 2 2 0 0

3 2 3

Vi sami izaberite ta vam se vie svidja, ali je nama II nain mnogo laki.

www.matematiranje.com
3

4. Izraunati krivolinijski integral

x = a cos t y = a sin t z = bt
0 t 2

(x
c

+ y 2 + z 2 ) ds gde je c deo zavojnice

Reenje:

Da se podsetimo:
i) Ako je f(x,y,z) definisana i neprekidna u svakoj taki deo po deo glatke krive c date sa: x=x(t) y=y(t) z=z(t)

gde je

t1 t t 2 , i ds- diferencijal luka krive

tada se krivolinijski integral prve vrste izraunava po formuli:

f ( x, y, z )ds = f [ x(t ), y (t ), z (t )] ( xt` ) 2 + ( y t` ) 2 + ( z t` ) 2 dt

t1

t2

Najpre emo nai izvode i srediti potkorenu veliinu:

x = a cos t x`= a sin t y = a sin t y`= a cos t z = bt z `= b

Sad ovo ubacimo u :

( xt` )2 + ( yt` ) 2 + ( zt` ) 2 = ( a sin t ) 2 + (a cos t ) 2 + (b) 2 = a 2 sin 2 t + a 2 cos 2 t + b 2 = a 2 ( sin 2 t + cos 2 t ) + b 2 = i jo vidimo da je : x 2 + y 2 + z 2 = ( a cos t ) + ( a sin t ) + ( bt ) = a 2 + b 2t 2
2 2 2

a 2 + b2

E sad se vratimo na krivolinijski integral:

2 2

2 2 2 ( x + y + z ) ds = c

2 2 2 2 2 2 2 ( a + b t ) a + b dt = a + b 0

(a
0

+ b 2t 2 )dt = 8 3b 2 a 2 + b 2 2 a 2 + 3

t 3 2 (2 )3 = a 2 + b 2 a 2t + b 2 = a 2 + b 2 a 2 2 + b 2 = 0 3 3

5. Izraunati krivolinijski integral

x 2 + y 2 ds gde je c krug x 2 + y 2 = ax

Reenje: Spakujmo najpre ovu krunicu i nacrtajmo sliku:

x 2 + y 2 = ax x 2 ax + y 2 = 0 a a x 2 ax + + y 2 = 0 2 2 a a 2 x + y = 2 2
2 2 2 2

a/2

a/2

-a/2

Opet imamo dva naina da reimo ovaj zadatak. I nain bi bio da predjemo u parametarski oblik, ali bi onda morali da uzimamo:
x= a a + cos t 2 2 A zato ba ovako? a y = sin t 2 a a 2 x + y = . 2 2
t2 2 2

Zato to moramo birati x i y da zadovoljavaju

I sve bi nadalje radili po formuli:

f ( x, y)ds = f [ x(t ), y (t )]
c t1

( xt` ) 2 + ( yt` ) 2 dt , gde bi bilo 0 t 2 .

II nain bi bio da uvedemo polarne koordinate:

x = r cos y = r sin A onda je: (r cos )2 + (r sin ) 2 = ar cos
r 2 = ar cos r = a cos

Da vas podsetimo , ovde je ds = r `2 + r 2 d . Kako je r = a cos r `= a sin , I jo imamo da je:

x 2 + y 2 = (r cos ) 2 + (r sin ) 2 = r
5

bilo bi: ds = ( a sin ) 2 + (a cos ) 2 d = ad

Da razmislimo o granicama za ugao ( pogledajmo sliku jo jednom)

y

a/2 2

a/2

-a/2

2 2

2 2

x 2 + y 2 ds =

r ad = a cos ad = a cos d = a ( sin )

2 2 2

= a 2 sin sin( ) = a 2 (1 (1) ) = 2a 2 2 2

Vi opet izaberite nain koji vam vie odgovara ili koji zahteva va profesor.

6. Izraunati krivolinijski integral x = 0, y = 0, x = 4, y = 2. Reenje:

Nacrtajmo najpre sliku :

xyds
c

gde je c kontura pravougaonika koji odredjuju prave

x=0 ( y-osa) 3 D(0,2) 1 A(0,0) 1 2 3

x=4

C(4,2) y=2

B(4,0) y=0 ( x-osa)

Moramo dakle ovaj zadatak rastaviti na 4 dela , radimo svaki posebno pa posle sve saberemo:
6

AB: ( uta du)

Ovde imamo pravu y = 0 ( x osa) a kako traimo

AB ovo je 0

x yds , oigledno je reenje 0.

BC: ( crvena du )
Ovde imamo pravu x = 4 , pa moramo raditi po y. Da vas podsetimo:

Ako je kriva data u obliku c: x=x(y) i

m y n tada je

f ( x, y )ds = f ( x( y ), y ) 1 + ( x `y ) 2 dy
m

Iz x = 4 sledi da je x`=0 , a sa slike vidimo da 0 y 2 Dakle, ovde je :

BC

xyds = 4 y 1 + 0dy = 4 ydy = 4

0 0

y2 2 22 = 4 = 8 2 0 2

CD: ( zelena du)

Ovde je prava y=2 a kako je onda y`=0 i sa slike vidimo da 0 x 4 imamo: x2 4 42 2 xdx = 2 = 2 = 16 xyds = 2 0 2 CD 0 DA: ( plava du) U pitanju je prava x=0 ( y- osa) a tu je zadati integral
4

xyds
c

oigledno 0.

Sad kao konano reenje saberemo sva 4 reenja koja smo dobili:

xyds = 0 + 8 + 16 + 0 =
c

24

7. Izraunati krivolinijski integral Reenje:

( x + y ) ds gde je c kontura trougla O(0,0) , A(1,0) , B(0,1).

c

B(0,1)

A(1,0) O(0,0) x+y=1

x

I ovde moramo raditi za svaki deo posebno!

7

OA: ( uta du) U pitanju je x osa , znai prava y = 0

OA

( x + y ) ds = ( x + 0)dx = xdx =
0 0

x2 1 1 = 2 0 2

AB: ( crna du) U pitanju je prava x+y = 1 , to jest y = 1-x , pa je y` = -1

AB

( x + y ) ds = ( x + 1 x)
0

1 + (1) 2 dx = 2dx = 2 x
0

1 0

BO: ( plava du) Ovde imamo y osu, to jest pravu x=0.

BO

( x + y ) ds = (0 + y)dy = ydy =
0 0

y2 1 1 = 2 0 2

Saberemo sva tri reenja i dobijamo:

( x + y ) ds =
c

1 1 + 2 + =1+ 2 2 2

8. Nai duinu luka prostorne krive x = e t cos t , y = e t sin t , z = e t ako je 0 t < . Reenje:
Da se podsetimo: duina luka se rauna po formuli S = ds .
c

Ovo ustvari znai da duinu luka traimo kao: ds = ( xt` ) 2 + ( yt` ) 2 + ( zt` ) 2 dt ( nema onog prvog dela)
c t1

t2

x = e t cos t x`= e t cos t + ( sin t )e t = e t (sin t + cos t ) y = e t sin t x`= e t sin t + cos te t = e t (cos t sin t ) z = e t z `= e t

Da sredimo prvo ovo pod koren , pa emo da se vratimo u integral:

8

( xt` )2 + ( yt` ) 2 + ( zt` ) 2 =

2

( e

(sin t + cos t ) ) + ( e t (cos t sin t ) ) + (e t ) 2 =

2 2 2

= e 2t ( sin t + cos t ) + e 2t ( cos t sin t ) + e 2t = e 2t ( sin t + cos t ) + ( cos t sin t ) + 1

2 2

= e t sin 2 t +2sin t cos t + cos 2 t + sin 2 t 2sin t cos t + cos 2 t + 1 = e t 2(sin 2 t + cos 2 t ) + 1
ovo je 1

= et 3

Sad da izraunamo integral:

ds =
c t1

t2

( x ) + ( y ) + ( z ) dt = 3e dt = 3 e t dt
` 2 t ` 2 t ` 2 t t 0 0

Pazite , ovo je nesvojstven integral!

t t t ds = 3 e dt = 3 lim e dt = 3 lim ( e )
c 0 A 0 A

A = 3 lim ( e A ) ( e0 ) = 3 (0 (1)) = A 0 tei 0

www.matematiranje.com