Mendimi

faqe 9

tarit t shtjeve Fetare n Ambasadn e Turqis, organizuan nj simpozium me tem Komuniteti MyslimanMuhamed a.s. Myftinia Elbasan, Profeti n bashkpunim me Krenaria Zyrn e e Njerzimit. Kshilltarit t shtjeve Fetare n Ambasadn e Turqis, organizuan nj simpozium me tem Profeti Muhamed a.s. Krenaria e Njerzimit.

Forumi Intelektual Mysliman

www.gazetamendimi.com

Viti i botim

forumi intelektual mysliman

www.gazetamendimi.com

Nr. 5(8)

maj 2013

faqe 3

Ka thn profeti Muhamed paqja e Zo Profeti Muhamed mbi tw:

Forumi Intelektual Mysliman n vazhdim t nisms s ndrmarr m hert nga Forumi Musliman i Shqipris organizon nj tryez t rrumbullakt me tem:

Prfshirja e lnds fetare me zgjedhje n kurrikulat e arsimit parauniversitar sipas modelit europian
Marrin pjes t gjitha shoqatat dhe organizatat q luftojn pr kt qllim. Gjithashtu do t marrin pjes pr t dhn mendimin dhe kontributin e tyre edhe prfaqsues t shoqris civile, ku i ftuar pr t treguar eksperiencn e tij, do t jet,

1. Allahu e ka mallkuar (paqja qoft mbi t) dhnsin dhe rsin e ryshfetit. ka thn: Tirmidhiu, Ibn Hibani, Hakimi 1. Allahu e ka mallkuar dhnsin dhe marrsin e
ryshfetit.

Deputeti n Kuvendin e Republiks s Kosovs & Kryetari i Komisionit pr lirit fetare n Kosov

Mr. Amir Ahmeti

Dat: 19/05/2013 Ora: 10:00 Adresa: Salla e Konferencs, Hotel Imperial, Elbasan, Shqipri. Kontakt: Indrit Abdiaj, 067 267 46 99, 069678 50 99, forumiintelektual@gmail.com

Tirmidhiu, q Ibn Hibani, Hakimi ushqye 2. do pjes e trupit sht htin, Zjarri do ta djeg at. Than: (O 2. do pjes e trupit q sht ushqyer me suhtin, guari Allahut) far sht suhti? Tha Zjarriido ta djeg at. Than: (O i Drguari i Allahut) far sht suhti? Tha: Ryshfeti n gjykim. n gjygj. Ibn Xheriri

Ibn Xheriri

3. Ai popull n t cilin prhapet marrj Ahmedi dhnia e ryshfetit do t dnohet me fr

3. Ai popull n t cilin prhapet marrja dhe dhnia e ryshfetit do t dnohet me frik dhe pasiguri.

Mendimi / Maj 2013 /

Urime Drejtsis Shqiptare!

Nga Indrit ABDIAJ

Civilizimi si pjes e modernes prapambetse

Nga Enklid PELARI
fakt shek. XXI teorikisht sipas propagands perndimore duhet t ishte shekulli i pikut t emancipimit, por n fakt dshmit empirike vrtetojn t kundrtn. Nj rast i prmendur nga teoricient e komunikimit masiv sht rasti i prhapjes se lajmit t vrasjes s Osama Bin Laden, ku n mes t NEW YORK-ut shihje tufa njerzish t mbledhur (teorikisht t civilizuar) te cilt festonin vrasjen e tij tamam si bjn fiset e prapambetura n mes t Afriks. N metropolet botrore nse nj femr dshiron t ndihmoj nj mashkull, duke ia lehtsuar peshat q ai mund t ket, ata vihen n loj nga shikimet ironike t qytetarve perndimor, ky reagim sht homolog i talljes q do t psonte nj mashkull nse ndihmon nj femr n fshatrat apo zonat e thella. Sot n Tiran -fjala bie- kryeqytetasit tallen me gjuht apo dialektet heterogjene t vendit ton, ndrkoh q pr ta nuk sht turp nse komshiu kantautor fillon e shkakton kakofoni me zrin e tij buits, apo nse dikush v muzik tallava n mes t dreks. Kur n fakt kto t fundit shkaktojn ndotje akustike dhe prbjn shqetsim t qetsis publike, ndryshe nga e para q sht thjesht dhe vetm nj proces komunikimi. Po t shkojm para n koh, t paktn gjysm shekulli, do t na kujtohet shum mir se dhe lvizjet social-komuniste n bot pretendonin se ishin lvizje skienticiste, progresiste dhe hamendsonin se ishin lvizja m inteligjente e t gjitha kohrave me revolucionin ekonomikopolitik q proklamonin, kur n fakt rezultoi krejt e kundrta. E gjith kjo t bn t mendosh se sot nuk kemi nj qytetrim modern q prballet me konvencionalen e prapambetur, por m shum sht konfrontim i qytetrimeve. Sot pra modernia sht pjell e qytetrimit dhe mentalitetit akoma t prapambetur, krahasuar kjo me t ardhmen e gjat q pritet t ndodh dhe e cila po si e sotmja do ta konsideroj prapambetje pikun e modernes son m t ciln aq shum krenohemi. Sepse fillimi i qytetrimit do t nis pikrisht dhe vetm ather kur lufta mes tyre t ket sosur.

Java e 100-vjetorit t drejtsis shqiptare e cila prkoi me Javn e Europs u zbukurua m tej me nj arritje t shklqyer t burrave dhe grave t ndritura t parlamentit shqiptar me miratimin n mnyr unanime t ndryshimeve n Kodin e Procedurs Penale pr mbrojtjen e komunitetit LGBT.

n fund u b drejtsi pr kt komunitet aq t prvuajtur q m n fund mund t dal nga errsirat. Mund t mburren parlamentart shqiptar q pasi miratuan tri ligjet q na afrojn me BE-n, dhe pas shum reformave t strmdha q ia lehtsuan jetn qytetarve shqiptar arritn t nderojn dhe ti japin vendin e duhur vlerave t larta t Avokatit t Popullit dhe t disa prej ambasadorve t akredituar n Shqipri. Misionart e Paqes dhe t Prhapjes s Demokracis pas shum prpjekjesh dhe sakrificash njerzore dhe pasi derdhn shuma financiare t konsiderueshme arritn t eksportojn n vendin ton ajkn e qytetrimit t tyre. M n fund Europa Plak e cila u b edhe... n Ditn e saj mund t krenohet me bijt dhe bijat e saj q nuk lan vrim pa u futur pr t prhapur modelin e tyre t qytetruar. Mund t mburren bartsit e ktij modeli pasi arritn me an t ndrkomtarve ti imponohen parlamentit dhe qeveris q po bjn t pamundurn t na fusin n BE.

Besoj se tani q parlamenti dhe qeveria ia kan dhn t gjitha europianve nuk na mbetet gj tjetr vetm se t hyjm n BE. M kot lodhet Komisioneri Fule kur thot miratoni ligjet, kryeni reformat, zhvilloni zgjedhje t mira etj. Ksaj radhe m duket se ia hodhm Komisionit Europian, do hyjm n BE andej nga sia pret mendja. Sepse e gjitha kjo po bhet q Shqipria t marr statusin e vendit kandidat dhe populli yn t prfitoj, por jo se parlamentart tan jan br pjes e ktij komuniteti, ndaj ju lutem t mos keqkuptohemi. Tani parlamentart tan po i drejtohen fushats zgjedhore m krenar dhe mund ti thon popullit, pr ju i bjm t gjitha, ju para e ne nga pas. Lexoji zotrinj se ushqim kulturor na serviret: far parashikojn pr LGBT ndryshimet e fundit n Kodin Penal q u votuan edhe nga mazhoranca edhe nga opozita n seancn e dats 2 maj? Ndryshimi i par ka t bj me prfshirjen si rrethan rnduese t nj krimi edhe motivimin pr shkak t orientimit seksual dhe identitetit gjinor (pra mbron m shum edhe komunitetin transgjinor). Ky ndryshim ndodhi n nenin 50 t Kodit Penal: Shkronja j ndryshohet si vijon m posht: j) kur vepra sht kryer e shtyr nga motive q kan t bjn me gjinin, racn, ngjyrn, etnin, gjuhn, identitetin gjinor, orientimin seksual, bindjet politike, fetare ose filozofike, gjendjen shndetsore, predispozicione gjenetike, ose aftsin e kufizuar. Ndryshimi i dyt ka t bj me prfshirjen n Kodin penal t konceptit t krimeve ndaj LGBT prmes teknologjis s informacionit. Neni 119/a parashikon nj krim t ri n listn e veprave penale q sht shprndarja e materialeve raciste, homofobike ose ksenofobike nprmjet sistemeve t teknologjis s informacionit e komunikimit. Tashm, pr kt vepr penale parashikohet si m posht: Ofrimi n publik ose shprndarja e qllimshme

publikut, nprmjet sistemeve t teknologjis s informacionit e komunikimit, e materialeve me prmbajtje raciste, homofobike ose ksenofobike, prbn kundrvajtje penale dhe dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet. Pas ktyre ndryshimeve duhet ta bjn mend mir ata t paqytetruarit, t prapambeturit, anadollakt t cilt mund ti lavdrojn pa dashje duke u thirrur n emr ose n ndonj nga veorit e tyre europiane t njohura nga i gjith populli i moralshm shqiptar. Po, po, them populli i moralshm shqiptar edhe pse i varfr edhe pse i strmunduar nga diktatura dhe nga grabitsit e pushtuesit europian bart n veten e tij vlera e virtyte t ngulitura thell nga feja. Kshtu q mos kujtojn kta q u mbrojtn sot me ligj e nesr kush e di se me far, se do t shkrihen n shoqri apo familje. Ktu si prfundim m duhet t jap edhe nj krahasim pr t gjith ata q su rri goja rehat duke krahasuar krkesn e vazhdueshme t besimeve t ndryshme fetare mbi mnyrn e veshjes s ithtareve t tyre npr shkolla, lidhur me ndrtimin e kishave dhe xhamive apo mbi ekspansionin e tyre publik me an t edukats religjioze q duhet futur n sistemin ton arsimor (si e ka Perndimi, ai Perndim i prkrahjes se ithtarve t LGBT!). Kur kemi krkesa t ktij lloji, bhet fjal pr njerz t cilt i jan prkushtuar nj botkuptimi, nj vizioni rreth t cilit ka dituri qytetrimore si themele t kulturs dhe trashgimis s njerzimit, ndrsa kur bhet fjal pr krkesa e liri nga ana e LGBT-se kemi t bjm, zotrinj, me kapriio q jan rrjedhime t sensacioneve dhe ndjeshmrive t devijuara t disa njerzve (qofshin edhe miliona) t cilt n baz t ktij devijimi t madh moral e biologjik, krkojn q vet njerzimin dhe gjith ngrehinn e tij ta shkatrrojn! T krahasosh krenaren me t ultn, t vlefshmen me t pavlern, t vrtetn nga gnjeshtra ssht tjetr gj vese poshtrsi e verbri.

e - m a i l :

g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m

m o b i l e :

0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

Mendimi / Maj 2013 /

Futeni lndn fetare, shptojeni arsimin!

Nga Dr. Shefqet KRASNIQI
he dhe si duhet, n fushn e arsimit dhe edukimit, pr ka edhe kan arritur atje ku jan sot. Mirpo, karshi gjith ktyre zhvillimeve konstruktive npr bot, far po ndodh n Kosov?! Arsimi n Kosov ka degraduar. Reformat dhe menaxhimi kan dshtuar. Gjith kto e bjn njeriun dhe shoqrin, jo vetm q t zhgnjehet, por edhe e ojn drejt kolapsit total edukativo-arsimor. do dit e m shum po vrtetohet ajo ka kam thn para disa viteve se ajo q sht konceptuar tiu serviret nxnsve si edukat dhe etik sht e gabuar. Se n shkollat tona mund t ket gjithka, por jo edhe msim e edukim t mirfillt. Ndonjher duhet t ndodhin gjra skandaloze, q m pastaj pushtetart ta marrin vesh seriozitetin e rrezikut t nj veprimi t gabuar. shtja sht se, pas publikimit t nj materiali n mediat e shkruara, n ato online prkitazi me edukatn e nxnsve npr shkolla, u alarmua, aq sa edhe Parlamenti vendosi t diskutoj pr t. Si e dini, Parlamenti edhe m par ka diskutuar pr arsimin, ather kur vet ka vulosur kt fat t zhvillimit ksisoji t procesit arsimor. Parlamenti i ka thn JO lnds fetare dhe ka shkelur mbi parimet demokratike duke ndaluar vnien e shamis pr nxnset, pasojat e t cilave pr nj koh kaq t shkurtr po i vuan vet. Parlamenti nuk po do nxns e student t edukuar dhe qytetar t ndershm, mirpo ai po do nxns e student t rebeluar, arrogant, vagabond e injorant. Jan msimet dhe filozofia e tyre ato q bartin prgjegjsin pr kt gjendje kaotike n arsim. Atyre ende vazhdon tiu thuhet se e kan prejardhjen prej majmunit. E, si t krkosh q ata t jen t dgjueshm?! Po t nderuar, kshtu e ka kjo pun. ka t bsh, ia bn vetes, thot populli. Ndrsa parlamentart tan jan njerzit q m s shumti punojn kundr vetes s tyre, sepse punojn kundr popullit t tyre, kundr fmijve t tyre, kundr ardhmris s vendit. Nuk ka edukim me teorin e Darvinit dhe Kapitalin e Marksit. Edukim e prparim ka kur fmijt t lidhen me Krijuesin, kur atyre u tregohet qart dhe drejt se nga e kan prejardhjen, dhe se ata nuk jan nipa e strnipa t majmunve, por jan bijt e Ademit dhe t Havas, jan krijuar nga balta e dheu, e natyra dhe cilsia e dheut sht e but, e qet, stabile dhe shum profitabile e frytdhnse. Duhet t binden parlamentart tan dhe qeveritart e t gjith dashamirt e shtetit e t shoqris, n veanti t rinis son, se e vetmja rrug pr ta prmirsuar gjendjen npr shkolla tona, sidomos n ato fillore e t mesme, sht futja e lnds fetare. sht mundsia pr ti lidhur njerzit me Zotin, pr ti msuar ata se shkolla nuk sht thjesht vendtubim ku t rinjt takohen mes vete dhe kalojn nj koh, apo relaksohen pakz. Por ajo sht nj erdhe n t ciln nxn dije, ngriten dhe vetdijsohen, dhe jo vetm kaq, por aty pajisen edhe me edukat e kultur. Aty formojn personalitetin e tyre. Aty prgatiten pr t qen t vyeshm e t dobishm pr veten e tyre, pr familjen dhe pr shoqrin. Me shkoll ata jo vetm q fitojn dije dhe sigurojn nj t ardhme m t mir materiale n kt bot, por dija sht edhe ndr adhurimet, apo ibadetet m t mira e m t dashura tek Zoti. Me msim e edukim t mirfillt njeriu ngritet n nj shkall shum t lart edhe n botn tjetr, m leht fiton xhenetin. E pr ta arritur tr kt shkall t lart, ata duhet ta duan dijen, ta duan shkolln me zemr, ta respektojn msuesin m shum sesa prindin. T gjitha kto, dhe shum t tjera, kush ua mbjell nxnsve n tru, dhe kush i bind m mir sesa edukimi fetar? Po t kishte dobi nga teoria e majmunit e ateizmit t Marksit, do ta kishte marr Evropa dhe Amerika dhe do ta kishin futur npr shkolla, mirpo e kan futur edukatn fetare duke ua obliguar nxnsve edhe shkuarjen npr kisha. Sepse q t gjith njerzit e dijes dhe t edukimit jan pajtuar se feja ka nj ndikim t jashtzakonshm n intelektin e qytetarit, n veanti t t riut. Kt t vrtet e mohojn vetm ateistt dhe bijt e komunistve nga trojet shqiptare, dhe pak t tjer nga vendet tjera. Nuk ka vend ku sht futur edukata fetare e q nuk i ka dhn frytet e saj pozitive, qoft edhe si lnd zgjedhore. Ta marrim si shembull Luginn e Preshevs, pasi q atje i kemi vllezrit tan shqiptar q msojn lnd fetare. Atje, ani pse kjo lnd sht zgjedhore, do me thn e lir dhe jo obligative, megjithat, si m thon shokt dhe kolegt e mi msimdhns n ato vende, nxnsit nuk mungojn. Prkundrazi prezantojn t gjith dhe jan shum t prkushtuar. Mbajn qetsi dhe rrin si njerz, e nuk krcejn si majmun! T nderuar, m lejoni tju them edhe at se shkollat tona, prve ksaj dukurie, jan br edhe erdhe e drogs, prostuticionit, krimit, therjeve me thika e deri te vrasjet me arm zjarri. Mendoj se edhe ju pajtoheni me mua lidhur me kt kur them se sht br vshtir t drgohen fmijt npr shkolla, ngase atje ka banda, ka kriminel, ka arrogant, dhe prindi si prind ka t drejt t shqetsohet, madje shum. Bile edhe nse ankohet pr dika, i thuhet atij se kta jan t mitur dhe nuk i kap ligji. Me ka u japin edhe m shum liri dhe hapsir atyre nxnsve q t rebelohen. Vrtet nj gjendje kaosi, nj gjendje e vshtir pr ta definuar! N fund i bj apel Ministris s Arsimit q, sa m par q sht e mundur, ta fus lndn fetare npr shkolla, qoft edhe si lnd zgjedhore. Bile fillimisht qoft edhe si test npr disa shkolla, apo n disa komuna, pr ta provuar e testuar, nse funksionon, ather tiu bashkohen edhe komunat tjera, po nse jo, le ta ln huq krejt, ani pse un nuk dyshoj fare n sukses. Allahu e drejtoft kt shoqri dhe na e ruajtt kt rini! Amin! Selam alejkum

uksesi, fati dhe ardhmria e nj populli varet nga edukata dhe arsimimi i tij. Andaj edhe shtetet e zhvilluara dhe ato n zhvillim kan investuar dhe vazhdojn t investojn me t mad-

Masat shtrnguese t kodit penal dmtojn shprehjen e lir

FORUMI MUSLIMAN I SHQIPRIS shpreh shqetsimin e tij pr miratimin e disa shtrngimeve t mtejshme pr t drejtn e fjals s lir, gj q shkon disfavor t shoqris son. Me miratimin e ktyre masave n kodin penal nga kuvendart shqiptar in extremis u dshmua, se deputetve ton nuk iu intereson mendimi i votuesve pr nj familje t shndosh, porse krijimi i m tepr hapsirave promovuese ndaj nj komuniteti moralshkatrrues. Po ashtu ne si grup interesi i paraqitm ministrit t drejtsis Eduard Halimi, po ashtu edhe t gjith opinionit publik arsyet tona kundr ktyre masave. Kto masa shkojn n dm t atyre q prpiqen t ruajn moralin ton tradicional, dmtojn shprehjen e lir, si dhe problemet e komunitetit LGBT nuk mund t jen prioritet i hyrjes son n BE n nj koh kur Shqipria po lngon nga shum fenomene negative, si jan korrupsioni n shoqri apo gjykata etj. Sanksionimi me ligj i ndalimit t propagands anti LGBT, minon n mnyr t padiskutueshme nj nga t lirit m themelore, lirin e shprehjes. Liria e shprehjes prbn nj nga gurt e themelit t nj shoqrie demokratike dhe pluraliste, nj kriter pr vetrealizimin e individit. Sigurisht q askush nuk e prkrah fyerjen dhe ofendimi qoft edhe ndaj antarve t ktij komuniteti moral shthurur, pasi n baz t do qenieje njerzore qndron personaliteti dhe dinjiteti i tij, por nga ana tjetr askush nuk ka t drejt t fsheh t vrtetat n diell, t cilat n analiz t fundit mund t prekin apo cnojn nj grupim t caktuar. Ktu duhet br dallimi ndrmjet paprekshmris s individit, n t gjith fizionomin e tij psiko fizike nga vulnerabiliteti pr t shigjetuar nj grup shoqror qoft edhe me opinione q shkaktojn shqetsimin e antarve t tij. Askush nuk prkrah nxitjen e urrejtjes me fardo motivi q kjo mund t jet, por nga ana tjetr ne nuk mund t lejojm q iniciativa, n aparenc pozitive, t prdoren m tej pr t mbyllur gojt q e shprehin t vrtetn me guxim. T vrtetat q Kurani Fisnik dhe librat e tjer t shenjt i kan pohuar me aq forc nuk mund t mbulohen vetm pr faktin se bezdisin disa individ pa identitet. Ne jemi prgjegjs pr ti afruar dhe vllazruar njerzit me njri tjetrin dhe pr t eliminuar do prpjekje q nxit dhunn dhe urrejtjen ndrmjet tyre po aq sa jemi prgjegjs pr tua thn t vrtetat n sy. Imamt npr ligjratat e tyre do t vazhdojn ta tregojn historin e popullit t Lutit dhe fatin q psoi mosbindja ndaj urdhrit t Zotit. S fundi duam t theksojm se kto iniciativa ligjvnse m tepr se sa me nj proces legjislativ demokratik ngjasojn me format e veprimit t nj diktature por q n kt rast sht nj diktatur e mendimit dhe e shprehjes. Uniformiteti n mendim dhe n shprehje jan karakteristika t shoqrive totalitare, t cilat kan frik nga fjala e lir pr shkak se jan t vetdijshme pr pathemelsin ideologjike t tyre. Ndryshimi sht se n kt rast diktaturn po e imponon pakica, madje nj pakic e paprfillshme, thuajse inekzistente, e cila fryhet si nj balon me gaz nga financimet e disa grupimeve dashakeqe dhe nga mbshtetja e disa ambasadave t huaja. Pr kt FMSH do t prpiqet t ndrmarr nismat e duhura ligjore pr t hedhur posht kto masa. Gjithashtu do t prpiqemi maksimalisht ta sensibilizojm opinionin e gjer publik pr dmin e ktyre masave shtrnguese, si dhe rrezikun q paraqet prpjekja e komunitetit LGBT pr zgjerimin e hapsirave t paraqitjes s tyre n publik. Feja dhe atdheu kan qen dy substratet mbi t cilat populli shqiptar ka ndrtuar identitetin e tij. Parimet e prbashkta morale dhe afria botkuptimore ka qen pr vendin ton ura lidhse ndrmjet feve t ndryshme dhe ithtarve t tyre. N kt drejtim binomi fe e atdhe ka qen binomi m i rndsishm si prbrse shpirtrore e ktij kombi dhe jo morali i komunitetit LGBT. Pr kt ne jemi t gatshm t bashkpunojm me t gjitha grupet e interesit pr t ruajtur kt identitet dhe prbrse shpirtrore.

Mendimi / Maj 2013 /

4
prej nesh beson se politika sht pjes e fatit t njeriut e meq ata njerz jan kaq fatlum, prse t mos vjedhin dhe mashtrojn? Pra nuk kemi nj revolt parimore, nj luft t nj morali t s mirs dhe s keqes kundr ksaj padrejtsie kaq t madhe, por kemi nj amor fati t trishtueshm n pritje t menjhershme se ky fat do tu lulzoj edhe atyre, ast n t cilin do t nisin edhe ata t vjedhin dhe mashtrojn si fatlumt e radhs. Pjesa drrmuese e studentve pra nuk prqndrojn forcat e tyre tek prmirsimi i vetes dhe kultivimi i saj me iden e patjetrsueshme se territori i vockl q ata kan individualisht prpara, diploma q disponojn e rrethi njerzor n t cilin jetojn jan gjith betejat e tyre t mdha, ku gjith fuqit e veta tia kundrven s keqes me qllimin e lart t prmirsimit t t gjithve. Me nj fjal, sht trsisht e gabuar ideja se nj qeveri e drejt, e ndershme, e pakorruptuar bhet shkaku kryesor pr nj popull me t njjtat cilsi. E kundrta pra sht e vrtet, nj prmirsim i t gjithve ne q jemi posht do t sillte eleminimin e ksaj klase politike dhe sjelljen e nj t reje tashm jetime n modele korruptive, por e detyruar fortsisht nga sovrani q t sillet me drejtsi, prndryshe do t zhdukej edhe ajo brenda pak kohsh zvendsuar nga nj e re q do t ishte e dnuar t bnte m t mirn. Por shqiptart sjan dakord me kt sepse disponojn nj ngushllim t madh: nuk vidhet vetm n statusin e politikanit, por edhe t drejtorit, pedagogut, mjekut, gjykatsit, shefit, kryetarit etj., ndaj duke par se t gjith jan duke br t njjtn gj n postet prkatse, t rinjt nuk mbushin diplomat me dije, por antarsohen npr forumet rinore t partive t mdha me shpresn e vobekt se nj dit do t ushqehen nga torta m e madhe. Vetm nse bhet e kundrta mund t besojm n prmirsimin e vrtet t t gjith gjendjes. Por kshtu besonin gjermant, jo shqiptart. nprmjet formave t ndryshme si bonot etj. Meq koncepti i interesit mungon n PEI, s kndejmi koncepti i politiks monetare n PEI sht i kufizuar vetm n standartin e arit, gj pr t ciln sht zhvilluar qysh n fillimet e veta. Standarti i arit bazohet n parimet islame. Islami i konsideron mallrat me vlerat e tyre t brendshme si monedh. Mallrat n vijim jan shembull i prdorimit si monedh: Ari, Argjendi, Orizi, Hurmat, Mielli, Elbi dhe Kripa. mimi i nj malli vendoset nga vet tregu pa ndonj ndrhyrje qeveritare. Koncepti i paras ishte mbizotrues edhe prpara profetit t fundit Muhamedit alejhi selam, ku 1 dinar ari ishte baraz me 10 dirhem argjendi. Edhe sot argjendi ka nj barazi t caktuar me arin. Argjendart zakonisht prdorin vula n dinarin dhe dirhemin pr t provuar autenticitetin. N shum rrfime historike shpallet se ndrmjet Kalifve t Drejt ishte Osman ibni Afani r.a., ai ka qen i pari q nxori monedha, ndrsa disa transmetime t tjera shpallin se ka qen Omeri r.a. i pari q e bri nj gj t till.
-Vijon n faqen 7-

Prej shiut n breshr

Nga Klajd Bylyku
Deutschland uber alles apo si quhet ndryshe Deutschlandlied e q n shqip do t thot Gjermania mbi t gjitha n kuptimin pra q Gjermania vjen para s gjithash, ishte nj kng patriotike gjermane e shkruar rreth viteve 50 t shek. XIX-t si shtys e fort pr bashkimin e Gjermanis, asokohe ende e ndar n shum qytet-shtete. E njjta moto (pas bashkimit ajo u b motoja e t gjith gjermanve e mbi t gjitha himni i tyre kombtar), pra e njjta moto e cila ishte keqinterpretuar prej partis nacional-socialiste, u shndrrua n qllimin kryesor t do gjermani pr t rindrtuar n t gjith aspektet Gjermanin e shkatrruar trsisht n prfundimin e Lufts s Dyt Botrore. Kjo nuk sht nj prrall q na ka ardhur n trajtn e nj gojdhne e q duhet ta besojm n nderim t popullit t shquar gjerman si popull superior, por sht nj lvizje e vrtet e nj populli t tr, dshmuar nga shum historian e njerz t kulturs si dika e jashtzakonshme rrall e ndeshur deri asokohe. Dhe si rregull ne e dim se popujt (kombet n nj kuptim m t ngusht) kan prfituar menurisht nga urtsia e tradits dhe s shkuars s tyre. Pra nga kjo e vrtet e mirkonfirmuar historike ne vihemi n dijeni t nj fakti t cilin do t bnim mir t mos e anashkalonim pa i dhn rndsin e duhur, pa i br ndrimet tona e mbi t gjitha duke e refuzuar ta ndjekim si shembullin m sublim. Duhet theksuar kjo e fundit sepse para ksaj situate sot (e kurdoher) gjenden kombet e vegjl, pa fuqi politike n nivel botror, pa tradit t fort historike me t ciln t bjn llogarit n epoka tranzicioni. Jemi duke menduar pra as m pak e as m shum por pr kombin, shtetin, bashksin e shqiptarve. Si rregull tham se sduhet t na shptoj shembulli i gjermanve, shembull q ndrkoh, drejtprsdrejti apo jo, sht aplikuar nga t tjera vende t bots ish-komuniste si Kroacia, Sllovenia, Serbia. Prov pr kt sht superioriteti i tyre absolut n t gjith nivelet karshi Shqipris son t dashur. Ksisoj, do i arsyeshm bn krahasimet mes nesh e vendeve t lartprmendura, krahasim, rezultati i t cilit sdo mend e kalem q sht n favor t fqinjve. Pra n nj rrafsh m parimor, bhet fjal pr dy konceptime t vet vetes son; i pari sht q ta konceptojm vetveten si pjes e nj shoqrie jo thjesht n kuptimin fizik si fare kollaj ndrgjegjsohemi e biem dakord, por mbi t gjitha n aspektin shpirtror, dobiprurs, solidar e sakrifikues, ose, mundsia e dyt pra, ta besojm me t vrtet q paka se jetojm bashk, skemi t bjm me njri-tjetrin me prjashtim t rasteve kur hasim n prputhje interesash t dyanshme. Problem i dors s par. Shembulli q zgjodhm me suksesin e tij t jashtzakonshm (dokush e di se si u shndrrua Gjermania dhe far prfaqson ajo sot), na fton t meditojm se sht mnyra e par dhe jo e dyt ajo q ia vlen pr tu ndjekur e aplikuar, na kshillon t heqim dor nga interesat e ngusht n kurriz t njri-tjetrit sepse nj e vrtet sociologjike gjithashtu na udhzon se nse shoqria mirfunksionon me begatit e asaj gjendjeje shprblehet dokush individualisht, por nse shoqria shkon keq e m keq e shkatrruar prej individve t saj tek e tek, askush prej tyre smund t shijoj dhe gzoj t mirat e fituara n kurriz t saj sepse tek e fundit ky individ, qoft edhe n nivel fare minimal, sht pjes e t gjithve gjithsesi. Pra n kundrshti t hapur me modelin m t mir shkojm ne, shqiptart. N kt pik sia vlen ti hysh t gjith arsyeve se prse ndodh kshtu, por mjafton t merresh me t parn dhe m drrmuese arsye. Kshtu, vitet e fundit tek ne sht vn re ndjeshm nj dukuri q n gjith kto vjet pluralizm politik nuk kishte ndodhur; sht pikasur nj dshir e fort nga ana e t rinjve pr t marr pjes n politik, madje jo thjesht dshir, por nj integrim i nj numri t lart nga ana e tyre npr dy partit tona kryesore. Arsyetimi q do t bjm mbi kt pohim t vrtet na krkon nj tjetr pohim po aq t vrtet: klasa ekzistuese sht e gjitha e korruptuar dhe vetm se e thellon aderimin e saj n mnyrn e dyt, pra kemi nj ndarje thelbsore midis atyre dhe nesh, midis t korruptuarve dhe pothuajse t korruptuarve? Sinqeriteti na e krkon q ta themi pa asnj dyzim se vitet e fundit shum t indoktrinuar n mnyr korruptive i jan bashkangjitur t korruptuarve-model q sht klasa politike. Motivi i dokujt prej tyre pr t br kt hap para s gjithash sht mjerimi i prgjithshm i gjendjes, pasuar menjher nga qllimi i lart e fisnik pr ta ndryshuar menjher at, shoqruar me mnyrn m t keqe t mundshme. Shprehemi kshtu pr kt mnyr sepse ne skemi asnj prov, asnj shenj se t sapointegruarit n kt det t madh ndyrsie mund t prmirsojn gjendjen duke nisur q nga ndryshimi i vetes s tyre. Madje prkundrazi, t gjith ne mosbesuesit e ksaj shakaje t hidhur disponojm nj prov t kundrt q t rinjt do t plaken menjher duke marr si model korruptiv, vet t vjetrit. Dhe prova sht kjo gjendje e uditshme, por e shpjegueshme plqyeshmrie midis popullit dhe elits politike. Ky pranim e dorzim nga ana jon vjen sepse shumica

Ekonomia Islame nga parimet n praktik

hum njerz prpiqen gjithmon ti prshtasin Parimet Ekonomike Islame brenda terminologjis moderne ekonomike, n vend q t marrin nj qasje t anasjellt, pa e kuptuar fare faktin, q kjo terminologji moderne e ka origjinn nga Grekt apo krkimet e ekonomistve mysliman. Me qllim q ta heqim kt keqkonceptim me kt artikull do t prpiqemi t ndriojm origjinn e koncepteve moderne ekonomike dhe aspektet kye t Ekonomis Islame, duke prfshir ktu edhe politikat monetare e fiskale nga parimet n praktik. Bazat e politiks monetare Politika konvencionale monetare mund t gjurmohet pas n koh deri nga fundi i shek. XIX, kur standarti ishte ari, i cili n formn moderne njihet kallpi standart i arit (KSA). KSA sht nj sistem n t cilin nuk qarkullojn

monedha ari, por n t cilin autoritetet kan rn dakord t shesin kallpe ari sipas krkess pr nj mim t fiksuar n kmbim t monedhs n qarkullim. Deri n vitin 1971 shum monedha t bots mbshteteshin nga ari. Befasisht vlera aktuale e paras letr apo elektronike nuk u mbshtet m me ar, por mund t rregullohej nga krijuesit e monedhs. Politikat monetare prpiqen ta stabilizojn ekonomin, duke kontrolluar prqindjet e interesit dhe t shpenzimeve, duke i kufizuar borxhet qeveritare. Politika monetare sht nj penges e madhe pr ekonomin e lir t tregut, sepse qeveria e kontrollon ekonomin nprmjet politiks monetare, e cila nuk mundsohet n nj ambient q funksionon me ar. Kjo sht ajo ka ndodhi saktsisht n t ashtuquajturn Ekonomi e Tregut t Lir Kapitalist m 1931, kur zvendsimi i

monedhave t arta u ndalua nga bankat. Me kalimin e kohs vetm pr t kontrolluar t ashtuquajturn Ekonomi t Lir nprmjet politikave monetare u futn shtresa sipr shtresave politikat, ku n fillim u fut monedha, dhe m pas pozitat minuese monetare u mbuluan nprmjet rregullimit t librave t llogarive, dhe tashti nprmjet koncepteve t paras plastike. Politika monetare n Islam Konceptet parsore t ekonomis s lir jan tashm t pranishme Parimet Ekonomike Islame (PEI). PEI jan rreptsisht kundr prqendrimit t pasuris dhe e ndalon nprmjet asaj edhe t keqen e Ribas- (interesit kamator). N t kundrt me politikn monetare konvencionale PEI nuk vuan nga e keqja e prqindjeve t interesit, nga benefitet e shtypjes s parave dhe marrja borxh nga popullata

Mendimi / Maj 2013 /

Myslimant n Mjanmar
Nga Lulzim ABDIAJ
nuk trajtohen si t tilla nga opinion botror, por ndrsa jetojm n fillimin e shek.XXI dhe t mijvjearit t tret, vmendjes son nuk duhet t`i shptojn problematikat q mbartin zhvillime t tilla. Bhet fjal pr konfliktin n shtetin Rakhin,I njohur historikisht si Arakan,nj nga shtat shtetet dhe 14 njsit administrative q prbjn Bashkimin e Mjanmarit. Shtetet n Mjanmar nuk jan gj tjetr vese formacione territoriale, n t cilat minoritetet e ndryshme etnike t ktij vendi jan autoktone. Ato gjenden n periferi t vendit: Shteti Rakhin n jugperndim, in n perndim, Kain n veri, Shan n lindje, Kajah, Kajin, Min n juglindje. N t gjith kt perimetr jan t pranishme konfliktet me nntekst politik, ideologjik, etnik dhe fetar. Prmasat e ktyre konflikteve jan t atilla n koh dhe n hapsir, saq mund t cilsohen si lufta civile m e gjat q vazhdon aktualisht n bot. Cila sht origjina e ktyre konflikteve? `vend z konflikti n shtetin Arakan n kt kontekst ? Origjina e ktyre konflikteve duhet krkuar n periudhn e sundimit kolonial britanik, gjat Lufts s Dyt Botrore, n vitet e para t paslufts, kur Birmania fitoi pavarsin nga sundimi britanik dhe n politikn e ndjekur nga Shteti Birman n vitet e jets s tij t pavarur, megjithse prve prmass historike, duhet analizuar edhe ajo ekonomike. Q n vitet 1930,anglezt ndoqn politikn e emancipimit gradual t kolonis s tyre. Vshtirsit ekonomike dhe sociale nxitn te bamart, si quhen birmant, q prbjn m shum se 2/3 e popullsis, n gjuhn e tyre, perceptime nacionaliste ndaj minoriteteve gj q gjeti shprehje edhe me organizimin e fushatave t tilla si Birmania pr birmant. Gjat viteve t Lufts s Dyt Botrore popullsit e ndryshme luftuan n krah t britanikve ose japonezve. Premtimet britanike pr nj zon t tyren pr popullsin Rohingja me besim mysliman, n pjesn veriore t shtetit Arakan, Maju, nxitn prirjet separatiste t ktij minoriteti. Me shpalljen e pavarsis s vendit, lindn konflikte t shumta e t vazhdueshme midis regjimit n Rangun dhe minoriteteve, prfshi edhe at Rohingja. Ndrsa regjimi ndoqi politikn e centralizimit dhe birmanizimit, minoritetet krkonin federalizimin dhe nj trajtim m t kujdesshm t interesave t tyre. Zyrtarizimi i budizmit si fe shtetrore thelloi edhe m shum hendekun e krijuar. Ndrkoh Birmania pas fitores s pavarsis ka humbur n mnyr t vazhdueshme terren n fushn ekonomike. Nga ekonomia e dyt e rajonit t Azis Juglindore gjat sundimit kolonial, sot ajo rezulton t jet nga m t prapambeturat me nj PBB pr frym 850 USD. Prkeqsimi i vazhdueshm i ekonomis i ka hapur rrug vendosjes s diktaturave njra pas tjetrs. Pas fitores s pavarsis, Shteti Birman kaloi npr nj faz t prpjekjeve pr nj demokraci funksionale deri n vitin 1962, nn diktaturn ushtarake t orientuar n rrugn e socializmit, q zgjati deri n 1988 e, q i la vendin junts ushtarake deri n tranzicionin demokratik t viteve t fundit, t nisur n vitin 2008. Aktualisht n vend vazhdojn reformat me karakter demokratizues. N vitin 2008 u miratua kushtetuta e re. N vitin 2010 u zhvilluan zgjedhjet e prgjithshme parlamentare, n vijim t t cilave, vendin e junts ushtarake e zuri nj qeveri civile, n t ciln ushtarakt vazhdojn t ken nj ndikim t konsiderueshm. Kto ndryshime, si dhe rikthimi n jetn politike i aktivistes s njohur pr demokraci dhe t drejtat e njeriut Aung San Suu Kyi, kan ndikuar n zbutjen e izolimit disa dhjetravjear. Tregues pr kt jan vizitat e rndsishme t politikanve botror, ndr t cilat prmendim at t presidentit amerikan nntorin e vitit t kaluar. Por, ndrsa procesi i demokratizimit po jep disa rezultate, konfliket brenda vendit vazhdojn. M i prgjakshmi ndr ta sht ai n shtetin e Arakanit, ndrmjet popullsis budiste Rakhine dhe asaj myslimane Rohingja. Ky konflikt ka nisur q n vitin 1947 dhe vazhdon edhe n ditt tona. Regjimi ka ndjekur vijn e politiks s ashpr. N vitin 1978, operacioni Mbreti Dragonoi n shprnguljen e 200 mij Rohingjave. N vitin 1982, hyri n fuqi Ligji i ri pr shtetsin, sipas t cilit personave t minoritetit Rohingja nuk u njihej shtetsia birmane dhe, pr rrjedhoj, edhe t drejtat e tjera, n radh t par ato politike. N vitin 1991, 250 mij Rohingja t tjer u larguan nga Mianmar. Konflikti i vitit t kaluar shkaktoi disa dhjetra viktima sipas statistikave zyrtare, ndrsa sipas burimeve Rohingja 650 t vdekur dhe 85 mij t dbuar. Burime t tjera flasin pr rreth 10 mij t vrar.

Ndrmjet prndjekjeve dhe shpress

Nga ana tjetr, edhe prfaqsuesit e komunitetit Rohingja nuk kan arritur asnjher gjat gjith konfliktit t prcaktojn n mnyr t sakt dhe t qart objektivat dhe prioritetet e veprimtaris s tyre. Ata jan luhatur ndrmjet objektivave t till t mjegullt si autonomi, pavarsi, dhe bashkim me Bangladeshin. Kto objektiva nuk kan gjetur dhe nuk mund t gjejn mbshtetje dhe mundsin e materializimit. Pavarsisht se pala budiste, popullsia Rakhine, fajson Rohingjat pr trazirat e para nj viti, duhet thn se reagimi i Rakhinve ishte shum m i ashpr dhe dhuna e ushtruar nga kjo popullsi mbi Rohingjat ishte dukshm joproporcionale, pr t mos folur pr qndrimin pasiv t strukturave shtetrore. Prpjekjet q prfaqsuesit e pushtetit vendor bn pr t sensibilizuar Rohingjat pr shkalln e lart t rrezikshmris t reagimit t Rakhinve, rezultuan t pamjaftueshme. Edhe faktori ndrkombtar e la pjesn m t madhe t prgjegjsis pr ngjarjet e ndodhura mbi Rohingjat. Presidenti i SHBA-ve iu referua ktyre trazirave si nj konflikt komunal, ndrsa ambasada ruse n Neipido, kryeqytetin e Birmanis q nga 2006, fajsoi Rohingjat. Kjo shpjegohet edhe me faktin se prfaqsuesit e ktij komuniteti nuk kan arritur t orientohen drejt edhe n marrdhniet me jasht. Kjo ka sjell si pasoj jo vetm dshtimin e prpjekjeve t tyre separatiste, por edhe heshtjen e faktorit ndrkombtar ndaj shkeljeve t rnda t lirive dhe t drejtave t popullsis Rohingja, si jan kufizimi i liris s lvizjes, pamundsia e punsimit n administratn shtetrore deri n dbimet masive dhe dhuna sistematike. E vetmja mnyr q masakrat ndaj Rohingjave t ndrpriten sht iniciimi i nj procesi dialogu me parakushte heqjen dor nga aktet e dhuns nga regjimi dhe popullsia budiste, nga njra an dhe heqja dor nga separatizmi nga ana e minoritetit Rohingja, e gjitha kjo n kontekstin m t gjer t proceseve demokratike n Republikn e Unionit t Mjanmarit.

Mjanmari,nj nga shtetet m t mdha t Azis Juglindore, i njohur deri n vitin 1989 si Birmania, nj nga vendet m t izoluara dhe m t varfra, prmendet rrall n kronikat e mediave tona dhe t huaja. Koh m par, disa foto, n t cilat paraqiteshin dhjetra kufoma njerzish t vrar n trazirat q prekn nj nga krahinat e ktij vendi, zgjuan interesin e trajtimit t prmasave, shkaqeve dhe perspektivave t ngjarjeve t tilla.

igurisht q trazirat n fjal, rezultati i t cilave ishte nj numr i madh t vrarsh dhe t shprngulurish dhe q ilustroheshin me fotot e lartprmendura, nuk prbjn nj problematik t prmasave ndrkombtare dhe

Mendimi / Maj 2013 /

Zgjedhjet po afrojn, subjektet politike sa vjen e po bhen m aktive, koalicionet jan formuar, listat e kandidatdeputetve jan prcaktuar, mediat e pozicionuara kan filluar fushatn, partit kan zbritur n fushn e betejs me tr arsenalin e tyre. Sali Berisha me helikopter , Edi Rama me autobus po garojn mes tyre pr t disatn her, etj, etj . edhe shum marifete t tjera q po prdorin politikant shqiptar pr t qeverisur vendin. Gazeta Mendimi vazhdon intervistat me krert lokal t partive kryesore. LSI-ja, partia e integrimit, e cila ka braktisur kolicionin qeveriss dhe dshiron t realizoj rotacionin politik aq t prfolur. Dhe nga ana tjetr PDIU, partia atdhetare, kombtare, e cila udhheq me sukses betejat pr shtjen ame, ka vendosur t qndroj me koalicionin fitues.

Flet Kryetari i Lvizjes Socialiste pr Integrim n Elbasan

Dr. Pjerin Xhuvani

1-Koht e fundit LSI sht n qendr t vmendjes, na thoni dika m shum pr kt?

Lvizja Socialiste pr Integrim sht nj forc politike prcaktuese jo vetm pr qeverisjen n vend por edhe pr reforma shum t rndsishme q vendi ka nevoj t ndrmarr. LSI sht vendosur koht e fundit n qendr t vmendjes apo diskutohet nga t gjith sepse t gjith kan kuptuar q LSI sht ajo forc politike e cila me mesazhin e saj ka ndikuar q politika shqiptare t bhet m njerzore, m bashkpunuese. LSI sht ajo forc politike e cila me mbshtetjen q ka nga t gjith qytetart shqiptar, mbshtetje e cila do t tregohet akoma m fuqishm n zgjedhjet e 23 qershorit, sht br nj forc prcaktuese pr qeverisjen e vendit dhe do t vazhdoj t jet e till duke gzuar gjithmon e m shum mbshtetjen e qytetarve n Elbasan dhe n t gjith Shqiprin.
2-Ju keni qen pjes e koalicionit qeveriss, far ka br mir kjo qeverisje dhe far nuk ka br mir?

ndikuar q t kishte gjithmon dialog mes mazhorancs dhe opozits dhe ktu mund t prmend rastin e zgjedhjes s Presidentit t Republiks. Ishte nj dialog q ne e iniciuam dhe e arritm pavarsisht se n fund pr shkak t qndrime tepr t largta t palve nuk u arrit nj President me konsensus. Un mund t them q n ministrit ku ne kishim prfaqsuesit tan u arritn reforma t mdha si n shndetsi, ekonomi apo edhe n politikn e jashtme. Liberalizimi i vizave ishte nj kontribut i yn i qensishm.
3-Si mendoni, prse zgjedhsi duhet t votoj LSI-n ?

nj mbshtetje t jashtzakonshme LSI-s sepse kan kuptuar q vetm me LSI-n do t ecin m shpejt drejt zhvillimit dhe integrimit.
4-Na flisni pr zhvillimet n nivel dege ktu n qytetin e Elbasanit?

As edhe ato nuk mund t mbushen me premtime boshe. Un jam i bindur se elbasanasit do t na mbshtesin n mas dhe LSI do ta prligj besimin e zgjedhsve t saj, ashtu si deri m sot, dhe fitorja e saj sht fitore e t gjith atyre q e votojn.
6-Zoti Meta kryeson listn n Tiran. Kemi t bjm me nj rrezikim apo sht nj lvizje e fort nga ana e LSI?

Lvizja Socialiste pr Integrim me vendimin e marr n vitin 2009, vendim i cili nuk ishte i leht, tregoi nj her q stabiliteti dhe zhvillimi i vendit sht lajtmotivi dhe mision i saj. Ai vendim ishte i detyruar nga rezultatet e zgjedhjeve dhe ne nuk mund ta linim vendin pa nj qeveri dhe ta vendosnim n udhkryq. Pr sa i prket pyetjes tuaj mund t them q sht thn shpesh nga personalitetet e LSI se ne kemi qen pjes e qeverisjes por jo qeveria. Ne kemi ndikuar me kontributin ton pr ta br sa m sociale dhe m pran shtresave n nevoj qeverisjen. Kemi

Vendi ka nevoj pr nj LSI gjithmon e m t fort sepse si e thash m lart Lvizja Socialiste pr Integrim e bn politikn m njerzore dhe m pran qytetarve. LSI-ja sht garancia m e mir pr t gjith shqiptart q duan stabilitet dhe ndryshim njkohsisht. LSIja sht garancia m e mir pr t gjith ata q duan q m 24 qershor t gjith t ndihen t lehtsuar dhe t bashkuar rreth nj projekti q e bashkon Shqiprin me Evropn dhe rreth nj projekti q n radh t par hap vende t reja pune. Shqipria ka nevoj pr nj lidership q i kupton dhe i jep zgjidhje sfidave delikate ekonomike me t cilat prballet vendi, sidomos sot kur Evropa sht n nj kriz serioze financiare. Nxitja e zhvillimit ekonomik dhe krijimi i vendeve t puns ka nevoj pr nj program konkret si sht plani i punsimit me 5 pikat pr punsimin i Lvizjes Socialiste pr Integrim q do t jet nga dita e nesrme n dorn tuaj dhe t do qytetari shqiptar. Un jam i bindur se qytetart shqiptar do ti japin

Dega Elbasan sht nj nga degt me t forta dhe me aktive n Shqipri dhe rritja e saj sht e dukshme. N degn ton jan afruar shum intelektual, siprmarrs, akademik etj. Gjithmon e m shum t rinj dhe t reja e shohin veten m afr LSI-s n Elbasan si nj trampolin pr t kontribuar pr t ardhmen e qytetit t tyre. Kjo sepse LSI vlerson dhe respekton kontributin e gjithsecilit dhe kt e ka treguar gjat gjith ekzistencs s saj.
5-far rezultatesh prisni n kto zgjedhje? A do t ket efekt strategjia juaj e re n kto rezultate?

Ktu nuk rrezikon z. Meta. Rezultati n Tiran ka pr t qen i jashtzakonshm. Ka pr t qen nj rezultat surpriz. Jo vetm q ne do t kemi nj numr votash dhe nj mbshtetje spektakolare por edhe t prkthyera n mandate kto vota do t jen n at nivel sa edhe z. Luan Rama q renditet i treti nuk rrezikon aspak, prkundrazi do t jet prfaqsues i sigurt i LSI-s n Kuvendin e ardhshm.
7-Ju jeni kryetar i Lvizjes Socialiste pr Integrim n Elbasan, na flisni pr veten tuaj, tashm n pozicionin e politikanit vendor ?

Presim rezultate pozitive dhe si rezultat i strategjis son t re kto rezultate do t jen shum m t mira se n zgjedhjet lokale. LSI n Elbasan synon nj prfaqsim sa m t lart n parlamentin e ardhshm, q t ndikoj drejtprdrejt n qeverisjen me standarde t larta demokratike t popullit e, kjo nuk sht thjesht nj dshir, po nj mundsi n dor t saj pr nj fitore t madhe, ashtu si e treguan edhe zgjedhjet lokale dy vjet m par. Kjo sepse LSI pushtetin e prdor pr t drejtuar dhe jo pr t sunduar, sepse LSI ose e gjen nj rrug drejt fitores, ose e krijon at vet. 23 qershori ssht larg e ndonse kemi br 95 % t udhtimit, jemi ende n gjysm t rrugs. Fitorja nuk mund t vij nga kutit bosh.

T jesh nj politikan vendor, dhe sidomos t drejtosh degn e LSI sht nj privilegj, por sht dhe nj prgjegjsi shum e madhe. sht nj prgjegjsi sepse drejtoj degn e nj force politike n Elbasan, nj force politike q gjithmon e m shum e rrit stekn e suksesit, gjithmon e m shum objektivat e saja jan t jashtzakonshme.
8-Cili do t ishte mesazhi juaj pr lexuesit e gazets son?

Votoni LSI sepse sht partia e premtimeve t mbajtura dhe do t jet gjithmon pran halleve dhe problemeve q shqetsojn qytetart e Elbasanit.

Mendimi / Maj 2013 /

Nj bashkbisedim me

z. Ilir Sadiku
1-N shkall kombtare forca juaj sht e njohur tashm, por do t donim t na flisnit pr qllimin e krijimit, programin, nr. e antarve t saj.

Kryetar i PDIU Elbasan

politike e krijuar enkas dhe e ndrtuar q n themel , q n struktur pr vendosjen n vend t ksaj padrejtsie t madhe ku merr vler edhe krijimi i ksaj force politike me nj objeksion t qart pr t marr pjes n parlamentin shqiptar, si edhe pr t marr mbi supe rolin e amplifikatorit t nj komuniteti t martirizuar, pr ti dhn t drejtat e mohuara prej 100 vitesh. Ato t drejta q sot Europa i krkon me fanatizm, shpall edhe luft madje, kur nj fenomen i till ndodh n kufijt e saj. Kjo sht nj rrug e gjat q krkon nj prfaqsim dinjitoz n Kuvendin e Shqipris. Ky sht edhe motivi i cili na nxjerr fitimtar t padiskutueshm n zgjedhjet e 23 qershorit. Lidershipi i PDIU shpreh nj prgjegjsi t lart n misionin politik, n rrugn e tij drejt realizimit t ktij misioni dhe shpreh besimin e tij se i gjith populli shqiptar e do amrin dhe kt do ta shpreh m 23 qershor.
2-N nivel lokal, far specifikash ka veprimtaria e degs suaj?

-PDIU sht nj nga partit do t thoja padyshimin m t vogl nj nga m t motivuarat pr sa i prket shkakut t krijimit t saj q do ta themi edhe m posht. PDIU sht trashgimtare e nj partie tjetr po me t njjtin format politik por me nj prmbatje q sa vjen e shtohet , ku interesin m t madh e kan vet spektri politik shqiptar dhe qytetart e ktij vendi duke u nisur nga programi dhe interesat kombtare q mbron kjo forc politike. PDIU sht prfaqsuesja m adekuate jo vetm e interesave t komunitetit am por edhe e t gjith shqiptarve q e duan flamurin dhe fen. Prfaqsimi politik me PDIU sht mesazhi q marrin shqiptart pr zgjidhjen e shtjes kombtare dhe asaj ame n veanti. Si shtje e mbetur n sirtaret e harress s diplomacis botrore. Jemi n vitin 2013 viti q prkon me 100-vjetorin e vendimit famkeq t Konferencs s Londrs pr coptimin e Shqipris dhe lnien jasht territorit t saj t nj nga kryeveprave t natyrs pr nga vlerat natyrore dhe bregdeti i saj Krahinn e amris. Sot pas 100 vjetsh duke mos dashur t mohojm kontributin edhe t forcave t tjera q operojn n fushn politike, PDIU sht e vetmja forc

tregon rigorozitetin, ndjeshmrin, prgjegjshmrin e do shtjeje q ka t bj me at q ne sot e quajm pjes kombtare t t gjith kombit shqiptar. Rezultati sht aq i prekshm sa t gjith opinionistt nuk hezituan t shprehen PDIU, nj risi e munguar e spektrit politik shqiptar.
3-PDIU sht n koalicionin qeveritar. far ka br mir kjo qeveri dhe PDIU n prbrjen e ktij koalicioni?

vendosja me insistim e dy amendamenteve n Ligjin e Censusit, q oi n mosdshtimin e ktij procesi.

4-Cfar rezultati prisni n zgjedhjet e qershorit?

PDIU n rang kombtar fiton shtat mandate, padyshim q n Qarkun e Elbasanit luftojm pr dy mandate.
5-Cilat jan objektivat m t afrta t partis suaj n lidhje me shtjen ame?

Nga ajo sa folm m lart si prfaqsues edhe t komunitetit am aktivitetin e saj politik m t madh e ka n 5 qarqe ku edhe sht prqendruar komuniteti am, dhe pak a shum ndryshimet specikfike nga qarku n qark i kemi t pandjeshme pr t mos thn q nuk egzistojn fare. N zgjedhjet vendore t 2011 forca jon politike tregoi nj shtrirje n t gjith Shqiprin, ka

N katr vitet q kaluan ne kemi qen pjes e mazhorancs dhe n kto zgjedhje jemi po n t njjtin koalicion fitues q ka orientuar Shqiprin. Pavarsisht peshs specifike q PD ka n kt koalicion, PDIU ka profilin e saj, programin e saj, kandidatt e saj, identitetin e saj. Problemet dhe hallet e Shqipris nuk zgjidhen n katr vjet, ajo ka sht e rndsishme sht fakti q sot kemi m demokraci, sot kt tok e duam m shum, sot kemi nj legjislacion t orientuar pa hezitim drejt perndimit dhe padyshim q frutet do t duken m 23 qershor. PDIU shkon n kto zgjedhje me nj premtim t mbajtur si sht aprovimi i Rezoluts mbi shtjen ame n Parlamentin shqiptar, si sht realizimi i monumentit n varrezat e Klogjerit, si edhe me nj performanc t shklqyer nga t dy deputett e saj n Kuvend, ku do t veoja Votimin kundr dhe debatin konstruktiv pr shtjen e ujrave territoriale, si edhe

Si e shtjelluam edhe m lart shtja came zgjidhet pikrisht atje ku filloi, e thn ndryshe shtja ame domosdoshmrisht duhet t ket altoparlantt e saj n parlamentin shqiptar, duke u prfaqsuar denjsisht n do spektr t politiks shqiptare dhe asaj rajonale.
6-Cili sht mesazhi juaj pr lexuesit e gazets son?

Un do ti krkoja jo vetm lexuesve t gazets suaj, por t gjith qytetarve elbasanas q do vot pr PDIU n vetvete tregon dashurin pr gjuhn, pr kombin ton, pr kulturn ton, pr fen ton. E kam thn dhe m lart q populli am u martirizua, u plackit, dhe u dbua vetm pse nuk pranoi kurr t ndrroj emrin, t ndrroj gjuhn dhe mbi t gjitha t ndrroj Fen e tij. Kto jan veprime fisnike q t part tan i bn me bindje dhe koshienc pr t cilat ne sot e ksaj dite ndjehemi krenar.

Ekonomia Islame- nga parimet n praktik

Kur u mor Persia tre lloje monedhash qarkullonin n kto territore, me emrat Baghli prej 8 dang; Tabariu prej 4 dang; dhe Magribiu prej 3 dang. Omeri (sipas disave Osmani) futn nj risi dhe nxorn dirhemin islam prej 6 dang. Sipas PEI roli i Bankave Qendrore nn PEI do t ishte pr nj Tregti Ndrkombtare Kontabiliteti pr vendin, produkte t shqyrtuara n prputhje me Sheriatin dhe pr rregullimin e institucioneve financiare. Pr pasoj koncepti i bankimit nn PEI do t ofronte Produkte Financiare sipas Sheriatit si ndrmjetse, depozita ari pr klientin dhe konvertimin e monedhs n ar n llogari t krkess s mbajtsit prve trajtimit t monedhs n nj faz tranzitore. Bazat e politiks fiskale Politika fiskale kontrastohet me politikn monetare, e cila prpiqet ta stabilizoj ekonomin duke kontrolluar normat e prqindjes s interesit, normat e kmbimeve dhe furnizimin me para. Ajo prdor dy instrumente kryesore- shpenzimet qeveritare dhe taksimin. Ndryshimet n nivelin dhe kompozimin e taksimit dhe shpenzimet qeveritare mund t zbatohen n variablet ekonomike n vijim: Krkesn n total dhe n nivelin e aktivitetit ekonomik N modelin e alokimit t burimeve Shprndarjen e hyrjeve Bazat e ekonomis keinesiane Ekonomia keinesiane e quajtur edhe keinesianizmi apo teoria keinesiane sht nj shkoll e mendimit makro-ekonomik e bazuar n idet e ekonomistit t shek. XX Xhon Majnard Keines. Ekonomia keinesiane argumenton, se vendimet e sektorit privat nganjher ojn n rezultate inefiente makro-ekonomike dhe pr kt mbron ndrhyrjen e politikave aktive t sektorit publik, duke prfshir ktu ndrhyrje t politikave monetare nga banka qendrore dhe ndrhyrje t politikave fiskale nga qeveria pr t stabilizuar prodhimin e ciklit t biznesit. Teorit q formojn bazn e ekonomis keinesiane u paraqitn fillimisht n librin Teoria e prgjithshme e punsimit, Interesave dhe Paras botuar m 1936. Interpretimet e Keinesit jan kontroversiale dhe shkolla t ndryshme mendimi e pretendojn trashgimin e tij. Ekonomia keinesiane mbron iden e nj ekonomie t przier- ku mbizotron sektori privat, por me nj rol domethns t qeveris dhe sektorit publik- dhe shrbeu si modeli ekonomik pas Krizs s Madhe (1929), Lufts II Botrore dhe ekspansionit ekonomik pas-lufte (19451973), megjithat ai e humbi disi ndikimin pas stagflacionit (stanjacion e inflacion ekonomik njkohsisht) t viteve 1970. Ngjarja e krizs financiare globale e 2008 ka shkaktuar rigjallrimin e mendimit keinesian. Politika fiskale n Islam Gjat qeverisjes islame t Medines ndodhi nj shndrrim shoqror si rezultat i ndryshimit t pronsis s toks, duke i dhn individve t dolloj gjinie, etnie apo me t kaluar fetare t drejtn pr t bler, shitur, dhn me qira dhe pr ta trashguar tokn. Bazuar n Kuranin Famlart duhen firmosur kontrata pr transaksione t mdha financiare, q kan t bjn me bujqsin, industrin, tregtin dhe punsimin. Kopjet e kontratave duhen ruajtur zakonisht nga t dyja palt e prfshira n marrveshje, dhe s kndejmi t gjith ajo q ne jemi duke praktikuar tashti nuk sht dika e huaj pr Parimet Ekonomike IslamePEI. Si dihet mir tashm, q PEI jan t deduktuara nga Kurani dhe Suneti. Mendimtart e hershm ekonomik islam kan zhvilluar modele t ndryshme ekonomike, q formojn bazn konkrete t parimeve moderne ekonomike.

Mendimi / Maj 2013 /

Emri i Allahut: El-Basir Shikuesi i gjithkaje

Prej emrave t bukur t Zotit ton sht edhe emri Shikuesi, q n gjuhn arabe shqiptohet El-Basir. Ky emr thekson prsosmrin e Zotit pr t par t gjitha gjrat. Allahu sht Shikuesi i gjithkaje n mnyrn m t plot dhe m t qart edhe nse sht e fshehur Ai e vshtron at, sepse e dukshmja dhe e padukshmja n vshtrimin e Allahut jan njsoj, t njohura deri edhe n detajet m t imta. Asgj nuk mund ti fshihet vshtrimit t Tij sado e vogl apo e madhe, sado afrt apo e largt sht ajo, n drit apo n errsir. Ai na sheh ne dhe veprat tona n do moment dhe n do vend ku nuk mund t shihemi nga t tjert, sheh devocionin dhe mkatin ton, gzimin dhe hidhrimin q prjetojm, duart kur i ngrejm lart me lutje drejtuar vetm Atij dhe vshtrimet e shpejta vjedhurazi t syve tan. do gjeth q bie dhe do far q shprthen dhe del nga toka nuk i fshihet shikimit t Tij. Vshtrimit t Tij nuk i fshihen as gjymtyrt e jashtme dhe t brendshme t milingons s zez q ecn mbi nj shkmb t zi n nj nat t errt, qarkullimi i ujit n rrnjt e bimve sado t shumta dhe t ndryshme qofshin ato n llojet e tyre. Jo vetm kaq, por Allahu me prsosmrin e Tij absolute di dhe sheh mendimet dhe dshirat e zemrave tona, do ndjenj q qarkullon n trupin ton sht nn vshtrimin e Tij. Asnj krijes n qiej, mbi tok apo nn t, n det apo n do skaj t gjithsis t jet fshehur Allahu e vshtron at dhe sht i njohur krejtsisht me gjendjen e saj. Ky emr sht prmendur n Kuran dyzet e dy her, ndr to: N fardo pune q t jesh, fardo gjje q t lexosh nga Kurani dhe fardo pune q t bni (o njerz), Ne jemi dshmitar, kur ju thelloheni n t. Zotit tnd nuk i fshihet asnj grim peshe, n Tok e n qiell; as m pak nga ajo e as m shum nuk mbetet pa u shnuar n Librin e Qart. (Junus: 61)

Horoskopi trillim apo realitet

ivve t cilt mund t jen t veshur edhe me kravata e kostume duke u dhn atyre gjithmon lajme pr gjrat t cilat ata jan m t ndjeshm, si sht bota e ndjenjave dhe ajo materiale, e pas ktyre lajmeve qndrojn parat. Kjo varsi ndaj horoskopit dhe astrologve sharlatan nuk sht e kushtzuar me prapambetjen teknologjike dhe kulturore t nj shoqrie. Statistikat dhe sondazhet rreth besimit n horoskop dhe formave t tjera t parashikimit t fatit, tregojn se individt n shoqrit e zhvilluara bashkkohore jan t njjt me bashkkohsit e tyre q jetojn n mjedise t tjera dhe me prapambetje t theksuar. Shum histori jan t prhapura se si mbretr dhe president t njohur nuk vepronin asgj pa u konsultuar me astrologt, shum filma dhe diskutime zhvillohen pr t bindur masn se horoskopi sht i vrtet dhe se parashikimi i fatit sht i mundur. Nuk ka dyshim se pas gjith ksaj qndron nj loj aspak e pastr komerciale pr t zhvatur n mnyr abusive parat e t tjerve. Qndrimi i teologve, shkenctarve dhe intelektualve t vrtet ndaj astrologjis shpesh sht neveria dhe demaskimi i horoskopit dhe do forme tjetr t parashikimit t fatit. Ata refuzojn t bjn betej me nocionet e uditshme t nj epoke t shkuar. far sht e gabuar me astrologjin? Pse feja e ndalon kategorikisht at dhe pse shkenctart e trajtojn me tallje? S pari Astrologjiaapo dftimi i yjeve jan msimet me an t t cilave mundohen q n baz t pozicionimit tyjevet tregojnfatine njerzve. Prndryshe ngashkenctartAstrologjia merret si pseudoshkenc q pretendon t parashikoj ndikimin e pozicionit t yjeve dheplanetvetek njeriu. Tani le t paraqesim disa argumente fetare -shkencore dhe fakte reale: Astrologjia n kndvshtrimin fetar: Sipas Islamit jo vetm praktika e astrologjis parashikuese t fatit sht e ndaluar, por edhe shkuarja tek fallxhort apo blerja e gazetave dhe revistave me qllim leximin e fatit n to. Profeti Muhamed (paqja e Zotit qoft mbi t) ka treguar se ai q shkon tek fallxhori dhe i beson lajmeve t tij, n t vrtet ka mohuar Shpalljen hyjnore, sepse me nj vepr t till personi i ka dhn fallxhorit cilsi hyjnore t veanta vetm pr Zotin, si sht njohja e t ardhmes, pr t ciln Allahu thot: Ai (Allahu) i ka elsat e s fshehts dhe vetm Ai i njeh ato. Ai e di ka n tok dhe n det; asnj gjethe nuk bie, pa e ditur Ai dhe nuk ekziston asnj kokrr n errsirn e toks, as e njom, as e that, q t mos jet shnuar n Librin e Qart (Leuhi Mahfudh). (Kuran: 6 59) dhe: Thuaj: Askush, prve Allahut, n qiell apo n Tok, nuk i di t fshehtat dhe as nuk do ta dij se kur do t ringjallet. (Kuran: 27 65). Ky citat kuranor n mnyr tepr t qart tregon se askush prej njerzve nuk e njeh t ardhmen sado e afrt dhe e lart q t jet pozita e tij tek Zoti dhe sado larg q t shkojn njerzit me njohurit e tyre, njohja e t ardhmes gjithmon do t jet mister dhe sfid pr ta. Besimi n horoskop dhe n do form tjetr t parashikimit t fatit nga fallxhort sht n kundrshtim t qart me mesazhin dhe frymn e Islamit, i cili erdhi pr t liruar njeriun nga do form varsie t njerzve ndaj dikujt tjetr ve Zotit q i krijoi ata. N thelb, kto rrug paraqesin nj prpjekje t kot pr ti shptuar Kaderit (paracaktimit hyjnor). Naivt besojn se n qoft se ata e din se far do t ndodh nesr, ata mund t prgatiten pr t q sot dhe n kt mnyr mund t shmangin t kqijat e t sigurojn t mirat. Megjithat Allahut i Madhruar e urdhroi t Drguarin e Tij Muhamed, n Kuran q tu drejtohet mbar njerzve duke u thn: Thuaj: Un nuk mund ti sjell vetes as dobi, as dm, prvese aq sa dshiron Allahu. Sikur ta dija t fshehtn, do ti shumoja t mirat dhe nuk do t m prekte asnj e keqe. Un jam vetm paralajmrues dhe sjells i lajmeve t mira pr njerzit q besojn. (Kuran: 7 188) Edhe ky citat ashtu si pararendsit e tij na tregon se Allahu diturin e t ardhmes nuk ia ka dhn asnj krijese. Muhamedi (paqja e Zotit qoft pr t) sht profeti dhe njeriu m i dashur tek Allahu, por megjithat kjo nuk e nxjerr at nga qenia e tij njerzore pr n hyjnore, sepse edhe vet ai prkundr afrsis me Zotin nuk e njeh t ardhmen e vetes s tij dhe aq m pak t t tjerve. E si mund t pretendoj dikush tjetr q nuk sht as profet dhe as kaq i afrt me Zotin, se e njeh t ardhmen?! Pretendues ka, por t gjith jan sharlatan. Nj njri q beson Zotin dhe n t njjtn koh edhe parashikimet e fatit, tregon se besimi i tij nuk sht krejtsisht i pastr dhe se n t ka gjurm t paganizmit prej t cilave duhet t largohet. Fakte shkencore q rrzojn astrologjin: Mungesa e konsensusit: Astrologjia e horoskopit , me sistemin e saj t simboleve interesante, listat misterioze dhe llogaritjet e pakuptueshme, sht e bazuar n parimin q karakteri i nj personi dhe fati i tij mund t kuptohet dhe prcaktohet nga pozicionet e diellit, hns dhe planeteve n momentin e lindjes, duke prdorur nj tabel me figura kafshsh apo simbole t tjera, t quajtur horoskop. Horoskopet jan zhvilluar jo vetm pr individt, por edhe pr kombet, kompanit, partit politike, ekipet sportive dhe madje edhe kafsht shtpiake n familje! Egziston nj numr jo i vogl i shkollave t astrologjis dhe shumica e tyre nuk pajtohen mbi disa nga parimet themelore t zejeve t tyre.T gjith ata mbshteten vetm nga dshmi anekdotike t llojit m t besueshm. Edhe pas mijra vjet mbledhjeve t t dhnave dhe rafinimit t studimeve t tyre, astrologt asnjher nuk kan arritur n nj konsensus midis tyre. Mjafton t lexoni kolonat e astrologjis n dhjet gazeta dhe revista t

endja primitive ka besuar gjithmon se qeniet njerzore jan thjesht kukulla n duar t panjohura dhe pr ta astrologjia ofron nj dritz pr t par t ardhmen. N mnyr aventureske njerz naiv me poste t ndryshme nga m t lartit deri edhe tek ata m t ultit, nga m t pasurit deri edhe tek m t varfrit, nga m t diturit deri edhe tek ata m t paditurit u drejtohen astrologve, dgjojn do stacion televiziv dhe shfletojn do gazet apo revist q prmban rubrikn e horoskopit. Prfundimi sht; invesitor q dshtojn n biznesin e tyre, politikan q humbin n zgjedhje dhe t tjer q presin rezultatin e nj ekzaminimi konkurues. Nj nga arsyet q njerzit merren me horoskopin sht pretendimi se ai na ndihmon t prmirsojm jetn ton dhe t msojm disa gjra q i prkasin t ardhmes. Pr kta supersticioz astrologjia zbulon ann e panjohur q fshihet pas vellos dhe asnjher nuk pyesin se a sht ajo nj shkenc e cila bazohet mbi fakte dhe argumente, por thjesht jan t knaqur duke e pranuar at si nj mister. Ata jan t impresionuar nga fakti se si astrologu mund t nxjerr nga goja e tij aq shum rreth tyre nga nj vshtrim i thjesht n horoskop. Si e bn ai at? Kjo sht ajo q i mundson astrologut t thot se ajo q ai praktikon nuk sht kuturu, por nj shkenc. A sht i vrtet ky pretendim? Duhet t dim se dshira jon pr t njohur t ardhmen sht momenti m i mir pr astrologt q t prfitojn nga parat tona. Kta njerz me mashtrimet e tyre ua marrin parat na-

Mendimi / Maj 2013 /

Nazim Hikmet
(1902-1963)

Behauddin Gashi
Pranoje pendimin tim
Rrebeshi i smundjes, prpara m ka vn. Si breshria e nj arme, jo thjesht nj e shtn... Se di se ka ka ngjar, shum paskam gabuar... Mkatet shtrir si trar, pastrim i vetkrkuar... Eh, Zoti e di m mir, m t mirn m dhnt... Mi falt ka kam br, mkat n kmb mos lnt... T falem ty, All-llah, vetm Ty ndihm t krkoj, Pranoje pendimin tim, kurrher m, mos gaboj E di q jam i dobt, tek dua tjem i frutshm E di q tutem shpejt, e di q jam i ngutshm Por Ti m fal gjithmon, pendimin ma pranon Ti e di dobsin time dhe mrrethojn mshirime... Ah, o Zoti im, sa turp m vjen prej Teje, Ti m fal ve gzim dhe pse gaboj ndr deje Ti je Krijuesi im, Krijues i gjithsis. Pranoje pendimin tim, m i dobti i njersis O All-llah, t lutem m fal, sjam i mrzitur me Ty T lutem, Ti mos u mrzit me mu AMIN! AMIN! AMIN! fizik i zhvilluar nga rezultatet empirike duhet t rezistoj n t gjitha kohrat, dhe jo vetm kur astrologt e konsiderojn t prshtatshm! Mbshtetjet psikologjike t astrologjis nuk jan t vshtira pr tu krkuar. N kto koh t pasigurta, shumica prej nesh krkon nj udhzues t sakt dhe t drejt n marrjen e vendimeve. Kt komoditet ta ofron edhe astrologu i cili sht gjithmon n shrbimin ton me kshilln e tij, natyrisht prkundrejt nj tarife t hollash. Ai jep nj ndjenj marramendse pr t thn se karakteri yn dhe fati personal jan t lidhura me yjet! Ai sht gjithashtu i gatshm pr t shfajsuar dshtimet tona me ngjarjet kozmike q jan prtej kontrollit ton. T gjitha kto kontribonj n rritjen e iracionalizmit dhe obskurantizmit. Prandaj ka ardhur koha pr t sfiduar n mnyr t drejtprdrejt dhe me forc pretendimet sharlatane t astrologve. Teologt, shkenctart dhe intelektualt duhet ti shpjegojn publikut dhe t nxjerrin n pah rreziqet e ktij trilli. Opsioni ligjor gjithashtu duhet t merret n konsiderat, duke ditur se nj pjes e mediave q paraqesin horoskopin mbahen me parat e taksapaguesave q mashtrohen nga kjo pseudoshkenc. Prgatiti: Arens Gjevori

Viti i Ri
Tr natn bora ra rreth e qark, bardhsin ua dha yjeve. N qytet, n sokak, sipr shtpive, te shtpia prej druri, larg m larg. II Po fle n minder nj djal. Buko, leshverdh, djal i mir. Asnjeri nuk ka, as mysafir nga dritarja shoh Stambollin pa fjal.

Elbasan, simpozium n prkujtim t Profetit Muhamed a.s.

Komuniteti Mysliman- Myftinia Elbasan, n bashkpunim me Zyrn e Kshilltarit t shtjeve Fetare n Ambasadn e Turqis, organizuan nj simpozium me tem Profeti Muhamed a.s. Krenaria e Njerzimit. Simpoziumi u hap me fjaln prshndetse t Myftiut t Elbasanit z. Agim Duka, i cili pasi i uroi mirseardhjen t pranishmve, u shpreh se profeti Muhamed a.s., sht, ka qen dhe do t mbetet shembulli dhe krenaria e gjith njerzimit. Ai gjithashtu shtoi se prsosmria e nj kombi dhe e nj shoqrie nis nga familja, nga foleja familjare e ngritur nga bashkshortt. N kuadr t binjakzimit t qyteteve t Elbasanit dhe Nigde (Turqi) ishte ftuar t referoj edhe Myftiu i Nigdes z. ndryshme dhe ju do t merrni me shum gjasa dhjet interpretime t ndryshme. Modeli gjeocentrik: Astrologt pr parashikimet e tyre bazohen n iden se Toka sht n qendr t universit! Por kur u zbulua nga Koperniku n shek. e 16 se Dielli sht n qendr (modeli heliocentrik) t universit dhe jo Toka, ather ky ishte nj lajm shokues q tronditi q nga themelet pretendimet dhe gnjeshtrat e astrologve parashikues t rubrikave t horoskopit apo rubrikave t tjera t fushs s hedhjes s fallit. Mungesa e planeteve: Kur u shpik astrologjia, prve Toks ishin t njohura vetm pes planete; Mrkuri, Venusi, Marsi, Jupiteri dhe Saturni dhe kto ishin t dukshme me sy t lir. Urani, Neptuni dhe Plutoni jan zbuluar shum m von me ndihmn e teleskopve respektivisht n vitet 1781, 1846 dhe 1930. Ska dyshim se t gjitha horoskopet jan br shum m hert, ather ky sht nj argument q parashikimet e bra kan qen t pasakta, sepse sipas tyre nj planet i pazbuluar (q nuk ekziston) nuk mund t ket ndikim pr njerzit n tok, prandaj shtrojm prsri pyetjen retorike; sa t sakta kan qen parashikimet e mparshme t cilat bazoheshin vetm n nj numr t vogl planetesh dhe sa t sakta jan parashikimet e astrologve t sotm t cilt me vshtrimin e nj numri m t madh planetesh kundrshtuan bazat e themeluesve t horoskopit? Ne e dim se ka mijra asteroide, qindra kometa dhe dhjetra satelit n sistemin ton diellor, por astrologt nga pamundsia e shikimit t t gjithve nuk i konsiderojn kto si faktor n llogaritjet e tyre, prandaj asnj astrolog nuk mund t Hasan Cinar, i cili foli mbi shembullin e Profetit Muhamed a.s. Ai theksoi se rinia e sotme, duhet t jet sa m pran besimit dhe moralit t fes islame. Ai gjithashtu tha se profeti Muhamed a.s. sht nj shembull i pashoq q jo vetm besimtart mysliman, por i gjith njerzimi duhet ta ndjek. Myftiu Cinar la gjithashtu nj porosi shum t muar t ciln krkoi q gjithsecili tia transmetoj t tjerve: 1- Nxitoni n pendim 2- Nxitoni n namaz 3- Nxitoni t lani borxhin 4- Nxitoni t martoheni 5- Nxitoni t falni xhenazen. N simpozium morn pjes prfaqsues t pushtetit lokal, qytetar e besimtar t shumt t qytetit t Elbasanit. deklaroj se pr t prfunduar hartimin e horoskopit mori n konsiderat ndikimet e t gjitha ktyre trupave qiellor! Planetet imagjinare: n parashikimin e fatit astrologt bazoheshin edhe n planete imagjinare si ishin Rahu dhe Ketu (horoskopi Indian). Fillimisht, Rahu dhe Ketu ishin menduar t jen dy gjarprinj qiellor q u prpoqn t glltisin diellin dhe hnn n data t caktuara duke shkaktuar eklipset. M von, astrologt e rafinuan konceptin duke deklaruar se Rahu dhe Ketu ishin planete t errt t padukshm pr ne, por q ndikonin n veprimet dhe fatin ton! A mundet nj sistem i bazuar n supozime t tilla t gabuara t jet i sakt?! Megjithat, mijra njerz rregullojn aktivitetet e tyre, udhtimet, martesat, funksionet fetare etj, sipas Rahus dhe Ketus! Precizioni i ekuinokseve: Astronomt na kan treguar pr fenomenin e quajtur `precizioni i ekuinokseve, me t cilin boshti i Toks rrotullohet n vetvete pr rreth 25.000 vjet derisa t prfundoj nj rrotullim. Caktimi i datave t caktuara t disa shenjave t zodiakut (p.sh. Dashi nga 21 mars - 19 prill) u b rreth 2000 vjet m par dhe ky caktim i datave ka mbetur i pandryshuar, ndrkoh q boshti i toks gjat gjith ktyre 2000 viteve, ka ndryshuar me rreth 30 grad. Kjo do t thot se korrenspondenca midis 12 shenjave t zodiakut dhe datave t tyre t caktuara nuk sht korrigjuar ndonjher . Pra, nse jeni t lindur n mes t 21 marsit dhe 19 prillit, ju nuk jeni me t vrtet nj Dash, por nj Peshk. Edhe sot, vetm disa astrolog e marrin n konsiderat kt ndryshim, por shumica e tyre vazhdojn t paraqesin horoskope dhe t bjn parashikime pr

III E hidhur sht cicrima e bilbilit. Vetmia sht si nj ferr. E mbylli librin zonja Mynever dhe me ngadal ia dha t qarit. IV N qytet, n sokak, sipr shtpive, te shtpia prej druri, larg e m larg, tr natn bora ra rreth e qark, bardhsin ua dha yjeve.

Orhan Sejfi Orhon

(1890-1972)

Nj zog i bardh
Ky zog i bardh me krah t gjat, gjurm m la n shpirt shklqimi i tij, degt e pemve rrug i pati ai, pas la nj det t pamat. Nga larg vijn jehona t mbytura, rrugt e tij jan t mjegulluara. Ndjenjat plot zjarr ma ndezin shpirtin,. t pastra jan me zogun bjn flirtin. Ky zog me krah t bardh, degt e pemve rrug pati ai rrug. ndrr mbl sikur spati ardh, as drit sla ai, as gjurm. Prktheu nga turqishtja lirim GEGA shenjat e gabuara. Prcaktimi i tipareve dhe i karakteristikave fizike: Biologjia na mson se tiparet e personalitetit dhe karakteristikat fizike t nj personi jan t prcaktuara nga gjenet e trashguara nga t dy prindrit dhe se kto mund t modifikohen nga ndikimet mjedisore q ndodhin pas lindjes. Kjo ka nj baz t fort si n teori dhe n eksperiment, ndrsa tek astrologt fallxhor tiparet e personalitetit dhe karakteristikat fizike jan t lidhura me horoskopin e dikujt, i cili prdoret vetm n momentin e lindjes pr t msuar karakteristikat e t lindurit! Pra, nuk sht e vshtir t dallojm ndrmjet nj argumenti shkencor dhe nj trilli t kot! Gjithashtu shtja e momentit t lindjes paraqet disa probleme. Si mund t prcaktohet koha e lindjes, kur lindja nuk sht nj proces i menjhershm? far kan prdorur astrologt para shpikjes s ors dhe mjeteve t tjera t sakta matse? Ciln koh kan llogaritur, at lokale apo kohn standarte?! Pra, nuk egziston asnj ndikim astrologjik mbi tiparet e personalitetit dhe karakteristikat fizike, dhe se astrologt me t vrtet nuk mund t parashikojn asgj dhe se ndikimet kozmike mund t kaprcehen nga vullneti lir i dokujt. Nse astrologjia sht me t vrtet nj shkenc, ather do ligj

Mendimi / Maj 2013 /

20 maj 1799 n Tur t Francs lindi Honore d Balzak. I biri i BernardFransua Balzakut dhe i Ana Sharlot Salambi. Ai do t rrij me familjen n SentKyr mbi Luar deri n moshn katrvjeare. Pati dy motra: Laurn e lindur m 1880 dhe Lorencn e lindur m 1802 dhe nj vlla Anrin i lindur m 1807. N vitin 1804, n moshn pes vjeare hyri n pensionin L Guaj n Tur. M 22 qershor 1807 hyri n kolegjin e Oratorve t Vandonit, ku do t kaloj gjasht vjet jet rigoroze internati. M 22 prill 1813 largohet nga Vandomi dhe pr disa muaj vendoset n pensioninGanser n Paris. Gjat vers s vitit 1814 frekuenton kolegjin e Turit. N nntor t ktij viti banon me familjen n Paris n rrugn Tampl. N vitin 1815 frekuenton dy pensione t lagjes Mar: pensionin Lepitr dhe prsri pensionin Ganser dhe ndjek kurset n liceun Sharlmanj. N nntor 1816 shkruhet n Fakultetin e Drejtsis dhe hyn si sekretar noterie tek zonja Gyjon-Mervij, n rrugn Kokjer. N mars 1818 ikn nga zonja GyjonMervij, pr tu futur tek zyra e zonjs Pas, notere, mikesh e prindrve t tij n rrugn Tampl. Aty shkruan Shnime mbi pavdeksin e shpirtit. M 1 gusht 1819, i ati Bernard Fransua Balzak trhiqet nga administrata ushtarake n Vilparizis me familjen e tij. Honore d Balzak, laurat n drejtsi gjat muajit janar vendos t qndroj n Paris, pr tu br njeriu i letrave. I vendosur n nj papafingo t thjesht n rrugn Ledygyier shkruan tragjedin Kromuelliq as u botua dhe as u luajt sa qe gjall. M 1820 fillon t shkruaj Faltyrn, tregim q se prfundoi. M 18 maj t ktij viti sht i pranishm n martesn e t motrs Laura me Eugjen Syrvij, inxhinier rrugsh e urash. M 1821 fillon t shkruaj Stenin, tjetr tregim q se prfundoi, kurse m 1shtator motra Laurencia martohet me zotin Montezegli. M 1822 lidhet me Laura Bernin 45vjeare, me t ciln u njoh n Vilparizis nj vit m par. Ajo do t jet pr t nj mikesh e devotshme. Gjat vers vendoset n Baj t Normandis me Syrvilt. Nn pseudonimin Lord i Ronit ai boton n bashkpunim: Trashgimtarja e Biragut dhe Zhan Lui, pastaj vetm: Klotilda e Lusinjanit, Njqindvjeari dhe Famulltari i Ardeneve, t cilat i nnshkruan nn emrin Horaci i Sent-Obinit. Po me kt pseudonim n fillim t vers 1823 , pasi vendoset n Turen, shkruan Zana e fundit. Aty nga fundi i vers s vitit 1824 prindrit e tij shkojn prsri n Vilparizis dhe vendosen n rrugn Turnon. Shkruan Aneta dhe krimineli. M 1825 me Urban Kanelin riboton veprat e Molierit dhe Lafontenit. N prill bn nj udhtim t shkurtr n Alenson. Fillon lidhjen me dukeshn dAbrant. M 11 gusht i vdes motra Lorenca. M 1 qershor 1826 merr nj liens botuesi. I shoqruar nga Barbj, vendoset n rrugn Mar- Sent-Zhermen. Gjat vers familja e tij l Vilparizin dhe fiksohet n Versaj. M 15 korrik me Lorenin dhe Barbien krijon nj shoqat pr zbulimin e talenteve t reja botuese. N fillim t pranvers s vitit 1828 Balzaku vendoset pran Observatorit. Punt i shkojn keq. Atij i duhet t shlyej borxhe dhe t marr prsri borxhe t mdha. I rikthehet letrsis. Nga shtatori deri n fund t tetorit jeton n Fuxher, pran gjeneralit D

10
Doni, Beatrija ose Dashurit e sforcuara, Nj princesh pariziane. Viti 1840. Balzaku gjallron dhe drejton Revistn Pariziane. N tetor t ktij viti vendoset n rrugn Baze 19, sot shtpia Balzak ku shkruan veprat: Pjereta, Pierr Grasu, Zoti Markas, Fantazit e Klodins. M 2 tetor 1841 n bashkpunim me Furnen dhe nj konsorcium librarish fillon botimin e Komedis Njerzore q do t paraqitet me nj korpus kryesor prej 17 volumesh (1842 1848) dhe nj volum pas vdekjes Prifti i fshatit (1839-1841) dhe Martin Kalvinisti M 19 mars 1842 krijon n Odeon: Burimet e Kuinols, Memuaret e dyt rinjve t martuar, Albert Savarus, Zonja e rreme, Ursula Miru, Nj fillim n jet, Dy vllezrit. N korrik-tetor 1843 qndron n Petrsburg pran zonjs Hanska, vejush qysh prej 10 nntorit 1841, e kthyer nga Gjermania Me 26 shtator krijon n Odeon Pamela Zhiro, Nj afer e errt, Honorina, Iluzionet e humbura komplet n tri pjes. Gjat vitit 1844 fillon t shkruaj romanin Fshatart, Beatrija dhe Godisari. N periudhn majgusht Balzaku shkon prsri n Dresden tek zonja Hanska, tek e bija Ana dhe tek konti Zhorzh Mnizek. Udhton me ta npr Gjermani, Franc, Holland dhe Belgjik. N tetor rigjen zonjn Hanska n Shalon dhe kthehet me t n Napoli. N dhjetor v prsri kandidaturn n Akademin Franceze. Shkruan komedin n tre akte dhe n proz Merkadeti (afaristi) si dhe Komediant q s`pandehin. Fundi i marsit i vitit 1846 e gjen n Rom me zonjn Hanska, pastaj n Zvicr dhe Frankfurt. M 13 tetor n Visbaden, Balzaku sht dshmitar n martesn e Ana Hansks me kontin Mnizek. Shkruan Kushrira Bet. Nga shkurti deri n maj t 1847 zonja Hanska vendoset n Paris. M 28 qershor Balzaku bhet trashgimtar i plot i saj. Ai bashkohet me t n shtator n Versovia. Gjat ksaj periudhe shkruan romanin Kushriri Pons, dhe prfundon romanin Shklqimi dhe rnia e kurtizaneve. I kthyer n Paris m 15 shkurt 1848 sht i pranishm n ditt e para t Revolucionit Francez. N maj krijon Teatrin historik. Komedia Merkadet pranohet n Teatrin Francez. N fund t shtatorit ai rigjen zonjn Hanska n Ukrain dhe qndron me t deri n pranvern e vitit 1850. Viti 1848. Shndeti i Balzakut keqsohet vazhdimisht. Krizat kardiake prsriten qysh nga fillimi i vitit. M 14 mars 1850 n Berditshef martohet me zonjn Hanska. I smur kthehet me t n Paris, m 20 maj dhe vdes m 18 gusht 1850. Balzaku sht nj nga romanciert e mdhenj t letrsis frnge t gjysms s par t shekullit XIX dhe njri nga m t mdhenjt e letrsis botrore. Ai na jep realizmin her-her lakuriq t shoqris franceze t atyre viteve. Komedia Njerzore e tij sht nj vepr monumentale e pavdekshme, q jep skena nga jeta e t varfrve, nga jeta provinciale e thjesht dhe nga jeta mondane e salloneve t shoqris s lart. Paraja, tek veprat e tij, ajo q prish moralin njerzor sht e pranishme gjithkund n shoqrin e asaj kohe. Lexuesi botror, kur lexon romanet e Balzakut ballafaqohet me makuterin, servilizmin, me kurtizant, me kontt e markezt, q t babzitur pr para, fam e femra jan heronjt e Komedis Njerzore. Shkroi lirim GEGA

Honore d Balzak
(1799 1850)

Pomerl. N vitin 1829 Balzaku fillon t frekuentoj sallonet. Ai pritet tek Sofia Grej, tek baroni Zherar, tek Zonja Hamelin,tek princesha Bagration dhe tek zonja Rekami. Fillon letr kmbimin me zonjn Zulm Karr, q martohet me nj komandant artilerie. M 19 qershor1829 i vdes i ati. N mars 1829 del me nnshkrimin Honore d Balzak n romanin Bretanja m 1800, q do t jet i pari i prfshir n Komedin Njerzore. M 1830 Balzaku bashkpunon me Revistn e Parisit, po ashtu edhe me disa gazeta si: Fletorja e gazetave politike, Moda, Silueta, Vjedhsi, Karikatura. Fillon ti nnshkruaj krijimet e tij : Balzak. Me zonjn Berni bn nj udhtim me anije n Luar dhe qndron gjat vers n pronat e Grenadierve n SentKyr mbi Luar. Gjat vjeshts bhet banor i sallonit SharlNodi. T parat nga cikli Skena t jets s privuar: Hakmarja, Gobseku, Ballua e vulave, Lavdi dhe mjerim, Gruaja virtuoze botohen kt vit. Viti 1831. Tashm i deklaruar si shkrimtar , punon me vrull, duke br jet mondane e lluksoze, q ia shton borxhet. Ambicjet e tij politike sdo t knaqen dhe ai shkruan romanin filozofik Lkura prej shagrini. N vitin 1832 hyn n mardhnie me zonjn Hanska, q jeton n kshtjelln Versovia , n Ukrain. Balzaku sht mik i z. d Margone n Sash, pastaj i Korrodve n Angulem. Bhet mik i markezs d Kastri, por pr t sht nj deziluzion dashurie. N kthim kalon tre jav n Nemur, pran zonjs d Berni. Futet n partin neolegjitimiste dhe publikon disa es politike. Boton n ciklin Nga skena t jets s privuar, Beqart dhe pes skena q do t grupohen m von n veprn Gruaja tridhjet vjeare. Midis tregimeve t tjera filozofike shkruan: Luis Lambert si dhe n faqet e Komedis Njerzore dhjet tregimet e para argtuese. N fillim t vitit 1833 ka letrkmbim t rregullt me zonjn Hanska. Ai e takon pr her t par n shtator n Njushatll dhe e ritakon n Gjenev pr Vitin e Ri. Do t ket po n kt koh lidhje sekrete me Maria d Fresnej. Bn nj kontrat me zonjn Besh pr botimin e Studimeve mbi zakonet e shekullit XIX. Nga vitet 1833 deri m 1837 vepra e Balzakut do t dal n 12 volume, q do t jen si parafigurim i Komedis Njerzore. (I deri n IV skena t jets s privuar) (V deri VIII skena t jets provinciale)

(IX deri XII skena t jets pariziane). Midis veprave t para nga Skena t jets provinciale numrohen: Mjeku i fshatit, Gruaja e braktisur, Grenadierja, Godisari i famshm, Evgjeni Grandeetj. N shkurt 1834 kthehet n Zvicr M 14 qershor lind Maria dy Fresnej, vajza e tij e dyshimt. Kemi zhvillime t reja nga jeta e tij n botn mondane: lidhet me konteshn GuidoboniViskonti. T parat nga Skena t jets pariziane jan veprat : Historia e t trembdhjetve, Mos e prekni shpatn, Vajza me sy t art. Pranver e vitit 1835. Balzaku vendoset n Shajot. Boton tek VerdetiStudime filozofike. N maj takon prsri zonjn Hanska, q ndodhet me t shoqin n Vien t Austris, kalon tri jav pran saj, dhe s`do ta shoh m pr rreth tet vjet. Gjat viteve 18341835 prfundon romanin Xha Gorioj, po ashtu shkruan Melmoti i pajtuar, Lulja e bizeles dhe Serafita. Viti 1836 sht pr t vit i trazuar. M 20 maj lind Lionel Guidoboni Viskonti, q sht ndoshta djali i tij natyral. N qershor Balzaku fiton nj proes gjyqsor ndaj Revists s Parisit. N korrik l revistn Kronika e Parisit, q e drejtonte qysh prej janarit t ktij viti. N kt koh shkruan : Lisi n lugin, Pezullimi, Mesha e ateistit, Fmija i mallkuar, Sekreti i Ruxherve. N muajt shkurtprill 1837 Balzaku bn udhtimin npr Itali: Milano, Venecia, Livorno, Firence, n liqenin Komo. Ktu shkruan Vajza e mplakur si dhe kemi fillimin e veprs madhore Iluzionet e humbura, ezar Bioton. N shkurtmars 1838 qndron n Frapeshi pran Korrodve dhe kalon disa dit n Nohant, pran Zhorzh Sandit. Udhton n Sardenj dhe gjat muajve prillmaj n gadishullin Apenin. N korrik vendoset n Zhardi, midis Sevrs e Vil dAvreit. Ktu shkruan: Gruaja superiore, Shtpia Nusingen. Fillon t shkruaj romanin Shklqimi dhe rnia e kurtizaneve. N prill t vitit 1839 Balzaku emrohet President i Shoqats s njerzve t letrave. N shtatortetor ndrmerr nj fushat pa dobi n favor t noterit Pejtel, i dnuar me vdekje, i akuzuar pr vdekjen e t shoqes dhe t nj shrbtori. Mbaron s shkruari Shkolla e zanateve dhe Votrini. M 2 dhjetor 1839 nuk pranohet n Akademin Franceze. Kt vit pranohet Viktor Hygoi. Shkruan: Kabineti i Antikave, Gambara, Nj vajz e Evs, Masimiliano

Mendimi / Maj 2013 /

11

DY FJAL PR SHQIPEN STANDARDE

standarde. Pas viteve 90 pr t`u prmendur sht edhe organizimi i nj Konference Ndrkombtare me titull Shqipja standarde dhe shoqria shqiptare sot. Gjuha letrare kombtare e njsuar (gjuha standarde) mbshtetej kryesisht n variantin letrar t jugut sidomos n sistemin fonetik por n t jan integruar edhe elemente t variantit letrar t veriut. Shqipja standarde sht nj madhsi mbidialektore por q ka n baz variantin letrar jugor toskrishten letrare. Duke ngritur n standard toskrishten letrare sht formuar shqipja standarde. Shqipja standarde mbshtetet n rradh t par n kodin drejtshkrimor t njesuar t toskrishtes letrare. Gjithashtu shqipja standarde mund t zotrohet nga shqipfolsit shum m leht dhe n nj koh relativisht m t shkurtr se sa u sht dashur popujve t tjera pr zotrimin e standardeve t tyre, sepse dallimet dialektore t dy dialekteve kryesor t shqipes jan minimale. Megjithse shqipja standarde mishron zbatimin e prpikt t normave e rregullave fonetike, leksikore, gramatikore, shpesh takojm edhe shmangiet nga norma. Shmangiet jan tregues t paqndrueshmris s standardit, por dukuri t tilla takohen edhe n gjuh standarde shekullore. Disa nga kto luhatje jan t pashmangshme pr fazn fillestare t gjuhs shqipe standarde. Puna pr shqipen standarde ngrthen dy etapa: 1. kodifikimi i nnsistemeve t gjuhs standarde. 2. zotrimi masiv dhe intensiv i norms s shqipes standarde n t gjitha hallkat e saj. Shqipja standarde sht nj arritje e rndsishme kombtare dhe tashm konsiderohet nj realitet i zgjidhur pozitivisht. Rendi demokratik na ndihmon t shpjegojm objektivisht formimin e shqipes standarde, lejon individ shqipfols t prdorin edhe nnstandard kur e shohin t nevojshme. Standardi do ti shrbej kulturs kombtare jo vetm n administrat, n shkoll n media por edhe n letrsin artistike e shkencore, n sken n prkthimet e kudo. Si prfundim ndrtimi i shqipes standarde ka plotsuar katr kushtet e njohura n praktikn e themelimit t nj standardi: 1. przgjedhje 2. planifikimi 3. mbshtetja 4. miratimi Prdorimi publik i shqipes standarde sht n lidhje t drejtprdrejt me nj gam t gjr ralitetesh shoqrore politike shtetrore, ndretnike , ndrkombtare etj. Gjat gjith shek.XX folsit e shqipes kryesisht jasht kufijve t Shqipris , kan br prpjekje pr standardizmin e gjuhs shqipe njkohsisht edhe pr statusin e saj n jetn shoqrore. Gjuha shqipe ka statusin e gjuhs zyrtare n Shqipri, Kosov dhe n Maqedoni. shtja e statusit dhe e standardit t shqipes n Kosov, pas largimit t Serbis, pr nj pjes t madhe t shqiptarve q jetojn n Ballkan sht e zgjidhur. N Maqedoni Shqipja deri von ka pasur statusin e prdorimit si nj gjuh minoritare. Tani n rajonet e populluara me mbi 22% t shqiptarve sht lejuar prdorimi i shqipes zyrtare. N luginn e Preshevs dhe n Malin e zi statusi i shqipes sht tipik ai i konceptit minoritar n Ballkan. Ndrsa tek arbresht e Italis, konkretisht n provincn e Sicilis, zbatimi i marrveshjeve europiane pr ruajtjen e gjuhve minoritare ka krijuar hapsira pr msimin e gjuhs amtare npr shkolla.

Nga Msc. Hamit HOXHA

ormimi i gjuhs letrare kombtare t njsuar (gjuha standarde) ka qen nj proces i gjat q ka filluar q n shekujt XVI-XVIII por prpunimi i saj hyri n nj periudh t re n shekullin XIX gjat Rilindjes Kombtare. N vitin 1824 Naum Veqilharxhi filloi punn pr t krijuar alfabetin shqip dhe n vitin 1844 dhe 1845 u botua Evetar-i. Veqilharxhi ishte i pari q shprehu qllimet e Rilindjes Kombtare Shqiptare nprmjet traktatit t tij dhe shum shkrimeve t tjera. Qe viti 1873 i cili filloi pra pati nj fillim t shqipes

Ulliri e vlerat e tij

ima e ullirit e ka origjinn nga Armenia prej nga ku u transferua n Palestin e m pas n Egjipt 4000 vjet p.e.s. Vaji i ullirit ka filluar t prdoret si ushqim dhe si ila afr 2000 vjet m von. Tregtart Fenikas e solln ullirin n fillim n Greqi e Spanj dhe vet grekt e uan at n Itali. Vendet e lartprmendura zn rreth 79% t prodhimit botror t vajit t ullirit. Sot bimn e ullirit e hasim n t gjitha shtetet e basenit t Mesdheut. Edhe pse n treg dominojn sortet greke dhe italiane, hulumtimet e fundit kan treguar se me cilsi t veant jan ullinjt e Istrias, Dalmacis dhe Shqipris. Vaji m i mir sht vaji i ullirit t virgjr. Sasia e aciditetit nuk duhet ti kaloj 1%, kjo arrihet kur vaji del n temperatura optimale jo shum t nxehta. Vaji i ullirit bn pjes n yndyrnat e pangopura dhe z 77% t ktyre yndyrnave. Si i till ai ul kolesterolin e keq LDL n gjak dhe rrit kolesterolin e mir HDL. Prsa i prket vajrave t tjer ulin nivelin e LDL (kolesteroli i keq) por,

bekuar. Vet druri i ullirit sht bekuar n Kuran. Pirja e vajit t ullirit pastron organizmin nga shum helme, eleminon parazitozn e zorrve, zbut lkurn dhe ngadalson proesin e plakjes duke ulur e penguar thinjat tek flokt. Gjethja e ullirit po t prtypet n goj lufton Stomatitis Aphtosis, djersitjen e teprt, smundjet infektive dhe ekzemat. Gjethja prdoret pr Arteriosklerozn dhe tensionin e lart t gjakut si edhe si diuterik, e pr t ulur nivelin e sheqerit tek diabetikt.
Prdorimi pr arteriosklerozn dhe diabetin

nuk veprojn fare tek HDL (kolesteroli i mir). Vetm nj lug aji me vaj ulliri plotson 8% t nevojave ditore me vitamin E. Polifenolet q gjenden n vajin e mir zvoglojn rrezikun e paraplakjes, Arteriosklerozs, si dhe kancerin e zorrs s trash, kancerin e mlis dhe kancerin e gjirit tek grat, ai shron plag n organet e tretjes, parandalon formimin e gurve n tmth e n veshka.

Dermatologt kan konstatuar se vaji i ullirit t mir prmban UV faktor mbrojts pr mbi 20 nga rrezet ultravjollc t diellit, si i till ai prdoret n kremrat me vler rigjeneruese t fytyrs, duke e rinuar at. N vajin e ullirit gjenden vitamiat A, D, K dhe antioksidant me efekt mbrojts. Transmetohet se Profeti Muhamed ka thn: Prdoreni vajin e ullirit si ushqim e melhem se ai nxirret nga nj dru i

Merren 40-50 gjethe ulliri futen n 500gr uj dhe i ziejm derisa t mbes e sasis s ujit, dhe pihet 1-2 her n dit para buke.
Prdorimi pr tensionin e lart

Fusim 20 gjethe ulliri n 1 litr uj pastaj pr do dit shtojm nga 5 gjethe derisa t arrijn 120 gjethe, pa e lvizur sasin prej 1 litr uj dhe n do zjerje t mbes e lmgut. Pihet dy gota n dit mngjes e mbrmje para buke. Abedin Stringa Laborant i UE