Vigenere ifresi

Tarihi: lk olarak 1553 ylnda Giovan Batista Belasa tantlm 16. yzyln sonlarnda Blaise De Vigenere bu yntemi dzenleyip kullanmtr ve bu yntemin ad Vigenere ifresi olarak kalmtr. Tanm: Vigenere ifreleme ynteminden nce anlattmz ifreleme yntemlerini ksaca yeniden hatrlarsak, ifreler genel olarak bir alfabede yer deitirme fonksiyonlar ile oluturuluyordu. Buna en basit rnek olarak Sezar ifreleme yntemini verebiliriz. Tabi bu yer deitirme algoritmalar ile yazlan ifrelerde olaslk dkt ve ifre deneme-yanlma (yineleme) yntemiyle krlabilecek tarzdayd. Vigenere yntemi ile bu olaslk biraz daha byltlmtr. Bu yntemin en byk zellii oklu alfabe kullanmasdr. Bundan kastmz da aadaki tabloya bakarak anlayabiliriz.

Bu tabloya Vigenere tablosu denilmektedir. Bu yntemle ifreleme yaparken Vigenere tablosunda periyodik dngler ile yer deitirme ilemleri yaplr.. Sezar ifreleme yntemini gz nnde bulundurup tablonun ilk satrna bakarsak arada bir benzerlik greceiz. Sezar yntemine gre burada teleme (kaydrma shift) saymz 0, son satra gre de 25dir ve ya

26x26 lk bir matris eklinde de dnebiliriz. Bunu birinci satr bir erit gibi dnrsek her seferinde bir yana kaymasyla oluan tablo bize vigenere tablosunu verir. Bylelikle alfabe ile yer deitirme arasnda bire-bir deilde bir-ok bir iliki salam oluruz. Yani 26 karakterlik her harfe kar bir tane 26 karakterlik harf eridi karlk gelir. Aslnda bu eridi oluturan harfler hep ayndr fakat yerleri kaydrlarak (shift edilerek) deitirilmitir. Burada Vigenere ifreleme ynetiminin iki metodu olan autokey metodu ver keyword metoduna deineceiz.

Autokey Metodu: Bir mesaj Vigenere autokey metoduyla ifrelemek iin gnderici ve alc bir balang anahtar (priming key) zerinde anlam olmaldrlar. Bu balang anahtar (priming key) tek harften oluur. Mesajn ifrelenmeye balamas iin bu anahtara ihtiya duyarz. Yntemimizi tarif edecek olursak; ifrelenecek dz metnimizi bir satra yazalm. Bunun alt satrna da balang anahtarmz (priming key) yazalm. Bylece gnderici dz metindeki harfleri ve balang anahtarn kullanarak Vigenere tablosundan ifrelemeyi yapar. ifreleme ilemi ise dz metindeki harfleri Vigenere tablosunun satr balarndan, balang anahtarmz da stun balarndan bakarak bu ikisinin karlk geldii (kesitii) harfler bizim ifreli metnimizi oluturur. Dz metindeki ilk harf ile balang anahtarmz kesitirip bir harf buluyoruz. Daha sonra dz metindeki ikinci harfin ifrelenmesi iin balang anahtar olarak bu sefer dz metindeki ilk harfi seiyoruz yine tablodan bakarak ikinci harf iinde bu ifreleme ilemi yaplr. Bylece nc ve dier tm harfler bu mantkla ifrelenir. Bu sylediklerimizi bir rnek stnde gsterelim.

rnek: Balang anahtar (priming key): B Dz Metnimiz: DEFTER imdi yukardaki tarife gre ifreleme ilemine geelim.

Dz Metin: B. anahtar: ifreli Metin:

DEFTER BDEFTE EHJYXV

Bylelikle ifreli metnimizi EHJYXV buluruz.

zm Alc olarak elimizde ifreli metnimiz ve daha nce zerinde anlatmz balang anahtarmz var. Yine bir satra ifreli metnimizi yazp alt satra da balang anahtarmz yazyoruz. Bu sefer tabloda satr ba olarak balang anahtarmz olarak alyoruz ve ifreli metnimizdeki karakteri bulana kadar saa ilerliyoruz. Yani anahtar ile kesiimi ifreli metindeki karakter olan harf bizim dz metnimiz oluyor. lk harf iin bu ilemi yaptktan sonra. ifreli metindeki ikinci harfin zm iin balang anahtar olarak bu sefer dz metindeki ilk harfi seiyoruz. Bu ilemleri devam ettirdiimizde dz metnimizi elde ederiz.

ifreli Metin: B. anahtar: Dz Metin:

EHJYXV BDEFTE DEFTER

B ile baladk, kesiimi E olan dz metnimiz D oldu. Balang anahtar olarak bu sefer D yi alp ilemleri tekrarladk. Dz metin olarak DEFTER `i bulmu olduk. Gvenlik: Krlmas sizinde tahmin edeceiniz gibi ok basittir. Balang anahtar olarak alfabede seilecek 26 karakter vardr. Buda 26 olaslk ile bu ifrelemenin zlebileceidir. Onun iin bundan daha kuvvetli olan anahtar kelime metodunu (keyword metod) grelim. Keyword Metodu: Aslnda autokey metoduna biraz benzemektedir fakat orda balang anahtar olarak bir harf seerken burada bir kelime semekteyiz. Hemen rneimize geersek. Dz metin: Anahtar kelime: DEFTER AL BANA SORU

Yine bunlar alt alta yazalm fakat beerli harf guruplar halinde olsun.

Dz Metin: Anahtar: ifr. Metin:

DEFTE S O RU S VSENW

RALBA ORUSO FRFTO

NA RU EU

D yi satr bandan S yi stun bandan seip kesiim olarak V bulduk. Sonra ayn ekilde E yi satr bandan O yu stun bandan seip S yi bulduk. Bu mantkla tm harfleri ifreledik. ifreli metnimiz V S E N W F R F T O E U oldu. zm: ifreli metnin zm iin yine autokey metodundaki yol izlenir. lk satra ifreli metin alt satra da anahtar kelime yazlr. Yine beerli guruplar halinde yazalm.

ifr. Metin: Anahtar: Dz metin:

VSENW S O RU S DEFTE

FRFTO ORUSO RALBA

EU RU NA

Satr ban S alp kesiimi V olan harfimizi D dz metin harfimiz oluyor. Bylelikle dz metin bulunmu oluyor. Gvenlik: Autokey metoduna gre ok daha kuvvetlidir. Grld gibi anahtar kelimenin boyu arttka ifreleme daha gl olmaktadr. Vigenere ifresinin kriptoanalizi: Vigenere ifreleme ynetmi bundan nce bahsettiimiz yntemlere gre daha kuvvetli dir fakat gnmz teknolojisini dnrsek yine ok zayf kalan bir algoritmadr. ifreli yaznn krlmas iin gerekli olan anahtar uzunluunun bulunmasdr. Autokey metodunda anahtar uzunl 1 olduu iin 26 olaslkla hemen dz metini elde ediyorduk.anahtar kelime metodunda ise kelime uzunluu zm bulmak iin yeterlidir. imdi bu algoritmalarn krlmas iin iki yntemi ele alacaz. Bunlar Firiedman ve Kasiski testleridir. Friedman Testi: Bunu daha ok kapa testi olarak duyarz. 1925`te William F. Friedman tarafndan bulunmultur. Kendisine dayanak olarak ifreli metinde tekrarlanan karakter iftlerinin baz alarak anahtar kelime uzunluunu bulmaya alr. Gerekli formlleri verecek olursak

N(i) ler A,B,C,.,Z nin frekanslardr. N ise alfabedeki harf saysdr. 0,065 ten bahsedecek olursak; daha nce dediimiz gibi rast gele seilmi iki harf grubunu (AB gibi) tekrarlanma olaslnn bulunmasna dayanr. Rastlant dizi deeri olarak ngiliz alfabesinde tek harfe gre bu deer 0,077 Trke de 0,063 dr. kili harf grubu iin bu deer trkede 0,059 ingilizcede 0,065 tir ite buna rastlant dizi deeri diyoruz. Formlde verilen k ise tahmini anahtar uzunluumuzdur. Kasiski Testi: Bu testte Friedman testi gibi anahtar kelime uzunluunu bulmaya yneliktir. Bunu bir rnek zerinde anlatalm. Dz metin: i have seen many beautiful Works of art over the years but there is one particular painting that impressed me more than any other it is called thescream and it was painted by edvard munch Anahtar: help ifreli Metin: PLLKLWPTUQLCFFPPBXTUBPHDYODDMECIVZPGALPNLEC HIYEIOICTPWZCLTLGAMNJSECEHMYIPRRIOEEXTTCTZWPSTIXDYIEWHRLCFS EWLVTIPWNPSPPSALPHJVPPTEYSPXHPZTLXUXPSICPSCECSTYYRO imdi burada nemli olan ifreli metinde tekrar eden harf gruplardr grld gibi LCF ve ALP tekrar etmektedir. imdi bunlar zerinden anahtar kelime uzunluunu bulalm. Harf grubu LCF ALP Yeri 10 98 36 116 Uzaklk 88 80 arpanlar 2 4 8 11 22 44 88 2 4 5 8 10 16 20 40 80

Yeri; ifreli metinde batan balayp sayarak harf gurubunun olduu yere kadar olan uzunluu buluyoruz. Uzaklk; bulduumuz ifreli metindeki tekrarlanan harf gruplarnn bir birine olan uzakl. arpanlar; Burada ise bulduumuz uzaklk saysnn arpanlarn alyoruz. Bu veriler elimizdeyken kelime uzunluu hakknda 2 , 4 veya 8 dir diye tahmin yrtebiliyoruz. 8 uzun bir kelime 2 de ksa bir kelime olacandan en uygun tahminimiz olarak 4 kullanabiliriz. imdi anahtar kelime uzunluu ile ifreli metnimizi nasl kracamza bakalm

ifreli Metin: PLLKLWPTUQLCFFPPBXTUBPHDYODDMECIVZPGALPNLEC HIYEIOICTPWZCLTLGAMNJSECEHMYIPRRIOEEXTTCTZWPSTIXDYIEWHRLCFS EWLVTIPWNPSPPSALPHJVPPTEYSPXHPZTLXUXPSICPSCECSTYYRO Anahtar uzunluumuzu 4 olarak almtk. Buda demektir ki anahtar kelimemizin ilk harfi ile ifreli metnimizin 1,5,9, karakterleri ayn harf ile ifrelenmitir. 1. harf 2. harf 3. harf 4. harf PLUFBBYMVALIOPLASHPOTZTYHFLPSAJTPZUICTO LWQFXPOEZLEYIWTMEMRETWIIRSVWPLVEXTXCEY LPLPTHDCPPCECZLNCYRECPXELETNPPPYHLPPCY KTCPUDDIGNHITCGJEIIXTSDWCWIPSHPSPXSSSR

Bundan sonra bir dizi frekans hesabndan geiriyoruz. Ayn rnein benzeri burada var Fakat sizde internette buna benzer zmlemeler yapmak isterseniz. http://www.cs.uri.edu/cryptography/classicalvigenerecryptdemo.htm Adresinden ifreli metinimizi zmek iin gerekli admlar takip edebiliriz. nce metin girilir. Harflerin ifreli metinde ka kez tekrarland bulunur. Rastlant deikeni elde edilir. Bizim rneimiz iin (0.05538355693154455) dir.. Sonra keyword uzunluklarmz gireriz.. Yukarda bunu 4 olarak belirlemitik. Sonra 5 girin hatta 3 de deneyiniz.. Greceksiniz ki frekans hesabnda en yakn deeri 4 de alacaktr. Bundan sonra yine bizim yukarda ayrdmz gibi harflerimiz drt guruba ayrlr. imdi kesinletirmi olduumuz anahtar kelime uzunluunu girersek. Karmza help kan grrz.. Bundan sonras da basit zaten Buna benzer olarak http://math.ucsd.edu/%7Ecrypto/java/EARLYCIPHERS/Vigenere.html adresini de kullanabilirsiniz. http://www.apprendre-en-ligne.net/crypto/vigenere/index.html Kaynaklar: 1. JASS 05, Seminar: Algorithms for IT Security, Classical Cryptography, Ilya Saverchenko, June 6, 2005 2. Cryptography (SS2006), Prof. Michael Backes, Saarland University 3. http://www.cs.uri.edu/cryptography