Hng dn bI TP LN Nguyn l my - bi tp s I ni dung : Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng ****** Ti liu tham kho [1] Nguyn l my.

inh Gia Tng, Trn Don Tin, Nguyn Xun Lc. Nh xut bn i hc v Trung hc chuyn nhgip, H ni 1970. [2] Bi tp Nguyn l my. Phan Vn ng, T Ngc Hi. Nxb Khoa hc v K thut 2002. [3] Bi ging Nguyn l my, L Cung, Khoa S phm K thut, Trng i hc Bch khoa Nng, Lu hnh ni b, 2008 CU I : XC nh cc kch thc cn li ca c cu C cu my bo ngang l c cu phng ton khp thp, gm 6 khu, 7 khp thp, bc t do ca c cu W = 1. Vic xc nh cc kch thc cn li ca c cu l mt bi ton dng hnh n gin. Trnh t tin hnh :

1800 + Gc lc ca khu 3 (gc gia hai v tr Phng n A : T biu thc ca h s v nhanh : K = 1800 bin ca c cu cult. T , dng hai v tr bin ca khu 3. t hnh trnh H vo kch thc lCD, b v c b+c a l AC = lDE =0.25.lCD. a= 2 2 , ,, Cch xc nh lAB : T A h AB v AB vung gc vi hai v tr bin ca khu 3 l AB = l AB, = l AB, 1800 + Gc lc ca khu 3. T , dng 2 v tr bin ca khu 3. t H vo 1800 b+c a lCD, b v c a = l AC = . Cc xc nh lAB tng t nh phng n A. 2 2 0 180 + Phng n C : T k = Gc lc ca khu 3. T dng hai v tr bin ca khu 3. t hnh trnh 1800 a H vo a l AC = . Cc xc nh lAB tng t nh phng n A. 2 Ghi ch : Khi dng hnh, ta dng t xch l : L = (on bin din hnh trnh H/hnh trnh H). Cc kch thc lCD, b, c, lAB c xc nh bng cch o cc kch thc ny trn bn v v sau nhn vi t xch L ).
Phng n B : T k = CU II : V HO VN TC V GIA TC ca c cu Trnh t tin hnh : 1) Dng ho c cu : Ho c cu l hnh v biu din v tr tng i ca cc khu ng vi mt v tr ca khu dn AB. Dng ho c cu ng vi v tr cho ca khu dn AB. Ha c cu c v vi t xch : L = 2) Bi ton vn tc : Phng trnh vn tc nh sau : Phng n A :

lAB [ m / mm ] AB

G G G G G G VB 3 = VB 2 + VB 3 B 2 (1) VE = VD + VED (2) G G G G G G Vi VB 2 = VB1 AB ; VB 2 = VB1 = 1l AB ; VB 3 B 2 // CD ; VB 3 CD ; VED DE ; VE nm ngang G G G VD CD T phng trnh (1), v ho vn tc, suy c VB 3 VD bng nh l ng dng thun : G = VB 3 CB G T phng trnh (2), tip tc v ho vn tc, suy c VE
Phng n B :

G G G G G G VB 3 = VB 2 + VB 3 B 2 (1) VD 5 = VD 4 + VD 5 D 4 (2) G G G G G G Vi VB 2 = VB1 AB ; VB 2 = VB1 = 1l AB ; VB 3 B 2 // CD ; VB 3 CD ; VD 5 D 4 thng ng; VE nm ngang G G G G VD 3 CD T phng trnh (1), v ho vn tc, suy c VB 3 VD 4 = VD 3 bng nh l ng dng thun G = VB 3 CB G T phng trnh (2), tip tc v ho vn tc, suy c VE

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

Phng n C :

G G G G G G G VB 3 = VB 2 + VB 3 B 2 (1) VD 5 = VD 4 = VD 3 + VD 4 D 3 (2) G G G G G G Vi VB 2 = VB1 AB ; VB 2 = VB1 = 1l AB ; VB 3 B 2 // CD ; VB 3 CD ; VD 4 D 3 // CD ; VD 5 nm ngang G G G VD 3 CD T phng trnh (1), v ho vn tc, suy c VB 3 VE 3 bng nh l ng dng thun : G = VB 3 CB G T phng trnh (2), tip tc v ho vn tc, suy c VE V T xch ca ho vn tc: V = AB [ m / s.mm ] pb

H E D

e b3

3 B 2 1 A B B b2

nB3 d ned

kB3B2 Ho gia tc - Phng n A C

Ho c cu - Phng n A

p b3

d b1 = b2 Ho vn tc - Phng n A

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

p H D x 5 3 B 1 A d3 4 x b1= b2
Ha vn tc Phng n B

d5 b3

d3 = d4

d 4 = d5

b3 nB3

C
Ha c cu Phng n B

b1 = b2

kB3B2

Ha gia tc Phng n B
2) Bi ton gia tc : Phng trnh gia tc nh sau : Phng n A :

Gt Gn G G Gr Gk aB (1) 3 + a B 3 = aB 3 = aB 2 + aB 3 B 2 + a B 3 B 2 G G Gn Gt aE = aD + aED + aED (2) V Gr G G G 2 k Vi : aB 2 = aB1 ; aB 2 = aB1 = 1 l AB ; aB1 hng t B v A; aB 3 B 2 // CD ; aB 3 B 2 = 23 .VB 3 B 2 , 3 = B 3 ; chiu ca lCB G G VB23 G n Gk n 0 aB l chiu ca V quay 90 theo chiu ; chiu ca suy t chiu ca V ; = ; aB 3 hng t a B3 3B 2 B3B 2 3 3 B3 lCD Gt G B v C; aB 3 CB ; aE nm ngang. G aD CD G G T (1), v ho gia tc, suy c aB 3 aD bng nh l ng dng thun : G = aB 3 CB G T (2), tip tc v ho gia tc, suy c aE

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

H D 4 b1 = b2 5

3 d3

2 B 1 A B p

b3

d4 = d5 Ha vn tc : Phng n C

Ha c cu : Phng n C

C b3

d3 kD4D3

nB3

Ha gia tc : Phng n C

b1 = b2 kB3B2

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

Phng n B :

Gt Gn G G Gr Gk aB (1) 3 + a B 3 = aB 3 = aB 2 + aB 3 B 2 + a B 3 B 2 G G Gr Gk a D 5 = a D 4 + a D 5 D 4 + aD 5 D 4 (2) V G G Gr G 2 k Vi : aB 2 = aB1 ; aB 2 = aB1 = 1 l AB ; aB1 hng t B v A; aB 3 B 2 // CD ; aB 3 B 2 = 23 .VB 3 B 2 , 3 = B 3 ; chiu ca lCB G G Gk G G Gk aB 3 B 2 l chiu ca VB 3 B 2 quay 900 theo chiu 3 ; chiu ca 3 suy t chiu ca VB 3 ; aD 4 = aD 3 ; aD 5D 4 = 0 ; Gr G aD 5 D 4 thng ng; aD 5 nm ngang. G a CD G G G T (1), v ho gia tc, suy c aB 3 aD 4 = aD 3 bng nh l ng dng thun : GD 3 = aB 3 CB G T (2), tip tc v ho gia tc, suy c aD 5 G G Gr Gk aB 3 = aB 2 + aB (1) 3 B 2 + aB 3 B 2 G G G Gr Gk a D 5 = a D 4 = a D 3 + a D 4 D 3 + aD 4 D 3 V G G Gr G 2 k Vi : aB 2 = aB1 ; aB 2 = aB1 = 1 l AB ; aB1 hng t B v A; aB 3 B 2 // CD ; aB 3 B 2 = 23 .VB 3 B 2 ; 3 = B 3 ; chiu ca lCB G G Gk Gr 0 aB 3 B 2 l chiu ca VB 3 B 2 quay 90 theo chiu 3 ; chiu ca 3 suy t chiu ca VB 3 ; aD 4 D 3 // CD ; G Gk G G k 0 aD VD 4 D 3 ; chiu ca aD 4 D 3 = 23 . 4 D 3 l chiu ca VD 4 D 3 quay 90 theo chiu ca 3 ; aD 5 = aD 4 nm ngang. G aD 3 CD G G T (1), v ho gia tc, suy c aB 3 aD 3 bng nh l ng dng thun : G = aB 3 CB G G T (2), tip tc v ho gia tc, suy c aD 5 = aD 4 a T xch ca ho gia tc: a = B m / s 2 .mm b '
Phng n C :

Lp bng kt qu tnh ton : Phng n A : Thng s VB3 VD VE aB3 aD aE Phng n B v C : Thng s VB3 VD3 VE aB3 aD3 aE Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng Gi tr o trn bn v (mm) Gi tr thc (m/s hay m/s2) Gi tr o trn bn v (mm) Gi tr thc (m/s hay m/s2)

CU III :

PHN Tch lc trn c cu

1) Tch c cu thnh cc nhm tnh nh v khu dn ni gi. C cu my bo ngang gm hai nhm tnh nh : Phng n A : Nhm II : khu 4, khu 5, cc khp : khp quay E, khp quay D v khp trt ni khu 5 vi gi. Khp ch l khp trt ni khu 5 vi gi v khp quay D. Nhm I : khu 2, khu 3, cc khp : khp quay B, khp trt B, khp quay D. Khp ch l khp quay B v khp quay C (Hnh 1). Phng n B : Nhm II : khu 4, khu 5, cc khp : khp quay D ni khu 3 v khu 4, khp trt D ni khu 4 v khu 5, v khp trt ni khu 5 vi gi. Khp ch l khp trt ni khu 5 vi gi v khp quay D. Nhm I : khu 2, khu 3, cc khp : khp quay B, khp trt B, khp quay C. Khp ch l khp quay B v khp quay D (Hnh 2). Phng n C : Nhm II : khu 4, khu 5, cc khp : khp trt E ni khu 3 v khu 4, khp quay E ni khu 4 v khu 5, v khp trt ni khu 5 vi gi. Khp ch l khp trt ni khu 5 vi gi v khp trt E. Nhm I : khu 2, khu 3, cc khp : khp quay B, khp trt B, khp quay C. Khp ch l khp quay B v khp quay (Hnh 3). Sau khi tch hai nhm tnh nh ni trn ra khi c cu, cn li l khu dn ni gi bng khp quay A. 2) Tnh cc lc qun tnh tc ng ln cc khu ca tng nhm. Lc qun tnh v momen lc qun tnh tc ng ln cc khu tnh ton nh sau : * Khu chuyn ng tnh tin : Pq = m.aS + Phng v chiu: + Gi tr: + im t:

song song v ngc chiu vi aS m.aS vi aS l gia tc trng tm ca khu. nm ti trng tm ca khu.

* Khu quay quanh mt trc c nh khng i qua trng tm: Pq = m.aS + Phng v chiu: + Gi tr: song song v ngc chiu vi aS m.aS vi aS l gia tc trng tm ca khu.

K S C

+ im t: nm ti tm va p K ca khu. Trong cc phng n A, B, C, tm va p K i vi tm quay C ca khu 3 c xc nh nh sau :

l AK

m(l AS ) 2 + J S = m.l AS

Vi : m l khi lng ca khu, JS l momen qun tnh i vi trc i qua trng tm ca khu v vung gc vi mt phng chuyn ng 3) t cc ngoi lc, cc p lc khp ch, cc lc qun tnh tc ng ln cc nhm (Hnh 1, hnh 2, hnh 3). 4) Vit phng trnh cn bng lc gii phng trnh cn bng lc cho cc nhm tnh nh Trc ht gii cho nhm xa khu dn (nhm II), sau n nhm gn khu dn (nhm I). Phng trnh cn bng lc nh sau : Phng n A : * Nhm II : R05 + G5 + Pq 5 + P + R34 = 0 (B qua khi lng v lc qun tnh khu 4).

(1)

Trong : R05 vung gc vi phng trt ca khu 5, R34 i qua im D.

gim n s ca phng trnh (1), ta phn lc R34 thnh hai thnh phn : R34 vung gc vi DE v R34 song song vi DE. Ly momen i vi im E ca tt c cc lc tc dng ln khu 4, suy c : R34 . Gii phng trnh (1) bng phng php v, suy ra R34 v R34 . * Nhm I : R43 + R12 + G3 + Pq 3 + R03 = 0
t

Gt

Gn

Gn

(2)

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

(B qua khi lng v lc qun tnh khu 2).

Lc R12 i qua im B v vung gc vi CD (V sao ? Sinh vin t suy lun). Lc R03 i qua im C. Ly momen i vi im C ca tt c cc lc tc ng ln nhm I, suy c R12 . Gii phng trnh (2) bng phng php v, suy ra : R03 . Phng n B : * Nhm II : R05 + G5 + Pq 5 + P + R34 = 0 (B qua khi lng v lc qun tnh khu 4).

(3)

Trong : R05 vung gc vi phng trt ca khu 5, R34 i qua im D v vung gc vi phng trt ca con trt D, tc l R34 nm ngang (V sao ? Sinh vin t suy lun). Gii phng trnh (3) bng phng php v, suy ra R34 . * Nhm I : R43 + R12 + G3 + Pq 3 + R03 = 0 (B qua khi lng v lc qun tnh khu 2).

(4)

Lc R12 i qua im B v vung gc vi CD (V sao ? Sinh vin t suy lun). Lc R03 i qua im C. Ly momen i vi im C ca tt c cc l c tc ng ln nhm I, suy c R12 . Gii phng trnh (4) bng phng php v, suy ra : R03 . Phng n C : * Nhm II : R05 + G5 + Pq 5 + P + R34 = 0 (B qua khi lng v lc qun tnh khu 4).

(5)

Trong : R05 vung gc vi phng trt ca khu 5, R34 i qua im E v vung gc vi phng trt CE ca con trt E (V sao ? Sinh vin t suy lun). * Nhm I : R43 + R12 + G3 + Pq 3 + R03 = 0 (B qua khi lng v lc qun tnh khu 2). Gii phng trnh (5) bng phng php v, suy ra R34 .

(6)

Lc R12 i qua im B v vung gc vi CD (V sao ? Sinh vin t suy lun).. Lc R03 i qua im C. Ly momen i vi im C ca tt c cc l c tc ng ln nhm I, suy c R12 . Gii phng trnh (6) bng phng php v, suy ra : R03 . Lp bng kt qu tnh ton : Thng s R34 R12 R03 R05 Gi tr o trn bn v (mm) Gi tr thc (N)

5) Tnh momen cn bng trn khu dn : a) Phng php phn tch p lc : Trn hnh 1c, 2c v 3c, nu ly momen ca cc lc i vi im A, suy c Mcb. b) Phng php di chuyn kh d :

G G G G G G G G G G G5 .VE + Pq 5 .VE + P.VE + G3 .VS 3 + Pq 3 .VK 1 G Trong : VE l vn tc u bo (khu 5). G G tnh cc tnh v hng, v d tch Pq 3 .VK nh sau : G G G G Pq 3 .VK = Pq 3 .chieuPq 3 / VK G G G G Trong : chieuPq 3 / VK l gi tr i s ca hnh chiu ca lc Pq 3 vect VK . M cb = 1

Nu Mcb > 0 th Mcb cng chiu vi 1. Nu Mcb < 0 th Mcb ngc chiu vi 1. Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

10

Lp bng kt qu tnh ton Momen cn bng theo phng php di chuyn kh d : G5 VE Chiu G5/VE Pq5 Chiu Pq5/VE P Chiu P/VE G3 Chiu Pq3/VE Mcb (Nm)

R05

E Pq5 G5 P

R34

Hnh 1a : Nhm II Phng n A

D R43

Hnh 1b : Nhm I Phng n A

R21

Pqt3
Mcb

K R12 B

w1
A

Hnh 1c : Khu dn Phng n A

S3

P G5
P=20
N mm

G3

R05

Pqt5 R34 G3 Pqt3 R03 R12

C R03

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

11

Hnh 2a : Nhm II Phng n B

R05 P5

Pqt5

R34 P
D R34 P qt3

Hnh 2b : Nhm I Phng n B

R12
B R21

K B S

Mcb

G3
w1
A

C
Hnh 2d : Khu dn Phng n B

P R 05

R 03

G5 Pqt5 G
3

R P qt3

34

03

p =15

N [ mm ]

R12

Hnh 2c : Ha lc Phng n B

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

12

Hnh 3a : Nhm II Phng n C

Pqt 5 R34 P R05

G 5

Hnh 3b : Nhm II Phng n C

R21 Mcb
1

R43 E

A
P qt3 K

Hnh 3c : Khu dn Phng n C

P

R 12

R 05

S3

G3

G5

Pqt5

R 43 R 03 G3 R12

Pqt3

R03 C

Hnh 3d : Ha lc Phng n C

Hng dn gii bi tp ln Nguyn l my - Bi tp s 1 - Phn tch ng hc v phn tch lc c cu phng

13