TEKLATI ESASYE KANUNU 1921 3. Tertip Dstur, Cilt: 1, s.

196 Ceridei Resmiye, 1-7 ubat 1337 (20 Ocak 1921)

Kanun No:85 Madde 1- Hakimiyet bil kayd art milletindir. dare usul halkn mukadderatn bizzat ve bilfiil idare etmesi esasna mstenittir. Madde 2- cra kudreti ve teri salahiyeti milletin yegne ve hakiki mmessili olan Byk Millet Meclisinde tecelli ve temerkz eder. Madde 3- Trkiye Devleti Byk Millet Meclisi tarafndan idare olunur ve hkmeti Byk Millet Meclisi Hkmeti nvann tar. Madde 4- Byk Millet Meclisi vilayetler halknca mntehap azadan mrekkeptir. Madde 5- Byk Millet Meclisinin intihab iki senede bir kere icra olunur. ntihap olunan azann azalk mddeti iki seneden ibaret olup fakat tekrar intihap olunmak caizdir. Sabk Heyet lhik heyetin itimana kadar vazifeye devam eder. Yeni intihabat icrasna imkn grlmedii takdirde itima devresinin yalnz bir sene temdidi caizdir. Byk Millet Meclisi azasnn herbiri kendini intihap eden vilayetin ayrca vekili olmayp umum milletin vekilidir. Madde 6- Byk Millet Meclisinin heyeti umumiyesi terinisani iptidasnda davetsiz itima eder. Madde 7- Ahkm eriyenin tenfizi, umum kavaninin vaz, tadili, feshi, ve muahede ve sulh akti ve vatan mdafaas iln gibi hukuku esasiye Byk Millet Meclisine aittir. Kavanin ve nizamat tanziminde muamelat nasa erfak ve ihtiyacat zamana evfak ahkam fkhiye ve hukukiye ile adap ve muamelat esas ittihaz klnr. Heyeti Vekilinin vazife ve mesuliyeti kanunu mahsus ile tayin edilir. Madde 8- Byk Millet Meclisi, hkmetinin inksam eyledii devairi kanunu mahsus mucibince intihap kerdesi olan vekiller vastas ile idare eder. Meclis icrai hususat iin vekillere vehe tayin ve ledelhace bunlar tebdil eyler. Madde 9- Byk Millet Meclisi Heyeti Umumiyesi tarafndan intihap olunan reis bir intihap devresi zarfnda Byk Millet Meclisi Reisidir. Bu sfatla Meclis namna imza vazna ve Heyeti Vekile mukarreatn tasdika salahiyettardr. cra Vekilleri heyeti ilerinden birini kendilerine reis intihap ederler. Ancak Byk Millet Meclisi Reisi vekiller heyetinin de reisi tabiisidir.

dare
Madde 10- Trkiye coraafi vaziyet ve iktisadi mnasebet noktai nazarndan vilayetlere, vilayetler kazalara mnkasem olup kazalar da nahiyelerden terekkp eder.

Vilyat
Madde 11- Vilyet mahalli umurda manevi ahsiyeti ve muhtariyeti haizdir. Harici ve dahili siyaset, eri adl ve askeri umur, beynelmilel iktisad mnasebat ve hkmetin umumi teklifi ile menafii birden ziyade vilyata, mil hususat mstesna olmak zere Byk Millet Meclisince vaz edilecek kavanin mucibince evkaf, Medaris, Maarif, Shhiye, ktisat, Ziraat, Nafia ve Muaveneti itimaiye ilerinin tanzim ve idaresi vilyet ralarnn salhiyeti dahilindedir. Madde 12- Vilyet ralar vilyetler halknca mntehap azadan mrekkeptir. Vilyet ralarnn itima devresi iki senedir. tima mddeti senede iki aydr. Madde 13- Vilyet ras, azas meyannda icra amiri olacak bir reis ile muhtelif uabat idareye memur azadan teekkl etmek zere bir idare heyeti intihab eder, cra salahiyeti daimi olan bu heyete aittir. Madde 14- Vilyette Byk Milet Meclisinin vekili ve mmessili olmak zere vali bulunur. Vali, Byk Millet Meclisi hkmeti tarafndan tayin olunup vazifesi devletin umumi ve mterek vazaifini ryet etmektir. Vali yalnz devletin umumi vazaifile mahalli vazaif arasnda tearuz vukuunda mdahale eder.

Kaza
Madde 15- Kaza yalnz idari ve inzibati cz olup manevi ahsiyeti haiz deildir. daresi Byk Millet Meclisi hkmeti tarafndan mansup ve valinin emri altnda bir kaymakama mevdudur. Nahiye Madde 16- Nahiye hususi hayatnda muhtariyeti haiz bir manevi ahsiyettir. Madde 17- Nahiyenin bir ras, bir idare heyeti ve bir de mdr vardr. Madde 18- Nahiye ras, nahiye halknca dorudan doruya mntehap azadan terekkp eder. Madde 19- dare heyeti ve nahiye mdr, nahiye ras tarafndan intihap olunur. Madde 20- Nahiye ras ve idare heyeti kazai, iktisadi ve mali salahiyeti haiz olup bunlarn derecat kavanini mahsusa ile tayin olunur. Madde 21- Nahiye bir veya birka kyden mrekkep olduu gibi bir kasaba da bir nahiyedir.

Umumi Mfettilik
Madde 22- Vilyetler iktisadi ve itima mnasebetleri itibariyle birletirilerek umumi mfettilik ktalar vcuda getirilir. Madde 23- Umumi mfettilik mntakalarnn umumi surette asayiinin temini ve umum devair muamelatnn teftii, umumi mfettilik mntakasndaki vilyetlerin mterek ilerinde ahengin tanzimi vazifesi Umumi mfettilere mevdudur. Umumi mfettiler Devletin umumi vazaifile mahalli idarelere ait vazaif ve mukarrerat daimi surette murakebe ederler.

Maddei Mnferide
bu kanun tarihi nerinden itibaren meri olur. Ancak elyevm mnakit Byk Millet Meclisi 5 Eyll 1336 tarihli nisab mzakere kanununun birinci maddesinde gsterildii zere gayesinin husulne kadar mstemirren mtemi bulunaca cihetle ibu Tekilat Esasiye Kanunundaki 4 nc, 5 inci, 6 nc maddeler gayenin husulne elyevm mevcut Byk Millet Meclisi adedi mrettebinin slsan ekseriyetle karar verildii takdirde ancak yeni intihabdan itibaren meriyl icra olacaktr.