Bihejvioristicka kola Izucavanja ove kole bila su usmerena prema radniku i oblicima njegove motivacije nego prema radnom

m mestu. Osnova ucenja ove kole bilo je istraivanje oblika za vece motivisanje radnika.Najznacajni predstavnici ove kole bili su Oven,radnici su zive maine koje treba cuvati jer su sklone kvaru.E.Majo je ispitivao ponaanje radnika u okviru Houtornovog eksperimenta. U Hawthorne efekt je oblik reaktivnost pri emu subjekata poboljati ili izmijeniti jedan aspekt njihovog ponaan ja koji se eksperimentalno mjeriti samo kao odgovor na injenicu da oni znaju da su studirali, a ne kao odgovor na bilo koje eksperimentalne manipulacije. U Hawthorne efekt je oblik reaktivnost pri emu subjekata poboljati tekstu: termin je skovao je 1950 od strane Henry A. Landsberger [3] prilikom analize starije eksperimente 1924 -1932 u Hawthorne Radovi (zapadni Electric tvornice izvan Chicago). Hawthorne Works je naruio studiju da vidim da svojim radnicima postati produktivniji u vii ili nii nivoi svjetla. Radnika produktivnost inilo da se pobolja kad promjene su napravljene i pala kad je studija zakljuila. Predloeno je da se produktivnost pojaanje dolo zbog uticaja motivacijski uinak na radnike kao rezultat interesa se prikazuje u njima. Ovaj efekt je u obzir za minutu povedanja osvjetljenja. U ovim studijama rasvjetu, intenzitet svjetla je promijenjen da se ispita njegov uticaj na produktivnost radnika. Vedina industrijskih / zanimanja psihologije i organizacijske ponaanje udbenika odnosi se na osvjetljenje studija [citat potreban]. Samo povremeno su ostatak studija navedenih. [4] Iako je osvjetljenje istraivanje radnom mjestu rasvjete formirao osnovu Hawthorne efekt, druge promjene kao to je odravanje iste radne stanice, idenje podov a prepreka, pa ak i preseljenja radnih stanica rezultiralo povedanje produktivnosti za kratke periode. Tako se termin se koristi za identifikaciju bilo koji tip kratkotrajnog povedanja produktivnosti. Evaluacija Hawthorne efekt nastavlja u sadanjosti Da yr izmijeniti jedan aspekt njihovog ponaanja koji se eksperimentalno mjeriti samo kao odgovor na injenicu da oni znaju da su studirali, a ne kao odgovor na bilo koje eksperimentalne manipulacije.

BIHEJVIORISTIKA KOLA MENADMENTA Za razliku od Klasine kole menadmenta, koja je sve komponente u organi-zaciji podjednako tretirala, Bihejvioristika kola menadmenta je kola koja promo- vie tezu da su ljudi najznaajnija komponenta svake organizacije. Zato je i razumlji- vo da je panja pripadnika ove kole bila usmerena na istraivanje prirode ponaanja(individualnog i grupnog) ljudi 8 i karakteristika njihove meusobne interakcije s jedne, i njihovog uticaja na organizaciju, s druge strane.Najvedi broj autora menadmenta nastanak bihejvioristike kole menadmenta vezuje za uvene Hawthorne eksperimente ( Hawthornestudies ) i Eltorn Meja (EltonMayo) kao glavnog nosioca ovoj projekta. Ova teza je prihvatljiva ne samo zbog togato je ovaj istraivaki projekat uspeno opovrgao neke od osnovnih postavki klasineteorije menadmenta ved i zato to je denisao nove postavke u oblasti menadmentakoje su predstavljale nadahnude za mnoge istraivae koji su dali neprocenjiv doprinosizgradnji kole menadmenta zasnovane na bihejvioristikom pristupu.Nastanak bihejvioristike kole menadmenta ima svoju predistoriju, ije ka-rakteristike su takve da zasluuju i relevantnu panju. PREDISTORIJA BIHEJVIORISTIKE KOLE MENADMENTA

U toku opte dominacije stavova klasine teorije organizacije i menadmenta javile su se teze i ideje o interesa, individualnih razlika i odnosa sadrugima (meuljudskih odnosa) itd. U tome, najznaajniji doprinos dali su HugoMunstenberg (1863-1916), autor knjige Psihologija i industrijska ekasnost ( Psyc-hologyandIndustrialEency ) objavljene 1913. godine, Lillian M. Gilbreth (1878-1972), koja je u knjizi Psihologija menadmenta ( ), 84 MENADMENT PRINCIPI, KONCEPTI I PROCESI Lonarevid, R., Maid, B., orevid Boljanovid J. -duzedima i korisnost relevantnih spoznaja u adekvatnijem i ekasnijem obavljanjuposlova menadera i, naroito, Mary Parker Follett i Chester Bernard. MaryParkerFollett jeautorvieradovaodkojihjenajpoznatiji Te PopularGovernmentiCrea-tiveExperience ,objavljen1918,odnosno1924.godine.MaryParkerFollett,kojamenadmentdeniekaovetinuobavljanjaposlovapomodudrugihljudi,poznataje pobrojnimdoprinosimamenadmentukaonauci.Nekiodnjihsuposvomkarakterutakvidasemogusvrstatiuprapoetkebihej-vioristike se,posebno,odnosina:stavove u kojima ukazuje na grupe kao primarne zajednice ljudi,ukazivanje na uzroke i posledice konikata i, naroito, modalitete ra-zreavanja sukoba interesa u organizacijama (dobrovoljno poputa-nje jedne strane, pobeda jedne strane, kompromis i integracija - kaonajpogodniji model),promovisanje ideje drugaijeg tretiranja autoriteta: umesto poloajnog ilinog autoriteta zagovara autoritet zasnovan na zakonu situacije,koridenje vlasti - umesto vlasti nad zagovara pristup vlasti sa i vrenje kontrole, dajudi prednost kontroli injenica a ne ljudi sa istica-njem potrebe i znaaja grupne kontrole, koja ukljuuje i samokontrolu.

ester Bernard (1886-1961) je poznat i po svom radu u praksi (dugo godina jebio direktor kompanije Bell Laborataries, New Jersey) i po teorijskom radu. Objavio je vie radova od kojih su mu najpoznatiji (Funkcije 85 POGLAVLJE II: EVOLUCIJA MENADMENTA izvrnih direktora), knjiga koja je objavljena 1938. godine i Organization and Mana- gement (Organizacija i menadment) knjiga koja je objavljena 1948. godine.Bernard je dao znaajan doprinos razvoju bihejvioristike kole menadmenta.Ukratko, re je o slededem 9 : ukazivanje da organizaciju treba tretirati kao kooperativni si-stem koji ine slededi elementi: 1. spremnost na saradnju, 2.zajedniki cilj i 3. komunikacija; miljenje da pojedinci moraju, zbog raznih ogranienja situacije u kojoj deluju i linih biolokih ogranienja, saraivati sadrugima, odnosno da to implicira potrebu da ovek prihvatigrupu a ne da se ponaa iskljuivo u skladu sa sopstvenim, in-dividualnim, ciljem; teza o neprekidnoj interakciji izmeu i razlikovanje autoritet a poloaja i autoriteta voe (koje se zasniva na znanjui razumevanju situacije) i promovisanje potrebe da menaderi imaju obaautoriteta jer je to bitna (podruja u kojima se prihvataju odluke nadreenog). HOTORN EKSPERIMENTI Hotorn eksperimenti (

Hawthorne studies ) su obavljeni u Western ElectricCompany (Chicago) u dva maha: od 1924. do 1927. godine, kada su ovaj projekat vo-dili Frederick J. Roethlisberger i William J. Dickson i od 1927 do 1932. godine, kadana elo istraivakog tima dolazi Elton Mayo (1880Hotorn eksperimenti predstavljaju, u stvari, naunoistraivaki projekat realizovanpreko vie eksperimenata, koji je za cilj imao ispitivanje korelacije izmeu pojedinihradnih uslova i uinka, odnosno nivoa produktivnosti radnika. eksperimenataputem kojih su povremeno varirani pojedini uslovi rada: prvobitno intenzitetosvetljenja a kasnije duina radnog dana i radne nedelje, broj i duina radnihpauza i naini isplate. Eksperimenti su vreni u toku rada dve grupe radnika:eksperimentalne grupe (kojoj su varirani uslovi r a d a ) i k o n t r o l n e g r u p e ( k o j o j u s l o v i r a d a n i s u m e n j a n i ) . Rezultati Hotorn eksperimenata su bili takvi da su ne samo iznenadili ved, uprvi mah, i zbunili istraivae 10 . Jer, u svim eksperimentalnim situacijama (dakle, nesamo kada su uslovi rada poboljavani, ved i u situaciji kada se uslovi rada nisu realnomenjali i, ak, kada su u odreenoj meri pogoravani) produktivnost je rasla - i to ne