OCUK HMAL VE STSMARI

Anne, baba veya ocuun bakm, sal ve korunmasndan sorumlu kiilerin ihmal ettii eylemler sonucunda ocuun her trl fiziksel,

ruhsal veya sosyal adan zarar grmesi, salk

ve gvenliinin tehlikeye girmesi olarak tanmlanabilir.

ocuk ihmal ve istismarna ilikin almalar lkemizde ok yenidir ve saysal veriler olduka yetersizdir. Ancak son 15-20 yldr, konuya ilginin artm olduu izlenmektedir. Bu ilgi giderek ihmal ve istismara ilikin lke genelinde bilgilerimizin artmasna, koruma ve nleme almalarnn hz kazanmasna neden olmutur.

Genel olarak bakldnda, birok

ocuk yaamn salkl ve

gvenilir ortamlarda

geirmektedir. zellikle anababalar ocuklarna bilerek ve isteyerek zarar vermezler.

stismarn birok etmenin bileimi sonucu ortaya ktn biliyoruz. Tm bunlara karn, her gn belki de her saat dnyann herhangi bir yerinde bir ocuk ihmal ya da istismar ile kar karya kalmaktadr.

Ancak, ihmal ve istismar bir yazg deildir.

Gerekli koullar yerine getirilirse

nlenebilmektedir. Bu koullardan biri, belki de en nemlisi, ocuun yksek menfaatlerini korumak adna, onun temel gereksinimlerine duyarl olmak, aileyi ve toplumda ocuk iin nemli olan kii, kurum ve kurulular ihmal ve istismar konusunda bilgilendirmektir.

ocuun ihmal ve istismarnn sonular aile ve

okul ortamlarnda izlenebilir. zellikle okulun,

ihmal ve istismar tanma, deerlendirme ve

ynlendirmede nemli ilevleri vardr.

nk eitimciler ocuklarn tm zelliklerini tanma ve eitimleri srasnda bu eitime engel olacak zorluklar deerlendirebilme, ortadan kaldrabilme adna yetitirilmilerdir. Bu zel eitim onlar, ocuk adna toplumda nemli bir yere tar.

ocuun ihmal ve istismarnn etkileri; ocuun renmesini engelleyen nemli etmenlerden biridir. Tm gn ocukla birlikte olan, onun zelliklerini iyi tanyan eitimciler ocuklarda meydana gelecek deiiklikleri

davran ve grnmleriyle tanma ansna

sahiptirler. Tanyabilme, deerlendirebilmeyi ve ynlendirebilmeyi de beraberinde getirmektedir.

OCUUN KTYE KULLANIMI

ocuun ktye kullanm drt ana balk altnda toplanabilir:

hmal Fiziksel istismar Duygusal istismar Cinsel istismar

HMAL VE iSTSMARIN NEDENLER

1. SOSYOLOJK NEDENLER:

Ekonomik nedenler:
Yksek dzeyde isizlik, fakirlik, barnaktan yoksun olma, standartlarn altnda ya da kalabalk ev ortamlar ihmal ve istismarn her trne zemin hazrlayan etmenler olabilirler.

Yeterli Sosyal Destein Olmamas:

G ya da kayplar yznden aile bireylerinin sosyal desteinden yoksun kalma ya da boanmalarn artmas ve ocuk yetitirmenin tek bir ebeveynin zerine kalmas gibi faktrler zaten zor olan yaam koullarn daha da gletiren faktrlerdir ve ar derecede strese yol aarlar.

Bir dier neden ise her iki ebeveynin de almak zorunda kalmas ve ocuun bilgisiz ve yetersiz bir bakcnn eline braklmasdr. Son yllarda gen hamileliinin artmas ihmal ve istismar douran etmenler arasnda saylabilir.

ocuk yetitirme biimleri:

Ebeveynlerin her anlamda olumsuz yaam koullarnda bym olmalar, onlarn bir ocuu bytmek iin gerekli olan bilgi, beceri ve isteklerinin gelimesini engellemi olabilir.

Medya:
Medyann yaammzdaki eitici, bilgilendirici ve elendirici rol tartmasz ok byktr.

Ancak, saldrganlk, iddet ve istismar

ieren grntlerin tehir edilmesinin ihmal ve istismar zerinde olumsuz bir etkisi olduu da bilinmektedir.

Madde bamll:
Madde bamll da ihmal ve istismarda rol oynayan etmenler arasnda saylmaktadr.

2. PSKOLOJK NEDENLER

 Balanma

Kuram

Ruh salnn temelleri bebeklikte ve ocukluktaki duygusal geliime baldr.

Ebeveynin bebein duygularna ya da kendisini

aa vuran davranlarna yant vermesi, bebekle anne arasnda bir sevgi bann olumasna yol aar. Bu ba yaamn ilk aylarndan itibaren gelimeye balar ve

ebeveynin davransal tepkisi ve sre giden

ana ocuk iliki dngsyle yakndan ilikilidir.

Anne-ocuk ya da ocuun bakmn

salayan kii ve ocuk arasnda kurulan

bu ok zel scak, yakn ve sreklilii

olan iliki, ocukluun ilerki yllarnda ya

da yetikinlikte dier insanlarla kurulan

ilikiler zerinde ok derin bir etkiye

sahiptir.

Bebein kendisine bakan kiiye salam ve

salkl bir ekilde balanmas ilerde dier insanlarla salkl ilikiler kurmasyla yakndan ilikidir. Dier taraftan, yetersiz ya da zayf balanma ileriki yllardaki duygusal ve davransal sorunlara bir temel oluturmaktadr.

Balanmann salkl olamamas pek ok nedenden kaynaklanabilir: Bunlar arasnda; Hamilelikte bebein reddedilmesi, Yaamn ilk ylnda uzun dnemlerde hastanede kalnmas, Hamilelikte ya da doumdan sonra madde bamll, Bakmn birden fazla kii tarafndan verilmesi, Yaanlan mekann ska deitirilmesi, Erken yata yaanan kayplar, Kat ve tutarsz ebeveyn tutumlar, Ar msamaha gsteren ebeveyn tutumlar, Fiziksel ya da cinsel istismar, ihmal, kronik hastalklar gibi etmenler vardr.

Balanma ve ihmal, istismar arasndaki ilikiyi aratran almalarn ortaya koyduu nokta udur; ocukken yaanlan yetersiz ya da istismarc bakmdan ok, yaamn ilk yllarna

ait ad konulmayan yoksunluklar ve

zmlenmemi duygular ebeveynlerin ocuklarna gvenli psikolojik balanmann geliimi iin gerekli olan srekli ilgi ve bakm verme becerisinden alkoymaktadr.

 Ailedeki

ruh hastalklar

 Ailedeki sosyal becerilerin ve iletiimin zayf olmas

 ocua likin zellikler:

Baz ocuklar dierlerine nazaran daha fazla istismar edilme riski altndadr. Doutan engeli olan ya da kronik hastal olan ocuklarn bakm ok zor olabilir ve dier koullarn da basksyla (ekonomik nedenler, stres, madde bamll gibi) ihmal ya da istismara ak bir hale gelebilirler.

Aile zellikleri
hmal davranlar sergileyen aileler, dier ailelere oranla, ocuklarn temel gereksinimlerini karlamada olduka kt kaynaklara sahip ok ocuklu (ortalama ya da daha fazla) aileler olduklar gzlemlenmektedir.

HMAL

ocuun ihmali ocuun ktye kullanmnn en yaygn eklidir ve barnak, yiyecek, giyecek, eitim, denetim, sevgi, tbbi bakm gibi onun fiziksel, bilisel ve duygusal yetilerinin geliimi iin gerekli olan gereksinimlerinin karlanmamas ve yaa uygun olan bakmn verilmemesi olarak tanmlanr.

HMALN FZKSEL
GSTERGELER

Yeterli derecede denetlenmeme:

Yalnz braklmamas gereken yata olan bir ocuun normalden uzun bir sre yalnz braklmas, Evin iinde ya da darda olas tehlikelerden ocuun korunmamas Sk sk kazaya urama

 Uygun olmayan kiilerin bakmna

braklmas: rnein kendinden sadece bir iki ya byk baka bir ocuun ya da ocua gz kulak olamayacak bir yetikinin (bir alkoliin; ok yal birinin) bakmna braklmas ocuun terk edilmesi ocuun evden kovulmas Evden kaan bir ocuun yeniden eve kabul edilmemesi

Eitimin aksamas:
ocuun okula gitme ya geldii halde okula kaydedilmemesi, Kz ocuk olduu iin okula kaydedilmemesi, ocuun okul devamszlna gz yumulmas,

 Geerli bir neden olmad halde ailenin okul toplantlarna katlmamas, arldklar halde okula gitmemesi, ocuk hakkndaki sorularn yantlanmamas ya da bilinmemesi, zel eitime gereksinim duyan ocuun bu eitimi almasnn engellenmesi.

Tbbi bakm, salk ve hijyen koullarnn yerine getirilmemesi:

Ekonomik adan koullar elverdii ve gereksinim duyulduu halde ocuun tbbi bakmnn yerine getirilmemesi ya da ertelenmesi,

 Eksik ve kt beslenme: ocuun yatlarna gre kilosunun ok dk olmas, ocuun srekli yiyecek alma ya da istifleme davran gstermesi, salkl bymesi iin gerekli ya da uygun besinlerin verilmemesi,

 ocuun ar derecede pis ve bakmsz olmas; ciltte hijyenin yeterli derecede salanamamasndan doan yaralar, kantlar ocuun mevsime gre giydirilmemesi Gvenli ya da uygun olmayan yerlerde barndrma

HMALN DAVRANISAL GSTERGELER

 ocuun konumasna izin verilmemesi: konuurken lafnn azna tklmas ya da sylediklerinin umursanmamas ocuun ar uta davranlar sergilemesi: bir an allmn dnda saldrgan ve ykcyken dier bir an ar derecede pasif ve iekapank olmas ya da altn slatma, parmak emme gibi regresif (geriye dn) davranlar sergilemesi

 ocuun en kk hatay ya da kazay birey dkmek, krmak gibi- ailesine sylemekten korkmas Geliimsel gecikmeler: Grnen bir fiziksel neden olmakszn konuma, motor ve duyusal becerilerde ciddi dzeyde gecikmeler; yetersiz beslenme ve uyaran eksikliine bal olarak zihinsel gelime gerilii

 Uyaran eksikliine bal olarak iletiim kurmada glk

renme gl
Sevgi ve ilgi al

Madde kullanm: ocuun alkol, sigara ya da uyuturucu gibi maddeleri kullanmasna gz yumulmas

Uyar: Yukarda tanmlanan gstergelerin deerlendirilmesinde iki nokta mutlaka dikkate alnmaldr: 1. Gstergelerin sreklilii: Bir ocuun ihmal edildiini syleyebilmek iin bu gstergelerin uzun bir zaman dilimi iinde tekrar tekrar gzlenmesi; dier bir deyile sreklilik tamas gerekmektedir.

2. Sosyo- ekonomik faktrler: hmal gstergelerinin ailenin sosyo-ekonomik dzeyi dikkate alnarak deerlendirilmesi; maddi adan olanaklarn elvermemesi ile ihmalin kartrlmamas gerekmektedir. hmal

vakalarnda koullar elverdii halde ya da

elverdii lde ocuun fiziksel, duygusal ve tbbi bakmnn uygun bir biimde yerine getirilmemesi sz konusudur.

FZKSEL STSMAR

Fiziksel istismar, istismarn en iyi

tannan eklidir ve bir kaza

olmakszn, fiziksel travma ya da

yaralanmalarla sonulanan herhangi

bir davran biimi olarak tanmlanr.

Fiziksel istismar yaralanmalar imdikleme,

srma, vurma, tekmeleme, yakma, az kapatarak

bomaya teebbs etme, iddetli bir ekilde sarsma ya da herhangi bir baka ekilde ocuun bedenine zarar vermektir. Bu yaralanmalarn bir ksm ocuk oyun oynarken kaza ile olmu olabilir;

ancak yaralarn yeri, yaralanmann skl fiziksel

istismardan phelenmeye ynlendirmelidir.

Her yl binlerce ocuun ebeveynleri ya da yakn akrabalar tarafndan fiziksel olarak istismar edildii tahmin edilmektedir. Bu ocuklarn arasnda ciddi ekilde yaralananlar ve hatta yaamn yitirenler olduu sylenmektedir.

Fiziksel istismarn yol at duygusal

travmann, fiziksel yaralar kadar abuk

iyilemedii de bilinmektedir. Duygusal zararn

etkisi genellikle ergenlikte ya da daha sonra;

fiziksel olarak istismar edilen pek ok ocuun

istismar eden bir ebeveyn olduunda ortaya

kmaktadr.

ocua iddeti Uygulayan Kimlerdir?

ocua kar iddeti uygulayan genellikle tand, evi, okulu, iyeri gibi yakn evresinde bulunan erikinlerdir. Aile ii iddet ocua anne, baba ya da evdeki dier bykler tarafndan, okulda iddet ise retmenler ve dier grevliler ya da dier renciler tarafndan uygulanmaktadr. Bunlara ek olarak zihinsel ya da bedensel zrl, hiperaktif ya da uyum gl eken ocuklar iddete daha sk maruz kalmaktadr.

 Aile iinde; anne babann yann ok gen olmas, isizlik, eitim dzeyinin dk olmas, ekonomik dzeyin dk olmas, ailede uyuturucu kullanm ya da alkolizm, aile ii geimsizlik, ok ocuklu aile ortam, istenmeyen ocuk olma, anne ya da babada ruhsal bozukluk olmas gibi etmenler ocua ynelik iddetin artmasna neden olmaktadr.

 Okulda ise; ok kalabalk snflar, sosyal basklar, disiplin yntemi olarak dayan kabul grlmesi ya da retmenin kiilik yapsna bal olarak iddet artabilmektedir.

 Bunun yan sra ocuklar; kreler, yuvalar, bakm evleri gibi kurumlarda da iddete maruz kalabilmektedir. Buralarda uygulanan iddet dier yerlerde olduu gibi fiziksel, duygusal ya da cinsel istismar eklinde olabilir.

FZKSEL STSMARIN SONULARI

Ksa dnemde grlenler:

Morluklar, yaralar, krklar

Uzun dnemde grlenler:

Dk benlik saygs: Fiziksel istismara urayan
ocuklarn ounun dk ya da zayf benlik saygsna sahip olduu gzlemlenmektedir. Bu ocuklarn ou, arkadalaryla sosyal etkinliklere girmeyi reddedebilir ve kendilerine ynelik zarar verici davranlara gtrebilecek aresizlik ya da umutsuzluk duygular yaayabilirler,

Saldrgan, ykc ve bazen yasal olmayan

davranlar: iddet ieren davranlar, dier davranlar gibi renilmektedirler. Aile ii iddet davranlarna ahit olan ya da bu davranlara maruz kalan ocuklarn, problem

ya da atma zme davranlar olarak bu

yolu benimseme olasl ok yksektir.

 fke ve intikam duygular

 Bakalarna gvenme ve bakalarn sevme becerisinden yoksun olma ve yeni ilikilere girmeye korkma:
iddet ieren bir ortamda byyen ocuklar yetikin olduklarnda salkl ve yakn ilikiler kurmada zorluk ekebilirler. Duygularn ve kendilerini ifade etmekte zorlanabilir; ilikilerinde gereki olmayan beklentiler iine girebilirler. Yllarca istismar edilmenin sonucunda gvenin ve efkatin salkl geliimi engellenmi olabilir. Ayrca uygun problem zme becerileri geliemediinden fiziksel olarak istismar edilen bir ocuun ileride istismar eden bir e ya da ebeveyn olma olasl ok yksektir.

 Pasif ya da ie kapanma davranlar:

Fiziksel olarak istismara urayan ocuklarn bir ksm, gereksinimlerini karlamada ve iddetle baa kmada konusunda pasif ya da ie kapanma davranlarn benimseyebilirler. Eer yetikin olduklarnda da bu kurban roln benimsemeye devam ederlerse kiiler aras ilikilerinde ciddi sorunlar yaayabilirler.

 Kayg, korku

 Kabuslar

 Okul sorunlar ve baarszlk:

Evde iddet gren ya da iddete maruz kalan ocuklarn okulda problem zmede fiziksel saldrganlktan yararlandklar, akademik olarak ounlukla dk baar dzeyine sahip olduklar, dikkat eksiklii problemi ve okuldan kama davranlarnn olduu grlmektedir.

 Mutsuzluk ya da depresyonun dier belirtileri

 Madde bamll:
Alkol ya da dier maddelerin bamll iddetten kamak iin bir ara olarak grlebilir. zellikle ebeveynlerin de bamllklarnn olmas bu olasl glendiren bir faktrdr.

 Evden kama

 ocuklukta iddete maruz kalan ocuk ileriki yaantsnda bunu sadece kendi ocuuna ynelik olarak deil bakalarna ynelik olarak da kullanmaktadr.

 Babann anneye saldrgan davrann gren ocuklar,

iddet kendilerine ynelmese bile kurban durumundadr.

 ocukluklarnda
youn kayg

fiziksel
ve

ceza

grm niversite rencilerinin depresyon

yaadklar,

sosyal

ilikilerinin

olumsuz olduu belirlenmitir.

 ocuklukta karlala fiziksel

ceza sonucunda ilerideki yalarda ortaya kan saldrganlk davranlar erkeklerde kzlara oranla daha fazladr

 Aile ii iddet aratrmalar,

ocuk ve ergen yata dayaa maruz kalmann yaamn sonraki devrelerinde ee ynelik iddet olgusunun hazrlanmasnda etken olduunu gstermektedir.

ANNE BABALARIN BLMES GEREKENLER

 ocuklar, yetikinlerin bakmna ve korumasna muhtatrlar ve hi bir ekilde fiziksel istismara maruz kalmamalar gerekmektedir. Ne yaparsa yapsn, hibir ocuk dvlmeyi ya da istismar edilmeyi hak etmez ve bu tr bir davrantan renebilecei hi bir olumlu ders yoktur. ocuun renebilecei tek ey, bunun bir sorun zme yolu olduudur.

 ocuklar doruyu yanl ebeveynlerini taklit ederek bulurlar. Eer siz ona vurursanz, o da baka birine vurmann yanl olmadn dnecektir.
Pek ok yetikin, bunu terbiye vermenin bir yolu olarak grse de fiziksel ceza ocua zarar verir ve ciddi hasarlara yol aabilir. iddet atma yaratr.

DUYGUSAL STSMAR

Sistemli bir ekilde ocuun aalanmas ya da grmezlikten gelinmesi gibi, onun salkl duygusal geliimini ve benlik saygsn ciddi bir biimde etkileyen davran kalplar olarak tanmlanr. Duygusal istismar en sk grlen ancak en zor tanmlanabilen bir istismar biimidir. Tanmlanmas ok zor olduundan bizlerin her olumsuz ebeveyn tutum ve davrann bu kategorinin altna almamaya zen gstermemiz gerekmektedir.

Zaman zaman ebeveynlerin, kontrollerini kaybedip ocuklarna krc szler sarf ettikleri, onlarn ilgiye gereksinim duyduklar

zamanda bunu grmezden geldikleri

ya da istemeden onlar incittikleri

anlar olur.

Bu nedenle duygusal istismarn tek bir olayla snrl olmadn tekrarlayan ve srekliliini koruyan hakaret etme, tehdit etme, aalama, izole etme ve/veya kardaki kiiyi kontrol etme gibi davranlardan oluan bir rnt olduunu anlamak ok nemlidir.

Duygusal istismar; yalnz

grlebilecei gibi ihmal, fiziksel

istismar ve cinsel istismar gibi tm istismar trlerine elik eder.

DUYGUSAL STSMARIN TRLER

Reddetme: ocuun varln ve deerini kabul etmeyi reddetme, ocua ie yaramaz, istenmeyen biri olduu iletisini verme, ocuu baarsz olarak tanmlama, onaylamama, takdir etmeme, onun dnceleri ve duygular olduunu gz ard etme,ocua kardelerinden farkl davranma

Aalama: Hakaret etme, alay etme, isim takma, taklit etme, barma, azarlama, kfretme, herkesin iinde kk drme gibi ocuun kimliini, onurunu ve kendilik deerini yok eden davranlar

Umursamama: ocuun psikolojik gereksinimlerine kar duyarsz olma, ocuun geliimi iin gerekli olan uyarc ya da tepkilerden yoksun braklmas, sevgi ve efkat gstermeme, ismiyle hitap etmeme, hi bir davrann nemsememe, onu yok sayma

Yldrma: ocuu ar derecede korkutma, ocua dnyann acmasz ve fkeli bir dnya olduuna inandrma, kapal yerlere kapatma, iddet ieren davranlar zorla izlettirme, ocuu terketme, yaralama ya da ldrme tehdidinde bulunma, ocuun sevdii kii, hayvan ya da eyaya zarar verme ya da zarar verme tehdidinde bulunma, terketme tehdidinde bulunma

Yoksun brakma: ocuun yatlaryla uygun

oyun ve aktivitelere girmesine izin vermeme, bebei srekli odasnda tutarak uyarclardan yoksun brakma, ergenleri ders d etkinliklere katlmalarn engelleme, ocua zamannn ounu odasnda tek bana geirmesini syleme ya da zorlama, kendi ortamnda bile ocuun zgrln kstlama

 Davran bozukluklar sergilemesine gz yumma: ocuun alkol ve dier maddeleri kullanmasna gz yumma, iddet ya da pornografi ieren materyalleri izleme ya da okumasna; alma, fuhu, kumar gibi sular izlemesine ya da ilemesine izin verme, ocuun anti-sosyal davranlarna gz yumma ve ocuun sosyal normlara uyumunun engellenmesi

DUYGUSAL STSMARIN

OLASI GSTERGELER

ocuklarda
Depresyon Geri ekilme Dk benlik saygs Yksek kayg dzeyi Korku dolu olma Fiziksel, ruhsal ve duygusal geliimde gecikmeler Saldrganlk Kendine zarar verici davranlar Duygusal deikenlik

Uyku bozukluklar Tbbi temeli olmayan fiziksel ikayetler Yaa ve geliime uygun olmayan davranlar Ar derecede utanga, pasif ya da itaatkar olma ntihar giriimleri ya da intihardan sz etme Ar derecede baml olma Olmas gerekenden daha az baarl olma Gvenememe alma Bilinen ya da phelenilen dier istismar trlerinin de olmas

Ergenlerde
Depresyon Geri ekilme Dk benlik saygs Yksek kayg dzeyi Korku dolu olmak Utan ve sululuk duygular Sk sk alama Kendini sulama / kendini deersiz grme

Ar derecede utanga, pasif ya da itaatkar olma Sosyal izolasyon Tbbi bakm almay erteleme ya da reddetme Kendisine bakan kii ya da akraba etraftayken huzursuz ya da sinirli olma ntihar teebbs ya da intihardan sz etme Madde bamll Gz kontandan kama Bilinen ya da phelenilen dier istismar trlerinin de olmas

DUYGUSAL STSMARIN ETKLER

Duygusal istismar gzle grlr yaralar amaz, ancak genellikle benlik saygsna bundan ok daha fazla zarar verir. Duygusal istismar, etkileri sonradan ortaya kan izler brakr.

Duygusal istismar kiinin varlna, benlik saygsna bir saldrdr. Bu nedenle duygusal istismarn verdii ac istismarn bitmesiyle son bulmaz. nk istismar edilen kii, bu iletilen iselletirir. Kii kendini nemsiz, deersiz, gvenilmez, duygusal adan baml, hibir eyi hak etmeyen ve sevilmeye layk olmayan biri olarak grebilir ve sanki gerekten ktym gibi, cezalandrlmay ve sulanmay hak ettiini dnebilir.

Duygusal istismara maruz kalan kii ie kapanabilir, intihan dnebilir, kaygl ya da depresif bir hale gelebilirler. Sk sk i deitirme, uyku bozukluklar, komplsif davranlar, panik atak, obsesyonlar, fobiler, kendine zarar veren davranlar ya da ar derecede riskli davranlar grlebilir.

ocuklarda ise, duygusal istismar konuma bozukluklarna, fiziksel, zihinsel ve/veya duygusal geliimde gecikmelere, bamlla yol aabilir. Dk benlik saygs, ie kapanma, ykc davranlar (yangn karma ya da hayvanlara eziyet etme gibi) gibi davranlar grlebilir. ocuun bakalaryla gerek ilikiler kurma becerisi ciddi bir biimde yara alabilir. Duygusal olarak istismar edilen pek ok ocuk yaam boyu bakalarnn onaynn (- ki kendileri bunu sevgi olarak adlandrrlar) peinden koabilir. Onlar bu sevgiyi o kadar ok isterler ve bunu hak etmediklerine o kadar emindirler ki, yakn ilikide istismara ok ak bir hale gelebilirler.

Btn ocuklarn kabul edilmeye, sevgiye, cesaretlendirilmeye, disipline, tutarlla ve yaptklar olumlu eylerin grlmesine gereksinimleri vardr. Duygusal istismara maruz kalan ocuklar genellikle kendilerinde bir eksiklik olduu dncesiyle byrler ve kendileri ebeveyn olduklarnda kendi ocuklarna kar ayn tutum ve davran iine girebilirler.

EBEVEYNLERE NERLER

HMAL, FZKSEL VE DUYGUSAL STSMAR

ncelikle ebeveyn olarak bilmeniz gereken ey, kk bir bebein ya da ocuun gereksinimlerine, isteklerine srekli ayn sabrla ve ilgiyle yant vermenin olduka zor bir i olduudur. Bu durum, zellikle skntl, stresli, yorgun ya da zgn olduumuz zamanlarda ya da ocuun bakmnda bize yardm edecek bir aile yesi ya da arkadamz olmadnda daha da zorlar.

 Her ebeveyn ok zor ve sorunlu gnler geirebilir ya da olan bitenin acsn ocuklardan kardklar zamanlar olabilir. Bu, onlarn iyi ebeveynler olmadklarnn gstergesi deildir. Onlar sadece zorlu koullarda uygun sorun zme becerilerini kullanamayabilirler. Anne babaya den uygun sorun becerilerini gelitirmek; topluma den de anne babalarn bu tr becerileri renmeleri iin gerekli koullar salamaktr.

ocuunuza sk sk onu sevdiinizi syleyin. ster bebek olsun ister bir ergen, tm ocuklar sevildiklerini ve deer verildiklerini hissettiklerinde: Daha mutlu olurlar. Yeni eyleri denemek iin kendilerine olan gveni artar. Kendi baarlarn fark eder ve bundan keyif alrlar. Kendilerine ve dier insanlara deer veririler. Gelecek iin umutlar olur.

 Her ebeveyn ocuklarnn doru seimler yapmas ve iyi davranlarda bulunmas konusunda onlara yol gstermekten sorumludur. Bunu yapabilmenin en uygun yolu, ocuunuza sizin ulamaya altnz sonulardan oluan bir dizi seenek sunmaktr. rnein, sizin istediiniz ocuunuzun iyi beslenmesi ise, onun sevmedii bir eyi yemesi iin onu zorlamak yerine, onun eit besin deerine sahip yiyeceklerden bir seim yapmasn salamaktr. Bu, sizin ve ocuunuz arasnda yaanacak bir g savan nler.

 ocuunuzdan birey yapmasn isterken,

onun anlayabilecei bir dille bunun nedenini de aklayn. nk ben yle istiyorum demenin bir dahaki sefere hi bir yarar olmayabilir. Bu nedenle, ocuunuz bireyi yanl yaptnda hatann ne olduunu ve bunu nasl dzeltebileceini onunla tartn.

 ocuunuzla konuurken onun kendisini, varln deil; davrann reddettiinizi anlamas gerekir. rnein, ocua oyuncaklarn doru dzgn toplamadnda Sen ne beceriksiz ocuksun? diye kmakla, Eline salk gzel olmu, hadi gel bakalm biraz daha toplayabilir miyiz? demek arasnda gerekten ok byk bir fark vardr.

 ocuunuzu dinleyin ve grlerine sayg gsterin. Onunla iletiim kurun ve sorunlarn zmn beraberce bulmaya aln.

 ocuunuzun davranlar iin yana uygun, mantkl snrlar koyun. Gerekiyorsa ocuun geliim dnemlerine ilikin bilgi toplayn, uzmanlara dann.

 Eer kontrolnz kaybedip istemediiniz bir eyi fkeyle ocuunuza sylerseniz asla zr dilemekten utanmayn. Bu ekilde ocuunuz yetikinlerin de hata yapabileceini ve bunu aklayabileceklerini grr.

ocuunuza davrann, grnn etiketleyen isimler takmayn. Bu isimler onun benlik saygsna zarar verebilir.

 ocuunuzu, iyi ve olumlu davranndan dolay takdir etmekten ekinmeyin. Bu onu martmaz; aksine bu iyi ve olumlu davran yeniden yapmas iin onu yreklendirir ve kendine gveninin artmasn salar. Onlarn yeteneklerine sayg duyun. En ufak baarlarn bile vn. Unutmayn ayakkabsn balamak gibi basit bir ey bile kk bir ocuk iin ok byk bir baardr.

Siz onlarn iyi davranlarn

grdke ve bunun iin onlar takdir ettike onlar dikkatinizi

ekmek iin daha az

yaknacaklardr.

 ocuklara ve ergenlere baarszlklarla

ve hayal krklklaryla nasl ba

edeceklerini retin. Hi kimse hereyi

mkemmel bir biimde yapamaz.

ocuklarn bazen baarsz olacaklarn

renmeleri ok nemlidir. Onlarn hayal

krklklarn paylan ve onlarla konuun.

 Duygusal istismarda dahil, pek ok ihmal ve istismar kastl olarak gereklemez. ok byk bir ksm ebeveynin ocuk geliimine ilikin yetersiz ya da uygun olmayan bilgilerinden kaynaklanr. 0 halde kendiniz ve ocuunuz iin yapabileceiniz en iyi ey, doru kaynaklardan ocuk geliimi ve bakmna ilikin mmkn olduunca ok bilgi toplamanz ve size bu konuda yardm edecek beceriler edinmenin yollarn aramaktr.

Son olarak eer ocuunuzu istemeden de olsa fiziksel ve duygusal olarak incittiinizi ve buna engel olamadnz dnyorsanz bir psikiyatristten ya da psikologdan yardm almaktan ekinmeyin.

OCUUNUZA KARI KONTROLNZ KAYBEDECENZ HSSEDYORSANIZ:

Hemen durun ve iinizden 1Oa kadar sayn. Bunu yaparken bir ka kez derin nefes aln ve yava yava verin. ocuunuza ok fkeli olduunuzu ve sakinleene kadar bu konuyu konumak istemediinizi syleyin. Kendi kendinize Sakin ol deyin.

 Kendinize sevdiiniz bir yiyecek ya da iecek hazrlayn. Telefonla bir arkadanz ya da akrabanz arayn ve baka konulardan konuun. Sizi sakinletirebilecek bir etkinlikle uran; rnein ieklerinizi sulayn.

 ocuunuzun yanndan uzaklan; mmknse odanza gidin ve sakinleene kadar orada kaln. Hala sakinleemediyseniz gidin bir yast yumruklayn.

Sakinleince ocuunuzun yanna dnn ve sorun davrana zm bulmaya aln.

Unutmayn tm bunlar yapmakla, bir yandan onu ve kendinizi incitmekten kanrken dier yandan da ona fkenin nasl kontrol edilebileceini retmi olursunuz.

OCUKLAR ARASINDAK DUYGUSAL VE FZKSEL STSMAR

ocuk ya da ergenler arasnda duygusal ve fiziksel istismarn (sindirme) yaanmas okullarda rastlanabilen bir olgudur ve rencinin, bir ya da daha fazla renci tarafndan tekrar tekrar ve srekli olarak olumsuz davranlara maruz braklmas olarak tanmlanr.

ocuk ya da ergenlerin birbirlerini sindirmeleri fiziksel, duygusal ya da ikisinin karm eklinde olabilir. eitli ekillerde karmza kan sindirme olaylarnda bir ocuk baka bir ocuu, bir grup tek bir ocuu ya da bir grup dier bir grubu (ete) hedef olarak seebilir.

Uzun bir zaman bu olgu bymenin bir paras

olarak grlm ve ocuklar bydke bu davranlardan vazgeeceklerine inanlmtr. Ancak bu olayn ocuklar arasnda yaanan gnlk kavgalardan ayrdedilmesi, ok erken

dnemlerde tannmas ve mdahale edilmesi

gereken bir durumdur. Mdahale edilmedii takdirde sindirme; duygusal, sosyal ve akademik adan ciddi sorunlar dourabilir.

sim takma, dlama, alay etme, dierlerine saldrgan bir biimde davranma, sorunlar kaba kuvvetle zmeye alma ocuk ve ergenler arasndaki fiziksel ve duygusal istismarn rneklerindendir. Sindirme, sregiden fiziksel ve psikolojik saldrganlk davrandr ve maruz braklan kiinin kendisini gsz hissetmesine neden olur.

Sindirme daha ok erkek ocuklar arasnda yaygn olsa da kzlarnda birbirlerini sindirdikleri ya da sindirildikleri bilinmektedir. Ancak, kz ocuklaryla erkek ocuklar birbirinden farkl sindirme yollar seme eilimindedirler. rnein, erkek ocuklar ounlukla fiziksel g kullanrken, kzlar alay etme, dedikodusunu karma ya da dlama gibi dolayl yollar seerler.

SNDRME DAVRANILARI
sim takma O ocuk hakknda dedikodular retme Onun ban belaya sokacak hikayeler uydurma Tm arkadalarn elinden alarak onu yalnz brakma Dier ocuklara onunla arkada olmamalarn syleme Ona vurma, tekmeleme, elme takma ya da itip kakma

 Ailesi, ekonomik durumu, kltryle dalga geme

Grn, giyinii ya da kilosuyla dalga geme

zryle ya da salk durumuyla dalga geme

Onu snfta e olarak sememe Oyun iin ekip kurarken onu ekibe almama Onun eyalarn alma, saklama ve eyalarn geri vermek iin para isteme

Onun eyalarna zarar verme

 Onun zntsyle dalga geme Ona ak sak, kt ya da tehdit ieren mesajlar gnderme Holanmadn bile bile ona ar akalar yapma Oynamak istemedii oyunlara onu zorla dahil edip onu zor durumda brakma Onu tehdit etme Tm bu davranlar yapan ocuk ya da ocuklarla beraber olma ve durdurma giriiminde bulunmama

OCUUN SNDRLDNN BELRTLER

Sindirilen ocuk, tehdit edilmesi, korkutulmas ya da duyduu utan nedeniyle ebeveynlerine bana gelenlerden sz etmeyebilir. Ancak ebeveynler baz ipularndan yararlanabilirler:

Kayp ya da yrtk giysiler Kesikler, yaralar, morluklar Eyalarnn sk sk kaybolmas ya da alnmas Yakn arkadalarnn artk onunla arkada olmak istemediklerini ya da olmadklarn sylemesi Okula gitmeyi istememe Uyku ve yemek bozukluklar Okul performansnda deiiklikler Gizlilik letiimsizlik Yatak slatma

Sindiren ocuk herhangi bir ocuu

iman ya da zayf olduu, alkan

sessiz olduu, gzlk takt, baka

bir kltrden geldii, giyiminden

holanmad, farkl zevklere sahip

olduu gibi gerekelerle, hedef

olarak seebilir.

SNDRLENOCUUN ALESNE DEN GREVLER

ocuunuzun okulda bir veya bir ka ocuk tarafndan sindirildiini renmek stresli ve rahatsz edici bir deneyimdir. aklnzn karmas, fke ve sululuk hissetmeniz son derece doaldr. Ancak yine de ar tepki gstermemeye, sakin kalmaya zen gsterin. bu durumu daha da zorlatrr.

 ocuun retmeninden, idarecilerden ve rehber retmeninden olabildiince detayl bilgi toplayn. Bunun bir kereye zg bir olay m yoksa uzun sredir devam eden bir olay olduunu renin.

 Kendi ocuunuzu, kendinizi,

sindiren ocuu ve ailesini sulamaktan kann.

 ocuunuzun arkadalaryla ilikisini glendirmesine yardmc olun. rnein birka arkadan eve davet edin.

 Asla ocuunuzu kavga etmesi iin ya da kendisine yaplan davrana ayn ekilde karlk vermesi iin cesaretlendirmeyin.

 Duygularn ifade etmesine izin verin. Sululuk, utan ve korku duyabilir. Ona bu duygularn normal olduunu, sindiren ocuun onu kontrol etmek iin onda bu duygular zellikle uyandrmaya altn anlatn. Bu olayn onun suu olmadn vurgulayn.

 Hi kimsenin onu sindirmeye, istismar etmeye ve onunla dalga gemeye hakk olmadn ona anlatn.

Gnlk tutmasn tavsiye edin.

SNDREN OCUUN
ALESNE DEN GREVLER

 ocuunuzun okulda birini sindirmekle sulandn rendiinizde ilk tepkiniz inanmamak ve hemen savunmaya gemek olabilir. Ancak savunmak yerine dinlemek ve olay hakknda detayl bilgi toplamak sorunu zmek iin ilk admdr. retmenlerinden, idarecilerden ve rehber retmeninden bilgi aln ve sorunu beraber zmeye aln.

 ocuunuzu sulamaktan kann.

Onun ne tr duygularla bunu

yaptn anlamaya aln.

 Onunla konuun. Ona sakince neyle sulandn anlatn ve aklama isteyin. Aklama bittikten sonra bunun kabul edilemez bir davran olduunu ve devam ettiinde sonularnn neler olabileceini kesin bir dille anlatn.

 Son zamanlarda yeni arkadalar

edinip edinmediini, bakalarnn da

bu davran yapp yapmadn

renin. Belki o da hedef olmamak

iin sindiren ocuun yannda yer

alyordur.

CNSEL STSMAR

Cinsel istismar, duygusal ve bilisel olgunlua erimemi ocuk ve gencin tam olarak anlayamadklar, bilerek onaylamadklar, sosyal tabular ve aile ii kurallar ineyen eylemlere kartrlmasdr.

Baka bir anlatla, ocuun, bir erikininin cinsel

gereksinim ya da isteklerinin doyumu iin

cinsel nesne olarak kullanlmas ya da

kullanlmasna gz yumulmasdr. ocuun,

ailenin bir bireyi ya da bireyleri tarafndan

cinsel amalar uruna kullanlmasna ise

ensest - aile ii sevi denmektedir.

ocuk Cinsel Tacizini Arttran Etmenler

1-Dk gelir 2-ocuun sosyal izolasyonu 3-vey baba 4-Daha ok tutucu grnen babalar 5-ocuklarna fiziksel olarak dokunmayan babalar 6-Anne yokluu 7-Eitimi dk anne 8-Cinsel konularda cezalandrc anne

Tacize urayan ne hisseder?

1- Her ey gizli kalmal (aile yklabilir) 2- aresizlik, sevgi objesini kaybetme korkusu; kendini sulama ve kendinden nefret etme. 3- Tutsaklk ve sreklilik varsa ocuk bu duruma adapte olabilmek iin uzun dnemde patolojik bamllk, kendine zarar verme davranlar, dissosiasyon (yabanclama hissi), oul kiilik gibi savunma mekanizmalar gelitirir.

Bir ocuk iin onu nemsemeyen, zarar veren bir ana-baba imaj dayanlamayacak kadar ac bir durumdur, o nedenle ocuk tacizi kendisinin provake ettiini dnmeye balar. 4-tiraf: ounlukla olmaz, olursa babaya inanmak zellikle annenin iine gelir. 5-Geri ekilme; itiraf baladnda olaylarn bymesi zerine ounlukla geri ekilir

Gnmzde ensestin skl zerine kesin rakamlar yoktur. Bunun en nemli nedenlerinden birisi kiide ve tm ailede genel bir utan duygusunun ortaya kmasdr. Varl ancak yasalarn uygulanmasnn gerektii durumlarda veya taraflardan birisinin psikiyatrik yardm aramas sonucu ortaya kmaktadr.

Genellikle alkoln ktye

kullanmnn olmas, kalabalk aile,

artm fizik yaknlk, ailenin izole

olmas gibi deiik etkenler ensest

skln deitirmektedir. Ancak

kesin saptanm bir iliki yoktur.

Gvendikleri bir yaknlarndan cinsel tacize, tecavze urayanlar, zihinsel yetersiz ya da ocuk bile olsalar, kendilerine yaplann iyi bir ey olmadn anlamakta, kt bir eye maruz kaldklarn bilmektedirler. nk, kendileri gerei ayrt edebilecek durumda olmasalar bile, cinsel istismarda, tecavzde bulunan bu yakn; olay gizli tutmas, saklamas iin onlara telkinde bulunmakta, bask, tehdit ve ar iddet uygulamaktadr.

Ensestin sarsc bir dier yan ise ocuun ya da gencin kendisini darya gre en gvende hissettii yer olan evinde cereyan etmesidir. Karlat veya karlaaca zorluklardan korunmak iin evine snan ocuk, evinde daha da byk bir zorlukla karlar. Artk yatak odasnda bile gvende deildir, snacak kaacak bir yeri kalmam tam bir tuzaa yakalanmtr.

ocuk, ya yaatlanlara boyun eip yaamn srdrmeye alacak, ya da gvenlii evden kaarak bir baka yerde arayacaktr. Kendisini korumasz, gsz, yalnz ve aresiz hissedip bu durumuyla yaamay renecektir. Bu yaananlar yetikinlik yllarnda da onun peini brakmayp bir sr zorlukla karlamasna sebep olacaktr.

Trkiye'de yaplan cinsel taciz almalar ok snrl sayda olduu iin ne oranda ensestle karlatmz kesin olarak sylemek mmkn olamamaktadr.

Cinsel istismarda en temel e, yetikinin gcn kullanarak, bir

ocuun gereksinimlerini yok

sayarak ya da yadsyarak kendi

doyumu iin ocuu ktye

kullanmasdr.

stismara uram baz ocuklar, sanki ilerinde ta derinden bir eylerin bozulduunu, paralandn hissettiklerini dile getirmektedirler.

Cinsel istismar gerekletiren

kii, erkek ya da kadn, bir

yabanc ya da bir aile dostu, bir

komu ya da yakn bir akraba gibi bildii ve gvendii bir kii olabilir.

stismarc Kimdir?
stismarc hemen her zaman erkektir ve ocuun ailesinden biri ya da tand bir kiidir. Cinsel taciz aile iinde ebeveynler, vey ebeveynler, kardeler, e akrabas tarafndan; aile dnda ise arkada, komu, ocuk bakcs, retmen ya da nadiren yabanc biri yaplabilir. Bunlar genellikle ekingen, kendine gveni ve saygs olmayan kiilerdir.

CNSEL STSMAR KAPSAMINA GREN DAVRANILAR

Cinsel istismar kapsamna giren davranlar ok geni bir yelpaze zerinde yer alrlar ve snf altnda toplanabilirler:

Dokunmann olmad istismar davranlar: Szel olarak cinsel uyar, tehircilik, ocua pornografik yaynlar ya da bilerek cinsel ierikli davranlar izlettirme, cinsel muayeneye zorlama ve pornografik yaynlarda kullanlmas
Dokunmann olduu istismar davranlar: Uzayan ve ar bir biimde yaknlk ieren pme, okama, ocuun yetikinin cinsel organna dokunmaya zorlanmas, bir yetikinin ocuun cinsel organna tbbi bir ama olmakszn cinsel amala dokunmas Cinsel birlemenin olduu istismar davranlar: Her trl cinsel iliki, ocuun fuhua tevik edilmesi

ocuklar Yaadklarn Neden Sylemezler?

Kendilerine inanlmayacandan korkarlar. Balarnn belaya gireceinden korkarlar. stismarcnn tehditlerinden korkarlar. stismarcy korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptklarn sevmezler. Nasl anlatlacan bilmeyebilirler. Cinsel davranlarn yanl olduunu bilmeyebilirler.

 Arkadalar tarafndan dlanabileceklerinden korkarlar. Homoseksel olarak adlandrlabileceklerinden korkarlar. Byklerle (otorite figrleriyle) cinsel konular konumaktan utanrlar, korkarlar. Gammaz olarak adlandrlmak istemezler. Iyi ocuklarn cinsellikle ilgili szckleri kullanmasnn doru olmad sylenmitir.

ocuklar Sonunda Nasl Sylerler?

stismarn derecesi, skl artar ve ocuu korkutursa, Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alrsa ve kendisine yaplann doru olmadn fark ederse ve sylenmesi gerektiini renirse, ocuklar srlarn en yakn arkadalar ile paylamak isteyebilirler.

 Kardeleri kendisinin ilk istismar edildii yaa gelmise onlar korumak maksadyla; Ergenlie gelmise hamilelikten korkar ya da istismarcnn basksndan kurtulmak iin, ocuk gvenebilecei ve kendisi ile yakndan ilgilenen bir yetikinle karlat zaman, Fiziksel bir yaknmas (riner enfeksiyon vb.) sonras doktora gittiinde.

CNSEL STSMARIN
DUYGUSAL VE DAVRANISAL GSTERGELER

Kk ocuklarda:

Hiperaktivite Ar talepkar olma Mutsuzluk, kayg, alama fke patlamalar Ar derecede itaatkar olma Hibir eye ilgi gstermeme, sanki bir rya aleminde yaama Dier ocuklara ya da oyuncaklara kar cinsel ierikli davranlarda bulunma ve fkeli, saldrgan ya da kontrolc bir biimde davranma Davranlarda gerileme; parmak emme, yatak slatma gibi

Cinsel organyla ok fazla megul olma Kendisine bakan kiinin eteine yapma ya da ar baml bir hale gelme Uyku bozukluklar: kabuslar, yataa gitmekten korkma, lk atarak uyanma, fobiler

tahta deiiklik
Daha nce tand bir kiiyle yalnz kalmaya ar tepki gsterme

Evin belli bir blmnden, belli bir kiiden ya da belli cinsiyette olan biriyle yalnz kalmaktan korkma Ortada grnen bir neden olmakszn bir akrabann ya da arkadan evine gitmeyi reddetme Yabanclara kar ar derecede yaknlk gsterme Yayla orantl olmayan cinsel davranlar, oyunlar ya da konumalar sergileme, cinsel ierikli resimler izme Fiziksel bir neden olmakszn ba arsndan, mide bulantsndan ikayet etme Ani huy deiikliklerinin olmas

Okul baarsnn gerilemesi Dikkati younlatramama Akranlaryla ilikilerinin bozulmas ya da arkada edinmede zorluklar Olay anmsatan yerler, kiiler, grntler ve konumalardan kanma Yineleyici oyunlar (olay srasnda yaad sknty oyun srasnda yenerler, nk oyunu kendileri ynlendirebilirler) Zayf benlik imaj ve benlik saygsnn olmamas Sosyal etkinliklere katlmada gnlszlk Bakalarna gvenememe

Ergenlerde:

 Arkada ilikilerinin bozulmas Okul baarsnn gerilemesi Dikkati younlatramama Okuldan kama e kapanma Fizyolojik nedeni olmayan ba arlar, mide bulantlar

 nsanlara gvenememe
Hibir eyden keyif alamama

Depresyon
ntihar dnceleri ya da giriimleri

Kendine zarar verici davranlar iine

girme, madde ya da alkol bamll

Kiisel bakmn ihmal edilmesi

 Zayf

benlik algs ve benlik saygsnn olmamas Yeme ve uyku bozukluklar Saldrgan bir biimde davranma Cinsellie, hamilelie ya da cinsel yolla bulaan hastalklara kar ani ve ar ilgi Cinsel ierikli davranlarda bulunma

CNSEL STSMARIN ETKLER

Duygusal tepkiler: Aldatlmlk, kzgnlk, sululuk, utan, korku, kendini sulama, gszlk, aresizlik, kendi duygu ve alglarna gvenememe, duygusal adan kendini kapama, kendine ilikin olumlu yanlar grememe, dk benlik saygs, mkemmeliyetilik, sevgi verme ve almada zorluk, ne olduuna ve istismarcya ilikin karmak duygular, kirlenmilik hissi, gvensizlik, kayg, bana gelenlerden gizlice zevk aldndan dolay endielenme, iyiymi gibi grnme

liki problemleri: hayr diyememe, bakalarna gvenememe, kendini ve/veya bakalarn idealize etme ya da deerinden az grme, kendini izole etme ya da ar baml bir hale gelme

nanlarn sarslmas: stismarn

her tr, zellikle de cinsel

istismar, ocuun ya da ergenin

yaamn srdrebilmesi, salkl

geliebilmesi ve ilikiler kurabilmesi

iin gerekli olan temel inanlarn

sarsar

ANNE VE BABALARIN DUYGULARI

Kzgnlk, sululuk, fke

ok, inanamama

ocuktan uzaklama
aresizlik

Yas, aldatlmlk
ntikam

ANNE VE BABALARDA ORTAYA IKAN DAVRANILAR

Bu duygular anne ve babada: ocua ve dier ocuklara kar ar koruyucu ve kollayc tutumlarn ortaya kmasna, Utan duymalarna

Olayn inkarna neden olabilir.

CNSEL STSMARA URAYAN OCUK YA DA GEN:

stismar edenden, Kendine ve ailesine sorun karmaktan, Kendileri iin nemli olan kiileri kaybetmekten ve Farkl olmaktan KORKARLAR.

Kendilerinde bir eylerin deitiini hissettikleri iin, Balarndan geen deneyimde yalnz kaldklar iin, stismara ilikin konumakta zorluk ektikleri iin YALNIZLIA YNELRLER.

Kendilerinde bir ey alnd iin, Bedenlerinden bir eyler kaybettikleri iin, Gvendikleri kii ya da kiiler tarafndan aldatldklar iin ZGNDRLER.

Hem istismarcya, Hem kendilerini koruyamayan yetikinlere Hem de byle bir ilikiye katlm olmaktan dolay kendilerine FKE DUYARLAR.

stismar durduramadklar iin, Bedenlerinin verdii tepki iin SULULUK DUYARLAR.

Her eye karn hala istismarcy

seviyor olmaktan

Duygularnn srekli deiiyor

olmasndan dolay

KARMAIK
DUYGULAR YAARLAR.

NEDEN BAZI OCUKLARDA

H BELRT GRLMEZ?

Deneyim, belirti karacak dzeyde olmayabilir. Bu ocuklar istismara ilikin glklerle ba edebilecek gte, korunma dzeyi yksek ocuklar olabilirler. Henz klinisyenler ve aratrmaclar istismarn neden olabilecei sorunlar nasl ortaya karabileceklerini tam olarak bilmiyor olabilirler. ocuklar kanma savunma dzeneini kullanarak, istismara ilikin atma ve skntlar baarl bir biimde bastrabilir ve bu yol ksa sreli de olsa ilevsel olmu olabilir.

CNSEL STSMARIN ETKSN BELRLEYEN FAKTRLER

Bir ocuun maruz kald cinsel istismarn onu ne kadar etkileyecei bir takm faktrlere baldr: stismarn sresi ve skl: Cinsel

istismar, ne kadar uzun srer ve ne kadar sklkla olursa duygusal ve cinsel etkileri o denli ciddi olur.

 Cinsel ilikinin tr: Cinsel birlemenin yer ald istismar en fazla zarar verendir.

G ve saldrganln kullanlmas: Ne kadar ok g ya da iddet kullanlrsa etkileri o denli ar olacaktr.

 Ya Faktr: Uzmanlar arasnda ya faktrnn etkisi konusunda fikir ayrl vardr. Baz uzmanlar istismara urayan ocuun ya ne kadar kkse bu olayn o denli ok zarar vereceine inanrken dierleri, kk ocuklarn duygusal olarak daha fazla destee sahip olduuna, dolaysyla yan bymesiyle etkilenmenin daha fazla olacana inanrlar.

stismarcnn ocukla ilikisi: stismar eden kiinin ocua yaknlk derecesi arttka istismarn etkisi de artar. ocuun direnmemesi ya da olaya isteyerek katlmas: Her iki durumda da ocuk sonradan daha fazla ac eker.

 Olay aa ktktan sonra destek alnmamas: ocuk olay anlattktan sonra destek almazsa, cinsel istismarn etkisi, olay bir sr gibi saklayan ocua nazaran daha ciddi ve uzun sreli olmaktadr.

Ebeveynlerin tepkisi: ocuk, eer ailesi onu sulamak, inkar etmek ya da istismarn etkisini hafife almak gibi olumsuz tepkiler gsterirse daha fazla travmaya maruz kalmaktadr.

 Kurumsal tepki: ocukla ilgili

kurumlarn ocuun yaad cinsel istismara maruz kalmasna kar olumsuz ya da duyarsz bir tavr taknmas da istismarn olumsuz etkilerine katkda bulunmaktadr.

ETKLENME DERECESN ETKLEYEN ARA

DEKENLER

Bireysel zellikler
Aile evresi Toplumun zellikleri ocuun olaya ilikin dnceleri

1. BREYSEL ZELLKLER Kendini koruma yetisi yksek gl ocuklar zorlu yaam olaylarndan daha az etkilenmektedir.

2. ALE ZELLKLER
Scak Destekleyici

Tutarl
Dengeli

Dzenli aile ortamlar

3. OCUUN OLAYA LKN ATIFLARI

Cinsel istismara uram bir ocuk suun kimde olduuna ilikin ynde atfta bulunabilir. Buna gre sulu: 1) Kendisidir, 2) stismar edendir, 3) Kendini koruyamayan ailesidir.

OCUUN KENDSN SULAMASININ NEDENLER

Cinsel ilikiye katlm olma Yardm istememi olma

Kontrol edememi ve
engelleyememi olma Belirli dzeyde haz alm olma

KENDN SULAMANIN E YARAR YNLER

Bireyin yaamak zorunda kald dnyaya inancn srdrmesi gerekmektedir. ocuk yetikinin bakmna baldr ve verilen bakmn nitelii ne olursa olsun bunu bu ekilde kabul etmek durumundadr.

 ocuk, bu benim yaptm bireyden dolay oldu; o halde bunu yine ben durdurabilirim diyebilir.

Hem kendini hem de dierlerini sulama ok daha fazla karkla ve atmaya neden olabilir.

KENDN SULAMANIN SONULARI

Dk benlik saygs Yksek depresyon dzeyi liki kaygs

Yaknlk kuramama

STSMAR SRECNN AAMALARI

1. HAZIRLIK
ocuk ile yalnz kalma, yalnz kalmaya olanak yaratma Kandrma, gven salama, ocuktan yardm isteme ocua cinsel ilikiyi oyun, doal bir etkinlik sevgi gstermenin bir biimi gibi sunma, iddet ya da tehdit kullanma

2.CNSEL ETKLEM
plakla maruz brakmak

Dokunma, okama

Cinsel iliki

3.GZLLK
Amac: Aile sisteminin korunmas Failin kendini korumas Failin cinsel eylemi tekrarlayabilmesi

4. AILMA- ORTAYA IKMA

a) TESADFEN Baka ruhsal belirtiler ocuun yaca kk ocuklarla ya da yatlaryla oynad tekrarlayc cinsel ierikli oyunlar Grlme hbar Gebelik Cinsel iliki ile bulaan hastalklar ocuun yana uygun olmayan bir biimde cinsel bilgi ve davranlar sergilemesi Fiziksel yaralanma b) PLANLANARAK

5. RTBAS ETME
Namus kavram: Olaydan toplumun haberdar olmasn ve tedavi giriimini engelleme. Sistemin kendini korumas evre basksndan korunma ocuun bana gelen olayn inkar ocuun sulanmas ocuun sistem iinde izole edilmesi ocuun verdii ifadenin gvenirliinin azalmas Davann drlmesi ynnde giriim

NEDEN OCUKLAR STSMAR EDLDKLERN SYLEMEZLER?

Ona kimsenin inanmayacandan korkarlar. Cinsel istismarn kendi hatalar olduundan ve bu yzden balarnn belaya girmesinden korkarlar. Bu davranlardan holanmad halde, istismar eden kiiyi sevebilir ve onun bann belaya girmesinden korkabilir.

 stismar eden kii tarafndan tehdit edilmi; korkutulmu olabilir. Baz ocuklar bunun yanl olduunu bilmeyebilir. Daha byk ocuklar bu konuda konumaktan utan duyabilir. ocuk konumak iin uygun zaman, zemin ve kii olmadn dnebilir. ocuk, byle bir eyi nasl anlatacan bilmeyebilir.

RSK FAKTRLER
Cinsel istismar ve ensest her toplumda, her snfta, her dinde, her kltrde ve her lkede ortaya ksa da baz risk gruplarnda ya da baz ev ortamlarnda yaayan ocuklarn bu istismar trne maruz kalma olaslklar daha yksektir:

 Cinsiyet: Her ne kadar, kz ocuklarnn cinsel istismara maruz kalma olaslklarnn erkek ocuklarna nazaran daha yksek olduuna inanlsa da erkek ocuklar da cinsel olarak sklkla istismar edilmektedirler.

 Daha nce cinsel istismara uram ocuklar: Bir kez cinsel istismara uram ve uygun bir ekilde yardm almam, desteklenmemi ya da neler olduunu tam olarak anlayamam bir ocuun bir kez daha cinsel istismara urama olasl daha yksektir.

 Duygusal gereksinimleri karlanmam

ocuklar: hmal, fiziksel ya da duygusal istismar sonucunda ya da kronik hastalklara ya da geliimsel bozukluklara sahip olmalar nedeniyle duygusal olarak yoksunluk eken ocuklar da cinsel istismara ak ocuklardr. nk bu ocuklarn ilgi ve sevgiye a olmalar

istismar eden kii tarafndan kullanlr.

 Ar aile geimsizlii Alkol ve/veya madde bamll Dk benlik saygs Ailede ruhsal hastalklar Su ileme Ekonomik glkler

 Eitim dzeyinin dk olmas Ar kalabalk ev ortam Zayf etkileim sizlik Evsizlik G Deprem ve sosyal destek eksiklii

YENDEN STSMARA URAMA OLASILII

Aratrmalar, cinsel istismara uram

bireylerin daha sonra yeniden istismara

urama olaslklarnn yksek olduunu

gstermektedir.

Bunun nedenleri:
Bireylerin yaadklar cinsel davran repertuarna uymayan davranlarn konulmas Yeterlilik duygusunun azalmas ve kendini deersiz hissetme aresizliin renilmesi gibi mekanizmalarn varlna balanmtr

Ensest ve Cinsel stismara Ynelik Yanl nanlar

Mit: ocuklukta cinsel istismar nadirdir.

Gerek: Ensest ya da cinsel istismar sktr. Her drt kadndan biri her on ya da yedi erkekten biri on sekiz yana gelene kadar en az bir kez cinsel olarak istismar edilmektedir.

Mit: ocuklarn byk ounluu bir yabanc tarafndan saldrya urar. Gerek: stismara urayan ocuklarn %80i bildikleri birisi tarafndan istismar edilirler.

Mit: stismarclar pheli grnrler.

Gerek: stismarclarn byk bir ounluu grnmde dier kiilerden farkllk gstermezler. Genellikle iyi vatandalardr.

Mit: Kadnlar da erkekler kadar cinsel istismarda bulunabilirler. Gerek: ocuklara temel bakm veren kiiler kadn olsa bile kadn ya da ocuklara kar su ileyenlerin %80ini erkekler oluturmaktadr.

Mit: ocuklar hayal glerinin zenginlii nedeniyle cinsel istismar uydururlar. Gerek: ocuklar bu konuda genellikle yalan sylemezler. Bu konudaki en nemli kural ocuun sylediklerine inanmaktr.

Mit: Yaanm bir iki olay nemli deildir. ocuklar olup biteni abuk unuturlar. Gerek: Bir kez ya da birden fazla sayda tekrarlanan cinsel istismar ocuun ruh saln nemli lde olumsuz olarak etkiler.

Mit: Olay provoke eden, irin ve cazip kz ocuklar, evden kaan ocuklar ve ihmal edilmi ocuklar potansiyel kurbanlardr. Gerek: Her sosyo-ekonomik dzeyden ve kltrel gruptan gelen kz ve erkek ocuklar kurban olabilir.

Mit: stismara genellikle yoksul ailelerde rastlanr.

Gerek: Etnik kken, gelir dzeyi ya da dini inanna baklmakszn her trl ailede istismara rastlanabilir.

Mit: ocuklarn byk ounluu bunu hak ederler.

Gerek: Hibir ocuk cinsel olarak istismar edilmek istemez. Yaamlarndaki erikinlerden duygusal yaknlk beklerler.

Mit: Parklar, genel tuvaletler, karanlk sokaklar, karanlk yerler, bo inaat sahalar tehlikeli blgelerdir.

Gerek: Olayn olduu yer genellikle ev, okul, ev ile okul rasndaki yol gibi ocuun iinde bulunduu eredir.

CNSEL STSMAR

CNSEL STSMAR AIKLANDIINDA NE YAPMALI?

Duyulduunda nce ona inanmal. ocuklar cinsel taciz konusunda yalan sylemeyi bilmezler. Olanlar anlatabilmenin ne kadar g olduu bilinmeli ve ona anlay gsterilmeli. ocuklar yaadklar olay arkadalarna oyun gibi anlatp gsterebilirler, buna engel olunmamal. Bu ocua iyi gelecektir.

Olan bitenin onun suu olmad ona sylenmeli.

Sakin olmaya almal. ocuk tedirgin olmamal. Tedirgin olan ocuk olay yeniden kapatabilir, susabilir. Yetikin ve ocuk iin bilgi ve yardm istemek gerekir. Bunun iin de en gvenilen yaknlar, arkadalar ve uzmanlar yardmc olabilirler.

 ocuklar size bir ey sylemek istediinde, ONLARI DNLEYN. ocuklarn bakalar hakknda anlattklarn CDDYE ALIN. ocuunuz okulda baka ocuklar tarafndan hrpalanyor, alay ediliyor ya da farkl davranlyor ise bunu DKKATE ALIN.

 ocuunuzun etrafndaki gvenebileceiniz byklerin ocuunuzla ilgilenmesini STEYN. ocuunuzu gvenmediiniz akraba, yetikin ya da arkadalarla yalnz BIRAKMAYIN. ocuunuzun kimlerle, nerede vakit geirdiine DKKAT EDN.

 Onun izbe yerlere yetikinlerle ya da kendinden ok byk ocuklarla gitmesine ZN VERMEYN.

Ar tepki vermeyin. Sakin kalmaya aln ve durumu tepkisel olmadan ele aln. ocuklar bylece sizin geri bildiriminize GVENEBLSN. Cezalandrmayn, Barmayn, BLGLENDRN.

EBEVEYNLERN OCUKLARINA CNSEL STSMAR KONUSUNDA VEREBLECEKLER LETLER

Sen zel ve nemlisin. Bedenin sana aittir.

Bedeninde ok zel olan yerler var. Eer birisi buralara dokunmak isterse ona HAYIR deme hakkna sahipsin. Bu tandn, sevdiin bir yetikin olsa da ben sana HAYIR deme iznini veriyorum.

Duygularna kulak ver. nsanlar sana dokunduklarnda ve sen bundan holanmyorsan duygularna gven.
Eer biri seni rahatsz ederse bunu hemen gelip bana sylemeni istiyorum. Sana sz veriyorum: sylediin hereye inanacam. Eer biri, doru olmayan bir biimde sana dokunursa bu senin hatan deil. 0 yetikin sana ne yaparsa yapsn senin hatan deil.

Eer ocuunuzun stismara

Uradn Dnyorsanz Neler Yapabilirsiniz

Sizinle ya da gvenilir bir erikinle konumasn salamak amacyla gvenli bir ortam oluturun. Yaadklarn anlatmas konusunda onu cesaretlendirirken, olmayan eyleri anlatmamas konusunda uyarn. ocuun anlatmasn engelleyecek duygusal tepkilerden kann.

Yanl bir ey yapmad konusunda ona gvence verin. Psikolojik sal asndan psikiyatri destei almanz gerekebilir. Tbbi muayene yaplmasn salayn. Bu konuda uzman bir hekim sein.