Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 94

puFmylEkdifiH

tbd"rmoifwef;om;^olrsm;tm;

(yxrtBurd )f
"rmp&d,wuokdvf em,ucsKyfq&mawmf

b'Eokpdwmbd0Ho
ykdYcsoifMum;tyfaom

vlwidk ;f twGuf

vufawGt
U ok;H cs tbd"rm
trSwf (1)

f f f f f f f f f f f f f g h h hh h h hh h hh

f f f f f f f f f f f f f g h h hh h h hh h hh

f f f f f f f f f g h h hh h h h

f f f f f f f f f g h h hh h h h

]]pmvk;H qifzh wfenf;vuFm}}


1/
2/
3/
4/
5/

ESpfvkH;qifhrSm? txufom? owfyg jrJ{uef/


oa0vnf;xkd;? w-owfrsKd;? zwfkd; p-owfoH/
oa0vnf;xkd;? e-owfrsKd;? zwfkd; i-owfoH/
oa0a&;cs? owfjrifu? rSwfMu 0-qGJoH/
[xkd; 0qGJ? &&pf ,yif;? awGYvsif;u? ESpf0wm0ef?
ausyGefap&ef? toH towf ,ljrJrSwf/

1/

t"dyg ,frmS - tu&m 2-vk;H qifah wGv


Y Qif tay:wGi&f adS om txuf
tu&mukd towfwif zwf? toHaoNyD? a&SUtu&mESifh wGJ
zwf&rnf/
Oyrm/ / orEm
=
orefwm
pu0gaVok =
pufu0gaVok
o'rH
=
o'f"rfrH
2/
t"dyg ,frmS - oa0xk;d ESiw
hf aJG om w-owfudk p-owf toHxu
G
f
zwf&rnf/
Oyrm/ / arwm
=
arwfwm (rpfwm-[kzwf)
acw&m
=
acwfw&m (cpfw&m-[k zwf)
aowm
=
aowfwm (opfwm-[k zwf)
rSwfcsuf/

/ oa0xkd;ukd ygVd {-o&[k ac:onf/

3/

t"dyg,frSm - oa0xkd;ESifhwGJaom e-owfukd i-owftoHxGuf


zwf&rnf/
Oyrm / / yla&EH
=
yla&efwH (yl&ifw-H [k zwf)
oarEK
=
oarefwk (orifw-k [k zwf)
'aEd
=
'ofaoefwd ('ofoifw-d [k zwf)
4/
t"dyg ,frmS - oa0xk;d a&;csudk 0qGt
J oHxu
G
f zwf&rnf/
aomwmeH =
Oyrm/ /
aomwfxmeH(oGwx
f meH-[k zwf)

aum@n
a[mEK

=
=

aumPf!n (uGP!f ifn-[k zwf)


a[mefwk ([Gew
f -k [k zwf)

rSwfcsuf/ / oa0xkd;a&;csukd ygVd Mo-o&[k ac:onf/

5/

t"dyg ,frmS - [xk;d 0qGJ &&pf ,yifh tu&mpmvk;H rsm;ESiw


hf aJG om
tu&monf towfwm0efuv
dk nf; ,l&onf/ rdr\
d rlvtoHudk
vnf; xGuf&onf/
trS =
uPS =
Oyrm/ /
trfrS
uPfPS
wkrS =
oP
wkrrf S
oPS =
oPfPS
ykAE S =
ykAAf efES
jy,k*fwkdY [xkd;ESifhwGJaom r? P? e-tu&mwkdYonf towf
wm0efuv
dk nf; ,l&onf/ rdr\
d rlvAsn;f toHvnf; xGu&f rnf? towfEiS hf
toH wm0ef 2-rsKd;ukd ,lxm;onf/
ous =
0gus =
oufus
0gufus
edos =
edoo
f s(edoo
f ,)
jy,k*w
f Ydk ,yifEh iS w
hf aJG om uESihf o-wko
Yd nf towfEiS hf toH
wm0ef 2-rsKd;ukd ,lxm;onf/
pMum =
tMwm =
pufMum
twfMwm
rMwm = rwfMwm
jy,k*w
f Ydk &&pfEiS w
hf aJG om uESihf w-tu&mwko
Yd nf towfEiS hf
toH wm0ef 2-rsKd;ukd ,lxm;onf/
uwGm = uwfw0g
'wGm =
'wfw0g
ywGm = ywfw0g
0wGm =
0wfw0g
jy,k*w
f Ydk 0-qGEJ iS w
hf aJG om w-tu&mwko
Yd nf towfEiS hf toH
2-rsK;d ukd ,lxm;onf/
rSwfcsuf/ / [xkd;onf [? ,yifhonf ,? &&pfonf &aumuf? 0-qGJonf
0-tu&m\ ukd,fpm;vS,f[k toD;oD;rSwf/
===================

earm w b*0awm t&[awm ormorK'


]]yPmr = 0Eem}} &wemok;H yg;&Scd ;dk jcif;

tbd"rma'oemukd xkwaf zmfa[mMum; jrwfpmG bk&m;ukd if;?


r*f 4-wef zkkdvf 4-wef edAmef y&d,wf[laom q,fwef
xifay: w&m; awmfudk if;?
r*|mef zv|mef &Spw
f efowfrw
S f y&rwt&d,m jrwfoC
H m
ESihf orKwEd ,
G 0f if ax&ft&Sijf rwfwu
Ydk dk if; tE&m,f uif;
aysmuf usr;f Ny;D ajrmuf&ef vGepf mG MunfE;l txl;&Scd ;dk yg\/

jrwfpmG bk&m; a[mMumynwfw&m;awmfjrwfonf tusO;f tm;jzifh


"r 0de,[l ESprf sKd ;omwnf;/
xkdwGif - &[ef;awmfrsm;twGuf ynwfcJhonfh 0denf;yd#urSm
]]0de,}}jzpfNy;D ? okwf tbd"rm w&m;tm;vk;H um; ]]"r}}jzpfonf/
]]"rEiS hf tbd"r}}
1/
2/

"r = omrefw&m;/
tbd"r = omvGefxl;uJaom w&m;/

ow0grsm;ESihf oifah vsmf Hk vkt


d yfoavmufom omrefa[m
Mum;tyfaom okwe yf #d uw&m;awmfrsm;ukd ]]"r}}[k ac:onf/

yk*Kd vt
f BuKd uf tvkrd vku
d b
f J (yk*v
m"d|mef rbuf) "rm"d
|mefenf;jzifh jynfjh ynfph pHk Hk (okwe w
f &m;xuf) omvGex
f ;l uJpmG a[mMum;tyf
aom w&m;awmfrsm;ukd ]]tbd"rm}}[k ac:onf/

(2)

]]y&rww&m; 4-yg;}}
tvGeef ufeo
J rd af rGUvSaom tbd"rma'oemawmf\ teufwo
Ydk nf
razmuf rjyef rSeu
f efwnfrh wf jrwfaom y&rwtm;jzifh
1/
pdwf
2/
apwoduf
3/
kyf
4/ edAm ef[
l av;yg;&S\
d /
]]y&rww&m;av;yg;\ oabmvuPm}}

pdwf / / tmkHukd odwwfaom oabmw&m;


tqif;(lygk)H ukd odjcif;? toH (o'gk)H ukd odjcif;? teH (*Emk)H ukd
odjcif;? t&om (&omkH)ukd odjcif;? tawGUtxd (azm|AmkH)ukd odjcif;?
obm0"rkyfemrfrsKd;pkH ("rmkH)ukd odjcif;oabmonf pdwf\ oabm
jzpfonf/

tm&rPH pdaEwDwd pdwH/

apwoduf / / pdwf rSw


D ,
G
f pdwu
f dk jc,fv,
S w
f wfaom pdwEf iS hf tjrJ
,SOfpyfaeaom oabmw&m;/

kyf / / yljcif; at;jcif;paom qefu


Y sib
f uftaMumif;rsm;aMumifh (a&SUkyf
tpOfESifh aemufkyftpOfrwlatmif) azmufjyefwwfaom
oabmw&m;/(azmufjyefaom oabmrS rajymif;vJjcif;onfyif kyyf &rwf/)

edAmef / / 'kucyfodrf;csKyfaysmufNidrf;&m jzpfaom oabmw&m;/


y&rw / / rdrw
d \
Ydk yifu,
dk yf uwdoabmrS razmufrjyef rSeu
f efwnfh
rwf jrwfaom teufoabm/
pdwf apwoduf kyf edAm efwo
Ydk nf oD;jcm;obm0&Sad om w&m;rsm;
jzpfMuonf/ tmkHukd odjcif;paom rdrdwkdY\ ukd,fykdifoabmvuPmrS
azmufjyefajymif;vJrI r&SMd u/

(3)

Oyrm / / avmbonf vkdcsifwyfrufjcif; oabmvuPm&Sd\/


xkdavmbonf vl ewf jA[mtrsKd;rsKd; jzpfaomfvnf;
vkcd siw
f yfrufjcif; oabmrS razmufrjyefMu/ wd&pmefavmbESihf vl ewf
jA[mwk\
Yd avmbonf vkcd siw
f yfrufro
I abmcsi;f wlrQ\/ xko
d Ydk razmufr
jyef rSeu
f efwnfrh wfonfuyd k if ]]y&rw = jrwfaomw&m;}}[k ac:qk&d avonf/
aqmif/ / razmufrjyef? rSefuefwnfhrwf? *kPfouwf? tjrwf(y&rwf)
[lac:/

(wpfenf;) vl ewf jA[m ow0gtaxGaxG ajra&awmawmifponfjzifh txnf0wKynwfpak wG rnfrQyif rsm;aomf vnf; vk&d if;tcsKyf
tom;wif ppfxw
k v
f u
dk v
f Qif pdwf apwoduf kyf edAm efrS wyg; wrsK;d wjcm;
&Smr&ay/ xkdYaMumifh av;yg;ukdom ]]y&rw}} [l ac:qkd&onf/
aqmif/ / txnf0wK? ynwfpkawG? rsm;yavvnf;? tajctjrpf?
pdppfxkwfu? tcsKyfy"me? wenf;jy? y&r-[kac:/

]]tbd"rwE iS hf y&rw t& wl^rwl}}

tbd"rw-t& / / pdwfESifh apwoduf kyf edAmef ynwf/ (5-yg;)


y&rw-t& / / pdwf apwoduf kyf edAmef/ (4-yg;)
]]edpy &rwfEiS hf tedpy &rwf}}
edAm efonf Oyg'f XD bif-[laom cPw,ESihf r,SOaf omaMumifh
edpy &rwf (tjryJ &rwf)jzpfonf/
pdwf apwoduf kyfwkdYonf cPw,ESifh ,SOfaomaMumifh
tedpy &rwf (rjryJ &rwf)jzpfonf/

(4)

]]kyEf iS ehf mrf cGjJ ycsu}f }


y&rww&m;av;yg;wGif 1/
pdwf apwoduf edAmefwkdYonf emrfw&m;/
2/
kyf 28-yg;onf kyw
f &m;/

pdwf apwodufwkdYonf tmkHokdY nGwfwwf tmkHukd


,lwwfaomaMumifh ]]emrf}}}rnf\/
edAmefonf tmkHjyKwwfaom w&m;wdkYukd rdrdodkY nTwf
apwwfaomaMumifh ]]emrf}}}rnf\/
kyf 28-yg;onf azmufjyefajymif;vJwwfaomaMumifh ]]ky}f }
rnf\/

]]pdwt
f usO;f 89-yg;? tus,f 120-yg; Z,m;}}
taombepdwf 30
aombepdwf 59^91
tukodkvf12 t[dwf 18 umraombe24 ly 15 tly 12 avmukwf 8^40
avmbrl 8 tuk0dyguf 7 r[mukokdvf 8 lyuk 5 tlyuk 4 r*fpdwf 4^20
a'gorl 2 t[dwftuk r[m0dyguf 8 ly0d 5 tl0d 4 zkdvfpdwf 4^20
ov0dyguf 8
arm[rl 2 t[dwfBud 3 r[mBud,m 8 Bud,m 5 Bud,m 4
umrpdwf 54
r[m*Kwfpdwf 27

(5)

1/ pdwfykdif;
pdwt
f usO;f 89-yg; ^ tus,f 121-yg;/
1/
2/
3/
4/
(wpfenf;)

umrm0p&pdwf
54-yg;
lyg0p&pdwf
15-yg;
tlyg0p&pdwf
12-yg;
avmukw& mpdwf
8-yg;
aygif;
89-yg;
avmukw& mpdwt
f us,f 40-,lvQif pdwf 121-yg;jzpfonf/
]]t"dyg ,f}}

umrm0p&pdwf / / umrbkH rsm;aomtm;jzifh usifvnfwwf jzpfwwf


aompdwf (0g) umrwPSm\ tmkHjzpf umrbkH
ouf0ifjzpfwwfaompdwf (0g) umr (11)bk&H o
dS w0gwk\
Yd oEmef tjzpf
rsm;aom pdwf/

lyg0p&pdwf / / lybkH rsm;aomtm;jzifh usiv


f nfwwf jzpfwwfaom
pdwf (0g) lywPSm\ tmkjH zpf lybkH ouf0if
jzpfwwfaom pdwf (0g) ly (15)bk&H o
dS w0gwk\
Yd oEmef tjzpfrsm;aompdw/f

tlyg0p&pdwf / / tlybkH rsm;aomtm;jzifh usiv


f nfwwf jzpfwwf
aompdwf (0g) tlywPSm\ tmkHjzpf tlybkH
ouf0ifjzpfwwfaompdwf (0g) tly (4)bk&H o
dS w0gwk\
Yd oEmef tjzpf
rsm;aom pdwf/

avmukw& mpdwf / / Oyg'geuEm [k qkt


d yfaom ocFg&avmurS vGeaf jrmuf
qJjzpfaom r*fpw
d Ef iS v
fh eG af jrmufNy;D jzpfaom zkv
d pf w
d /f

(6)

umrpdwf 54-yg;
(u)
(c)
(*)

tukov
dk pf w
d f
t[dwpf w
d f
umrm0p&aombepdwf
aygif;

12-yg;
18-yg;
24-yg;
54-yg;

]]t"dyg ,f}}
tukov
dk pf w
d f / /tjypfEiS w
hf uG raumif;aom tusK;d ukd ay;jcif; oabm
&Sdaom pdwf (0g) ukokdvf\ qefYusifbufjzpfaompdwf
(0g) tyg,f'*k w
o
d Ydk usa&mufapwwfaompdw/f

t[dwfpdwf / / [dwf 6-yg;uif;aom (r,SOfaom) pdwf/ tukokdvf


ukov
dk w
f u
Ydk dk jzpfapwwfaom (taMumif;w&m;rsm; jzpf
Muonf)h [dwf 6-yg;ESihf r,SOjf cif;jzifh ,SOb
f uf[w
d u
f if;aom pdw/f

umrm0p&aombepdwf / / wifw
h ,faumif;jrwfaom umrm0p&pdw?f
o'g owdpaom aombeapwoduw
f EYdk iS hf
,SO
f (twlwuGjzpf) wifw
h ,faumif;jrwfaom umrm0p&pdw/f
(u) tukov
dk pf w
d f 12-yg;
1/
2/
3/

avmbrlpw
d f
a'gorlpw
d f
arm[rlpw
d f
aygif;

avmbrlpw
d f/
a'gorlpdwf /
arm[rlpw
d f /

8-yg;
2-yg;
2-yg;
12-yg;

]]t"dyg ,f}}
/ vkcd siw
f yfrufrI avmbt&if;cHaom pdw/f
/ Murf;wrf;cufxefrI a'got&if;cHaom pdw/f
/ tvGeaf wGa0rI arm[t&if;cHaom pdw/f

(7)

avmbrlpw
d f 8-yg; qkd ;dk Z,m;
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/

aomreo[*kwf
/
/
/
Oayumo[*kwf
/
/
/

'd|*d wor,w
k f
/
'd|*d w0dy,
w
k f
/
'd|*d wor,w
k f
/
'd|*d w0dy,
w
k f
/

tocFg&dupdwf
oocFg&dupdwf
tocFg&dupdwf
oocFg&dupdwf
tocFg&dupdwf
oocFg&dupdwf
tocFg&dupdwf
oocFg&dupdwf

avmbrlpw
d f (8)yg; t"dyg ,fZ,m;
umr*kPftmkHukd vkdcsif wyfruf&m (0g) tukokdvftrIvGefusL;&m
1/ 0rf;ajrmuf0rf;om tjypfr&Sd[k cH,lvsuf wkdufwGef;rIrygyJjzpfaompdwf/
(0g)rSm;,Gif;aomt,l
2/
tqESifh ,SOfNyD;
wkdufwGef;rIaMumifhjzpfaompdwf/
3/
/
tjypf&SdrSef; odvsuf wkdufwGef;rIrygyJjzpfaompdwf/
(0g)rSm;,Gif;aomt,l
4/
tqESifh r,SOfyJ
wkdufwGef;rIaMumifhjzpfaompdwf/
5/ 0rf;ajrmuf0rf;om tjypfr&Sd[k cH,lvsuf wkdufwGef;rIrygyJjzpfaompdwf/
rjzpfyJ
(0g)rSm;,Gif;aomt,l
6/
tqESifh ,SOfNyD;
wkdufwGef;rIaMumifhjzpfaompdwf/
7/
/
tjypf&SdrSef; odvsuf wkdufwGef;rIrygyJjzpfaompdwf/
(0g)rSm;,Gif;aomt,l
8/
tqESifh r,SOfyJ
wkdufwGef;rIaMumifhjzpfaompdwf/

1/
umr*kPftmkHukd vkdcsifwyfruf&m (0g)tukokdvftrI
vGeu
f sL;&m 0rf;ajrmuf0rf;om (aomreo[*kw)f tjypfr&S[
d k cH,v
l suf

(8)

('d|d*wor,kwf) wkdufwGef;rIrygyJjzpfaom (tocFg&du) avmbrlpdwfponfjzifh t"dyg ,fZ,m;ukd qkd ;dk jyKyg/


a'gorlpw
d f (2)yg;qkd ;dk Z,m;
1/ a'greo[*kwf
pdwfqif;&Jjcif;cHpm;rIESifhwuG

2/ a'greo[*kwf
pdwfqif;&Jjcif;cHpm;rIESifhwuG

1/
2/

y#dCor,w
k f

tocFg&dupdwf

trsufa'goESifh,SOf

y#dCor,kwf

oocFg&dupdwf

trsufa'goESifh,SOf

ygPmwdygwpaom trIukd wkdufwGef;rIrygyJ xufxuf oefoef


jyKvyk af omtcg a'gorlyxrpdwjf zpf\/
ygPmwdygwpaom trIudk wku
d w
f eG ;f rIaMumifh EIaH ES;pGmjyKvyk af om
tcg a'gorl'w
k ,
d pdwjf zpf\/
arm[rlpw
d f 2-yg; qkd ;dk Z,m;

1/

2/

Oayumo[*kwf
0rf;enf;0rf;omrjzpfyJ
/

0dpu
d pd m or,w
k pf w
d f
&wemokH;yg; uH uH\tusKd;ukd
,kHrSm;oHo,jzpfjcif;ESifh,SOfaompdwf

O'po
r,w
k pf w
d f
ysHUvGifhjcif; rNidrfoufrIESifh ,SOfaompdwf

(9)

a0'emig;yg; oabmvuPm
1/
2/
3/
4/
5/

okca0'em
'kua 0'em
aomrea0'em
a'grea0'em
Oayuma0'em

uk,
d f jzpfaom csr;f omonfh cHpm;jcif;oabm

uk,
d f jzpfaom qif;&Jonfh cHpm;jcif;oabm
pdwfjzpfaom csrf;omonfh cHpm;jcif;oabm

pdwfjzpfaom qif;&Jonfh cHpm;jcif;oaom


csrf;omonfvnf; r[kwf? qif;&Jonfvnf;r
[kwf? tv,ftvwfcHpm;jcif;oabm (0g) rod
romrxifr&Sm; toifhtwifh cHpm;jcif;oabm/

]]cufqpft"dyg ,f}}
o[*kwfpdwf/ / (okc 'ku aomre a'gre OayumwkdYwGif
wpfrsKd;rsKd;ESifh) twlwuGjzpfaompdwf/

or,w
k pf w
d /f / apwodut
f xl;wkEYd iS hf ,SOaf om pdw/f 'd|*d wor,w
k =f
(raumif;rItukov
dk u
f sL;vGe&f m tjypf&ydS gvsuf tjypfr&S-d
[k ,lqaom)'d|Ed iS ,
hf OS af om pdwf ..ponf/

tocFg&dupdwf / / (rdrEd iS hf olwpfyg;wk\


Yd ) wku
d w
f eG ;f EI;d aqmfjyKjyifraI Mumifh
tm;wufoa&m pdwt
f m; xufoefpmG rdro
d abmqE
tavsmufjzpfaompdw/f

oocFg&dupdwf/ / (rdro
d w
l pfyg;wk\
Yd ) wku
d w
f eG ;f EI;d aqmf jyKjyifraI Mumifh
(0g) jyKjyifrEI iS w
hf uG jzpfaompdw/f (tm;wufoa&m
r&Sb
d rJ vkycf si?f vkycf sif vkyaf e&aompdw/f )

'd|(d *w) / / (tjypf&o


dS nfudk tjypfr&S[
d )k rSm;,Gi;f aomt,ltqrdpm 'd|/d
y#dC (a'go) / / Murf;wrf;cufxefjcif;? rauseyfjcif;oabm/
0dpu
d pd m / / &wemok;H wef uH uH-\tusK;d ,krH sm;oHo, jzpfjcif;oabm/
f ufjcif;oabm/
O'p / / pdwyf sUH vGijhf cif;? rNird o

( 10 )

'd|jd zpfaMumif; 2-yg;


1/
2/

t,lazmufjyefysupf ;D oludk rS0D aJ ygif;oif;jcif;/


owt,l Oap't,l&jdS cif;/
a'greESihf y#dC-txl;

1/
2/

a'greonf ted|mku
H dk cHpm;jcif;vuPm&S\
d / a0'emuEm
tusK;H 0ifaom w&m;jzpf\/
y#dConf Murf;wrf;aom oabmvuPm&Sd\/ ocFg&uEm
tusK;H 0ifaom w&m;jzpf\/

a'greESihf y#dCjzpfaMumif;rSm = ted|mkt


H m;vk;H ESihf tmCmw0wK
9-yg;wkjYd zpfonf/
tmCmw0wK = a'gojzpfaMumif;w&m; 9-yg;
(u)
(c)
(*)

olonf rdr\
d tusK;d pD;yGm;rJu
h dk a&S;uvnf;jyKcb
hJ ;l Ny?D ,ckvnf;
jyKq?J aemifvnf;jyKrnf-[k &efNiKd ;zGUJ rI (3)yg;/
olonf rdrdcspfol\ tusKd;pD;yGm;rJhukd a&S;uvnf;jyKcJhbl;NyD?
,ckvnf; jyKq?J aemifvnf;jyKrnf-[k &efNiKd ;zGUJ rI (3)yg;/
olonf rdrd&efol\ tusKd;pD;yGm;ukd a&S;uvnf;jyKcJhbl;NyD?
,ckvnf; jyKq?J aemifvnf;jyKrnf-[k &efNiKd ;zGUJ rI (3)yg;/

rSwcf suf / / rk;d &GmvGe;f onf aeylveG ;f onfponfjzifh t&mr[kwo


f nf
trsux
f u
G rf I (t|meaumy)ukyd g xnfah ygif;vQif tmCm
w0wK 10-yg; jzpfonf/

( 11 )

'Gg& 6-yg; ted|mkEH iS hf MuKH awGUonft


h cg pdwq
f ;dk jcif; pdwq
f if;&Jjcif;
0rf;enf;jcif; ikad <u;jcif; pdwt
f m;i,fjcif; Ni;D wGm;jcif; &efjyKjcif; &efNiKd ;zGUJ jcif;
raumif;MuHpnfjcif; *vJhpm;acsvkdjcif; owfjzwfcsifpdwfjzpfjcif; ponf
tm;vk;H wko
Yd nf ]]a'gorlpw
d }f }csn;f wkyYd ifwnf;/ a'gorlpw
d jf zpfwidk ;f pdwyf l
avmifaqG;ajr&h aomaMumifh ]]a'grea0'em}}jzpfay:cHpm;&onf/ ]]y#dC}}
ac: ]]a'go}}
]]a'go}}apwoduEf iS v
hf nf; ,SO
f jzpfay:&onf/

'kpkduf 10-yg;wGif (u)

avmbrlvaMumifh vGeu
f sL;rdwwfaom 'kpku
d f 7-yg;
1/
t'dEm 'ge
2/
umarokrpd m pm&
3/
rkom0g'
4/
ydoP
k 0gpm
5/
oryv
my
6/
tbdZm
7/
rdpm 'd|d

(c)

a'gorlvaMumifh vGeu
f sL;rdwwfaom 'kpku
d f 7-yg;
1/
ygPmwdygw
2/
t'dEm 'ge
3/
rkom0g'
4/
ydoP
k 0gpm
5/
zko0gpm
6/
oryv
my
7/
Asmyg'

awok ygPmwdawm zko0gpm Asmyga'g p a'gorlave Zm,Ed/


umarokrdpma&m tbdZm rdpm'd|d p avmbrlave/
aoomed pwm&dyd 'GD[drlav[d or0Ed/ (0Dxdrkwfykdif;? 58? 59? 60/)

(c) t[dwpf w
d f 18-yg;
1/
2/
3/

tukov0dygufpw
d f
t[dwu
f o
k v0dygufpw
d f
t[dBu,
d mpdwf
aygif;

7-yg;
8-yg;
3-yg;
18-yg;

( 12 )

]]t"dyg ,f}}
tukov0dygufpdwf / / raumif;rItukokdvfuH\ tusKd;jzpfaompdwf/
t[dwfukov0dygufpdwf/ / aumif;rIukokdvfuH\ tusKd;jzpfaom
,SOfbuf [dwfr&Sdaom pdwf/
t[dwfBud,mpdwf / / jyKumrw jyKkHrQomjzpf tusKd;ay;jcif;oabm
r&Sdaom ,SOfbuf[dwfr&Sdaom pdwf/
Mud,mpdwf-[lonfrSm ukodkvf tukokdvfpdwfrsm;uJhokdY uHajrmufaom
(tusKd;ukd jzpfapaom)pdwfrsm;r[kwf? tusKd;0dygufrsm;vnf; r[kwf/
jyKumrwoabm&Sad om pdwrf sm;om jzpfMuonf/
tukov0dygufpw
d f 7-yg;
1/

2/
3/
4/
5/
6/
7/

Oayumo[*kwf

puK0dnmPfpdwf = tqif;lygkHukd jrifodpdwf


/
aomw0dnmPfpdwf = toHo'gkHukd Mum;oddpdwf
/
Cme0dnmPfpdwf = teHY*EmkHukd eHodpdwf
/
Zd0Sg0dnmPfpdwf = &omkHukd pm;oddpdwf
'kuo[*kwf
um,0dnmPf = azm|AmkHukd xdodpdwf
Oayumo[*kwf or#dpdKef;pdwf = tmkHig;yg;udk vufcHaompdwf
/
oE&D Ppdwf = or#pd Kd ev
f ufcx
H m;aom tmku
H dk
pkHprf;axmufvSrf;aom pdwf/

]]t"dyg ,f}}
a&SUtukov
dk u
f \
H tusK;d tjzpf rvkv
d m;rESpo
f uftyfaom ted|m
kjH rifuiG ;f toHq;dk teHq
Y ;dk t&omqk;d tawGt
Y xdq;dk wkEYd iS hf awGUBuKcH pH m;&
onft
h cg tukov0dygufpw
d rf sm;jzpfay:vmMu\/ (rdru
d ,
dk w
f idk f jyKcb
hJ ;l
aom tukov
dk u
f \
H tusK;d ay;rIudk cH&jcif;yifwnf;/)

( 13 )

t[dwu
f o
k v0dygpdwf (8)yg;
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/

Oayumo[*kwf
/
/
/
okco[*kwf
Oayumo[*kwf
aomreo[*kwf
Oayumo[*kwf

puK0n
d mPfpw
d f
aomw0dnmPfpw
d f
Cme0dnmPfpw
d f
Zd0gS 0dnmPfpw
d f
um,0dnmPfpw
d f
or#pd Kd e;f pdwf
oE&D Ppdwf
/

t"dyg,f/ /
a&S;ukov
kd u
f \
H tusK;d tjzpfvv
dk m;ESpo
f uftyfaom |mkrH sm;ESihf
awGUBuKH cpH m;&onft
h cg t[dwu
f o
k v0dygufpw
d rf sm; jzpfay:vmMuonf/
t[dwBf u,
d mpdwf (3)yg;
1/
2/

3/

Oayumo[*kwf

y'gG &m0Ze;f pdwf = yO'gG & xifvmaom


tmku
H dk ESv;Hk oGi;f qifjcifaom pdw/f
/
raem'Gg&m0Ze;f pdwf = raem'Gg&(pdww
f cH g;)
xifvmaomtmku
H dk ESv;Hk oGi;f qifjcifaom
pdw/f
aomreo[*kwf [odwyk g 'fpw
d f = bk&m; &[EmwkjYd yKH ;&,f
aompdwf/

( 14 )

t"dyg,f / /
1/

raem'Gg&m0Ze;f pdwfuydk if (oE&D Ponf pkpH rf;tyfNy;D aom tmku


H dk
ykid jf cm;rSwo
f m;wwfaomaMumif)h y'gG &jzpfcu
dk f ]]0ka|m}}
|m}}[laom
trnfjzifh ac:qk&d onf/

2/

t[dwfpdwf (18)yg;
(u)
(c)
(*)

taMumif;pdwf
=
r&Sd
tusK;d pdwf
=
0dygufpw
d f 15-yg;
aMumif;^usKd;r[kwfaom pdwf = Bud,mpdwf 3-yg;

3/

t[dwpf w
d f OayumoE&D Ppdwf 2-yg;onf y#doaEtusK;d y0wd
tusKd; 2-rsKd;vkH;jzpfEkdifonf/ usefpdwfwkdYum; y0wdtusKd;rQom
jzpfEidk o
f nf/ (0Dxrd w
k o
*F[)

4/

t[dwfpdwf um,0dnmPfpdwf 2-yg;wGif

tukov0dygufum,0dnmPfonf cEmuk,
d \
f qif;&Jjcif;
ESiw
hf uG jzpf 'kuo
[*kwjf zpfonf/
ukov0dygufum,0dnmPfonf cEmuk,
d \
f csr;f omjcif;ESihf
wuGjzpf okco[*kwjf zpfonf/
um,0dnmPfa'GEiS hf aomreoE&D PrSwyg; usepf w
d f
tm;vk;H onf jrifumrQ Mum;umrQ eHumrQ pm;umrQ tmkH
ukd vufcH rHk Q pl;prf;kq
H ifjcifrHk Qom jzpf cHpm;rI rxif&mS ;
&um; ]]Oayumo[*kw}f }om
}omjzpfMuonf/

(tus,fodvkdrl - oN*K[fbmom#Dum 58? 59? 60? 61-wkdYukd Iyg/)

5/

[odwyk g 'fpw
d af omrejzpf&jcif;
aomrea0'emonf &,f&iG jf cif;ukd jzpfapwwf\/
[odwyk g 'fpw
d o
f nf bk&m;&[Emwk\
Yd jyK;H &,faom pdwjf zpfonf/
xkad Mumifh aomreo[*kwjf zpf&onf/

( 15 )

6/

[odwkyg'fpdwf taombepdwfwGif yg0ifaejcif;


[odwyk g 'fpw
d o
f nf bk&m;&[Emwk\
Yd jyK;H &,faompdwjf zpfaomfvnf;
wifhw,faom *kPfukd aqmifwwfaom tjypfuif;aom tavm
b-paom [dww
f EYdk iS hf r,SOaf omaMumifh taombepdww
f iG f yg0if
ae&onf/

7/

aombe^taombecGJykH

pdwf (89)yg;wGif (u) tukokdvfpdwf t[dwfpdwfwkdYonf taombepdwf/


(c) usef 59-yg;aom pdwfwkdYonf aombepdwf/
aombe/ / wifw
h ,faumif;jrwfaom o'gpaom *kPu
f adk qmifwwfaom
aMumifh (0g) tjypfuif;aom tavmbpaom [dww
f EYdk iS ,
hf OS f
aomaMumifh aombe =wifhw,faumif;jrwfaompdwf/
taombe
f EYdk iS hf r,SOaf om
taombe// / o'g owd-paom aombeapwoduw
aMumifh rwifw
h ,f raumif;rGeaf ompdwf (0g) aombe
pdwfrS wyg;aom taombepdwf/
umrm0p&aombepdwf 24-yg;
1/
2/
3/
(wpfenf;)
1/
2/
3/

r[mukov
dk pf w
d f
r[m0dygufpw
d f
r[mBu,
d mpdwf
aygif;

8-yg;
8-yg;
8-yg;
24-yg;

umrm0p&ukov
dk pf w
d f
8-yg;
o[dwu
f mrm0p&0dygufpw
d f 8-yg;
o[dwu
f mrm0p&Bu,
d mpdwf 8-yg;[lvnf; trnfwpf
rsK;d wyf ac:qkMd uonf/

( 16 )

]]r[m}}trnfwyfac:qk&d jcif;
umr ly tly avmukw&mpdwfwkdYwGif ukokdvfpdwfcsif;? 0dygufpdwfcsif;? Bud,mpdwfcsif; EIdif;,SOfygvQif
dk f
umrm0p&aombepdwu
f om ta&twGurf sm;aomaMumifh ]]r[mukov
r[m0dyguf r[mBud,m}}
]]r[m}}trnfwyf ac:qk&d onf/
m}}[l ]]r[m}}
r[mukov
dk pf w
d f 8-yg;
1/
2/
3/

aomreo[*kwf Por,w
k f
/
/
/
P0dy,
w
k f

tocFg&dupdwf
oocFg&dupdwf
tocFg&dupdwf
4/
/
/
oocFg&dupdwf
5/ Oyaumo[*kwf
Por,w
k f
tocFg&dupdwf
6/
/
/
oocFg&dupdwf
7/
/
P0dy,
w
k f
tocFg&dupdwf
8/
/
/
oocFg&dupdwf
r[m0dygufpw
d f 8-yg; r[mBu,
d mpdwf 8-yg;qkd ;dk rsm;vnf; enf;wlyif/
r[mukov
dk f (8)yg; qkd ;dk t"dyg ,f
pOf Por,kwf^0dy,kwf tocFg&du^oocFg&du aomre^Oayum
1/ tusKd;odjrifPfESifh,SOf rdrdo'gtavsmuf
0rf;ajrmuf0rf;om
ukokdvfjyKaompdwf
2/
/
olwpfyg;wkdufwGef;
/
3/ tusKd;odjrifPfr,SOfyJ rdrdo'gtavsmuf
/
4/
/
olwpfyg;wkdufwGef;
/
5/ tusKd;odjrifPfESifh,SOf rdrdo'gtavQmuf
0rf;om^0rf;enf;rjzpf
yJukokdvfjyKaompdwf
6/
/
olwpfyg;wdkufwGef;
/
7/
tusKd;odjrifPfr,SOfyJ rdrdo'gtavsmuf
/
8/
/
olwpfyg;wkdufwGef;
/

( 17 )

Por,w
k f ^ P0dy,
w
k cf yJG Hk
k /f / [kww
f idk ;f rSepf mG xk;d xGi;f odwwfaom PfEiS ,
hf OS f
(u) Por,w
aompdwf/ (0g) 'ge oDv bm0em ukokdvfjyK&m
wGif PfEiS ,
hf OS
f jyKvyk af om ukov
dk pf w
d /f
'gejyK&m = yumoerIuadk &SmifMuOfvsuf uHEiS u
hf t
H usK;d xk2d rsK;d ukd ,kMH unford w
S f toduyf edAm ef&nfreS ;f vSL'gef;Muonfh ukov
dk rf sK;d ukd
]]Por,kwf 'geukokdvf}}}[k ac:onf/
oDvaqmufwnf&m = txifBu;D cHvrdk pI aom [efaqmifov
D
rjzpfapyJ uHEiS u
hf t
H usK;d xkd 2-rsK;d ukd ,kMH unford w
S t
f oduyf edAm ef&nfreS ;f
cH,laqmufwnfaom oDvukokdvfukd ]]Por,kwfoDvukokdvf}}}[k
ac:onf/
bm0emukov
dk yf mG ;rsm;&m = tcsi;f csi;f NyKd iq
f idk rf I oabmrygapbJ
udavomNidrf;&ef &nfoefvsuf kyf emrf"rocFg&wkdY\ vuPma&; 3k f
yg;ukd Pfouf0if yGm;rsm;tm;xkwaf om ukov
dk rf sK;d ukd ]]Por,w
bm0emukokdvf}}}[k ac:onf/
(c)

P0dy,
w
k f = Pfr,SOaf ompdwf
rd;dk zvmjyKvyk af eMuaom ukvmpm&ukov
kd rf sK;d ? uJ&h UJ cH&rSm aMumuf
jyKvyk af om b,ukov
dk rf sK;d ? &mxl;*kPo
f &d f vmbfvmbudk arQmu
f ;dk
jyKvkyfaom vmbukokdvfrsKd;ESifh aA'if,Mwmoabmt& jyKvkyfaom
ukokdvfrsKd;rSeforQ P0dy,kwfukokdvfrsKd;om jzpfonf/ ukokdvfrsKd;
wkdYonf tusKd;rjrif Pfr,SOfaom P0dy,kwf 'Gd[dwf ukokdvfrsKd;
wkjYd zpfMuonf/

( 18 )

y#doaEtusK;d ay;xl;jcm;ykH

Por,kwfukokdvfpdwfaMumifh aemufb0 r*f zkdvf


d yf *k Kd v}f }jzpf&onf/
edAm efudk &Ekid af om Pfxufjrufonfh ]]wd[w

P0dy,kwfukokdvfpdwfaMumifh aemufb0 r*f zkdvf


d w
d yf *k Kd v}f }jzpf&onf/
edAm efudk r&Ekid af om Pfxidk ;f rIid ;f onfh ]]'G[
aomreo[*kwu
f Oayumo[*kwx
f uf omvGet
f m;aumif;ykH
'ge oDvpaom umrm0p&ukokdvfvkyfief;rsm; 0rf;om&TifjyjyK
vkyaf om aomreo[*kwu
f o
k v
kd u
f 0rf;om&Tijf yrjzpfyJ oifw
h ifh pHk w
d f
jzifh jyKvyk af om Oayumo[*kwu
f o
k v
dk x
f uf ykrd t
dk m;aumif; omvGe\
f /
xkdYtwl tocFg&duukokdvfu oocFg&duukokdvfxuf ykdrkd
xufjruf\/ tm;aumif;omvGef\/ tusKd;ay;aomtcg ykd tpGrf;
xuf\/
ukov
dk jf zpfjcif;taMumif;&if;
rSerf eS u
f efuefEv
S ;Hk oGi;f wwfjcif; ESv;Hk oGi;f aumif;jcif; oabmxm;
rSeu
f efjcif; vdrrf m,Ofaus;jcif; = a,medaomreodum&onf ukov
dk jf zpfjcif;
\ t"duy"metaMumif;&if;jzpfonf/
tmkw
H pfcjk rifawGU&m ESv;Hk oGi;f aumif;vsif a,medaomreodum&
jzpf ukokdvfjzpf\? ESvkH;oGif;oabmxm; raumif;vsif ta,medaom
reodum&jzpf tukov
dk jf zpf\-[lvdk
wd[w
d f 'G[
d w
d f Ou| Moru ([De)-cGyJ aHk qmify'k f
1/
2/
3/
4/

ukov
dk jf yKpOf? uH-usK;d jrifo?d Pf,OS b
f ?d wd[w
d u
f o
k v
dk af c:/
ukov
dk jf yKpOf? uH-usK;d jrifo?d Pfr&S?d 'G[
d w
d u
f o
k v
dk af c:/
a&SUaemufEpS w
f ef? ukov
dk jf c?H rSe&f ef Ou|?f ukov
dk jf rwf/
a&SUaemufEpS w
f ef? tukjc?H rSe&f ef Moru? uk-[De/

( 19 )

r[m0dyguf 8-yg;t"dyg ,f

r[m0dygufpdwf = r[mukokdvfuH\ tusKd;pdwfrsm;/


a&SUa&SUb0u r[mukov
dk pf w
d jf zifh ukov
dk jf yKcv
hJ Qif umrok*wd 7bkH wlnaD om tusK;d 0dygufpw
d rf sm;jzifh y#do
d aEaeMu&onf/
r[m0dygufpw
d o
f nf b0opfwpfck a&S;OD;pGmjzpfaom y#doaEpw
d f
jzpfonf/ y0wt
d cg bGipf w
d t
f rnfjzifh if; w'gkt
H rnfjzifh if; udpw
m0ef
xrf;aqmifonf/ aoqk;H onfu
h mvwGif ]]pkwpd w
d }f }trnfjzifh udpw
m0ef
xrf;aqmifonf/
(yudPf;ykdif;? 0Dxdykdif;? 0Dxdrkwfykdif;wkdY tus,fjyqkdrnf/)

y#doaEujJG ym; yk*Kd vfujJG ym;&jcif;


1/
2/

r[m0dygufPor,w
k pf w
d jf zifh y#doaEwnfaeMuolrsm;onf
d yf *k Kd vrf sm;}}jzpfMuonf/
arG;&myg PfygaomaMumifh ]]wd[w
P0dy,
w
k yf #doaEwnfaeMuolrsm;onf arG;&mygPf rygaom
aMumifh ]]'d[
G w
d yf *k Kd vrf sm;}}jzpfMuonf/

wd[dwf 'dG[dwf 2-rsKd;wGif 1/


2/

3/

wd[w
d yf *k Kd vw
f o
Ydk nf yg&rDjznf
h BuKd ;pm;tm;xkwv
f Qif xkb
d 0rSmyif
psmef r*f zkv
d &f Ekid o
f nf/ XmemXmeaumovPfEiS hf jynfph MHk uonf/
'G[
d w
d yf *k Kd vrf sm;um; y#doaEurZPfynmenf;yg;chjJ cif;aMumifh
bm0emw&m;BuKd ;pm;tm;xkwaf omfvnf; xkb
d 0wGif psmef r*f zkv
d f
r&Ekid Mf u/ yg&rDuo
k v
dk rf Qom &Ekid o
f nf/ XmeXmeaumovPfEiS hf
rjynfph /Hk vkyaf qmifwidk ;f vrf;rSef ra&mufEidk /f
a&SUaemuf 2-wef tukov
dk jf c&H aH om P0dy,
w
k u
f o
k v
dk rf sK;d ukd
'Gd[dwfMoruukokdvfac:onf/ xkdukokdvfu y#doaEtusKd;ukd
ay;vQif vlpOfrrDaom ]]ok*wd t[dwyf x
k Zk Ofrsm;}}om jzpfMuonf/

( 20 )

4/

xkb
d 0wGif psmef r*f zkv
d f r&Edik f rHk u vljzpf&usK;d reyfMuay/
bk&m;tavmif;awmfBuD;rsm;\ y#doaEpdwfum; - r[m0dyguf
aomreo[*kwf Por,w
k t
f ocFg&dupdwjf zpfonf/
r[mBu,
d mpdwf 8-yg; t"dyg ,f

r[mBud,mpdwf / / bk&m;&[EmwkdY aumif;rIjyKaompdwf/


bk&m;&[EmwkdYonf tukokdvftrI vkH;0rjyKMu/ w&m;a[mjcif;
arwmyGm;jcif;paom aumif;rIukdom jyKMuonf/ xkdyk*dKvfwkdY\ oEmef
ukov
dk jf yKaom pdwo
f nf tusK;d ay;p&mr&Sad wmhojzifh ]]ukov
dk pf w
d }f }[l
rac:qkd&/ taMumif;^tusKd;rS vGwfaom (0g)tusKd;rjzpfxGef;aom
jyKumrwpdwfjzpf ]]Bud,mpdwf}}}[lom ac:qkd&onf/ ,if;Bud,mpdwf
onf ykxZk Of-aouy*k Kd vrf sm; rjzpf/ bk&m; &[EmwkYd om jzpfonf/
lyg0p&pdwf 15-yg;
1/
2/
3/

lyg0p&ukov
dk pf w
d f
lyg0p&0dygufpw
d f
lyg0p&Bu,
d mpdwf
aygif;

5-yg;
5-yg;
5-yg;
15-yg;

lyg0p&pdwf / / lybkH rsm;aomtm;jzifh usiv


hf nfwwfjzpfwwfaompdwf
(0g) lyl wPSm\ tmkjH zpf lybkH ouf0if jzpfwwf
aompdwf/ (0g) tonowfMuOf ly 15-bkH&Sd jA[mBuD;
wkdY\ oEmef tjzpfrsm;aom pdwf/
(orxur|mef;bm0emyGm;rsm;tm;xkwfvsif psmefpdwfrsm; &Ekdifaom
aMumifh ]]rEk=vlYbkH}}vnf; jzpfEkdifonf/)

lyg0p&ukov
dk pf w
d f / / lypsmef&&Sad omykxZk Of aouy*k Kd vw
f \
Ydk oEmef
(psmef0ifpm;cku
d )f jzpfaom ukov
dk pf w
d /f

( 21 )

lyg0p&0dygufpw
d f / / lyg0p&ukov
dk pf smefpw
d rf sm;aMumifh jzpfay:vmaom
tusKd;pdwf/ lyjA[mBuD;wkdY\ y#doaE b0if
pkwdpdwf/

lyg0p&Bu,
d mpdwf / / lypsmef&&SMd uonfh bk&m; &[Emwk\
Yd oEmef
jzpfaom psmefpdwfrsm;/
lyg0p&ukov
dk pf w
d f 5-yg;qkd ;dk
1/ 0dwuf 0dpm& yDwd psmeft*Fg5-yg;ESifh
okc {u*wm
wuGjzpfaom
2/ 0dpm& yDwd
psmeft*Fg 4-yg;ESifh
okc {u*wm
wuGjzpfaom
3/ yDwd okc
psmeft*Fg 3-yg;ESihf
{u*wm
wuGjzpfaom
4/ okc {u*wm psmeft*Fg 2-yg;ESifh
wuGjzpfaom
5/ Oayum
psmeft*Fg 2-yg;ESifh
{u*wm
wuGjzpfaom

yxrpsmef(ukov
dk )f pdwf
'kw,
d psmef(ukov
dk )f pdwf
wwd,psmef(ukov
dk )f pdwf
pwkwp smef(ukov
dk )f pdwf
yOrpsmef(ukov
dk )f pdwf

lyg0p&0dyguf 5-yg; lyg0p&Bu,


d m 5-yg;qkd ;dk rsm;vnf; enf;wlyif/
psmeft*Fg psmef psmefpw
d f cGjJ cm;ykH
1/

0dwuf 0dpm& yDwd okc {u*wm-[laom wpfyg; wpfyg;aom


(psmef\) tpdwt
f ykid ;f ukd ]]psmeft*Fg}}}}[k ac:qk&d onf/
Oyrm / / vuf ajc rsufpd em; ESm-paom ukd,f\ tpdwftykdif;ukd
]]udk,ft*Fg}}[l ac:qkd&ouJhokdYwnf;/

( 22 )

2/
xk0d w
d uf 0dpm&paompsmeft*Fgwk\
Yd taygif;ukd ]]psmef}}}[k ac:onf/
Oyrm / / vuf ajc rsufpd em; ESm-paom udk,ft*FgwkdY\ taygif;ukd
]]ukd,f}}}[k ac:qkd&ouJhodkYwnf;/
3/

d }f }}[k ac:onf/
xkpd smefEiS ,
hf OS af om pdwu
f dk ]]psmefpw

psmef/ / uokP
d ;f paom orxur|mef;tmkH (wpfcck )k ukd pl;pl;pku
d pf u
dk f
txl;Munfh aI ejcif;oabm (0g) qefu
Y sib
f uf eD0&P (tukov
dk )f
w&m;wkdYukd avmifNrdKufy,fcGgwwfaom oabm/

uodPm'dtm&rPH psm,wd OyedZm,wDwd psmeH/


ypeDu"ar psmaywDwd psmeH/ (t|uxm)

psmeft*Fg 5-yg; t"dym ,f

0dwuf/ / tmkHokdY ,SOfbufw&m;wkdYukd a&SUIwifay;jcif;oabm/


tukov
dk t
f mkrH sm; ruyfa&mufEidk &f ef ur|mef;tmkaH y:okYd
pdwfa&muf&ef wifay;aejcif;oabm/

tm&rPmbdeda&myevuaPm 0dwaum/

0dpm& / / tmkHukd okH;oyfaejcif;oabm/


0dwufwifay;vku
d af om ur|mef;tmku
H dk tzefzefo;Hk oyf
aejcif;oabm/

tm&rPmEkrZevuaPm 0dpma&m/

yDwd
/ / ur|mef;tmkH auseyfESpfoufaejcif;oabm/
okc / / ur|mef;tmkHjzifh csrf;ompGmarGYavsmfaejcif;oabm/
{u*wm / / ur|mef;tmkw
H pfcw
k nf; pl;pl;pku
d pf u
dk t
f csed Mf umMum pGpJ jJG rjJ rJ
wnfwHhaejcif;oabm/ (orm"d)

( 23 )

Oayumukd psmeft*Fgwpfct
k aejzifh ra&wGujf cif;
Oayumonf Nird o
f ufaom oabm&Sad omaMumifh okcESihf oabm
csi;f wl&um; psmeft*Fgwpfct
k aejzifh ra&wGu&f /

1/
2/
3/
4/
5/

Oayum oE0kwdwm okcrdap0 bmodwm/ (#Dumausmf)

0dwufpaom psmeft*Fg 5-yg;taygif;ukd yxrpsmef/


0dpm&paom paom psmeft*Fg 4-yg;taygif;ukd 'kw,
d psmef/
yDwd okc{u*wm[laom psmeft*Fg 3-yg;taygif;ukd wwd,psmef/
okc {u*wm-[laom psmeft*Fg 2-yg;taygif;ukd pwkwp smef/
Oayum {u*wm-[laom psmeft*Fg 2-yg;taygif;ukd yOrpsmef[k ac:onf/
yxrpsmefESifh,SOfaom pdwfukd yXrpsmefpdwf/
'kw,
d psmefEiS ,
hf OS af om pdwu
f dk 'kw,
d psmefpw
d -f ponfjzifh ac:qk&d onf/
ypeu
D "ar psmaywDwd psmeH 0d*[
-t&

1/
2/
3/
4/
5/

0dwufonf
0dpm&onf
yDwo
d nf
okconf
orm"donf

xde rd'e 0D &Pukd avmifNrKd u\


f ? y,fcgG \/
0dpu
d pd m eD0&Pukd avmifNrKd u\
f ? y,fcgG \/
Asmyg'eD0&Pukd avmifNrKd u\
f ? y,fcgG \/
O'p ukuK pe 0D &Pukd avmifNrKd u\
f ? y,fcgG \/
umrpEe 0D &Pukd avmifNrKd u\
f ? y,fcgG \/

0dwaum xderd'? 0dpdudpm, 0dpma&m/


yDwdpmyd Asmyg'? okcH O'pukuKpH/
orm"dumrpE? y#dyaumwd ay#au/ (oN*K[fbm#D? 73/)

( 24 )

1/
2/
3/

3/ tlypdwf 12-yg;
tlyg0p&ukov
dk pf w
d f
4-yg;
tlyg0p&0dygufpw
d f
4-yg;
tlyg0p&Bu,
d mpdwf
4-yg;
aygif;
12-yg;

tlyg0p&pdwf = tlybkH rsm;aomtm;jzifh usiv


f nfwwf jzpfwwf
aompdwf (0g) tlywPSm\tmkjH zpf tlybkH
ouf0if jzpfwwfaom pdwf/ (0g) tly 4-bkH&Sd
jA[mwko
Yd Emef tjzpfrsm;aom pdw/f
(umrbk H l y bk H w k d Y vnf ; xk d p smef u k d tm;xk w f v Qif &Ek d i f a om
aMumifh umrbkH lybkHwkdYvnf; jzpfonf/)

tlyg0p&psmefpdwfwkdYonf atmufatmufpsmef\tmkHukd
tm&rPm
vGefajrmuf tmkH\ tpGrf;tm;jzifh uGJjym;aomaMumifh ]]]]tm&r
wdur psmef = tmku
H dk vGeaf jrmufaompsmef}}}[l ac:qko
d nf/ (wpfenf;)
]]tm&rPab'pdw}f }}[lvnf; ac:qkMd uonf/

tlyg0p&ukov
dk pf w
d f / / tlypsmef&&Sad om ykxZk Of aouy*k Kd vw
f \
Ydk
oEmef (psmef0ifpm;cku
d )f jzpfaom ukov
dk pf w
d /f
tlyg0p&0dygufpw
d f / /tlyg0p&ukov
dk pf smefpw
d rf sm;aMumifh jzpfay:
vmaom tusK;d 0dygufpw
d /f tlyjA[mBu;D wk\
Yd
y#doaE b0if pkwpd w
d /f
tlyg0p&Bud,mpdwf / / tlypsmef&&SdMuonfh &[EmwkdY\ oEmef
jzpfaom psmefpdwfrsm;/
tlyg0p&psmefpdwfrsm;onf lyg0p&psmef&&SdNyD; psmevmbD
yk*Kd vw
f o
Ydk m tm;xkw
f &Ekid af om psmefpw
d rf sm;jzpfonf/

( 25 )

lyg0p&psmevmbDy*k Kd vo
f nf kyu
f dk pufqyk
f ynwftmkH
emrftmkw
H u
Ydk dk tmkeH rd w
d ,
f Nl y;D tm;xkw
f &aom psmefudk ]]tlypsmef}}[k
ac:onf/
(u) tlyg0p&ukov
dk pf w
d f 4-yg;qkd ;dk
1/ Oayum
{u*wm
2/ /
3/ /
4/ /

psmeft*Fg 2-yg;ESifh
wuGjzpfaom
/
/
/

tmumomem,weukokdvfpdwf
0dnmPm,weukov
dk pf w
d f
tmudn
m,weukov
dk pf w
d f
ae0onmemonm,weukokdvfpdwf

0dygufpw
d f 4-yg;? Bu,
d mpdwf 4-yg;qkd ;dk rsm;enf;wlyif/

t"dyg,f / /
tmumomem,wepdw/f /aumif;uifynwfudk tmkjH yKaompsmefpw
d /f
(0g) aumif;uifynwftmkH wnfaom psmefpw
d /f
0dnmPm,wepdwf / / yxrmky0 n
d mPf (tumomem,wepdw)f ukd
tmkHjyKaom psmefpdwf/
tmudn
m,wepdwf / / yxrmky0 n
d mPf\ r&Sjd cif; - ewad bmynwfudk
tmkHjyKaom psmefpdwf/
ae0onmemonm,wepdw/f /wwd,mky0 n
d mPf (tmudn
m,we
pdwf)ukd tmkHjyKaom psmefpdwf/
rkcsyrpsmefEiS hf Oypm yrpsmef
1/
2/

lyg0p&yrpsmefonf rkcsyrpsmef/
tlyg0p&yrpsmefonf o'doyl pmyrpsmef/

( 26 )

tlyg0p&pdwf 12-yg;onf Oayum {u*wm-[laom psmeft*Fg


ESpfyg;ESifh ,SOfonfjzpf psmeft*Fgtm;jzifh lyg0p&yrpsmefESifh wlnD
aomaMumifh (o'doyl pmtjzpf) yrpsmef xnfo
h iG ;f a&wGu&f onf/
Oayum {u*wmpsmeft*Fg 2-yg;&SNd y;D Oayuma0'emESihf ,SOo
f nf/

(c) tlyg0p&0dygufpdwf 4-yg;wGif 1/


2/
3/
4/

tmumomem,we0dygufpw
d o
f nf (tmumomem,webkH
jzpfaom) jA[mBu;D wk\
Yd y#doaEpw
d f b0ifpw
d f pkwpd w
d jf zpfonf/
0dnmPm,we0dygufpw
d o
f nf (0dnmPm,webkH jzpfaom)
jA[mBu;D wk\
Yd y#doaEpw
d f b0ifpw
d f pkwpd w
d jf zpfonf/
tmudn
m,we0dygufpw
d o
f nf (tmudn
m,webkH jzpfaom)
jA[mBu;D wk\
Yd y#doaEpw
d f b0ifpw
d f pkwpd w
d jf zpfonf/
ae0onmemonm,we0dygufpw
d o
f nf (ae0onmemonm
,webkH jzpfaom) jA[mBu;D wk\
Yd y#doaEpw
d f b0ifpw
d f pkwd
pdwjf zpfonf/
(*) tlyg0p&Bu,
d mpdwf 4-yg;

tlyg0p&Bud,mpdwfonf tly&[EmjA[mBuD;wkdY\ oEmef


rsm;aomtm;jzifh jzpfonf/ tlypsmef&&SMd uaom umrbkH lybk&H &dS [Emwk\
Yd
oEmefvnf; jzpfEidk o
f nf/
tlyg0p&pdwf 4-yg;? 12-yg;jym;&jcif;
aumif;uifynwftmkHponfjzifh tmkH 4-rsKd; uGJjym;aomaMumifh
xkt
d mkH 4-yg;ukd tmkjH yKaom tlyg0p&psmefpw
d o
f nfvnf; 4-yg;pDujJG ym;
&onf/ wzef- ukov
dk f 0dyguf Bu,
d mtm;jzifh 3-yg;xyf uGjJ ym;jyefaom
aMumifh tlyg0p&pdwf 12-yg;jym;&onf/

( 27 )

r[*Kwfpw
d f 27-yg;
1/
2/

lyg0p&pdwf
tlyg0p&pdwf
aygif;

15-yg;
12-yg;
27-yg;

r[*Kwfpdwf / /jrwfonf\tjzpfodkY a&mufaompdwf (jrifhjrwfaom


pdwf) (0g) jrwfukefaom psmevmbDyk*dKvfwkdYonfom
&tyf a&muftyfaompdwf/
avmuDpw
d f 81-yg;
1/
2/

umrm0p&pdwf
r[*Kwpf w
d f
aygif;

54-yg;
27-yg;
81-yg;

avmuDpw
d f / / umr ly tly-[laom avmu 3-yg; tjzpfrsm;aom
pdwf (0g) avmu xif&Sm;aom pdwf/
4/ avmukw& mpdwf tusO;f 8-yg;
1/
2/

1/
2/
3/
4/

r*fpw
d f
4-yg; (avmukw& mukov
dk pf w
d f 4-yg;)
zkv
d pf w
d f
4-yg; (avmukw& m0dygufpw
d f 4-yg;)
aygif;
8-yg;
r*fpw
d f 4-yg;
zkv
d pf w
d f
4-yg;
aomwmywrd *fpw
d f
aomwmywzd v
dk pf w
d f
ou'g*grdr*fpw
d f
ou'g*grdzv
dk pf w
d f
tem*grdr*fpw
d f
tem*grdzv
dk pf w
d f
t&[wr*fpw
d f
t&[wzv
dk pf w
d f

( 28 )

avmukw& mpdwf / / Oyg'geuEm [laom ocFg&avmurS vGeaf jrmufqJ


vGeaf jrmufNy;D pdwf (0g) umr ly tly-[laom
avmu 3-yg;rS vGwfajrmufaom pdwf (0g) umr
ly tly[laom avmu 3-yg;xuf omvGefjrifh
jrwfaom pdwf/
r*if r*f r*fpw
d f zkv
d pf w
d f cGjJ cm;ykH
1/
2/
3/
4/

orm'd|d ormouFy (y) ormorm"d-[laom r*if 8-yg;tpdwf


tpdwf wpfyg;pDudk ]]r*i}f }[k ac:onf/
xko
d rm'd|-d paom r*if 8-yg; taygif;ukd ]]r*f}}}[k ac:onf/
d }f }}-[k ac:onf/
xkrd *fEiS ,
hf OS af om pdwu
f dk ]]r*fpw
d pf w
d }f }}[k ac:onf/
r*fpw
d \
f tusK;d jzpfaom 0dygufpw
d u
f dk ]]zkv
r*fpw
d o
f nf avmukw& mukov
dk pf w
d jf zpf\/
zkv
d pf w
d o
f nf avmukw& m0dygufpw
d jf zpf\/

udavomwkdYukd y,fowfvsuf edAmefukd tmkHjyKaomtm;jzifh


oGm;wwfaomaMumifh (wpfenf;) edAm efudk &SmrS;D wwfaomaMumifh (wpfenf;)
edAmefukd vkdvm;olwkdYonf &SmrSD;tyfaomaMumifh ]]r*f}}}[k ac:onf/
r*fpw
d f 4-yg;? zkv
d pf w
d f 4-yg;uGjJ ym;&jcif;taMumif;
r*if 8-yg;wnf;[laom r*fw&m;yg0ifaom orm'd|d orm0g,r
ormowd ormorm"d-[lonf tpOftwkid ;f yndajE 0D&,
d ad jE owdajE
orm"dajEw
yYdk ifjzpfonf/ xk
d ajEw
o
Ydk nf aomwmywrd *ftcku
d f rxuf
vSao;? ou'g*grdr*ftcku
d t
f wefY xuf\/ tem*grdr*ftcku
d f tvGef
xuf\/ t&[wr*ftckduf tvGeftMuL;txl;xuf\/
odYk r*fcsi;f wlaomfvnf; ajEx
uf rxuftm;jzifh r*fav;yg;
jym;aomaMumifh r*fEiS ,
hf OS af ompdwf (r*fpw
d )f onf 4-rsK;d uGjJ ym;&onf/

( 29 )
aqmif / / ajEwGuf? xuf-rxufaMumifh? av;csuf r*fjym;? pdwfvnf;
jcm;? av;yg;jrwfukokdvf/

r*fpw
d f 4-yg;uGjJ ym;jcif;aMumifh r*f\tusK;d jzpfaom zkv
d pf w
d v
f nf;
4-yg;yifjym;&onf/ odkY r*fpdwf 4-yg; zkdvfpdwf 4-yg;pDjym;aomaMumifh
avmukw& mpdwf 8-yg;jym;&onf/

pwkr*yaba'e? pwk"m ukovm wxm/


yguH w zvwmwd? t|"m Ekw&H rwH/ (o*F[)

avmukw&mpdwf/ / r*fpdwftus,f 20-yg;


(tus,f 40)
zkdvfpdwftus,f 20-yg; pkpkaygif; 40-yg;
avmukw& mpdwt
f us,f 40-jzpfvmykH
wpfyg;wpfyg;aom avmukw&mpdwfukd psmeft*FgwkdYESifh ,SOfaom
tjym;tm;jzifh 5-yg;pDjyK& ajrm ufymG ;&aomaMumifh avmukw& mpdwf tus,f
40-jzpfvmonf/
avmukw& mpdwt
f us,f 40-okyq
f kd ;dk Z,m;
1/ 0dwuf 0dpm& yDwd
okc {u*wm
2/ 0dpm& yDwd
okc {u*wm
3/ yDwd
okc {u*wm
4/ okc {u*wm
5/ Oayum {u*wm

psmeft*Fg5-yg;ESifh yxrpsmef aomwmywd


wuGjzpfaom ESifh,SOfaom r*fpdwf 1-yg;
psmeft*Fg4-yg;ESifh 'kwd,psmef aomwmywd
wuGjzpfaom ESifh,SOfaom r*fpdwf 1-yg;
psmeft*Fg3-yg;ESifh wwd,psmef aomwmywd
wuGjzpfaom ESifh,SOfaom r*fpdwf 1-yg;
psmeft*Fg2-yg;ESifh pwkwpsmef aomwmywd
wuGjzpfaom ESifh,SOfaom r*fpdwf 1-yg;
psmeft*Fg2-yg;ESifh yrpsmef aomwmywd
wuGjzpfaom ESifh,SOfaom r*fpdwf 1-yg;

trSm/ / ou'g*grdr*fpdwfponfwkdYukdvnf; aomwmywdr*fpdwfenf;wl


5-yg;pDyGg; qkdkd;jyKyg/

( 30 )

]]t"dyg ,f}}
avmukw& mpdwo
f nf - 0dyem,meduyk*Kd v\
f tpGr;f jzifh tusO;f 8yg;? orx,meduyk*dKvf\ tpGrf;jzifh tus,f
40-jzpf\/

orx,medu / / psmefw&m;&&Sd&ef orxur|mef;tm;xkwfol/


0dyem,medu/ / r*f zkdvf&&ef 0demur|mef;tm;xkwfol/
pdwt
f us,f 121-yg;jzpfvmykH
avmukw&mpdwftusOf; 8-yg;rS tus,f 40-jym;aomaMumifh
pdwt
f usO;f 89-yg;rS pdwt
f us,f 121-yg;jzpfvm&onf/
pdwt
f usO;f 89-yg;? tus,f 121-yg;
1/ avmuDpdwf
81-yg;
2/ avmukw&mpdwftusOf; 8-yg;
pdwt
f usO;f
89-yg;

avmuDpw
d f 81-yg;
avmukw&mpdwftus,f 40-yg;
tus,f 121-yg;

pdwt
f usO;f 89-yg; tus,f 121-yg;ukd ab' 5-rsKd ;jzifh a0befjcif;
(1) blrad b' (bkt
H rsK;d tpm;) jzifh a0befjcif;
pOf
1/
2/
3/
4/

pdwt
f usO;f
umrm0p&pdwf 54-yg;
lyg0p&pdwf 15-yg;
tlyg0p&pdwf 12-yg;
avmukw& mpdwf 8-yg;
aygif; tusOf; 89

pdwt
f us,f
54-yg;
15-yg;
12-yg;
40-yg;
tus,f 121-yg;

( 31 )

(2) Zmwdab'(ZmwftrsK;d tpm;) jzifh a0befjcif;


pOf
1/
2/
3/
4/

pdwt
f usO;f
tukov
dk pf w
d f 12-yg;
ukov
dk pf w
d f
21-yg;
tlyg0p&pdwf 36-yg;
Bud,mpdwf
20-yg;
aygif; tusOf; 89-yg;

pdwt
f us,f
12-yg;
37-yg;
52-yg;
20-yg;
tus,f 121-yg;

0dygufpw
d f Bu,
d mpdwf (2)&yfaygif; ]]tAsmuwpdw}f }}trnfjzifh
vnf; a0befEkdifonf/
(3) a0'emab' (a0'emtrsK;d tpm;) jzifh a0befjcif;
pOf
1/
2/
3/
4/
5/

a0'em
pdwt
f usO;f
pdwt
f us,f
aomrea0'em
30-yg;
62-yg;
a'grea0'em
2-yg;
2-yg;
Oayuma0'em
55-yg;
55-yg;
okca0'em
1-yg;
1-yg;
'kua 0'em
1-yg;
1-yg;
aygif;
tusOf; 89-yg; tus,f 121-yg;
(4) a,m*ab' (or,w
k f + 0dy,
w
k )f jzifh a0befjcif;

pOf
1/
2/

or,kwfpdwf
0dy,
w
k pf w
d f
tukokdvfpdwf 8-yg;
tukokdvfpdwf 4-yg;
umraombepdwf 12-yg; umraombepdwf 12-yg;

rSwfcsuf / / t&SiftEkk'gq&mjrwftvkd t[dwfpdwf r[*Kwfpdwf


avmukw&mpdwfwkdYukd or,kwf 0dy,kwfcGJjcm;jyqkdjcif;

( 32 )

r&SdaomaMumifh tukokdvfpdwfESifh umrm0p&aombepdwfwkdYukdom or


,kwf 0dy,
w
k cf jJG cm;jy&efvo
dk nf/
(5) ocFg&ab' (ocFg& &S^d r&S)d a0befjcif;
pOf
tocFg&du
1/ tukov
dk pf w
d f 5-yg;
2/ umr-aombepdwf 12-yg;

oocFg&du
tukov
dk pf w
d f 5-yg;
umr-aombepdwf 12-yg;

rSwcf suf / / arm[rlpw


d f (2)yg;onf ocFg&0drw
k pf w
d /f <uif;aom t[dwf
pdwf r[*Kwpf w
d f avmukw& mpdww
f u
Ydk dk ocFg&tm;jzifh txl;jyK
qkdxm;jcif; r&Sd/
(u) psmefpw
d f 67-yg; psmeab'jzifh a0befjcif;
pOf avmukwf+avmuDpsmef
1/ yxrpsmef 11-yg;
2/
'kwd,psmef 11-yg;
3/ wwd,psmef 11-yg;
4/
pwkwpsmef 11-yg;
5/ yrpsmef 23-yg;

aygif;

67-yg;

avmuDpsmef(r[*Kwf) avmukw&mpsmef
avmuD y-psmef 3
avmukwf y-psmef 8
/ 'k-psmef 3
/
'k-psmef 8
/ w-psmef 3
/ w-psmef 8
/ p-psmef 3
/
p-psmef 8
/ r-psmef 15
/
r-psmef 8

aygif;

27-yg;

aygif; 40-yg;

tlyg0p&pdww
f o
Ydk nf ]]Oayum {u*wm}}
m}}[laom psmeft*Fg
2-yg;om ,SO
f yrpsmeft*Fgcsi;f wlaomaMumifh tlypdwu
f dk ]]yrpsmef}}}
oGi;f ,lonf/
rSwo
f m;zG,&f m

(u) umrpdwf 54-yg;wkdYwGif 1/ a'gorlpw


d f 2-yg;? Cme0dnmPfpw
d f 2-yg;? Zd0gS 0dnmPfpw
d f 2yg;? um,0dnmPfpdwf 2-yg;? r[m0dygufpdwf 8-yg;? 16-yg;aom

( 33 )

pdww
f o
Ydk nf umrbkH om jzpf\/ usef 38-yg;aom pdww
f o
Ydk nf umrbkH
rsm;aomtm;jzifh jzpfNy;D ly tlybkw
H Ydk vnf; jzpfEidk af o;\/

(c)

lypdwf 15-yg;wkdYwGif -

1/
ly0dygufpw
d f 5-yg;onf lybkH om jzpf\/
2/
lyukov
dk f lyBu,
d mpdww
f o
Ydk nf lybkH rsm;aomtm;jzifh
jzpfNy;D umrbkH vnf; jzpfEidk af o;\/

(*)

tlypdwf 12-yg;wkdYwGif -

1/
tly0dygufpw
d f 4-yg;onf tlybkH omjzpf\/
2/
tlyukov
dk f tlyBu,
d mpdww
f o
Ydk nf tlybkH rsm;aom
tm;jzifh jzpfNy;D ? umrbkH lybkw
H Ydk vnf; jzpfEidk af o;\/

(C) oAnKwPf + t&[wr*fPf 1/ oAnKwPf = qifjcifvu


dk v
f Qif tmkrH eS o
f rQudk tydwt
f yiftqD;
twm; r&S?d tvk;H pkt
H mkjH yKEidk af om r[mBu,
d mP
or,kwf pdwf 4-yg; ,SOfaom ynmapwoduf/
2/ t&[wr*fPf = edAm efuo
dk m tmkjH yKaom t&wr*f pdwf ,SOaf om
ynmapwodu/f

oAnKwPfpw
d u
f m;
t&[wr*fPfpw
d u
f m;
pdwyf idk ;f Ny;D \/

avmuD
avmukw&m/

( 34 )

2/ apwodufykdif;
{ukyg'eda&m"m p? {umvrP0wKum/
apawm,kwm 'dGynmo? "rm apwodum rwm/ (o*F[)

pdwfrDS pdwfukd jc,fvS,fwwfaom pdwfESifhtjrJ,SOfaom


(apawm,kwv
uPm av;yg;ESin
hf n
D w
G af om) 52-yg;aom oabmw&m;
apwodu}f }[kac:onf/
rsm;ukd ]]]]apwod
aqmif/

/ pdwf rSDwG,f? pdwfukdjc,f? ig;q,fhESifh'Gdwf? apwoduf/


(v,fwD)

apwoduv
f uPm 4-yg; (0g) apawm,kwv
uPm 4-yg;
1/
2/
3/

4/

{ukyg' = pdwfESifh twljzpfjcif;/ (pdwfjzpfonfESifh wNydKifeuf


twlwuGjzpfjcif;)/
{ueda&m" = pdwEf iS hf twlcsKyjf cif;/ (pdwcf sKyo
f nfEiS w
hf NyKd ief uf
twlwuG csKyfjcif;/)
{umvrP = pdwfESifhtmkHwljcif;/ (pdwf,ltyfaom tmkHukdom
,ljcif;/ pdwu
f lygku
H dk tmkjH yKvsif apwoduu
f vnf;
xkdlygkHukdyif tmkHjyK&onf/)
{u0wKu = pdwEf iS hf rS&D m0wKwjl cif;/ (pdwu
f puK0wKurdk v
DS sif
apwoduu
f vnf; xkpd uK0wKuydk if rS&D onf-ponf/)
aqmif/ / jzpf csKyf rSDtm? av;jzm? t*Fg ,SOfedrdwf/

( 35 )

apwoduf (52)yg;okyf
(u)oApdwom"m&P 7 z a0'em onm apwem
tnormef;apw
odufpk (13)yg;

{u*wmZD0dwdNEd, reodum&

(c) yudPf; 6
armpwkuf 4

tukokdvfapw
odufpk (14)yg;

avmMwd
4
a'gpwkuf 4
qkH;Mwd
3

aombeapw

(u)aombe

odufpk (25)yg;

om"m&P 19

(c) 0d&wD

(*)tyrnm 2
(C)yndajE 1

0dwuf 0dpm& t"darmu


0D&d, yDwd qE
arm[ t[d&du taemwy
O'p
avmb 'd|d rme
a'go m rp&,
d ukuK p
xde rd' 0dpdudpm
o'g owd [d&d Mowy
tavmb ta'go tarm[
wMwrZwwm
um,y'd pdwy'd
um,v[kwm pdwv[kwm
um,rk'kwm pdwrk'kwm
um,urnwmpdwu
rnwm
um,yg*knwmpdwyg*knwm
um,kZkuwm pdwKZkuwm/
orm0gpm ormurE orm
tmZD0
ukPm rk'dwm
ynm (tarm[)

apwoduf (52)yg; trsK;d tpm;


1/
2/
3/

tnormef;apwoduf
tukov
dk af pwoduf
aombeapwoduf

13-yg;
14-yg;
25-yg;

( 36 )

1/ tnormef;apwoduf 13-yg;
(u)
(c)
(u)

oApw
d o
m"m&Papwoduf
yudP;f apwoduf

7-yg;
6-yg;

oApw
d o
m"m&Papwoduf / / tvk;H pkaH om pdww
f EYdk iS hf qufqH
aom apwoduf pdwt
f m;vk;H ESihf
,SOEf idk af om pdwjf zpfwidk ;f ygMu&aomapwoduf 7-yg;/
oApw
d o
m"m&Papwoduw
f \
Ydk oabmvuPm

z / / tmkHukd awGxdjcif;oabm/
1/
Oyrm / / csOo
f ;D pmaeoludk jrif oGm;&nf,jdkcif; oGm;usijf cif;rsK;d ? opfyifzsm;
wufaeolukdjrif aMumuf'l;wkefjcif;rsKd;ESifh wl\/
a0'em / / tmkH\ t&omukd cHpm;jcif;oabm
2/
Oyrm / / &Sib
f &k if\ aumif;jrwfaom abmZOft&omukd ykid pf ;dk ykid ;f eif;
cHpm;jcif;ESifhwl\/
onm / / tmku
3/
H dk rSwo
f m;jcif;oabm/
Oyrm / / vuform;q&mwdkY\ (aemiftcgjzwfawmuf xGif;azmufEkdifzkdY
twGuf) opfom;ay: cJtrSwftom;jyKjcif;ESifhwl\/
4/

apwem / / tmkH ,SOb


f ufw&m;wku
Yd dk qkid &f mudpa qmif&u
G &f ef

aphaqmf wku
d w
f eG ;f EI;d aqmfjcif;oabm/
Oyrm / / uk,
d w
f idk f rdru
d pd u
dk aqmif&u
G f rHk u? atmufvufi,fom;wku
Yd dk
vnf; qkdif&mudpwkdY aqmif&GufMu&ef wkdufwGef;EId;aqmfwwf
aom wynfhBuD; vuform;BuD; ppfolBuD;wkdYESifhwl\/

( 37 )

5/
H pfcx
k nf; wnfMunfjcif; (rysUH vGijhf cif;)oabm/
{u*wmm// /tmkw
Oyrm / / avNidrf&m xGef;xm;aom qDrD;vsH\ (vIyf&Sm;jcif;r&SdbJ)
wnfNidrfaejcif;ESifhwl\/
6/

ZD0w
d ad jE / /,SOb
f ufw&m;wku
Yd dk pOfqufrjywfjzpfap&ef apmifah &Smuf

jcif; tpkd;&jcif;oabm/
Oyrm / / Mumkd;xJwGif wnf&Sdaeaom a&onf Mumyifukd qufvuf
&Sifoefap&ef apmifha&Smufjcif;ESifh wl\/
7/

reodum& / / pdwx
f J tmkaH y:vmatmifEv
S ;Hk oGi;f jcif;oabm

(tmkHxJ pdwfukdxnfhxm;jcif;oabm/)
Oyrm / / tmZmenfjrif;ukd tvk&d &dS mt&yfoYdk aumif;pGmarmif;ESiEf idk af om
&xm;xdef;ESifhwl\/
==============================
(c) yudP;f apwodu/f /pdwt
f m;vk;H ESihf r,SOEf idk yf J tcsKUd aompdww
f Ydk [kd
wpfcsKUd onfwpfcsKUd a&ma&m>yrf;>yrf;,SOw
f wfaom
apwoduf 6-yg;/
yudP;f apwoduw
f \
Ydk oabmvuPm
1/

0dwuf/ /,SOb
f ufw&m;wku
Yd dk tmko
H Ydk a&S;Iwifay;jcif;(MupH nfjcif;)

oabm/
Oyrm / / acgif;avmif;xk;d aomtcg a&S;OD;pGm xGuaf y:vmaom toHEiS hf
wl\/

0dpm&
2/
m&// / tmkHukd okH;oyfjcif; (xyfxyf ,ljcif;)oabm/
Oyrm / / acgif;avmif;xkd;aomtcg aemufxyfquf qufxGufay:
vmaom aMu;nD;oHESifhwl\/

( 38 )

t"darmu/ / tmkHukd qkH;jzwfjcif;oabm (aumif;onfhbuf

3/

jzpfap? raumif;onfb
h uf jzpfap trIupd a qmif
&Gu&f ef tckid t
f rmqk;H jzwfcsucf sjcif;oabm/
Oyrm / / w&m;olBuD;ESifh wl\/

0D&,
d / / or,w
k w
f &m;wku
Yd dk axmufycHh idk af pjcif; (tm;xkwjf cif;

4/

tm;wufoa&mf&Sdjcif;)oabm/
Oyrm / / ,kd,Gif;,dkifaeaom taqmufttkHrsm;ukd NydKvJroGm;atmif
usm;uefaxmufulay;xm;aom axmufwkdifESifhwl\/

yDwd/ /tmkHukd ESpfoufjcif;oabm/


5/
Oyrm / / uEm&c&D;Burf;ukd jzwfoef;cJh&aom ol\ awmtkyfwpfck
Munfvifaoma&tkid Bf u;D ukd jrif&onft
h cg ESpo
f ufjcif;ESiw
hf \
l /
(yDwdjzpfvmonfhtcg pdwf apwodufwkdY &Tifvef;Mu\-[lvkd)
6/
qE / / tmkHukd vkdvm;awmifhwjcif; (jyKvkdumrw)oabm/
Oyrm / / ypfvTwf&ef jrm;awmifhrS jrm;ukdvSrf;,laeaom av;orm;ESifh
wl\/

tnormef; / / qkcd NhJ y;D aom apwoduf 13-yg;onf aombepdwf


taombepdwf 2-rsK;d vk;H ,SOEf idk af omaMumifh (0g) ukov
dk f
tukokdvf (aumif; + qkd;ESpfwef) qufqHaomaMumifh
tnormef;apwodurf nf\/
aombepdww
f Ydk ,SOcf u
dk f ukov
dk af pwodurf sm;jzpfMuonf/
taombepdww
f Ydk ,SOcf u
dk f tukov
dk af pwodurf sm; jzpfMuonf/
aqmif/

/ aumif;^qkd;ESpfwef? cyfwkdif; ief? ormef tn? aw&o/

( 39 )

2/ tukov
kd af pwoduf 14-yg;

tukov
dk af pwoduf = pdwu
f dk raumif;atmiftjypf&adS tmif jc,fv,
S f
onfah pwodu(f 0g) tjypfEiS w
hf uG raumif;aom
tusKd;ukd ay;aom apwoduf (0g) tukokdvfESifhomoufqkdifaom
apwodu/f
1/

arm[
arm[// / tmk\
H oabmtrSeu
f dk zk;H uG,jf cif; tmkH awGa0jcif;

oabm/ (&SNd y;D aom ynmpuKudk uef;atmifjyKwwfaom


w&m;)
Oyrm / / vuG,f oef;acgif rk;d arSmif awmtky[
f al om t*Fgav;yg;&So
d nfh
trkdufarSmifESifhwl\/ (wpfenf;) jrufajcmufukd jrufpdrf;xif
atmif zkH;uG,fxm;aom rsufrSefpdrf;ESifhwl\/

rk,SwDwd arma[m emr? {aom tnmPvuaPm?

aqmif/ / oabmrSef&m? zkH;uG,fum? ynmpuK? uef;atmifjyKvsif;?


rkdufrJjcif;? r,Gif;arm[oabmwnf;/

t[d&du / / raumif;rI'pk ku
2/
d rf S r&Sujf cif;oabm/
Oyrm / / rpifukd pm;&rSm r&Sufaom &Gm0ufESifhwl\/
taemwy / / raumif;rI'kpkdufrS raMumufvefYjcif;oabm/
3/
Oyrm / / rD;ukd raMumuf&GHUbJ ZGwf0ifwkd;aom ykd;zvHaumifESifhwl\/
O'p / / pdwf\ rNidrfrouf ysHUvGifhjcif;oabm/
4/
Oyrm / / jymyku
H dk cJjzifh ypfonft
h cg jymrIerYf sm;ysUH vGio
hf mG ;jcif;ESiw
hf \
l /
(wpfenf;) avt&Sed af Mumifh a&rNird jf cif;ESiw
hf \
l /
arm[acgif;aqmifaom apwoduaf v;yg;onf tukov
dk pf w
d f
12-yg;vkH; ,SOfaomaMumifh ]]oAmukovom"m&P}}trnf&onf/

( 40 )

arm[tkypf w
k iG yf g0ifaomaMumifh armpwkuf 4-yg;[kvnf; ac:Muonf/
aqmif/ / arm [d aem O'f? armpwkuf/

5/

avmb/ / avmuDtmkHumr*kPfwkdY vkdcsifjcif; Niduyfjcif;


wyfrufjcif;oabm/
(ukokdvft&m vkdcsifjcif;um;/ ukokdvfqEomwnf;/)
avmbESihf qEtxl;

arsmufEaJS p;jzifh uyfouJo


h Ydk umr*kPt
f mkH Niu
d yfw,
G w
f mjcif;
oabmygaom vkdcsifrIonf avmb/
Niu
d yfw,
G w
f mjcif;r&Syd J tmkw
H pfcu
k dk &vkd rHk Qonf qE/
avmb\ trnfurJG sm;
avmbapwodufukdyif tukokdvft&m pGrf;aqmifEkdifonfh
oabmowdukd vkduf wPSm &m* umr tmo0 tbdZm eduEd
tmv, tmo*F tEko, udavom ork',opm--[laom trnfemr
trsK;d rsK;d jzifh qkMd uao;onf/

'd|d / / rSm;rSm;,Gi;f ,Gi;f odjrifjcif;/ (t,lrmS ;jcif;)oabm/


6/
Oyrm / / rsufpdvnfvrf;rSm;aeolESifhwl\/
PfEiS hf 'd|t
d xl;
Pf-onf tmku
H dk [kwaf omtm;jzifh od\/ obm0trSeu
f dk
odjcif;yif jzpf\/
'd|d-um; obm0trSew
f &m;ukpd eG
Yf trSm;ukd odjcif;omwnf;/

( 41 )

7/

rme / / avmurSm igomvQif tjrwfq;Hk [k axmifvmT ;wuf<ujcif;

oabm/
Oyrm / / tvHwHcGef rSefuif;wkdYESifhwl\/
aqmif/ / trsm;xufcRef? pdwfaevGef? wHcGeftvm;? igwum;[k? axmifvTm;
jyKvsuf? <u<uwufvsif;? rSwfxifjcif;? r,Gif;rmeoabmwnf;/

qkcd NhJ y;D aom avmb 'd|d rmeapwoduf 3-yg;onf avmbtkypf k


wGif yg0ifaomaMumifh ]]avmBw}d }apwodu[
f
l twkad umuf ac:Muonf/
,if;avmb 'd|d rme 3-yg;onf ow0gwdkYukd oHo&m Mumjrifhapwwf
csUJ xGiw
f wfaomw&m;qk;d rsm;jzpf ]]yy}}[lvnf;qkMd uonf/

a'go / / cufxefMurf;wrf;jcif;oabm/
8/
Oyrm / / wkwf vSHwHjzifh kdufcwfcH&aom a>ra[mufESifhwl\/
a'goapwodufukdyiftukokdvft&m pGrf;aqmifEkdifonfh
oabmowu
d v
dk u
dk
f tmCmw y#dC Asmyg' aumyaumy-trnfwjYdk zifv
h nf;
ac:a0:Muonf/
9/

m / / olwpfyg;wk\
Yd *kPo
f &d pf nf;pdrcf sr;f omukd jiLplapmif;
ajrmif;jcif;? remvkdjcif;oabm/

10/

rp&,
d / / rdrpd nf;pdrf *kPo
f &d cf sr;f omwku
Yd dk 0efwjdk cif;oabm?
olwpfyg;wkdYESifh rqufqHapvkdjcif;? ESajrmjcif;oabm/
rp&,
d 5-rsK;d

1/
2/
3/
4/
5/

tm0gorp&d, =
ukvrp&d, =
vmbrp&d, =
0Prp&d, =
"rrp&d,
=

ausmif;uefwu
dk w
f mae&mxkid cf if;wkYd 0efwrdk /I
aqGrsK;d wdwynf'h um'umrwkYd 0efwrdk /I
ypnf;vmbfvmbwkdY 0efwkdrI/
ky&f nftqif;*kPo
f wif;wkYd 0efwrdk /I
rdrdwwfodxm;aom twwfynm 0efwkdrI/

( 42 )

11/

ukuK p / / jyKtyfNy;D aom 'kpku


d f rjyKvu
dk rf ad om okpku
d w
f u
Ydk dk
tmkjH yK tzefwvJvpJ ;dk &drjf cif; aemifwzefyyl efjcif;
oabm/

qkcd NhJ y;D aom a'go m rp&,


d ukuK pa pwodwf 4-yg;onf
a'gotkypf 0k ifapwodurf sm;jzpfMuaomaMumifh ]]a'gpwkuf 4-yg;}}
4-yg;}}[kvnf;
ac:Muonf/
aqmif/ / a'g of rpf ukuf? a'gpwkwf/

12/

xde / / pdw\
f xkid ;f rIid ;f jcif;? pdwrf vef;yJ cyfxidk ;f xkid ;f jzpfaejcif;

oabm/
Oyrm / / 0D&d,uif;rJhaom ysif;&daeolESifhwl\/
13/

rd' / / apwodufwkdY\ xkdif;rIdif;jcif;oabm/

,SOb
f ufpw
d f apwodurf sm;rvef;yJ xkid ;f xkid ;f rIid ;f rIid ;f jzpfaejcif;oabm/
Oyrm / / emvefx vlrrmESifhwl\/
(tdycf sirf ;l wl;jzpfaeonft
h cg xde rd'a pwoduf 2-yg;xif&mS ;\/)
14/

0dpu
d pd m / / tmku
H dk rqk;H jzwfEidk jf cif;oabm/ &wem 3-yg;tay:

,krH mS ;oHo,&Sjd cif; ]]bk&m;qkw


d m &Srd S &S&d UJ vm;}}ponf
jzifh pdwf'Gd[jzpfjcif;ponf/
Oyrm / / vrf; 2-cG a&mufaeolESifhwl\/
===========================
(3) aombeapwoduf 25-yg;
(u)
(c )
(*)
(C)

aombeom"m&Papwoduf
0d&wDapwoduf
tyrnmapwoduf
yndajEa pwoduf
aygif;

19-yg;
3-yg;
2-yg;
1-yg;
25-yg;

( 43 )

avmb a'gopaom tjypfr&Sdojzifh wifhw,faom (0g) tjypf


uif;pif aumif;usK;d csr;f omukd ay;aom apwoduf 25-yg;ukd ]]aombe
apwodu}f }[k ac:onf/ ,if;apwoduf 25-yg;onf taombepdww
f Ydk
r,SOfMu/ aombepdwfrsm;om (xkdufoifhovkd) ,SOfMuonf/
aombeom"m&P apwoduf 19-yg;

aombeom"m&P
aombeom"m&P// /aombepdwt
f m;vk;H ESiq
hf ufqaH om (,SOEf idk af om)
apwodufrsm;/
1/

o'g/ /rSeu
f efaom bk&m; w&m; oHCmESihf uH uH\tusK;d ponf

wku
Yd dk ,kMH unfjcif; MunfnKd jcif;oabm ,SOb
f ufw&m;wku
Yd dk
Munfvifapjcif;oabm/
Oyrm / / aemufusLaeaom a&ukd Munfvifapwwfaom pMum0aw;rif;
\ ywjrm;&wemESifhwl\/
2/

owd/ / bk&m; w&m;-tp&Sdaom ukokdvfaumif;rItmkHwkdYukd

atmufarhjcif; trSw&f jcif; rarhravQmjh cif;oabm/


Oyrm / / &wemb@mukd vkHjcHKatmif xdef;odrf;apmifha&Smuf&aom
b@mxde;f ESiw
hf \
l / &eforl sm; r0ifEidk &f ef apmifx
h ed ;f aom wHcg;
rSL;ESifhvnf; wl\/
ormowd rdpmowd 2-rsKd;wGif ormowdukd ,l&rnf/
ormowd = ukokdvfqkdif&m aumif;rItmkHwkdYukd trSwf&rI/
rdpmowd = tukokdvfqkdif&mwkdY trSwf&rI/ (owdtwk/)

[d&D / / raumif;rI'kpkdufrIjyK&rnfukd &Sufjcif;oabm/


3/
Oyrm / / trsKd;orD;aumif; orD;ysKdESifhwl\/

( 44 )

Mowy/ / raumif;rI'pk ku
4/
d rf I jyK&rnfukd aMumufvefjY cif;oabm/
Oyrm / / y#doaEu,
dk 0f ef&rdS nfudk aMumufvefaY om jynfw
h efqmrESiw
hf \
l /
aqmif/ / 'kpkdufqkd;? trkdufrsKd;rS? &SufpEkd;rI? [d&D,l? aMumufrI Mowy/

avmuygv w&m; 2-yg;


[d&D Mowy (t&Suf taMumuf)w&m; 2-yg;onf avmuBu;D ukd
(rysupf ;D atmif redru
hf satmif om,mvSyatmif vlEiS hf wd&pmefujJG ym;
atmif) xde;f odr;f apmifah &SmufwwfaomaMumifh ]]avmuygv}}w&m;rnf\/
w&m; 2-yg;uom rapmifha&Smufrlum; vlESifhwd&pmefjcm;em;Murnf
r[kwaf y/
5/

tavmb / / avmuDtmku
H mr*kPu
f dk rvkcd sif rwyfrufjcif;

oabm? pGefYvGwfEkdifjcif;oabm/ (okwefenf;t&


'getrnf&aom apwoduf/)
Oyrm / / udavomtm;vkH;ukefNyD;aom &[Emwl\/
6/

ta'go
Y sib
f uftmkw
H EYdk iS ahf wGUMuK&H aomfvnf;) rcufxef?
ta'go// /(qefu

rMurf;wrf;jcif;oabm/
Oyrm / / t&m&mwGifvkdufavsmwwfaom rdwfaqGaumif;ESifhwl\/
7/

wMwrZww
mm// / pdwf apwoduw
f u
Ydk dk rdrw
d \
Ydk udp tykt
d vGef

r&daS p&atmif (r,kwrf vGef rQwap&ef) tv,f


tvwf wnfrh wfay;jcif; vspv
f sLIjcif;oabm/ (Oayum)
Oyrm/ / jrif;ESpaf umifuaom &xm;ukd armif;ESiaf om &xm;xde;f ESiw
hf \
l /
apwodufonf ow0gwkdYtay: cspfjcif; rkef;jcif;[laom
tpGr;f 2-bufvw
G af tmif rQrQwwxde;f ay;\/ bufvu
dk jf cif;r&S/d
8/

um,y'd/ / apwoduftaygif;\ Nidrf;at;jcif;oabm/


(apwoduw
f \
Ydk ylyefjcif;ukd Nird ;f at;apjcif;/)

( 45 )

9/

pdwy'd/ / pdwf\ Nidrf;at;jcif;oabm/

(pdw\
f ylyefjcif;ukd Nird ;f at;apjcif;oabm/)
Oyrm / / apwoduf 2-yg;onf at;jraoma& ypfcstyfaom ig;ESihf
wl\/ (y'ad pwoduf 2-yg;onf O'p\
qefu
Y sib
f ufwnf;/)
10/ um,v[kwmm// / apwodut
f aygif;\ vsijf refayghyg;jcif;oabm/
(apwodut
f aygif;\ av;vHxidk ;f rIid ;f jcif;ukd Nird ;f at;apjcif;oabm/)
11/

pdwv[kwmm// / pdwf\ vsifjrefayghyg;jcif;oabm/

(pdwf\ av;vHxkdif;rIdif;jcif;ukd Nidrf;at;apjcif;oabm/)


Oyrm / / v[kwmapwoduf 2-yg;onf at;jraoma& ypfcstyfaom
y'krmMumyef;ESifhwl\/ (xderd'\ qefYusifbufapwoduf/)
12/

um,rk'kwmm// / apwoduftaygif;\ El;nHhjcif;oabm/


(apwodut
f aygif;\ Murf;wrf;cufxefjcif;ukd
Nidrf;at;apjcif;oabm/)

13/

pdwrk'kwmm// / pdwf\ El;nHhjcif;oabm/

(pdwf\ Murf;wrf;cufxefjcif;ukd Nidrf;at;apjcif;oabm/)


Oyrm / / rk'w
k mapwoduf 2-yg;onf cspcf ifvpS mG aom aqGrsK;d wk\
Yd
tv,foaYdk &mufonfh ppfoBl u;D ESiw
hf \
l / ('d|rd mejy|mef;aom
udavompk\ qefYusifbufapwoduf/)
14/

um,urnwm
wm// / apwoduftaygif;\ ukokdvfaumif;rI
cHjim;jcif;oabm/
(apwodut
f aygif;\ ukov
dk t
f rI rcHjh im;
jcif;ukd Nird ;f at;apjcif;oabm/)

( 46 )

15/

pdwurnwm / / pdwf\ ukokdvfaumif;rI cHjim;jcif;oabm/

(pdwf\ ukokdvftrI rcefYjim;jcif;ukd Nidrf;at;


apjcif;oabm/)
Oyrm / / urnwmapwoduf 2-yg;onf e,ftyfNy;D aom om;a&ESihf
if;? pifMu,faom a&Tpif a&Tom;ESifhif; wl\/ (umrpE\
qefYusifbufwnf;/)
16/

um,yg*knwm
wm// / apwodut
f aygif;\ ukov
kd af umif;rI >yrf;wD;
avhvmEkdifjcif;oabm/ (ukokdvfaumif;rI
aysmfykdufESpfNcdKufjcif;? aysmf&Gifauseyfjcif;/)

17/

pdwy g*knwm
wm// / pdw\
f ukov
dk af umif;rI >yrf;wD;avhvmEkid jf cif;

(use;f rmjcif;)oabm/(ukov
dk af umif;rI aysmyf u
dk f
ESpNf cKd ujf cif;? aysm&f iT af useyfjcif;/)
Oyrm / / yg*knwmapwoduf 2-yg;onf eufvpS mG aom a&ypfcs
xm;tyfaom rD;ausmif;ESifhwl\/ (to'd,\ qefYusifbuf
apwodufwnf;/)
18/

um,kZu
k wm
wm// /apwodut
f aygif;\ ajzmifrh wfjcif;oabm/

19/ pdwKZkuwm
wm// / pdwf\ ajzmifhrwfjcif;oabm/
Oyrm / / OZkuwm 2-yg;onf t&ufrl;ajyaomtcg vrf;oGm;olESifh
wl\/ (rm,m omaX,s\ qefYusifbufapwodufyifwnf;/)

rm,m = rdrd xif&Sm;&Sdaom tjypfudk zkH;vTrf;jcif;/


(tjypf&ydS gvsuf tjypfr[
hJ efaqmifjcif;/)
omaX,s = rdrd r&Sad om aus;Zl;*kPu
f dk cs;D rTr;f ajymqkjd cif;/
(*kPrf &Syd gyJvsuf *kP&f [
dS efaqmifjcif;/)

( 47 )

(c) 0d&wDapwoduf 3-yg;

0d&w
wDD / / raumif;rI'pk ku
d f 'k&mZD0wdu
Yk dk jyKciG Mhf uKH ygvsuf rjyKusiyhf J
a&SmifMuOfjcif;/
1/

orm0gpm
0gpm// / tmZD0a[wkudk riJrh
l (toufarG;0rf;aMumif;ESihf

rpyfqidk af om) 0pD'pk ku


d f 4-yg;rS a&SmifMuOfjcif;
oabm/
Oyrm / / &J&Jawmufaeaom oHawGcJukd rukdif0hHolESifhwl\/
2/

ormurE / / tmZD0a[wkudk riJrh


l (toufarG;0rf;aMumif;ESihf

rpyfqidk af om) um,'kpku


d f 3-yg;rS a&SmifMuOfjcif;
oabm/
Oyrm / / rpifuyfaeaom oHawGcJukd rukdif0HholESifhwl\/
3/

ormtmZD0 / / tmZD0a[wkudk iJo


h nfjzpf (toufarG;0rf;aMumif;

ESiphf yfqidk af om)0pD'pk ku


d f 4-yg; um,'kpku
d f 3yg;rS a&SmifMuOfjcif;oabm/
Oyrm / / tqdyfoD;ukd rpm;0HholESifhwl\/
'kpku
d Ef iS hf 'k&mZD0
d f/
toufarG;0rf;aMumif;r[kwaf om ygPmwdygwponfwo
Ydk nf 'kpku
toufarG;0rf;aMumif;jzpfaom ygPmwdygwponfwo
Ydk nf 'k&mZD0/
(*) tyrnm apwoduf 2-yg;

tyrnm
nm// / rQ[k twkdif;t&SnfyrmPrxm;yJ ow0gynwf
jzpfaom (tmkHjyKaom) w&m;/
(yk*dKvfow0g[lonf y&rww&m;r[kwf? ynwfw&m;wnf;/
xkdaMumifh ow0gynwf[k ac:onf/)

( 48 )
aqmif/ / rQ? yrmPwkdif;? ykdif;jcm;uefYowf? rxm;tyfonfh?
ow0gac:? ynwfay:wGif? tmkHxif? tyrnmqkd/

1/

ukPmm// / 'kudwow0gynwfukd tmkHjyK oem;jcif;oabm/

(qif;&J'u
k a &mufaeolwu
Ydk dk Mum; jrifonft
h cg xkq
d if;&J
'kuu
dk z,f&mS ;vkjd cif;? 'kuw
iG ;f rS u,fwifvjdk cif;oabm/)
Oyrm / / tema&m*guyfa&mufaeaom om;ukd jrif&aom rdbESiw
hf \
l /

rk'w
d m / / okcw
2/
d ow0gynwfudk tmkjH yK 0rf;ajrmufjcif;oabm/
Oyrm / / t&G,t
f qif;ESijhf ynfph aHk om om; orD;ukd jrif&aom rdbESiw
hf \
l /
(C) yndajEa pwoduf 1-yg;
1/

yndajE / / tmk\
H oabmrSeu
f dk xk;d xGi;f odjcif; tpk;d &jcif;

oabm/ txl;xl;tjym;jym;odjcif; tpk;d &jcif;oabm/


odrIudp[lorQ tpkd;&jcif;oabm/
(arm[\ qefYusifbuf = tarm[yifwnf;/)
Oyrm / / trkdufarSmifukd y,fcGgEkdifonfh qD;rD;wefaqmifESifhwl\/
ynm\ trnfx;l rsm;
yndaNEapwodufukdyif pGrf;aqmifEkdifonfh oabmowdukdvkduf
Pf tarm[ 0dZm orm'd|d yndajE ynmAkv
d f "r0Zd ,? 0Dro
H trnfwYdk
jzifv
h nf; ac:a0:Muonf/
onmod 0dnmPfod ynmod 3-yg;txl;
1/
2/
3/

onmodykHrSm a&Tukd uav;oli,f odouJhokdYwnf;/


0dnmPfodykHrSm a&Tudk vlBuD;rsm;odouJhodkYwnf;/
ynmodykHrSm a&Tukd yef;xdrfonfwkdY odouJhokdYwnf;/

( 49 )

aqmif/ / oli,ftrsm;? rSwfrdvm;okdY? trSm;vnf;&Sd? trSef&Sd? rSwfrdkHom?


odonfrSmvQif onmwGif\/
0dnmPwkH? pdwfodykHum;? tmkH,lrI? &atmifjyKonf? aomwkrSwf
zG,f? tcsKyfwnf;/
tpOfykdifeif;? xkd;xkd;xGif;vsuf? &Sif;vif;aocsm? odynmwnf;/

ora,m*enf; 16-yg;
pdwEf iS hf apwodu,
f OS yf u
Hk dk jyqkad omenf;onf 1/
ora,m*enf;
2/
o*F[enf;-[k 2-rsK;d &So
d nf/

1/

xkdwGif apwoduw
f u
Ydk pdww
f Ydk ,SOyf u
Hk dk jyqkad omenf;ukd (0g) apwoduu
f dk
rlwnf ,if;apwoduw
f u
Ydk pdwaf ygif;rnfrQ,OS o
f nfudk jyqkad om
ora,m*enf;}}[k ac:onf/
enf;ukd ]]]]or

1/
2/

oApw
d o
m"m&Papwoduf 7-yg; ora,m*enf; 1-enf;
yudP;f apwoduf 6-yg;
/
6-enf;

3/
4/

tukov
dk af pwoduf 14-yg;
aombeapwoduf 25-yg;
aygif; apwoduf 52-yg;twGuf

/
/
/

5-enf;
4-enf;
16-enf;/

( 50 )

tnormef;apwoduf ora,m*enf; 7-yg; qkd ;dk Z,m;


pOf trnf
,SOfaompdwf
r,SOfaompdwf
1/ oApdwpdwf 89
r&Sd
ap-7
2/ 0dwuf ('Gdy0dnmPf10-MuOf)umr-44 'dyG 0n
d mPf 10? 'k-psmef 11?
y-psmef 11 (aygif;-55yg;)
w-psmef 11? p-psmef 11? y
rpsmef 23 (aygif; 66-yg;)
3/ 0dpm& ('Gdy0dnmPf10-MuOf)umr-44 'dyG 0n
d mPf 10?w-psmef 11?
y-psmef11?'k-psmef11(aygif;-66) p-psmef 11? yrpsmef 23
(aygif; 55-yg;)
4/ t"darm ('Gyd 0n
d mPf100dpdudpm-MuO)f 'Gyd 0n
d mPf 10? 0dpu
d pd m o
u
umr-43? r[*Kwf 27?
[*kwf 1? (aygif; 11-yg;)
avmukwf 8 (aygif;78-yg;)
5/ 0D&d, tukov
dk f 12? raem'Gg&m0Ze;f ? 'dyG 10?or#pd K ed ;f 2?oE&D P3
[odwkyg'f?umraombe24? y'Gg&m0Zef; 1?(aygif; 16)
r[*Kwf27?avmukwf8 (73)
6/ yDwd umraomre18?ypsmef11? um,0dnmOfa'G?ppsmef 11?
'kpsmef11? wpsmef 11 (51) a'gorl2?Oayum 55(70)
7/ qE avmbrl8?a'gorl2?umraom arm[rl 2? t[dwfpdwf18
be 24?r[*Kwf27? avm
(aygif; 20)
ukwf 8? (aygif; 69)

qkdkd;/ / 1/ oApdwom"m&Papwoduf 7-yg;wkdYonf tvkH;pkHaom


pdwf 89-yg; ,SO\
f /
2/ 0dwufonf 'Gyd 0n
d mPf 10-Munfaom umrpdwf 44?
yxrpsmefpw
d f 11-yg;? aygif; 55-yg;aom pdww
f Ydk ,SO\
f ponfjzifh Z,m;uGuu
f Mdkunf
h qkd ;dk ausyeG af tmif usurf w
S f
xm;&rnf/

( 51 )

tukov
dk af pwoduo
f ra,m*enf; 5-yg;qkd ;dk Z,m;
pOf
1/

4/

trnf
arm[ t[d&u
d taemwy
O'p (armpwkuf 4-yg;)
avmb
'd|d
rme
a'go mrp&,
d ukuK p
(a'gpwkuf 4-yg;)
xde rd'

5/

0dpu
d pd m

2/

3/

,SOaf ompdwf
tukov
dk pf w
d f 12-yg;
avmbrlpw
d f 8-yg;
'd|*d wor,w
k f 4-yg;
'd|*d w0dy,
w
k f 4-yg;
a'gorlpw
d f 2-yg;
avmbrloocFg&du 4
a'gorloocFg&du 1 (5)
0dpu
d pd m o[*kwpf w
d f1

t"dyg,f/ /
(u)

armpwkuf 4-yg;wdu
Yk kd tukov
dk pf w
d f 12-yg;vk;H ESihf qufqH
aomaMumif(h ,SOaf omaMumif)h ]]oAmukovom"m&P}}
[kvnf;ac:onf/
(c) avmb 'd|d rmewko
Yd nf ,SOyf rHk wlaomfvnf; ,SO&f mpdwrf mS
avmbrlpw
d cf sn;f jzpf ]]ora,m*enf;}}wpfenf;om a&
wGu&f onf/
trSm/ / Z,m;uGuf ca&yGijhf yapwodurf sm;rSm ted,wa,m*D(,SO&f m
pdwf tjrrJ ,SOaf om)apwodurf sm;jzpfMuonf/
ed,wa,m*D + ted,wa,m*Dt"dym,fESifh ted,wa,m*D
apwoduf 11-yg;wk\
Yd emem^u'gpd^o[ (toD;oD;^&Hcg^ twlwuG)
,SOMf uyku
H dk o*F[enf; (33)enf;aemufyikd ;f azmfjyygrnf/

( 52 )

aombeapwoduo
f ra,m*enf; 4-yg;qkd ;dk Z,m;
pOf
1/
2/

trnf
aombeom"m&Papwoduf 19

0d&wDapwoduf 3

r[mukokdvfpdwf 8 (&Hcg^toD;oD;)
avmukw&mpdwf 8(tjrJwNydKifeuf)

3/ ukPmrk'dwm (tyrnm 2)

4/

,SOaf ompdwf
aombepdwf 59-yg;

ynm (tarm[)

aygif; 16
r[muk 8 r[mBud 8 ly
yxrpsmef 3 'k-psmef 3 wpsmef 3 p-psmef 3(aygif;28)
umrm0p&Por,kwf 12
r[*Kwf 27 avmukwf 8
(aygif; 47)

0d&wDapwoduw
f o
Ydk nf r[mukov
dk pf w
d f ,SOcf u
dk f &Hcg toD;oD;
,SO\
f / (u'gpd emem/) avmukw& mpdwf ,SOcf u
dk f tjrJ wNyKd ief uf
,SOf\/ (ed,w {uawm)
ukPm rk'dwmwkdYonf 28-yg;aompdwfwkdY ,SOfaomtcg &Hcg
toD;oD;,SOfMuonf/ (u'gpd emem/)

( 53 )

o*F[enf; 33-enf;
pdwfukdrlwnf apwodufaygif; rnfrQ,SOfEkdifonfukd jyqkdaom
enf;ukd ]]o*F[enf;}}[k ac:onf/
o*F[enf;onf
1/
2/
3/
4/
5/

tusO;f tm;jzifh
tus,t
f m;jzifh

5-enf;
33-enf;

tukov
dk pf w
d f 12-yg;
o*F[enf; 7-enf;
t[dwpf w
d f 18-yg;
/
4-enf;
umraombepdwf 24-yg;
/
12-enf;
r[*Kwpf w
d f 27-yg;
/
5-enf;
avmukw& mpdwf 8^40-yg;
/
5-enf;
aygif; pdwf 89^121-yg;twGuf o*F[enf; 33-enf;
tukov
dk pf w
d f o*F[enf; 7-enf;

arm[rl

a'gorl

avmbrl

tukodkvfapwoduf 14
pdwftrsKd;tpm; tn 13 armpwkuf avmBwd a'gpwkuf xde rd' 0dpdupm aygif; enf;
y-tocFg&du
13
4
avm'd|d
19
1
'k-tocFg&du
13
4
avmrme
19
wwd, /
yDwdMuOf 12
4
avm'd|d
18
1
pwkw /
/
4
avmrme
18
y-oocFg&du
13
4
avm'd|d
2
21
1
'kwd, /
13
4
avmrme
2
21
wwd, /
yDwdMuOf 12
4
avm'd|d
2
20
1
pwkw /
/
4
avmrme
2
20
yr tocFg&du
/
4
4
_
20
1
/ oocFg&du
/
4
4
2
22
1
0dpdudpmo[*kwf qEyDwd"d
MuOf 10
4
1
15
1
O'po[*kwf qE yDwd
MuOf 11
4
15

( 54 )

qkddk; / / avmbrl yxrtocFg&dupdwf tnormef;apwoduf 13yg; armpwkuf 4-yg; avmb 'd|-d aygif; 19-yg;aom apwoduf
wkdY,SOfMuonf-ponfjzifh Z,m;uGufukdMunfh qkdkd;&atmif usufrSwf
ygav/
1/
avmbrlpw
d f 8-yg;
2/
a'gorlpw
d f 2-yg;
3/
arm[rlpw
d f 2-yg;
aygif; tukov
dk pf w
d f 12-yg;

o*F[enf;
o*F[enf;
o*F[enf;
o*F[enf;

4-yg;
2-yg;
1-yg;
7-yg;

yrtocFg&dupdwf 20-um; trsm;qk;H ,SOjf cif;jzpfonf/ ,if; 20wGif m rp&,


d ukuK pw
o
Ydk nf (ted,wa,m*D)&HcgtoD;oD;,SOjf cif;
aMumifh J rf;qkv
d sif
(u) tjrw
,if; 3-yg;EIwf 17-yg;
dk sif
(c) wNyKd ief ufqv
,if; 3-yg;wkw
Yd iG f wpfyg;yg;xnfh
18-yg;,SOo
f nf/
mrp&d,ukuKpmed yaew yapuar0 a,maZwAmed/ (o*F[)

oAmukova,m*D apwoduf 14-yg;


armpwkuf 4-yg; (qE yDwd t"darmurS wyg;) tnormef;
apwoduf 10-yg;/ 14-yg;wko
Yd nf tukov
kd pf w
d t
f m;vk;H (pdwjf zpfwidk ;f )
,SOEf idk f yg0ifEidk af omaMumifh ]]oAmukova,m*D}}trnf&Muonf/
om"m&Pm p pwma&m? ormem p 'omya&/
pk'aoaw y0kpEd? oAmukova,m*daem/ (o*F[)

( 55 )

t[dwpf w
d f 18-yg;

2/ t[dwpf w
d o
f *F[enf; 4-enf;
pdwftrnf
[odwyk g 'fpw
d f
1
raem'Gg&m0Ze;f
1
aomreoE&D P 1
y'gG &m0Ze;f or#pd Kd e;f 2
O-oE&D P 2 aygif; 5
a'Gy0n
d mPf 10

qkdkd; / /

tnormef; 13
qEMuOf 12
qEyDwMd uOf 11
qE0D&,
d MuOf 11

o*F[enf;
1
1
1

qE yDwd 0D&d,MuOf

10
oApw
d o
m"m&P 7

1
1

[odwyk g 'fpw
d f qEMuOfaom tnormef;apwoduf 12yg; ,SO\
f -odYk ponfjzifh qkd ;dk &atmif usurf w
S x
f m;&rnf/

r[mMu,
d m 8 r[mukokdvf 8

pdwftrsKd;tpm;
yxra'G 2
'kwd,a'G 2
wwd,a'G 2
pwkwa'G 2
yxra'G 2
'kwd,a'G 2
wwd,a'G 2
pwkwa'G 2
yxra'G 2
'kwd,a'G 2
wwd,a'G 2
pwkwa'G 2
r[m0dyguf 8

umrm0p&aombepdwf 24

(3) umrm0p&aombepdwf o*F[enf; 12-yg;


tnormef; 13
13
13
yDwdMuOf 12
/
12
13
13
yDwdMuOf 12
/
12
13
13
yDwdMuOf 12
/
12

aombe 25
25
PfMuOf 24
25
PfMuOf 24
0d&wDMuOf 22

aygif;
38
37
37
36
35
0d&wD PfMuOf 21
34
0d&wDMuOf 22
34
0d&wD PfMuOf 21
33
0d&wDtyrnmMuOf20
33
aombeom"m&P 19
32
0d&wDtyrnmMuOf 20
32
aombeom"m&P 19
31

( 56 )

qkd ;dk / / r[mukov


dk f yxra'G tnormef;apwoduf 13-yg;? aombe
apwoduf 25-yg;? aygif; apwoduf 38-yg; ,SOf\-ponfjzifh
qkdav/
0d&wD 3 tyrnm 2-yg;wkrYd mS ted,wa,m*Dapwodurf sm;jzpfMu
&Hcg toD;oD;,SOfoifhovkd ,SOfMuonf/ xkdaMumifh -

(u) r[mukokdvfpdwf 8-yg;


1/ ,SOfEkdiforQ trsm;qkH;apwoduf
38-yg;
2/ tjrJwef; (0d&wD tyrnmMuOf)
33-yg;
3/ wpfNyKd ief ufqv
kd si(f ,if;ig;yg;wyg;yg;xnf)h 34-yg;pD,OS \
f /
tyrnm0d&wda,m yaew yyd yapuar0 a,maZwAm/ (o*F[)

(c) r[mBud,mpdwf 8-yg;


1/ ,SOfEkdiforQ trsm;qkH;apwoduf
35-yg;
2/ tjrJwef;
33-yg;
3/ wpfNyKd ief ufqv
kd sif
34-yg;pD,SOf\/
rSwfcsuf / / r[m0dygufpdwf 8-yg; ted,wa,m*Dapwoduf vkH;0
r,SOfMu/ xkdYaMumifh 1/ ,SOfEkdiforQ? 2/ tjrJwef;? 3/
wNyKd ief uf,OS af om apwoduw
f rYdk mS twlwyl ifjzpfMuonf/

r[*Kwfpdwf27

(4) r[*Kwfpw
d o
f *F[enf; 5-enf;
pdwftrsKd;tpm;
yxrpsmef 3
'kwd,psmef 3
wwd,psmef3
pwkwpsmef 3
yrpsmef 15

tnormef; 13
aombe 25
13
0d&wDMuOf 22
0dwufMuOf 12
/
22
0dwuf0dpm&MuOf 11
/
22
wufpmyDwdMuOf 10
/
22
wufpmyDwdMuOf 10 0d&wDtyrnm
MuOf 20

aygif;
35
34
33
32
30

( 57 )

qkdkd; / / r[*Kwfyxrpsmefpdwf 3-ck tnormef;apwoduf 13-yg;?


0d&wDMuOf aombeapwoduf 22-yg;? aygif; apwoduf 35yg;,SO\
f -ponfjzifh qkd ;dk jyKav/

r[*Kwfpdwf 1/ ,SOfEkdiforQ trsm;qkH;apwoduf


2/ tjrJwef;
3/ wpfNyKd ief ufqv
kd sif

35-yg;
33-yg;
34-yg;pD,OS \
f /

ukPmrk'dwm yaew yapuar0 a,maZwAm/ (o*F[)

avmukw&mpdwf(tus,f)40

(5) avmukw& mpdwf o*F[enf; 5-enf;


pdwftrsKd;tpm;
yxrpsmef 8
'kwd,psmef 8
wwd,psmef8
pwkwpsmef 8
yrpsmef 8

tnormef; 13
aombe 25
13
tyrnmMuOf
0dwufMuOf 12
/
0dwuf0dpm&MuOf 11
/
wufpmyDwdMuOf 10
/
/
10
/

23
23
23
23
23

aygif;
36
35
34
33
33

qkd ;dk / / avmukw& myxrpsmefpw


d f 8-yg; tnormef;apwoduf 13yg;? tyrnmMuOf aombeapwoduf 23-yg;/ aygif; apwoduf
36-yg;,SO\
f ponfjzifh qkd ;dk jyKav/
ed,wa,m*D ^ ted,wa,m*D
(u)
(c)

rdrw
d ,
Ydk OS &f mpdww
f Ydk ,SOb
f ufpw
d jf zpfwidk ;f tjr,
J OS v
f suyf g&Sad om
apwoduw
f u
Ydk dk ]]ed,wa,m*D}}apwodu[
f k ac:onf/
rdrd,SOf&mpdwfwkdY tjrJr,SOfyJ &Hcg (wpfcgwpf&H) ,SOfEkdifaom
apwoduw
f u
Ydk dk ]]ted,wa,m*D}}apwodu[
f k ac:onf/

( 58 )

apwoduf 52-yg;wGif ted,wa,m*Dapwoduf


ed,wa,m*Dapwoduf

11-yg;
41-yg;&So
d nf/

]]ted,wa,m*Dapwoduf 11-yg;}}
apwoduftrnf
m rp&d, ukuKp 3
0d&wD 3
tyrnm 2
rme 1
xde rd'

,SOyf Hk
u'gpd = &Hcg emem = toD;oD;
/
/
/
/
/
/
o[ = twlwuG

Z,m;uGuyf g&So
d nft
h wkid ;f 1/
m rp&,
d ukuK p 0d&wD tyrnmwko
Yd nf &Hcg toD;oD;,SOf
Mu\/ xkad Mumifh ]]emem u'gpd}}trnf&aom apwodurf sm;[k rSw/f
2/
rmeonf &Hcg,SOf\/ xkdaMumifh ]]u'gpd}}apwoduf[k rSwf/
3/
xde rd'onf &HcgtwlwuG,SOf\/ xkdaMumifh ]]o[u'gpd}}-[k
rSw/f

m rap& ukuKp? 0d&wdukPm'a,m/


emem u'gpd rmaem p? xderd'H wxm o[/
,xm0kwmEkoma&e? aoom ed,wa,m*daem/ (o*F[)

trSm/ / ted,wa,m*Dapwoduw
f \
Ydk &Hcg (u'gpd),SOyf Hk toD;oD;(emem)
,SOfykH twlwuG &Hcg (o[-u'gpd),SOfykHukd atmufygtwkdif;
usurf w
S x
f m;&rnf/

( 59 )

(u) 1/ m rp&,
d ukuK pwYdk &Hcg (u'gpd),SOyf Hk

monf olwpfyg;pnf;pdrfcsrf;omukd jiLplaom tcgom

,SOf\/ rjiL plaomtcg r,SOf/


rp&,
d onf rdrpd nf;pdru

f dk vsKUd 0Suaf omtcgom ,SO\


f / rvsKUd 0Suf
aomtcg r,SOf/
ukuK ponf jyKtyfNy;D aom 'kpku

d f rjyKvu
dk rf ad om okpku
d w
f u
Ydk dk
tmkjH yK tzefwvJvpJ ;dk &draf om(aemifwwzefyyl efaom)tcgom
,SO\
f / rpk;d &drf rylyefaomtcg r,SO/f
(odkY qkdif&m taMumif;nDTwfygrS ,SOfjcif;ukd &Hcg (u'gpd)
,SOo
f nf[k ac:onf/)
(u) 2/ m rp&,
d ukuK pwYdk toD;oD; (emem),SOyf Hk
olwpfyg;pnf;pdrcf sr;f omukd jiLplaomtcg m,SO\
f / rp&,
d
ukuK pw
rYdk ,SO/f
rdrpd nf;pdru
f dk vsKUd 0Suaf omtcg rp&,
d ,SO\
f / m ukuK pw
Ydk
r,SO/f
jyKtyfNy;D aom 'kpku
d f rjyKvu
dk rf ad om okpku
d w
f u
Ydk dk tmkjH yK tzef
wvJvpJ ;dk &draf om (aemifwwzefyyl efaom)tcg ukuK p,
OS \
f /
m rp&,
d wkYd r,SO/f
(c) 1/ 0d&wDapwoduw
f Ydk &Hcg (u'gpd),SOyf Hk
orm0gpmonf tmZD0a[wkudk riJrh
l 0pD'pk ku
d f 4-yg;rS a&SmifMuOf
aom tcgom ,SO\
f / ra&SmifMuOfaomtcg r,SO/f
nf tmZD0a[wkudk riJrh
ormurEo
l um,'kpku
d f 3-yg;rS a&Smif
MuOfaomtcgom ,SOf\/ ra&SmifMuOfaomtcg r,SOf/

( 60 )

ormtmZD0onf tmZD0a[wkudk iJo


h nfjzpf um,'kpku
d f 3yg;? 0pD'pk ku
d f 4-yg;rS a&SmifMuOfaomtcgom ,SO\
f / ra&Smif
MuOfaom tcg r,SOf/
(c) 2/ 0d&wDapwoduw
f Ydk toD;oD; (emem),SOyf Hk
tmZD0a[wkudk riJrh
l 0pD'pk ku
d f 4-yg;rS a&SmifMuOfaom tcg
orm0gpm,SOf\/ ormurE ormtmZD0wkdY r,SOf/
tmZD0a[wkudk riJrh
l um,'kpku
d f 3-yg;rS a&SmifMuOfaomtcg
ormurE,SOf\/ orm0gpm ormtmZD0wkdY r,SOf/
tmZD0a[wkudk iJo
h nfjzpf um,'kpku
d f 3-yg;? 0pD'pk ku
d f 4-yg;rS
a&SmifMuOfaomtcgormtmZD0 ,SO\
f / orm0gpm ormurEw
Ydk
r,SO/f
(*) 1/ tyrnmapwoduw
f Ydk &Hcg (u'gpd) ,SOyf Hk
ukPmonf 'kuw
d ow0gynwfut
dk mkjH yK oem;Muifemonfh
tcgom ,SOf\/ roem;rMuifemonfhtcg r,SOf/
rk'dwmonf okcw
d ow0gynwfudk tmkjH yK 0rf;ajrmufaom
tcg om,SO\
f / 0rf;rajrmufEidk af omtcg r,SO/f
(*) 2/ tyrnmapwoduw
f Ydk toD;oD; (emem) ,SOyf Hk
'kuw
d ow0gynwfut
dk mkjH yK oem;Muifemonft
h cg ukPm
,SOf\/ rk'dwm r,SOf/
okcw
d ow0gynwfudk tmkjH yK 0rf;ajrmufaomtcg rk'w
d m
,SOf\/ ukPm r,SOf/

( 61 )

(C) rmeapwoduf &Hcg (u'gpd),SOyf Hk


rmeonf igomawmf\-ponfjzifh rdru
d ,
dk u
f dk rSeu
f if;uJo
h Ykd axmif
vTm;onfhtcgom ,SOf\/ raxmifvTm;onfhtcg r,SOf/
(i) xde rd'- \ twlwuG &Hcg (o[-u'gpd),SOyf Hk
xde rd'o
nf pdwf apwoduw
f Ydk av;vHxidk ;f rIid ;f ysi;f &donft
h cg
om (twlwuG-waygif;wnf;),SOMf u\/ pdwf apwoduw
f Ydk cHu
h se;f
vef;qef;aeonfh tcg r,SOfMu/
pdwcf si;f xl;atmifjyKaom 0daoouapwoduf 10-yg;
wkt
Yd xl;jyKuek \
f /
aygif;
pdwf
0dwuf 0dpm& yDwd tyrnm 0d&wD 3 Pf1 10
okc (psmefav;yg;)
2
avmukw&m
/
4
r[*Kwf
/
/
6
umraombe

yDwd

aqmif/ / wuf pm yD ok? psmeifpk? 2-ck yrnm/


0d&wD P? aygif;q,f0? rSwfMu0daoom/

(u)
(c)
(*)

avmukw& mpdwf 0dwuf 0dpm& yDwd okcpsmefw&m;wdYk txl;jyK


uke\
f /
r[*Kwpf w
d f psmefw&m;ESihf tyrnmwkYd txl;jyKMuuke\
f /
umrm0p&aombepdwf tyrnm 0d&wD Pf yDww
d Ydk txl;jyK
Mu\/
tEkwa& psme"rm? tyrnm p rZdar/
0d&wDPyDwdp? y&dawok 0daooum/

( 62 )

txl;jyKykH
(u) psmefw&m;wkdYwGif 1/ 0dwufonf yxrpsmef ,SO
f 'kpsmefponf r,SO/f
f w-psmefponf r,SO/f
2/ 0dpm&onf y 'kpsmefwYdk om,SO
f pwkw yrpsmefwYdk r,SO/f
3/ yDwdonf y'kwpsmefwYdk om ,SO
4/ okconf y'kwppsmefwkdYom ,SOf yrpsmef r,SO/f
odYk ,SO^f r,SOt
f m;jzifh txl;jyKonf/

tyrnmwkdYonf -

(c)

(*)
(C)

1/
2/

1/ umraombewkw
Yd iG f r[mukov
dk f r[mBu,
d mwkYd om ,SO\
f /
r[m0dyguf r,SOf/
2/ r[*KwfwkdYwGif yxr 'kwd, wwd, pwkwpsmefwkdYom
,SO\
f / yrpsmef r,SO/f odYk ,SO^f r,SOt
f m;jzifh txl;jyKonf/
0d&wDwo
Ydk nf r[mukov
dk f om ,SO
f r[m0dyguf r[mBu,
d mwkYd
r,SO?f odYk ,SO^f r,SOt
f m;jzifh txl;jyKonf/
Pfonf Por,w
k pf w
d f om ,SO
f P0dy,
w
k pf w
d f r,SO/f
odYk ,SO^f r,SOt
f m;jzifh txl;jyKonf/
0d&wD tyrnm r,SOaf om aombepdwf
0d&wdonf r[m0dyguf r[mBud,m r[*KwfpdwfwkdY r,SOf/
tyrnmonf r[m0dyguf r[*Kwyf rpsmef avmukw& mpdww
f Ydk
r,SO/f

e 0dZaEw 0d&wD? Buda,ok p r[*aw/


tEkwa& tyrnm? umrygau 'G,H wxm/

]]pdawe orrk'ad o = pdwEf iS t


hf rQ jyKyk}H }
zonf pdwf 89-yg;vkH;,SOfaomaMumifh zapwoduf
vnf; 89-yg;jzpfonf/ odYk ponfjzifh ,SO&f mpdwEf iS hf nDrQaom apwoduf
ta&twGufukd odav/
=================
apwoduyf idk ;f Ny;D \/

( 63 )

3/ yudPf;ykdif;
pdwf apwodu[
f al om 53-yg;aom emrfwu
Ydk dk a0'emo*F[-paom
o*F[ 6-rsK;d wkjYd zifh a&m>yrf; jyqk&d mtykid ;f ukd ]]yudP;f ykid ;f }}[k ac:onf/
emrfawynmo

pdwo
f nf tm&rP0dZmeevuPmtm;jzifh 1-yg;wnf;om
&Sad omaMumifh pdwt
f m;vk;H ukd 1-yg;wnf;om a&wGu&f onf/

apwoduf 52-yg;um; rdrw


d q
Ydk idk &f mvuPmtm;jzifw
h pfrsK;d pD
jzpfaomaMumifh 52-yg; a&wGu&f onf/
odYk rdrw
d Ydk oabmvuPmtm;jzifh pdwf 1-yg;? apwoduf 52-yg;
aygif; 53-yg;aom pdwf apwoduw
f u
Ydk ydk if tmko
H Ydk Tww
f wfaomaMumifh
]]emrfawynmo}}[k ac:onf/
yudPu
o*F[ 6-yg;
1/
2/
3/
4/
5/
6/

a0'emo*F[
a[wko*F[
udpo
*F[
'Gg&o*F[
tm&rPo*F[
0wKo*F[

( 64 )

1/ a0'emo*F[

a0'emo*F[ / / a0'emtjym;tm;jzifh pdwf apwoduw


f u
Ydk dk aygif;,l&m
jzpfaom pum;&yfukd ]]a0'emo*F[}}[k ac:onf/
a0'em-onf 1/ tm&rPmEkb0evuPmenf;jzifh okc 'ku Oayum[k 3-yg;&Sd\/
2/ NE,
d ab'enf;jzifh okc aomre 'ku a'gre
Oayum-[k 5-yg;&Sd\/
jE,
d ab'enf; 5-yg;
pOf ajEt
jym;
1/ okcad jE
2/ aomredajE
3/ 'kuad jE
4/ a'gredajE
5/ Oayuad jE

a0'emtjym;
okca0'em
aomrea0'em
'kua 0'em
a'grea0'em
Oayuma0'em

,SO&f mpdwaf ygif;


okco[*kwu
f m,0dnmPfpw
d f1

aomreo[*kwf 62
'kuo
[*kwu
f m,0dnmPfpw
d f1

a'gorla'G
Oyaumo[*kwpf w
d f 55

tm&rPmEkb0evuPmenf;jzifh (3)yg;
pOf
1/
2/
4/

a0'emtjym;
okca0'em
'kua 0'em

,SO&f mpdwaf ygif;


okco[*kwu
f m,0dnmPf 1+aomreo[*kwf 62 aygif; 63/
'kuo[*kwfum,0dnmPf 1+a'gorla'G aygif; 3/

Oayuma0'em Oyumo[*kwp
f w
d f 55

1/ okco[*kwfpdwf/ / okco[*kwfukov0dygufum,0dnmPf 1
2/ aomreo[*kwfpdw/f / umraomre 18? y-psmef 11? 'kpsmef 11? w-psmef 11? p-psmef 11? aygif; 62/
[*kwpf w
d f/ /'kuo
3/ 'kuo
[*kwt
f ukov0dygufum,0dnmPfpw
d f 1/

( 65 )

4/
5/

a'greo[*kwfpdwf = a'gorla'G/
Oayumo[*kwpf w
d f = tukov
dk Of ayum 6? t[dwOf ayum 2?
umrm0p&aombeOayum 12? yrpsmef 23? aygif; 55/
a0'em 5-yg;oabmvuPm

1/
2/
3/
4/
5/

okca0'em
aomrea0'em
'kua 0'em
a'grea0'em
Oayuma0'em

uk,
d f jzpfaom csr;f omonfh cHpm;rIoabm/
pdwf jzpfaom csr;f omonfh cHpm;rIoabm/
uk,
d f jzpfaom qif;&Jonfh cHpm;rIoabm/
pdwf jzpfaom qif;&Jonfh cHpm;rIoabm/
csrf;omonfvnf;r[kwf qif;&Jonfvnf;
r[kwf? tv,ftvwfcHpm;rIoabm (0g)
rodromrxifr&Sm;toifhtwifhcHpm;rIoabm

2/ a[wko*F[

a[wko*F[ / / [dwftjym;tm;jzifh pdwf apwodufwkdYukd aygif;,l&m


jzpfaom o*F[/
[dwf 6-yg; / / avmb[dwf a'go[dwf arm[[dwf tavmb[dwf
ta'go[dwf tarm[[dwf/
a[wk = [daemwd y0wwd zvH {awemwd a[wk/

a&aomufjrpfyrmqkid &f mtusK;d rsm;ukd jzpfapwwfaomaMumifh (0g)


qkid &f mtusK;d wk\
Yd jzpfaMumif;jzpfaomaMumifh ]]a[wk=[dw}f }rnf\/
opfyif\ tjrpfonf opfyifudk ajray: ckid jf rpJ mG wnfaeapouJo
h Ydk
[dwf 6-yg;wkdYonf ,SOfbufjzpfaom pdwf apwodufwkdYukd tmkH
ay: wnfjraJ pMuuke\
f / ckid jf raJ pMuuke\
f /

( 66 )

qkdkd;usufrSwf&ef / /
1/

(y'gG &m0Ze;f a'Gy0n


d mPf 10? or#pd Kd e;f a'G? oE&D P 3-ck? 0ka|m?
[odwkyg'ftm;jzifh) 18-yg;aompdwfwkdYonf ,SOfazmf,SOfbuf
d }f }rnfuek \
f /
or,w
k [
f w
d f r&Sad omaMumifh ]]t[dwpf w

2/

t[dwpf w
d rf S wyg; usef 71-yg;aompdww
f o
Ydk nf ,SOb
f ufor,w
k f
d }f }rnfuek \
[dw&f adS omaMumifh ]]o[dwpf w
f /

3/

d }f }
arm[rla'Gonf arm[[dwf 1-yg;om&Sad omaMumif]]{u[d
]h ]{u[dwpf w
rnf\/

4/

avmbrlpw
d f 8-yg;? a'gorlpw
d f 2-yg;? P0dy,
w
k (f umrm0p&
aombe)pdwf 12-yg;-tm;jzifh 22-yg;aom pdww
f o
Ydk nf ,SOb
f uf
G w
d pf w
d }f }rnfuek \
or,w
k f [dwf 2-yg;pD&adS omaMumifh ]]'d[
f /

xkd 22-yg;wkw
Yd iG f (u) avmbrlpw
d f 8-yg;onf avmb arm[ [dwf 2-yg;&Sad om
G w
d pf w
d }f }rnf\/
aMumifh ]]'d[
(c) a'gorlpdwf 2-yg;onf a'go arm[ [dwf 2-yg;&Sdaom
G w
d pf w
d }f }rnf\/
aMumifh ]]'d[
(*) P0dy,
w
k pf w
d f 12-yg;onf tavmb ta'go[dwf
G w
d pf w
d }f }rnf\/
2-yg;&Sd aomaMumifh ]]'d[
5/

umrm0p&aombePor,w
k pf w
d f 12-ck? r[*Kwf avmukw& m
35-cktm;jzifh 47-yg;aompdww
f o
Ydk nf tavmb ta'go tarm[[laom ,SOb
f uf[w
d f 3-yg;&Sad omaMumifh ]]wd[w
d pf w
d }f } rnfuek \
f /

( 67 )

[dwjf zifh pdwu


f dk a0befyHk Z,m;
pOf
1/
2/
3/

4/

pdwf 89^121
,SOfbuf[dwf
t[dwf 18
r&Sd
arm[rl 2
avmb arm[
avmbrl 8
avmb arm[
a'gorl 2
a'go arm[
P0dy,
w
k f 12
tavmbta'go
Por,w
k pf w
d f 12 tavm ta'g tarm
r[*Kwpf w
d f 27
/
avmukw&mpdwf 8
/
tukokdvf[dwf 3-yg;
ukokdvf[dwf
3-yg;
tAsmuw[dwf 3-yg;

1/
2/
3/

[dwftrnf
t[dwfpdwf
'dG[dwfpdwf
/
/
/
wd[dwfpdwf
/
/

avmb a'go arm[


tavmb ta'go tarm[
tavmb ta'go tarm[

dk [
f w
d }f }[kac:onf/
tukov
dk pf w
d f ,SOaf om[dwu
f dk ]]tukov
dk [
f w
d }f }[kac:onf/
ukov
dk pf w
d f ,SOaf om[dwu
f dk ]]ukov
tAsmuw(0dyguf Bu,
d m)pdwEf iS hf ,SOaf om[dwu
f dk ]]tAsmuw
[dwf}} [kac:onf/

( 68 )

3/ udpo
*F[

udpo
*F[ / / udpt
jym;tm;jzifh pdwf apwoduw
f u
Ydk dk aygif;,l&mjzpfaom
o*F[/ (pdww
f \
Ydk aqmif&u
G Mf uaom trIvyk if ef;udpw
u
Ydk dk
*F[}}[k ac:onf/
tajccH pdwf apwoduw
f u
Ydk dk a&wGujf yjcif;ukd ]]udpo
pdww
f Ydk aqmif&u
G Mf uaom vkyif ef;udp 14-yg;
1/ y#doaEudp/ /b0a[mif;ESifh b0opfudk qufpyfay;jcif;udp/
2/ b0ifudp / /uHt&Sed &f o
dS rQ wpfb0vk;H emrfcEmtpOfrjywf&atmif
&&Sx
d m;aomb0ukd apmifah &Smufay;jcif;udp/ (pDpOfay;
jcif;udp) y#doaEpw
d \
f tjcm;rJh pdwt
f pOfjywfvQif
wpfb0tqkH;owf&zG,f&Sd&um; b0ifpdwfqufvuf
jzpf&\/ y0wt
d cgvnf; qkid &f mtmko
H pfrsm;twGuf
0Dxpd w
d rf sm;jzpfNy;D csKyaf ysmufaomtcg b0ifpw
d f ray:
vmygu b0ed*kH;tqkH;owf&zG,f&Sd\/uHt&Sdef&SdorQ
wpfb0vk;H emrfcEmtpOfrjywf&atmif b0ifpw
d u
f
qufpyfay;&\/
3/ tm0Zef;udp/ /'Gg& xifvmaomtmkH(topf)ukd qifjcifjcif;udp/
4/ 'eudp / / tqif;ukd jrifjcif;udp/
5/ o0eudp / / toHukd Mum;jcif;udp/
6/ Cm,eudp / / teHYukd eHjcif;udp/
7/ om,eudp / / &omkHvsufrI pm;rI om,mrIudp/
8/ zkoeudp / / tawGUtxdukd awGYxdjcif;udp/
9/ or#dpdKef;udp/ / y'Gg& xifvmaomtmkHukd vufcHjcif;udp/
(tm0Ze;f pdwu
f qifjcif y0n
d mPfu ,lNy;D aom tmku
H dk
vufcHjcif;tvkyfonf or#dpdKef;pdwf\ udpjzpfonf/)

( 69 )

10/ oE&D Pudp/ /y'gG & xifvmaomtmku


H dk pkpH rf;jcif;udp/ (or#pd Kd e;f
pdwu
f vufcx
H m;aomtmku
H dk aumif;^raumif;pkHprf;
jcif;udpu
dk oED&Ppdwfu aqmif&Gufonf/)
11/ 0ka|mudp/ / y'gG & xifvmaomtmku
H dk om,mzG,^f rom,mzG,f
[k-ykdif;jcm;rSwfom; qkH;jzwfjcif;udp/
12/ aZmudp/ / tmkH\ t&omukd t&Sdeft[kefjzifh cHpm;jcif;udp/
H pd / / (aZm\aemufoYkd tpOfvu
13/ w'gku
dk Nf y;D )aZmcHpm;Ny;D aom tmku
H dk
xyfrH qufvufcH,ljcif;udp/
d pd / / vuf&jdS zpfqb
14/ pkwu
J 0rS a&GUavsmjcif; aoqk;H jcif;udp/
aqmif/ / qufpyf pDpOf? qifjcif jrifI? Mum;emrIESifh? eHrI vsufrI? awGUxd
rIrSef? vufcH ppfaq;? ykdif;jcm;a&;wnfh? oda&;wGifus,f? wmwG,f
vkdufpm;? a&TU&Sm;ajymif;pGm? q,fhav;jzm? jyK&mudpwnf;/

udp 14-yg;tpOfum; b0wpfck yk*Kd vf ow0gwk\


Yd pdwaf qmif
&Gufaom vkyfief;tpOftwkdif;aywnf;/ pdwf apwodufwkdYonf udp
14-yg;xufydkvGefvnf; rjzpf/ ,kwfavsmhvnf; rjzpf/ udp 14yg;wkdYom jzpfMuonf/
b0wpfck y#doaEEiS phf pkwjd zifh tqk;H owf&onf/ pkwrd a&muf
rcsif; b0if-0DxdwkdYtaMumif;tm;avsmfpGm wpfvSnfhpDjzpfaeonf/ ]]b0
tp y#doaE b0*FEiS hf tqk;H owfpw
k }d } 3-udpo
nf 0Dxrd S tvGwjf zpf
onf/ 0Dxpd w
d rf sm;\ udpr sm;rSm tm0Ze;f udpr S p w'gkw
H idk af tmif 11udp& o
dS nf/
pdwt
f pOfjzpfyHk (0Dxpd Of)
0Dxd
y#d bGifbGifbGifbGifbGif tm ('oCmomzk)oH wD 0ka|mZZZZZZZkHkH
bGifbGifbGif pkwd/

( 70 )

udpa qmif&u
G &f m Xme 10-yg;ESihf xkXd mersm; qkid &f mudpw
yfaom (qkid &f m
udpu
adk qmif&u
G af om ) pdwo
f kyrf sm;
pOf Xme 10-yg;

qkdif&mudpwyfaom (udpukdaqmif&Gufaom) pdwfrsm; aygif;

1/ y#doaEXme
y#doaEudpukdaqmif&Gufonfhpdwf =
(y#doaEpdwfjzpf
(u) OayumoED&P
2
ay:&mpkwdESifhbGif
(c)
r[m0dygufpdwf
8
Mum;umv
(*)
r[*Kwf0dygufpdwf
9
19
2/ b0ifXme
b0ifudpukdaqmif&Gufonfhpdwf
=
(y#doaEESifh
/
19
tm0Zef;Mum;)
3/ tm0Zef;Xme
tm0Zef;udpukdaqmif&Gufonfhpdwf =
(u) y'Gg&m0Zef;pdwf
1
(c)
raem'Gg&m0Zef;pdwf
1
2
4/ y0dnmPfXme y0dnmPfudpukdaqmif&Gufonfhpdwf = 'dGy0dnmPf 10
(u) puK0dnmPfonf 'eudpwyf\/ (y)
(i)
um,0dnmPfonf zkoeudpwyf\/
10
5/ or#dpdKef;Xme
or#dpdKef;udpukdaqmif&Gufonfhpdwf = or#dpdKef;pdwf2 2
6/ oED&PXme
oED&Pudpukd aqmif&Gufonfhpdwf = oED&Ppdwf 3 3
7/ 0ka|mXme
0ka|mudpukd aqmif&Gufonfhpdwf = raem'Gg&m0Zef; 1 1
8/ aZmXme
aZmudpukd aqmif&Gufonfhpdwf =(u) tukokdvf 12
(c) ukokdvf 21
(*) tm0Zef;a'GMuOf Bud,m 18(C) zkdvfpdwf 4-yg;
55
(umraZm 29 + tyemaZm 26)
9/ w'gkHXme
w'gkHudpudkaqmif&Gufonfhpdwf (u) oED&P 3
(c) r[m0dyguf 8 11
10/ pkwdXme
pkwdudpukd aqmif&Gufonfhpdwf
(u) OayumoED&P 2
(c)
r[m0dyguf
8
(*)
r[*Kwf0dyguf 9
19

( 71 )

qkdkd;usufrSwf&ef / /
1/ y#doaEudp b0ifudp pkwdudpwyfaompdwfum; Oayum
oE&D Ppdwf 2-yg;? r[m0dygufpw
d f 8-yg; r[*Kw0f yd gufpw
d f 9-yg;/ aygif;
19-yg;jzpfygonf-ponfjzifh Z,m;Munh
f qkad v/
('epaom udpi g;yg;ukd y0n
d mPXme 1-ckwnf;om ,lxm;o
jzifh Xme 10-yg;om&So
d nf/)
udpE iS hf Xmetxl;
,ckrsufjriftm;jzifh vlwkdY\ trIvkyfief;ukd ]]udp}}[k ac:?
xkv
d yk if ef;rsm; jyKvyk &f m tvkyf u
Hk dk ]]Xme}}[k ac:ouJo
h Ydk (Oyrm)
(u) xkx
d pdk w
d w
f nf;[laom y&rww&m;wk\
dY y#doEd (b0a[mif;
ESib
hf 0opfudk qufpyfay;jcif;)paom tjcif;t&m (trIvyk if ef;)ukd ]]udp} }[k
ac:onf/
(c) xkdudpudk jyKvkyf&m a&SUpdwf + aemufpdwf 2-ckwkdY\ tMum;
pdww
f pfcjk zpfavmuf&m tcgumvukd ]]Xme}}[k ac:\/ (xkt
d Mum;jzpfaom
umv[lonf y&rwfr[kwf? ynwfomwnf;/)
aqmif/ / (u) xkdxkdpdwf"mwf? y&rwf\ pyf[yfay;jcif;? tjcif;t&m?
ponfrSm? rsm;pGm ]]udp}}qkd/
(c)
pdwfwpfrsKd;\ a&SU+aemuf&Sdonfh? pkwd b0if? pwGif
trsm;? pdwfESpfyg;\? tMum;umv? tE&ac:tyf? ,if;
ynwf? rSwfav ]]Xme}}ukd/ (tajcjyK/139/)

]]umraZm 29 ESihf tyemaZm 26}}

aZmpdwf 55-yg;wGif (u) tukov


kd pf w
d f 12? r[mukov
dk pf w
d f 8? r[mBu,
d m 8? [od
wkyg'f 1? aygif; 29yg; (umrpdwfrsm;jzpf) umraZm 29yg;[k ac:onf/

( 72 )

(c) r[*Kwu
f o
k v
kd f 9-yg;? r[*KwBf u,
d m 9-yg;? avmukw& m 8-yg;
aygif; 26-yg;ukd (tyempdwrf sm;jzpf) tyemaZm 26-yg;[k ac:onf/
udpE iS hf Xme wyfaompdwrf sm;
pOf udp Xmeaygif;
pdwfokyf
1/ 1-udp1-XmepDom (u)a'Gy0dnPf 10
wyfaompdwf 68 (c)raem"mwf 3
(*)aZm 55
2/ 2-udp2-Xmewyf (u)raem'Gg&m0Zef;1
aompdwf 2-yg;
(c)aomreoED&P1
3/ 3-udp3-Xmewyf r[m*Kwf0dygufpdwf 9-yg;
aompdwf 9-yg;
4/ 4-udp4-Xmewyf r[m0dygufpdwf 8-yg;
aompdwf 8-yg;
5/ 5-udp5-Xmewyf OayumoED&P 2-yg;
aompdwf 2-yg;

udp Xmetrnf
'e (y) zkoe
tm0Zef;^or#dpdKef;
aZmudp
tm0Zef;? 0ka|m
oED&P? w'gkH
y#doaE? b0if? pkwd
y#doaE? b0if?
pkwd? w'gkH
y#doaE? b0if? pkw?d
w'gkH? oED&P

qkdkd;usuf&ef/ /
wpfupd wpfXmepDwyfaom pdwf 68-yg;[lonfum; a'Gy0n
d mPf
10-yg;? raem"mwf 3-yg;? aZm 55-yg;jzpfygonf-ponfjzifh Z,m;ukd
rS
D qkad v/
(raem"mwf 3-yg; = y'gG &m0Ze;f 1? or#pd Kd e;f 2-yg;/)

( 73 )

4/ 'Gg&o*F[

'Gg&o*F[/ / 'Gg&tm;jzifh pdwf apwoduw


f u
Ydk dk aygif;,l&mjzpfaom o*F[/
'Gg&&// / yuwdwcH g;aygufonf vlw\
Ydk 0ifa&mufaMumif;jzpfouJo
h Ykd puK
yom'paom wHcg;aygufrsm;vnf; puK'gG &du0Dxpd w
d pf onfw\
Ydk
jzpfay:vmaMumif;jzpfaomaMumifh ]]'Gg&}}trnf&onf/
'Gg& 6-yg;ESihf w&m;uk,
d f
puK'Gg&=puKyom'kyf
tqif;tmkH0ifa&muf&mrsufpdwHcg;
kyf'Gg& aomw'Gg&=aomwyom'kyf toHtmkH0ifa&muf&mem;wHcg;
5-yg; Cme'Gg&=Cmeyom'kyf
teYHtmkH0ifa&muf&mESmwHcg;
Zd0Sg'Gg&=Zd0Sgyom'kyf
t&omtmkH0ifa&muf&mvQmwHcg;
um,'Gg&=um,yom'kyf tawGYtxdtmkH0ifa&muf&mukd,fwHcg;
emrf'Gg& raem'Gg& = b0ifpdwf 19 pdwful;tmkHponf tmkH 6-yg;0if
1
a&muf&m pdwfwHcg;/
aqmif/ / puf aom Cm ZD um reD? 6-vD 'Gg&rSwf/

qkdkd; / / puK'gG &[lonf puKyom'kyw


f nf;/ (y)
raem'Gg&[lonf b0*Fyk ap' 19-ckwnf;/
puK'gG &paom 'Gg& 5-yg;onf kyf'Gg&/
raem'Gg&onf emrf'gG &/

( 74 )

qkd ;dk

1/

puK'Gg& jzpfEkdifaom pdwf 46-yg; y'gG &m0Ze;f


puK0n
d mPf
or#pd Kd e;f
oE&D P
0ka|m
umraZm
w'gkH(r[m0dyguf)
aygif;

1
2
2
3
1
29
8
46-yg;

aomw'Gg& jzpfaompdwf 46-yg; (y) um,'Gg&jzpfaompdwf 46-yg;wk d Y uk d v nf ; enf ; wl q k d a v/

]]y puf oH ED 0ka|m ZZZZZZZ kHkH}}


2/

raem'Gg&jzpfEkdifaom pdwf 67-yg; raem'Gg&m0Ze;f


aZm
w'gkH
aygif;

3/

1-yg;
55-yg;
11-yg;
67-yg;

'Gg&0drkwf (6-'Gg&rS vGwfEkdiforQ)pdwfaygif; 19-yg;


y#doaEupd b0ifupd pkwu
d pd w
yfcu
dk jf zpfaom
Oayumo[*kwo
f E&D P 2-yg;
r[m0dygufpw
d f
8-yg;
r[*Kw0f yd guf
9-yg;
aygif;
19-yg;

( 75 )

19-yg;aompdww
f o
Ydk nf (twdwu
f t
H [keo
f ufoufaMumifo
h m
jzpf) y#doaEudp b0ifudp pkwdudpwyfckduf rnfonfh'Gg&rQ
k pf w
d }f }rsm;
rjzpfEidk af omaMumifh ('Gg& 6-yg;vk;H rSvw
G af omaMumif)h ]]'Gg&0drw
jzpfMuuke\
f /
aqmif / / q,fukd; y#doef? pdwftrSef? 6-wef'Gg&vGwf/

(u) {u'Gg&du = 1-'Gg&pDomjzpfEkdifaom pdwfaygif; 36-yg;


(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)

(c)

puK'gG &om jzpfaompdwf


= puK0dnmPfpdwf 2
aomw'Gg&om jzpfaompdwf = aomw0dnmPfpdwf2
Cme'Gg&om jzpfaompdwf = Cme0dnmPfpdwf 2
Zd0gS 'Gg&om jzpfaompdwf
= Zd0Sg0dnmPfpdwf 2
um,'Gg&om jzpfaompdwf = um,0dnmPfpdwf 2
raem'Gg&om jzpfaompdwf tyemaZm 26-yg;
aygif;
36-yg;

y'Gg&du = 5-'Gg&vkH;jzpfEkdifaompdwf 3-yg;


y'gG &m0Ze;f
or#pd Kd e;f
aygif;

(*)

1-yg;
2-yg;
3-yg;

q'Gg&du = 6-'Gg&vkH; tjrJjzpfEkdifaompdwf 31-yg;


aomeroE&D P
raem'Gg&m0Ze;f
umraZm
aygif;

1
1
29
31-yg;

( 76 )

(C) 6-'Gg& &Hcgjzpf &HcgvGwfaompdwf 10-yg;


OayumoE&D P
r[m0dyguf
aygif;
(oED&P w'gkHudpwyfckduf
pkwdudpwyfckduf 6-'Gg&rS vGwf\/)

(i)

2-yg;
8-yg;
10-yg;
6-'Gg&jzpf\/ y#doaE b0if

'Gg& 6-yg;rStjrJvGwfaom pdwf

9-yg;

r[*Kw0f yd gufpw
d f

9-yg;

(r[*Kwf0dygufpdwfwkdYonf y#doaE b0if pkwdudprS wyg; tjcm;


udprwyfaomaMumifh tcgcyfodrf; 6-'Gg&rS vGwfukef\/)

5/ tm&rPo*F[

tm&rPo*F[ / /tmkt
H m;jzifh pdwf apwoduw
f u
Ydk dk aygif;,l&mjzpfaom
o*F[/
tm&rP/ / O,smOf yef;rmvfwo
Ydk nf vlwaYdk rGaY vsm&f mjzpfouJo
h Ydk lygk-H
ponfwkdYonfvnf; pdwf apwodufwkdY\ arGYavsmf&mjzpf
aomaMumifh ]]tm&rP=tmkH}}rnf\/ (tm&rP = arGYavsmf&m/)

tmvre/ / awmifa0S; BudK;wef;wkdYonf roefrpGrf;olwkdYtm; pGJukdifrSD


wG,&f m tjzpfjzifh aus;Zl;jyKouJo
h Ykd lygkpH onfwo
Ydk nfvnf;
pdwf apwodufwkdYtm; qGJukdifrSDwG,f&mtjzpfjzifh aus;Zl;jyKaomaMumifh
]]tmvre=tmk}H }rnf\/ (tmvre = qGu
J idk rf w
DS ,
G &f m/)
aqmif/ / O,smOfBuD;ES,f? oD;yGifh<u,f? aysmfzG,fowd aumif;pGm&SdzdkY?
rdrdtxH? emruefwkdY? zefzefpkykH? aysmf&ef*kPf? tmkHowdac:/
qGJukdifrSDwG,f? aus;Zl;<u,f? ajcmufoG,fac:tmkH/

( 77 )

tmkH 6-yg;ESihf w&m;uk,


d t
f &aumuf
tmkH 6
t"dyg,f
puK0dnmPfjzifhjrif&aomtqif;trsKd;rsKd;
lygkH
o'gkH aomw0dnmPfjzifMh um;&aomtoHtrsK;d rsK;d
*EmkH
Cme0dnmPfjzifherf;I&aomteYHtrsKd;pkH
&omkH Zd0Sg0dnmPfjzifhvQuf&aomt&omrsKd;pkH
azm|AmkH um,0dnmPfjzifhawGYxd&aom tMurf;
"rmkH

aqmif/ /

tEkpaom tawGYrsKd;pkH
raem0dnmPfjzifhomod&aom
odzG,frsKd;pkH

w&m;udk,f
(0P)lykyf
o'kyf
*Ekyf
&okyf
yx0DawaZm
0ga,m=azm|Akyf
yom'5? okckr16?
pdwf89?ap52?edAmef
ynwf[laomw&m;pk 6

ly o'? *ef &o? azm| "rf-kHajcmuf/


yom okck? pdwf appkESifh? rSwfIedAmef? ynwH?
ajcmufwef "rmkH/

( 78 )

q'Gg&dupdww
f EYdk iS hf 'Gg&0drw
k pf w
d w
f \
Ydk tmkjH yKykZH ,m;

pOf tm&rPdupdwfrsm; tmkHrsm;


1/
2/
3/
4/
5/

puK'Gg&dupdwf 46-yg;
aomw'Gg&dupdwf 46-yg;
Cme'Gg&dupdwf 46-yg;
Zd0Sg'Gg&dupdwf 46-yg;
um,'Gg&dupdwf 46-yg;

w&m;ukd,f

ypKyeflygkH
ypKyefo'gkH
ypKyef*EmkH
ypKyef&omkH
ypKyefazm|AmkH

awumvdu"rmkH

0P=tqif;kyf[lorQ
o'=toHkyf[lorQ
*E=teHYkyf[lorQ
&o=t&omkyf[lorQ
azm|A=yx0DawaZm
0ga,mkyfrsm;
6/ raem'Gg&dupdwf 67-yg; ypKyeftwdwf a*gp&kyf 7-yg;
tem*gwfumv (awumvduymkH)
0drkwf tmkH 6 yom'kyf5
(,xm&[)
okckrkyf16
pdwf89
ap 52
edAmef 1
umv0drkwf"rmkH
ynwf 1
7/ (y#doaEb0ifpkw-d [kqt
dk yf (rsm;aomtm;jzifh tjcm;rJb
h 0a[mif; q'Gg
aom)'Gg&0drw
k pf w
d f 19-yg; &dur&PmoEaZmonf,lay;tyfaom)
ypKye f twdwf ynwfjzpfaom uHurerd w
d f
*wdedrdwf[korkwftyfaom tmkH 6-yg;

Z,m;ukMd unf
h qkd ;dk &atmif usurf w
S x
f m;&rnf/
usurf w
S &f ef qkd ;dk
1/
2/
3/

puK'gG &jzpfaom pdwf 46-yg;wko


Yd nf ypKye f yl gku
H o
dk m tmkjH yK\/
aomw'Gg&jzpfaom pdwf 46-yg;wko
Y d nf ypKye o
f 'gku
H o
d k m tmkjHyK\/
Cme'Gg&jzpfaom pdwf 46-yg;wko
Yd nf ypKye *f Emku
H o
dk m tmkjH yK\/

( 79 )

4/
5/

Zd0gS 'Gg&jzpfaom pdwf 46-yg;wko


Yd nf ypKye &f omku
H o
dk m tmkjH yK\/
um,'Gg&jzpfaom pdwf 46-yg;wko
Yd nf ypKye af zm|Amku
H o
dk m tmkH
jyK\/
raem'Gg&jzpfaom 67-yg;onf ypKye f twdwf tem*gwf umv
0drkwfjzpfaom tmkH 6-yg;ukd xkdufoifhovkd tmkHjyK\/

6/

(ypKyef twdwf tem*gwfjzpfaom pdwf 89? apwoduf 52? kyf


28ES i f h umv0d r k w f j zpf a om ed A m ef ynwf tmk H 6-yg;wk d Y wG i f 1yg;yg;ukd xkdufonfhtm;avsmfpGm tmkHjyK\-[lvkd/)

7/

y#doaE b0if pkwu


d pd w
yfaom 'Gg&0drw
k pf w
d f 19-yg;onf rsm;aom
tm;jzifh tjcm;rJv
h eG cf NhJy;D p b0a[mif; q'Gg&dur&PmoEaZmonf
,lay;tyfaom ypKye f twdwf ynwfjzpfaom uH urerd w
d f *wd
edrw
d -f [k orkwt
f yfaom tmkH 6-yg;ukd xku
d o
f ifo
h vkd tmkjH yKonf/
t"dyg ,f
y'gG &dupdww
f Ydk pdw"f mwfowo
d nf rsm;pGm r&SMd u? xkad Mumifh wku
d f u
dk f
xifvmaom qkid &f mypKye t
f mkw
H pfrsK;d uko
d m tmkjH yKMuonf/
raem'Gg&du0Dxpd w
d rf sm;um; tvGet
f pGr;f ow&d \
dS / tmkH 6-yg;ukd
xku
d o
f vkd tmkjH yKEidk \
f / psme0Dxd r*0x
D d zvormyw0d x
D pd onf
wko
Yd nfvnf; raem'Gg&0Dxyd ifwnf;/ xkaYd Mumifh raem'Gg&0Dxpd w
d f
wkdYonf twdwf tem*gwf ypKyef umv0drkwftmkH[lorQukd
tmkHjyKEkdifonfomwnf;/ (bmom#Dum/ 192/)
"rmkw
H &m;pk 6-rsK;d wGif edAm efEiS hf ynwf umv0drw
k jf zpf&jcif;

(u)
(c)

edAmefonf rysufrpJ tjrJwnf\/ xkdaMumifh twdwfu jzpfcJhNyD


ypKye f jzpfqJ tem*gwf jzpfvwUH -[k rqkx
d u
dk /f
ynwf[o
l nfvnf; Oyg'f XD biftm;jzifh txift&Sm;r&S?d xkad Mumifh

( 80 )

jzpfNy;D jzpfqJ jzpfvw[


YH k rqkEd idk /f xkaYd Mumifh edAm efEiS hf ynwfwo
Ydk nf
umv0drkwf jzpfMuonf/ (tajcjyKoN*K[f)

r&PmoEaZm / / ow0gwkYd pkawcgeD; pkwad &SU uyfvsuf wpfqufwnf;


aeaom aZm0Dxdukd ]]r&PmoEaZm}}[k ac:onf/
xkdr&PmoEaZm\ tmkHrsm;onf lygkHpaom tmkH 6-yg;wGif
wyg;yg;yif jzpfaomaMumifh 'Gg& 6-yg;wkjYd zifh oifo
h vk,
d &l onf/ xkt
d mkrH sm;
wGif tcsKUd rSm ypKye f tcsKUd rSm twdwf tcsKUd um; umv0drw
k yf nwfw&m;
rsm;wnf;/
xkt
d mkrH sm;ukd lygkH o'gk-H ponfjzifh yifu,
dk ef mrnfudk tok;H rjyKyJ
tbd"rmxkH;pHt& ]]uH uredrdwf *wdedrdwf}}[k orkwfxm;onf/
aemufb0opf jzpfvwHYaom y#doaE b0if pkwdpdwfwkdYonf
tjcm;rJh vGecf NhJ y;D p b0a[mif;u q'Gg&du r&PmoEaZmonf ,lay;tyf
aom ]]uH urerd w
d f *wderd w
d }f } 3-yg;wGif wpfyg;yg;ukd tmkjH yKMuk;d wnf;/
(tajcjyKoN*K[f)

uH urerd w
d f uwderd w
d f

uH / / pkawcgeD;0,f tjcm;rJb
h 0 y#doaEtusK;d ay;zk&Yd ef rdrjd yKvyk cf ahJ om
ukokdvfuH^tukokdvfuH wpfrsKd;rsKd; a&S;Ixifay:vmjcif;onf
]]uHtmk}H } jzpf\/

uredrdwf / / uHjyKpOfwkef;u awGYBuHK&orQ tmkHrsm;yifjzpf\/


ukodkvfuredrdwfjzpfvQif = ukokdvfaumif;rIjyKpOfu awGYBuKH&
orQaom ausmif; uef bk&m; qGrf; ouFef;paom tmkHrsm;xifvm\/
tukodkvfuredrdwfjzpfygu = tukokdvfjyKpOfu awGYBuHK&
orQaom om; ig; yku
d u
f eG f vufeufponfjzifh usL;vGecf phJ Ofu jyKco
hJ rQ
tmkeH rd w
d rf sm; xifvmwwf\/

( 82 )

qkd ;dk
1/
2/
3/

puK0n
d mPfa'Gonf ypKye f yl gku
H o
dk m tmkjH yKonf/ (y)
um,0dnmPfa'Gonf ypKye af zm|Amku
H o
dk m tmkjH yKonf/
raem"mwfo;Hk ckonf ypKye yf mku
H o
dk mtmkjH yK\/
oE&D P 3-ck? r[m0dyguf 8? [odwyk g 'f 1? 12-yg;aom pdww
f Ydk
onf ypKye f twdwf tem*gwfjzpfaom umrpdwf 54-yg;? apwoduf
52-yg;? kyf 28-yg; umrtmkH 6-yg;wGif wpfyg;yg;ukd tmkjH yK\/
umrtmku
H o
dk m tmkjH yKaom pdwf 25-yg;
a'Gy0n
d mPf
raem"mwf
oE&D P
r[m0dyguf
[odwyk g 'f
aygif;

10-yg;
3-yg;
3-yg;
8-yg;
1-yg;
25-yg;

4/

tukov
dk pf w
d f 12-yg;? r[mukov
dk pf w
d f P0dy,
w
k f 4-yg;? r[m
Bu,
d mP0dy,
w
k f 4-yg;? 20-aompdww
f o
Ydk nf ypKye f twdwf
tem*gwfjzpfaom avmuDpw
d f 81? apwoduf 52? kyf 28? umv
0drw
k jf zpfaom ynwf? tmkH 6-yg;wkw
Yd iG f wpfyg;yg;ukd tmkjH yK
uke\
f /

5/

r[mukov
dk
f Por,w
k f 4? ukov
dk t
f bdnmOf 1? ig;yg;aom
pdww
f o
Ydk nf ypKye f twdwf tem*gwfjzpfaom t&[wr*f t&[
wzkdvfMuOfaom pdwf 87? apwoduf 52? kyf 28? umv0drkwf
jzpfaom edAm ef? ynwf tmkH 6-yg;wkw
Yd iG w
f pfyg;yg;ukd tmkjH yK
ukef\/ (t&[wr*f t&[wzkdvfMunf tvkH;pkHukd tmkHjyKukef\-[lvkd/)

( 83 )

6/

raem'Gg&m0Ze;f ? r[mBu,
d mPor,w
k f 4? Bu,
d mtbdOf 1?
6-yg;aompdww
f o
Ydk nf ypKye f twdwf tem*gwfjzpfaom pdwf
89? apwoduf 52? kyf 28? umv0drkwfjzpfaom edAmef? ynwf?
tmkH 6-yg;wkdYwGif wpfyg;yg;udk tmkHjyKukef\/ (tvkH;pkHukd
tmkjH yKuek \
f [lv)dk
rSwcf suf / / raem'Gg&m0Ze;f pdwu
f tvk;H pku
H dk tmkjH yKonfq&dk m bk&m;&Sif
\ oEmefawmf jzpfcu
dk o
f m tvk;H pku
H t
dk mkjH yK\/ useyf *k Kd vw
f Ydk
jzpfcu
dk f tvk;H pku
H dk tmkrH jyKEidk /f
umr r[*Kwf ynwfudk taeueftmkjH yKaompdwf 31-yg;
tukov
dk pf w
d f
raem'Gg&m0Ze;f
r[mukov
dk f
r[mBud,m
tbdnmOfa'G
aygif;
7/

12-yg;
1-yg;
8-yg;
8-yg;
2-yg;
31-yg;

0dnmPm,wepdwf 3? ae0onmemonm,wepdwf 3? 6yg;aom pdwfwkdYonf (twdwftZwjzpfaom tmumome


tmudnm,wepdwf) r[*Kwfukdom tmkHjyKonf/
(r[*Kwf"rmkHukdom tmkHjyKaom pdwf 6-yg;[lvkd/)

(,if; 6-yg;wkdYwGif 1/ 0dnmPm,we ukokdvf 0dygufonf


twdwfjzpfaom tmumomem,weukokdvfukd tmkHjyK\/
0dnmPm,weBud,monf twdwfjzpfaom tmumomem
,weukokdvf Bud,m 2-yg;wGif wpfyg;yg;ukd tmkHjyK\/
ae0onmemonm,weukov
dk f 0dygufonf twdwjf zpfaom

( 84 )

tmudnm,weukokdvfukd tmkHjyK\/

ae0onmemonm,weBud , monf twd w f j zpf a om


tudnm,weukokdvf Bud,m 2-yg;wGif wpfyg;yg;ukd tmkHjyK\/)
8/

tbdnmOfa'GMuOfaom lypdwf 15? tmumomem,wepdwf 3?


tmudn
m,wepdwf 3? 21-yg;aom pdww
f o
Ydk nf umv0drw
k f
jzpfaom ynwfukdom tmkHjyKonf/ ({uef)
(ynwf"rmku
H o
dk m tmkjH yKaom pdwf 21-yg;[lv/dk )

9/

avmukw&mpdwf 8-yg;onf edAmefukdom tmkHjyK\/ ({uef)


(u) edAm efudk {ueftmkjH yKaompdwf
8-yg;
avmukw& mpdwf 8-yg;
(c) edAm efudk taeueftmkjH yKaompdwf
11-yg;
raem'Gg&m0Ze;f
1-yg;
r[mukokdvf r[mBud,mPor,kwf 8-yg;
tbdnmOfa'G
2-yg;
aygif;
11-yg;
{uef^taeuefcyJG Hk

tmko
H nf umr r[*Kwf avmukw& m ynwf[
l tcsKyt
f m;jzifh
4-rsK;d om&So
d nf/ wpfrsK;d rsK;d uko
d m tmkjH yKvQif ]]{uef}}? wpfrsK;d xufyv
dk Qif
]]taeuef}}[k rSw/f
Oyrm / / umr{uef = umrtmkH 1-yg;wnf;om/
umrtaeuef = umrtmko
H mru tjcm;tmkrH sm;jzpfaom
r[*Kwf avmukw& m ynwfponfwyYdk g0if/

( 85 )

tbdnmOfa'G-[lonf/ / tbdnmOfupd N y;D pD;atmif yGg;rsm;tm;xkw


f
xajrmufaom wefc;dk 'yd g'fBu;D jrwfonfh
lyypsmefuo
k v
dk Ef iS hf lyypsmef Bu,
d mpdwf 2-yg;jzpfonf/
(tbdnmOfupd w
yfcu
dk o
f m tbdnmOfpw
d t
f rnf&onf/ tbdnm
udp rwyfvQif k;d k;d yrpsmefuo
k v
dk f Bu,
d mpdwrf sm;jzpfMuonf/)
(u)

umr {ueftmkjH yKaompdwf


umr taeueftmkjH yKaompdwf

25-yg; (y0o
D y&dwr )dS
31-yg;

(c)

r[*Kw{f ueftmkjH yKaompdwf


r[*Kwt
f aeueftmkjH yKaompdwf

6-yg; (qpdwm ed r[*aw)


31-yg;

(*)

ynwf{ueftmkjH yKaompdwf
21-yg;({u0Dowd a0g[ma&)
ynwftaeueftmkHjyKaompdwf 31-yg;

(C)

edAm ef{ueftmkjH yKaompdwf


8-yg;(t| edAm ea*gpa&)
edAm efukd taeueftmkjH yKaompdwf 11-yg;/
6/ 0wKo*F[

0wKo*F[ / / 0wKtjym;tm;jzifh pdwf apwodufwkdYukd aygif;,l&m


jzpfaomo*F[/
0wK / / ausmif;\ wnf&majrukd ]]0d[m&0wK = ausmif;ae&m}}[k ac:p
rSwfjyKouJhokdY pdwf apwodufwkdY\ rSD&mwnf&mkyfukd ]]0wK}}
[kac:onf/
aqmif/ / ]]pdwf\wnf&m? ajryrm? vGefpm aus;Zl;xkwf}}/

ajrBu;D onf ouf&dS oufrw


hJ \
Ydk wnf&m rS&D mjzpfouJo
h Ydk puKyom'
paom kyf 6-yg;wko
Yd nfvnf; pdwf apwoduw
f \
Ydk wnf&m rS&D mjzpfaom
aMumifh 0wK-rnf\/

( 86 )

0wK 6-yg;ESihf
puK0wK
aomw0wK
Cme0wK
Zd0gS 0wK
um,0wK
[',0wK

w&m;uk,
d f
puKyom'kyf
aomwyom'kyf
Cmeyom'kyf
Zd0gS yom'kyf
um,yom'kyf
[',kyf

qkdkd; / / puKyom'kyfonf pu0wKrnf\-ponfqkdyg/

umr 11-bkH

0wKyk f 6-yg;vk;H &onf/

tonMuOf ly 15-bkH

puK aomw [',0wK 3-yg;&onf/

tly 4-bkH

0wKyk v
f ;Hk 0 r&/

aqmif/ / 0wK 6-pkH? umrbkH? tukef&onfom/


pufaom 2-wef? [',H? okH;weflyrSm/
tlyrl? 0wK[l? jrLrQ r&Sdyg/

pOf
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/

0dnmP"mwf 7-yg;ESihf
puK0n
d mP"mwf
aomw0dnmP"mwf
Cme0dnmP"mwf
Zd0gS 0dnmP"mwf
um,0dnmP"mwf
raem"mwf
raem0dnmP"mwf

w&m;uk,
d f
puK0n
d mPfa'G
aomw0dnmPfa'G
Cme0dnmPfa'G
Zd0gS 0dnmPfa'G
um,0dnmPfa'G
y'gG &m0Ze;f ESio
hf r#pd Kd e;f a'G
'Gdy0dnmPf10ESifh raem"mwf
3-yg;rS <uif;aom pdwf 76-yg;

( 87 )

qkdkd; / / puK0dnmPfa'Gonf puK0dnmP"mwfrnf\-ponfqkdyg/


0wKkyf 6-yg;ESihf 0dnmP"mwf 7-yg;wGpJ yfyHk
0wKyk f 6-yg;
puK0wK
aomw0wK
Cme0wK
Zd0gS 0wK
um,0wK
[',0wK

0dnmP"mwf 7-yg;
puK0n
d mP"mwf
aomw0dnmP"mwf
Cme0dnmP"mwf
Zd0gS 0dnmP"mwf
um,0dnmP"mwf
raem"mwf raem0dnmP"mwf

qkdkd; / / 1/ puK0n
d mP"mwfonf puK0wKurdk \
DS /
2/
3/
4/
5/
6/

aomw0dnmP"mwfonf aomw0wKukdrSD\/
Cme0dnmP"mwfonf Cme0wKurdk \
DS /
Zd0gS 0dnmP"mwfonf Zd0gS 0wKurdk \
DS /
um,0dnmP"mwfonf um,0wKukdrSD\/
raem"mwf 3-yg;onf [',0wKurdk \
DS /
tly0dyguf 4-ckMuOfaom raem0dnmP"mwf 72-yg;wko
Yd nf
vnf; [',0wKukd rSDMu\/
0wKjzifh pdwu
f dk a0befjcif; o*F[qkd ;dk

1/
2/
3/

puK0n
d mPfa'Gonf puK0wKuo
dk m tjrrJ \
DS /
aomw0dnmPfa'Gonf aomw0wKukdom tjrJrSD\/
Cme0dnmPfa'Gonf Cme0wKuo
dk m tjrrJ \
DS /

( 88 )

4/
5/

Zd0gS 0dnmPfa'Gonf Zd0gS 0wKuo


dk m tjrrJ \
DS /
um,0dnmPfa'Gonf um,0wKukdom tjrJrSD\/
(um; y0wKtoD;oD; tjrrJ aDS om pdwf 10-yg;jzpfonf/)

6/

y'gG &m0Ze;f or#pd Kd e;f a'G-[k qkt


d yfaom raem"mwf 3-ckonf
[',0wKudk tjrrJ \
DS /

7/

a'gorla'G oE&D P 3-ck [odwyk g 'f 1? r[m0dyguf 8-ck? lypdwf


15-ck? aomwmywrd *f 1? 30-aom raem0dnmP"mwfwo
Ydk nf
[',0wKudk tjrrJ \
DS /
(um; [',0wKudk tjrrJ aDS ompdwaf ygif; 33-yg;jzpfonf/)

8/

avmbrl 8? arm[rl 2? raem'Gg&m0Ze;f ? r[mukov


dk f 8? r[mBu,
d m
8? tlyukokdvf 4? tlyBud,m 4? (aomwmywdr*fMuOfaom)
avmukw& m 7? 42-yg;aom raem0dnmP"mwfwo
Ydk nf ya0g
um&bkH jzpfaomtcg [',0wKudk rS
D jzpfuek \
f / tly(pwka0g
um&)bkH jzpfaomtcg rrSb
D J jzpfuek \
f /

9/

tly0dyguf 4-ckonf tlybkH omjzpfaomaMumifh rS&D m0wKyk v


f ;Hk 0
r&S/d

( 89 )

ya0gum& / / cEm 5-yg;&Sad om ow0gwkaYd exkid &f mbkH (umr 11-bk?H


ly 15-bkH aygif; 26-bkH)

pwka0gum& / / emrfcEm 4-yg;&Sdaom tlyjA[mrsm;aexkdif&m tly


4-bkH/

{ua0g[m& / / kyfcEm 1-rsKd;om&Sdaom tonowfbkH/

raem0dnmP"mwf

tjrJrSD

puK0dnmP"mwf
2 /
aomw0dnmP"mwf
2
/
Cme0dnmP"mwf
2
/
Zd0Sg0dnmP"mwf
2
/
um,0dnmP"mwf
2
/
y'Gg&m0Zef;or#dpdKef;a'G- raem"mwf 3
/
a'gorl2?oED&P3? [odwkyg'f1
r[m0dyguf8?ly15?aom-r*f
30
/
avmbrl8? arm[rl2?raem'Gg&m
0Zef;1?r[muk8?r[mBud8? tly
uk4?tlBud4?aom-r*fMuOf
avmuk 7
42
/
tly0dyguf
4

&HcgrSD

aomw0wK

0dnmP"mwf 7

puK0wK

lybkH

Cme0wK
Zd0gS 0wK
um,0wK
[',0wK lybkH

umrbkH

aqmif// trSDr&Sd? tl-0d? jzpfbd tlom/


av;q,fhokH;rSm? tjrJom? &Hcg av;ESpf? rrSDvpf? av;qpftlyg/

( 90 )

1/
2/
3/

0wKyk f tjrrJ aDS om pdwaf ygif;


43-yg;
0wKyk f &HcgrS-D &HcgrrSaD ompdwaf ygif; 42-yg;
0wKyk rf S tjrv
J w
G af ompdwaf ygif; 4-yg;
aygif; 89-yg;
"mwf 3-rsK;d txl;

raem"mwf
= omrefod rHk Q odumrwjzpfaom"mwf
y0n
d mP"mwf
= raem"mwfxuf xl;uJpGm odwwfaom"mwf/
raem0dnmP"mwf = raem"mwf y0n
d mP"mwfwx
Ydk uf ydrk x
dk ;l uJpmG
odwwfaom"mwf/
========================
yudP;f ykid ;f Ny;D \/

b'Eo
pk w
d m bd0o
H
\
atmufygusr;f pmtkyrf sm; xGu&f adS eygNy/D
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)

yg&mZduPf0gusO,smOf
yg&mZduPf0gusO,smOf
oDvue0f gusO,smOf
oDvue0f gusO,smOf
t|omvde0D gusO,smOf
t|omvde0D gusO,smOf
0d*[
ESihf ofaumufvrf;Tef
0d*[
ESihf ofaumufO,smOf
twa,mZeme,lya'o
0pem'dquO,smOf

(yxrwG)J
('kw,
d wG)J
(yxrwG)J
('kw,
d wG)J
(yxrwG)J
('kw,
d wG)J

pmtky&f &SEd idk af omae&mrsm;

1/ tvkad wmfjynfh "rmp&d,wuov


dk ?f '*kNH rKd Uopf (qdyu
f rf;)NrKd Ue,f/
2/ rEav;yd#upmtkyq
f idk rf sm;/
3/ a&Tw*d aHk pmif;wef;&Sd yd#upmtkyq
f idk rf sm;? &efuek /f

You might also like