Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

LI CM N
Em xin gi li cm n ti cc thy, c gio trong khoa Thng mi v Kinh t Quc t - Trng i hc Kinh t quc dn tn tnh ging dy v cung cp cho em nhng kin thc chuyn mn cn thit trong qu trnh hc tp ti trng, to nn tng l lun vng chc gip em nh hng ti v hon thnh bi vit. c bit em xin gi li cm n ti c gio Th.S. Nguyn Th Thu Hng ch bo, hng dn em tn tnh trong sut qu trnh hon thin lun vn tt nghip. Cui cng, em xin gi li cm n ti cc ch, cc c, cc anh cc ch lm vic trong Ban nghin cu Chnh sch hi nhp kinh t quc t - Vin Kinh t v Chnh tr Th gii nhit tnh gip em trong thi gian thc tp ti vin, cng nh cung cp cho em cc ti liu cn thit em c th hon thnh chuyn mt cch tt nht. Em xin chn thnh cm n.

Sinh vin

Ng Th Mai Trang

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

LI M U
Trong thng mi tn ti hai loi hng ro chnh, l hng ro thu quan v hng ro phi thu quan. Hin nay, vic gim dn c 2 loi hng ro ny l mc tiu c c mt nn thng mi th gii ngy cng t do hn, ngi tiu dng cc nc c hng li nhiu hn. Hng ro k thut l mt trong nhng hng ro phi thu quan. Hng ro ny c th hin di nhiu hnh thc khc nhau, song n u lin quan n vn tiu chun cht lng ca hng ha, cng ngh, qu trnh sn xut cng nh vic bao gi, ghi nhn, vn chuyn, bo qun, cc qu trnh khc nh th nghim, kim tra, gim nh, qun l cht lng i vi hng ha. Trong xu th ton cu ha hin nay, tin trnh t do ha thng mi ang c tng tc bi cc hng ro phi thu quan nh quota s c bi b v cc hng ro thu quan cng s c ct gim. Tuy nhin iu ny khng c ngha l cc nh xut khu Vit Nam c th d dng tip cn th trng EU, c bit l i vi mt hng nng sn. Vic tip cn th trng EU tr nn kh khn hn nhiu do vic gia tng nhng quy nh v cc yu cu th trng trong cc kha cnh v an ton, sc khe, cht lng, cc vn mi trng v x hi. Trc y, cc hng ro thu quan v phi thu quan nhn chung nhm bo v cc nh sn xut ca Chu u. Nhng ngy nay, vic bo v mi trng v bo v cho ngi tiu dung ang dn thay th cho vic bo v nh sn xut v ngi lao ng. Do , nghin cu cc ro cn k thut ca EU ni chung v cc ro cn k thut i vi nhp khu nng sn Vit Nam vo EU ni ring l vic lm cn thit, nhm gip cc doanh nghip Vit Nam nh hng cc gii php vt cc ro cn chim lnh th trng EU mt trong nhng th trng tim nng nht th gii. Bi vit ny nhm mc ch phn tch cc c trng ca th trng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 2

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 EU v lnh vc nng sn; cc ro cn k thut m EU p dng cho mt hng nng sn nhp khu t cc nc, c bit l cc ro cn k thut i vi nng sn Vit Nam; nh gi thc trng xut khu nng sn ca cc doanh nghip nng sn Vit Nam, qua xut mt s gii php nhm nng cao hiu qu vt ro trong thi gian ti. Bi vit ca em c chia lm 4 phn chnh: Phn 1: Tng quan chung v ro cn k thut ca EU vi nng sn nhp khu v s cn thit phi c bin php vt ro i vi doanh nghip nng sn Vit Nam. Phn 2: Tng quan chung v th trng EU v quan h thng mi Vit Nam- EU. Phn 3: Thc trng xut khu nng sn Vit Nam sang EU v ro cn k thut ca EU vi nng sn Vit Nam. Phn 4: Mt s bin php vt ro thc y xut khu nng sn Vit Nam sang th trng EU.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

CHNG 1: TNG QUAN CHUNG V RO CN K THUT CA EU VI HNG HA NHP KHU

1.1/ Cc ro cn k thut ca EU EU l thnh vin ca WTO, c ch qun l nhp khu ch yu da trn cc nguyn tc ca T chc ny. Cc mt hng qun l bng hn ngch khng nhiu, nhng li s dng kh nhiu bin php phi quan thu. Mc d thu quan ca EU thp hn so vi cc cng quc kinh t ln v c xu hng gim, nhng EU vn l mt th trng bo h rt cht ch v hng ro phi quan thu (ro cn k thut) rt nghim ngt. Do vy, hng xut khu ca cc nc khc mun vo c th trng ny th phi vt qua c ro cn k thut ca EU. Hin ti EU ang to ra cc tiu chun thng nht v iu ho cho ton EU i vi cc lnh vc sn phm chnh nhm thay th hng ngn cc tiu chun quc gia khc nhau. Nhn chung, cc mc yu cu ang c t ra hoc s c t ra trong nhng nm ti y. Cc quc gia thnh vin c php a ra thm cc yu cu cho ngnh cng nghip ca mnh. Tuy nhin, nu sn phm no p ng c nhng yu cu ti thiu s c cho php lu hnh t do ti EU. 1.1.1/ Nhn CE ( European Conformity) Mc ch ca nhn CE l t ra yu cu chung vi sn xut nhm m bo a ra nhng sn phm an ton ti th trng EU. Nhn CE c coi nh mt giy thng hnh ca nh sn xut trong lu thng nhiu sn phm cng nghip nh my mc thit b, cc thit b in c hiu in th thp, chi, cc thit b y t trn th trng EU. Tuy nhin nhn CE khng p dng cho tt c cc hng ha cng nghip, n khng p dng cho cc sn phm trang tr ni tht, qun o v cc sn phm da. Nhn CE ch ra rng sn phm tun th cc yu cu v lut nh v c th c p ng c cc tiu chun v an ton, sc khe, G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 4

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 mi trng v bo v ngi tiu dung; nhng nhn CE khng bo m v cht lng sn phm 1.1.2/ HACCP (the Hazard Analysis Critcal Control Point system) Tiu chun HACCP c p dng cho ngnh cng nghip thc phm v ch bin, vi cc nguyn tc c bn sau - Xc nh tt c cc nguy c c th xy ra cho sn phm trong chu k sng ca sn phm - Xc nh cc im kim sot ti hn (Critica Control Points), cc giai on c th kim sot c trong chu k sng ca sn phm. - Xc nh nhng bin theo tiu chun cao nht c th cho php cho mi im kim sot ti hn. - Thit k v thc hin mt h thng kim sot, kim nghim hoc quan st cho mi im kim sot ti hn, bao gm mt lch trnh theo thi gian. - Thit k v thc hin cc k hoch hnh ng chnh xc cho mi im kim sot ti hn - a ra mt tin trnh xc nhn bao gm cc kim nghim, v cc tin trnh khc nhm kim tra tnh hiu qu ca h thng HACCP. - Chng t ha tt c cc tin trnh v kt qu kim nghim 1.1.3/ Tiu chun qun l mi trng ISO 14001 Cc nh xut khu buc phi xem xt nh hng mi trng ca sn phm ca mnh, ca qu trnh sn xut v ng gi. Ngi tiu dng yu cu cc sn phm mang tnh mi trng. Do vy cc nh xut khu Vit Nam phi hiu rng vic tun th cc quy nh v sn phm l rt cn thit. Vic p ng nhu cu ca ngi tiu dng EU l mt trong nhng yu t quyt nh thnh cng ti th trng EU.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Cc vn nhy cm l mc thng d thuc tr su, ph gia thc phm, s hin din ca kim loi nng, ca cc cht gy nhim, s dng ho cht, g rng nhit i, nhim ngun nc, khng kh v vic s dng cn kit cc ti nguyn khng th ti to. Ch th 94/62/EC v ng gi v cht thi bao b ng gi: c quy nh cc mc ti a ca cc kim loi nng trong bao b v m t cc yu cu i vi sn xut v thnh phn ca bao b: Bao b c sn xut bng phng php cho th tch v cn nng c gii hn mc thp nht nhm duy tr mc an ton, v sinh cn thit v s chp thun ca ngi tiu dng cho sn phm ng gi. Bao b c thit k, sn xut v thng mi ho sao cho c th c ti s dng hoc thu hi, bao gm ti ch v gim thiu nh hng v mi trng khi cht thi bao b hoc nhng phn d t cht thi bao b c loi tr. Bao b phi c sn xut gim thiu s hin din ca cc cht c hi v cc cht nguy him khc. Cc tiu chun qun l mi trng l cc tiu chun mang tnh t nguyn. Hin nay tiu chun mi trng cho cc quc gia ang pht trin c p dng nhiu nht l ISO 14001. Mc ch ca tiu chun ISO 14001 l cho php mi ngi bit rng cng ty c qun l di h thng qun l mi trng. Tiu chun ISO 14001 cso th tr thnh mt yu cu khng chnh thc tng kh nng cnh tranh trong nhiu khu vc th trng. Cc c im ca tiu chun qun l mi trng ISO 14001 - Chng nhn ISO da trn c s t nguyn, mc d n c mt sc p ng k t nhng ngi mua hng Ty u. - N l mt quyt nh ca i ng qun l nhm trnh s nhim v G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 6

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 suy thoi mi trng; ng thi gip cc doanh nghip tng hiu qu cnh tranh hn khi tn trng mi trng. - Cc b tiu chun c th hin chi tit di dng thc hin cc cng vic g ch khng phi l nh th no. - Mt chnh sch mi trng cn c trnh by mt cch c h thng. - K hoch , trch nhim v cc tin trnh phi c ghi chp bng vn bn. - Cc c ch kim sot, iu chnh v hot ng ngn cn cn c nh ra - Yu cu kim ton ni b v kim ton bn ngoi. - Yu cu thc hin kim tra qun l nh k - Giy chng nhn do bn th 3 cp. 1.1.4/ Tiu chun v cht lng sn phm T chc Quc t Tiu chun Ho (International Organization for Standardisation ISO) pht trin v chp nhn sri ISO 9000 nhm cung cp mt c cu cho qun l v bo m cht lng. Cc nh sn xut xem chng nhn ISO 9001, ISO 9002 nh l mt ti sn quan trng v l im bt u cnh tranh trong th trng EU, to mt nim tin mnh m cho i tc. Giy chng nhn ISO ch c gi tr trong 3 nm, do vy tip tc duy tr ISO, cc t kim ton ni b ( 1-2 ln/nm) v kim ton t bn ngoi (2 ln trong nm) cn c thc hin. iu ny c ngha l cng ty cn phi c 01 ngi qun l chu trch nhim cho cc chnh sch v qun l cht lng. * Cc ni dung c bn ca ISO Cc tiu chun ISO 9000: 9001 v 9002 l quan trng nht ISO 9000: Hng dn cho vic la chn v s dng h thng cht

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 lng, khng cp n s tun th nhng c im k thut ca sn phm. ISO 9001: M hnh bo m cht lng trong thit k, pht trin, sn xut, lp t v dch v. ISO 9002: M hnh bo m cht lng trong sn xut, lp t v dch v. ISO 9003: M hnh bo m cht lng trong kim tra v kim nh cui cng ISO 9004: Nhng hng dn cho thit k v thc thi cc h thng cht lng. Hin nay S ri ISO 9000 phin bn 2000 gim cn 3 h thng tiu chun qun l cht lng : ISO 9000: 2000 ISO 9001: 2000 ISO 9004: 2000

Phin bn ISO 9001 mi thay th cho cc phin bn c ca ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003. Cc ni dung tiu chun thay i bao gm: Ph hp vi cc tiu chun qun l mi trng; D dng p dng cho cc t chc nh, va v ln trong khu vc t nhn v cng cng; C th p dng u nhau trong cc lnh vc sn xut, dch v v phn mm. 1.1.5/ Tiu chun v lao ng y ban Chu u (EC) nh ch hot ng ca cc x nghip sn xut ni a ngay khi pht hin ra nhng x nghip ny s dng lao ng cng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 8

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 bc v cm nhp khu nhng hng ha m qu trnh sn xut s dng bt k mt hnh thc lao ng cng bc no nh: lao ng t nhn, lao ng tr em. c xc nh trong cc Hip c Geneva ngy 25/9/1926 v 7/9/1956 v cc Hip c Lao ng Quc t s 29 v 105. C th ni, EU s dng ro cn k thut l bin php ch yu bo h sn xut v tiu dung ni a. l do cng c thu quan m c bit l thu quan nhp khu vo EU ng ngy cng gim dn, hn na hng ha ca cc nc ang v km pht trin li c EU cho hng ch thu quan u i GSP. V vy, yu t c tnh quyt nh n vic thm nhp th trng EU ca cc nc ngoi lin minh chnh l hng ha c vt qua c cc ro cn ky thut cht ch v kht khe ca EU hay khng. 1.2/ Hip nh ro cn k thut trong thng mi ( TBT: The WTO Agreement on Technical Barriers to Trade) Trong nhiu nm gn y, ngy cng c nhiu quc gia p dng cc quy nh v tiu chun k thut trong cc hot ng thng mi quc t, trong c EU. iu c tc dng to ln trong bo v quyn li cho ngi tiu dng v s an ton trong s dng, tiu th sn phm thng qua cht lng sn phm tiu dng c m bo. Xut pht t tc dng to ln ny, cc quc gia v ang tng cng xy dng v thc hin mt chnh sch bao gm cc quy nh v tiu chun k thut p dng trong hot ng thng mi trong nc cng nh thng mi quc t. Khi mt quc gia mun xut khu sn phm ca nc mnh ra nc ngoi, ngoi vic sn phm p ng c cc quy nh, tiu chun k thut trong nc cn phi ph hp vi cc quy nh v tiu chun k thut ca cc nc nhp khu y mi chnh l yu t quyt nh n vic sn phm ca quc gia c xut khu c hay khng cng nh c th c th trng nc nhp khu chp nhn hay khng. iu ny lm ny sinh

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 yu cu cn c s ph hp, tng thch gia cc quy nh, tiu chun k thut ca cc quc gia khc nhau. t c s tng thch cn thit gia cc quy nh, tiu chun k thut ca cc nc khc nhau i hi mt chi ph rt ln nh: chi ph dch thut cc quy nh, tiu chun k thut ca nc ngoi; chi ph thu chuyn gia k thut nc ngoi gii thch, ging gii v cc quy nh, tiu chun k thut ; chi ph iu chnh sn phm trong nc sao cho ph hp vi cc quy nh, tiu chun k thut nc ngoi... Ngoi ra, nh sn xut cn phi chng mnh c sn phm ca mnh p ng c yu cu ca cc quy nh, tiu chun k thut. Tt c nhng th tc trn u i hi nh sn xut phi b ra mt chi ph rt ln cng nh tiu tn rt nhiu thi gian. Thm ch, nhng chi ph ny cn tng ln rt nhiu khi xut khu sn phm sang nhiu nc nhp khu khc nhau do mi mt quc gia li ban hnh v p dng mt b quy nh, tiu chun k thut ring. gii quyt kh khn ny, cng nh m rng thm mc ch p dng cc quy nh, tiu chun k thut cn phi c mt vn bn quc t chung v cc quy nh, tiu chun k thut. GATT 1947 (Hip nh thu quan c hiu lc chung) c cc iu khon III, XI v XX cp n cc quy nh v tiu chun k thut mang tnh quc t. GATT cng thnh lp mt nhm lm vic nhm nh gi nhng nh hng ca hng ro phi thu quan n hot ng thng mi quc t, trong cc bin php mang tnh k thut c xem l bin php quan trng nht m cc nh xut khu phi lu tm n. Tuy nhin, sau nhiu nm m phn, n cui vng m phn Tokyo nm 1979 (vng m phn Tokyo ko di t nm 1973 n 1979), hip nh a phng v cc hng ro k thut trong thng mi (Technical Barriers to Trade TBT) mi c k kt.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

10

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Hip nh TBT ra i nng cao hiu qu trong xut khu v p dng cc quy nh, tiu chun k thut cng nh gp phn to ln trong vic gii quyt nhng kh khn do mu thun gia cc b quy nh, tiu chun k thut ca cc nc khc nhau. Hip nh TBT c s dng nh mt khung php l quc t iu chnh cc ro cn k thut ca cc quc gia thnh vin WTO, trong EU khng phi l trng hp ngoi l. 1.2.1/ Mc ch ra i ca Hip nh TBT - Thc y thng mi, khuyn khch cc nc thnh vin tham gia xy dng v p dng tiu chun quc t, xy dng cc tiu chun ca quc gia hi ha vi tiu chun quc t. - Thc y nhanh qu trnh chuyn giao cng ngh t cc nc pht trin sang cc nc ang pht trin thng qua hot ng tiu chu ha. - m bo cc bin php qun l k thut cc nc ra nhng khng cn tr thng mi qu mc cn thit. - Khng ngn cn cc nc thnh vin p dng cc bin php cn thit m bo cht lng hng ha xut nhp khu ca mnh, bo v sc khe, an ton cuc sng ca con ngi, ng thc vt, bo v mi trng, chng gian ln thng mi v m bo an ninh quc gia. 1.2.2/ Ni dung ca Hip nh 1.2.1.1/ Cc bin php k thut i tng ca Hip nh TBT l cc bin php k thut. Trong phm vi iu chnh ca hip nh, cc bin php k thut c chia thnh 3 nhm c th sau: - Th nht: Cc quy nh k thut. l nhng quy nh mang tnh bt buc i vi cc bn tham gia. iu c ngha, nu cc sn phm nhp khu khng p ng c cc quy nh k thut s khng c php bn trn th trng. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 11

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - Th hai: Cc tiu chun k thut. Ngc li vi cc quy nh k thut, cc tiu chun k thut c a ra ch yu mang tnh khuyn ngh, tc l cc sn phm nhp khu c php bn trn th trng ngay c khi sn phm khng p ng c cc tiu chun k thut. - Th ba: Cc th tc nh gi s hp chun. Cc th tc nh gi s hp chun l cc th tc k thut nh: kim tra, thm tra, thanh tra v chng nhn v s ph hp ca sn phm vi cc quy nh, tiu chun k thut. 1.2.1.2/ Chi ph nh gi s hp chun Hip nh TBT cng cp n cc chi ph m nh xut khu phi chu a sn phm ca mnh t c s ph hp vi cc quy nh, tiu chun k thut ca hip nh. Trc ht l cc chi ph lin quan n vic nh gi s hp chun ca sn phm. Nhm chi ph ny bao gm nhiu chi ph khc nhau nh: chi ph kim tra, chng nhn hay chi ph v phng th nghim v chi ph cho cc t chc cung cp giy chng nhn. Chi ph v thng tin cng l chi ph nh xut khu phi chi tr. Nhm chi ph ny, bao gm cc chi ph lin quan n vic nh gi nh hng mang tnh k thut v quy nh k thut ca cc nc khc, dch thut v ph bin thng tin, o to chuyn gia... Cui cng l cc chi ph bt thng do nhng kh khn trong vic iu chnh chi ph khi phi tip cn vi cc quy nh, tiu chun k thut mi c ban hnh. 1.2.1.3/ H tr k thut Theo hip nh TBT, cc quy nh v h tr k thut c th hin trn cc mt:

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

12

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - H tr k thut c tin hnh t khu chun b ban hnh cc quy nh, tiu chun k thut v thnh lp Hi ng tiu chun quc gia cho n khi tham gia vo Hi ng tiu chun ho quc t v cc bc tip theo cc nc ang pht trin thm nhp vo cc h thng nh gi s hp chun ca khu vc v trn th gii. - Chng trnh h tr k thut thuc hip nh TBT bao gm 2 hot ng ch yu l cung cp dch v t vn kinh t, lut v o to trong qu trnh thc thi hip nh. - H tr k thut trong cc lnh vc thuc TBT c Ban Th k WTO tin hnh. Ni dung ca cc hot ng h tr k thut thng c a ra trong cc hi tho h tr k thut cp khu vc. Gn y, cc hi tho h tr k thut ca WTO c phi hp t chc vi cc t chc quc t v khu vc. - H tr k thut c thc hin trc tip gia nc pht trin vi nc ang v chm pht trin, hoc c thc hin thng qua chng trnh hp tc k thut ca Ban Th k WTO. - Cc yu cu v h tr k thut ca cc nc chm pht trin lun c u tin hn so vi cc yu cu ca cc nc ang pht trin. 1.2.3/Mc ch hot ng Mc ch hot ng ca hip nh TBT, bao gm cc mc ch sau: - Th nht, bo v sc kho v s an ton cho ngi tiu dng. - Th hai, bo v i sng ca ng thc vt. - Th ba, bo v mi trng. - Th t, ngn chn cc thng tin khng chnh xc.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

13

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - Th nm, cc mc ch khc lin quan n cc quy nh v cht lng 1.2.4/ Cc nguyn tc c bn Hip nh TBT c 6 nguyn tc c bn: Nguyn tc 1: Khng a ra nhng cn tr khng cn thit n hot ng thng mi. Theo , trc ht cc cn tr khi a ra phi phc v cho mt mc ch chnh ng. Mc ch chnh ng c th l nhm bo v ngi tiu dng, bo v an ninh quc gia hay bo v mi trng... Khi a ra cc cn tr, quc gia cng phi xem xt n s khc bit v th hiu, thu nhp, v tr a l v cc nhn t khc gia cc quc gia, t la chn s dng nhng cn tr c tc ng n hot ng thng mi t nht. V pha Chnh ph, trnh cc cn tr khng cn thit n hot ng thng mi c ngha l: khi Chnh ph a ra mt quy nh k thut lin quan n cc sn phm nh v thit k sn phm hay cc tnh nng, cng dng ca sn phm phi trnh nhng cn tr khng cn thit n hot ng thng mi quc t. Nguyn tc ny cng p dng cho cc th tc nh gi s hp chun. Theo , cc th tc nh gi s hp chun khi c a ra khng c qu kht khe v tn qu nhiu thi gian so vi mc cn thit nh gi mt sn phm ph hp vi lut l trong nc v cc quy nh ca nc nhp khu. Nguyn tc 2: Khng phn bit i x. Ging nh cc hip nh khc ca WTO, nguyn tc khng phn bit i x ca hip nh TBT c th hin qua 2 nguyn tc l nguyn tc i x ti hu quc (MFN) v nguyn tc i ng quc gia (NT). MFN v NT

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

14

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 c p dng cho c cc quy nh k thut v cc th tc nh gi s hp chun. Nguyn tc 3: Hi ho ho. Nguyn tc hi ho ho c th hin c th trn cc mt sau: Trc ht, hip nh TBT khuyn khch cc nc thnh vin s dng cc tiu chun quc t trong xut khu cc tiu chun quc gia (ton b hoc mt phn) tr khi vic s dng khng ph hp lm mt tnh hiu qu trong thc hin mt mc ch c th no . Tip theo, hip nh TBT khuyn khch cc nc thnh vin tham gia vo cc t chc tiu chun quc t nh OIE, FAO, WHO, IPPC.... l nhng t chc thit lp nhng b tiu chun k thut trong cc lnh vc thuc phm vi hot ng ca cc t chc ny. Trong nguyn tc hi ho ho, hip nh TBT cn cp n vn i x c bit v khc bit vi cc thnh vin WTO l cc nc ang v chm pht trin. V nhng i x c bit v khc bit i vi cc nc thnh vin ang pht trin, hip nh TBT a ra cc quy nh sau: - WTO yu cu cc nc thnh vin bo v li ch ca cc nc ang pht trin. iu ny th hin trong qu trnh ban hnh v p dng cc quy nh, tiu chun k thut v cc th tc nh gi s hp chun, cc nc thnh vin WTO phi tnh n trnh pht trin v kh nng ti chnh ca cc nc ang pht trin. - WTO cho php c s linh hot trong ban hnh v p dng cc quy nh, tiu chun k thut v cc th tc nh gi s hp chun. Theo , cc nc ang pht trin khng bt buc phi p dng cc quy nh, tiu chun k thut quc t nh nhng quy nh, tiu chun k thut c bn,

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

15

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ch yu khi cc quy nh, tiu chun k thut khng cn ph hp vi trnh pht trin v kh nng ti chnh ca cc nc ny. Nguyn tc 4: Bnh ng WTO khuyn khch cc nc thnh vin hp tc cng nhn cc quy nh, tiu chun k thut v th tc nh gi s hp chun ca nhau. Khi cc nc cng nhn cc bin php k thut ca nhau s gip lm gim chi ph iu chnh cc tnh nng ca sn phm ph hp vi tiu chun ca cc nc khc. Hn na, do khong cch v thi gian gia thi im ban hnh cc tiu chun k thut quc t vi thi im tin hnh p dng cc tiu chun k thut quc t vo hot ng sn xut ca 1 quc gia c th din ra trong 1 khong thi gian kh di s to iu kin cho nc p dng c c hi t chi khng p dng cc quy nh, tiu chun k thut quc t. Vic tun th nguyn tc bnh ng s gp phn lm cho cc nh sn xut phi tun th cc quy nh, tiu chun k thut cht ch hn. Nguyn tc 5: Cng nhn ln nhau chng minh c sn phm ca mnh p ng c cc quy nh k thut ca nc nhp khu, nh xut khu s phi tin hnh cc th tc khc nhau i hi mt chi ph nht nh. Nhng chi ph ny s nhn ln nhiu ln khi nh xut khu phi tin hnh lm cc th tc ny ti cc nc nhp khu khc nhau. Tuy nhin, khi cc nc cng nhn cc quy nh, tiu chun k thut v th tc nh gi s hp chun ca nhau th nh xut khu, nh sn xut s ch phi tin hnh kim tra, chng nhn tiu chun k thut 1 nc; kt qu kim tra v chng nhn ti quc gia s c cc nc khc cng nhn.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

16

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Trong thc t, cc nc thnh vin WTO u cng nhn kt qu ca th tc nh gi s hp chun ca nc khc ngay c khi th tc nh gi s hp chun ca cc quc gia khng ging nhau. Ngoi ra, hip nh TBT cn quy nh khi kt qu ca cc t chc nh gi s hp chun tng thch vi nhng ch dn lin quan do cc t chc tiu chun ho quc t ban hnh th kt qu c xem l bng chng v mt trnh k thut hon chnh. Nguyn tc 6: Minh bch Theo hip nh TBT, nguyn tc minh bch c th hin trn cc mt sau: - Bn tho cc quy nh k thut ca cc nc thnh vin WTO phi c gi n Ban Th k WTO trc khi gi bn chnh thc 60 ngy. Thi gian 60 ngy l WTO xin kin ca cc nc thnh vin WTO khc. - Ngay sau khi hip nh TBT c hiu lc, cc nc tham gia k kt phi thng bo cho cc nc thnh vin khc v cc bin php thc hin v qun l cc quy nh, tiu chun k thut ca nc mnh, cng nh cc thay i sau ny ca cc bin php . - Khi cc nc thnh vin WTO tham gia k kt cc hip nh song phng v a phng vi cc quc gia khc c lin quan n cc quy nh, tiu chun k thut v th tc nh gi s hp chun; nu cc hip nh ny c nh hng v thng mi n cc nc thnh vin khc th phi thng qua Ban Th k WTO thng bo v cc sn phm thuc phm vi iu chnh ca hip nh, km theo 1 bn m t vn tt hip nh. Ngoi ra, theo nguyn tc minh bch, cc nc thnh vin WTO cn phi thnh lp "im tr li cc cu hi lin quan n cc quy nh, tiu chun, th tc kim tra k thut inquiry poins". G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 17

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Cui cng, tng thm s m bo tnh minh bch trong thc thi hip nh TBT, WTO cng thnh lp 1 c quan chuyn trch l y ban TBT. y ban ny s cung cp cho cc nc thnh vin WTO cc thng tin lin quan n hot ng ca hip nh v vic xc tin thc hin cc mc ch ca hip nh. Ngoi cc ni dung trn, mt phn khng th thiu trong cc ni dung cu thnh ca cc hip nh trong khun kh WTO, v c c th ho thnh mt chng ring bit trong ni dung hot ng ca WTO, l cc quy nh v h tr k thut i vi cc nc ang v chm pht trin. Cc hot ng h tr k thut dnh cho cc nc ang v chm pht trin thc cht l mt phn trong ni dung v i x c bit v khc bit, tuy nhin do tnh phc tp ca ni dung ny nn ngay c trong hip nh TBT, ni dung v h tr k thut cng c tch thnh 1 phn ring bit. 1.3/ S cn thit phi vt qua cc ro cn k thut khi tip cn th trng EU i vi Vit Nam. Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t, hot ng xut nhp khu ca cc nc l thc o nh gi kt qu cu qu trnh hi nhp quc t v pht trin trong mi quan h ty thuc vo nhau gia cc quc gia. S c lp pht trin ca mi quc gia vo th gii phi cn bng vi s ph thuc ca th gii vo quc gia . Hot ng xut nhp khu cn l yu t quan trng nhm pht huy mi ngun ni lc, to thm vn u t i mi cng ngh, tng thm vic lm, thc y nhanh qu trnh cng nghip ha v hin i ha t nc. Ngy 7/11/2007 l mc lch s quan trng m ng cho s chuyn mnh ca nn kinh t Vit Nam : Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin th 150 ca T chc Thng mi Quc t (WTO). y l s kin c ngha quan trng v ang to ra cho Vit Nam nhiu c hi v thch G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 18

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 thc mi. T khi m ca nn kinh t n nay, nng nghip vn lun l mt trong nhng th mnh xut khu ca Vit Nam. Tuy nhin, trn ng hi nhp th nng sn li l mt hng gp nhiu chng gai nht. C th ni, nng nghip v ang l cha kha ca s n nh v pht trin ca ngi dn Vit Nam, bi l nng nghip ang l ngun thu nhp chnh ca hn 60% dn s c nc, c hn 2/3 s h gia nh lm nng nghip trong c 44% dn s thuc din kh khn v c nguy c tim n ci ngho. Vi v tr quan trng nh hin nay th vic thc y xut khu nng sn ca Vit Nam sang th trng cc nc pht trin ni chung v th trng EU ni ring l hot ng ht sc cn thit. L mt trong 3 tr ct kinh t ca th gii ( Hoa K, Nht Bn, EU), EU l trung tm kinh t hng u th gii. EU thnh cng trong vic to ra mt th trng chung c kh nng m bo cho hng ho, con ngi,dch v, tin vn c t do lu thng gia cc nc thnh vin. Vic s dng ng tin chung Euro nng cao sc cnh tranh ca th trng chung chu u, xo b ri do trong vic chuyn i tin t, to thun li trong chuyn giao vn trong EU, n gin ho cng tc k ton doanh nghip a quc gia. Kim ngch nhp khu ca EU khng ngng gia tng hng nm, trong khong 60% l nhp khu t cc nc thuc lin minh, cn 40 % l nhp khu t cc nc ngoi khi. Gi tr nhp khu t cc nc ngoi khi lun c chiu hng gia tng vi tc khong 1 % v rt n nh. Xu th t nhiu nm nay l EU nhp siu i vi hu ht cc nc, tr M vn ang tip tc. Trong , nhp siu t Trung Quc lun ln nht, chim gn 60% tng nhp siu ca EU. Do c trnh pht trin khoa hc k thut v cng ngh cao, nhng mt hng m cc nc EU c th mnh v c tnh cnh tranh cao hu ht thuc cc ngnh cng nghip c kh, ch to, ho cht, giao thng vn ti, G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 19

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 hng khng, dc phm, m phm cao cp, thc phm, ung v dch v c hm lng cht xm v gi tr gia tng ln Nhu cu nhp khu ca EU phn ln l nguyn, nhin vt liu, hng th cng m ngh, giy dp, may mc, thu sn, nng sn, lng thc Thng 11 nm 1990, Vit Nam v EU chnh thc thit lp quan h ngoi giao. Trong khu vc EU, cng ha Sc, Slovakia, Hungari, Ba Lan l nhng quc gia c mi quan h vi Vit Nam t lu; do cc doanh nghip Vit Nam s c nhiu thun li trong vic xut khu hng ha ni chung v hng nng sn ni ring sang th trng EU khi ni li quan h truyn thng vi h. T nm 1995 n nay, trao i thng mi ca Vit Nam vi cc nc thnh vin EU tng hng nm khong 15 - 20% v EU tr thnh mt trong nhng i tc thng mi ln nht ca Vit Nam. Kim ngch xut khu ca Vit Nam vo EU 5 thng u nm 2008 ng th 5 trong khi ASEAN, sau Thi Lan (5,531 t Euro), Malaysia (5,497 t Euro), Singapore (5,329 t Euro), Indonesia (4,348 t Euro). Cc mt hng xut khu ch lc ca ta sang EU gm: giy dp, dt may, c ph, g v sn phm g, thu sn, hng th cng m ngh... Hin nay cc mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam nh: c ph, ch, iu nhn, h tiu, rau qu, cao su ang c mt v tr ng k trn th trng EU v nhu cu ca th trng ny i vi cc mt hng trn khng ngng gia tng. Mt hng mt ong ca Vit Nam mi thm nhp th trng EU nhng cng nhn c nhng phn hi tch cc t pha ngi tiu dng EU. C th ni nng sn l mt hng xut khu ng vai tr ch o ca nc ta. EU l th trngc c sc hp dn cao i vi doanh ngip Vit Nam, tuy nhin vic xut khu hng ha vo th trng EU vn cn nhiu mng trng m doanh nghip Vit Nam cha khai thc ht. Chnh v vy, G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 20

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 thc y xut khu hng ha ni chung v hng nng sn ni ring ca Vit Nam sang th trng EU l vic lm ht sc cn thit trong iu kin hi nhp kinh t ton cu hin nay. Tuy nhin, EU l mt th trng thc s kh tnh. Mc d thu quan v hn ngch khng cn c EU s dng ph bin, nu c th mc thu cng khng cao, nhng cc tiu chun k thut i vi hng ha nhp khu li c EU lp ra v thc hin rt nghim ngt v cht ch, c bit l i vi mt hng nng sn. Mi mt mt hng, th trng chu u u c nhng tiu chun p dng ring, chng hn nh: mt hng rau qu ti yu cu t chng ch cht lng GAP (Good agricultural Practice - thc hnh canh tc tt), mt hng thy sn phi t chng nhn cht lng ca Cc Qun l an ton v sinh v th y thy sn (NAFIQUAVED) cp, mt hng lm sn, g khi xut vo th trng chu u phi c chng ch rng FSC (Forest Stewardship Council - Hi ng Qun l rng Quc t. C th ni rng ro cn thu quan i vi mt hng nng sn xut khu sang EU khng phi l tr ngi ln, vn kh khn nht hin nay l lm th no nng sn c th vt qua cc ro cn phi thu quan c th khng nh v th ca mnh trn th trng y tim nng ny. L th trng xut khu quan trng hng u ca hu ht cc nc ang pht trin c sn phm tng t Vit Nam nn th trng EU l ni cnh tranh thc s gay gt. Nhn chung kim ngch xut khu hng ha ca Vit Nam vo th trng EU thi gian qua cha thc s xng ng vi tim nng ca mnh. Trn thc t, th trng EU vn cha c cc doanh nghip Vit Nam khai thc trit mc d chng ta rt c tim nng i vi mt hng nng sn xut khu. Mt trong nhng nguyn nhn quan trng dn n thc trng trn l do nng sn Vit Nam vn cha khng nh c thng hiu ca mnh.V vy, vic vt qua cc ro cn k thut vi nng sn ca EU s gp phn khng nh thng hiu nng sn Vit 21

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Nam, gia tng kim ngch xut khu ca nc ta vi cc nc trong cng nh ngoi lin minh, ci thin cn cn thng mi, gp phn thc y s tng trng kinh t v nng cao v th Vit Nam trn trng quc t. Tm li, tun th nghim ngt cc quy nh, tiu chun k thut kht khe ca EU l vic lm bt buc v cn thit i vi cc doanh nghip nng sn Vit Nam khi mun thm nhp vo th trng ny.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

22

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

CHNG 2: TNG QUAN CHUNG V TH TRNG EU V QUAN H THNG MI VIT NAM - EU

2.1/ Khi qut v th trng EU 2.1.1/ V lch s hnh thnh: Mc lch s nh du s hnh thnh ca EU l bn Tuyn b Schuman ca B trng ngoi giao Php Robert Schuman vo ngy 09 thng 05 nm 1950 vi ngh t ton b nn sn xut gang thp ca Cng ho lin bang c v Php di mt c quan quyn lc chung, trong mt t chc m ca cc nc chu u khc cng tham gia. Sau , Hip c thnh lp Cng ng than thp chu u (ECSC), mt t chc tin thn ca EU ngy nay c k kt. T n nay, s lin kt gia cc quc gia chu u khng ngng pht trin c v chiu rng ln chiu su vi nh cao l mt Lin minh chu u nh chng ta thy ngy nay v trong tng lai c th s t ti cp lin kt cao hn. Nhn li hn 50 nm hnh thnh v pht trin ca Lin minh chu u, c th thy qu trnh ny gn lin vi cc hip c ch yu sau y (t nm 1951 n nay): Hip c Paris thnh lp cng ng Than Thp chu u (ECSC) c k ngy 18/04/1951 vi s tham gia ca 6 nc: Php, c, Italy, B, H Lan v Luxembourg, nhm thng nht vic sn xut v phn phi hai sn phm chnh l thp v than trn ton lnh th chu u. Hip c ny cha ng ca cc nh sng lp ECSC l gy dng nn tng cho vic nht th ho kinh t chu u. Hip c Rome thnh lp Cng ng Nng lng nguyn t chu u (EURATOM) v Cng ng Kinh t chu u (EEC) c k ngy 25/31957 vi s nht tr ca 6 nc thnh vin ECSC. Mc ch thnh lp EURATOM l thng nht vic qun l ngnh nng lng nguyn t ca 6 nc thnh vin; trong khi EEC ra i nhm p ng nhu cu tng

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

23

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 cng lin kt kinh t gia 6 nc ny, to ra mt tp hp sc mnh kinh t tng hp di hnh thc mt th trng chung m lao ng hng ho c t do di chuyn nh mt th trng ni a. Hip c Rome l kt qu ca nhng thnh tu ng khch l v kinh t v chnh tr m ECSC t c. V c th ni, hip c ny m ra mt hng lin kt gia cc quc gia chu u nh gi s ra i ca mt lin minh kinh t tht s Cng ng kinh t chu u (EE). Hip c thnh lp Cng ng chu u (EC) c k ngy 08/04/1965 gia cc nc ca 3 nc Cng ng ny di tn gi: Cng ng chu u. y l vn bn xc nhn mt cp nht th ha kinh t cao hn gia cc quc gia ny th hin vic thnh lp mt th trng thng nht; trong , ngoi vic hng ho, lao ng v vn u t c t do di chuyn, hng ro thu quan v phi thu quan cng c r b, h thng thu quan v chnh sch thng mi chung c thnh lp, mt s chnh sch i vi cc lnh vc kinh t khc cng c thng nht nhm tng sc cnh tranh vi cc khi kinh t bn ngoi, tin ti mt lin minh cht ch v chnh tr. Hip c Maastricht thnh lp Lin minh chu u c k ngy 07/2/1992 ti Maastricht H Lan, vi s nht tr hon ton ca nguyn th quc gia cc nc thnh vin (lc ny, s thnh vin ca EC l 12 nc bao gm: Php, c, B, Italy, H Lan, Luxembourg, Anh, an mch, Ailen, Hy Lp, B o Nha v Ty Ban Nha) nhm thnh lp mt khng gian chu u thng nht v kinh t, chnh tr, an ninh, quc phng v cc chnh sch v x hi. Nh vy, EU c b sung thm cc ni dung lin kt mi (an ninh, chnh tr , i ngoi) m cc t chc tin thn ca n cha c, t c cc mc tiu ton din hn nh: duy tr bo v ho bnh v thnh vng, thit lp nn tng pht trin, tin ti hp nht v kinh t v li ch chung ca cc dn tc chu u thng qua vic to ra mt khu vc kinh t rng ln, mt khu vc th trng t do, thng nht, to iu kin cho G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 24

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 vic thng nht v chnh tr v hi ho v x hi trong lin minh. Vi mc tiu nh vy, EU thc s bc vo mt thi k mi, tn ti nh mt thc th thng nht, hay nhng ni ng hn l ng vai tr nh mt i quc gia chu u, mt Ngi nh chung chu u. Hip c Amsterdam c k vo ngy 2/10/1997 bi cc nguyn th ca 15 nc thnh vin (nm 1995 EU kt np thm 3 nc thnh vin na l: Thu in, Phn Lan, o). Hip c ny c hnh thnh trn c s sa i hip c Maastricht nhm a nhng c gng ca EU trong vic xy dng mt lin minh kinh t - tin t (EMU) tr thnh hin thc. Hip c ny tao c s php l ng EU ng tin chung ca cc nc chu u chnh thc ra i vi t cch y ca mt ng tin thc th v i vo hot ng t ngy 1/1/1999 trong phm vi 11 nc (EU-11): c, Php, Ailen, B, B o Nha, H Lan, Italy, Luxembourg, Phn Lan. Theo k hoch c nh trc, ng ngy 1/1/2002, cc ng Euro bng giy v bng kim loi chnh thc i vo lu thng tin t song hnh vi cc ng bn t v bt u giai on i tin. V k t ngy 1/7/2002, cc ng bn t ca tt c 11 nc thuc EU -11 kt thc lch s tn ti ca mnh, vnh vin rt khi lu thng, chnh thc nhng ch hon ton cho ng Eurro ang l ng tin chung, duy nht lu hnh trong tt c cc quan h kinh t - x hi cc nhng nc thnh vin. Mt Ngi nh chung chu u hnh thnh. Hip c Nice (7-11/12/2000) c tp trung vo cc vn ci cch th ch n nhn cc thnh vin mi. Nh vy, t ECSC n EU hin nay l c mt qu trnh pht trin phc tp vi cc hnh thc lin kt kinh t quc t c pht trin cht ch, ton din v hon ton mi v vt cht. V cho n nay, sau nhiu n lc thit thc ca EU, tin trnh nht th ho chu u t c cc kt qu rt kh quan trn nhiu lnh vc. 25

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - Ngy 1/5/2004 : EU c 25 nc thnh vin sau khi kt np thm 10 quc gia mi. Vi vic m rng ln th 5 ny. EU tr thnh mt khi kinh t v th trng ln nht th gii, vi kim ngch xut khu hng ho v dch v chim khong 21,9% kim ngch nhp khu ca tp on th gii. - Ngy 1/1/2007 : EU kt np thm 2 thnh vin mi l Bungary v Rumani, a tng s thnh vin ln 27 nc. y l s kin c ngha cc k quan trng a EU tr thnh khi lin kt kinh t ln nht ton cu. So vi cc lin minh khu vc khc th EU hn hn v tnh thng nht v gn kt, hin ang l mt m hnh lin kt khu vc thnh cng nht v mc cao nht trn th gii hin nay. Cng vi s pht trin v m rng ca mnh, EU ngy cng c vai tr v tc ng to ln i vi i sng kinh t - chnh tr th gii. Tr s ca EU c t ti Brucxen (B).

4 c quan quyn lc cao nht ca EU:

Ngh vin chu u (European Parliament) Ngh vin xem xt tt c cc ch th v quy nh ca EU, c th chp nhn, sa cha hoc bi b cc d n c trnh ln. Ngh vin kim tra cng vic ca y ban chu u v c th bi b thay th y ban ny thng qua b phiu bt tn nhim. Ngh vin cng thng qua ngn sch hng nm ca EU Chc nng: - Xem xt v ph chun lut mi, c v tr bnh ng vi Hi ng chu u trong vic cng a ra quyt nh i vi lnh vc ny - Ph chun k hoch ngn sch EU - Kim tra dn ch cc hot ng ca cc c quan EU, c quyn thit lp cc y ban thanh tra

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

26

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - Thng qua cc quyt nh quan trng, chng hn nh kt np thnh vin mi vo Lin minh chu u, cc tha thun thng mi hay lin kt gia EU v cc nc khc. Hi ng chu u (Council of the European Union) L c quan lp php c chc nng a ra cc quyt nh chnh ca Lin minh chu u. Hi ng chu u bao gm i din chnh ph ca cc quc gia thnh vin do cc nc ny bu ln. y l din n cho cc i din chnh ph cc nc thnh vin khng nh quyn li ca quc gia mnh v t c tha hip cho cc vn cng quan tm, ra cc quyt nh v ng li, chnh sch. Cng vi ngh vin chu u, Hi ng chu u t ra cc nguyn tc cho tt c cc hot ng ca Cng ng chu u. y ban chu u (European Commission) L c quan hnh php v c quan chnh, ph trch phn ln cng vic hng ngy ca Lin minh chu u: tho ra cc d lut mi v trnh nhng d n lut ny ln Ngh vin v Hi ng chu u. y ban gim st vic thc thi cc chng trnh hot ng ca ngn sch Lin minh. y ban cng m bo tt c mi cng dn EU u tun th lut php v cc iu c ca Lin minh. y ban chu u l c quan nh ra cc chnh sch, l c quan kim tra, qun l vic thc hin cc Hip c, Hip nh quc t v cc lut l ca EU, ng thi tin hnh m phn v k cc tha thun quc t v hp tc v thng mi sau khi c Hi ng B trng EU quyt nh. Nu thy c s vi phm v cc iu c quc t hoc cc quy nh ca EU th y ban chu u c th kin ti Ta n chu u y ban cc vng (Committee of the Region) y ban ny phn nh c mun mnh m ca cc nc thnh vin trong vic gii quyt mi vn sao cho va tun th chnh sch chung ca

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

27

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 EU, va bo v quyn li ca mi a phng, mi khu vc v mi quc gia thnh vin. 2.1.1/ V c im m hnh hp tc kinh t: T duy v hp tc kinh t, phng thc hi nhp ca EU thin v khuynh hng t do ch ngha. EU lun theo ui nhng tha thun thng mi c tnh rng buc cao v lu di nhm tin ti ti a ha li ch ca ton khu vc cng nh ca tng nc. C th ni rng hi nhp thng mi EU t ti trnh cao. Theo thng k nm 2006 ca IMF th th phn xut khu ni khi ca EU l 65,1%, trong khi vi M l 9,3% v vi Chu l 7,3%. iu cho thy xut khu ca EU t b ph thuc vo th trng M v th gii.. EU ang n lc xy dng mt th ch kinh t khu vc bn cht vi vic s dng lu hnh ng tin chung v thit lp h thng tin t Chu u (ESM) nhm a ra c ch gim st v tin t. Nhng bc tin v n lc trn ca cc nh lnh o EU v ang a khu vc ny tr thnh trung tm kinh t ln mnh trn th gii, i trng vi M v Nht Bn. 2.1.3/ V c im m hnh chnh tr: Mi trng chnh tr ca EU c tnh kh thun nht. Hu ht cc nc EU u i theo xu hng trung t v m hnh x hi dn ch. Cc c im chnh tr ca cc nc thnh vin quyt nh phn ln v phng thc hp tc v nguyn tc hp tc. Cc hot ng ca EU u da trn nhng hip nh c tnh cht rng buc cao, buc tt c cc nc thnh vin phi chp hnh, c ch quyt nh theo a s. Bi c im chnh tr nh vy nn s nht th ca Lin minh Chu u c M ng h ngay t nhng ngy u.Vi M, EU c coi l sn nh v c mi quan h vi NaTo, vic m rng EU khng h gp tr ngi g t pha M. C th ni rng mong mun tin ti EU hon ton thng nht v c kinh t v chnh tr hon ton c th t c, m trc mt l tin ti thng nht bn Hin Php chung Chu u v c ch chung ca ngh vin chung hin nay. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 28

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 T nhng c im v lch s hnh thnh, m hnh kinh t v m hnh chnh tr ca EU, c th thy m hnh Lin minh Chu u xng ng l m hnh lin kt khu vc thnh cng nht hin nay. 2.2/ Nhng c im ni bt ca th trng EU Th nht: Tp qun v th hiu tiu dng. Lin minh Chu u khng phi l mt thc th vn ha c nhng mu hnh ng nht v suy ngh, thi v cch ng x. Nhng quyt nh mua hng chu nh hng bi cc m hnh vn ha ca thi ng x, iu ng c ch i vi cc cng ty nc ngoi khi lm Marketing EU. iu c ngha l th trng EU ch thng nht v mt k thut, cn trong thc t l nhm th trng quc gia v khu vc, mi nc c mt bn sc dn tc v vn ho c trng ring m cc nh xut khu ti cc nc ang pht trin cha ngh ti. Mi nc thnh vin to ra cc c hi khc nhau v yu cu ca h cng khc Tuy c nhng khc bit nht nh v tp qun v th hiu tiu dng gia th trng cc quc gia trong khi EU, nhng do c s tng ng v v tr a l nn 27 nc thnh vin c nhng c im tng ng v kinh t v vn ho. Trnh pht trin kinh t vn ho x hi ca cc nc thnh vin kh ng u, cho nn ngi dn thuc khi EU c nhng im chung v s thch v thi quen tiu dng. Ngi tiu dng EU a chung hng c ngun gc t nhin v lnh mnh, c s thch tiu dng v thi quen s dng cc loi sn phm c nhn hiu ni ting trn th gii, h cho rng cc sn phm ny s rt an tm v cht lng v an ton cho ngi s dng. Nhng sn phm ca cc doanh nghip t danh ting hay nhng nhn hiu t ngi bit n s gp nhiu kh khn khi tiu th th trng EU. EU l th trng i hi yu cu cht lng cao, iu kin thng mi nghim ngt v bo h c bit. Cc khch hng EU ni ting kh tnh v mu mt, th hiu. Khc vi Vit Nam, ni gi c c vai tr quyt nh

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

29

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 trong vic mua hng, i vi phn ln ngi chu u th thi trang l mt trong nhng yu ti quyt nh. Ch khi cc yu t cht lng, thi trang, gi c hp dn th sn phm mi c c hi bn c chu u. Vic nhiu nc chu u khc, c bit l Trung Quc, vi tim nng xut khu ln v c nhiu kinh nghim th trng EU l mt kh khn ln i vi Vit Nam khi thm nhp th trng ny. Ngy nay, EU l mt th trng m c quy m ln i vi cc nh u t v cc sn phm nc ngoi. Do , n l mt th trng mang tnh cht cnh tranh rt ln v lng hng nhp khu rt nhiu. Phn ln hng ca cc i th cnh tranh c u th hn hng ca Vit Nam v cht lng, gi c v ngun cung cp n nh. Mun y mnh xut khu sang th trng EU th khng cn cch no khc l chng ta phi chin thng trong cnh tranh, nh bi cc di th chim lnh th trng. lm c vic , hng xut khu Vit Nam phi ph hp vi th hiu tiu dng ca ngi dn chu u v p ng tt 5 tiu chun v k thut i vi sn phm nhp khu vo EU ( cht lng, v sinh thc phm, an ton cho ngi s dng, bo v mi trng v lao ng). Ngay t lc ny, chng ta cn thc hin vic ci tin sn, nng cao cht lng, h gi thnh, a dng ha sn xut sn phm theo th hiu tiu dng trn th trng EU. Th hai: Knh phn phi ca EU. i vi EU,h thng phn phi l yu t quan trng trong khu lu thng v xut khu hng ho. H thng phn phi ca EU bao gm mng li bn bun v mng li bn l. Tham gia vo h thng phn phi ny l cc cng ty xuyn quc gia, h thng bn hng siu th, cc cng ty bn l c lp... Trn th trng EU knh phn phi th 2 c hnh thc ph bin nht: - Knh phn phi theo tp on: cc nh sn xut v nhp khu ca mt tp on ch cung cp hng ho cho h thng cc ca hng v siu th ca mnh, y l xu hng tiu th chnh.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

30

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 - Knh phn phi khng theo tp on: cc nh sn xut v nhp khu ca mt tp on ny khng nhng cung cp hng bn l ca h thng bn l ca tp on mnh m cn cung cp hng cho h thng bn l ca tp on khc v cng ty bn l c lp. Th ba: EU l mt th trng bo v ngi tiu dng m bo quyn li cho ngi tiu dng, EU tin hnh kim tra cc sn phm ngay t ni sn xut v c cc h thng bo ng gia cc nc thnh vin, ng thi bi b vic kim tra cc sn phm bin gii. EU thng qua nhng quy nh bo v quyn li ca ngi tiu dng v an ton chung ca cc sn phm c bn ra, cc hp ng qung co, bn hng tn nh, nhn hiu... Cc t chc chuyn nghin cu i din cho gii tiu dng s a ra cc quy ch nh chun quc gia hoc Chu u. Hin nay EU c 3 t chc nh chun: U ban Chu u v nh chun, U Ban Chu u v nh chun in t, Vin nh chun Vin thng Chu u. Tt c cc sn phm ch c th bn c th trng ny vi iu kin phi bo m tiu chun an ton chung ca EU, cc lut v nh chun quc gia c s dng ch yu cm bun bn sn phm c sn xut ra t cc nc c nhng iu kin sn xut cha t c tiu chun ca EU. Quy ch bo m an ton ca EU i vi mt s sn phm tiu dng nh sau: - Cc loi thc phm, ung ng gi phi ghi r tn sn phm, nhn mc, thnh phn, trng lng tnh, thi gian s dng, cch s dng, a ch ca nc sn xut hoc ni bn, ni sn xut, cc iu kin c bit bo qun, chun b s dng hoc cc thao tc bng tay, m s v m vch d nhn dng l hng. - Cc loi thuc men u c kim tra, ng k v c cc c quan c thm quyn ca cc quc gia EU cho php trc khi sn phm c bn th trng. Gia cc c quan c thm quyn ny v U ban Chu u v

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

31

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 nh chun thit lp h thng thng tin trao i tc thi c kh nng nhanh chng thu hi bt c loi thuc no c tc dng ph ang bn trn th trng. - i vi cc loi vi la, EU lp ra mt h thng thng nht v m hiu cho bit cc loi si cu thnh nn loi vi hay lu c bn ra trn th trng EU. Bt c loi vi hay la no c sn xut ra trn c s hai hay nhiu loi si m mt trong cc loi y chim ti thiu 85% tng trng lng th trn m hiu c th tn loi si km theo t l v trng lng, hoc tn ca loi si km t l ti thiu 85%, hoc ghi cu thnh chi tit ca sn phm. Nu sn phm gm hai hoc nhiu loi si m khng loi si no t t l 85% tng trng lng th trn m hiu t nht cng phi ghi t l ca hai loi si quan trng nht, km theo tn cc loi si khc c s dng. Th t: chnh sch nng nghip ca EU Ti EU, Chnh sch nng nghip chung (CAP) c p dng thng nht trn ton khi kim sot v tr gi trong lnh vc nng nghip. Mc tiu ca CAP bao gm vic pht trin nn nng nghip EU, h tr cng ng nng nghip cc nc thnh vin v kim sot gi c ca cc sn phm nng nghip. CAP gp phn ln vo vic tng sc cnh tranh cho ngnh nng nghip EU nhiu nm qua. EU p dng mt mc thu quan chung i vi hng ha t cc nc th ba nhp khu vo th trng 27 nc thnh vin. i vi cc mt hng rau v qu, EU t chc mt th trng chung (common market organization - CMO) nhm hoch nh chnh sch v thit lp nhng tha thun thng mi cho ton khi n nh th trng. EU ra nhng quy nh kht khe i vi cc sn phm nhp khu vo khi, c bit l quy nh v cht lng v an ton v sinh thc phm. Cc sn phm rau, qu phi tun th nhiu quy nh mang tnh bt buc nh lut thc phm chung, chng nhn G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 32

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ph hp tiu chun, gii hn d lng ti a, cc quy nh khc v v sinh thc vt v bo v cy trng C quan an ton thc phm chu u (European Food Safety Authority EFSA) c thnh lp vo nm 2002, c nhim v gim st vic tun th cc quy nh v an ton thc phm, cc nguyn tc chung v quy nh khc v ngun gc ca sn phm. Lut Thc phm chung chnh thc c hiu lc t thng 1/2005. Theo , mi sn phm rau, qu c nhp khu vo EU u bt buc phi c Giy Chng nhn ph hp tiu chun, tun th v gii hn ti a d lng thuc bo v thc vt, cc tiu chun min nhim bnh dch v cn trng, cc quy nh v rn chc, sng, mu m, mu sc, kch thc, quy cch ng gi, bo qun 2.3/ Tng quan v kinh t - thng mi ca Eu nm 2008 Trong nm 2008, cuc khng hong ti chnh c nhng tc ng mnh n nn kinh t EU. Theo s liu ca Eurostat (C quan thng k ca EU), GDP ca c khu vc ng Euro v ton khi EU trong qu III/2008 u gim 0,2%. Tng trng GDP ca EU nhiu kh nng ch t hn 1% trong nm 2008. Khng hong ti chnh khin hng lot ngn hng ti chu u lm vo cnh v n. Chnh ph cc nc phi chi hng trm t USD mua li c phn ca cc ngn hng cng nh tng tnh thanh khon cho th trng tin t. Tnh hnh tip tc c nhng din bin phc tp vo cc thng cui nm, khi nguy c lm pht c bn c y li th EU li chuyn sang ri vo nguy c suy thoi kinh t (mt s nc nh , Ty Ban Nha, c chnh thc b suy thoi) cng nh s suy gim trong cc lnh vc sn xut, kinh doanh v tiu dng. i ph vi tnh hnh ny, Ngn hng Trung ng chu u (ECB) v mt s ngn hng quc gia thnh vin lin tc h li sut c bn, ln gn y nht l vo ngy 4/12, vi cc mc ct gim mnh m. Bn cnh , ngy 11 v 12/12, ti k hp thng nh G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 33

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 cui cng trong nm 2008 ca Hi ng chu u, cc nc EU nht tr thng qua gi k hoch tr gi 200 t Euro (tng ng gn 260 t USD) vi cc mc tiu kch thch tiu dng v thc y tng trng kinh t ton khi. Tng nc thnh vin EU cng cng b nhng k hoch cu nguy nn kinh t ca ring mnh tr gi hng chc t USD. V phn mnh, U ban chu u (EC) cng va cng b mt k hoch tr gi 5 t Euro (tng ng 6,4 t USD) t ngn sch chung ca khi nng cao kh nng cnh tranh ca cc nn kinh t thnh vin EU thng qua y mnh u t cho ngnh nng lng v h thng Internet. Cc chuyn gia kinh t EU cho rng, u t nhiu hn cho xy dng c s h tng, bao gm cc lnh vc: kh t, in v Internet bng thng rng s gip chu u m bo an ninh nng lng v nng cao kh nng cnh trnh cho nn kinh t cc quc gia thnh vin trong mi trng kinh t khc nghit nh hin nay. D bo, tnh hnh kinh t - ti chnh cc nc EU s cn nhiu din bin phc tp, nhng kh khn trc mt cha th c gii quyt trong ngn hn. Cc ngun phn tch u cho rng ECB v cc ngn hng quc gia thnh vin s tip tc ct gim li sut trong thi gian ti. Trong nm 2008, mt c im ng ch l EU tng cng y mnh vic thc hin cc bin php mi trng, gn lin vi cc quy nh mi lin quan mt thit n thng mi. T 1/12/2008, Lut Ho cht (REACH) bt u c thc hin: cc ha cht khng c ng k hoc ng k tht bi trong giai on tin ng k trc , s khng c s dng sn xut sn phm xut sang th trng EU. Cc sn phm c cha ha cht cha c ng k trc 1/12/2008 s phi tri qua mt qu trnh ng k chi tit v ko di trc khi c php nhp khu vo EU. Cng vi Lut Ha cht c thc hin, hin nay EU ang trong qu trnh son tho, tha thun v thng qua mt lot cc vn bn ( cc giai on khc nhau) s c tc ng n vic sn xut, thng mi v s G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 34

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 dng trong ni b EU cng nh nhp khu mt s sn phm (thuc tr su, c, nikel...) v dch v (hng khng...) vi l do bo v mi trng, bo v ngi tiu dng... Cc vn bn ny hu ht u gy tranh ci trong ni b EU v gy phn ng tiu cc ca cc nc th ba, c bit l cc nc ln nh M, Nht Bn, Trung Quc, Hn Quc... Trong trng hp EU quyt tm thc hin cc quy nh mi th cc nc ln ny c th s quay ra xem xt vic ban hnh v p dng cc vn bn tng t. iu ny s c nhng tc ng khng nh n trao i thng mi gia cc nc trn th gii trong nhng nm ti. Theo s liu ca Eurostat (hin ch c s liu chi tit n thng 9/2008), tnh chung trong 9 thng u nm 2008, trao i thng mi ca EU vi hu ht cc i tc ln u tng so vi cng k nm 2007. Mc tng ln nht v xut khu l sang th trng (27%) v Nga (25%). Mc tng nhp khu ln nht l t Nga (31%) v Na Uy (29%). Trong khi , kim ngch xut khu ca EU sang M v Nht Bn u gim 3%, nhp khu t Hn Quc gim 6% v t Nht Bn gim 2% so vi cng k nm 2007. Cng trong 9 thng u nm 2008, EU tip tc xut siu sang th trng M, nhng gi tr gim 17% so vi cng k nm 2007 (49,1 t Euro so vi 59,2 t Euro). Vi th trng Thy S, mc xut siu ca EU tng khong 18,3% (13,6 t Euro so vi 11,5 t Euro). Trong khi , mc thm ht thng mi vi th trng Nga tng kh mnh, hn 40% (57,1 t Euro so vi 40,6 t Euro), vi Na Uy l 62,3% (37,5 t Euro so vi 23,1 t Euro) v vi Trung quc l 3,2% (120,5 t Euro so vi 116,7 t Euro). Tuy nhin, thm ht thng mi ca EU gn nh khng thay i i vi Nht Bn (25,6 t Euro so vi 25,7 t Euro) v gim 29% i vi th trng Hn Quc (9,1 t Euro so vi 12,8 t Euro).

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

35

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Tnh ring tng nc thnh vin, trong 9 thng u nm 2008, cc nc xut siu ln nht ln lt l c (142,3 t Euro), H Lan (31,9 t Euro) v (20,2 t Euro). Ngc li, cc nc nhp siu ln nht l Anh (91,7 t Euro), Ty Ban Nha (72,2 t Euro), Php (50,2 t Euro), Hy Lp (27,3 t Euro). Bng 2.1: Trao i thng mi ca EU vi mt s i tc ln tnh n ht thng 9/2008
EU xut khu M Nga Nht Bn Hn Quc Trung Quc Th gii 189,2 79,5 31,9 20,0 59,1 988,3

(n v tnh: t Euro)
Eu nhp khu 140,1 136,6 57,5 29,1 179,6 1.178,6 Cn cn +49,1 -57,1 -25,6 -9,1 -120,5 -190,3

(Ngun: Thng V Vit Nam ti B v EU) 2.4/ Quan h thng mi Vit Nam EU thi k suy thoi kinh t ton cu EU hin l i tc kinh t quan trng hng u ca Vit Nam, chim 17% tng giao dch thng mi. Nm 2006, tng kim ngch bun bn gia Vit Nam v EU tng 22,2%; t gn 10 t USD; trong xut khu tng 25%, t 6,9 t USD. Tnh n thng 9/2007, EU c 640 d n u t trc tip ti Vit Nam vi s vn ng k ln ti 8,35 t USD. EC cn l mt trong nhng i tc vin tr ODA hng u cho Vit Nam, vi tng s vin tr t nm 1995 n nay l 6,7 t USD. Thng 10/2007 va qua, EU chnh thc ngh Vit Nam tin hnh m phn Hip nh i tc v Hp tc thay th cho Hip nh khung v hp tc Vit Nam-EU nm 1995 nhm to khun kh mi cho s pht trin ton din v lu di trong quan h gia Vit Nam v EU trong thp k ti. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 36

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Nm 2008 Thi k suy thoi kinh t ton cu bt u t gia nm 2008 v d bo cn ko di n cui 2009. Tnh hnh , ang v s tc ng trc tip n quan h kinh t gia cc nc, cc khu vc vi quy m v mc khc nhau. Quan h kinh t Vit Nam v EU trong nhng nm qua pht trin ton din trn nhiu lnh vc, nht l u t, thng mi v dch v. Trong thi k suy thoi kinh t ton cu hin nay, bt u t M, EU l khu vc b tc ng ln, trong c mt s nc bc vo thi k suy thoi kinh t trm trng, tc GDP nm 2008 gim so vi nm 2007. Nhiu tp on kinh t ln ca EU phi thu hp quy m sn xut, thm ch ng ca, sa thi cng nhn, tht nghip tng cao, sc mua ca dn c gim st EU li l i tc kinh t quan trng ca Vit Nam nn bi cnh tt yu nh hng ln n quan h kinh t, nht l thng mi bt u t nm 2008 v sang c nm 2009. Kim ngch xut khu ca Vit Nam sang th trng EU nm 2008 t 10.853 t USD, tng 15,8% so vi nm 2007. Cc nc t kim ngch xut nhp khu cao l c, Anh, Php, H Lan, Phn Lan, Italy cn cc nc t kim ngch xut nhp khu thp l B o Nha, an Mch, Ai Len, Rumani, Bungari, Sp, Hy Lp, Ba Lan, Manta, Litva, EstoniaCc mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam sang EU nhng nm qua, k c nm 2008 ch yu l : giy dp, dt may, thy sn, c ph, ch, th cng m ngh, g, xe p v ph tng...

Bng 2.2: Kim ngch xut nhp khu ca cc nc Eu vi Vit Nam nm 2008 (n v: t Euro)

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

37

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

TT Nc EU CH Ai Len Anh o B B o Nha an Mch c H Lan Hy Lp Italy Phn Lan Php Kim ngch XK sang EU 10.853 54,2 1.581,0 108,7 1.019,1 85,2 171,6 2.073,4 1.534 103,2 1.002,7 134,3 970,8 Kim ngch NK t EU 5445,1 43,6 386,3 92,6 350,0 15,0 146,3 1.480,0 546,8 28,1 668,3 105,2 829,4 TT 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Nc Ty Ban Nha Thy in Ba Lan Estonia Hungary Latvia Litva Manta Sc Sp Slovakia Bungary Rumani Kim Kim ngch XK ngch NK sang EU t EU 692,3 224,9 266,6 9,2 70,4 11,7 29,9 2,8 132,9 19,7 109,8 75,1 77,6 199,8 230,0 116,0 1,9 43,0 9,7 3,4 67,0 23,2 15,8 4,4 16,0 12,7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

(Ngun : Tng cc thng k ) Mc d c nhiu kh khn nhng thng cui nm, nhng kim ngch xut khu Vit Nam sang EU nm 2008 c nhiu tin b c v s lng, cht lng v gi c. Nguyn nhn l : Do kinh t Vit Nam tip tc pht trin mnh sau 2 nm gia nhp WTO nn c c hi tng xut khu. Hng ha v dch v ca Vit Nam c hng quy ch Ti hu quc, khng b phn bit i x, hon ton c iu kin thm nhp su hn vo th trng rng ln ca trn 150 nc, trong chu u l mt th trng khng l. Chng trnh hp tc u (ASEM) v vic bt u khi ng tin trnh m phn Hip nh Thng mi t do (FTA) EU-ASEAN, trong Vit Nam l iu phi vin ; v vic m phn Hip nh Hp tc v i tc Vit Nam Lin minh Chu u (EU) ; cng vi vic trin khai mnh m ng b chng trnh hnh ng ca Chnh Ph v n tng th Quan h Vit Nam EU giai on 2006-2015 l cc yu t quan trng thc y quan h hp tc ton din gia Vit Nam v EU, c bit l quan h v kinh t - thng mi. Tuy nhin, quy m v tc tng kim ngch xut khu ca Vit Nam vo EU cn hn ch so vi tim nng. Nm 2008, kim ngch xut

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

38

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 khu ca Vit Nam sang th trng EU ch tng 15,8% so vi nm 2007 ( k hoach l 23%) v mi chim 17,18% tng kim ngch xut khu ca c nm. l con s qu khim tn, trong khi xut khu vo th trng Hoa K t 11,8 t USD, cc nc ASEAN 10,2 t USD, Nht Bn 8,5 t USD, tng 10% so vi nm 2007 Kim ngch nhp khu t EU nm 2008 t 5,4 t USD, tng 1,7% v chim 6,7 % tng kim ngch nhp khu c nm 2008 ca Vit Nam (80,4 t USD). Cc mt hng nhp khu ch yu l : my mc, thit b, ph tng, thuc tn dc, sa v sn phm sa, sn phm ha cht, nguyn ph liu dt may, vi cc loi... Tc tng trng kim ngch nhp khu t EU ca Vit Nam nm 2008 tng khng ng k. Kt qu ca EU cn thp xa so vi cc nc khc trong nm 2008 ( Trung Quc 15,6 t USD, tng 23,2% ; Nht Bn 8,2 t USD, tng 22,5 %, Hn Quc t 7 t USD, i Loan 8,3 t USD ). Trin vng nm 2009 Quan h kinh t - thng mi Vit Nam EU nm 2009 chu nhiu tc ng tiu cc ca suy thoi kinh t - ti chnh ton cu nn quy m v tc tng trng v thng mi c kh nng t thp hn 2008. Trin vng nm 2009, quan h thng mi gia Vit Nam v EU tuy tip tc pht trin nhng tc s chm li. Tng kim ngch xut nhp khu gia Vit Nam EU c nm 2009 d bo cha tng ng nm 2008 ( khong 14-15t USD). Cc mt hng xut khu ch lc nm 2009 l : ngoi nhng mt hng nh giy dp, dt may, thy hi sn, ch, th cng, m ngh, g, xe p, ph tng th xut khu c ph ht xanh d bo tng 8-10%. Cc nc nhp khu ln l c, B, Ty Ban Nha, Italy, Php, Anh v H Lan.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

39

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

CHNG 3 : THC TRNG V TNH HNH XUT KHU NNG SN CA VIT NAM SANG EU V RO CN K THUT CA EU VI NNG SN VIT NAM

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

40

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 3.1/ Tng quan v tnh hnh xut khu nng sn ca Vit Nam sang EU Kim ngch xut khu hng nng sn ca Vit Nam sang th trng EU nhng nm gn y thng xuyn chim 18 - 19% kim ngch xut khu ton ngnh nng nghip nc ta. Nhng nhm hng c kim ngch xut khu vo th trng EU n nh v lin tc tng t nm 2000 n nay nh: sn phm g 77%/nm, iu nhn 32%/nm, ch 35,8%/nm, cao su s ch 44,7%/nm, rau qu 35,5%/nm. Ring c ph c du hiu phc hi sau vi nm i xung C ph l mt trong nhng mt hng nng sn ang khai thc tt v c th phn tng i ln khu vc ny: Ti B chim 10,1% th trng nhp khu, Php chim 48,5%, c chim 57%, Italy chim 49,6%, Ty Ban Nha chim 53,9%, Anh chim 64,2%... C nhng mt hng vn cha tng xng vi tim nng ca nc ta, sn phm ch nm 2003 mi ch chim khong 1,8% th phn nhp khu ca EU, g chim khong 1%, rau qu khng ng k. Ngoi nhng nguyn nhn khch quan nh chnh sch ca EU i vi Vit Nam mi c hnh thnh, ang trong qu trnh hon thin, nhn thc v th trng EU ca doanh nghip cha y , vic sn xut ch bin v tiu th hng nng sn cha a dng, cha chuyn su, nm bt th hiu tiu dng cn yu. Nhng quc gia thuc EU cha c nhiu thng tin v hng ha Vit Nam, ngc li cc doanh nghip xut khu ca chng ta cng thiu thng tin, cha ni l khng cp nht c thng tin ngay th trng m doanh nghip xut khu. xy ra nhng vn trn l do cc doanh nghip cha thc s quan tm u t cho chin lc cht lng sn phm gn lin vi xy dng thng hiu v qung b sn phm. Mu m, bao b hng nng sn ca Vit Nam vn cn qu s si, n iu. Mt khc, thc v tm quan trng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 41

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ca cng tc xc tin thng mi cha cao, gii thiu qung b hng ha ca cc doanh nghip nc ta ni chung, doanh nghip ngnh nng nghip ni ring vn cha c quan tm ng mc. Tuy chng ta c cng ng ngi Vit cc nc EU kh ng, nhng cha tn dng c li th ny xy dng mng li thng mi cho hng nng sn. Kh nng thu thp thng tin, phn tch th trng ca cc c quan Nh nc v cc doanh nghip cn rt hn ch. Cc nghin cu su v th trng EU i vi hng nng sn mi ch c trin khai c tnh cht n l, cha c tp hp thnh cc ti liu tham kho. Mun hng nng sn Vit Nam c kh nng cnh tranh ti th trng EU, cc doanh nghip cn tng cng u t cho vic xy dng thng hiu hng nng sn, coi trng ng k thng hiu, thit k nhn mc v mu m, bao b cho sn phm, lin kt vi ngi sn xut nguyn liu ng k xut x hng ha, m bo cc chng ch cn thit khi xut khu vo th trng EU. Thng hiu khng ch l ca doanh nghip m cn l ca c nh nng. Cn lin kt vi nng dn, trong nng dn c trch nhim m bo cht lng v c chung chia li nhun t doanh nghip. i vi rau qu, y l gii php c tnh quyt nh n vic tiu th v xut khu tri cy ti. i vi c ph nhn, vic lin kt gia c s ch bin vi nng dn s tng thm thu nhp cho c hai, nh tng sn lng v cht lng c ph, ng thi cn m bo s pht trin hp vi t nhin v bn vng hn ca cy c ph. S lin kt cc doanh nghip iu tit gi mua, gi bn hp l, chia s thng tin th trng s m bo hiu qu n nh cho c nng dn v doanh nghip. Trong cc nh my, cc cng ty ln c th s dng thng hiu ca mnh tiu th sn phm cho cc n v nh trn c s kim sot cng ngh, cht lng sn phm, o to v hng dn h sn xut to ra ngun hng ha ng nht, n nh. 6 - 7 t USD l mc tiu xut khu vo EU ca ngnh nng nghip nc ta vo nm 2010. Hin nay th trng EU mi chim gn 20% tng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 42

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 kim ngch xut khu hng nng sn ca Vit Nam. B Nng Nghip v Pht trin nng thn c k hoch nng t l ny ln 30% vi cc mt hng xut khu ch lc nh cao su, c ph, ch, rau qu, ht c du... Theo Cc Ch bin nng lm sn v ngh mui, nn thnh lp mt s trung tm thng mi (c kho ngoi quan, phng trng by, giao dch nng sn...) ti cc nc EU; cn c cc hnh thc thng xut khu mnh hn i vi mt hng phi cnh tranh v ang gp kh khn nh rau qu, ch; ng thi m rng cc hot ng xc tin thng mi cc a phng. B Nng Nghip v PTNT ngh B Thng mi h tr xy dng mt chng trnh tn vinh nng sn Vit Nam i vi c th trng trong nc v th trng xut khu... Do vy cc doanh nghip phi nhn thc ng v y mnh cc hot ng xc tin thng mi, xy dng thng hiu, ch dn a l v qung b cho sn phm ca mnh Bng 3.1: Cc mt hng nng sn xut khu ca Vit Nam sang 10 nc thnh vin mi ca EU25 USD) 2000 C ph Ch Go 6.23 0.78 5.82 2001 5.77 0.98 19.36 2.13 2002 9.15 2.07 11.6 2 2.46 11.1 1 2003 2004 2005 2006 2007 15.4 1.09 1.01 0.99 6.8 15.8 1.86 7.63 1.32 8.9 17.3 2.43 9.36 2.01 11.0 1 2008 18.1 2.98 12.98 2.53 11.98 (n v: Triu

12.03 17.5 2.19 2.44

15.44 1.82 1.32 1.94

Ht tiu 0.85 Thc phm

11.28 13.32

12.04 9.9

( Ngun: Tng cc Hi Quan) Nng sn l nhm hng xut khu quan trng ca Vit Nam v cng l nhm hng xut khu ch yu sang EU. Kim ngch xut khu hng nng sn sang EU c thng k qua bng sau:

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

43

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Go: trong thng xut khu 436 nghn tn, tng 51,5% so vi thng trc, nng tng lng go xut khu ca Vit Nam nm 2008 t 4,74 triu tn, tng 4% so vi nm trc v thc hin c 105,4% k hoch nm. Gi bnh qun xut khu go c nm l 610 USD/tn, tng 86,7% tng ng vi tng 283 USD/tn, tr gi c nm t 2,89 t USD tng 94,3% so vi cng k nm 2007. Tnh n ht thng 12 nm 2008, Vit Nam xut khu go sang Chu l 2,68 triu tn, gim 19,1% so vi nm 2007 v chim 56,4% tng lng go xut khu ca c nc (trong , Philippin tip tc l nc dn u v nhp khu go ca Vit Nam vi 1,69 triu tn, tng 15,6% so vi cng k nm 2007, cc nc cn li 986 nghn tn, gim 46,7%); tip theo l Chu Phi: 1,18 triu tn, tng 88%; Chu M: 547 nghn tn, tng 18,1% so vi cng k nm 2007, Bng 3.2 : Xut khu nng sn Vit Nam sang EU giai on 20002008 ( n v tnh: Triu USD)
2001 (1) Tng KN 7255,9 XK VN (2) KNXK 2159,6 nng sn T trng (2) 29,76 trong (1) % (3) Tng KHXK VN 900,5 sang EU (4) KNXK Nng sn VN 191,1 sang EU 2002 9185,0 2003 9360,3 2004 11541,4 2005 14428,7 2006 15027,3 2007 16705,8 2008 32233

2231,4

2274,3

2545,9

2563,3

2186,6

2119,6

5261,3

24,29

24,30

22,06

17,76

14,55

12,69

16,34

1608,4

2125,8

2506,3

2836,9

3002,9

3419,9

7391,4

341,7

431,7

417,0

379,7

319,5

162,0

179,3

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

44

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

T trng (4) 21,22 trong (3) % T trng (4) 8,84 trong (2) % T trng (3) 12,41 trong (1) % (5) KNXK hng nng sn 251687 ca EU T trng (4) 0,07 trong (5) % 21,24 20,3 16,63 13,38 10,63 5,14 5,34

15,31

18,98

16,37

14,81

14,61

7,64

13,41

17,51

22,71

21,71

19,66

19,98

18,85

22,93

256796

257825

249869

241790

247918

259378

303512

0,13

0,16

0,16

0,15

0,12

0,06

0,13

( Ngun: Tng cc Hi quan) S tng gim xut khu nng sn ca Vit Nam sang EU c th hin t trng ca n trong tng kim ngch xut khu nng sn ca Vit Nam, t trng ny tng trong thi k 2001-2003 v thi k 2005-2008. Nm 2001 t trng nng sn Vit Nam xut khu sang EU trong tng xut khu nng sn ca Vit Nam l 8,84%, nm 2000 tng ln 15,31%, 2001 tng 18,98%, sang nm 2003 gim cn 16,37%, n nm 2005 ch cn 7,64% v n 2006 li tng cao ln n 13,41%. T s liu bng, c th thy nhu cu nhp khu hng nng sn ca EU ngy cng tng, trong khi kim ngch xut khu nng sn ca Vit Nam sang th trng ny ngy cng gim. Theo s liu ca phi on EC ti H Ni, xut khu hng nng sn ca Vit Nam sang EU ch tp trung vo mt s nc thnh vin nh: c (26,96%), H Lan (17,01%), Php (13,93%), Italia (12,75%), Ty Ban Nha (10,05%), Anh (8,08%), B (6,67%), tm nc cn li ch chim tng cng 5,52% trong tng kim ngch xut khu nng sn ca Vit nam sang EU. Hng nng sn xut khu ca Vit Nam sang th trng ny ch yu l c ph, ch, ht tiu, ng, cao su. n nay, Vit Nam hu nh cha xut c thc phm ch bin, mi ch xut c sang th trng ng

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

45

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 u. Tht gia sc, gia cm vn cha xut c sang khu vc th trng c cc quy nh v sinh an ton thc phm kht khe ny. Bng 3.3: Cc mt hng nng sn ch yu ca Vit Nam xut khu sang EU giai on 2001-2008 (n v tnh: Triu USD)
Nm Cc loi rau Cc loi qu nhit i v ht c du C ph, ch, gia v Ng cc ng Cao su Ng cc ch bin Rau, qu, ht ch bin Cc nng sn khc Tng kim ngch xut khu nng sn 2001 3,7 6,1 146,9 0,7 0,1 21,4 5,9 1,5 4,8 191,1 2002 7,1 11,1 277,9 0,8 0,1 30,8 6,4 2,0 5,5 341,7 2003 3,6 18,0 366,8 0,7 0,2 27,5 6,7 3,0 5,2 431,7 2004 4,8 13,2 357,9 0,2 0,3 24,5 7,0 4,6 4,5 417,0 2005 5,8 31,7 293,5 0,1 0,5 31,5 7,8 3,8 5,0 379,0 2006 6,6 36,5 224,0 0,1 0,3 34,8 8,6 4,0 4,6 319,5 2007 2,5 25,2 102,5 0,1 0,3 22,3 4,5 2,5 2,1 162 2008 4,3 26,5 112,2 0,2 0,5 23,5 5,3 3,7 3,1 179,3

( Ngun: S liu thng k ca phi on EC ti H Ni) Hng nng sn xut khu ch yu sang EU l c ph, cao su, ch, go, gia v v mt s rau qu khc. - Cc mt hng cao su, ch, c ph ca ta phn no c tp trung thnh cc khu vc sn xut ch bin ln, mang tnh cng nghip. Do vy, nhng mt hng ny xut khu sang EU kh n nh, c tc tng trng cao. Ch tnh ring mt hng c ph do gi gim trn th trng th gii nn k t 2001, xut khu c ph ca Vit Nam sang EU c bin ng khng nhiu. - Go xut khu sang EU cha ln v th thu nhp khu rt cao(100%). Go Vit Nam xut khu sang EU ch yu l ti xut t mt nc th ba. - Rau qu Vit Nam mi thm nhp th trng EU vi nm gn y nhng kim ngch xut khu tng tng i nhanh. T trng xut khu rau qu sang EU chim gn 18% trong tng kim ngch xut khu rau qu ca Tng cng ty rau qu Vit Nam.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

46

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 n 2008 hu ht cc mt hng nng sn xut khu sang EU u tng. Cc th trng xut khu nng sn chnh ca ta trong EU l H Lan, Thy in, Anh, Php v B. 3.2/ nh gi chung v hot ng xut khu hng nng sn ca VN sang th trng EU. 3.2.1/ Thnh cng Mt l: Kim ngch xut khu ca Vit Nam sang EU tng vi tc bnh qun kh cao (khong 34,9%), kt qu ny chng t EU l i tc h tr rt ln cho nhng n lc ca Vit Nam. Xut khu ca Vit Nam sang EU chim t trng trung bnh khong 18% trong tng kim ngch xut khu ca Vit Nam giai on 2001-2008. iu ny cho thy th trng EU ng vai tr quan trng trong hot ng xut khu ca Vit Nam. T 1997 n nay, trong quan h thng mi Vit Nam -EU, Vit Nam thng xuyn xut siu. Hai l: Vit Nam pht huy c li th so snh ca mnh trong vic tp trung xut khu mt s mt hng c th mnh vo th trng cc nc EU. Vit Nam v ang t trng tm tiu th hng cng nghip, nng sn nhit i, ch bin thy sn, giy dp, hng may mc, th cng m ngh ng thi Vit Nam tng bc u t nhm tng nhanh cht lng sn phm to ra nhng hng ha c kh nng cnh trnh trn th trng EU. Ba l: Cng tc pht trin th trng xut khu t c nhiu thnh tu quan trng, va m ra th trng mi, va thm nhp v khai thc tt hn th trng ang c. C cu th trng xut khu c nhng chuyn bin tch cc. T trng xut khu vo khu vc th trng chu u c xu hng gim nh, nhng gi tr tuyt i nm sau vn cao hn so vi nm trc (giai

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

47

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 on 2003-2008 tng bnh qun 13,5%/nm) v ng gp trn 20% trong tng kim ngch xut khu ca c nc. Bn l: Cc doanh nghip Vit Nam u t pht trin c s vt cht v tng nng lc ca mt s ngnh trong nng nghip nh: ch bin iu, rau qu, cao su, c ph, thc phm S pht trin i vi mt s hng nng nghip nh c ph, iu, ch to ra s chuyn i nhanh chng v cht lng sn phm, mu m v s i mi khng ngng v sn phm lm ra. Vai tr ca ngnh dt may, giy dp, thy hi sn gp phn khng nh trong vic gii quyt vic lm cho ngi lao ng. V cng nh y mnh xut khu hng cng nghip m tin trnh chuyn dch c cu kinh t ngy cng nhanh, c bit l s thay i ln trong c cu cng nghip - nng nghip v dch v. 3.2.2/ Hn ch Mt l: Hng xut khu Vit Nam cn ngho nn v chng loi, cht lng cha ng u. Chng loi hng ha Vit Nam thiu s a dng do trnh pht trin cn thp, cha c s sng to trong kiu dng v mu m, cha p ng c yu cu v th hiu a dng ca ngi tiu dng Chu u. Cc mt hng cha c cht lng ng u, sn phm cn nhiu s khp khing vi nhau, to cho ngi tiu dng thiu s tin tng vo hng Vit Nam. Hai l: Cc doanh nghip VN cn non nt trong kinh nghim thng trng, thm ch cn b ng vi th trng chu u; khng nm bt c hi, km hiu bit v lut l th trng EU, thiu thng tin, cha bit tip cn th trng, lm n ty tin v manh mn - mt phong cch khng ph hp vi truyn thng v tp qun kinh doanh ca chu u Ba l: Mi trng u t (c s h tng v h thng php lut) v mi trng thng mi (C ch, chnh sch v th tc nhp khu) Vit Nam vn cha thc s thu ht v hp dn mnh m cc doanh nghip EU vo u t ti Vit Nam. Mi trng u t cha to thun li cho hot ng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 48

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 thu ht u t v xc tin thng mi, c s h tng khng thun li cho s pht trin lu di ca cc nh u t, th tc hnh chnh cn rm r, php lut chng cho khin cc nh u t, cc thng nhn tn nhiu thi gian, tin bc v kh p dng ng lut. Bn l: Quy m xut khu ca Vit Nam sang EU cn qu nh so vi tim nng kinh t ca VN v nhu cu nhp khu ca EU. T trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang EU trong tng kim ngch nhp khu khng ng k (khong 0,19%) v kim ngch xut khu sang EU ca VN cng ch chim 16,87% tng kim ngch xut khu ca Vit Nam. Nm l: C cu hng xut khu ca Vit Nam sang th trng EU cha hp l. Vit Nam xut khu nng sn, thy hi sn ch yu dng nguyn liu th mi qua s ch v mt s hng cng nghip nh, hng gia cng. Cc hng ha ny ch yu s dng nhiu lao ng v ti nguyn thin nhin. Mc thng d thng mi Vit Nam - EU l kh ln nhng hiu qu kinh t thu c cn hn ch. Su l: Hnh thc xut khu hng ha ca Vit Nam sang EU cn gin n, ch yu di hnh thc xut khu trc tip v qua trung gian, cha gn lin vi cc hnh thc hp tc kinh doanh khc nh u t, lin doanh lin kt v h tr pht trin chnh thc (ODA). Khu marketing ca cc doanh nghip cn qu yu, hng ha n iu, cht lng khng ng u. Chnh v vy m doanh nghip Vit Nam cha c ch ng vng chc trn th trng ny. By l: Tt c cc doanh nghip c kho st u cho rng cc yu cu cht lng ca cc nc nhp khu rt cao gy nh hng n vic thm nhp th trng, v d nh d lng cht khng sinh Chloramphenicol khng c vt qu 0,003 phn t l qu nghim ngt, khng c kh nng thc hin c. Tm li, kh nng m rng v xut khu ca Vit Nam sang EU l rt ln. Vn t ra l Vit Nam cn phi nhanh chng tm ra cc bin php G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 49

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 vt ro cn hu hiu y mnh hot ng xut khu hng ha ca Vit Nam sang EU sao cho tng xng vi tim nng kinh t v p ng nhu cu nhp khu ca th trng EU. 3.3/ Thc trng ro cn k thut vi hng nng sn vo th trng EU EU l th trng tiu dng kht khe v c nhiu ro cn, k thut. Trn 80% tiu chun hng hoa cua EU l theo tiu chun quc t. V vy cc doanh nghip mun hng vo th trng EU th phai p dng cc h thng tiu chun ISO9000, HACCP, ISO14000, SA8000...

Quy nh v v sinh an ton thc phm

3.3.1/ H thng cnh bo nhanh v an ton thc phm ca EU Ngy 28 thng Ging nm 2002, Quc hi v Hi ng chu u ban hnh Quy nh s 178/2002 v cc nguyn tc v yu cu chung ca Lut thc phm, thnh lp C quan an ton thc phm chu u v cc qui trnh lin quan n vn an ton thc phm. Trong , c vic thit lp h thng cnh bo nhanh cc nguy c/ ri ro trc tip v gin tip i vi sc kho con ngi c nguyn nhn t thc phm v/hoc thc n chn nui. Theo quyt nh ny, cc nc Thnh vin EU, U ban chu u v C quan an ton thc phm chu u phi thnh lp mt a ch lin lc tng ng l cc thnh vin ca h thng do U ban chu u qun tr. H thng ny hin nay c ti 31 thnh vin. Trong , c 3 thnh vin cp EU (U ban chu u, Tng v bo v sc kho v ngi tiu dng, v C quan an ton thc phm chu U), 1 thnh vin thuc Khu vc thng mi t do chu u (EFTA) v 27 thnh vin thuc cc nc EU. cp quc gia, cc thnh vin ca H thng cnh bo nhanh trc thuc B Y t / B Nng nghip v Ng nghip / U ban an ton thc phm / U ban tiu chun thc phm/ U ban an ton thc phm v bo v ngi tiu dng / Chnh thanh G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 50

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 tra v sinh. Danh sch v a ch ca cc thnh vin c nu trong Ph lc km theo. Khi mt thnh vin ca H thng c thng tin bt k v s tn ti ca mt nguy c nghim trng trc tip hay gin tip i vi sc kho con ngi c nguyn nhn t thc phm hay thc n chn nui, thng tin ny s ngay lp tc c thng bo vi U ban chu u qua h thng cnh bo nhanh. U ban chu u s ngay lp tc chuyn thng tin ny ti cc thnh vin ca H thng. C quan an ton thc phm c th b sung cho bn thng bo cc thng tin khoa hc v k thut bt k nhm to thun li cho cc nc Thnh vin c hnh ng qun l ri ro nhanh chng v thch ng. Cc nc Thnh vin s thng bo ngay lp tc cho U ban chu u qua h thng cnh bo nhanh (1) bin php bt k m h p dng nhm hn ch a ra th trng hoc bt buc rt khi th trng hoc thu hi thc phm hoc thc n chn nui bo v sc kho con ngi khi xut hin nguy c nghim trng i vi sc kho con ngi i hi phi c hnh ng nhanh chng; (2) khuyn ngh hoc tho thun bt k vi cc t chc chuyn nghip nhm, trn c s t nguyn hoc bt buc, ngn chn, hn ch hay p t cc iu kin c th cho vic bn hoc s dng cui cng i vi thc phm hoc thc n chn nui khi xut hin nguy c nghim trng i vi sc kho con ngi i hi phi c hnh ng nhanh chng; (3) cc trng hp c quan thm quyn ti im kim sot bin gii trong EU t chi thng quan i vi cc l hng, cng ten n hay chuyn hng thc phm/ thc n chn nui c lin quan n nguy c trc tip hay gin tip n sc kho con ngi. Thng bo nguy c ni trn s c gi km theo mt bn gii thch chi tit cc l do dn ti hnh ng ca c quan thm quyn ca nc Thnh vin. Nu cc bin php c iu chnh hay hu b th thng tin cn c s c b sung cp nht. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 51

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 U ban chu u s ngay lp tc chuyn ti cc thnh vin ca H thng thng bo v thng tin b sung km theo m mnh nhn c qua h thng cnh bo nhanh. Khi c mt l hng, thng hng hay chuyn hng b t chi thng quan bi c quan thm quyn ti mt im kim sot bin gii trong EU, U ban chu u s ngay lp tc thng bo cho tt c cc im kim sot bin gii trong EU cng nh cho nc xut x ca sn phm b t chi. Khi l thc phm hay thc n chn nui l i tng ca mt thng bo trong H thng cnh bo nhanh b gi tr v nc xut khu, U ban chu u s cung cp cho nc xut khu cc thng tin thch ng. Cc nc Thnh vin s ngay lp thc thng bo cho U ban chu u v hnh ng c thc hin hay bin php c tin hnh sau khi nhn c thng bo v thng tin km theo qua H thng cnh bo nhanh. U ban chu u s ngay lp tc chuyn thng tin ny ti cc thnh vin ca H thng. Tt c cc thnh vin ca H thng u b tr nhn vin tc trc 24h 7 ngy/tun v m bo c cc phn ng thch ng khi nhn c cc thng tin cnh bo. Vic tham gia H thng cnh bo nhanh c th c m rng cho cc nc ang xin gia nhp EU, cc nc th ba hoc cc t chc quc t, trn c s tho thun gia EU v cc nc/ cc t chc quc t ny theo cc th tc c qui nh trong tho thun. Cc tho thun ny s da trn nguyn tc c i c li v bao gm c cc bin php c tnh bo mt tng ng vi cc bin php p dng trong EU. K t khi H thng cnh bo nhanh i vo hot ng, rt nhiu thng bo v an ton v sinh thc phm c truyn qua H thng. S lng thng bo tng t 823 nm 2000, 1567 nm 2001, 3024 nm 2002, 4414 nm 2003, 5562 nm 2004, ln 7170 nm 2005 ri gim xung 6840 nm 2006 nhng li tng mnh ln 7354 nm 2007. Trong tng s cc thng bo G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 52

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ca nm 2007 c 961 cnh bo. Trung bnh c mi thng bo gc c 1,5 thng tin b sung tip theo. Sau khi nhn c thng tin b sung, c 13 thng bo c nng cp thnh cnh bo trong nm 2007. Cng trong thi gian , 21 cnh bo v 30 thng bo c rt khi H thng sau khi nhn c cc thng tin b sung.

Cc qui tc bo mt i vi h thng cnh bo nhanh

Cc thng tin sn c i vi cc thnh vin ca H thng, lin quan n mt nguy c cho sc kho con ngi do thc phm hoc thc n chn nui ni chung cng c th tip cn c theo cc nguyn tc lut nh v thng tin. Cng chng c quyn tip cn thng tin v nhn din sn phm, bn cht ca nguy c v cc bin php c tin hnh. Tuy nhin, cc thnh vin ca H thng s thc hin cc bin php thch hp bo m rng nhn vin ca mnh s khng tit l thng tin mt c qui nh theo tng trng hp c th, tr nhng thng tin phi cng b bo v sc kho con ngi, nu hon cnh yu cu nh vy. Yu cu bo mt thng tin s khng ngn cn vic ph bin cho cc c quan c thm quyn nhng thng tin lin quan n tnh hiu lc ca vic gim st th trng v cc hot ng thc thi php lut trong lnh vc thc phm v thc n chn nui. C quan thm quyn nhn c thng tin mt phi m bo gi b mt thng tin theo qui nh. Hng tun, U ban chu u cng b mt bo co tm tt v cc cnh bo, cc thng tin lin quan n an ton v sinh thc phm v cc trng hp b t chi thng quan. U ban chu u cng cng b bo co thng nin v hot ng ca H thng cnh bo nhanh ny. Bo co ny cung cp cc d liu hu ch v s lng cnh bo trong nm, xut x cnh bo, sn phm v quc gia lin quan, v nguy c c xc nh. Bo co ny cng cp chi tit cc bin php thc hin trong vic i ph vi cc vn v v sinh an ton thc phm. Tuy nhin, cc thng tin thng mi 53

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 nh thng hiu hay tn cng ty lin quan c th khng b cng b nu khng tht cn thit. Nhn chung, cng chng phi hiu rng U ban chu u s khng cung cp thm cc thng tin cng b cng khai trn mng RASFF nhng trong mt s trng hp ngoi l i hi phi c minh bch thng tin hn v mc ch bo v sc kho ngi tiu dng th U ban chu u c th xem xt trao i thng tin thm. 3.3.2/ Lut ha cht T ngy 1/6/2007, Lut Ho cht ca EU (gi tt l REACH Registration, Evaluation, Authorisation and Restrictions of Chemicals) chnh thc c hiu lc. Vi mc tiu bo v sc kho con ngi, ng vt v mi trng; khuyn khch vic tm ra cc ho cht mi an ton v thn thin hn, gip ngnh cng nghip ho cht EU tng tnh cnh tranh, REACH quy nh vic ng k, thm tra, cp php v cc hn ch i vi hot ng sn xut, kinh doanh, lu hnh v s dng ho cht trn th trng EU c khi lng t 1 tn tr ln. Cng t ngy 1/6/2007, C quan Ho cht chu u (gi tt l ECHA), c tr s ti Helsinki, Phn Lan bt u hot ng nhm gim st vic thc hin REACH, cung cp thng tin, ti liu c bn cng nh thc thi cc bin php cn thit REACH pht huy tc dng. T ngy 1/6/2008, ECHA bt u tip nhn cc h s tin ng k lin quan n ho cht t cc t chc, cng ty trn ton EU. Theo , cc nh xut khu ngoi khi phi qua i din ca mnh ti EU ng k cc ha cht trong sn phm xut khu sang EU. T 1/12/2008 cc ha cht khng c tin ng k hoc tin ng k tht bi s khng c s dng sn xut sn phm xut sang th trng EU. Cc sn phm c cha ha cht cha c ng k trc 1/12/2008 s

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

54

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 phi tri qua mt qu trnh ng k chi tit v ko di trc khi c php nhp khu vo EU. Vic thc hin ng k ha cht thi gian qua gy kh khn v lng tng cho nhiu doanh nghip ngoi khi, c bit l trong vic tm hiu cc quy nh v th tc c th. Mt s nc ASEAN (Indonesia, Thi Lan...) phi mi cc chuyn gia ca EC sang trnh by cc vn lin quan n ng k ha cht. Mt s vn gy nhiu thc mc nht, l: (i) vic phi ng k qua i din ti EU, thm ch mt s nc cho rng y l ro cn thng mi tri vi WTO; (ii) vic nhp khu vo EU ch do i din ng k ha cht thc hin hay c th do cc doanh nghip khc ca EU thc hin; (iii) cch xc nh ha cht trong mt sn phm... Trong 11 nm ti, hn 30.000 loi ho cht ang c lu hnh ti EU s phi c ng k ti ECHA. c ng k, cc cng ty phi chng minh c ho cht m mnh ng k s dng khng gy nguy him cho ngi tiu dng v mi trng. ECHA c thm quyn ban hnh lnh cm s dng bt k ho cht no b cho l nguy him v quy nh nhng bin php khn cp trong trng hp xy ra thm ha t ho cht. Tuy mc ch cao nht ca REACH l nhm ci thin sc kho con ngi v mi sinh, v s pht trin bn vng, nhng phm vi p dng ca REACH li m rng v iu chnh gn nh tt c cc loi ho cht cng nh mi sn phm, hng ho c cha ho cht nn s c tc ng nhiu mt ti thng mi do trao i thng mi trong cc lnh vc lin quan n ho cht thc s mang tnh ton cu, c tr gi hng nm hn 2,56 nghn t USD. Do vic thc hin REACH c th s to nn mt loi ro cn k thut mi i vi cc loi hng ho nhp khu vo EU nn nhiu nc (k c cc nc cng nghip pht trin, nh M, Nht Bn, Hn Quc) phn i

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

55

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 REACH. Tuy nhin, nhiu kh nng cc nc cng nghip pht trin cng s ban hnh lut ho cht ca mnh vi cc yu cu tng t nh REACH ca EU. 3.3.3/ Giy chng nhn EUREGAP vi nng sn xut khu sang EU Gn y, vic cn c Giy chng nhn EUREPGAP cho cc sn phm nng nghip nhp khu vo EU ang tr thnh thc t c p dng rng ri, c bit nu l hng c cung ng cho h thng siu th. EUREPGAP l t chc t nhn, c lp c thnh lp t nm 1997 theo sng kin ca Nhm cng tc cc nh bn l chu u Euro-Retailer Produce Working Group (EUREP). Thnh vin ca EUREPGAP gm l cc nh sn xut v bn l nng sn. EUREPGAP ra cc tiu chun t nguyn, c th trng EU tha nhn c cp giy chng nhn ton cu v Thc hnh nng nghip tt (Good Agriculture Practice - GAP). GAP bao gm nhng nguyn tc c thit lp nhm m bo mt mi trng sn xut an ton, sch s, thc phm phi m bo khng cha cc tc nhn gy bnh nh cht c sinh hc (vi khun, nm, virus, k sinh trng) v ha cht (d lng thuc bo v thc vt, kim loi nng, hm lng nitrat), ng thi sn phm phi m bo an ton t ngoi ng n khi s dng. GAP khuyn khch pht trin mt nn nng nghip hu c hn l ho hc. Mc d Giy chng nhn EUREPGAP khng phi l th tc php l bt buc i vi mi sn phm nng nghip nhp vo EU, nhng dng nh chng nhn ny ang mc nh tr thnh mt yu cu c bn, khng th thiu nu cc nh sn xut nng nghip mun thm nhp vo h thng siu th bn bun v cc chui ca hng bn l ti th trng EU.

Quy nh v bo v mi trng
G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 56

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 3.3.4/ Nhn sinh thi Nhn sinh thi, cn gi l nhn mi trng, l loi nhn mc cung cp thng tin cho ngi tiu dng v s thn thin hn vi mi trng ca sn phm so vi cc sn phm, dch v cng loi. Khi cc doanh nghip Vit Nam xut khu cc mt hng thy sn ng lnh nh tm, c tra, c basa vo th trng mt s nc EU phi m bo v cht lng, v sinh an ton thc phm v cc quy nh v m bo mi trng. i vi cc doanh nghip, chi ph phi b ra p ng cc loi tiu chun mi trng p dng trong thng mi c th ln ti 20% tng chi ph. Chnh v vy, cc doanh nghip xut khu hng vo th trng cc nc ny cn ch mt s quy nh v yu cu ca nh nhp khu. 3.3.4.1/ Thng s v v sinh an ton thc phm Th nht l quy nh i vi hng ha xut khu th khng c cha mt vi cht nht nh theo yu cu ca mi nc dn n vic cm nhp khu i vi mt s sn phm vi l do bo v mi trng v sc khe con ngi. i vi doanh nghip thuc ngnh ch bin thc phm ca Vit Nam khi xut hng vo EU phi ch n nhng quy nh ca Chng trnh qun l v kim tra sinh hc v cc quy nh ti "Sch Trng" ca EU v an ton v sinh thc phm, y l ro cn k thut rt cao ca EU. EU c mt h thng cnh bo nhanh v an ton thc phm i vi ngi dn. Mt trong cc thnh vin ca EU khi pht hin thy bt k mt sn phm no khng m bo cc thng s v an ton v sinh thc phm, nht l sn phm cho ngi u a ln mng cnh bo nhanh cho ton cng ng v nh ch vic nhp khu, lu thng sn phm trn th trng. Mt minh chng cho h thng ny i vi thc phm l mt hng tm ng lnh ca Vit Nam khi xut vo EU b pht hin l nhim G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 57

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Chloramphenicol v sau thm c Nitrophuram. Ngay lp tc, EU ban hnh lnh kim tra d lng thuc khng sinh i vi mi loi tm nhp khu vo EU c ngun gc t Vit Nam. Hin nay, cc doanh nghip Vit Nam xut khu trong th trng EU cn lu ngay n chnh sch ha cht mi ca EU c p dng cho giai on t 2005 - 2012 trong mi lnh vc c s dng ha cht, t cng nghip giy, dp, dt may n ch bin thc phm phi nghin cu k cc quy nh mi ca EU v ha cht. V vic thc hin nhng quy nh chnh sch mi v ha cht ca EU s gy nh hng nng n n hng xut khu ca Vit Nam vo EU. i vi cc sn phm xut khu vo th trng M th cc doanh nghip xut khu cng phi tun th cc quy nh ca C quan qun l thc phm v dc phm (FDA) v C quan bo v mi trng (EPA) thuc B Y t M. C quan qun l thc phm v dc phm c php cng ch cc lut nhm bo m an ton cho ngi tiu dng v vic lng thc, thuc men v dng c y t, m phm. S lin quan ca EPA n xut nhp khu ch gii hn bi cc cht cn c hi, thuc tr su, dit cn trng c ha cht, v c quan nay c mt h thng thng bo cho cc nc nhn hng c bit v cc cht c th nh hng ti sc khe ngi dn v mi trng nc nhp khu. Theo o lut Lin bang v thc phm, dc phm v m phm (FFDCA), EPA c thm quyn quy nh nhng gii hn v dung sai i vi cc cht c s dng lm thuc tr su trong thc phm v thc n gia sc hoc quy nh trng hp min tr yu cu v dung sai nu mc dung sai khng cn thit bo v sc khe cng ng. EPA phi m bo an ton, v c thm quyn kim nghim nhiu loi cy cy gen nhng tc ng lin quan n mi trng v nng nghip.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

58

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Nc M c kinh nghim p dng phng php nh gi da trn c s khoa hc cc loi sn phm ca cng ngh sinh hc hin i, c ngha l vic kim nghim sn phm c tin hnh mt cch minh bch theo cc tiu ch khoa hc ph hp vi sn phm . 3.3.4.2/Hm lng cht ti ch trong sn phm Th hai l yu cu v hm lng cht liu ti ch cha ng trong sn phm hng ha xut khu. Vi mc ch ch yu nhm to ra cho th trng cc sn phm c cht lng tt, to iu kin gim gi thnh, tit kim chi ph bnh qun trn mt n v sn phm. Chng hn vi cc sn phm g hoc giy. Mc d cc lung thng mi trong bun bn cc sn phm g nhit i kh nh, nhng cc bin php hn ch thng mi i vi cc sn phm g c xut nhm gii quyt kha cnh mi trng ca ph rng. Cc bin php hn ch d kin c p dng i vi cc hng ha s dng nhiu ti nguyn do cc nc c nguy c nh mt tnh a dng sinh hc xut khu v cc nc hin nay ang nhn li ch t tnh a dng sinh hc ton cu nhp khu. Cng c v bun bn quc t i vi cc sinh vt c nguy c tuyt chng (CITES ) l mt v d v tha thun quc t di hnh thc cm on vic bun bn mt s sinh vt c nguy c tuyt chng, k c mt s loi g. Cc nc nhp khu g cn a ra mt s xut nhm chn ng hot ng bun bn cc sn phm g nhit i. Chnh quyn a phng c, H Lan, o thi hnh lnh cm s dng cc loi g nhit i. hn ch vic s dng bt g nhm bo v mi trng, cc nc EU quy nh hm lng vt liu ti ch trong sn phm giy trng; cc panen lm bng g nhp khu. iu dn ti mt s nc phi tng cng s dng giy ti ch sn xut giy trng xut khu sang EU. V

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

59

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 mt thng mi, y c xem l hn ch thng mi ca nhng nc c truyn thng chuyn mn ha sn xut giy t bt g. Cn ti Thy in, Hi bo v ti nguyn ca Thy in nh gi tc ng ca sn phm ty ra, git l c cp nhn sinh thi bn trn th trng l xc nh s lng ha cht gia dng dng cho my git v ra a chn cng nh cc loi x phng gim t 100.000 tn xung 85.000 tn v 60% s thnh phn ha cht s dng trong ty ra, x phng ngay lp tc c thay i. Hm lng pht pht trong cht ty ra ca cc sn phm ny dn ti lm gim cc hp cht c hi trong vng nc b mt ca Thy in cng nh mi trng sng ca cng ng dn c. iu l mt bin php tt kch thch s la chn ca ngi tiu dng. 3.3.4.3/ Yu cu v bao gi v dn nhn hng ha Cc yu cu th 3 v bao gi hng ha thng c nhiu nc chu u p dng vi tiu ch bo v mi trng, yu cu cc nh xut khu ca cc nc phi s dng cc loi cht do, nha, si ha hc thay v s dng si truyn thng v h cho rng cht do d ti ch hn. Th t l yu cu dn nhn sinh thi i vi hng ha, yu cu ny c tc ng i vi hot ng thng mi trn nhng gc khc nhau. iu em n nhng tc ng bt li i vi cc loi sn phm nhp khu b phn bit i x, hay c th coi y l ro cn k thut i vi thng mi. Chng hn, i vi ngnh giy, th cng, m ngh nh hng ti yu cu v nhn sinh thi c th ln hn so vi cc lnh vc khc v n lin quan n ti nguyn rng. Hm lng kh thi t my git, iu ha c th lm nh hng ti tng ozon v phi tun th cc quy nh ca Ngh nh th Montreal v cc cht lm suy kit tng ozon, quy nh cm ny cn c vo qu trnh sn xut. y l yu t c tnh cht rt quan trng trong khun kh cc u tin v cc chnh sch mua sm nguyn nhin vt liu

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

60

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ca cc nh nhp khu ti cc quc gia pht trin. Cc logo dn nhn sinh thi s c gn cho loi sn phm no tha mn cc tiu ch t ra cho nhm sn phm . Thc phm v ung, dc phm khng nm trong phm vi cp nhn ca EU. C 9 nhm sn phm c gn nhn ca EU l: my git; cht ph gia bn cho t; giy toilet; bt git cho dt; sn v - vc ni ni tht; len v o phng; giy photo; t lnh - t . Gn y c 16 nhm sn phm ang c chun b cho vic xy dng tiu ch l: cht cch ly; cht ty ra bt a; (dng cho my v dng tay); cht lm sch trong gia nh; pin v c quy; gch - gm; keo xt tc; du gi u; my tnh c nhn; t; giy; sn phm dt (tr o thun); dch v du lch... EC pht hnh cc hng dn s dng cho cc thnh vin, bao gm: cc th tc thit lp cc tiu ch, cc nguyn tc chin lc v cc nguyn tc lin quan n chnh sch, s dng phn tch vng i vo nhn sinh thi. 3.1.4.4/ Yu cu v phng php sn xut, ch bin sn phm Yu cu th 4 ny c tc ng n mi trng ca nc sn xut nhng khng tc ng g ti mi trng ca nc nhp khu. Tuy nhin, mt s nc pht trin c xu hng t thnh yu cu i vi hng nhp khu. Yu cu ny nh hng n vic tip cn th trng ca cc doanh nghip ca cc nc ang pht trin trong c Vit Nam. V vic trin khai thc hin yu cu ny l ht sc kh khn do thiu s qun l ng b v theo di y cc tc ng ca mi trng trong qu trnh sn xut v ch bin. Nhng quy nh ny ang v s c tc ng khng nh n thng mi v pht trin hng ha xut khu ca Vit Nam. V d nh trong ngnh thy sn, nng sn Vit Nam (tm, c basa, go, ch, c ph, ht iu...) u khng c dng cc ha cht ty ra c c t hay thuc tr su, trong qu trnh nui trng, ch bin. Vit Nam trong thi gian qua phi u t hn cho vic kim tra hm lng thuc G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 61

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 tr su v thuc khng sinh c trong sn phm. Trng hp trong sn phm b pht hin c nhng thnh phn ny th khch hng c quyn t chi nhp khu. c yu cu nh cung cp hoc thng gia phi c tuyn b sn phm ca mnh khng c mt s ha cht nht nh. T c th khng nh rng nhn sinh thi l mt trong nhng vn c tnh thi s cao trong tin trnh hi nhp kinh t quc t. Vit Nam ang trong giai on m phn gia nhp WTO, vic t nguyn tham gia cc chng trnh cp nhn sinh thi c mt ngha v cng quan trng trong s nghip pht trin kinh t ca t nc. 3.3.5/ Tiu chun qun l mi trng chu u ISO 14000 v EMAS

ISO 14000
Khc vi qun l cht lng, qun l mi trng th hin trch nhim ca doanh nghip i vi cng ng, i vi x hi. Bo v mi trng l bo v sc kho cho con ngi, bo v ti nguyn thin nhin - lm cho t nc pht trin bn vng. S ra i ca B tiu chun ISO 14000

Dn s, ti nguyn v mi trng trong nhng nm gn y tr thnh mi quan tm ca nhiu quc gia v cc t chc quc t. Qu trnh hot ng cng nghip ngy cng lm cho cn kit ti nguyn, nhim mi trng v hiu qu cui cng l lm suy thoi cht lng sng ca cng ng. Do , bo v mi trng tr thnh mt vn ht sc quan trng, mt trong nhng mc tiu chnh nm trong cc chnh sch chin lc ca cc quc gia. Nht l sau Hi ngh thng nh v tri t ti Rio De Janeiro-Brazil thng 6/1992 th vn mi trng ni ln nh mt lnh vc kinh t, c cp n trong mi hot ng ca x hi, trong phm vi quc gia, khu vc v quc t.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

62

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Vi mc ch xy dng v a vo p dng mt phng thc tip cn chung v qun l mi trng, tng cng kh nng o c cc kt qu hot ng ca mi trng, to iu kin thun li cho thng mi quc t, nm 1993, T chc tiu chun ho quc t (ISO) trin khai xy dng b tiu chun v qun l mi trng c m hiu ISO 14000 nhm mc ch tin ti thng nht p dng H thng qun l mi trng (EMS) m bo s pht trin bn vng trong tnh quc gia, trong khu vc v quc t.

Cu trc ca B tiu chun ISO 14000

B tiu chun ISO 14000 thit lp mt h thng qun l mi trng v cung cp cc cng c h tr cho cc doanh nghip, gip cc c s ny nhn thc v qun l c tc ng ca mnh i vi mi trng ngn nga nhim v lin tc c hnh ng ci thin mi trng. y cng l c s bn th ba nh gi h thng qun l mi trng ca cc c s sn xut, kinh doanh v dch v. B tiu chun ISO 14000 cp n 6 lnh vc sau: - H thng qun l mi trng (Environmental Management Systems - EMS). - Kim tra mi trng (Environmental Auditing - EA). - nh gi kt qu hot ng mi trng (Environmental Performance - EPE). - Ghi nhn mi trng (Environmental Labeling - EL). - nh gi chu trnh sng ca sn phm (Life Cycle Assessment LCA). - Cc kha cnh mi trng trong tiu chun ca sn phm (Environmental aspects in Product Standards). G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 63

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 B tiu chun ISO 14000 c chia thnh 2 nhm: Cc tiu chun v t chc v cc tiu chun v sn phm.

Cc tiu chun v t chc: tp trung vo cc khu t chc

h thng qun l mi trng ca doanh nghip, vo s cam kt ca lnh o v ca cc cp qun l i vi vic p dng v ci tin chnh sch mi trng, vo vic o c cc tnh nng mi trng cng nh tin hnh thanh tra mi trng ti cc c s mnh.

Cc tiu chun v sn phm: tp trung vo vic thit lp

cc nguyn l v cch tip cn thng nht i vi vic nh gi cc kha cnh ca sn phm c lin quan n mi trng. Cc tiu chun ny t ra nhim v cho cc cng ty phi lu n thuc tnh mi trng ca sn phm ngay t khu thit k, chn nguyn vt liu cho n khu loi b sn phm ra mi trng. H thng qun l mi trng theo ISO 14000 yu cu mt s thay i trong cch thc qun l v mi trng. Khc vi cch thc truyn thng l ch i hi theo yu cu, mnh lnh hoc ch quan tm n s nhim cng on x/thi ra cn ISO 14000 yu cu phi tip cn vn mi trng bng c mt h thng qun l, t vic xc nh cc nguyn nhn n vic xem xt cc i tng c lin quan n mi trng, t a ra cc bin php khc phc v phng nga.

VN

Yu cu v qun l mi trng v p dng ISO 14001

S pht trin nhanh chng ca cc doanh nghip c v s lng v qui m, c bit l cc doanh nghip hot ng trong lnh vc cng nghip c nhng tc ng xu n mi trng v c nguy c gy nhim ngy cng cao. tng cng cng tc qun l mi trng, nm 1993 Nh nc

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

64

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ban hnh Lut Bo v mi trng, sau , nhiu vn bn di lut v cc hng dn v qun l mi trng c ban hnh. Trong vic nghin cu p dng h thng qun l mi trng theo ISO 14000 s gip cc doanh nghip Vit nam hot ng sn xut v kinh doanh t c cc yu cu: - Bn vng v kinh t; - Bn vng v x hi; - Bn vng v cht lng; - Bn vng v ti nguyn thin nhin. ISO 14001 l tiu chun nm trong b tiu chun ISO 14000 qui nh cc yu cu i vi mt H thng qun l mi trng. Cc yu t ca h thng c chi tit ho thnh vn bn. N l c s c quan chng nhn nh gi v cp giy chng nhn cho c s c h thng qun l mi trng ph hp vi ISO 14000 Mun xy dng thnh cng h thng qun l mi trng theo ISO 14000, vic u tin ca cc doanh nghip l phi c s cam kt v a ra mt chnh sch mi trng c ton th cn b cng nhn vin v lnh o nht tr. S cam kt v chnh sch ny phi c th hin bng vn bn, phi ra c nhng mc tiu, mc ch, nhng qui trnh, qui phm c th gii quyt cc vn v mi trng. H thng qun l mi trng mun hot ng tt v c hiu qu th phi c kim tra theo nh k nh gi ng thc trng ca h thng, t a ra cc bin php b tr, phng nga v ci tin, c kh nng p ng c vi nhng yu cu t ra trong chnh sch mi trng ca doanh nghip cng nh gii quyt c nhng vn khn cp v mi trng c lin quan n doanh nghip. Khc vi qun l cht lng, qun l mi trng th hin trch nhim G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 65

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ca doanh nghip i vi cng ng, i vi x hi. Bo v mi trng l bo v sc kho cho con ngi, bo v ti nguyn thin nhin - lm cho t nc pht trin bn vng. V vy mun xy dng v p dng h thng qun l mi trng theo ISO 14000, lnh o doanh nghip phi thc s t nguyn v th hin bng s cam kt ca mnh. i vi mt quc gia th s cam kt th hin trong chnh sch ca Chnh ph v bo v mi trng.

EMAS ( Ecological Management and Audit Scheme)

EMAS l K hoch qun l v Kim ton mi trng ( hay cn gi l Chng trnh nh gi v Qun l sinh thi) ca Lin minh chu u. y c coi l cng c qun l trong vic nh gi v hn ch nhng nh hng tiu cc ca cc cng ty cng nh cc t chc khc trong qu tnh hot ng ca mnh. Lch s pht trin ca EMAS Lut k hoch Qun l v Kim ton mi trng chu u 1836/93 ln u tin c y ban chu u gii thiu vo thng 7/1993 c tnh cht nh cng c trong chnh sch bo v mi trng, vi mc tiu ban u ca lut l s pht trin bn vng ca cng ng. T 1995, EMAS c m rng phm vi hot ng ti cc hot ng trong ngnh cng nghip v cc nc thnh vin c th k tham gia. Nm 1996, T chc Tiu chun quc t pht hnh b tiu chun qun l mi trng quc t ISO 14001 (EN ISO 14001), v cc nc s dng n l b tiu chun c bn v qun l mi trng. y cng c coi l bc tin nhm hon thin EMAS. EMAS cng c nhng quy nh i vi cc lnh vc gy nh hng tiu cc ti mi trng v c nhng nh hng mang li li ch i vi qun l mi trng cng nh cc lnh vc khc trong nn kinh t. Nm 1997, cc c quan chc nng bt u tin hnh tho lun b sung nhng quy nh mi ca EMAS cho ph hp vi yu cu ca thi i. y ban chu u cng nhn bn xut c cc th ch khc chu u G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 66

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 cng nhau tho lun ( nh y ban Kinh t v X hi, Hi ng Vng) v trnh ln Ngh vin chu u v Hi ng chu u trong qu trnh ra quyt nh. y ban cng b Lut thng qua nm 2001 (EC No 761/2001) c nu cc im chnh sau: - M rng phm vi ca EMAS ti tt c cc lnh vc hot ng kinh t, bao gm n cc c quan a phng. - B tiu chun ISO 14001 l h thng qun l mi trng quc t. Cc tiu chun ca ISO 14001 v EMAS c s thng nht. iu lm cho qu trnh kim tra, nh gi t ISO 14001 n EMAS s n gin v khng b trng lp - Cng nhn biu tng ca EMAS l mt sn phm hu hnh v c cng nhn l t chc c chc nng kim duyt v tiu chun mi trng nh cc t chc kim tra mi trng khc. - S can thip ca ngi lao ng trong cc hot ng ca EMAS. - Thc y cc hot ng bo v mi trng, cc hot ng ca cng ng i vi mi trng c minh bch gia cc t chc ng k v cc t chc c nhn - Xem xt mt cch trit cc nh hng gin tip nh: vn u t, qun l, cc quyt nh lp k hoch, cc th tc mua bn mang tnh php l,v cc loi hnh dch v khc Chc nng ca EMAS

Lg EMAS c cc chc nng chnh sau: ca t chc Hm cam kt ca t chc trong vic ci thin bc tranh mi trng cng nh i vi vic qun l tt ca t chc v cc kha cnh lin quan n mi trng cao nhn thc k hoch mt cch cng khai gia cc nhm Ch ra t in cy ca thng tin v mi trng trong hot ng

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

67

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 li ch v gia cc t chc nhm ci thin mi trng xung quanh EMAS c 2 lg chnh thc: Phin bn 1 (PB1): Qun l mi trng c tha nhn Phin bn 2 (PB2): Thng tin c hiu lc

S la chn cho vic s dng nhng lg ny nh sau: 1. Thng tin c hiu lc (PB2) 2. Nhng tuyn b v mi trng c hiu lc (PB2) 3. Phn in u giy vit th ca t chc c ng k (PB1) 4. V thng tin qung co ca s tham gia ca t chc vo EMAS (PB1) 5. V qung co i vi cc sn phm, cc hot ng v dch v (PB2). Lg EMAS s dng 3 mu chnh: xanh l cy, vng v xanh l cng vi mu en trn nn trng hoc mu trng trn nn en. C 2 phin bn logo s lun lun iu chnh theo s ng k ca t chc EMAS. Cc t chc thnh vin ca EMAS c th s dng logo EMAS qung co cho cc chng trnh, d n ca t chc, doanh nghip. Lg khng c s dng trn cc sn phm hoc cc kin hng ng gi hay nhng so snh lin quan n cc sn phm, cc hot ng dch v khc v khng th c s dng cho chnh n. iu kin c cp chng nhn EMAS i vi doanh nghip cha ng k thc hin tiu chun ISO 14001 tham gia v c chng nhn p dng EMAS, doanh nghip cn tun th cc bc sau: 1. Xem xt li cc tc ng ti mi trng bao gm tt c cc kha cnh lin quan n mi trng nh: hot ng ca t chc, quy trnh sn xut sn phm v dch v, phng php nh gi chng cc quy nh mang tnh php l ca t chc v quy trnh qun l mi trng ang tn ti. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 68

Sinh vin: Ng Th Mai Trang 2. Lp: Kinh t quc t 47 Trn c s cc kt qu ny, thit lp mt h thng qun l mi

trng hiu qu nhm t n vic chnh sch v mi trng ca t chc c quyt nh bi nhm qun l cp cao. H thng qun l cn phi to ra cc trch nhim, mc tiu, phng tin, quy trnh vn hnh, nhu cu o to, cc h thng kim sot v giao tip 3. Tin hnh kim ton v mi trng, nh gi ring i vi h thng qun l ph hp vi chng trnh v chnh sch ca t chc cng nh tng thch vi cc yu cu, quy nh v mi trng lin quan. 4. a ra tuyn b v hot ng mi trng ca t chc, trong xc nhn nhng kt qu c, i chiu vi cc mc tiu v mi trng v nhng bin php bo m tip theo ngy cng hon thin hot ng v mi trng ca t chc. nh gi tc ng vi mi trng, quy trnh kim ton, v tuyn b kt qu phi c ngi thm tra ca EMAS cng nhn mt cch chnh thc. Tuyn b c hiu lc khi chng c gi ti c quan c thm quyn ca EMAS ng k. V nh vy, t chc, doanh nghip c th s dng logo ca EMAS mt cch cng khai. iu kin c cp EMAS i vi doanh nghip cha ng k thc hin tiu chun ISO 14001 Cc doanh nghip cng mt lc phi thc hin cc cam kt theo EN ISO 14001 v EMAS. Nhng iu chnh i vi EMAS gn y to iu kin thun li hn cho cc t chc ng k EN ISO 14001 khi ng k tham gia EMAS. Theo , nhng t chc ny s c nhng s thay i khng ng k kt hp nhng yu t cn bn cu EN ISO 14001 vi nhng c trng ca EMAS. Nhng bc b sung cho vic tham gia EMAS: 1. Xem xt li mi trng ban u: Quy nh ca EMAS yu cu thc hin xem xt li mi trng ban u xc nh nhng nt c trng 69

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 mi trng ca t chc. Tuy nhin, khi mt t chc c cp chng ch EN ISO 14001 (ca EMS), n khng cn thit phi xem xt li v mi trng mt cch chnh thc trong khi tip cn EMAS chng no m cc c trng v mi trng c ch ra trong ph lc VI ca Lut vn c cng nhn mt cch y trong giy chng nhn ca EMS. 2. Tuyn b v mi trng: T chc tuyn b cc kt qu mi trng da trn kt qu ca vic kim ton i vi hot ng ca EMS. T chc nn kim tra cc kt qu ny c p ng y nhng yu cu c nu ra trong ph lc III ca Lut, v nn kim tra tt c cc d liu c tnh ton bi h thng qun l mi trng mc cn thit, m bo rng n th hin mt cch cng bng v y ng vi tuyn b v mi trng. 3. Xc nhn tuyn b v mi trng v kt qu hot ng mi trng: t n s tham gia vo EMAS, tuyn b v mi trng phi c gi tr hiu lc mt cch c lp. Qu trnh ny s kim tra tuyn b c p ng nhng yu cu ca ph lc III ca Lut v c sn mt cch cng khai. Mi trng khng b nhim v sn phm t cc tiu chun v v sinh mi trng l mong mun ca tt c cc quc gia trn th gii, khng ring g Vit Nam. EU l mt trong nhng th trng ln trn th gii v l i tc thng mi quan trng ca Vit Nam. Ro cn mi trng ca EU chnh l cc quy nh v tiu chun mi trng ca EU i vi hng nhp khu. Cc quy nh mi trng ny c c th ha bi cc Ch th ca Hi ng, y ban chu u. Cc quy nh mi trng ca EU rt phc tp, ngt ngho v rt kh vt qua. Do vy, mun y mnh xut khu hng ha sang th trng EU, khng cn cch no khc l cc doanh nghip Vit Nam phi vt qua c ro cn mi trng ca EU, hay ni cch khc hng ha Vit Nam phi m bo tiu chun v sinh mi trng v m bo thc hin ng cc cam kt v mi trng.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

70

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 3.4/ Nhng bin php m Vit Nam p dng vt cc ro cn k thut trong thng mi i vi hng nng sn thc y xut khu nng sn ca Vit Nam Do th hiu tiu dng v nhu cu trong nc nn mc d l mt nc nng nghip nhng trong thi gian qua Vit Nam nhp khu nhiu loi nng sn trong c: go, c ph, u nnh, du thc vt Trong khi nhng mt hng nng sn nhp khu c u th v cht lng v gi c, mu m th nhng sn phm cng loi c sn xut trong nc li km v cht lng v cha hp l v gi c. Xut pht t thc t trn, chnh ph Vit Nam c nhng bin php bo h hp l. h tr cc d n kinh t quan trng v pht trin cc vng c iu kin kinh t kh khn, t to iu kin nng cao nng lc cnh tranh ca nng sn Vit Nam, nm 1999 Qu h tr pht trin c thnh lp. Qu ny c thnh lp nhm khuyn khch m rng hot ng sn xut hng ha xut khu, m rng th trng xut khu v nng cao sc cnh tranh ca hng ha Vit Nam ni chung v hng nng sn ca Vit Nam ni ring trn th trng quc t. Sau y l mt s bin php m chnh ph Vit Nam p dng gip nng sn ca Vit Nam vt qua nhng ro cn k thut trong thng mi quc t, t a nng sn Vit Nam ra th trng th gii.

3.4.1/ Nhng bin php t pha nh nc vt qua cc ro cn k thut nhm y mnh hot ng xut khu sang th trng EU, trong thi gian qua Chnh ph Vit Nam thc hin mt s gii php nh sau: 3.4.1.1/ Ban hnh cc quy nh v v sinh an ton thc phm ph hp vi cc quy nh ca th trng EU

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

71

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 p ng yu cu ca cc th trng nhp khu sn phm nng sn ca Vit Nam, trong nhng nm qua B nng nghip v pht trin nng thn cng vi cc ban ngnh lin quan c gng nm bt cc yu cu ca th trng th gii t a ra cc quy nh ph hp i vi cc sn phm nng sn Vit Nam nhm p ng cc yu cu ngy cng kht khe ca th trng cc nc m trong c th trng EU. iu th hin mt s kha cnh sau: Th nht, nh nc xy dng v sa i mt s o lut lin quan n an ton thc phm, nh: php lnh Cht lng hng ha (sa i, 2003), php lnh V sinh an ton thc phm (2004) v nhng vn bn hng dn thi hnh cc php lnh trn. Khi xy dng cc o lut ny, Vit Nam c bn da trn nhng quy nh ca cc t chc quc t Codex. OIE nhm m bo tnh hi nhp. Th hai, xy dng v ban hnh cc tiu chun v sinh an ton thc phm tng ng vi cc tiu chun ca cc nc nhp khu, c bit l th trng EU. 3.4.1.2/ C chnh sch h tr cc doanh nghip nng sn u t ci tin cng ngh nhm p ng cc tiu chun quc t khuyn khch cc doanh nghip ch bin nng sn u t i mi cng ngh v trang b sn xut, Nh nc c nhiu u i v mt ti chnh, thu, tn dng cho cc doanh nghip ny. C th nh: theo quy nh trong Lut khuyn khch u t trong nc sa i v theo Ngh nh 119/1999/N-CP v Mt s chnh sch v c ch ti chnh khuyn khch cc doanh nghip u t vo hot ng khoa hc v cng ngh th nh u t u t vo lnh vc ch bin nng sn, lm sn, thy sn; dch v k thut trc tip phc v sn xut nng nghip, lm nghip, ng nghip v u t xy dng dy chuyn sn xut, m rng quy m, i mi cng ngh; G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 72

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ci thin sinh thi mi trng; v sinh th; a dng ha ngnh ngh v sn phm th s c u i gim 50% tin s dng t trong trng hp giao t phi tr tin s dng t hoc c min tin thu t t ba n su nm, k t khi k hp ng thu t; thu thu nhp doanh nghip s c gim xung cn 25%. V c bit i vi doanh nghip u t vo i mi cng ngh s c gim 50% s thu thu nhp doanh nghip phi np trong hai nm tip theo cho phn thu nhp tng thm do u t ny mang li. V u i i vi thu nhp khu th vi nhng hng ha nhp khu l my mc, thit b, nguyn vt liu, thit b khoa hc k thut c b phn iu khin t ng, mu th nghim, dng c o lng v th nghim phc v trc tip cho cc d n, hp ng nghin cu- trin khai m trong nc cha sn xut c hoc sn xut cha p ng c yu cu th s c min thu nhp khu. V mt tn dng, cc doanh nghip ny c vay vn trung v di hn vi li sut u i, mc vn vay c ly t qu H tr pht trin, Qu h tr xut khu, Qu h tr pht trin khoa hc cng ngh c th p ng n 70% s vn u t. Trong trng hp doanh nghip c Qu h tr pht trin bo lnh vay vn trung v di hn ti Ngn hng u t v Pht trin, doanh nghip s c Qu h tr pht trin cp b khon chnh lch gia li sut vay u i vi li sut vay thng thng. Bn cnh , B cng vi cc ban ngnh cng tch cc hng dn cc c s sn xut kinh doanh nng sn u t sa cha nng cp nh xng, i mi trang thit b v cng ngh, tp hun v thc hin cc tiu chun v sinh an ton thc phm. Nh , nhiu doanh nghip nng cp c s sn xut, i mi cng ngh, p dng cc tiu chun tin tin, tip cn c vi trnh cng ngh ca khu vc v th gii, c kh nng a dng ha th trng, chuyn hng xut khu sang cc th trng c yu cu cao v cht lng v sinh an ton thc phm nh EU, M, Nht Bn

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

73

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Ngoi ra, B ngnh cn rt quan tm n vn o to lao ng cho hot ng xut khu nng sn. Hng nm, B t chc hng chc lp o to trc tip cho cn b qun l doanh nghip, trong cc lnh vc: Qun l cht lng, Marketing, qun l t chc, qun l nhn s, v i mi c phn ha doanh nghip v k nng qun tr Hi ng qun tr. ng thi t chc nhiu lp o to v ngoi ng, vi tnh, k nng qun l v chuyn mn nghip v, nng cao nng lc cho i ng cn b t trung ng n a phng. h tr cc doanh nghip, cc c s kinh doanh cp nht kin thc c bn v v sinh an ton thc phm, v yu cu ca Nh nc v th trng cho cc doanh nghip v cc cn b ca ngnh. 3.4.1.3/ H tr cc doanh nghip nng sn trong hot ng xc tin thng mi sang th trng EU Hin nay, vn thng tin l mt trong nhn vn m cc doanh ngip nng sn rt quan tm. c bit l vic tm hiu cc thng tin lin quan n th trng EU. Trc yu cu cp bch ny, B nng nghip v pht trin nng thn cng nh cc ban ngnh lin quan xy dng c mt s cng thng tin nhm cung cp cc thng tin cn thitlin quan n th trng nng sn EU cho cc doanh nghip nng sn Vit Nam. Bn cnh cn tin hnh nhiu hot ng xc tin thng mi, hi ch, trin lm sn phm nng sn cc doanh nghip c th tip cn th trng ny d dng hn. Mt s hip hi v t chc ra i cng gp phn gip cho cc doanh nghip c th c cc thng tin v th trng EU ni chung v cc quy nh v nhp khu nng sn ni ring nhm y mnh xut khu nng sn vo th trng ny, nh: Hip hi ch, Hip hi c ph- ca cao, Hip hi go Cc hip hi to ra cc iu kin thun li cho cc thnh vin thm nhp th trng th gii, trong c th trng; ng thi cng to nn mt mi lin

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

74

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 kt cht ch gia cc doanh nghip nng sn Vit Nam, cng h tr v gip nhau ng vng trn th trng th gii. 3.4.1.4/ H tr ngi nng dn trn cc lnh vc: nghin cu nng nghip, o to cn b v cc hot ng khuyn nng Cc ti nghin cu khoa hc c lin quan n nng nghip nh: ging cy trng, vt nui, k thut canh tc u c chnh ph cp kinh ph hot ng. Thng qua hot ng ny, nhng ngi nng dn c th c c nhng loi ging cy trng v vt nui ph hp vi iu kin ca a phng mnh, mang li hiu qu kinh t cao t ci thin c cht lng sn phm. Cht lng sn phm c ci thin khng ch p ng c nhu cu ca th trng trong nc m cn gip cho nng sn Vit Nam c th thm nhp th trng th gii ni chung v th trng EU ni ring. Mt khc, cc trng i hc, cao ng, trung cp chuyn nghip, trung tm dy ngh c nh nc cp kinh ph o to nhng cn b k thut, cng nhn lnh ngh phc v cho hot ng sn xut nng nghip. Nhng cn b sau khi c o to bi bn s gip ngi nng dn tin hnh hot ng sn xut mt cch c hiu qu nht. Ngoi ra, cng tc khuyn nng cng c chnh ph ht sc ch . iu ny th hin mt h thng khuyn nng t trung ng n a phng c thnh lp. Ton b kinh ph hot ng, lng ca cn b cng nh c s vt cht phc v cho cng tc ny u c ly t ngn sch nh nc. gip cho ngi nng dn chuyn dch t m hnh kinh t nh l sang m hnh kinh t trang tri nhm n nh cht lng nng sn, p ng c yu cu xk, vic h tr u vo cho ngi sn xut nng nghip cng

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

75

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 c chnh ph Vit Nam p dng. Cc bin php h tr u vo bao gm: cho vay vi li sut u i pht trin kinh t trang tri; thnh lp h thng ngn hng ngi ngho nhm cung cp vn u i cho ngi ngho h c kh nng pht trin sn xut... Hin nay ngi ngho vay t Ngn hng phc v cho ngi ngho li sut khong 5,4 %/nm cho khu vc vng ni cao, hi o v 6%/ nm chjo cc vng cn li y l mc li sut thp hn rt nhiu so vi li sut vay vn ti cc ngn hng thng mi. Vi nhng bin php ni trn ca chnh ph, ngi nng dn Vit Nam gim bt c chi ph sn xut u vo, cng nh c kin thc v khoa hc k thut nht nh p dng vo sn xut, t nng cao hiu qu sn xut nng nghip. Hn na, nhng bin php h tr ny ca chnh ph cn gp phn gip nng sn Vit Nam khng vi phm Hip nh nng nghip ca WTO. 3.4.2/ Nhng bin php t pha doanh nghip Bn cnh s h tr ca nh nc, doanh nghip Vit Nam cng thc hin mt s bin php nhm thc y hot ng xut khu nng sn sang th trng th gii ni chung v th trng EU ni ring: 3.4.2.1/ Ch ng p dng cc tiu chun quc t v cht lng sn phm v vn v sinh an ton thc phm xy dng thng hiu ring cho doanh nghip. Trc nhng yu cu kht khe ca th trng nng sn th gii, khng ch cc doanh nghip nng sn Vit Nam m hu ht cc doanh nghip cc quc gia khc cng cn quan tm n vic tm hiu v p dng cc tiu chun quc t v cht lng v v sinh an ton thc phm i vi cc hng ha xut khu. c bit l i vi th trng EU, c th to

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

76

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 li th cnh tranh cho sn phm nng sn xut khu ca doanh nghip Vit Nam sang th trng EU th ngoi cc tiu chun ISO, vn v sinh an ton thc phm phi c t ln hng u. Trc yu cu cp thit , cc doanh nghip nng sn Vit Nam rt c gng vt qua cc ro cn v tiu chun cht lng v v vn v sinh an ton thc phm. Cc doanh nghip ch bin nng sn ch ng tip cn nhng phng php cng ngh v qun l an ton v sinh tin tin. Qu trnh i mi trong ch bin phc v hot ng sn xut c tin hnh trn mi mt: t nng cp cc iu kin sn xut, i mi cng ngh thit b, thay i cch tip cn trong qun l an ton v cht lng theo HACCP; t qun l sn phm cui cng sang qun l ton b qu trnh sn xut, tng cng nng lc ca h thng thanh & kim tra; i mi cc cch tip cn th trng t vic bn ci mnh c sang bn ci khch hng cn, ch ng tm kim khch hng v th trng Nhiu doanh nghip ang xc tin m rng cc nh my ch bin tng sc cnh tranh ca sn phm nng sn Vit Nam trn th trng quc t nh cng ty c phn ch bin nng sn thc phm xut khu Hi Dng, nh c nhng thay i ph hp m ng vng c bng chnh sc lc ca mnh trn th trng th gii. 3.4.2.2/ u t cho hot ng xc tin thng mi, nghin cu th trng, c bit l th trng EU thc y xut khu nng sn sang th trng EU th mt yu cu tt yu l cc doanh nghip Vit Nam phi hiu c nhu cu, th hiu cng nh cc quy nh ca th trng ny i vi nng sn nhp khu. EU l mt thit ch siu quc gia c o vi 27 quc gia thnh vin, l mt th trng thng nht chung nhng vn tn ti s khc bit gia cc thnh vin, c bit l gia EU15 vi EU27 v tim lc kinh t, phong tc tp qun, th hiu tiu dng EU l mt th trng thng

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

77

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 xuyn thay i s thch tiu dng, cc yu cu ca ngi tiu dng cng nh cc quy nh ca EU vi hng nng sn nhp khu v cng kht khe. V vy, vic cp nht thng tin v th trng ny l ht sc cn thit trong chin lc kinh doanh ca doanh nghip. 3.4.2.3/ Kim sot d lng thuc bo v thc vt trong cc sn phm nng sn Trong nhng nm qua, vn d lng cht bo v thc vt trong cc sn phm nng sn Vit Nam vn ang l mt trong nhng vn nhc nhi ca ton ngnh m n nay c th khng nh l vn cha gii quyt c mt cch trit . D lng thuc bo v thc vt vt qu quy nh cho php ca EU cng l mt trong nhng nguyn nhn gy kh khn cho hot ng xut khu nng sn Vit Nam sang th trng EU. Cc doanh nghip ch bin nng sn Vit Nam nhn ra c tm quan trng ca vn ny, v th doanh nghip ch nhiu hn na n vic la chn cc ha cht trong ch bin, bo qun, ng gi.. cc sn phm nng sn ca mnh khi xut khu sang th trng EU. Bn cnh , cc doanh nghip cng tm kim cc ngun cung cp n nh, m bo, to ra mi lin h gia doanh nghip vi cc nh cung cp, v cng theo di st sao qu trnh trng trt ca nh nng. Cn trong khu ch bin, da vo cc quy nh v cht ph gia cm v hn ch khng s dng trong sn xut kinh doanh nng sn m B, ngnh ban hnh ra, cc doanh nghip la chn nhng cht c php s dng trong qu trnh bo qun, ch bin, bao gi Do vy cc sn phm nng sn Vit Nam vt qua c cc ro cn v v sinh an ton thc phm ca EU. Cng vi s n lc t pha cc doanh nghip ch bin cng nh trc nhng yu cu ca th trng th nhiu h nng dn cng tim cc bin php to ra cc ngun nguyn liu sch, tuy gi c c th tng ln nhng phi m bo c cht lng ngun nguyn liu. Nhiu h gia nh lin kt vi nhau tm ra cc ging G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 78

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 nng sn tt, hn ch s dng thuc bo v thc vt trong qu trnh trng trt nhm to ra ngun nguyn liu sch v m bo. C th ni quy nh ca EU v vn v sinh an ton thc phm l rt kht khe m khng phi doanh nghip no cng p ng c ht; vn v d lng thuc bo v thc phm vn ang l mt vn cn c ht sc lu v cn sm tm c bin php hu hiu gii quyt tn gc. 3.4.2.4/ Nng cao gi tr gi tr gia tng trong cc mt hng nng sn xut sang th trng EU y l mt trong nhng gii php gip cc doanh nghip nng sn Vit Nam vt qua c cc ro cn thu quan cng nh phi thu quan. Trong nhng nm trc y, sn phm nng sn xut khu ca Vit Nam sang th trng EU ch yu l cc mt hng th, qua ch bin rt t, do vy gi tr m n em li cho ngnh cn nhiu hn ch. Tuy nhin, cho n nay, chng ta v ang c gng to ra cc sn phm c gi tr gia tng cao, c bit l cc dng sn phm cap cp nhm p ng nhu cu ngy cng tng ca ngi dn EU. iu ny gp phn gip cc doanh nghip xut khu nng sn Vit Nam khng b p thu chng bn ph gi

CHNG 4: GII PHP VT QUA CC RO CN K THUT TRONG THNG MI THC Y XUT KHU NNG SN VO TH TRNG EU
79

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 4.1/ C hi v thch thc t ra khi vt qua cc ro cn k thut ca EU i vi nng sn Vit Nam 4.1.1/ C hi Vic vt qua c cc ro cn k thut ca th trng EU s mang li cho Vit Nam rt nhiu c hi khi thm nhp th trng ny: Th nht: V quy m th trng: T ban u ch c 6 nc, EU tri qua 6 ln m rng vo cc nm 1973, 1981, 1986, 1995, 2004 v 2007. Hai ln gn y nht: ngy 1-5-2004 v 1-1-2007, Eu cho n thm 12 quc gia n t ng u. Hin nay, EU c 27 nc thnh vin vi dn s 500 triu ngi, din tch t cng tng thm 1/4 so vi trc y. 5 nm sau ngy u tin ng tin, bo co ca y ban chu u nu r: V mt kinh t, vic m rng lm tng cc tiu chun sng nhng quc gia thnh vin mi, trong khi to ra cc c hi xut khu v u t cho nhng nc thnh vin c; gip cng c dn ch, n nh v an ninh ti chu lc... 5 nm qua, EU khng ch ln hn m cn mnh hn, nng ng hn v giu vn ha hn. GDP ca EU chim hn 30% GDP trn th gii v hn 17% thng mi th gii. Thu nhp ca ngi dn cc nc thnh vin mi tng trung bnh 40%, tng trng trung bnh giai on 2004-2008 l 5,5% trong khi giai on 1999-2003 l 3,5%. C th ni rng, th trng EU thc s l mt th trng rng ln v y tim nng, mang li nhiu c hi cho nng sn Vit Nam. Th hai: V nhu cu i vi hng nng sn: Lin Minh Chu u (EU) l th trng nhp khu cc sn phm nng nghip ln nht th gii v l nh nhp khu ln i vi cc mt hng qu, rau, ng cc v c ph. y l mt hng m EU lun phi nhp siu v sn xut trong nc khng p ng cho th trng ni a. Hin nay, nhu cu tiu th cc loi qu nhit i ti c d bo s tng 8% hng nm. D bo n nm 2010, cc nc trn th gii s nhp khu 4,3 triu tn qu nhit i v 87% G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 80

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 (tng ng 3,8 triu tn) trong s ny l t cc nc pht trin. EU v M l hai th trng nhp khu ln nht, chim 70% nhu cu nhp khu ca th gii. Trong EU, Anh l th trng tiu th ln nht, tip theo l Php v c. Lng rau, qu tiu th c xu hng ngy mt tng ti EU do thi quen n ung bo v, tng cng sc khe ca ngi dn. y l yu t tim tng c th lm gia tng nhu cu hoa qu t cc nc nhit i ti EU. Vic nhp khu nng sn vo th trng EU ch yu thng qua H Lan v H Lan c coi l ca ng vo th trng EU i vi cc mt hng rau, qu. V vy, cc nc mun xut khu vo EU cn c k hoch nghin cu v tip cn cc nh nhp khu, cc knh phn phi v h thng bn l H Lan c th xy dng mt chin lc xut khu cc mt hng rau, qu vo H Lan v qua vo EU. Chnh sch h tr ng ch ca EC dnh cho cc nc xut khu ang pht trin l vic gia tng thm 300 loi sn phm nng sn v thy sn vo danh sch nhng mt hng nhp khu c hng h thng chung u i GSP. GSP ch dnh cho nhng nc ngho, thng qua chnh sch thu nhp khu u i tng tnh cnh tranh cho hng ha ca nc ngho m trong c Vit Nam. Bn cnh , lut nhp khu c hi ha v thng nht l c hi cho cc nc xut khu vo EU. Bi l theo nguyn tc, ch cn p ng tiu chun chung ca EC th hng nng sn c th vo bt c th trng thnh vin no trong EU, thay v phi iu chnh theo tng th trng nh trc. y. Cc nc xut khu ch tip nhn v thng lng vi mt nh nhp khu duy nht chnh li l EC, nhng li c tiu th sn phm ton EU. Do vy n cng em li nhiu c hi cho hng nng sn xut khu ca Vit Nam.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

81

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Th ba: Lut mi v xut khu nng sn v thy sn vo th trng EU c a ra nm 2006 mang li cho Vit Nam nhiu c hi. B lut ny ch l s hp nht cc quy nh v chnh sch c hi ha theo quy chun ca lin minh. Cc quy chun p dng cho lin minh cng c p dng cho tng nc trong 27 nc thnh vin ca EU. Lut mi khng nhm gy kh khn hay gip bt k nc xut khu no, cng khng phi hn ch mt hng nng sn vo lin minh m nhm mc ch bo v ngi tiu dng hiu qu hn. Phng chm ca lut thc phm mi ca EU l an ton t nng tri n bn n. iu ny c ngha l an ton v sinh phi c m bo t khi bt u ca quy trnh to ra sn phm n tn bn n ca ngi tiu dng. thc hin phng chm ny, EU a ra quy nh v xut x, tc l mi u vo to nn thnh phm phi c xut x r rng v phi c th hin trn nhng chng t thuc quy trnh. Th t: Vi t cch l thnh vin ca WTO, cc hng ro thu quan i vi nng sn Vit Nam khi thm nhp vo th trng cc nc trong c EU s gim xung, uy tn ca nng sn Vit Nam cng c nng cao hn. iu ny to nn thun li cho nng sn nc ta trong vic thm nhp th trng th gii ni chung v th trng EU ni ring. Thu nhp khu ca EU vi cc mt hng nng sn xut khu ch lc ca Vit Nam nh: ch, c ph, iu, gia v.. di dng th l rt thp (c ph ht l 0%). C th thy cc mt hng nng sn Vit Nam c trin vng ln trong vic y mnh xut khu vo EU, nht l i vi nguyn liu v bn thnh phm. Mt khc, EU cng cng nhn Vit Nam l mt quc gia c nn kinh t th trng t khi Vit Nam cn cha l thnh vin ca WTO. iu ny chng t EU c s nh gi cao v th ca Vit Nam trn trng quc t. y l iu kin thun li cho Vit Nam trong cc v kin chng bn ph gi. 4.1.2/ Thch thc G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 82

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 gia tng kim ngch xut khu sang th trng EU th vic vt qua cc ro cn thng mi ni chung v cc ro cn k thut trong thng mi ni ring l vic lm ht sc cn thit. Tuy c hi mang li nhiu nhng nhng thch thc m Vit Nam phi i mt cng khng t: Th nht: cc ro cn k thut ca EU kh phc tp v rc ri vi nhiu quy nh, yu cu kht khe. V vy, cc doanh nghip Vit Nam phi tm hiu rt k th mi c th thm nhp c th trng y tim nng ny. Mt khc, trong thi gian ti, cc quy nh ca EU vi hng nng sn nhp khu vo EU s cn phc tp v cht ch hn na; c bit l cc vn lin quan n bo v mi trng, n trch nhim i vi sn phm, cc quy nh lin quan n dn nhn hu c, n sn phm sinh thi v c bit l truy sut ngun gc sn phm. Trong khi , y li chnh l nhng im yu ca Vit Nam m n nay vn cha ci thin c nhiu. Th hai: ngi tiu dng EU s ngy cng yu cu cao i vi cc sn phm tiu dng, c bit l vn v sinh an ton thc phm. i vi cc mt hng thc phm, c bit l nng sn th y li cng l yu cu thit yu. Bn cnh , cc quy nh ca EU lin quan n cc ha cht, cht ph gia b cm, hn ch s dng ngy cng cht ch; danh mc cc cht ny EU ngy cng di ra. Vi tnh hnh kim tra an ton v sinh thc phm v cht lng hng ha nh hin nay th y cng l mt trong nhng thch thc ln ca nng sn Vit Nam. Th ba: cc yu cu v nhn mc, bao b v mu m sn phm ca EU ngy cng phc tp v c quy nh cht ch bng h thng vn bn php lut. Cc yu cu v nhn mc i hi cc sn phm nhp khu vo th trng EU phi c ghi r tn sn phm, danh mc thnh phn, trng lng, ngy sn xut, thi hn s dng, thi hn bo qun, xut x, nc sn xut, ni bn, m s vch, hng dn s dng, hng dn bo qun Qu trnh xin cp nhn mc cng nh ng k thng hiu thng ko di G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 83

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 hng thng v rt tn km. Cc yu cu v ng gi bao b gm nhng quy nh lin quan n nguyn liu dng lm bao b, nhng quy nh v ti sinh, nhng quy nh v x l v thu gom sau qu trnh s dng. Nhng tiu chun v quy nh lin quan n nhng c tnh t nhin ca sn phm v nguyn vt liu dng lm bao b i hi vic ng gi phi ph hp vi vic ti sinh hoc ti s dng. Trong nhng nm ti, nhng vn lin quan n bao gi, nhn mc s c EU c bit quan tm v y l mt trong nhng vn c lin quan trc tip n bo v mi trng; tuy nhin cc doanh nghip nng sn Vit Nam li cha thc s ch trng n vn ny. Mt khi cc yu cu trn tr thnh quy nh bt buc i vi hng nng sn xut khu vo th trng EU th y s tr thnh mt thch thc ln i vi nng sn Vit Nam. Hin nay, Vit Nam chnh thc l thnh vin th 150 ca WTO, iu ny tt yu mang li cho nng sn xut khu nc ta rt nhiu c hi nhng cng khng t thch thc. vt qua cc ro cn i vi hng nng sn vo EU th cc b, ngnh, cc doanh nghip cng vi ngi nng dn phi lin kt nhau li tm ra cc bin php vt ro, vt qua thch thc v n nhn c hi nhm khng nh v th ca nng sn Vit Nam. 4.2/ Gii php vt qua cc ro cn k thut trong thng mi xut khu nng sn vo th trng EU Cc gii php c chia lm hai nhm, bao gm: nhm cc gii php t pha nh nc v nhm cc gii php t pha doanh nghip. Tuy nhin, hai nhm gii php ny khng tch ri nhau v tin hnh c lp vi nhau, m doanh nghip v nh nc phi c s lin kt v phi hp ng b, nhp nhng cng nhau gii quyt nhng vn t ra, cng nhau a nng sn Vit Nam n c vi ngi tiu dng trn ton th gii. 4.2.1/ Cc gii php t pha nh nc 4.2.1.1/ m phn, k kt cc hip nh thng mi song phng v G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 84

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 a phng nhm hon thin mi trng php l Vn cp bch t ra i vi Vit Nam hin nay l hon thin mi trng php l nhm m rng quan h thng mi vi EU. lm c iu ny th nh nc phi l ngi t nn mng, m ng cho quan h thng mi Vit Nam EU pht trin thng qua vic k kt cc hip nh thng mi song phng v a phng. Bi l, khi mun xem xt kh nng tip cn ca hng ha Vit Nam vo th trng EU th mt trong cc yu t chng ta cn quan tm l cc iu kin ca hip nh thng mi. Do , doanh nghip Vit Nam s c nhiu thun li xut khu hng ha vo th trng EU mt khi mi trng php l c thng thong, y , nht l khi hin nay EU c m rng vi 27 quc gia thnh vin. hon thin mi trng php l, nh nc cn c mt h thng vn bn php lut c xy dng theo cc hng sau: - H thng vn bn php lut Vit Nam phi tng ng vi h thng vn bn php lut quc t. - Cc vn bn php lut iu chnh quan h thng mi Vit Nam EU phi th hin mt li ch tng th, c mi lin h hu c, khng mu thun, khng chng cho v loi b ln nhau. - Cc vn bn php lut phi c cng b rng ri, kp thi n nhng i tng thc hin n, c bit l cc doanh nghip kinh doanh xut khu ni chung v doanh nghip kinh doanh nng sn xut khu ni ring. - Vic hiu v thc hin cc vn bn php lut nh nc a ra cn phi c tnh thng nht cao. H thng cc quy nh ca Vit Nam hin nay mi ch quy nh vn v sinh an ton trong tiu dng, in hnh nht l vn v sinh an ton thc phm; cha c cc quy nh c th v vn bo v mi trng, vn s dng ha cht trong qu trnh sn xut, vn bao gi v bo qun sn phm. Lut bo v mi trng ca nc ta mi ch c cc quy nh G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 85

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 chung v nhng vn lin quan n trch nhim v ngha v ca cc doanh nghip trong sn xut m cha quy nh c th cc vn c lin quan n mi trng. Cc vn bn php l ca nc ta cha cp n nhn mc sinh thi, mt trong nhng vn c cc nh nhp khu EU c bit ch trng. To hnh lang php l thng thong chnh l to iu kin cho doanh nghip Vit Nam y mnh xut khu hng ha ra th trng th gii. Vic ban hnh quy nh tng ng vi cc quy nh ca quc t s gip cho doanh nghip Vit Nam nng cao kh nng cnh tranh trn th trng quc t ni chung v th trng EU ni ring. 4.2.1.2/ Tng cng xc tin thng mi sang EU Hot ng xc tin xut khu sang EU l cng vic chnh ca doanh nghip nhng s h tr ca Nh nc trong giai on hin nay l v cng quan trng. Nh nc thc y cc hot ng xc tin thng mi thng qua vic t chc cc trin lm, hi ch trong nc v ngoi nc, cc cuc thi sn phm Hng dn cc doanh nghip v thng mi in t, xy dng cc trang web v nng sn nhm pht trin h thng thng tin v th trng nng sn, gip cc doanh nghip nm bt kp thi cc quy nh ca EU. Kh nng cp nht, nm bt thng tin ca cc doanh nghip xut khu Vit Nam cn rt hn ch do tim lc ti chnh cn cha mnh v cha c kinh nghim tin hnh hot ng thu nhp thng tin trn quy m ln. Do , cc c quan hu quan khng ch h tr v mt thng tin m cn cn hng dn c th, chi tit v ta mi iu kin thun li nht cho cc doanh nghip trong qu trnh p dng cc quy nh v tiu chun k thut ca EU. Vic nh nc tng cng cc hot ng xc tin xut khaa tuy khng nh hng mt cch trc tip n vic vt qua cc ro cn thng mi ca EU i vi hng nng sn Vit Nam, nhng y l vi lm ht sc cn thit nhm h tr cc doanh nghip v mt thng tin h c th a G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 86

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ra nhng quyt nh ng n trong hot ng kinh doanh ca mnh. 4.2.1.3/ Tng cng hng dn doanh nghip p ng kp thi cc quy nh ca EU y l mt trong nhng gii php thc s rt cn thit cc doanh nghip Vit Nam c th vt qua cc ro cn k thut trong thng mi ca th trng EU i hng nng sn Vit Nam xut khu sang th trng ny. H thng php lut c ban hnh nhng nu khng c ph bin, hng dn p dng th s khng pht huy c tc dng. Tuy nhin, vic ph bin m khng ng trng tm, khng ng i tng th cng khng em li kt qu cao. V vy ngay khi ban hnh mt vn bn php l no th nh nc cng nh cc c quan chc nng cn c cc bin php tuyn truyn, ph bin cng khai, minh bch n tn doanh nghip. ng thi nh nc cn ban hnh cc vn bn di lut c th nhm sm a c cc o lut vo thc tin. Nhn chung, h tr cc doanh nghip xut khu nng sn Vit Nam th nh nc cn ch mt s vn sau: - Tng cng ph bin v cung cp thng tin lin quan n chnh sch nhp khu nng sn v cc ro cn thng mi ca EU, m c bit l cc ro cn k thut i vi mt hng nng sn ni chung v nng sn Vit Nam ni ring. Hin nay cha c mt ngun no chnh thc cung cp cc thng tin ny n cc doanh nghip. Vic thu thp thng tin t cc ngun khng chnh thc v y nh bo ch, internet thc s gy kh khn v hoang mang cho doanh nghip trong vic p ng tt cc quy nh ngy cng kht khe ca th trng EU. Do , vn cp thit hin nay l cc b, ngnh v c quan chc nng cn phi nghin cu cc b tiu chun m EU ra t tuyn truyn, gip cc doanh nghip nng sn Vit Nam, c bit l cc tiu chun quc t nh: ISO 9000-2000, ISO 14000, SA 8000 Vic p dng nhng b tiu chun ny khng ch gip doanh nghip vt qua cc ro cn ca th trng EU m cn c th vt qua cc G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 87

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ro cn k thut ca nhiu quc gia khc. - Xy dng cc quy ch, quy nh tng ng vi cc quy nh ca th trng EU nhm p ng cc yu cu v nng sn nhp khu ca EU mt cch tt nht. Bn cnh , cn ch trng a cc chnh sch, cc quy nh n c vi doanh nghip v gip doanh nghip hiu r tm quan trng ca vic p ng y cc yu cu a sn phm ca mnh n vi ngi tiu dng EU. - C hnh thc h tr cho cc doanh nghip iu chnh c cu, tng bc chuyn sang sn xut sch, thng qua cc bin php nh: h tr v mt tn dng, thng tin, thu, o to nhn lc; xy dng ch thng pht thch hp cho cc doanh nghip xut khu nng sn tha mn cc quy nh ca EU. Tuy nhin, cc bin php h tr ca nh nc cn theo xu hng dch chuyn t tr cp trc tip cho thng mi hng ha sang h tr cho nghin cu pht trin cng ngh, ng dng trc tip vo sn xut. Bin php ny c th gip cc doanh nghip Vit Nam gii quyt cc kh khn t gc r nhng li khng vi phm cc quy nh ca WTO. 4.2.1.4/ Kim tra, gim st cht lng sn phm nng sn xut khu vo th trng EU. y l mt trong nhng vic lm thc s cn thit i vi ngnh nng sn Vit Nam trong giai on ny v cho s pht trin bn vng ca nng sn Vit Nam trong tng lai. Trong nhng nm qua, hot ng kim tra, gim st cht lng hng nng sn c cc b, ngnh v c quan chc nng ch , tuy nhin mt s mt hng nng sn Vit Nam vn cha p ng c cc yu cu v cht lng ca th trng EU do cc tiu chun ca Vit Nam cha tng ng vi cc tiu chun th gii. V vy, trong thi gian qua mc d hng nng sn Vit Nam xut vo EU nhiu nhng gi bn cha cao. Mt hng c ph l mt v d in hnh: nu c ph Vit Nam p ng tiu chun th trng nhp khu th mi nm c th thu v thm vi trm triu USD. Hin mt hng c ph xut khu ca G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 88

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Vit Nam vn cn theo tiu chun c TCVN 4193-93. Tiu chun ny khng xp hng theo hm lng m, t l ht v v tp cht trong c ph. Tiu chun TCVN 4193:2005, p dng cho c ph xut khu theo tiu chun cht lng th gii, cha c thc hin; d kin t nin v c ph 2009 s p dng bt buc. Mt trong nhng vn quan trng hng u i vi nng sn Vit Nam lc ny l phi kim sot c cht lng ca ngun nguyn liu u vo cho ngnh sn xut ch bin nng sn xut khu. Cc b, ngnh v cc c quan chc nng phi xy dng c mt c ch kim tra mt cch cht ch t khu trng trt, chn nui n khu tiu th. C ch ny phi c thc hin mt cch u n v y , phi xy dng c mt h thng i ng cn b chuyn kim tra, gim st cht lng ngun nguyn liu. Trong , vn quan trng hng u l phi nng cao nng lc t chc, thc hin, thanh tra, kim tra cp chnh quyn a phng, v y chnh l cp tip xc trc tip vi ngi sn xut. Yu cu ca cng tc ny l phi c chuyn mn su, phi cp nht, b sung kin thc thng xuyn. Nh vy th chng ta mi c th m bo cht lng hng nng sn ngay t khu trng trt giai on u ca qu trnh sn xut kinh doanh. Mt khc, cn phi ch kim tra cc doanh nghip ch bin nng sn trong cc khu bo qun, ch bin, ng gi sn phm nng sn. Nu trong tt c cc khu ca qu trnh sn xut chng ta u gim st, kim tra v c cc bin php thng pht hp l th cht lng nng sn s c m bo, thng hiu nng sn Vit Nam s c khng nh trn trng quc t. Ngoi ra, trong qu trnh kim tra gim st nu cc doanh nghip sn xut ra cc sn phm khng ph hp vi cc quy nh ca th trng EU th ban gim st c th ngay lp tc gip doanh nghip iu chnh v c phng php hp l c th a ra cc sn phm kh nng vt qua cc ro cn k thut ca EU. Cn lu rng c ch kim tra, gim st cn phi c thc hin G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 89

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 xuyn sut t khu qun l, trin khai v thc hin, phi c s lin kt gia cc vng, min trong c nc cng c rt kinh nghim nhm nng cao hiu qu ca h thng ny. 4.2.1.5/ Kim sot cht ch vn d lng ha cht bo v thc vt trong sn phm nng sn xut khu vo th trng EU Ngy 13/1/2009, Ngh vin chu u thng qua Lut hn ch s dng cc loi thuc tr su c cht gy ung th v nguy him v mt sinh hc. y l quy nh hi ha chung ca EU i vi cc loi thuc tr su v cho n nay mi nc thnh vin EU vn c cc quy nh ring i vi cng mt loi thuc tr su c s dng trong cng mt ma v. Quy nh ny bao gm 1100 loi thuc tr su tng hoc hin ang c s dng trong nng nghip ni khi v ngoi EU i vi tt c cc sn phm nng nghip c dng lm thc n cho ngi v gia sc. Lut ny quy nh D lng thuc tr su ti a (MRLs) i vi 315 loi nng sn dng ti cng nh khi qua ch bin. i vi cc loi thuc tr su khng c quy nh MRL ring th p dng mc chung l 0,01 mg/kg. C quan chc nng ca cc nc thnh vin EU c trch nhim kim tra v bo m vic thc hin MRLs. Lut mi nhm bo m an ton cho tt c cc nhm i tng: t tr em n cc nh trng trt. Theo Lut ny, 22 cht b cho l c hi v mt sinh hc s khng c ti cp php s dng sau khi giy php hin thi ht hn. D kin, ngay trong nm 2009, vic cm s dng s c hiu lc i vi 2 cht, cc cht cn li vn c s dng nhng s b loi b dn n nm 2018. Tuy nhin, khi mt nc thnh vin c th chng minh c l cy trng (ti nc mnh) c kh nng b nguy him nu khng c phun thuc tr su c cha 1 trong 22 cht b cm, Lut s cho php nc c mt khong thi gian 5 nm tip tc s dng cht b cm cho n khi tm ra cht thay th.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

90

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 qun l vic s dng thuc tr su, Lut ny chia Chu u lm 3 vng a l Bc u, Trung u v Nam u. Khi mt loi thuc tr su c chp nhn s dng ti mt nc thnh vin EU th cc thnh vin khc cng nm trong vng a l vi nc cng s buc phi chp nhn loi thuc ny, tr trng hp h chng minh c l cht c hi. Cc nc thnh vin EU cng c trch nhim xy dng mt chng trnh hnh ng quc gia, c mc tiu v lch trnh c th gim thiu tc hi v nh hng ca thuc tr su i vi mi trng v sc kho con ngi, ng thi gim dn vic s dng cc loi thuc tr su. Thuc tr su cng s b nghim cm s dng nhng ni gn trng hc, c s y t v cc khu vc hn ch khc. Vic phun thuc tr su trn khng trung, din rng cng b cm, tr trng hp ti cc nh knh c m bo cch ly hon ton vi con ngi. iu ng ch l trong khi Lut trn khng cm cc cng ty chu u xut khu cc loi thuc tr su nguy him ra th gii th cc mt hng rau, c, qu ca cc nc nu mun c nhp khu vo th trng EU th phi m bo khng cha cc cht b EU cm s dng. Lut ny s c hiu lc vo cui nm 2009, sau khi c tt c cc nc thnh vin EU thng qua.Lut ny khi c thc hin s gy thm kh khn v chi ph cho cc nh xut khu v trong thc t s phi c chng nhn nng sn khng cha cc cht b EU cm mi c th c cho nhp vo EU.

Gii php phng nga d lng thuc bo v thc vt

Mi lo ngi v nguy c ln nht hin nay ca doanh nghip l chnh sch d lng bng khng ca EU trong khi chng ta cha nng lc k thut kim tra pht hin d lng thuc bo v thc vt vi hm lng thp nh vy. Do , chnh ph, b nng ngip v pht trin nng thn v cc b ngnh lin quan cn phi coi vn d lng thuc bo v thc vt l vn sng cn ca nng sn khn trng p dng cc bin G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 91

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 php ng b. Trong nhiu nm qua th trng xut khu nng sn ca Vit Nam gim mnh. Nu nm 2001, Vit Nam xut khu nng sn xut khu n 42 nc v vng lnh th, th nm 2004, ch cn li 39 v nm 2005 cn li 36. L mt cng quc v xut khu nng sn, nhng c n 90% nng sn Vit Nam phi khoc o thng hiu nc ngoi mi thm nhp n c vo mt s th trng kh tnh nh M, Nht Bn, EU. Cha ni n nguyn nhn do thiu chin lc thng hiu, cht lng sn phm khng m bo cng khin nng sn Vit Nam phi i ng vng. Trong nng sn, tri cy l mt li th ca Vit Nam. Vi iu kin nhit i, Vit Nam c tim nng sn xut mt lng tri cy di do. Tuy nhin, trong nhng nm gn y, s lng tri cy xut khu c xu hng gim xung. in hnh nh th trng Trung Quc, s lng tri cy Vit Nam gim t 140 triu kim ngch vo nm 2001, xung cn khong 20 triu USD vo thi im hin ti. C nhiu nguyn nhn nh hng n cht lng nng sn Vit Nam, c bit l do vic kim sot d lng ha cht bo v thc vt. V sinh an ton thc phm ca Vit Nam cn nhiu hn ch. Chu trnh GAP (Good Agricultural Practices) Nng nghip an ton, cha c thc hin nghim ngt. Nm 2003, kt qu kim tra trn 70 mu mt ong xut khu sang th trng EU cho thy, hm lng Streptomycine trong cc mu sn phm ny cao hn 2,5 ln ngng gii hn cho php, trong khi khi kim tra Vit Nam khng h pht hin c Thc t cho thy, nng sn Vit Nam vp phi nhng phn ng khng tt trn th trng quc t, do tnh trng d lng ha cht bo v thc vt. T ngy 04/12/2006, C quan kim dch nng nghip Nga lnh tm ngng hon ton vic nhp khu go vo th trng ny, trong c go Vit Nam. Nguyn nhn chnh l do nc ny cho rng cht lng go ca Vit Nam khng m bo, cn tn d cht dit c Clorpiriphos gy hi G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 92

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 cho sc kho con ngi. y l mt thit hi ln. Trong nm 2006, tng s go Vit Nam xut khu sang Nga l 63.000, vi kim ngch 18 triu USD. Hin nay, vic kim tra d lng ha cht bo v thc vt l mt qu trnh phc tp, tn km nhng thc s cn thit v n nh hng trc tip n sc kho ca ngi s dng. Th trng nc ngoi kht khe i vi vic s dng thc phm, nht l v sinh an ton thc phm. Do doanh nghip Vit Nam phi quan tm hn na n cht lng sn phm khi xut khu. Thm na, khng c chu trnh nng nghip an ton GAP (Good Agricultural Practices), tri cy v rau qu Vit Nam khng nhng tip tc b sa st trong xut khu m cn gp kh khn ngay th trng trong nc v khng th cnh tranh vi hng ngoi. Vic xy dng v thc hin GAP thc s cn thit. Mt khc, c th cnh tranh trong nc v thm nhp vo th trng th gii, nng sn Vit Nam phi m bo c nhng tiu chun ca quc t v an ton thc phm, c bit l t c chun v hm lng HCBVTV cho php. Vic nim yt cm s dng cc loi thuc bo v thc vt, tng cng qun l nh nc v thuc tr su, cng nh tuyn truyn, khuyn co cho nng dn v thit hi do thuc tr su gy ral nhng vic cn lm tch cc, thng xuyn. Mt cch tip cn tt hn n th trng nng sn th gii l vic Vit Nam phi tun th cht ch cc tiu chun quc t v nng sn v thc phm, nh IPPC,OIE, CODEX, GMP... C th ni rng vic kim sot d lng thuc bo v thc vt trong nng sn, m bo tiu chun VSATTP l mt hng i bn vng trong nng nghip, gip Vit Nam c c v tr n nh, vng chc trn th trng quc t. 4.2.1.6/ Xy dng h thng tiu chun v sinh an ton thc phm mi ph hp vi h thng tiu chun quc t Cc mt hng nng sn, thc phm ang chim t trng ln trong gi tr xut khu hng nm ca c nc. Trong khi , th trng th gii ngy G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 93

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 cng i hi gay gt, kht khe v cc tiu chun an ton v sinh. Th m, h thng tiu chun ca chng ta vn ang tn ti khng t bt cp. H qu l vic xut khu nhiu mt hng nng sn, thc phm gn y gp khng t kh khn, tr ngi... S liu thng k s b ca Trung tm Tiu chun Cht lng Vit Nam cho thy: Hin nay, trong 405 tiu chun Vit Nam (TCVN) lin quan n thc phm th c ti 195 TCVN (chim khong 48% s tiu chun) lc hu, ht t. hon thin h thng TCVN trong lnh vc nng sn, thc phm, t nm 1994, Tng cc o lng- Cht lng thnh lp cc ban k thut nghin cu xy dng cc TCVN. Nu tnh theo tc xy dng bnh qun 20 - 30 tiu chun/nm th vi 799 tiu chun nng nghip, nng sn v thc phm hin c phi mt 20 - 30 nm mi hon tt vic xy dng ton b h thng tiu chun. l cha k n hng nm phi xy dng thm cc tiu chun mi phc v yu cu qun l trong nc v hi nhp kinh t quc t v ngay c cc tiu chun m chng ta chp nhn p dng theo tiu chun quc t, th sau 5 6 nm cng cn phi c r sot, sa i ph hp vi thc t sn xut v tiu dng. Cc chuyn gia v tiu chun cht lng by t lo ngi: Cc TCVN ang lun trong tnh trng lc hu so vi quc t v hin nay c khong 10% TCVN c ban hnh hn 20 nm m vn cha c r sot, iu chnh! Hin nay, trong h thng 799 TCVN lin quan n nng nghip, nng sn v thc phm c 409 tiu chun t nghin cu v 390 tiu chun chp nhn tiu chun quc t v nc ngoi - bao gm nhiu vn v yu cu k thut, ghi nhn mc, bao gi, vn chuyn, bo qun. Trong s , cc tiu chun ban hnh trc 1990 c xy dng trn c s thc t sn xut ca nc ta v tham kho tiu chun ca cc nc ng u v Lin X c. c im chung ca cc tiu chun xy dng trong thi k ny mc trung bnh, d p dng. Do trnh cng ngh v iu kin kinh t, x hi G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 94

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 lc cn thp nn cc tiu chun thng quy nh mc trung bnh hu ht cc doanh nghip u c th p dng c. Nhng tiu chun ban hnh sau nm 1990 bt u c s tham kho hoc chp nhn cc tiu chun quc t. Tuy nhin, tc xy dng TCVN hng nm cn thp v vic sot xt li, b sung cc tiu chun quc t mi thng khng kp thi, cp nht. c bit, i vi cc ch tiu v an ton v sinh c ban hnh t nm 1994 tr v trc, mt s t tiu chun phc v xut khu, theo yu cu ca khch hng, c a vo cc quy nh lin quan n yu cu an ton v sinh. Cc tiu chun ny mi ch dng vic quy nh mt s tiu ch c bn v hm lng kim loi nng, vi sinh vt... Cn cc ch tiu v d lng thuc bo v thc vt, ph gia thc phm, d lng thuc th y... u cha c tiu chun c th. y chnh l nhng im yu ca hng ha Vit Nam- nht l cc loi nng sn, thc phm- khi mun thm nhp vo cc th trng ln trn th gii. Hin nay, nhiu tiu chun k thut v an ton v sinh, mc d c ghi l theo quy nh ca B Y t, nhng trn thc t cc quy nh ny gn nh khng c. Mt s tiu chun nm trong danh mc TCVN nhng hin lc hu xa so vi thc t sn xut v yu cu th trng- thm ch c nhiu tiu chun tt hu 15 - 20 nm. Xy dng mt h thng TCVN hon thin, hi ha, ph hp vi tiu chun quc t, p ng yu cu qun l nh nc, bo v ngi tiu dng v sn xut trong nc l yu cu cp bch trong xu th hi nhp kinh t quc t mnh m nh hin nay. Cc c quan qun l nh nc cn t chc sot xt li ton b h thng TCVN bng mt chng trnh ring dnh cho thc phm. C th l: Loi b nhng TCVN ban hnh t trc 1994, nay lc hu. Tp trung xy dng cc tiu chun v an ton v sinh cn thiu nh: v sinh th y, d lng thuc khng sinh trong th y, d lng bo v thc vt i vi nng sn. Xy dng cc tiu ch v an ton v sinh thc G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 95

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 phm i vi cc yu t lin quan n qu trnh nui trng cy con, ch bin thc phm nh: thc n chn nui, ph gia thc phm... Cng vi qu trnh m phn gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO), chng ta ang trin khai n thc hin Hip nh hng ro k thut trong thng mi (Hip nh TBT) - iu chnh cc vn k thut trong thng mi: vn bn php quy k thut, tiu chun v cc hot ng nh gi ph hp tiu chun nhm thc y thng mi song phng gia cc nc. Tng bc hon thin h thng TCVN p ng cc yu cu qun l v thng mi m bo hi ha vi cc tiu chun quc t nhm thun li ha thng mi v y mnh xut khu... Cch y khng lu, nhiu l hng thy sn ca Vit Nam b EU tr v v khng p ng cc tiu ch an ton v sinh thc phm. y l bi hc t gi cho chng ta trong cuc chi hi nhp. Mt v d trong vic ch ng p dng thnh cng tiu chun quc t tin tin cc doanh nghip ca thy sn l tiu chun HACCP - cao nht trong ngnh thc phm hin nay. Nh , rt nhiu doanh nghip thy sn c EU xp vo danh sch c quyn xut hng thng vo th trng ny, ng thi thm nhp thnh cng nhiu th trng kh tnh, i hi cao an ton v sinh: M, Nht, Australia... Ngoi ra, cc doanh nghip cng cn nng cao thc v ch ng trong vic p dng cc tiu chun v an ton v sinh tin tin nht (chm dt tnh trng p dng hnh thc i ph). Nh nc cn xy dng mt ch ti mnh kim tra gim st vic thc hin cc tiu chun v an ton v sinh ca doanh nghip, trnh tnh trng doanh nghip cng b cc tiu chun cht lng i ph vi c quan chc nng, nh la ngi tiu dng nhng khng thc hin v khng c ai kim tra, x pht. Nhiu chuyn gia v o lng cht lng v an ton v sinh thc phm nhn nh: Trong bi cnh hi nhp kinh t, cc hng ro thu quan ang dn c d b, cc tiu chun k thut, v sinh an ton thc phm G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 96

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 ngy cng c nhiu nc coi l hng ro mi bo v ngi tiu dng, bo h hng ha sn xut trong nc. V vy, nu hng ha nng sn, thc phm ca Vit Nam ni ring, hng ha tiu dng ni chung khng vt qua cc ro cn v tiu chun cht lng th s rt kh khn trong qu trnh hi nhp, cnh tranh trn th trng quc t. D nhin, p ng c cc tiu chun hi nhp cn c s n lc, ch ng t pha c quan qun l nh nc, cc c quan khoa hc, cc doanh nghip ch bin v ngi nng dn trong vic sn xut, ch bin, bo qun nng sn. 4.2.1.7/ Tip tc ch trng u t pht trin, o to ngun nhn lc cho ph hp vi iu kin hi nhp kinh t ton cu Con ngi l yu t quan trng trong qu trnh sn xut to ra sn phm c cht lng cao v p ng tt nhu cu th hiu ca ngi tiu dng. Ngoi vic trang b my mc thip b hin i phi c nhng cn b k thut gii v cng nhn lnh ngh. Hin nay, nc ta rt thiu cn b k thut v cng nhn k thut c tay ngh cao, do kh nng cnh tranh quc t ca hng ha rt thp. Bi vy, khc phc tnh trng ny Vit Nam cn t chc nhiu chng trnh o to chuyn su cho cc cn b k thut v cng nhn k thut thuc cc lnh vc to ra i ng cng nhn lnh ngh trong cc ngnh ch to, sn xut ch bin. ng thi Vit Nam nn phi hp vi cc nc gi cn b k thut v cng nhn k thut tr, cn trin vng ra o to nc ngoi. Ngoi vn ch trng o to cn b k thut v cng nhn k thut, Vit Nam cn phi quan tm o to i ng cn b thng mi gii th mi c th a sn phm c cht lng cao ti c th trng EU. Bn cnh , chng ta cn phi t chc cc lp gii thiu, hun luyn v ph bin cch thc p dng cc tiu chun quc t trong vic qun l v sn xut nng sn, m c bit l cc tiu chun: ISO 9000, ISO 14000, HACCP, GAP cho cc doanh nghip h c th ng dng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 97

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 thnh cng cc h thng ny vo qu trnh sn xut kinh doanh ca mnh, c nh vy mi to iu kin thun li cho sn phm nng sn Vit Nam vt qua cc ro cn k thut ca EU. 4.2.2/ Gii php t pha doanh nghip 4.2.2.1/ Ch ng, tch cc tham gia vo cc hip hi ch bin v xut khu nng sn y l vic trc tin m cc doanh nghip nng sn cn tin hnh. Hin nay vn cn rt nhiu cc doanh nghip cha tham gia hoc khng mun tham gia cc hip hi v cho rng khi tham gia vo khng nhng khng c li ch g m c khi cn b thit do phi chia s thng tin vi cc doanh nghip khc. Tuy nhin, thc t chng minh rng, Hip hi ngnh ngh l mt knh h tr c lc cho s pht trin ca doanh nghip trong vic cung cp thng tin v th trng, gi c, tnh hnh ti chnh trong v ngoi nc, cng nh cng tc t vn doanh nghip c th hot ng mt cch tt nht. Hip hi cng l t chc i din hp php v mt quyn li, gip doanh nghip gii quyt nhng tranh chp pht sinh trong qu trnh sn xut kinh doanh cng nh trong thng mi quc t. Hin nay, thng qua hot ng ca cc hip hi nh: Hip hi c ph ca cao, Hip hi ch, Hip hi tri cy, Hip hi go, Hip hi thng mi ging cy trng Vit Nam chng minh c vai tr quan trng ca cc Hip hi trong s pht trin ca ngnh nng sn xut khu Vit Nam. Thng qua vic tham gia vo cc Hip hi ngnh ngh, cc doanh nghip xut khu nng sn c th thit lp c nhng mi quan h vi nhau, to nn sc mnh ca hng nng sn Vit Nam trn trng quc t. Cc doanh nghip cng nhau chia s thng tin, chia s kinh nghim c th m bo cht lng hng ha xut khu thnh cng sang cc th trng ln, trong c th trng EU. Mc d EU l th trng c nhu cu ln v hng nng sn nhng hng nng sn Vit Nam khng xut c vo y nhiu; khng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 98

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 phi l th trng khng c nhu cu m l do chng ta cha p ng c yu cu kht khe ca th trng ny. Do vy, lin kt li vi nhau chnh l mt bin php hu hiu i vi cc doanh nghip nng sn Vit Nam cc doanh nghip gip nhau vt qua cc ro cn k thut nhm y mnh hot ng xut khu nng sn vo th trng EU. 4.2.2.2/ u t i mi cng ngh ch bin nhm cung cp nhng sn phm t h thng tiu chun quc t ni chung v cc tiu chun ca EU ni ring. y l mt trong nhng vn quan trng quyt nh n cht lng hng ha ca cc doanh nghip nng sn. Vic nng cp cng ngh ch bin s em li cho doanh nghip nhng li th cnh tranh v cht lng sn phm, p ng tt c cc yu cu ca th trng. Hin nay cc ro cn thu quan ca EU i vi hng ha nhp khu vo th trng ny gim, c bit l i vi nhm hng: c ph, iu, gia v di dng th l rt thp (c ph ht l 0%). Tuy nhin, cc ro cn phi thu quan ca EU li ngy cng phc tp v kht khe; v vy gii php ti u cc doanh nghip Vit Nam vt qua c cc ro cn ny l sn xut hng nng sn xut khu trn dy chuyn cng ngh hin i, p dng h thng qun l thch hp nh ISO 9000, ISO 14000, SA 8000 v HACCP. Nhng h thng tiu chun ny c th coi l cha kha, l giy php thng hnh hng Vit Nam thm nhp vo th trng th gii ni chung v th trng EU ni ring. Mt bin php hu hiu l cc doanh nghip nng sn Vit Nam nn mua li dy chuyn cng ngh, chuyn giao cng ngh, hoc mua giy php lixng cu cc doanh nghip ch bin nng sn ang hot ng trn th trng EU c c trnh cng ngh tng ng. iu ny s m bo chc chn rng chng ta c th to ra c nhng sn phm hon ton ph hp vi th trng EU. Trn thc t, gi ca cng ngh nhp khu t EU rt cao nn khng phi doanh nghip no cng c kh nng chi tr. Do G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 99

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 , nhp khu c nhng cng ngh ny th ta c th thng qua cc hnh thc nh: u t ca chnh ph, thu ht cc nh u t EU tham gia vo qu trnh sn xut nng sn xut khu, thc hin c phn ha i vi cc doanh nghip nh nc. u t chnh ph l bin php hu hiu nht, nhng vi tim lc kinh t hin nay ca Vit Nam th kinh ph dnh cho khon u t ny cn rt eo hp, ch u tin cho nhng ngnh trng im. V th, thu ht cc nh u t EU l bin php kh thi hn, ng thi to ra kh nng lin kt sn xut , tiu th trc tip vi cc doanh nghip EU; bn cnh cn gim c nguy c b kin bn ph gi vi hng nng sn Vit Nam trn th trng EU. lm c iu ny, ngoi s c gng v n lc ca doanh nghip th cng cn c s h tr ca nh nc thng qua cc ch i ng dnh cho cc nh u t EU, c bit l trong lnh vc nng nghip. Kt hp vi thu ht vn u t t EU, cc doanh nghip Vit Nam cn phi y nhanh qu trnh c phn ha cc doanh nghip nng sn h c th nhanh chng huy ng ngun vn t cc c ng, hoc c th huy ng ngun vn ngay t nhng ngi lao ng lm vic trong doanh nghip. Nh vy s gn kt c quyn li v ngha v ca nhng ngi lao ng trong doanh nghip, cht lng cng vic s c m bo. 4.2.2.3/ Xy dng chnh sch sn phm v quy trnh sn xut theo hng lin kt cht ch gia cc doanh nghip cng nh gia doanh nghip vi ngi nng dn c th vt qua cc ro cn k thut vi nng sn xut khu vo th trng EU th cc doanh nghip nng sn cn phi ch trng xy dng mi lin kt cht ch theo c chiu dc v chiu ngang. Vic tng kh nng lin kt nhm kim sot sn phm t khu u n khu cui ca qu trnh sn xut. C nh vy th mi to dng c mng li sn xut v xut khu nng sn trn phm vi c nc; tng bc xy dng mt nn nng G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 100

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 nghip ln mng v pht trin; xa b dn tnh trng sn xut nh l, manh mn; to iu kin nng cao v th ca nng sn Vit Nam trn trng quc t. Mi lin kt theo chiu ngang chnh l mi lin kt gia doanh nghip vi doanh nghip. Theo , cc doanh nghip sn xut cng mt loi sn phm s lin kt vi nhau nhm gia tng kh nng ng vi nhng n hng xut khu c khi lng ln. Trn c s , hng nng sn Vit Nam s c kh nng thm nhp vo cc knh phn phi theo tp on ln ca EU. y l gii php trc mt em li cho doanh nghip hiu qu trong ngn hn. Mi lin kt theo chiu dc l mi lin h gia cc doanh nghip ch bin vi ngi nng dn v vi c cc c quan chc nng nh nc. y l gii php lu di mang li hiu qu cho doanh nghip trong di hn. Nu xy dng v duy tr c mi quan h ny th chng ta c th kim sot c mi khu ca qu trnh sx v kinh doanh mt hng nng sn. Cc quy nh, chnh sch ca nh nc s n vi doanh nghip v ngi nng dn nhanh hn v hiu qu hn; bn cnh vic thit lp cc mi lin kt ny s mang li li ch cho tt c cc bn tham gia. Mi lin kt nh vy khng nhng gip to ra sn phm sch m cn c th qun l, kim sot t khu trng trt, ch bin v do vy s p ng c yu cu v xut x ca EU. Tuy nhin, vic to ra v duy tr c cc mi lin h nh vy khng phi l d dng, do Nh nc nn xy dng mt m hnh th im sau dn dn s m rng phm vi trin khai trn c nc. Cc doanh nghip nng sn cn gi vai tr trung tm trong chui lin kt ny, phi thng xuyn kim sot ngun nguyn liu u vo v a ra cc chnh sch sn phm, cng nh quy trnh sn xut ph hp nhm p ng c yu cu ca EU. 4.2.2.4/ u t cho ngnh bao b, pht trin nghin cu, sn xut v s dng nhng bao b c kh nng ti sinh v m bo yu cu v sinh mi

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

101

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 trng ca EU, ch n vic p dng nhn sinh thi i vi hng xut khu Nhng quy nh v bao b trong chnh sch nhp khu ca EU rt kht khe, cho nn chng ta cn phi c bit ch n cht liu lm bao b v vn thi loi bao b sau khi s dng, cng nh trch nhim ca doanh nghip v bo v mi trng trong qu trnh s dng v thi loi bao b. Cc yu cu v bao gi hng ha thng c cc nc EU p dng vi tiu ch bo v mi trng; h yu cu cc nh xut khu phi s dng cc loi cht do, nha, si ha hc thay v s dng si truyn thng v h cho rng cht do d ti ch hn. EU ban hnh Ch th s 94/62/EC v Bao b v ph thi bao b nhm ngn nga vic to ra cht thi bao b, ti s dng, ti ch bao b v gim phn vt b, tiu hu cui cng ca cht thi . Ch th cng quy nh mc ti a kim loi nng cha trong bao b v m t nhng yu cu c th trong sn xut v cu thnh bao b dng trong ngnh cng nghip, thng mi, vn phng, ca hng, dch v, h gia nh hoc bt k ni no khc, bt k dng nguyn liu g. C th l: - Bao b c sn xut bng phng php ph hp sao cho th tch v cn nng c gii hn mc thp nht nhm duy tr mc an ton, v sinh cn thit v s chp thun ca ngi tiu dng cho sn phm ng gi. Bao b c thit k, sn xut v thng mi ho sao cho c th

c ti s dng hoc thu hi, bao gm ti ch, v gim thiu nh hng v mi trng khi cht thi bao b hoc nhng phn d t cht thi bao b c vt b. - Bao b phi c sn xut gim thiu s hin din ca cc cht c hi v cc cht nguy him khc v cc cht tro, bc x khi bao b hoc cc phn d c thiu hy hoc chn.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

102

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Ngoi ra, EU rt ch trng vn dn nhn sinh thi (nhn mi trng) i vi hng ha nhp khu vo EU; y l loi nhn mc cung cp thng tin cho ngi tiu dng v s thn thin hn vi mi trng ca sn phm so vi cc sn phm cng loi. sn xut c nhng loi bao b ph hp vi tiu chun ca th trng EU, cc doanh nghip c th tin hnh trin khai hot ng nghin cu sn xut bao b da trn cc tiu ch sau: - Thit k bao b tit kim nhng vn m bo mc an ton v sinh thc phm i vi ngi tiu dng. - S dng cht liu lm bao b theo hng gia tng kh nng ti s dng, ti sinh, d tiu hy nh cc loi bao b bng thy tinh hay giy caton - Hn ch vic s dng ha cht trong vic sn xut bao b - Tham gia vo cc chng trnh v bao b ca EU nhm nng cao v th cnh tranh ca doanh nghip Vit Nam trn th trng EU. p ng tt cc yu cu v bao gi ca EU s to iu kin thun li cho cc doanh nghip Vit Nam vt qua ro cn k thut thc y xut khu nng sn vo EU.

4.2.2.5/ y mnh vic xy dng chin lc pht trin thng hiu hng ha, tng cng u t cho cc hot ng ng k bo h s hu tr tu i vi nhn hiu thng mi hng ha trn th trng EU Mun hng nng sn Vit Nam c kh nng cnh tranh ti th trng EU, cc doanh nghip cn tng cng u t cho vic xy dng thng hiu hng nng sn, coi trng ng k thng hiu, thit k nhn mc v mu m, bao b cho sn phm, lin kt vi ngi sn xut nguyn liu ng k xut x hng ha, m bo cc chng ch cn thit khi xut khu vo th trng EU. Thng hiu khng ch l ca doanh nghip m cn l ca c G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 103

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 nh nng. Cn lin kt vi nng dn, trong nng dn c trch nhim m bo cht lng v c chung chia li nhun t doanh nghip. i vi rau qu, y l gii php c tnh quyt nh n vic tiu th v xut khu tri cy ti. i vi c ph nhn, vic lin kt gia c s ch bin vi nng dn s tng thm thu nhp cho c hai, nh tng sn lng v cht lng c ph, ng thi cn m bo s pht trin hp vi t nhin v bn vng hn ca cy c ph. S lin kt cc doanh nghip iu tit gi mua, gi bn hp l, chia s thng tin th trng s m bo hiu qu n nh cho c nng dn v doanh nghip. Trong cc nh my, cc cng ty ln c th s dng thng hiu ca mnh tiu th sn phm cho cc n v nh trn c s kim sot cng ngh, cht lng sn phm, o to v hng dn h sn xut to ra ngun hng ha ng nht, n nh. Khi xy dng ng thng hiu hng ha ca mnh, doanh nghip cn phi c cc bin php bo v n nh: theo di tnh hnh mua bn cc sn phm cng loi trn th trng, pht hin v thng bo kp thi n cc c quan chc nng v tnh hnh hng nhi, hng gi, cng nh cc hin tng vi phm quyn s hu tr tu khc. Bn cnh doanh nghip cng cn qung b v nhn hiu hng ha ca mnh, ng thi phi tuyn truyn cho cng chng bit v nhng hin tng vi phm bn quyn, khuyn khch ngi tiu dng pht hin v thng bo v cc hin tng vi phm. 4.2.2.6/ Kim sot cht ch cc khu trong qu trnh sn xut hng nng sn xut khu sang th trng EU Vn cht lng sn phm cui cng c sn xut ra khng ch c quyt nh bi cc hot ng sn xut, ch bin trong nh my m cn chu s chi phi ca nhiu yu t khc. V vy, vt qua cc quy nh ca EU lin quan n v sinh an ton thc phm i vi nng sn Vit Nam th cc doanh nghip cn phi c cc bin php ph hp. C th:

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

104

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Trc ht, doanh nghip cn phi kim tra cht ch ngun nguyn liu u vo cho ch bin. Nu ngun nguyn liu b nhim bn, d lng cc cht bo v thc vt vt qu mc cho php th doanh nghip khng th to ra c cc sn phm nng sn p ng c cc tiu chun ca th trng EU. Do , cc doanh nghip cn p dng cc bin php kim tra ngun nguyn liu u vo mt cch cht ch;tt nht l nn c phng th nghim v kim tra ngay bn trong nh my sn xut, c th va kim tra ngun nguyn liu u vo va kim tra c cc sn phm qua ch bin v trc khi xut khu. Bn cnh , doanh nghip cn c cc cng c thu mua, bo qun v vn chuyn ngun nguyn liu ph hp vi cc quy nh ca EU. Cc dng c phi m bo c yu cu v sinh, khng c bn, hay c cha cc cht ha hc p, lm ti ngun nguyn liu. Cc cng c ny phi c thng xuyn kim tra, nh gi xem c p ng c cc tiu chun, quy nh m b, ngnh ban hnh hay khng; ng thi doanh nghip cng cn phi xc nh mt khong thi gian ph hp thay mi cc thit b ny nhm tha mn c cc yu cu v v sinh an ton thc phm i vi ngun nguyn liu . Ngoi ra, doanh nghip cn theo di v kim tra st sao qu trnh ch bin cc sn phm nng sn xut khu sang th trng EU. C rt nhiu cc sn phm nng sn b nhim bn trong qu trnh ch bin, cho nn doanh nghip cn phi c i ng cn b y nng lc chuyn mn lin tc kim tra v gim st qu trnh ch bin, thng xuyn kim tra cc cng c ch bin, my mc, dy chuyn m bo c qu trnh ch bin c thc hin ng vi cc quy nh theo tiu chun ca nng sn xut khu. Doanh ngip cn phi thng xuyn cp nht danh mc cc ha cht, ph gia b cm v hn ch c cch s dng cho ph hp Cc gii php c xut trn y c th gip doanh nghip p ng mt phn no cc quy nh trong chnh sch sn phm nhp khu ca EU. G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 105

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Trong cc gii php , c gii php mang tnh trc mt v gii php mang tnh chin lc; vn t ra l cc doanh nghip phi vn dng mt cch linh hot nhng gii php t ra t c kt qu tt nht trong hot ng sn xut kinh doanh ca mnh.

KT LUN
Lin minh Chu u l lin kt khu vc thnh cng nht th gii hin nay. Th trng EU l mt th trng y tim nng, mang li khng t c hi cng nh thch thc to ln cho hot ng xut khu nng sn ca cc doanh nghip Vit Nam. y l th trng c sc mua rt ln, th hiu tiu dng a dng; song EU li l mt th trng kh tnh v c bo h rt cht ch bng thu, tr cp v cc tiu chun k thut. c im ni bt trong chnh sch thng mi quc t ca EU l chnh sch bo h nng nghip, do cc doanh nghip Vit Nam cn c chin lc v c cu xut G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 106

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 khu hng nng sn hp l nng cao hiu qu ca hot ng sn xutkinh doanh nng sn xut khu ni chung, v nng sn nhp khu vo th trng EU ni ring Qua nhng phn tch s liu thc t v tnh hnh xut khu nng sn Vit Nam sang EU thi k (1998 2008), c th khng nh rng chnh sch thc y xut khu nng sn sang EU ca Vit Nam to ra nhng bc tin ln trong hot ng xut khu nng sn Vit Nam. Thc t cho thy, mt s mt hng nng sn Vit Nam vt qua c cc ro cn k thut v tin ti chim lnh th trng cng nh lng tin ca ngi tiu dng EU; thng hiu hng nng sn Vit Nam ang tng bc vn ra th trng th gii v c ngi tiu dng ton cu n nhn. Tuy nhin, bn cnh nhng thnh cng ng ghi nhn th vn cn tn ti khng t hn ch. Trong di hn, th trng EU l mt th trng tim nng, do cc doanh nghip xut khu nng sn Vit Nam cn nh gi v phn tch nhng thun li v kh khn, thnh cng v hn ch t tm ra nguyn nhn, xut gii php nhm ti a ha c hi v ti thiu ha kh khn m th trng ny mang li. Do gp phi nhng kh khn v mt thng tin v thi gian hn hp nn em khng th trnh by ht tt c nhng ro cn m cc doanh nghip cn phi vt qua khi xut khu nng sn sang th trng EU. Trn y em mi ch phn tch v tm hiu nhng ro cn quan trng v l nhng ro cn m Vit Nam gp nhiu kh khn nht. ti mi ch mang tnh tng hp thng tin, phn tch cn cha c su v bi bn; gii php a ra c th l cha c thc s c th v mang tnh kh thi. Mong cc thy, c gio gp thm em c th hon thnh tt ti ny.

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

107

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

TI LIU THAM KHO

1. 2. 3. 4. TS Nguyn Th Hng (2001) Gio trnh kinh doanh quc t NXB PGS.TS c Bnh TS Nguyn Thng Lng (2004) Gio trnh PGS. TS on Th Hng Vn (2004) Thm nhp th trng EU TS. Nguyn Hu Khi (2005) Hng ro phi thu quan trong chnh Thng k H Ni Kinh t quc t NXB Khoa hc v k thut H Ni Nhng iu cn bit NXB Thng k sch thng mi quc t NXB Lao ng X hi G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 108

Sinh vin: Ng Th Mai Trang 5. 6. 7. EU 8. 9. 10. Nghin cu chu u (12/2008) Vi nt v tiu chun qun l mi Nghin cu chu u (2/2009) Quan h kinh t Vit Nam- EU thi k Cc website: http:// www.vietnamtradefair.com.vn http:// www.agro.gov.vn http:// www.hoinhap.gov.vn http:// www.vn.euvietnam.com http:// www.vneconomy.vn http:// www.vietrade.gov.vn http:// www.mofa.gov.vn http:// www.europa.int http:// www.thoibaokinhte.com trng chu u suy thoi kinh t ton cu Lp: Kinh t quc t 47 TS. Nguyn Thanh Bnh (2005) Hng ro phi thu quan trong chnh Nghin cu chu u (5/2008) Nhng ro cn trong xut khu nng Tp ch Kinh t pht trin (1/2005) Gii php thm nhp th trng

sch sn phm trong Marketing xut khu NXB Lao ng x hi sn ca Vit Nam vo EU

LI CAM OAN
Sinh vin Lp Kho Chuyn ngnh H Khoa Trng Ng Th Mai Trang Kinh t quc t 47 Kinh t quc t Chnh quy Thng mi v Kinh t quc t i hc Kinh t Quc dn

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

109

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Em xin cam oan lun vn tt nghip ca mnh - Gii php vt cc ro cn k thut trong thng mi i vi nng sn Vit Nam nhp khu vo th trng EU hon ton khng c sao chp t bt k mt lun vn hay chuyn thc tp tt nghip no khc. Nu c bt k hnh vi sao chp hay sai phm no th em xin hon ton chu trch nhim.

MC LC
1.2.2/ NI DUNG CA HIP NH.......................................................................................................11 D BO, TNH HNH KINH T - TI CHNH CC NC EU S CN NHIU DIN BIN PHC TP, NHNG KH KHN TRC MT CHA TH C GII QUYT TRONG NGN HN. CC NGUN PHN TCH U CHO RNG ECB V CC NGN HNG QUC GIA THNH VIN S TIP TC CT GIM LI SUT TRONG THI GIAN TI. ..............34 TRONG NM 2008, MT C IM NG CH L EU TNG CNG Y MNH VIC THC HIN CC BIN PHP MI TRNG, GN LIN VI CC QUY NH MI LIN QUAN MT THIT N THNG MI. T 1/12/2008, LUT HO CHT (REACH) BT U C THC HIN: CC HA CHT KHNG C NG K HOC NG K THT BI TRONG GIAI ON TIN NG K TRC , S KHNG C S DNG SN XUT SN PHM XUT SANG TH TRNG EU. CC SN PHM C CHA HA CHT CHA C NG K TRC 1/12/2008 S PHI TRI QUA MT QU TRNH NG K CHI TIT V KO DI TRC KHI C PHP NHP KHU VO EU. ....................................................................................................................................................34

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

110

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

BNG 2.1: TRAO I THNG MI CA EU VI MT S I TC LN TNH N HT THNG 9/2008 (N V TNH: T EURO) ................................36

DANH SCH BNG BIU

Bng 2.1: Trao i thng mi ca EU vi mt s i tc ln tnh n ht thng 9/2008 .............................................................................................. Error: Reference source not found Bng 2.2: Kim ngch xut nhp khu ca cc nc Eu vi Vit Nam nm 2008.............................................................................................................38 Bng 3.1: Cc mt hng nng sn xut khu ca Vit Nam sang 10 nc thnh vin mi ca EU25 .........................................................................Error: Reference source not found Bng 3.2 : Xut khu nng sn Vit Nam sang EU giai on 2000-2008 ..................................................................Error: Reference source not found

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

111

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47 Bng 3.3: Cc mt hng nng sn ch yu ca Vit Nam xut khu sang EU giai on 2001-2008...........................Error: Reference source not found

NHN XT CA GIO VIN HNG DN .. .. .. .. .. .. ..

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 112

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

.. .. .. .. ..

NHN XT CA GIO VIN PHN BIN .. .. .. .. .. .. ..

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng 113

Sinh vin: Ng Th Mai Trang Lp: Kinh t quc t 47

.. .. .. .. ..

G/v hng dn: Th.s Nguyn Th Thy Hng

114