NCL (SEVN GETRC HABER) NCLN YUNANCA ASLINDAN ADA TRKEYE EVRS

EVREN THOMAS COSMADES

NDEKLER nsz Matta Markos Luka Yuhanna Habercilerin leri Romallara Mektup Korintoslulara I. Mektup Korintoslulara II. Mektup Galatyallara Mektup Efesoslulara Mektup Filippililere Mektup Koloselilere Mektup Selaniklilere I. Mektup Selaniklilere II. Mektup Timoteosa I. Mektup Timoteosa II. Mektup Titosa Mektup Filimona Mektup branilere Mektup Yakupun Mektubu Petrosun I. Mektubu Petrosun II. Mektubu Yuhannann I. Mektubu Yuhannann II. Mektubu Yuhannann III. Mektubu Yahudann Mektubu Vahiy Aklamalar

NCL (SEVN GETRC HABER)

NSZ Kutsal Kitapn Eski Antlama ve Yeni Antlama diye bilinen iki kesimi vardr. Tanrnn insanlkla ilikisi ve balants antlamaya dayanr. Antlama iki tarafn anlamas deil, dorudan doruya Tanrnn ilgisinden ve iyiliinden kaynaklanan, Tanrca saptanan balantdr. nsanla sevgiyle yaklaan Tanrnn kayra antlamas evrensel ve koulsuzdur. nsan ona hibir katkda bulunamaz, ondan bir ey karamaz. Yaklam tek yanldr, Tanrdandr. Tm alar ve sonsuzu kapsar. Tanrnn nceki alardan, zellikle Musa araclyla aklad ve srailoullaryla kurduu iliki Eski Antlamadr. Yalnz srailoullarn deil, tm insanl kapsayan ilikisi ise Yeni Antlamadr. Yeni Antlamann Eski Antlamayla ilikisi, atalara verilen vaadin Tanrca btnlenmesidir. Tanr esinlemesiyle peygamberlerin Eski Antlamay kaleme almas yaklak bin yl srmtr. Yine Tanr esinlemesiyle yazarlarn Yeni Antlamay kaleme almas ise yz yl kapsar. Halk dilinde NCL diye bilinen Yeni Antlamaya aslnda EVANGELYON denir. z anlam SEVN GETRC HABERdir. Kutsal Kitapn Yeni Antlama kesimi yirmi yedi ayr yazdan oluur. Bunlar drt genel konuya deinerek srekli bir btn oluturur: sann yaam Matta, Markos, Luka, Yuhanna adnda drt yazar tarafndan kaleme alnd. Yazarlar hem olaylara dorudan doruya tank oldu, hem de grenlerden gerekli bilgileri toplad. sadan sonra 150 ylna girmeden nce bu yazlar bir btn olarak yaymlanmaktayd. 2. Habercilerin leri, ilk srada bulunan yazlar gibi, tarihsel konular ele alr. Lukann yazd bu para, dirilip gklere ykselen sa Mesihin inanllarna Kutsal Ruhunu gndermesiyle balar. Bu yaz inanllar topluluunun olumas ve gelimesiyle ilgili olaylar ierir. 3. Habercilerin yazd yirmi bir mektubun tm sa Mesihin dirilmilikteki kiiliini ve bununla ilgili retiyi kapsar. Haberci Pavlos bunlarn on n belli yerlerdeki topluluklara ve kiilere yazmtr. Geriye kalan sekiz mektup birok yere dalm bulunan inanllara yneltilmitir. Her mektubun ana konusu gncel, tanrsal konularla ilgilidir. Tanr gnahly kayrayla artan egemen, kutsal Kiidir. Gnahlnn doal yaps Tanrnn z varlyla elikidedir. Yaamdaki gnah Tanry acndran belirgin eylemdir. 4. Vahiy yazsnn ana konusu eskatologya (son olaylar bilgisi) ile ilgilidir. sa Mesihin yeniden geliine deinen peygamberlik bildirisidir.
1.

Kutsal Kitapta aklanan Egemen Tanr kendisini kutsallkla ve gl eylemlerle gsterir. Eski Antlamada gz kamatrc eylemlerini kantlayan Tanr, Yeni Antlamada daha da gl sonulamalar Mesihin kiiliinde belgeledi. Bu kii peygamberlerin tek azdan geliini bildirdikleri sa Mesihtir. brahimin, Davutun soyundan gelen sa, yol ac niteliinde gnderilen Yahya tarafndan herkese tantld, yceliini gl ilerle aklad. Din adamlarnn ve egemen Romallarn dzeniyle armha akld. Orada ld, sonra gmld, nc gn dirildi ve krk gn geince gklere ykseldi. Tanrca kararlatrlan bu olgu insanla kurtulu, Yaratanla bar ve sonsuz paydalk bildirisi olarak yayld.

Bu yirmi yedi yaz ilkin eski Yunann halk dilinde yazld, ikinci yzyln ortalarnda ruhsal topluluklarca kullanlmaya baland. 200 yl dolaylarnda eitli dillere evrilmeye baland. Bylece baka baka topluluklar onu kendi dilinde okuyabildi. Orta Asyadaki Trk dillerine evrilen bir iki para ok gerilere gider. Trkeye ilk eviri Sultan IV. Mehmetin batercman Ali Bey tarafndan yapld. Bu eviri 1666 ylnda btnlendi. imdi Hollandada Leyden niversitesi kitaplndadr. Bu eviriye dayanan ilk Trke Yeni Antlama 1819da 5000 bask olarak basld. Tm Kutsal Kitap ise 1827de yaymland. Elinizdeki ada Trke evirisinden nceki bask, genellikle br evirilere dayanarak 1941de yaymlanmtr. nmzdeki eviri Yunanca aslndan yaplmtr ve nceki evirilerin dil biimini izlemeyen bir almadr. Birinci bask 1988de Kitab Mukaddes irketi tarafndan baslmtr. Elinizdeki bask onun zerinde batan baa gzden geirilmi, gerekli dzeltmeler uygulanmtr.. KTAPIN KULLANILII: Bu kitab bilinli olarak kullanmanza yardmc aklamalarn dikkate alnmasn neririz. Yeni Antlamay oluturan yirmi yedi yaznn her biri nszle tantlyor. Bunlar o yazyla ilgili genel bilgiyi iermektedir. ncil paralar blmlere ve ayetlere ayrlmtr. Sayfa altndaki dipnotlar orada Eski Antlamadan gelen bir alnt bulunduunu ve bunun nereden aktarldn anlatmaktadr. rnein, Matta 1:23 Eski Antlamada Yeaya 7:14teki peygamberlik bildirisinden alntdr. Bunlar genellikle trnak iinde gsterilmektedir. Yine, Matta 2:6 Mika 5:1-3ten alntdr. Yeni Antlamann yaklak yzde onu Eski Antlamadan alntdr. Paralarda ierilen konular birer balkla gsteriliyor. rnein, Matta 8:23-27de sa Frtnay Durduruyor. Alttaki aklamaysa bu olayn Markos 4:35-41; Luka 8:22-25te de konu edilmesiyle ilgilidir. Bir de genel balklar vardr. Bunlar byk harflerle gsteriliyor: SANIN DOUMU VE OCUKLUK AI gibi. Ayrca dipnotlar a, b, c harfleriyle gsterilmitir. Bunlardan baka belirli konularda gereken geni aklamalar yaplmtr; Matta 2:1de Kral Herodesle ilgili aklama gibi. Yldz iaretiyle gsterilen bu konularn daha iyi anlalabilmesi iin kitabn sonundaki AIKLAMALARa bavurarak, rnein Matta 2:1e bakabilirsiniz. Bylece, pek ok konuda geni bilgi sunulduunu greceksiniz. Kitapta birka haritaya rastlayacaksnz. rnein, HABERCLERN LERndeki drt harita o blmn daha iyi izlenmesine yardmc olacaktr. Vahiydeki ve kitabn sonundaki haritalar da bu amala konulmutur. Bu yardmc aklamalar kitab kolaylkla anlamanza katkda bulunur. Tanr esiniyle gelen, sekin yazarlarca kaleme alnan ncili okurken size tanrsal kavram dileinde bulunuruz.

SEVN GETRC HABER

MATTA
(Tanrnn Mesihi: Hkmran) nsz Bu yaz Sevin Getirici Haberin Mattaya esinlenen parasdr. sa Mesih yeryznde hizmete balarken her kesimden on iki renci seti, onlar Apostolos Gnderilenler olarak adlandrd. Matta on iki rencinin adlarn verirken (10:3) kendisini Gmrk vergisi toplayan Matta diye tantr. Matta Romallar hesabna gmrk vergisi toplayan bir Yahudiydi. Ayn zamanda Alfeos olu Levi diye de anlr (Markos 2:17). sa Mattay rencisi olmaya arnca, Matta iini gcn brakp Onun ard sra gitti (Luka 5:27,28). Matta hi kimsenin sevmedii bir halk kesimindendi. Ama sann arsn duyarak kendisine apayr bir yn seti. ok parlak bir len dzenleyerek ona, Ardm sra gel diyen say da lene ard (Luka 5:29). Bu yaznn birinci yzyl ortalarnda Antakyada yazld, saya ilikin bilgi isteyen ilk inanllara kaynak olduu varsaylr. Mattann insanla tantt sa Tanrnn Mesihidir, gelecek olan Kraldr (2:2; 21:5; 22:11; 25:34; 27:11,37,42). sa sekiz kez Davut Olu olarak tantlr. O, Yeaya peygamberin szn ettii Tanr ua (12:18), insanlarn hastalklarn ve dertlerini yklenen kiidir (8:17). sa Eski Antlamada Tanrnn belirttii ruhsal yasalara yepyeni bir anlam verdi (5:21-24, 27-30, 33-37). Yasann harfine deil, ruhuna gsterdii derin ballk biimci din kuaklarn fkelendirdi. say ortadan kaldrmay temel ama edindiler. En sonunda da bunu baardlar. Biimci din kuaklarnn bu tutumu Tanr hkmranlnn onlardan alnp yarakl rnleri getirenlere uluslara verilmesiyle sonulanacak (21:43). Yazar Matta anlatt olaylarn Eski Antlama peygamberlerince aklkla belirtildiini, Bylece peygamberlik sz yerine geldi diyerek vurgular. 123 kez Eski Antlama peygamberlerinin szlerini aktararak bunlarn nasl btnlendiini okuyucunun dikkatine getirir. Peygamberlik szleri kitapta rastlanan olaylarn bir dokusu gibidir. Bu yazda Gklerin Hkmranl sz otuz kez geer. Ayrca Matta, sann yirmi mucizesine deinir. sann be uzun konumas da bu yazda yer alr. Bunlar u balklarla sralanr: 5. Mutluluklarla balayan satre ilkeleri 5:1-7:27. 6. sann rencileri hizmete gndermesinden nce aklad gerekler 10:1-42. 7. Tanrnn hkmranlyla ilgili simgesel ykler 13:1-52. 8. Salkl insan ve topluluk ilikileri 18:1-35. 9. sann dinsel ikiyzll knayan szleri ve ikinci kez geliiyle ilgili eskatologya aklamalar 23:1-25:36. Bu son konuyla ilgili olarak, Eski Antlama peygamberlerinden aktarlan aklamalar ilgintir (bkz. 24:30). Sz edilen be konumann her biri: sa bu szleri sona erdirince yinelemesiyle noktalanr (7:28; 11:1; 13:53; 19:1; 26:1). sann bu retileri alar boyu inanllar topluluunun yaam ilkesi ve satre ls olmutur.

SANIN DOUMU VE OCUKLUK AI sann Soyu 1-17 (Luka 3:23-38) Davut olu, brahim olu, sa Mesihin* soy kitab.1 2shak brahimin oluydu, Yakup shakn oluydu. Yahuda ve kardeleri Yakupun oullaryd. 3Perets ve Zerah Tamardan Yahudann oullaryd. Hetsron Peretsin oluydu. Ram Hetsronun oluydu. 4 Aminadab Ramn oluydu. Nahon Aminadabn oluydu. Salmon Nahonun oluydu. 5 Boaz Rahabtan Salmonun oluydu. Obed Ruttan Boazn oluydu. Yesse Obedin oluydu. 6Kral Davut Yessenin oluydu. Sleyman Uriyann karsndan Davutun oluydu. 7Rehoboam Sleymann oluydu. Abiya Rehoboamn oluydu. Asa Abiyann oluydu. 8Yehoafat Asann oluydu. Yoram Yehoafatn oluydu. Uzziya Yoramn oluydu. 9Yotam Uzziyann oluydu. Ahaz Yotamn oluydu. Hezekiya Ahazn oluydu. 10Manasse Hezekiyann oluydu. Amon Manassenin oluydu.Yoiya Amonun oluydu. 11Yekonya ve kardeleri Yoiyann oullaryd: Babile srgnlk dneminde.. 12 Babile srgnlk dneminden sonra: ealtiel Yekonyann oluydu. Zerubbabel ealtielin oluydu. 13Abiud Zerubbabelin oluydu. Elyakim Abiudun oluydu. Azor Elyakimin oluydu. 14Sadok Azorun oluydu. Ahim Sadokun oluydu. Eliud Ahimin oluydu. 15Eleazar Eliudun oluydu. Mattan Eleazarn oluydu. Yakup Mattann oluydu. 16 Meryemin szls Yusuf Yakupun oluydu. Meryemden Mesih diye tannan sa dodu. 17 brahimden Davuta dek tm kuak says on drt kuaktr. Davuttan Babil srgnlne dek on drt kuak, Babil srgnlnden Mesihe dek on drt kuak.

sa Mesihin Doumu 18-25 (Luka 2:1-7) 18 sa Mesihin doumu yle oldu: Annesi Meryem Yusufla nianlyd. Onlar bir araya gelmeden nce Meryemin Kutsal Ruhtan gebe olduu anlald. 19Szls Yusuf doru biri olduundan ve Meryemi kk drmek istemediinden, onu sessizce brakmay uygun grd. 20Yusuf bunlar dnyordu ki, Rabbin melei dnde ona grnerek, Ey Davut olu Yusuf! dedi. Meryemi kendine e olarak almaktan ekinme. nk onda oluan Kutsal Ruhtandr. 21Bir oul douracak, Onun adn sa* koyacaksn. nk O halkn* gnahlarndan kurtaracak. 22Bu olaylar zinciri Rabbin Peygamber araclyla syledii sz yerine gelsin diye oldu: 23 te erden kz gebe kalacak ve bir oul douracak. Onun adn mmanuel koyacaklar. mmanuel Tanr bizimle demektir. 24 Yusuf uykusundan uyannca Rabbin meleinden gelen buyrua uydu ve eini eve 25 ald. Ama bir oul douruncaya dek kendisiyle iliki kurmad. ocuun adn da sa koydu. Doudan Gelen Bilginler 1-12 sa Kral Herodesin* gnlerinde, Yahudiyenin Beytlehem kasabasnda doduu srada doudan Yerualime gkbilimciler geldi. 2Yahudilerin yeni doan kral nerede? diye soruturuyorlard. nk Onun yldzn douda grdk ve kendisine tapnmaya geldik. 3 Gelgelelim bunu duyunca kral Herodesin yrei kalkt ve onunla birlikte tm Yerualimin2 de.. 4Herodes halkn tm barahiplerini, dinsel yorumcularn* bir araya

2
1

sann z soyu brahime ve Davuta dayanr. 1:22 Yeaya 7:14 2 Bu tarihten alt yzyl sonra Araplarca Kuds diye adlandrlan kral Davutun kenti. 2:5 Mika 5:2 2:15 Hoea 11:1 2:17 Yeremya 31:15

getirerek onlara Mesihin nerede doacan sordu. 5Onlar, Yahudiye Beytleheminde diye yantladlar. nk Peygamber araclyla yazlmtr: 6 Ey Yahudiye blgesindeki Beytlehem! Yahuda yneticileri arasnda hibir bakmdan en nemsizi deilsin. nk senden halkm sraili gdecek olan bir ynetici kacak. 7 Bunun zerine Herodes gizlice gkbilimcileri yanna ard, yldzn ne zaman grndn onlardan kesinlikle rendi 8ve onlar u szlerle Beytleheme sald: Gidin, ocua ilikin her eyi inceden inceye aratrn. Onu bulunca da bana haber iletin ki, ardnzdan ben de varp Ona tapnaym. 9Adamlar Kraln szn dinleyerek yola koyuldular. Douda grdkleri yldz nlerinden gidiyordu. ocuun bulunduu yerin zerine varnca orada durdu. 10Yldz grnce dille anlatlmaz youn sevin duydular. 11Eve girdiler, annesi Meryemle ocuu grdler, yere kapanarak Ona tapndlar. Deerli nesnelerle dolu olan sand ap Ona armaanlar altn, gnlk ve mr* sundular. 12 Grdkleri bir dte Herodese dnmemeleri dorultusunda uyarlnca baka bir yoldan lkelerine dndler. Msra Sn 13-15 Gkbilimciler ayrldktan sonra Rabbin bir melei Yusufa dnde grnerek, Kalk, ocukla annesini al, Msr lkesine sn dedi. Ben sana bildirinceye dek orada kal. nk Herodes yok etmek amacyla ocuu arayacak. 14Yusuf kalkt, geceleyin ocukla annesini ald Msra doru yola koyuldu. 15Herodesin lmne dek orada kald. Rabbin Peygamber araclyla syledii sz yerine gelsin diye oldu bu: Ben Olumu Msrdan ardm.
13

Susuz ocuklarn ldrlmesi 16-18 Herodes gkbilimciler tarafndan aldatldn anlaynca ok kzd. Gkbilimcilerden kesinlikle rendii doum vaktini gz nnde tutarak, kard zel bir buyrukla Beytlehem ve yresindeki iki yandan kk tm erkek ocuklar ldrtt. 17 Bylece Yeremya peygamber araclyla sylenen sz yerine gelmi oldu 18 Ramada bir ses duyuldu. Alay ve ac ac dvnme, ocuklar iin alayan Rahel avutulmak istemiyor, nk onlar yok oldu.
16

Msrdan Dn 19-23 Herodes lnce, Rabbin bir melei Msrda d yoluyla Yusufa grnerek, 20 Kalk, ocukla annesini al, srail lkesine git dedi. nk ocuun yaamna kymak isteyenler ld. 21Yusuf kalkt, ocukla annesini alp srail lkesine vard. 22 Yahudiye blgesinde Herodesin yerine olu Arhelaosun* krallk ettiini duyan Yusuf oraya gitmekten ekindi. Dnde uyarlnca Galile blgesine ekildi. 23Varp Nasra denen kente yerleti. yle ki, peygamberler araclyla, Ona Nasral denecektir3 diye bildirilen sz yerine gelsin.
19

TANRI HKMRANLII AIKLANIYOR Yahyann Bildirisi 1-12 (Markos 1:1-8; Luka 3:1-19; Yuhanna 1:19-28)

Yeaya 11:1; Luka 1:26; 2:39,51; 4;16; 18:37; Habercilerin leri 25:5

O gnlerde Vaftizci Yahya* belirdi. Yahudiye lnde sz yayarak, 2Gnahtan dnn, nk gklerin hkmranl* yaklat szleriyle vaaz etmekteydi. 3Yeaya peygamberin szn ettii kiidir Yahya: lden bir ses ykseliyor: Rabbin yolunu hazrlayn, Onun rlarn dzleyin. 4 Yahyann giysisi deve klndand. Belinde deri bir kuak tayordu. Yiyecei ekirgeyle yaban balyd. 5 Yerualim, tm Yahudiye ve rdn yresinden herkes ona kouyor, 6gnahlarn ak ak bildirerek rdn Irmanda onun eliyle vaftiz4 ediliyordu. 7 Ferisilerle* Sadukilerden* birounun vaftiz edilmeye geldiklerini grnce Yahya onlar, Engerekler soyu! diye knad. Gelecek fkeden kamanz size kim tledi? 8 Gnahlarnzdan dndnz kantlayan yaam rn getirin. 9 Kendi kendinize, Atamz brahimdir diye dnmeyesiniz. nk size belirtiyorum ki, Tanr brahime u talardan ocuklar oluturabilir. 10te balta imdiden aalarn dibinde duruyor. yi rn vermeyen her aa kesilip atee atlr. 11Gnahtan dnesiniz diye ben sizi suyla vaftiz ediyorum. Ama benden sonra gelen benden daha gldr. Ben Onun arklarn bile tamaya yeterli deilim. O sizleri Kutsal Ruhla ve atele vaftiz edecek*. 12Onun yabas elindedir. Harman yerini tertemiz edecek, budayn ambara toplayacak. Saman ise hi snmeyen atele yakacak. sann rdn Irmanda Vaftizi 13-17 (Markos 1:9-11; Luka 3:21,22) 13 O srada sa vaftiz edilmek iin Galile blgesinden rdn Irmana, Yahyann yanna geldi. 14Ama Yahya say nlemeye kalkt: Senin elinle benim vaftiz edilmem gerekirken sen mi bana geliyorsun? 15sa, zin ver bana dedi, nk doruluun her gereini yerine getirmemiz iin yaraan uygulama budur. Bunun zerine Yahya Ona izin verdi. 16 sa vaftiz edilir edilmez sudan kt. O anda gkler ald. Tanr Ruhunun gvercin gibi zerine indiini grd. 17Gklerden bir ses duyuldu: Sevgili Olum budur. Ondan honudum. sann lde Denenmesi 1-11 (Markos 1:12,13; Luka 4:1-13) Bunun zerine sa, iblis tarafndan denensin diye Ruh tarafndan le yneltildi. 2Krk gn krk gece oru tuttu. Sonunda alk duydu. 3Ayartc5 yaklap, Eer Tanrnn Oluysan dedi, Buyruk ver u talar ekmek olsun. 4sa, Kitapta yazlmtr dedi: nsan yalnz ekmekle yaamaz, Tanrnn azndan kan her szle yaar. 5 Sonra iblis, say Kutsal Kente6 gtrd. Onu tapnan kulesine karp, 6Eer Tanrnn Oluysan dedi, At kendini aaya; nk Kitapta yazlmtr: Meleklerine senin iin buyruk verecek, Seni elleri zerinde tayacaklar; Ve ayan taa arpmayacak. 7 sa onu yantlad: Tanrn Rabbi denemeyeceksin diye de yazlmtr.

Baknz, 3:11; 28:19; Habercilerin leri 1:5; 18:25; 19:4. 3:3 Yeaya 40:3 5 iblis, eytan. Baknz, 5:37. 6 Yerualim kentine Kutsal Kent denir. 4:4 Yasann Tekrar 8:3 4:6 Mezmur 91:11,12 4:7 Yasann Tekrar 6:13 4:10,14 Yeaya 8:23; 9:1

Bu kez iblis, say ok yksek bir daa gtrd. Yeryznn tm lkelerini ve zenginliklerini Ona gstererek, 9Eer yere kapanp bana tapnrsan dedi, Bunlarn tmn sana veririm. 10sa, ekil eytan! diye yantlad. nk Kitapta yazlmtr: Tanrn Rabbe tapnacak ve yalnz Ona hizmet edeceksin. 11 Bunun zerine iblis Onu brakt; melekler gelip Ona hizmet etti.
8

sann Galilede Hizmeti 12-17 (Markos 1:14,15; Luka 4:14,15) 12 sa Yahyann tutuklandn duyunca Galileye ekildi. 13Nasray brakp Zebulun ve Naftali snrlarnda, deniz kysnda bir kent olan Kafernahuma yerleti. 14Yeaya peygamber araclyla bildirilen sz yerine gelsin diye oldu bu: 15 Zebulun lkesi, Naftali lkesi, Deniz ynnde, rdnn tesinde uluslarn* Galilesi. 16 Karanlkta oturan halk parlak bir k grd. lm lkesinde lmn glgesi altnda oturanlara k dodu. 17 Bu olaylardan sonra sa Sz yaymaya balad. Gnahtan dnn, nk gklerin hkmranl yaklat diyordu. Drt Balkya ar 18-22 (Markos 1:16-20; Luka 5:1-11) 18 sa Galile Denizi kylarnda dolarken, Simonla teki ad Petrostur kardei Andreasa rastlad. Denize a atyorlard; nk balkydlar. 19Onlara, Ardm sra gelin dedi. Sizi insan avcs* yapacam. 20Onlar da hemen alarn brakp Onun ard sra gittiler. 21 Oradan ileriye doru gidince baka iki kardee Zebedinin olu Yakupla kardei Yuhanna rastlad. Babalar Zebediyle birlikte teknede alarn onaryorlard. Onlar da ard. 22Hemen tekneyi de, babalarn da brakp sann ard sra gittiler. sa retiyor, Hastalar yiletiriyor 23-5:2 (Luka 6:17-19) 23 sa Yahudilerin sinagoglarnda7 reterek, hkmranln Sevin Getirici Haberini* yayarak, halk arasnda her rahatszl her hastal iyiletirerek tm Galile blgesini bir utan br uca dolat. 24n Suriyede batanbaa yayld. Btn hastalar, eit eit rahatszla tutulanlar ve ar ekenleri, cinlileri, sarallar, inmelileri Ona getirdiler; hepsini sala kavuturdu. 25Galileden, Dekapolisten,8 Yerualimden, Yahudiyeden, rdnn kar yakasndan gelen youn kalabalklar Onu izledi.

sa topluluklar grnce dan yamacna kt*. Oturunca rencileri* kendisine yaklat. 2sa konumaya balayarak onlara retmeye koyuldu: Gerek Mutluluk 3-12 (Luka 6:20-23) 3 Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! nk gklerin hkmranl onlarndr. 4 Ne mutlu yasl olanlara! nk onlar avutulacaklar.

7 8

Kutsal Yazlarn okunduu, retildii toplant yerleri. rdn Irmann dousundaki On Roma kenti; biri rman batsnda. 5:3 Yeaya 57:15 5:4 Mezmur 126:5; Yeaya 61:3 5:5 Mezmur 37:11 5:8 Mezmur 24:4; 51:10; 73:1

Ne mutlu yumuak huylu olanlara! nk onlar yeri miras alacaklar. 6 Ne mutlu dorulua ackp susayanlara! nk onlar doyurulacaklar. 7 Ne mutlu bakasnn acsna ortak olanlara! nk onlar aclarnda destek bulacaklar. 8 Ne mutlu yrei temiz olanlara! nk onlar Tanry grecekler. 9 Ne mutlu barlara! nk onlara Tanr ocuklar denecek. 10 Ne mutlu doruluk yznden saldrya urayanlara! nk gklerin hkmranl onlarndr. 11 Ne mutlusunuz sizleri aaladklar, size saldrda bulunduklar, benim yzmden yalan yere size her tr ktleyici sz syledikleri zaman! 12 Sevinin ve coun. nk gklerde byk armaannz hazrdr. nk sizlerden nceki peygamberlere de bu yolda saldrda bulundular.
5

Tuz ve Ik 13-16 (Markos 9:50; Luka 14:34,35) 13 Sizler yeryznn tuzusunuz. Ama tuz tadn yitirirse, bir daha ne ile ona tuz tad verilebilir? Artk sokaa atlp ayaklar altnda inenmekten baka hibir ie yaramaz. 14 Sizler dnyann snz. Da stnde duran kent gizlenemez. 15Ne de bir k yakp onu tahl lei altna koyarlar. Tam tersine amdana yerletirirler; bylece evdekilerin hepsini aydnlatr. 16Inz insanlarn nnde yle parlasn ki, salkl ilerinizi grsnler ve gklerdeki Babanz yceltsinler. Ruhsal Yasann Tmlenmesi 17-20 9 17 Ruhsal yasay ya da peygamberleri ortadan kaldrmaya geldiimi sanmayasnz. Ortadan kaldrmaya deil, ancak btnlemeye geldim. 18Dorusu sizlere derim ki, gk ve yer yok oluncaya dek ruhsal yasadan kck bir nokta ya da bir izgi bile kaldrlmayacaktr. Bildirilen her ey yerine gelinceye dek.. 19Bu nedenle, bu buyruklardan en kn bile kim bozar ve insanlara ylece retirse, gklerin hkmranlnda ona en kk denecektir. te yandan, kim uygular ve bakalarna da retirse, gklerin hkmranlnda ona byk denecektir. 20yleyse size derim ki, doruluunuz dinsel yorumcularn ve Ferisilerinkinden akn deilse, gklerin hkmranlna girmeyeceksiniz. fkenin Ykcl 21-26 Atalara ldrmeyeceksin dendiini duydunuz. Her kim ldrrse yarglanmay hak edecektir. 22Ama ben size derim ki, kardeine fkelenen herkes yarglanmay hak edecektir. te yandan, her kim kardeine aalayc bir sz sylerse,10 tm Kurula* kar sorumlu tutulmay hak edecektir. Akl kt diyense cehennem ateini hak edecektir. 23Bu nedenle, sunakta armaann sunarken, kardeinin sana dargn olduu aklna gelirse, 24 armaann olduu yere, sunan nne brak, git nce kardeinle bar. Ondan sonra dnp armaann sun. 25Sana kar dava aanla bir arada yola koyulmuken ivedilikle davranp onunla anla ki, seni yargca vermesin, yarg tutuklayann eline brakmasn ve cezaevine atlmayasn. 26Dorusu sana derim ki, en son meteliini demeden oradan kamazsn.
21 9 10

Eski Antlamada Musa peygamber araclyla verilen eriat Asl Raka. Aalayc eski bir ilenme kullanm.

Cinsel Yolsuzluun Yakcl 27-30 Evlilik d cinsel balantya* girmeyeceksin dendiini duydunuz. 28Ama size derim ki, bir kadna iinden istek duyarak bakan herkes o anda yreinde onunla evlilik d cinsel balantya girmitir. 29Eer sa gzn seni su ilemeye srklyorsa, onu kar ve kendinden at. nk senin iin bedeninin paralarndan birinin yok olmas, tm bedeninin cehenneme atlmasndan daha iyidir. 30Eer sa elin seni su ilemeye srklyorsa, onu kes ve kendinden at. nk senin iin bedeninin paralarndan birinin yok olmas tm bedeninin cehenneme atlmasndan daha iyidir.
27

Boanmann Yozlatrcl 31,32 (Matta 19:9; Markos 10:11,12; Luka 16:18) 31 Denmitir ki, Kim karsn boarsa ona boanma belgesi versin. 32Ama ben size derim ki, her kim karsn cinsel uygunsuzluk dnda boarsa, onu cinsel yolsuzlua itmi olur. Her kim boanm bir kadnla evlenirse cinsel yolsuzluk yapar. Andn Sakncas 33-37 Yine atalara yle dendiini duydunuz: Yalan yere ant imeyeceksin, Rabbe kar ant sorumluluunu yerine getireceksin. 34 Ama size derim ki, hibir konuda ant imeyin. Ne gk zerine ant iin nk oras Tanrnn tahtdr 35ne de yer zerine; nk oras Onun ayaklarnn basamadr. Ne Yerualime ant i nk yce hkmrann kentidir 36ne de ban zerine ant iesin; nk sen bir tek kl bile ak ya da kara edemezsin. 37Sznz kesinlikle Evet ve kesinlikle Hayr olsun. Bunlardan tesi kt olandandr.11
33

Dmanlarnz Sevin 38-42 (Luka 6:29,30) 38 Gze gz, die di dendiini duydunuz. 39Ama size derim ki, kt kiiye kar direnmeyin. Tam tersine, sa yanana kim vurursa, ona brn de evir. 40Eer biri seninle yargca gidip gmleini almak isterse, ona st giysini de ver. 41Ve kim sana bir kilometrelik yolu zorla yrtmek isterse, onunla iki kilometre yr. 42Senden dilekte bulunana ver ve dn isteyeni geri evirme. Sevgi Snav 43-48 (Luka 6:27,28; 32-36) 43 Komunu seveceksin, dmanna da kin besleyeceksin dendiini duydunuz. 44 Ama size derim ki, dmanlarnz sevin ve size bask uygulayanlar iin dua edin. 45yle ki, gklerdeki Babanzn oullar olasnz. nk O gneini hem ktlerin, hem de iyilerin zerine dodurur ve yamurunu hem dorularn, hem de erilerin zerine yadrr. 46nk salt sizi sevenleri severseniz ne karlk bulursunuz? Gmrk vergisi toplayanlar* da ayn yolda davranmyor mu? 47Eer yalnz kardelerinize esenlik dilerseniz, tekilerden stn saylabilecek ne yapm olursunuz? Tanrszlar* da ayn yolda davranmyor mu? 48Gksel Babanz yetkin olduu gibi, sizler de yetkin kiiler olun. Yardm ve Gsteri 1-4 Doruluktan kaynaklanan yardmnz insanlarn gz nnde gsteri iin yapmaktan kann. Yoksa gklerdeki Babanzn katnda karlnz olmaz. 2yleyse birine yardm ederken nnde boru ttrme. kiyzllerin sinagoglarda, sokaklarda insanlarca vlmek amacyla takndklar tutumdur bu. Dorusu size derim ki, onlar karlklarn aldlar. 3Birine

6
11

iblis, eytan. Baknz, 4:3; 13:19.

yardm elini uzatrken, sol elin sa elinin ne yaptn bilmesin. 4Yardmn gizlice yap. Gizlilikte gren Baban da sana yaraan verecektir. Duada Gerekli Tutum 5,6 Dua ederken ikiyzller gibi davranmayn. Onlar sinagoglarda, sokak kelerinde dikilip dua etmeyi severler. Amalar gsteritir. Dorusu size derim ki, onlar karlklarn aldlar. 6Ama sen dua ederken i odana ekil, kapn rtp gizlide olan Babana dua et. Gizlilikte gren Baban da sana yaraan verecektir.
5

Duada zlenecek Temel Kural 7-15 Dua ederken tanrszlar12 gibi bo tekerlemelerden kendinizi saknn. nk onlar ok syledikleri iin Tanrnn kendilerini iiteceini sanrlar. 8Onlar gibi olmayn. nk Babanz size gerekli olan, siz daha kendisinden dilemeden nce bilir. 9yle dua edin: Gklerdeki Babamz! Adn kutsansn. 10 Hkmranln gelsin. Gkte olduu gibi, yerde de istein uygulansn. 11 Gndelik ekmeimizi bize bugn ver 12 Ve bize kar su ileyenlerin suunu baladmz gibi sen de bizleri bala. 13 Gnahla snanmamza olanak brakma. Bizleri ktden kurtar.13 14 nsanlarn sularn balarsanz, gksel Babanz da sizleri balar. 15Ama balamazsanz, Babanz da sizin sularnz balamayacaktr.
7

Oruta Gerekli Gizlilik 16-18 Oru tutarken ikiyzller gibi surat asmayn. nk bu kiiler insanlara orulu grnmek iin yzlerini yozlatrrlar. Dorusu size derim ki, onlar karlklarn aldlar. 17 Ama sen oru tutarken bana ekidzen ver, yzn de yka. 18yle ki insanlara deil ama gizlide olan Babana orulu grnesin. Gizlilikte gren Baban da sana yaraan verecektir.
16

Gksel Zenginlik 19-21 (Luka 12:33,34) 19 Yeryznde kendinize gmler biriktirmeyin. Burada gve ve pas yok eder; hrszlar da delip alar. 20Bunun yerine gkte gmler biriktirin kendinize. Orada ne gve yok edebilir, ne de pas. Hrszlar da delip alamaz. 21nk gmn neredeyse yrein de orada olacaktr. Ruhsal Aydnlk 22,23 (Luka 11:34-36) 22 Bedenin gzdr. Bu nedenle, gzn salamsa tm bedenin aydnlktadr. 23 Oysa gzn bozuksa tm bedenin karanlktadr. Eer sendeki k gerekte karanlk ise, ne denli korkuntur o karanlk! Tanrsal Ballk 24 (Luka 16:13)

12

Uluslar, tanrszlar ya da paganlar szyle ayn anlamda. Baknz, 4:15. 5:21,27,33,34,38 Levililer 24:19,20 5:43 Levililer 19:18 5:48 19:2 6:6 II.Krallar 4:33; Yeaya 26:20
13

nk hkmranlk da, gllk de, ycelik de alar boyu senindir. Amin.

Hi kimse iki efendiye uaklk edemez. nk ya birine kin besler brn sever, ya da birine balanp brn kmser. Hem Tanrya, hem de zenginlik ilahna* uaklk edemezsiniz.
24

Fiziksel Gvenlik 25-34 (Luka 12:22-31) 25 Bu nedenle size derim ki, ne yiyeceiz ne ieceiz diye yaamnz konusunda ve ne giyeceiz diye bedeniniz konusunda kayglanmayn. Yaam yiyecekten, beden de giyecekten daha nemli deil mi? 26Bakn gn kularna. Ne ekerler, ne bierler, ne de ambarlara biriktirirler. yleyken gksel Babanz doyurur onlar. Siz kulardan stn nem tamyor musunuz? 27Aranzdan kim kayglanmakla boyuna bir arn ekleyebilir?14 28 Giyecek sorununda neden kayglanrsnz? Krn zambaklarn gz nne getirin: Ne gzel serpilip byrler! Ne alrlar, ne de iplik eirirler. 29Size diyorum ki, Sleyman15 bile tm grkeminin iinde bunlardan biri gibi giyinip kuanmamt. 30Bugn var olan, yarn frna atlan kr otunu bylesi zenle giydirip kuatan Tanr sizi daha ok giydirip kuatmaz m, ey kt inanllar! 31yleyse ne yiyeceiz ne ieceiz, ya da ne giyeceiz diyerek kayglanmayn. 32Tanrszlar durup dinlenmeden tmyle bunlar ararlar. Gksel Babanz btn bunlara gereksiniminiz olduunu bilir. 33Siz her eyden nce Tanrnn hkmranln ve doruluunu arayn, bunlarn tm sizlere verilecektir. 34 Bu nedenle, yarn iin kayglanmayn. nk yarnki gn payna den kaygy tayacaktr. Her gnn ktl kendine yeter. Bakasn Yarglarken 1-6 (Luka 6:37,38,41,42) Yarglamayn ki yarglanmayasnz. 2nk hangi yargyla yarglarsanz onunla yarglanacaksnz. Hangi lyle lerseniz ayn l sizlere de uygulanacaktr. 3Sen niin kardeinin gzndeki p grr de, kendi gzndeki mertei grmezlikten gelirsin? 4 Ya da kendi gznde mertek dururken kardeine nasl, Brak gznden p karaym 5 dersin? Ey ikiyzl! nce kendi gznden mertei kar, o vakit kardeinin gznden p karmak iin ak seik grrsn. 6 Kutsal olan ne kpeklere atn, ne de incilerinizi domuzlarn nne serin. Yoksa onlar ayaklar altnda inedikten sonra geri dnp sizi paralarlar.

Etkin Dua 7-12 (Luka 11:9-13) 7 Dileyin, size verilecektir. Arayn, bulacaksnz. Kapy aln, size alacaktr. 8 nk her dileyen alr, arayan bulur, alana kap alr. 9Aranzdan kim olu ekmek isteyince ona ta verir? 10Ya da balk isteyince ona ylan verir? 11Kt kiiler olan sizler ocuklarnza nasl iyi armaanlar vermeyi biliyorsanz, gksel Babanz da kendisinden dileyenlere ok daha iyi armaanlar verecektir. 12 nsanlarn size nasl davranmalarn istiyorsanz, siz de onlara yle davrann. nk ruhsal yasann da, peygamberlerin de anlam budur. Dar Kap 13,14 (Luka 13:24) 13 Dar kapdan girin. nk mahva gtren kap geni, yol da kolaydr. Ondan girenler pek oktur. 14Oysa, yaama gtren kap dar, yol da ilelidir. Onu bulanlar azdr.
14 15

Baka bir deyile: inizden hanginiz kayglanmakla yaam sresine bir tek gn ekleyebilir? Eski an nl kral Davutun olu Sleyman.

Aa ve rn 15-20 (Luka 6:43,44) 15 Yalanc peygamberlerden saknn. Onlar size koyun postu iinde yaklarlar, ama iten yrtc kurtlardr. 16Onlar yaam rnlerinden tanyacaksnz. Hi dikenlerden zm, kengellerden incir toplarlar m? 17Her iyi aa salkl rn yetitirir. rk aa ise kt rn yetitirir. 18yi aa kt rn yetitiremedii gibi, rk aa da salkl rn 19 yetitiremez. Salkl rn yetitirmeyen her aa kesilip atee atlr. 20Demek ki, onlar yaam rnlerinden tanyacaksnz. Gksel Babann stei 21-23 (Luka 13:25-27) 21 Bana, Ya Rab, ya Rab diyen herkes gklerin hkmranlna girmeyecektir. Ama gklerdeki Babamn isteini uygulayan girecektir. 22O Gn16 niceleri bana, Ya Rab, ya Rab diyecek, Senin adna peygamberlik etmedik mi? Adna cinleri kovmadk m? Adna bir sr gl i yapmadk m? 23te o zaman aka bildireceim onlara: Ben sizi hi tanmadm. Benden raa gidin, yasay hie sayanlar! Evini Bilgece Kuran Anlayl Kii 24-27 (Luka 6:47-49) 24 yleyse, bu szlerimi iitip uygulayan herkes konutunu kaya stne kuran akl banda insana benzer. 25Yamur boand, seller bast, yeller esti, o konuta saldrd. Ama yklmad. nk temeli kaya stne atlmt. 26Bu szlerimi iitip de uygulamayan herkes konutunu kum stnde kuran akl kt adama benzer. 27Yamur boand, seller bast, yeller esti. O konuta saldrd. Konut ykld; hem de ykm korkun oldu. sann Yetkisi Topluluu artyor 28, 29 sa bu szleri sona erdirince tm topluluk Onun rettiklerine arp kald. 29 nk onlara kendi din yorumcular gibi deil, ama yetki sahibi olarak retiyordu.
28

BELRTLER OALIYOR, TANRI HKMRANLII YAYILIYOR sa Czamly Paklyor 1-4 (Markos 1:40-45; Luka 5:12-16) sa dadan inince Onu byk topluluklar izledi. 2Bir czaml yaklap, Ya Rab, istersen beni pak klabilirsin diyerek Onun ayaklarna kapand. 3sa elini uzatp ona dokundu, stiyorum, pak klnasn dedi. O anda adam czamndan pakland. 4sa, Dikkat et, kimseye bir ey sylemeyesin dedi. Ama git kendini rahibe* gster, tanklk iin onlara Musann buyurduu armaan sun.

sa Ua Sala Kavuturuyor 5-13 (Luka 7:1-10) 5 sa Kafernahuma17 girince, bir yzba yaklap Ona yalvarmaya koyuldu: 6Ya Rab, uama inme indi. Evde yatyor, dayanlmaz ac ekiyor. 7sa, Gelip onu sala kavuturacam diye yantlad.

16 17

Mesihin gelip insanl yarglayaca Gn. Galile Denizi kysnda bir kasaba. 7:22 Yeremya 14:14; 27:15; 7:23 Mezmur 6:8 8:4 Levililer 13:49; 14:2-32 8:11 Yeaya 49:12; 59:19; Malakya 1:11; Mezmur 107:3

Yzba, Ya Rab, atmn altna girmene bile demem ben dedi. Ama bir tek sz syle, uam iyi olur. 9nk ben de buyruk altnda bulunan bir insanm; buyruuma bal askerler var. Birine git derim gider, brne gel derim gelir. Uama, u ii gr derim, grr. 10 sa bunu duyunca at. Ard sra gelenlere, Dorusu size derim ki, srailde bile bylesi iman olan birine rastlamadm dedi. 11te size bildiriyorum: Doudan ve batdan biroklar gelecek; brahimle, shakla, Yakupla birlikte gklerin hkmranlnda lene oturacaklar. 12Hkmranln gerek ocuklar ise dardaki karanla atlacak. Orada alay ve di gcrts olacak. 13 sa yzbaya dnd, Git, iman ettiin gibi olsun! dedi. Uak o anda iyileti.
8

sa Birok Hastay yiletiriyor 14-17 (Markos 1:29-34; Luka 4:38-41) 14 sa, Petrosun evine gittiinde onun kaynanasn ateler iinde yataa dm buldu. 15Eline dokununca kadnn atei dt ve ayaa kalkp Ona hizmet etti. 16 Akam olunca, cine tutulmu birok kiiyi Ona getirdiler. Bir tek buyrukla kt ruhlar kovdu, hastalarn tmn sala kavuturdu. 17Bu, Yeaya peygamber araclyla bildirilen u sz yerine gelsin diye oldu: Hastalklarmz O tad, Rahatszlklarmz O yklendi. Gksel arnn ncelii 18-22 (Luka 9:57-60) 18 sa evresinde youn bir topluluk grnce, Galile Denizinin kar kysna geilmesini buyurdu. 19Bir dinsel yorumcu Ona yaklap, retmen! dedi. Nereye gidersen ardn sra geleceim. 20sa onu yantlad: Tilkilerin inleri var, gkyznde uan kularn da yuvalar.. Ama nsanolunun* ban yaslayacak bir yeri yoktur. 21 rencilerden baka biri, Ya Rab! dedi. Bana izin ver, nce gidip babam gmeyim. 22sa, Sen ardm sra gel dedi. Ve brak ller kendi llerini gmsn. sa Frtnay Durduruyor 23-27 (Markos 4:35-41; Luka 8:22-25) 23 sa tekneye binince rencileri de ard sra bindiler. 24Bir anda denizde ortal allak bullak eden bir frtna koptu. yle ki, tekne dalgalarla kapland. sa uyuyordu. 25Yanna varp, Ya Rab kurtar, mahvoluyoruz! diyerek Onu uyandrdlar. 26sa, Niin korkuyorsunuz, ey kt inanllar? dedi. Sonra ayaa kalkt. Rzgrlar da denizi de paylad; ortalk stliman oldu. 27 Adamlar akna dnd. Bu nasl biridir ki, rzgrlar da deniz de buyruuna uyuyor? diyorlard. sa Yetkiyle Cinleri Kovuyor 28-34 (Markos 5:1-20; Luka 8:26-39) 28 sa denizin kar kysna, Gadarinilerin18 lkesine vardnda mezarlar arasndan koup gelen cine tutulmu iki adam kendisini karlad. Ar oranda kudurgan olduklarndan hi kimse o yoldan geemiyordu. 29Ya Tanr Olu, bizden ne istiyorsun? diye bardlar. Bize vaktinden nce ikence ektirmeye mi geldin buraya? 30 Kendilerinden epey rakta youn bir domuz srs otlamaktayd. 31Cinler saya, Eer bizi karacaksan domuz srsne gnder diye yalvardlar. 32O da, Gidin dedi. Cinler kp domuzlara girdiler. Birden tm sr uurumdan aa denize saldrp sularda
18

Gadara: rdn Irmann dousunda, sz edilen On Kentten biri. Baknz, 4:25 8:17 Yeaya 53:4

33 bouldu. Gdcler il yavrusu gibi dald. Kente vararak btn olgular, cine tutulmularla ilgili olaylar enikonu anlattlar. 34Bunun zerine tm kent say karlamaya kt. Onu grnce blgelerinden ayrlmas iin kendisine yalvardlar.

sa Gnahlar Balyor, nmeliyi yiletiriyor 1-8 (Markos 2:1-12; Luka 5:17-26) sa bir tekneye binip Galile Denizinin kar kysna geti, kendi kentine ulat. 2 Yatakta yatan bir inmeliyi Ona getirdiler. sa onlarn imann grnce inmeliye, Yreklen, oul! dedi. Gnahlarn sana baland. 3O anda dinsel yorumculardan bazlar aralarnda, Bu adam svyor! diye mrldandlar. 4 sa onlarn ne dndklerini bilerek, Yreklerinizde neden kt dncelere yer veriyorsunuz? dedi. 5Hangisi daha kolaydr? Gnahlarn sana baland demek mi, yoksa Kalk yr demek mi? 6yleyse, nsanolunun yeryznde gnahlar balamaya yetkili olduunu bilmeniz gerekiyor. Ardndan sa inmeliye dnd, Kalk, yatan al ve evine git dedi. 7 Adam kalkp evine gitti. 8Topluluk olay grnce korkuya kapld. nsanlara bylesi yetki veren Tanry ycelttiler*.

Mattaya Yneltilen ar 9-13 (Markos 2:13-17; Luka 5:27-32) 9 sa bir yoldan geerken, Matta adnda birinin gmrk yerinde oturduunu grd. Ona, Ardm sra gel dedi. O da kalkp sann ard sra gitti. 10sa, Mattann evinde sofrada oturmuken, gmrk vergisi toplayanlarla gnahllardan oluan byk bir topluluk gelip Onunla ve rencileriyle birlikte sofraya oturdu. 11Bunu gren Ferisiler sann rencilerine sordu: retmeniniz niin gmrk vergisi toplayanlarla, gnahllarla birlikte yemek yiyor? 12 sa bunu duyunca onlara, Salamlara deil, hastalara doktor gerekir dedi. 13Gidin de unun anlamn renin: Ben kurban deil, acma isterim. nk doru kiileri deil, gnahllar armaya geldim. Oru Sorunu Aydnlatlyor 14-17 (Markos 2:18-22; Luka 5:33-39) 14 Bunun zerine Yahyann rencileri saya yaklap sordular: Niin Ferisilerle bizler oru tutuyoruz da rencilerin oru tutmuyor? 15sa onlar yantlad: Gvey* kendileriyle birlikteyken yaknlar yas tutar m? Ama gveyin onlardan alnaca gnler gelecek, o zaman oru tutacaklar. 16 Hi kimse eski bir giysiye yeni bir kuma paras yamamaz. nk yama giysiyi yrtp paralar ve daha beter bir yrtk oluur. 17Ne de yeni arab eski tulumlara koyarlar. Bunu yaparlarsa tulumlar yrtlr, hem arap telef olur hem de tulumlar paralanr. Bunun yerine yeni arab yeni tulumlara koyarlar. Bylece her ikisi de korunmu olur. manla Salk Bulan Kadn, lmden Diriltilen Kz 18-26 (Markos 5:21-43; Luka 8:40-56) 18 sa evresindekilere bunlar aklarken, sinagog bakanlarndan biri Ona yaklap ayaklarna kapand. Kzm imdi ld diyerek yaknd, Ama sen gel, elini onun stne koy, yaayacaktr. 19sa kalkp rencileriyle birlikte onun ard sra gitti. 20 Bu arada, on iki yldan beri bedeninden kan akan bir kadn geriden yaklap Onun giysisinin saak psklne eliyle dedi. 21nk yreinden, Salt giysisine desem hastalmdan kurtulacam diyordu. 22 sa geri dnp onu grnce, Yreklen kzm dedi. mann seni kurtard. O anda kadn hastalndan kurtuldu.

sa sinagog bakannn evine varp ney alanlarla grltc topluluu grnce, ekilin! dedi. nk kz lmedi, uyuyor. Ona alayl alayl gldler. 25Topluluk dar karlnca sa ieri girdi. Kz elinden tuttu, kz ayaa kalkt. 26 Bu haber tm blgeye yayld.
23 24

Gz Grmeyenlerin Dilei, sann Yetenei 27-31 sa oradan geerken, gzleri grmeyen iki kii ard sra gelerek, Bize ac, ya Davut Olu! diye bard. 28sa eve varnca gz grmeyen adamlar Onun yanna geldi. sa onlara bir soru sordu: Bunu yapma gcnde olduuma inanyor musunuz? Adamlar, Evet, ya Rab diye yantlad. 29 Bunun zerine sa onlarn gzlerine dokundu. mannz uyarnca sizlere salansn 30 dedi. Adamlarn gzleri ald. sa onlar sk sk uyararak, Dikkat edin, bunu kimse bilmesin* dedi. 31Ama onlar dar koup tm blgede Onun nn yaymaya koyuldular.
27

Dostu Dman artan G 32-34 Onlar ayrlnca, cine tutulmu bir dilsizi saya getirdiler. 33Cin dar karlnca dilsiz konutu. Topluluk akn akn, srailde bylesi hi grlmemitir diyordu. 34 Ne var ki Ferisiler, Cinlerin bakan araclyla cinleri karyor diyorlard.
32

Toplumun Bunalm Karsnda Duyulan Ac 35-38 (Luka 10:2) 35 sa tm kentleri ve kasabalar dolaarak onlarn sinagoglarnda retiyor, hkmranln Sevin Getirici Haberini yayyor, her tr hastal ve zayfl sala dntryordu. 36Topluluklar grnce onlara kar yrei acyla doldu. nk oban olmayan koyunlar gibi zgn ve danktlar. 37O zaman rencilerine, Biilecek rn bol, ama iiler az dedi. 38Bu nedenle, rnlerin Rabbine dua edin, rnnn biilmesi iin iiler gndersin. On ki rencinin Seilmesi 1-4 (Markos 3:13-19; Luka 6:12-16) sa on iki rencisini yanna arp onlara kt ruhlar zerinde yetki verdi; kt ruhlar karsnlar, her tr hastal ve her eit zayfl sala dntrsnler diye.. 2 On iki habercinin19 adlar unlardr: Birincisi Petros diye de bilinen Simon. Onun kardei Andreas. Zebedinin olu Yakupla kardei Yuhanna. 3Filippos ve Bartolomeos. Tomas ve gmrk vergisi toplayan Matta. Alfeosun olu Yakupla Taddeos. 4Partizan* Simon ve say ele veren Yahuda kariyot.

10

On kiler Greve Gnderiliyor 5-15 (Markos 6:6b-13; Luka 9:1-6) 5 sa on iki kiiyi u szlerle gnderdi: Tanrszlara gitmeyin, Samiriyelilerin20 kentlerine de uramayn. 6srail halknn yitik koyunlarna gidin. 7Yolda giderken, Gklerin hkmranl yakndr diyerek Sz yayn. 8Hastalar sala kavuturun, lleri diriltin, czamllar pak kln, cinleri karn. Karlk vermeden aldnz, karlk almadan verin. 9 Kuaklarnzn altna ne altn, ne gm, ne de bakr para saklayn. 10Yolculuk iin ne torba, ne iki kat giysi, ne ayakkab, ne de sopa aln. nk emeki yiyeceini hak eder. 11 Herhangi bir kent ya da kasabaya girdiinizde, kimin saygdeer olduunu sorun ve ayrlncaya dek o yerde kaln. 12Eve girerken oraya esenlik dileyin.
19 20

Baknz, 5:1 Samiriyeliler iin baknz, Luka 9:52; 10:33; 17;16; Yuhanna 4:9,39,40; 8:48; Habercilerin leri 8:25

Eer o ev saygdeer ise esenliiniz zerine insin; saygdeer deilse, esenliiniz sizlere geri dnsn. 14Her kim sizleri kabul etmez ve szlerinize kulak asmazsa, o evden ya da kentten karken ayaklarnzn altndaki tozu silkin. 15Dorusu size derim ki, yarg gnnde Sodomla Gomorra* blgesinin durumu o kentinkinden daha elverili olacaktr.
13

Gelecek Saldrlar 16-25 (Markos 13:9-13; Luka 21:12-17) 16 te sizi koyunlar gibi kurtlarn arasna gnderiyorum. Bu nedenle, ylan gibi akgz, gvercin gibi aldatmasz olun. 17nsanlardan saknn. nk sizi kurullara teslim edecekler ve sinagoglarnda kamlayacaklar. 18Bana ballnz nedeniyle valilerin, krallarn nne srkleneceksiniz. Onlara ve tanrszlara tanklk edesiniz diye.. 19 Sizleri tutukladklarnda, nasl ya da ne syleyeceiz diye kayglanmayn. nk ne konuacanz o saatte sizlere aklanacaktr. 20nk konuan siz deilsiniz, iinizde konuan Babanzn Ruhudur. 21 Karde kardei, baba ocuu lmne ele verecek; ocuklar ana babaya kar ayaklanp onlar ldrtecek. 22Adma ballk yznden herkesin hncna urayacaksnz. Ama sonuna dek sabreden kurtulacaktr. 23 Size bir kentte saldrrlarsa tekine kan. Dorusu size derim ki, nsanolunun geliine dek srail kentlerinde iiniz sona ermeyecektir. 24renci retmeninden stn deildir. Ne de uak efendisinden stndr. 25rencinin retmeni, uan da efendisi gibi olmas uygundur. Evin sahibine Beelzebul21 adn yaktrdlarsa, ev halkn ne denli ar dille aalayacaklar! Asl Korkulacak Yetki 26-31 (Luka 12:2-7) 26 Onlardan korkmayn. nk aa karlmayacak st kapal bir olgu yoktur. Ne de renilmeyecek gizli kapakl bir konu vardr. 27Sizlere karanlkta sylediklerimi aydnlkta bildirin, kulanza fsldanan damlardan yayn. 28Bedeni ldrebilen, ama can ldremeyenlerden korkmayn. Can da bedeni de cehennemde mahvedebilenden korkun. 29 ki sere bir kurua satlmaz m? yleyken bir teki bile Babanzn bilgisi olmadan yere dmez. 30Size gelince, banzdaki salar bile sayldr. 31Onun iin, korkmayn. Bir sr sereden stn deer tayorsunuz. Mesihi nsanlar nnde Kabul Eden ve Yadsyan 32-33 (Luka 12:8,9) 32 Bu durumda, her kim beni insanlarn nnde aka kabul ederse, ben de onu gklerdeki Babamn nnde aka kabul edeceim. 33Ama her kim beni insanlarn nnde yadsrsa, ben de onu gklerdeki Babamn nnde yadsyacam. Mesih Nasl Deerlendirilir? 34-39 (Luka 12:51-52; 14:21,27) 34 Yeryzne bar getirmeye geldiimi sanmayn. Bar deil, kl getirmeye geldim. 35nk ben oulla babasnn, kzla anasnn, gelinle kaynanasnn arasn amaya 36 geldim. nsann dmanlar z ev halk olacaktr*. 37 Babay ya da anay benden ok seven bana yarakl olamaz. Oulu ya da kz benden ok seven bana yarakl deildir. 38Han alp* ardm sra gelmeyen de bana yarakl deildir. 39Cann bulan onu yitirecektir. Ama bana ball yznden cann yitiren onu bulacaktr*.
21

eytann bir ad. Kt ruhlara bakanlk eden.

Mesihe Hizmet Edeni yi Karlayann dl 40-42 (Markos 9:41) 40 Sizleri kabul eden beni kabul eder. Beni kabul eden de beni gndereni kabul eder. 41 Bir peygamberi peygamber olduu iin kabul eden, peygambere yaraan karl alacaktr. Doru kiiyi doru kii olduu iin kabul eden, doru kiiye yaraan karl alacaktr. 42 Her kim bu kklerden birine rencimdir diye bir bardak souk su iirirse, dorusu size derim ki karln hi yitirmeyecektir. Yahyann Gnderdii Ulaklar 1-19 (Luka 7:18-35) sa on iki rencisine buyruk vermeyi sona erdirince onlarn kentlerinde retmek ve Sz yaymak iin oradan ayrld. 2Cezaevinde yatmakta olan Yahya, Mesihin yapt ileri duyarak rencilerini Ona gnderdi 3ve rencileri araclyla Ona sordu: Gelecek olan sen misin, yoksa baka birisini mi gzlemeliyiz? 4sa onlar yantlad: Gidin iittiklerinizi grdklerinizi Yahyaya bildirin. 5Gz grmezler gryor, ktrmler yryor, czamllar pak klnyor, sarlar duyuyor, ller diriliyor ve yoksullar Sevin Getirici Haberi duyuyor. 6Benimle ilgili konularda ksteklenmeyen mutludur. 7 Onlar gidince sa toplulua Yahyaya ilikin aklamaya koyuldu: Ne grmek iin le ktnz? Rzgrn etkisiyle sallanan bir kam m? 8Yok bu deilse, ne grmeye ktnz? Yumuak giysilere brnm bir adam m? Bakn, yumuak giysilere brnenler kral saraylarnda bulunur. 9yleyse ne grmeye ktnz? Bir peygamber mi? Evet, size derim ki peygamberden de stn olan grdnz. 10Kendisi iin bildirilendir o: te, nnden habercimi gnderiyorum. Senin nnde yolunu hazrlayacak. 11 Dorusu size derim ki, kadnlardan doanlar arasnda Vaftizci Yahyadan stn olan kmamtr. Ama gklerin hkmranlnda en kk olan ondan stndr. 12Vaftizci Yahyann gnlerinden bu yana, gklerin hkmranl zorlanyor ve zorlu olanlar onu ele 13 geiriyor. nk tm peygamberler ve ruhsal yasa, Yahyaya dek peygamberlik etti*. 14 Eer kabul etmek isterseniz, gelmesi beklenen lyas odur*. 15Kula olan iitsin. 16 Bu kua neye benzeteyim? ar yerlerinde oturup birbirine baran ocuklara benzerler: 17 Biz size kaval aldk; ama siz kalkp oynamadnz! Biz de at ektik; ama siz dvnmediniz! 18 nk Yahya geldi; ne yiyor ne iiyor. Onda cin var diyorlar. 19nsanolu geldi; yiyor da iiyor da. Bak bak, obur ve araba dkn biri! diyorlar, Gmrk vergisi toplayanlarn, gnahllarn dostu. Ama bilgelik kendi eylemlerince doruland.

11

Sunuyu Geri eviren Kentler 20-24 (Luka 10:13-15) 20 O zaman sa gl ilerinden birounu yapm olduu kentleri knamaya balad. nk gnahlarndan dnmediler: 21Vay sana, ey Horazin! Vay sana, ey Beytsayda! nk sizlerde yaplan gl iler Surda ve Saydada yaplm olsayd, oktan ul kuanp klde oturarak gnahlarndan dnerlerdi. 22Ama size derim ki, yarg gnnde Surun ve Saydann durumu sizinkinden daha elverili olacak. 23Ya sen, ey Kafernahum! Ge dek mi yceltileceksin? Hayr, ller lkesine* indirileceksin. nk sende yaplan gl iler Sodom blgesinde yaplm olsayd, bugne dek yerinde kalrd o. 24Ama size derim ki, yarg gnnde Sodom blgesinin durumu seninkinden daha elverili olacak.22
22

Baknz, 10:15

Esenlie arlan Yorgunlar ve Ykller 25-30 (Luka 10:21-22) 25 O zaman sa, krler sana, ey Baba! diye konutu. Gn ve yerin Rabbi. nk bunlar bilginlerden ve aklllardan gizledin, az st kokanlara akladn. 26Evet Baba! nk senin katnda kvan veren uygulama buydu. 27Her ey bana Babam tarafndan verildi. Oulu Babadan baka kimse bilmez. Babay da Ouldan bakas bilmez. Bir de, Oulun kendisine Babay aklamak istedii kii Babay bilir. 28 Ey btn yorulanlar ve yk altnda yprananlar! Bana gelin. Sizleri dinlendiririm. 29 Boyunduruumu taknn, benden renin. nk ben yumuak huylu ve engin yrekliyim. Bylece, canlarnza dinlenme bulacaksnz. 30nk boyunduruum kolaylkla tanr, ykm de arlk vermez. Tanrsal Sayg m, Tresel Alk m? 1-8 (Markos 2:23-28; Luka 6:1-5) O dnemde bir abat gn* sa buday tarlalarndan geiyordu. rencileri acktklarndan, buday baaklarn kopararak taneleri yemeye koyuldular. 2Bunu gren Ferisiler, Bak dediler, rencilerin abat gn yasal olmayan yapyor. 3sa onlara, Davutun ve yanndakilerin acknca ne yaptklarn okumadnz m? dedi. 4Nasl Tanr evine girip kutsal sunu ekmeklerini hep birlikte yediklerini. Oysa o ekmekten yemeye ne Davutun yetkisi vard, ne de yanndakilerin. Bu yetki salt rahiplerin deil miydi? 5Ayrca ruhsal yasada okumadnz m? abat gn rahipler tapnakta abata ilikin yasay bozarlar da sulu saylmazlar*. 6 Size derim ki, tapnaktan daha stn olan buradadr. 7Ben kurban deil, acma isterim deyiinin ne anlam tadn bilmi olsaydnz, susuzlar sulu karmazdnz. 8 nk nsanolu abat gnnn Rabbidir.

12

sann Saptad ve Duyurduu Kural 9-14 (Markos 3:1-6; Luka 6:6-11) 9 Oradan ayrlp onlarn sinagoguna gitti. 10te, orada eli kupkuru kesilmi bir adam bulunuyordu. say sulu karmay kovalayarak Ona bir soru sordular: abat gn birini sala kavuturmak yasal mdr? 11sa yantlad: inizden hanginizin bir koyunu olup da abat gn ukura yuvarlannca elini uzatp onu karmaz? 12nsan koyundan ne denli deerlidir! Demek ki, abat gn iyilik yapmak da yasaldr. 13Sonra adama, Elini uzat dedi. O da uzatt. El br gibi sapasalam oldu. 14Ferisiler dar kp say ortadan kaldrmak iin birbirleriyle dantlar. Tanrca Beenilen Hizmet 15-21 (Markos 3:7-12; Luka 6:17-19) 15 sa bunu bildiinden oradan ayrld. Byk bir insan topluluu da ard sra gitti. sa hepsini sala kavuturdu. 16te yandan kim olduunu aklamasnlar diye onlar tledi. 17 Bu, Yeaya peygamber araclyla sylenen sz yerine gelsin diye oldu: 18 te setiim uam, Sevdiim, canmn kendisinden honut olduu.. Ruhumu Onun zerine koyacam Ve O uluslara yargy bildirecek. 19 Ne ekiecek, ne baracak, Ne de sesini sokaklarda duyan olacak. 20 Ezilmi bir kam bile krmayacak O. Tten fitili de sndrmeyecek;
11:23 Yeaya 14:13,15; 11:29; Yeremya 6:16

Yargy yengiye dntrnceye dek.. 21 Uluslar Onun adna umut balayacak*. Tanrnn Ruhu Araclyla Cinleri karyor 22-32 (Markos 3:20-30; Luka 11:14-23; 12:10) 22 O srada saya cine tutulmu birini getirdiler. Hem gz grmyor, hem de kula duymuyordu. sa onu sala kavuturdu. yle ki, adam hem konutu hem de grd. 23 Tm topluluk akn akn, Yoksa bu Davutun Olu mu? diye soruyordu. 24Ne var ki, Ferisiler bunu duyduklarnda, Bu adam kendiliinden cinleri karmyor dediler. Olsa olsa, cinlerin bakan Beelzebul araclyla onlar karyordur. 25 sa ne dndklerini bildiinden onlara, Kendi iinde ikiye blnen her krallk yklr dedi. Kendi iinde ikiye blnen bir kent ya da ev ayakta duramaz. 26Ve eer eytan eytan dar atyorsa, kendi iinde ikiye blnm duruma der. Onun krall bundan byle nasl ayakta durabilir? 27Eer ben Beelzebul araclyla cinleri karyorsam, oullarnz kimin araclyla karyorlar? Bu yzden onlar sizin yarglarnz olacak. 28Ama Tanrnn Ruhuyla cinleri karyorsam demek ki, Tanr hkmranl sizlere gelmitir. 29 Biri gl bir adamn evine girip onun maln nasl elinden alabilir? lkin gl kiiyi balayp sonra evini yama etmesi doal deil midir? 30 Benimle birlikte olmayan bana kardr ve benimle birlikte devirmeyen datr. 31 Bu nedenle size diyorum ki, her tr gnah ve svg insanlara balanacaktr. Ama Ruha kar svg balanmayacaktr. 32Her kim nsanoluna kar bir sz sylerse, balanacaktr. Ama her kim Kutsal Ruha kar bir sz sylerse balanmayacaktr. Ne imdiki ne de gelecek ada. Yrekten Kaynaklanan Szler 33-37 (Luka 6:43-45) 33 Ya aac salkl yetitirirsiniz, rn de salkl olur; ya da aac rk yetitirirsiniz, rn de rk olur. nk aa rnyle tannr. 34Engerekler soyu! Kendiniz kt kiilerken iyi szler syleyebilir misiniz? nk az yrein tamasndan sz syler. 35 yi insan iindeki iyi gmden iyi olanlar karr. Kt insan da iindeki kt gmden kt olanlar karr. 36 Size diyorum ki, insanlar syledikleri her bo sz iin yarg gnnde hesap verecekler. 37yle ki, szlerin dorultusunda susuz ve yine szlerin dorultusunda sulu karlacaksn. Belirti Merakllar 38-42 (Markos 8:11,12; Luka 11:29-32) 38 Bunun zerine dinsel yorumculardan ve Ferisilerden bazlar, retmen! dedi. Elinden bir belirti grmek istiyoruz. 39sa u karl verdi: Kt ve tanrsaymaz bir kuak belirti arar durur. Ama ona Yunus peygamberin belirtisinden baka bir belirti verilmeyecektir. 40nk Yunus o koca baln karnnda nasl gn gece kaldysa, nsanolu da yerin barnda gn gece kalacaktr. 41Nineveliler yarg gn bu kuakla bir arada dikilecek ve onu sulu karacaklar. nk onlar Yunusun sz yaymas zerine gnahtan dndler. te, Yunustan stn olan burada. 42Gneyin kraliesi23 yarg gn bu kuakla bir arada dikilecek ve onu sulu karacak. nk Sleymann bilgeliini duymak iin dnyann taa br ucundan kalkp geldi. te, Sleymandan stn olan burada. Kirli Ruh Geri Gelince 43-45
23

eba kraliesi: Baknz, I.Krallar 10:1-10. 12:40 Yunus 2:1,2

(Luka 11:24-26) Kt ruh insandan ayrlnca, rahatlk bulmak iin kurak yerlerde dolar; ama aradn bulamaz. 44Bunun zerine, Ayrldm konutuma dneceim der. Sonra gelir, onu bo bulur: Temizlenmi, dzeltilmi durumda. 45O zaman saa sola koup kendinden daha berbat baka yedi ruh toplayp getirir; hep birlikte ieriye dalarak o yerde otururlar. Bu kiinin sonraki durumu ncekinden beter olur. Bu bozuk kuaa da tpk byle olacak.
43

sann Annesiyle Kardeleri 46-50 (Markos 3:31-35; Luka 8:19-21) 46 sa toplulukla konumaktayken annesiyle kardeleri darda bekliyor, kendisiyle grmek istiyorlard. [47Birisi Ona haber verdi: Bak, annenle kardelerin darda bekliyor, seninle grmek istiyorlar.] 48sa, Annem kimdir, kardelerim kimdir? diyerek konutu. 49 Sonra elini rencilerine doru uzatarak szn srdrd: te annemle kardelerim. 50 nk gklerdeki Babamn isteini kim uygularsa kardeim, kz kardeim, annem odur. Ekinci Simgesi 1-9 (Markos 4:1-9; Luka 8:4-8) Ayn gn sa evden kp deniz kysnda oturdu. 2Ama ok byk bir topluluk evresini sarnca, Onun bir kaya geip oturmas gerekli oldu. Tm topluluk ise kyda duruyordu. 3sa simgesel yklerle onlara birok konuyu anlatarak, Bir ekinci tohum ekmeye kt dedi. 4O ekerken tohumlarn kimi yolun kenarna dt, kular inip onlar yedi. 5Baka tohumlar ise kayalklara dt. Orada bol toprak olmadndan hemen filizlendi. nk topran derinlii yoktu. 6Gne dounca kavruldu, kkten yoksun olduundan kuruyup gitti. 7Bakalar dikenlerin arasna dt, dikenler geliip onlar bodu. 8Bakalarysa verimli topraa dt ve rn getirdi; kimisi yz, kimisi altm, kimisi otuz kat oldu. 9 Kula olan iitsin.

13

Simgelerden kan Anlam 10-17 (Markos 4:10-12; Luka 8:9,10) 10 renciler saya yaklap, Niin onlara simgesel yklerle konuuyorsun? diye sordular. 11sa yantlad: Gklerin hkmranlna ilikin gizleri bilebilmek sizlere salanmtr, ama onlara salanmamtr. 12nk az mal olana daha da ok verilecek, hem de artrlacak; ama bir eyi olmayandan elinde bulunan bile kendisinden alnacak. 13Bu nedenle onlara simgesel ykler kullanarak konuuyorum. nk grrken grmyorlar, iitirken iitmiyorlar ne de anlyorlar. 2414Bylece, Yeayann peygamberlii kendilerinde btnleniyor: ok dinleyeceksiniz ama bir ey anlamayacaksnz. ok greceksiniz ama bir ey kavramayacaksnz. 15 nk bu halkn yrei ya balad, Kulaklar iyi duymaz oldu. Gzlerini yumdular. Gzleriyle grmesinler, Kulaklaryla duymasnlar, Yrekleriyle anlamasnlar diye; Dnmesinler de ben kendilerini iyi etmeyeyim diye. 16 Ama ne mutlu sizin gzlerinize, nk gryorlar. Ve kulaklarnza nk 17 iitiyorlar. Dorusu size derim ki, nice peygamberler ve doru kiiler sizin grdklerinizi grmeyi zlediler ama grmediler. ittiklerinizi iitmeyi zlediler ama iitmediler.
24

13:14 Yeaya 6:9,10; 63:17

Ekinci Simgesinin Anlam 18-23 (Markos 4:13-20; Luka 8:11-15) 18 imdi ekinciye ilikin simgesel yky dinleyin: 19Hkmranlk Szn iitip de anlamayana kt olan25 gelir, onun yreinde ekili olan kapar. Yol kenarna ekilen tohum ite budur. 20Kayalklara ekilene gelince, Sz iitir iitmez hemen sevinle ona sarlandr 21 bu. Ama kk olmadndan gelmesiyle geip gitmesi bir olur. Kutsal Sz konusunda ac ya da saldryla karlanca hemen ksteklenir. 22 Dikenler arasna ekilene gelince, sz iitendir bu. Ne var ki, dnya kaygs ve zenginliin aldatcl sz boar; yle ki, sz verimsiz kalr. 23Verimli topraa ekilene gelince, sz hem duyan hem de anlayandr o. rn veren de budur. Belirli durumlarda yz kat, baz durumlarda altm kat, baka durumlardaysa otuz kat.. Delice Simgesi 24-30 sa onlara baka bir simgesel yk anlatt: Gklerin hkmranl tarlasna tohum eken bir adama benzetilebilir. 25Gece vakti herkes uyumaktayken dman geldi, budaylar arasna delice ekti ve svp gitti. 26Uzun srgnler byyp rn verince deliceler de arada srtt. 27 iftlik sahibinin uaklar gelip, Efendi dediler. Tarlana iyi tohum ekmedin mi sen? Bu deliceler de nereden tredi? 28Adam, Bu ii yapan bir dmandr diye yantlad. Uaklar da kendisine bir neride bulundular: ster misin, gidip onlar toplayalm? 29Ama o, Sakn dedi. Ola ki, deliceleri toplayalm derken onlarla birlikte buday da kknden skesiniz. 30Brakn, biim vaktine dek bir arada bysnler. Biim vakti biicilere buyruk vereceim. lkin deliceleri toplayn; yakmak iin demet yapp balayn, buday da ambarma koyun diyeceim. Gklerin Hkmranl Neye Benzer? 31,32 (Markos 4:30-32; Luka 13:18,19) 31 Onlara yine baka bir simgesel yk anlatt: Gklerin hkmranl bir hardal tohumuna benzer. Adamn biri onu alp tarlasna eker. 32Tm tohumlarn en k olmasna karn, geliince bitkilerin en by olur. Aalar. yle ki, gn kular gelip dallarna tnerler.
24

Mayaya likin Simge 33 (Luka 13:20,21) 33 Onlara baka bir simgesel yk anlatt: Gklerin hkmranl maya gibidir. Bir kadn onu alp lek unun iine koydu; bylece tm hamur mayaland. Toplulua Simgelerle retiliyor 34,35 (Markos 4:33,34) 34 Bunlarn tmn sa simgesel ykler kullanarak toplulua anlatt. Simgesel yk kullanmadan onlara bir ey anlatmad. 35Bu, peygamber araclyla konuulan u sz yerine gelsin diye oldu: Azm simgeler kullanarak aacam. Dnyann kuruluundan bu yana kapal kalm gerekleri konuacam. Delice Simgesinin Anlam 36-43 sa topluluklar saldktan sonra eve gitti. rencileri yaklap, Tarlada byyen deliceler simgesi konusunda bizi aydnlat dediler. 37O da yantlad: yi tohumu eken nsanoludur. 38Tarla dnyadr. yi tohum hkmranln oullardr. Deliceler de kt olann oullardr. 39Bunlar eken dmana gelince, o iblistir. Biim gn an sonudur.
36 25

Baknz, 5:37

Biiciler de meleklerdir. 40Bu olayda deliceler nasl toplanp yakldysa, an sonunda bunun tpks olacak. 41 nsanolu meleklerini gnderecek. Hkmranlndan ket vuranlarla yasaya uymayanlar toplayp 42yanan ocaa atacaklar. Orada alay ve di gcrts olacak. 43O vakit doru kiiler Babalarnn hkmranlnda gne gibi parlayacak. Kula olan iitsin. Tarlada Sakl Gm Simgesi 44 Gklerin hkmranl tarlada sakl gm gibidir. Bulan onu gizleyiverir, sevincinden koup varn younu satar ve o tarlay satn alr.
44

nci Simgesi 45,46 Yine gklerin hkmranl gzel inciler ardndan koan bir i adam gibidir. 46 Deeri yksek bir inci bulunca koup varn younu satar, onu satn alr.
45

Balk A Simgesi 47-50 Yine gklerin hkmranl, denize atlan ve her tr av bir araya toplayan balk a gibidir. 48yice dolduunda onu kyya ekerler, oturup ie yarayanlar kaplara toplarlar, yaramayanlar ise dar atarlar. 49an sonunda durum bu olacak. Melekler kp ktleri dorular arasndan ayracak 50ve yanan ocaa atacaklar. Orada alay ve di gcrts olacak.
47

Eski ve Yeni Deerler 51,52 sa, Bunlarn tmn anladnz m? diye sorunca, Evet diye yantladlar. 52O da kendilerine belirtti: Bu nedenle, gklerin hkmranl konusunda eitilmi her dinsel yorumcu, gmsnden eski ve yeni deerleri* karan bir ev sahibine benzer.
51

sa Nasrada Yadsnyor 53-58 (Markos 6:1-6; Luka 4:16-30) 53 sa bu simgesel ykleri anlattktan sonra oradan ayrld. 54Kendi kentine26 geldi, onlara sinagoglarnda retti. Onlar arp kald. Bu adam bylesi bir bilgelii ve bu denli eylemleri nereden salam olmal ki? diye soruturuyorlard, 55Marangozun olu deil mi o? Annesinin ad Meryem deil mi? Kardeleri de Yakup, Yusuf, Simon, Yahuda deil mi? 56 Kz kardelerine gelince, hepsi de bizim aramzda yaamyor mu? yleyse btn bunlar nereden salam olabilir? 57Bylece Onun kiilii konusunda taklp kaldlar. sa onlara, Bir peygamber z kentinden ve evinden baka bir yerde aa grlmez 58 dedi. manszlklar yznden orada bol sayda gl i yapmad. DKKAT EKEN BELRTLER, YADSINAN HKMRAN Vaftizci Yahya ldrlyor 1-12 (Markos 6:14-29; Luka 9:7-9) lkenin drtte birini27 ynetmekte olan Herodes* bu dnemde sann nn duydu 2 ve buyruundakilere, Bu adam Vaftizci Yahyann taa kendisidir dedi. O ller arasndan dirilmi olmal. Bu yzden onun araclyla byle gl eylemler yaplyor. 3 nk Herodes z kardei Filipposun kars Herodya yznden Yahyay tutuklayp balam, cezaevine tkmt. 4 nk Yahya ona, Yengenle yaaman doru deil demekteydi*.

14
26 27

13:41 Zefanya 1:3 13:43 Daniel 12:3 Nasraya Galile ile Perea

Herodes Yahyay ldrmek amacn gdyordu. Ne var ki, topluluktan korkuyordu. nk Yahyay peygamber olarak tanyorlard. 6 Herodesin doum gn kutlanyordu. Herodyann kz herkesin nnde dans etti. Herodes bunu ylesi beendi ki, 7ant ierek her ne dilerse kendisine vereceini vurgulad. 8 Annesi tarafndan kkrtlan kz, urackta, bir tepside bana Vaftizci Yahyann ban veresin dedi. 9 Kral zntyle alkaland. Ne var ki, andna ve arllara kar duyduu sorumluluk yznden dilein uygulanmas iin buyruk verdi. 10Adamlarn gnderip cezaevinde Yahyann ban uurttu. 11Yahyann kesik ba bir tepside getirilip kza verildi. O da kesik ba annesine gtrd. 12Yahyann rencileri gelip ly aldlar ve gmdler. Ardndan da gidip saya bilgi ilettiler.
5

sa Be Bin Kiiyi Doyuruyor 13-21 (Markos 6:30-44; Luka 9:10-17; Yuhanna 6:1-14) 13 sa bu olay duyunca bir tekneyle tek bana ssz bir yere gitti. Topluluk bunu renince kentlerden yayan giderek Onu izledi. 14sa kyya kar kmaz byk bir toplulukla karlat. Onlara kar yrei acyla doldu; hasta olanlar sala kavuturdu. 15 Akam olunca rencileri kendisine yaklap, Buras ssz bir yer dediler, Vakit de olduka ilerledi. Artk topluluu sal; kasabalara gitsinler, kendilerine azk satn alsnlar. 16 sa, Buradan gitmeleri gerekli deil diye yantlad. Siz onlara yiyecek verin! 17 renciler, Burada be ekmekle iki balktan baka hibir eyimiz yok ki dediler. 18 sa, Onlar buraya bana getirin dedi. 19Tm toplulua ayra oturmalarn buyurdu. Be ekmekle iki bal eline ald. Gzlerini ge kaldrp onlar kutsad. Ekmekleri paralayp bld rencilere verdi, renciler de toplulua. 20Herkes doyasya yedi. Artakalan paralardan on iki kfe dolusu topladlar. 21Yiyenler yaklak be bin erkekti; kadnlarla ocuklar da ayr. sa Su stnde Yryor 22-33 (Markos 6:45-52; Yuhanna 6:16-21) 22 Hemen olayn ardndan sa topluluklar salarken, rencileri tekneye bindirip kendisinden nce kar yakaya gnderdi. 23Topluluklar gnderdikten sonra tek bana daa, dua etmeye kt. Gece bastrdnda yapayalnzd orada. 24Bu srada tekne kydan yzlerce metre uzaklamt. Dalgalarn saldrs altnda bocalyordu; nk rzgr ters ynden 25 esmekteydi. Sabah le alt aras sa denizde yryerek onlara yaklat. 26renciler Onun denizde yrdne tank olunca yrekleri kalkt, Bu bir grntdr diyerek korkudan avaz avaz bardlar. 27sa o anda onlarla konutu. Yreklenin dedi. Benim, korkmayn. 28 Petros Onu yantlad: Ya Rab, eer gerekten sensen bana buyruk ver, sularn stnden yryerek sana geleyim. 29O da, Gel dedi. Petros tekneden indi; sularn stnden yryerek saya doru geldi. 30Ne var ki, esen rzgr grnce rkt ve sulara gmlmeye balad. Ya Rab, beni kurtar! diye avaz avaz bard. 31 sa hemen elini uzatp Petrosu tuttu. Ey kt inanl adam dedi. Neden kuku duydun? 32Onlar tekneye binince rzgr dindi. 33Teknedekiler saya tapnd. Gerekten Tanrnn Olusun sen* diyorlard. sa Genesarette Hastalar yi Ediyor 34-36 (Markos 6:53-56)

Denizi ap Genesarette28 karaya ulatlar. 35Orallar say tanynca yreye haber salp tm hastalar kendisine getirdiler. 36Salt giysisinin saak psklne dokunabilmek iin kendisine yalvaryorlard. Dokunanlarn tm hastalktan kurtuldu.
34

Atalarn Tresi Karsnda Tanrnn Yasas 1-9 (Markos 7:1-13) Bunun zerine Yerualimden Ferisilerle dinsel yorumcular saya gelip, 2 rencilerin neden atalarn tresini iniyor? diye sordular. nk yemek yemeden nce ellerini ykamyorlar*. 3 sa onlar yantlad: Ya siz, neden kendi trenize uymak iin Tanrnn buyruunu iniyorsunuz? 4Bakn Tanr ne buyurmutur: Babana ve annene sayg gster. Babaya ve anneye kar kt konuan, lmle cezalandrlsn. 5 Oysa sizin dediiniz udur: Her kim babasna ya da annesine, benden sana salanacak yarar gerekte Tanrya adanm Armaandr derse, 6onun babasn ya da annesini saymaya zorunluluu yoktur. Bylece tremize uyalm derken Tanr Szn 7 ortadan kaldrdnz. Ey ikiyzller, Yeaya sizlere ilikin u szlerle tam yerinde peygamberlik etmiti: 8 Bu halk beni dudaklaryla sayar, Ama yrekleri benden uzaktadr. 9 Bana bo yere tapnyorlar, reti olarak insansal ynergeler retiyorlar.

15

nsan Kirleten Davranlar 10-20 (Markos 7:14-23) 10 sa topluluu yanna arp, itin ve anlayn dedi. 11Aza giren nesne insan kirletmez. Tersine, azdan kan eydir insan kirleten. 12 Bunun zerine renciler yaklap, Biliyor musun? dediler. Bu sz iiten Ferisiler gocundular. 13sa yantlad: Gksel Babamn dikmedii her fidan kknden 14 sklecektir. Brakn onlar. Krlerin gz grmez yneticileridir onlar. Eer kr kr yneltirse ikisi birden ukura yuvarlanr. 15 Petros Ondan dilekte bulundu: Bu simgesel deyii bizlere akla. 16sa yantlad: u ana dek siz de mi anlamyorsunuz? 17Anlamyor musunuz ki, aza giren her ey mideye iner, oradan da geip dar kar. 18Oysa azdan kan eyler yrekten kaynaklanr. te bunlardr insan kirleten. 19nk kt tasarlar yrekten kaynaklanr: Adam ldrme, evlilik d cinsel balant, rasgele cinsel iliki, hrszlk, yalan tanklk, svp sayma.. 20nsan kirleten eyler ite bunlardr. Ykanmam ellerle yemek yemek ise insan kirletmez. Kenanl Kadnn arpc man 21-28 (Markos 7:24-30) 21 sa oradan ayrlp Sur ve Sayda blgesine ekildi. 22Bu dolaylarda yaayan Kenanl* bir kadn yaklap yksek sesle dileini aklad: Bana ac, ya Rab, Davut Olu! Kzm cin tuttu, onu ypratyor. 23sa kadn yantlamad. rencileri yanna gelmi diretiyorlard: u kadn bandan sav, ardmzdan barp duruyor. 24 sa, Ben salt srail evinin kaybolmu koyunlarna gnderildim diye yant verdi. 25 Ama kadn yaklap Onun ayaklarna kapand. Ya Rab, bana yardm et diye yalvaryordu.
28

Galile Denizi kylarnda bir kasaba 15:4 Msrdan k 20:12; 21:17; Yasann Tekrar 5:16 15:7 Yeaya 29:13

sa, ocuklarn ekmeini alp kpeklere atmak doru deildir dedi. 27Kadn, Evet, ya Rab diye dileini srdrd: Kpekler bile sahiplerinin sofrasndan yere den krntlar yerler*. 28 Bunun zerine sa, Ey kadn, sendeki iman ne byk! dedi. stediin gibi olsun. O anda kadnn kz iyi oldu.
26

sa Saysz nsan Sala Kavuturuyor 29-31 sa o blgeden ayrlp Galile Denizinin kylarn getikten sonra bir daa kt, orada oturdu. 30Byk topluluklar Ona geldi. Beraberlerinde ktrmleri, gz grmezleri, eli aya tutmayanlar, sarlar ve baka birok hastay getirip sann ayaklar nne braktlar. O da onlar sala kavuturdu. 31yle ki, topluluk dilsizlerin konutuuna, eli aya tutmayanlarn salamlatna, ktrmlerin yrdne tank olarak aakald ve srailin Tanrsn yceltti.
29

sa Drt Bin Kiiyi Doyuruyor 32-39 (Markos 8:1-10) 32 sa rencilerini yanna arp, Topluluk iin iim paralanyor dedi. te gndr yanmdalar ve yiyecek bir eyleri yok. Onlar a acna salvermek istemiyorum. Olmaya ki, yolda giderken dp baylsnlar. 33renciler, u l yerde koca topluluu doyuracak bunca ekmei nereden salayalm? dediler. 34sa onlara, Ka ekmeiniz var? diye sordu. Yedi dediler. Birka tane de kk balk var. 35 sa toplulua yere oturmalarn buyurdu. 36Yedi ekmekle birka bal ald, teekkr ykselttikten sonra paralayp rencilere verdi, renciler de toplulua. 37Herkes doyasya yedi. Artakalan paralardan da yedi sepet dolusu topladlar. 38Yiyenler drt bin erkekti. Kadnlarla ocuklar da ayr. 39 sa topluluu gnderdikten sonra tekneye binip Magadan29 yresine gitti. Belirti Merakllar 1-4 (Markos 8:11-13; Luka 12:54-56) say denemek iin yanna yaklaan Ferisilerle Sadukiler30 kendilerine gkten bir belirti gstermesini istediler. 2sa u karl verdi: [Gn kararrken, Hava gzel olacak, nk gkyz kzl dersiniz. 3Sabah vakti, Hava bugn bozuk olacak, nk gkyz kzl ve youn bulutlu dersiniz. Gkyznn grnn ayrt etmesini biliyorsunuz, ama zamanlara ilikin belirtileri ayrt edemiyorsunuz.] 4Kt ve tanrsaymaz bir kuak belirti arar durur. Ama ona Yunusun belirtisinden baka bir belirti verilmeyecek*. Onlar brakp gitti.

16

Ferisilerin ve Sadukilerin Mayas 5-12 (Markos 8:14-21) 5 renciler denizin kar kysna vardklarnda yanlarna ekmek almay 6 unutmulard. sa onlara, Gznz an dedi. Ferisilerle Sadukilerin mayasndan 7 saknn. rencileri aralarnda tartyorlard: Ekmek almadmzdan byle diyor. 8 sa ne konutuklarn biliyordu. Ey kt inanllar! dedi. Ekmeimiz yok diye aranzda niin tartyorsunuz? 9Be bin kiiyi doyuran be ekmei dnmyor musunuz? Bunu anmsamyor musunuz? Hem de ka kfe dolusu topladnz? 10Ya drt bin kiiyi doyuran yedi ekmei? Hem de ka sepet dolusu topladnz? 11Sizlere ekmekle ilgili sz etmediimi nasl olur da anlamazsnz? Ferisilerle Sadukilerin mayasndan saknn.
29 30

Galile Denizi kylarnda bir kasaba Baknz, 3:7

Bunun zerine, ekmek mayasndan saknn demediini, ama Ferisilerle Sadukilerin retisinden saknmalar iin kendilerini uyardn anladlar.
12

Petrosun saya likin Bildirisi 13-20 (Markos 8:27-30; Luka 9:18-21) 13 sa Filippi Kayseriyesi31 yresine gidince rencilerine bir soru yneltti: nsanlar nsanolunun kim olduunu sylyorlar? 14renciler, Kimi Vaftizci Yahya, kimi lyas, kimi Yeremya, kimi de peygamberlerden biridir yolunda sz ediyor diye konutular. 15 sa sordu: Ya siz ne dersiniz? Sizce ben kimim? 16Simon Petros, Sen Mesihsin, diri olan Tanrnn Olusun dedi. 17sa bu sz, Mutlusun ey Yunus olu Simon diyerek onaylad. nk bunu sana esinleyen insansal bir kaynak deil, gklerdeki Babamdr. 18 Ben de sana bildiriyorum, sen Petrossun* ve bu kaya stne kilisemi* kuracam. ller lkesinin32 gleri onu alt edemeyecek. 19Gklerin hkmranlnn anahtarlarn sana vereceim; yeryznde her ne balarsan, gklerde balanm olacak ve yeryznde her ne zersen, gklerde zlm olacak. 20 Bunun zerine kendisinin Mesih olduunu hi kimseye sylememeleri iin rencileri tledi. sa lmn ve Diriliini Aklyor 21-28 (Markos 8:31-9:1; Luka 9:22-27) 21 Bundan sonra sa rencilerine Yerualime gitmesinin, htiyarlar, barahipler ve dinsel yorumcular elinde ar ikence ekmesinin, ldrlmesinin ve nc gn dirilmesinin gerekli olduunu retmeye balad. 22Petros Onu bir yana ekip paylad: Tanr seni korusun, ya Rab. Bu hibir vakit olmamal sana! 23 sa Petrosa dnp, Geriye ekil, ey eytan! dedi. Sen bana ket vuran birisin. nk Tanrya ilikin olanlar deil, insanlara ilikin olanlar dnmektesin. 24Bundan sonra rencilerine dnd: Ardm sra gelmek isteyen kendini yadssn, han tayarak ardm sra gelsin. 25nk cann kurtarmak isteyen onu yitirecektir. Ama bana ballk nedeniyle her kim cann yitirirse onu bulacaktr. 33 26nsan tm dnyay kazanp da cann zarara uratrsa ne yarar olur? Ya da, insan canna karlk ne deyebilir? 27 nk nsanolu Babasnn yceliinde melekleriyle gelecek ve o zaman herkese yapt ie yaraan karl verecek. 28Dorusu size derim ki, burada duranlar arasnda, nsanolunun hkmranlnda geliini grmeden nce lm tatmayacak kiiler vardr*. sann Grn Deiiyor 1-13 (Markos 9:2-13; Luka 9:28-36) Aradan alt gn getikten sonra sa Petrosu, Yakupla kardei Yuhannay yanna ald, onlar yalnz olarak yksek bir daa yneltti. 2Onlarn gzleri nnde grn deiti, yz gne gibi parlad. Giysileri de k benzeri ak oldu. 3Anszn Musayla lyas* grnd onlara. sayla gryorlard. 4Petros saya, Ya Rab dedi. Burada bulunmamz ne iyi! stersen, bu yerde adr kuraym: Biri sana, biri Musaya, biri de lyasa. 5 O daha sylemekteyken, parlak bir bulut onlara glge sald. Buluttan gelen bir ses konumaktayd: Sevgili Olum budur; Ondan honudum. Onu dinleyin.

17

31 32

Galile Denizi kuzeydousunda bir kent Baknz, 11:23 33 Baknz, 10:38,39 16:27 Mezmur 62:12; Sleymann zdeyileri 24:12 17:10 Malakya 4:5

renciler bunu duyduklarnda yzst yere kapandlar, ar korkuya kapldlar. sa yaklap onlara dokundu. Ayaa kalkn, korkmayn dedi. 8renciler balarn kaldrdklarnda sadan bakasn grmediler. 9 Dadan inerlerken sa onlara buyruk verdi: nsanolu ller arasndan dirilinceye dek bu grmeyi34 hi kimseye anlatmayn*. 10renciler kendisine bir soru sordular: Dinsel yorumcular acaba neden ilkin lyasn gelmesi gerektir diyorlar? 11sa, Evet dedi. lkin lyas gelir ve her eyi dzene koyar. 12Geri lyas gelmi bulunuyor. Ama size derim ki, onu tanmadlar. Tersine, ona gnllerinin dilediini yaptlar*. Tpk bunun gibi, nsanolunun da onlarn elinden ekecei var. 13 Bunun zerine, renciler kendilerine Vaftizci Yahyadan sz ettiini anladlar.
6 7

sa Cine Tutulmu ocuu yi Ediyor 14-21 (Markos 9:14-29; Luka 9:37-43a) 14 Topluluun yanna dndklerinde bir adam saya yaklap nnde diz kt ve yalvard: 15Ya Rab, oluma ac. Saras var, iddetli nbetler geiriyor. Sk sk atee suya dyor. 16Onu rencilerine getirdim, ama sala kavuturmay baaramadlar. 17 sa, Ey imansz ve sapm kuak! dedi. Daha ne kadar sizlerle kalacam? Daha ne kadar sizlere katlanacam? Onu buraya bana getirin. 18sa cini paylad, cin ocuktan kt. Hemen o saatte ocuk sala kavutu. 19 Bunun zerine, renciler saya zel olarak yaklap sordular: Biz niin cini karamadk? 20sa, mannz kt olduundan diye yantlad. Dorusu size derim ki, hardal tohumu kadar imannz olsa u daa, Buradan git teye ekil deseniz o ekilecektir. Sizlere olanaksz saylan hibir ey kalmayacaktr. 2135 sa lmn ve Diriliini Aklyor 22-23 (Markos 9:30-32; Luka 9:43b-45) 22 rencilerle birlikte Galiledeyken sa onlara, nsanolu insanlarn eline teslim edilecek dedi. 23Onu ldrecekler, ama nc gn dirilecek. renciler znt iinde kald, sarsld. Tapnak Vergisinin Mucizeyle denmesi 24-27 Kafernahuma vardklarnda tapnan bakm iin vergi toplayanlar Petrosa yaklap, Sizin retmeniniz tapnaa vergi demez mi? diye sordular. 25O da, Elbette der dedi. Petros eve dnnce sa ondan nce sz ap, Ey Simon, ne dnrsn? diye sordu. Yeryznn krallar vergi ve gmrk parasn kimden toplarlar? Kendi oullarndan m,36 yoksa yabanclardan m? 26Petros, Yabanclardan deyince sa ona, Demek oluyor ki oullar serbesttir dedi. 27Ama onlara ket vurmamak iin denize gidip oltay at. Oltaya taklan ilk bal ek. Azn anca gm bir para bulacaksn. Onu alp vergiyi de. Hem benim, hem de senin iin.
24

En stn Kimdir? 1-5 (Markos 9:33-37; Luka 9:46-48) Tam o srada renciler saya yaklap sordular: Gklerin hkmranlnda en stn kimdir? 2O da kk bir ocuk ard, onu ortalarnda durdurup, 3Dorusu size derim ki dedi, Durumunuzu deitirip kk ocuklar gibi olmazsanz hibir koulla gklerin hkmranlna giremezsiniz. 4Bu nedenle u ocuk gibi kendisini alaltan birey

18
34 35 36

Ryet. Doast gereklerin insana zel biimde aklan. 21 [Ama bylesi duadan ve orutan baka yolla kmaz.] Uyruklarndan

gklerin hkmranlnda en stn olandr. 5Her kim benim adma byle bir ocuu kabul ederse beni kabul eder. Sua Srkleme Eylemi 6-9 (Matta 5:29,30; Markos 9:42-48; Luka 17:1,2) 6 Ama bana iman eden u kklerden birini kim su ilemeye srklerse boynuna iri bir deirmen ta aslp derin denizde boulmas kendisi iin daha iyidir. 7Sua srkleme eylemleri yznden vay dnyann bana geleceklere! Sua srkleme eylemlerinin olmas zorunludur. Ama sua srkleme eylemine yol aacak insann vay bana geleceklere! 8 Eer elin ya da ayan seni su ilemeye srklyorsa, onu kes ve kendinden at. Yaama kolsuz ya da ayaksz girmen, iki el iki ayak sahibi olarak sonsuz atee atlmandan daha iyidir. 9Eer gzn seni su ilemeye srklyorsa, onu kar ve kendinden at. Yaama tek gzle girmen, iki gz tayarak cehennem ateine atlmandan daha iyidir. Yitik Koyun Simgesi 10-14 (Luka 15:3-7) 10 u kklerden birini aa grmemeye dikkat edin. Size belirtiyorum; nk onlarn melekleri gksel Babamn yzne gklerde arasz bakarlar. 1137 12 Ne dnyorsunuz? Bir adamn yz koyunu olur da bunlardan biri yoldan saparsa, doksan dokuzunu tepelerde brakp yoldan sapan aramaya kmaz m? 13Dorusu size derim ki, onu bulunca duyaca sevin yoldan ayrlmayan doksan dokuz koyun iin duyduu sevinten kat kat stndr. 14Bunun gibi, gksel Babanzn katnda u kklerden birinin bile yitirilmesi istenmez. Gnah leyen Karde 15-20 (Luka 17:3) 15 Eer kardein sana kar gnah ilerse hemen git, aranzda kendisini eletir. Dediine kulak verirse kardeini kazandn. 16Yok eer kulak asmazsa, yanna bir ya da iki kii al; yle ki, iki ya da tank azndan her sz saptansn. 17Onlara da aldr etmezse, durumu kilise topluluuna bildir. Ama kilise topluluunu da saymazsa, senin iin o tanrsz ve gmrk vergisi toplayan biri gibi olsun. 18 Dorusu size derim ki yeryznde her ne balarsanz, gkte balanm olandr. Yeryznde her ne zerseniz, gkte zlm olandr. 19Dorusu size yine derim ki, aranzdan iki kii yeryznde dileyecekleri herhangi bir eyde gr birliine varrsa, gksel Babam tarafndan bu onlara verilecektir. 20nk her nerede iki ya da kii benim adma bir araya gelirse, ben orada onlarn ortasndaym. Balamasn Bilmeyen Uak Simgesi 21-35 Bunun zerine Petros yaklap saya, Ya Rab dedi. Kardeim bana kar ka kez gnah ilerse onu balamalym? Yedi keze dek mi? 22 sa onu yantlad: Sana yedi keze dek demiyorum, yetmi kez yediye dek diyorum. 23 Bu ilikide gklerin hkmranl krallk eden bir adama benzetilebilir. 24Adam uaklaryla hesaplamak istedi. Hesaplamaya koyulduunda ona borcu milyonlar* bulan biri getirildi. 25 deyebilecek gte olmadndan efendisi kendisinin, karsnn, ocuklarnn ve tm varlnn sata karlarak borcun denmesi iin buyruk verdi. 26Uak onun ayaklarna kapanarak yalvard: Ah ne olur katlan bana; sana tm borcumu deyeceim. 27Efendisinin yrei ona kar acyla doldu ve onu serbest brakt, borcunu da balad.
21

37

11 [nk nsanolu yitirileni kurtarmaya geldi.]

Uak dar kar kmaz tpk kendisi gibi baka bir uak buldu. Adamn ona yz dinar borcu vard. Yakasna yapp boazn skt. Bana u borcunu desene diyordu. 29 Kendisi gibi uak olan adam yere kapanp ona yalvard: Ah ne olur katlan bana, sana deyeceim. 30Ama o uyumak eiliminde deildi. Gitti, borcunu deyinceye dek adam cezaevine attrd. 31 Arkadalar olanlar grnce zntyle alkalandlar. Efendilerine varp tm durumu anlattlar. 32Bunun zerine efendisi ua yanna ard. Ey kt uak! dedi. Sen bana yalvarnca o borcun tmn sana baladm. 33Ben sana nasl acdysam, senin de kendin gibi uak olana acman gerekmez miydi? 34Efendi fkelenip ua ikencecilere verdi; kendisine tm borcunu deyinceye dek.. 35 Siz hepiniz de kardeinizi gnlden balamazsanz, gksel Babam sizlere yle davranacak.
28

38

Boanma Sorunu 1-12 (Markos 10:1-12; Luka 16:18) sa bu szleri sona erdirince Galileden ayrld, rdn Irmann kar yakasnda Yahudiye blgesine geti. 2Byk topluluklar Onun ard sra gitti. sa orada onlar sala kavuturdu. 3Kendisine yaklaan baz Ferisiler Onu szle tuzaa drmeye alarak, Kiinin herhangi bir nedenle karsn boamas yasal mdr? diye sordular. 4sa yantlad: Balangta Yaratan onlar erkek ve dii olarak yaratt diye hi okumadnz m siz? 5Sonra ekledi: Bu nedenle, insan babay ve anneyi brakp karsna balanacak, kisi bir tek beden olacak. 6 yle ki, bundan byle iki ayr kii deil ama bir bedendirler. Onun iin, Tanrnn birletirdiini insan ayrmasn. 7 Ferisiler sordu: yleyse Musa neden, erkek kadna boanma kd verip onu salversin yolunda buyruk verdi? 8sa, Siz kat yrekli olduunuz iin Musa elerinizi boamanza izin verdi dedi. Ne var ki, balangta durum bu deildi. 9Size diyorum ki, her kim cinsel uygunsuzluk olmadan karsn boayp bakasyla evlenirse cinsel yolsuzluk iler. 10 rencileri, Erkein eiyle ilikisi byle olacaksa hi evlenmemek yedir dediler. 11sa, Herkes bu sz yreine sdramaz diye yantlad, Sadece kendilerine bu yetki verilenlerdir onlar. 12nk kimileri daha doutan evlenme yeterliliini tamaz. Kimileri de insanlar tarafndan evlenemeyecek duruma getirilir.39 Kimileri ise gklerin hkmranl iin kendilerini evlenmekten beri tutarlar. Bunu yreine sdrabilen sdrsn.

19

sa Kk ocuklar Kutlu Klyor 13-15 (Markos 10:13-16; Luka 18:15-17) 13 Bunun zerine, ellerini stlerine koyup dua etsin diye, sann yanna kk ocuklar getirildi. Ama renciler getirenleri paylad. 14sa, ocuklar brakn, bana gelsinler dedi. Onlara engel olmayn. nk gklerin hkmranl bylelerinindir. 15 Ellerini onlarn stne koyduktan sonra oradan ayrld. Sonsuz Yaam Arayan Varlkl Gen 16-30 (Markos 10:17-31; Luka 18:18-30)
38

Bir dinar iinin gndeliiydi. 18:16 Yasann Tekrar 19:15 19:4 Yaratl 1:27 19:5 Yaratl 2:24 19:7 Yasann Tekrar 24:1 39 Enenmitirler.

saya yaklaan biri, Ey retmen dedi. Sonsuz yaam salamak iin ne iyilik yapmalym? 17O da, Bana niin iyilik zerine sorarsn? dedi. Yalnz bir tek iyi vardr. Eer yaama giri salamak istiyorsan buyruklar tut. 18 Delikanl, Hangilerini? diye sordu. sa onu yantlad: Adam ldrmeyeceksin, Evlilik d cinsel balantya girmeyeceksin. almayacaksn, Yalan yere tanklk etmeyeceksin, 19 Babana ve annene sayg gstereceksin, nsan kardeini kendin gibi seveceksin. 20 Delikanl, Bunlarn tmn tuttum dedi. Geride kaldm sorun nedir? 21 sa, Eer yetkin olmak istiyorsan, git varn younu sat, yoksullara dat diye yantlad. Bylelikle gklerde varln olacak. Sonra da ardm sra gel. 22Delikanl bu sz duyunca yrei zntyle alkalanarak ayrld. nk mal mlk pek oktu. 23 sa rencilerine, Dorusu size derim ki dedi, Zengin kii gklerin hkmranlna glkle girecektir. 24Yine size derim ki, devenin ine deliinden gemesi zengin kiinin Tanrnn hkmranlna girmesinden daha kolaydr. 25Bu szleri duyan rencileri ok atlar. yleyse kim kurtulabilir? diye sordular. 26sa onlarn gzlerinin iine bakarak, nsanlarn gryle bu olanakszdr dedi. Ama Tanr nnde her ey olanakldr. 27 Petros, te, biz her eyi brakp ardn sra geldik dedi. Bizim durumumuz ne 28 olacak? sa, Dorusu size derim ki dedi, Ardm sra gelen sizler de yeniden kurulacak dzende, nsanolu yceliinin tahtnda oturunca Onunla birlikte on iki tahta oturup srailin on iki soyunu yarglayacaksnz. 29Bir de benim adm yznden evlerini, kardelerini, kz kardelerini, babasn, annesini, ocuklarn, ya da tarlalarn brakm olan herkes bunlar kat kat alacak. Bunun yan sra da sonsuz yaam miras alacak. 30 te yandan, ilk sradaki niceler son srada kalacak ve son sradakiler ilk sraya geecek.
16

Bada almaya arlanlar 1-16 Gklerin hkmranl sabahn erken saatinde bana ii aramaya kan bir iftlik sahibine benzer. 2ilerle gndelii bir dinara40 anlap onlar bana gnderdi. 3Saat dokuz sularnda yine kt, arda isiz gsz dikilen bakalarn grd. 4Onlara da ayn eyi syledi: Haydi siz de baa gidin, gndeliiniz iin her ne gerekiyorsa deyeceim. Onlar da yola koyuldu. 5 Yeniden, saat on ikiyle on be sularnda kp ayn eyi yapt. 6Saat on yedi sularnda knca, orada dikilen bakalarn buldu ve onlara, Neden btn gn boyunca burada isiz gsz duruyorsunuz? diye sordu. 7Kendisine nk bizlerle szleen olmad dediler. iftlik sahibi, Haydi siz de baa gidin dedi. 8 Akam olunca ba sahibi iftlii ynetene buyruk verdi: ileri ar. Sonuncusundan balayarak ilkine varncaya dek onlara emeklerinin karln de. 9 Saat on yedi sularnda i tutanlarn her biri birer dinar ald. 10Sra ilk bata ie koyulanlara geldi. Bunlar daha ok para alacaklarn sandlar. Ama onlar da birer dinar ald. 11Gndelikleri denince iftlik sahibine kar sylenmeye baladlar: 12Bu sonuncular bir saatlik i grd, ama sen onlar tm gnn kavurucu scan tayan bizlerle eit tutuyorsun. 13iftlik sahibi adamlardan birine, Dinle arkada! dedi. Ben senin hakkn inemiyorum. Benimle bir dinara szlemedin mi? 14Payna deni al ve evine git. u son gelene de sana dediimi

20

40

19:18 Msrdan k 20:12-16; Yasann Tekrar 5:17-20 19:19 Msrdan k 20:12; Levililer 19:18; Yasann Tekrar 5:16 19:26 Yaratl 18:14; Eyub 42:2; Zekarya 8:6 Baknz, 18:28

demek istiyorum. 15Kendimin olan dilediim gibi kullanmaya yetkim yok mu? Yoksa benim eliaklma kt gzle mi bakyorsun? 16Bylece, son srada olanlar ilk sraya geecek, ilk srada olanlar da son srada kalacak. sa lmn ve Diriliini nc Kez Belirtiyor 17-19 (Markos 10:32-34; Luka 18:31-34) 17 sa Yerualime karken* on iki renciyi bir yana ekti ve yolda onlara, 18 Bakn dedi. Yerualime kyoruz. nsanolu barahiplerin ve dinsel yorumcularn eline verilecek. Kendisini lmle yarglayacaklar. 19Sonra da alay etmek, kamlamak ve armha akmak iin Onu uluslarn eline teslim edecekler. nc gndeyse O dirilecek*. Kayrclk zleyen Anneye t 20-28 (Markos 10:35-45) 20 Bunun zerine, Zebedi oullarnn annesi ocuklaryla birlikte saya yaklap tapnd ve Ondan bir dilekte bulundu. 21sa ona, Ne istiyorsun? diye sordu. Kadn, Hkmranlnda u iki olumdan biri sanda teki de solunda otursun diye buyruk ver dedi. 22sa onu yantlad: Ne dilediinizi bilmiyorsunuz. eceim bardaktan iebilir misiniz siz?41 Onlar, ebiliriz dediler. 23sa, Bardamdan gerekten ieceksiniz dedi. Ne var ki, samda ve solumda oturabilme yetkisini vermek bana den i deildir. Bu ancak Babam tarafndan kendilerine salananlaradr. 24 On renci bunlar iitince iki kardee fkelendi. 25sa onlar yanna arp, Bilirsiniz ki, uluslarn bandakiler onlara egemen kesilir ve sttekiler tm yetkilerini onlara uygular dedi. 26Sizin aranzda durum byle olmayacak. Tam tersine, aranzda en stn olmak isteyen, sizlere hizmet etmekle ykmldr. 27Aranzda her kim n srada olmak istiyorsa, sizlere uak olmakla ykmldr. 28Nasl ki nsanolu da kendisine hizmet edilsin diye gelmedi. Tam tersine, hizmet etmeye ve cann pek ok kii yararna kurtulmalk olarak vermeye geldi. sa Grmez ki Kiiyi Grme Kavuturuyor 29-34 Onlar Yeriha kentinden ayrlrken byk bir topluluk sann ard sra gitti. 30 Yol kenarnda oturan gzleri grmez iki kii, sann oradan getiini duyunca yksek sesle, Bize ac ya Rab, Davut Olu! diye bardlar. 31Topluluk barmay kessinler diye onlar paylad. Ama onlar seslerini daha da ykselterek yine, Bize ac ya Rab, Davut Olu! diye bardlar. 32 sa duraklayp onlar ard. Size ne yapmam istiyorsunuz? diye sordu. 33 Ya Rab gzlerimiz alsn diye yantladlar. 34sann yrei acyla doldu. Onlarn gzlerine dokundu. O anda grdler ve Onun ard sra gittiler.
29

Yerualime Grkemli Giri 1-11 (Markos 11:1-11; Luka 19:28-40; Yuhanna 12:12-19) Yerualime yaklatklarnda, Zeytinlik Danda Beytfaci42 denen yere ulatlar. sa iki renci gnderdi. 2Onlara, Karnzdaki kye gidin dedi. Hemen orada bal duran bir eekle yannda bir spa bulacaksnz. Onlar zp bana getirin. 3Eer biri size bir sz syleyecek olursa, Bunlar Rab iin gereklidir deyin. Hi gecikmeden onlar geri gnderecek. 4 Bu, peygamber araclyla bildirilen u sz yerine gelsin diye oldu: 5 Sion kzna43 syleyin:

21
41 42 43

Yaklaan armha aklmasn betimlemeyle aklyor. Yerualim yaknndaki Zeytinlik Danda bir ky. Yerualim kenti ve sakinleri. Sionun anlam: Kale burcu (bkz. Yeaya 62:11; Zekarya 9:9).

te Hkmrann sana geliyor. Yumuak huylulukla, Bir eein srtnda, Eein yavrusu bir spa srtnda. 6 renciler gidip sann kendilerine verdii buyruu gerektii gibi uygulad. 7Eekle yavrusunu getirdiler, stlerine giysilerini koydular. sa bindi. 8Topluluun byk ounluu giysilerini yola serdi. Bazlar da aalardan dallar kesip yola serdiler. 9sann nnden gerisinden yryen topluluklar yksek sesle baryordu: Osanna!44 Davut Oluna. Rabbin adyla gelen kutludur. En ycelerde Osanna! 10 sa, Yerualime girince tm kent sarsld. Kentte herkes ayn soruyu soruyordu: Kimdir bu? 11Topluluklar da yantlyordu: Bu, peygamber* sadr. Galilenin Nasra kentinden. sa Tapna Artyor 12-17 (Markos 11:15-19; Luka 19:45-48; Yuhanna 2:13-22) 12 sa tapnaa girdi ve tapnakta alverile uraan herkesi dar att. Para deitirenlerin masalarn, gvercin satclarnn koltuklarn altst etti. 13Onlara, Kutsal Kitapta yazlmtr dedi: Evime dua evi denecektir. Ama siz onu ekya yata yaptnz. 14 Tapnakta Ona gz grmezlerle ktrmler geldi. sa onlar sala kavuturdu. 15 Ne var ki, barahiplerle dinsel yorumcular yapt grkemli ileri ve tapnakta, Osanna! Davut Oluna diyerek baran ocuklar grnce fkelenerek 16kendisine sordular: Bunlarn dediini duyuyor musun? sa, Kukusuz! diye karlk verdi. Siz u sz hi okumadnz m? Yavrularn ve emziktekilerin azndan vg hazrladn. 17 Onlar brakp kentten ayrld. Beytanyaya45 gitti, orada konaklad. Yarglanan ncir Aac 18-22 (Markos 11:12-14, 20-24) 46 18 sa ertesi sabah kente dnerken ackt. 19Yol zerinde bir incir aac grnce ona yaklat. Ama onda yapraktan baka bir ey bulmad. Bu nedenle aaca, Bundan byle sende hibir vakit rn olarak bir ey yetimesin dedi. ncir aac hemen kurudu. 20renciler olay grnce aakaldlar. Nasl oldu da incir aac bir an iinde kuruyuverdi? diye sordular. 21 sa onlar yantlad: Dorusu size derim ki, eer imannz olursa ve kukuya dmezseniz yapacaklarnz salt incir aacna uygulananla kalmayacak. u daa buyruk verip, Yerinden kalk, denize atl deseniz bu bile olacaktr. 22man ederek dua edince, dilediiniz her eyi alacaksnz. sann Yetkisine likin Soru 23-27 (Markos 11:27-33; Luka 20:1-8) 23 sa tapnaa girmi retiyordu ki, halkn barahipleri ve htiyarlar yaklap sordular: Bu ileri hangi yetkiye dayanarak yapyorsun? Bu yetkiyi sana veren kim?
21:5 Zekarya 9:9; Yeaya 62:11 21:9 Mezmur 118:25,26; II. Samuel 14:4 21:13 Yeaya 56:7; Yeremya 7:11 21:15 Mezmur 118:25 21:16 Mezmur 8:2 44 Kurtar! Ycelik sana! (bkz. Mezmur 118:25,26). 45 Zeytinlik Dann br eteinde bir ky. 46 Yerualime.

sa, Ben de size bir soru soraym diye yantlad, Eer sorumu yantlarsanz, ben de size bu ileri hangi yetkiyle yaptm syleyeceim. 25Yahyann vaftiz etme yetkisi nereden geldi? Tanrdan m, yoksa insanlardan m? Onlar aralarnda tartmaya koyuldu: Eer Tanrdandr dersek, O bize, yleyse neden ona inanmadnz? diye soracak. 26Yok eer, nsanlardandr dersek, topluluktan korkumuz var. nk herkes Yahyay peygamber olarak tutuyor. 27say yantlayarak, Bilmiyoruz dediler. sa, yleyse, ben de size bu ileri hangi yetkiye dayanarak yaptm sylemeyeceim dedi.
24

ki Oul Simgesi 28-32 u olay sizlere neyi dndryor? Bir adamn iki olu vard. Adam birincisine, Oul, git bugn bada al diye buyurdu. 29O da, almaya isteim yok dedi. Ama sonradan pimanlk duyarak gitti. 30Adam teki oluna da ayn buyruu verdi. Bu oul, Olur, giderim dediyse de gitmedi. 31kisinden hangisi babasnn isteini yerine getirmi oldu? Onlar, Birincisi diye karlk verdi. sa, Dorusu size derim ki dedi, Gmrk vergisi toplayanlarla genel kadnlar Tanr hkmranlna sizlerden nce girer. 32nk Yahya size doruluk kapsamnda geldi ama inanmadnz. Oysa gmrk vergisi toplayanlarla genel kadnlar ona inand. Sizlere gelince, bunu grmenize karn sonradan pimanlk duyup ona inanmay yelemediniz.
28

Ba Kiralayanlara likin Simgesel yk 33-46 (Markos 12:1-12; Luka 20:9-19) sa szn srdrd: 33 Baka bir simgesel ykye kulak verin: iftlik sahibi bir adam asma dikti, ban evresine it ekti, burada bir cendere kazd. Bir de kule kurdu. Buray baclara kiralayp baka bir lkeye gitti. 34 Ba bozumu yaklanca, payna den rn toplamalar iin uaklarn kiraclara gnderdi. 35Ba kiralayanlar uaklar yakaladklar gibi birini tartakladlar, tekinin canna kydlar, bir bakasn da taa tuttular. 36Adamcaz yeniden, bu kez ilkinden daha ok sayda uak gnderdi. Onlara kar yine ayn tepkiyle davrandlar. 37Sonunda oluma sayg gsterirler dncesiyle onlara olunu gnderdi. 38Gelgelelim kiraclar olunu grnce, te mallar miras alacak kii burada diye aralarnda syletiler, Haydi unu ldrelim de 39 mirasna konalm. Bylece onu yaka paa badan dar srkleyip ldrdler. 40 imdi, ba sahibi dnnce bu kiraclara ne yapacak? 41 Onlar, Bu baya insanlar krp geecek, ba da ba bozumunda kendisine rn verecek olan baka baclara kiralayacak dediler. 42sa, Siz Kutsal Yazlarda deneni hi okumadnz m? dedi: Yapclarn kaldrp att Ta te bu, ba keye konulan Ta oldu. Rabten saland bu. Gzlerimiz nnde ne grkem! 43 Bu nedenle, size derim ki, Tanrnn hkmranl sizlerden alnacak ve ona yaraan rnleri yetitiren topluma verilecek. [44O Taa arpp den parampara olacak. Ta da kimin stne derse onu ezip toz edecek.] 45Barahiplerle Ferisiler Onun simgesel yklerini duyunca kendilerinden sz ettiini anladlar*. 46say tutuklamak istedilerse de topluluklardan korktular. nk Onu peygamber olarak tutuyorlard. Dn leni Simgesi 1-14 (Luka 14:15-24)

22

sa yeniden topluluklara simgesel yklerle konutu: 2Gklerin hkmranl olu iin dn leni dzenleyen bir krala benzer. 3Kral arllar dn lenine toplamak iin uaklarn gnderdi. Ama onlar gelmek istemedi. 4Yeniden baka uaklar gnderdi: arllara bildirin dedi. Bakn yemei hazrladm. Srlarla zel olarak beslediim danalar boazland. Her ey sizi bekliyor; buyurun dn lenine. 5 Ama onlar ary hi umursamadan ekip ilerine doruldu. Kimi tarlasna kimisi de ticaret uralarna. 6Geri kalanlar ise adamn uaklarn yakalayp aalad, sonra da canlarna kyd. 7Kral ok fkelendi. Askerlerini gnderip ellerini kana bulayan bu insanlar yok etti, kentlerini de yakt. 8 Yeniden uaklarna buyruk verdi: Dn leni hazrdr. Ne yazk ki, arlanlar yarakl deildi. 9imdi kalkn yol kavaklarna gidin, bulduunuz herkesi dn lenine arn. 10Uaklar yollara dklerek kimi buldularsa toplad: Ktleri de iyileri de. Dn evi konuklarla doldu. 11 Kral konuklarla tan olmaya geldiinde dn giysisi kuanmam birisini grd. 12 Ona, Dostum! dedi. Dn giysin olmadan buraya nasl geldin sen? Adam syleyecek sz bulamad. 13Bunun zerine kral, hizmet grclere buyurdu: Ellerini ayaklarn balayn, onu darya karanla atn. Orada alay ve di gcrts olacak. 14 nk arlanlar ok, ama seilenler47 azdr. Kaysere Vergi demeli mi? 15-22 (Markos 12:13-17; Luka 20:20-26) 15 Bunun zerine Ferisiler ekilip danmaya koyuldu. say kendi szyle tuzaa drmek iin dzen kurdular. 16Kendilerine bal rencilerle birlikte Herodesileri* Ona salarak, Ey retmen! dediler. Senin gerek olduunu, Tanr yolunu da gerekten rettiini biliyoruz. Hi kimseden de ekindiin yok. nk kayrclk yapan biri deilsin. 17 Akla bize, grn ne? Kaysere* vergi demek yasal m, yoksa deil mi? 18sa onlarn kurnazln bildiinden, Ey ikiyzller! dedi. Niin beni denemeye kalkyorsunuz? 19 Bana bu vergi parasn gsterin*. Kendisine paray getirdiler. 20sa sordu: u grdnz yz ve yaz kimindir? 21 Kayserin dediler. Bunun zerine sa, yleyse dedi, Kaysere ilikin eyleri Kaysere, Tanrya ilikin olanlar da Tanrya verin. 22Bunu duyunca aakaldlar ve say brakp gittiler. llerin Dirilmesi Sorunu 23-33 (Markos 12:18-27; Luka 20:27-40) 23 Ayn gn baz Sadukiler llerin dirilii diye bir ey yoktur yolunda konuanlar yaklap saya bir soru sordu: 24Ey retmen, Musa demitir ki, Bir adam ocuu olmadan lrse, kardei dul kalan kadnla evlenmeli; bylelikle kendi kardeine soy yetitirmeli. 25 Tandmz yedi karde vard. Birincisi evlendi ve ld. Soy yetitirmediinden karsn kardeine brakt. 26Ayn durumda ikincisi, ncs, yedinciye varncaya dek tm ld. 27 En sonunda kadn da ld. 28imdi, ller dirildiinde yedi erkekten hangisinin kars olacak bu kadn? yle ya, hepsinin de ei oldu o. 29 sa yantlad: Kutsal Yazlar ve Tanrnn gcn bilmediinizden yanlyorsunuz. 30nk ller dirildiklerinde ne evlenirler, ne de everilirler; tam tersine, gkteki melekler gibidir onlar. 31Kald ki, llerin diriliine ilikin Tanrnn sizlere belirttii 32 sz okumadnz m? Ben brahimin, shakn ve Yakupun Tanrsym. Tanr llerin deil tam tersine, dirilerin Tanrsdr. 33 Topluluk bunlar duyunca Onun retisi karsnda arp kald.
47

Tanrnn seilmileri. Baknz, 24:22,24,31; Romallar 8:28

En nemli Buyruk 34-40 (Markos 12:28-34; Luka 10:25-28) 34 Ferisiler Onun Sadukileri susturduunu duyunca bir araya geldiler. 35lerinden biri yasa yorumcusu48 Onu deneyerek sordu: 36Ey retmen! Ruhsal yasada en nemli buyruk hangisidir? 37sa yantlad: Tanrn Rabbi tm yreinle, Tm cannla, tm anlaynla seveceksin. 38 En nemli olan ve bata gelen buyruk budur. 39 kincisi de bununla eit deerdedir: nsan kardeini kendin gibi seveceksin. 40 Tm ruhsal yasa ve peygamberlerin retisi bu iki buyrua dayanr. Mesihle lgili Somut Soru 41-46 (Markos 12:35-37; Luka 20:41-44) 41 Ferisiler bir arada toplu dururken sa onlara bir soru sordu: 42Mesihe ilikin dnceniz nedir? O kimin oludur? Onlar, Davutun dediler. 43sa, yleyse dedi, Nasl olur da Ruhtan esinlenen Davut Ona Rab diye seslenerek yle konuuyor? 44 Rab Rabbime, Dmanlarn ayaklarnn altna basamak yapncaya dek samda otur dedi. 45 Eer Davut Ona Rab diyorsa, O nasl Davutun olu olabilir? 46 Hi kimse Ona bir ey diyemedi, ne de o gnden sonra biri kp Ona baka bir soru sorma atakln gsterebildi. SON YARGILAMAYA LKN BLDRLER, UYARILAR Dinsel Yorumculara ve Ferisilere Yneltilen Yarg 1-12 (Markos 12:38,39; Luka 11:43-46; 20:45-47) Bunun zerine sa toplulua ve rencilere dnerek unu syledi: 2Dinsel yorumcularla Ferisiler Musann yetkisiyle retinin verildii koltukta otururlar. 3 Sizlere her sylediklerini yapn ve tutun. Ama onlarn yaptklarn yapmayn. nk t verirler, te yandan da onu kendileri yapmazlar. 4Ar ykler balayp insanlarn srtna yklerler. Ama kendileri bunlar kaldrmak iin parmaklarn bile kprdatmazlar. 5lerinin tmn insanlara gsteri olsun diye yaparlar. Dinsel yaz tayan balar* geniletirler, 6 giysilerinin saak pskllerini* bytrler. lenlerin ba kelerine zenirler, 7 sinagoglarn da ba koltuklarna. arda, meydanda saygyla selamlanmaktan ve insanlar tarafndan Rabbi49 diye arlmaktan ok kvan duyarlar. 8 Ama sizler Rabbi diye arlmayn. nk retmeniniz tektir, hepiniz de kardesiniz. 9Yeryznde hi kimseye baba demeyin. nk gksel Babanz tektir. 10 Size ynetici demelerine de izin vermeyin. nk yneticiniz birdir: Mesih. 11Aranzda en stn tutulan kii size hizmet etmekle ykmldr. 12nk kendini ykselten alaltlacak, kendini alaltansa ykseltilecektir.

23

sa kiyzll Knyor 13-28 (Markos 12:40; Luka 11:39-42,44,52; 20:45-47)

48

Yasalarla uraan, hukuk bilgini. 22:24 Yaratl 38:8; Yasann Tekrar 25:5,6 22:32 Msrdan k 3:6 22:37 Yasann Tekrar 6:5 22:39 Levililer 19:18 22:44 Mezmur 110:1 49 retmen

Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk gklerin hkmranln insanlarn yzne kapatyorsunuz. Kendiniz girmiyorsunuz, girmek isteyenleri de brakmyorsunuz. 1450 15 Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk denizde karada dolaarak tek kiiyi olsun yolunuza ekmek iin didiniyorsunuz. Bunu salaynca da onu kendinizden iki kat cehennem ocuu durumuna dryorsunuz. 16 Vay sizlere kr yneticiler! Tapnak zerine ant imenin nemi yok, ama tapnaktaki altn zerine ant ien sorumludur diye yorum yrtenler. 17Kr aklszlar! Hangisi stndr? Altn m, yoksa altn kutsal klan tapnak m? 18Yine diyorsunuz ki, sunak zerine ant imenin nemi yok, ama oradaki armaan zerine ant ien sorumludur. 19Ne krsnz! Hangisi stndr? Sunu mu, yoksa sunuyu kutsal klan sunak m? 20nk sunak zerine ant ien, onun ve ondaki her eyin zerine ant ier. 21Bunun gibi, tapnak zerine ant ien de onun ve ondaki Kiinin zerine ant imi olur. 22Ge ant ien ise Tanr tahtna ve onun stnde oturana ant ier. 23 Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk nanenin, anasonun, kimyonun ondaln dersiniz*. Ama ruhsal yasann stn nem tayan konularn braktnz: Adaleti, acmay, iten ball.. Asl uygulayacanz iler bunlard. Evet, tekileri de brakmadan. 24Kr yneticiler. Sudan sivrisinei szenler, te yandan da deveyi yutanlar. 25 Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk bardan, anan dn temizlersiniz, ama ii soygunculukla, bencil isteklerle doludur. 26Kr Ferisi! lkin bardan iini temizle ki, d da temizlenmi olsun. 27 Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk sizler badanal gmtlere benziyorsunuz. Bunlar dtan parlak grnr, ama ileri l kemikleriyle ve her tr irenlikle doludur. 28Sizler de bunlar gibi dtan insanlara doru grnrsnz, ama iten ikiyzllkle ve ktlkle dolusunuz.
13

sa kiyzl Tutumu Yarglyor 29-36 (Luka 11:47-51) 29 Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk peygamberlere gmtler kuruyorsunuz ve doru kiilerin mezarlarn donatyorsunuz. 30Bir de diyorsunuz ki, Biz atalarmzn gnlerinde yaam olsaydk onlarla ortak olup peygamberlerin kann aktmazdk. 31 Bylelikle peygamberlerin canna kyanlarn ocuklar olduunuza ilikin kendinize kar tanklk ediyorsunuz. 32Btnleyin bakalm atalarnzn yarm kalan iini. 33 Ylanlar, engerekler soyu! Cehennem yargsndan nasl kap kurtulacaksnz? 34te bu nedenle size peygamberler, bilginler, eitmenler gnderiyorum. Bunlarn iinden bazlarn ldreceksiniz ve armha akacaksnz. Yine bazlarn sinagoglarnzda kamlayacaksnz, kentten kente onlara saldracaksnz. 35Bylece, yeryznde aktlan her doru kiinin kan elinize bulam olacak: Doru Habilin kanndan tutun, tapnakla sunak arasnda canna kydnz Barakya olu Zekeriyann kanna varncaya dek.. 36Dorusu size derim ki, bunlarn tm bu kuan boynuna aslm olacak. sa Yerualim in Alyor 37-39 (Luka 13:34,35) 37 Yerualim, Yerualim! Peygamberleri ldren ve kendilerine gnderilenleri talayan Yerualim. Tavuun civcivlerini kanatlar altna toplad gibi, ka kez ocuklarn
14 [Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller! nk dul kadnlarn evlerine konuyorsunuz ve gsteri iin uzun uzadya dua ediyorsunuz. Bu yzden yargnz daha ar olacaktr.]
50

yanma toplamak istedim. Ama bunu istemediniz. 38 te tapnanz size yzst braklyor. 39 nk sizlere bildiriyorum: Rabbin adyla gelen kutludur deyinceye dek, bundan byle beni bir daha grmeyeceksiniz. Ta stnde Ta Kalmayacak 1,2 (Markos 13:1,2; Luka 21:5,6) sa tapnaktan kp giderken, rencileri dikkatini tapnan yaplarna ekmek iin kendisine yaklatlar. 2sa onlar yantlad: Bunlarn tmn gryor musunuz? Dorusu size derim ki, burada ta stnde ta kalmayacak.Yklmadk bir ey braklmayacak.

24

En Ac Olayn Habercileri 3-14 (Markos 13:3-13; Luka 21:7-19) 3 sa Zeytinlik Danda otururken rencileri zel olarak Ona yaklap, Bizlere akla dediler. Bu olaylar ne zaman olacak? Geliini ve an sona erdiini gsteren belirti ne olacak? 4 sa yantlad: Dikkat edin, kimse sizi kandrmasn. 5nk biroklar admla gelip, Ben Mesihim diyerek nicelerini kandracak. 6Sava sesleri, sava sylentileri duyacaksnz. Sakn dehete kaplmayasnz. Bu olaylarn olmas gereklidir, ama daha son gelmemitir. 7 nk ulus ulusa, krallk kralla kar ayaklanacak. eitli yerlerde ktlklar kacak, depremler olacak. 8Bunlarn tm sanclarn balangcdr. 9 Bunun zerine ac ektirmek iin sizi ele verecekler ve ldrecekler. Adma ballk yznden tm uluslarn hncna urayacaksnz. 10Biroklar su ilemeye srklenecek. Kii kiiyi ele verecek, birbirlerine hn besleyecekler. 11Birok yalanc peygamber ortaya kacak. Bunlar nicelerini kandracak. 12Ktln oalmasyla birok 13 insann sevgisi souyacak. Ama kim sonuna dek sabrederse o kurtulacaktr. 14 Hkmranln bu Sevin Getirici Haberi dnyann her kesinde tanklkta bulunmak iin tm uluslara yaylacak. te o zaman son gelecek. Korkun Acnn Gelii 15-28 (Markos 13:14-23; Luka 21:20-24) 15 Daniel peygamberin szn ettii, ykclk getiren iren eyi kutsal yerde grdnzde okuyucu bunu anlasn 16Yahudiye lkesinde bulunanlar dalara kasn. 17 Damda duran, aa inip evinden bir ey almaya kalkmasn. 18Tarladaki de giysisini almak iin geri dnmesin. 19O gnlerde ocuk bekleyenlere, emziklilere ne yazk! 20Dua edin ki kanz k dnemine, ya da abat51 gnne rastlamasn. 21nk bu dnemde, dnyann oluundan bu yana hibir zaman olmam ve bir daha olmayacak korkun ac gelecek. 22Eer o gnler ksaltlm olmasayd, hibir canl varlk kurtulamazd. Ama seilmiler yararna o gnler ksaltlacaktr. 23 O zaman eer biri size, Bak bak, Mesih burada ya da, Bak bak, urada diyecek olursa inanmayn. 24nk yalanc mesihler ve yalanc peygamberler treyecek. Bunlar nemli belirtiler gsterecek ve gz kamatrc eylemler yapacak. yle ki, olana bulunsa seilmileri52 bile kandrrlard. 25Bakn, sizlere nceden sylyorum. 26 Bu nedenle size, te, O ldedir derlerse oraya gitmeyin. Ya da, te, O i odalardadr derlerse inanmayn. 27nk imek douda parlayp batya kadar yreyi nasl aydnlatrsa, nsanolunun gelii de tpk bunun gibi olacak.

51 52

23:35 Yaratl 4:8-10; II.Tarihler 24:20-22 23:38 Yeremya 22:5; 12:7; I.Krallar 9:7,8 23:39 Mezmur 118:26 24:6 Daniel 2:28 24:7 Yeaya 19:2; II.Tarihler 15:6 24:10 Daniel 11:41 Cumartesi Baknz, 22:14

28

l beden neredeyse akbabalar da orada toplanacak.

nsanolunun Gelii 29-31 (Markos 13:24-27; Luka 21:25-28) 29 O acl gnlerin hemen ardndan Gne kararacak. Ay n vermeyecek, Yldzlar gkyznden decek, Gklerin gleri sarslacak. 30 Bunun zerine, gkte nsanolunun belirtisi grnecek. O zaman, Yeryznn tm rklar dvnecek. nsanolunun gle ve snrsz ycelikle Gn bulutlarnda geldiini grecekler. 31 Meleklerini yksek boru sesiyle salacak; Onun seilmilerini yedi iklim drt bucaktan, gn bir ucundan br ucuna dek toplayacaklar. ncir Aacndan Edinilen Bilgi 32-35 (Markos 13:28-31; Luka 21:29-33) 32 ncir aacndan ders aln: Dal filizlenmeye yz tutunca, yapraklar da yeerince yazn yakn olduunu bilirsiniz. 33Bunun gibi, bu geliimleri grdnzde de Onun yaknda, kaplarda olduunu bilesiniz. 34Dorusu size derim ki, bu olaylarn tm yerine gelinceye dek bu soy53 kaybolmayacaktr. 35Gk ve yer geip gidecek, ama szlerim gemeyecektir. Yalnz Tanr Tarafndan Bilinen Gn ve Saat 36-44 (Markos 13:32-37; Luka 17:26-30,34-36; 12:39,40) 36 O gne ve saate ilikin hi kimsenin bilgisi yoktur: Ne gn meleklerinin, ne de Oulun. Yalnz Baba bilir. 37Nuhun gnlerinde nasl olmusa, nsanolunun gelii de yle olacak. 38nk tufandan nceki o gnlerde olduu gibi, Nuhun gemiye bindii gne dek insanlar yiyip iiyor, evlenip everiliyordu. 39Tufan gelip de hepsini birden silip gtrnceye dek bilgisizdiler. nsanolunun gelii de yle olacak. 40O vakit tarlada iki kii bulunacak; biri alnacak, br braklacak. 41Deirmende buday ten iki kadn olacak; biri alnacak, br braklacak. 42 Bu nedenle uyank olun. nk Rabbinizin ne gn geleceini bilmezsiniz. 43Ama unu bilmeniz gerekir: Ev sahibi hrszn ne zaman geleceini bilseydi uyank durur, evinin soyulmasna olanak brakmazd. 44 Bu nedenle sizler de hazr olun. nk nsanolu hi beklemediiniz bir saatte gelecektir. Gvenilir ve Gvenilmez Uak 45-51 (Luka 12:41-48) 45 Gvenilir ve akll uak kimdir? Ev sahibinin, ev halkna vaktinde yiyecek salamas iin atad uak. 46Efendisi geldiinde atand grevi yerine getiren uaa ne mutlu! 47Dorusu size derim ki, efendisi tm mallar zerinde sorumluluk verecektir ona. 48 Ama eer kt uak iinden, Efendim gecikiyor der, 49teki uaklar tartaklamaya balayarak sarholarla birlikte yemeye imeye koyulursa, 50efendisi hi beklemedii bir gn

53

srail soyu 24:15 Daniel 9:26,27; 12:11 24:21 Daniel 12:1; Yoel 2:2 24:24 Yasann Tekrar 13:1-3 24:29 Yeaya 13:10; 34:4 24:30 Daniel 7:13,14; Zekarya 12:10 24:31 Yeaya 27:13; Zekarya 2:6; Yasann Tekrar 30:4

ve dnmedii bir saatte kagelecek. 51Onu para para edecek, ikiyzllerin gidecei yere atacak. Orada alay ve di gcrts olacak. On Erden Kz Simgesi 1-13 O gn gklerin hkmranl on erden54 kz anmsatacak. Bunlar fenerlerini ellerine alp gveyi karlamaya kt. 2Bei aklsz, bei akllyd. 3Aklsz olanlar yanlarna fenerlerini aldlar, ama ya almadlar. 4Akll olanlarsa fenerleriyle birlikte kaplarda ya da aldlar. 5Gveyin gelii gecikince hepsini de uyku bastrd, dalp uyudular. 6 Gece yars yksek bir ses duyuldu, Gvey geliyor, onu karlamaya kn. 7 Bunun zerine, erden kzlarn hepsi kalkp fenerlerini ayarladlar. 8Aklszlar aklllara, Yannzdaki yadan bize azck verin, fenerlerimiz snyor dediler. 9Aklllar, Hem size hem bize yetecek kadar olmayabilir diye yantladlar. En iyisi satclara gidip gereken ya satn aln. 10Onlar ya almaya giderken gvey geldi. Hazrl olanlar Onunla birlikte dn lenine girdiler. Kap da kapand. 11 Az sonra, teki erden kzlar da geldi. Efendi, Efendi! dediler. Bize kapy a. 12 O yant verdi: Dorusu size derim ki, sizi tanmyorum. 13 Bu nedenle uyank olun. nk ne gn ne de saati bilirsiniz.

25

Uaklara Braklan Para 14-30 (Luka 19:11-27) 14 Bu, yolculua kan bir adamn uaklarn yanna arp varn younu onlara emanet etmesine benzer. 15Birine be ubuk altn verdi, baka birine iki, tekine de bir. Her birinin gc yeteneinde. Bunu yapnca yola kt. 16 Kendisine be ubuk altn verilen, saa sola koup elindekini iletti, be ubuk daha kazand. 17ki ubuk alan da iki ubuk daha kazand. 18Ama bir ubuk alan gidip yeri kazd, efendisinin parasn topraa gmd. 19 Aradan olduka uzun bir sre geti. Uaklarn efendisi geri geldi, onlarla hesaplamaya oturdu. 20Be ubuk alan yaklap ona be ubuk daha getirdi ve, Efendi! dedi. Bana be ubuk altn verdin. Bak, be ubuk daha kazandm. 21Efendisi ona, Aferin, iyi ve gvenilir uak dedi. Az sermayeyi kullanmakta gvenilir kii olduunu kantladn. Seni daha ouna atayacam. Gel, efendinin sevincine katl. 22 ki ubuk alan yaklap, Efendi! dedi. Bana iki ubuk altn verdin. Bak, iki ubuk daha kazandm. 23Efendisi ona, Aferin, iyi ve gvenilir uak dedi. Az sermayeyi kullanmakta gvenilir kii olduunu kantladn. Seni daha ouna atayacam. Gel, efendinin sevincine katl. 24 Bir ubuk alan yaklap, Efendi! dedi. Sert bir adam olduunu biliyordum. Ekmediin yerden bier, samadn yerden devirirsin. 25Onun iin korktum, gidip bir ubuk altnn topraa gmdm. te ubuun, olduu gibi duruyor. 26 Efendisi onu yantlad: Ey kt ve aylak uak! Ekmediim yerden bitiimi, samadm yerden devirdiimi bildiine gre, 27param bankaya yatrman gerekirdi. Geri gelince, benim olan faiziyle birlikte ekerdim. 28imdi bu adamdan o ubuu aln ve on ubuu olana verin. 29nk mal olan herkese daha da ok verilecek, hem de artrlacak; ama bir eyi olmayandan elindeki bile kendisinden alnacaktr. 30O yararsz ua dar karanla atn. Orada alay ve di gcrts olacak. Uluslarn Yarglanmas 31-46 nsanolu ycelii iinde, tm meleklerle birlikte geldiinde, yceliinin tahtnda oturacak. 32Btn uluslar Onun nnde toplanacak. obann koyunlar keilerden
31 54

bakire 24:38 Yaratl 7:7

ayrd gibi, O da onlar birbirinden ayracak. 33Koyunlar sana, keileri soluna alacak. 34 Sonra Hkmran sandakilere, Gelin, Babamn kutlular diyecek, Dnyann kuruluundan bu yana sizler iin hazrlanan hkmranl aln. 35nk aken bana yiyecek verdiniz, susuzken susuzluumu giderdiniz, yabancyken beni ieri aldnz, 36plakken giydirdiniz, hastayken yokladnz, cezaevindeyken beni grmeye geldiniz. 37 Bunun zerine dorular Ona, Ya Rab diyecekler, Biz seni ne vakit a grdk de doyurduk, susuz grdk de su verdik? 38Ne vakit seni yabanc grdk de ieri aldk, ya da plak grdk de giydirdik? 39Ne vakit seni hasta, ya da cezaevinde grdk de grmeye 40 geldik? Hkmran yle yantlayacak: Dorusu size derim ki, bu kardelerimden nemi en az saylana yaptnz bana yapm oldunuz. 41 Bunun ardndan solunda bulunanlara, ekilin nmden diyecek. blise ve meleklerine hazrlanan sonsuz atee gidin. Lanet altnda olan sizler. 42Atm, bana yiyecek vermediniz; susuzdum, susuzluumu gidermediniz. 43Yabancydm, beni ieri almadnz. plaktm, beni giydirmediniz. Hastaydm, cezaevindeydim, beni grmeye gelmediniz. 44 Bunun zerine, Ya Rab diyecekler. Seni ne vakit a, susuz, yabanc, plak, hasta, ya da cezaevinde grdk de hizmette bulunmadk? 45Hkmran, Dorusu size derim ki, bunlardan nemi en az saylana yapmaktan kandnz iyilii bana da yapmam saylrsnz diyecek. 46Bunlar sonsuz cezaya gnderilecek, dorular ise sonsuz yaama.. SANIN ARMIHA AKILII VE DRL say ldrmek in Dzen Kuruluyor 1-5 (Markos 14:1,2; Luka 22:1,2; Yuhanna 11:45-53) sa szlerini sona erdirince rencilerine, 2ki gn sonra Passah Kutlay* olduunu biliyorsunuz dedi. nsanolu armha aklmak iin ele verilecektir. 3Bu srada barahiplerle halkn htiyarlar, ad Kayafa olan barahibin saraynda bir araya geldiler. 4 say yakalayp ldrmek iin dzen kurdular. 5Ama bu i kutlama srasnda olmasn ki, halk arasnda kargaala yol amasn diyorlard.

26

Somut Ballk rnei 6-13 (Markos 14:3-9; Yuhanna 12:1-8) 6 sa Beytanyada czaml Simonun evindeydi. 7Bir kadn kaymakta bir kapta ok deerli Hint smbl kokusu getirdi. sa sofrada otururken yaklap kokuyu Onun bana dkt. 8Olaya tank olan renciler fkeye kaplp, Bo yere bu harcama da neye? dediler. 9 nk bu ok pahalya satlabilir, karl da yoksullara verilebilirdi. 10 sa ne dndklerini bilerek onlara, Niin kadn tedirgin ediyorsunuz? dedi. nk o bana yararl bir i yapt. 11nk yoksullar her zaman aranzda olacaktr, ama beni her zaman aranzda bulamayacaksnz. 12Kadn bu smbl kokusunu bedenime dkmekle, beni gmlmeye hazrlad. 13Dorusu size derim ki, bu Sevin Getirici Haber dnyann her neresinde yaylrsa, onun yapt i de kendisi iin bir an niteliinde yaylacaktr. Yahuda say Ele Vermek in Anlayor 14-16 (Markos 14:10,11; Luka 22:3-6) 14 Bunun zerine, On kilerden biri olan Yahuda kariyot adl adam barahiplere yaklat. 15Onu sizin elinize verirsem bana ne vereceksiniz? diye sordu. Onlar da kendisine otuz gm verdiler. 16O andan sonra Yahuda, say ele vermek iin elverili ortam kollamaya balad. rencilerle Birlikte Passah Yemei 17-25 (Markos 14:12-21; Luka 22:7-14,21-23; Yuhanna 13:21-30)

Mayasz Ekmek Treninin* ilk gn renciler saya yaklap sordular: Passah yemeini yemek iin nerede hazrlk yapmamz istiyorsun? 18O da, Kentte u kiinin yanna varn dedi, Kendisine, retmen, vaktim geldi, Passah yemeini rencilerimle birlikte evinde kutlayacam diyor deyin. 19renciler, sann verdii buyruu tam olarak yerine getirip Passah yemeini hazrladlar. 20 Akam olunca, sa On kilerle birlikte sofraya oturdu. 21Hep bir arada yemek yerlerken, Dorusu size derim ki, iinizden biri beni ele verecek dedi. 22zntyle alkalanarak her biri Ona sormaya balad: Yoksa ben miyim, ya Rab? 23sa, Beni ele verecek olan, elindeki ekmei benimle birlikte sahana banandr diyerek yantlad. 24 nsanolu kararlatrlm kapsamda gidiyor; tpk kendisi iin yazl olduu gibi. Ama nsanolu kimin araclyla ele veriliyorsa, vay onun bana gelene! O kii hi domasayd kendisi iin daha iyi olurdu*. 25say ele veren Yahuda atld: Rabbi55, yoksa o kii ben miyim? sa onu yantlad: Dediin gibidir.
17

sann Kurduu Sofra: Ekmekle arap 26-30 (Markos 14:22-26; Luka 22:15-20; I. Korintoslular 11:23-25) 26 Onlar yemek yerken sa ekmei alp kutsad. Sonra paralayp blerek rencilere verdi. Aln ve yiyin, bedenimdir bu dedi. 27Ardndan bir bardak ald, teekkr ettikten sonra onlara verdi. Bundan hepiniz iin dedi. 28 nk bu biroklarn kapsayan gnahlarn balanmas iin aktlan antlama kanmdr. 29te size bildiriyorum: Bundan byle ban bu rnnden imeyeceim; Babamn hkmranlnda sizlerle birlikte tazesinden ieceim gne dek. 30 Bir ilahi syledikten sonra Zeytinlik Dana ktlar. sa Petrosun Yadsyn nceden Bildiriyor 31-35 (Markos 14:27-31; Luka 22:31-34; Yuhanna 13:36-38) 31 Sonra sa onlara, Tmnz de bu gece bana ballnz yznden kstekleneceksiniz dedi. nk yazldr: oban vuracam Ve srnn koyunlar darmadan olacak. 32 Ama lmden dirildikten sonra ben sizlerden nce Galilede olacam. 33 Petros Onu yantlad: Tm de sana ballnda ksteklense bile, ben hibir durumda ksteklenmeyeceim. 34sa ona, Dorusu sana derim ki dedi, Bu gece horoz tmeden nce kez beni yadsyacaksn. 35Petros, Seninle birlikte lmem gerekse bile seni hibir durumda yadsmayacam diye kararllk gsterdi. br renciler de ayn yolda konutu. sa Getsemane Bahesinde Dua Ediyor 36-46 (Markos 14:32-42 Luka 22:39-46) 36 Sonra sa onlarla birlikte Getsemane denen yere gitti. rencilere, Ben gidip orada dua ederken siz burada durun dedi. 37Petrosu ve Zebedinin iki olunu yanna ald. zntyle alkalanmaya, sklmaya balad. 38Bunun zerine onlara, Canm lesiye zntyle alkalanyor dedi. Burada bekleyin ve benimle birlikte uyank durun. 39 Biraz ileriye giderek yzst yere kapand, duaya koyuldu: Ey Babam! Eer olanak varsa bu bardak benden uzaklatrlsn*. Ama benim isteim deil, senin istein uygulansn. 40 rencilerin yanna dndnde onlar uykuda buldu. Petrosa, Nasl oluyor da benimle birlikte bir saat olsun uyank duramyorsunuz? dedi. 41Uyank durun ve dua edin ki denenmeyesiniz. Ruh istekli, ama beden gszdr.
55

Baknz, 23:7 26:28 Msrdan k 24:8; Yeremya 31:31; Zekarya 9:11 26:31 Zekarya 13:7 26:38 Mezmur 43:5

Yeniden, ikinci kez yanlarndan ayrlp dua etti: Ey Babam! Bu bardaktan imeden onun benden uzaklatrlmas olanak dysa, istein uygulansn. 43Bir kez daha geri geldiinde onlar yine uykuda buldu. nk uyku gzlerinden akyordu. 44 Yeniden onlar brakp gitti. nc kez ayn szlerle nceki gibi dua etti. 45Sonra yine rencilerin yanna dnd. Deliksiz uykuda msnz, daha dinleniyor musunuz? dedi. te saat geldi, nsanolu gnahllarn eline veriliyor. 46Kalkn gidelim. Bakn, beni ele veren yaklat.
42

sann Ele Verilmesi ve Tutuklanmas 47-56 (Markos 14:43-50; Luka 22:47-53; Yuhanna 18:3-12) 47 O daha szn bitirmeden, On kilerden biri olan Yahuda geldi. Yannda kllarla sopalarla silahlanm byk bir topluluk vard. Bunlar barahiplerle halkn htiyarlar gndermiti. 48say ele veren onlara bir iaret gsterdi: Kimi persem aradnz Odur; Onu tutuklayn. 49 Yahuda hi duraksamadan sann yanna gitti. Selam, ey Rabbi! szleriyle zlem ekercesine Onu pt. 50sa ona, Arkada, seni buraya getiren neyse, onu yap dedi. Bunun zerine, yaklap say yakaladlar ve tutukladlar. 51O zaman, sayla birlikte bulunanlardan biri hemen klcna davrand, barahibin uana vurduu gibi onun kulan kopard. 52sa ona, Klcn knna koy! dedi. nk kl tutan herkes klla yok olacaktr. 53Ne sanyorsun? Babama yakaramam m? O da bana hemen on iki lejiyondan* ok melek 54 salamaz m? Ama bunun byle olmas gerektiini bildiren Kutsal Yazlar o zaman nasl yerine gelirdi? 55 O vakit sa toplulua, Beni yakalamak iin ekyaya kar karcasna kllarla, sopalarla gelmek mi gerekirdi? diye sordu. Her gn tapnakta oturup retiyordum, beni tutuklamadnz. 56Btn bunlar peygamberlerin kutsal yazlar yerine gelsin diye oldu. Bunun zerine, rencilerin tm Onu brakp kat. sa Kurulun nnde 57-68 (Markos 14:53-65; Luka 22:54,55,63-71; Yuhanna 18:13,14,19-24) 57 say tutuklayanlar Onu barahip Kayafaya gtrdler. Dinsel yorumcularla htiyarlar orada toplanmt. 58Petros onlar gerilerden barahibin avlusuna dek izledi ve sonucu grmek iin ieri girip kolcularla56 bir arada oturdu. 59Barahiplerle tm Kurul57 say lm yargsna arptrmay amalayarak Ona kar yalanc tanklar aryordu. 60Bir sr yalanc tann ortaya atlmasna karn hi kimseyi bulamadlar. Sonunda iki kii gelip 61 tanklk etti: Bu adam, Ben Tanrnn tapnan ykar ve gnde yeniden kurarm dedi. 62 Barahip ayaa kalkp saya, Bu adamlarn seni sulamasna kar niin bir yant vermiyorsun? diye sordu. 63Ama sa tek sz sylemedi. Barahip Ona, Diri olan Tanr adna seni ant imeye arrm dedi. Bize syle; sen Tanrnn Olu Mesih misin? 64 sa, Sylediin gibidir diye yantlad. Ama size diyorum ki, Bundan sonra,nsanolunu Gn58 sanda oturur ve gn bulutlar stnde gelir greceksiniz. 65 Bunun zerine barahip giysilerini yrtarak bard: Svyor. Gayr tanklara ne gerek kalyor? te, svdn iittiniz. 66Yargnz nedir? Oradakiler, Ona lm yargs yarar diye yantladlar. 67O zaman Onun yzne tkrdler, yumrukladlar. Bazlar da

56 57

Yahudilerin buyruunda bulunan tapnak bekileri. Baknz, 5:15 G: Baba Tanrnn egemen ve sonulamal Gc. 26:64 Mezmur 110:1; Daniel 7:13
58

Onu tokatlayarak, 68Bize peygamberlikte bulun bakalm, ey Mesih! dediler. Kimdir sana vuran? Petrosun Yadsmas 69-75 (Markos 14:66; Luka 22:54-62; Yuhanna 18:15-18; 25-27) 69 Petros darda avluda oturuyordu. Kendisine yaklaan bir hizmeti kz, Sen de Galileli sayla birlikteydin dedi. 70Ama Petros herkesin nnde bunu yadsyarak, Ne demek istediini bilmiyorum dedi. 71Kapnn nne knca onu baka bir hizmeti kz grd ve orada bulunanlara, Bu adam Nasral sayla birlikteydi dedi. 72Ama Petros bu kez ant ierek, Ben Onu tanmam diye yeniden yadsd. 73Az sonra orada oturanlar yaklap Petrosa, Gerekten sen de onlardan birisin dedi. Baksana, syleyi biimin bile seni ele veriyor! 74 Bunun zerine Petros, O adam tanmyorum diye ilenmeye ve ant imeye balad. O anda horoz tt. 75Petros sann dedii sz anmsad: Horoz tmeden nce kez beni yadsyacaksn. Ve dar kp ac ac alad. Vali Pilatusun nnde 1,2 (Markos 15:1; Luka 23:1,2; Yuhanna 18:28-32) Sabah olunca halkn barahipleriyle btn htiyarlar say ldrmek zere grmeye koyuldular. 2Onu zincire vurarak gtrp vali Pilatusa59 teslim ettiler.

27

Yahuda Pimanlk Duyuyor, Kendisini Asyor 3-10 (Habercilerin leri 1:18,19) 3 say ele veren Yahuda, Onun yarg giydiini grnce pimanlk duydu. Otuz gm barahiplere ve htiyarlara geri verip, 4Susuz kana girmekle gnah iledim dedi. Onlar, Bundan bize ne? dediler. Bann aresine kendin bak! 5Yahuda gm paralar tapnaa frlatp gitti, kendisini ast. 6 Barahipler gm paralar aldlar. Bunlar tapnak kasasna koymak doru olmaz dediler. nk kan karldr. 7Bir araya gelip o parayla yabanclarn gmlmesi iin mleki Tarlasn satn aldlar. 8 Bu nedenle o tarlaya bugne dek Kan Tarlas dendi. 9Bylece, Yeremya peygamber araclyla sylenen u sz yerine geldi: srailoullarndan bazlarnn deer bitikleri kii iin kestirilen otuz gm aldlar. 10 Ve bu paray mleki Tarlasna dediler. Tpk Rabbin bana buyurduu gibi.. Vali, say Sorguya ekiyor 11-14 (Markos 15:2-5; Luka 23:3-5; Yuhanna 18:33-38) 11 sa vali Pilatusun nne dikildi. Vali, Sen Yahudilerin Kral msn? diye sordu. sa, Sylediin gibidir dedi. 12Ama barahiplerle htiyarlarn sulamalarna hibir yant vermedi. 13 Sonra Pilatus, Sana kar yneltilen bunca tankl duymuyor musun? dedi. 14 Ama O hibir konuda ona tek yant olsun vermedi. yle ki, vali pek ard. sa lm Yargs Giyiyor 15-26 (Markos 15:6-15; Luka 23:13-25; Yuhanna 18:39-19:16) 15 Passah kutlaynda valinin toplumca dilenen bir cezaly salvermesi gelenektendi. 16 O dnemde Bar Abbas* adnda naml bir cezal vard. 17Kalabalk toplannca Pilatus sordu:
59

Egemen Romallarn atam olduu vali. 27:9 Zekarya 11:12,13; Yeremya 32:6-9

Hangisini salvermemi istersiniz? Bar Abbas m, yoksa Mesih denen say m? 18 nk kskanlk nedeniyle say tutuklayp teslim ettiklerini biliyordu. 19Pilatus yarg krssnde oturmaktayken kars ona haber gnderdi: Sakn o doru insana bir ey yapaym deme. nk Onun yznden bu gece dmde ok sknt ektim. 20 Barahiplerle htiyarlar Bar Abbas destekleyip say ortadan kaldrsnlar diye topluluklar kandrd. 21Vali yeni batan onlara sordu: kisinden hangisini salvermemi istersiniz? Onlar da, Bar Abbas diye diretti. 22 Pilatus sordu: yleyse, Mesih denen say ne yapaym? Tm birlikte, armha aklsn diye karlk verdi. 23Vali yeniden sordu: Ne ktlk iledi ki? Ama onlar daha hzl bararak, armha aklsn! diye diretti. 24Pilatus tartmann yarar salamak bir yana, tam tersine kargaalk dourduunu grd. Suya uzanp topluluun nnde ellerini ykad ve, Bu adamn kanndan ben susuzum dedi. Banzn aresine kendiniz bakn. 25 Tm halk, Onun kannn sorumluluu bizim ve ocuklarmzndr diye yantlad. 26 Bunun zerine Pilatus Bar Abbas salverdi, say krbalattktan sonra armha aklsn diye teslim etti. Askerler sayla Alay Ediyor 27-31 (Markos 15:16-20; Yuhanna 19:2,3) 27 Bunun zerine, valinin buyruundaki askerler say vali konana gtrdler ve tm topluluu evresine topladlar. 28Kendisini soyup stne al bir kaftan attlar, 29bana da dikenlerden rdkleri bir ta taktlar. Sa eline bir kam tututurdular. nnde diz kerek kendisiyle alay ettiler. Selam, ey Yahudilerin kral! diye laf attlar. 30Ona tkrdler, elindeki kam alp bana vurdular. 31Kendisiyle alay ettikten sonra kaftan stnden kardlar. Ona kendi giysilerini giydirip armha akmaya gtrdler. sa armha aklyor 32-44 (Markos 15:21-32; Luka 23:26-43; Yuhanna 19:17-27) 32 Darya karlarken Simon adnda Kireneli* bir adam grdler. sann han tasn diye onu zorladlar. 33Golgota kafatas konumu anlamnda denen yere varnca, 34 imesi iin Ona dle kark arap verdiler. Bunu tadnca imek istemedi. 35 say armha aktktan sonra kura ekip giysilerini aralarnda paylatlar 36ve orada oturup Onu gzlemeye koyuldular. 37Suuna ilikin bir yaz yazarak bann stne astlar: YAHUDLERN KRALI SADIR BU. 38Onunla birlikte iki ekya da armha akld: Biri sanda br solunda. 39Oradan geenler balarn sallayarak say 40 aalyorlard. Sen, tapna ykp gn iinde yeniden kuran. Eer Tanrnn Oluysan, armhtan aa inip de kendini kurtarsana! 41 Barahipler, dinsel yorumcular ve htiyarlar da alayl alayl konuarak, 42 Bakalarn kurtard, kendini kurtaramyor diyorlard. Bu mu srailin kral? imdi armhtan aa insin de Ona inanalm. 43Tanrya gvendi. Tanrnn Onunla ilgisi varsa imdi Onu kurtarsn. nk, Ben Tanrnn Oluyum demiti. 44sayla birlikte armha aklan ekyalar da ayn davranla Onu yeriyordu. sann lm 45-56 (Markos 15:33-41; Luka 23:44-49; Yuhanna 19:28-30) 45 leyin on ikiden on bee dek tm lkeyi karanlk kaplad. 46Saat on be sularnda sa yksek sesle bard: Eli, Eli lama sabaktani? Bu, Tanrm, Tanrm, niin beni braktn? anlamna gelir. 47 Orada duranlardan bazlar bunu duyunca, Bu adam lyasa sesleniyor dediler. 48 lerinden biri hemen koup bir snger kapt, sirkeye daldrp bir kama takarak sann

azna uzatt. 49tekiler, Brak bakalm, lyas varp onu kurtaracak m! diye laf atyorlard. 50 sa yeniden yksek sesle barp ruhunu teslim etti. 51 O anda tapnan perdesi* yukardan aaya yrtlarak ikiye ayrld. Yer sarsld, kayalar yarld, 52mezarlar ald ve uyuyan* kutsal yaamllardan birounun bedeni dirildi. 53 Mezarlarndan ktlar, Onun dirilii ardndan Kutsal Kente60 girdiler ve birok insana grndler. 54 Yzba ve onunla birlikte say gzleyenler, depremle teki olaylar grnce ar korkuya kaplarak, Gerekten Tanrnn Oluydu O! dediler. 55 Orada durumu uzaktan gzleyen birok kadn vard. Bunlar say Galileden beri izlemiler, kendisine hizmet sunmulard. 56Aralarnda Magdalal Meryem, Yakupla Yusufun annesi Meryem ve Zebedinin oullarnn annesi de bulunuyordu. sann Gmlmesi 57-61 (Markos 15:42-47; Luka 23:50-56; Yuhanna 19:38-42) 57 Akam olunca, Arimateal zengin bir adam geldi. Ad Yusuf olan bu kiiolu sann rencisiydi. 58Pilatusa gidip sann cesedini istedi. Pilatus da verilmesi iin buyruk 59 kard. Yusuf cesedi alnca, onu tertemiz bir keten beze sard 60ve kaya kovuunda oyduu yepyeni, zel mezarna yatrd. Mezarn ald yere de kocaman bir ta yuvarlayp 61 oradan ayrld. Magdalal Meryemle br Meryem, gmtn tam karsnda oturmulard. Mezar Korumaya Atanan Kolcular 62-66 Ertesi gn yani Hazrlk Gn sonras* barahiplerle Ferisiler hep birlikte Pilatusa varp, 63Efendi! dediler. O aldatcnn daha yaarken ne dedii aklmzda duruyor. gn sonra dirileceim demiti. 64Onun iin, bir buyruk kar da gmt nc gne dek mhrlensin. Olur ya, bakarsn rencileri gelip Onu alar, sonra da halka, O ller arasndan dirildi derler. yle ki, son aldat ilkinkinden beter olur. 65Pilatus, Kolcularnz* var dedi. Gidin, aklnzn kestii gibi oray gvenlik altnda tutun. 66 Adamlar gidip mezar gvenlik altna aldlar. Ta mhrlediler kolcular da grev bana diktiler.
62

sann Dirilii 1-10 (Markos 16:1-10; Luka 24:1-12; Yuhanna 20:1-10) abat gn geince, haftann ilk gn* afaa doru, Magdalal Meryemle br Meryem gmt grmeye geldiler. 2Anszn gl bir deprem oldu. nk Rabbin bir melei gkten yere indi, varp ta yuvarlad ve stne oturdu. 3Grn imei anmsatyordu. Giysisi ise kar gibi apakt. 4Melein oluturduu korku nedeniyle kolcular sarsld, l gibi oldu. 5 Melek kadnlara, Korkmayn dedi. armha aklan say aradnz biliyorum. 6 O burada deil; nk bildirdii gibi dirilmitir. Gelin, gmld yeri grn. 7vedilikle gidin, Onun ller arasndan dirildiini rencilerine bildirin. te sizden nce Galileye gidiyor. Kendisini orada greceksiniz deyin. Size diyeceim budur. 8 Kadnlar ivedilikle mezardan ayrlp hem korku, hem de cokun sevinle haberi sann rencilerine bildirmeye kotular. 9Hemen ardndan sa, Sizlere esenlik olsun diyerek kadnlar karlad. Onlar yaklap ayaklarna sarldlar ve Ona tapndlar. 10Bunun

28

60

Yerualim

zerine sa kadnlara, Korkmayn dedi. Gidip kardelerime61 bildirin, Galileye gitsinler; beni orada grecekler. Kolculara Verilen Rvet ve neri 11-15 Kadnlar yola koyulmu giderken, kolculardan bazlar kente varp tm olanlar barahiplere bildirdiler. 12Bunlar htiyarlarla toplanp grtkten sonra askerlere olduka kabark bir rvet dediler 13ve kendilerini tlediler: Gece vakti biz uyurken rencileri varp onu aldlar diyeceksiniz. 14Durum valinin kulana ulaacak olursa, biz onu kandrrz ve sizleri her sorumluluktan beri tutarz. 15 Askerler gm paralar alp verilen t uyarnca davrandlar ve bu sylenti Yahudiler arasnda bugne dek yaylm bulunuyor.
11

sa rencilerine Grnyor 16-20 (Markos 16:14-18; Luka 24:36-49; Yuhanna 20:19-23; Habercilerin leri 1:6-8) 16 On bir renci Galileye, sann kendileriyle buluaca daa yneldiler. 17 Onu grdklerinde tapndlar. Ama bazs kukuya dt. 18sa onlara yaklap, Gkte ve yeryznde tm yetki bana verilmitir dedi. 19Gidin btn uluslar rencim yapn. Onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla vaftiz edin*. 20Sizlere buyurduum her eyi tutmalar iin kendilerini eitin. Bilesiniz ki tm gnler boyunca, a sona eriinceye dek sizlerle beraberim.

61

sa rencilerine kardeleri gzyle bakar. 27:48 Mezmur 69:21

SEVN GETRC HABER

MARKOS
(Tanrnn Mesihi: nsana Hizmet Sunan) nsz .S. 55-60 yllarnda Tanr esiniyle Romada yazlan bu ncil parasnda onu yazann ad gemiyor. Genel olarak bu kiinin Markos diye tannan Yuhanna olduu bilinir (Habercilerin leri 12:25). Markos renci Petros araclyla Mesih bals oldu (I.Petros 5:13). Annesinin ad Meryemdi; ilk inanllar dua etmek iin onun evinde bir araya gelirdi (Habercilerin leri 12:12). Markos, Pavlos ve Barnabasla birlikte ilk Haber Gezisine katld (Habercilerin leri 12:25; 13:5). Yaznn birok yerinde de grld gibi Markos, sann yaamn ve ilerini belirgin gle ve kesin yetkiyle hi durmadan sren bir hizmet olarak belirtir. Onun yetkisi retisinde, cinleri karmasnda, gnahlar balamasnda grlr. Olaylar gelitike ballar say daha iyi anlar, Ona direnenlerin dmanl ise artar. Markos sann on yedi mucizesine deinerek, bunlara Onun retisinden daha da geni apta yer ayrr. Bu yaz ylece zetlenebilir: 10. Hazrlayc olaylar 1:1-13 11.Galilede nceki hizmet 1:14-7:23 12.Sur ve Sayday ziyaret 7:24-30 13.Kuzey Galilede hizmet ve reti 7:31-9:50 14.Pereadaki hizmetin sonu, Yerualime yolculuk 10:1-52 15.sann armha akl ve diriliiyle ilgili olaylar 11-16:8 16.Dirilen sann aklan ve gklere ykselii 16:9-20 KAMU HZMETNDEN NCEK OLAYLAR Yahyann Bildirisi 1-8 (Matta 3:1-12; Luka 3:1-18; Yuhanna 1:19-28) [Tanr Olu] sa Mesihe ilikin Sevin Getirici Haberin62 balangc. 2Yeaya peygamberde yazl olduu gibi: te nnden habercimi gnderiyorum. O senin yolunu hazrlayacaktr. 3 lden bir ses ykseliyor: Rabbin yolunu hazrlayn, Onun geitlerini dzleyin. 4 Vaftizci Yahya l ortasnda belirdi; gnahtan dnp vaftiz edilme gereini bildiriyordu. Gnahlarn balanmasyla ilgiliydi bu. 5Tm Yahudiye lkesiyle Yerualimde oturanlarn hepsi Yahyaya kouyor, gnahlarn aklayarak rdn Irmanda onun eliyle vaftiz ediliyordu.63 6 Yahya deve klndan bir giysi kuanmt; belinde de deri bir kemer vard. ekirge ve yaban balyla karnn doyuruyordu. 7Benden sonra benden daha gl olan geliyor diyerek sz yayyordu. Ben eilip Onun arklarnn balarn zmeye bile yeterli deilim. 8Ben sizleri su ile vaftiz ettim. O sizi Kutsal Ruhla vaftiz edecektir.

62 63

Baknz, Matta 4:23 Baknz, Matta 28:19 1:2 Malakya 3:1 1:3 Yeaya 40:3

sann rdn Irmanda Vaftizi, lde Denenmesi 9-13 (Matta 3:13-4:1; Luka 3:21,22; 4:1-13) 9 O srada sa, Galile blgesinin Nasra kentinden geldi ve Yahyann eliyle rdn Irmanda vaftiz edildi. 10sa sudan kar kmaz, gklerin yarldn ve Ruhun gvercin gibi zerine indiini grd. 11Gklerden bir ses duyuldu: Sen benim sevgili Olumsun; Senden honudum. 12 Ruh Onu hemen le yneltti. 13sa krk gn lde kalarak eytan tarafndan denendi. Yabanl hayvanlarla bir arada kald. Melekler Ona hizmet etti. GALLEDE KAMU HZMET sa Drt Balky rencilie aryor 14-20 (Matta 4:12-22; Luka 4:14,15; 5:1-11) 14 Yahyann tutuklanmasndan sonra sa, Galileye gelip Tanrnn Sevin Getirici Haberini yayd. 15 Vakit doldu, Tanrnn hkmranl64 yaklat; gnahtan dnn, Sevin Getirici Habere iman edin diyordu. 16 sa, Galile Denizinin kylarnda dolarken, Simonla kardei Andreasa rastlad. Denize a atyorlard; nk balkydlar. 17sa onlara, Ardm sra gelin dedi. Sizi insan avcs yapacam.65 18Onlar da hemen alarn brakp Onun ard sra gittiler. 19Oradan biraz ileriye doru gidince Zebedinin olu Yakupla kardei Yuhannaya rastlad. Teknede alar onaryorlard. 20sa hemen onlar ard. Babalar Zebediyi yanndaki emekilerle teknede brakp sann ard sra gittiler. sa Kt Ruhu karyor 21-28 (Luka 4:31-37) 21 Kafernahuma vardlar. sa abat66 gn dosdoru sinagoga67 girdi, retmeye balad. 22retisine arp kaldlar. nk onlara yetki sahibi biri gibi retiyordu. Dinsel yorumculara benzemiyordu. 23 Sinagogta kt ruha tutulmu bir adam vard. 24Bizden ne istiyorsun, Nasral sa? diye bard. Bizi mahvetmeye mi geldin? Senin kim olduunu biliyorum: Tanrnn Kutsalsn. 25 sa onu paylad: Daha fazla konuma; onun bedeninden k! 26Kt ruh adam sarst, yksek sesle haykrarak ondan kt. 27Herkes ard. Bu nasl itir? diyerek aralarnda tarttlar. Yepyeni bir reti. Kt ruhlara bile yetkiyle buyruk veriyor. Onlar da buyruuna uyuyor. 28sann n hemen Galile evresinde her yere yayld. sa Birok Hastay yiletiriyor 29-34 (Matta 8:14-17; Luka 4:38-41) 29 sa sinagogtan ayrlp Yakup ve Yuhannayla birlikte dosdoru Simon ile Andreasn evine gitti. 30Simonun kaynanas ateler iinde hasta yatyordu. Durumunu hemen saya bildirdiler. 31sa yaklap kadn elinden tuttu ayaa kaldrd. Kadnn atei dt, hem de onlara hizmet etti.

64 65 66 67

Baknz, Matta 3:2 Baknz, Matta 4:19 Baknz, Matta 12:1 Baknz, Matta 4:23

O akam gne battktan sonra, btn hastalar ve cine tutulmular Ona getirdiler. Tm kent halk kapnn nnde toplanmt. 34sa eitli rahatszlklar nedeniyle hastalk eken birok kiiyi sala kavuturdu; bir sr cini kard. Cinlere tek sz syletmiyordu. nk cinler Onun kim olduunu biliyorlard.
32 33

sa Tanr Bildirisini Galilede Yayyor 35-39 (Luka 4:42-44) 35 Sabah ok erken, alaca karanlkta kalkp herkesten rak bir yere gitti ve orada dua etti. 36Simonla beraberindekiler Onu izlediler. 37Bulduklarnda kendisine, Herkes seni aryor dediler. 38sa, Baka yere gidelim dedi. Yakn kasabalara; oralarda da sz yaymam gerek. nk bunun iin geldim. 39Sinagoglarnda sz yayarak ve cinleri kararak tm Galile blgesini dolat. sa Czamly Paklyor 40-45 (Matta 8:1-4; Luka 5:12-16) 40 Bir czaml saya yaklat. Diz kerek, Eer istersen beni pak klabilirsin dedi. 41 sa ac duyarak elini uzatt, ona dokundu. stiyorum, pak klnasn dedi. 42O anda adam czamndan pakland. 43sa onu kesinlikle uyararak hemen yanndan gnderdi: 44Kimseye bir ey sylemeyesin. Ama git, kendini rahibe68 gster. Pak klndna ilikin onlara tanklkta bulunmak iin Musann buyurduu sunuyu sun. 45 Ama adam koup her eyi yaymaya ve haberi bildirmeye koyuldu. yle ki, sa artk bir kente aka giremez oldu. Kent dnda rak yerlerde kalyordu. Her ynden koarak Ona geliyorlard. sa Gnahlar Balyor, nmeliyi yiletiriyor 1-12 (Matta 9:1-8; Luka 5:17-26) Aradan birka gn getikten sonra sa Kafernahuma dnnce Onun evde olduu duyuldu. 2ylesi ok insan topland ki, eve samaz oldular. Kapnn nnde bile durulacak yer kalmamt. sa onlara sz bildiriyordu. 3Drt kii geldi; saya bir inmeliyi getirmilerdi. 4Kalabalktan tr kendisine yaklaamadlar. Bunun zerine sann bulunduu yerin damn deldiler. Bu delii geniletip inmeliyi yatt dekle birlikte aa indirdiler. 5sa onlarn imann grnce inmeliye, Oul, gnahlarn sana baland dedi. 6 Dinsel yorumculardan bazlar orada oturuyor, derinden derine kafa yoruyorlard: 7 Bu adam niin byle konuuyor? Svyor. Tanrdan baka kim gnahlar balayabilir ki? 8 O anda sa onlarn neye kafa yorduklarn ruhunda bilerek, Niin bunlara kafa yorup duruyorsunuz? dedi. 9Hangisi daha kolaydr? nmeliye, Gnahlarn sana baland demek mi yoksa, Kalk, deini kaldr ve yr demek mi? 10yleyse, nsanolunun69 yeryznde gnahlar balamaya yetkili olduunu bilmeniz gerekir.. Ardndan sa inmeliye dnd, 11 Sana diyorum kalk, deini kaldr ve evine git dedi. 12 Adam kalkt hemen deini kaldrp herkesin gz nnde kp gitti. Hepsi de arp kald. Tanry ycelterek, Bylesini hi grmedik dediler.

sa Leviyi aryor 13-17 (Matta 9:9-13; Luka 5:27-32)

68 69

Baknz, Matta 8:4 Baknz, Matta 9:6 1:44 Levililer 13:49; 14:2-32

sa yine deniz kysna gitti. Tm topluluk Ona geliyor, O da onlara retiyordu. sa bir yoldan geerken, Alfeos olu Levinin gmrk yerinde oturduunu grd. Ona, Ardm sra gel dedi. O da kalkp sann ard sra gitti. 15 sa Levinin evinde sofraya oturdu. Gmrk vergisi toplayanlarla gnahllardan oluan byk bir topluluk sayla ve rencileriyle birlikte sofradayd. nk Onu izleyenlerin says yksekti. 16Ferisilerin dinsel yorumcular, Onun gnahllar ve gmrk vergisi toplayanlarla birlikte yemek yediini grnce, rencilerine sordular: Niin gmrk vergisi toplayanlarla ve gnahllarla birlikte yemek yiyor O? 17sa bunu duyunca onlara, Salamlara deil, hastalara doktor gerekir dedi. Ben doru kiileri deil, gnahllar armaya geldim.
13 14

Oru Sorunu Aydnlatlyor 18-22 (Matta 9:14-17; Luka 5:33-39) 18 Yahyann rencileriyle Ferisiler oru tutuyordu. Baz kiiler saya yaklap, Neden Yahyann rencileriyle Ferisilerin rencileri oru tutuyor da senin rencilerin oru tutmuyor? diye sordu. 19sa onlar yantlad: Gvey70 kendileriyle birlikteyken, yaknlarnn oru tutmas beklenir mi? Gvey onlarla birlikte olduka oru tutamazlar. 20Ama gveyin onlardan alnaca gnler gelecek; ite o zaman, o gn oru tutacaklar. 21 Hi kimse eski bir giysiye yeni bir kuma paras yamamaz. nk yamarsa, yama tm giysiyi paralar yeni para eski kuma yrtar ve daha beter bir yrtk oluur. 22Yine hi kimse yeni arab eski tulumlara koymaz. Bunu yaparlarsa arap tulumlar yrtar. Hem arap telef olur, hem de tulumlar yrtlr. Hayr, yeni arab yeni tulumlara koyarlar. Tanrsal Sayg m, Tresel Alk m 23-28 (Matta 12:1-8; Luka 6:1-5) 71 23 sa bir abat gn buday tarlalar arasndan geiyordu. rencileri yolda yrrken baaklar koparyorlard. 24Ferisiler saya, Bak dediler. Niin abat gn yasal olmayan yapyorlar? 25 sa yantlad: Davutla yanndakilerin karnlar ackp yemee gereksinim duyduklarnda ne yaptklarn hi okumadnz m? 26Abiatarn rahiplii dneminde nasl Tanr Evine girip kutsal sunu ekmeklerini yediini. Oysa o ekmei yemeye yalnz rahipler yetkili deil miydi? stelik Davut ekmei yanndakilere de verdi. 27 sa szlerini yle srdrd: abat gn insan yararna saptand, insan abat gn yararna deil. 28Bu durumda nsanolu abat gnnn de Rabbidir. sann Saptad ve Duyurduu Kural 1-6 (Matta 12:9-14; Luka 6:6-11) sa yine sinagoga girdi. Orada eli kupkuru kesilmi bir adam vard. 2abat gn adam sala kavuturup kavuturmayacan grmek iin gzlerini Ona diktiler. Amalar Onu sulu karmakt. 3sa eli kupkuru kesilmi adama, Buraya gel dedi. 4Sonra onlara dnd: abat gn iyilik yapmak m, yoksa ktlk yapmak m yasaldr? Can kurtarmak m, yoksa can almak m? Onlar tek sz sylemedi. 5 sa, fkeyle onlar tepeden trnaa szdkten sonra yreklerinin katlna zlerek adama, Elini uzat dedi. O da uzatt; eli sapasalam oldu.

70 71

Baknz, Matta 9:15 Baknz, Matta 12:1 2:26 I.Samuel 21:1-6; Levililer 24:9

Ferisiler Herodesilerle72 birlikte hemen dar kp say ortadan kaldrmak iin birbirleriyle dantlar.
6

Deniz Kysndaki Topluluk 7-12 (Matta 12:15,16; Luka 6:17-19) 7 sa rencileriyle birlikte deniz kysna ekildi. Galileden byk bir topluluk Onun ard sra gitti. Yahudiyeden, 8Yerualimden, dumeadan, rdnn kar yakasndan, Sur ile Sayda yresinden byk topluluklar yapmakta olduu ileri haber alarak Ona geldiler. 9 sa kalabalkta ezilmemek iin, rencilerine bir kayk hazrlamalarn buyurdu. 10Pek ok kiiyi sala kavuturdu. yle ki, hastal olan herkes Ona dokunabilmek iin zerine yordu. 11Kt ruhlar Onu grnce nnde yere dp, Sen Tanrnn Olusun diye baryorlard. 12 sa, kim olduunu aklamasnlar diye onlar sert biimde paylyordu. On ki rencinin Seilmesi 13-19 (Matta 10:1-4; Luka 6:12-16) 13 sa bir da yamacna kt73. stedii kiileri yanna ard. Onlar da gittiler. 14 Kendisiyle birlikte kalacak, sz yaymaya gnderebilecei on iki kii atad. [Onlar Haberciler diye adlandrd.] 15Onlara cinleri kovma yetkisini verdi. 16[Atad on iki kii unlardr:] Petros diye adlandrd Simon, 17Zebedinin olu Yakupla kardei Yuhanna onlara Gk Grlemesinin Oullar anlamna gelen Boanerges adn verdi 18Andreas, Filippos, Bartolomeos, Matta, Tomas, Alfeosun olu Yakup, Taddeos, Partizan74 Simon 19ve say ele veren Yahuda kariyot. Tanrnn Ruhu Araclyla Cinleri karyor 20-30 (Matta 12:22-32; Luka 11:14-23; 12:10) 20 sa bundan sonra bir eve girdi. Yeniden toplanan kalabalk yznden yemek yemeye bile olanak bulamadlar. 21Yaknlar bunu duyunca, Onu bulmak iin sokaa dkld. nk kendinden getiini sylyorlard. 22Yerualimden gelen dinsel yorumcular da, Onu Beelzebul tutmu diyorlard. Cinlerin bakan araclyla cinleri karyor. 23 sa onlar yanna ard, simgesel yoldan, eytan eytan nasl dar atabilir? diye 24 sordu. Kendi iinde ikiye blnen bir krallk ayakta duramaz. 25Kendi iinde ikiye blnen bir ev de ayakta duramaz. 26eytan da kendine kar ayakland ve ikiye blndyse ayakta duramaz. Tam tersine, sonu gelmitir. 27Hi kimse gl bir adamn evine girip mallarn yama edemez. Ancak gl kiiyi balarsa ondan sonra evini yama edebilir. 28 Dorusu size derim ki, her tr gnah ve azdan kan her svg ademoullarna balanacaktr. 29Ama her kim Kutsal Ruha kar sverse sonsuzluk boyunca balanmayacaktr. O kii sonsuzluk boyunca gnah sorumluluu altndadr. 30nk onlar sada kt ruh var diye sz etmekteydiler. sann Annesiyle Kardeleri 31-35 (Matta 12:46-50; Luka 8:19-21) 31 sann annesiyle kardeleri gelip darda durdu. Adam gnderip say arttlar. 32 Topluluk Onun evresinde oturmutu. Gnderilenler, Annenle kardelerin darda seni soruyor dedi.

72

Baknz, Matta 22:16 Baknz, Matta 5:1 Baknz, Matta 10:4

73 74

sa, Annemle kardelerim kimdir? diyerek konutu. 34Sonra evresinde oturanlara gz gezdirdi. te annemle kardelerim dedi. 35Tanrnn isteini kim uygularsa kardeim, kz kardeim, annem odur.
33

Ekinci Simgesi1-9 (Matta 13:1-9; Luka 8:4-8) sa yine Galile Denizi kysnda retmeye balad. ok byk bir topluluk evresini sarnca, Onun denizde bir kaya geip oturmas gerekti. Tm topluluk deniz kysnda toplanmt. 2sa simgesel yklerle onlara birok konuyu retiyordu. retiinde unlar anlatmaktayd: 3 Dinleyin. Bir ekinci tohum ekmeye kt. 4O ekerken, tohumlarn kimi yolun kenarna dt, kular inip onu yedi. 5Baka bir tohum ise kayalk bir yere dt. Orada bol toprak olmadndan hemen filizlendi. nk topran derinlii yoktu. 6Gne dounca kavruldu, kkten yoksun olduundan kuruyup gitti. 7Baka tohumsa dikenlerin arasna dt, dikenler geliip onu bodu; rn vermedi. 8Bakalar da verimli topraa dt, byyp geliti. Otuz kat, altm kat, yz kat rn verdi. 9 sa konumasn, itecek kula olan iitsin diyerek sona erdirdi.

Simgelerden kan Anlam 10-12 (Matta 13:10-17; Luka 8:9,10) 10 Topluluk dalnca, kendisiyle birlikte bulunanlar ve On kiler sadan simgesel yklerle ilgili bilgi istedi. 11sa onlar yantlad: Tanr hkmranlnn gizi sizlere salanmtr. Ama onlara dta bulunanlara her ey simgesel yklerle aklanr. 12yle ki, ok grsnler ama kavramasnlar. ok dinlesinler ama anlamasnlar. Olmaya ki, dnp de balansnlar. Ekinci Simgesinin Anlam 13-20 (Matta 13:18-23; Luka 8:11-15) 13 sa onlara, Bu simgesel yky anlamyor musunuz? dedi. yleyse simgelerin tmn nasl anlayacaksnz? 14Ekinci Tanr Szn eker. 15Yol kenarndakiler szn ekildii kiileri simgeler. Bunlar sz duyar duymaz eytan gelip kendilerine ekilen sz tar gtrr. 16Kayalklara ekilenler ise sz iitir iitmez hemen sevinle ona sarlanlardr. 17Ne var ki, kkleri olmadndan gelmeleriyle gitmeleri bir olur. Sonra Kutsal Sz konusunda ac ya da saldryla karlanca hemen ksteklenirler. 18 Dikenler arasna ekilenlere gelince, bunlar sz iitenlerdir. 19Ne var ki, dnya kayglar, zenginliin aldatcl ve eitli istekler araya girerek sz boar ve sz verimsiz kalr. 20Verimli topraa ekilenler ise sz duyup benimseyenlerdir. Otuz kat, altm kat, yz kat rn verir. amdanda Yanan Ik 21-25 (Matta 5:15; 10:26; Luka 8:16-18) 21 sa onlarla konumasn yle srdrd: Odaya k getirildiinde onu buday leinin ya da yatan altna m koyarlar? Onun yeri amdan deil midir? 22Aklanmayacak gizli kapakl bir olgu yoktur. Ne de aa karlmayacak gzden gizli bir konu vardr. 23 itecek kula olan iitsin. 24 sa, ittiinize dikkat edin dedi. Hangi lyle lerseniz ayn lyle lleceksiniz; hem stne de eklenecektir. 25nk kendisinde bulunana daha da ok verilecek, ama bir eyi olmayandan elindeki bile alnacaktr.

Tanr Hkmranlnn Yaylmas 26-29 sa konumasn srdrd: Tanrnn hkmranl topraa tohum eken bir adama benzer. 27Gece yatar, gndz kalkar. Tohum filiz srer ve geliir; adam bunun nasl olduunu anlamaz. 28Toprak kendiliinden ilkin uzun yapra, sonra baa, sonra da baaktaki dolu taneyi yetitirir. 29Taneler olgunlua erer ermez adam hemen ora vurur. nk biim vakti gelmitir.
26

Tanr Hkmranl Neye Benzer? 30-34 (Matta 13:31,32; Luka 13:18,19) 30 sa, Tanr hkmranln neye benzetebiliriz, ya da ona hangi simgesel yky uygulamamz gerekir? dedi. 31O bir hardal tohumuna benzer. Topraa ekildiinde yerdeki tm tohumlarn en kdr. 32Ama ekildikten sonra byr ve ekinler iinde en by olur. ri iri dallar karr. yle ki, gn kular glgesinde tneyebilir. 33 Bunlara benzer daha bir sr simgesel ykyle onlara kavrayabildikleri oranda Kutsal Sz anlatt. 34Simge kullanmadan bir ey anlatmazd. Ama rencilerine zel olarak her eyi aklard. sa Frtnay Durduruyor 35-41 (Matta 8:23-27; Luka 8:22-25) 35 Ayn gn akam bastrnca sa rencilerine, Denizin kar yakasna geelim dedi. 36 Topluluktan ayrldlar. renciler sann iinde bulunduu kaya binip Onunla birlikte aldlar. Baka tekneler de Onu izledi. 37 Hzla esen korkutucu bir bora kt, sular alkalad. Dalgalar tekneye ylesine bindirdi ki, tekne suyla dolmaya balad. 38sa teknenin kndayd, ban bir yasta dayam uyuyordu. Onu uyandrp, retmen! dediler. Mahvolmamza aldrmyor musun? 39 sa ayaa kalkt, rzgr paylad ve denize buyruk verdi: Dur, dingin ol! Sert rzgr dindi, ortalk stliman oldu. 40sa rencilerine, Niin korkuyorsunuz? dedi. u ana dek imannz yok mu? 41 rencileri byk korku tuttu. Birbirlerine, Kim bu acaba? diyorlard. Rzgr da deniz de buyruuna boyun eiyor! sa Yetkiyle Cinleri Kovuyor 1-20 (Matta 8:28; Luka 8:26-39) Galile Denizinin kar yakasna, Gerasiniler lkesine vardlar. 2sa tekneyi brakp kyya kt. Mezarlarn arasndan frlayan, kt ruhla dolu bir adam Onu karlad. 3 Adam mezarlarn arasnda yaamaktayd. Artk kimse onu balayamyor, zincire bile vuramyordu. 4Geri, ok kez prangaya vurulmu, zincirlerle balanmt, ama zincirleri krm, prangay paralamt. Hi kimse onu ynetim altna alamyordu. 5Gece gndz mezarlarda dalarda lk la barr, talarla kendisini yaralard. 6 Adam say uzaktan grnce Ona tapnd. 7Ortal sarsan bir lk atarak, Ey sa yce Tanrnn Olu, benden ne istiyorsun? diye haykrd. Tanr adna sana yalvarrm, bana ikence ektirme. 8nk sa, Kt ruh, adamdan k demiti. 9sa, Adn ne? diye sordu. O da, Adm Lejiyondur* dedi. nk biz okluuz. 10Kendilerini o blgenin dna gndermemesi iin saya ok yalvard. 11 Orada, bayrda ok byk bir domuz srs otlamaktayd. 12Kt ruhlar saya, Bizi domuzlara gnder de onlarn iine girelim diye yalvard. 13O da onlara izin verdi. Kt ruhlar kp domuzlarn iine girdi. Sr uurumdan aa denize utu. Yaklak iki bin domuz bouldu. 14 Domuz gdcleri il yavrusu gibi dalp kentte, krsal alanlarda bunu anlattlar. Herkes olguyu grmeye kotu. 15sann yanna vardlar. Cine Lejiyona tutulan adam

giyinmi, akllanm, orackta oturur grnce korkuya kapldlar. 16Geliimin tanklar, cine tutulan adamla ilgili olay ve domuzlarn bana geleni halka anlatt. 17Ardndan da saya blgelerini brakp gitmesi iin yalvarmaya koyuldular. 18 sa tekneye binerken, cine tutulmu adam beraberinde gitmek iin Ona yalvard. 19 Ama sa ona engel oldu. Evine, seninkilere git dedi. Rabbin senin iin yaptklarn ve sana acdn onlara anlat. 20 Bunun zerine adam gitti ve sann kendisi iin tm yaptklarn Dekapolis75 dolaylarnda yaymaya balad. Herkes ard kald. manla Salk Bulan Kadn, lmden Diriltilen Kz 21-43 (Matta 9:18-26; Luka 8:40-56) 21 sa yeniden tekneyle kar yakaya getii zaman, evresinde byk bir kalabalk topland. sa deniz kysnda duruyordu. 22Sinagog bakanlarndan biri Yairos adnda bir adam yaklat. say grnce ayaklarna kapand. 23ini dkerek Ona yalvard: Kzcazm son nefesini vermek zere. Ne olur gel, ellerini onun stne koy da iyi olsun, yaasn. 24 sa onunla birlikte yola kt. Byk bir halk topluluu ard sra gidiyor, Onu sktryordu. 25On iki yldan beri bedeninden kan akan bir kadn yaklat. 26Pek ok doktora bavurmaya karn, ekmedii kalmamt. Varn younu harcam, ama yarar greceine bsbtn ktlemiti. 27Kadn sa iin sylenenleri duymutu. Topluluun arasndan varp geriden sann giysisine dedi. 28nk yreinden, Salt giysisine desem, hastalmdan kurtulacam diyordu. 29 O anda kanamas durdu. Kadn iyiletiini bedeninden anlad. 30sa varlndan bir g ktn hemen bildi. Topluluun arasndan geriye dnerek, Giysime kim dokundu? diye sordu. 31 rencileri, Halkn seni sktrdn grmene karn Bana kim dokundu mu diyorsun? dedi. 32Ama sa bunu yapan grmek iin evresine bakyordu. 33 Kadn bedeninde btnleneni bildiinden korka korka titreyerek geldi. sann nne diz kp gerei Ona anlatt. 34sa, Kzm, imann seni kurtard, esenlikle git ve hastalndan salk bul dedi. 35 sa daha konuuyordu ki, sinagog bakannn evinden adamlar gelip, Kzn ld dediler. retmeni neden daha fazla yoruyorsun? 36Ama sa sylenene aldr etmeden sinagog bakanna, Korkma dedi. Yalnz iman et. 37 Petros, Yakup ve onun kardei Yuhannadan baka hi kimsenin ard sra gelmesine izin vermedi. 38Sinagog bakannn evine vardklarnda sa grltyle karlat. Toplananlar alyor, lk la baryordu. 39sa ieri girince onlara, Niin grlt yapyorsunuz, alyorsunuz? dedi. ocuk lmedi. Uyuyor. 40Ona alayl alayl gldler. sa herkesi dar kard. ocuun babasyla annesini ve kendisiyle birlikte bulunan renciyi yanna alp ocuun bulunduu yere girdi. 41ocuun elinden tutarak ona, Talita kumi76 dedi. Bu, Kk kz sana sylyorum, ayaa kalk demektir. 42Kz hemen ayaa kalkp yrd. On iki yandayd. Olanlar karsnda herkes kendinden geti, aknlktan donakald. 43sa bu olay hi kimsenin bilmemesi iin onlara kesin uyarda bulundu. Sonra kza yiyecek vermelerini buyurdu. sa Nasrada Yadsnyor 1-6a (Matta 13:53-58; Luka 4:16-30)

75 76

Baknz, Matta 4:25 Aramice.

sa oradan ayrlp kendi kentine77 geldi. rencileri de Onun ard sra gitti. 2abat gn olunca sinagogta retmeye balad. itenlerin birou arp kald. Bu adam btn bunlar nereden salad? diyorlard. Ona verilen bu bilgelik nedir? Onun eliyle yaplan bu gl iler de ne? 3u marangoz deil mi O? Meryemin olu. Yakupun, Yosesin, Yahudann, Simonun kardei. Kz kardeleri burada, bizim aramzda yaamyor mu? Bylece Onun kiilii konusunda taklp kaldlar. 4 sa onlara, Bir peygamber z kentinden, yaknlarndan ve evinden baka yerde aa grlmez dedi. 5 Orada hibir gl i yapamad. Yalnz birka hastann stne ellerini koyup onlar sala kavuturdu. 6Onlarn imanszlna at kald. On kiler Greve Gnderiliyor 6b-13 (Matta 10:5-15; Luka 9:1-6) sa evre kasabalar dolaarak retiyordu. 7 On kileri yanna arp onlar ikier ikier gnderdi. Onlara kt ruhlar zerinde yetki verdi. 8Yolculuk iin denekten baka hibir ey ne ekmek, ne torba, ne de kuak arasnda bakr para almamalarn belirtti. 9Ayaklarna sandal giymelerini, ama iki kat giysi almamalarn syledi. 10Her nerede bir eve girerseniz, oradan ayrlncaya dek o evde kaln dedi. 11Herhangi bir yerde sizi kabul etmez, dediklerinize kulak asmazlarsa oradan karken kendilerini uyarmak iin ayaklarnzn altndaki tozu silkin. 12 renciler gidip insanlarn gnahtan dnmesi iin sz yaydlar. 13Bedenlerden bir sr cin kardlar, birok hastaya ya srp sala kavuturdular. Vaftizci Yahya ldrlyor 14-29 (Matta 14:1-12; Luka 9:7-9) 14 Kral Herodes olaylar haber ald. nk sann ad duyulmutu. Bazlar, Vaftizci Yahya ller arasndan dirilmi; bu yzden onun araclyla byle gl eylemler yaplyor yolunda konuuyordu. 15Kimisi de, Bu lyastr diyordu. Bakalar ise, Eski an peygamberleri gibi bir peygamberdir diyordu. 16 Ama Herodes bunlar duyunca, Ban kestiim Yahya llerden dirildi dedi. 17 nk Herodes adamlar gnderip Yahyay tutuklam, onu cezaevinde zincire vurmutu. in gerisinde z kardei Filipposun kars Herodya bulunuyordu. nk Herodes onunla evlenmiti. 18Yahya Herodese, Yengenle yaaman doru deil diyordu78. 19 Herodya Yahyaya di biliyor onu ldrmeyi amalyordu. Gelgelelim bunu baaramyordu. 20nk Herodes Yahyadan korkuyordu. Yahyann doru, kutsal yaaml bir insan olduunu bildiinden onu koruyordu. Onun szlerini duyduu zaman kafas altst oluyor, te yandan da beenerek kendisini dinliyordu. 21 En sonunda uygun zaman geldi. Herodes doum gnnde ileri gelenlere, komutanlara ve Galilenin st tabakasna bir len verdi. 22Herodyann kz ieri girip dans etti. Herodesle sofrada oturan arllar onu ylesi beendi ki Kral kza, Dile benden ne dilersen; vereceim dedi, 23Benden her ne dilersen vereceim, krallmn yarsn bile diyerek ant iti. 24Kz annesine koup, Ne dileyeyim? diye sordu. O da, Vaftizci Yahyann ban dedi. 25 Kz vakit yitirmeden koup Krala dileini aklad: Hemen imdi bir tepside Vaftizci Yahyann ban bana vermeni istiyorum. 26 Kral zntyle alkaland. Ne var ki, andna ve arllara kar duyduu sorumluluk yznden kza verdii sz tutmamazlk edemedi. 27Hemen bir cellat gndererek Yahyann ban getirmesini buyurdu. Cellat cezaevine gidip Yahyann ban uurdu. 28Kesik ba bir
77 78

Nasraya Baknz, Matta 14:4

tepside getirip kza uzatt, kz da annesine verdi. 29Yahyann rencileri olay duyunca gelip cesedi aldlar, bir mezara gmdler. sa Be Bin Kiiyi Doyuruyor 30-44 (Matta 14:13-21; Luka 9:10-17; Yuhanna 6:1-14) 30 Haberciler sann yanna dnd. Ne yaptlar, ne rettilerse tmn Ona anlattlar. 31 sa onlara, Gelin, yalnz banza ssz bir yere ekilin ve bir sre dinlenin dedi. nk gelen giden oktu ve yemek yemeye bile olanak bulamyorlard. 32Bylece, topluluktan ayrlp bir tekneye binerek ssz bir yere gittiler. 33 Ama gittiklerini gren pek ok kii onlar tand. Tm kentlerden yaya olarak yola koyuldular; koa koa onlardan nce oraya ulatlar. 34sa kyya kar kmaz byk bir toplulukla karlat. Onlara kar yrei acyla doldu. nk oban olmayan koyunlar gibiydiler. Onlara pek ok ey retmeye balad. 35 Vakit ilerlemiti. rencileri saya gelip, Buras ssz bir yer dediler. Vakit de ilerledi. 36Bunlar sal da evredeki iftliklere kasabalara gitsinler, kendilerine yiyecek satn alsnlar. 37sa, Siz onlara yiyecek verin diye yantlad. renciler, Gidip iki yz dinarlk79 ekmek mi satn alalm da onlara yedirelim? dediler. 38sa, Ka somun ekmeiniz var? diye sordu. Gidin, bakn. Onlar da renip, Be somun ekmekle iki balk var dediler. 39sa herkes kme kme yeil ayra otursun diye buyruk verdi. 40Yzer, ellier kiilik topluluklar oluturarak yere oturdular. 41 sa be ekmekle iki bal eline ald. Gzlerini ge kaldrp onlar kutsad. Ekmekleri paralayarak bld, insanlarn nne koysunlar diye rencilere verdi. ki bal da tm toplulua datt. 42Herkes doyasya yedi. 43Artakalan ekmeklerle balklardan on iki kfe dolusu topladlar. 44Ekmek yiyenler be bin erkekti. sa Su stnde Yryor 45-52 (Matta 14:22-33; Yuhanna 6:16-21) 45 Hemen olayn ardndan, sa topluluu salarken rencileri tekneye bindirip kendisinden nce kar yakaya, Beytsaydaya gnderdi. 46Onlar saldktan sonra dua etmek iin daa gitti. 47Gece bastrdnda tekne denizin ortasndayd. Kendisiyse yapayalnz karadayd. 48sa rencilerin krek ekmekte zorlandklarn grmt. nk rzgr onlara kar esiyordu. Sabah le alt aras, sa denizin zerinde yryerek onlara yaklat. Yanlarndan gemek istedi. 49Onun denizde yrdne tank olunca, bunun bir grnt olduunu sanarak avaz avaz bardlar. 50nk hepsi de Onu grm ve yrekleri kalkmt. O zaman sa onlarla konutu. Yreklenin dedi. Korkmayn, benim. 51 Tekneye, onlarn yanna kt. Rzgr dindi. renciler aknlktan donakald. 52 Zaten ekmeklerle ilgili olaya da akl erdirememilerdi. Tersine, yrekleri katlamt. sa Genesarette Hastalar yi Ediyor 53-56 (Matta 14:34-36) 53 Denizi ap Genesarette karaya ulatlar, tekneyi baladlar. 54Onlar tekneden kar kmaz halk say tand. 55Blgeyi batanbaa arayp taradlar. sann nerede bulunduunu renip hastalar dekleriyle oraya tamaya baladlar. 56Her gittii yerde kasabalarda, kentlerde, iftliklerde hastalar ar yerine yatryor, hi deilse giysisinin saak psklne dokunabilmek iin kendisine yalvaryorlard. Ona dokunanlarn tm hastalktan kurtuldu. Atalarn Tresi Karsnda Tanrnn Yasas 1-13 (Matta 15:1-9)
79

Baknz, Matta 18:28 6:34 lde Saym 27:17; Hezekiel 34:5

Bu arada Yerualimden gelen Ferisilerle dinsel yorumcular sann evresinde topland. 2rencilerinden bazlarnn kirli, yani ykanmam ellerle yemek yediklerini grmlerdi. 3nk Ferisiler ve tm Yahudiler atalarn tresine uyar, ellerini dikkatle ykamadka yemek yemezler. 4ardan geldiklerinde de kendilerine su serpmeden yemek yemezler. Bu kapsamda, uyduklar daha bir sr gelenek vardr: Bardaklar, anaklar, bakr kaplar hep suya daldrlmal80. 5 Ferisilerle dinsel yorumcular saya sordu: rencilerin neden atalarn tresine aykr davranyor? Niin kirli ellerle yemek yiyorlar? 6 sa onlar yantlad: Yeaya siz ikiyzllere ilikin tam yerinde peygamberlik etmitir. Yazl olduu gibi: Bu halk beni dudaklaryla sayar, Ama yrekleri benden raktadr. 7 Bana bo yere tapnyorlar, reti olarak insansal ynergeler retiyorlar. 8 Siz Tanr buyruunu brakp insansal trelere balanyorsunuz. 9 sa konumasn srdrd: Trenizi uygulayasnz diye Tanr buyruunu ne de gzel iniyorsunuz! 10Bakn Musa ne buyurmutur: Babana ve annene sayg gster. Babaya ve anneye kar kt konuan lmle cezalandrlsn. 11 Oysa sizin dediiniz udur: Her kim babasna ya da annesine, benden sana salanacak yarar gerekte Kurbandr Tanrya adanm Armaan derse, 12onun artk babasn ya da annesini saymaya zorunluluu yoktur. 13Bylece, kuaklara aktardnz trenizle Tanr Szn ortadan kaldryorsunuz. Buna benzer daha bir sr i grmektesiniz. nsan Kirleten Davranlar 14-23 (Matta 15:10-20) 14 sa yine topluluu yanna arp, Hepiniz beni dinleyin ve anlayn dedi. 15Dtan insann iine girip de onu kirletebilen hibir nesne yoktur. Tersine, iinden kan eylerdir insan kirleten. 1681 17Topluluktan ayrlp eve girince, rencileri kendisine simgenin neyi belirttiini sordu. 18sa onlar yantlad: tekiler gibi sizin de anlaynz kt m? Anlamyor musunuz ki insana dtan giren hibir ey onu kirletemez. 19nk bunlar onun yreine deil midesine girer, oradan da geip dar gider. Bu szle her yiyecei temiz kld. 20 sa konumasn srdrd: nsann iinden kan ey, ite budur insan kirleten. 21 nk ierden, insan yreinden kt tasarlar kar: Rasgele cinsel iliki, hrszlk, adam ldrme, 22evlilik d cinsel balant, agzllk, kurnazlk, dzenbazlk, soysuzluk, kskanlk, svp sayma, kendini beenme, aklszlk. 23Bu ktlklerin tm ierden kaynar ve insan kirli klar. GALLE DIINA UZANAN HZMET Kenanl Kadnn arpc man 24-30 (Matta 15:21-28) 24 sa oradan kalkp Sur dolaylarna gitti. Bir eve girdi; hi kimsenin bunu bilmesini istemedi. Ama gizlenemedi. 25Kk kzn kt ruh arpm bir kadn Onun adn iitir iitmez varp ayaklar nne kapand. 26Kadn Yunanlyd82; soyu Suriye Finikesindendi.
80

Baknz, Matta 15:2 16 [itecek kula olan iitsin.] 82 Sadece dili Yunanca olan bir Suriyeli 7:6 Yeaya 29:13 7:10 Msrdan k 20:12; 21:17; Yasann Tekrar 5:16
81

Kznn bedeninden cini karmas iin saya yalvarmaya koyuldu. 27sa, Brak ilkin ocuklar doysun dedi. nk ocuklarn ekmeini alp kpeklere atmak doru deildir. 28 Kadn, Evet, ya Rab dedi. Kpekler bile sofrann altnda ocuklarn krntlarn 83 yer. 29 sa kadna, Bu szden tr kzndan cin kt; gidebilirsin dedi. 30Kadn evine gitti, kz yatakta yatar buldu. Cin ondan kmt. Sar ve Peltek Dilli Adam Konuuyor 31-37 Bundan sonra Sur dolaylarndan ayrlp Saydadan geti, Dekapolis dolaylarn84 aarak Galile Denizine geri dnd. 32Sar ve peltek dilli birini getirip stne elini koysun diye Ona yalvardlar. 33sa adam topluluktan ayrp bir kenara ekti, parmaklarn kulaklarna koydu ve tkrp diline dokundu. 34Gzlerini ge kaldrp iini ekti ve ona, Effada dedi. Bu, Aramice Al demektir. 35 O anda adamn kulaklar ald, dili de zld. Dosdoru konumaya balad. 36sa olay kimseye anlatmamalarn tledi. Ama onlar tledii oranda olay yaydlar. 37 Herkes snrsz bir aknlk iindeydi. Her eyi iyi etti diyorlard. Sarlar bile duyar duruma getiriyor, dilsizleri de konuturuyor.
31

sa Drt Bin Kiiyi Doyuruyor 1-10 (Matta 15:32-39) O gnlerde yeniden byk bir topluluk olumutu. Yiyecek hibir eyleri yoktu. sa rencilerini yanna arp, 2Topluluk iin iim paralanyor dedi. te gndr yanmdalar ve yiyecek bir eyleri yok. 3Bu insanlar a acna evlerine salarsam, yolda dp baylacaklar. Hem de bunlardan bir kesimi taa raklardan geldi. 4rencileri, u l yerde bunca insan doyuracak ekmei kim, nereden bulabilir ki? dediler. 5 sa, Ka ekmeiniz var? diye sordu. Yedi dediler. 6Toplulua yere oturmalarn buyurdu. Yedi ekmei ald, teekkr ykselttikten sonra paralad, toplulua datsnlar diye rencilere verdi. Onlar da halka datt. 7Bunun yan sra birka tane de kk balklar vard. sa balklar da kutsayp, imdi bunlar toplulua datn dedi. 8Doyasya yediler. Artakalan paralardansa yedi sepet dolusu topladlar. 9Yiyenlerin says drt bin kii dolayndayd. 10sa bunun ardndan onlar yerlerine sald. Kendisi de hi vakit yitirmeden rencileriyle birlikte tekneye binip Dalmanuta85 blgesine gitti.

Belirti Merakllar 11-13 (Matta 16:1-4) 11 Ferisiler gelip sayla tartmaya balad. Onu denemek amacyla gkten bir belirti gstermesini istediler. 12sa derin derin iini ekerek, Bu kuak niin belirti arar durur? dedi. Dorusu size derim ki, bu kuaa belirti verilmeyecektir. 13Onlar brakp tekneye bindi denizin kar yakasna geti. Ferisilerin ve Herodesin Mayas 14-21 (Matta 16:5-12) 14 renciler beraberlerinde ekmek getirmeyi unutmutu. Yanlarnda teknenin iinde bir somun ekmekten baka bir ey yoktu. 15sa onlar uyararak, Gznz an dedi. Ferisilerle Herodesin mayasndan saknn.

83 84 85

Baknz, Matta 15:27 Baknz, Matta 4:25 Galile Denizi kysnda bir kasaba.

renciler aralarnda tartyordu: Ekmeimiz olmadndan byle diyor. 17sa ne konutuklarn biliyordu. Ekmeimiz yok diye niin tartyorsunuz dedi. Dnmyor musunuz? Anlamyor musunuz? Yreiniz ylesine katlat m? 18 Gzleriniz varken grmyor musunuz? Kulaklarnz varken iitmiyor musunuz? Anmsamyor musunuz? 19Be bin kiiye be somun ekmei paralayp dattm? Ekmek paralarndan ka kfe dolusu topladnz? Onlar, On iki diyerek karlkta bulundular. 20 sa yeniden sordu: Ya yedi somun ekmei drt bin kiiye paralayp bldm? Ekmek paralarndan ka sepet dolusu topladnz? Onlar, Yedi diye yantlad. 21sa, Daha anlamyor musunuz? diyerek kendilerini aydnlatt.
16

sa Beytsaydada Grmez Birini Ia Kavuturuyor 22-26 Beytsaydaya vardlar. saya gz grmez bir adam getirip ona dokunsun diye yalvardlar. 23sa gz grmez adam elinden tutup kasabann dna kard. Gzlerini tkrkle slatt, ellerini adamn stne koyup sordu: Bir ey gryor musun? 24 Adam baktnda, nsanlar gryorum dedi. Aalara benziyorlar, ama yryorlar! 25Bunun zerine sa ellerini onun gzlerine koydu. Adam dikkatle bakt ve a kavutu. Her eyi ak seik grd. 26sa onu evine gnderirken, Kasabaya urama dedi.
22

Petrosun saya likin Bildirisi 27-30 (Matta 16:13-20; Luka 9:18-21) 27 sa rencileriyle birlikte Filippi Kayseriyesi kasabalarna gitti. Yolda giderken rencilerine, nsanlar benim kim olduumu sylyor? diye sordu. 28 Onlar, Kimi Vaftizci Yahya, kimi lyas diyor, kimisi de peygamberlerden biridir yolunda sz ediyor dediler. 29 sa sordu: Ya siz ne dersiniz? Sizce ben kimim? Petros, Sen Mesihsin diye yantlad. 30Bunun zerine sa kendisine ilikin hi kimseye bir ey sylememeleri iin onlar tledi. sa lmn ve Diriliini Aklyor 31-38; 9:1 (Matta 16:21-28; Luka 9:22-27) 31 Bundan sonra sa, nsanolunun ok ikence ekmesinin, htiyarlarca, barahiplerce ve dinsel yorumcularca yadsnmasnn, ldrlmesinin ve gn sonra dirilmesinin gerekli olduunu rencilere retmeye koyuldu. 32Bunu aka bildirdi. Petros Onu bir yana ekip paylamaya balad. 33sa rencilerine dnerek onlara bakt, Petrosu paylad: Geri ekil ey eytan! nk Tanryla ilgili konular deil, insanlarla ilgili olanlar dnmektesin. 34 Sonra rencilerle birlikte topluluu yanna arp, Ardm sra gelmek isteyen, kendini yadssn; han yklensin,86 ardm sra gelsin dedi. 35nk cann kurtarmak isteyen onu yitirecektir. Ama bana ve Sevin Getirici Habere ballk nedeniyle her kim cann yitirirse onu kurtaracaktr87. 36nsan tm dnyay kazanp da cann zarara uratrsa ne yarar olur? 37nk insan, canna karlk ne deyebilir? 38Her kim u tanrtanmaz, gnahtan ekinmez kuakta bana ve szlerime ballktan utan duyarsa, nsanolu da Babasnn yceliinde kutsal meleklerle birlikte geliinde o kii yznden utan duyacaktr.

86 87

8:18 Yeremya 5:21; Hezekiel 12:2 Baknz, Matta 10:38; 16:24 Baknz, Matta 10:39; 16:25

Sonra unu ekledi: Dorusu size derim ki, burada duranlar arasnda Tanr hkmranlnn gle geliini grmeden nce lm tatmayacak olanlar vardr.88

sann Grn Deiiyor 2-13 (Matta 17:1-13; Luka 9:28-36) 2 Aradan alt gn geince sa Petrosu, Yakupu ve Yuhannay yanna ald; onlar brlerinden ayr olarak yksek bir daa yneltti. Gzleri nnde grn deiti. 3Giysileri parltdan apak oldu. Yeryznde hibir artma esinin aartamayaca bir aklkt bu. 4 Derken lyasla Musa grnd onlara. sayla gryorlard. 5Petros saya, Ya Rabbi89 dedi. Burada bulunmamz ne iyi! adr kuralm: Biri sana, biri Musaya, biri de lyasa. 6 Ne dediini kendisi de bilmiyordu. nk de korku iindeydi. 7 Derken bir bulut inip onlara glge sald. Buluttan bir ses geldi: Sevgili Olum budur, Onu dinleyin! 8 renciler bir rpda evreye gz att, ama sadan bakasn gremediler. 9 Dadan inerlerken, nsanolu ller arasndan dirilinceye dek grdklerini hi kimseye anlatmamalar iin sa onlar uyard. 10renciler bu d tuttu; llerden dirilmenin de ne anlama gelebileceini aralarnda tarttlar. 11saya bir soru sordular: Dinsel yorumcular acaba niin ilkin lyasn gelmesi gerekir, diyorlar? 12sa, Evet dedi. lkin lyas gelir ve her eyi dzene koyar. Ama neden nsanoluna ilikin ok ikence ekecek ve aa grlecek diye yazlmtr? 13Geri lyas gelmi bulunuyor. Ama size derim ki, kendisine ilikin yazlm olduu gibi, ona gnllerinin dilediini yaptlar.90 sa Cine Tutulmu ocuu yi Ediyor 14-29 (Matta 17:14-18; Luka 9:37-43a) 14 rencilerin yanna dndklerinde, onlarn evresini byk bir topluluun sardn ve dinsel yorumcularn onlarla tarttn grdler. 15 Orada toplananlarn tm say grnce aknla dt, koup Onu karladlar. 16 sa onlara, Aranzda ne tartyorsunuz? diye sordu. 17 Topluluk arasndan bir adam Onu yantlad: retmen, iinde dilsiz bir ruh bulunan olumu sana getirdim. 18Onu nerede tutarsa yere atyor. ocuun az kpkleniyor, dilerini gcrdatyor, kaskat kesiliyor. rencilerinden onu karmalarn diledim, ama gleri yetmedi. 19 sa, Ey imansz kuak! dedi. Daha ne kadar sizlerle kalacam? Daha ne kadar sizlere katlanacam? Onu bana getirin. 20ocuu saya getirdiler. Kt ruh Onu grr grmez ocuu sarst. ocuk yere dt, az kpklenerek debelendi. 21sa ocuun babasna sordu: Ne zamandan beri ona bu hal geldi? Baba, ocukluundan beri diye yantlad. 22 Kt ruh onu yok etmek iin pek ok kez atee de att suya da. Bir ey yapabilirsen bize ac ve yardm et. 23 sa onu yantlad: Bir ey yapabilirsen mi? man edene her ey olanakldr. 24 ocuun babas o anda bard: man ediyorum; yetersiz imanma yardm et! 25 Topluluun tn gren sa, kt ruhu paylad: Dilsiz ve sar ruh, sana buyuruyorum; ocuktan k ve bir daha ona girme! 26 Ruh lk atarak ve ocuu zorlu zorlu sarsarak kt. ocuk l gibi oldu. ounluk, ld diyordu. 27Ama sa onu elinden tutup kaldrd. ocuk ayaa kalkt. 28 sa eve girince rencileri zel olarak kendisine sordu: Biz niin onu karamadk?
88 89 90

Baknz, Matta 16:28 retmen Baknz, Matta 17:12

29

sa, Bu tr kt ruh duadan91 baka hibir yolla kmaz diye yantlad.

sa lmn ve Diriliini Yeniden Aklyor 30-32 (Matta 17:22,23; Luka 9:43b-45) 30 Oradan ayrlp Galileyi atlar. sa kimsenin bunu bilmesini istemiyordu. 31nk rencilerine retmekteydi. Onlara, nsanolu insanlarn eline teslim edilecek; Onu ldrecekler, ama ldrldkten gn sonra dirilecek dedi. 32 Ne var ki, bu sz anlamadlar. Ona sormaya da ekindiler. En stn Kimdir? 33-37 (Matta 18:1-5; Luka 9:46-48) 33 Kafernahuma vardlar. sa eve girince rencilere sordu: Neydi yolda tarttnz? 34Sustular. nk yolda giderken, ilerinde kimin en stn olduunu tartmlard. 35sa oturunca On kileri arp, En stn olmak isteyen, hepinizin arasnda sonuncu ve hepinizin hizmet grcs olsun dedi. 36Sonra bir ocuu elinden tutup ortalarnda durdurdu. ocuu kollar arasna alarak kendilerine, 37Kim bu ocuklardan birini benim adma kabul ederse beni kabul eder dedi. Ve kim beni kabul ederse beni deil, ama beni gndereni kabul eder. Bize Kar Olmayan Bizden Yanadr 38-41 (Luka 9:49,50) 38 Yuhanna saya, retmen! dedi. Bir adama rastladk. Adnla cinleri karyordu. Onu engelledik. nk bizlerle gelmiyor. 39 sa, Ona engel olmayn dedi. nk hi kimse admla gl bir i yapp da hemen ardndan beni ktleyemez. 40nk bize kar olmayan bizden yanadr. 41Dorusu size derim ki, Mesih bals olduunuz iin her kim benim admla sizlere bir bardak su iirirse, karln hi yitirmeyecektir. Sua Srkleme Eylemi 42-50 (Matta 5:29,30; 18:6-9; Luka 17:1,2) 42 Bana iman eden u kklerden birini kim sua srklerse, boynuna iri bir deirmen ta balanp denize atlmas kendisi iin daha iyidir. 43Eer elin seni sua srklyorsa onu kes! Yaama kolsuz girmen iki kol sahibi olarak cehenneme, hi snmeyen atee gitmenden daha iyidir. 4492 45Eer ayan seni sua srklyorsa onu kes! Yaama ayaksz girmen iki ayak sahibi olarak cehenneme atlmandan daha iyidir. 4693 47Eer gzn seni sua srklyorsa onu oy! Tanrnn hkmranlna tek gzle girmen, iki gz sahibi olarak cehenneme atlmandan daha iyidir. 48Orada onlar yiyen kurt lmez ve ate snmez. 49 nk herkes atele tuzlanacaktr. 50Tuz iyi bir eydir. Ama tuz tuzluluunu yitirirse bir daha neyle ona tuz tad verilebilir? Kendinizde tuz olsun ve birbirinizle bar iinde yaayn. * Boanma Sorunu 1-12 (Matta 19:1-12; Luka 16:18) sa oradan ayrlp Yahudiye blgesine ve rdn Irmann kar yakasna gitti. Topluluklar yine evresine t. sa her zaman olduu gibi yine onlara retiyordu. 2Baz Ferisiler yaklap Onu szle tuzaa drmeye alt. Bir adamn

10
91 92 93

[ve orutan] 9:12 Malakya 4:5,6 44, [Orada onlar yiyen kurt lmez ve ate snmez.] 46 [Orada onlar yiyen kurt lmez ve ate snmez.] 9:48 Yeaya 66:24 10:4 Yasann Tekrar 24:1 10:6 Yaratl 1:27 10:7 Yaratl 2:24

karsn boamas yasal mdr? diye sordular. 3sa, Musa size ne buyuruyor? dedi. 4Onlar, Erkein kadna boanma kd verip onu salmasna izin verdi dediler. 5 sa, Siz kat yrekli olduunuz iin Musa bu buyruu yazd dedi. 6Ne var ki, yaratln balangcnda Yaratan onlar erkek ve dii olarak yaratt. 7 Bu nedenle, insan babay ve anneyi brakp karsna balanacak, 8 kisi bir tek beden olacak. yle ki, bundan byle iki ayr kii deil, ama bir tek bedendirler. 9Onun iin Tanrnn birletirdiini insan ayrmasn. 10 Eve varnca renciler bu sorun zerinde Ona yine sordular. 11sa unu aklad: Karsn boayp bir bakasyla evlenen, ona kar cinsel yolsuzluk iler. 12Kadn da kocasn boayp bir bakasyla evlenirse cinsel yolsuzluk yapar. sa Kk ocuklar Kutsuyor 13-16 (Matta 19:13-15; Luka 18:15-17) 13 sann yanna, dokunsun diye kk ocuklar getirdiler. Ama renciler getirenleri paylad. 14sa bunu grnce kzarak, ocuklar brakn bana gelsinler dedi. Onlara engel olmayn. nk Tanr hkmranl bylelerindir. 15Dorusu size derim ki, Tanr hkmranln bir ocuk gibi kabul etmeyen, ona hi giremez. 16 Sonra ocuklar kollar arasna alp ellerini stlerine koydu ve onlar bollukla kutsad. Sonsuz Yaam Arayan Varlkl Gen 17-31 (Matta 19:16-30; Luka 18:18-30) 17 sa giderken biri koup Onun nnde diz kt ve, yi retmen, sonsuz yaam miras almak iin ne yapmalym? diye sordu. 18 sa ona, Neden bana iyi diyorsun? dedi. Tanrdan baka hi kimse iyi deildir. 19 Buyruklar bilirsin: Adam ldrmeyeceksin. Evlilik d cinsel balantya girmeyeceksin, almayacaksn, Yalan yere tanklk etmeyeceksin, Kimsenin hakkn yemeyeceksin, Babana ve annene sayg gstereceksin. 20 Adam, retmen, bunlarn tmn genliimden bu yana tuttum diye yantlad. 21 sa ona baknca aratrcya sevgi duydu. Geride kaldn tek sorun var dedi. Git varn younu sat, yoksullara dat. Bylelikle gkte varln olacaktr. Sonra da ardm sra gel. 22 Bu sz duyunca adamn benzi att, zntnn getirdii alkantyla ayrld. nk mal mlk pek oktu. 23 sa evreye bakp rencilerine, Paras bol kiilerin Tanr hkmranlna girmesi ne denli gtr! dedi. 24Onun bu szleri rencileri artt. Ama sa yine, ocuklar dedi. Ne g itir Tanr hkmranlna girmek! 25Devenin ine deliinden gemesi zengin kiinin Tanr hkmranlna girmesinden daha kolaydr. 26rencileri ok byk aknlk tuttu. Birbirlerine, yleyse kim kurtulabilir? diye sordular. 27sa onlarn gzlerine bakarak, nsanlarn gryle bu olanakszdr dedi. Ama Tanr nnde deil. nk Tanr nnde her ey olanakldr. 28 Petros sze atlp Ona, Peki dedi, Biz her eyi brakp senin ardn sra geldik. 29 sa onlara, Dorusu size derim ki dedi, Benim iin ve Sevin Getirici Haber iin evini, erkek karde ve kz kardelerini, annesini babasn, ocuklarn, iftliklerini brakan hi

10:19 Msrdan k 20:12-17; Yasann Tekrar 5:16-20; 24:24 10:27 Yaratl 18:14; Eyub 42:2; Zekarya 8:6

kimse yoktur ki, 30imdi bu dnemde yz katn evler, erkek karde ve kz kardeler, anneler, ocuklar, iftlikler almasn. Bunlarn yan sra saldrlar da olacak, ama gelecek ada sonsuz yaam alacak o. 31 te yandan, ilk sradaki niceler son srada kalacak ve son sradakiler ilk sraya geecek. sa lmn ve Diriliini nc Kez Bildiriyor 32-34 (Matta 20:17-19; Luka 18:31-34) 32 Yerualime kan yoldaydlar. sa nlerinden gidiyordu. renciler akna dnmlerdi. Geriden gelenleri de korku almt. sa On kileri yine bir yana ekip, kendisine olacaklar onlara anlatmaya balad. 33Bakn dedi. Yerualime kyoruz. nsanolu barahiplerin ve dinsel yorumcularn eline teslim edilecek. Kendisini lmle yarglayacaklar, uluslarn eline teslim edecekler. 34Onunla alay edecek, yzne tkrecek, kamlayacak, sonra da ldrecekler. Ama gn geince dirilecek. Kayrclk zleyen rencilere t 35-45 (Matta 20:20-28) 35 Bunun zerine, Zebedi oullar Yakupla Yuhanna saya yaklap, retmen! dediler. Senden her ne dilersek yapman istiyoruz. 36O da onlara, Ne yapmam istiyorsunuz? diye sordu. 37Onlarsa, Bizlere bala da yceliinin anda birimiz sanda brmz solunda oturalm diye yantladlar kendisini. 38 sa onlara, Ne dilediinizi bilmiyorsunuz dedi. eceim bardaktan iebilir misiniz siz? stelik vaftiz edileceim vaftizle vaftiz edilebilir misiniz*? 39 Bunlar yapabiliriz dediler. sa, eceim bardaktan ieceksiniz ve vaftiz edileceim vaftizle vaftiz edileceksiniz dedi. 40Ne var ki, samda ve solumda oturabilme yetkisini vermek bana den i deildir. Bu ancak kendilerine salananlar iindir. 41 On renci bunlar iitince Yakupla Yuhannaya kar fkelenmeye baladlar. 42 sa onlar yanna arp, Bilirsiniz ki dedi, Uluslara ba saylanlar onlara egemen kesilirler ve onlarn zerindekiler tm yetkilerini onlara uygularlar. 43Ama sizin aranzda durum byle olmayacak. Tersine, aranzda stn olmak isteyen, sizlere hizmet etmekle ykmldr. 44Aranzda her kim birinci olmak istiyorsa herkesin ua olmakla ykmldr. 45 nk nsanolu da hizmet edilmek iin gelmedi. Tam tersine, hizmet etmeye ve cann okluk yararna kurtulmalk olarak vermeye geldi. sa Grmez Dilenciyi Grme Kavuturuyor 46-52 (Matta 20:29-34; Luka 18:35-43) 46 Yeriha kentine geldiler. sa, rencileri ve evresinde byk bir toplulukla kentten ayrlrken, gzleri grmez bir dilenci olan Timeos olu Bar Timeos yol kenarnda oturmaktayd. 47Nasral sann getiini duyunca yksek sesle barmaya balad: Ya sa Davut Olu, bana ac! 48 Birok kii barmay kessin diye onu paylad. Ama o sesini bsbtn ykseltti: Ya Davut Olu, bana ac! 49 sa duraklayp, Onu buraya arn dedi. Gzleri grmeyen adama seslendiler: Gzn aydn. Ayaa kalk, seni aryor. 50 Adam srtndaki paltoyu atp yerinden srad, saya seirtti. 51 sa ona sordu: Sana ne yapmam istiyorsun? Gzleri grmeyen adam, Ya retmen, yeniden greyim diye yantlad. 52 sa, Git, imann seni kurtard dedi. Adam o anda yeniden grd ve yol boyu Onun ard sra gitti.

YERUALM KAPSAYAN HZMET Yerualime Grkemli Giri 1-11 (Matta 21:1-11; Luka 19:28-40; Yuhanna 12:12-19) Yerualime yaklatklarnda Zeytinlik Danda Beytfaci ile Beytanyaya ulatlar. sa iki rencisini gnderdi. 2Karnzdaki kye gidin diye buyurdu, Oraya varr varmaz bal duran bir spa greceksiniz. imdiye dek kimse binmemitir ona. Onu zp getirin. 3Eer biri size, Niin yapyorsunuz bunu? diye sorarsa, Bu Rab iin gereklidir, hi gecikmeden onu yine buraya gnderecek deyin. 4renciler gidip n kapnn ald sokan aznda bal bir spa buldular. Onu zyorlard ki, 5orada duran baz kiiler, Spay zp de ne yapacaksnz? diye sordular. 6renciler sann salk verdii biimde onlar yantladlar. Adamlar da onlar brakt. 7 Spay saya getirdiler. Hayvann stne kendi giysilerini koydular. sa bindi. 8 Birok kii giysilerini yolun stne serdi. Bazlar da tarlalardan kestikleri fundalar yola dizdiler. 9nde yryenler de geriden gelenler de baryordu: Osanna94! Rabbin adyla gelen kutludur. 10 Atamz Davutun gelen hkmranl kutludur. En ycelerde Osanna! 11 sa Yerualime girdi, tapnaa gitti. Her eyi gzden geirdi. Akam vakti olduundan, On kilerle birlikte Beytanyaya gitti.

11

Yarglanan ncir Aac 12-14 (Matta 21:18,19) 12 Ertesi gn, Beytanyadan dnerlerken sa ackt. 13Irakta yaprak am bir incir aac grd. Belki incir bulunur diye ona yaklat. Aaca vardnda yapraklardan baka bir ey bulamad. nk incir mevsimi deildi. 14Aaca, Bundan byle hi kimse senden incir yiyemesin dedi. rencileri bu sz duydu. sa Tapna Artyor 15-19 (Matta 21:12-17; Luka 19:45-48; Yuhanna 2:13-22) 15 Yerualime vardlar. sa tapnaa girdi. Tapnakta alverile uraanlar dar atmaya balad. Para deitirenlerin masalarn, gvercin satclarnn koltuklarn altst etti. 16 Hi kimsenin tapnaktan bir ey geirmesine izin vermedi. 17Onlara reterek, Kutsal Kitapta yazlmam mdr? diye sordu. Evime tm uluslar kapsayan dua evi denecektir. Ama siz onu ekya yata yaptnz. 18 Barahiplerle dinsel yorumcular bu szleri duyunca, Onu yok etmenin yollarn aramaya baladlar. Ondan korkuyorlard. nk tm topluluk Onun retisine ayordu. 19 Akam bastrnca kentten ayrldlar. ncir Aacnn Betimledii Gerek 20-25 (Matta 21:20-22) 20 Sabahleyin yoldan geerken incir aacnn kkten kuruduunu grdler. 21Petros olanlar anmsayarak saya, Bak Rabbi dedi. Lanetlediin incir aac kurudu. 22 sa onlara Tanrya imannz olsun dedi. 23Dorusu size derim ki her kim u daa, Yerinden kalk, denize atl dese yreinde de kukuya dmezse ve syledii her eyin
94

Baknz, Matta 21:9 11:9 Mezmur 118:25,26 11:17 Yeaya 56:7; Yeremya 7:11 12:1 Yeaya 5:1,2

olacana iman etse dilei yerine gelecektir. 24Bu nedenle size diyorum ki, zerinde dua ettiiniz ve dilediiniz her eyi aldnza iman edin. Dileiniz yerine gelecektir. 25Duaya durduunuzda, herhangi birine kar bir eyiniz varsa onu balayn ki gklerdeki Babanz da sularnz sizlere balasn. 2695 sann Yetkisine likin Soru 27-33 (Matta 21:23-27; Luka 20:1-8) 27 Yeniden Yerualime geldiler. sa tapnakta dolarken barahipler, dinsel yorumcular ve htiyarlar Ona yaklat. 28Bu ileri hangi yetkiye dayanarak yapyorsun? diye sordular. Bunlar yapma yetkisini sana veren kim? 29 sa, Ben size bir soru soraym dedi. Eer sorumu yantlarsanz, ben de size bu ileri hangi yetkiyle yaptm syleyeceim. 30Yahyann vaftiz etme yetkisi nereden geldi? Tanrdan m, yoksa insanlardan m? Bana yant verin. 31 Aralarnda tartmaya koyuldular: Eer Tanrdandr diyecek olsak, O bize, yleyse neden ona inanmadnz? diye soracak. 32Yoksa, nsanlardandr m desek? Halktan korkular vard, nk herkes Yahyay peygamber olarak tutuyordu. 33say yantlayarak, Bilmiyoruz dediler. sa, yleyse, ben de size bu ileri hangi yetkiye dayanarak yaptm sylemeyeceim dedi. Ba Kiralayanlara likin Simgesel yk 1-12 (Matta 21:33-46; Luka 20:9-19) sa onlara simgesel yklerle konumaya balad: Bir adam asma dikti, ban evresine it ekti, cendere kazd. Bir de kule kurdu. Buray baclara kiralayarak baka bir lkeye gitti. 2Ba bozumunda rnn bir blmn toplamas iin kiraclara bir uak gnderdi. 3Ama onu yaka paa edip tartakladlar ve eli bo saldlar. 4 Adamcaz yeniden baka bir uak gnderdi. Onun da kafasn yarp aaladlar. 5 Bir uak daha gnderdi. Onuysa ldrdler. Baka birok kii gnderdi; kimisini tartakladlar, kimisini de ldrdler. 6 Gnderebilecei bir kii kalmt: ok sevdii olu. En sonunda oluma sayg gsterirler dncesiyle olunu onlara gnderdi. 7Ama ba kiralayanlar, te mallar miras alacak adam burada! diye aralarnda grtler, Gelin, unu ldrelim, sonra da mirasna konalm 8Bylece onu yaka paa edip ldrdler ve badan dar srklediler. 9 Ban sahibi ne yapacak? Varp kiraclar yok edecek, ba da bakalarna verecek. 10 u Kutsal Yazy okumadnz m? Yapclarn kaldrp att Ta, Ba keye konulan Ta oldu. 11 Rabten saland bu. Gzlerimiz nnde ne grkem! 12 say tutuklamak istedilerse de topluluktan korktular. nk bu simgesel yky kendileri iin anlattn anlamlard. Bunun zerine Onu brakp gittiler.

12

Kaysere Vergi demeli mi? 13-17 (Matta 22:15-22; Luka 20:20-26) 13 say kendi szyle tuzaa drmek amacyla, Ferisilerle Herodesilerden bazlarn Onun yanna saldlar. 14Adamlar Ona gelip, Ey retmen! dediler. Senin gerek olduunu biliyoruz, hi kimseden ekindiin de yok. nk kayrclk yapan biri deilsin. Tersine, Tanr yolunu dorulukla retiyorsun. Kaysere vergi demek yasal m, yoksa deil mi? deyelim mi, demeyelim mi?
95

26 [Ama eer siz balamazsanz gklerdeki Babanz da sularnz balamayacaktr.]

sa onlarn ikiyzlln bildiinden, Neden beni denemeye kalkyorsunuz? dedi. Bana bir dinar getirin de greyim. 16Getirdiler. sa sordu: u grdnz yz ve yaz kimindir? Onlar, Kayserin dediler. 17Bunun zerine sa, Kaysere ilikin eyleri Kaysere, Tanrya ilikin olanlar da Tanrya verin dedi. Onun bu yantna aakaldlar.
15

llerin Dirilmesi Sorunu 18-27 (Matta 22:23-33; Luka 20:27-40) 18 Baz Sadukiler96 llerin dirilii diye bir ey yoktur yolunda konuanlar yaklap saya bir soru sordular: 19Ey retmen! Musa bize buyurmutur ki, bir adam ocuu olmadan lr, geride bir kadn brakrsa kardei kadnla evlenmeli; bylelikle kardeine soy yetitirmeli. 20Yedi karde vard. Birincisi bir kadnla evlendi. ld vakit soy brakmad. 21 Kadn ikinci karde ald. O da soy yetitirmeden ld. ncye de ayn ey oldu. 22Yedisi de soy brakmad. Hepsinden sonra kadn da ld. 23imdi, ller dirildiinde hangisinin kars olacaktr bu kadn? yle ya, yedisi de onu kendisine e olarak ald. 24 sa yantlad: Kutsal Yazlar ve Tanrnn gcn bilmiyorsunuz. Yanlmanzn nedeni de bu deil mi? 25ller arasndan dirilenler ne evlenir, ne de everilir. Tersine, gklerdeki melekler gibidir onlar. 26Kald ki, llerin diriliini Musann Kitabnda, yanan al ile ilgili blmde* hi okumadnz m? Tanrnn ona, Ben brahimin, shakn, Yakupun Tanrsym dediini? 27Tanr llerin deil, dirilerin Tanrsdr. Ne denli yanlyorsunuz! En nemli Buyruk 28-34 (Matta 22:34-40; Luka 10:25-28) 28 Tarttklarn duyan ve sann onlar yerinde yantladn gren bir dinsel yorumcu Ona yaklap, Tm buyruklarn en nde geleni hangisidir? diye sordu. 29sa, nde gelen buyruk udur dedi: Kulak ver srail! Tanrmz Rab tek Rabtir. 30 Tanrn Rabbi tm yreinle, tm cannla, tm anlaynla ve tm gcnle seveceksin. 31 kinci buyruk da udur: nsan kardeini kendin gibi seveceksin. Bunlardan daha stn baka bir buyruk yoktur. 32 Dinsel yorumcu, ok doru, retmen! dedi. Tam yerinde konutun: O tek Tanrdr, Ondan bakas yoktur 33 ve, Onu tm yrekle, tm anlayla, tm gle sevmek, insan kardeini de kendin gibi sevmek her tr sunuyu sunakta yakmaktan ve sunular getirmekten ok daha nemlidir. 34 sa onun saduyuyla yant verdiini grnce, Sen Tanr hkmranlndan uzakta deilsin dedi. Bundan sonra hi kimse Ona soru sorma atlganlnda bulunmad. Mesihle lgili Somut Soru 35-37a (Matta 22:41-46; Luka 20:41-44) 35 sa tapnakta retirken aklamada bulundu: Dinsel yorumcular Mesih iin nasl, Davutun Oludur derler? 36Davut kendisi Kutsal Ruhun esinlemesiyle unlar sylemitir: Rab Rabbime, dmanlarn ayaklarnn altna basamak yapncaya dek samda otur, dedi.
96

Baknz, Matta 3:7 12:10 Mezmur 118:22,23 12:19 Yasann Tekrar 25:5,6; Yaratl 38:8 12:26 Msrdan k 3:2,6 12:29 Yasann Tekrar 6:4,5 12:31 Levililer 19:18 12:32 Yasann Tekrar 6:4; 4:35 12:33 I.Samuel 15:22 12:36 Mezmur 110:1; II.Samuel 23:2

37

Eer Davut kendisi Ona Rab diyorsa, O nasl Davutun Olu olabilir?

Dinsel Yorumculara Yneltilen Yarg 37b-40 (Matta 23:1-36; Luka 11:43; 20:45-47) Byk topluluklar beeniyle say dinliyordu. 38 sa retisinde, Uzun giysilerle dolamaktan, arda, meydanda saygyla selamlanmaktan holanan dinsel yorumculardan saknn dedi. 39Sinagoglarn ba koltuklarn, lenlerin de ba kelerini ararlar. 40Dul kadnlarn evlerine konar, gsteri iin uzun uzadya dualar sylerler. Bu insanlarn yarglanmas daha ar olacaktr. Dul Kadnn Armaan 41-44 (Luka 21:1-4) 41 sa tapnan para kutusu karsnda oturup topluluun kutuya para brakn gzledi. Birok varlkl kii bol para brakt. 42Bu arada yoksul bir dul kadn yaklap bir metelik deerinde iki bakr kuru brakt. 43sa rencilerini yanna arp, Dorusu size derim ki dedi, Bu yoksul dul kutuya para brakanlarn tmnden daha ok para brakt. 44 nk tekilerin toplam varlklarnn bolluundan brakt. Ama bu kadn yoksulluundan nesi varsa onu, tm geim olanan brakt. Ta stnde Ta Kalmayacak 1,2 (Matta 24:1,2; Luka 21:5,6) Tapnaktan ayrlrken, rencilerinden biri Ona, retmen! dedi. u arpc talara, u arpc yaplara bir bak! 2sa ona, Bu kocaman yaplar gryor musun? dedi. Ta stnde ta kalmayacak. Yklmadk bir ey braklmayacak.

13

En Ac Olayn Habercileri 3-13 (Matta 24:3-14; Luka 21:7-19) 3 sa tapnan tam karsndaki Zeytinlik Danda otururken Petros, Yakup, Yuhanna ve Andreas zel olarak Ona sordu: 4Bizlere akla, bu olaylar ne zaman olacak? Btn bunlarn yerine geleceini gsteren belirti ne olacak? 5 sa onlara anlatmaya koyuldu: Dikkat edin, kimse sizi kandrmasn. 6Biroklar admla gelip, Ben Oyum diyerek nicelerini kandracak. 7Sava sesleri, sava sylentileri duyunca dehete kaplmayasnz. Bu olaylarn olmas gerekir, ama daha son gelmemitir. 8 nk ulus ulusa, krallk kralla kar ayaklanacak. eitli yerlerde depremler olacak, ktlklar kacak. Bunlar sanclarn balangcdr. 9 Kendinize dikkat edin. Sizleri kurullara teslim edecekler, sinagoglarda dvleceksiniz. Bana ballnz yznden valiler krallar nnde duracaksnz; kendilerine tanklk niteliinde olacak bu. 10Her eyden nce, Sevin Getirici Haber uluslarn tmne yaylmal. 11Sizleri tutuklayp sorguya ektiklerinde ne syleyeceiz diye nceden kayglanmayn. O saatte size ne aklanrsa onu syleyin. nk konuan siz deilsiniz, Kutsal Ruhtur. 12Karde kardei, baba ocuu lme teslim edecek; ocuklar anne babaya kar ayaklanp onlar ldrecek. 13Adma ballk yznden herkesin hncna urayacaksnz. Ama kim sona dek sabrederse o kurtulacaktr. Korkun Acnn Gelii 14-23 (Matta 24:15-28; Luka 21:20-24) 14 Ykclk getiren iren eyi kendisine gerekmeyen yerde dururken grdnzde okuyucu bunu anlasn Yahudiye lkesinde bulunanlar dalara kasn. 15Damda duran, aa

13:8 Yeaya 19:2; II.Tarihler 15:6 13:12 Mika 7:6 13:14 Daniel 9:27; 12:4,10 13:19 Daniel 12:1; Yoel 2:2 13:22 Yasann Tekrar 13:1 13:24 Yeaya 13:10 13:25 Yeaya 34:4

inip ieri girmeye, evinden bir ey almaya kalkmasn. 16Tarladaki de giysisini almak iin geri dnmesin. 17O gnlerde ocuk bekleyenlere, emziklilere ne yazk! 18Dua edin ki, k mevsiminde olmasn bu. 19nk o gnlerde, u kurulu dzenin Tanr tarafndan kuruluundan imdiye dek hibir zaman olmam ve bir daha olmayacak korkun ac gelecektir. 20Eer Rab o gnleri ksaltmam olsayd, hibir canl varlk kurtulamazd. Ama semi olduu seilmiler yararna o gnleri ksaltt. 21 O zaman biri size, Bak, bak Mesih burada; bak, bak orada diyecek olursa inanmayn. 22nk yalanc mesihler ve yalanc peygamberler treyecek. Bunlar belirtiler ve gz kamatrc eylemler yapacak. yle ki, olana bulunsa seilmileri bile kandrrlard. 23 Dikkat edin, size her eyi nceden sylyorum. nsanolunun Gelii 24-27 (Matta 24:29-31; Luka 21:25-28) 24 Ama o gnlerde, o acnn ardndan Gne kararacak, Ay n vermeyecek, 25 Yldzlar gkyznden decek, Gklerin gleri sarslacak. 26Sonra, nsanolunun snrsz gle ve ycelikle bulutlarda geldiini grecekler. 27Bunun ardndan melekleri salacak. Melekler seilmilerini yedi iklim drt bucaktan, yerin bir ucundan gn br ucuna varncaya dek toplayacak. ncir Aacndan Edinilen Bilgi 28-31 (Matta 24:32-35; Luka 21:29-33) 28 ncir aacndan ders aln: Dal filizlenmeye yz tutunca, yapraklar yeerince, yazn yakn olduunu bilirsiniz. 29Bunun gibi siz de bu geliimleri grdnzde Onun yaknda, kaplarda olduunu bilesiniz. 30Dorusu size derim ki, bu olaylarn tm yerine gelinceye dek bu soy97 kaybolmayacaktr. 31Gk ve yer geip gidecek, ama szlerim gemeyecektir. Yalnz Tanr Tarafndan Bilinen Gn ve Saat 32-37 (Matta 24:36-44) 32 O gne ve saate ilikin hi kimsenin bilgisi yoktur: Ne gkteki meleklerin, ne de Oulun. Sadece Baba bilir. 33Hazr bulunun ve uyank olun. nk vaktin hangi anda geleceini bilmezsiniz. 34Yolculua kan bir adamn evinden ayrl gibidir bu. Adam yetkisini uaklarna verir, her birini kendine zg ie ayrr, kapcy da uyank olsun diye uyarr. 35Bu nedenle uyank olun. nk ev sahibinin ne zaman geleceini bilmezsiniz; akam m, gece yars m, horoz tt vakit mi, yoksa sabah m? 36Anszn gelip sizi uykuda bulmasn. 37Sizlere sylediimi herkese sylyorum: Uyank olun. SANIN ARMIHA AKILII VE DRL say ldrmek in Dzen Kuruluyor 1,2 (Matta 26:1-5; Luka 22:1,2; Yuhanna 11:45-53) Passahn kutlay98 ve Mayasz Ekmek Treninden99 iki gn nceydi. Barahiplerle dinsel yorumcular say dzenle yakalayp ldrmenin yollarn aratryorlard.

14
97

13:26 Daniel 7:13 13:27 Zekarya 2:6; Yasann Tekrar 30:4 Baknz, Matta 24:34 98 Baknz, Matta 26:1 99 Baknz, Matta 26:17

Ama bu i kutlama srasnda olmasn ki, halk arasnda kargaala yol amasn diyorlard.
2

Somut Ballk rnei 3-9 (Matta 26:6-13; Yuhanna 12:1-8) 3 sa Beytanyada czaml Simonun evindeydi. Sofrada oturuyordu ki, bir kadn kaymakta bir kapta ok pahalya salanan katksz smbl kokusu getirdi. Kaymakta kab krp iindekini sann bana dkt. 4 Bazlar, Bu smbl kokusunu boa harcamas da neye? dncesiyle iin iin fkelendi. 5Bu smbl ya yz dinardan100 oa satlabilir, karl da yoksullara verilebilirdi. Bu szlerle kadn knadlar. 6 Ama sa u yolda konutu: Kadn brakn. Niin onu tedirgin ediyorsunuz? O benim iin yararl bir i grd. 7nk yoksullar her zaman aranzda olacaktr. stediiniz zaman kendilerine iyilik edebilirsiniz. Ama beni her zaman aranzda bulamayacaksnz. 8O yapabildiini yapt; bu smbl kokusunu bedenime dkmekle beni gmlmeye hazrlad. 9 Dorusu size derim ki, Sevin Getirici Haber dnyann her neresinde yaylrsa, onun yapt i de kendisi iin bir an niteliinde anlatlacaktr. Yahuda say Ele Vermek in Anlayor 10,11 (Matta 26:14-16; Luka 22:3-6) 10 On kilerden biri olan Yahuda kariyot, say barahiplerin eline vermek iin onlara yaklat. 11Barahipler Yahudann nerisini duyunca sevindiler ve kendisine para vaadinde bulundular. Yahuda, say ele vermek iin elverili ortam kollamaya balad. rencilerle Birlikte Passah Yemei 12-21 (Matta 26:17-25; Luka 22:7-14, 21-23; Yuhanna 13:21-30) 12 Mayasz Ekmek Treninin ilk gn Passah kurbann kestikleri gn renciler saya sordu: Passah yemeini yemek iin nereye gidip hazrlk yapmamz istiyorsun? 13 sa rencilerinden ikisini gndererek, Kente gidin dedi. Sizi testiyle su tayan bir adam karlayacak. Onu izleyin. 14Girdii evin sahibine, retmen rencilerimle birlikte Passah yemeini yiyeceim oda nerede? diye soruyor deyin. 15O size st katta dzenlenip hazrlanm geni bir oda gsterecek. te orada bizim iin yemei hazrlayn. 16 renciler yola koyuldu. Kente vardklarnda, onlara bildirdii gibi her eyi yerli yerinde buldular ve Passah yemeini hazrladlar. 17 Akam olunca sa On kilerle birlikte geldi. 18Hep bir arada oturup yemek yerlerken sa, Dorusu size derim ki, iinizden biri beni ele verecek dedi. Benimle birlikte yemek yiyen biri. 19 renciler zld. Her biri ard ardna kendisinden soruyordu: Yoksa ben miyim? 20 sa, On kilerden biri dedi. Benimle birlikte ekmeini sahana banan. 21nsanolu kararlatrlm kapsamda gidiyor; tpk kendisine ilikin yazl olduu gibi. Ama nsanolu kimin araclyla ele veriliyorsa, vay o insann bana gelene! O kii hi domasayd kendisi iin daha iyi olurdu. sann Kurduu Sofra: Ekmekle arap 22-26 (Matta 26:26-30; Luka 22:15-20; I. Korintoslular 11:23-25) 22 Onlar yemek yerken sa ekmei alp kutsad. Sonra blp rencilerine verdi. Aln, bedenimdir bu dedi.
100

yz gndelik. 14:18b Mezmur 41:10 14:24 Msrdan k 24:8; Zekarya 9:11 14:27 Zekarya 13:7

Ardndan bir bardak ald, teekkr ettikten sonra onlara verdi. Hepsi iti. 24sa, Bu biroklar iin aktlan antlama kanmdr dedi. 25te size sylyorum: Bundan byle ban bu rnnden imeyeceim. Tanr hkmranlnda tazesinden ieceim gne dek. 26 Bir ilahi syledikten sonra Zeytinlik Dana ktlar.
23

sa Petrosun Yadsyn nceden Bildiriyor 27-31 (Matta 26:31-35; Luka 22:31-34; Yuhanna 13:36-38) 27 Sonra sa onlara, Tmnz kstekleneceksiniz dedi. nk yle yazldr: oban vuracam Ve koyunlar darmadan olacak. 28 Ama lmden dirildikten sonra, ben sizlerden nce Galilede olacam. 29Petros Onu yantlad: Tm de ksteklense bile, ben hibir zaman ksteklenmeyeceim. 30 sa ona, Dorusu sana derim ki dedi, Hem de bugn, bu gece horoz iki kez tmeden nce, kez beni yadsyacaksn. 31 Ama Petros daha da atelenerek szn srdrd: Seninle birlikte lmem gerekse bile seni hibir zaman yadsmayacam. br renciler de ayn yolda konutu. sa Getsemane Bahesinde Dua Ediyor 32-42 (Matta 26:36-46; Luka 22:39-46) 32 Sonra Getsemane denen yere gittiler. sa rencilerine, Ben dua ederken siz burada oturun dedi. 33 Petrosu, Yakupu ve Yuhannay yanna ald. Sarslmaya, sklmaya balad. 34 Bunun zerine, Canm lesiye zntyle alkalanyor dedi. Burada bekleyin ve uyank durun. 35 Biraz ileriye giderek yere kapand. Eer olanak varsa bu saatin kendisinden uzaklatrlmas iin dua etti: 36Abba101 Baba! Senin iin her ey olanakldr. Bu barda benden uzaklatr!102 Ama benim isteim deil, senin istein uygulansn. 37 rencilerin yanna dndnde onlar uykuda buldu. Petrosa, Ey Simon dedi. Uyuyor musun? Bir saat olsun uyank duramadn m? 38Uyank durun ve dua edin ki, denenmeye srklenmeyesiniz. Ruh istekli ama beden gszdr. 39 Yeniden, ikinci kez yanlarndan ayrlp ayn szlerle dua etti. 40Geri geldiinde onlar yine uykuda buldu. nk uyku gzlerinden akyordu. Ona ne diyeceklerini bilmiyorlard. 41 nc kez geri gelip onlara, Deliksiz uykuda msnz, daha dinleniyor musunuz? dedi. Bu kadar yeter. te o saat geldi. nsanolu gnahllarn eline veriliyor. 42Kalkn gidelim. Bakn, beni ele veren yaklat. sann Ele Verilmesi ve Tutuklanmas 43-52 (Matta 26:47-56; Luka 22:47-53; Yuhanna 18:3-12) 43 Hemen o anda, O daha szn bitirmeden, On kilerden biri olan Yahuda oraya geldi. Yannda kllarla sopalarla silahlanm bir topluluk vard. Bunlar barahipler, dinsel yorumcular ve htiyarlar gndermiti. 44say ele veren, onlara bir iaret gsterdi. Kimi persem, aradnz Odur. Onu tutuklayn ve gvenlik altna alp gtrn dedi. 45 Yahuda oraya varr varmaz hi duraksamadan sann yanna gitti. Ya Rabbi! diyerek zlem ekercesine Onu pt. 46Bunun zerine Onu yakalayp tutukladlar. 47Orada bulunanlardan biri klcna davrand, barahibin uana vurduu gibi onun kulan kopard. 48 sa onlara, Beni yakalamak iin ekyaya kar karcasna kllarla sopalarla gelmek mi
101 102

Aramice Babacm. Baknz, Matta 26:39 14:34 Mezmur 43:5

gerekirdi? dedi. 49Her gn tapnakta aranzda retiyordum, beni tutuklamadnz. Ama Kutsal Yazlar bylelikle yerine gelsin diye oluyor bu. 50Bunun zerine rencilerin tm Onu brakp kat. 51 plak bedenine keten bez kuanm bir gen103 Onun ard sra gidiyordu. Onu tuttular. 52Ama o, keten bezi brakp rlplak oradan kat. sa Kurulun nnde 53-65 (Matta 26:57-68; Luka 22:54,55,63-71; Yuhanna 18:13,14,19-24) 53 say barahibe gtrdler. Btn barahipler, htiyarlar ve dinsel yorumcular orada toplanmt. 54Petros Onu gerilerden barahibin avlusunun i blmne dek izledi. Grevlilerle birlikte oturup atein nnde snmaya koyuldu. 55Barahiplerle tm Kurul, say lm yargsna arptrmay amalayarak Ona kar tank aryor ama bulamyorlard. 56nk biroklarnn kendisine kar yalanc tanklk etmesi konumunda tanklklar birbirini tutmuyordu. 57 Bunun ardndan, baz kiiler ayaa kalkp Ona kar yalanc tanklk ettiler: 58Biz Onun, Elle kurulan bu tapna ykacam ve gnde elle kurulmam baka bir tapnak kuracam dediini duyduk. 59Btn bunlara karn, yine de tanklklar birbirini tutmad. 60 Barahip ayaa kalkp ortada durdu ve saya, Bu adamlarn seni sulamasna kar niin bir yant vermiyorsun? diye sordu. 61Ama sa tek sz sylemedi, hibir yant vermedi. Barahip yeniden Ona sordu: Sen kutsanan Tanrnn Olu Mesih misin? 62sa, Ben Oyum dedi; Hem de nsanolunu Gn104 sanda oturur ve gn bulutlaryla gelir greceksiniz. 63 Bunun zerine barahip kaftann yrtarak bard: Bundan byle tanklara ne gerek 64 var? te svgy iittiniz. Yargnz nedir? Tm de Ona lm yargs yaratn belirtti. 65 Bazlar Ona tkrmeye balad. Yzn rttler, yumrukladlar ve kendisine, Peygamberlikte bulun bakalm dediler. Grevliler Onu sille tokat gtrd. Petrosun Yadsmas 66-72 (Matta 26:69-75; Luka 22:56-62; Yuhanna 18:15-18, 25-27) 66 Petros aada avludayken, barahibin hizmetilerinden bir kz yaklat. 67Petrosu snmakta grnce gzlerinin iine bakarak, Sen de Nasral sayla birlikteydin dedi. 68Ama o bunu yadsyarak, Ne demek istediini bilmiyorum da, anlamyorum da dedi. Sonra avlunun d blmne kt [ve horoz tt]. 69 Hizmeti kz onu grnce orada duranlara, Bu adam da onlardandr diye yineledi. 70 Ama Petros yeni batan yadsd. Az sonra, orada duranlar Petrosa, Gerekten sen de onlardan birisin dedi. Baksana, Galilelisin. 71 Bunun zerine Petros, Szn ettiiniz adam tanmyorum diyerek lanet etmeye ve ant imeye balad. 72Hemen o anda ikinci kez horoz tt. Petros sann kendisine syledii sz anmsad: Horoz iki kez tmeden nce kez beni yadsyacaksn. Bunun zerine alamaya balad. Vali Pilatusun nnde 1-5 (Matta 27:1,2,11-14; Luka 23:1-5; Yuhanna 18:28-38) Sabahleyin gn aarr aarmaz barahipler, htiyarlar ve dinsel yorumcular tm Kurulla birlikte danmaya koyuldular. say zincire vurup gtrdler, Pilatusa

15
103 104

Bu gencin sonradan bu ncil parasn kaleme alan Markos olduu varsaylyor. G: Baba Tanrnn egemen ve sonulamal Gc. 14:62 Daniel 7:13; Mezmur 110:1

teslim ettiler. 2Pilatus Ona, Sen Yahudilerin kral msn? diye sordu. sa, Sylediin gibidir dedi. 3 Barahipler say birok konuda sulad. 4Pilatus Onu yeniden sorguya ekti. Hibir yant vermiyor musun? dedi. Bak, sana kar ne denli sulama yadryorlar. 5 Ama sa baka yant vermedi. yle ki, Pilatus buna at kald. sa lm Yargs Giyiyor 6-15 (Matta 27:15-26; Luka 23:13-25; Yuhanna 18:38b-19:1-16) 6 Passah Kutlaynda valinin toplumca dilenen bir cezaly salvermesi gelenektendi. 7 Ayaklanmaya katlp adam ldren cezallar arasnda Bar Abbas adnda bir adam vard. 8 Topluluk valinin katna kadar kt. Kendilerine gelenek uyarnca davranmasn dilemeye koyuldular. 9Pilatus sordu: Size Yahudilerin kraln salvermemi ister misiniz? 10nk barahiplerin kskanlk nedeniyle say tutuklayp teslim ettiklerini biliyordu. 11 Ama barahipler, valinin Bar Abbas salvermesi iin topluluu kkrttlar. 12Pilatus yeni batan onlara sordu: yleyse, Yahudilerin kral dediiniz kiiyi ne yapaym? 13 Yeniden, armha ak! diye bardlar. 14Pilatus sordu: Ne ktlk yapt ki? Ama onlar daha hzl bardlar: armha ak! 15Sonunda Pilatus topluluun suyuna gitmeyi isteyerek onlara Bar Abbas salverdi. say krbalattktan sonra armha aklsn diye teslim etti. Askerler sayla Alay Ediyor 16-20 (Matta 27:27-31; Yuhanna 19:2,3) 16 Askerler Onu vali konann iine ynelttiler. Tm bl de oraya getirdiler. 17 saya erguvan iei renginde bir giysi giydirdiler, bana da dikenlerden attklar bir ta taktlar. 18Onu selamlamaya baladlar: Selam, ey Yahudilerin kral! 19Bir kamla bana vurup Ona tkrdler. Diz kp nnde eildiler. 20Onunla alay ettikten sonra, erguvan iei rengi giysiyi stnden kardlar. Ona kendi giysilerini giydirip armha akmaya gtrdler. sa armha aklyor 21-32 (Matta 27:32-44; Luka 23:26-43; Yuhanna 19:17-27) 21 iftlikten dnen Kireneli105 Simon Aleksander ile Rufusun babas oradan geiyordu. sann han tasn diye onu zorladlar. 22say Golgota evirisi Kafatas yeridir denen yere getirdiler. 23Ona mrle kark arap verdiler. Ama O imedi. 24 say armha aktlar. Bakalm kime ne decek diye kura ekerek giysilerini aralarnda paylatlar. 25Onu sabahn dokuzunda armha aktlar. 26Suunu bildiren yaz yleydi: YAHUDLERN KRALI. 27Onunla birlikte iki ekya da armha akld: Biri sanda, br solunda. 28106 29Oradan geenler balarn sallayarak say aalyordu: Hey tapna ykp gn iinde yeniden kuran. 30armhtan aa inip de kendini kurtarsana! 31 Bunun gibi, barahiplerle dinsel yorumcular da aralarnda alayl alayl konuarak, Bakalarn kurtard, kendisini kurtaramyor diyorlard, 32srailin kral Mesih armhtan aa insin de grp inanalm. Onunla birlikte armha aklanlar da kendisini yeriyordu. sann lm 33-41 (Matta 27:45-56; Luka 23:44-49; Yuhanna 19:28-30)
105 106

Baknz, Matta 27:32 28 [Bylece, yasaya saygs olmayanlarla bir sayld diyen yaz yerine geldi.] 15:23 Mezmur 69:21 15:24 Mezmur 22:18 15:28 Baknz, Yeaya 53:12 15:29 Mezmur 22:7; 109:25 15:34 Mezmur 22:1 15:36 69:21

leyin on ikiden on bee dek tm lkeyi karanlk kaplad. 34Saat on bete sa yksek sesle bard: Eloi, Eloi, lama sabaktani? Bu, Tanrm, Tanrm, niin beni braktn? anlamna gelir. 35 Orada duranlardan bazlar bunu duyunca, Bak, lyasa sesleniyor dediler. 36Birisi koup bir snger kapt, sirkeye daldrp bir kama takarak sann azna uzatt. Brakn bakalm, lyas varp onu aa indirecek mi? diyerek laf att. 37 sa yksek sesle barp ruhunu teslim etti. 38O anda tapnan perdesi107 yukardan aaya yrtlarak ikiye ayrld. 39sann armh karsnda dikili duran yzba, Onun ruhunu nasl teslim ettiini grnce, Bu adam gerekten Tanrnn Oluydu dedi. 40 Durumu uzaktan gzleyen kadnlar da dikkati ekiyordu. Magdalal Meryem, gen Yakupun ve Yosesin annesi Meryem ve Salome bunlar arasndayd. 41sa Galiledeyken Onun ard sra gitmiler, kendisine hizmet sunmulard. Bunlardan baka, sayla birlikte Yerualime gelen daha birok kadn bulunuyordu.
33

sann Gmlmesi 42-47 (Matta 27:57-61; Luka 23:50-56; Yuhanna 19:38-42) 42 Akam olunca daha abat ncesi, Hazrlk gnyd108 43Arimateal Yusuf geldi. Saygdeer bir Kurul yesiydi kendisi. O da Tanr hkmranlnn geliini bekliyordu. Yusuf yreklenerek Pilatusa gitti, sann cesedini istedi. 44Pilatus sann byle tez ldn duyunca at*.Yzbay arp, sa leli ok oldu mu? diye sordu. 45Yzbadan gerekli bilgiyi alnca cesedi Yusufa verdi. 46 Yusuf keten bez satn ald. Cesedi aa indirdi, beze sarp kaya kovuunda oyulmu mezara yatrd. Mezarn ald yere de bir ta yuvarlad. 47Magdalal Meryemle Yosesin annesi Meryem Onun nereye yatrldn gzlyorlard. sann Dirilii 1-8 (Matta 28:1-8; Luka 24:1-12; Yuhanna 20:1-10) abat gn sona erince, Magdalal Meryem, Yakupun annesi Meryem ve Salome gidip sann cesedine srmek iin kokular satn aldlar. 2Haftann ilk gn sabah erkenden, gne doarken mezara geldiler. 3Kendi aralarnda, Acaba kim bize yardm edip mezarn azndan ta yuvarlayacak? diyorlard. 4 Bir de baktlar ki ta yerinden yuvarlanm. Koskoca bir tat o. 5Mezarn iine girdiklerinde, sada gen birinin oturduunu grdler. Apak bir giysi kuanmt. Kadnlar akna dnd. 6 Gen adam onlara, aknla kaplmayn dedi. armha aklan Nasral say aryorsunuz. O dirildi. Burada deil. Kendisini yatrdklar yeri grn. 7imdi gidin, rencilerine ve Petrosa bildirin. te sizden nce Galileye gidecektir. Size bildirdii gibi Onu orada greceksiniz deyin. 8 Kadnlar mezardan kp koa koa oradan uzaklat. armlard, titriyorlard. Kimseye bir ey sylemediler. nk korkuya kaplmlard.

16

Dirilen sa Magdalal Meryeme Grnyor 9-11 (Matta 28:9,10; Yuhanna 20:11-18) 9 [sa haftann ilk gnnn sabah dirilince, ilkin Magdalal Meryeme grnd. Ondan yedi cin karmt. 10Meryem gidip sann yas tutan, alayan arkadalarna haber verdi. 11 sann yaadn ve Meryeme grndn duymalarna karn inanmadlar.
107 108

Baknz, Matta 27:51 Baknz, Matta 27:62

sa Yolda ki Kiiye Grnyor 12,13 (Luka 24:13-35) 12 Bu olaylarn ardndan, yryerek kent dna giden inanllardan iki kiiye, baka bir biimde akland. 13Onlar da gidip brlerine haber verdi. Bunlarn szne de inanmadlar. sa On Bir renciye Grnyor, Onlar Gnderiyor 14-18 (Matta 28:16-20; Luka 24:36-49; Yuhanna 20:19-23; Habercilerin leri 1:6-8) 14 sa bundan sonra, sofrada oturan On Birlere grnd, imanszlklarn ve kat yrekliliklerini knad. nk Onun dirildiini grenlere inanmamlard. 15 Onlara u yolda buyruk verdi: Dnyann drt bucana gidin ve Sevin Getirici Haberi herkese yayn. 16man edip vaftiz olan kurtulacak; iman etmeyense yarglanacak. 17 man edenleri u belirtiler izleyecek: Admla cinleri karacaklar, yeni yeni dillerle konuacaklar, 18ylanlar tutacaklar. Zehirli eyler bile iseler hi zarar grmeyecekler. stlerine ellerini koyduklar hastalar iyi olacak. sa Gklere Ykseliyor 19-20 (Luka 24:50-53; Habercilerin leri 1:9-11) 19 Rab sa onlarla konutuktan sonra, ge ykseldi ve Tanrnn sanda oturdu. 20 renciler de gidip her yerde Sz yaydlar. Rab onlarla birlikte alyor, Sz izleyen belirtilerle bildiriyi doruluyordu.]

16:19 Mezmur 110:1

LUKA SEVN GETRC HABER (Tanrnn Mesihi: nsanolu) nsz Yazar Lukaya yaklak 80 ylnda esinlenen bu ncil paras, Mesih inancnn yzeye gelmesini ve gelimesini inceleyen yazarn sunduu ilk yazdr. kincisi Habercilerin leridir. Yazma yetenei ok gl olan bu doktor-tarihi, Mesihin insanln kurtarcs olarak dnyaya geliini ve esinledii inancn yayln kaleme ald. Amac okuyucunun imanna tarihsel temel ve kant salamakt. Bunu nszyle belirtiyor ve yazlarn Teofilos adl o gnn ileri gelen bir kiioluna sunuyor (1:1-4). Luka, Haberci Pavlosa gezilerinde yol arkadal yapm, onun deneyimlerini, grglerini ayrntlaryla kaleme alm (Habercilerin leri 16:10; Koloseliler 4:14; Filimon 24; II.Timoteos 4:11), ilgi ekici yaklamla eitli ynlerini yazan bir aydndr. Tanrca esinlenmi olmann yan sra tarih bilgisi geni ve kantldr. Luka sann yaam ve hizmet yksn dile getiriyor. nndeki ana konuya nesnel adan eilerek, okuyucuyu Mesihin yeryzndeki bedeni olan inanllar topluluunun (kilisenin) douuna doru gtryor. say yetkin insan olarak tantan Lukann temel konusu Rabbin kurtulu salayan Sevin Getirici Haberidir (4:17-19; 19:10). Burada Tanr insanl kurtarmaya gelen kurtarcdr (22:19,20). Engin yreklileri ykselten, alar gzel eylerle doyuran Odur (1:52,53). Luka sann on dokuz mucizesine deinir. Bu yaz yle zetlenebilir: 1. Giri, sann yeryzne gelii 1:1-4:13 2. Kamu hizmetinin balamas (zellikle Galilede) 4:14-9:50 3. Balca Pereada geen kamu hizmeti 9:51-19:28 4. sann armha aklmasyla ilgili olaylar 19:29-23:55 5. sann diriliinden sonraki olaylar 24:1-53 Giri 1-4 Saygdeer Teofilos, Aramzda tmle gelen olaylar birok kii srasyla anlatmay ama edinerek derlemeye koyuldu. 2Balangtan beri tanrsal sze grg tan ve hizmet edici bireylerin bize aktardklar gibi, 3ilkinkilerden balayarak tm geliimleri ayrntlaryla yakndan izleyen biri durumunda, srasyla sana yazmak bana da uygun grnd. 4yle ki, eitildiin konularla ilgili gerei bilesin*.
1

TANRI MELE ARACILIIYLA BLDRLEN K DOUM: YAHYA LE SA Zekeriyaya Bildirilen Haber 5-25 Yahudiye kral Herodesin gnlerinde, Abiyann rahipler snfndan Zekeriya adnda bir rahip109 vard. Ei Elizabet, Harun kzlarndand. 6Her ikisi de Tanr nnde doru kiilerdi. Rabbin tm buyruklar ve kurallar uyarnca kusursuz bir yaam srerlerdi. 7Ne var ki, ocuklar olmamt. nk Elizabet ksrd; stelik her ikisinin de ya ilerlemiti. 8 Kendi snf grev yapt dnemde, Zekeriya Tanr nnde rahiplik etmekteydi. 9 Rahiplik tresi uyarnca, Rabbin tapnana girip buhur sunma sras kura sonucunda ona dt. 10Buhur yakld srada tm halk topluluu darda dua ediyordu. 11Tanrnn bir melei buhur sunann sanda durarak Zekeriyaya grnd.
5 109

Baknz, Matta 8:4

Grmeyle karlaan Zekeriyann yrei kalkt, iini korku sard. 13Ama melek, Korkma, Zekeriya dedi. nk duan iitildi. Ein Elizabet sana bir oul douracak, adn Yahya110 koyacaksn. 14Sana sevin ve kvan getirecek. Onun doumuna ok kii sevinecek. 15 nk Rabbin nnde yce bir insan olacak. arap ve alkoll iki kullanmayacak. Daha annesinin karnndayken Kutsal Ruhla dolacak. 16 srailoullarndan birounu Tanrlar Rabbe dndrecek. 17 Onun nnde, ruh ve g bakmndan lyas peygamber gibi yryecek; Babalarn yreklerini ocuklara, sz dinlemezleri doru kiiler anlayna dndrmek, Rabbe hazrlanm bir halk yetitirmek iin.. 18 Zekeriya melee sordu: Bunu nasl bileceim? Kendim yal bir insanm, eimin ya da ilerledi. 19Melek, Ben Tanrnn katnda duran Cebrailim diye yantlad, Sana bunu sylemeye ve Sevin Getirici Haberi mjdelemeye gnderildim. 20u anda dilin tutulacak ve bunlar gerekleinceye dek hi konuamayacaksn. nk saptanan vakitte yerine gelecek olan bu szlerime iman etmedin. 21 Halk Zekeriyay bekliyordu. Tapnan kutsal blmnde niin bylesi uzun kaldn merak ediyorlard. 22Zekeriya darya knca onlara bir sz syleyemedi. Onun tapnan kutsal blmnde bir grme grm olduunu anladlar. Zekeriya onlarla iaretler kullanarak konutu. Dili tutuk kald. 23Grev sresi son bulunca evine gitti. 24 Bir sre sonra ei Elizabet gebe kald. Be ay kendisini gizledi. 25Rab durumumu grd, insanlar arasnda utancm zerimden kaldrma gnlerinde bana bu ii uygulad diyordu.
12

Meryeme letilen Haber 26-38 Altnc ay melek Cebrail Tanr tarafndan Galilede Nasra kentine, 27Davut soyundan Yusuf adl biriyle nianl erden bir kza gnderildi. Erden kzn ad Meryemdi. 28Melek ona geldi, Selam, ey kayraya111 kavuan! dedi. Rab seninledir. 29Meryem bu sze ard, byle bir selamn ne anlam tayabileceini dnp tand. 30Melek ona konutu: Korkma, Meryem. nk Tanrnn kayrasna kavutun. 31 te gebe kalp bir oul douracak, adn da sa* koyacaksn. 32 O ulu olacak ve kendisine, En Yce Olann Olu denecek. Rab Tanr Ona atas Davutun tahtn verecek. 33 Yakupun evi112 zerinde sonsuz alar boyu hkmran olacak. Hkmranlnn sonu hi gelmeyecek. 34 Meryem melee sordu: Bu nasl olabilir ki? nk hibir erkekle ilikim olmad. 35 Melek onu yantlad: Kutsal Ruh senin zerine gelecek, Yce Olann gc sana glge salacak; Bu nedenle, doacak olan kutsal kiiye Tanr Olu denecek. 36 te akraban Elizabet, o da yalyken bir oula gebe kald. Ksr diye tannan kadnn altnc aydr bu. 37nk Tanr katnda olanaksz hibir ey yoktur. 38Meryem, te Rabbin hizmetisi! dedi. Szne gre bana dediin gibi olsun. Bunun zerine melek onun yanndan ayrld.
26

Meryem Yahyann Annesine Gidiyor 39-45

110 111

Baknz, Matta 3.1 Tanrnn insana hak edilmeden ettii iyilik (inayet). 112 sraillilerin atas Yakup. 1:15 lde Saym 6:3; Hakimler 13:4,5; I.Samuel 1:11 1:17 Malakya 4:4,6 1:33 Mika 4:7; Daniel 7:14; Msrdan k 13:12 1:37 Yaratl 18:14

O gnlerde Meryem Yahudann dalk blgesindeki bir kasabaya gitmek zere ivedilikle yola kt. 40Zekeriyann evine girip Elizabeti selamlad. 41Elizabet, Meryemin selamn duyunca karnndaki ocuk srad. Elizabet Kutsal Ruhla doldu. 42Yksek sesle, Sen kadnlar arasnda kutlu olansn diye bard. Karnnn rn de kutludur. 43Rabbimin annesi bana gelsin. Bu nasl bir ba? 44te selamnn sesi kulaklarma deer demez karnmdaki ocuk kvan duydu ve srad. 45Rabbin kendisine bildirdii szlerin doru kacana iman eden o kadn mutludur.
39

Meryemin Yceltme lahisi113 46-56 46 Meryem bir ilahi syledi: Canm Rabbi yceltir 47 Ve ruhum kurtarcm Tanrda kvan bulur. 48 nk O, alakgnll hizmetisinin durumunu grd. te bundan byle btn kuaklar bana mutlu diyecek. 49 nk gl Tanr bana grkem ileri uygulad. Onun ad kutsaldr. 50 Acy kuaktan kuaa kendisinden korkanlarn zerindedir. 51 Bileinin gcyle egemenlik salad. Yreklerinin tasarlar iinde byklenenleri darmadan etti. 52 Gl kiileri tahtlarndan aa indirdi. Engin yreklileri ykseltti. 53 Alar gzel nesnelerle doyurdu, varlkllar da bombo gnderdi. 54 Acmasn anmsayarak ua sraili destekledi. 55 Atalarmza brahime ve soyuna verdii bu sz sonsuz alar boyuncadr. 56 Meryem yaklak ay Elizabetle kald, sonra evine dnd. Yahyann Doumu 57-66 Elizabetin dourma vakti gelince dnyaya bir oul getirdi. 58Komularyla akrabalar Rabbin ona ne denli acdn duyunca kendisiyle birlikte sevindiler. 59Sekizinci gn ocuu snnet etmeye geldiler. Ona babas Zekeriyann adn koymak istediler. 60Ama annesi, Hayr, ad Yahya konulacak dedi. 61Onlar, Hsmlarn iinde bu ad tayan kimse yok dediler. 62Bunun zerine ocua hangi ad koymak istediini iaretle babasna sordular. 63 Zekeriya bir ta tahta istedi ve, Ad Yahyadr diye yazd. Herkes arp kald. 64O anda Zekeriyann az ald, dili zld. Tanry ycelten szler syledi. 65 Tm komular korku sard. Btn bunlar Yahudiyenin dalk blgesinde batanbaa konuulmaya baland. 66Olay duyanlarn hepsi, Acaba nasl bir ocuk olacak bu! diye meraklanyorlard. nk Rabbin eli gerekten Yahya ileydi.
57

Zekeriyann Kutlama lahisi114 67-80 Yahyann babas Zekeriya Kutsal Ruhla doldu ve peygamberlik szleri syledi: 68 srailin Tanrs Rab kutlu olsun. nk halknn arasna geldi ve onlara kurtulmalk salad. 69 Ua Davutun evinden bizlere gl bir kurtarc115 ykseltti. 70 ok ncelerden kutsal peygamberlerinin azndan, 71 Dmanlarmzdan ve bize kin besleyenlerin tmnn elinden bizi kurtaracan,
67 113

Latincede: Magnificat 1:46 I. Samuel 2:1-10 1:48 I. Samuel 1:11; Mezmur 113:5,6 1:49 Mezmur 111:9 1:50 Mezmur 103:13,17 1:51 Mezmur 89:10; II. Samuel 22:28 1:52 Mezmur 147:6 Eyub 12:19; 5:11; I. Samuel 2:7 1:53 I. Samuel 2:5; Mezmur 98:3 1:54 Yeaya 41:8 ; Mezmur 98:3 1:55 Mika 7:20; Yaratl 17:7; 18:18; 22:17 1:68 Mezmur 41:13; 72:18; 106:48; 111:9 114 Latincede: Benedictus 1:69 I. Samuel 2:10; Mezmur 132:17; 18:2 1:71 Mezmur 106:10 115 Kurtulu boynuzu.

Atalarmza acyp kutsal antlamasn anmsayacan bildirdi. Bize neler salayacana ilikin atamz brahime ant iti. 74 Dmanlarmzn elinden kurtulup korkusuzca kendisine tapnmamz, 75 Onun nnde yaammzn tm gnlerinde kutsal ve doru olmamz salayacana ant iti. 76 Sen de ey ocuk, Yce Olann peygamberi diye arlacaksn. nk Rabbin nnden Onun yollarn hazrlamaya gideceksin; 77 Onun halkna, gnahlarnn balanmas iin kurtulu bilgisi vermeye.. 78 Tanrmzn snrsz acmasyla ycelerden zerimize gn doacak, 79 Karanlkta ve lmn glgesinde oturanlara parlayacak, Ayaklarmz bar yoluna dorultacak. 80 ocuk Yahya geliiyor ruha gleniyordu. sraile aklanaca gne dek llerde kald.
72 73

sann Doumu 1-7 (Matta 1:18-25) O gnlerde Kayser Avgustustan, tm dnyann saymn amalayan yazl bir buyruk kt. 2Bu ilk saym Kiriniusun Suriye valilii dneminde oluyordu. 3Herkes sayma katlmak zere kendi kentine gitti. 4Yusuf da Galilenin Nasra kentinden Yahudiyede Davutun kentine, Beytlehem diye bilinen yere gitti. nk Davutun soyundan ve aile kuandand. 5Amac ocuk bekleyen nianls Meryemle birlikte sayma katlmakt. 6Onlar oradayken Meryemin dourma vakti geldi. 7lk olunu dnyaya getirdi. Onu kundaa sarp hayvan yemliine yatrd. nk handa kendilerine yer bulamamlard.

Gksel Topluluun Tanrya Grkem lahisi116 8-20 8 Bu blgede gece krda nbetleerek srlerini gzleyen obanlar vard. 9Rabbin melei onlara grnd ve Rabbin grkemi evrelerinde parlad. Byk bir korkuyla sarsldlar. 10Melek onlara, Korkmayn dedi. te size tm insanl ilgilendiren ok sevindirici haberi mjdeliyorum. 11nk bugn size Davutun kentinde bir kurtarc dodu. Rab olan Mesihtir O. 12Belirtiyi size bildiriyorum: Hayvan yemliinde yatan, kundaa sarl bir bebek bulacaksnz. 13O anda, Tanry ven gksel bir topluluk melein yannda yer alarak hamtlar sundu: 14 En ycelerdeki Tanrya ycelik, Yeryznde Onu honut eden insanlara esenlik.. 15 Melekler yanlarndan ayrlp ge ekilince, obanlar birbirlerine, Haydi gelin dediler. Beytleheme varalm, Rabbin bize aklad bu olay grelim. 16Koarak geldiler; Meryemi, Yusufu ve yemlikte yatan bebei buldular. 17Olay grnce ocua ilikin kendilerine aklanan haberi yaydlar. 18Tm duyanlar obanlarn anlattklarna ap kald. 19 te yandan Meryem btn bunlar yreinde saklyor, derin derin dnyordu. 20obanlar kendilerine akland gibi, duyduklar grdkleri her ey iin Tanry ycelterek ve verek geri dndler. ocua SA Ad Konuyor 21 ocuun snneti iin gerekli sekiz gn dolunca, anne karnna dmeden nce melek araclyla bildirildii gibi Ona sa117 ad verildi.
21

ocuk sa Tapnakta 22-28

116 117

Latincede: Gloria in Excelsis branice: Yehouvah, Yunanca: isus

Musann ruhsal yasasna gre paklanma gn gelince, Yusufla Meryem ocuu Yerualime Rabbe sunmaya gtrdler. 23Rabbin ruhsal yasasnda, lk doan her erkek Rab iin kutsal saylacaktr diye yazl olduundan, 24bir ift kumru ya da iki gvercin yavrusu sunmaya gelmilerdi. Bu, Rabbin ruhsal yasasnda belirtilmitir. 25 Yerualimde Simeon adnda bir adam vard. Doru ve tanrsayar biriydi o. srailin avun bulaca gn beklemekteydi. Kutsal Ruh onun zerindeydi. 26Rabbin Mesihini grmeden lmeyecei Kutsal Ruh araclyla kendisine bildirilmiti. 27Simeon Ruh ynetiminde tapnaa geldi. Anneyle baba ruhsal yasann gereini uygulamak zere ocuk say tapnaa getirdiklerinde 28Simeon Onu kucana ald; Tanrya ycelikle ykl szler syledi:
22

Simeonun Gayr Brak Ayrlaym lahisi118 29-38 Ey egemen Rab, verdiin sz uyarnca gayr uan esenlikle bu yaamdan ayrabilirsin. 30 nk gzlerim kurtarn grd. 31 Tm insanln nnde hazrladn bu kurtar uluslara 32 Tanr aklamasn salayan k ve halkn sraile yceliktir. 33 Annesiyle babas ocuk iin bildirilen szlere atlar. 34 Simeon onlar kutsayarak ocuun annesi Meryeme, te bu ocuk srailde biroklarnn dmesi ve kalkmas iindir dedi. Hem de ona kar konuulacak bir belirtidir. 35 Bir kl senin cann da delip geecek*. yle ki, birok kiinin yreindeki dnceler aa ksn. 36 Orada Anna adnda bir peygamber de bulunuyordu. Fanuelin kzyd kendisi. Aer oullar kuandan ok yal bir kadn. Kzlndan sonra eiyle yalnzca yedi yl yaamt. 37 Seksen drt yldr da duldu. Tapnaktan hi ayrlmaz, gece gndz orula duayla Tanrya tapnrd. 38Anna o saatte yaklap Tanrya krederek, Yerualimin kurtuluunu gzleyen herkese sadan sz etti.
29

Nasraya Dnyorlar 39-40 Anneyle baba, Rabbin yasas uyarnca gereken her eyi yaptktan sonra, Galileye, kendi kentleri Nasraya dndler. 40ocuk bilgiyle dolarak geliiyor, gleniyordu. Tanr iyilii Onun zerindeydi.
39

sann Bilgelii 41-52 sann anas babas119 her yl Passah Kutlaynda120 Yerualime giderlerdi. 42sa on iki yana girince, kutlama tresi uyarnca kente ktlar121. 43Orada gerektii kadar kaldlar. Geri dnmek iin yola koyulduklarnda ocuk sa Yerualimde kald. Anasyla babas bunu bilmiyorlard. 44Onun yolcular arasna katldn sanmlard. Bir gnlk yol yrdkten sonra, akrabalarla tanlar arasnda kendisini aradlar. 45Bulamaynca, Onu aramak iin gerisin geriye Yerualime dndler. 46 gn sonra Onu tapnakta retmenler arasnda oturur buldular. Onlarn dediklerini dinliyor, kendilerinden sorular soruyordu. 47Onu dinleyenlerin tm anlayna ve verdii yantlara aryordu. 48 Onlar Onu grnce ardlar. Annesi, ocuum, neden bunu bize ettin? dedi. Bak, babanla ben kayg iinde seni aryoruz. 49sa, Nasl olur da beni ararsnz? dedi.
41

118 119 120 121

2:22 Levililer 12 2:23 Msrdan k 13:2,12,15 2:24 Levililer 12:8; 5:11 2:30 Yeaya 40:5; 52:10 2:32 Yeaya 42:6; 49:6; 25:7; 46:13 Latincede: Nunc Dimittis Meryem say dourduktan sonra Yusufun ei oldu. Baknz, Matta 26:2 Baknz, Matta 20:17

Babamn evinde bulunmam gerektiini bilmiyor musunuz*? 50Gelgelelim, onlar kendilerine sylediklerinden bir anlam karamad. 51 sa onlarla birlikte yola koyuldu. Nasraya gelip kendilerine baml oldu. Annesi btn szleri yreinde tutuyordu. 52sa bilgice ve boyca geliiyor, Tanr ve insanlar nnde iyilik buluyordu. KAMU HZMETNE BALAMADAN NCEK OLAYLAR Yahyann Bildirisi 1-20 (Matta 3:1-12; Markos 1:1-8; Yuhanna 1:19-28) Kayser Tiberiusun imparator oluunun on beinci ylnda, Pontios Pilatus Yahudiye lkesinde valiydi. Herodes Galilede lkenin drtte birini, kardei Filippos turea ve Trahonitis kesiminde lkenin drtte birini, Lisanias da Abilinde lkenin drtte birini ynetmekteydi. 2Hanna ile Kayafasn barahiplii dneminde, Zekeriya olu Yahyaya lde Tanr sz geldi. 3 Yahya rdn Irma evresindeki tm blgeyi dolaarak gnahlarn balanmas iin gnahtan dnp vaftiz edilme gereini yayyordu. 4Yeaya peygamberin szlerini ieren kitapta yazl olduu gibi: lden bir ses ykseliyor: Rabbin yolunu hazrlayn, Onun geitlerini dzleyin. 5 Her koyak doldurulacak. Dik tepe ve tmsek hep alaltlacak. Erilikler brlkler dzene brnecek. nili kl yerler dmdz yola dnecek. 6 Ve her can Tanrnn kurtarn grecek. 7 Yahyann eliyle vaftiz edilmeye koan topluluklar o, Engerekler soyu! diye knad. Gelecek fkeden kamanz size kim tledi? 8Gnahlarnzdan dndnz kantlayan rnler getirin. Kendi kendinize, Atamz brahimdir demeye koyulmayn. nk size diyorum ki, Tanr brahime u talardan ocuklar ykseltebilir. 9te balta imdiden aalarn kk dibinde duruyor. yi rn vermeyen her aa kesilip atee atlr. 10 Topluluklar kendisine, yleyse ne yapmalyz? diye sordu. 11Yahya yantlad: ki kat st giysisi olan olmayana versin. Yiyecei olan da aynsn yapsn. 12 Vergi paras toplayanlar122 da vaftiz edilmeye geldi. Yahyaya, retmen, ne yapmalyz? diye sordular. 13Yahya yantlad: Size buyrulandan daha ok para toplamayn. 14 Bu kez askerler, Ya biz ne yapmalyz? diye sordu. Yahya, Kimsenin maln yamalamayn, kimseyi yalan yere sulamayn diye onlar tledi. Size verilen geim parasyla yetinin. 15 Halk umutlanp beklemekteyken herkes Yahya iin, Acaba Mesih bu mu? diye iinden soruturuyordu. 16Yahya hepsini u szlerle yantlad: Ben sizi suyla vaftiz ediyorum. Ama benden gl olan geliyor. Ben Onun arklarnn ban zmeye bile yarak deilim. O sizi Kutsal Ruhla ve atele vaftiz edecek. 17Onun yabas elindedir. Harman yerini tertemiz edecek, buday ambarna toplayacak. Saman ise hi snmeyen atele yakacak. 18Yahya tle ykl daha birok szle Sevin Getirici Haberi halka yayd. 19 Ne var ki, lkenin drtte birini ynetmekte olan Herodes, yengesi Herodya123 sorunu ve kendi yapt bir sr ktlk yznden Yahyaca knandndan, 20tm ktlklerine bir tanesini daha ekledi; Yahyay cezaevine kapatt.

122

Baknz, Matta 5:46 2:52 I.Samuel 2:26; Sleymann zdeyileri 3:4 3:4 Yeaya 40:3-5 123 Baknz, Matta 2:1; 14:4

sann rdn Irmanda Vaftizi 21-22 (Matta 3:13-17; Markos 1:9-11) 21 Halktan herkes vaftiz edilince, sa da vaftiz edildi. Dua ediyordu ki, gk ald. 22 Kutsal Ruh bedensel durumda gvercin gibi sann zerine indi ve gkten bir ses duyuldu: Sen sevgili Olumsun; senden honudum. sann Soyu 23-38 (Matta 1:1-17) 23 sa atand ie baladnda yaklak otuz yandayd. Yusufun olu olduu sanlyordu: Heli olu, 24Mattat olu, Levi olu, Melki olu, Yannay olu, Yusuf olu, 25 Mattatya olu, Amos olu, Nahum olu, Esli olu, Naggay olu, 26Maat olu, Mattatya olu, Semein olu, Yoseh olu, Yoda olu, 27Yoanan olu, Risa olu, Zerubbabel olu, ealtiel olu, Neri olu, 28Melki olu, Addi olu, Kosam olu, Elmadam olu, Er olu, 29Yeu olu, Eliezer olu, Yorim olu, Mattat olu, Levi olu, 30Simeon olu, Yahuda olu, Yusuf olu, Yonam olu, Elyakim olu, 31Melea olu, Menna olu, Mattata olu, Natan olu, Davut olu, 32Yesse olu, Obed olu, Boaz olu, Salmon olu, Nahon olu, 33Amminadab olu, Admin olu, Arni olu, Hetsron olu, Perets olu, Yahuda olu, 34Yakup olu, shak olu, brahim olu, Terah olu, Nahor olu, 35Serug olu, Reu olu, Peleg olu, Eber olu, ela olu, 36Kainan olu, Arfakad olu, Sam olu, Nuh olu, Lamek olu, 37Metuelah olu, Hanok olu, Yared olu, Mahalaleel olu, Kainan olu, 38Eno olu, it olu, Adem olu, Tanr olu. sann lde Denenmesi 1-13 (Matta 4:1-11; Markos 1:12,13) sa, Kutsal Ruhla dolu olarak rdn Irmandan dnd ve Ruhun yneltmesiyle le gitti. 2Krk gn sreyle iblis tarafndan denendi. Bu gnler boyunca azna hi yiyecek koymad. Sre sona erince alk duydu. 3blis Ona, Eer Tanrnn Oluysan dedi, Syle u ta ekmek olsun. 4 sa, nsan yalnz ekmekle yaamaz diye yazlmtr diyerek karlk verdi. 5 Bu kez iblis, say yksek bir daa kard. Yeryznn tm lkelerini bir anda Ona gstererek, 6Bu yetkinin tmn de, bu lkelerin sann da sana vereceim dedi. nk o bana verilmitir, ben de onu her istediime veririm. 7Eer nmde bana tapnrsan, btn bunlar senin olacak. 8 sa onu, Tanrn Rabbe tapnacak ve yalnz Ona ruhsal hizmet sunacaksn diye yazlmtr diyerek yantlad. 9 blis Onu Yerualime gtrd; tapnan kulesine karp, Eer Tanrnn Oluysan kendini aaya at dedi. 10nk, Seni korusunlar diye meleklerine senin iin buyruk verecek diye yazlmtr. 11 Bunun yan sra, Seni elleri zerinde tayacaklar Ve ayan taa arpmayacak diye de yazldr. 12 sa onu u szle yantlad: Tanrn Rabbi denemeyeceksin diye buyrulmutur. 13 blis deneylemenin her eidini bitirince belirli bir sreye dek Onu brakt.

GALLEDE KAMUYA HZMET Hizmetin Balangc 14,15

4:4 Yasann Tekrar 8:3 4:8 Yasann Tekrar 6:13,14 4:10 Mezmur 91:11,12 4:12 Yasann Tekrar 6:16

(Matta 4:12-17; Markos 1:14,15) sa Ruhun gcyle Galileye dnd. n blgeye bal tm evrede yayld. 15 Onlarn sinagoglarnda124 retiyor, herkese yceltiliyordu.
14

sa Nasrada Yadsnyor 16-30 sa byd Nasra kentine gitti. abat125 gn alks olduu gibi sinagoga girdi, okumak amacyla ayaa kalkt. 17Kendisine Yeaya peygamberin kitab verildi. sa kitab at, u szlerin yazl olduu yeri buldu: 18 Rabbin Ruhu zerimdedir. nk beni yoksullara Sevin Getirici Haberi yaymam iin meshetti126. Tutsaklara zgrl, krlere gzlerinin aldn bildirmem iin beni gnderdi; bask altnda ezilenleri zgr edeyim.. 19 Rabbin kutlu kld ba yln bildireyim diye. 20 Kitab kapad, grevliye geri verip oturdu. Sinagogda herkesin dikkati Ona dorultulmutu. 21sa onlara anlatmaya balad: Bugn, siz dinlerken bu Kutsal Yaz yerine geliyor. 22 Herkes Onun iin iyi tanklkta bulunuyor, azndan kan, cana can katan szlere ayordu. Yusufun olu deil mi bu? diye soruturuyorlard. 23sa onlara, Kukusuz, bana u halk deyimini aktaracaksnz dedi: Ey doktor, kendini sala kavutursana. Kafernahumda yapldn duyduumuz ileri burada, kendi lkende de yapsana! 24 sa szlerini srdrd: Dorusu size derim ki, hibir peygamber kendi lkesinde kabul edilmez. 25Ama gerek adna size bildiriyorum: Peygamber lyasn gnlerinde gn yl alt ay kapand ve tm yere krc bir ktlk dt dnemde srailde pek ok dul kadn bulunuyordu. 26Ama lyas bunlardan hibirine gnderilmedi. Yalnz Sayda blgesinde, Zarefattaki dul bir kadna gnderildi. 27Elia peygamberin gnlerinde srailde pek ok czaml vard. Ama bunlardan hibiri paklanmad. Yalnz Suriyeli Naaman pakland. 28 Sinagogtakiler bu szleri duyunca fkelendi. 29Ayaa kalkp Onu kentten dar kardlar. Kentin kurulu olduu tepenin yamacna gtrdler; yle ki kendisini baaa atabilsinler. 30Ama sa aralarndan syrlp gitti.
16

sa Cin Ruhunu karyor 31-37 (Markos 1:21-28) 31 sa Galilenin bir kenti olan Kafernahuma vard. abat gn onlara retiyordu. 32 retisine arp kaldlar. nk sz yetkiyle yklyd. 33Sinagogta kt ruha cin ruhuna tutulmu bir adam vard. Yksek sesle bard: 34Ah, Nasral sa! Bizden ne istiyorsun? Bizi mahvetmeye mi geldin? Senin kim olduunu biliyorum: Tanrnn Kutsalsn! 35Ama sa onu paylad: Daha fazla konuma; onun bedeninden k! Cin herkesin nnde adam yere frlatp ona hibir ktlk etmeksizin dar kt. 36 Herkes at kald. Birbirlerine, Bu da nasl sz? diyorlard; nk yetki ve gle kt ruhlara buyruk veriyor, onlar da kyor. 37saya ilikin haber blgenin her kesinde yaylyordu. sa Birok Hastay Sala Kavuturuyor 38-41 (Matta 8:14-17; Markos 1:29-34)

124 125

Baknz, Matta 4:23 Baknz, Matta 12:1 126 Baknz Matta 1:1 4:17 Yeaya 61:1,2; 58:6 4:19 Levililer 25:10 4:25 I.Krallar 17:1-16; 18:1; 4:27; II.Krallar 5:1-14

sa sinagogtan ayrlp Simonun evine girdi. Simonun kaynanas yksek ateler iinde yatyordu. Onun iin kendisinden dilekte bulundular. 39sa kadnn banda durup atei paylad, ate onu brakt. Kadn hemen ayaa kalkp onlara hizmet etti. 40 Gne batarken, eitli rahatszlklardan hasta olanlarn tmn saya getirdiler. O da her birinin zerine ellerini koyup onlar sala kavuturdu. 41Cinler, Sen Tanrnn Olusun diyerek bara bara biroklarndan kyordu. Ama sa onlar paylyor, konumalarna izin vermiyordu. nk Onun Mesih olduunu biliyorlard.
38

sa Tanr Bildirisini Yayyor 42-44 (Markos 1:35-39) 42 Gn aarnca sa oradan ayrlp herkesten rak bir yere ekildi. Topluluklar Onu aramaktayd. Bulunduu yere vardlar, kendilerini brakp gitmesin diye Onu zorladlar. 43sa onlara, Tanr hkmranlna ilikin Haberi baka yerlerde de yaymam gerek dedi. nk bu ama iin gnderildim. 44Bylece Yahudiyede sinagoglarda Sz yayyordu. sa lk rencilerini aryor 1-11 (Matta 4:18-22; Markos 1:16-20) sa, Genesaret Denizinin kysnda duruyordu. Topluluk Tanr Szn dinlemek iin Onun evresine toplanmt. 2sa deniz kysnda duran iki tekne grd. Balklar tekneleri brakm, alar ykyorlard. 3sa teknelerden birine, Simonunkine bindi ona kydan biraz almasn buyurdu. Oturup teknenin iinden toplulua retmeye balad. 4 Konumasn sona erdirince Simona, Engine aln, balk avlamak iin alarnz indirin dedi. 5 Simon, Yetkili ynetmen127, tm gece boyunca abaladk, hibir ey tutamadk diye yantlad. Ama senin szn dinleyip alar indireceim. 6Bunu yaptklarnda pek ok balk tuttular. yle bol ki, alar yrtlmaya balad. 7Gelip kendilerine yardm etsinler diye br teknedeki ortaklarna iaret ettiler. Onlar gelince her iki tekneyi de tklm tklm balkla doldurdular. Neredeyse tekneler batacakt. 8Simon Petros bunu grnce sann ayaklarna kapand, Benden uzak dur, ya Rab! dedi. nk ben gnahl biriyim. 9Tuttuklar balklarn bolluuna Petros da, onunla birlikte bulunanlarn tm de at kald. 10Zebedinin oullar Yakupla Yuhanna da bunlar Simonun i arkadalaryd aknlk iindeydi. sa Simona, Korkma dedi. Bundan byle insanlar tutacaksn. 11Tekneleri kyya ektiler. Her eyi brakp Onun ard sra gittiler.

sa Czamly Paklyor 12-16 (Matta 8:1-4; Markos 1:40-45) 12 sa kasabalardan birindeydi ki, bedeni tepeden trnaa czamla kapl bir adam geldi; say grnce yzst yere kapanp dileini aklad: Ya Rab, istersen beni pak klabilirsin! 13sa elini uzatp ona dokundu, stiyorum, pak klnasn dedi. O anda czam adamdan gitti. 14sa bunu kimseye anlatmamasn buyurarak, Ama git, kendini rahibe gster dedi. Pak klndna ilikin onlara tanklkta bulunmak iin Musann buyurduu sunuyu sun. 15Yine de, saya ilikin haber hzla yaylyordu. Onu dinlemek, hastalklarndan kurtulup sala kavumak amacyla byk halk kitleleri toplanyordu. 16sa ise rak yerlere ekilip dua ediyordu. sa Gnahlar Balyor, nmeliyi yi Ediyor 17-26 (Matta 9:1-8; Markos 2:1-12)
127

Epistatis. Bu sz yalnz Luka tarafndan kullanlyor. (Bu yerde ve 8:24,45; 9:33,49; 17:13). Yetkili ynetmen en doru eviridir. 5:14 Levililer 13:49; 14:2-32

Gnlerden bir gn sa retirken baz Ferisilerle hukuk doktorlar orada oturmaktayd. Bunlar Galilenin her kasabasndan, Yahudiyeden, Yerualimden kalkp gelmilerdi. Rabbin iyiletirme gc sadayd. 18Derken adamlar yatakta bir inmeli getirdiler. Amalar onu ieri sokup sann nne koymakt. 19Ama kalabalktan tr onu ieriye sokacak bir ke bulamadlar. Evin damna kp kiremitler arasndan adam yatayla birlikte tam sann nne sarkttlar. 20sa onlarn imann grnce inmeliye, Ey adam gnahlarn sana baland dedi. 21 Dinsel yorumcularla Ferisiler, Svg szleri syleyen bu adam da kim? diye tartyorlard. Tanrdan baka kim gnahlar balayabilir? 22 sa onlarn neye kafa yorduklarn bildiinden, Niin iinizden kafa patlatyorsunuz? dedi. 23Hangisi daha kolaydr, Gnahlarn sana baland demek mi, yoksa, Kalk yr demek mi? 24yleyse, nsanolunun128 yeryznde gnahlar balamaya yetkili olduunu bilmeniz gerekir.. Ardndan sa inmeliye dnd: Sana diyorum kalk, yatan kaldr ve evine git. 25 Adam hemen onlarn gz nnde ayaa kalkt, yatt yata kaldrd, Tanry ycelterek evine gitti. 26Hepsi de akna dnd Tanry yceltti; korkuyla dolup, Bugn hi duyulmadk eyler grdk dediler.
17

sa Leviyi aryor 27-32 (Matta 9:9-13; Markos 2:13-17) 27 Bu olayn ardndan sa oradan ayrld. Gmrk vergisi toplayan Levi adnda birini gmrk yerinde otururken grd. Ona, Ardm sra gel dedi. 28O da her eyi brakp kalkt, sann ard sra gitti. 29 Levi evinde Ona parlak bir len dzenledi. Gmrk vergisi toplayanlarla baka insanlardan oluan byk bir topluluk onlarla birlikte sofrada oturuyordu. 30Ferisilerle onlarn dinsel yorumcular sann rencilerine sylenmeye koyuldu: Niin gmrk vergisi toplayanlarla ve gnahllarla birlikte yiyip iiyorsunuz? 31sa, Salkllara deil, hastalara doktor gerekir diye yantlad. 32Ben doru kiileri deil, gnahllar gnahtan dnmeye armak iin geldim. Oru Sorunu Aydnlatlyor 33-39 (Matta 9:14-17; Markos 2:18-22) 33 saya kar mrldandlar: Yahyann rencileri sk sk oru tutuyor, dua ediyorlar. Ferisilerin rencileri de yle. Ama senin rencilerin yiyip iiyor. 34sa onlar yantlad: Gvey kendileriyle birlikteyken, yaknlarna oru tutturabilir misiniz? 35Ama gveyin onlardan alnaca gnler gelecek; ite o zaman, o gnler oru tutacaklar. 36 sa onlara simgesel bir yk anlatt: Kukusuz, hi kimse yeni bir giysiden bir para koparp eski giysiye yamamaz. nk byle yaparsa, hem yeni giysiyi yrtm olur, hem de yeni giysiden kesilen para eskisinde yakk almaz. 37Ne de yeni arab eski tulumlara koyarlar. nk koyarlarsa yeni arap tulumlar paralar. Hem arap dklr, hem de tulumlar paralanr. 38Hayr, yeni arap yeni tulumlara koyulmal. 39Eskisini ien hi kimse yeniyi aramaz. Kukusuz, Eskisi yedir der. Tanrsal Sayg m, Tresel Alk m? 1-5 (Matta 12:1-8; Markos 2:23-28) sa bir abat gn buday tarlalarndan geiyordu. rencileri baaklar koparp avular iinde ovalyor, sonra da yiyordu. 2Ferisilerden bazlar, abat gn yasal olmayan neden yapyorsunuz? diye sordu. 3sa, Davutun ve yanndakilerin acknca ne

6
128

Baknz, Matta 8:20

yaptklarn hi okumadnz m? dedi. 4Nasl Tanr Evine girip kutsal sunu ekmeklerini aldn, yediini, stelik yanndakilere de verdiini. Oysa o ekmekten yemek salt rahiplerin yetkisi deil miydi? 5Sonra onlara, nsanolu abat gnnn Rabbidir diye konutu. sann Saptad ve Duyurduu Kural 6-11 (Matta 12:9-14; Markos 3:1-6) 6 Baka bir abat gn sa sinagoga girip retmeye balad. Orada sa eli kupkuru kesilmi bir adam vard. 7Dinsel yorumcularla Ferisiler, say sulu karmak amacyla, abat gn hastay sala kavuturup kavuturmayacan grmek iin tm dikkatlerini Ona evirdi. 8Ne var ki, sa onlarn neler dnp tandklarn biliyordu. Eli kupkuru kesilmi adama, Ayaa kalk ve ne gel dedi. O da kalkp orta yerde durdu. 9sa durumu izleyenlere, Sorarm size dedi, abat gn iyilik yapmak m, yoksa ktlk yapmak m yasaldr? Can kurtarmak m, yoksa yok etmek mi? 10Hepsini yukardan aaya szdkten sonra adama, Elini uzat! dedi. Adam buyrulan yapt ve eli sapasalam oldu. 11Ama onlar bsbtn sinirlendi. saya ne yapacaklarn kararlatrmak iin aralarnda danmaya koyuldular. On ki rencinin Seilmesi 12-16 (Matta 10:1-4; Markos 3:13-19) 12 sa o gnlerde dua etmek iin daa kt. Tm geceyi Tanrya dua ederek geirdi. 13 Gn aarnca rencilerini yanna ard, ilerinden on ikisini seti. Onlar Haberciler 129 diye adlandrd: 14Petros adn verdii Simonla kardei Andreas, Yakupla Yuhanna, Filipposla Bartolomeos, 15Matta ile Tomas, Alfeosun olu Yakup, Partizan130 diye tannan Simon, 16Yakupun olu Yahuda ve ihanet eden Yahuda kariyot. sa retiyor, Hastalar yiletiriyor 17-19 (Matta 4:23-25; Markos 3:7-12) 17 sa, Habercilerle birlikte dadan inip dzle geldi. rencilerinden oluan byk bir kalabalkla tm Yahudiye, Yerualim ve deniz kysnda Sur ile Saydadan kopup gelen byk bir halk topluluu evresini sard. 18Onu dinlemek, hastalklarndan kurtulup iyi edilmek iin gelmilerdi. Kt ruhlar yznden tedirgin olanlar da sala kavuuyordu. 19 Tm topluluk Ona dokunmaya alyordu. nk kendisinden g kyor ve herkesi iyi ediyordu. Mutluluk ve Dknlk 20-26 (Matta 5:1-12) 20 sa gzlerini rencilerine kaldrarak, Ne mutlu siz yoksullara! dedi. nk Tanrnn hkmranl sizindir. 21 Ne mutlu u anda alk eken sizlere! nk doyurulacaksnz. Ne mutlu u anda alayan sizlere! nk gleceksiniz. 22 nsanlarn size kin gttkleri, sizi aralarndan attklar, aaladklar, nsanoluna ballnz yznden adnz kt diye lekeledikleri zaman ne mutlu size! 23 O gn sevinle dolun, srayp coun; nk gkte karlnz oktur. Onlarn atalar da peygamberlere aynsn yapt. 24 Ama vay size zenginler! nk avuntunuzu buldunuz. 25 Vay sizlere, u anda doyrulanlar! nk a kalacaksnz. Vay sizlere, u anda glenler! nk yas tutup alayacaksnz. 26 Herkes sizin iin vc szler syledii zaman vay size!
129 130

6:4 Levililer 24:9; I.Samuel 21:1-6 Baknz, Matta 5:1 Baknz, Matta 10:4

nk onlarn atalar yalanc peygamberlere de ayn tutumla davrand. Dmanlarnz Sevin 27-36 (Matta 5:38-48; 7:12a) 27 Ama siz dinleyenlere sylyorum: Dmanlarnz sevin, size kin besleyenlere iyilik edin. 28Sizi lanetleyenlere kutluluk dileyin. Size ktlk edenler yararna dua edin. 29Bir yanana vurana brn de evir ve st giysini alann gmleini de almasna direnme. 30 Senden bir dilekte bulunana ver ve maln alandan onu geri isteme. 31nsanlarn size nasl davranmasn istiyorsanz, siz de onlara yle davrann. 32Salt sizi sevenleri severseniz ne yararnz olur? nk gnahl kiiler bile kendilerini sevenleri sever. 33Salt size iyilik edenlere iyilik ederseniz ne yararnz olur? Gnahllar da ayn eyi yapyor. 34Salt geri alacanz umduunuz kiilere dn verirseniz ne yararnz olur? Gnahllar da geri almay umarak gnahllara dn verir. 35 Ama siz dmanlarnz sevin; iyilik edin, hibir ey beklemeden dn verin. Karlnz ok olacak ve sizlere Yce Olann ocuklar denecek. nk O iyilik bilmezlere de ktlere de iyi yreklidir. 36Babanz sevecen olduu gibi siz de sevecen olasnz. Bakasn Yarglarken 37-42 (Matta 7:1-5) 37 Yarglamayn ki yarglanmayasnz. Sulamayn ki sulanmayasnz. Balayn, size de balanacaktr. 38Verin, size de verilecektir. Takn lde; bastrlm silkelenmi, tepeleme dolup tam olarak kucanza boaltacaklar. nk hangi lyle lerseniz ayn l sizlere de uygulanacak. 39 sa onlara bir simge anlatt: Kr kr yneltebilir mi? kisi bir arada ukura yuvarlanmaz m? 40renci retmeninden stn deildir. Ama iyi hazrlanan herkes retmeni gibi olur. 41Neden kardeinin gzndeki p grrsn de kendi gzndeki mertei grmezlikten gelirsin? 42Ya da kendi gzndeki mertei grmeden kardeine nasl, Karde, brak gzndeki p karaym dersin? Ey ikiyzl! nce kendi gznden mertei kar, o vakit kardeinin gznden p karmak iin ak seik grrsn. Aa ve rn 43-45 (Matta 7:16-20; 12:33-35) 43 yi aa rk rn yetitiremedii gibi, rk aa da iyi rn yetitiremez. 44 nk her aa rnyle tannr. Dikenlerden incir toplamazlar, ne de brtlen alsndan ba bozarlar. 45yi insan yreindeki iyi gmden iyi olan karr. Kt insan da iindeki ktlkten kt olan karr. nk az yreinin doluluundan syler. Evini Bilgece Kuran Anlayl Kii 46-49 (Matta 7:21,24-27) 46 Niin bana Ya Rab, ya Rab diyorsunuz da, sylediklerimi uygulamyorsunuz? 47 Bana gelen, szlerimi iitip uygulayan kiinin kime benzediini syleyeyim size: 48Konut kuran bir adama benzer o. Kazd, derine indi ve temeli kaya stne oturttu. Sel gelince kabaran sular konuta saldrd ama onu sarsamad. nk zenle kurulmutu o. 49te yandan, iitip de uygulamayan kii toprak stne temelsiz konut kuran adama benzer. Kabaran sular ona saldrnca hemen ykld. O evin k korkun oldu. sa Ua Sala Kavuturuyor 1-10 (Matta 8:5-13) sa, halkn kula kirite dinledii szlerini sonulaynca, Kafernahuma gitti. 2Bir yzbann ua lm deinde hasta yatyordu. Uan yzbaya hatr saylr deeri

vard. 3Yzba sadan sz edildiini duymutu. Ona Yahudilerin ileri gelenlerini gndererek varsn uan iyi etsin diye dilekte bulundu. 4Onlar da gelip saya itenlikle yakardlar. O senin bu iyilii yapmana yarar biridir dediler. 5nk ulusumuzu sever, sinagogumuzu kuran da odur. 6 sa onlarla birlikte yola koyuldu. Evin yaknna vardnda, yzba arkadalarn gnderip Ona, Ya Rab dedi. Kendini yorma. nk atmn altna girmene bile demem. 7 Bu nedenle, sana yaklamay kendime yaktramadm. Ama bir sz syle uam iyi olsun. 8 nk ben de buyruk altnda bulunan bir adamm. Buyruumda askerler var. Birine git derim gider; brne gel derim gelir. Uama, u ii gr derim grr. 9sa bunu duyunca at. Ard sra gelen toplulua dnp, Size belirtirim dedi, srailde bile bylesi imana rastlamadm. 10Gnderilenler eve dndklerinde ua sapasalam buldular. sa Bir Dulun Olunu Diriltiyor 11-17 sa bundan sonra Nain denen kente gitti. rencileriyle byk bir topluluk da kendisine yoldalk ediyordu. 12Kentin kapsna yaklatklarnda bir cenaze alay grdler. Dul bir annenin tek olu lmt. Byk bir topluluk kadnla birlikte gidiyordu. 13Rab kadn grnce ona ac duyarak, Alama dedi. 14Yaklap tabuta dokundu. Tayanlar duruverdi. sa, Delikanl sana sylyorum, kalk! dedi. 15l kalkp oturdu, konumaya balad. sa genci annesine verdi. 16Herkesi korku tuttu. Tanrya krederek, Aramzdan yce bir peygamber ykseldi diyorlard. Tanr, halknn yardmna kotu. 17saya ilikin bu sz tm Yahudiyeye ve evresine yayld.
11

Yahyann Gnderdii Ulaklar 18-35 (Matta 11:2-19) 18 Yahyann rencileri btn bu olaylara ilikin ona bilgi iletti. Yahya da rencilerinden ikisini arp 19Rabbin yanna gndererek, Gelecek olan sen misin, yoksa baka birini mi gzlemeliyiz? diye sordu. 20Adamlar varp saya sordular: Bizi sana Vaftizci Yahya gnderdi. Gelecek olan sen misin, yoksa baka birini mi gzlemeliyiz? diye soruyor. 21 sa o saatte birok kiiyi hastalktan, sakatlktan, kt ruhlardan kurtarp sala kavuturdu ve ok sayda grmeze grm balad. 22Sonra ulaklara, Gidin, grdklerinizi iittiklerinizi Yahyaya bildirin dedi. Grmezler gryor, ktrmler yryor, czamllar paklanyor, sarlar iitiyor, ller diriliyor, yoksullar Sevin Getirici Haberi duyuyor. 23 Benimle ilgili konularda ksteklenmeyen mutludur. 24 Yahyadan gelen ulaklar gidince sa, toplulua Yahya ile ilgili aklama yapt: le ne grmeye ktnz? Rzgrn etkisiyle sallanan bir kam m? 25Yok bu deilse ne grmeye ktnz? Yumuak giysilere brnm bir adam m? Bakn, parlak giysiler kuanp gz kamatrc konumda yaayanlar kral saraylarndadr. 26yleyse ne grmeye ktnz? Bir peygamber mi? Evet size derim ki, peygamberden de stn olan grdnz. 27Kendisi iin bildirilendir o: te nnden habercimi gnderiyorum. Senin nnde yolunu hazrlayacak. 28 Size bildiriyorum: Kadnlardan doanlar arasnda Yahyadan stn yoktur. Ama Tanr hkmranlnda en kk olan ondan stndr. 29 Bu szleri duyunca tm halk ve gmrk vergisi toplayanlar Tanry dorulad. nk Yahyann vaftiziyle vaftiz edilmilerdi. 30Ama Ferisilerle yasa yorumcular131 kendileriyle ilgili Tanr ereini teperek Yahya tarafndan vaftiz edilmeye yanamamlard.
131

7:22 Yeaya 35:5; 61:1 7:27 Malakya 3:1 Baknz, Matta 22:35

sa konumay srdrd: Bu kuan insanlarn neye benzeteyim? Onlar neye benzer? ar yerinde oturup birbirine baran ocuklara benzerler: Biz size kaval aldk, Ama siz kalkp oynamadnz. Biz de at ektik, Ama siz alamadnz. 33 nk Vaftizci Yahya geldi. Ne ekmek yiyor, ne arap iiyor. Onda cin var diyorsunuz. 34nsanolu geldi; yiyor da iiyor da. Bak bak obur, araba dkn biri! diyorsunuz. Gmrk vergisi toplayanlarn, gnahllarn dostu. 35Ama bilgelik tm ocuklarnca doruland.
31 32

Sevgisiz Dinsellik, Sevgiden Etkilenen Tvbe 36-50 Bir Ferisi, say yemee ard. sa Ferisinin evine vard, sofrada yerini ald. 37O kentte gnah iinde yaayan bir kadn vard. Ferisinin evinde sann sofrada olduunu renen kadn, kaymakta bir kapta gzel kokulu ya tayarak yaklat. 38Alayarak sann arkasnda, hemen ayaklar dibinde durdu. Gzyalaryla Onun ayaklarn slatt, ardndan da salaryla onlar kurulad. sann ayaklarn pyor, gzel kokulu yala ovuyordu. 39say yemee aran Ferisi durumu grnce, Bu adam bir peygamber olsayd, kendisine dokunan u kadnn kim ve ne tr biri olduunu bilirdi diye mrldand, nk gnahldr o. 40 sa, Simon, sana bir ey diyeceim diye yantlad onu. O da, Syle, retmen 41 dedi. sa konumay srdrd: Bir adama iki kiinin borcu vard. Birinin borcu be yz dinard,132 brnnkiyse elli dinar. 42deyecek gleri olmadndan adam her ikisine de borcu balad. Bunlardan hangisi onu daha ok sevecek? 43 Simon, Sanrm, kendisine daha ok balanan diye yantlad. sa, Doru yargladn dedi. 44Sonra gzlerini kadna dikerek Simona, Bu kadn gryor musun? dedi. Senin evine geldim, ayaklarm iin su getirmedin. Ama o gzyalaryla ayaklarm slatt, salaryla da kurulad. 45Beni pmedin bile. Ama ieri girdim gireli o, ayaklarm pmekten duramyor. 46Bam yala ovmadn. Ama o, ayaklarm gzel kokulu yala ovdu. 47 Bu nedenle sana derim ki, gsterdii akn sevgi akn gnahlarnn balandna kanttr. Kendisine az balanansa az sever. 48Sonra kadna, Gnahlarn baland dedi. 49 Sofrada oturanlar, Kim bu? diye mrldandlar, Gnahlar bile balyor. 50sa kadna, mann seni kurtard dedi. Esenlikle gidesin.
36

Kadnlarn rnek Ball 1-3 ok gemeden sa, kent kasaba dolaarak sz yaymaya, Tanr hkmranlna ilikin Haberi bildirmeye koyuldu. On kiler kendisiyle birlikteydi. 2Ayrca kt ruhlardan, hastalklardan kurtulup sala kavuan baz kadnlar da orada bulunuyordu: Magdalal diye bilinen Meryem ondan yedi cin kmt, 3Herodesin ev yneticisi Huzann ei Yoanna, Susanna ve daha birok kadn. Bunlar sahip olduklar tm olanaklarla onlara133 hizmet sunuyordu.

Ekinci Simgesi 4-8 (Matta 13:1-9; Markos 4:1-9) 4 Byk topluluklar bir araya geliyor, eitli kentlerden Ona akn ediyordu. sa u simgesel yky anlatt: 5Bir ekinci tohum ekmeye kt. O ekerken tohumlarn kimi yolun kenarna dt. Ayaklar altnda inendi ve gn kular onu yedi. 6Bir bakas kayala dt, filizlenince kuruyup gitti. nk oras slak deildi. 7Bir bakas dikenlerin arasna dt, dikenler tohumla birlikte yetierek onu bodu. 8Bir bakas ise iyi topraa dt ve
132 133

Bir dinar o dnemin gndeliiydi. sayla rencilerine.

yetiince yz kat rn verdi. sa bunlar sylerken, itecek kula olan iitsin diye yksek sesle konutu. Simgelerden kan Anlam 9,10 (Matta 13:10-17; Markos 4:10-12) 9 sann rencileri, Bu simgesel yknn anlam nedir? yolunda soru sordular kendisine. 10sa, Tanr hkmranlna ilikin gizleri bilmek sizlere salanmtr dedi. Geri kalanlaraysa simgesel yklerle anlatlmaktadr. yle ki, Grrken grmesinler, itirken anlamasnlar. Ekinci Simgesinin Anlam 11-15 (Matta 13:18-23; Markos 4:13-20) 11 Simgesel yknn anlam udur: Tohum Tanr Szdr. 12Yol kenarndakiler onu iitenlerdir. Ama ardndan iblis gelir, sz yreklerinden kapp gtrr. nanp kurtulmasnlar diye. 13Kayalktakiler, iitince sz sevinle benimseyenlerdir. Ancak kkleri olmadndan bir sre iin inanrlar ve denenme annda brakp giderler. 14Dikenlere dene gelince, bunlar sz iitenlerdir. Ama saa sola koarken yaamn kayglar, zenginlikleri, zevk u sefalar onlar boar ve rnler yetkinlik bulmaz. 15Verimli topraa ekilenlerse, sz duyup salkl ve saduyulu yreklerinde saklayanlar ve sabrla rn getirenlerdir. amdanda Yanan Ik 16-18 (Matta 5:15, 10:26; Markos 4:21-25; Luka 11:33-34) 16 Hi kimse k yakp onu bir kapla gizlemez, ya da yatan altna koymaz. Tam tersine, ieri girenler grebilsin diye amdana koyar. 17Aklanmayacak gizli kapakl bir olgu yoktur. Ne de renilmeyecek ve aa karlmayacak gzden gizli bir konu vardr. 18 Bu nedenle, nasl dinlediinize dikkat edin. nk kendisinde bulunana daha da ok verilecek, ama bir eyi olmayandan elinde duruyor sand bile ondan alnacaktr. sann Annesiyle Kardeleri 19-21 (Matta 12:46-50; Markos 3:31-35) 19 Annesiyle kardeleri Onun bulunduu yere geldi. Ama kalabalk yznden kendisine yaklaamadlar. 20Annenle kardelerin darda bekliyor; seni grmek istiyorlar diye saya haber iletildi. 21sa, Annemle kardelerim Tanr Szn duyup uygulayanlardr diye yantlad. sa Frtnay Durduruyor 22-25 (Matta 8:23-27; Markos 4:35-41) 22 Gnlerden bir gn sa rencileriyle birlikte bir tekneye bindi. Denizin kar yakasna geelim dedi. Aldlar. 23Tekne yol alrken sa uykuya dald. Hzla esen bir bora denizi sard. Sular ieri saldrd. Tehlikeyle burun buruna geldiler. 24renciler sann yanna varp, Yetkili ynetmen, mahvoluyoruz! diyerek Onu uyandrdlar. sa kalkt, rzgr ve kabaran dalgalar paylad. Sular dinginleti, her yan stliman oldu. 25sa, mannz nerede? dedi. Korkuyla dolup akna dndler. Birbirlerine, Bu da kim olsa gerek? diyorlard. Rzgra da, dalgalara da buyruk veriyor ve buyruuna uyuyorlar. sa Yetkiyle Cinleri Kovuyor 26-39 (Matta 8:28-34; Markos 5:1-20)

8:10 Yeaya 6:9,10

Gerasiniler blgesine yelken atlar. Buras Galilenin kar yakasndadr. 27sa karaya knca, kentten cine tutulmu bir adam kendisini karlad. Uzun sreden beri ne srtna bir ey giymiti, ne de bir evde oturmutu. Barna mezarlar arasndayd. 28say grnce ortal inleten bir lk atarak Onun nnde yere kapanp bard: sa, yce Tanrnn Olu, benden ne istiyorsun? Ne olur, bana ikence ektirme. 29nk sa kt ruhun adamdan kmas iin kesin buyruk vermiti. Cin sk sk onu arpard. Zincirlerle balanr, prangaya vurulurdu ama yine de balarn koparr, cin tarafndan llere srklenirdi. 30 sa ona, Adn ne? diye sordu. Cin, Lejiyon134 dedi. nk adamn bedenine ok sayda cin girmiti. 31Cinler kendilerini dipsiz derinliklere gndermesin diye saya yalvard. 32 Oradaki bayrda byk bir domuz srs otlamaktayd. Cinler domuzlarn iine girmelerine izin vermesi iin saya yalvard. O da onlara izin verdi. 33Cinler adamdan kp domuzlarn iine girdi. Sr uurumdan aa denize uup bouldu. 34 Olaya tank olan gdcler il yavrusu gibi dald, olup bitenleri kentte, krsal alanlarda anlattlar. 35Herkes olay grmeye kotu. sann yanna vardklarnda, bedeninden cinler kan adam giyinmi akllanm, sann ayaklar dibinde oturmakta buldular. Korktular. 36Olaya tank olanlar, koup gelenlere cine tutulann nasl kurtulduunu anlatt. 37 Gerasiniler evresinde oturanlarn tm kendilerini brakp gitmesi iin saya yalvard. nk byk bir korkuya kaplmlard. O da tekneye binip geri dnd. 38Bedeninden cinler kan adam sann yannda kalmak iin Ona yalvard. Ama sa onu u szlerle yerine gnderdi: 39Evine dn, Tanrnn sana yaptklarnn tmn akla. O da gidip sann kendisine yaptklarn batanbaa tm kentte yayd.
26

manla Salk Bulan Kadn, lmden Diriltilen Kz 40-56 (Matta 9:18-26; Markos 5:21-43) 40 sa kar yakaya dnnce topluluk kendisini karlad. nk herkes Onu bekliyordu. 41Sinagog bakanlarndan Yairos adnda bir adam yaklat. sann ayaklarna kapanarak evine buyurmas iin Ona yalvard. 42nk on iki yalarndaki kz tek evlad lmek zereydi. sa yrrken topluluk evresine t. 43 On iki yldan beri kanamas olan, kimsenin sala kavuturamad bir kadn 44 geriden yaklap Onun giysisinin saak psklne dedi ve o anda kanamas dindi. 45sa, Kim dokundu bana? diye sordu. Herkes bunu yadsynca Petros, Yetkili ynetmen, topluluk evrene p seni sktryor dedi. 46Ama sa, Bana birisi dokundu dedi. nk varlmdan g kt. 47 Kadn kendini gizleyemediini grnce titreyerek Ona geldi. sann nnde yere kapanp kendisine neden dokunduunu ve o anda nasl iyi olduunu tm halkn nnde anlatt. 48sa ona, mann seni kurtard kzm dedi. Esenlikle gidesin. 49 O daha konuurken, sinagog bakannn evinden biri geldi. Bakana, Kzn ld dedi, Artk retmeni yorma. 50Ama sa bunu duyunca bakana, Korkma dedi. Yalnz iman et, iyi olacaktr. 51 Eve vardnda, Petros, Yuhanna, Yakup ve ocuun babasyla annesinden baka hi kimsenin kendisiyle birlikte ieriye girmesine izin vermedi. 52Herkes alyor, kz iin dvnyordu. sa, Alamayn dedi. nk o lmedi, uyuyor. 53Ona alayl alayl gldler. nk kzn ldn biliyorlard. 54Ama sa kz elinden tutarak yksek sesle buyruk verdi: Ayaa kalk, ey kk kz! 55Ruhu geri gelince kzcaz bir anda ayaa kalkt. sa ona yiyecek verilmesini buyurdu. 56Annesi babas akna dnd. sa olaydan hi kimseye sz etmemeleri iin onlar tledi. On kiler Greve Gnderiliyor 1-6
134

Baknz, Markos 5:9

(Matta 10:5-15; Markos 6:6b-13) sa, On kileri bir araya arp btn cinlere ve hastalklara kar onlara g ve yetki verdi. 2Onlar Tanr hkmranlyla ilgili sz yaymaya ve hastalar iyi etmeye gnderdi. 3Yolculuk iin hibir ey almayn dedi. Ne sopa, ne torba, ne ekmek, ne para, ne de iki kat giysi tayn. 4Hangi eve girerseniz ayrlncaya dek orada kaln. 5Her nerede sizleri kabul etmezlerse, o kentten ayrlrken kendilerine kar uyar niteliinde ayaklarnzn altndaki tozu silkin. 6renciler yola kt. Her yerde Sevin Getirici Haberi yayarak, hastalar sala kavuturarak kasaba kasaba dolamaya koyuldular.

Herodesin aknl 7-9 (Matta 14:1-12; Markos 6:14-29) 7 lkenin drtte birini135 yneten Herodes yaplan eylemlerin tmn duydu. Baz evrelerde dolaan, Yahya ller arasndan dirildi sylentisi karsnda aknla dt136. 8 Kimisi, lyas grnd diyordu. Kimisi de, Eski alarn bir peygamberi yeniden yaama dnd yolunda konuuyordu. 9Herodes, Yahyann ban ben kestirdim dedi. Ama kendisine ilikin bunca sz duyduum bu kii de kim? Bu nedenle say grmek istedi. sa Be Bin Kiiyi Doyuruyor 10-17 (Matta 14:13-21; Markos 6:30-44; Yuhanna 6:1-14) 10 Haberciler geri gelince, yaptklar ileri saya anlattlar. sa onlar da yanna alarak Beytsayda denen kente ekildi. 11Topluluk bunu renince Onu izledi. O da onlar can gnlden karlad ve kendileriyle Tanr hkmranlna ilikin konutu, sala gereksinim duyanlar iyiletirdi. 12Gn kararmaya yz tutunca On kiler kendisine yaklap, Topluluu sal dediler. evredeki kasabalara iftliklere gitsinler; kalnacak yer ve yiyecek bulsunlar. nk burada ssz bir yerdeyiz. 13 sa rencilere, Siz onlara yiyecek verin dedi. Onlar, Yanmzda be ekmekle iki balktan baka bir ey yok ki dediler. Yoksa gidip u halkn tm iin yiyecek mi satn alalm? 14Orada be bin kadar erkek vard. sa rencilerine, Yaklak ellier kiilik kmeler oluturup onlar yere oturtun dedi. 15 renciler buyrua uyup herkesi yere oturttular. 16sa be ekmekle iki bal eline ald. Gzlerini ge kaldrp onlar kutsad. Topluluun nne koysunlar diye paralayp rencilere verdi. 17Herkes doyasya yedi. Artakalan paralardan on iki kfe dolusu topladlar. Petrosun saya likin Bildirisi 18-21 (Matta 16:13-20; Markos 8:27-30) 18 sa yalnz bana dua ediyordu. rencileri yaknndayd. Onlara sordu: nsanlar benim kim olduumu sylyor? 19renciler, Kimi Vaftizci Yahya, kimi lyas, kimisi de eski alarn bir peygamberi yeniden yaama dnd diyor yolunda yantlad. 20sa sordu: Ya siz ne dersiniz? Sizce ben kimim? Petros, Tanrnn Mesihisin dedi. 21sa bunu kimseye sylememelerini kesinlikle tledi. sa lmn ve Diriliini Aklyor 22-27 (Matta 16:21-28; Markos 8:31-9:1) 22 sa, nsanolunun youn ikence ekmesi, htiyarlar, barahipler, dinsel yorumcularca yadsnmas, ldrlmesi ve nc gn dirilmesi gereklidir dedi. 23Sonra hepsine, Ardm sra gelmek isteyen kendini yadssn, her gn han tayarak137 ardm sra gelsin dedi. 24nk cann kurtarmak isteyen onu yitirecektir. Ama bana ballk nedeniyle
135 136 137

Galile ile Perea Baknz, Matta 14:1-5 Baknz, 14:17; Matta 10:38; 16:24

her kim cann yitirirse, onu kurtaracaktr138. 25nsan tm dnyay kazanp da z varln yitirir veya zarara uratrsa ne yarar olur? 26Her kim bana ve benim szlerime ball yznden utan duyarsa, nsanolu da kendisinin, Babasnn ve kutsal meleklerin yceliinde geldiinde o kii yznden utan duyacaktr. 27Dorusu size derim ki, burada duranlar arasnda, Tanr hkmranln grmeden nce lm tatmayacak bireyler vardr139. sann Grn Deiiyor 28-36 (Matta 17:1-8; Markos 9:2-13) 28 Bu szlerin aklanmasndan yaklak sekiz gn sonra sa Petrosu, Yuhannay ve Yakupu yanna ald, dua etmek iin daa kt. 29O dua ederken yznn grn deiti, stndeki giysi gzleri kamatrrcasna parlad. 30te iki kii Onunla konuuyordu. Bunlar Musayla lyast. 31Ycelik iinde beliren bu iki kii sann Yerualimde gerekleecek lmn gryordu. 32Ne var ki, Petrosun ve yanndakilerin gznden uyku akyordu. Uyandklar anda sann yceliine tank oldular ve Onunla bir arada duran iki adam grdler. 33ki adam sann yanndan ayrlrken, Petros Ona, yetkili ynetmen dedi. Burada bulunmamz ne iyi! adr kuralm: Biri sana, biri Musaya, biri de lyasa. Ne dediini kendisi de bilmiyordu. 34O daha konumaktayken bir bulut indi ve onlara glge sald. Bulutun iinde kalnca korktular. 35Buluttan gelen bir ses yle diyordu: Seilmi olan Olum budur, Onu dinleyin. 36 Ses geldiinde yalnz sa vard ortada. renciler azlarn amad. Grdklerini o gnlerde hi kimseye anlatmadlar. sa Cine Tutulmu ocuu yi Ediyor 37-43a (Matta 17:14-18; Markos 9:14-27) 37 Ertesi gn dadan indiklerinde byk bir topluluk kendisini karlad. 38Topluluktan bir adam seslendi: retmen sana yalvarrm, olumu gr. Benim tek ocuumdur o. 39Bir ruh tutuyor onu, birdenbire lk atyor, azn kprterek ocuu sarsyor. Bedeninde yaralar bereler braktktan sonra gbela ayrlyor. 40Onu karmalar iin rencilerine dilekte bulundum, ama baaramadlar. 41sa, Ey imansz ve sapm kuak! dedi. Daha ne kadar sizlerle kalacam? Ne zamana dek sizlere katlanacam? Olunu buraya getir. 42 Olan gelirken cin onu yere atarak sarst. sa kt ruhu paylad. ocuu iyi edip babasna verdi. 43Tanrnn ycelii karsnda herkesin akl durdu. sa lmn ve Diriliini Yeniden Aklyor 43b-45 (Matta 17:22,23; Markos 9:30-32) Yapt ilerin tmne herkes aarken sa rencilerine, 44Bu szleri aklnzdan karmayn dedi. nsanolu insanlarn eline verilecek. 45Ama onlar bu tanm kavrayamad. nk, onu alglayamasnlar diye kendilerine st kapal kalyordu. stelik, bu aklamaya ilikin soru sormaktan da ekiniyorlard. En stn Olan Kimdir? 46-48 (Matta 18:1-5; Markos 9:33-37) 46 lerinden kimin en stn olduu konusunda renciler arasnda bir tartma kt. 47 sa onlarn yreindeki dnceyi bildiinden, bir ocuu elinden tutup yannda durdurdu. 48 Sonra rencilere, Her kim bu ocuu benim adma kabul ederse beni kabul eder ve her kim beni kabul ederse beni gndereni kabul eder dedi. Aranzda en kk saylan gerekte byk olandr.
138 139

Baknz, 21:19; Matta 10:39; 16:25 Baknz, Matta 16:28

Bize Kar Olmayan Bizden Yanadr 49,50 (Markos 9:38-40) 49 Yuhanna, yetkili ynetmen dedi. Bir adama rastladk; adnla cinleri karyordu. Onu engelledik. nk bizimle gelmiyor. 50sa, Ona engel olmayn dedi. nk size kar olmayan sizden yanadr. YERUALME DORU Samiriyeliler say Geri eviriyor 51-56 Ge alnaca gn yaklanca sa, Yerualime gitmeye kesin karar vererek oraya yneldi. 52Kendisinden nce ulaklar gnderdi. Onlar da sa iin hazrlk yapmak zere yola koyulup bir Samiriye kasabasna girdiler. 53Ama Samiriyeliler* Onu kabul etmedi. nk Yerualime ynelmiti. 54rencilerden Yakupla Yuhanna bunu grnce, Ya Rab dediler. ster misin buyuralm, gkten ate insin ve onlar yaksn?140 55sa dnp onlar knad141. 56 Oradan baka bir kasabaya gittiler.
51

Gksel arnn Tad ncelik 57-62 (Matta 8:19-22) 57 Yolda ilerlerlerken biri saya, Nereye gidersen ardn sra geleceim dedi. 58sa onu yantlad: Tilkilerin inleri, gkyznde uan kularn da yuvalar var. Ama nsanolunun ban yaslayacak bir yeri yoktur. 59Baka birine, Ardm sra gel dedi. O da, Bana izin ver, nce gidip babam gmeyim diye karlk verdi. 60sa, Brak lleri, kendi llerini gmsnler* dedi. Sana gelince git, Tanr hkmranln duyur. 61Yine baka biri, Ya Rab dedi. Ardn sra geleceim. Ama nce bana izin ver evimdekilerle vedalaaym. 62 sa onu yantlad: Elini sabana koyup da geriye bakan, Tanr hkmranlna yarak olamaz. sa Yetmi Kiiyi Hizmete Gnderiyor 1-12 (Matta 9:37) Bundan sonra Rab ayrca yetmi kii atad. Onlar gidecei her kente ve blgeye ikier ikier, kendi nnden gnderdi. 2Onlara, Biilecek rn bol ama ii az dedi. Onun iin rnlerin Rabbine dua edin, rnnn biilmesi iin ii gndersin. 3Gidin. te sizleri kuzular gibi kurtlarn arasna gnderiyorum. 4Yannza ne para kesesi, ne torba, ne pabu aln. Yolda giderken kimseyle selamlamayn. 5Hangi eve girerseniz ilkin, Bu eve esenlik olsun deyin. 6Eer orada barsever biri varsa, sizdeki bar onun stne gelecektir. Yoksa, geri dnp sizin stnzde kalacaktr. 7Ayn evde kaln, her ne sunarlarsa yiyin iin. nk emekiye karl yarar. Bir evden brne gidip gelmeyin. 8Bir kente girdiinizde sizi kabul ederlerse, nnze koyulan yiyin. 9Oradaki hastalar sala kavuturun; kendilerine, Tanr hkmranl size yaklat deyin. 10Ama bir kente girdiinizde sizi kabul etmezlerse, o kentin caddelerine kp bildirin: 11Kentinizden ayaklarmzda kalan tozu bile size geri atyoruz. Yalnz unu bilin ki, Tanr hkmranl yaklat. 12Size derim ki, O Gn Sodomun durumu bile bu kentin konumundan daha elverili olacaktr142.

10

Sunuyu Geri Tepen Kentler 13-16 (Matta 11:20-24) 13 Vay sana, ey Horazin! Vay sana, ey Beytsayda! nk sizlerde yaplan gl iler Surda ve Saydada yaplm olsayd, oktan ul kuanp klde oturarak gnahlarndan
140 141

Tpk lyas peygamberin yapt gibi. Kendilerine, Siz nasl bir ruha bal olduunuzu bilmiyorsunuz! dedi. 56 nk nsanolu insanlarn cann yok etmeye deil, tam tersine kurtarmaya geldi. 9:54 II. Krallar 1:10,12 142 Baknz, Matta 11:24

dnerlerdi. 14Ama yarg gnnde Surun ve Saydann durumu sizinkinden daha elverili olacak. 15Ya sen, ey Kafernahum! Ge dek mi ykseltileceksin? Hayr, ller lkesine143 indirileceksin. 16Sizleri dinleyen beni dinler, sizleri geri eviren beni geri evirir. Her kim beni geri evirirse, beni gndereni geri evirir. Hizmete Gnderilen Yetmi Kiinin Dn 17-20 Yetmi kii sevin iinde geri geldi. Ya Rab dediler. Adnla cinler bile bize baml oluyor. 18sa onlar yantlad: eytann imek gibi gkten dtn grdm. 19 Gerekten size ylanlar, akrepleri ve bunun yan sra dmann tm gcn ezmeye yetki verdim. Hibir etken size zarar vermeyecektir. 20Kald ki, ruhlarn size baml olmasna sevinmeyin. Asl, adlarnzn gkte yazlm olmasna sevinin.
17

Sevin Sesi Ykseliyor 21-24 (Matta 11:25-27; 13:16,17) 21 O anda sa, Kutsal Ruhta sevin duyarak, krler sana ey Baba! dedi. Gn ve yerin Rabbi. nk bunlar bilginlerden ve aklllardan gizledin, az st kokanlara akladn. Evet Baba, nk senin katnda honutluk veren uygulama buydu. 22Her ey bana Babam tarafndan verildi. Oulun kim olduunu Babadan baka kimse bilmez. Babann kim olduunu da Ouldan bakas bilmez. Bir de, Oulun Babay aklamak istedii kii Babay bilir. 23 Sonra rencilerine dnerek zellikle onlara, Grdklerinizi gren gzlere ne mutlu! dedi. 24Size derim ki, nice peygamber ve kral grdklerinizi grmek istedi ama gremedi; duyduklarnz duymak istediler ama duyamadlar. yi Samiriyeli Simgesi 25-37 Yasa yorumcularndan144 biri ayaa kalkt, say deneyerek, retmen dedi. Sonsuz yaam miras almak iin ne yapmalym? 26sa, Ruhsal yasada ne yazlmtr? diye sordu. Sen nasl yorumluyorsun? 27O da yantlad: Tanrn Rabbi tm yreinle, tm cannla, tm gcnle ve tm anlaynla seveceksin. nsan kardeini de kendin gibi seveceksin. 28 sa, Doru yantladn dedi. Bunu uygula, yaayacaksn. 29Ama yasa yorumcusu kendisini doru klmay kovalayarak saya sordu: nsan kardeim de kim oluyor? 30 sa, Bir adam Yerualimden Yerihaya iniyordu dedi. Haydutlarn eline dt. Adam soyup dvdler, yar l brakp gittiler. 31Bir raslant sonucu o yoldan bir rahip geiyordu. Yerde yatan adam grnce br yandan svp gitti. 32Bunun gibi, bir Levili* geldi oraya. O da elem eken adam grnce br yandan svp gitti. 33Derken yolculuk eden bir Samiriyeli, yardma gerei olann yatt yere geldi. Onu grnce acd*. 34 Adama yaklat, ya ve arap dkerek yaralarn sard. Onu merkebine bindirdi, bir konuk evine gtrd ve gerekli ilgiyi gsterdi. 35Ertesi gn iki dinar kard, konuk evi sahibine sundu. Bu insan kardele ilgilen dedi. Daha ne harcarsan geri geldiimde sana deyeceim. 36 Sonra sa sordu: Sence bu kiiden hangisi haydutlarn eline den adama yaknlk gsterdi? 37Yasa yorumcusu, Ona acyan diye yantlad. sa, Git, sen de onun yapt gibi yap dedi.
25 143 144

Baknz, Matta 11:23 Baknz, Matta 22:35; Markos 12:28 10:15 Yeaya 14:13:15 10:19 Mezmur 91:13 10:27 Yasann Tekrar 6:5; Levililer 19:18 10:28 Levililer 18:5

Martayla Meryemin Evinde 38-42 Yola devam ederlerken, sa bir kasabaya girdi. Marta adnda bir kadn Onu evine kabul etti. 39Kadnn Meryem adnda bir de kz kardei vard; Rabbin ayaklar dibinde oturup Onun szn dinlemekteydi. 40 Ne var ki, Marta bandan akn hizmet yznden sinirlendi. Yaklap iini dkt: Ya Rab, kz kardeimin tm hizmeti yalnz bana yklemesine neden aldrmyorsun? Kendisine syle de bana yardm etsin. 41 Rab, Marta, Marta dedi. Bir sr i iin kayglanyor, yaknyorsun. 42Ama gerekli olan tek ey vardr. Meryem de yararl pay kendisinden hi alnmayacak olan pay semi bulunuyor.
38

Etkin Dua 1-13 (Matta 6:9-13; 7:7-11) sa bir yerde dua ediyordu. Duasn bitirince rencilerinden biri, Ya Rab dedi. Yahyann rencilerine rettii gibi, sen de bizlere dua etmeyi ret. 2 sa, Dua ederken unlar syleyin dedi: Ya Baba, adn kutsansn. Hkmranln gelsin. 3 Gn iin gereken ekmeimizi gn gnden bize sala. 4 Gnahlarmz bize bala. nk bize kar su ileyen herkesi biz balyoruz. Gnahla snanmamza olanak brakma. 5 Ardndan unu ekledi: Sizlerden birinin bir arkada olduunu varsayalm. Gece yars yanna gidiyor ve, Arkada, dn olarak bana somun ekmek verebilir misin? diyor. 6nk bir arkadam uzun yolculuktan geldi, nne koyacak bir eyim yok. 7 brnn ieriden yle yantladn varsayalm: Bu saatte beni tedirgin etme. Baksana kap srgl, ocuklarm da benimle birlikte yatakta. Bu saatte kalkp sana bir ey veremem. 8Size derim ki, arkadal gz nnde tutarak ona bir ey vermek iin kalkmasa bile, tekinin yzszlnden tr kp gereksinimi neyse ona verecektir. 9 Size diyorum ki dileyin, size verilecektir. Arayn, bulacaksnz. Kapy aln, size alacaktr. 10nk her dileyen alr, arayan bulur, kap alana alr. 11inizden hanginizin olu babasndan balk isteyince baba balk yerine ona ylan verir? 12Ya da yumurta isteyince akrep verir? 13Kt kiiler olan sizler ocuklarnza nasl iyi armaanlar vermeyi biliyorsanz, gksel Baba kendisinden dileyenlere Kutsal Ruhu daha da belirgin eliaklkla verecektir!

11

Tanrnn Ruhu Araclyla Cinleri karyor 14-23 (Matta 12:22-30; Markos 3:20-27) 14 sa sar bir cin karyordu. Cin knca dilsiz adam konutu. Topluluk aakald. 15 Aralarndan bazlar, Cinlerin bakan Beelzebul araclyla cinleri karyor dedi. 16 Kimisi de Onu deneyerek, gkten bir belirti gstermesini istedi. 17 sa, karsndakilerin dncelerini bildiinden onlara, Kendi iinde ikiye blnen her krallk yklr dedi. Birliini yitiren aile ker. 18Eer eytan da kendi varl iinde ikiye blndyse, krall nasl ayakta durabilir? Diyorsunuz ki, ben cinleri Beelzebul araclyla karyormuum. 19Eer ben Beelzebul araclyla cinleri karyorsam, oullarnz kimin araclyla karyor? Bu yzden onlar yarglarnz olacak. 20Ama eer Tanrnn parmayla cinleri karyorsam, demek ki Tanr hkmranl sizlere gelmitir. 21 Gl biri ok iyi silahlanm durumda sarayn savunuyorsa, var you gvenliktedir. 22Ama daha gl biri gelip onu yenerse, gven balad tm silahlarn alp gtrr ve yamaladklarn blr. 23Benimle birlikte olmayan bana kardr ve benimle birlikte devirmeyen datr.

Kt Ruh Geri Gelince 24-26 (Matta 12:43-45) 24 Kt ruh insandan ayrlnca, rahatlk bulmak iin kurak yerlerde dolar. Ama aradn bulamaz. Bunun zerine, Ayrldm eve geri dneceim der. 25Sonra gelir, onu temizlenmi, dzeltilmi durumda bulur. 26O zaman saa sola koup kendinden daha berbat baka yedi ruh bulur getirir. Hep birlikte ieriye dalarak orada otururlar. Bu kiinin sonraki durumu ncekinden beter olur. Gerek Mutluluk 27,28 sa bunu bildirdiinde topluluktan bir kadn yksek sesle Ona, Seni tayan ana karnna ve emdiin memelere ne mutlu! dedi. 28O ise yle yantlad: Asl Tanr Szn iitip de uygulayanlara ne denli daha mutlu!
27

Belirti Merakllar 29-32 (Matta 12:38-42) 29 Topluluk evresini sarnca sa konumaya balad: Bu kuak kt bir kuaktr. Belirti aryor. Ama ona Yunusun belirtisinden baka bir belirti verilmeyecektir. 30 Yunus Nineveliler iin bir belirti olduu gibi, nsanolu da bu kuak iin bir belirtidir. 31Gneyin kraliesi yarg gn bu kuan insanlaryla birlikte dikilecek ve onlar sulu karacak. nk Sleymann bilgeliini duymak iin dnyann br ucundan kalkp geldi. te, Sleymandan stn olan buradadr. 32 Nineveliler yarg gn bu kuakla birlikte dikilecek ve onu sulu karacak. nk onlar Yunusun sz yaymas zerine gnahtan dnd. te, Yunustan stn olan buradadr. Ruhsal Aydnlk 33-36 (Markos 8:16; Matta 5:15; 6:22,23) 33 Hi kimse k yakp onu gizli bir keye ya da lek altna koymaz. Tam tersine, ieri girenler grsn diye onu amdana koyar. 34Bedenin kendi gzndr. Grn salamsa tm bedenin aydnlktadr. Ama grn bozuksa tm bedenin karanlktadr. 35Bu nedenle sendeki n gerekte karanlk olmamasna dikkat et. 36Eer tm bedenin aydnlktaysa ve karanlk bir ke yoksa her ey tmden aydnlktadr; parlak bir n nlaryla seni parlatmas gibi.. Dinsel Yorumculara ve Ferisilere Yneltilen Yarg 37-54 (Matta 23:1-36; Markos 12:38-40) 37 sann konumas srasnda bir Ferisi Onu kendi evine yemee ard. O da gidip yiyenlere katld. 38Ferisi Onun yemekten nce ellerini ykamadn* grerek at. 39Rab onu yantlad: Siz Ferisiler bardan, taban dn temizlersiniz, ama kendi iiniz soygunculukla ktlkle dolup taar. 40Ey aklszlar, d yapan ii de yapmad m? 41 En iyisi, can gnlden yoksullara verin. Her eyin size temiz klnacan greceksiniz. 42Ama vay sizlere Ferisiler! nk nanenin, sedef otunun, her tr sebzenin ondaln* verirsiniz; te yandan Tanr adaletini, sevgisini nemsemezsiniz. Bunlar yapmanz ama tekileri de nemsemeniz gerekirdi. 43Vay sizlere Ferisiler! nk sinagoglarda ba koltuklar, arda meydanda da saygyla selamlanmay seversiniz. 44Vay sizlere! nk siz, stnde gezerken insanlarn seemedikleri belirsiz mezarlar gibisiniz. 45 Yasa yorumcularndan biri, retmen! dedi. Bunlar sylerken bizim de onurumuzla oynuyorsun. 46sa yantlad: Vay size de yasa yorumcular! nk tanamayacak ykleri insanlara yklyorsunuz, ama kendiniz o yke parmanz bile

uzatmyorsunuz. 47Vay sizlere! nk atalarnzn ldrd peygamberlerin mezarlarn kuruyorsunuz. 48Bylelikle, atalarnzn yaptklarna tanklk ediyor ve onlar onaylyorsunuz. nk onlar peygamberleri ldrdler; siz de onlara ant kuruyorsunuz. 49te bunun iin tanrsal bilgelik buyurmutur: Kendilerine peygamberler ve haberciler gndereceim. Bazlarn ldrecekler, bazlarna da bask yapacaklar. 50yle ki, dnyann kuruluundan bu yana kan aktlan tm peygamberlerin sorumluluu bu kuaktan aransn; 51Habilin kanndan, sunakla tapnak arasnda yok edilen Zekeriyann kanna varncaya dek.. Evet, size diyorum ki sorumluluk bu kuaktan aranacaktr. 52 Vay siz yasa yorumcularna! nk bilginin anahtarn elinize aldnz. Kendiniz ieri girmediniz ieri girenleri de engellediniz. 53 sa oradan ayrlrken dinsel yorumcularla Ferisiler Ona fkeyle di bileyerek, bir sr konu zerinde azn aramaya koyuldular. 54Azndan bir sz kapmak iin tetikteydiler. kiyzlle Kar Uyar 1-3 (Matta 10:26,27) Bu arada binlerce insan birbirini inercesine kme kme toplanyordu. sa nce rencileriyle konumaya balad: Ferisilerin mayasn oluturan ikiyzllkten kendinizi saknn. 2nk aa karlmayacak st kapal bir olgu yoktur. Ne de renilmeyecek gizli kapakl bir konu vardr. 3Karanlkta sylediiniz her ey aydnlkta duyulacak. Drt duvar arasnda kulaa fsldadklarnz damlardan yaylacak.

12

Asl Korkulacak Yetki 4-7 (Matta 10:28-31) 4 Size sylyorum dostlarm: Bedeni ldrp ardndan daha beter bir ey yapmaya gc yetmeyenlerden korkmayn. 5Kimden korkacanz bildireyim size: ldrdkten sonra cehenneme atmaya yetkisi olandan korkun. Evet, size belirtiyorum; Ondan korkun. 6Be sere iki kurua satlmaz m? yleyken bir teki bile Tanr katnda unutulmu deildir. 7Bunun gibi, banzdaki salarn tm de sayldr. Korkmayn, birok sereden daha deerlisiniz. Mesihi nsanlar nnde Kabul Eden ve Yadsyan 8-12 (Matta 10:32,33; 12:32; 10:19,20) 8 te size bildiriyorum: Her kim beni insanlarn nnde aka kabul ederse, nsanolu da onu Tanrnn melekleri nnde aka kabul edecektir. 9Ama her kim beni insanlarn nnde yadsrsa, Tanrnn melekleri nnde yadsnacaktr. 10Her kim nsanoluna kar bir sz sylerse, balanacaktr. Ama Kutsal Ruha sven balanmayacaktr. 11Sizleri sinagoglarn, bakanlarn, yetkililerin nne gtrdklerinde, kendimizi nasl savunacaz, ne diyeceiz diye kayglanmayn. 12nk Kutsal Ruh size o saatte ne sylemeniz gerektiini retecektir. Aklsz Zengine likin Simgesel yk 13-21 Topluluun iinden biri, retmen! dedi. Kardeime syle de u miras benimle blsn. 14sa ona, Ey adam dedi. Beni zerinize kim yarg ya da miras datcs atad? 15Ardndan, evresindekilere belirtti: Her tr agzlle kar uyank olun ve kendinizi koruyun. nk insann yaam varlnn bolluuyla llmez 16 Sonra onlara simgesel bir yk anlatt: Varlkl bir adamn tarlalar bol rn verdi. 17 Adam iinden, Ne yapacam ben? diyordu. nk rnlerimi koyacak yerim yok. 18 Sonra, Ne yapacam imdi biliyorum dedi. Ambarlarm ykp daha genilerini kuracam. Budaymn tmn ve daha neyim varsa oraya koyacam. 19Canma da diyeceim ki, ey can yllar boyu yetecek bol maln var. Gel rahatna bak. Ye, i, mutluluk
13

11:47 Yeremya 11:25,26; 11:51 Yaratl 4:8,10; II.Tarihler 24:20-22

bul! 20Ama Tanr ona, Ey aklsz insan, cann bu gece senden isteniyor dedi. Biriktirdiklerin kimin olacak? 21 Kendi yararna mal biriktiren ama Tanr nnde zengin olmayan insann durumu budur. Fiziksel Gvenlik 22-31 (Matta 6:25-34) 22 sa rencilerine, Bu nedenle size derim ki dedi, Ne yiyeceiz diye cannz, ne giyeceiz diye bedeniniz konusunda kayglanmayn. 23nk can yiyecekten, beden de giyecekten stn nem tar. 24Kargalar dnn. Ne ekerler, ne bierler. Ne kilerleri vardr, ne de ambarlar. Yine de Tanr onlar doyurur. Siz kulardan ne denli stn nem tarsnz! 25 inizden hanginiz kayglanmakla boyuna bir arn ekleyebilir*? 26 Madem bu denli kk bir ie bile gcnz yetmiyor, geriye kalanlar iin niin kayglanyorsunuz? 27Kr zambaklarn gz nne getirin. Ne iplik eirirler, ne de dokurlar. yleyken, size derim ki, Sleyman145 bile tm grkeminin iinde bunlardan biri gibi giyinip kuanmamt. 28Bugn var olan, yarn frna atlan kr otunu bylesi zenle giydirip kuatan Tanr sizi daha ok giydirip kuatmaz m, ey kt inanllar! 29 Yiyecek iecek sorunuyla urap durmayn, gvensizlik iinde bocalamayn. 30 nk tm dnya uluslar da bunlar arayp durur. Babanz bunlara gereksiniminiz olduunu bilir. 31Bunun yerine Onun hkmranln arayn, bunlar da size eklenecektir. Gksel Zenginlik 32-34 (Matta 6:19-21) 32 Korkma ey kk sr! nk Babanz size hkmranl vermekten honut oldu. 33 Sahip olduunuz mallar satn, karln yardm olarak verin. Kendinize hi eskimeyen keseler, gklerde hi bozulmayan gmler salayn; hrszn yaklaamad, gvenin yiyip bozamad yerde.. 34nk gmnz neredeyse yreiniz de orada olacak. Tetikte Bulunan Uak 35-40 (Matta 24:42-44) 35 Kemerleriniz bellerinizde bal, amdanlarnz da yanar dursun. 36Dnden dnmesi beklenen efendileri geldiinde, o kapy alar almaz koup amak iin gz tetikte duran insanlar gibi olun. 37Efendileri geldiinde uyank bulunan uaklara ne mutlu! Dorusu size derim ki O, beline nlk balayacak, onlar masaya oturtacak, gelip kendilerine hizmet edecek. 38Gece yarsndan sonra ya da sabaha kar bile gelse, bu durumda bulaca kiiler mutludur. 39unu bilmeniz gerekir: Ev sahibi hrszn hangi saatte geleceini bilseydi, evinin soyulmasna olanak brakmazd. 40Sizler de hazr olun. nk nsanolu hi beklemediiniz saatte gelecektir. Gvenilir ve Gvenilmez Uak 41-48 (Matta 24:45-51) 41 Petros, Ya Rab dedi. Bu simgesel yky bize mi anlatyorsun, yoksa herkese mi? 42Rab, Gvenilir ve akll ev yneticisi kimdir? dedi. Ev sahibinin ev halkna vaktinde yiyecek salamas iin atad ev yneticisi. 43Efendisi geldiinde atand grevi uygulamakta olan uaa ne mutlu! 44Dorusu size derim ki, efendisi tm mallar zerinde sorumluluk verecektir ona. 45 Ama o uak iinden, Efendim gecikiyor der, kadn erkek demeden hizmetileri tartaklar, kendini yemeye imeye, sarholua verirse, 46efendisi hi beklemedii bir gn ve
145

Eski an nl kral Davutun olu.

dnmedii bir saatte kagelecek. Onu para para edecek, inanszlarn gidecei yere atacak. 47 Efendisinin ne istediini bilip de onun istei uyarnca hazrlk yapmayan ya da buna gre davranmayan uak ok dayak yiyecek. 48stenileni bilmeden daya hak edecek biimde davranansa daha az dayak yiyecek. Kendisine ok verilenden ok istenecek. ok gvenilenden daha da ounu isteyecekler. saya Balln Yol At Ayrlk 49-53 (Matta 10:34-36) 49 Ben yeryzn atee vermeye geldim. u anda yanyor olmasndan baka ne isterdim! 50Vaftiz edileceim bir vaftiz vardr146. Bu sonulanncaya dek beni ezen kayg ne denli gldr! 51Yeryzne bar getirmeye mi geldiimi sanyorsunuz? Size hayr diyorum; tam tersine, ayrlk getirmeye geldim. 52nk bundan byle bir evde be kiinin aras alacak. ikisine, ikisi ne kar olacak. 53Babann oulla, oulun babayla aras alacak. Anne kza kz anneye, kaynana geline gelin de kaynanaya kar olacak. Vakitleri Bilmenin Gerei 54-56 (Matta 16:2,3) 54 sa toplulua, Batda bir bulut olutuunu grnce hemen, Saanak geliyor dersiniz dedi. Ve dediiniz gibi olur. 55Yel gneyden esince, Kavurucu scak olacak dersiniz ve yle olur. 56Ey ikiyzller! Yeryznn ve gkyznn grnn yorumlayabiliyorsunuz da iinde yaadnz dnemi niin yorumlayamyorsunuz? Anlamazlkta Taknlacak Tutum 57-59 (Matta 5:25,26) 57 Doru tutumun ne olduuna niin kendiniz karar veremiyorsunuz? 58Sana kar dava aanla bir arada sorgu yargcna giderken, yolda ondan kurtulmaya al ki, seni yargca srklemesin, yarg mahkeme yetkilisinin eline vermesin, mahkeme yetkilisi de seni cezaevine atmasn. 59Sana derim ki, son kuruunu demeden oradan kamazsn. Gnahtan Dnmeyenin Sonu lmdr 1-5 Bu srada oraya gelen baz kiiler saya bilgi iletti; Galilelilerin kanlarn sunularyla kartran Pilatustan sz atlar. 2sa onlar yantlad: Siz bu Galilelilerin bylesi ikenceleri ektikleri iin br Galilelilerin tmnden daha gnahl olduklarn m sanyorsunuz? 3Size hayr derim. Eer gnahlarnzdan dnmezseniz, hepiniz de onlar gibi mahvolacaksnz. 4Ya Siloamdaki kulenin stlerine yklp ldrd on sekiz kii? Bunlarn Yerualimde yaayan tm insanlardan daha ar sulu olduklarn m sanyorsunuz? 5Size hayr derim. Eer gnahlarnzdan dnmezseniz, hepiniz de onlar gibi mahvolacaksnz.

13

rnsz ncir Aac 6-9 Onlara u simgesel yky anlatt: Bir adamn banda bir incir aac dikiliydi. Adam varp aata rn arad ama bir ey bulamad. 7 Bacya, Bak, yldr geliyorum, bu aata incir aryorum ama hibir ey bulamyorum dedi. Kes onu. Neden toprakta bouna yer tutsun? 8 Bacysa, Efendim, onu bir yl daha brak, evresini eeyim, gbre koyaym diye yant verdi. 9leride rn verirse iyi ho. Yok vermezse onu kesersin.
6 146

Baknz, Markos 10:38 12:53 Mika 7:6

sa Beli Bkk Kadn yi Ediyor 10-17 sa abat gn sinagoglardan birinde retiyordu. 11indeki hastalk ruhu yznden on sekiz yldr beli bkk, bir trl srtn dorultamayan bir kadn vard o yerde. 12sa onu grnce yksek sesle, Ey kadn, hastalndan kurtarldn dedi. 13Sonra ellerini onun zerine koydu. Kadn o anda dimdik doruldu, Tanry yceltti. 14 Sinagog bakan, sann abat gn hastay sala kavuturduuna ierleyerek toplulua, allacak gnler altdr diye direngen dille konutu. Bu gnlerde gelip sala kavuun, abat gnnde deil. 15Rab onu yle yantlad: Ey ikiyzl insanlar! Her biriniz abat gn kzn ya da eeini yemliinden zp sulamaya gtrmez mi? 16eytann on sekiz yldr balad u brahim kzn abat gn bu katlanlmaz badan zmek gerekmez mi? 17 sa bu szleri syleyince Ona direnenlerin tm utantan yerin dibine geti. Tm topluluk Onun tarafndan yaplan btn yce iler karsnda sevinle doldu.
10

Tanr Hkmranl Neye Benzer? 18,19 (Matta 13:31,32; Markos 4:30-32) 18 sa bir soru sordu: Tanr hkmranl neye benzer? Onu neye benzeteyim? 19O bir hardal tohumuna benzer. Bir adam onu alp bahesinde topraa ekti. Tohum geliip aa oldu. Gn kular onun dallarnda tnedi. Mayaya likin Simge 20,21 (Matta 13:33) 20 sa yeniden, Tanr hkmranln neye benzeteyim? dedi. 21Bir kadnn lek un alp iine kartrd maya gibidir. Bylece tm hamur mayalanr. Dar Kap 22-30 (Matta 7:13,14,21-23) 22 sa kent kasaba dolaarak retiyor ve Yerualime doru ilerliyordu. 23Birisi Ona, Ya Rab dedi. Kurtulanlarn says az mdr? sa yantlad: 24Dar kapdan girmeye aln. nk size derim ki, biroklar girmek isteyecek ama baaramayacaklar. 25Ev sahibi kalkp kapy kapadnda, darda durup kapy alacaksnz. Ya Rab, a bize diye yalvaracaksnz. O da, Sizin nereden ktnz bilmiyorum diye yantlayacak. 26Bunun zerine, Senin nnde yedik itik; bizim caddelerimizde rettin demeye balayacaksnz. 27 Ama O, Nereden geldiinizi bilmiyorum diyecek, Benden raa gidin, tm hakszlk iileri! 28 Tanr hkmranlnda brahimi, shak, Yakupu ve btn peygamberleri grp kendinizi darya atlm bulacaksnz. O zaman orada alay ve di gcrts olacak. 29 Doudan, batdan, kuzeyden, gneyden insanlar gelip Tanr hkmranlnda lene oturacak. 30te o zaman son sradakiler ilk sraya geecek, ilk sradakiler de son srada kalacak. sa Yerualim in Alyor 31-35 (Matta 23:37-39) 31 O srada baz Ferisiler gelip saya, Kalk, git buradan dediler. nk Herodes seni ldrmek istiyor. 32 sa onlara, Gidin, o tilkiye haber verin dedi. te bugn ve yarn cinleri kovuyorum, insanlar iyi ediyorum; nc gndeyse iim sona eriyor. 33Bununla birlikte

13:19 Daniel 4:12,21; Hezekiel 17:23; 31:6 13:27 Mezmur 6:8 13:29 Malakya 1:11; Yeaya 49:12; 59:19; Mezmur 107:3 13:35 Yeremya 22:5; 12:7; Mezmur 69:25; 118:26

bugn yarn br gn duraksamakszn yolumda gitmeliyim. nk bir peygamberin Yerualim dnda ldrlmesi dnlemez. 34 Yerualim, Yerualim! Peygamberleri ldren ve kendisine gnderilenleri talayan Yerualim! Tavuun civcivlerini kanatlar altna toplad gibi ka kez ocuklarn yanma toplamak istedim. Ama bunu istemediniz. 35te tapnanz size yzst braklyor. Bu durumda size bildiriyorum: Rabbin adyla gelen kutludur deyinceye dek, bundan byle beni bir daha grmeyeceksiniz. sa Bedeni imi Adam Sala Kavuturuyor 1-6

14

Bir abat gn sa Ferisilerin bakanlarndan birinin evine yemee gitti. Herkes Onu gzlyordu. 2Bedeni batanbaa su toplam, imi bir adam Onun nne 3 geldi. sa yasa yorumcularyla Ferisilere dnerek sordu: abat gn hastalar sala kavuturmak doru mudur, deil midir? 4Azlarn amadlar. sa adam yanna ard, onu iyi etti ve geri gnderdi. 5Ardndan evresindekilere sordu: Hanginizin olu ya da kz kuyuya dse, abat gn hi duraksamadan onu kurtarmaya komaz? 6Yant veremediler. len arllarnn Tutumu 7-14 sa ba keleri aba gayret nasl setiklerini grnce arllara bir simgeyle konutu: 8Biri seni dn lenine ardnda ba keye kurulma. Olur ya, belki senden daha nemli biri de onun tarafndan arlmtr. 9kinizi de aran yaklap, Ltfen yerini bu adama brak diyebilir. O zaman utanla kalkar, en son sray alrsn. 10 Bunun tersine, bir yere arldnda git en son sraya otur. yle ki len sahibi ieri girdiinde sana, Arkadam, ltfen daha yksek yere buyur desin. te o zaman seninle birlikte sofrada oturan herkesin nnde saygnlk kazanrsn. 11nk kendini ykselten kii alaltlacak, kendini alaltan kii de ykseltilecektir. 12 sa kendisini lene arana da, Bir sofra ya da len dzenlediinde arkadalarn, kardelerini, hsm akraban ya da varlkl komularn arma dedi. nk onlar da te yandan seni arr, bylece sana kar ykmllklerini demi olurlar. 13len dzenlediinde yoksullar, sakatlar, ktrmleri, gz grmezleri ar; 14mutluluk kazanrsn. nk onlarn karlk olarak deyebilecek hibir olana yoktur. Doru kiiler dirildiinde sana karl denecektir.
7

Parlak lene ar 15-24 (Matta 22:1-10) 15 Sofrada oturanlardan biri bunu duyunca saya, Tanr hkmranlnda yemek yiyecek kiiye ne mutlu! dedi. 16 sa ona simgesel bir yk anlatt: Bir adam parlak bir len dzenledi, pek ok kiiyi ard. 17len saati gelince arllara, Buyurun, her ey hazr diyerek bilgi iletsin diye uan gnderdi. 18Ama tm az birliiyle zr bulmaya koyuldu. Birincisi, Bir tarla satn aldm dedi, Varp onu grmeliyim. Ltfen zrm kabul et. 19Baka biri, Be ift kz satn aldm dedi, Onlar denemeye gidiyorum. Ltfen zrm kabul et. 20Bir bakas da, Kendime bir e aldm dedi, Bu nedenle gelemem. 21 Uak geri dnp durumu efendisine bildirdi. Bunun zerine ev sahibi fkelenerek uana buyruk verdi: Hemen kentin caddelerine, sokak aralarna ko. Yoksullar, sakatlar, gz grmezleri, ktrmleri toplayp buraya getir. 22Uak, Efendi, buyruun uyguland dedi. Ama daha yer var. 23 Efendisi, Yollara itlere ko, bulduklarn zorla, gelsinler dedi. yle ki, evim dolsun. 24Bakn, sizlere bildireyim; lene arlan o insanlardan hibiri yemeimi tatmayacak.

Mesih Nasl Deerlendirilir? 25-33 (Matta 10:37,38) 25 Youn topluluklar saya yoldalk ediyordu. sa onlara dnerek, 26Bana gelip de dedi, Babasn, annesini, eini, ocuklarn, erkek ve kz kardelerini147, hatta cann hie saymayan, benim rencim olamaz. 27Han148 yklenip ardm sra gelmeyen de rencim olamaz. 28Hanginiz bir kule kurmak isteyince bu ii sona erdirip erdiremeyeceini anlamak iin ilkin harcayaca paray hesap etmeye oturmaz? 29Yoksa, temeli atp ii sona erdiremediini gren herkes onunla alaya balar. 30Bu adam bir kule kurmaya kalkt, ama iin stesinden gelemedi derler. 31 Ya da hangi kral baka bir krala kar savaa gittiinde, ilkin kendisine kar gelen yirmi bin kiiyi on bin kiiyle karlamaya gcm yeter mi yetmez mi diye evresindekilere danmaz? 32Gc yeterli deilse, br daha uzaktayken bir eli gnderip bar koullarn renmek ister. 33te bunun gibi, nesi var nesi yoksa hepsiyle bamlln koparmayan da benim rencim olamaz. Deerini Yitiren Tuz 34,35 (Matta 5:13; Markos 9:50) 34 Tuz iyi bir eydir. Ama tuz tuzluluunu yitirirse, bir daha neyle ona tuz tad verilebilir? 35Artk ne topraa yarar vardr ne de gbre ynna. Onu kaldrp sokaa atarlar. itecek kula olan iitsin. Yitik Koyun Simgesi 1-7 (Matta 18:12-14) Gmrk paras toplayanlarla gnahllarn tm Onu dinlemek iin yordu. 2 Ferisilerle dinsel yorumcular ise, Bu adam gnahllar yanna alyor, onlarla birlikte yemek yiyor diye syleniyorlard. 3sa u simgesel yky anlatarak onlar yantlad: 4 inizden hanginizin yz koyunu olur da, bunlardan bir tekini yitirince doksan dokuzunu bozkrda brakp buluncaya dek yitirilenin ardndan gitmez? 5Koyunu bulunca da onu omzuna alp sevin iinde 6evine dner. Arkadalarn, komularn arp, Gelin, sevincime katln der. nk yitirilen koyunumu buldum. 7Size derim ki, ite bunun gibi, gnahtan dnen bir tek gnahl iin, gnahtan dnmeye gereksinimi olmayan doksan dokuz doru kii iin duyulduundan daha ok sevin duyulur gkte.

15

Yitik Gm Para Simgesi 8-10 Ya da hangi kadnn on gm paras* olur da birini yitirince, bir lamba yakp evini sprmez, onu buluncaya dek aramaz? 9Paray bulunca da arkadalarn, komularn arp, Gelin, sevincime katln der. nk yitirdiim gm paray buldum. 10Size derim ki, bunun gibi gnahtan dnen bir tek gnahl iin Tanrnn melekleri nnde sevin duyulur.
8

Yitik Oul Simgesi 11-32 sa konumasn srdrd: Bir adamn iki olu vard. 12Bunlardan k babasna, Baba, varlndan payma deni bana ver dedi. O da varln onlarn arasnda bld. 13 Aradan ok gemeden, kk oul her eyini toplayp uzak bir lkeye g etti; orada aalk bir yaama dalarak neyi varsa sat savurdu. 14Elindeki her eyin altndan girip stnden ktktan sonra o lkeye krc bir ktlk geldi. O da yoksunluk ekmeye balad. 15 Ve gitti, o lkenin yurttalarndan birine yanama oldu. Adam da onu iftliklerindeki
11 147 148

Baknz, 21:16,17 Baknz, 9:23; Matta 10:38; 16:24

domuzlar gtmeye sald. 16Delikanl domuzlarn yedii keiboynuzlaryla karnn doyurmak istediyse de kimse ona bir ey vermedi. 17 Akl bana gelince kendi kendine, Babamn bir sr emekisinin iyice yiyip doyduktan sonra bile artakalan ekmei var dedi. Oysa ben burada ktlktan krlyorum. 18 Kalkp babama gideyim; gn katnda ve senin nnde gnah iledim baba, diyeyim. 19 Bundan byle olun denmeye yarak deilim. Bana emekilerinden birisi gibi davran. 20 Kalkp babasnn yanna vard. O daha ok uzaktayken, babas onu grp acd. Koarak boynuna sarld, derin zlemle onu pt. 21Oul da ona, Gn katnda ve senin nnde gnah iledim baba dedi. Bundan byle olun denmeye yarak deilim. 22 Ama baba uaklarna buyruk verdi: abuk olun. En sekin giysiyi getirip ona giydirin. Parmana yzk takn. Ayaklarna pabu geirin. 23Besili danay buraya getirip boazlayn. Yiyelim elenelim. 24nk bu olum lyd, imdi yine yayor; yitikti ama bulundu. Ardndan baladlar elenmeye. 25 Bu arada adamn byk olu iftlikteydi. Dnerken evine yaklanca alg ve dans sesleri duydu. 26Uaklardan birini arp bunlarn da ne demek olduunu sordu. 27O da, Kardein geldi diye yantlad, Baban besili danay boazlad. nk sa salim ona kavutu. 28 Gen adam fkelendi. eri bile girmek istemedi. Bunun zerine babas dar kp ona yalvard. 29Ama o babasna, Bak bunca yldr yannda alyorum diyerek karlk verdi, Buyruuna hi sz dinlemezlik etmedim. Ama bir kez olsun bana bir olak vermedin ki, ben de arkadalarmla birlikte eleneyim. 30Oysa varln genel kadnlarla yiyip tketen bu olun eve gelince, onun iin besili danay boazladn. 31 Baba, Olum, dedi. Sen hep yanmdasn, varlmn tm senindir. 32u anda elenip sevinmek yerindedir. nk bu kardein lyd, imdi ise yayor; yitikti ama bulundu. Akgz Ev Yneticisi 1-13 sa rencilerine unlar da anlatt: Varlkl birinin bir ev yneticisi vard. Ev yneticisi onun mallarn darmadan ediyor yolunda bir sulama eriti adamn kulana. 2Onu yanna ard, Senin iin bu duyduklarm nedir? diye sordu. Ev yneticiliinin hesabn ver bakalm. Bundan byle ev yneticilii yapamazsn. 3 Ev yneticisi iinden, imdi ne yapacam? dedi. te efendim ev yneticiliini benden alyor. Topra kazacak gcm yok. Dilenmekten utanrm. 4Ne yapacam biliyorum; yle ki ev yneticiliinden atldmda insanlar beni evlerine alsn. 5 Ardndan efendisine borcu olanlar teker teker yanna ard. Birincisine, Efendime borcun ne kadar? diye sordu. 6Adam, Yz damacana zeytinya diye yantlad. Ev yneticisi, u bor senedini al dedi, Hemen uraca otur, elli damacana yaz. 7Sonra brne sordu: Borcun ne kadar? O da, Yz lek buday diye yantlad. Ev yneticisi, u bor senedini al, seksen lek yaz dedi. 8 Efendisi, aldatc ev yneticisini vd. nk o akllca davranmt. Sonu: imdiki an insanlar kendi kuaklaryla alverilerinde aydnlanm insanlardan daha keskin zekldr. 9Sizlere derim ki, haksz mammona* gnl kaptranlarla arkadalk kurun. yle ki olanaklar yitirilince sizi sonsuz barnaklara alsnlar. 10Az eyde gvenilen kiiye ok eyde de gvenilir. Az eyde hakszlk eden kii ok eyde de hakszlk eder. 11Bu nedenle, eer haksz mammon ilikisinde gvenilir deilseniz, gerek varlk ilikisinde sizlere kim gvenebilir? 12 Bakasnn mal ilikisinde gvenilir deilseniz, kendinizin olan sizlere kim verir? 13Hibir uak iki efendiye uaklk edemez. nk ya birine kin besler brn sever; ya da birine balanr brn hor grr. Hem Tanrya hem de mammona uaklk edemezsiniz.

16

sann Belirttii Tanrsal Deerler 14-18

(Matta 11:12,13; 5:31,32; Markos 10:11,12) Paraya tutkun Ferisiler bu szlerin tmn dinliyor ve say tiye alyordu. 15sa onlara, Siz kendinizi insanlarn nnde doru karrsnz dedi. Ama Tanr yreinizi bilir. nsanlarn yce sayd eyler, Tanrnn gznde tiksindiricidir. 16Ruhsal yasa ve peygamberler Yahyaya dek uzanr. Onun gnnden bu yana Tanr hkmranl insanlara mjdeleniyor ve herkes ona girmek iin kendini zorluyor149. 17Gkle yerin geip gitmesi ruhsal yasadan bir tek izginin bozulmasndan daha kolaydr. 18 Karsn boayp bir bakasyla evlenen kii cinsel yolsuzluk etmi olur. Kocasnn boad bir kadnla evlenen de cinsel yolsuzluk etmi olur.
14

Varlkl Adamla Yoksul Lazaros 19-31 Varlkl bir adam vard. Giysileri erguvan iei renginde ince ketendendi. Kendisine her gn tantanal lenler dzenlerdi. 20Kapsnn nne ise Lazaros adnda bir yoksulu yatrrlard. Bedeni batan baa ak yaralarla doluydu. 21Varlkl adamn sofrasndan atlan artklarla karnn doyurmaya zlem duyard o. Kpekler de gelip ak yaralarn yalard. 22 Gnlerden bir gn yoksul adam ld, melekler tarafndan brahimin yannda oturmaya gtrld. Varlkl adam da ld ve gmld. 23ller lkesinde150 ikence ekerken gzlerini kaldrnca rakta brahimi ve yannda duran Lazarosu grd. 24Ey brahim baba diye seslendi. Bana ac. Lazarosu gnder de parmann ucunu suya batrsn, dilimi serinletsin. nk bu alevin ortasnda acyla kvranyorum. 25 Ama brahim, Ey oul dedi. Yaamnda iyi eylerle gnen bulduunu, Lazarosun ise her tr ktl tadn anmsa. Oysa imdi o avuntu buluyor, sense acyla kvranyorsun. 26stelik, bizimle sizin aranzda koca bir boluk saptanmtr. yle ki, buradan oraya gemek isteyenler bunu baaramasn; oradan da hi kimse bizim bulunduumuz yere geemesin. 27 Bunun zerine adam Sana yalvarrm ey baba! dedi. Lazarosu babamn evine 28 sal. Be kardeim var. Onlar uyarsn ki, onlar da bu ikence yerine gelmesin. 29Ama brahim yle yantlad: Musay ve peygamberleri biliyorlar. Onlar dinlesinler. 30Adam, Hayr, brahim baba dedi. Elbette, llerden biri onlara giderse gnahlarndan dnerler. 31 brahim de ona, Eer Musay ve peygamberleri dinlemiyorlarsa, ller arasndan biri dirilse bile inanmazlar diyerek konutu.
19

Gnah Sorununun Ayrml Ynleri 1-4 (Matta 18:6,7; 21,22; Markos 9:42) sa rencilerine, Sua srkleme eylemlerinin gelmemesi olanakszdr dedi. Ama bu eylem kimin araclyla geliyorsa, vay onun bana! 2u kklerden birini kim su ilemeye srklerse, boynuna bir deirmen ta balanp denize atlmas o kii iin daha iyidir. 3Kendinize dikkat edin. Kardein sana kar gnah ilerse onu kna. Gnahndan dnerse onu bala. 4Eer bir gnde sana kar yedi kez gnah iler ve yedi kez yanna gelip, Ben gnahmdan dnyorum derse, onu balamak zorundasn.

17

mann Salad Sonular 5,6 Haberciler Rabbe, manmz oalt dedi. 6Rab yantlad: Hardal tohumu kadar imannz olsa u karadut aacna, Tm kknle yerinden skl ve denize kk sal deseniz buyruunuza uyard.
5

Uan Ykmll 7-10

149 150

Baknz, Matta 11:12 Baknz, Matta 11:23

Sizlerden birinin ift sren ya da srleri gden bir ua olduunu varsayalm. Tarladan eve dndnde ona, Hemen gel sofraya otur mu der, 8yoksa, Yiyeceimi hazrla, nln bala, yiyip iinceye dek bana hizmette bulun ondan sonra da kendin ye i mi der? 9 Uak kendisine buyrulan yapt iin efendi ona teekkr borlu mudur? 10Sizin durumunuz da tpk bunun gibidir. Buyrulan her eyi yaptnzda, Biz yararsz uaklarz deyin. Yapmamz gerekeni yaptk sadece.
7

sa On Czamly Pak Klyor 11-19 sa Yerualime giderken Samiriye ve Galile blgelerinden geiyordu. 12Bir kasabaya girdiinde, Onu on czaml karlad. Uzakta durarak 13yksek sesle dileklerini dile getirdiler: sa, yetkili ynetmen; bize ac! 14sa onlar grnce, Gidin kendinizi rahiplere gsterin dedi. Czamllar yolda giderken pakland. 15lerinden biri iyi olduunu anlaynca yksek sesle Tanry ycelterek geri dnd. 16Yzst sann ayaklarna kapand. Ona teekkr etti. Adam Samiriyeliydi. 17 sa, Paklananlar on kii deil miydi? diye sordu. br dokuzu nerede? 18Bu yabancdan baka Tanry yceltmek iin geri gelen olmad m? 19Sonra adama, Kalk, yoluna koyul dedi. mann seni kurtard.
11

Tanr Hkmranl Buradadr 20,21 Ferisiler, Tanr hkmranl ne zaman gelecek? yolunda bir soru sordu. sa onlara, Tanr hkmranl gzle grlebilir biimde gelmez dedi. 21Ne de insanlar, Bak, burada ya da, Orada der. te Tanr hkmranl aranzdadr*.
20

Hkmranla Yol Aan Olaylar 22-37 (Matta 24:23-28; 37-41) 22 sa rencilere, nsanolunun gnlerinden birini grmek iin zlem ekeceiniz dnem geliyor dedi. Ama grmeyeceksiniz. 23Size, Bak, orada; bak, burada diyecekler. Sakn gidip aramaya koyulmayn. 24nk imek aknca bir utan br uca tm gkyzn nasl aydnlatrsa, nsanolu da [kendi gnnde] tpk bunun gibi olacaktr. 25Ne var ki, ilkin Onun bir sr ikence ekmesi ve bu kuaka yadsnmas gerekiyor. 26Nuhun gnlerinde durum ne idiyse, nsanolunun gnlerinde de yle olacak. 27Herkes yiyor, iiyor, evleniyor, everiliyordu; Nuhun gemiye girdii gne dek.. Sonra tufan gelip tmn yok etti. 28 Lutun gnlerinde de durum buydu. Herkes yiyor iiyor, satn alyor satyor, ekiyor, yaplar kuruyordu. 29Lutun Sodomu brakp gittii gn gkten atele kkrt yad ve tmn yok etti. 30nsanolunun aklanaca gnde de durum tpk bunun gibi olacak. 31O gn damda olup da mallar evde bulunan onlar almaya inmesin. Bunun gibi tarladaki de geri dnmesin. 32Lutun karsn anmsayn. 33Cann kurtarmaya alan herkes onu yitirecektir; ama yitiren onu koruyacaktr. 34 Size diyorum ki, o gece bir yatakta iki kii olacak; biri alnacak br braklacak. 35 Deirmende birlikte buday ten iki kadn olacak; biri alnacak br braklacak. 36151 37 renciler, Nerede, ya Rab? diye sordu. sa, l neredeyse, akbabalar da orada toplanacak dedi. Dul Kadnla Yarg Simgesi 1-8 sa her vakit dua etmeleri ve hi yreksizlenmemeleri gerektiini belirten bir simgesel yk anlatt onlara: 2Bir kentte Tanr korkusunu neme almayan, insana sayg tanmayan bir yarg vard. 3Bir de dul kadn vard ayn kentte. kide bir yargca gelir,

18
151

17:14 Levililer 13:49; 14:2-32 17:27 Yaratl 7:7-23 17:28 Yaratl 18:20 17:29 Yaratl 19:15,24,25 17:31 Yaratl 19:26 36 [Tarlada iki kii olacak; biri alnacak br braklacak.]

Davalmdan hakkm kovala diye yakarrd. 4Yarg uzun sre aldr etmedi. Ama sonunda kendi kendine, Her ne kadar Tanr korkusunu neme almayan, insana sayg tanmayan biriysem de, 5beni srekli tedirgin etmesin diye bu dul kadnn hakkn arayacam dedi. Yoksa boyuna gelip beni canmdan bezdirecek. 6 Rab, Adaletsiz yargcn ne dediini duyun diye ekledi. 7Ya Tanr? Kendisine gece gndz haykran seilmilerinin hakkn savunmaz m? Katlan ne denli srer? 8Size derim ki, onlarn hakkn ivedilikle saptayacak. Yine de, nsanolu geldiinde u dnyada acaba bylesi iman bulacak m? Kendisini Doru Sayann Kiisel elikisi 9-14 Kendilerinin doru olduuna kanp da geriye kalanlar aa gren kimilerine sa u simgesel yky anlatt: 10 ki adam dua etmek iin tapnaa gitti. Biri Ferisiydi, bryse gmrk vergisi toplayan. 11Ferisi ayaa kalkp kendi kendine yle dua etti: Ya Tanr, br insanlara kapkalara, hilecilere, cinsel yolsuzluk yapanlara, ya da gmrk vergisi toplayan u adama benzemediim iin sana teekkr ederim. 12Haftada iki kez oru tutarm. Tm kazancmn yzde onunu veririm. 13 Gmrk vergisi toplayansa uzakta durup gzlerini ge kaldrmak bile istemedi. Yalnz gsn dvyor, Ey Tanr, ben gnahlya ac diyordu. 14Size derim ki, ilki deil, ama bu adam evine dorulukla donatlm biri olarak dnd. nk kendisini ykselten alaltlacak, kendisini alaltansa ykseltilecek.
9

sa Kk ocuklar Kutlu Klyor 15-17 (Matta 19:13-15; Markos 10:13-16) 15 sann yanna, dokunsun diye kck ocuklar getirdiler. Ama renciler bunu grnce ocuklar getirenleri paylad. 16sa onlar arp, ocuklar brakn, bana gelsinler dedi. Onlara engel olmayn. nk Tanr hkmranl bylelerinindir. 17Dorusu size derim ki, Tanr hkmranln bir ocuk gibi kabul etmeyen ona hi giremez. Sonsuz Yaam Arayan Varlkl Gen 18-30 (Matta 19:16-30; Markos 10:17-31) 18 Bir bakan saya, yi retmen, sonsuz yaam miras almak iin ne yapmalym? diye sordu. 19sa ona, Neden bana iyi diyorsun? dedi. Tanrdan baka kimse iyi deildir. 20 Buyruklar bilirsin: Evlilik d cinsel balantya girmeyeceksin, Adam ldrmeyeceksin, almayacaksn, Yalan yere tanklk etmeyeceksin, Babana ve annene sayg gstereceksin. 21 Adam, Bunlarn tmn genliimden bu yana tuttum diye yantlad. 22sa bunu duyunca, Bir eyin eksik kalyor dedi. Varn younu sat, yoksullara dat. Bylelikle gklerde varln olacaktr. Sonra da ardm sra gel. 23 Adam bunu duyunca yrei tasayla doldu. nk ok zengindi. 24sa onun tepkisini grnce, Paras bol kiilerin Tanr hkmranlna girmesi ne denli gtr! dedi. 25 Devenin ine deliinden gemesi, zengin bireyin Tanr hkmranlna girmesinden daha kolaydr. 26 Bunu duyanlar, yleyse kim kurtulabilir? diye sordu. 27sa, nsanlar nnde olanaksz olan, Tanr nnde olanakldr diye yantlad. 28Petros, te biz her eyi brakp ardn sra geldik dedi. 29sa, Dorusu size derim ki dedi, Tanr hkmranl iin evini,

18:20 Msrdan k 20:12-16; Yasann Tekrar 5:16-20

eini, kardelerini, ana-babasn, ocuklarn brakan hi kimse yoktur ki 30imdiki dnemde bunlar kat kat almasn. Gelecek ada ise sonsuz yaam alacaktr o. sa lmn ve Diriliini nc Kez Belirtiyor 31-34 (Matta 20:17-19; Markos 10:32-34) 31 sa, on iki renciyi bir yana ekip onlara, Bakn dedi, Yerualime kyoruz. nsanolu iin peygamberlerce yazlm olanlarn tm btnlenecektir. 32Uluslarn eline verilecek, Onunla alay edecekler, aalayacaklar, yzne tkrecekler. 33Kamladktan sonra Onu ldrecekler. nc gn dirilecek. 34Ama renciler bu szlerin tekini bile anlamad. Bu bildiri kendilerinden gizlendii iin sylenenleri kavrayamadlar. sa Grmez Dilenciyi Grme Kavuturuyor 35-43 (Matta 20:29-34; Markos 10:46-52) 35 sa, Yeriha kentine yaklarken, gzleri grmeyen bir adam yol kenarnda oturmu dileniyordu. 36Bir topluluun yaknndan gemekte olduunu duyunca, Ne oluyor? diye sordu. 37Nasral sa buradan geiyor diye yantladlar. 38Adam yksek sesle, Ey sa, Davut Olu, bana ac diye bard. 39ndekiler onu paylayarak barmay kes diye stelediler. Ama o sesini bsbtn ykseltti: Ey Davut Olu, bana ac. 40 sa duraklayp onu kendisine getirmelerini buyurdu. Adam yaklanca sa sordu: 41 Sana ne yapmam istiyorsun? O da, Ya Rab, yeniden greyim dedi. 42sa ona, Gzlerin alsn! dedi. mann seni kurtard. 43O anda grmeye balad ve Tanry ycelterek sann ard sra gitti. Olay gren tm halk Tanrya vgler sundu. Ksa Boylu Gnahlnn Tvbesi 1-10 sa Yerihaya girdi. Kentin iinden geiyordu. 2Orada Zakkay adnda zengin bir adam vard. Gmrk vergisi toplayanlarn nde geleniydi. 3Zakkay sann nasl biri olduunu grmek istedi. Ne var ki, biriken topluluk yznden bunu baaramad. nk boyu ksayd. 4Hemen nden koup say grebilmek iin geecei yol stnde bir incir aacna trmand. 5sa oraya varnca yukar bakarak, Zakkay, abuk aa in dedi. nk bugn senin evinde kalmam gerekiyor. 6Zakkay hemen aa indi ve sevin iinde say arlad. 7 Bunu grenler sylenmeye koyuldu. Gnahl bir adamn evinde kalmaya gitti diyerek mrldanyorlard. 8Zakkay ayaa kalkp Rabbe, Ya Rab, ite varlmn yarsn yoksullara veriyorum dedi. Birinden hakszlkla bir ey kaptmsa da drt katn geri veriyorum. 9sa ona, Bugn bu eve kurtulu geldi dedi. nk o da brahimin bir oludur. 10nk nsanolu yitirileni aramaya ve kurtarmaya geldi.

19

Uaklara Braklan Para 11-28 (Matta 25:14-30) 11 Onlar bu szleri dinlerken, sa simgesel bir yk anlatarak konumasn srdrd. nk kendisi Yerualime yakn bulunduundan, Tanr hkmranlnn belirmek zere olduunu sanyorlard. 12sa unu anlatt: Soylu bir adam kendisine bir krallk salayp yine geri dnmek amacyla uzak bir lkeye gitti. 13nce on uan yanna arp kendilerine on gm verdi. Ben geri gelinceye dek bunu deerlendirin dedi. 14Ne var ki, lkesinin halk kendisine kin besliyordu. Ardndan eli gnderip, Biz bu adamn bamza kral olmasn istemiyoruz dediler. 15 Soylu adam krall salayp geri geldiinde, paray brakt uaklar yanna armalar iin buyruk verdi; yle ki paray nasl deerlendirdiklerini grsn. 16lki yaklap, Efendi, gmn on gm daha kazand dedi. 17Adam, Aferin iyi uak dedi. Az olan kullanmakta gvenilir kii olduunu gsterdin. On kent zerinde yetki veriyorum sana.

19:10 Hezekiel 34:16

kincisi yaklap, Efendi dedi. Gmn be gm daha getirdi. 19Adam, Sana da be kent zerinde yetki veriyorum dedi. 20Bir bakas yaklap, Efendi dedi, te gmn. Onu bir mendile sarp sakladm. 21nk senden korkum vard. Sert bir insansn. Koymadn toplar, ekmediini biersin. 22Adam, Kendi azndan kan szle seni sulu karacam kt uak dedi. Benim sert bir insan olduumu biliyordun. Koymadm toplar, ekmediimi bierim. 23yleyse niin param bankaya yatrmadn? Hi olmazsa, geldiimde onu faiziyle birlikte ekerdim. 24 Sonra orada duranlara, Bu adamdan elindeki gm aln, on gm olana verin 25 dedi. Efendi, onun on gm var diye karlk verdiler. 26Adam, Size derim ki dedi, Mal olan herkese daha da ok verilecek, ama bir eyi olmayandan elindeki bile alnacaktr. 27 Kendilerine krallk etmemi istemeyen bu dmanlarma gelince; onlar buraya getirin, gzmn nnde idam edin. 28sa bu szleri syledikten sonra onlardan nce Yerualime doru yola kt.
18

YERUALM KAPSAYAN HZMET Yerualime Grkemli Giri 29-40 (Matta 21:1-11; Markos 11:1-11; Yuhanna 12:12-19) 29 Zeytinlik Da denen tepenin eteinde Beytfaciye ve Beytanyaya yaklanca, sa rencilerden ikisini gnderdi. 30Onlara, Kardaki kye gidin dedi. Oraya varr varmaz bal duran bir spa greceksiniz. Ona hibir vakit, hi kimse binmemitir. Onu zp getirin. 31 Eer biri size, Onu niin zyorsunuz? diye sorarsa, Bu Rab iin gereklidir diyeceksiniz. 32 Gnderilenler gitti, her eyi sann dedii gibi buldular. 33Spay zyorlard ki sahipleri, Bu spay niin zyorsunuz? diye sordu. 34renciler de, Bu, Rab iin gereklidir dedi. 35Spay alp saya getirdiler. Kendi giysilerini spann stne atarak, sann binmesine yardm ettiler. 36sa ilerlerken de giysilerini hal gibi yolun stne serdiler. 37 sa, Zeytinlik Dann alt yamacna yaklatnda, tm renci topluluu152 sevinten coarak, tank olduklar gl ilerin hepsine ilikin yksek sesle Tanrya vg sunmaya koyuldu. 38yle baryorlard: Rabbin adyla gelen Hkmran kutludur. Gkte esenlik, Ycelerde Olana ycelik olsun! 39 Topluluun iinden baz Ferisiler saya, retmen, rencilerini payla dedi. 40sa, Size derim ki, bunlar susarlarsa talar baracak diye yantlad. Kentin lgisizlii 41-44 sa yaklap kenti grnce onun iin alad. 42Keke sen de bugn esenlik salayan deerlerin ne olduunu bilseydin dedi. Ama imdi onlar gzlerinden gizli kalyor. 43 Dmanlarnn evrende siper kazp seni kuatacaklar, her ynden saracaklar gnler geliyor. 44Seni de, barnda tadn ocuklarn da kaldrp yere arpacaklar. Sende ta stnde ta brakmayacaklar. nk kendini ilgilendiren tanrsal ziyaret vaktini bilmedin.
41

sa Tapna Artyor 45-48 (Matta 21:12-17; Markos 11:15-19; Yuhanna 2:13-22) 45 sa tapnaa girdi, oradaki satclar dar atmaya balad. 46Onlara, Kutsal Kitapta yazlmtr dedi: Evim dua evi olacaktr. Ama siz onu ekya yata yaptnz.
152

Baknz, Matta 5:1 19:38 Mezmur 118:26

Her gn tapnakta retiyordu. Barahipler, dinsel yorumcular Onu yok etmek istiyordu, halkn yneticileri de ayn istei gdyordu. 48Ne var ki, elverili ortam bulamyorlard. nk tm halk kulak kesilmi Onu dinliyordu.
47

sann Yetkisine likin Soru 1-8 (Matta 21:23-27; Markos 11:27-33) Gnlerden bir gn sa tapnakta halka retmekte ve Sevin Getirici Haberi yaymaktayken barahiplerle dinsel yorumcular yanlarna htiyarlar alarak karsna dikildiler. 2Bize syle bakalm dediler, Bu ileri hangi yetkiye dayanarak yapyorsun? Bu yetkiyi sana veren kim? 3sa, Ben size bir soru soraym diye yantlad. Syleyin bana: 4 Yahyann vaftiz etme yetkisi nereden geldi? Tanrdan m yoksa insanlardan m? 5 Onlar aralarnda dnmeye koyuldular. yle diyorlard: Eer Tanrdandr dersek, O bize, yleyse niin ona inanmadnz? diye soracak. 6Yok eer, nsanlardandr dersek, tm halk bizi talar. nk Yahyann peygamber olduuna kanm bulunuyorlar. 7Bunun zerine, nereden geldiini bilmediklerini sylediler. 8sa, yleyse, ben de size bu ileri hangi yetkiye dayanarak yaptm sylemeyeceim dedi.

20

Ba Kiralayanlara likin Simgesel yk 9-19 (Matta 21:33-46; Markos 12:1-12) 9 sa halka u simgesel yky anlatmaya balad: Bir adam asma dikti, ba baclara kiralayarak uzun bir sre iin baka bir lkeye gitti153. 10Ba bozumunda, rnn bir blmn kendisine vermeleri iin kiraclarna bir uak gnderdi. Ama kiraclar onu tartaklayp eli bo geri gnderdiler. 11Adam baka bir uak gnderdi. Onu da tartaklayp aaladlar ve eli bo gnderdiler. 12Adamcaz nc bir uak gnderdi. Onu da yaralayp dar attlar. 13 Bunun zerine ba sahibi, Ne yapaym? dedi. Sevgili olumu gndereyim. Belki ona sayg gsterirler. 14Ama kiraclar olunu grnce, te mallar miras alacak olan burada diye aralarnda syletiler, Haydi, unu ldrelim de mirasna konalm. 15Bylece onu badan dar srkleyip ldrdler. imdi, ba sahibi onlara ne yapacak? 16Varp o kiraclar yok edecek, ba da bakalarna verecek. Bunu duyanlar, Tanr korusun! dediler. 17sa onlarn gzlerinin iine bakarak sordu: yleyse, yazlm olan bu sz ne anlam tar? Yapclarn kaldrp att Ta, ite bu ba keye konulan Ta oldu. 18 Bu Taa arpp den herkes parampara olacak. Ta da kimin stne derse onu ezip toz edecek. 19 Dinsel yorumcularla barahipler o anda Ona el uzatmak istedilerse de halktan korktular. nk bu simgesel ykyle kendilerine deindiini anladlar. Kaysere Vergi demeli mi? 20-26 (Matta 22:15-22; Markos 12:13-17) 20 say gzlemeye baladlar. Onu kendi szyle tuzaa drmek istiyorlard. Szde doru kiiler gibi davranan, ama gerekte Onu valinin yetkisine ve yarglamasna teslim etmek iin saman altndan su yrten rol yapc kiiler gnderdiler 154. 21Bunlar varp, Ey retmen, doru konutuunu ve rettiini, kimseyi kayrmadn biliyoruz dediler. Tam tersine, Tanr yolunu gerekten retiyorsun. 22Syle bize: Kaysere vergi demek bizim iin yasal m yoksa deil mi?155

153 154 155

19:44 Mezmur 137:9 19:46 Yeaya 56:7; Yeremya 7:11 20:9 Yeaya 5:1 20:17 Mezmur 118:22 20:28 Yaratl 38:8; Yasann Tekrar 25:5,6 20:37 Msrdan k 3:2,6 Baknz, Matta 21:33 Baknz, Matta 22:15 Baknz, Matta 22:17

sa onlarn kurnazln bildiinden, 24Bana bir dinar gsterin dedi. Bunun zerindeki yz ve yaz kimindir? Onlar, Kayserin! diye yantladlar. 25sann karl u oldu: Bu durumda Kaysere ilikin eyleri Kaysere, Tanrya ilikin olanlar da Tanrya verin. 26 Halkn nnde Onu kendi szyle tuzaa dremediler. Verdii yanta aarak susup kaldlar.
23

llerin Dirilmesi Sorunu 27-40 (Matta 22:23-33; Markos 12:18-27) 27 Baz Sadukiler156 llerin dirilii diye bir ey yoktur yolunda konuanlar yaklap saya bir soru sordu: 28Ey retmen, Musa bize buyurmutur ki, evli bir adam ocuu olmadan lrse, kardei dul kalan kadnla evlenmeli, bylelikle kardeine soy yetitirmeli. 29 Yedi karde vard. Birincisi bir kadnla evlenip ocuksuz ld. 30kincisi de, 31 ncs de onunla evlendi. Ayn durumda yedisi de ocuk brakmadan ld. 32Sonunda kadn da ld. 33ller dirildiinde bu kadn hangisinin kars olacak? yle ya, yedisi de onu kendisine e olarak ald. 34 sa yantlad: Bu an insanlar evlenirler de everilirler de. 35Ama o aa ve ller arasndan dirilmeye yarar grlenler ne evlenirler ne de everilirler. 36nk artk lm nedir bilmezler. Onlar meleklere eittir ve dirili ocuklar olmalar nedeniyle Tanr ocuklardr. 37 Kald ki, llerin diriliini Musann kendisi, yanan alyla ilgili blmde157 belirtti. Orada Rab iin brahimin, shakn ve Yakupun Tanrs diyor. 38Tanr llerin deil, dirilerin Tanrsdr. nk herkes Onun iin yaar. 39Dinsel yorumcularn bazs, retmen, doru syledin diye yantlad. 40Bundan sonra kendisine hibir ey sormak ataklnda bulunmadlar. Mesihle lgili Somut Soru 41-44 (Matta 22:41-46; Markos 12:35-37) 41 sa onlara, Mesih iin nasl Davutun Oludur yolunda sz ederler? dedi. 42 Davutun kendisi Mezmurlar kitabnda yle diyor: Rab Rabbime, Samda otur dedi, 43 Dmanlarn ayaklarnn altna basamak yapncaya dek. 44 Eer Davutun kendisi Ona Rab diyorsa, O nasl Davutun Olu olabilir? Dinsel Yorumculara Yneltilen Yarg 45-47 (Matta 23:1-36; Markos 12:38-40; Luka 11:43) 45 Tm halk dinlerken sa rencilere unu syledi: 46Uzun giysilerle dolamaktan holanan, arda meydanda saygyla selamlanmay, sinagoglarn ba koltuklarn, lenlerin de n sralarn seven dinsel yorumculardan saknn. 47Dul kadnlarn evlerine konan, gsteri iin uzun uzadya dualar yapan bu insanlarn yarglanmas daha ar olacaktr. Dul Kadnn Armaan 1-4 (Markos 12:41-44) sa evreye baknca, tapnan para kutusuna armaanlarn brakan varlkl kiileri grd. 2Bu arada oraya iki bakr kuru brakan yoksul bir dul kadn da grd. 3 Dorusu size derim ki dedi, Bu yoksul dul herkesten daha ok para brakt. 4nk tekilerin tm varlklarnn bolluundan armaan brakt. Ama bu kadn yoksulluundan, nesi varsa onu tm geim olanan brakt.

21
156 157

Baknz, Matta 3:7 Baknz, Markos 12:26

Ta stnde Ta Kalmayacak 5,6 (Matta 24:1-2; Markos 13:1-2) 5 Bazlar tapnan gz kamatran talarla, Tanrya sunulan armaanlarla sslenmi olduundan sz ediyordu. 6sa, Gnler geliyor dedi, Bu grdklerinizden ta stnde ta kalmayacak. Yklmadk bir ey braklmayacak. En Ac Olayn Habercileri 7-19 (Matta 24:3-14; Markos 13:3-13) 7 Kendisine sordular: retmen, bu olaylar ne zaman olacak? Bunlarn yaklatn gsteren belirti ne olacak? 8 sa, Dikkat edin, kimse sizi kandrmasn dedi. nk biroklar admla gelip, Ben Oyum, vakit yakndr diyecek. Onlarn ardndan gitmeyin. 9Savatan, kargaalktan sz edildiini duyduunuzda korkuya kaplmayn. nk nce bu olaylarn olmas gerekir. Ama son hemen gelmeyecek. 10Sonra, Ulus ulusa, krallk kralla kar ayaklanacak dedi. 11 Gl depremler olacak, eitli yerlerde ktlklar, bulac hastalklar kacak. Korkun grnmler, gkte gl belirtiler grlecek. 12Ama tm bunlardan nce size el kaldracaklar, bask uygulayacaklar. Sizleri sinagoglara teslim edecekler, cezaevlerine atacaklar. Adma ballk yznden krallarn, valilerin nne karlacaksnz. 13Bu olaylar tanklnza olanak salayacak. 14Kendinizi nasl savunacanza nceden hazrlk gerekmediini aklnzda tutun. 15nk ben size hem sz hem de anlay vereceim. yle ki, hibir dmannz size kar kamayacak, sizi yalanlayamayacak. 16Ana-babanz, kardeleriniz, hsmlarnz, arkadalarnz bile sizi ele verecek; kiminizi de ldrecekler. 17 Adma ballnz yznden herkesin hncna urayacaksnz. 18Ama banzdan bir tek kl bile yitirilmeyecek. 19Sabrla canlarnz kazanacaksnz158. Yerualimin Yklaca Bildiriliyor 20-24 (Matta 24:15-21; Markos 13:14-19) 20 Yerualimin ordular tarafndan kuatldn grdnzde, ykmnn yaklatn bileceksiniz. 21O zaman Yahudiye lkesinde bulunanlar dalara kasn. Kentin iinde oturanlar uzaa gitsin. evre kylerdekiler kente girmesin. 22nk bunlar tm yazl olanlarn yerini bulaca alma gnleridir. 23 O gnlerde ocuk bekleyenlere, emziklilere ne yazk! nk buraya korkun sknt, bu halka da tanrsal fke inecek. 24Klcn azna decekler, tm uluslara tutsak gtrlecekler. Yerualim uluslarn ayaklar altnda ezilecek; uluslarn gnleri doluncaya dek.. nsanolunun Gelii 25-28 (Matta 24:29-31; Markos 13:24-27) 15925 Gnete, ayda, yldzlarda belirtiler olacak. Yeryznde ise denizin, ykselen dalgalarn kkreyiinden uluslar akna dnp bunalacak. 26 Dnyay saran olaylarn korkusundan insanlarn yrekleri eriyecek. nk gklerin gleri sarslacak.

21:9 Daniel 2:28 21:10 Yeaya 19:2; II. Tarihler 15:6 Baknz, 9:24; Matta 10:39; 16:25 159 Baknz Matta 24:34 21:22 Yasann Tekrar 32:35; Hoea 9:7; Yeremya 5:29 21:24 Yasann tekrar 28:64; Zekarya 12:3; Yeaya 63:18; Mezmur 79:1; Daniel 8:10 21:25 Mezmur 65:7 21:26 Yeeya 34:4 21:27 Daniel 7:13 21:35 Yeaya 24:17
158

Bunun ardndan, nsanolunun byk gle ve snrsz ycelikle bir bulutta geldiini grecekler. 28Bu olaylar olmaya balaynca balarnz kaldrn; nk zgrlk saatiniz yaklamaktadr.
27

ncir Aacndan Edinilen Bilgi 29-33 (Matta 24:32-35; Markos 13:28-31) 29 sa onlara simgesel bir yk anlatt: ncir aacna ve btn aalara bakn. 30Yaprak srdklerini grnce, yazn yakn olduunu kendiliinizden anlarsnz. 31Bunun gibi, bu olaylar grdnzde de Tanr hkmranlnn yaknda olduunu bilesiniz. 32Dorusu size derim ki, bu olaylarn tm yerine gelinceye dek bu soy160 kaybolmayacaktr. 33Gk ve yer geip gidecek, ama szlerim gemeyecek. Kendinize Dikkat Edin 34-38 Kendinize dikkat edin. Zevk u safayla, sarholukla, yaamn kayglaryla yrekleriniz katlamasn. Ve o gn size bir tuzak gibi anszn gelmesin. 35nk bu, yeryznde oturanlarn tmnn bana gelecek. 36Hep uyank olun, dua edin. yle ki, ileride olacaklarn tmnden kaacak gc bulasnz ve nsanolunun nnde durabilesiniz. 37 sa gndz vakti tapnakta retiyor, gece Zeytinlik Dana ekilip orada sabahlyordu. 38Sabahn ok erken saatinde tm halk kendisini dinlemek iin tapnakta Ona akn ediyordu.
34

SANIN ARMIHA AKILII VE DRL say ldrmek in Dzen Kuruluyor 1,2 (Matta 26:1-5; Markos 14:1,2; Yuhanna 11:45-53)

22

Passahn kutlan161 olarak bilinen mayasz ekmek treni162 yaklayordu. 2 Barahiplerle dinsel yorumcular say nasl ortadan kaldrabileceklerini aratryordu. nk halktan korkuyorlard. Yahuda say Ele Vermek in Anlayor 3-6 (Matta 26:14-16; Markos 14:10,11) 3 eytan On kilerden biri olan kariyot adl Yahudaya girdi. 4Yahuda gitti, barahiplerle ve tapnak grevlileriyle say nasl onlarn eline vereceini dant. 5Onlarsa sevindi, kendisine para vermek iin anlatlar. 6Yahuda kabul etti. Topluluun ortalkta olmad bir srada say ele vermek iin elverili ortam kollamaya balad. rencilerle Birlikte Passah Yemei 7-13 (Matta 26:17-25; Markos 14:12-21; Yuhanna 13:21-30) 7 Passah kurbannn kesilmesi gereken mayasz ekmek gn geldi. 8sa, Petrosla Yuhannaya buyruk vererek kendilerini sald: Gidin, bizim iin Passah hazrlayn ki, birlikte yiyelim. 9Onlar, Nerede hazrlk yapmamz istiyorsun? diye sordu. 10sa, Kente girdiinizde, sizi testiyle su tayan bir adam karlayacak dedi. Kendisini izleyin. Hangi eve girerse 11o evin sahibine, retmen, rencilerimle birlikte Passah yemeini yiyeceim oda nerede diye soruyor deyin. 12O size st katta dzenlenmi geni bir oda gsterecek. te orada yemei hazrlayn. 13Gittiler, her eyi Onun bildirdii gibi buldular ve Passah yemeini hazrladlar.
160 161 162

Baknz, Matta 26:1 Baknz, Matta 26:17

sann Kurduu Sofra: Ekmekle arap 14-23 (Matta 26:26-30; Markos 14:22-26; I.Korintoslulara 11:23-25) 14 Vakit gelince sa sofraya oturdu. Haberciler de Onunla birlikte oturdu. 15sa onlara, kence ekmeden nce, bu Passah yemeini sizlerle birlikte yemek iin dayanlmaz zlem duydum dedi. 16nk size derim ki, Tanr hkmranlnda tm anlam belirinceye dek, bir daha byle bir yemee oturmayacam. 17 Sonra bir bardak ald. Teekkr ykselterek, Bunu aln ve aranzda paylan dedi. 18 Size derim ki, Tanr hkmranl gelinceye dek, bundan byle ban bu rnnden imeyeceim. 19Sonra ekmei ald. Teekkr ykselterek paralayp bld ve onlara verdi. Bu sizler iin verilen bedenimdir dedi. Bunu anlmam iin yapn. 20Yemekten sonra onlara barda da verdi. Bu bardak sizler iin aktlan kanmdaki yeni antlamadr dedi. 21 Ancak, beni ele verenin eli ite benimle birlikte sofradadr. 22nk nsanolu kararlatrld gibi gidiyor. Ama kimin araclyla ele veriliyorsa vay o adamn bana! 23 Bunun zerine renciler aralarnda bu ii yapacak adamn kim olabileceini tartmaya balad. Hangimiz Daha stn? 24-30 lerinden kimin daha stn olduu zerinde de aralarnda bir srtme olutu. 25sa, Uluslarn krallar onlar zerinde egemen kesilir dedi. Onlar ynetenler163 yararllk eylemleriyle tannrlar. 26Ama sizin durumunuz byle olmayacak. Tam tersine en stnnz rak, yneteniniz de hizmet grc saylsn. 27Kimdir stn olan? Sofrada oturan m, yoksa hizmet sunan m? Sofrada oturan deil mi? Ama ben sizin aranzda hizmet sunan gibiyim. 28 Sizler benim denenmelerimde benimle birlikte duranlarsnz. 29Ben de size bir hkmranlk zglyorum; tpk Babamn bana zgledii gibi. 30yle ki, hkmranlmda soframda yiyip iesiniz ve tahtlara oturup srailin On ki Soyunu yarglayasnz.
24

sa Petrosun Yadsyn nceden Bildiriyor 31-34 (Matta 26:31-35; Markos 14:27-31; Yuhanna 13:36-38) 31 Simon, Simon! te eytan buday samandan ayrrcasna sizi elemek iin olanak 32 arad. Ama imann sarslmasn diye senin iin dua ettim. Sen de geri dndnde* kardelerini destekle. 33 Petros, Efendi dedi. Seninle birlikte cezaevine de, lme de gitmeye hazrm. 34 sa, Sana derim ki, Petros dedi. Bugn horoz tmeden nce, kez beni tandn yadsyacaksn. sa Sulularla Bir Saylyor 35-38 sa szn srdrd: Ben sizi para kesesiz, torbasz, pabusuz gnderdiimde164 bir eye yoksunluk ektiniz mi? Onlar, Hi ekmedik diye yantlad. 36sa, Ama imdi para kesesi olan da, torbas olan da yanna alsn dedi. Klc olmayan giysisini satsn, bir kl satn alsn. 37nk size derim ki, bana ilikin u Yaz yerine gelmeli: Yasaya saygs olmayanlarla bir sayld. nk benim iin yazlanlar yerine gelecektir. 38 Onlar, Efendi, ite burada iki kl duruyor dedi. sa, Yeter artk! diye yantlad*.
35 163

164

22:20 Msrdan k 24:8; Yeremya 31:31; Zekarya 9:11 Evergetis: Ba. Ynetimi elinde bulunduranlar halk dorultusunda iyilik yapc olarak tannmak isterler. Sevin Getirici Haberi yayma. 22:37 Yeaya 53:12

sa Zeytinlik Danda Dua Ediyor 39-46 (Matta 26:36-46; Markos 14:32-42) 39 sa kentten ayrld, alt zere Zeytinlik Dana kt. renciler de Onu izledi. 40 Oraya varnca onlara, Dua edin ki denenmeyesiniz dedi. 41Onlardan ayrlp bir ta atm uzaa dek gitti, diz kp dua etmeye koyuldu: 42Ey Baba! Eer istersen bu barda uzaklatr benden165. Ama benim isteim deil, senin istein uygulansn. [43Gkten bir melek belirip Onu glendirdi. 44Youn ac duyarak daha da itenlikle duaya koyuldu. Teri iri kan damlalarna benzercesine topraa dklyordu.] 45Duadan kalkp rencilerin yanna geldiinde, onlar zntden uyur durumda buldu. 46Neden uyuyorsunuz? dedi. Kalkn dua edin ki, denenmeye dmeyesiniz. sann Ele Verilmesi ve Tutuklanmas 47-53 (Matta 26:47-56; Markos 14:43-50; Yuhanna 18:3-11) 47 O daha szn bitirmeden bir topluluk belirdi. Topluluu On kilerden biri, Yahuda adndaki adam yneltiyordu. Yahuda pmek iin saya yaklat. 48Ama sa ona, nsanolunu bir ple mi ele veriyorsun, Yahuda? dedi. 49sann yanndakiler olacaklar grnce, Klla vuralm m, Efendi? dediler. 50lerinden biri, barahibin uana klla vurduu gibi onun sa kulan kopard. 51Ama sa, Yeter, brak! dedi. Sonra uan kulana dokunup onu iyiletirdi. 52 sa, kendisini yakalamaya gelen barahiplere, tapnak grevlilerine ve htiyarlara, Ekyaya kar karcasna kllarla sopalarla gelmek mi gerekirdi? dedi. 53Her gn tapnakta sizin aranzdaydm; bana el srmediniz. Ama u an sizin saatinizdir; karanln egemen kesildii saat. Petrosun Yadsmas 54-62 (Matta 26:57,58; 69-75; Markos 14:53,54; 66-72; Yuhanna 18:12-18; 25-27) 54 say yakalayp barahibin evine getirdiler. Petros gerilerden Onu izledi. 55Avlunun orta yerinde ate yakp evresine oturdular. Petros da aralarnda oturuyordu. 56Atein aydnlnda oturduunu gren bir hizmeti kz, gzlerini ona dikerek, Aa, bu adam da Onunla birlikteydi dedi. 57Ama Petros yadsyarak, Kadn, ben Onu tanmyorum dedi. 58 Biraz sonra baka birinin gz Petrosa iliti. Sen de onlardansn dedi. Ama Petros, Deilim, arkada! diye karlk verdi. 59Yaklak bir saat uzunluunda zaman geti. Derken baka biri steledi: Kukusuz bu da Onunla birlikteydi. Baksana, adam Galileli. 60 Ama Petros, Ne demek istediini bilmiyorum, arkada! dedi. O daha bunu sylerken, anszn horoz tt. 61Rab dnd, Petrosa bakt. Petros, Rabbin kendisine sylediklerini anmsad: Bugn horoz tmeden nce kez beni yadsyacaksn. 62Ve dar kp ac ac alad. sa Alaya Alnd, Gzleri Baland, Dvld 63-65 (Matta 26:67,68; Markos 14:65) 63 say kskvrak tutan adamlar Onu alaya ald, dvd. 64Gzlerini balayp, Peygamberlikte bulun bakalm dediler. Kimdir sana vuran? 65Ona daha bir sr aalayc sz sylediler. sa Kurulun nnde 66-71 (Matta 26:59-66; Markos 14:55-64; Yuhanna 18:19-24) 66 Gn aarnca, halkn htiyarlar barahiplerle dinsel yorumcular topland. say Kurullarna* gtrdler. 67Syle bize, sen Mesih misin? diye sordular. sa onlara, Eer
165

Baknz, Matta 26:39

sylersem iman etmeyeceksiniz dedi. 68Ve soru sorarsam yantlamayacaksnz. 69Ama bundan byle, nsanolu Tanr gcnn sanda oturacaktr. 70 Tm birden, yleyse sen Tanrnn Olu musun? diye sordu. sa, yle olduumu kendiniz sylyorsunuz diye yantlad. 71Bunun zerine, Bundan byle tana ne gerek var? dediler. te kendi azndan duyduk. Vali Pilatusun nnde 1-5 (Matta 27:1,2; 11-14; Markos 15:1-5; Yuhanna 18:28-38)

23

Orada toplananlarn tm kalkp say Pilatusa gtrd. 2Onu sulamaya baladlar. Bu adam ulusumuzu yoldan saptrrken yakaladk dediler. Kaysere vergi dememizi nlyor, kendisinin Mesih olduunu sylyor, krallk taslyor. 3 Pilatus saya sordu: Sen Yahudilerin Kral msn? sa, Sylediin gibidir diye yantlad. 4Pilatus barahiplere ve toplulua, Ben bu adamda hibir su bulmuyorum dedi. 5 Ama onlar ayak dirediler: Halk kkrtyor. Yahudiyenin bir ucundan br ucuna retisini yayyor. Galileden balad bu ve buraya dek vard. sa Herodese Gnderiliyor 6-12 Pilatus bunu duyunca, Onun Galileli olup olmadn sordu. 7Herodesin yetkili bulunduu blgeden geldiini renince Onu Herodese gnderdi. O gnlerde Herodes Yerualimdeydi, 8say grnce ok sevindi. nk onun iin sylenenleri duymutu. Uzun sredir Onu grmek istiyor, bir belirti gstermesine tank olmay umuyordu. 9saya bir sr soru sordu. Ama O hi yant vermedi. 10Barahiplerle dinsel yorumcular orada durmu, sert szlerle say suluyordu. 11Herodesle askerleri de Onu kmseyerek alaya ald. Herodes Onu parlak bir giysiyle kuatp Pilatusa geri gnderdi. 12O gn Herodesle Pilatus birbiriyle dost oldu. nk bundan nce karlkl dmanlktaydlar.
6

sa lm Yargs Giyiyor 13-25 (Matta 27:15-26; Markos 15:6-15; Yuhanna 18:39-19:1-16) 13 Pilatus barahiplerle bakanlar ve halk bir araya ard. 14Kendilerine, Bu adam halk yoldan saptryor sulamasyla bana getirdiniz dedi. Ben de Onu nnzde sorguya ektim. Ama ne srdnz sulamalardan hibirini bulamadm kendisinde. 15Herodes de bir su bulamad. te bakn, Onu bize geri gnderdi. Onun lm gerektirecek hibir su ilemedii ortadadr. 16Bu nedenle, Onu dvp salvereceim. 17166 18 Ama tm bir azdan baryordu: Onu ortadan kaldr! Bize Bar Abbas salver 19 Bar Abbas kentte bagsteren bir ayaklanma yznden cezaevine atlmt. stelik adam da ldrmt. 20Pilatus say salvermek istediinden, onlarla bir kez daha konutu. 21Ama, Onu armha ak, armha ak diye avaz avaz baryorlard. 22 Pilatus nc kez sordu: Neden? Ne ktlk yapt ki? Kendisinde lm gerektirecek bir su bulamadm. Bu nedenle, Onu dvp salvereceim. 23Ama onlar diretti. Avaz avaz bararak Onu armha akmasn istediler. Sesleriyle baskn ktlar. 24Bunun zerine Pilatus isteklerinin uygulanmas iin karar kard. 25stedikleri kiiyi bakaldrmaktan ve adam ldrmekten cezaevine atlan adam salverdi. say da onlarn dileine brakt. sa armha aklyor 26-43 (Matta 27:32-44; Markos 15:21-32; Yuhanna 19:17-27)
166

22:69 Daniel 7:13; Mezmur 110:1 17 [Her Passah Pilatus onlara bir suluyu salvermek zorundayd.]

say gtrrlerken, Kireneli167 Simon adnda bir adam iftlikten dnyordu. Onu tuttular; sann ard sra tasn diye ha srtna yklediler. 27Halktan byk bir topluluk ve Onun iin alayp dvnen kadnlar kendisini izliyordu. 28sa kadnlara dnp, Yerualim kzlar dedi. Benim iin gzya dkmeyin. Kendiniz iin ve ocuklarnz iin gzya dkn. 29nk, Ksrlara, hi ocuk dourmam dl yataklarna, hi st emzirmemi memelere ne mutlu! diyecekleri gnler ite geliyor. 30 O vakit dalara, zerimize kapann tepelere, Bizi rtn demeye balayacaklar. 31 nk aa yaken bunu yapanlar, kuru aaca ne yapmazlar? 32dam edilmek zere sann yan sra baka iki kii iki kyac de gtryorlard. 33Kafatas denilen yere varnca, Onu ve kyaclar armha aktlar; biri sada br solda. 34 [sa, Baba, onlar bala dedi. nk ne yaptklarn bilmiyorlar.] Kura ektiler, Onun giysilerini aralarnda paylatlar. 35 Halk durmu seyrediyordu. Bakanlar alay havasyla, Bakalarn kurtard diyorlard. Eer gerekten Tanrnn Mesihi, seilmi kiisiyse kendisini kurtarsn bakalm. 36Askerler de yaklap sirke vererek Onu tiye aldlar. 37Eer Yahudilerin kralysan kendini kurtar diye laf atyorlard. 38sann ba zerinde u yaz yazlyd: YAHUDLERN KRALIDIR BU. 39 Aslm kyaclardan biri Onu aalyordu: Mesih deil misin sen? Kendini de, bizi de kurtar! 40Ama br onu knad. Senin Tanrdan korkun yok mu? dedi. Kendin de ayn yargyla ceza grmektesin. 41Bizimki hak edilmi cezadr. Yaptklarmza yaraan karl alyoruz. Ama O hibir yolsuz i yapmad. 42Sonra, Ya sa dedi. Hkmranlna geldiinde beni anmsa! 43sa ona, Dorusu sana derim ki, bugn benimle birlikte cennette olacaksn dedi.
26

sann lm 44-49 (Matta 27:45-56; Markos 15:33-41; Yuhanna 19:28-30) 44 leyin yaklak saat on ikiydi; saat on bee dek tm lkeyi karanlk kaplad. 45 Gne tutuldu. Tapnan i blmn ayran perde ortadan yrtld. 46sa yksek sesle bard: Baba, ruhumu ellerine brakyorum. Bunu dedikten sonra ruhunu teslim etti. 47 Olay gren yzba Tanry ycelterek, Hi kukusuz, bu adam doru biriydi dedi. 48 Olay grmek iin oraya biriken tm topluluk geliimleri grnce gslerini dverek geri dnd. 49 sann tm tanlar ve kendisiyle birlikte Galileden gelmi olan kadnlar da uzakta durup olaylara tank oldu. sann Gmlmesi 50-56 (Matta 27:57-61; Markos 15:42-47; Yuhanna 19:38-42) 50 Kurul yesi bir adam vard; ad Yusuftu. yi ve doru kiioluydu o. 51Kurulun gtt amaca da, atlmlarna da kar kmt.Yahudiyede Arimatea kasabasndan olan bu adam, Tanr hkmranlnn geliini bekliyordu. 52Yusuf Pilatusa gelip sann cesedini istedi. 53Onu aaya indirdi, keten bir beze sarp kaya iine oyulmu bir mezara yatrd. Oraya daha nce hi kimse gmlmemiti. 54Hazrlk gnyd; abat balyordu*. 55 sayla birlikte Galileden gelmi olan kadnlar Yusufun ard sra gitti. Mezar ve Onun cesedinin nasl yatrldn grdler. 56Sonra geri dnp kokular ve smbl yalar hazrladlar. abat gn ruhsal yasa uyarnca dinlendiler.
167

Kuzey Afrikada bir kent. 23:30 Hoea 10:8 23:34 Yeaya 53:12; Mezmur 22:18 23:35 Mezmur 22:7 23:36 Mezmur 69:21 23:46 Mezmur 31:5 23:49 Mezmur 88:8; 38:11

SANIN DRLNDEN SONRA sann Dirilii 1-12 (Matta 28:1-10; Markos 16:1-8; Yuhanna 20:1-10)

24

Haftann ilk gn, sabah erkenden kadnlar hazrladklar kokular yanlarna alp mezara geldiler. 2Ta mezardan yuvarlanm buldular. 3eri girince Rab sann cesedini bulamadlar. 4Onlar bu ie ap dururken, anszn yanlarnda gz kamatrc parlaklkta giysiler kuanm iki adam durdu. 5Kadnlar korkuyla yzlerini yere eerken adamlar, Diri olan niin ller arasnda aryorsunuz? dedi. 6O burada deil; nk dirilmitir. Daha Galiledeyken size sylediini anmsayn. 7nsanolunun gnahl insanlar eline verilmesi, armha aklmas ve nc gn dirilmesi gerektir demiti. 8 Kadnlar sann bu szlerini anmsad. 9Mezardan geri dnp olan biteni on bir renciye ve geriye kalan herkese anlattlar. 10Olay habercilere iletenler Magdalal Meryem, Yoanna, Yakupun annesi Meryem ve beraberinde gelen baka kadnlard. 11Ne var ki, bu szler habercilerin kulana bo laf gibi geldi, kadnlara inanmadlar. 12Ama Petros kalkp mezara kotu. eriye eildiinde sadece keten bezleri grd. Bu olguya arm durumda evine dnd. Emmaus Yolunda Rastlanan lgin Yolcu 13-35 (Markos 16:12,13) 13 O gn onlardan ikisi Yerualimden yaklak on bir kilometre uzaklkta Emmaus denen kasabaya doru ilerliyordu. 14Tm geliimler zincirini kendi aralarnda konumaktaydlar. 15Onlar konuup tartrken sa yaklat, kendilerine yoldalk etti. 16Ne var ki, gzleri say tanmaktan alkondu. 17sa, Yolda yrrken birbirinizle konuup durduunuz nedir? diye sordu. Duraksadlar. znt iindeydiler. 18 Biri ad Kleopas olan say yantlad: u gnlerde Yerualimde olup da orada geen olaylardan hi haberi olmayan tek kii sen misin? 19sa, Hangi olaylar? diye sordu. Nasral saya ilikin olaylar dediler. Tanrnn nnde ve tm halkn gznde eylemleri ve szleriyle gl insan, peygamber sayla ilgili olaylar.. 20 Barahiplerimiz ve bakanlarmz, lmle yarglanmas iin kendisini valiye teslim ettiler, sonundaysa Onu armha aktlar. 21Oysa biz sraili kurtaracak kiinin O olacan umuyorduk. stelik btn bunlar olduktan gn sonra, 22aramzdan baz kadnlar bizi akna dntrd. Sabahn ok erken saatinde mezara uradlar. 23Ama Onun cesedini bulamadlar. Gelip bize, melekler grmesi grdklerini, O yayor diyen meleklerin szlerini aktardlar. 24Bizimle birlikte olanlardan bazlar mezara gitti; her eyi kadnlarn anlatt gibi buldular. Ama kendisini grmediler. 25 sa, Ey aklsz insanlar! dedi. Peygamberlerin syledii bunca sze inanmakta yrei ar davrananlar. 26Mesihin bunlar ekmesi ve yceliine girmesi gerekli deil miydi? 27 Musadan ve btn peygamberlerden balayarak, Kutsal Yazlarn tmnde kendisine ilikin gerekleri onlara anlatt. 28Gitmekte olduklar kasabaya yaklatklarnda kendisi ileriye gidecekmi gibi davrand. 29Ama Onu zorlayarak, Bizimle kal dediler. nk akam bastryor, gn de sona eriyor. Onlarla kalmak zere ieri girdi. 30 Kendileriyle birlikte sofraya oturdu. Ekmei ald, kr sunduktan sonra paralayp bld ve onlara verdi. 31te o anda gzleri ald ve kendisini tandlar; ama O onlarn gzne grnmez oldu. 32Birbirlerine, Yolda O bizimle konuur, Kutsal Yazlar aklarken yreklerimizin derinlikleri yanp tutumuyor muydu? dediler.

Hemen o saatte kalkp Yerualime geri dndler. On Birleri ve onlarla birliktekileri toplanm buldular. 34Rab gerekten dirildi ve Simona grnd diyorlard. 35Onlar da yolda geen olaylar ve sann ekmek paralayp blerken kendilerince nasl tanndn anlattlar.
33

sa rencilerine Grnyor 36-49 (Matta 28:16-20; Markos 16:14-18; Yuhanna 20:19-23; Habercilerin leri 1:6-8) 36 Onlar bunlar anlatrken, sa aralarnda durdu ve, zerinize esenlik olsun! dedi. 37 Ama onlar korkuyla sarslp rkt. Bir ruh grdklerini sandlar. 38sa onlara, Niin sarslyorsunuz? dedi. Yreinizde neden kukular douyor? 39te ellerime ayaklarma bakn. Ben kendimim. Bana ellerinizle dokunun, beni grn. nk ruhun ne bedeni ne de kemii vardr. Oysa grdnz gibi, benim var. 40 Bunu syledikten sonra onlara ellerini, ayaklarn gsterdi. 41Sevinten aknlktan bir trl inanamyorlard. sa, Burada yiyecek bir eyiniz var m? diye sordu. 42Onlar da kendisine bir para zgara balk verdiler. 43Bunu alp gzleri nnde yedi. 44Sonra onlara, Daha sizinle beraberken sylemitim dedi. Musann yasasnda, peygamberlerde ve Mezmurlarda benim iin yazlm bulunanlara ilikin her eyin yerine gelmesi gerektir. 45 Bunun zerine, Kutsal Yazlar kavramalar iin onlarn anlayn at, 46yazlm bulunanlara ilikin kendilerini aydnlatt: Mesihin ikence ekmesi ve nc gn ller arasndan dirilmesi gerektiini ve 47Onun adyla gnahlarn balanmasn salayan gnahtan dn bildirisinin Yerualimden balayarak tm uluslara yaylmasn.. 48Siz bunlara tanksnz. 49te zerinize Babann vaadini gnderiyorum. Ama yceden gelecek gle kuatlncaya dek kentte kaln. sa Gklere Ykseliyor 50-53 (Markos 16:19,20; Habercilerin leri 1:9-11) 50 rencilerini Beytanyaya dek yneltti.. Ellerini kaldrp onlar kutsad. 51 Kendilerini kutsamaktayken aralarndan ayrld ve ge alnd. 52Onlar da kendisine tapnp sevin cokunluunda Yerualime dndler. 53Ve srekli olarak tapnakta Tanry yceltiyorlard.

SEVN GETRC HABER YUHANNA (man ve Yaam) nsz Birinci yzyln sonlarnda Tanr esiniyle kaleme alnan bu ncil parasnn yazar adn bildirmiyor. sann On ki rencisinden Yuhanna olduu anlalan bu kii kendisini sann sevdii renci olarak tanmlyor (13:23; 21:7,20; 19:26). Yazar anlatt olaylara dorudan doruya tank olduunu belirtiyor (1:14; 19:35; 21:24). Yaznn ana konusu, Girite belirtildii gibi, insan bedeninde aklanan ncesiz Tanr Szdr (1:1-18). Yazar, sann yedi arpc mucizesi zerinde zellikle duruyor. Bunlardan baka, Onun ller arasndan dirilii tmden kantlayc Tanr olgusu olarak belirtiliyor. Diriliinden sonra, baarszlkta bocalayan rencilerine yz elli iri balk tutturuyor. Bu sekin belirtileri insanlarn Mesihe iman etmesi ve sonsuz yaam gnencine gelmesi iin kaleme aldn vurguluyor yazar (20:30,31). sa, Yol da, gerek de, yaam da Benim der (14:6). Bu yazda sa, gncel yaamla ilgili nesneleri, varlklar soyut adan dile getirerek saysz ruhsal geree yakndan k tutar; su, ekmek, oban, koyun, vb. Yuhannann yazs, konular baka adan ve zaman dneminden ele alan Matta, Markos, Luka yazlarndan ayrml bir zellik tamaktadr. Onlar daha ok sann Galiledeki hizmetini konu ederken, Yuhanna Yerualimdeki hizmet zerinde durur. Onlar sann retisini simgeler yoluyla anlatrken, Yuhanna bunu karlkl konumalarla dile getirir. Bunlarn yan sra daha birok ayrm belirgindir. nk her bir yazar baka baka okuyucu topluluklarna seslenmitir. Ayrca Yuhannann bu paray ilk yazardan daha ge bir tarihte yazm olduu da belirtilmeli. lk yazarn zerinde durduu konular sa Mesihin yaamyla ve Ona ilikin olgular mozaiiyle deliyken drdnc yazarn yaklam belirgin biimde tanrbilim gerekleriyle donatlmtr. Bu yaz yle zetlenebilir: 17. Giri 1:1-18 18.sann dnyaya aklan 1:19-12:50 19.sann rencilerine aklan 13:1-17:26 20.sann armha akl ve dirilii 18:1-21:25 GR ncesiz Sz 1-5 Balangta Sz vard. Sz Tanryla birlikteydi ve Sz Tanryd. 2Oydu balangta Tanryla birlikte olan. 3Kurulu dzen170 Onun araclyla olutu ve oluanlardan bir teki Onsuz olmad. 4Yaam Ondayd ve yaam insanlarn Iyd*. 5Ve Ik karanlkta aydnlk verir; karanlk ise onu alt etmedi.

1
168 169 170

168

169

Dnya Onu Bilmedi 6-11

Olanlar olmadan nce Kelam, Logos Her ey

Tanrdan gnderilmi bir adam ortaya kt, ad Yahya idi. 7O tanklk etmeye geldi. Ik iin tanklk etsin ve herkes onun araclyla imana kavusun diye geldi. 8Kendisi o Ik deildi, sadece Ik iin tanklk etmeye geldi. 9 Sz gerek Ikt; tm insanlar aydnla kavuturmak iin dnyaya gelen Ik. 10O dnyadayd. Dnya Onun araclyla olutu, ama dnya Onu bilmedi. 11Kendi lkesine geldiyse de kendi toplumu Onu kabul etmedi.
6

Onu Kabul Edenlerin Yetkisi 12-18 Kendisini kabul edenlere Onun adna iman edenlere gelince onlara Tanrnn ocuklar olma yetkisi verdi. 13Bunlar doal kan ilikisinden, bedenin isteinden ya da insan isteinden domad; bambaka yntemde Tanrdan dodular. 14 Sz beden oldu, kayra ve gerekle dolu olarak aramzda yaad*. Onun yceliini Babadan gelen biricik Oulun ycelii niteliinde grdk. 15 Yahya Onun iin tanklk etti ve bararak aklad: Sizlere, Benden sonra gelen benden stndr; nk O benden nce vard dediim ite budur. 16Hepimiz Onun snrsz doluluundan kayra ardna kayra aldk. 17nk ruhsal yasa171 Musa araclyla verildi. sa Mesih araclyla ise, kayra ve gerek geldi. 18Hibir vakit hi kimse Tanry grmedi. Babann barnda olan Tanr, biricik Oul 172 O bildirdi Onu.
12

MESHE ZG GCN AIKLANII Yahyadan Gelen lk Tanklk: O Aranzda Duruyor 19-28 (Matta 3:1-12; Markos 1:7,8; Luka 3:15-17) 19 Yahudi yetkililer173 Sen kimsin? diye sormalar iin, Yerualimden Yahyaya rahiplerle Levilileri174 gnderdi. Bunun zerine Yahya tanklkta bulundu. 20Hibir eyi rtbas etmeden ak ak konutu. Ben Mesih deilim yolundaki bildirisi ok akt. 21 yleyse kimsin? lyas msn sen? diye sordular. Yahya, Deilim dedi. Sen o peygamber misin? sorusuna da, Hayr diye karlk verdi. 22Bu kez, yleyse kim olduunu syle de bizi gnderenlere yant verelim dediler. Sen kendin iin ne diyorsun? 23 Yahya, Yeaya peygamberin bildirisini aktararak onlar yantlad: Ben Rabbin yolunu dzleyin diye lden ykselen bir sesim. 24 Gnderilenler Ferisilerdendi175. 25 Ona baka bir soru yneltip, yleyse dediler, Sen ne Mesih, ne lyas, ne de o peygambersen, nasl oluyor da vaftiz ediyorsun?* 26 Yahya, Ben su ile vaftiz ediyorum diye yantlad, Ama tanmadnz o kii aranzda duruyor. 27O benden sonra gelendir. Ben Onun arnn balarn bile zmeye yarar biri deilim. 28 Tm bunlar rdnn tesinde, Beytanyada Yahyann vaftiz ettii yerde oldu. Yahyadan Gelen kinci Tanklk: te Tanr Kuzusu 29-34 Yahya ertesi gn sann kendisine doru geldiini grerek, te dnyann gnahn kaldran Tanr Kuzusu! dedi. 30Kendisi iin, Benden sonra benden stn bir adam geliyor;
29 171

Eski Antlamada Musa peygamber araclyla iletilen eriat (ruhsal yasa), Musann be yazsndan oluur: (Tevrat, Pentatefk). 172 Tanr 173 Yahudi dininin nde gelen temsilcileri. 174 Baknz, Luka 10:32 175 Baknz, Matta 3:7 1:23 Yeaya 40:3

nk O benden nce vard diye bildirdiim birey budur. 31Bu kiinin kimliini bilmiyordum. Ama O sraile aklansn diye ben suyla vaftiz ederek geldim. 32 Yahya tankln u szlerle srdrd: Ruhun gkten gvercin gibi inerek Onun zerinde durduunu grdm. 33Bu kiinin kimliini bilmiyordum. Ama suyla vaftiz etmek iin beni gnderenin kendisi, Ruhun kimin zerine inip durduunu grrsen Kutsal Ruhla vaftiz eden Odur dedi. 34Ben de grp Tanrnn Olu budur diye tanklk ettim. sann lk rencileri 35-42 Ertesi gn Yahya yine rencilerinden ikisiyle birlikte duruyordu. 36sann gezindiini grnce, te Tanr Kuzusu dedi. 37ki renci Onun dediini duyarak sann ard sra gitti. 38sa dnp kendisini izlediklerini grnce, Ne istiyorsunuz? diye sordu. Onlar da, Rabbi! (Anlam retmendir) Nerede oturuyorsun? dedi. 39sa, Gelin de grn deyince, gidip nerede oturduunu grdler ve o gn Onun yannda kaldlar. Saat leden sonra drt sularyd. 40 Yahyann dediini duyup sann ard sra giden iki kiiden biri Simon Petrosun kardei Andreas idi. 41Andreas hemen kardei Simonu bulup ona, Biz Mesihi176 (Anlam Hristostur) bulduk dedi. 42Onu saya getirdi. sa ona bakarak, Sen Yuhanna olu Simonsun dedi. Kifas (Petros diye evrilir) adyla arlacaksn.
35

sann kinci Grup rencileri 43-51 Ertesi gn sa, Galileye gitmeye karar verdi. Filipposu bulup, Ardm sra gel dedi. 44Filippos, Andreasla Petrosun kenti Beytsaydadand. 45Filippos Natanaeli bulup, Musann ruhsal yasada bildirdii ve peygamberlerin haber verdii Yusuf olu* Nasral say bulduk dedi. 46 Natanael ona, Nasradan iyi bir ey kabilir mi? diye sordu. Filippos, Gel de gr! diye yantlad. 47sa, Natanaelin kendisine doru geldiini grnce onun iin, te iinde dzenbazlk bulunmayan gerek bir srailli dedi. 48Natanael, Beni nereden tanyorsun? diye sordu. sa, Filippos armadan nce seni incir aacnn altnda grdm dedi. 49Natanael, Rabbi dedi. Sen Tanrnn Olusun, srailin Kralsn. 50sa yantlad: Seni incir aacnn altnda grdm dediim iin mi inanyorsun? Bunlardan daha stnn greceksin. 51Ve ekledi: Size nemle belirtirim ki, gn aldn ve Tanrnn meleklerini nsanolu zerine ykselmekte ve inmekte greceksiniz.
43

lk Belirti 1-12 nc gn Galilenin Kana kentinde bir dn vard. sann annesi de oradayd. 2sa da rencileriyle birlikte dne arlmt. 3arap tkenince sann annesi Ona, araplar kalmad dedi. 4sa, Buna karmamalsn, anne!178 diye yantlad. Vaktim daha gelmedi. 5Annesi hizmet edenlere, Size ne derse yapn dedi. 6 Orada Yahudilerin tresel paklanma gelenekleri iin kullanlan tatan yaplm alt su kp duruyordu. Her biri yaklak yetmi ile yz litre su alrd. 7sa hizmet edenlere, Kpleri suyla doldurun dedi. Kpleri azna dek doldurdular. 8sa, imdi birazn alp tren bakanna gtrn dedi. Onlar da gtrd. 9 Tren bakan arap olmu suyu tattnda bunun nereden geldiini kestiremedi. Oysa suyu getiren ev uaklar olan biteni biliyordu. Tren bakan gveyi arp, 10Bakalar nce en iyi arab sunar dedi. Ancak arllar bol bol itikten sonra sradan arab karr. Ama sen en iyi arab u ana dek sakladn. 11sa bu ilk belirtiyi* Galilenin Kana kentinde gsterdi ve yceliini aklad. rencileri Ona iman etti.

177

176 177 178

Baknz, Matta 1:1; Habercilerin leri 10:38 sann Yahyadan ayrlp Kana kentine gelmesi iki gn srd. Ey kadn!

Bundan sonra sa, annesi, kardeleri ve rencileri Kafernahuma inerek179 orada birka gn kaldlar. sa Tapna Artyor 13-22 (Matta 21:12,13; Markos 11:15-18; Luka 19:45,46) 13 Yahudilerin Passah kutlay180 yaknd. sa, Yerualime kt. 14 Tapnakta sr, koyun, gvercin satclaryla para deitirenleri kurulup oturmu 15 buldu. plerden bir kam yapp tmn koyunlar, srlar da tapnaktan darya att. Para deitirenlerin paralarn evreye sap masalarn devirdi. 16Gvercin satclarna, Bunlar buradan kaldrn dedi. Babamn Evini181 pazar yerine dntrmeyin. 17 rencileri Kutsal Kitapta Ona ilikin u sz anmsadlar: Evin iin gsterdiim aba beni yiyip tketecek. 18 Bunun zerine Yahudi yetkililer Ona, Yaptn bu ilerin doruluuna ilikin ne belirti gstereceksin bize? diye sordular. 19sa u yant verdi: Bu tapna ykn. gn iinde onu yeniden ykselteceim. 20Bunun zerine Yahudiler, Bu tapna kurmak krk alt yl srd dediler. gn iinde mi onu ykselteceksin? 21Oysa sa bedeninin tapnandan* sz ediyordu. 22yle ki, lmden dirildiinde rencileri sann bundan sz ettiini anmsayarak Kutsal Yazya ve sann sylemi olduu sze iman etti.
12

sann nsana likin Bilgisi 23-25 Passah kutlaynda sa Yerualimdeyken biroklar gsterdii belirtileri grerek Onun adna iman etti. 24Ama sa kendisini onlarn isteklerine kaptrmad. nk hepsini tanyordu. 25nsana ilikin kimsenin tanklna gereksinimi yoktu. nk insan yreinden geenleri biliyordu.
23

nsan Yeniden Nasl Doabilir? 1-21 Ferisiler arasnda Nikodimos adnda bir adam vard. Yahudilerin nderlerindendi. 2Bu adam gece sann yanna gelip, Rabbi dedi. Senin Tanrdan gelen bir retmen olduunu biliyoruz. nk Tanr kendisiyle olmadka kimse senin yaptn bu belirtileri yapamaz. 3 sa, Sana nemle belirtirim ki dedi, nsan yeniden domadka182 Tanrnn hkmranln gremez. 4Nikodimos sordu: Yetikin bir adam nasl doabilir? Anasnn rahmine girip ikinci kez doacak deil ya! 5sa yantlad: Sana nemle belirtirim ki, insan sudan ve Ruhtan domadka Tanrnn hkmranlna giremez. 6Bedenden doan bedendir, Ruhtan doan ruhtur. 7 Sana yeniden domalsnz dediime ama. 8Rzgr diledii yerde eser. Onun sesini iitirsin, ama nereden gelip nereye gittiini bilmezsin. Ruhtan doan herkes byledir. 9 Nikodimos, Bu nasl olur? diye sordu. 10sa, Sen srailin reticisiyken bunlar bilmiyor musun? diye yantlad. 11Sana nemle belirtiyorum: Bildiimizi sylyor, grdmze tanklk ediyoruz ama tanklmz kabul etmiyorsunuz. 12Size bu dnyaya ilikin olanlar anlattmda inanmazsanz, gklere ilikin olanlar anlattmda nasl inanrsnz? 13 Gkten inmi olan nsanolundan183 baka hi kimse ge km deildir. 14Tpk Musann lde ylan ykselttii gibi nsanolunun da ykselmesi gerekir. 15yle ki, Ona iman eden herkesin sonsuz yaam olsun. 16nk Tanr dnyay o denli sevdi ki, biricik Olunu verdi. yle ki, her kim Ona iman ederse mahvolmasn, sonsuz yaama kavusun.

179 180

Baknz, Matta 20:17 Baknz, Matta 26:2 181 Tanrnn tapna. 182 Yceden domadka. 183 Baknz, Matta 8:20 2:17 Mezmur 69:9

nk Tanr, Olunu dnyay yarglamak amacyla gndermedi. Dnya Onun araclyla kurtulsun diye gnderdi. 18Ona iman eden yarglanmaz; iman etmeyense nasl olsa yarglanmtr. nk Tanrnn biricik Olunun adna iman etmemitir. 19Yarg udur: Dnyaya Ik geldi, ama insanlar karanl Iktan daha ok sevdi. nk onlarn ileri ktdr. 20nk ktlk yapan herkes Ia kin besler ve yaptklar ortaya kmasn diye Ia yaklamaz. 21Gerei uygulayan ise, yaptklarnn Tanr ballnda yapldn gstermek iin Ia gelir.
17

Yahyann nc Tankl: Yukardan Gelen Herkesten stndr 22-36 22 Bundan sonra sayla rencileri Yahudiye yresine gittiler. Orada sa onlarla kalyor ve vaftiz ediyordu. 23Yahya da Salim yaknnda Aynunda vaftiz ediyordu. nk orada bol su vard. Biroklar gelip vaftiz ediliyordu. 24Yahya daha cezaevine atlmamt. 25 Yahyann rencileriyle bir Yahudi arasnda dinsel paklanma tresi konusunda bir tartma kt. 26Yahyaya varp, Rabbi dediler. Bak, rdnn kar yakasnda seninle birlikte olan, kendisine ilikin tanklk ettiin kii vaftiz ediyor ve herkes Ona gidiyor. 27 Yahya, Eer kendisine gkten verilmezse hi kimse kendiliinden bir ey alamaz diye yantlad. 28Ben Mesih deilim, ama Onun ncs olarak gnderildim dediime siz kendiniz tanksnz. 29Gelinle kim evleniyorsa gvey Odur. Ama gveyin ayakta durup dinleyen arkada Onun sesini duyunca ok sevinir. Bylece benim bu sevincim tmlendi. 30 Ona ykselmek, banaysa geride kalmak yarar. 31 Yceden gelen herkesten stndr. Yeryznden olan yerseldir ve yer asndan konuur. Gkten gelen, herkesten stndr. 32Ne grm ve duymusa buna tanklk eder, ama tankln kimse kabul etmez. 33Onun tankln kabul eden, Tanrnn gerek olduuna mhr basmtr. 34Tanrnn gnderdii kii Tanrnn szlerini konuur. nk Tanr Ruhu snrl kapsamda vermez. 35 Baba Oulu sever. Her eyi Onun eline vermitir. 36Oula iman edenin sonsuz yaam vardr. Oulu dinlemeyene gelince yaam yz grmez. Tam tersine, Tanrnn fkesi onun zerinde kalr. Sonsuz Yaam Suyu 1-38 sann Yahyadan daha ok renci topladn ve vaftiz ettiini Ferisiler duymutu. Rab bunu biliyordu. 2Oysa sann kendisi deil, sadece rencileri vaftiz ediyordu. 3sa Yahudiyeden ayrlp yeniden Galileye gitti. 4Yolculuk ederken Samiriyeden gemesi gerekiyordu. 5Samiriyenin Sihar denilen kasabasna geldi. Buras Yakupun olu Yusufa verdii topraa yaknd. 6Yakupun kuyusu bu yerdeydi. Yolculuktan yorgun den sa kuyunun bana oturdu. Vakit leyin on iki sularyd. 7 Samiriyeli bir kadn su ekmeye geldi. sa ona, Bana da ver ieyim dedi. 8 rencileri kasabaya yiyecek almaya gitmiti. 9Samiriyeli kadn, Sen Yahudisin bense Samiriyeli bir kadnm dedi. Nasl olur da benden iecek su istersin? nk Yahudilerin Samiriyelilerle hi ilikileri yoktur. 10 sa, Eer Tanrnn armaann ve sana, Bana su ver, ieyim diyenin kim olduunu bilseydin dedi, Sen Ondan isteyecektin; O da sana yaam suyunu verecekti. 11 Kadn, Efendi dedi. Su ekecek bir kovan yok, kuyu da derin. Nereden sahip oluyorsun sen yaam suyuna? 12Bu kuyuyu bize veren atamz Yakuptur. Kendisi de, oullar da, davarlar da buradan imitir. Yoksa sen ondan da stn biri misin?184 13 sa yantlad: Bu sudan ien herkes yeniden susayacak. 14Oysa benim vereceim sudan her kim ierse sonsuza dek susamayacaktr. Vereceim su sonsuz yaam salamak iin onun i varlnda kaynaklanan bir pnar olacaktr.

184

Baknz, Luka 1:33

Kadn, Efendi dedi. Bu suyu bana ver. Ne susayaym, ne de su ekmek iin buraya dek geleyim. 16sa, Git, kocan ar, sonra buraya dn dedi. 17Kadn, Kocam yok diye yantlaynca sa ona, Kocam yok demekle doru syledin dedi. 18nk be kocaya vardn ve u anda birlikte yaadn kii kocan deil. Bu konuda doru konutun. 19 Kadn, Efendi dedi. Gryorum ki sen bir peygambersin. 20Bizim atalarmz185 u dada tapnd, ama sizler tapnlmas gereken yer Yerualimdedir dersiniz. 21 sa, Bana inan ey kadn dedi. Vakit geliyor. O zaman Babaya ne bu dada, ne de Yerualimde tapnacaksnz. 22Siz bilmediinize tapnyorsunuz; bizse bildiimize tapnyoruz. nk kurtulu Yahudilerden gelir. 23Ama gerek tapnclarn Babaya ruhta ve gerekte tapnacaklar vakit geliyor ve ite o vakit imdidir. nk Baba kendisine byle tapnanlar aryor. 24Tanr Ruhtur186 ve Ona tapnanlarn ruhta ve gerekte tapnmas gerektir. 25Kadn, Biliyorum ki, Hristos denilen Mesih gelecektir dedi. O gelince bize her eyi bildirecek. 26 sa, Seninle konuan ben, O Kiiyim187 dedi. 27 Bu srada sann rencileri geldi. Onun bir kadnla konumasna atlar. Buna karn hibiri kadna, Sen ne aryorsun? ya da saya, Niin bu kadnla konuuyorsun? diye sormad. 28Kadn su testisini brakt, kasabaya gidip halka, 29Gelin, tm yaptklarm bana syleyen adam grn dedi. Acaba Mesih bu mu? 30Halk kasabadan km, saya geliyordu. 31 Bu arada rencileri Ona, Rabbi, bir ey ye diyordu. 32Ama sa, Sizin bilmediiniz bir yiyeceim var dedi. 33renciler birbirlerine, Acaba biri Ona yiyecek mi getirdi? diye sordular. 34sa, Benim yiyeceim, beni gnderenin isteini yapmak ve Onun iini sonulandrmaktr dedi. 35Sizler rnn biilmesine daha drt ay var demiyor musunuz? Ben de size diyorum ki, gzlerinizi kaldrn da rn biilmeye hazr, aarm tarlalara bakn. 36Eken de, bien de hep birlikte sevinsin diye, bien karln alyor, sonsuz yaam iin rn topluyor. 37nk burada, Biri eker, br bier sz dorudur. 38Sizi emek vermediiniz ekini bimeye gnderdim. Bakalar emek verdi, sizse onlarn emeine kondunuz.
15

Samiriye Halk saya man Ediyor 39-42 Tm yaptklarm bana syledi diye tanklk eden kadnn sz zerine, o kasabadaki Samiriyelilerin birou saya iman etti. 40Ona geldiklerinde de yanlarnda kalmas iin Samiriyeliler kendisinden dilekte bulundu. O da iki gn orada kald. 41sann sz zerine daha birok kii iman etti. 42 Kadna da, Bundan byle iman etmemiz senin sylemen nedeniyle deildir dediler. Biz kendimiz Onu duyduk ve gerekten dnyann kurtarcs olduunu biliyoruz.
39

Galilede Bir Belirti 43-54 sa iki gn sonra oradan ayrlp Galileye gitti. 44Daha nce bir peygamberin kendi lkesinde deeri olmadna tanklk etmiti. 45Bu kez Galileye geldiinde Galileliler Onu candan kabul etti. nk onlar da Passah kutlayna katlm ve kutlama sresince Yerualimde yapt ilerin tmn grmlerdi. 46 Bunun zerine sa suyu arap yapt Galilenin Kana kentine yeniden geldi. Orada bir saray grevlisi vard, olu Kafernahumda hastayd. 47sann Yahudiyeden Galileye geldiini duyunca yanna vard ve yetiip olunu iyi etmesi iin Ona yakard. nk olu lmn eiindeydi. 48sa ona, Belirtiler ve gz kamatrc eylemler grmedike hibir
43 185 186 187

Kadnn atalar: Samiriyeliler. Tanry en gereki aklay. Baknz, 8:24

zaman iman etmeyeceksiniz dedi. 49Saray grevlisi, Efendi ocuum lmeden nce yeti dedi. 50sa, Git, olun yayor diye yantlad. Adam, sann dediine iman edip gitti. 51 Daha aaya inerken uaklar onu karlayp olunun yaadn bildirdiler. 52Saray grevlisi olunun iyilemeye yz tuttuu saati uaklardan sordu. Dn le st saat birde atei dt dediler. 53O zaman baba, sann, Olun yayor dedii anda ocuun iyiletiini anlad. Hem kendisi hem de tm ev halk iman etti. 54sann Yahudiyeden Galileye geliinde yapt ikinci belirtiydi bu. Otuz Sekiz Yllk Hasta yi Oluyor 1-18 Bu olaylardan sonra Yahudilerin bir kutlama dnemi188 geldi. sa Yerualime kt. 2 Yerualimde Koyun Kaps yannda branicede Beytesda adn tayan be sundurmal bir havuz vardr. 3Bu sundurmalarda kr, topal, eli aya tutmayan byk bir hasta topluluu yatard. (3b) ve (4)189 5Orada otuz sekiz yldan beri hastalk eken bir adam vard. 6sa onun yerde yattn grd. Adamn uzun sredir ayn durumda bulunduunu bildiinden, yi olmak ister misin? diye sordu. 7Hasta, Efendi, su alkanr alkanmaz beni havuza koyacak adamm yok diye yantlad, Ben davranmaktayken baka biri benden nce atlyor! 8 sa, Ayaa kalk dedi. Deini kaldr ve yr! 9Adam o anda iyi oldu. Deini kaldrp yrd. Ne var ki, o gn abatt190. 10Bu nedenle Yahudi yetkililer sala kavuan adama, Bugn abattr dediler. Deini kaldrmana izin verilmez191. 11Adam, Beni iyi edenin kendisi, Deini kaldr ve yr! dedi diye karlk verdi. 12Bu kez, Kimdir sana, deini kaldr ve yr buyruunu veren diye sordular. 13Gelgelelim iyi edilen adam Onun kim olduundan habersizdi; nk orada ok insan toplanm, sa da ayrlmt. 14Bundan sonra sa onu tapnakta bulup, Bak, iyi oldun dedi. Artk gnah ileme ki, bana daha kt bir ey gelmesin. 15 Adam gidip kendisini iyi edenin sa olduunu Yahudi yetkililere bildirdi. 16Bu yzden Yahudi yetkililer saya saldrda bulunmaya balad; nk bu eylemleri abat gnnde yapyordu. 17sa onlar yantlad: Babam u ana dek almasn srdryor, ben de alyorum. 18te bu yzden Yahudi yetkililer Onu ldrmek iin abalarn younlatrdlar. nk yalnz abat bozmakla kalmam, Tanr Babamdr diyerek kendisini Tanryla bir tutmutu.

sa ve Onu Gnderen 19-29 sa onlar yantlad: Size nemle belirtirim ki, Oul kendiliinden hibir ey yapamaz. Ancak Babann yaptklarn grerek onlar yapar. Ve baba ne yaparsa, Oul da Onun gibi yapar. 20nk Baba Oulu sever ve yaptklarnn tmn Ona gsterir. Ona bunlardan daha yce iler de gsterecektir; sizler aakalasnz diye. 21nk Baba nasl lleri diriltip onlara yaam salyorsa, Oul da istediklerine yaam salar. 22Baba kimseyi kendisi yarglamaz. Tm yarglamay Oula vermitir. 23yle ki, herkes Babaya sayg gsterdii gibi Oula da sayg gstersin. Oula sayg gstermeyen Onu gnderen Babaya da sayg gstermez. 24 Size nemle belirtiyorum: Benim szm dinleyenin ve beni gnderene iman edenin sonsuz yaam vardr. O yarglanmayacaktr; lmden yaama gemitir. 25Size nemle belirtiyorum: Vakit geliyor, ite geldi bile. ller Tanr Olunun sesini iitecek ve iitenler yaayacak. 26nk Baba yaam kayna olduu gibi, Oula da yaam kayna
19 188 189

190 191

Olasl, Passah kutlamas. [3b ve 4] [3bSuyun alkanmasn beklerlerdi. 4nk zaman zaman Rabbin bir melei havuzun iine inerek suyu alkalard. Su alkalandktan sonra iine ilk dalan insan, tutulduu sayrlk neyse sala kavuurdu.] Baknz, Matta 12:1 Dinsel yasa asndan.

olmay salamtr. 27Yarglama yetkisini de vermitir Ona. nk O nsanoludur. 28Buna amayn. Mezarda yatan herkesin Onun sesini iitecei vakit geliyor. 29yilik yapanlar yaam diriliine, ktlk yapanlarsa yarg diriliine dirilecek. Bu Yetkiye Tanklk Edenler Kimdir? 30-47 Ben kendi kendime hibir ey yapamam; iittiim gibi yarglarm. Benim yarglaym dorudur. nk kendi isteimi deil beni gnderenin isteini ararm. 31Eer kendim iin tanklk edersem tanklm gerek saylmaz. 32Benim iin baka biri tanklk ediyor. Onun benim iin ettii tankln gerek tanklk olduunu biliyorum. 33 Yahyaya adamlar gnderdiniz ve o geree tanklk etti. 34Kald ki, benim tanklm insanlardan kaynaklanmyor, ama siz kurtulasnz diye bunlar sylyorum. 35 Yahya yanan ve aydnlk veren bir kt. Siz de onun nda bir sre sevin bulmak istediniz. 36Ama ben Yahyannkinden daha stn tankla sahibim. nk Babann sonulamam iin bana verdii iler yapmakta olduum u eylemler beni Babann gnderdiine tanklk ediyor. 37Beni gnderen Baba kendisi de bana ilikin tanklk etmitir. Siz hibir dnemde ne Onun sesini duydunuz, ne de Onun yzn grdnz. 38Onun sz iinizde kalmyor. nk Onun gnderdii kiiye iman etmiyorsunuz. 39Kutsal Yazlar dikkatle aratryorsunuz. nk sonsuz yaamnzn onlarda bulunduunu sanyorsunuz. Oysa bana da onlar tanklk ediyor. 40Yine de yaam bulmak iin bana gelmek istemiyorsunuz. 41 nsanlardan gelen ycelii aramyorum. 42Ama sizi biliyorum; iinizde Tanr sevgisi yoktur. 43Babann adyla geldim ve beni kabul etmiyorsunuz. Ama baka biri kendi adyla gelse onu kabul edeceksiniz. 44Birbirinizi ycelten ve tek olan Tanrdan gelen ycelii aramayan sizler nasl iman edebilirsiniz? 45Sanmayasnz ki, sizi Babann nnde ben sulayacam. Sizleri sulayan kendisine umut baladnz Musadr. 46nk Musaya iman etmi olsaydnz bana da iman ederdiniz. nk o bana ilikin yazmtr. 47Ama onun yazdklarna iman etmiyorsanz benim szlerime nasl iman edeceksiniz?
30

sa Be Bin Kiiyi Doyuruyor 1-15 (Matta 14:13-21; Markos 6:30-44; Luka 9:10-17) Bu olaylardan sonra, sa Taberiye diye tannan Galile Denizinin kar yakasna gitti. 2 Byk bir topluluk Onu izliyordu; nk hastalar zerinde yapt belirtileri grmlerdi. 3sa da yamacna kp orada rencileriyle birlikte oturdu. 4Yahudilerin Passah kutlay yaknd. 5sa gzlerini kaldrdnda byk bir topluluun kendisine doru geldiini grd. Filipposa, Bunlarn yemesi iin nereden ekmek alalm? diye sordu. 6Bu sz onu denemek iin sylemiti; nk kendisi ne yapacan biliyordu. 7 Filippos yantlad: Her birinin azna bir lokma yiyecek koyabilmesi iin iki yz dinarlk192 ekmek bile yetmez! 8rencilerinden biri, Simon Petrosun kardei Andreas Ona, 9Burada be arpa ekmeiyle iki bal olan bir ocuk var dedi. Ama bu koca topluluk iin bu nedir ki! 10 sa, Topluluu yere oturtun dedi. Sk bir ayrlktaydlar. Bylece, says yaklak be bini bulan erkek yere oturdu. 11Bunun zerine sa ekmekleri ald, teekkr ykselttikten sonra oturanlara datt. Bunun gibi, balklardan da istedikleri kadar verdi. 12Herkes iyice doyduktan sonra sa rencilerine, Artakalan paralar toplayn dedi. Hibir ey atlmasn. 13Onlar da topladlar. Be arpa ekmeini yiyenlerden artakalanlarla on iki kfe doldurdular. 14 sann sonulad bu belirtiyi grenler, Gerekten, dnyaya gelmesi beklenen peygamber budur dedi. 15sa da onlarn gelip kendisini kaptklar gibi kral ilan etmeye gtreceklerini bildiinden yalnz bana yeniden daa ekildi.

192

Bir dinar bir gndeliktir.

sa Su stnde Yryor 16-21 (Matta 14:22-33; Markos 6:45-52) 16 Akam olunca sann rencileri aaya, denize indi. 17Bir tekneye binip kar kydaki Kafernahuma doru denizi amaya baladlar. Karanlk basmt. sa daha yanlarna gelmemiti. 18Deniz esen gl rzgrn etkisiyle kabaryordu. 19Bu durumda yaklak drt mil krek ektikten sonra, sann deniz stnde yryerek tekneye yaklatn grdler. Korkuya kapldlar. 20sa, Benim, korkmayn dedi. 21Bunun zerine Onu tekneye almak istediler. Tekne hemen gidecekleri kyya ulat. Topluluk say Aryor 22-24 Ertesi gn, denizin br kysnda duran topluluk orada rencilerin bindii tek bir kayktan baka kayk bulunmadn grd. sann rencileriyle birlikte o tekneye binmediini, rencilerin ayrca ayrldn anladlar. 23te yandan, Taberiyeden gelen kayklar Rab teekkr ykselttikten sonra topluluun yemek yedii yerin yaknna varmt. 24 Topluluk ne sann, ne de rencilerin orada bulunmadn grnce kayklara binip say aramak iin Kafernahuma gitti.
22

Yaam Ekmei sa 25-59 say denizin kar kysnda bulunca, Rabbi dediler. Buraya ne zaman geldin? 26 sa onlar, Size nemle belirtiyorum diyerek yantlad. Beni belirtiler grdnz iin deil, ekmekten yiyerek doyduunuz iin aryorsunuz. 27Gelip geici yiyecek iin deil, sonsuz yaam boyunca kalc yiyecek iin aln. Bunu size nsanolu verecektir. Baba Tanr Ona mhrn basmtr. 28 Onlar saya sordu: Tanrca onaylanan ileri yerine getirmek iin ne yapmamz gerekir? 29sa, Tanrnn ii Onun gnderdii kiiye iman etmenizdir diye yantlad onlar. 30 Bunun zerine, yleyse ne belirti gstereceksin ki grp sana iman edelim? diyerek karlk verdiler. Ne yapacaksn? 31Atalarmz lde mana yedi. Yazl olduu gibi, Yemeleri iin onlara gkten ekmek verdi193. 32 sa, Sizlere nemle belirtirim ki dedi, Size gkten ekmei Musa vermedi. Gkten gerek ekmei size veren Babamdr. 33nk Tanrnn ekmei gkten inen ve dnyaya yaam verendir. 34 Onlar da saya, Ya Rab dediler. Bize bu ekmei her zaman ver. 35sa, Yaam ekmei Benim dedi. Bana gelen ackmayacak, bana iman eden de susamayacak. Hibir zaman.. 36Ama size daha nce de belirttiim gibi, beni grmenize karn yine de iman etmiyorsunuz. 37Babann bana verdiklerinin hepsi bana gelecektir. Bana geleni hibir zaman geri evirmem. 38nk kendi isteimi deil, beni gnderenin isteini uygulamak iin gkten indim. 39Beni gnderenin istei bana verdiklerinden hibirini yitirmeyeyim, onu son gnde dirilteyim kapsamndadr. 40nk Babamn istei, Oulu grp Ona iman eden herkesin sonsuz yaam olmasdr. Son gnde onu ben dirilteceim. 41 Bunun zerine, Gkten inen ekmek Benim dedii iin Yahudiler sylenmeye balad. 42Anasn babasn tandmz Yusuf olu sa deil mi bu? diyorlard. Nasl oluyor da imdi, Ben gkten indim diyor? 43 sa onlara, Aranzda sylenip durmayn dedi. 44Beni gnderen Baba onu ekmedike, hi kimse bana gelemez. Ben de onu son gnde dirilteceim. 45Peygamberlerde yazldr:
25 193

6:31 Msrdan k 16:13,14; Mezmur 78:24 Tanr brani halkn Msrda klelikten kurtarnca, onlar vaat ettii topraa ulatrmadan nce, lde krk yl boyu gkten indirdii manayla besledi (bkz. Msrdan k 16:13,14). 6:45 Yeaya 54:13; Yeremya 31:33; I.Selanikliler 4:9

Tm Tanrca eitilmi olacak. Babadan iitip renen herkes bana gelir. 46 Bu, bir kimsenin Babay grd anlamna gelmez. Ancak Tanrdan olan birey Babay grmtr. 47Size nemle belirtirim: man edenin sonsuz yaam vardr. 48Yaam ekmei Benim. 49Atalarnz lde mana yedi ama ld. 50Oysa gkten inen ekmek budur; isteyen ondan yesin ve lmesin diye. 51Gkten inen diri ekmek Benim. Bu ekmekten yiyen sonsuza dek yaayacaktr. Dnyann yaam iin vereceim ekmek ise z bedenimdir. 52 Bunun zerine Yahudiler aralarnda ekimeye balad. Bu adam, yiyelim diye z bedenini nasl bize verebilir? diyorlard. 53sa onlara, Size nemle belirtirim dedi, nsanolunun bedenini yiyip kann imedike sizde yaam olmayacak. 54Bedenimi yiyip kanm ienin sonsuz yaam vardr. Ben de onu son gn dirilteceim. 55nk bedenim gerek yiyecek, kanm da gerek iecektir. 56Bedenimi yiyip kanm ien bende kalr, ben de onda kalrm. 57Yaam kayna Baba beni gnderdii, benim de Onun araclyla yaadm gibi beni yiyen de benim araclmla yaayacaktr. 58Gkten inen ekmek budur. Atalarn yiyip de yine ldkleri manaya benzemez. Bu ekmei yiyen sonsuza dek yaar. 59Bu szleri Kafernahumda retmekteyken sinagogta194 syledi. Sonsuz Yaam Szlerine Ballk 60-71 rencilerinden birou bunu duyunca, Bu sz ok etin dedi. Bunlar dinlemeye kimin gc yeter? 61sa onlarn bu konuda sylendiini bildiinden, Bu sizin ksteklenmenize mi neden oluyor? dedi. 62Ya nsanolunun nceden bulunduu yere ktn grseydiniz ne olacakt? 63Yaam salayan Ruhtur. Beden hibir eye yaramaz. Size sylediim szler Ruhtur, Yaamdr. 64Ama aranzda iman etmeyen bazlar vardr. nk sa iman etmeyenlerin de, kendisini ele verecek olann da kim olduunu taa balangtan biliyordu. 65Szlerini gelitirdi: Bu nedenle size, Kendisine Babamdan olanak salanmadka kimse bana gelemez dedim. 66 Bunun zerine rencilerinden birou geri dnd ve artk Onunla yrmez oldu. 67 sa On kilere, Yoksa siz de mi gitmek istiyorsunuz? diye sordu. 68Simon Petros, Ya Rab dedi. Kime gideceiz ki? Sonsuz yaam salayan szler sendedir. 69Biz de iman ettik ve bildik ki Tanrnn Kutsal sensin. 70 sa onlar, Siz On kileri ben semedim mi? szyle yantlad, stelik iinizden biri iblisin tekidir. 71kariyotlu Simonun olu Yahudadan sz ediyordu. nk On kilerden biri olup say ele verecek kii oydu.
60

sa Kardelerini Aydnlatyor 1-9 Bu olaylardan sonra sa Galilede dolamaya balad. Yahudiyede dolamak istemiyordu. nk Yahudi yetkililer Onu ldrmek iin frsat kolluyordu. 2O srada Yahudilerin adr Kurma kutlay* yaklamt. 3Bunun iin kardeleri saya, Buradan k, Yahudiyeye git dediler. yle ki, rencilerin yaptn ileri grsn. 4Kendisini tantmak isteyen insan yaptn gizlemez. Madem bu ileri yapyorsun, kendini dnyaya aka gster. 5nk kardeleri bile Ona iman etmiyordu. 6 sa onlara, Benim kendimi aklama vaktim daha gelmedi dedi. Sizin iinse vakit her an uygundur. 7Dnya size kin besleyemez, ama bana kin besliyor. nk ben dnya ilerinin ktlne tanklk ediyorum. 8Siz bu kutlaya katln. Ben imdilik kutlaya katlmayacam; nk daha vaktim gelmedi. 9Bunlar syleyerek Galilede kald.

sa Kutlaya Katlyor 10-13 Ne var ki, kardeleri kutlama olayna katlnca O da katld. Ancak bunu aka deil, gizlice yapt. 11Bu arada Yahudi yetkililer kendisini kutlama yerinde aryor, O nerede? diye
10 194

Baknz, Matta 4:23

soruturuyorlard. 12Halk arasnda Ona ilikin bir sr elikili fslt dolayordu. Bazlar, yi adamdr diyordu. Bakalar ise, Hayr, halk kandryor diyordu. 13Ama hi kimse Ona ilikin dncesini aka bildiremiyordu. nk Yahudi yetkililerden korku vard. sa Kutlamada Eitiyor 14-24 Kutlama yarlannca, sa tapnaa kp retmeye koyuldu. 15Yahudi yetkililer aakalm durumda soruyordu: Bu adam renim grmeden nasl bunca bilgiye sahip? 16 sa onlar yantlad: Benim retim kendimin deil, beni gnderenindir. 17Tanrnn isteini uygulamak isteyen biri karsa, retinin Tanrdan m olduunu yoksa kendiliimden mi konutuumu bilecektir. 18Kendiliinden konuan kendi yceliini kovalar. Kendisini gnderenin yceliini kovalayansa gerek Olandr ve Onda aldatclk yoktur. 19 Musa sizlere ruhsal yasay vermedi mi? Yine de hibiriniz ruhsal yasay uygulamyorsunuz. Niin beni ldrmeye alyorsunuz? 20Halk, Seni cin tutmu diye yantlad. Kim seni ldrmeye alyor ki? 21 sa onlara, Bir mucize195 yaptm, hepiniz akna dndnz dedi. 22Musa size snneti verdi bu da Musadan olmayp atalardandr ve siz abat gn birini snnet ediyorsunuz. 23Madem Musann ruhsal yasas bozulmasn diye abat gn adam snnet ediyorsunuz, abat gn bir adam tmden iyi ettim diye hangi nedenle bana kzyorsunuz? 24 Grne gre yarglamayn. Yargnz haka olsun.
14

Mesih Bu Olabilir mi? 25-31 Yerualimlilerden bazlar, ldrmeye frsat kolladklar kii bu deil mi? dedi. 26 te aktan aa konuuyor, kimse de bir ey demiyor. Yoksa bakanlar Onun Mesih olduunu gerekten biliyor mu? 27Ama biz bu adamn nereden geldiini biliriz. Oysa Mesih geldiinde kimse Onun nereden geldiini bilmeyecek*. 28 sa tapnakta retirken yksek sesle konutu: Hem beni biliyorsunuz, hem de nereden geldiimi.. Ben kendiliimden gelmedim. Ama beni gnderen gerektir. Ne var ki, Onu tanmyorsunuz. 29Oysa ben Onu tanyorum. nk Ondanm ve beni O gnderdi. 30 Bunun zerine say yakalamaya yeltendilerse de, kimse Ona el uzatmad. nk vakti daha gelmemiti. 31Halktan birou da, Sanki Mesih gelince bunun yaptklarndan daha ok belirti mi yapacak? diyerek Ona iman etti.
25

say Tutuklamaya Gnderilen Grevliler 32-36 Ferisiler halkn saya ilikin bu elikili fsltlarn duydu. Ardndan, barahiplerle Ferisiler Onu tutuklamak zere kolcular gnderdi. 33sa, Ksa bir sre daha sizlerle birlikteyim dedi. Sonra beni gnderene gideceim. 34Beni arayacaksnz ama bulmayacaksnz. nk benim bulunduum yere siz gelemezsiniz. 35 Yahudi yetkililer kendi aralarnda, Nereye gitmeyi tasarlyor ki, Onu bulmayalm! dedi. Yoksa Yunanllar arasna dalm olanlara m gitmeyi tasarlyor? Yunanllara* m retecek? 36Beni arayacaksnz ama bulmayacaksnz; nk benim bulunduum yere siz gelemezsiniz sznn anlam ne olabilir? Yaam Veren Su Kaynaklarna ar 37-39 37 Kutlayn sonuncu ve en nemli gn sa ayakta durup yksek sesle yle ard: Kim susarsa bana gelsin ve isin. 38Kutsal Yazda belirtildii gibi, bana iman eden kiinin iinden yaam veren rmaklar kaynaklanacaktr*. 39sa bu sz kendisine iman edenlerin alacaklar Ruha ilikin sylemiti. nk, sa daha ykseltilmediinden Ruh verilmemiti.
32

Halk inde Ayrlk 40-44

195

Bu mucizeye ilikin, Baknz, 5:1-16

Halktan bazs bunu duyunca, Gerekten bu o peygamberdir dedi. 41Bazs, Bu Mesihtir diyordu. Kimisi de, Bu ne i! diyordu, Mesih Galileden gelir mi hi? 42 Kutsal Yaz, Mesih Davutun soyundan olacak ve Davutun kasabas Beytlehemden gelecek196 demiyor mu? 43Bylece halk arasnda Ondan tr ayrlk dodu. 44Bazlar Onu yakalamak istedi ama hi kimse Ona el uzatmad.
40

leri Gelenlerin Anlamazl 45-52 Bu srada kolcular, barahiplerle Ferisilerin yanna dnd. Bunlar kolculara sordu: Neden Onu tutup getirmediniz? 46Kolcular, Hibir zaman, hi kimse Onun konutuu gibi konumad diye yantlad. 47 Ferisiler, Yoksa siz de mi kandrldnz? dedi. 48Bakanlardan ya da Ferisilerden tek kii olsun Ona iman etti mi? 49Ruhsal yasay bilmeyen bu halk lanetlidir. 50Onlardan biri olan ve daha nce saya gelen Nikodimos kendilerine, 51Ruhsal yasamz bir kiiyi dinlemeden ve ne yaptn renmeden insan yarglar m? diye sordu. 52 Ona, Yoksa sen de mi Galiledensin? diye karlk verdiler, Aratr da ren. Galileden peygamber kmaz.197
45

Cinsel Yolsuzluktan Sulu Kadn Balanyor 7:53-8:1-11 [Ve herkes evine gitti. sa da Zeytinlik Dana gitti. 2Sabahn ok erken saatinde yine tapnaa dnd. Tm halk Onun yanna geldi. O da oturup onlara retmeye koyuldu. 3 Dinsel yorumcularla198 Ferisiler, cinsel yolsuzluk yaparken yakalanan bir kadn getirip ortaya diktiler. 4saya, retmen! dediler. Bu kadn cinsel yolsuzluk yaparken sust yakaland. 5Musa ruhsal yasada bu gibilerin talanmasn bize buyurmutur. Sen bu ie ne dersin? 6Bunu say denemek iin sylyorlard. yle ki, Onu sulu karabilsinler. sa yere eilmi, parmayla topraa yaz yazyordu199. 7Kendisine soru sormakta diretmeleri zerine doruldu. Aranzda kim gnahszsa kadna ilk ta o atsn dedi. 8Yeniden yere eilip parmayla topraa yazmaya balad. 9Bunu iitince yallarndan balayarak, teker teker sonuncusuna varncaya dek ekilip gittiler. sa tek bana kald. Kadn da orta yerde dikiliyordu. 10sa dorulup, Ey kadn dedi ona. Seni yarglayanlar nerede? Kimse seni sulu karmad m? 11Kadn, Hi kimse, ya Rab! deyince sa, Ben de seni sulamyorum dedi. Git ve bundan byle gnah ileme.]
8
53

Evrensel Ik 12-20 Bunun ardndan sa yine onlara konutu: Ben dnyann Iym. Ardm sra gelen yaam na kavuacak, hibir zaman karanlkta dolamayacak. 13 Ferisiler, Sen kendine ilikin tanklk ediyorsun dediler, Tankln gerek deil. 14 sa yantlad: Ben kendime ilikin tanklk etsem bile, tanklm gerektir. nk nereden geldiimi ve nereye gittiimi biliyorum. Oysa siz ne nereden geldiimi biliyorsunuz, ne de nereye gittiimi.. 15Siz gzn grd lde yarg yrtyorsunuz. Ben hi kimseyi yarglamam. 16Kald ki, ben yarglasam bile benim yargm gerektir. nk tek bama deilim. Beni gnderen Babamla birlikteyim. 17Sizin ruhsal yasanzda da iki kiinin tanklnn gerek olduu yazlmtr. 18Ben kendime ilikin tanklk ediyorum. Beni gnderen Baba da bana ilikin tanklk ediyor.
12

196

197 198 199

Eski Antlamada sayla ilgili bu peygamberlik sz bildirildii gibi gerekleti (Baknz. II.Samuel 7:12; Mika 5:2; Mezmur 89:3,4; Matta 2:6). Oysa Yunus peygamber Galileliydi. (Baknz, II.Krallar 14:25) Baknz, Matta 2:4 Baknz, Yeremya 17:13; Sleymann zdeyileri 10:7b

Bunun zerine, Baban nerede? diye sordular Ona. sa, Siz ne beni tanrsnz, ne de Babam diye yantlad. Beni tanm olsaydnz, Babam da tanrdnz. 20 sa bu szleri tapnakta, para toplanan yerde syledi ve kimse Onu yakalamad. nk vakti daha gelmemiti.
19

Gittiim Yere Gelemezsiniz 21-30 sa onlara yine, Ben gidiyorum dedi. Beni arayacaksnz ve gnahnz iinde leceksiniz. Benim gittiim yere siz gelemezsiniz. 22 Bunun zerine Yahudi yetkililer yle bir sonu kard: Benim gittiim yere gelemezsiniz diyor. Yoksa kendini mi ldrecek? 23 sa, Siz yerselsiniz dedi. Bense yukardan geldim. Siz bu dnyadansnz. Ben bu dnyadan deilim. 24Bu nedenle size, Gnahlarnz iinde leceksiniz dedim. Eer benim, O Kiiyim dediime200 iman etmezseniz gnahlarnz iinde leceksiniz. 25 Bu kez, Sen kimsin? diye sordular. sa, Balangtan bu yana size ne dedimse, Oyum dedi. 26Sizin iin syleyecek ve yarg yrtecek ok szm var. Ama beni gnderen gerektir ve ben Ondan duyduklarm dnyaya bildiriyorum. 27 Onlara Babaya ilikin sz sylediini anlamadlar. 28Bunun zerine sa, Siz nsanolunu yerden yukar kaldrnca201 dedi, Benim O Kii olduumu ve kendiliimden hibir ey yapmadm, ancak Babann bana rettiklerini bildirdiimi anlayacaksnz. 29 Beni gnderen benimle beraberdir. O beni kendi bama brakmad. nk ben her zaman Onun beendii ileri yapyorum. 30 O bu szleri sylerken biroklar Ona iman etti.
21

zgr Kiiler ve Tutsaklar 31-43 sa kendisine iman etmi olan Yahudilere, Eer szm tutarsanz gerekten benim rencilerimsiniz dedi. 32Gerei bileceksiniz ve gerek sizi zgr klacaktr. 33Kimileri, Ama biz brahimin soyuyuz diye karlk verdi. Hibir vakit, hi kimsenin boyunduruu altna girmedik. Sen nasl olur da, zgr olacaksnz diyorsun? 34sa yantlad: Size nemle belirtirim ki, gnah ileyen herkes gnahn uadr. 35Uak evde sonsuza dek kalmaz. Oulsa sonsuza dek kalr. 36Eer Oul sizi zgr klarsa gerekten zgr olacaksnz. 37 brahimin soyundan olduunuzu biliyorum. Buna karn, beni ldrmek iin frsat kolluyorsunuz. nk szme yreinizde yer vermiyorsunuz. 38Ben Babann yannda grdklerimi bildiriyorum, sizse kendi babanzdan iittiklerinizi yapyorsunuz. 39 Babamz brahimdir diye yantladlar. sa, brahimin ocuklar olsaydnz, brahimin ilerini yapardnz dedi. 40Ama u anda beni Tanrdan iittii gerei size bildiren insan ldrmek iin frsat kolluyorsunuz. brahim bunu yapmad. 41Siz kendi babanzn yaptn yapyorsunuz. Biz rasgele cinsel ilikiden domadk diye karlk verdiler, Tek Babamz Tanrdr. 42sa, Tanr Babanz olsayd, beni severdiniz dedi. nk ben Tanrdan kp geldim. Kendiliimden gelmedim. Beni O gnderdi. 43Ne dediimi niin anlamyorsunuz? nk szm dinlemeye dayanamyorsunuz.
31

eytan Kimdir? 44-47 Siz babanz iblistensiniz ve babanzn isteklerini uygulamak istiyorsunuz. O, balangtan beri katildir; hibir zaman gerekten yana olmad, nk onda gerek yoktur. Yalan sylerken iinde bulunan syler. nk yalancdr ve yalann babasdr. 45 Ama ben gerei sylediimden bana iman etmiyorsunuz. 46Bende gnah olduunu iinizden kim kantlayabilir? Madem gerei sylyorum, neden bana iman etmiyorsunuz?
44 200 201

Baknz, 4:26 sann armha aklmak zere yerden kaldrlna deiniliyor (bkz. 3:14).

Tanrdan olan Tanrnn szlerini dinler. Ama siz bu nedenle dinlemiyorsunuz; nk Tanrdan deilsiniz. brahimin zlem ektii Gn 48-59 48 Yahudi yetkililer karlk verdi: Sen Samiriyelisin202 ve cine tutulmusun demekte hakl deil miymiiz? 49 sa, Cinli deilim dedi. Babama sayg gsteriyorum, ama siz beni yeriyorsunuz. 50 Ben kendi yceliimi aramyorum; onu arayan ve yarglayan biri vardr. 51Size nemle belirtiyorum: Szm kim tutarsa sonsuza dek lm grmeyecektir. 52 Yahudiler, imdi anlyoruz ki seni cin tutmu dediler. brahim de ld, peygamberler de. Ve sen diyorsun ki, szm kim tutarsa sonsuza dek lm tatmayacaktr. 53 Yoksa sen atamz brahimden stn msn? O ld. Peygamberler de ld. Kendini kim sanyorsun? 54 sa yantlad: Eer kendimi yceltirsem yceliim hitir. Beni ycelten Babamdr, ki siz Ona Tanrmz dersiniz. 55Siz Onu tanmyorsunuz, ama ben Onu tanyorum. Eer Onu tanmyorum dersem, sizin gibi ben de yalanc olurum. Ama Onu tanyorum ve szn tutuyorum. 56Babanz brahim gnm grmenin umuduyla kvan buldu. Ve grp sevindi. 57 Yahudiler, Daha elli yanda bile deilsin dedi. stelik brahimi de mi grdn? 58 sa, Size nemle belirtirim dedi, brahimin doumundan nce BEN VARIM.203 59 Ona atmak iin talara yaptlar. Ama sa kendisini gizledi ve tapnaktan ayrld.
47

Doutan Grmez Adam Gryor 1-12 sa yolda giderken, doutan gzleri grmeyen bir adam grd. 2rencileri sordu: retmen, kim gnah iledi de bu adam kr dodu; kendisi mi, yoksa anas babas
3

m? sa yantlad: Ne o gnah iledi, ne de onun anas babas. Ama Tanrnn eylemleri onda aklanmal. 4Daha gndzken beni gnderenin ilerini uygulamalyz. Gece bastryor; o zaman kimse i yapamayacak. 5Ben dnyada olduum srece dnyann Iym. 6 Bu szleri syleyerek yere tkrd, tkrkle amur yapt. amuru adamn gzlerine srerek, 7Git, Siloam Gnderilmi demektir havuzunda ykan! dedi. O da gidip ykand ve gzleri alm durumda geri dnd. 8 Bunun zerine, komular ve onun dilendiini nceden grenler, Oturup dilenen adam deil mi bu? dediler. 9Kimisi, Evet o dedi; kimileri de, Hayr, ama ona benzeyen birisi dediler. Adam kendisi, Ben oyum dedi. 10yleyse gzlerin nasl ald? diye sordular. 11Adam yantlad: sa adndaki adam amur yapp gzlerime srd ve bana, Siloama git, ykan dedi. Ben de gidip ykandm ve gzlerim ald. 12Nerede O? diye sordular. Adam, Bilmiyorum dedi. Ferisiler Aratrmaya Koyuluyor 13-34 Az ncesine dek gzleri grmeyen adam Ferisilere getirdiler. 14sann amur yapp onun gzlerini at gn abat idi. 15Ferisiler nasl grme kavutuunu ondan yine sordular. Adam da, Gzlerime amur srd, ykandm ve gryorum dedi. 16 Ferisilerden bazlar, Bu adam Tanrdan deildir dedi. nk abat tutmuyor. Kimisi de, Gnahl insan nasl bylesi belirtiler yapabilir? diyordu. Bylece aralarnda ayrlk dodu. 17nceden grmeyene bir kez daha sordular: Gzlerini aan kii iin sen ne diyorsun? Adam, Peygamberdir diye yantlad. 18Buna karn, Yahudi yetkililer adamn anasyla babasn arncaya dek, onun kr olup da gzlerinin aldna inanmadlar. 19 Grmez dodu dediiniz olunuz bu mu? Nasl oluyor da imdi gryor? diye sordular.
13 202 203

Baknz, 4:9 sann ncesizlii kapsayan kiilii (bkz Yeaya 41:4b; 43:10b).

Anasyla babas, Bunun olumuz olduunu ve gzleri grmez doduunu biliyoruz dediler. 21Ama onun imdi nasl grebildiini bilmediimiz gibi, gzlerini kimin atn da bilmiyoruz. Kendisine sorun; yetkin yaa gelmitir. O yantlasn. 22Anasyla babas Yahudi yetkililerden korktuklar iin byle konumulard. nk Yahudi yetkililer say aka Mesih olarak kabul edenin sinagog d* edilmesi iin aralarnda anlamlard. 23 te anas babas bu nedenle, Yetkin yaa gelmitir, kendisine sorun demilerdi. 24 Az nce gzleri grmeyen adam ikinci kez arp, Tanr adna gerei konu dediler. Biz bu adamn gnahl olduunu biliyoruz. 25Bunun zerine adam, Gnahl olup olmadn bilmiyorum dedi. Bildiim bir ey var: Ben gzleri grmeyen biriydim, imdi gryorum. 26 Yine sordular: Sana ne yapt? Gzlerini nasl at? 27Adam, Size imdi anlattm ama dinlemediniz dedi. Niin yeniden duymak istiyorsunuz? Yoksa siz de mi Onun rencisi olmak istiyorsunuz? 28 Adam yererek, Onun rencisi sensin dediler. Biz Musann rencileriyiz. 29 Tanrnn Musaya konutuunu biliyoruz, ama bu adamn nereden ortaya ktn bilmiyoruz. 30 Adam, alacak ey diye yantlad. Siz Onun nereden ortaya ktn bilmiyorsunuz; ne var ki, O benim gzlerimi at. 31Tanrnn gnahllar dinlemediini biliriz. Ama kii Tanry sayar ve Onun isteini uygularsa, Tanr onu dinler. 32ncesizlikten bu yana kimsenin doutan gzleri grmeyen birinin gzlerini at duyulmamtr. 33Eer bu adam Tanrdan gelmemi olsayd hibir ey yapamazd. 34 Batanbaa gnahlar iinde domu birisin diye karlk verdiler. Sen mi bize reteceksin? Ve onu sinagogtan dar attlar.
20

Ruhsal Grmezliin Oluturduu Karanlk 35-41 sa adam dar attklarn duydu ve onu bulup, nsanoluna iman ediyor musun? diye sordu. 36Adam, Efendi, kendisine iman etmem istenen kii kimdir? diye yant verdi. 37 sa, Onu grdn, seninle konuan da Odur diyerek konutu. 38Adam, nanyorum, ya Rab! ikraryla saya tapnd. 39 sa, Bu dnyaya yarglamak iin geldim dedi. yle ki, grmeyenler grsn, grenlerse grmesin. 40 Yannda bulunan Ferisilerden bazs bunu iitince, Yoksa biz de mi gzleri grmeyen kiileriz? diye itiraz etti. 41sa yantlad: Gzleri grmez olsaydnz gnahnz olmazd. Ama imdi gryoruz dediiniz iin gnahnz olduu gibi duruyor.
35

Koyunlarn Tand oban 1-6 Size nemle belirtirim: Koyun alna kapdan girmeyip baka yerden trmanan kii hrsz ve ekyadr. 2Kapdan girense koyunlarn obandr. 3Kapc ona kapy aar ve koyunlar onun sesini iitir. O da koyunlarn adlaryla arr ve onlar dar yneltir. 4 Kendininkileri yola koyunca onlarn nnden yrr, koyunlar da ard sra gider. nk sesini tanrlar. 5Bir yabancnn ard sra gitmezler. Tersine, ondan kaarlar. nk yabanclarn sesini tanmazlar. 6 sa onlara bu simgesel yky anlatt; ama Onun ne demek istediini anlamadlar. yi oban Koyunlarn Kaps 7-21 7 Bunun zerine sa yeni batan anlatt: Size nemle belirtirim ki ben koyunlarn kapsym. 8Benden nce gelenlerin tm hrsz ve ekyadr. Ama koyunlar onlar dinlemedi. 9 Ben kapym. Benim araclmla giren kurtulur. Girer, kar ve otlak bulur. 10Hrsz ancak almak, ldrmek, yok etmek amacyla gelir. Bense onlarda yaam olsun, hem de bol yaam olsun diye geldim.

10

Ben yi obanm. yi oban koyunlar iin cann verir. 12Parayla tutulan, gerekte oban olmayan ve koyunlara sahip kmayan kii kurdun geldiini grnce koyunlar brakp kaar. Kurt da onlar kapar, darmadan eder. 13Kaar, nk para karl tutulmutur ve koyunlar iin kayglanmaz. 14Ben yi obanm ve benim olanlar tanrm. Benim olanlar da beni tanr. 15Babann beni tand, benim de Babay tandm gibi.. Ve koyunlar iin canm veririm. 16Bu aldan olmayan baka koyunlarm da var. Onlar da getirmeliyim. Sesimi duyacaklar; bylece tek sr, tek oban olacak. 17 Baba beni bunun iin sever. nk canm veririm; yle ki, onu yeniden alaym. 18 Canm benden kimse alamaz. Ama onu kendi isteimle veriyorum. Canm vermeye de yeniden almaya da yetkim vardr. Bu buyruu Babamdan aldm. 19 Bu szler yznden Yahudi yetkililer arasnda yeniden ayrlk dodu. 20Birou, O cinlidir diyordu. Hem de deli! Niin Onu dinliyorsunuz? 21Bakalar ise, Bunlar cine tutulmu birinin szleri deil diyordu. Cin krlerin gzlerini aabilir mi hi?
11

Yahudi Yetkililer Aklama stiyor 22-30 Yerualimde tapnan adanma* yldnm kutlanyordu. Mevsim kt. 23sa tapnakta Sleymann sundurmasnda dolayordu. 24Yahudi yetkililer evresini sarp sordular: Daha ne vakte dek bizi kararszlk iinde brakacaksn? Sen eer Mesihsen bize aka bildir. 25 sa, Size bildirdim ama bana inanmyorsunuz diye yantlad, Babamn adyla yaptm iler bana tanklk ediyor. 26Ama siz iman etmiyorsunuz. nk koyunlarmdan deilsiniz. 27Koyunlarm sesimi iitir, ben de onlar tanrm ve ardm sra gelirler. 28Onlara sonsuz yaam veririm. Onlar sonsuza dek mahvolmayacak. Hi kimse de onlar elimden kapamayacak. 29Onlar bana veren Babam her varlktan stndr. Babann elinden onlar kapmaya kimsenin gc yetmez. 30Ben ve Baba biriz.
22

Direni Younlayor 31-39 Yahudi yetkililer yine Onu talamak iin talara sarld. 32sa onlara, Size Babadan gelen saysz deerli i gsterdim dedi. Bu ilerden hangisi iin beni talyorsunuz? 33 Yahudi yetkililer, Seni deerli bir i yznden deil, svdnden talyoruz diye karlk verdiler. nk sen bir insanken kendini Tanr yapyorsun. 34 sa yantlad: Ruhsal yasanzda, Tanrnn Ben buyurdum: lahlarsnz dedii yazl deil mi? 35Onun, Tanr Sznn iletildii kiiler iin lahlar szn kullandn ve Kutsal Yaznn bozulamayacan biliyoruz. 36Tanrnn Oluyum dediim iin, Babann kutsayp dnyaya gnderdii kiiye deinerek mi, svyorsun diyorsunuz siz? 37Eer Babamn ilerini yapmyorsam bana iman etmeyin. 38Yok eer yapyorsam, bana iman etmeseniz bile yaplan ilere inann. yle ki Babann bende, benim de Babada olduumu bilip anlayasnz. 39 Bunun zerine, Onu yine yakalamaya yeltendiler. Ama sa ellerinden syrlp gitti.
31

Yahyann Tankl Gerektir 40-42 sa yine rdn Irmann br yakasnda Yahyann balangta vaftiz ettii yere gitti ve orada kald. 41Birok kii Ona geldi. Yahya hibir belirti yapmad; ama Yahyann bu insan iin syledii her ey gerektir diyorlard. 42Orada biroklar Ona iman etti.
40

11

Deerli Bir Arkada lyor 1-19 Beytanya kasabasnda Lazar adl bir adam hastalanmt. Meryemle kz kardei Marta da oralydlar. 2Meryem, Rabbe gzel kokulu ya srp salaryla ayaklarn

10:34 Mezmur 82:6; Msrdan k 7:1; 22:28

silen bayand; hastalanan Lazar onun kardeiydi. 3Kz kardeler, Ya Rab, sevdiin kii hasta diye saya haber sald. 4 sa bunu duyunca, Bu hastalk lmle sonulanmayacak dedi. Ama Tanrnn yceliini belgeleyecek. yle ki, bu hastalkla Tanrnn Olu yceltilsin. 5sa Martay, kz kardeini ve Lazar severdi. 6yleyken, Lazarn hasta olduunu duyunca bulunduu yerde iki gn daha kald. 7Sonra rencilerine, Yine Yahudiyeye gidelim dedi. 8renciler, retmen dediler. Daha ksa sre nce Yahudiler seni taa tutmak istedi. Yine de oraya m gidiyorsun? 9 sa yantlad: Gnde on iki saat yok mu? Gndz gezen sendelemez. nk bu dnyann n grr. 10Oysa gece gezen sendeler. nk kendisinde k yoktur. 11Bunu belirttikten sonra ekledi: Dostumuz Lazar uyumutur, ama ben onu uyandrmaya gidiyorum. 12renciler, Ya Rab, uyuyorsa kurtulacaktr diye yantlad. 13sa onun lmnden sz ediyordu. Ama onlar uykuya daldndan sz ettiini sandlar. 14Bunun zerine sa aka, Lazar lmtr dedi. 15Ve ben orada bulunmadma sizin yararnza seviniyorum: mannz canlansn diye.. imdi kalkn ona gidelim. 16 kiz denilen Tomas renci arkadalarna, Haydi, biz de gidelim dedi. Bylece Onunla birlikte lelim.204 17sa oraya vardnda Lazar drt gn nce mezara konulmu buldu. 18Beytanya Yerualime yaknd; yaklak kilometre uzaklkta.. 19Yahudilerden birou, erkek kardelerini yitiren Marta ve Meryemi avutmaya gelmiti. lye Yaam Veren 20-27 Marta, sann geldiini duyunca Onu karlamaya kt. Meryem evde oturuyordu. 21 Marta saya, Ya Rab dedi. Burada olsaydn kardeim lmeyecekti. 22imdi de her ne dilersen Tanrnn sana vereceini biliyorum. 23 sa, Kardein dirilecek dedi. 24Marta, Son gn, llerin diriliinde yeniden dirileceini biliyorum diye yantlad. 25 sa, Dirili ve yaam Benim dedi. Bana iman eden lm olsa da yaayacaktr. 26 Yaamakta olan herhangi bir kimse bana iman ederse sonsuzluk boyunca hi lmeyecektir. Buna iman ediyor musun? 27Marta, Evet, ya Rab dedi. Senin Tanrnn Olu, dnyaya gelecek Mesih olduuna iman ettim.
20

sa Alyor 28-37 Bunu syledikten sonra gitti, gizlice kz kardei Meryemi ararak haber verdi: retmen burada; seni aryor. 29Meryem bunu iitince kalkp say karlamaya kt. 30 sa daha kasabaya varmamt, Martann kendisini karlad yerdeydi. 31Evde Meryemin yannda oturmu, kendisini avutmakta olan Yahudiler Meryemin ivedilikle ayaa kalkp sokaa ktn grnce, alamak iin mezara gittiini sandlar, onu izlediler. 32 Meryem sann bulunduu yere varp Onu grnce ayaklarna kapand. Ya Rab dedi. Burada olsaydn kardeim lmeyecekti. 33sa hem onun hem de onunla birlikte gelen Yahudilerin aladn grnce ruhunda inledi, can skntyla alkand. 34Onu nereye yatrdnz? diye sordu. Gel de gr, ya Rab! dediler. 35sa alad. 36Bunu gren Yahudiler, Bakn, ne denli seviyormu onu dediler. 37lerinden bazlar da, Krn gzlerini aan, bunun lmn nleyemez miydi? yolunda soru sordular.
28

sa Lazar Diriltiyor 38-44 Bunun zerine sa yeniden derin derin inledi ve mezara yaklat. Mezar bir maarayd; nne de bir ta koymulard. 39sa, Ta kaldrn diye buyurdu. lnn kz kardei Marta, Ya Rab, artk kokmutur; leli drt gn oldu dedi.
38 204

Baknz, ayet 8.

sa, Sana, iman edersen Tanrnn yceliini greceksin demedim mi? diyerek yantlad. 41Ta kaldrdlar. sa gzlerini yukar ykselterek, Ya Baba, beni iittiin iin sana krederim dedi. 42Beni her zaman iittiini biliyorum. Ancak evrede duran halk iin bu szleri sylyorum; beni senin gnderdiine iman etsinler diye. 43 Bunlar syledikten sonra yksek sesle bard: Lazar, dar gel! 44l, elleri ayaklar sarglarla bal, yz de bezle sarl dar kt. sa, Onu zn, brakn gitsin dedi.
40

lye Yaam Verilmesi Direnie Yol Ayor 45-57 (Matta 26:1-5; Markos 14:1,2; Luka 22:1,2) 45 Bunun zerine, Meryeme gelen ve sann eylemlerini gren Yahudilerden birou Ona iman etti. 46te yandan da aralarndan bazs Ferisilere gidip sann yaptklarn onlara anlatt. 47Bunun zerine barahiplerle Ferisiler Kurulu205 toplad. Ne yapacaz? diyorlard, Bu adam bir sr belirti yapyor. 48Onu byle brakrsak herkes Ona iman edecek. Romallarsa gelip hem kutsal yerimizi206 hem de ulusumuzu ykacak. 49 Aralarndan biri o yln barahibi* Kayafas, Siz hibir ey anlamyorsunuz dedi. 50 Tm ulusun yok olmamas iin halk yararna bir tek kiinin lmesi sizin iin daha elverilidir diye dnemiyorsunuz. 51Bunu kendiliinden sylememiti. O yln barahibi olduundan sann ulus yararna leceine ilikin peygamberlikte* bulunmutu. 52stelik yalnz ulus yararna deil, Tanrnn dalm ocuklarn da bir araya toplamak iin lecekti. 53 te o gnden sonra say ldrmeyi tasarladlar. 54Bu yzden sa Yahudiler arasnda artk aka dolamad. Ancak oradan le yakn bir yere, Efraim denen kasabaya gitti ve rencilerle birlikte orada kald. 55 Yahudilerin Passah kutlay yaknd. evre kylerden birok kii kendilerini arndrmak iin Passah kutlayndan nce Yerualime kt. 56Bunlar say aryor ve tapnakta durup birbirlerine, Ne dersiniz? Acaba kutlamaya gelmeyecek mi? diye soruturuyorlard. 57Barahiplerle Ferisiler de Onun nerede olduunu bilen varsa bildirsin diye buyruklar karmt. Amalar Onu yakalamakt. Somut Ballk rnei 1-8 (Matta 26:6-13; Markos 14:3-9) Passahtan alt gn nce, sa llerden dirilttii Lazarn yaad Beytanyaya geldi. 2 Orada kendisine bir len dzenlediler; Marta da hizmet ediyordu. Lazar ise sayla birlikte sofrada oturanlar arasndayd. 3Bu arada Meryem ok deerli katksz smbl kokusundan yarm litre alp sann ayaklarna srd, sonra da salaryla ayaklarn kurulad. Tm ev smbl yann kokusuyla doldu. 4rencilerinden biri, say ele verecek olan Yahuda karyot, 5Neden bu smbl kokusu yz dinara207 satlp karl yoksullara verilmedi? dedi. 6Bunu yoksullar kayrdndan deil, hrsz olduundan sylemiti. Para kesesi ondayd ve iine konulan armaktayd. 7 sa, Kadn brak dedi. Bunu gmleceim gn iin saklasn. 8nk yoksullar her zaman aranzda olacaktr. Ama beni her vakit aranzda bulmayacaksnz.

12

Lazar ldrmeyi Tasarlyorlar 9-11 Yahudilerden oluan byk bir topluluk sann orada olduunu renince yalnz sa iin deil, Onun llerden dirilttii Lazar da grmek iin oraya geldiler. 10Bunun zerine barahipler Lazar ldrmeyi tasarlad. 11nk onun yznden Yahudilerden birou varp saya iman ediyordu.
9 205 206 207

Baknz, Matta 5:22 Yerualimdeki tapnak. yz gndelik tutar.

Yerualime Grkemli Giri 12-19 (Matta 21:1-11; Markos 11:1-11; Luka 19:28-40) 12 Ertesi gn kutlaya katlan byk bir topluluk, sann Yerualime gelmekte olduunu iitince 13hurma dallar kapt, bararak Onu karlamaya kt: Osanna208! Rabbin adyla gelen srailin Kral kutludur. 14 sa bir spa bulup bindi. Tpk Kitapta yazl olduu gibi: 15 Korkma ey Sion kz209. te Hkmrann, eein yavrusu spaya binmi geliyor. 16 rencileri olanlar balangta anlamadlar. Ama sa yceltilince bunlarn Kitapta Ona ilikin yazl olduunu ve tam o biimde kendisini karladklarn anmsadlar. 17 Lazar mezardan arp ller arasndan kaldrdnda sayla birlikte bulunanlar olaya tanklk ediyordu. 18Bu nedenle topluluk Onu karlamaya kt; nk Onun bu belirtiyi yaptn duymulard. 19Bunun zerine Ferisiler birbirlerine, Gryorsunuz ya dedi, Hibir ie yaramyorsunuz. te tm dnya Onun ard sra gidiyor. Bir Onaylama Seslenii 20-28 Kutlayta tapnmak iin Yerualime kanlar arasnda baz Yunanllar da vard. 21 Bunlar Galilenin Beytsayda kentinden olan Filipposa yaklap, Efendi, say grmek istiyoruz dediler. 22Filippos varp Andreasa bilgi iletti. Andreasla Filippos da bunu saya bildirdi. 23sa, nsanolunun yceltilecei saat geldi dedi. 24Size nemle belirtirim: Yere dp de lmeyen buday tanesi tek bana kalr. Ama lrse bol rn getirir. 25Cann seven onu yitirir. Bu dnyada cann hie sayan ise onu sonsuz yaam iin saklar. 26Bana hizmet etmek isteyen ardm sra gelsin. yle ki ben neredeysem, bana hizmet eden de orada bulunsun. Kim bana hizmet ederse Baba onu onurlandracaktr. 27 u anda canm skntyla alkanyor. Ne demem gerekir? Ya Baba, beni bu saatten kurtar m? Ama ben bunun iin bu saate gelmi bulunuyorum. 28Ya Baba, adn ycelt. Bunun zerine gkten bir ses geldi: Ycelttim, yine de ycelteceim.
20

sa lmn Aklyor 29-36a (Matta 26:38) 29 Orada dururken bunu duyan halk, Gk grledi dedi. Kimisi de, Bir melek Onunla konutu diyordu. 30Ama sa, Bu ses benim iin deil, sizin iin geldi dedi. 31Bu dnyann yargs imdidir. Bu dnyann bakan* imdi dar atlacaktr. 32Bense, yerden ykseltildiimde herkesi kendime ekeceim. 33Bu sz nasl bir lmle leceini belirtmek iin sylemiti210. 34 Bunun zerine topluluk, Ruhsal yasadan duyduumuza gre, Mesih tm sonsuzluk boyunca kalacaktr diye yantlad. yleyse nasl oluyor da sen, nsanolunun ykseltilmesi gerekir diyorsun? Bu nsanolu denen kimdir? 35 sa onlara, Ksa bir sre daha Ik aranzda olacak dedi. Ia sahipken yryn ki karanlk zerinize bastrmasn. Karanlkta yryen nereye gittiini bilmez. 36Ia sahipken Ia iman edin ki Ik ocuklar olasnz. manszlkla Ksteklenenler 36b-43

208 209

Baknz, Matta 21:9 Baknz, Matta 21:5 12:13 Mezmur 118:25,26 12:14 Zekarya 9:9 210 sa armha aklarak leceini anlatyor (bkz. 3:14; 8:28).

sa bunlar syledikten sonra gidip onlardan gizlendi. 37nlerinde bunca belirti yapm olmasna karn Ona iman etmediler. 38yle ki, Yeaya peygamberin bildirdii sz yerine gelsin: Ya Rab, verdiimiz habere kim inand? Ve Rabbin gl bilei kime akland? 39 Bu nedenle iman edemiyorlard. nk Yeaya bunun yan sra yle demitir: 40 Onlarn gzlerini grmez etti, Yreklerini de katlatrd. Gzleriyle grmesinler, Yrekleriyle anlayp dnmesinler, Ben de onlar iyi etmeyeyim diye.. 41 Yeaya bunlar sylemitir; nk sann yceliini grerek Ona ilikin konumutur. 42 Yine de dinsel bakanlardan birou saya iman etti. Ama Ferisilerden gelen korku nedeniyle sinagog d edilmemek iin bunu aka sylemediler. 43nsan onayn Tanr onayndan stn tuttular. ary Geri evirenin Yarglanmas 44-50 sa yksek sesle, Bana iman eden bana deil, beni gnderene iman etmi saylr dedi. 45Beni gren de beni gndereni grr. 46Bana iman eden karanlkta kalmasn diye dnyaya Ik olarak geldim. 47Sylediklerimi iitip de tutmayan ben yarglamayacam. nk dnyay yarglamak iin deil kurtarmak iin geldim. 48Beni kabul etmeyip sylediklerimi deerlendirmeyeni yarglayacak biri var: Sylediim sz. Son Gn onu bu sz yarglayacaktr. 49 nk ben kendiliimden konumadm. Ne diyeceimi, ne konuacam beni gnderen Baba buyurdu. 50Onun buyruu ise sonsuz yaam olduunu biliyorum. Bunun iin, konutuum her sz Babann bana bildirdii gibi sylyorum.
44

RENCLERE ZEL AIKLAMA ve RET saya zg Alakgnlllk 1-17 Passah kutlayndan nce sa bu dnyadan ayrlp Babaya gitme saatinin geldiini biliyordu. Dnyada kendisinin olanlar hep sevmiti. Onlar sonuna dek sevdi. 2 Akam yemei srerken iblis, Simon olu Yahuda karyotun yreine say ele verme dzenini koymu bulunuyordu. 3 sa Babann her eyi kendi ellerine verdiini biliyordu. Tanrdan gelmiti O ve yine Tanrya gidiyordu. 4Yemekten kalkt; giysilerini bir yana koydu, bir havlu alp beline sard. 5 Sonra leene su koyup rencilerin ayaklarn ykamaya ve beline sarl havluyla kurulamaya koyuldu. 6Simon Petrosa geldiinde o, Ya Rab dedi. Sen mi benim ayaklarm ykyorsun? 7 sa, Ne yaptm imdi anlamyorsun, ama ileride anlayacaksn diye yantlad. 8 Petros, Hibir zaman ayaklarm ykamayacaksn dedi. sa, Ykamazsam yanmda payn olmaz yantyla onu aydnlatt. 9 Simon Petros, yleyse dedi, Ya Rab, salt ayaklarm deil, ellerimi de bam da 10 yka! sa, Ykanann ayaklarndan baka yerinin ykanmaya gereksinimi yoktur dedi. O tmden temizdir. Siz de temizsiniz; ama hepiniz deil. 11nk sa kendisini ele verecek olan biliyordu. Bunun iin, Hepiniz temiz deilsiniz demiti. 12 Onlarn ayaklarn ykadktan sonra kuanp sofraya oturdu. Size ne yaptm biliyor musunuz? diye sordu. 13Beni retmen ve Rab olarak adlandryorsunuz ve doru

13

12:38 Yeaya 53:1; 12:39 Yeaya 6:9,10

sylyorsunuz. nk ben Oyum. 14Ben Rab ve retmenken ayaklarnz ykadma gre, siz de birbirinizin ayaklarn ykamakla ykmlsnz. 15Size bir rnek gsterdim; yaptmn aynsn siz de birbirinize yapasnz diye. 16Size nemle belirtirim; uak efendisinden stn deildir. Ne de gnderilen kendisini gnderenden stndr. 17imdi bunlar bildiinize gre, uygulayn ki mutlu olasnz. Sofrada Haber Verilen Hainlik 18-30 (Matta 26:20-25; Markos 14:17-21; Luka 22:21-23) 18 Hepiniz iin sylemiyorum. Ben kimleri setiimi biliyorum. Ama Kutsal Yaz yerine gelmeli: Ekmeimi yiyen Bana kar kesini kaldrd. 19 Bunlar size olmadan nce, imdiden sylyorum. yle ki, olunca benim O olduuma iman edesiniz. 20Size nemle belirtirim; gnderdiim kiiyi kabul eden beni kabul eder. Beni kabul eden de beni gndereni kabul eder. 21 Bunlar syledikten sonra sa ruhunda zntyle alkand ve aka tanklk ederek, Size nemle belirtiyorum dedi, inizden biri beni ele verecek 22 renciler kime ilikin konutuunun aknl iinde birbirlerine bakyordu. 23 lerinden biri sofrada sann barna yaslanmt. sa onu severdi. 24Simon Petros ona iaret ederek, Kimden sz ettiini sor dedi. 25O da, sann gsne yaslanm durumda sordu: Ya Rab, kimdir o? 26 sa, Ekmek lokmasn banp kime verirsem odur diye yantlad. Ardndan bir lokma ekmek ald, banp Simon olu Yahuda karyota verdi. 27Yahuda lokmay ald anda eytan onun iine girdi. sa ona, Ne yapacaksan tez yap dedi. 28Sofrada oturanlardan hibiri ona niin bunu sylediini anlayamad. 29Para kesesi Yahudada olduundan ilerinden bazlar sann, Passahta bize gerekli eyleri satn al ya da, Yoksullara bir ey ver dediini sanyordu. 30 Yahuda lokmay alnca hemen darya kt. Geceydi. Buyruklarn zeti 31-35 Yahuda darya knca sa, imdi nsanolu yceltildi dedi. Tanr da Onda yceltildi. 32Eer Tanr Onda yceltildiyse, Tanr da Onu kendinde yceltecektir. Hem de Onu hemen yceltecektir. 33Sevgili ocuklar, ksa bir sre daha sizinle birlikteyim. Beni arayacaksnz; ama Yahudi yetkililere sylediim gibi imdi de size sylyorum: Gittiim yere siz gelemezsiniz. 34 Size yeni bir buyruk bildiriyorum: Birbirinizi sevin. Tpk benim sizleri sevdiim gibi, siz de birbirinizi sevin. 35Birbirinize kar sevgi tarsanz, rencilerim olduunuzu herkes anlayacak.
31

sa Petrosun Yadsyn nceden Bildiriyor 36-38 (Matta 26:31-35; Markos 14:27-31; Luka 22:31-34) 36 Simon Petros Ona sordu: Ya Rab, nereye gidiyorsun? sa, Gittiim yere u anda ardm sra gelemezsin diye yantlad. Ama ileride ardm sra geleceksin. 37Petros, Ya Rab, niin imdi ardn sra gelemiyeyim? dedi. Ben senin iin canm veririm. 38sa, Benim iin cann m verirsin? diye yantlad. Sana nemle belirtirim ki, sen beni kez yadsmadan horoz tmeyecek. Babaya Gtren Yol 1-14

13:18 Mezmur 41:9

14

Yreiniz skntyla alkanmasn, Tanrya iman edin, bunun yan sra bana da iman edin. 2Babamn evinde kalnacak ok yer vardr. Olmasayd, size yer hazrlamaya gidiyorum, der miydim? 3Gidip size yer hazrladktan sonra, yeniden gelip sizi yanma alacam; yle ki, benim bulunduum yerde olasnz. 4Gideceim yerin yolunu biliyorsunuz. 5 Tomas, Ya Rab, nereye gittiini bilmiyoruz ki yolu nasl bileceiz? dedi. 6sa, Yol da, gerek de, yaam da Benim diye yantlad. Ben arac olmadka hi kimse Babaya gelemez. 7Eer beni tanm olsaydnz Babam da tanrdnz. Artk Onu biliyorsunuz hem de grdnz. 8 Filippos, Ya Rab, Babay bize gster dedi, Bu bize yeter. 9sa, Ey Filippos, bunca vakit sizinle birlikte bulundum da beni tanmadn m? diye yantlad. Beni grm olan Babay grmtr. Sen nasl, bize Babay gster, diyorsun? 10Ben Babadaym, Baba da bendedir. Buna inanmyor musun? Size sylediim szleri kendiliimden sylemiyorum. Bende kalc olan Baba kendi eylemlerini yapmaktadr. 11Bana inann; ben Babadaym, Baba da bendedir. Hi olmazsa bu iler nedeniyle iman edin. 12 Size nemle belirtirim; bana iman eden, yaptm eylemleri kendisi de yapacaktr. Hem de daha stnlerini yapacak; nk ben Babaya gidiyorum. 13Benim admla her ne dilerseniz yapacam. yle ki Baba Oulda yceltilsin. 14Eer admla benden bir ey dilerseniz yapacam. Kutsal Ruhun Gelii 15-31 Eer beni seviyorsanz buyruklarm tutarsnz. 16Ben de Babadan isteyeceim ve O size baka bir Avutucu verecek; sonsuza dek sizinle birlikte olsun diye. 17Dnyann kabul edemedii Gerek Ruhudur O. Dnya Onu kabul edemez; nk Onu grmez de tanmaz da. Ama siz Onu tanrsnz; nk O sizinle kalyor ve iinizde olacaktr. 18 Sizleri yetim brakmayacam; size geri geleceim. 19Ksa bir sre sonra dnya artk beni grmeyecek. Ama siz beni greceksiniz. Ben yayorum bu nedenle siz de yaayacaksnz. 20O gn bileceksiniz ki, ben Babamdaym ve siz bendesiniz, ben de sizdeyim. 21 Beni seven buyruklarm benimseyip tutar. Beni sevense Babam tarafndan sevilecektir. Ben de onu seveceim ve kendimi ona aklayacam. 22 Yahuda karyot deil Ona, Ya Rab dedi. Nasl olur da kendini bize aklayacaksn, te yandansa dnyaya aklamayacaksn? 23sa, Beni seven szm tutacaktr diye yantlad. Babam da onu sevecek, hem de ona gelip yannda konut kuracaz. 24Beni sevmeyen, szlerimi tutmaz. ittiiniz sz ise benim deil, beni gnderen Babanndr. 25Bunlar daha yannzdayken syledim. 26Babann admla gnderecei Avutucu Kutsal Ruh size her eyi retecek ve tm sylediklerimi anmsatacaktr. 27 Sizlere esenlik brakyorum. Size kendi esenliimi veriyorum. Ben size dnyann verdii gibi vermiyorum. Yreiniz sarslmasn ne de korksun. 28Gidiyorum ama yine size geleceim dediimi duydunuz. Eer beni seviyorsanz, Babaya gittiim iin sevin duyarsnz. nk Baba benden stndr. 29Bunu sizlere imdi, olmadan nce bildirdim. yle ki, olunca iman edesiniz. 30Bundan byle sizinle uzun boylu konumayacam. nk bu dnyann bakan geliyor ve onun benim zerimde hibir yetkisi yoktur. 31Ama dnya Babay sevdiimi anlasn diye, Babann bana verdii buyruk uyarnca i gryorum ben. Kalkn, buradan gidelim.
15

sayla nanls Asmayla ubuk Tanm 1-17 Ben gerek asmaym Babam da bacdr. 2O, bende rn vermeyen her ubuu keser; rn veren her ubuu ise daha bol rn versin diye budayp temizler. 3Size sylediim szle siz zaten temizsiniz. 4Bende kaln, ben de sizde. ubuk asmada kalmazsa

15

kendiliinden rn veremedii gibi siz de bende kalmazsanz rn veremezsiniz. 5Ben asmaym, sizler ubuklarsnz. Bende kalan, benim de kendisinde kaldm kii bol rn verir. nk bensiz hibir ey yapamazsnz. 6Kim bende kalmazsa, asma ubuu gibi dar atlp kurur. Onlar toplayp atee atarlar ve orada yanar. 7Eer bende kalrsanz szlerim de sizde kalrsa, her ne isterseniz dileyin ve size verilecektir. 8Babam bununla, yani bol rn vermenizle yceltilir; bylece rencilerim olursunuz. 9Babann beni sevdii gibi ben de sizleri sevdim. Sevgimde kaln. 10 Buyruklarm tutarsanz sevgimde kalrsnz. Nasl ki ben Babamn buyruklarn tuttum ve Onun sevgisinde kalyorum. 11Bunlar size syledim; bendeki sevinci duyasnz ve iiniz sevinle dolsun diye. 12Buyruum udur: Birbirinizi sevin, tpk benim sizleri sevdiim gibi.. 13Kimsede insann dostlar yararna cann vermesinden daha stn sevgi yoktur. 14Eer size buyurduklarm yaparsanz dostlarmsnz. 15Bundan byle size uak demeyeceim. nk uak efendisinin ne yaptn bilmez. Size dostlarm diyorum. nk Babamdan iittiim her eyi size bildirdim. 16Siz beni semediniz; ben sizi hem setim, hem de sizleri atadm. Gidip rn veresiniz ve rnnz kalc olsun diye. yle ki, admla Babadan her ne dilerseniz size versin. 17Birbirinizi sevesiniz diye size bu buyruklar verdim. Dnyann Dmanl 18-27 Eer dnya size kin beslerse bilesiniz ki, sizden nce bana kin beslemitir. 19Eer dnyadan olsaydnz dnya kendisine bal olan severdi. Dnyadan deilsiniz ama ben sizi dnyadan setim. Bu yzden dnya size kin besliyor. 20Size sylediklerimi anmsayn; uak efendisinden stn deildir. Eer bana baskda bulundularsa sizlere de baskda bulunacaklar. Eer szm tuttularsa sizinkini de tutacaklar. 21Bunlarn tmn adma ballnz nedeniyle size yapacaklar; nk beni gndereni tanmyorlar. 22 Gelmemi ve onlarla konumam olsaydm gnahlar olmayacakt. Ama imdi gnahlar iin zrleri yoktur. 23Bana kin besleyen, Babama da kin besler. 24Baka hi kimsenin yapmad eylemleri onlarn arasnda yapmam olsaydm gnahlar olmayacakt. Ama imdi grdler, yine de hem bana hem de Babama kin gttler. 25Kald ki, ruhsal yasalarnda yazl sz doruluyor bu: Bana nedensiz kin beslediler. 26 Babadan sizlere gndereceim Avutucu, Gerek Ruhu211 gelince ki O Babadan gelir bana tanklk edecektir. 27Siz de tanklk edeceksiniz. nk balangtan beri benimle birliktesiniz.
18

Gksel Eletirici 1-15 Ksteklenmeyesiniz diye bunlar size syledim. 2Sizleri sinagog d edecekler. Gerekten, yle bir dnem geliyor ki, sizi ldren herkes Tanrya hizmet ettiini sanacak. 3Bunlar yapacaklar nk ne Babay tandlar, ne de beni. 4Ama bunlar size syledim. yle ki, dediklerimin vakti geldiinde bunlar size bildirdiimi anmsayasnz. Bunlar size balangtan bildirmedim, nk sizinle birlikteydim. 5Ama imdi beni gnderene gidiyorum. inizden hibiri bana, Nereye gidiyorsun? diye sormuyor. 6Bunlar sylediim iin yreiniz zntyle doldu. 7Ama size gerei konuuyorum. Gitmem sizin iin daha elverilidir; nk gitmezsem Avutucu size gelmez. Ama gidersem Onu size gnderirim. 8O gelince dnyay gnaha, dorulua ve yargya ilikin knayacaktr. 9Gnaha ilikin, nk bana iman etmezler. 10Dorulua ilikin, nk Babaya gidiyorum; artk beni gremezsiniz. 11Ve yargya ilikin, nk bu dnyann bakan yargland. 12 Size syleyecek daha ok szm vardr. Ama u anda bunlara katlanamazsnz. 13 Oysa O Gerek Ruhu gelince sizi tm geree yneltecektir. nk kendiliinden

16

211

15:25 Mezmur 35:19; 69:4 Baknz, 14:16,17ye

konumayacak, duyduklarn syleyecek ve ileride olacaklar size bildirecek. 14O beni yceltecek, nk benim olandan alp sizlere bildirecek. 15Babann her nesi varsa benimdir. Bu nedenle benimkinden alp sizlere bildirecek dedim. znt ve Sevin 16-24 Ksa bir sre sonra beni grmeyeceksiniz. Yine ksa bir sre sonra beni greceksiniz. 17rencilerinden bazlar birbirlerine, Ne demek istiyor? diye sordular. Ksa bir sre sonra beni grmeyeceksiniz ve yine ksa bir sre sonra beni greceksiniz diyor. Bunun yan sra da, nk Babaya gidiyorum diyor. 18Bu ksa bir sre dedii ne olabilir? Ne dediini anlamyoruz diyerek syleniyorlard. 19 sa kendisine soru sormak istediklerini biliyordu. Onlarla u yolda konutu: Ksa bir sre sonra beni grmeyeceksiniz ve yine ksa bir sre sonra beni greceksiniz dememi mi tartyorsunuz? 20Size nemle belirtirim ki, alayp dvneceksiniz, ama dnya sevinecektir. zntde alkanacaksnz, ama zntnz sevince dnecek. 21Kadn douraca vakit sanc eker; nk saati gelmitir. Ama ocuu dourduktan sonra ektii acy artk anmsamaz, nk dnyaya bir insan domasnn sevinci iindedir. 22Sizler de imdi znt iindesiniz. Ama sizi yeniden greceim ve yreiniz sevinle dolacak. Bu sevincinizi hi kimse sizden ekip alamaz. 23O gn gelince benden hibir ey sormayacaksnz. Size nemle belirtiyorum; Babadan benim admla her ne dilerseniz size verecektir. 24u ana dek admla hibir ey dilemediniz. Dileyin alacaksnz; yle ki sevinciniz dolup tasn.
16

Dnyaya stn Gelen 25-33 Bunlar size simgelerle bildirdim. Gayr simgelerle konumayacam zaman geliyor. Size Babaya ilikin ak bilgi vereceim. 26O gn benim admla dileyeceksiniz. Babaya size ilikin istekte bulunacamdan sz etmiyorum. 27nk Baba beni sevdiiniz ve Tanrdan geldiime iman ettiiniz iin sizi sever. 28Babadan gnderildim ve dnyaya geldim. Yine dnyay brakp Babaya gidiyorum. 29 rencileri, Bak imdi ak ak konuuyorsun dediler. Ve hibir simge kullanmyorsun. 30imdi anlyoruz ki, her eyi biliyorsun. Kimsenin sana soru sormasna da gerek grmyorsun. Bu nedenle, Tanrdan geldiine iman ediyoruz. 31 sa, imdi iman ediyor musunuz? dedi. 32Her birinizin darmadan olup kendi yerine gidecei, beni de tek bama brakaca saat geliyor; geldi bile. Ama yalnz deilim nk Baba benimle birliktedir. 33Bende esenliiniz olsun diye size bunlar syledim. Dnyada ac ekeceksiniz, ama yrekli olun. Ben dnyay yendim.
25

sann nanllar in Duas 1-26 sa bunlar syledikten sonra gzlerini ge ykselterek dua etti: Ya Baba, vakit geldi. Olunu ycelt ki Oul da seni yceltsin. 2nk sen Ona tm insanlk zerinde yetki verdin; yle ki Ona verdiklerinin tmne sonsuz yaam versin. 3Sonsuz yaam, seni tek gerek Tanry ve gndermi olduun sa Mesihi bilmeleridir. 4Seni yeryznde ycelttim. Yapmam iin bana verdiin ii sonulandrdm. 5imdi ya Baba, dnya olmadan nce yannda tadm ycelikle katnda beni ycelt. 6 Dnyadan bana vermi olduun insanlara adn akladm. Senindiler; onlar bana verdin ve szn tuttular. 7imdi biliyorlar ki bana verdiklerinin tm sendendir. 8Bana verdiin szleri onlara verdim. Onlar da kabul etti. Gerekten senden geldiimi anladlar ve beni senin gnderdiine iman ettiler. 9 Onlar iin dilekte bulunuyorum. Dnya iin deil, bana verdiklerin iin dilekte bulunuyorum. nk onlar senindir. 10Benimkilerin tm senindir, seninkiler de benim. Ve ben onlarda yceldim. 11Artk dnyada deilim, ama onlar dnyadadr. Sana geliyorum, ya kutsal Baba! Bana vermi olduun adnla onlar koru ki bizim gibi bir olsunlar. 12Onlarla

17

birlikte olduum srece bana vermi olduun adnn gcyle onlar korudum. Onlar sakladm, mahvolan ouldan baka onlardan hibiri mahvolmad. yle ki, Kutsal Yaz yerine gelsin. 13Ama imdi sana geliyorum ve sevincim kendilerinde tmlensin diye bu szleri dnyadayken sylyorum. 14Onlara szn bildirdim ve dnya onlara kar kin besledi. nk ben dnyadan olmadm gibi onlar da dnyadan deiller. 15Onlar dnyadan kaldrman iin deil, kt olandan koruman iin dilekte bulunuyorum. 16Ben dnyadan olmadm gibi onlar da dnyadan deiller. 17Onlar gerek araclyla kutsal kl*. Senin szn gerektir. 18Beni dnyaya gnderdiin gibi, ben de onlar dnyaya gnderdim. 19Onlar yararna ben kendimi kutsuyorum; yle ki, onlar da gerekte kutsal klnsn. 20 Yalnz onlar iin deil, onlarn bildirisiyle bana iman edenler iin de dilekte bulunuyorum. 21yle ki, tm bir olsun. Senin bende, benim de sende olduum gibi, ya Baba, onlar da bizde olsunlar. Bylece beni senin gnderdiine dnya iman etsin. 22 Bana verdiin ycelii onlara verdim; bizim bir olduumuz gibi onlar da bir olsun 23 diye. Ben onlarda sen de bende, bylece onlar birliin doruuna eritirilsin; ta ki dnya beni senin gnderdiini ve beni sevdiin gibi onlar da sevdiini anlasn. 24 Ey Baba, bana verdiklerinin benim bulunduum yerde, benimle birlikte olmalarn istiyorum. yle ki, bana vermi olduun yceliimi grsnler. nk sen beni dnyann kuruluundan nce sevdin. 25Ya adaletli Baba! Dnya seni bilmedi, ama ben seni biliyorum. Bunlar da beni senin gnderdiini biliyorlar. 26Adn onlara bildirdim ve bildireceim. yle ki, bana tadn sevgi onlarda olsun; ben de onlarda olaym. SANIN ARMIHA AKILII VE DRL sann Tutuklanmas 1-11 (Matta 26:47-56; Markos 14:43-50; Luka 22:47-53) sa duasnda bunlar syledikten sonra, rencileriyle birlikte Kidron Deresinin kar yakasna geti. Orada bir bahe vard. sa ile rencileri oraya girdi. 2Onu ele veren Yahuda da bu baheyi biliyordu. nk sa rencileriyle ou kez orada buluurdu. 3 Yahuda yanna bir asker birlii212 ve barahiplerle Ferisilerin gnderdii kolcular ald. Fenerlerle, mealelerle, silahlarla oraya geldiler. 4sa bana geleceklerin tmn bildiinden ileriye doru adm atarak onlara sordu: Kimi aryorsunuz? 5Nasral say dediler. sa, Benim diye yantlad. say ele veren Yahuda da onlarla birlikte duruyordu. 6sa onlara, Benim der demez, geri geri ekilip yere dtler. 7Bunun zerine sa yeniden, Kimi aryorsunuz? diye sordu. Nasral say dediler. 8 sa yantlad: Size benim, dedim. Madem beni aryorsunuz, brakn bunlar gitsinler. 9Syledii u sz yerine gelsin diye oldu bu: Bana verdiklerinden hibirini yitirmedim.213 10 Simon Petros yannda tad klc ekerek barahibin uana indirdi ve onun sa kulan kesti. Uan ad Malhostu. 11sa Petrosa, Klcn knna koy dedi. Babann bana vermi olduu barda imeyecek miyim?

18

sa Kurulun nnde 12-14 (Matta 26:57-75; Markos 14:53-72; Luka 22:54-71) 12 Bundan sonra blkle komutan ve Yahudi yetkililerin kolcular say tutup balad. 13 nce Hannaya gtrdler. nk Hanna o yl barahiplik eden Kayafasn kaynbabasyd. 14 Halk yararna bir tek kiinin lmesi daha iyidir diye Yahudi yetkililere t veren Kayafas idi.
212 213

Roma lejiyonunun alt blm: 60-120 erden oluurdu. Baknz, 17:12

Petrosun Yadsmas 15-18 (Matta 26:69,70; Markos 14:66-68; Luka 22:55-57) 15 Simon Petrosla baka bir renci sann ard sra geliyordu. Bu renci barahibin tan olduundan, sayla birlikte barahibin avlusuna girdi. 16Petros darda kapnn yannda duruyordu. Barahibin tan olan br renci kp kapy gzleyen hizmeti kzla konutu ve Petrosu ieri getirdi. 17Kapc kz Petrosa sordu: Sen de bu adamn rencilerinden biri deil misin? Petros, Hayr, deilim dedi. 18 Bu arada uaklarla kolcular yaktklar kmr ateinin yannda dikilmi snyorlard. nk hava souktu. Petros da onlarla birlikte durmu snyordu. sann Sorguya ekilmesi 19-24 (Matta 26:59-66; Markos 14:55-64; Luka 22:66-71) 19 Barahip say, rencileri ve retisiyle ilgili konularda sorguya ekti. 20sa onu yantlad: Ben dnyaya apak konutum. Her zaman btn Yahudilerin toplandklar sinagogta ve tapnakta rettim. Gizlide hibir ey konumadm. 21Niin beni sorguya ekiyorsun? Kendilerine ne sylediimi beni iitenlerden sor. Onlar ne konutuumu bilirler. 22 sa bunlar syleyince orada dikilen kolculardan biri, Barahibi byle mi yantlyorsun? diyerek Ona bir tokat indirdi. 23sa ona, Eer haksz bir ey dediysem hakszlm belirt dedi. Ama doruysa niin bana vuruyorsun? 24Bunun zerine Hanna Onu balanm durumda barahip Kayafasa gnderdi. Petrosun Yeni Batan Yadsmas 25-27 (Matta 26:71-75; Markos 14:69-72; Luka 22:58-62) 25 Bu arada Simon Petros durmu snyordu. Kendisine, Sen de Onun rencilerinden deil misin? diye sordular. O yadsd: Hayr, deilim! 26Barahibin uaklarndan biri Petrosun kulan kestii adamn bir akrabas, Seni bahede Onunla birlikte grmedim mi? diye sordu. 27Petros yeni batan yadsd ve o an horoz tt. Pilatusun nnde 28-38a (Matta 27:1,2; 11-14; Markos 15:1-5; Luka 23:1-5) 28 Sabah erkendi. say Kayafasn evinden vali konana gtrdler. Ama Yahudi yetkililer vali konana girmedi; dinsel temizlik kurallar bozulmasn, bylelikle Passah yiyebilsinler diye. 29Bu nedenle Pilatus dar, onlarn yanna kp, Bu adam neyle suluyorsunuz? diye sordu. 30 Ktlk etmemi olsayd, Onu sana teslim etmezdik diye yantladlar. 31Pilatus, Onu aln, kendi yasanz uyarnca yarglayn dedi. Yahudi yetkililer, Bizim kimseyi ldrmeye yetkimiz yoktur diye yant verdiler. 32sann ne tr lmle leceini belirterek sylemi olduu sz yerine gelsin diye oldu bu. 33 Bunun zerine Pilatus yeniden vali konana girdi ve say ararak sordu: Sen Yahudilerin Kral msn? 34sa, Bunu kendiliinden mi sylyorsun, yoksa bakalar m sana benden sz etti? diye yantlad. 35 Pilatus, Nasl? Ben Yahudi miyim? dedi. Seni kendi ulusun ve barahipler tutuklayp bana teslim etti. Ne yaptn? 36 sa, Benim krallm bu dnyadan deildir diye yantlad. Krallm bu dnyadan olmu olsayd, buyruumdakiler Yahudi yetkililere teslim edilmemi nlemek iin savard. Ama benim krallmn burasyla hibir ilgisi yoktur. 37 Pilatus, Demek Kralsn, yle mi? diye sordu. sa, Kral olduumu sen sylyorsun diye yantlad. Ben bunun iin dodum, geree tanklk edeyim diye dnyaya geldim. Gerekten yana olan herkes sesime kulak verir.

38

Pilatus, Gerek nedir? diye sordu.

sa lm Yargs Giyiyor 38b-19:1-16a (Matta 27:15-31; Markos 15:6-20; Luka 23:13-25) Pilatus bu sorudan sonra yine darya, Yahudilerin yanna kp onlara, Ben Onu sulayacak hibir neden bulamyorum dedi. 39Ama Passahta sizlere birisini salvermem geleneinizdir. Size Yahudilerin Kraln salvermemi ister misiniz? 40 Yeni batan bartlarla yant verdiler: Bu adam deil, Bar-Abbas214 sal! BarAbbasa gelince, o bir ekya idi.

19

Bunun zerine, Pilatus say tutup kamlatt. 2Askerler Onun bana dikenlerden attklar bir ta takt. Onu erguvan iei renginde bir giysiyle kuattlar. 3Yanna sokulup, Selam, ey Yahudilerin kral! diyerek yzne tokat ardna tokat indiriyorlard. 4 Pilatus yine dar kp toplulua, te Onu darya, size getiriyorum dedi. yle ki, kendisinde hibir su nedeni bulmadm anlayasnz. 5Bylece, sa dikenlerden atma tacyla ve erguvan iei rengindeki giysisiyle darya kt. Pilatus onlara, te o adam! dedi. 6 Barahiplerle kolcular say grnce, armha ak, armha ak! diye bardlar. Pilatus onlara, Siz Onu alp armha akn dedi. nk ben kendisinde hibir su nedeni bulmuyorum. 7 Yahudi yetkililer onu, Bizim ruhsal yasamz vardr ve ruhsal yasamz uyarnca Onun lmesi gerekir diye yantladlar. nk kendisini Tanrnn Olu kld. 8 Bu sz duyunca Pilatusun korkudan ii titredi. 9Yeniden vali konana gidip saya, Neredensin? diye sordu. Ama sa ona karlk vermedi. 10Pilatus, Bana sz sylemiyor musun? dedi. Seni salvermeye de, armha akmaya da yetkim olduunu bilmiyor musun? 11 sa, Sana yukardan verilmeseydi, benim zerimde hibir yetkin olmazd dedi. Bu yzden beni senin ellerine verenin gnah daha ardr. 12 Pilatus bu szler karsnda Onu salvermeye urat. Ama Yahudiler var gleriyle bardlar: Eer bu adam salverirsen, Kayserin dostu deilsin. Kendisini kral ilan eden herkes Kaysere bakaldrm saylr. 13 Pilatus bu szleri duyunca say dar getirdi. Kendisi de Ta Kaldrm branicede Gabbata denilen yerde yarg krssne oturdu. 14Passahn Hazrlk gnyd215, leyin saat on iki sularyd. Pilatus Yahudilere, te kralnz! dedi. 15 Irak olsun, rak olsun; Onu armha ak! diye bardlar. Pilatus, Kralnz m armha akaym? diye sordu. Barahipler, Bizim Kayserden baka kralmz yoktur diye karlk verdiler. 16 Sonunda armha aklmak zere say onlara teslim etti. sa armha aklyor, Giysileri de Paylalyor 16b-27 (Matta 27:32-44; Markos 15:21-32; Luka 23:26-43) Bunun zerine say aldlar. 17Han yklenerek, ad Kafatas olan branicede Golgota denilen yere kt. 18Orada Onu ve iki kiiyi daha armha aktlar. Biri bir yanda br te yanda; sa ise ortadayd. 19Pilatus bir belge yazarak han stne ast. Yazlan uydu: NASIRALI SA, YAHUDLERN KRALI. 20branice, Latince ve Yunanca yazlan bu belgeyi Yahudilerden birok kii okudu. nk sann armha akld yer kente yaknd. 21 Bunu gren Yahudilerin barahipleri Pilatusa, Yahudilerin Kral diye yazma dediler.
214 215

Baknz, Matta 27:17 Kurban kutlamasnn arifesi. Baknz, Matta 27:62 sraillilerin Passah Nisanda dolunay izleyen abattr.

Kendisi, Ben Yahudilerin Kralym dedi diye yaz. 22Pilatus, Ne yazdmsa yazdm diyerek yantlad. 23 Askerler say armha aktktan sonra giysilerini alp her bir askere birer pay vermek amacyla drde bldler. Harmanisini de aldlar. Tek paradan olumu dikisiz bir dokumayd bu. 24Bu nedenle birbirlerine, Gelin bunu yrtmayalm dediler. Kimin payna deceini bulmak iin kura ekelim. Bylelikle u Kutsal Yaz yerine geliyordu: Giysilerimi aralarnda paylatlar, Harmanim zerine kura ektiler. te askerler bunlar yapt. 25 sann ha yannda annesi, annesinin kz kardei, Klopasn kars Meryem ve Magdalal Meryem duruyordu. 26sa annesiyle sevdii rencisinin orada durduunu grnce annesine, Ya anne,216 ite olun! dedi. 27Ardndan renciye, te annen! dedi. O andan sonra bu renci sann annesini kendi evine ald. sann lm 28-30 (Matta 27:45,46; Markos 15:33-41; Luka 23:44-49) 28 sa artk her eyin sonulandn biliyordu. Kutsal Yaznn yerine gelmesi iin Susadm dedi. 29 Orada sirke dolu bir kap duruyordu. Sirkeye daldrlm bir snger parasn bir denee takp Onun azna uzattlar. 30sa sirkeyi iince, Sonuland dedi ve ban eip ruhunu verdi. sann Br Deliniyor, Peygamber Sz Yerine Geliyor 31-37 Hazrlk gn olduundan ve abat gn cesetlerin hata kalmamas gerektiinden nk o abat ok kutsal bir gnd Yahudi yetkililer, aslanlarn bacaklar krlsn cesetleri de kaldrlsn diye Pilatustan dilekte bulundular. 32Bunun zerine askerler gelip ilkin birinin, sonra onunla birlikte armha aklan brnn bacaklarn krdlar. 33saya gelince, Onun lm olduunu grerek bacaklarn krmadlar. 34Yine de askerlerden biri brn kargyla deldi. Hemen kan ve su akt. 35Bunu grm olan tanklk etti; yle ki, sizler de iman edesiniz. Onun tankl gerektir. O doru sylediini biliyor217. 36nk bunlar Kutsal Yaz yerine gelsin diye oldu: Onun hibir kemii krlmayacaktr218. 37 Kutsal Yaz yine unu bildiriyor: Bedenini deldikleri kiiye bakacaklar219.
31

sann Gmlmesi 38-42 (Matta 27:57-61; Markos 15:42-47; Luka 23:50-56) 38 Bu olaylardan sonra, sann rencisiyken Yahudi yetkililerden korkusu nedeniyle kendisini gizleyen Arimateal Yusuf, sann cesedini kaldrmak iin Pilatustan dilekte bulundu. Pilatus onaylad. Bunun zerine, Yusuf gelip sann cesedini kaldrd. 39sann yanna ilk kez gece vakti gelmi olan Nikodimos da yaklak yz litre* mr ile daac getirdi.

19:24 Mezmur 22:18 Ey kadn! 19:28 Mezmur 22:15 19:29 Mezmur 69:21 19:36 Msrdan k 12:46; lde Saym 9:12; Mezmur 34:20; 19:37 Zekarya 12:10 217 Olaylara tank olan ve Tanr esiniyle yazan Yuhanna. 218 Baknz, Msrdan k 12:46; lde Saym 9:12; Mezmur 31:20
216 219

Baknz, Zekarya 12:10

sann cesedini alp Yahudilerin l gmme geleneklerine uyarak kokularla birlikte keten bezlere sardlar. 41sann armha akld yerde bir bahe, bahede de iine hi kimsenin gmlmedii yeni bir mezar vard. 42Yahudilerin Hazrlk Gn olduundan, mezar da yaknda bulunduundan, say oraya yatrdlar.
40

ller Arasndan Dirilen 1-10 (Matta 28:1-8; Markos 16:1-8; Luka 24:1-12) Haftann ilk gn220 erkenden daha ortalk karanlkken, Magdalal Meryem mezara geldi. Tan mezardan kaldrlm olduunu grnce 2koarak Simon Petrosa ve sann sevdii br renciye221 vard. Rabbi mezardan kaldrmlar dedi. Onu nereye koyduklarn bilmiyoruz. 3 Petrosla br renci hemen yola dzlp mezara yneldi. 4kisi de kouyordu. Ama br renci Petrostan daha tez seirtti ve mezara ilk olarak o vard. 5Eilip baknca, keten bezlerin yerde serili olduunu grd. Ama ieriye girmedi. 6Simon Petros da onun ard sra geldi, mezarn iine222 dald. Serili duran bezleri grd. 7sann bana sarlm olan pekir de oradayd; keten bezlerle bir arada deildi, ayrca drlm duruyordu. 8Sonra ta mezara ilk varan br renci de ieriye girip grd ve iman etti. 9nk sann ller arasndan dirilmesi gerektiine ilikin Kutsal Yazy o ana dek anlamamlard. 10Bunun ardndan renciler yine evlerine dnd.

20

sa Magdalal Meryeme Grnyor 11-18 (Matta 28:9,10; Markos 16:9-11) 11 Meryem darda, mezara dnm alyordu. Alayarak eilip mezarn iine bakt. 12 sann cesedinin yatm olduu yerde biri ba, br de ayaklar ynnde beyazlara brnm iki melein oturduunu grd. 13Melekler, Ey kadn, niin alyorsun? diye sordu. Meryem, nk Rabbimi kaldrmlar, Onu nereye koyduklarn bilmiyorum diye yantlad onlar. 14 Bu szleri syleyince geriye dnd ve sann orada durduunu grd. Ama Onun sa olduunu anlamad. 15sa ona, Ey kadn, niin alyorsun? diye sordu. Kimi aryorsun? Meryem Onun bahvan olduunu sanarak, Efendi dedi. Onu sen kaldrdysan nereye koyduunu bildir de kendisini oradan alaym. 16 sa, Meryem! dedi. Meryem branicede, Rabbuni! dedi. (Bunun anlam retmendir.) 17 sa Meryeme, Bana dokunma dedi. nk daha Babann yanna kmadm. Ama kardelerime223 git ve bildir. Babamn ve Babanzn, Tanrmn ve Tanrnzn yanna kyorum. 18Magdalal Meryem varp rencilere Rabbi grdn bildirdi, kendisine sylediklerini aktard. sa rencilerine Grnyor 19-23 (Matta 28:16-20; Markos 16:14-18; Luka 24:36-49) 19 Haftann ilk gn ayn gn akamleyin renciler Yahudi yetkililerin korkusundan kapal kaplarn ardnda toplanmlard. sa oraya geldi, ortada durup onlara, zerinize esenlik olsun dedi. 20Bu szn ardndan elleriyle brn gsterdi. renciler Rabbi grnce sevinle doldular. 21sa onlara yine, zerinize esenlik olsun diyerek konutu. Baba beni gnderdii gibi, ben de sizleri gnderiyorum. 22Ve bu sz bildirince onlara

220 221 222 223

Pazar. abat (Cumartesi) haftann yedinci gndr. Bu yazy kaleme alan Yuhanna. i oyuk gmt. sa rencilerini kardeleri sayyor.

fleyerek, Kutsal Ruhu aln dedi. 23Kimin gnahlarn balarsanz, balanacaktr. Kiminkini balamazsanz ylece kalacaktr. manszlk Alt Ediliyor 24-29 On kilerden biri olup kiz adyla bilinen Tomas, sa geldiinde onlarla birlikte deildi. 25Bu nedenle, br renciler ona, Rabbi grdk dediler. Tomas, Onun ellerinde ivilerin izlerini grmedike, ivilerin deldii yerlere de parmamla demedike ve elimi brne koymadka inanmam dedi. 26 Aradan sekiz gn geti. sann rencileri yine i odadaydlar. Tomas da onlarla birlikteydi. Kaplar kapalyken sa geldi. Ortada durup onlara, zerinize esenlik olsun dedi. 27 Ardndan Tomasa, Parman buraya getir ve ellerime bak dedi. Elini de uzat ve brme koy. manszla kaplma, imanl ol. 28 Tomas Ona, Rabbim ve Tanrm! diye yant verdi. 29sa, Beni grdn iin mi iman ettin? dedi. Grmeden iman edenlere ne mutlu!
24

Sevin Getirici Haberman Kayna 30,31 sa rencilerinin yannda daha birok belirti gsterdi. Onlar bu kitapta yazl deildir. 31Ama sann Tanrnn Olu Mesih olduuna iman edesiniz ve iman edip Onun adyla yaama sahip olasnz diye bunlar yazlmtr.
30

OLAYLARIN DORUU Dirilen sann Yeni Bir Belirtisi 1-8 Bu olaylardan sonra sa Taberiye Denizi224 kysnda yeniden rencilerine aka grnd. Bu grn yle oldu: 2Simon Petros, kiz adn tayan Tomas, Galilenin Kana kentinden Natanael, Zebedinin oullar ve sann baka iki rencisi bir aradayd. 3Simon Petros brlerine, Ben balk tutmaya gidiyorum dedi. brleri, Biz de seninle geliyoruz dedi. kp bir tekneye bindilerse de, o gece hibir ey tutamadlar. 4 afak skerken sa kyda durdu. Ama renciler Onun sa olduunu anlamad. 5sa, ocuklar, balnz yok mu? sorusunu dorulttu. Hayr diye yantladlar. 6sa, A teknenin sa yanna atn, tutacaksnz dedi. Bunun zerine a attlar. Ancak balklarn bolluundan onu ekmeye gleri yetmedi. 7 sann sevdii renci Petrosa, Bu Rabtir dedi. Simon Petros Onun Rab olduunu duyunca balk gmleini giyip nk giysilerini karmt denize atlad. 8br renciler de balk dolu a ekerek kaykla yaklatlar. nk kydan rakta deildiler; yaklak yz on metre kadar tedeydiler.

21

sa rencileriyle Birlikte Yemek Yiyor 9-14 Karaya ayak basar basmaz, orada kmr atei yandn grdler; stnde balkla ekmek duruyordu. 10sa, imdi tuttuunuz balklardan birkan getirin dedi. 11Simon Petros tekneye girdi ve yz elli iri balkla dolu a karaya ekti. Tepe tepe dolu olmasna karn a yrtlmad. 12 sa, Gelin, kahvalt edin dedi. rencilerden hibiri Ona, Sen kimsin? diye sormak atlganln gsteremedi. nk Onun Rab olduunu biliyorlard. 13sa yaklat, ekmei alp kendilerine verdi. Bal da verdi. 14ller arasndan diriliinden sonra, sann rencilere nc grnyd bu.
9

sa Petrosun Sevgisini Deniyor 15-23

224

Galile Denizi.

Kahvalty bitirdikten sonra sa, Simon Petrosa sordu: Ey Yuhanna olu Simon, beni bunlardan daha ok seviyor musun? Petros, Evet ya Rab, seni sevdiimi biliyorsun diye yantlad. sa, Kuzularm otlat dedi. 16 sa ikinci kez ona sordu: Ey Yuhanna olu Simon, beni seviyor musun? Simon Petros, Evet, ya Rab, seni sevdiimi biliyorsun diye yantlaynca, sa, Koyunlarma obanlk et dedi. 17 sa Petrosa nc kez sordu: Ey Yuhanna olu Simon, beni seviyor musun? sann nc kez, Beni seviyor musun? diye sormas Petrosu zd. Ya Rab dedi. Sen her eyi bilirsin. Seni sevdiimi de biliyorsun. sa ona, Koyunlarm otlat dedi. 18Sana nemle belirtirim; genken giyinir kuanr istediin yere giderdin. Ama yalannca ellerini uzatacaksn, bakas seni giydirip kuatacak ve gitmek istemediin yere yneltecek. 19Bunu ne tr lmle Tanry ycelteceini belirtmek iin bildirdi225. Bu aklamadan sonra ona, Ardm sra gel dedi. 20 Petros ardna dnnce bakt ki, sann sevdii renci geriden geliyor. Akam yemeinde Onun gsne yaslanp, Ya Rab, seni ele verecek olan kimdir? diye soran renciydi bu. 21Petros onu grdnde saya sordu: Pekiyi Rab, ya buna ne olacak? 22 sa ona, Eer ben gelinceye dek onun kalmasn istiyorsam bundan sana ne? dedi. Sen benim ardm sra gel. 23 Bylece kardeler* arasnda o rencinin hi lmeyeceine ilikin bir sz dolamaya balad. Oysa sa onun iin, lmeyecek dememiti; Eer ben gelinceye dek onun kalmasn istiyorsam bundan sana ne? demiti.
15

Olaylar Onlara Tank Olan Yazyor 24,25 Bunlara tanklk eden ve bunlar yazan rencidir bu. Tanklnn gerek olduunu biliyoruz. 25 te yandan sann yapm olduu baka pek ok eylem vardr. Bunlar teker teker yazlm olsayd, sanrm yazlan kitaplar dnyaya smazd.
24

225

Petros doal lmle lmedi. saya iman yznden armha akld.

HABERCLERN LER
(Resullerin leri, Elilerin leri) nsz Habercilerin leri Mesih topluluunun balangcn ve drt keye yaylmasn dile getiren belgedir; Tanrdan esinlenen yazar Lukadr. 63 ylnda Romadan yazan Luka ilkin sann yaptklarn ve rettiklerini kaleme almt. Konuya ilikin daha geni bilgi edinmek iin Luka yazsnn balangcndaki aklamay okumanz yararldr. nceki parann da ona yneltildii Teofilos, sann yaam ve inancyla yakndan ilgilenen tannm biridir. Bir hekim ve dnr olan Lukay tanrsal bildirinin balangc ve geliimi zerinde nesnel bir aratrmaya atamtr. Bylelikle tanrsal yaptn tm insanla yaylmasna katks olmutur. Yazdaki biz szcne dikkat edilsin: 16:11-17; 20:5; 21:18; 27. ve 28. blmler. Luka haberci Pavlosun haber gezilerine katlan ve son olarak Romaya giden yol arkadadr. Dr. Lukann br habercilerle de ilikisi olduu anlalyor. Bu yaz Yerualimde Kutsal Ruhun etkisiyle oluan, sonra da gelien inanllar topluluunun her yana yaylna tank olmu aydn bir tarihinin kaleminden kmtr. Yunanca bal Gnderilenlerin leri (Apostolos) olarak evrilir. sann Sevin Getirici Haberini tm insanla yaymaya, tantmaya gnderdii inanllarn almalar.. Yaz yle zetlenebilir: 6. nanllar topluluunun balangc 1:1-5:42 7. Basklar yaylmaya yol ayor 6:1-9:31 8. Haberci Petrosun Haberi yaymas 9:32-12:24 9. Antakyadaki topluluun ncl 12:25-16:5 10.Haberci Pavlosun yolculuklar 16:6-19:41 11.Haberci Pavlosun Yerualime dn ve Roma yolculuu 20:1-28:31 Giri 1-5 Saygdeer Teofilos, sann yapmaya ve retmeye giritii her konuya ilikin ilk incelemeyi, 2semi olduu habercilere* Kutsal Ruh araclyla buyruk verip gklere alnd gne dek geen olaylar kaleme aldm. 3ektii ikencelerden sonra sa saysz kantlarla kendini diri olarak habercilere sundu. Krk gn sreyle onlara belirerek Tanr hkmranlna ilikin konutu. 4 Kendileriyle bir arada bulunurken onlara Yerualimden ayrlmamalar, Babann vaadini beklemeleri iin buyruk verdi: Siz bu vaadi benden duydunuz; 5bildiiniz gibi Yahya su ile vaftiz etti226, ama birka gn iinde siz Kutsal Ruhla vaftiz edileceksiniz.
1

sa Gklere Ykseliyor 6-11 (Luka 24:21) 6 Haberciler bir araya geldiklerinde saya sordular: Ya Rab, sen sraile hkmranl bu dnemde mi yeniden vereceksin? 7sa onlar yantlad: Babann kendi yetkisinde saklad vakitleri ve dnemleri siz bilemezsiniz. 8Ama Kutsal Ruh sizlere geldiinde g ile kuanacaksnz. Yerualimde, tm Yahudiyede, Samiriyede ve dnyann en rak kesine varncaya dek benim tanklarm olacaksnz.
226

Baknz, Matta 3:11

Bunlar syledikten sonra, onlar bakarken yukarya ykseltildi. Bir bulut bakanlarn gzleri nnden Onu alp gtrd. 10sa giderken dikkatle ge baktklar srada, anszn yanlarnda beyaz giysilere brnm iki adam dikildi. 11Galileli arkadalar dediler. Niin durmu ge bakyorsunuz? Sizin aranzdan ge alnan bu sann ge gittiini nasl grdnyseniz O ayn kesinlikle gelecektir.
9

YERUALMDE OLUAN NANLILAR TOPLULUU Yahudann Yerine Seilen renci 12-26 Bundan sonra Zeytinlik diye bilinen dadan Yerualime dndler. Bu da Yerualime bir abat gn yolculuu yaknlndadr*. 13renciler kente girince kaldklar evin st katna ktlar: Petros, Yuhanna, Yakup, Andreas, Filippos, Tomas, Bartolomeos, Matta, Alfeosun olu Yakup, Partizan Simon ve Yakupun olu Yahuda. 14Bunlarn tm, kadnlar, sann annesi Meryem ve kardeleri hep birlikte srekli ballkla kendilerini duaya adamlard. 15 Gnler ilerlerken, kardeler arasnda Petros ayaa kalkp onlara konutu orada bulunan topluluun says yaklak yz yirmi kiiydi: 16Kardelerim, Kutsal Ruh Davutun azyla Yahudaya ilikin daha nce konumutur. say tutuklayanlara nclk eden bu adamla ilgili Kutsal Yaznn yerine gelmesi gerekti. 17nk Yahuda bizden sayld ve bu hizmette onun da bir pay bulundu. 18 Bu adam ktl karlnda elde ettii parayla bir tarla satn ald. Ardndan, tepetaklak tarlaya derek bedeni paraland, tm barsaklar dar dkld*. 19Olay Yerualimde yaayan herkese duyuldu. yle ki, bu tarla kendi diyalektlerinde Akeldama adn ald. Bu deyim Kan Tarlas demektir. 20 Mezmur kitabnda yazl sz akla geliyor: Onun konutu le dnsn ve orada hi kimse yaamasn. Yine, Onun Gzeticilik* grevini baka birisi zerine alsn. 21 Bu nedenle, Rab sann aramzda geirdii tm gnler boyunca bizlerle bir arada bulunan insanlardan birini sememiz gerekir: 22Yahyann vaftiz etmesi olayndan balayarak sann aramzdan gklere alnmasna dek, Onun diriliine byle bir kii bizlerle birlikte tanklkta bulunsun. 23 Bunun ardndan iki aday gsterdiler: Barsabba denen ve Yustos adyla bilinen Yusuf ile Mattias. 24Dua ederek, Ya Rab! dediler. Herkesin yreini tanyansn sen. Bu iki kiiden hangisini setiini akla. 25Kendine yaraan yere gitmek iin Yahudann bo brakt hizmeti ve habercilie ilikin yeri kim alacak? 26Bunun ardndan iki kii arasnda kura ektiler. Kura Mattiasa dt ve on bir haberciye o katld.
12

Kutsal Ruhun Gelii 1-13 Pentekost gn* geldiinde Mesih ballarnn tm bir arada ayn yerdeydiler. 2Bir anda, gkten sanki hzla esen rzgrn sesiymi gibi bir ses geldi, toplananlarn oturduu tm evi doldurdu. 3Gzlerinin nnde atee benzer diller grnd. Bunlar dalarak onlarn her biri zerine indi. 4Mesih ballar Kutsal Ruhla doldu. Ruhun kendilerine salad belirgin aklamayla baka dillerde konumaya baladlar. 5 Yerualimde yaayan tanrsayar Yahudiler yeryznn her lkesinden kopup gelmiti227. 6Bu sesin duyulmas zerine aknlkla alkalanan bir topluluk olutu. nk her biri bu insanlarn azndan kendi diyalektinin konuulduunu duydu. 7Parmaklar azlarnda

2
227

1:20 Mezmur 69:25; 109:8 Yeryznn her lkesinden kalkp gelen Yahudiler Yerualimde konaklamaktayd.

kalmcasna aknlk iinde sordular: Bu konuanlarn tm Galileli deil mi? 8Nasl oluyor da her birimiz kendi diyalektimizi duyuyoruz? 9 Persler, Medler, Elamllar, Mezopotamyada yaayanlar, Yahudiyede, Kappadokyada, Pontosta, Asyada, 10Frikyada, Pamfilyada, Msrda, Kirineye yakn Libya yrelerinde oturanlar, Romadan kalkp gelenler 11hem Yahudiler, hem de Yahudilerin inancn benimseyenler, Giritliler ve Araplar.. Hepimiz bu insanlarn Tanr yceliklerini kendi dillerimizde konutuklarn duyuyoruz! 12Tmnn parmaklar azlarnda kald; merakla birbirlerine, Bu da ne demek oluyor? diye sordular. 13Bazlar da onlar alaya alarak, Bunlar taze arapla sarho olmu yolunda laf attlar. Petrosun Konumas 14-36 Bunun zerine, Petros on bir renciyle birlikte ayaa kalkp sesini ykseltti ve kendilerine belirgin dille aklamada bulundu: Yahudi arkadalar ve Yerualimde yaayanlarn tm! Szlerime kulak verin, sizleri bu konuda aydnlataym. 15Sandnz gibi bu insanlar sarho deiller. Bakn, saat daha sabahn dokuzu. 16Hayr! Bu olgu Yoel peygamberin azndan bildirilmitir: 17 Tanr buyuruyor; an sonuna iaret eden gnlerde Ruhumdan saanak gibi tm insanla dkeceim, Oullarnzla kzlarnz peygamberlik edecek. Genleriniz grmeler* grecek, htiyarlarnz da ryalar grecek. 18 Evet, erkek olsun kadn olsun bana hizmet sunanlara O gnlerde Ruhumdan saanak gibi dkeceim Ve peygamberlik edecekler. 19 Yukarda, gklerde gz kamatrc eylemler Ve aada yeryznde belirtiler vereceim: Kan, ate ve buhar gibi ykselen duman.. 20 Gne karanla, ay da kana dnecek; Rabbin yce ve grkemli Gn* gelmeden nce. 21 Ve Rabbin adn aran herkes kurtulacak. 22 srailli arkadalar! Bu szleri dinleyin. Nasral sa Tanrdan sizlere gl eylemler, gz kamatrc iler ve belirtilerle belgelenen insandr. Onun araclyla Tanrnn aranzda yapt ileri kendiniz biliyorsunuz. 23Tanrnn amalad erek ve ncebilimi uyarnca O sizin ellerinize verildi ve sizler yasaya saygs olmayanlar* eliyle kendisini armha akp ldrdnz. 24Ama Tanr lm aclarn zerek Onu diriltti. nk Onun lm gc tutsaklnda kalmas olanakszd. 25 Davut Ona ilikin unu vurgular: Rabbi her an nmde grdm, Ben sarslmayaym diye O benim samdadr. 26 Bu nedenle yreim mutlulua erdi, Dilim de kvan buldu. stelik bedenim umut iinde rahata erecek. 27 nk sen benim canm ller lkesinde* brakmayacaksn, Ne de Kutsal Olann rmeye brakacaksn. 28 Yaam yollarn bana bildirdin. Kendi katnda beni mutlulua doyuracaksn. 29 Kardeler, sizlerle ulu ata Davuta ilikin apak konumam gerekiyor. Kendisi ld ve gmld. Mezar da bugne dek buradadr. 30Bir peygamber olmas nedeniyle soyundan
14

2:30 Mezmur 89:3,4; 132:11; II.Samuel 7:12,13 2:31 Mezmur 16:10 2:34 Mezmur 110:1 2:39 Yoel 2:32; Yeaya 57:19

birini onun tahtna oturtacana ilikin Tanrnn ona verdii and biliyordu. 31Mesihin llerden diriliini nceden grd ve unlar syledi: O ne ller lkesinde brakld, ne de Onun bedeni rme grd. 32 Tanr bu say llerden diriltti. Hepimiz bu olayn tanklaryz. 33O, Tanrnn sana ykseldi. Babadan ald Kutsal Ruhu tanrsal vaat uyarnca* grdnz ve duyduunuz biimde saanak gibi dkt. 34nk, Davut gklere ykselmediyse de unlar bildirdi: Rab Rabbime, Sen benim samda otur dedi. 35 Ben senin dmanlarn ayaklarna basamak yapncaya dek.. 36 Bu nedenle, tm srail toplumu kesin olarak bilsin ki, Tanr, Onu sizin armha aktnz bu say Rab ve Mesih atad. Konumaya Tepki 37-42 Bu szleri duyduklarnda yreklerine haner saplanm gibi oldu. Petrosa ve br habercilere: Kardeler, yleyse biz ne yapmalyz? diye sordular. 38Petros onlar yantlad: Gnahlarnzdan dnn ve gnahlarnzn balanmas iin her biriniz sa Mesihin adyla vaftiz edilsin. Bylece Kutsal Ruh armaann alacaksnz. 39nk bu vaat sizlere, ocuklarnza ve uzakta olan228 herkesedir; Tanrmz Rabbin kendisini ard herkese.. 40 Petros daha birok szle tanklkta bulundu. Bu eri kuaktan kurtulun diyerek kendilerine t verdi. 41Onun szn deerlendirenler vaftiz edildi. Bylece o gn yaklak bin kii inanllara katld. 42Bunlar habercilerin retisini dinlemekte, ruhsal paydalkta, ekmei paralayp blmekte ve dualarda srekli ballk gsterdiler.
37

lk nanllar Arasnda Oluan Birlik 43-47 Herkesi korku tuttu. Haberciler araclyla birok gz kamatrc eylem ve belirti oluyordu. 44nananlarn tm bir aradayd, sahip olduklar her eyi ortaklaa kullanyorlard. 45 Topraklarn mallarn satarak, gereksinimi kapsamnda paray herkese datyorlard. 46Gn gnden hep birlikte tapnak toplantsnda srekli ballk gsteriyor, evlerinde ekmek paralayp blyor*, kvanla ve yrek ballyla yemek yiyor, 47Tanrya vgler sunuyor, tm halk nnde iyi tutumlaryla tannyorlard. Rab de kurtulanlar gn gnden onlara ekliyordu.
43

Ktrm Adam Sala Kavuuyor 1-11 Petrosla Yuhanna leden sonra saat te dua vaktinde tapnaa kyorlard. 2 Doutan ktrm bir adam her gn oraya getirilir, tapnan Gzel adndaki kapsna braklrd. Tapnaa gelen gidenden yardm dilerdi. 3Adam Petrosla Yuhannay tapnaa girerken grnce yardm iin dilekte bulundu. 4Petrosla Yuhanna gzlerini ona dikerek, Bize bak dediler. 5O da kendilerinden bir yardm salayacan umarak dikkatle onlara bakt. 6 Petros, Bende ne gm var ne de altn dedi. Ama sana bende olan veriyorum: Nasral sa Mesih adyla kalk ve yr! 7 Sonra adam sa elinden tutup ayaa kaldrd. O anda onun ayaklaryla ayak bilekleri sapasalam oldu. 8Adam yerinden srayarak yrd. Onlarla birlikte tapnaa girdi. Bir yandan sevinle srayarak yryor, bir yandan da Tanrya vg sunuyordu. 9Tm halk onun yrdn ve Tanrya vg sunduunu grd. 10Onu tandlar. Tapnan Gzel denen kapsnda oturup yardm isteyen adamn taa kendisiydi. Onda gerekleen olayn etkisiyle aknla dtler, akllar duracak gibi oldu. 11 Adam Petrosla Yuhannaya yapmt. Tm halk bir arada, aknlk iinde onlara kotu. Sleymann sundurmas diye bilinen yere geldiler.

228

En rak yerlerde bulunanlara varncaya dek tm dnyaya.

Petros Yeniden Konuuyor 12-26 Petros bunu grnce halka seslendi: srailli arkadalar, bu ie neden ayorsunuz? Niin gzlerinizi bize dikiyorsunuz? Sanki kendi gcmz ya da tanrsayarlmz sonucunda bu insann yrmesini kendi bamza baarmz! 13 brahimin, shakn ve Yakupun Tanrs, Atalarmzn Tanrs z Ua say yceltti. Sizler Onu yarglamaya verdiniz ve Pilatusun Onu salverme kararna karn, Pilatusun nnde kendisini yadsdnz. 14Sizler Kutsal Olan, Doru Kiiyi yadsdnz ve bir katilin kendinize balanmasn dilediniz. 15te yandan da yaam kaynann canna kydnz. Tanr Onu ller arasndan diriltti. Bizler bu olayn tanklaryz. 16 u grdnz ve tandnz adam sann ad kesenkes iyiletirdi. nk o, sann adna iman etti. sa araclyla iman hepinizin gz nnde ona bu sal verdi. 17 imdi ey kardeler biliyorum ki, bakanlarnz gibi siz de bunu bilmeyerek yaptnz. 18 Ama Tanr tm peygamberlerin azndan kendi Mesihinin ikence ekeceini nceden bildirdi ve dediini bu yolda yerine getirdi. 19Bu nedenle ktlklerinizden syrln ve Tanrya dnn ki gnahlarnz silinsin. 20Rabbin katndan bylece can tazeleme dnemleri gelsin ve ncesizlikten atanan Mesih say sizlere gndersin. 21Tanrnn ok nceki alarda kutsal peygamberleri azyla bildirdii evrensel yenilenme vakitleri gelinceye dek Onun gklerde kalmas gerekir. 22Nitekim Musa yle demiti: Rabbiniz Tanr tpk beni ykselttii gibi, Kendi kardeleriniz arasndan Sizlere bir peygamber ykseltecek. Size her ne sylerse Onu dinleyeceksiniz. 23 O peygamberi dinlemeyen her can Halktan* koparlarak yok edilecek. 24 Samuelden balayarak, onun ardndan konuan peygamberlerin tm bu gnleri bildirdi. 25Sizler peygamberlerin ve Tanrnn atalarmza atad Antlama ocuklarsnz. Tanr brahime yle demiti: Senin soyun araclyla yeryznn tm kuaklar kutsal klnacak. 26 Tanr ilkin z Uan sizler iin ykseltti; Onu her birinizi kutsamak, bylelikle ktlklerinizden ayrmak iin gnderdi.
12

Petrosla Yuhanna Kurula karlyor 1-22 renciler halkla konuurken rahipler, tapnak komutan ve Sadukiler onlarn stne yrd. 2Bu insanlarn halka retmeleri ve sa araclyla llerin diriliini bildirmeleri kendilerini ileden kard. 3Onlar tutukladlar ve vaktin gecikmesi nedeniyle ertesi gne dek ieride alkoydular. 4Sz iitenlerin birou iman etti, bylece adamlarn says yaklak be bine ykseldi. 5 Ertesi gn Kurul bakanlaryla htiyarlar229 ve dinsel yorumcular230 Yerualimde bir araya geldi. 6Barahip Hanna da oradayd. Kayafas, Yuhanna, Aleksander ve barahibin aile kuandan herkes toplanmt. 7rencileri ortaya dikip sordular: Siz bu ii hangi gle ya da hangi adla yaptnz?

229 230

3:13 Msrdan k 3:6; Yeaya 52:13; 53:11; 3:22,23 Yasann Tekrar 18:15-20 3:25 Yaratl 12:3; 22:18 Baknz, Luka 22:66 Dinsel Yorumcular aklamas iin baknz, Matta 2:4.

Bunun zerine Kutsal Ruhla dolan Petros onlar yantlad: Halkn bakanlar ve htiyarlar! 9Eer biz bugn hasta bir insana yaplan iyilik nedeniyle, onun nasl sala kavutuu konusunda sorguya ekiliyorsak, 10hepinizce ve tm srail halknca bilinsin ki, armha aktnz, Tanrnn ise ller arasndan dirilttii Nasral sa Mesih adyla, evet Onun adyla bu adam sizin nnzde sapasalam duruyor. 11Bu Mesih, siz yapclar tarafndan aa grlen, ama ba keye konulan Tatr. 12 Baka hi kimsede kurtulu yoktur. nk gn altnda, insanlar arasnda verilmi baka hibir ad yoktur* ki, biz onunla kurtulabilelim. 13 Onlar Petrosla Yuhannann atlganln grnce ve kendilerinin okul bitirmemi, sradan kiiler olduklarn anlaynca arp kaldlar. Bu insanlarn sa ile birlikte bulunduklarn kavradlar. 14te yandan sala kavuturulann da onlarla birlikte durduunu grnce verilecek yantlar kalmad. 15Onlara Kuruldan kmalarn bildirdiler. Kendi aralarnda dantlar. 16 Bu insanlara ne yapalm? diyorlard. Onlarn araclyla gze grnr bir belirti uyguland tm Yerualimde yaayanlarca kesenkes biliniyor. Bunu yadsyamayz. 17Ama bunun halk arasnda daha geni apta yaylmasn nlemek iin, kendilerine gzda verelim; bundan byle sa adyla kimseye bir sz etmesinler. 18 Onlar ardlar ve buyruk verdiler: sa adyla ne bir sz syleyeceksiniz, ne de bir ey reteceksiniz. 19Petrosla Yuhanna onlar yantlad: Tanr katnda sizleri mi yoksa Tanry m dinlemek doru tutumdur? Bunun yargsn kendiniz verin. 20Biz grdklerimizi duyduklarmz bildirmekten beri duramayz. 21Kurul yeleri yeniden gzda vererek onlar serbest braktlar. Kendilerini cezalandracak hibir kar yol bulamadlar. nk olay nedeniyle tm halk Tanry yceltiyordu. 22nk bu iyilenme belirtisinin kendisinde gerekletii adam krkn aknd.
8

Yreklilik in Tanrya Dua 23-31 Petrosla Yuhanna serbest braklnca arkadalarnn yanna gittiler ve barahiplerle htiyarlarn sylediklerini ilettiler. 24Onlar bunu iitince hep birlikte seslerini ykselterek Tanrya dua ettiler: Ya Egemen Rab! G, yeri, denizi ve onlarda bulunan her eyi yaratan sensin. 25Kutsal Ruh araclyla bizim atamz ve senin uan Davutun azndan bildirdin: Uluslar niin kaynat? Halk topluluklar neden bo tasarlar kovalad? 26 Yeryznn krallar saf kurdu: Rabbe ve Onun Mesihine kar Bakanlarn tm bir araya topland. 27 Gerekten bu kentte, senin Mesih niteliinde atadn Kutsal Uan saya kar tm bir araya geldi: Herodes de, Pontios Pilatus da, onlarla birlikte uluslar da, srail halk da.. 28Senin elinin ve senin ereinin ncelerden kararlatrd tasary uygulamak iin bir araya geldiler. 29imdi ya Rab, onlarn gzda veriine bak. Ve senin szn yreklilikle bildirmeleri iin uaklarna yardm et. 30Elini uzat, bylece Kutsal Uan sann ad araclyla insanlar iyiletir, belirtiler ve gz kamatrc eylemler getirilmesini sala. 31 Onlar dua edince toplandklar yer sarsld. Tm Kutsal Ruhla doldu ve Tanr Szn yreklilikle bildirdiler.
23

nanllar Varlklarn Paylayor 32-37 man eden topluluun yrei can birdi. lerinden hibiri sahip olduu eylere kendi mal gzyle bakmyordu. Tersine, her eyi ortaklaa kullanyorlard. 33Haberciler grkem dolu gle Rab sann dirilmesine ilikin tanklk ediyorlard. Tm zerinde yce kayra
32

4:11 Mezmur 118:22 4:24 Msrdan k 20:11; Mezmur 146:6; Yeaya 27:16; Yeremya 32:17 4:25,26 Mezmur 2:1,2

bulunuyordu. 34Aralarnda yoksul yoktu. Tarlalar ya da evleri olanlar bunlar satyor, sattan salanan karl getirip 35habercilerin ayaklar dibine brakyordu. Sonra da gereksinimi orannda herkese datyorlard. 36 Yusuf adnda Kbrsta domu Levi kuandan* biri vard. Haberciler onu Barnabas diye adlandrd. Bu adn anlam, Avun Verenoludur231. 37Bu kii bir para topraa sahipti. Onu satarak parasn getirip habercilerin ayaklar dibine serdi. Hananya ile Safira 1-11 te yandan, Hananya adnda baka bir adam vard. Einin ad Safira idi. Hananya bir para toprak satt. 2Sat karlnn bir blmn kendine saklad. Kars da bunu biliyordu. Parann kalann ise getirip habercilerin ayaklar dibine serdi. 3 Petros ona, Hananya dedi. eytan niin senin yreini ynetimine ald da Kutsal Ruha kar yalan konuarak tarladan elde edilen parann bir blmn kendine sakladn? 4 Onu satmadan nce mal kendinin deil miydi? Satldktan sonra yine yetkin altnda deil miydi? Nasl oldu da yreinde byle bir buyrua uydun? Sen insanlara deil, Tanrya yalan syledin. 5 Hananya bu szleri duyduunda yere yklp can verdi. Olay duyanlarn tmn byk bir korku tuttu. 6Topluluun genleri kalkt, onun cesedini sarp gtrdler, gmdler. 7 Aradan yaklak saat geince, Hananyann hibir eyden haberi olmayan kars ieri girdi. 8Petros dnp ona sordu: Syle bana, bu tarlay u deere mi sattnz? O da, Evet, bu deere dedi. 9Petros, Nasl oldu da siz kendi aranzda Rabbin Ruhunu denemek amacyla szbirlii ettiniz? diye yant verdi. te kocan gmenlerin ayak sesleri kapda. Onlar seni de alp gtrecek. 10Kadn o anda Petrosun ayaklar dibine yklp can verdi. Genler ieri girdiklerinde kendisini l buldular. Onu da gtrp kocasnn yanna gmdler. 11Bundan sonra btn kilise topluluunu* ve olay duyanlarn tmn byk bir korku tuttu.

Belirtiler, Gz Kamatrc ler 12-16 Haberciler eliyle halk arasnda birok belirti ve gz kamatrc eylem yaplyordu. Hep birlikte Sleymann sundurmas denen yerde toplanyorlard. 13Baka hi kimse onlara katlmak atakln gstermiyordu*. Ama halk onlardan derin saygyla sz ediyordu. 14te yandan, Rabbe iman eden ok sayda erkek ve kadn onlara katlmaktayd. 15 yle ki, insanlar hastalarn caddelere kararak onlar yataklarda, iltelerde yere koyuyorlard. Petros geerken hi olmazsa glgesi bazlarnn stne dsn diyorlard. 16 Yerualim evresindeki kasabalardan da halk hastalar ve kt ruhlarn saldrs altnda bulunanlar tayarak yordu. Bunlarn tm sala kavutu.
12

Basklar Balamadan 17-26 Barahiple Saduki partisine232 bal i arkadalarnn tm kskanlkla taarak yerlerinden frlad. 18Habercileri yakalayp tutukevine kapattlar. 19Gece vakti Rabbin melei cezaevinin kaplarn at, onlar dar karp, 20Gidin, tapnakta durun, ve Yaam Szlerinin tmn halka bildirin dedi. 21Onlar bu buyruu duyduklarnda sabahn ok erken saatinde tapnaa girdiler, retmeye baladlar. Barahiple i arkadalar varp Kurulu srail toplumunun tm senatosunu toplantya ardlar. Ardndan, tutuklular getirmek iin cezaevine adamlar gnderdiler. 22 Kolcular vardklarnda onlar cezaevinde bulamadlar. Geri dnerek haber verdiler: 23 Cezaevini tam gvenlik iinde ve kilitlenmi bulduk. Nbetiler de kaplarda bekliyordu. Ama ap ieriye girdiimizde orada hi kimseyi bulamadk. 24Tapnak komutanyla rahipler
17 231 232

Yos Parakliseos Sadukiler aklamas iin baknz, Matta 3:7

bu szleri duyunca, habercilerle ilgili bu iin sonu nereye varacak diye aknla dtler. 25 Yanlarna birisi geldi, kendilerine bilgi iletti: te sizin cezaevine kapattnz adamlar, tapnakta durmu halka retiyor. 26Bunun ardndan tapnak komutan kolcularla birlikte koup onlar getirtti. Ama zor kullanmad. nk halkn kendilerini taa tutmasndan korkuyorlard. Haberciler Tanr Gereini Belirtiyor 27-32 Onlar getirip Kurulun nne kardlar. Barahip kendilerini sorguya ekti. 28Bu Ada ilikin bir ey retmeyeceksiniz diye size kesin buyruk vermitik dedi. Gelin de yaptnz ie bakn! Yerualimi retinizle doldurdunuz. stelik bu adamn kannn sorumluluunu bizim zerimize ykmak istiyorsunuz. 29Petrosla br haberciler yant vererek, nsanlar deil Tanry dinlememiz gerekir dediler. 30Sizlerin bir tahtaya asp lm cezasna arptrdnz say atalarmzn Tanrs diriltti. 31Tanr Onu kendi sana Bakan ve Kurtarc olarak ykseltti; sraile gnahlardan dn ve gnahlarn balanmasn salasn diye.. 32Biz bu olaylarn tanyz. Tanrnn kendisini dinleyenlere verdii Kutsal Ruh da bizlerle birlikte tanklk etmektedir.
27

Saduyulu Gamalielin nerisi 33-42 Bu szleri duyan Kurul yeleri ileden kt, onlar ldrmek tasarsyla aralarnda danmaya koyuldular. 34Ama Kurul yelerinden Gamaliel adnda bir Ferisi233 tm halkn sayd bir hukuk doktoru ayaa kalkp adamlarn ksa bir sre iin darya karlmasn buyurdu 35ve yelere u szleri dorulttu: srailli arkadalar! Bu insanlara bir ey yapmaya kalkmadan nce kendinize dikkat edin. 36nk bir sre nce kendisini ok nemli birisi diye ortaya atan Tevdas ayakland. Yaklak drt yz kii ona katld. Ama Tevdas ldrld, onu dinleyenlerin tm de dald, eriyip gitti. 37Onun ardndan nfus saym dneminde Galileli Yahuda ayakland ve halk ard sra ekti. Bu da yok oldu ve amacna kaplanlarn hepsi il yavrusu gibi dald. 38 imdi size bildiriyorum: Bu insanlardan beri durun, onlar kendi balarna brakn. nk bu erek ya da eylem insanlara zg bir atlmsa, buhar gibi dalp gidecek. 39Ama Tanrdan esinleniyorsa, siz onlar datamayacaksnz. stelik Tanrya kar sava aanlar durumuna deceksiniz. 40 Gamalielin dn dinlediler. Habercileri arp onlar kteklediler. sa adyla konumalarn kesinlikle durdurmay belirttikten sonra onlar salverdiler. 41 Onlar ise sann ad iin yerilmeye yarar saylmalarndan sevin duyarak Kurulun nnden ayrldlar. 42Her gn tapnakta ve evlerde sann Mesih olduunu retmekten ve Sevin Getirici Haberi mjdelemekten geri durmadlar.
33

SALDIRILAR HABERN YAYILMASINA YOL AIYOR Topluluun Setii Yedi Hizmet Grc 1-7 Bu gnlerde rencilerin says oalyordu. Hellenistler arasnda Yahudilere kar* mrltlar balad. nk gnlk hizmette onlarn dul kadnlarna nem verilmiyordu. 2 On kiler renci topluluunu bir araya ararak, Tanr Szne ykmll bir yana brakp bakmla ilgili hizmet grmek bizim iin doru deildir dediler. 3Bu nedenle kardeler, siz kendi aranzdan iyilikleriyle tannm, Ruhla ve bilgelikle dolu yedi kii bulun. Kendilerini bu gerekli greve atayalm. 4Biz srekli ballkla kendimizi duaya ve Tanr Szn yayma grevine vereceiz.

6
233

5:30 Yasann Tekrar 21:22 Ferisiler aklamas iin baknz, Matta 3:7

Bu neri tm topluluun onayn kazand. manla ve Kutsal Ruhla dolu bir insan olan Stefanosu setiler. Onun yan sra da Filipposu, Prohorosu, Nikanoru, Timonu, Parmenay ve Yahudilerin inancn benimseyen Antakyal Nikolaosu.. 6Bu insanlar habercilere sundular ve dua ettikten sonra ellerini onlarn stne koydular. 7 Tanr Sz giderek geliiyor, Yerualimde rencilerin says gitgide oalyordu. Rahiplerden oluan byk bir topluluk da mana katld.
5

Stefanos Tutuklanyor 8-15 Kayrayla ve ruhsal gle dolu olan Stefanos, halk arasnda gz kamatrc eylemler ve gl belirtiler yapyordu. 9Ama zgrler Sinagogu* denen koldan belirli kiiler, bunlarn yan sra da Kirineliler, skenderiyeliler, Kilikyallar ve Asyallar ortaya atlp Stefanosla tartmaya giritiler. 10Ancak bu insanlar Stefanosun szn gl klan bilgelie ve Ruha direnemediler. 11Bunun zerine baz kiileri kkrtarak onlara, Biz bu adamn Musaya ve Tanrya kar svc szler sylediini duyduk dedirttiler. 12 Bylelikle halk, htiyarlar ve dinsel yorumcular ayaklandrdlar. Stefanosun zerine yrdler, onu yaka paa Kurula srklediler. 13Yalanc tanklar ne srerek, Bu adam Kutsal Yere234 ve ruhsal yasaya kar konumaktan hi geri durmuyor dediler. 14Onu, Nasral sann bu yeri ykacan ve Musann bize vermi olduu treleri deitireceini sylemekteyken duyduk. 15Kurulda oturanlarn tm dikkatlerini Stefanosa evirdi; yznn bir melek yzne benzediini grdler.
8

Stefanosun Savunmas 1-8 Barahip, Doru mu bu? diye sordu. 2Stefanos yantlad: Kardeler, bykler, beni dinleyin! Yceliin Tanrs atamz brahime daha o Harranda yaamadan nce, Mezopotamyada grnd. 3Tanr kendisine, Yurdundan ve hsm akrabandan ayrl, Benim sana gstereceim yere dorul dedi. 4 Bundan sonra o Kildanilerin lkesinden ayrlarak Harranda yaad. Babasnn lmnden sonra Tanr onu oradan kaldrp bugn sizin yaadnz yere getirdi. 5Ama kendisine burada miras olarak bir arn yer bile vermedi. Oysa Tanr oray ona ve kendisinden sonra gelecek soyuna mal edeceine sz vermiti. Ne var ki, brahim bu dnemde ocuksuzdu. 6 Tanr ona soyunun yabanc bir lkede uyruksuz bir topluluk niteliinde yaayacan, drt yz yl sreyle kle edileceini ve bask greceini bildirdi. 7Tanr, Onlarn klelik ettii ulusu ben yarglayacam dedi. Bundan sonra oradan kacaklar ve bana burada ruhsal hizmet sunacaklar. 8Bunun ardndan Tanr ona snnet antlamasn* verdi. Sonra brahim shaka baba oldu ve sekizinci gnde onu snnet etti. shak Yakupa, Yakup da on iki ataya ayn kapsamda davrand.

Atalarn Yaad Dnem 9-16

234

Yahudilerin tapnan anlatan baka bir deyim. 7:2 Yaratl 11:31; 15:7; Mezmur 29:3 7:3 Yaratl 12:1; 48:4 7:5 Yasann Tekrar 2:5; Yaratl 12:7; 13:15; 48:4 7:6 Yaratl 15:13,14; Msrdan k 2:22; 12:40 7:7 Msrdan k 3:12 7:8 Yaratl 17:10; 21:4

Atalar Yusufu kskanarak onu bir kle gibi Msr lkesine sattlar. Ama Tanr Yusufla birlikteydi. 10Onu tm aclarndan kurtard ve Msrn kral olan Firavunun karsnda kayrayla, bilgelikle donatt. Firavun onu Msr lkesine ve tm krallk ailesine ynetici olarak atad. 11 Bu olaylardan sonra tm Msrda ve Kenan blgesinde ktlk oldu, katlanlmaz ac balad. yle ki, atalarmz yiyecek bulamaz oldu. 12Yakup Msrda buday bulunduunu duyunca ilkin atalarmz oraya gnderdi. 13kinci yolculuklarnda Yusuf kendisini kardelerine belirgin etti. Bylece Firavun Yusufun soyunu anlam oldu. 14Yusuf haber salp babas Yakupla birlikte tm hsm akrabasn ard; yetmi be kiilik bir topluluk. 15Yakup Msra indi. Kendisi de atalarmz da orada ld. 16 Daha sonra cesetleri ekeme gtrlerek brahimin para karl ekemli Hamor oullarndan satn alm olduu mezara gmld.
9

Tanr Yardma Yetiiyor 17-22 Tanrnn brahime vurgulad vaadin dnemi yaklatnda, Msrda halk geliip oalmt. 18lkede baka bir kral egemenliini kurdu. Bu kraln Yusuftan haberi bile yoktu. 19 Soyumuza kar sinsi bir siyaset gtt o. Atalarmza kar acmaszlkla davrand, ocuklarnn kkn kazmak amacyla yavrularn kaldrp atmaya zorunlu kld onlar. 20 Musa bu dnemde dodu. Tanrnn nnde ok gzel bir ocuktu. ay sreyle babasnn evinde yetiti. 21Kendisini kaldrp attklarnda onu Firavunun kz ald ve z olu gibi yetitirdi. 22Musa Msrllarn bilgeliine yarar bir eitim grd. Bylece gerek sz sylemek, gerekse i grmekte gl birisi oldu.
17

Musa Msrdan Kayor 23-29 Musa krk yan doldurunca gidip kardeleri srailoullarn grme dncesi iine dodu. 24Bunlardan birinin hakszla uradn grnce onu savunmaya kalkt; can yanann cn ald, Msrly ldrd. 25Tanrnn onun eliyle kurtarma eyleminde bulunduunu kardeleri anlayacak sand. Ama onlar bunu kavramad. 26Ertesi gn iki Yahudinin dvtn grd. Kendilerini bara ararak, Arkadalar dedi. Siz kardesiniz. Niin birbirinize hakszlkla davranyorsunuz? 27 Ama insan kardeine hakszlkta bulunan, Musay bir yana iterek kt: Kim seni bamza bakan ve yarg atad? 28Yoksa, dn o Msrly ldrdn gibi beni de mi ldrmek istiyorsun? 29Musa bu szler zerine kat ve Midyan blgesinde235 uyruksuz bir insana dnt. Orada iki oul babas oldu.
23

Musa Tanryla Karlayor 30-34 Aradan krk yl geince lde, Sina Da yaknnda bir allkta Musaya alevin iinde bir melek grnd. 31Musa bu grmeyle236 karlanca arp kald. Daha yakndan bakmak iin yaklarken Rabbin sesi duyuldu: 32Ben atalarnn Tanrsym; brahimin, shakn ve Yakupun Tanrs. Korkuyla dolan Musa dikkatini oraya dorultamad.
30

7:9 Yaratl 37:11,28; 39:1,2; 45:4 7:10 Yaratl 39:21; 41:38-45; Mezmur 105:21 7:11 Yaratl 41:54; 42:5 7:12 Yaratl 42:2 7:13 Yaratl 45:3,16 7:14 Yaratl 45:9-11; 46:27; Msrdan k 1:5; Yasann Tekrar 10:22 7:15 Yaratl 46:1; 49:33; Msrdan k 1:6 7:16 Yaratl 23:16,17; 33:19; 45:9; 50:13; Yeu 24:32 7:17 Msrdan k 1:7 7:19 Msrdan k 2:2 7:21 Msrdan k 2:5,10 7:23 Msrdan k 2:11 7:24 Msrdan k 2:12 7:27 Msrdan k 2:14 7:29 Msrdan k 2:15,22; 18:3,4 7:30 Msrdan k 3:2; Yasann Tekrar 33:16 7:32 Msrdan k 3:6 235 Sina yarmadasnn kar yakas. Kzl Denizin br yan. 236 Baknz, Matta 17:9

Rab ona, Ayaklarndaki pabular kar dedi. nk durduun yer kutsal topraktr. 34Halkmn Msrda karlat acmaszl grdm, ilgiyle onlara baktm. niltilerini duydum, kendilerini kurtarmaya geldim. Kalk gel, seni Msra gndereceim.
33

Musa Yadsnyor 35-43 te bu Musay, Kim seni bakan ve yarg atad? diyerek yadsdlar. allkta kendisine grnen melein desteiyle ayn Musay Tanr bakan ve kurtarc olarak gnderdi. 36Msr lkesinde ve Kzl Denizde gz kamatrc eylemler ve belirtiler yaparak halk oradan o kard. Krk yl boyunca lde bu eylemleri srdrd. 37 Bu Musadr srailoullarna konuan: Tanr tpk beni ykselttii gibi, Kendi kardeleriniz arasndan Size bir peygamber ykseltecek. 38 lde toplananlar arasnda beliren insandr bu. Sina Danda kendisiyle konuan melekle ve atalarmzla bir arada olan.. Bizlere iletmek zere dipdiri tanrsal szleri arlayandr o. 39Atalarmz onun szn dinlemek istemedi. Tam tersine, kendisini bir yana ittiler ve yreklerinde Msra geri dndler. 40Haruna, Bizleri yneltecek ilahlar yap dediler. nk bizi Msr lkesinden karan Musaya ne oldu bilmiyoruz. 41 O gnlerde danaya benzer yalanc bir tanr yaptlar ve ona sunu sundular. Ellerinin yapt ilerle kvanca geldiler. 42Tanr onlar brakt, kendilerini gklerin yldzlarna hizmet etme dklne koyverdi. Peygamberler kitabnda yazl olduu gibi: Ey srail soyu! lde krk yl boyunca Bana kurbanlar ve sunular m getirdiniz? 43 Siz Molohun* adrn, lah Refann* yldzn, Tapnmak amacyla yaptnz benzetileri tadnz. Ben sizleri kaldrp Babilin tesinde yaatacam.
35

Tanrnn Verdii Vaatler 44-50 lde atalarmzn Tanklk adr* vard. Bu adr Musa ile konuann verdii ynerge uyarnca yaplp Musann grd rnee gre kurulmutu. 45Bir kuak sonra gelen atalarmz Yeu* ile birlikte uluslardan lkeyi aldklarnda Tanr bu uluslar atalarmzn nnden kovdu Tanklk adrn beraberlerinde getirdiler. adr Davutun gnlerine dek kald. 46 Davut Tanrnn nnde kayra buldu ve Yakupun Tanrsna bir barnak kurmak iin izin istedi. 47Ama Tanrya evi Sleyman kurdu. 48Ne var ki, Yce Olan elle yaplm evlerde yaamaz. Tpk peygamberin dedii gibi: 49 Gk benim tahtmdr. Yeryz de ayaklarmn altnda basamak. Siz benim iin nasl bir konut kuracaksnz diye buyuruyor Rab. Ya da, benim rahatm salayacak yer nerededir? 50 Bunlarn tmn yaratan benim elim deil mi?
44

Direni ve Bakaldrma 51-53

7:33 Msrdan k 3:5 7:34 Msrdan k 3:7,10; 2:24 7:35 Msrdan k 2:14 7:36 Msrdan k 7:3,10; 14:21; lde Saym 14:33 7:37 Yasann Tekrar 18:15 7:39 lde Saym 14:3 7:40 Msrdan k 32:1,23 7:41 32:4,6 7:42 Yeremya 7:18; 19:13; Amos 5:25-27 7:44 Msrdan k 25:40 7:45 Yaratl 17:8; 48:4; Yasann Tekrar 32:49; Yeu 3:14; 18:1 7:46 II.Samuel 7:2; Mezmur 132:5 7:47 I.Krallar 6:1 7:49 Yeaya 66:1,2

Enseleri sertlemi, yrekleri kabuk tutmu, kulaklar duymaz olmu insanlar! Siz her zaman Kutsal Ruha kar direnirsiniz, tpk atalarnz gibi davranrsnz. 52Atalarnz hangi peygambere saldrmad ki? Doru Kiinin237 geliini nceden bildirenlerin canna kydlar. Sizlere gelince bu dnemde Onu ele verenler ve ldrenler oldunuz. 53Ruhsal yasay melekler araclyla aldnz, ama tutmadnz.
51

Kaba Kuvvet 54-60; 8:1a Bu szleri duyduklarnda yrekleri kzgnlkla kabard, Stefanosa kar dilerini gcrdattlar. 55Ama Kutsal Ruhla dolu olan Stefanos gzlerini dikkatle ge dorulttu. Tanrnn yceliini ve Onun sanda duran say grd. 56Apak gryorum dedi, Gkler alm, nsanolu da Tanrnn sanda durmu. 57 Onlar yksek sesle bararak kulaklarn tkadlar, hep birlikte ona saldrdlar. 58 Kendisini kentten dar srkleyip taa tuttular. Olaya tanklk edenler giysilerini Saul adl bir gencin ayaklar dibine ydlar. 59Stefanosu taa tuttuklarnda o, Ya Rab sa, ruhumu al diyerek dilekte bulundu. 60En sonunda diz kp yksek sesle bard: Ya Rab, bu gnah onlara sayma! Bunu syleyince uyudu.
54

Saul da onun ldrlmesini onaylamt.

Younlaan Saldrlar 1b-3 O gn Yerualimde kilise topluluuna kar byk saldr balad. Haberciler dnda inanllarn tm Yahudiye ve Samiriye blgelerine dald. 2Tanrsayar insanlar Stefanosu gmd ve onun iin derin yas tuttular. 3Bu arada Saul kilise topluluunu altst ediyordu. Evden eve dalyor, erkekleri kadnlar srkleyerek gtryor, cezaevine attryordu. Sevin Getirici Haber Samiriyeye Ulayor 4-8 Bylece dalanlar her yere gidip Tanr Sznn Sevin Getirici Haberini yaydlar. 5 Filippos da Samiriye kentine vard, bu insanlara Mesihi bildirdi. 6Topluluklar Filipposu dinleyip yapt belirtileri grnce hep birlikte onun szlerine dikkat kesildiler. 7nk cine arplanlarn biroundan kt ruhlar avaz avaz bararak kt. Birok inmeli ve ktrm de sala kavutu. 8Bunun sonucunda kentte okun sevin olutu.
4

Szde man Eden Byc 9-17 Bu kentte uzun senelerdir Simon adl bir byc yayordu. Bu adam Samiriye halkna parmak srtyordu. Kendisinin ok nemli biri olduunu savlyordu. 10Knden byne varncaya dek hepsi, Bu kii Yce G denen Tanrnn gcdr diyerek ilgiyle onu dinlemekteydi. 11Kendisini bylesi ilgiyle dinlemelerinin nedeni, byclk gsterileriyle uzun zaman halkn gzlerini kamatrmasyd. 12Filipposun Tanr hkmranlna ve sa Mesihin adna ilikin Sevin Getirici Haberi yaymas zerine erkek ya da kadn olsun imana varanlar vaftiz edildi. 13Simon bile iman etti ve vaftiz edildikten sonra Filipposun yanndan ayrlmad. Belirtiler ve gl eylemler getirildiini grerek parma aznda kald. 14 Yerualimde kalan haberciler Samiriyenin Tanr Szn benimsediini duyunca, Petrosla Yuhannay oraya gnderdiler. 15kisi gelip Kutsal Ruhu alsnlar diye Samiriyeliler iin dua etti. 16nk Kutsal Ruh daha onlarn hibirine gelmemiti. Onlar yalnzca Rab sann adyla vaftiz edilmilerdi. 17Petrosla Yuhanna ellerini stlerine koyunca onlar da Kutsal Ruhu ald*.
9

Saygszca Bir Dilek 18-25

237

7:51 Msrdan k 32:9; 33:3; Levililer 26:41; lde Saym 27:14; Yeremya 9:26; 6:10; Yeaya 63:10 sa Mesihin.

Habercilerin elleri bir insann stne konunca Ruhun verildiini gren Simon onlara para uzatt. 19Bu gc bana da verin dedi. yle ki, her kimin stne ellerimi koyarsam o kii Kutsal Ruhu alsn. 20 Ama Petros onu u szlerle paylad: Gmn seninle birlikte yok olsun! nk sen Tanrnn armaann parayla satn alabileceini sandn. 21Bu hizmette sana ne bir hisse, ne de pay vardr. nk Tanrnn karsnda yrein doru deil. 22imdi iindeki ktlkten dn. Yreinin bu tasars sana balanabilir mi diye Rabten dilekte bulun. 23nk ben sende zehirli bir kk ve ktlkle ortaklk238 gryorum. 24 Simon yle yakard: Ne olur, siz benim iin dua edin de, sylediklerinizin hibiri zerime gelmesin! 25 Petrosla Yuhanna Rabbin Szne tanklk ederek onu yaydktan sonra Yerualime dndler. Yolda giderken Samiriyenin birok kasabasnda Sevin Getirici Haberi mjdelediler.
18

Filipposa Yneltilen Yabans ar 26-40 Rabbin bir melei Filipposa konuarak, Kalk, gneye ynel dedi. Yerualimden Gazaya uzanan yola. (Bu yol lden geer.) 27Filippos kalkp oraya yneldi. Gidiyordu ki, enenmi* bir Etiyopyalya239 iliti gz. Etiyopyallarn kraliesi Kandakinin240 bir bakan. Onun tm bte sorumluluklarn yklenen ynetmen. Yerualime tapnmaya gelmiti. 28Geri dnerken arabada oturmu, Yeaya peygamberin ilettiklerini okuyordu. 29Ruh Filipposa, Yakla, bu tata katl diye buyruk verdi. 30Filippos hemen kotu, makam sahibinin Yeaya peygamberden okumakta olduunu duydu. Kendisine, Okuduunu acaba anlyor musun? diye sordu. 31 Etiyopyal yant verdi: Bana birisi yol gstermezse nasl anlayabilirim? Sonra tata atlayp kendisiyle birlikte oturmasn Filippostan diledi. 32Onun okumakta olduu Kutsal Yaz blm uydu: Bir koyun gibi kesime gtrld, Krkann nnde duran bir kuzu gibi suskundu; Tpk onun gibi azn amad. 33 Alaltldnda Ona adalet ne tannmad. Onun soyunu kim aklayacak? nk yaam sresi yeryznden kesilip koparld. 34 Enenmi adam Filippostan sordu: Ltfen bana bildir. Peygamber bunlar kime ilikin sylyor? Kendisine mi, yoksa baka birine mi? 35Filippos ayn Kutsal Yazdan ayn kesiminden balayarak azn at, saya ilikin Sevin Getirici Haberi ona mjdeledi. 36 Yolda ilerlerken bir suya vardlar. Enenmi kii, te su dedi. Benim vaftiz edilmemi nleyen bir sorun var m? 37241 38 Sonra arabann durmas iin buyruk verdi. Filippos ile enenmi adam birlikte suya indiler; Filippos onu vaftiz etti. 39 Sudan ktklarnda Rabbin Ruhu Filipposu alp gtrd ve enenmi adam artk onu grmez oldu. Ama sevin iinde yolunu srdrd. 40Filippos ise kendini Azotosta buldu ve Kayseriyeye gelinceye dek getii kentlerin tmne Sevin Getirici Haberi mjdeledi.
26

Tarsuslu Saulu Sarsan Karlama 1-9

238 239 240 241

8:21 Mezmur 78:37 8:23 Yasann Tekrar 29:18; Yeaya 58:6 8:33 Yeaya 53:7,8 Asl anlam d acl, hakszlk ortakldr. Habe. Kandaki, Etiyopya dilinde kralie anlamna gelirdi. 37 [Filippos, Eer tm yreinle iman ediyorsan vaftiz edilebilirsin dedi. O da, sa Mesihin Tanrnn Olu olduuna iman ediyorum diye yantlad.]

(22:6-16; 26:12-18) Saul Rabbin rencilerine gzda vererek onlar lmle korkutmaktan geri durmuyordu. Bu arada barahibin yanna gitti. 2Yoldan* olan kadn erkek, her kimi bulursa tutuklayp Yerualime getirsin diye, barahipten amdaki242 sinagoglara kendisini yetkilendiren mektuplar istedi. 3 Ama yolculuu srasnda ama yaklarken, anszn gkten parlayan bir k onun evresini sard. 4Saul yere dt ve kendisine konuan bir ses duydu: Saul, Saul, neden bana saldryorsun? 5Saul, Sen kimsin, ya Rab? diye sordu. O da, Ben senin saldrdn saym dedi. 6Ama ayaa kalk ve kente gir. Ne yapman gerektii sana bildirilecektir. 7 Saul ile birlikte giden adamlar afallayp kald. Sesi duyuyor, ama hi kimseyi grmyorlard*. 8Saul yerden kalkt; gz kapaklarn atnda hi grmyordu. Elinden tutup onu ama ynelttiler. 9 gn ne grd, ne yedi, ne de iti.

Tanr Saulu Sala Kavuturuyor 10-19a amda Hananya adl bir renci vard. Rab bir grmede ona, Ey Hananya! dedi. O da, Buradaym ya Rab diye yantlad. 11Rab ona, Kalk, Doru diye bilinen sokaa git dedi. Yahudann evinde Tarsuslu Saulu sor. Kendisi u anda dua ediyor. 12Gzleri yine grsn diye, Hananya adl bir adamn gelip stne ellerini koyduunu grd. 13 Hananya yant verdi: Ya Rab, bu adamn Yerualimde senin kutsal yaamllarna kar yapt bunca ktl biroklarndan duydum. 14stelik u anda senin adn aranlarn tmn tutuklasn diye barahiplerden kendisine yetki verilmitir. 15Rab ona, Sen oraya git dedi. nk o uluslarla krallar ve srailoullar nnde adma tanklk etmek iin seilmi geretir. 16Adma ball yznden ekecei ikencelerin tmn kendisine gstereceim. 17 Bunun zerine Hananya kalkp yneltildii eve gitti. Saulun stne ellerini koyarak, Saul karde dedi, Yolda gelirken seninle karlaan Rab sa gnderdi beni. Gzlerin yeniden grsn ve Kutsal Ruhla dolasn diye.. 18O anda Saulun gzlerinden balk puluna benzer kabuklar dt sanki. Yeniden grd. Ayaa kalkp vaftiz edildi 19ve yemek yedikten sonra g kazand.
10

Herkesi artan Geliim 19b-25 Saul birka gn amdaki rencilerle birlikte kald. 20Hi vakit yitirmeden sa Tanrnn Oludur diyerek Onu sinagoglarda yayd. 21itenlerin tm parman srd. Yerualimde bu ad azna alanlar krp geiren taa kendisi deil miydi? diyorlard. Buraya gelmesinin nedeni inanllar tutuklayp barahiplere gtrmek deil midir? 22 Ama Saul gn gnden gleniyordu. Mesih budur diye kantlar gstererek amda yaayan Yahudileri aalatyordu. 23 Aradan gnler geti, Yahudiler kendisini ortadan kaldrmak iin szbirlii ettiler; 24 ama dzenleri Saula belirgin oldu. Onu ortadan kaldrmak iin Yahudiler gece gndz kent kaplarn gzledi. 25Bir gece rencileri Saulu alp kale duvarndan sarkttklar bir sepet iinde aa indirdiler. Kukular Yattrlyor 26-31 Saul Yerualime varnca rencilere katlmak istedi. Ama herkes kendisinden kukulanyordu. Saulun renci olduuna bir trl inanamyorlard. 27Barnabas onu alp habercilerin yanna gtrd. Kendilerine Saulun yolda giderken Rabbi grdn, Rabbin kendisiyle konutuunu, Saulun amda hi ekinmeksizin sann adn yaydn srayla anlatt.
26 242

Damaskos

Saul artk inanllarla birlikteydi. Yerualimde enikonu saa sola gidiyor ekinmeksizin Rabbin adn yayyor, 29Hellenistlerle243 konuuyor, tartyordu. Onlar ise kendisini ortadan kaldrmak iin yollar tasarlyordu. 30Ama kardeler bunu renince Saulu Kayseriyeye gtrdler oradan da Tarsusa* saldlar. 31 Tm Yahudiye, Galile ve Samiriyede kilise topluluu bara kavutu, geliti ve Rab korkusu uyumunda ilerledi. Kutsal Ruhun desteiyle sayca oald.
28

Petros Lidda ve Yafada 32-43 Petros genel bir gezideyken Liddada yaayan kutsal yaamllara urad. 33Orada Eneas adl birine rastlad. Bu adam sekiz yldr inmeli bir yatalakt. 34Petros ona, Eneas dedi. sa Mesih seni iyi ediyor. Ayaa kalk ve yatan topla. Adam o anda ayaa kalkt. 35 Lidda ve aronda yaayanlarn tm onu grerek Rabbe dnd. 36 Yafada Tabita adl bir kadn renci vard; adn evirisi Dorkastr244. Bu kadnn yaam yapt iyi iler ve yoksullara yardmla doluydu. 37Tam bu gnlerde Dorkas rahatszland, ardndan da ld. Cesedini ykayp st katta bir odaya koydular. 38Lidda kenti Yafann yaknnda olduundan, renciler Petrosun orada bulunduunu renerek ona iki adam gnderdiler, gecikmeden yanmza gel diye dileklerini ilettiler. 39 Petros kalkp iki kiiyle birlikte yola koyuldu. Oraya vardnda kendisini st kattaki odaya kardlar. Btn dul kadnlar yanna varp alat; Dorkasn kendileriyle birlikteyken diktii gmlekleri, stlkleri aka sergilediler. 40Ama Petros odadakilerin tmn darya kard ve diz kp dua etti. Cesede ynelerek, Tabita, ayaa kalk! dedi. Kadn gzlerini at, Petrosu grnce oturuverdi. 41Petros ona elini verdi, kendisini kaldrd. Sonra kutsal yaamllar ve dul kadnlar ard, Dorkas dipdiri olarak onlara sundu. 42Olgu tm Yafada yayld, birok kii Rabbe iman etti. 43 Petros uzunca bir sre Yafada dericilikle uraan Simon adl birinin yannda kald.
32

Tanry Arayan Subay 1-8 Kayseriyede talyan birlii diye bilinen birlikte Kornilyos adl bir yzba vard. 2 Hem kendisi hem de tm ailesi tanrsayard, Tanr korkusuyla yaar, srail halkna bol bata bulunur, Tanrya her zaman dua ederdi. 3Bir gn saat on be sularnda apak bir grme grd. Tanrnn bir melei ona yaklaarak, Kornilyos! dedi. 4 Kornilyos korkuyla gzlerini melee evirip, Ne var, ya Rab? diye sordu. Melek, Dualarn ve balarn bir anmsatc niteliinde Tanr katna ulat dedi. 5imdi Yafaya adamlar gnder, Petros adyla da bilinen Simon adl bireyi ar. 6Dericilikle uraan Simon adnda birinin deniz kysndaki evinde konuktur o. 7 Kendisine konuan melek ayrlnca, Kornilyos evinde alan iki kiiyi ve yannda grev yapan tanrsayar bir askeri ard; 8olup bitenleri onlara anlatt, sonra da kendilerini Yafaya sald.

10

Petrosa Aklanan Grme 9-16 Ertesi gn onlar yol aarak kente yaklamaktayken, saat on iki sularnda Petros dua etmek iin dama kt. 10Karn zil alyordu, bir ey yemek istedi. eride yemek hazrlarlarken stne daln geldi. 11Gn aldn, arafa benzer koca bir nesnenin indiini grd. Drt kesinden yere sarktlmt bu tepsimsi nesne. 12inde yeryznn tm drt ayakl yaratklaryla srngenleri ve gkyznn kular bulunuyordu. 13Bir ses ona buyurdu: Kalk, Petros, boazla ve ye! 14Ama Petros, Hayr, ya Rab dedi. nk ben hibir zaman sradan ya da kirli saylan bir eyi yemi deilim*.
9 243 244

Hellenistler aklamas iin baknz, 6:1. Ceylan, Gazal, Antelope: Dorkas.

Bunun zerine ses bir kez daha duyuldu: Tanrnn artt eyleri sen sradan sayma. 16Bu olay kez yinelendi ve o nesne hemen ge ekildi.
15

Grmenin Anlam 17-23a Petros grd grmenin ne anlam tadn dnp tanrken, Kornilyosun gnderdii adamlar da Simonun evi nerede diye soruturarak kapnn nne dikildiler. 18 Petros adyla bilinen Simon burada m kalyor? diye yksek sesle soruturuyorlard. 19 Petros grm olduu grmeyi dnrken Ruh ona, Bak seni arayan adam var 20 dedi. imdi kalk, aaya in, ayrm ne gzetmeden onlarla birlikte git. nk onlar ben gnderdim. 21Petros aaya inip adamlara, te aradnz kii benim dedi. Sizi buraya getiren nedeni anlatr msnz? 22 Onlar anlatmaya koyuldu: Doru bir adam olan ve Tanr korkusuyla yaayan Kornilyos, tm Yahudi ulusunca kendisine ilikin iyi konuulan bir yzbadr. Senin azndan bildirilecek szleri duymak iin, seni evine armaya kutsal bir melek tarafndan bilgilendirildi. 23Petros onlar ieriye alp konuk etti.
17

Petros Trecilii Brakyor 23b-33 Petros ertesi gn kalkp onlarla birlikte yola koyuldu. Yafadan baz kardeler de kendisine katld. 24Bir gn sonra Kayseriyeye ulatlar. Kornilyos kendilerini bekliyordu. Akrabalarn, yakn arkadalarn da armt. 25Petros ieriye girince onu Kornilyos karlad, ayaklarna kapanp ona tapnd*. 26Ama Petros onu yerden ekti. Kalk dedi. Ben de bir insanm. 27Kendisiyle konua konua ieriye girdi; birok kiiyi bir araya gelmi buldu. 28 Onlara, yi bilirsiniz ki dedi, Bir Yahudinin baka bir toplumdan biriyle iliki kurmas ya da onu grmeye gelmesi yasal deildir. Ne var ki, Tanr bana hi kimseye sradan ya da kirli dememeyi retti. 29Bu nedenle, arldmda hi direnmeden geldim. Beni neden ardnz sorabilir miyim? 30 Kornilyos onu yantlad: gn nce u saatlerde, leden sonra te yaplmas gereken duay yapyordum evimde. Birdenbire nmde parlak giysiler kuanm bir adam durdu. 31Kornilyos! dedi. Duan duyuldu ve yaptn balar Tanr nnde anmsand. 32Yafaya adamlar gnder, br ad Petros olan Simonu buraya ar. Kendisi deniz kysnda dericilikle uraan Simonun evinde konuktur. 33te bunun iin vakit yitirmeden insanlar sana gnderdim. Sen de geldiine ok iyi ettin. imdi hepimiz Tanrnn nnde Rabbin sana buyurduu her eyi dinlemek iin buradayz. Petrosun Konumas 34-43 Petros konumaya balad: Gerekten, Tanrnn insan kayrc olmadn anlyorum. 35Tam tersine, Tanrdan korkan ve doru yaayan herkes hangi ulustan olursa olsun, Onun tarafndan kabul edilir. 36 Kutsal Sz srailoullarna gnderdi, herkesin Rabbi olan sa Mesih araclyla bar mjdeledi. 37 Yahyann vaftiz konusunda yayd dn ardndan, Galileden balayarak tm Yahudiye blgesinde geen grkemli geliimi biliyorsunuz. 38Tanrnn Kutsal Ruhla ve kesin gle meshettii Nasral say da biliyorsunuz. O iyilik yaparak ve iblisin egemen kesildii tm insanlar iyiletirerek yer yer dolat. nk Tanr Onunla beraberdi. 39Bizler Yahudilerin lkesinde ve Yerualimde Onun yapt tm eylemlere tanklk ediyoruz. Onu bir aaca asarak ldrdler. 40Ama Tanr Onu nc gn lmden diriltti ve belirgin
34

10:34 Yasan Tekrar 10:17; I.Samuel 16:7 10:36 Mezmur 107:20; 147:18; Yeaya 52:7; Nahum 1:15 10:38 Yeaya 61:1 10:39 Yasann Tekrar 21:22

aklkla grnmesini gerekletirdi. 41Onu tm halka deil, ama Tanrnn nceden atad tanklar olan bizlere gsterdi. ller arasndan dirilmesinden sonra Onunla birlikte yedik de itik de. 42Halka bu haberi yayalm, Tanrnn lleri ve dirileri yarglamaya atad kiinin O olduunu kantlayalm diye kendisi bize buyruk verdi. 43 Tm peygamberler Onun iin tanklk ediyor, Ona iman eden herkesin Onun ad araclyla gnahlarn balanna kavutuunu bildiriyorlar. Kutsal Ruh Bildiriyi Onaylyor 44-48 Petros daha bu szleri sylemekteyken, sz dinleyenlerin tm zerine Kutsal Ruh indi. 45Petrosla birlikte oraya gelmi olan snnetli kuaa bal inanllar,* Kutsal Ruh armaannn uluslara da saanak gibi dklmesi karsnda parmaklarn srdlar. 46nk onlarn diller konutuklarn ve Tanry ycelttiklerini duydular. Bunun zerine Petros yle konutu: 47 Bizler gibi Kutsal Ruhu alan bu insanlarn vaftiz edilmesini nlemek iin kim onlar sudan geri evirebilir? 48 Sonra onlarn sa Mesih adyla vaftiz edilmeleri iin buyruk verdi. Evdekiler Petrosun birka gn orada kalmasn dilediler.
44

Kilise Topluluunda Tepki 1-18 Yahudiyede bulunan haberciler ve kardeler uluslarn da Tanr Szn benimsediklerini duydular. 2Petros, Yerualime ktnda snnetli kuak kendisini eletirdi. 3Ona, Sen snnete nem vermeyen insanlarla ilidl oldun dediler. Onlarla birlikte yemee oturdun. 4 Petros onlara olayn nasl gelitiini anlatt: 5Yafa kentindeydim. Dua ediyordum. Kendimi dalnta buldum, bir grme grdm: arafa benzer kocaman bir nesne iniyordu. Drt kesinden gkten sarkltlmt. Benim yanma kadar geldi. 6Dikkatle gzlerimi evirip baktmda, yeryznn drt ayakl yaratklaryla yabanl hayvanlarn, srngenlerini ve gkyznn kularn grdm. 7Bunun ardndan bir sesin bana konutuunu duydum: Kalk Petros, boazla ve ye! 8Ben, Hayr, ya Rab dedim. nk azma hibir zaman sradan ya da kirli saylan bir ey girmemitir. 9Ama o ses bir kez daha gkten yant verdi: Tanrnn artt eyleri sen sradan sayma. 10Bu sz kez yinelendi, sonra her ey yeniden ge ekildi. 11 O anda, kaldmz evin nnde adam belirdi. Bunlar Kayseriyeden benim yanma gnderilmiti. 12Ruh bana, hi ayrm gzetmeden onlarla birlikte gitmemi syledi. te bu alt karde de benim yanm sra geldi. O adamn evine girdik. 13 O bize, evinde durup kendisiyle konuan melei nasl grdn ve melein kendisine neler sylediini anlatt: Yafaya adamlar gnder, Petros adyla bilinen Simonu buraya ar. 14Kendisi sana senin ve tm aile yelerinin kurtuluunu salayacak szler bildirecek. 15 Ben konumaya balaynca, Kutsal Ruh balangta bizlere geldii gibi onlarn da zerine geldi. 16Rabbin szn anmsadm. yle demiti O: Bildiiniz gibi Yahya su ile vaftiz etti, ama siz Kutsal Ruhla vaftiz edileceksiniz. 17Bizler Rab sa Mesihe iman ettiimizde bize verdii ayn armaan Tanr onlara da verdiyse, ben kim oluyorum ki, Tanrya kar kaym? 18 Bu szleri duyunca yattlar ve Tanry ycelttiler. Demek ki, Tanr uluslara da gnahlardan dnp yaama kavumay salad dediler.

11

nanllara Hristiyan (Mesih nanls) Deniliyor 19-30 Stefanosa ektirilen ac sonucunda darmadan olanlar Finikeye, Kbrsa ve Antakyaya kadar gittiler. Tanr Szn Yahudilerden baka hi kimseye bildirmiyorlard.
19

Ama onlardan Kbrsl ve Kirineli baz kiiler Antakyaya gelip Yunanllara* da Rab sann Sevin Getirici Haberini bildirdiler. 21Rabbin eli onlar destekliyordu. ok sayda insan iman ederek Rabbe dnd. 22 Bu olaylara ilikin haber Yerualimdeki kilise topluluunun kulana geldi. Barnabas Antakyaya gnderdiler. 23O varp Tanrnn kayrasn grdnde sevindi; Rabbe bal kalmay yreklerinde kesinletirsinler diye tmn de tledi. 24nk kendisi iyi bir insand; Kutsal Ruhla ve imanla dolu biriydi. Bylece byk bir topluluk Rabbe katld. 25 Barnabas Saulu aramak iin Tarsusa gitti. 26Onu bulunca Antakyaya getirdi. kisi bir yl sreyle kilisede bir araya gelerek o byk topluluu eittiler. rencilere ilk kez Antakyada Hristiyan245 ad verildi. 27 O gnlerde Yerualimden Antakyaya peygamberler geldi. 28Bunlarn arasnda Agabos adnda biri ayaa kalkarak tm dnyada krc bir ktlk olacan Ruh araclyla bildirdi. (Bu ktlk Klavdiusun gnlerinde oldu*.) 29renciler her biri kendi gc orannda Yahudiyede yaayan kardelere yardm sunma hizmetine katlmak iin anlatlar. 30 Tasarladklar ii uyguladlar. Barnabas ve Saulun eliyle htiyarlara* bu yardm gnderdiler.
20

Kral Herodesin Kzgnl 1-5 Bu dnemde kral Herodes* kilise topluluundan baz kiilere kar kaba kuvvet kulland. 2Yuhannann kardei Yakupu klla ldrtt. 3Kral bu davrannn Yahudilerce beenildiini grnce, ii Petrosu tutuklamaya dek gtrd. Bu, Mayasz Ekmek kutlaynda oldu. 4Onu yakalatp cezaevine kapatt; kendisini kollasnlar diye her biri drder kiilik drt kol askere teslim etti. Passah kutlayndan246 sonra Petrosu halkn nne karmay tasarlyordu. 5Petros cezaevinde tutuluyordu ama, kilise topluluu Tanrya onun iin itenlikle dua etmekteydi.

12

Tanr Gc Petrosu Kurtaryor 6-17 Herodesin onu halkn nne karaca gnden nceki gecede Petros ift zincirle bal olarak iki asker arasnda uyuyordu. Kapnn nndeki askerler de cezaevini koruyordu. 7 Birden Rabbin melei orada durdu, oda kla doluverdi. Melek Petrosun brne dokunarak onu uyandrd. abuk kalk! dedi. O anda Petrosun ellerinden zincirler dt. 8 Melek, Kemerini bala, pabularn giy diye buyruk verdi. Petros buyrulan yapt. Sonra melek, st giysini kuan, ardm sra gel dedi. 9Petros kp onun ard sra gitti. Ama melek araclyla uygulanan iin gerek olduunu bilmiyor, bir grme grdn sanyordu. 10lk nbeti yerini, sonra ikinciyi getiler; kente kan demir kapya vardlar. Kap nlerinde kendiliinden ald. Oradan kp bir soka geince melek hemen ondan ayrld. 11Petros kendine gelince, imdi gerekten biliyorum ki dedi, Rab meleini gnderip beni Herodesin elinden ve Yahudi halknn amalad her dzenden kurtard. 12 Petros durumu anlaynca Meryemin evine gitti. Bu Meryem, Markos adyla bilinen Yuhannann annesiydi. Orada birok kii dua etmekteydi. 13Petros d kapy alnca Roda adl hizmeti kz kapy amaya gitti. 14Petrosun sesini tandysa da duyduu sevincin cokusuyla kapy amad. Hemen ieriye koup Petrosun kap nnde durduunu bildirdi. 15 Onlar kza, Sen ldrm olmalsn dediler. Ama kz bo sz konumadn kesinlikle bildirdi. Bunun zerine, Grnen, Petrosun meleidir dediler. 16 Petros ise kapy srekli alyordu. Kapy ap onu grnce parmaklarn srdlar. 17 Petros elini sallayarak onlara azlarn amamalarn belirttikten sonra, Rabbin kendisini
6 245 246

Hristiyan: Mesih inanls. Baknz, Matta 26:2

cezaevinden nasl kardn anlatt. Bunu Yakupa ve kardelere bildirin dedi. Sonra onlardan ayrlarak baka yere gitti. Herodesin fkesi ve lm 18-25 Sabah olunca, acaba Petrosa ne oldu diye askerler birbirine girdi. 19Herodes de onu arad; bulamaynca askerleri sorguya ekti, ldrlmeleri iin buyruk kard*. Sonra Yahudiyeyi brakp Kayseriyeye gitti ve orada kald. 20 Herodes, Sur ve Saydallara kar ok fkeliydi. Bu insanlar hep birlikte kendisine geldiler. Kraln protokol bakan Vlastosun desteini salayarak bar aradlar. nk lkeleri yiyecek ynnden Kraln lkesine bel balamt.* 21Kararlatrlan gn Herodes Krala zg giysiler kuand, yarg krssne kuruldu, onlara bir nutuk att. 22Halk, Bu Tanr sesidir, insan sesi deil! diye bard. 23 O anda Tanrnn melei onu arpt, nk ycelii Tanrya vermemiti. Kurtuklar bedenini kemirdi ve adam ld. 24Bu arada Tanr Sz istek gryor, etkisi de yaylyordu. 25 Barnabas ile Saul hizmetleri sona ermi olarak Yerualimden dndler. Markos adyla bilinen Yuhannay da beraberlerinde getirdiler.
18

LK HABER GEZS Kutsal Ruh Barnabasla Saulu Haber Gezisine aryor 1-12 Antakyadaki kilise topluluunda peygamberler ve retmenler vard: Barnabas, Siyah adyla bilinen Simeon, Kirineli Lukios, Manaen lkenin drtte birine ynetmenlik eden Herodesin st kardei ve Saul. 2Bunlar Rabbe kar ruhsal grevlerini yapp oru tutarken Kutsal Ruh, Barnabasla Saulu kendilerini ardm ie ayrn dedi. 3 Bunun zerine oru tutup dua ettiler, ellerini Barnabasla Saulun stne koydular ve onlar gnderdiler. 4 Bylece, Barnabas ile Saul Kutsal Ruhun buyruuyla gnderildikten sonra Selefkeye* geldiler, oradan da Kbrsa yelken atlar. 5Salamise ulatklarnda Tanr Szn Yahudilerin sinagoglarnda bildirdiler. Yuhannay da yardmc olarak beraberlerinde gtryorlard. 6 Pafosa kadar tm aday batan baa atlar. Orada Yahudilerin yalanc bir peygamberiyle karlatlar. Byclkle uraan bu kiinin ad Bar Yeu idi. 7Kendisi vali Sergius Pavlosun yaknyd. Vali akll bir insand. Barnabasla Saulu yanna ard. Tanr Szn dinlemek istedi. 8Adnn tad anlam uyarnca* bir byc olan Elimas onlara direndi. Valiyi imandan saptrmaya alyordu. 9 Ama Pavlos adyla da bilinen Saul, Kutsal Ruhla doldu; gzlerini ona dikerek, 10Ey iblis olu! dedi. Her tr dzenbazlkla ve dalaverecilikle dolu adam, her geree dman kesilen. Rabbin dz yollarn saptrma abasn brakmayacak msn sen? 11Bak, u anda Rabbin eli seni yarglyor. Gzlerin grmez olacak ve belirli bir sre gnei grmeyeceksin. O anda Elimasa donukluk ve karanlk kt. Elinden tutacak birisini bulmaya alt. 12Olaya tank olan vali iman etti. Rabbin rettikleri karsnda az ak kald.

13

Habercilerin Anadolu Gezisi 13-25 Pavlosla yol arkadalar Pafostan denize alp Pamfilyann Perge kentine geldiler. Yuhanna kendilerini burada brakp Yerualime dnd. 14Onlarsa Pergeyi* atlar Pisidyada* bulunan Antakyaya247 vardlar. abat gn248 sinagoga girip oturdular. 15Ruhsal
13 247 248

13:10 Hoea 14:9 Haritaya baknz. Bu Antakya bugnn Yalvadr. Yahudilerin dinlenme ve tapnma gn. (Baknz, Matta 12:1)

yasayla peygamberler okunduktan sonra, sinagogun ileri gelenleri onlara haber iletti: Arkadalar, kardeler! Halka verilecek bir t sznz varsa ekinmeden anlatn. 16 Pavlos ayaa kalkt, elini sallayarak unlar syledi: srailli arkadalar ve Tanrdan korkan insanlar*! Kulak veriniz. 17Bu srail halknn Tanrs bizim atalarmz seti ve Msrda yabanc olarak yaadklar dnemde halk ykseltti. Sonunda gl bileiyle onlar oradan kard. 18Yaklak krk yl boyunca ln ortasnda kendilerine katland. 19Kenan blgesinde yedi ulusu ortadan kaldrp topra miras olarak kendilerine verdi. 20Yaklak drt yz elli yllk bir sreydi bu. Bundan sonra onlara Samuel peygamberin dnemine dek yarglar* verdi. 21 Ardndan onlar bir kral istedi. Ve Tanr kendilerine krk yl krallk sren Ki olu Saulu verdi. Benyamin kuandan bir adamd o. 22Sonra onu tahttan indirdi, kral olarak kendilerine Davutu ykseltti. Ona ilikin u tankl bildirdi: Yesse olu Davutu yreime yaraan bir insan niteliinde buldum. O benim tm isteklerimi uygulayacak. 23 Tanr verdii vaat uyarnca sraile Davutun soyundan kurtarc say gnderdi. 24 Yahya nceden Onun geliine yol hazrlad ve tm srail halkna gnahlardan dnp vaftiz edilmelerini bildirdi. 25Yahya yolunun sonuna erimek zereydi ki, Benim kim olduumu dnyorsunuz? dedi. Beklediiniz kii ben deilim. Ama benden sonra gelen biri var; ben Onun ayaklarndaki arklarn ban zmeye bile yaramam. Sevin Getirici Haberi Mjdeliyoruz 26-43 Arkadalar, kardeler! brahimoullar ve Tanr korkusuyla yaayan, kendilerini sizin aranza katan bireyler. Bu kurtulu bildirisi bizlere gnderildi. 27nk Yerualimde yaayanlarla bakanlar say tanmad ve Onu yarglayarak her abat gn okunan peygamberlerin szlerini yerine getirdiler. 28lm gerektirecek hibir sulama bulamadlar, buna karn Pilatustan Onun idamn istediler. 29 Ona ilikin yazl olan her eyi yerine getirdikleri zaman, ballar Onu tahtadan indirip bir gmte koydu. 30Ama Tanr Onu ller arasndan diriltti. 31Kendisiyle birlikte Galileden Yerualime gelenlere gnlerce grnd. Bu insanlar bugn halk nnde Onun tanklardr. 32Biz de atalara dorultulan vaadi, Sevin Getirici Haberi sizlere mjdeliyoruz. 33 Tanr, say diriltmekle onlarn ocuklar olan bizler iin bu szn yerine getirdi. Tpk ikinci Mezmurda yazl olduu gibi: Sen benim Olumsun, Baba oldum sana bugn. 34 Tanr Onu artk rmeye gndermemek amacyla dirilttiini yle kantlad: Davuta vaat edilen kutsal ve kesin kutluluklar Sana vereceim. 35 Nitekim baka bir Mezmurda da unlar sylyor: Kutsal Olann rmeye brakmayacaksn. 36 Davut, Tanrnn ereiyle kendi kuana hizmet ettikten sonra uyudu ve atalarnn yanna giderek rd. 37Ama Tanrnn dirilttii kii rmeye braklmad. 38 Bu nedenle arkadalar, kardeler u gerek hepinizce tannsn: sa araclyla sizlere gnahlarn balanaca bildiriliyor. Musann yasas araclyla ktlkler toplamndan dorulukla donatlamadnz. 39saya iman eden herkes dorulukla donatlacak. 40 Dikkat edin, peygamberlerin syledii sz sizlerin bana gelmesin: 41 Grn, alay edenler!
26

13:17 Msrdan k 6:1,6; 12:37,41; 14:8; Yeaya 1:2 13:18 Msrdan k 16:35; lde Saym 14:34; Yasann Tekrar 1:31 13:19 Yasann Tekrar 7:1; Yeu 14:2 13:22 Mezmur 89:20; I.Samuel 13:14; 16:12,13; Yeaya 44:28 13:26 Mezmur 107:20 13:33 Mezmur 2:7 13:34 Yeaya 55:3 13:35 Mezmur 16:10 13:36 I.Krallar 2:10; Hakimler 2:.10 13:40 Habakkuk 1:5 13:47 Yeaya 49:6

arp kaln, yklp gidin. nk ben sizin gnlerinizde Bir i uyguluyorum. Biri sizlere akladnda, Hibir koulla inanmayacanz bir i. 42 Pavlosla Barnabas giderken, oradakiler gelecek abat ayn konularn kendileriyle yine konuulmasn istediler. 43Sinagogtaki toplant dalnca, Yahudilerden ve tanrsayar inanllardan249 birou Pavlosla Barnabasn ard sra gitti. Pavlosla Barnabas onlarla konutu; Tanr kayrasnda sreklilik gstermeleri iin kendilerini kantladlar. Ters Esen Rzgr 44-52 Ertesi abat gn neredeyse tm kent Tanr Szn dinlemek iin bir araya geldi. 45 Yahudiler bu byk topluluu grnce kskanlkla doldular. Pavlosun sylediklerine kar direndiler, kendilerine yneltilen bir sr aalayc sz sylediler. 46 Pavlosla Barnabas hibir korkuya kaplmad. Tanr Sznn ilkin sizlere bildirilmesi gerekiyordu dediler, Ama onu bir yana ittiiniz ve kendinizi sonsuz yaama yarar saymadnz iin, biz ite uluslara yneliyoruz. 47nk Rab bizlere yle buyruk vermitir: Yeryznn en uzak kesine dek Kurtulu salayasn diye, Seni uluslara k olarak atadm. 48 Kkeni uluslardan olanlar bunu duyunca sevindi ve Tanr Szn ycelttiler. Sonsuz yaama atanm olan herkes iman etti. 49 Bylece Rabbin Sz tm blgede yayld. 50Ama Yahudiler saygdeer, tanrsayar kadnlarla kentin nde gelenlerini kkrttlar. Pavlosla Barnabasa kar saldr dzenlediler, onlar blgelerinden darya attlar. 51Haberciler tanklk etmek iin ayaklarnn tozunu onlara kar silkeleyerek Konyaya gittiler. 52rencilere gelince, onlar sevinle ve Kutsal Ruhla dolmaktayd.
44

Konyadaki Direni 1-7 Konyada da her zaman yaptklar gibi Yahudilerin sinagoguna girip sz aldlar. Bunun sonucunda Yahudilerden ve Yunanllardan pek ok kii iman etti. 2Ama iman etmemekte direnen Yahudiler, uluslardan olanlar ayaklandrdlar, kardelere kar onlarn yreklerine fitne soktular. 3Haberciler uzunca bir sre orada kalarak hi ekinmeden Rabbin adyla konutular. Rab de kayrasyla ilgili sze tanklkta bulundu; onlarn eliyle belirtiler ve gz kamatrc eylemler yaplmasn salad. 4Kentin insanlar ikiye ayrld: Bir kesimi Yahudilerden yanayd br kesimiyse habercilerden yana. 5 Uluslardan olanlarla Yahudiler ve onlarn bakanlar habercileri aalayp taa tutmak iin sert bir kta bulundular. 6Dzeni kavrayan haberciler Likaonyann kentleri olan Listra, Derbe ve evre blgeye katlar. 7Burada da Sevin Getirici Haberi mjdelediler.

14

Listrada Sala Kavuturma ve Taknlk 8-20 Listrada ayaklar sakat bir adam yerde oturuyordu. Anadan doma ktrmd, yrmek nedir bilmiyordu. 9Pavlos konuurken bu adam kulak kesildi, Pavlos da gzlerini ona evirdi. Sala kavumaya iman olduunu grnce, 10yksek sesle, Ayaa kalk, dikil! diye bard. Adam yerinden srayp yrmeye balad. 11 Topluluklar Pavlosun yapt eylemi grnce seslerini ykselterek, Likaonya diyalektiyle, Tanrlar insan grnne brnp aramza indi diye haykrdlar. 12Barnabas Zeus* diye adlandrdlar, Pavlosa da Hermes* dediler; nk kendisi ba szcyd. 13Kentin
8 249

16 ve 26 ayetlerde sz edilen, Tanrdan korkan insanlar.

giriindeki Zeus tapnann rahibi kent kaplarna boalarla elenkler getirdi, topluluklarla birlikte kurban kesmek istedi. 14 Haberciler Barnabasla Pavlos olay duyunca giysilerini yrtarak toplulua doru seirttiler ve, 15Ey insanlar! diye bardlar, Nedir bu yaptnz iler? Biz de sizin gibi ademoullaryz. Sizlere Sevin Getirici Haberi mjdeliyoruz. Bu derme atma alklardan diri Tanrya dnesiniz diye.. G, yeryzn, denizi ve onlarda bulunan her eyi yaratan Odur. 16 nceki kuaklarda tm uluslar kendi yollarnda yrmeye brakan Odur. 17Durum buyken tanklktan yoksun durumunda kalmad O. yiliini gsterdi. Sizlere gkten yamur ve verimli mevsimler gnderdi. Karnlarnz yiyecekle doyurdu, yreklerinizi de mutlulukla. 18Bu szleri syleyerek kendilerine kurban kesmek isteyen topluluu zar zor durdurabildiler. 19 Bu arada Antakyadan, Konyadan Yahudiler gelip dayand. Bunlar topluluklar kandrd. Pavlosu taa tuttular. Onu l sanarak kentten darya srklediler. 20renciler evresinde toplannca Pavlos ayaa kalkp kente girdi. Ertesi gn Barnabasla birlikte oradan ayrlp Derbeye gitti. Haber Gezisinden Dn 21-28 Derbede Sevin Getirici Haberi mjdeleyip birok renci kazandktan sonra Listraya, Konyaya ve Antakyaya dndler. 22rencilerin canlarn destekledikten, imanda durmalar iin onlar tledikten sonra, Bizim birok acdan geerek Tanrnn hkmranlna girmemiz gerekiyor dediler. 23Kilise topluluklarnn her birine htiyarlar250 atadktan sonra, oru tutarak dua ettiler ve bu insanlar iman yoluyla balandklar Rabbin gvenine braktlar. 24 Pisidyadan geerek Pamfilyaya geldiler. 25Pergede Tanr Szn bildirdikten sonra Antalyaya indiler. 26Oradan da Antakyaya artk sonulam olduklar greve balamadan nce Tanrnn kayrasna teslim edildikleri yere doru yelken atlar. 27 Antakyaya ulanca kilise topluluunu bir araya getirdiler. Tanrnn kendileri araclyla yapt ilerin tmn onlara bildirdiler; Onun iman kapsn uluslara nasl atn anlattlar. 28 Orada rencilerle birlikte uzun sre kaldlar.
21

lk Konsey ve Karar 1-21 Yahudiyeden Antakyaya baz kiiler gelip kardeleri alamaya koyuldu: Eer Musann bildirdii treler uyarnca snnet edilmezseniz kurtulamazsnz. 2 Pavlosla Barnabas onlarla srterek uzun uzun tarttlar. En sonunda Pavlosla Barnabasn ve baka baz kiilerin Yerualime gidip bu konuda habercilere ve htiyarlara danmalarna karar verildi. 3 Kilise topluluu onlar yolcu etti. Finike ve Samiriye yrelerinden geerek uluslarn Tanrya dnn anlattlar. lettikleri haberle tm kardelere byk sevin getirdiler. 4 Yerualime ulatklarnda kilise topluluuyla haberciler ve htiyarlar tarafndan yrek honutluuyla kabul edildiler. Onlar da Tanrnn kendilerini kullanarak yapt ilerin tmn anlattlar. 5Ne var ki, Ferisiler partisinden iman etmi baz kiiler ayaa kalkp, Onlar snnet etmek ve Musann yasasn uygulamalar dorultusunda kendilerine buyruk vermek gerekir yolunda szler ettiler*. 6 Habercilerle htiyarlar bu sorunu grmek amacyla bir araya geldi. 7Uzun sren bir tartmadan sonra Petros ayaa kalkp onlara konutu:

15

250

14:15 Msrdan k 20:11; Mezmur 146:6; Yeaya 37:16; Yeremya 32:17 Baknz, 11:30.

Arkadalar, kardeler! Biliyorsunuz ki, bundan nceki dnemde Tanr beni kendi aranzdan seti. Uluslarn benim azmdan Sevin Getirici Habere ilikin sz duymalarn ve iman etmelerini istedi. 8nsan yreini bilen Tanr, bizlere verdii gibi onlara da Kutsal Ruhu vererek kendilerini onaylad. 9Bizlerle onlar arasnda hibir ayrm gzetmedi. man etmeleri zerine onlarn yreini artt. 10imdi siz neden rencilerin boynuna boyunduruk takarak Tanry denemektesiniz? Bunu ne atalarmz, ne de biz tayabildik. 11Hayr. Onlar gibi bizler de Rab sann kayras araclyla kurtulduumuza iman ediyoruz. 12 Tm toplananlar sustu. Uluslar arasnda Tanrnn onlar araclyla yapt belirtileri ve gz kamatrc eylemleri anlatan Barnabasla Pavlosu dinlediler. 13 Onlar susunca Yakup konutu: Arkadalar, kardeler! Beni dinleyin. 14Simeon251 Tanrnn kendi adyla anlan bir halk semek iin ilkin uluslara ilgi gsterdiini anlatt. 15 Peygamberlerin szleri de bu olayla badamaktadr. Tpk yazl olduu gibi: 16 Bundan sonra geri geleceim, Davutun ykk konutunu yeniden ykselteceim, Onun kalntlarn yeni batan kuracam. Onu dimdik dikeceim. 17 yle ki, insanlarn geriye kalanlaryla zerlerinde admn arld uluslarn tm Rabbi arasn. 18 alar ncesi bunlar aklayan Rab buyuruyor. 19 Yakup konumasn yle noktalad: Bu nedenle yargm bildiriyorum. Uluslar iinden Tanrya dnenleri tedirgin etmeyelim. 20Yalnz kendilerine mektup yazarak, yalanc tanrlarla ilikisi olan kirli nesnelerden*, rasgele cinsel ilikiden, boaz sklarak ldrlm hayvanlardan ve kandan uzak durmalarn belirtelim. 21Nasl ki, eski kuaklardan bu yana her kentte Musann duyurduu sz yayanlar var. Bu sz her abat gn sinagoglarda ak ak okunmaktadr. Konseyin nanllara Mektubu 22-29 Bundan sonra habercilere, htiyarlara ve tm kilise topluluuna kendi aralarndan adamlar seip onlar Pavlos ve Barnabasla birlikte Antakyaya gndermek yerinde grnd. Kardeler arasnda n srada gelen iki adam setiler: Barsabas adyla bilinen Yahudayla Silas. 23Bunlarn eliyle u mektubu ilettiler: Habercilerle htiyarlardan oluan kardeleriniz Antakyada, Suriyede ve Kilikyada kkeni uluslar arasndan olan kardelere selam ederler. 24Bizden baz kiilerin, syledikleri belirli szlerle aklnz elerek sizi sarstklarn duyduk. Kald ki, onlar biz gndermedik. 25Bu nedenle, bir araya gelip setiimiz adamlar yannza gndermeyi uygun grdk. Onlar sevgili Barnabas ve Pavlosla birliktedir; 26Rabbimiz sa Mesihin tanklar olma yolunda canlarn hie sayanlar. 27Bunu bilerek Yahudayla Silas gnderdik. Kendileri yazdklarmz size azdan bildirecek. 28 Kutsal Ruha ve bizlere, gerektiinden daha ar bir yk size yklememek yararl grnd. 29Yalanc tanrlara kesilen sunulardan, kan yemekten, boaz sklarak ldrlm hayvanlardan ve rasgele cinsel ilikiden uzak durasnz. Kendinizi bunlardan saknrsanz iyi edersiniz. Esen kaln*.
22

Mektuba Sevin Tepkisi 30-35 Bu yolculua atananlar Antakyaya ulat, tm topluluu bir araya arp mektubu verdiler. 31Onlar mektubu okuyunca, iindeki yreklendirici szlere sevindiler. 32Yahudayla Silas kendileri de peygamber olduklarndan kardelere geni apta t vererek onlar
30 251

Petrosun ilk ad. 15:15 Amos 9:11,12 15:16 Yeremya 12:15 15:18 Yeaya 45:21

yreklendirdiler ve desteklediler. 33Bir sre orada kaldktan sonra, kardeler tarafndan esenlik dileiyle kendilerini gndermi olanlara yolcu edildiler. 34252 35 Pavlosla Barnabas ise bir sre Antakyada kald. Biroklaryla birlikte Rabbin szn rettiler ve Sevin Getirici Haberi mjdelediler. KNC HABER GEZS Ayr Ynlere Yolculuk 36-41 Bir sre sonra Pavlos Barnabasa, Rabbin szn bildirdiimiz kentlerin her birine dnelim, kardelerin durumunu renelim dedi. 37 Barnabas Markos diye bilinen Yuhannay da beraberlerinde almak istedi. 38Ama Pavlos Pamfilyada kendilerini yzst brakp birlikte hizmete gitmekten kanan adam yanlarna almann uygun olmayacan savundu. 39Aralarnda etin bir srtme kt. Sonunda birbirlerinden ayrldlar. Barnabas Markosu alarak Kbrsa yelken at. 40Pavlos da Silas seti; kardelerce Rabbin kayrasna teslim edildikten sonra yola kt. 41Suriye ve Kilikyadan geerek kilise topluluklarn desteklediler.
36

Haber Gezisine Katlan Gen 1-5 Pavlos, Derbe ve Listraya urad. Listrada Timoteos adl bir renci vard. man etmi Yahudi bir kadnla Yunanl bir babann oluydu. 2Listrada ve Konyada bulunan kardeler onun iin salkl szlerle tanklk ediyordu. 3Pavlos Timoteosun kendisiyle birlikte gelmesini istedi. Yrede yaayan Yahudiler babasnn Yunanl olduunu bildiklerinden onu alp snnet etti. 4Yollar zerindeki kentlerden geerken, inanllara Yerualimdeki haberciler ve htiyarlarca kararlatrlan temel kurallar bildirdiler, bunlar uygulamalarn tlediler. 5Bylece kilise topluluklar gitgide imanda glendi ve saylar gn gnden oald.

16

Kutsal Ruh Mjde Gezisini Yneltiyor 6-10 Kutsal Ruh Tanr Szn Asya blgesinde* yaymalarn engelleyince, onlar Frikya ve Galatya blgesini aarak 7Misiya snrlarna ulatlar. Bitinya blgesine girmek istedilerse de, sann Ruhu onlar brakmad. 8Misiyay geerek Troasa indiler. 9Geceleyin Pavlosa bir grme geldi. Makedonyal bir adam nnde durmu ona yalvaryor, Makedonyaya gel, bize yardm et! diyordu. 10Pavlos bu grmeyi grnce, biz hemen Makedonyaya gitmenin yolunu aradk*. Tanrnn, Sevin Getirici Haberi onlara mjdelemek iin bizleri ard sonucuna vardk.
6

Avrupada lk Bildiri 11-15 Troastan alp Samotrakya dorultusunda denizi atk. Bir gn sonra Neapolise ulatk. 12Buradan Filippiye gittik. Buras Makedonya blgesinin nde gelen bir kenti ve Romallarn kurduu bir kolonidir*. Bu kentte birka gn kaldk. 13abat gn kent kapsndan kp rmak kysna gittik. Burada bir dua toplants olabileceini dndk*. Oturduk, orada toplanan kadnlarla konutuk. 14Dinleyicilerden biri Tanrya tapan, Lidya adnda Tiyatiral bir kadn. Mesleiyse erguvan iei renginde kuma satclyd. Rab onun yreini Pavlosun syledii szlere nem vermesi iin at. 15Lidya ev halkyla birlikte vaftiz edilince onlara yakard: Eer beni Rabbe iman etmi sayyorsanz evime buyurun, konuum olun. O steleyerek dileini bize kabul ettirdi.
11

Falc Kz Kurtuluyor, Ortalk Karyor 16-24

252

34 [Ama Silas orada kalmay gerekli grd.]

Duaya gidiyorduk. Khinlik ruhu tayan kle bir kz bize rastlad. Falclk ederek sahiplerine bol para kazandryordu kz. 17Pavlosu ve bizleri izleyerek, Bu insanlar yce Tanrnn uaklardr diye baryordu. Size bir kurtulu yolu bildiriyorlar. 18Gnlerce byle barp durdu. Pavlos ileden kt; dnp ruhu paylad: sa Mesihin adyla sana buyuruyorum, ondan ayrlasn. Ruh o anda kzdan ayrld*. 19 Kzn sahipleri kazan umutlarnn sndn grnce, Pavlosla Silas tuttuklar gibi Agoraya*, yneticilerin nne srklediler. 20Onlar savclara getirip, Bu insanlar Yahudidir dediler. Kentimizde kargaalk yaratyorlar. 21Romal olan bizlerin benimseyip uygulayamayacamz treler yayyorlar. 22 Topluluk da onlara kar dorultulan saldrya katld. Savclar Pavlosla Silasn giysilerinin kartlmasn ve denekle dvlmelerini buyurdu. 23Onlar amanszca dvdkten sonra cezaevine attlar. Gardiyana onlar smsk gzlemesi iin kesin buyruk verdiler. 24 Gardiyan buyruu duyunca adamlar hcreye tkt, ayaklarn da delikli ar tahtalarla kenetledi.
16

Deprem ve Kurtulu 25-34 Gece yars dolaylarnda Pavlosla Silas dua ediyor, Tanrya ilahi sylyorlard. Cezallar da onlar dinliyordu. 26Anszn gl bir deprem oldu. ylesine gl ki, cezaevinin temelleri sarsld. Bir anda tm kaplar ald, herkesin balar zld. 27Gardiyan uyand. Cezaevinin kaplarn alm grnce klcn ekti, kendisini ldrmek istedi. nk cezallarn katn sanmt. 28Ama Pavlos yksek sesle, Kendine ktlk etme diye bard. nk hepimiz buradayz. 29 Gardiyan k istedi ve ieriye kotu. Korkudan tir tir titreyerek Pavlosla Silasn nnde yere kapand. 30Onlar darya karp, Efendiler dedi. Kurtulmak iin ne yapmalym? 31 Onlar, Rab saya iman et, kurtulacaksn dediler. Sen de ev halkn da. 32 Ona ve evindeki herkese Tanr Szn bildirdiler. 33Gardiyan gecenin o ge saatinde onlar alp yaralarn ykad. O anda hem kendisi hem de tm ev halk vaftiz edildi. 34Bundan sonra onlar evine getirdi, sofra kurdu. Tm ailesiyle birlikte Tanrya iman etmenin sevincini yaad.
25

Yetkililer Sertlikten Cayyor 35-40 Sabah olunca savclar baltaclar* gndererek, O adamlar salverin dediler. 36 Gardiyan bu haberi Pavlosa iletti: Savclar salverilmeniz iin haber gnderdi. Onun iin artk kalkn, esenlikle yolunuza koyulun. 37 Ama Pavlos baltaclara unlar syledi: Roma uyruklu olan bizleri sulu bulmamalarna karn, herkesin gz nnde dvp cezaevine attlar. imdi de el altndan bizi salvermek istiyorlar. Hayr! Byle i olmaz. Kendileri gelip bizi serbest braksn. 38 Baltaclar bu szleri savclara iletti. Savclar adamlarn Roma uyruklu olduklarn duyunca korktular. 39Gelip onlardan zr dileyerek serbest braktlar ve kentten gitmeleri iin yalvardlar. 40Pavlosla Silas cezaevinden knca Lidyann evine uradlar. Orada kardeleri grdler, onlara t verdikten sonra Filippiden ayrldlar.
35

Selanikteki Saldr 1-9 Amfipolis ve Apolonyadan geerek Selanike vardlar. Burada Yahudilerin bir sinagogu vard. 2Pavlos her zaman yapt gibi yine onlarn toplantsna katld. abat gn253 boyunca Kutsal Yazlar zerinde kendileriyle tartt. 3Mesihin ikence ekmesinin ve ller arasndan dirilmesinin gerekli olduunu kantlayan belgeleri apak nlerine serdi. te size bildirdiim sa O Mesihtir diyerek tanklk etti.

17
253

Srayla hafta.

Onlardan bazlar, Tanrya tapan Yunanllardan byk bir toplulukla kentin ileri gelen birok kadn iman ederek Pavlosla Silasa katld. 5 Ne var ki, Yahudiler bunu kskand. ar pazardan topladklar baz ipsizlerden bir kalabalk oluturdular ve kentte kargaalk kardlar. Yasonun evine saldrdlar. Onlar darya, halkn nne karmak istiyorlard. 6Ama kendilerini bulamaynca, Yasonla baz kardeleri yaka paa kent yneticilerinin nne srklediler. Avaz avaz baryorlard: Dnyay altst eden bu insanlar imdi de buraya geldi. 7Yason onlar evinde konuk etti. Bu insanlarn tm Kayserin yasalarn iniyor; Baka bir kral vardr; Onun ad sadr diyorlar. 8Bu szlerle topluluu ve kent yneticilerini galeyana getirdiler. 9Hemen ardndan Yasonla br adamlardan gerekli kefillii elde ettikten sonra onlar serbest braktlar.
4

Aydn Grl Veriyallar 10-15 Gece bastrnca kardeler Pavlosla Silas hemen Veriyaya gnderdiler. Pavlosla Silas oraya varnca Yahudilerin sinagoguna girdiler. 11Bu insanlar Selanik halkndan daha aydn grlyd. Yaylan sz gze grnr bir itenlikle benimsediler. Bildirilen konular gerekten byle midir diye gn gnden Kutsal Yazlar aratrdlar. 12Bylece aralarndan birou iman etti. Saygdeer Yunanl kadnlarla nemli sayda erkek de bunlarn yan sra iman etti. 13 Ne var ki, Selanikte yaayan Yahudiler Tanr Sznn Pavlos araclyla bu kez Veriyada bildirildiini duyunca oraya da yetiip topluluklar altst ettiler, kartrdlar. 14 Kardeler Pavlosu hemen denize uzanan yola gtrdler. Ama Silasla Timoteos orada kald. 15Pavlosu yneltenler onu Atinaya kadar ulatrd. Silasla Timoteosun ivedilikle kendisine gelmeleri iin Pavlostan buyruk aldktan sonra yanndan ayrldlar.
10

Pavlos Filozoflar Arasnda 16-34 Pavlos, Atinada Silasla Timoteosu beklemekteyken kentin bir utan br uca yalanc tanrlar yata olduunu grnce, ruhu ar oranda tedirgin oldu. 17Sinagogta Yahudiler ve Tanrya tapanlarla, Agorada da her gn gelip geenlerle tartyordu. 18 Epikurosu* ve Stoac* filozoflardan bazlar da kendisine rastlad. Baz kimseler, Kulaktan dolma bilgi tayan254 bu adam da ne demek istiyor yani? diyorlard. Bakalar ise, Yabanc tanrlarn propagandasn yapan biri olsa gerek dedi. nk Pavlos saya ve dirilie ilikin Sevin Getirici Haberi yayyordu. 19 Kendisini tuttuklar gibi Ariopagosa* getirdiler. Yaydn bu yeni retinin ne olduunu renebilir miyiz? diye sordular, 20nk sen bizim kulaklarmza yabanc gelen baz szler sylyorsun. Bunlarn ne demek olduunu bilmek isteriz. 21Tm Atinallar da, bu kentteki yabanclar da yeni bir ey konumaktan ve dinlemekten baka hibir ile uramazlard*. 22 Pavlos, Ariopagosun orta yerinde durup unlar syledi*: Atinal arkadalar! Sizin her bakmdan dini btn kiiler olduunuzu gryorum. 23 nk dolarken sizce dinsel nemi olan yerlere bakyordum. Bu arada bir sunaa takld gzm. stnde bir yaz vard: BLNMEYEN BR TANRIYA. te bilmeden sayg gsterdiiniz bu Tanry sizlere bildiriyorum. 24 Dnyay ve onda bulunan her eyi yaratan Tanr gn ve yerin Rabbi olduundan, elle yaplm tapnaklarda yaamaz. 25Sanki bir eye gereksinimi varm gibi Ona insan elleriyle hizmet de sunulamaz. Herkese yaam, soluk ve daha baka her eyi veren Odur. 26 Her ulusa bal insanlar tek atadan yaratm ve yeryznn her yannda yaamalarn kararlatrmtr. Onlara ilikin saptanm tarih dnemlerini ve yaam snrlarn O izmitir;
16 254

Spermologos: Kuun her yandan tohum yuttuu gibi, sadan soldan bilgi toplayan, dn szler tayan. Keskin zekl Atinallar beenmedikleri bir dnceyi bylece yererdi.

bylece Tanry arasnlar, aratrarak Onu bulsunlar diye. O hibirimizden rak deil. nk yaammz, devinmemiz ve varlmz hep Ondandr. Ozanlarnzdan bazlarnn da dedii gibi*: Bizler de Onun soyuyuz. 29 Tanrnn soyu olduumuza gre, Tanrnn z varlnn insan sanat ve dncesiyle ilenmi altna, gme ya da taa benzetilebilecei sansna kaplmamalyz. 30 Tanr bu trden bilgisizlik dnemlerini grmemezlikten geldi. Ama imdi her yerde btn insanlarn gnahtan dnmelerini buyuruyor. 31nk atam olduu bir adam araclyla dnyay adaletle yarglayaca gn saptad. Onu ller arasndan dirilterek tm insanla kant salad. 32 llerin dirilmesi konusunu duyunca kimisi alay etti; kimisi de, Bu konuda seni baka bir kez yine dinleyebiliriz dedi. 33 Bylece Pavlos onlarn arasndan ekilip gitti. 34Ama baz kimseler ona katlarak iman etti. Bunlarn arasnda Ariopagostan Diyonisiyos,255 Damaris adl bir kadn ve baka kiiler de bulunuyordu.
27 28

Korintosta Sert Direni 1-11 Bu olaylardan sonra Pavlos Atinadan ayrlp Korintosa gitti. 2Bu kentte Akila adnda Pontoslu bir Yahudiyi buldu. Akila Priskilla adndaki eiyle birlikte talyadan yeni gelmiti. nk Klavdius256 tm Yahudilerin Romadan gitmeleri iin buyruk karmt. Pavlos bu ifti grmeye gitti. 3Ayn meslekten olduu iin onlarla kald, birlikte altlar. nk sanatlar adrclkt. 4 Her abat sinagogta tartyor, Yahudilerle Yunanllara kantlar gstererek konuuyordu. 5Silasla Timoteos Makedonyadan geldiinde, Pavlos Kutsal Szn drtc etkisi altndayd. sann Mesih olduuna ilikin Yahudilere tanklk ediyordu. 6Ama onlar direnip aalayc szler syleyince yakasn silkti ve, Artk tm sorumluluk sizindir dedi. Boyun borcu benden kalkt. Bundan byle uluslara yneliyorum. 7 Oradan ayrlp Titius Yustus adnda, Tanrya tapnan birisinin evine gitti. Adamn evi sinagoga bitiikti. 8Sinagog bakan Krisposla tm ev halk Rabbe iman etti. Kutsal Sz iiten baka birok Korintoslu da iman ederek vaftiz edildi. 9Bir gece Rab Pavlosa grme yoluyla, Korkma dedi. Ama konu ve sesini ksma. 10nk ben senin yanndaym ve hi kimse sana saldrya kalkmayacak, kaba kuvvet kullanmayacak. nk bu kentte bana balanacak byk bir halk topluluu var. 11 Pavlos bundan sonra bir buuk yl orada kalarak bu insanlara Tanr Szn retti.

18

Aydn Grl Vali 12-17 Gallio Ahayada valilik ederken Yahudiler hep birlikte Pavlosa kar ayakland. Onu yarg krssnn nne gtrdler. 13Bu adam yasaya ters decek biimde Tanrya tapsnlar diye insanlar kandryor dediler. 14 Pavlos konumaya hazrlanrken Gallio Yahudilere unu syledi: Sorun bir yolsuzluk, bir ktlk ya da bir dalavere olsayd ey Yahudiler, szlerinizi dinlemem yerinde olurdu. 15Ama kendinize zg deyimler, adlar ve yasalarla ilgili bir konu olduuna gre, bununla kendiniz ilgilenin. Ben bu tr ilere yarg kesilmek istemem. 16Vali bylece onlar yarg yerinden kovdu. 17 Adamlarn tm sinagog bakan Sostenisi tutup yarg krssnn nnde tartakladlar. Gallio ise olanlar karsnda kln bile kprdatmad.
12 255 256

Bu yksek yarg konseyinin bir yesi. Baknz, 11:28 18:10 Yeu 1:5,9; Yeaya 41:10; 43:5; Yeremya 1:8; Hoea 2:23

Antakyaya Dn 18-22 Pavlos bir sre daha Korintosta kaldktan sonra, kardelerden ayrlp Suriyeye gitmek iin gemiye bindi. Priskilla ile Akila da kendisiyle birlikteydi. Bir ada olduu iin* Kenhreada san kesmiti. 19Efesosa ulatklarnda Priskilla ile Akiladan ayrlp sinagoga gitti, Yahudilerle tartt. 20Onlar daha uzun sre kalmasn istedilerse de kendisi bunu uygun grmedi. 21Ama onlardan ayrlrken, Tanr buyurursa yeniden aranza dneceim dedi ve gemiyle Efesostan ald. 22 Kayseriyeye varnca kp257 kilise topluluunu selamlad, sonra Antakyaya indi.
18

NC HABER GEZS Apollos Aydnlanyor ve Aydnlatyor 23-28 Pavlos bir sre Antakyada kaldktan sonra oradan ayrld. Galatya ve Frikya blgesinde srayla yer yer dolaarak rencileri destekledi. 24Apollos adnda, sz syleme yetenei olan skenderiyeli bir Yahudi Efesosa ulat. Kutsal Yazlar ok iyi biliyordu. 25 Rab yolunda eitilmiti ve ateli bir ruhla saya ilikin gerekleri tm ayrntlaryla retiyordu. Ancak, yalnz Yahyann vaftizini* biliyordu. 26Bu adam hi korkmadan sinagogta konumaya balad. Priskilla ile Akila konumalarn duyunca onu yanlarna aldlar, Tanrnn yolunu tm inceliiyle kendisine akladlar. 27 Apollos Ahayaya gitmek isteyince kardeler onu yreklendirdi ve kendisine kollarn asnlar diye rencilere mektup yazdlar. Apollos oraya ulanca, kayra araclyla iman edenlere byk yardmlarda bulundu. 28 nk Kutsal Yazlardan Mesihin sa olduunu kantlayarak ateli szlerle herkesin gz nnde Yahudileri kesinlikle susturdu.
23

Efesosta Ruhsal Uyanma 1-7 Apollos Korintostayken Pavlos i Anadoluyu dolaarak Efesosa geldi ve orada baz rencilere rastlad. 2Kendilerine, Siz iman ettiinizde Kutsal Ruhu aldnz m? diye sordu. Onlar, Hayr dediler. Biz Kutsal Ruhun varln bile duymu deiliz. 3 Pavlos, yleyse nasl vaftiz edildiniz? diye sordu. Yahyann vaftiziyle diye karlk verdiler. 4Pavlos, Yahyann uygulad vaftiz gnahtan dnle ilgili vaftizdi dedi. Yahya kendisinden sonra gelecek kiiye, yani saya iman etmenin gereini halka bildirdi*. 5Bunu duyunca Rab sann adyla vaftiz edildiler. 6Pavlos ellerini stlerine koyunca, Kutsal Ruh onlara geldi ve diller konuarak peygamberlik ettiler. 7Bu adamlar yaklak on iki kiiydi.

19

Efesosta Yl 8-12 Pavlos sinagoga girdi ve hi korkmadan ay sreyle Tanrnn hkmranlna ilikin kantlayc tartmalarda bulundu. 9Ama bazlar yreklerini katlatrp iman etmeyince stelik topluluk karsnda Yolu* ktleyince Pavlos onlardan ekildi; rencileri de aralarndan ayrd. Her gn Tiranosun toplant salonunda tartmalar yapt. 10 Bu ura iki yl srd. Sonunda Asyada yaayan herkes Yahudi olsun, Yunanl olsun Tanr Szn duydu. 11 Tanr, Pavlosun eliyle grlmemi gl eylemler yapt. 12yle ki, onun bedenine demi mendiller ya da pekirler hastalara gtrlnce rahatszlklar geiyor, kt ruhlar kyordu.
8

Kt Ruhlarn Saldrs 13-20

257

Bu dolaylarda kmak inmek deyii iin, baknz, Matta 20:17

Yahudiler arasnda cin karan baz gezici bireyler, kt ruhlara tutulan kiiler zerine Rab sann adn armaya heveslendi. Pavlosun, adn yayd sa araclyla size buyruk veriyorum diyorlard. 14Skeva adl Yahudi bir barahip vard, yedi olu da bu ii yapmaktayd. 15Kt ruh onlar yle yantlad: say biliyorum, Pavlosu da tanyorum. Ya siz kim oluyorsunuz? 16Kendisinde kt ruh bulunan adam onlarn stne srad. Hepsini alt ederek kendilerini darmadan etti. yle ki, bulunduklar evden rlplak ve yara bere iinde katlar. 17Bu olay Efesosta yaayan tm Yahudilerce ve Yunanllarca duyuldu. Hepsinin zerine korku dt ve Rab sann ad yceltildi. 18man edenlerin birou gelip yaptklarn ak ak sylyor, her ii olduu gibi bildiriyorlard. 19Byclkle uraanlardan byk bir topluluk kitaplarn toplayp herkesin gz nnde yakt. Bunlarn deerini hesap ettiklerinde, elli bin para gm* tuttu. 20Bylece Rabbin Sz egemenliinin etkisiyle gitgide gelierek glendi.
13

Sanatlar Ayaklanyor 21-41 Bu olaylar son bulunca, Pavlos Makedonya ve Ahayadan geerek Yerualime gitmeyi ruhunda tasarlad. Oraya gittikten sonra Romay da grmem gerekir dedi. 22 Kendisine hizmette bulunanlardan iki kiiyi Timoteosla Erastosu Makedonyaya gnderdi. Kendisi ise bir sre daha Asya blgesinde kald. 23 Bu sralarda, Yol258 ile ilgili byk kargaalk koptu. 24Dimitrios adnda bir kuyumcu vard; Artemis Tapnann gm yontularn yapard. Bununla sanatlara bol i salamaktayd. 25Dimitrios bu adamlar ve benzeri ilerle uraanlar bir araya toplayp, Arkadalar dedi. Biliyorsunuz, bu iten salam kazancmz var. 26u Pavlosun yalnz Efesosta deil, neredeyse tm Asyada el yapt nesneler tanr deildir dediini gryor ve duyuyorsunuz. Bylece hatr saylr bir topluluu inandrarak akllarn eldi. 27Tehlike yalnz bu sanatmzn rtlmesinde deil, yce tanramz Artemisin tapnann da hie indirilmesindedir. Sonunda tm Asya blgesinin ve dnyann259 sayg duyduu Artemisin ycelii ortadan kaldrlacak. 28 Topluluk bunu duyunca cin ifrit oldu, Efesoslularn Artemisi ycedir diye avaz avaz bard. 29Kent kargaalkla alkaland. Pavlosa yol arkadal eden Makedonyal Gaiosla Aristarhosu yaka paa edip hep birlikte tiyatroya260 tler. 30Pavlos halkn karsna kmak istediyse de, renciler kendisini brakmad. 31Pavlosla arkada olan Asya blgesinin baz yneticileri kendisine haber salp sakn tiyatroya gelmesin diye yakardlar. 32 Her kafadan bir ses kyordu. Toplant batanbaa kart. ou hangi amaca sr sepet edildiini bile bilmiyordu. 33 Topluluun arasndan Yahudilerin ne srd Aleksander adl birisini ortaya diktiler*. Aleksander elini sallayarak halka kar kendini savunmaya kalkt. 34Ama onun Yahudi olduunu anladklarnda, yaklak iki saat sreyle tm bir azdan, Efesoslularn Artemisi ycedir! diye avaz avaz bard. 35 En sonunda kent yazman topluluu susturarak, Efesoslu arkadalar dedi. Efesos kentinin, yce Artemis Tapnann ve Zeustan indirilen tanr tann koruyucusu olduunu insanlar arasnda bilmeyen var m*? 36Bunlar yadsnamayan gereklerdir. Onun iin susmanz ve lsz davrantan kanmanz gerekir. 37Buraya getirdiiniz bu insanlar ne tapnak hrszdr, ne de tanramza svmektedir. 38Ama Dimitriosla sanat arkadalar birinden davac ise mahkemeler aktr, yarglar vardr. Varp birbirlerini sulasnlar. 39Yok, eer sorunu daha ileri gtrmeyi istiyorsanz, bu yasal toplantda zlmeli. 40nk bugn geen olaylar yznden ayaklanma suunun zerimize yaptrlma tehlikesiyle kar karyayz. Bu
21 258 259 260

Baknz, 9:2 oikoumene Efesin bugne dek duran tarihsel akhava tiyatrosu.

taknln hesabn verebilecek durumda bulunmuyoruz. syledikten sonra toplanty datt*.

41

Kent grevlisi bu szleri

Haber Gezisi Makedonyada Srdrlyor 1-6 Grlt son bulunca Pavlos rencileri ard; onlara t verdikten sonra vedalat ve Makedonyaya gitmek zere yola kt. 2Bu dolaylardan geerken inanllara t verici birok sz sylemenin ardndan Yunanistana gitti. 3Burada ay kald. Suriyeye almay amalarken, Yahudiler kendisine kar dzen kurdu. Bu nedenle, Makedonya zerinden geri dnmeye karar verdi. 4Veriyadan Piros olu Sopater, Selanikli Aristarhos ile Sekundus, Derbeli Gaios ile Timoteos ve Asyal Tihikos ile Trofimos ona yoldalk etmekteydi. 5Bunlar nden gidip Troasta bizleri bekledi*. 6Biz de Mayasz Ekmek Kutlay gnlerinden sonra Filippiden gemiye bindik ve be gnde Troasa vararak onlara katldk. Burada bir hafta kaldk.

20

Uzayan t, Kazanlan Yaam 7-12 Haftann ilk gn ekmek paralayp blmek iin toplandmzda, Pavlos onlara ruhsal tler verdi. Ertesi gn gidecekti. Szn gece yarsna dek uzatt. 8Toplandmz yukar odada birok lamba yanmaktayd. 9Eftihos adl bir gen pencerenin eiinde oturuyordu. Pavlosun d olduka uzad; gen derin uykuya dald. Uyku ona egemen olunca nc kattan aa dt. Kendisini l olarak yerden kaldrdlar. 10Pavlos aa inip gencin zerine eildi; onu kollarna alarak, Grlt etmeyin dedi. nk can kendisindedir. 11 Bundan sonra yukar kt, ekmek paralayp bld yemek yedi. Sabaha dek uzun uzun konutu ve ardndan ayrld. 12ocua gelince, onu diri olarak ieri aldlar ve snrsz avun buldular.
7

Miletosa Yolculuk 13-16 Biz gemiye binip Asosa aldk. Amacmz Pavlosu oradan almakt. nk yolculuunu bu kapsamda dzenlemiti. Kendisi karadan gidecekti. 14Asosta bizi karlad. Onu gemiye alp Midilliye geldik. 15Oradan da yelken aarak ertesi gn Sakz Adas karsndan getik, daha sonraki gn Sisam atk, bir gn sonra da Miletosa ulatk. 16 nk Pavlos Efesosa uramamaya karar vermiti. Asya blgesinde oyalanmak istememesinin nedeni, olana varsa Pentekost261 gn Yerualimde bulunmak iin ivedilikle davranmasyd.
13

Efesos htiyarlarna t 17-38 Pavlos Miletostan Efesosa* haber salp kilise topluluunun htiyarlarn ard. 18 Onlar yanna varnca kendilerine konutu: Asya blgesine vardm ilk gnden bu yana aranzda geirdiim tm vakti nasl kullandm iyi bilirsiniz. 19Her adan alakgnlllkle, gzyalaryla ve Yahudilerin dzenleri sonucu karlatm denenmeler ortasnda Rabbe hizmet sundum. 20Gerek ak yerlerde gerekse evden eve, kendinize yararl saylacak konularn hibirini sizlere bildirmekten ve retmekten ekinmedim. 21Yahudilere de Yunanllara da Tanr dorultusunda gnahtan dnmeleri ve Rabbimiz saya iman etmeleri iin tanklkta bulundum. 22Ve ite u anda Ruh denetiminde, balanm durumda Yerualime gidiyorum. Orada bama neler gelecek bilemiyorum. 23 Ancak Kutsal Ruh her kentte bana tanklk ederek, beni cezaevi balarnn ve aclar zincirinin beklemekte olduunu bildiriyor. 24Ama bunlardan hibiri yaamm kendi gzmde deerli klmaz. Tek amacm alma dnemimi ve Rab sadan aldm hizmet
17 261

Pentekost gnnn aklamas iin baknz, 2:1

ykmlln sona erdirmektir. Bu hizmet Tanr kayrasnn Sevin Getirici Haberine tanklk etmektir. 25 imdi size aklayaym: Tanr hkmranl bildirisini yaymak amacyla aranzda vakit geirdiim sizlerden hibirinin bundan byle yzm grmeyeceinizi biliyorum. 26Bu nedenle bugn size tanklk ediyorum ki, hi kimseye boyun borcum kalmad. 27nk tm Tanr ereini sizlere bildirmekten geri durmadm. 28Kendinize ve tm srye* dikkat edin. Kutsal Ruh sizleri bu srye Gzetici262 atad. Tanrnn kilise topluluunu gdn. O bunu kendi kanyla salamtr. 29 Ben ayrldktan sonra aranza sry esirgemeyen yrtc kurtlar girecek; biliyorum. 30 Hatta kendi iinizden rencileri koparp artlarna takmak iin sama sapan savlar savunan insanlar kacak. 31Bu nedenle uyank olun, yl gece gndz gzyalar dkerek her birinize t vermekten hi usanmadm anmsayn. 32imdi sizleri Tanrya ve Onun kayra szne brakyorum. Onun gc cannz gelitirmeye ve kutsal klnanlarn tm arasnda miras vermeye yeterliklidir. 33 Hi kimsenin gmne, altnna ya da giysisine gz dikmedim. 34Benim ve benimle birlikte olanlarn gereksinimleri iin u ellerimle altm siz de biliyorsunuz. 35Her ortamda bylece emek vererek zayflar desteklemenin gereini sizlere gsterdim. Vermek almaktan stn mutluluktur diyen Rab sann szlerini anmsayn. 36 Pavlos bunlar syledikten sonra diz kt ve hepsiyle birlikte dua etti. 37Herkes ac ac alad; Pavlosun boynuna sarlarak onu sevgiyle ptler. 38zellikle bundan byle yzn hi grmeyeceklerine ilikin szlerinden tr derin znt duydular. Bundan sonra kendisini gemiye kadar yolcu ettiler. YERUALME DN, ROMAYA YOLCULUK Yerualime Doru 1-16 Onlardan ayrlp denize alnca, rotay deitirmeden stankye geldik. Ertesi gn Rodosa, oradan da Pataraya vardk. 2Finikeye giden bir gemi bulunca ona binip denize aldk. 3Kbrs grnnce aday solda brakp Suriyeye yneldik ve Sura vardk. nk gemideki eyalar burada boaltlacakt. 4rencileri arayp bulduk. Orada yedi gn kaldk. renciler Kutsal Ruhtan esinlenerek Yerualime gitmemesi iin Pavlosu uyard. 5 Gnlerimiz dolunca oradan ayrlp yola ktk. Hepsi eiyle, oluk ocuuyla birlikte yanmz sra geldi ve kentin dna dek bizi yolcu ettiler. Kyda diz kp dua ettik. 6 Birbirimizle vedalatktan sonra gemiye bindik; onlar da evlerine dnd. 7 Surdan yola kp Ptolemaise vardk. Kardeleri selamladktan sonra, onlarla birlikte bir gn geirdik. 8Ertesi gn oradan ayrlp Kayseriyeye geldik. Sevin Getirici Haber mjdecisi Filipposun263 evine gidip orada kaldk. Hizmet grc yedi kiiden biriydi o. 9Filipposun peygamberlik eden erden drt kz vard. 10Burada birok gn kalmtk ki, Yahudiyeden Agabos adnda bir peygamber ulat. 11Bizleri grmeye geldiinde Pavlosun kemerini ald kendi ayaklarn ellerini balad ve, Kutsal Ruh unlar bildiriyor dedi, Bu kemerin sahibi olan adam Yahudiler Yerualimde bylece balayp uluslarn ellerine teslim edecekler. 12Bu szleri iitince biz de, oradakiler de Yerualime kmamas iin Pavlosa yalvarp yakardk. 13 Bunun zerine Pavlos, Alayarak, yreimin yan eriterek bu yaptnz nedir? dedi. Ben yalnz balanmaya deil, Rab sann ad iin Yerualimde canm vermeye de hazrm. 14Kendisini szlerimize inandramadk. Bunun zerine, Rabbin istei olsun dedik ve sustuk.

21

262 263

20:28 Mezmur 74:1 20:32 Yasann Tekrar 33:3 Gzeticiler aklamas iin baknz, 1:20 Baknz, 6:13,14

Bu gnlerin sonunda gerekli hazrl tmleyip Yerualime ktk. 16Kayseriyeden baz renciler de bizimle birlikte geldi. Bizi, eski rencilerden biri olup yannda konuk edileceimiz Kbrsl Mnasonun evine ynelttiler.
15

Pavlos Yakupu Gryor 17-26 Yerualime ulatmzda kardeler bizi sevinle karlad. 18Ertesi gn Pavlos bizimle birlikte Yakupa gitti. Kilise htiyarlarnn tm orada hazrd. 19Pavlos onlar selamlayp Tanrnn uluslar arasnda onun hizmetini kullanarak yapt ileri teker teker anlatt. 20 Onlar bunu duyunca Tanrya kretti. Bu arada Pavlosa, Karde dediler. Yahudiler arasnda iman edenlerin ka bin kiiye vardn gryorsun. Bunlarn tm ruhsal yasann ateli ballardr. 21Sana ilikin bilgi edinmiler; uluslar arasnda yaayan Yahudilerin tmne Musann yasasndan uzaklamalarn retiyormusun. Onlara ocuklarn snnet etmemelerini, trelere kulak asmamalarn sylyormusun. 22 Bu durumda ne yapmal? Hi kukusuz geldiini duyacaklar. 23Sana syleyeceimizi uygula. Aramzda adak adam drt kii var. 24Onlar al, kendileriyle birlikte greneksel temizlenmeyi yerine getir, salarn tra etmeleri iin gerekli paray de*. Bylece sana ilikin sylentilerin bo olduunu, tam tersine senin de ruhsal yasay uyguladn herkes bilecek. 25Uluslar arasndan iman edenlere gelince, kararmz kendilerine ilettik. Yalanc tanrlara kesilen sunulardan, kan yemekten, boaz sklarak ldrlm hayvanlardan ve rasgele cinsel ilikiden saknsnlar. 26 Bundan sonra, ertesi gn Pavlos o adamlar yanna ald, kendisiyle birlikte greneksel temizlenmeyi uygulad ve paklanma gnlerinin ne zaman dolacan her biri iin sununun sunulaca vakti bildirme dncesiyle tapnaa girdi.
17

ldrmeyi Amalayan Dzen 27-30 Yedi gn dolmak zereydi ki, Asyadan gelmi Yahudiler Pavlosu tapnakta grnce tm topluluu kkrtarak onu yakaladlar. 28Ey srailli arkadalar, yardma koun diye bangr bangr baryorlard. te her yerde herkese, halka ruhsal yasaya ve bu Yere264 kar reten adamn taa kendisi. stelik tapnaa Yunanllar sokarak bu Kutsal Yeri de kirletti. 29Savlarnn nedeni, daha nce kentte Efesoslu Trofimosu onunla birlikte grm, Pavlosun onu tapnaa soktuunu sanm olmalaryd*. 30Tm kent ayakland, halk kaynat. Pavlosu yakaladklar gibi tapnaktan darya srklediler. Tapnan kaplar hemen kapatld.
27

Romal Askerler Araya Giriyor 31-36 Pavlosu ldrmeyi tasarlyorlard ki, tm Yerualimin kargaalk iinde olduu haberi askeri birliin komutanna ulat. 32Komutan hemen askerlerle yzbalar yanna toplayp oraya kotu. Topluluk komutanla askerleri grnce, Pavlosu tartaklamay durdurdu. 33 Bunun zerine komutan yaklap onu tutuklad ve ift zincirle balanmas iin buyruk verdi. Onun kim olduunu ve ne yaptn soruturdu. 34Topluluk arasnda her kafadan bir ses kyordu. Grlt yznden komutan olay iyice renemedii iin onu klaya gtrmelerini buyurdu. 35Pavlos merdivenlere vardnda topluluk kaba kuvvete bavurdu; bunun zerine askerler onu tamak zorunda kald. 36 nk kalabalk, Ortadan kaldr onu! diye avaz bastrarak onlar izlemekteydi.
31

Pavlos Kendisini Savunuyor 37-40; 22:1-5 Pavlos klaya alnmadan nce komutana, Sana bir ey syleyebilir miyim? dedi. O da, Yunanca bilir misin? diye sordu. 38Son gnlerde ayaklanmaya nayak olup silahl
37 264

Baknz, 6;13,14

terristlerden drt bin adam le ynelten Msrl sen deil misin*? 39Pavlos, Ben Tarsuslu bir Yahudiyim diye yantlad. Kilikyann nemsiz saylmayan bir kentinin yerlisiyim. Senden rica ediyorum, halka birka sz sylemem iin bana izin ver ltfen. 40Komutan izin verince, Pavlos merdivenlerde durup halka doru elini sallad. Derin bir sessizlik kt, brani diyalektiyle unlar syledi o:

22

Kardeler ve bykler, u anda sizlere bildireceim savunmam dinleyin. 2 Pavlosun kendileriyle branice konutuunu duyunca halk daha da suskunlat. Pavlos anlatmaya balad: 3 Ben Kilikyann Tarsus kentinde domu bir Yahudiyim. Yetimem ise bu kentte* oldu. Gamalielin265 dizi dibinde, atalarn yasasna smsk ballkla eitildim. Bugn burada bulunan hepiniz gibi ben de Tanrnn ateli bir balsydm. 4Bu Yola266 saldrmam onlar ldrmeye dek gitti. Erkekleri de kadnlar da balayp cezaevine attrdm. 5Barahiple tm htiyarlar Kurulu buna tanklk edebilir. Kendilerinden Yahudi kardelere yazlm mektuplar alm, ama gidiyordum. Amacm orada bulunanlar da bal olarak Yerualime getirip cezaya arptrmakt. Pavlos saya Balann Anlatyor 6-16 (9:1-19; 26:12-18) 6 Derken yle bir geliim oldu: Yolda gitmekte ve ama yaklamaktaydm ki, le vakti anszn gkten gl bir k parlad evremde. 7Yere dtm ve bir sesin bana, Saul, Saul niin bana saldrda bulunuyorsun? dediini duydum. 8Sordum: Sen kimsin, ya Rab? O bana, Ben senin saldrdn Nasral saym diye yant verdi. 9Yanmdakiler grdlerse de benimle konuann sesini duymadlar*. 10Ne yapaym, ya Rab? dedim. Rab bana, Ayaa kalk, ama git dedi. Orada yapman iin saptanm bulunan her ey sana bildirilecektir. 11O n grkeminden gzlerim grmez oldu. Yol arkadalarmca elimden tutularak yneltildim; bylece ama vardm. 12 amda yaayan tm Yahudilerce hakknda iyi tanklk edilen, ruhsal yasa uyarnca tanrsayar bir adam vard. Ad Hananya olan bu insan 13geldi; ayakta durarak bana, Saul karde dedi. Gzlerin yeniden grsn. O anda grme kavutum ve kendisini grdm. 14 Bana unlar syledi: Atalarmzn Tanrs seni kendi isteini tanmaya, Hak Olan grmeye ve kendi aznn sesini duymaya atad. 15nk sen grdn ve duyduun konular zerinde tm insanlara Onun iin tanklk edeceksin. 16imdi niin duraksyorsun? Kalk, vaftiz ol. Onun adn ararak gnahlarndan arn. Pavlos Uluslara Gnderiliyor 17-21 Yerualime dnp tapnakta dua ediyordum ki, dalnca geldim, 18Rabbi grdm. Bana, abuk davran, vakit geirmeden Yerualimden git dedi. nk bana ilikin tankln olumlu karlamayacaklar. 19Ben, Ya Rab dedim. Her sinagogta sana inananlar cezaevine kapatp dven kiinin ben olduumu biliyorlar. 20Senin iin tanklkta bulunan Stefanosun kan aktlrken, ben orada durmu yaplan onaylyor ve onun canna kyanlarn giysilerini gzetiyordum. 21Rab, Git dedi. nk seni uzaklardaki uluslara gndereceim*.
17

Pavlos Romal Komutanla Karlayor 22-30 Bu sz syleyinceye dek Pavlosu dinlediler. Anszn seslerini ykselterek, Byle bir insan yeryznden kaldr diye bardlar. Yaamak yaramaz ona. 23Onlar barmakta, giysilerini karp frlatmakta ve havaya toz savurmaktayken, 24komutan Pavlosun klaya getirilmesi iin buyruk verdi. Halkn neden kendisine kar bylesi barp ardn
22 265 266

Yerualimde; o dnemin nemli bir tanrbilim bilgini. Yola ilikin baknz, 9:2; 19:9

renmek iin Pavlosun kamlanarak sorguya ekilmesini buyurdu. 25Kendisini srmla baladklarnda Pavlos orada duran yzbaya, Roma uyruklu bir yurtta hem de sulu karlmam bir insan kamyla dvmek sizce yasaya uygun mudur? diye sordu. 26Yzba bu sz duyunca komutana giderek, Ne yapyorsun sen? dedi. Bu adam Romal bir yurtta! 27Komutan Pavlosun yanna gelip, Syle bana, Romal msn sen? dedi. Pavlos, Evet diye yant verdi. 28Komutan, Ben bu yurttal ok para karlnda elde ettim dedi. Pavlos, Bense yurtta olarak dodum* diye yantlad. 29 Pavlosu sorguya ekmeye hazrlananlar hemen onu brakt. Onun Romal bir yurtta olduunu kavrayan komutan da korkuya dt. nk onu balamt. 30 Ertesi gn, Yahudilerin Pavlosu niin suladn iyice renmeyi tasarlayarak onu serbest brakt. Barahiplerle tm Kurulun toplanmasn buyurdu ve komutan Pavlosu aaya getirip karlarna dikti. Yahudilerin Kurulu nnde 1-11 Pavlos gzlerini Kurula dikerek, Kardeler dedi. Ben bugne dek su gtrmez vicdan doruluuyla Tanrya baml yaadm. 2Barahip Hananya yannda duranlara onun azna sille indirmelerini buyurdu. 3Bunun zerine Pavlos ona, Tanr sana vuracak, ey badanal duvar*! dedi. Hem oturmu ruhsal yasaya gre beni yarglyorsun, hem de yasaya ters olarak bana sille indirmelerini buyuruyorsun*. 4Orada duranlar, Sen Tanrnn barahibini mi yeriyorsun? dediler. 5Pavlos, Kardeler, ben onun barahip olduunu bilmiyordum dedi. nk, Halkmn bakan hakknda kt sylemeyeceksin diye yazldr. 6 Pavlos bir kesimin Sadukilerden267, br kesiminse Ferisilerden268 olutuunu anlaynca, Kurulda sesini ykselterek, Kardeler! dedi. Ben Ferisiyim, bir Ferisi oluyum. llerin dirileceini umduum iin yarglanyorum. 7Pavlos bunu syleyince, Ferisilerle Sadukiler arasnda bir srtme koptu ve topluluk ikiye blnd. 8nk Sadukiler ne llerin dirilmesi, ne melek, ne de ruh diye bir ey var derler. Oysa Ferisiler bunlara aka tanklkta bulunur. 9Bunun zerine byk bir grlt koptu. Ferisiler kesiminden baz dinsel yorumcular269 ayaa frlayp ekimeye koyuldu, Biz bu adamda hibir ktlk bulmuyoruz dediler. Belki de gerekten bir ruh ya da melek ona konumu olamaz m? 10 Srtme dal budak salnca komutan Pavlosu paralamalarndan korktu; askerlere aa inmeleri ve Pavlosu zorla topluluun arasndan alp klaya gtrmeleri iin buyruk verdi. 11 Ertesi gece Rab, Pavlosun yannda durup, Yreklen! dedi. Yerualimde benim iin nasl tanklk ettinse, Romada da tanklk etmen gerekiyor.

23

Ant en Banazlar 12-21 Gn aarnca Yahudiler szbirlii edip ant iti. Pavlosu ldrnceye dek hibir ey yiyip imemeyi kararlatrdlar. 13Antlamaya katlanlarn says krk aknd. 14Bunlar barahiplerle htiyarlara270 gelip, Biz Pavlosu ldrnceye dek azmza hibir ey koymamaya ant ierek kendimizi baladk dediler. 15Onun iin imdi siz Kurulla birleip daha kesin bilgi toplamak iinmi yolunda ss vererek Pavlosu nnze getirmesini komutandan isteyin. Kendisi daha buraya yaklamadan biz onu ldrmeye hazrz.
12

267 268 269 270

23:5 Msrdan k 22:28 Sadukiler aklamas iin baknz, Matta 3:7 Ferisiler aklamas iin baknz, Matta 3:7 Dinsel Yorumcular aklamas iin baknz, Matta 2:4 htiyarlar aklamas iin baknz, Matta 4:5

Ama Pavlosun kz kardeinin olu onlarn pusu kurduunu duydu. Varp klaya girdi ve Pavlosa bilgi iletti. 17Pavlos yzbalardan birini ararak, Bu genci komutana gtr dedi. Ona syleyecek bir sz var. 18Yzba genci komutana gtrd ve yle dedi: Tutuklu Pavlos beni ard, bu genci sana getirmemi diledi. Sana bir diyecei varm. 19 Komutan onu elinden tutup bir kenara ekti, Bana diyecein nedir? diye sordu. 20 Gen yantlad: Yahudiler anlat; Pavlosa ilikin gya daha kesin soruturma yaplsn diyerek yarn onu Kurul nne karman senden isteyecekler. 21Onlarn isteine kulak asma. nk krk kiiyi akn adam ona kar pusuya yatm bekliyor. Bunlar onu ldrnceye dek hibir ey yiyip imemeye ant imi. u anda hazrlar, senin onayn bekliyorlar.
16

Askerlerin Ynetiminde 22-30 Komutan genci salverdi. Kendisine, Bunlar bana akladn hi kimseye bildirme diye buyruk verdi. 23Sonra yzbalardan ikisini arp, Gece saat dokuzda Kayseriyeye gidecek iki yz asker salayn dedi. Ayrca yetmi atl ile iki yz de kargl hazrlayn. 24Bunun yan sra binek hayvanlar dzenleyin. Pavlosu bindirip gvenlik iinde vali Felikse gtrsnler. 25Komutan yle bir de mektup yazd: 26 Klavdius Lisiastan saygdeer vali Felikse selam! 27Bu adam Yahudiler yakalam, ldrmek zereydiler. Askerlerimle zerlerine yryp onu ellerinden kurtardm. nk onun Romal bir yurtta olduunu rendim. 28Kendisini sulamalarnn nedenini anlamaya alarak onu Yahudilerin Kuruluna kardm. 29Onun kendi yasalarna ilikin sorunlardan tr sulu gsterildiini, ama lm ya da tutuklanmay gerektirecek hibir suu olmadn grdm. 30Adama kar bir dzen tasarlandn haber alnca da onu hemen sana gnderdim. Onu sulu karanlara da sulamalarn sana bildirsinler diye buyruk verdim.
22

Romal Valinin nnde 31-35 Askerler kendilerine verilen buyrua uyarak Pavlosu aldlar, geceleyin Antipatrise getirdiler. 32Ertesi gn onunla gidecek olan atllar brakp klalarna dndler. 33Atllar Kayseriyeye ulanca mektubu valiye sundular ve Pavlosu onun nne kardlar. 34Vali mektubu okuyup Pavlosa hangi ynetim blgesine bal olduunu sordu. Kilikyadan olduunu renince, 35Sulayclarn geldii zaman seni dinleyeceim dedi. Pavlos Herodesin saraynda tutuklansn diye buyruk kard.
31

Pavlos Valinin nnde Sulanyor 1-8 Be gn sonra barahip Hananya, htiyarlardan bazlar ve Tertullus adl tumturakl szde uz biriyle Kayseriyeye indi. Bunlar Pavlosa kar davalarn valiye akladlar. 2Pavlosun arlmas zerine, Tertullus u szlerle onu sulamaya koyuldu: Saygdeer Feliks! Senin araclnla srekli bara kavutuk. Sayende bu ulus kalknmaktadr. 3Bunlar her zaman ve her yerde kranla karlyoruz. 4Seni uzun boylu oyalamak istemem. Ancak bizleri iyi yrekliliine yarar bir biimde ksaca dinlemeni dilerim. 5Bu adamn pskll bela271 olduunu grdk. Yeryznn her yannda tm Yahudiler arasnda ayaklanma kkrtcs. Nasrallar partisinin* elebas. 6Tapna bile bayalatrmak istedi. Ama biz kendisini tutukladk. 7272 8Onu sorguya ekersen, kendisini suladmz sorunlarn tmn ondan renebilirsin.

24

Pavlosun Savunmas 9-21

271 272

Yunanca loimos, anlam: Mikrop, haarat. [6-8] Kendi yasamz uyarnca onu yarglayacaktk. 7 Ama komutan Lisias geldi, zorla onu bizim elimizden ald. 8 Onu sulayanlarn sana gelmeleri iin buyruk verdi.

Yahudiler de sulamalara katlarak bunlarn doru olduunu savundular. Sz sylesin diye vali kendisine iaret verince Pavlos konutu: Senin yllardr bu ulusu ynettiini bildiim iin, savunmam sevinle yapyorum. 11 Tapnmak iin Yerualime varmdan bu yana on iki gnlk bir srenin bile gemediini kendin renebilirsin. 12Beni ne tapnakta herhangi bir kimseyle tartrken, ne de sinagoglarda ya da kentte topluluu ayaklandrrken grdler. 13Kald ki, beni suladklar sorunlara ilikin sana kant da sunamazlar. 14Aka tanklkta bulunuyorum sana; kendilerinin Parti diye nitelendirdii Yola gre, atalarmzn Tanrsna ruhsal hizmet sunmaktaym ben. Ruhsal yasada ve peygamberlerde yazl her sze inanyorum. 15Onlarn da benimsedii Tanrya, dorularn ve erilerin dirilmesi gerekleeceine umut besliyorum. 16 te bunun iin Tanrya ve insanlara kar her zaman tertemiz bir vicdan tamay amalyorum. 17 Aradan yllar getikten sonra, ulusuma yardm getirmeye ve sunular sunmaya geldim. 18Beni tapnakta ite bu uralarla, greneksel temizlenmemle ilgili grevlerimi yaparken buldular. Yanmda ne bir topluluk vard, ne de herhangi bir grlt karlmt. 19 Asya blgesinden baz Yahudiler belirinceye dek durum buydu. Gerekte onlarn burada, senin nnde durup bana kar ne gibi bir sulamalar olduunu bildirmeleri gerekirdi. 20 Yoksa Kurulun nnde durmakta olduum u anda bu insanlarn bende ne tr yolsuzluk bulduklarn aklamalar gerekir. 21Olsa olsa ortalarnda dikilirken, Bugn tarafnzdan llerin dirilmesiyle ilgili konuda yarglanyorum diye barmtm.
9 10

Vali Feliksin Kurnazl 22-27 Yola ilikin olduka geni bilgisi bulunan Feliks oturumu erteledi. Davanzla ilgili kararm komutan Lisias Kayseriyeye inince vereceim dedi. 23Ardndan yzbaya Pavlosun tutukluluunu srdrmeleri, te yandan onu belirli oranda rahat brakmalar, yardmna gelen arkadalarndan hibirine engel olmamalar iin buyruk verdi. 24 Aradan birka gn geince Feliks Yahudi olan kars Drusilla ile geldi. Pavlosu artt, ondan Mesih saya iman etmenin ne demek olduunu dinledi. 25Ne var ki, Pavlos doruluktan, tutkulara stn kmaktan ve gelecek yargdan sz edince, Feliks rkt. imdilik git dedi. Vaktim olunca seni yeniden buraya getireceim. 26 Bir yandan da Pavlosun kendisine rvet vereceini umuyor, bu nedenle de onu sk sk yanna ararak kendisiyle gryordu. 27ki yl dolunca, Feliksin yerini Porkius Festus ald. Yahudilere ho grnmek isteyen Feliks, Pavlosu cezaevinde brakt.
22

Yeni Valinin Tuttuu Yol 1-12 Ynetim blgesine varmasndan gn sonra, Festus Kayseriyeden Yerualime kt. 2Barahiplerle ileri gelen Yahudiler Pavlosa kar davalarn kendisine akladlar ve ondan dilekte bulundular. 3Pavlosu Yerualime gndermesi iin onun yardmn dilediler. Amalar yolda pusuya yatp onu ldrmekti. 4Festus Pavlosun Kayseriyede tutuklu bulunduunu, kendisinin de yaknda oraya gideceini bildirdi. 5Onun iin, aranzdan yetkili kiiler benimle birlikte insin, bu adamn herhangi bir yolsuzluu varsa onu sulasnlar dedi. 6 Onlarn arasnda ok ok sekiz-on gn geirdikten sonra Kayseriyeye indi. Ertesi gn yarg krssne oturup Pavlosun getirilmesi iin buyruk verdi. 7Pavlos gelince, Yerualimden inen Yahudiler evresini kuatt. Kendisine kar bir sr ar sulamada bulundular, ama bunlara ilikin hibir kant gsteremediler. 8Pavlos Yahudilerin yasasna, tapnaa ve Kaysere kar hibir su ilemediini syleyerek kendisini savundu. 9 Ama Festus Yahudilere ho grnmek istediinden Pavlosa, Yerualime kp orada bu sulamalara kar benim nmde yarglanmak ister misin? diye sordu. 10Pavlos, Ben Kayserin yarg krss nnde duruyorum ve bu yerde yarglanmam gerekir dedi.

25

Senin de ok iyi bildiin gibi, Yahudilere hibir hakszlkta bulunmadm. 11Eer yolsuzluk ya da lm gerektirecek herhangi bir i yapmsam, lmden kamyorum. Ama bu insanlar beni bo yere suluyorlarsa, hi kimse beni onlarn eline teslim edemez. Kaysere bavuruyorum. 12Ardndan Festus danmanlarla grt ve karara vard: Kaysere bavurdun, Kaysere gideceksin. Durum Krala Yanstlyor 13-27 Birka gn sonra Kral Agrippayla Berniki273 Festusa sayglarn sunmak iin Kayseriyeye geldiler. 14Epey bir sre orada kaldlar. Festus Pavlosla ilgili davay Krala aklad. Feliksin tutuklu brakt bir adam var dedi. 15Ben Yerualimdeyken Yahudilerin barahipleriyle htiyarlar ona kar davalarn aklayarak kendisinin cezaya arptrlmasn istediler. 16Onlara, Sulanan kii sulayanlarla yzletirilmeden ve yklenen su konusunda kendisine savunma frsat verilmeden bir insan bakalarnn eline teslim etmek Romallarn geleneine uymaz dedim. 17Benimle birlikte Kayseriyeye geldiklerinde de vakit geirmeden ertesi gn yarg krssne oturup adamn getirilmesi iin buyruk verdim. 18Sulayanlar ayaa kalknca, onu aklma gelen ktlklerden hibiriyle sulamadlar. 19Onunla kendi inanlar sorununda ekimeleri vard. Bir de kendisine kar, lm sayla ilgili bir konu vard ortada: Pavlos onun yaadn savunuyordu. 20 Bu sorunlar nnde arp kaldmdan, Pavlosa Yerualime gidip orada bu sulamalara kar yarglanmay isteyip istemediini sordum. 21Ama Pavlos, Avgustusun274 kararn beklemek zere tutuklu kalmay dileyince, onu Kaysere gnderinceye dek tutuklu kalmasn buyurdum. 22 Agrippa Festusa, Bu adam bir de kendim dinlemek isterim dedi. Festus, Yarn onu dinlersin diye yant verdi. 23 Ertesi gn Agrippayla Berniki gz kamatrc ssler iinde gelip komutanlarla ve kentin ileri gelenleriyle birlikte duruma binasna girdiler. Festusun arsyla Pavlos getirildi. 24Festus, Kral Agrippa ve aramzda bulunan herkes! dedi. Yerualimde ve burada tm Yahudi topluluunun kendisine kar dilekte bulunduklar kiiyi nnzde gryorsunuz. Ona ilikin, Bundan byle yaamas doru deildir diye baryorlar. 25Ama ben onun lm gerektirecek hibir su ilemedii sonucuna vardm. Kendisi Avgustusa bavurunca da onu gndermeye karar verdim. 26mparatoruma onun iin yazabileceim kesin bir ey yok. Bu nedenle kendisini size, zellikle de sana getirdim, ey kral Agrippa! yle ki, onu sorguya ektikten sonra yazabileceim bir ey bulunsun. 27nk neyle sulandn aklamadan bir tutukluyu gndermek, olamayacak bir i gibi grnyor bana.
13

Pavlos Kendisini Savunuyor 1-11 Agrippa, Pavlosa, Kendin iin konumakta serbestsin dedi. Bunun zerine Pavlos elini kaldrarak savunmasna balad: 2 Yahudilerin beni suladklar konularn tmne kar bugn senin nnde savunmam yapabileceim iin kendimi mutlu sayyorum, Kral Agrippa. 3Sen ki tm Yahudi trelerini ve konularn bilen bir insansn. Bunun iin beni katlanla dinlemeni dilerim. 4 Genliimden bu yana ulusum arasnda ve Yerualimde geen yaamm Yahudilerin tm bilir. 5Tanklkta bulunmak isterlerse, teden beri bilirler ki kendi inancmzn en koyu partisine yarar biimde, bir Ferisi olarak yaadm. 6imdi Tanrnn atalarmza verdii vaade umut baladm iin yarglanmak zere burada bulunuyorum. 7On iki kolumuzun275 gece gndz itenlikle tapnarak erimeyi umduu vaattir bu. Bu umuda

26

273 274 275

Agrippann kars. Roma mparatoru. Yakuptan gelen on iki srail kolu.

ballmdan tr Yahudilerin sulamasyla kar karyaym, ey Kral! 8Tanrnn lleri diriltmesi sizlerce niin olamayacak bir i saylyor? 9 Ben kendim de Nasral sann adna kar her tr direni eyleminde bulunmam gerektiini dnmtm. 10Nitekim Yerualimde tam bunu yaptm: Barahiplerden alm olduum yetkiyle, kutsal yaamllardan276 birounu cezaevine kapattm. stelik onlarn ldrlmesi gerekince oyumu da kullandm*. 11Btn sinagoglarda onlar birok kez cezaya arptrdm; stelik kendilerini svmeye277 zorladm. fkeden ylesine deliye dnmtm ki, saldrm d kentlere dek uzattm. Pavlos saya Balann Anlatyor 12-18 (9:1-19; 22:6-16) 12 Bu amala barahiplerden aldm yetki ve grevle ama gidiyordum ki, 13ey Kral, leyin yolda gneten daha parlak bir n gkten benim ve benimle birlikte gidenlerin evresini sardn grdm*. 14Hepimiz yere dtk. Bir sesin bana branicede yle dediini duydum: Saul, Saul, niin bana saldrda bulunuyorsun? vendireyi tepmek* senin iin etin itir. 15Ben, Sen kimsin ya Rab? dedim. Rab, Ben senin saldrdn saym diye yant verdi. 16Ama dorul ve ayaa kalk; nk sana bunun iin gzktm. Bende grdn ve sana gzkeceim olgularda hizmet sunmaya ve tanklm duyurmaya atadm seni. 17 Kendilerine gnderdiim halk278 ve uluslar elinden seni kurtaracam. 18Onlarn gzlerini aasn, onlar karanlktan a ve eytann egemenliinden Tanrya dndresin diye gnderiyorum seni. yle ki, gnahlarn balanmasna kavusunlar ve bana iman ederek kutsal klnanlar arasnda yer alsnlar. Pavlosun Yahudilere ve Uluslara Tankl 19-23 te bunun iindir ki, ey kral Agrippa, gksel grmeye kar sz dinlemezlikte bulunmadm. 20Ama ilkin amda, sonra Yerualimde, tm Yahudiye lkesinde ve uluslar arasnda gnahtan dnp Tanrya ynelmeleri, gnahtan dnm yaama yarar iler uygulamalar gerektiini bildirdim. 21 Bu yzden Yahudiler beni tapnakta tutuklayp ldrmek istedi. 22Ama Tanrdan salanan yardmla bugne dek gerek alt gerek st tabakadan bireylere tanklkta bulundum. Peygamberlerle Musann olacan bildirdikleri olaylar dnda hibir ey sylemiyorum. 23 Mesihin ikence ekmesi gerektiini, llerden dirilen ilk kii olarak halka ve uluslara k bildirisini yayacan sylyorum.
19

Pavlos Agrippay saya aryor 24-29 Pavlos bu yolda savunmasn srdrrken, Festus yksek sesle onun szn kesti: ldryorsun Pavlos. Yksek bilgi senin akln yerinden oynatm. 25Pavlos, Aklm oynatmadm saygdeer Festus dedi. Tam tersine, geree ve saduyuya dayanan szler bildiriyorum. 26nnde hi ekinmeden konutuum Kral da bunlar ok iyi bilir. nk bunlardan hibiri onun gznden kam deildir. Kanm budur; nk bu i bir kuytuda olmu deil. 27Peygamberlere inanr msn, Kral Agrippa? nandn biliyorum. 28 Agrippa Pavlosa, Beni ksa srede Mesih inanls279 yapacan sanyorsun dedi. 29 Pavlos yantlad: Tanrdan dilerim, ksa ya da uzun sre iinde yalnz sen deil, bugn beni dinleyenlerin tm u balar tama dnda benim durumumda bulunsaydnz.
24

Pavlos Susuzdur 30-32

276 277 278 279

Yaam kutsall aamasna gelen Mesih inanllar. Zorla, sa lanetlensin dedirtmek. (Baknz, I.Korintoslular 12:3). Halk sznn aklamas iin baknz, 3:23 Hristiyan

Kral, vali, Berniki ve onlarla birlikte oturan herkes ayaa kalkt. 31Oradan ekilip sorunu tarttlar. Bu adam lm ya da cezaevine kapatlmay gerektirecek hibir su ilemi deildir dediler. 32Agrippa Festusa, Bu adam Kaysere bavurmam olsayd, zgr braklabilirdi dedi.
30

Romaya Doru 1-9 talyaya yelken amamz280 kararlatrlnca, Pavlosla baka baz tutuklular Avgustus birliinden Yulius adl bir yzbaya teslim ettiler. 2Asya kylarna urayacak olan, Edremit limanna bal bir gemiye binip aldk. Selanikten Makedonyal Aristarhos bizimle birlikteydi. 3Ertesi gn Saydaya uradk. Yulius Pavlosa insanca davranarak gidip arkadalarn grmesine ve salayacaklar konukseverlikten yararlanmasna izin verdi. 4Oradan alp Kbrsn rzgr alt yann281 atk; nk rzgr bize kar esiyordu. 5Kilikya ve Pamfilya aklarndan geerek Likyann Mira limanna ulatk. 6 Yzba burada talyaya giden, skenderiyeye bal bir gemi bulunca bizleri buna bindirdi. 7Gnlerce ar ar yol alarak, glk iinde Knidos aklarna vardk. Ancak rzgr kyya yanamamz nledi. Giritin rzgr alt yanndan Salmone karsndan getik. 8Bu ky boyunca glkle yol aldktan sonra yi Limanlar denen bir yere vardk. Lasea kenti oraya yaknd. 9ok vakit yitirmitik. Gz orucunun* gemi olmas nedeniyle ve bu dnemde gemi yolculuu tehlikeli olduundan, Pavlos onlara tledi.

27

Azgn Frtna Ortasnda 10-26 Arkadalar dedi. Gryorum ki yolculuk hem ykma, hem de ar zarara yol aacak; yalnz gemiyle yk iin deil, canlarmz iin de. 11Ne var ki yzba, Pavlosun dediklerinden ok, kaptanla gemi sahibinin nerisini dinledi. 12Liman k geirmeye elverili olmadndan, ounluk buradan almak istiyordu. Giritin Feniks limanna ulap k orada geirmeyi umuyorlard. Gneybatya ve kuzeybatya dnk bir yerdir buras. 13 Gney rzgr esince, amalarnn gerekletiini sanarak, demir alp Girit kys boyunca yol yapmaya koyuldular. 14Ama ok gemeden karadan esen kuzeydou kasrgas bastrd. 15Gemi dalgalara kaplp rzgra kar boumann olanakszl anlalnca, kendimizi srklenmeye braktk. 16Klavda adl kk bir adann rzgr alt yann aarken geminin filikasna glkle sarlabildik. 17Filikay yukar ekerek tm gemiyi alttan glendirmesi iin halatlar baladlar. Sirtise* arpmaktan korkarak yelken takmlarn indirdiler; bylece srklenip gittiler. 18 Korkun frtna zerimize saldryordu. Ertesi gn gemideki yk denize boaltmaya baladlar. 19nc gn de kendi elleriyle geminin takmlarn attlar. 20Gnlerce ne gnei, ne de yldzlar grdler. Frtna tm hzyla direnii srdrd. Sonunda bizim iin kurtulma umudu tmden yitirildi. 21 Uzun sre azlarna hibir ey koymamlard. Bunun zerine Pavlos ortalarnda durup, Arkadalar dedi. Beni dinlemeliydiniz; bu ykm, bu zarar banza getirmemek iin Giritten almamalydnz. 22Ama u anda yrekli olmanz tlerim. inizden hibirinin canna bir zarar gelmeyecek; yalnz gemi kaybolacak. 23nk bu gece, bal olduum ve kendisine ruhsal hizmet sunduum Tanrnn bir melei yanmda durup, 24 Korkma Pavlos dedi. Senin Kayserin karsnda durman gerekiyor. te onun iin Tanr seninle gemi yolculuunda bulunanlarn tmn sana balad. 25Bu nedenle yreklenin arkadalar. nk benim Tanrya imanm vardr; her ey bana bildirdii gibi olacaktr. 26 Ancak bir adaya bindirmemiz gerekiyor.
10

Kara Grnyor 27-32

280 281

Yazar Luka Pavlosla birlikte yola kyor. (Baknz, 16:10; 20:5) Gneyini

Adriyatik Denizinde srklenmemizin on drdnc gecesi, gece yars sularnda, gemiciler bir karaya yaklatklarn anladlar. 28Denizin derinliini ltler ve yirmi kula282 olduunu grdler. Biraz daha ilerledikten sonra yeniden denizin derinliini ltler; on be kula olduunu grdler. 29Kayalklara bindirmekten korkuyorduk. Bu nedenle ktan drt demir attlar ve gnn domas iin dua ettiler. 30Gemiden ayrlmak amacyla filikay denize indiren gemiciler, ba taraftan demir atacak gibi davrandlar. 31Pavlos yzbaya ve askerlere, Bu adamlar gemide kalmazsa siz kurtulamazsnz dedi. 32Bunun zerine askerler filikann iplerini kesip onu salverdiler.
27

Kurtulu Kesinleiyor 33-44 Gnn douundan nce Pavlos herkese yemek yemelerini tledi. Bugn on drdnc gndr dedi, Aznza bir lokma ekmek koymadan, sinirleriniz gergin, bekliyorsunuz. Tmden besinsiz kaldnz. 34Bu nedenle yemek yemenizi tlerim. nk kurtuluunuz iin gereklidir bu. Hi kimsenin bandan bir tek kl yitirilmeyecektir. 35 Pavlos bunlar syledikten sonra ekmek ald; herkesin nnde Tanrya kran sunmann ardndan paralayarak bld ve yemeye balad. 36Hepsi de yreklendi ve yemeye katld. 37Bizler gemideki canlarn toplam iki yz yetmi alt kiiydik. 38Gnllerinin zledii kapsamda yemek yedikten sonra buday denize boaltp gemiyi hafiflettiler. 39 Gn dounca karay tanyamadlar. Kumsall bir koy grdler; gemiyi oraya yanatrp yanatramayacaklarn dnyorlard. 40Demirleri toplayp denize salverdiler. Bu arada dmenlerin balarn gevettiler; gabya yelkenini rzgra ap kumsala dorulttular. 41 Ama gemi kart akml* bir yere dt ve batan kara ettiler. Geminin ba taraf saplanp kmldanmaz oldu, k ise dalgalarn gcnden paralanmaya balad. 42 Hibiri yzerek kaamasn diye, askerlerin amac tutuklular ldrmekti. 43ncelikle Pavlosu kurtarmak isteyen yzba onlarn bu amacna engel oldu. lkin yzebilenlerin gemiden atlayp karaya kmalar iin buyruk verdi. 44Geriye kalanlara gelince kiminin bir tahta parasna, kimisinin de geminin baka bir parasna sarlmasn nerdi. Bylece herkes sa salim karaya kt.
33

Pavlosun man Kantlanyor 1-6 Kurtulduktan sonra, adann Malta olduunu rendik. 2Yerliler bize grlmemi insanlk gsterdi. Ate yaktlar, hepimizi arladlar. nk yamur yayordu, hava da souktu. 3Pavlos bir deste al rp toplayp atee att. Scaktan kaan bir engerek ylan onun eline sarld. 4Pavlosun elinden zehirli ylann sarkldn gren yerliler birbirlerine, Kuku yok, bu adam bir katil! dediler. Denizden kurtulmasna karn Hak onun yaamasna izin vermedi. 5Ama Pavlos zehirli ylan atee att ve bana hibir ktlk gelmedi. 6Yerliler Pavlosun imesini ya da bir anda dp lmesini beklediler. Ne var ki, uzun sre bekledikten sonra ona hibir ey olmadn grnce, dncelerini deitirip onun bir tanr olduunu zannettiler.

28

Pavlos Hastalar Saaltyor 7-10 Bu yrede ada bakannn iftlikleri vard. Ad Publius olan bu adam bizleri kabul etti ve gn sreyle konukseverlik gstererek arlad. 8Publiusun babas yksek ateten yanyordu. Dizanteriye tutulmu, yataa dmt. Pavlos onu grmeye gitti. Sal iin dua ykseltti, ellerini stne koyarak onu iyi etti. 9Bundan sonra adadaki baka hastalar da Pavlosa gelip sala kavutu. 10Bu insanlar bizlere armaanlar sunarak sayg gsterdi, denize aldmzda da tm gereksinimlerimizi karladlar.
7

Pavlos Romaya Ulayor 11-31

282

Bir kula: 1.78 metre.

Aradan ay geti. Adada klam kiz Oullar armasyla donatlm* skenderiyeye bal bir gemiyle denize aldk. 12Sirakuzaya uradk, orada gn geirdik. 13 Buradan sonra dolaarak Regiuma ulatk. Ertesi gn bir gney rzgr esti, ikinci gn Puteoliye vardk. 14Orada kardeler bulduk. Aralarnda yedi gn geirmemiz iin yalvardlar. En sonunda Romaya vardk. 15Oradaki kardeler bizlere ilikin bilgi alnca, bizi karlamak iin Appius Forumuna* ve Tavernaya* kadar geldiler. Pavlos onlar grnce Tanrya kranlarn sundu, yreklendi. 16Romaya girdiimizde Pavlosa kendisini gzaltnda bulunduran askerle birlikte kalmas iin zel izin verildi. 17 Aradan gn geince Pavlos Yahudilerin ileri gelenlerini ard. Onlar toplannca, Kardelerim dedi. Ben ne halka, ne de atalarmzn trelerine kar bir su iledim. Yerualimden tutuklu olarak Romallarn eline teslim edildim. 18Onlar soruturmay yaptktan sonra beni zgr brakmak istediler. nk lm gerektirecek hibir davranm olmad. 19Ama Yahudiler kar knca, Kaysere bavurmak zorunda kaldm. Yoksa kendi ulusuma kar hibir sulamada bulunmu deilim. 20Bu nedenle sizleri grmek ve sizinle grmek istedim. nk srailin umudu yznden ben u zincirle balym*. 21 Onlar yle yantlad: Biz Yahudiyeden seninle ilgili ne bir mektup aldk, ne kardeler arasndan buraya gelen biri bizlere herhangi bir ey anlatt, ne de sana kar kt bir sz konutu. 22Kald ki, biz senin dnceni renmeyi uygun gryoruz. Bu partiye gelince, her yerde ona kar konuulduunu biliyoruz. 23 Pavlosa bir gn ayrdlar. Byk bir topluluk onun konuk kald yere geldi. Pavlos onlara Tanr hkmranln anlatt ve sabahtan akama dek saya ilikin tanklkta bulunarak Musann ruhsal yasasndan, peygamberlerden kendilerine kantlar gsterdi. 24 Sylenenlere kimi inand, kimi imanszlk gsterdi. 25 Birbirleriyle anlamazla dnce ayrldlar. Pavlos onlara son bir sz syledi: Kutsal Ruh Yeaya peygamber araclyla atalarnza ok doru sylemitir: 26 Git bu halka bildir, ok dinleyeceksiniz ama bir ey anlamayacaksnz. ok greceksiniz ama bir ey kavramayacaksnz. 27 nk bu halkn yrei ya tuttu, Kulaklar iyi duymaz oldu. Gzlerini yumdular; Gzleriyle grmesinler Kulaklaryla duymasnlar, Yrekleriyle anlamasnlar diye. Dnmesinler de ben kendilerini iyi etmeyeyim diye. 28 Sizlerce bilinsin ki, Tanrnn bu kurtar uluslara gnderilmitir. Onlar dinleyecek. 29283 30 Pavlosa gelince, tam iki yl kiralad evde yaad ve yanna gelen herkesi kabul 31 etti. Tanr hkmranln yayyor ve nlenmeden, yreklilikle Rab sa Mesihe ilikin konular retiyordu.
11

283

29 [Pavlos bunlar syleyince Yahudiler ayrld, kendi aralarnda youn tartmaya giritiler.]

ROMALILARA MEKTUP (Tanrnn Kayra lkesi) nsz Birinci yzylda her yere dalm inanllar topluluklarn ve topluluk liderlerini eitmek, yreklendirmek ve Mesih ballnda badatrmak iin gen kilise topluluklarna Tanr esinlemesiyle yazlan mektuplar okuruz ncilde. Toplam yirmi bir olan bu mektuplarn ana konusu Tanr katnda kiinin nasl dorulua eriebilecei, ballarn nasl eitilecei, topluluklarn ne yolda ynetileceidir. Bunlardan on n yazmak iin Tanr haberci Pavlosu seti ve esinledi. nemi ok yksek olan Romallar Mektubu 58 ylnda Pavlosun nc haber gezisi srasnda Korintos kentinden yazld. Mektup iki nemli kesime ayrlr: RET (Blm 1-11), UYGULAMA (Blm 12-16). Ana konu insann gnahlldr; sa Mesihe iman ederek dorulukla donatlmak, Kutsal Ruhla dolup Tanry honut eden yaam yaamaktr. lk kesimde karmza insanla ilgili konu kyor: 1- Evrensel Sululuk (1-3), 2- Kiisel Gnahllk (7:15-24); 3- Tanrsal Egemenlik (9:7-18). Mektubun ana konusu 1:16-17de aklanmaktadr. Eski Antlamadan gelen bu kkl gerek (bkz. Habakkuk 2:4). Galatyallara Mektup 3:11 ve branilere Mektup 10:38de de konu edilmekte, tanrbilim retisinin temeli olarak belirtilmektedir. Bu yaz ylece zetlenebilir: 12.Herkes dorulukla donatlmaya gereksinimli 1:1-3:20. 13. Sululuk kesindir, doruluk kayrayladr 3:21-5:11. 14.Ademle birlik, Mesihle birlik 5:12-7:25. 15. Tanr tasarlarnn btnlenmesi 8:1-9:5. 16.Egemen Tanr istei uyarnca seilenler 9:6-11:36. 17.Mesihe imann uygulan 12:1-16:27. zel Aklama 1-7 Mesih sann ua, haberci olmaya arlan, Tanrnn Sevin Getirici Haberini yaymaya atanan Pavlostan. 2Tanrnn peygamberleri araclyla Kutsal Yazlarda nceden vaat ettii Sevin Getirici Haber. 3Bu Haber Onun Olu Mesihe ilikindir. O, beden asndan Davut soyundan doan, 4kutsallk ruhu asndan ller arasndan dirilerek gllkle Tanr Olu belirlenen Rabbimiz sa Mesihtir. 5 Onun araclyla kayra ve habercilik grevini aldk. Onun adnn yaylmas iin btn uluslar arasnda iman buyruuna uymay tantalm diye.. 6Sizler de bunlarn arasnda sa Mesihin arllarsnz. 7Romada bulunan hepiniz, Tanrnn sevdikleri, kutsal yaam arllar.. Sizlere Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten kayra ve esenlik gelsin.

284

Dua ve Teekkr 8-12 En bata, hepiniz iin sa Mesih araclyla Tanrma teekkr sunarm. nk imannz tm dnyada yaylyor. 9Olunun Sevin Getirici Haberinde canla bala kendisine ruhsal hizmet sunduum Tanr tanmdr: Hi ara vermeden sizleri anyorum. 10Tanr isteiyle yakn dnemde bir yoldan yannza gelebilmek iin srekli dua ediyorum. 11Bu isteimin nedeni sizleri zlemi olmamdr. Destek bulasnz diye sizlere ruhsal bir ba salamak istiyorum. 12yle ki, siz de ben de imanmzda birbirimizi karlkl yreklendirelim.
8 284

Baknz, Matta 5:1; Habercilerin leri 1:2

zel Bilgi 13-15 Kardelerim, sizleri bilgisiz brakmak istemem. Ka kez yannza gelmeyi tasarladm ama u ana dek engellendim. teki uluslar arasnda olduu gibi sizin aranzda da rn toplamay amaladm. 14Yunanllara* da Barbarlara da, aklllara da akl kt olanlara da borluyum. 15Bu nedenle Romada bulunan sizlere de Sevin Getirici Haberi mjdelemek iin sabrszlanyorum.
13

Sevin Getirici Haberin Yeterlilii 16,17 nk, Sevin Getirici Habere ballmdan utan duymuyorum. nk her iman edene kurtulu salayan Tanr gcdr; ilkin Yahudiye hem de Yunanlya. 17nk Tanrnn insan dorulua iletmesi Sevin Getirici Haberde aklanr. mana dayanan, imana ulatran doruluktur bu. Tpk yazl olduu gibi, Doru kii imanla yaayacaktr.
16

DORULUA GENEL GEREKSNM nsanln Sululuu 18-32 Kt tutumlaryla geree set eken insanlarn tm tanrsaymazlna ve ktlne kar Tanrnn fkesi gkten aklanr. 19nk Tanrya ilikin ne varsa onlara belirgindir; Tanr bunu onlara aklamtr. 20 Onun gze grnmeyen nitelikleri balangc sonu olmayan gc ve tanrl dnyann yaratlmasndan bu yana yaplan ilerden anlalmakta ve ak ak grlmektedir. yle ki, hi zrleri olmasn. 21nk Tanry bilmelerine karn, Onu ne Tanr olarak ycelttiler, ne de teekkr sundular. Tam tersine, tasarlarnda bo savlara kapldlar ve anlaytan yoksun akllar kapkaranlk oldu. 22Bilgelik taslarken aklszla srklendiler. 23 lmsz Tanrnn yceliini lml insanla, kularla, drt ayakl yaratklarla ve srngenlere benzer canllarla deitirdiler. 24 Bu nedenle, Tanr onlar yreklerinin tutkusunda irenlie teslim etti. Bu ilerle kendi aralarnda bedenleri aalansn diye. 25Onlar Tanrnn gereini yalanla deitirdiler; Yaratandan ok yaratlana tapndlar, hizmeti bu dorultuya ynelttiler. Kutluluk alar boyunca Tanrya zgdr. Amin. 26 Bunun iin Tanr onlar edepsizlikle ilgili utandrc isteklere teslim etti. Kadnlar, doal ilikiyi doala ters den ilikiye dntrdler. 27Bunun gibi erkekleri de kadnla doal ilikiyi brakp isteklenmelerinde birbirlerini zleyerek yanp tututular. Erkekler erkeklerle utanmazlk ettiler ve sapklklarna yaraan karl kendi varlklarnda buldular. 28 Tanry bilme aamasna gelmeyi onaylamadklarndan, Tanr onlar uygunsuz iler yapmalar iin onaylanmayan dnceye teslim etti. 29Onlarn varlnda her tr bozukluk, aalk, agzllk, ktlk doldu tat. Kincilik, adam ldrclk, kavgaclk, dzenbazlk, bayalk onlar tepeden trnaa dek sard. Dedikoducular, 30bakalarn ekitirenler, Tanry yerden yere vuranlar, onu bunu aa grenler, byklenenler, vnenler, uygunsuz iler dzenleyenler, ana baba sz dinlemeyenler, 31dncesizler, sznde durmayanlar, sevgi nedir bilmeyenler, sevecenlikten yoksun kiiler. 32Bu ileri yapanlara lm yarar diyen Tanrnn hak yargsn bilmelerine karn, bunlar salt yapmakla yetinmezler, stelik yapanlar da onaylarlar.
18

Tanrnn Yansz Yarglamas 1-11 Bu nedenle ey yarg yrten insan! Kim olursan ol hi zrn yok. nk bakasna yarg yrttn konuda kendine kar yarg yrtmektesin. nk yarg yrten sen, ayn ileri uygulamaktasn. 2Bunlar yapanlara kar Tanr yarglamasnn gerek kapsamnda uygulandn biliyoruz. 3Bunlar yapanlara kar yarg yrten, te yandan aynsn kendisi

yapan insan! Tanr yarglamasndan kap kurtulacan m sanyorsun sen? 4Onun iyi yrekliliinin, cezay erteleyiinin, katlannn ululuunu mu kmsyorsun? Tanrnn iyi yrekliliinin seni gnahtan dnmeye ynelttiini bilmezlikten mi geliyorsun? 5 Dorulua dayanan Tanr yarglamasnn evrene aklanaca fkeli yarglama gnnde, katlna ve gnahtan dnmeye yanamayan yreine yarar biimde, kendine kar fke biriktiriyorsun sen. 6Tanr herkese ilerine gre karlk verecektir. 7Sabrla, yararl ilerle ycelik, onur ve kalclk arayanlara sonsuz yaam; 8te yandan srtmecilere, geree srt evirip dkl kucaklayanlara fke ve kzgnlk uygulanacak. 9Ktlk ileyen herkes ac ve znt ekecek: lkin Yahudi hem de Yunanl. 10te yandan yararl iler yapan herkese ycelik, onur ve esenlik gelecek; ilkin Yahudiye, hem de Yunanlya. 11nk Tanr insanlar arasnda ayrm gzetmez. Tanr Yarglamas Saptanacaktr 12-16 Ruhsal yasay bilmeden gnah ileyenlerin tm* ruhsal yasa neme alnmakszn mahvolacak. Ruhsal yasa kapsamnda gnah ileyenlerin tm de ruhsal yasa yoluyla yarglanacak. 13nk Tanr katnda doru kiiler ruhsal yasann duyucular deildir. Tersine, dorulukla donatlanlar ruhsal yasann uygulayclardr. 14nk ruhsal yasaya sahip olmayan uluslar285, ruhsal yasaya ilikin gerekleri kendiliklerinden uyguladklarnda, ruhsal yasaya sahip olmamalarna karn, kendi kendilerine yasa grevi grrler. 15Bu insanlar tutumlaryla, ruhsal yasaca286 buyrulanlarn z yreklerinde yazl olduunu gsterirler. Vicdanlar kendileriyle birlikte tanklk eder. Birbiriyle elien dnceleriyse onlar ya sular, ya da savunur. 16Tanr insanlarn yaamndaki gizli kapakl sorunlar O Gn sa Mesih araclyla yarglar. Benim Sevin Getirici Haberim uyarnca uygular bunu.
12

Ruhsal Yasay Bilenlerin Yarglanmas 17-24 Gelelim sana Yahudi adn tayana, ruhsal yasaya gvenene, Tanry bilmekle vnene, 18ruhsal yasann nda eitildiinden Onun isteini tanyana, stn deerleri onaylayana. 19Grmeyenlerin yneticisi olduuna gven besleyene, karanlkta yryenlere k verene, 20aklszlarn eitmenine, bilgisizlerin retmenine. Ruhsal yasada bilgi ve gerein zne sahip olana. 21Bakasna reten sen, kendine retmez misin? almamak konusunda sz yayan sen, kendin alar msn? 22Evlilik d cinsel balantya girme diyen sen, evlilik d cinsel balantya girer misin? Yalanc tanrlardan irenen sen, tapnak yamacl eder misin*? 23Ruhsal yasayla vnen sen, ruhsal yasaya kar su ileyerek Tanry yermektesin. 24Kitapta yazl olduu gibi, nk Tanrnn ad uluslar arasnda sizin yznzden ktlenmektedir.
17

Yzeysel Bilgi mi, Yreksel Uygulama m? 25-29 Eer ruhsal yasay uyguluyorsan, snnet gerekten yararldr. Ama ruhsal yasaya kar su ileyen biriysen, snnetli olman snnetsizlikle eit tutulur. 26nk ruhsal yasann kurallarn uygulayan snnetsiz kiinin snnetsizlii snnetlilik saylmaz m? 27 yleyse, bedence snnetsiz olan ama ruhsal yasay uygulayan birey, Kitapta yazlanlar bilmene ve snnetli olmana karn, ruhsal yasa nnde su ileyen seni yarglayacaktr. 28nk kii ne dtan yle grnmekle Yahudi olabilir, ne de bedence dtan snnetli grnmekle snnetli olabilir. 29Tam tersine, gerek Yahudi i yaamda byle davranan, yrei snnet edilmi insandr. Yasada yazlanlarla deil, ruhla yneltilendir. Onun vgs insanlardan deil, Tanrdandr.
25 285 286

Yahudiler dnda kalan ve ruhsal yasas olmayan uluslar. Eski Antlamada Musa peygamber araclyla verilen eriat. ncilin sayfalarnda buna ilk kez sa Mesih tarafndan deiniliyor (bkz. Matta 5:17). Bu eviride (branice tora: reti, yn) batanbaa Ruhsal Yasa olarak geer.

Her Durumda Doru Olan Tanr 1-8 yleyse, Yahudilerin tad zellik nedir? Ya da snnetliliin yarar ne olabilir? 2Her bakmdan oktur. Her eyden nce, Tanr szleri Yahudilere emanet edilmitir. 3 lerinden bazlar gvenilmezlie kaydysa ne olmu? Onlarn gvenilmezlii Tanrnn gvenilirliini geersiz mi klar? Hibir zaman! 4Herkes yalanc olsa bile, Tanr gerek olmal. Kitapta yazl olduu gibi: Bylece szlerinde doru kasn. Yargya oturduunda stnln kantlayasn. 5 Ama eer ktlmz Tanr adaletini tantlyorsa, buna ne demeli? Yoksa fkeli yargsn uygulayan Tanr adaletsiz mi davranyor? (nsansal grle sz sylyorum.) 6 Hibir zaman! Byle olsayd, Tanr dnyay nasl yarglayabilirdi? 7 Ama eer benim yalanclmdan tr, Tanrnn gereklii Onun ycelii yararna bollukla artyorsa, niin u ana dek bir gnahl durumunda yarglanyorum? 8Buna gre, Ktlk yapalm ki bundan iyilik ksn diye mi sav yrteceiz? Baz kimseler byle aslsz szler ettiimizi ileri srerek bize kara alyor. Bunlar yayanlar hak ettikleri kapsamda yarglanacaktr.

Her Can Doruluktan Yoksundur 9-20 yleyse, biz Yahudiler tekilerden stn kiiler miyiz? Kesinlikle hayr! nk btn insanlarn Yahudilerin de, uluslarn da gnah egemenliinde bulunduunu daha nce kantladk. 10 Kitapta yazl olduu gibi: Doru olan yok, tek kii bile.. 11 Anlayla davranan yok, Tanry arayan yok. 12 Tm yolu saptt, toplam yararsz oldu. yilik yapan yok, tek kii bile. 13 Boazlar ak gmttr, Dilleriyle kandrrlar. Dudaklarnn altnda engerek zehiri var. 14 Azlar ilenme ve ac szle taar. 15 Ayaklar kan dkmeye koar. 16 Getikleri yollar ykm ve dert dolu. 17 Bilmezler bar yolunu. 18 Yok gzlerinde Tanr korkusu. 19 imdi biliyoruz ki, ruhsal yasada sylenen her ey yasa altnda bulunan kiilere sylenmitir; her az kapansn ve tm dnya Tanr nnde sulansn diye. 20nk hibir insan ruhsal yasada sralanan uygulamalarla Tanr katnda dorulukla donatlmayacaktr. nk ruhsal yasa bireyi ancak gnah bilme kavramna getirir.
9

Doruluk Yolu Tektir 21-31 Ama imdi ruhsal yasa olmakszn Tanrnn insan dorulua eritirmesi gn na kmtr; hem ruhsal yasann hem de peygamberlerin tankl budur. 22sa Mesihe iman yoluyla iman aamasna varanlarn tmn Tanrnn dorulua eritirmesidir bu. nk hibir ayrm yoktur. 23nk tm gnah iledi ve Tanrnn yceliinden yoksun kalmaktadr. 24Onlar karlk demeksizin Tanrnn kayrasndan yararlanarak, Mesih sada salanan kurtulmalk araclyla dorulukla donatlrlar. 25Tanr say kanna iman edenlerin benimsemesi iin gnahlar gideren balamalk olarak sundu. Bu, Tanr adaletinin kesinlikle aklanmas iindi. nk daha nce ilenmi gnahlara gz yumarak
21

cezay ertelemiti. 26Byle davranmasnn nedeni, adaletinin imdiki dnemde aklanmas iindir: Hem kendi doruluu, hem de saya iman edeni dorulukla donatt kantlansn diye.. 27 yleyse vnmek nerede kalyor? Dlanyor. Hangi ilke uyarnca oluyor bu dlama? Yasada buyrulan iler nedeniyle mi? Hayr, iman ilkesi uyarnca. 28nk insan ruhsal yasada sralanan iler olmakszn, salt iman ederek dorulukla donatlr dncesi zerinde duruyoruz. 29 Yoksa Tanr yalnz Yahudilerin Tanrs m? Uluslarn da Tanrs deil mi? Hi kukusuz uluslarn da Tanrsdr. 30Tanr bir olduuna gre snnetlileri de, snnetsizleri de imanlarndan tr dorulukla donatacak. 31Bu ne demektir? man yoluyla ruhsal yasay geersiz mi klyoruz? Hibir zaman! Tam tersine, ruhsal yasay pekitiriyoruz. brahim Doruluunu Nasl Salayabildi? 1-8 yleyse, atamz brahimin beden asndan yarar ne olmutur? diye sorabiliriz. 2Eer brahim yapt ilerden tr dorulukla donatldysa, vnmek iin bir dayana vardr; ama Tanr dorultusunda deil. 3nk Kutsal Yaz ne buyuruyor? brahim Tanrya iman etti ve bu ona doruluk sayld. 4 yapana yaraan karlk armaan niteliinde deil, cret ykmllnde hesaplanr. 5Buna kar, tanrsaymaz dorulukla donatan Tanrya iman edenin iman doruluk yerine saylr; yapt iler deil. 6Nasl ki Davut da, Tanrnn iler olmakszn doru sayd insana zg mutluluu yle anlatr: 7 Ne mutlu ktlkleri balanan, gnahlar rtlen kiilere! 8 Ne mutlu Rabbin kendisine gnah saymad insana!

brahimin Doruluu: Snnetsiz Durumdayken 9-12 yleyse bu mutluluk yalnz snnetlileri mi, yoksa snneti olmayanlar da m kapsar? nk brahimin iman kendisine doruluk yerine sayld diyoruz. 10Nasl oldu da bu byle sayld? Snnet olduktan sonra m, yoksa snnetsiz durumdayken mi? Hayr. Snnet olduktan sonra deil tam tersine, snnetsiz durumdayken sayld. 11brahim daha snnetsizken, snnet simgesini imandan doan doruluun mhr olarak ald; snnetsiz olmalarna karn iman edenlerin tmne ruhsal baba olsun diye. Bylelikle onlara da doruluk saylmas amaland. 12 Bunun yan sra snnetlilere de baba oldu o. Salt snnetli olduklar iin deil, babamz brahimin snnetsizken tamakta olduu imann izlerinde yrdkleri iin.
9

brahimin Doruluu: Ruhsal Yasadan nce 13-17 brahime ya da soyuna, dnyann miraslar olma vaadi ruhsal yasa araclyla deil, imandan doan doruluk araclyla saland. 14nk ruhsal yasa uyarnca yaayanlar Tanrdan miras alsayd iman boa kar, vaat da geersiz olurdu. 15nk ruhsal yasa tanrsal fkeye neden olur. Oysa ruhsal yasann olmad yerde su da yoktur. 16 Bu nedenle tm brahim soyuna kayra araclyla salanmas iin, vaat imana dayanmaktadr; yalnz ruhsal yasaya bal olanlara deil, brahimin imanna bal olanlara da. nk o hepimizin ruhsal babasdr. 17Kitapta yazlm olduu gibi: Seni birok ulusun babas kldm. brahim lleri yaama kavuturan, var olmayan var eden Tanrnn nnde iman etti.
13

man Edenlerin Parlak rnei: brahim 18-25 brahim umutsuzlua karn umutla birok ulusun babas olacana iman etti. Yazl olduu gibi: Senin soyun byle olacaktr. 19Bedeninin l denebilecek durumunu yaklak yz yandayd ve Sarahnn ocuk douramayacak durumda olduunu dndnde iman
18

sarslmad. 20Tanrnn vaadi konusunda imanszlk edip kukuya dmedi. Tam tersine, imanda glenerek Tanrya ycelik sundu. 21Onun vaat ettiini uygulamaya da gc yettiine kesinlikle gvendi. 22Bu nedenle, iman kendisine doruluk olarak sayld. 23 Kald ki, kendisine sayld szleri yalnz brahim iin yazlm deildir. 24Bu szler bizler iin de yazlmtr. Rabbimiz say ller arasndan diriltene iman eden bizler iin de iman doruluk saylacaktr. 25sa, bizim sularmz iin lme teslim edildi ve doruluumuz iin lmden dirildi. Mesihe man Edenin Doruluu 1-11 Bu nedenle, iman sonucu dorulukla donatlm olarak, Rabbimiz sa Mesih araclyla Tanrnn nnde bar gnencindeyiz. 2man ederek iinde bulunduumuz bu kayraya Onun araclyla girme hakkna kavutuk. Kavuacamz Tanr yceliinin umuduyla da vn duyuyoruz. 3stelik aclarmzda bile vn duyuyoruz. nk acnn sabr oluturduunu biliyoruz. 4Sabr, denenmeden geildiini gsterir, denenme de umudu oluturur. 5Bu umut utan getirmez. nk Tanrnn sevgisi bizlere verilen Kutsal Ruh araclyla yreklerimizde dolup tamaktadr. 6 nk biz daha gten yoksunken, gerekli dnemde Mesih tanrsaymazlar yerine 7 ld. Doru kii yerine baka birinin lmesini dnmek gtr. Yararl insann yerine belki baka biri lme yrekliliini gsterebilir. 8Ama biz daha gnahlyken Mesih bizim yerimize ld. Tanr bize sevgisini bununla kantlyor. 9sann kan araclyla u anda dorulukla donatlmsak, Onun araclyla Tanrnn gelecek olan fkeli yargsndan kurtulu bulacamz daha da kesindir. 10Biz dmanken Olunun lm araclyla Tanryla bartrldmz gz nnde tutulsun. Ama bartrlm ortamda Mesihin yaam araclyla kurtulu bulacamz daha da kesindir. 11Hem yalnz bu kadar da deil. Rabbimiz sa Mesih araclyla Tanr ballnda vn duymaktayz. Onun araclyla imdi barsal kayrayla donatldk.

Gnahn Sonucu, Tanrnn Armaan 12-19 Bu nedenle bir tek insan yznden gnah nasl dnyaya girdiyse, gnah yznden de lm dnyaya girdi. Bylece btn insanlar lm biip geti. nk tm gnah iledi. 13 Ruhsal yasa verilmeden nce de gnah dnyadayd. Ne var ki, ruhsal yasann bulunmad yerde gnah neme alnmaz. 14Ama lm Ademin gnnden Musann gnne dek egemenliini srdrmtr. Adem benzeri sululuk snrn aarak gnah ilememi olanlar zerinde de.. Adem gelii beklenen kiinin bir betimidir. 15Ne var ki, tanrsal ba Ademin su ilemesine benzemez. nk eer bir tek kiinin su ilemesiyle bunca insana lm yargs geldiyse, Tanr kayrasnn ve armaannn bunca kii yararna bollukla datlmas daha da kesindir. Buysa bir tek insann sa Mesihin kayrasyla oldu. 16 Tanrsal armaan o tek kiinin gnahna kout deildir. nk bir tek insann suu sonucunda saptanan yarg sulu karlma oldu. Tanrsal ba ise bunun tersine, bir sr sutan sonra doru karlmay salad. 17Suun bir tek insan tarafndan ilenerek lm egemenliini getirdii ve bunun o tek kii araclyla btnlendii nmzdedir. Ama kayra bolluunu ve doruluk armaann alanlarn, bir tek kii sa Mesih araclyla yaamda egemenlik srecekleri daha da kesindir. 18 Demek ki, bir tek insann sululuu yznden sulu karlma nasl btn insanlar ierdiyse, buna kout olarak bir tek insann doru karma eylemiyle yaam doruluu btn insanlar kapsamtr. 19nk bir tek insann buyrua uymazlyla nasl biroklar gnahl klnmsa, buna kout olarak bir tek insann buyrua uymasyla da biroklar doru klnacaktr.
12

5:1 Yeaya 53:4,5 5:5 22:5; 25:20

Kayrann Ruhsal Yasaya stnl 20,21 Ruhsal yasa sululuun artmas iin araya girdi. Ama gnahn artt yerde kayra da her ly aan bir artla oald. 21yle ki, gnah nasl lm yoluyla egemenlik srdyse, Rabbimiz sa Mesih araclyla sonsuz yaam getiren kayra da dorulukla egemenlik srsn.
20

GNAH SORUNU Mesihin lmyle Salanan stnlk 1-11 yleyse ne diyeceiz? Kayra oalsn diye gnah ilemeyi srdrecek miyiz? 2Hibir zaman! Gnaha kar lm olan bizler bundan byle nasl gnah iinde yaayabiliriz? 3 Yoksa Mesih sayla bir olmaya vaftiz edilen bizlerin, Onun lmyle bir olmaya vaftiz edildiimizi bilmiyor musunuz? 4nk vaftiz yoluyla Onunla birlikte lme gmldk. yle ki, Babann grkemli gcyle Mesih nasl ller arasndan dirildiyse, biz de gnlerimizi yepyeni bir yaamda geirebilelim. 5 nk lmnn benzerliinde Onunla birletiysek, diriliinin benzerliinde de birlememiz doaldr. 6Eski insan benliimizin Onunla birlikte armha akldn biliyoruz; gnah tutsaklndaki beden ortadan kaldrlsn, bundan byle gnaha tutsaklk etmeyelim diye. 7nk lm kii gnahtan zgr klnmtr. 8Eer Mesihle birlikte ldysek, Onunla birlikte yaayacamza da imanmz vardr. 9 Mesihin ller arasndan dirilmi olduunu ve yeniden lmeyeceini biliyoruz. Artk Onun zerinde lmn egemenlii kalmamtr. 10ld lm, sadece bir kez olmak zere gnaha kar lmd; imdi yaad yaam ise Tanr iin yayor. 11Tpk bunun gibi, sizler de kendinizi gnah karsnda l, Mesih sa ballnda Tanr karsnda diri kiiler sayn.

Mesihin Dirilii: zgrln Kant 12-14 Bundan byle gnah lml bedeninizde egemenlik kurmasn; yle ki, bedenin tutkularna uymayasnz. 13Ne de bedeninizin paralarn ktlk aralar olarak gnaha sunun. Bunun yerine, ller arasndan yaama kavumu kiiler olarak kendinizi Tanrya sunun. Bedeninizin paralarn da doruluk aralar niteliinde Tanrya yararl kln. 14nk gnah sizlere egemen kesilmeyecektir. nk ruhsal yasa altnda deil, kayra altndasnz.
12

Mesih nanls: Doruluk Tutsa 15-23 yleyse, ruhsal yasa altnda olmayp kayra altnda olduumuz iin gnah m ileyelim? Hibir zaman! 16Bilmiyor musunuz ki, kimin buyruuna uymak amacyla kendinizi uak olarak sunarsanz, buyruuna uyduunuz efendinin ua olursunuz; ya lme srkleyen gnahn, ya da dorulua ulatran sz dinleyiciliin.. 17Ama Tanrya krler olsun. nk bir vakitler gnahn ua olan sizler, artk teslim olduunuz retiye gnlden boyun emi bulunuyorsunuz. 18 Gnahtan zgr klnarak doruluun uaklar oldunuz. 19Doal yapnzn gszl yznden, insansal ller uyarnca konuuyorum: Bir vakitler bedeninizin paralarn nasl irenlie, bir ktlkten br ktle uak olarak sunduysanz, imdi de kutsalla ykselten doruluun uaklar olarak sunun. 20nk gnahn uayken, doruluktan zgrdnz. 21 u anda utan duyduunuz ilerden o dnemde sanki ne rn topladnz? Onlarn sonucu lmdr. 22Ama imdi gnahtan zgr klndnz. Tanrnn ua oldunuz. Bundan topladnz rn yaam kutsalldr; sonucu ise sonsuz yaamdr. 23nk gnahn karl lmdr. Tanrnn ba ise Rabbimiz Mesih sa araclyla sonsuz yaamdr.
15

RUHSAL YASA YAAM RUHUNUN YASASI Ruhsal Yasa Belirli Bir Sre indir 1-6 Ruhsal yasay tanyanlara sylyorum kardelerim: Ruhsal yasann insan zerindeki egemenliinin, insann yaam sresiyle kstl olduunu bilmiyor musunuz? 2rnein, evli bir kadn kocas yaad srece ona yasayla baldr. Ama kocas lrse, onu kocasna balayan yasadan zgr klnr. 3yle ki, kocas yaarken baka bir erkee varrsa evlilik d cinsel balantya girmi saylr. Oysa kocas lrse bu yasadan zgrdr; baka bir erkee varsa da evlilik d cinsel balantya girmi olmaz. 4 Kardelerim! Tpk bunun gibi, len Mesihin bedeni araclyla sizler de ruhsal yasa karsnda ldnz. Artk bakasna ller arasndan dirilene varmakta zgrsnz. Bundaki ama Tanrya rn getirenler olmamzdr. 5Bizler bedenin utandrc istekleri uyarnca yaamaktayken, ruhsal yasann etkiledii gnahtan doan utandrc istekler bedenimizin paralarnda lme yaraan rn oluturuyordu. 6Ama imdi tutsak klndmz ba karsnda lm olduumuzdan, ruhsal yasadan zgr klndk; yazl yasann eski yolunda deil, Ruhun yeni yolunda hizmet sunalm diye.

Ruhsal Yasa: Gnahn Aynas 7,8 Bundan nasl bir sonu karacaz? Ruhsal yasann gnahl olduunu mu? Hibir zaman! Ne var ki, ruhsal yasa olmadan gnahn ne olduunu bilemezdim. Eer ruhsal yasa, gz dikmeyeceksin dememi olsayd, gz dikmenin kt bir eylem olduunu bilmeyecektim. 8 Gnah buyruk araclyla elverili ortam buldu ve iimde gz dikmenin her eidini oluturdu. nk ruhsal yasa olmadka gnah ldr.
7

Gnah lme Gtren Ruhsal Yasa 9-13 Bir zamanlar ruhsal yasasz yayordum. Ama buyruk gelince gnah canllk buldu, 10 ben de ldm. Bylece yaama gtrmesi gereken buyruk beni lme srkledi. 11nk gnah buyruk araclyla elverili ortam bularak beni kandrd ve buyruk araclyla beni ldrd. 12 Bu durumda ruhsal yasann kutsal olduu bir gerektir. Buyruk da kutsal, doru ve yararldr. 13yleyse gerekte yararl olan, bana lm m getirdi? Hibir zaman! Tam tersine, varlmda lm oluturan etken gnaht. Bylelikle gnahn gerek nitelii yararl olan araclyla iimde lm oluturduu ortaya kmalyd. Buyruun altnda gnahn ar gnahll belirgin olmalyd.
9

Gnah Kanlmaz Klan Ruhsal Yasa 14-25 Yasann ruhsal olduunu biliriz. Ne var ki, ben bedenin gereksiz isteklerine balym. Gnaha satlm bir tutsam. 15Ne yaptm kendim de bilmiyorum. nk yapmak istediimi yapmyorum; tersine, irendiim neyse onu yapyorum. 16Yapmak istemediimi yapyorsam; bu, ruhsal yasann doruluunu onayladm belgeler. 17 yle ki, gerekte bu ii yapan ben deilim; iimde konut kurmu olan gnahtr. 18 nk iimde, yani bedenimin gereksiz isteklerinde yararl bir eyin konut kurmadn biliyorum. imde istek varsa da, iyilik yapma gc yok. 19stediim yararl ii yapmyorum; tersine, istemediim kt ey neyse onu yapyorum. 20stemediim ii yapyorsam, gerekte o ii yapan ben deilim, iimde konut kurmu olan gnahtr. 21 Sonunda u yasann ilerlikte olduunu gryorum: Ben iyi ii yapmak isterken ktlk karmda srtyor. 22nk varlmn derininde Tanr yasasn tam gnlle onaylyorum. 23Gelgelelim, bedenimin paralarnda bambaka bir yasa gryorum. Saduyumun yasasna kar savaan ve beni bedenimin paralarnda ilerlikte olan gnah
14

yasasna tutsak klan bir yasa. 24Ne dkn bir insanm ben! lme gtren bu bedenden beni kim kurtaracak? 25Rabbimiz sa Mesih araclyla Tanrya krler olsun! Sonu udur: Saduyumla Tanrnn yasasna, bedenimin gereksiz istekleriyle ise gnah yasasna uaklk ediyorum ben. Gnahn Alt Edicisi 1-11 yleyse bundan byle Mesih sa ballnda olanlara sulu karlma yoktur. 2nk Mesih sa ballnda yaam veren Ruhun yasas beni gnah ve lm yasasndan zgr kld. 3nk bedenin gereksiz istekleri nedeniyle gsz kalan ruhsal yasann yapamadn Tanr yapt. Gnahl insan bedeni benzerliinde ve gnaha ilikin sunu niteliinde kendi Olunu gndererek insan bedeninde gnah yarglad. 4yle ki, bedenin gereksiz istekleri uyarnca deil, Ruhun istei uyarnca yaayan bizlerde ruhsal yasa her ne diliyorsa bunu haka alsn. 5 nk bedenin gereksiz isteklerine gre yaayanlar bedenin gereksiz isteklerini dnr. Oysa Ruhun isteine gre yaayanlar Ruha ilikin konular dnr. 6nk bedenin gereksiz isteklerine bal dnce lme gtrr. Ruha bal dnce ise yaama ve esenlie gtrr. 7nk bedenin gereksiz isteklerine bal dnce Tanrya dmanlktr; nk Tanrnn yasasna boyun emez; eemez de. 8Bedenin gereksiz isteklerine uyanlar Tanry honut edemez. 9 Ama Tanrnn Ruhu gerekten sizlerde konut kurmu bulunuyorsa, bedeninizin gereksiz isteklerine uyarak yaamyorsunuz. Tersine, Ruh ballndasnz. Mesihin Ruhunu tamayan kii Onun saylamaz. 10Ama eer Mesih sizde yayorsa gnahl olan beden l, dorulukla donatldnzdan ruh da diridir. 11say ller arasndan diriltenin Ruhu sizlerde konut kurduysa, Mesihi ller arasndan dirilten, iinizde konut kuran Ruhu araclyla287 sizin lml bedenlerinize de yaam salayacaktr.

Kayra Salay: Tanr Babamzdr 12-17 yleyse kardelerim, bedenin gereksiz isteklerine uyarak yaamak iin bedene borlu deiliz. 13nk eer bedenin gereksiz isteklerine uyarak yaarsanz leceksiniz. Ama Ruh araclyla bedenin ilerini ldrrseniz yaayacaksnz. 14nk Tanr Ruhuyla yneltilenler Tanrnn ocuklardr. 15 Sizleri yeni batan korkuya srkleyecek olan uaklk ruhunu almadnz; sizi evlatla ykselten Ruhu aldnz. Bu Ruhla, Abba Baba*! diye sesleniriz. 16Ruh kendisi bizim ruhumuzla birlikte, Tanr ocuklar olduumuza ilikin tanklk eder. 17Eer Tanrnn ocuklarysak miraslarz da. Tanrnn miraslar, Mesihin de miras ortaklaryz. Madem Mesihin ektii skntlar paylayoruz, Onunla birlikte yceltilmemiz de gerekir.
12

Aklanan Grkem 18-25 yle sanyorum ki, iinde bulunduumuz u dnemin skntlar bize aklanacak olan ycelikle karlatrlamaz bile. 19nk yaratl Tanr ocuklarnn aklann byk zlemle gzlyor. 20nk yaratl kendi isteiyle deil, Tanrnn isteiyle yozlamaya baml klnd. Ama yine de umut vardr. 21nk yaratl ry boyunduruundan kurtarlp Tanr ocuklarnn yce zgrlne kavuturulacaktr. 22 Tm yaratln u ana dek birlikte inlediini ve doum sancs ekercesine bir arada kvrandn biliyoruz. 23Hem de sadece bu deil; Ruhun ilk rnne sahip olan bizler de evlatla alnmay ve bedenimizin kurtulu bulmasn byk zlemle bekleyerek iimizden inliyoruz. 24nk bu umutla kurtulu bulduk. Ama umut balanan ey grlseydi ona umut denemezdi. nk grd eye kim umut balar? 25Ama grmediimiz eye umut balarsak onu sabrla gzleriz.
18 287

Baz metinlerde: nedeniyle

Egemen Tanrnn alacak Kayras 26-30 Tpk bunun gibi, Ruh da biz gszken yardm elini uzatr. nk nasl dua etmemiz gerektiini bilmeyiz. Ama Ruh kendisi szle anlatlamaz iniltilerle bizim iin Tanrya yakarr. 27Yrekleri aratran Tanr, Ruhun dncesini bilir. nk Ruh kutsal yaamllar yararna, Tanr istei uyarnca yakarmaktadr. 28 Tanrnn kendisini sevenlerle, erei uyarnca arlanlarla birlikte her durumu yararl ynde ilediini biliriz. 29nk Tanr nceden bildii kiileri, Olunun benzerliinde olsunlar diye nceden kararlatrd. yle ki, Oul birok br kardein arasnda ilk-doan* olsun. 30Tanr nceden kararlatrdklarn ard. ard kiileri dorulukla donatt. Dorulukla donattklarn ycelie kavuturdu.
26

Mesih Ballnda Aklanan Tanrsal Sevgi 31-39 Bunlarla yzletiimizde ne dememiz gerekir? Tanr bizimle birlikte olunca, kim bize kar kabilir? 32O Tanr ki z Olunu esirgemeyip Onu hepimizin yararna sundu. Onunla birlikte bize her eyi balamas beklenmez mi? 33 Tanrnn seilmilerini kim sulayabilir? Onlar dorulukla donatan Tanrdr. 34 yleyse sulu karan kimdir? len, daha gzeli dirilen Mesih sa. Tanrnn sanda bulunan, bizim iin yakaran.. 35 Mesihin sevgisinden bizleri kim ayrabilir? Ac m, znt m, bask m, alk m, plaklk m, tehlike mi, kl m? 36Tpk Kitapta yazl olduu gibi: Gn boyunca senin iin ldrlyoruz, Boazlanacak koyun gibi gryorlar bizi. 37 Ama bizleri sevenin araclyla btn bunlarda kesin yengi bizimdir. 38una kesin kanm var: Ne lm, ne yaam, ne melekler, ne bakanlklar, ne imdiki ne gelecek durumlar, ne dnya yetkileri, 39ne zerimizdeki ne altmzdaki dnyann gleri, ne de kurulu dzende baka bir etken bizleri Rabbimiz Mesih sadaki Tanr sevgisinden ayrabilir.
31

TANRININ SELM HALKI Seilmi Halkn manszl 1-5 Mesih ballnda gerei sylyorum, yalan konumuyorum. Kutsal Ruhun aydnlatt vicdanm benimle bir arada tanklk ediyor: 2nk derin znt iindeyim, yreimdeki ac dinmek nedir bilmiyor. 3Kardelerim ve soydalarm iin ben kendim lanetle Mesihten koparlp atlmay dileyecek hale geldim. 4Onlar sraillilerdir. Onlara her ey verilmitir: Tanr ocuklar olma yetkisi, ycelik, antlamalar, ruhsal yasa, tapnla ilgili kurallar, vaatler. 5stelik onlar atalarn soyundandr288. Beden asndan Mesih de onlardan geldi. O her eyin zerinde olan, sonsuz alar boyunca kutluluk tayan Tanrdr. Amin.

Tanr Vaadi Etkisiz Braklamaz 6-13 Tanr Sz boa kt demek deildir bu. nk srail soyundan gelenlerin tm srailli289 saylmaz. 7Ne de brahim soyundan olanlarn tm brahimin ocuklardr. Tanr ona, shakn soyundan gelenler senin soyun saylacak demiti. 8Diyecek odur ki, Tanr ocuklar saylanlar insansal badan domu olanlar deil; tam tersine tanrsal vaatten doanlardr soydan saylanlar. 9nk tanrsal vaat bildirisi yledir: Kararlatrlm dnemde geleceim ve Sarahnn bir olu olacak.
6 288 289

8:33 Yeaya 50:8 8:36 Memur 44:22 brahim, shak, Yakup. Tanrnn seilmi halk.

Hem de durum bununla kapanmyor. Rebekah tek erkekten atamz shaktan hamile kald. 11kizler daha domam, iyi ya da kt bir i yapmamlard. Bununla, seimde Tanr ereinin kalml olduu kantlanacakt. 12Bunun, baarlan iler uyarnca deil, tanrsal ar uyarnca saptand grlsn diye Tanr Rebekahya, By kne uaklk edecek dedi. 13Kitapta yazlm olduu gibi: Ben Yakupu290 sevdim, Esavdan ise tiksinti duydum.
10

Tanrnn Egemen Amac 14-18 Buna ne diyeceiz? Tanr adaletsizlik mi ediyor? Hibir zaman! 15nk Musaya yle demiti: Ben dilediime acyacam, dilediime de sevecenlikle davranacam. 16 Demek oluyor ki, insann kendi isteine ya da abasna deil, Tanrnn acmasna baldr bu. 17 Kutsal Yazda Firavuna u sz bildiriliyor: Bu amala seni baa geirdim; senin zerinde kendi gcm gstereyim, bylelikle adm tm yeryznde yaylsn diye.. 18Demek oluyor ki O dilediine acr, dilediinin de yreini katlatrr.
14

Tanrnn Acmas ve fkesi 19-29 imdi bana, u ana dek Tanr niin insanda kusur bulmakta; nk Tanr isteine kim kar kabilmitir? diyeceksin. 20Ey ademolu! Sen kim oluyorsun da Tanry sorguya ekiyorsun? Kendisine biim verilen biim verene, Beni niin byle yaptn diyebilir mi? 21 te yan, mlekinin kili diledii gibi kullanmaya hakk yok mu? Ayn topraktan biri zel kullan, bryse sradan kullan iin iki mlek yapamaz m o? 22 Tanr da buna koullukta fkesini gstermek ve gcn tantmak isterken, kendilerine fke yaraanlara mahva hazrlananlara kar ar katlan gsteremez mi? 23te yandan acma gsterdiklerine onlar nceden ycelie hazrladklarna kendi yceliinin zenginliini belirgin edemez mi? 24Yalnz Yahudiler arasndan deil, uluslar arasndan da ard bizler deil miyiz? 25Nasl ki Hoea peygamber araclyla O yle diyor: Halkm olmayana halkm diyeceim, Sevgili olmayana sevgilim diyeceim. 26 Kendilerine, Benim halkm deilsiniz denilen yerde tam bu yerde diri Tanrnn ocuklar diye adlandrlacaklar. 27 Yeaya da sraile ilikin yle baryor: srailoullarnn says denizin kumu kadar olsa bile, ancak bir aznlk kurtulacak. 28 nk Rab yeryznde yargsn kesinlikle uygulayacak ve ivedilikle sonulayacak. 29 Yeaya daha nce yle demiti: Ordularn Rabbi* bizlere bir soy brakmam olsayd, Sodom gibi olur, Gomorraya dnrdk.
19

manla Dorulua Kavuanlar 30-33 imdi bu ie ne dememiz gerekir? Doruluu aramayan uluslar dorulua kavutu. Bu doruluaysa iman yoluyla ulatlar. 31Oysa ruhsal yasa araclyla doruluu arayan srail bu doruluk yasasna eriemedi. 32Acaba neden? nk doruluu imana dayanarak deil, baardklar ilere bel balayarak kovaladlar. Bunun sonucunda, Sendeleme Tana taklp sendelediler. 33Kitapta yazlm olduu gibi:
30 290

Baknz, Luka 1:33

te Siona291 Sendeleme Tan, Engelleyen Kayay koyuyorum. Ona iman eden hibir vakit utandrlmayacaktr. Seilmi Halkn Yitirdii Elverili Durum 1-4 Kardeler, srailliler iin yreimin zlemi ve Tanrya yakarm kurtulu bulmalar iindir. 2Kendilerine ilikin tanklk ederim ki, Tanr nnde abadan geri durmazlar. Ne var ki bu aba gerek bilgiye dayanmyor. 3Sonuta Tanrnn insan dorulua eritirdiini kavramadan kendi elleriyle doruluklarn saptama kovalayndalar. Tanrnn insan dorulua erdirme ilkesine boyun emediler. 4Oysa Mesih ruhsal yasann son bulmasdr; iman eden herkes dorulukla donatlsn diye.

10

Herkesi Kapsayan Kurtulu 5-13 Ruhsal Yasa ilkesinden kan dorulua ilikin Musa unlar yazar: Bunlar yapan insan onlarla yaayacaktr. 6Buna kar iman ilkesinden doan doruluk yle der: Yreinin iinden, ge kim kacak demeyesin. Mesihi yere indirmeye dercesine. 7Ne de, kim derinlere inecek diyesin yani, Mesihi ller arasndan yukar getirmeye.. 8Bununla ne demek istiyor? Tanr sz sana yakndr; aznda ve yreinde. Bu, yaydmz iman szdr. 9 Eer SA RABtir diye aznla aka syler, yreinle de Tanrnn Onu ller arasndan dirilttiine iman edersen kurtulacaksn. 10nk dorulukla donatlmak iin yrekle iman edilir, kurtulu iin de azla aklama yaplr. 11Kutsal Yaz yle der: Her kim Ona iman ederse hibir vakit utandrlmayacaktr. 12 nk Yahudilerle uluslar arasnda bir ayrm yoktur. nk O tmnn Rabbidir. Kendisini aranlarn toplamn bollukla kutlar. 13Bunun iin, her kim Rabbin adn arrsa kurtulacaktr.
5

sraillilerin manszlk Nedeni 14-21 Ama iman etmedikleri kiiyi nasl aracaklar? Ona ilikin hi iitmedikleri kiiye nasl iman edecekler? Sz yayan olmazsa nasl iitecekler? 15Gnderilmezlerse sz nasl yayacaklar? Kitapta yazlm olduu gibi: Gnl aan haberler duyuranlarn Ayaklar ne gzeldir! 16 Ama yine de Sevin Getirici Haberin buyruunu herkes dinlemedi. Yeaya buna ilikin yle der: Ya Rab, duyurduklarmza kim inand? 17 Demek ki, iman Haberi duymakla, Haberi duymak da Mesihin sz araclyla gerekleir. 18Ama soruyorum: Gerekten Haberi duymadlar m? Hi kukusuz duydular: Onlarn sesi tm yeryzne yayld. Szleri de dnyann her ucuna ulat. 19 Yeniden soruyorum: srail bunu bilmedi mi? lkin Musa yle diyor: Sizleri ulus zellii tamayan bir ulus araclyla imrendireceim. Anlaysz bir ulus araclyla sizleri kzdracam. 20 Yeaya da korkmazlkla unu bildiriyor: Beni aratrmayanlarca bulundum, Beni soruturmayanlara aklandm. 21 te yandan srail iin de yle diyor: Tm gn sz dinlemez, ba kaldrc bir halka ellerimi uzattm.
14 291

Baknz, Matta 21:5

Tanrsal Kayraya man Eden srailliler 1-12 yleyse soruyorum: Tanr z halkndan yz m evirdi? Hibir zaman! Ben de bir srailliyim: brahim soyundan, Benyamin kuandan, 2Tanr nceden bildii z halkndan yz evirmedi. Yoksa, sraile kar Tanrya yakaran lyasa ilikin Kutsal Yaznn ne dediini bilmiyor musunuz? 3 Ya Rab, peygamberlerinin canna kydlar, Sunaklarn yerle bir ettiler, Bir ben kaldm geriye. Beni de ldrmeye alyorlar. 4 Tanrnn lyasa verdii yant nedir? Baala* diz kmemi yedi bin insan ben kendime sakladm. 5Tpk bunun gibi imdiki dnemde de Tanrnn kayrasyla seilmi bir aznlk vardr. 6Eer bu aznlk kayrayla seilmise, demek ki baarlan iler uyarnca seilmemitir. Yoksa kayra kayra olmaktan kar. 7 yleyse sonu nedir? srail aradn bulamad. Onun bulamadn seilmi aznlk buldu. Geriye kalanlar ise dikbal oldu. 8Kutsal Kitapta dendii gibi: Tanr onlara uyuukluk ruhu verdi; Grmeyen gzler, itmeyen kulaklar.. Bugnk gne dek durum bu.. 9 Davut da yle der: z sofralar kendilerine tuzak ve a olsun: Hem engelleyen kstek, hem de yarakl ceza. 10 Gzleri grmemek zere kararsn. Bellerini sonsuza dek iki bklm et*! 11 imdi soruyorum: Dmek iin mi yanl adm attlar? Hibir zaman! Tersine, sraillilerin su ilemesiyle uluslara kurtulu geldi. yle ki, imrenti gelsin onlara. 12Eer sraillilerin su ilemesi dnyann bollukla kutlanmasna, ruhsal yenilgisi de uluslarn bollukla kutlanmasna dntyse, onlarn btnlk bulmas ne denli kutluluk getirecektir!

11

Kayradan Yararlananlara Uyar 13-24 imdi siz uluslara sylyorum: Mademki, ben uluslara gnderilen bir haberciyim, bunu yce bir hizmet sayarm. 14Belki bir yoldan soyumdan olanlar imrendirip aralarndan bazlarn kurtarrm. 15Eer onlarn yoksun braklmas dnyann Tanryla barmasna yol atysa, kabul edilmeleri llerin yaam bulmas deil de nedir? 16 Eer ilk hamur kutsalsa tm hamur kutsaldr. Eer kk kutsalsa dallar da kutsaldr. 17 Ama eer iyi cins zeytin aacnn 292 kimi dallar budandysa ve sen bir yaban zeytiniyken293 onlarn arasna alanp onlarla birlikte aacn yaam salayan zne ortak olduysan, 18sakn nceki dallara kar bbrlenme. Eer bbrleniyorsan, unutma ki kk destekleyen sen deilsin; tam tersine kktr seni destekleyen. 19 Belki de, Dallar ben oraya alanaym diye budand diyeceksin. 20Bu doru. Onlar imanszlk nedeniyle budand, sen ise iman nedeniyle durmaktasn. Yksekten uma; tersine kork! 21nk, Tanr eer iyi cins aacn dallarn esirgemediyse, seni de esirgemeyecektir. 22 Bu nedenle Tanrnn iyiliine de sertliine de dikkat et. Denlere kar sert, sana karysa tanrsal iyilikle davranandr O. Bu iyilie bal kalman gereini de unutma. Yoksa sen de kesilip atlrsn. 23 Eer imanszlkta direnmezlerse, srailliler de alanacak. nk Tanrnn gc onlar yeniden alamaya yeter. 24Sen yabanl zeytin aacndan kesilip doa yasasna ters
13

292 293

11:4 I.Krallar 19:18 11:8 Yeaya 29:10; Yasann Tekrar 29:4 11:9 Mezmur 69:22,23; 35:8 11:11 Yasann Tekrar 32:21 11:25 Sleymann zdeyileri 3:7; Yeaya 5:21 yi cins zeytin tanmyla Tanry bilen srailliler anlatlyor. Yaban zeytini tanmyla Tanry bilmeyen uluslar anlatlyor.

dercesine iyi cins zeytin aacna alandysan, iyi cins aatan kesilen dallar ne denli kolaylkla kendi aalarna alanacak! Tanr Kayras Herkesi Kapsar 25-29 Bu nedenle kardelerim, sizlere bu giz zerinde bilgi vermek isterim. yle ki, bilgilik taslamayasnz. Yrek katl sraile geici bir sre iin geldi; uluslarn tm Mesihe balanncaya dek. 26Bylelikle tm srail kurtulacaktr. Kitapta yazlm olduu gibi: Kurtarc Siondan294 gelecek, Yakupun soyundan295 tanrsaymazl kaldracak. 27 Onlarn gnahlarn kaldrdmda, kendileriyle yapacam antlama budur. 28 Onlar Sevin Getirici Haberi yadsdklarndan siz uluslar karna Tanrya dman oldular. Ama tanrsal seim asndan atalarn hatrna sevgilidirler. 29nk Tanrnn balar ve ars geri alnmaz.
25

Kayra Tanr Bilgisinin rndr 30-36 Size gelince, siz uluslar bir vakitler Tanrya sz dinlemezlikte bulundunuz. Ama imdi sraillilerin sz dinlemezlii yznden Tanrnn acmasna kavutunuz. 31Tpk bunun gibi onlar da imdi sz dinlemezliktedirler; sizin Tanrnn acmasna kavutuunuz gibi onlar da imdi acnmaya kavusun diye. 32nk Tanr tm insanl sz dinlemezlie tutsak klmtr. yle ki, tm insanla acsn. 33 Tanrnn zenginlii ne denli ycedir! Bilgelii bilgisi ne derindir! Onun yarglarna akl eremez. Onun yollar aratrlamaz. 34nk, Rabbin dncesini kim bilebildi? Kim Onun ts olabildi? 35 Kim Ona bir ey verebildi de karln alabildi? 36 nk her ey Ondan, Onun araclyla ve Onun iindir. Ycelik alar boyunca Ona zgdr. Amin.
30

MAN YAAMININ SERGLEN Kayra ile Uyumlu Yaam 1,2 yleyse kardelerim, Tanrnn sevecenlii adna size yalvarrm: Bedenlerinizi diri, kutsal, beenilir sunu niteliinde Tanrya sunun. te budur akla yatkn ruhsal uranz. 2imdiki an gidiine uymayn. Tam tersine, anlaynzn taze aamaya gelmesiyle bsbtn deitirilmi insanlar olun. yle ki Tanrnn isteini, neyin yararl, beenilir, yetkin olduunu renesiniz.

12

Tanr Ballnn zellikleri 3-21 Tanrnn bana salad kayra araclyla hepinize sylyorum: Hi kimse kendini olduundan daha akll saymasn. Bunun yerine, Tanrnn size verdii iman lsn kullanarak akl banda kiiler olun. 4Nasl ki, bir bedende birok paramz vardr ve hi kukusuz, btn paralarn grevi eit deildir. 5Tpk bunun gibi, pek ok kii olan bizler de Mesih ballnda tek bedeniz; hem de birbirimizin paralaryz. 6 Bize verilen kayra orannda eitli ruhsal balarmz vardr: Peygamberlik etmek iin ba verildiyse, bunu imanmz orannda yapmalyz. 7Bakalarna hizmet etmemiz iin
3 294 295

Baknz, 9:33; Matta 21:5 Baknz, 9:13; Luka 1:33 11:34 Yeaya 40:13; Eyub 15:8; Yeremya 23:18

ba verildiyse, hizmet etmeliyiz. retmek iinse, retmeliyiz. 8t vermek iinse, t vermeliyiz. Bata bulunan bunu eliaklkla yapsn. Yneticilik eden abasn ynetmeye versin. Acma gsteren bunu sevinle yerine getirsin. 9 Sevgi ikiyzllkten rak olmal. Ktden irenin, iyiye sarln. 10Kardelik sevgisinde birbirinize itenlikle balann. Birbirinizle yarrcasna karlkl sayg gsterin. 11 abada aylak olmayn, ruhta ateli olun, Rabbe hizmet edin. 12Tadnz umut sizlere sevin versin. ektiiniz acda sabr gsterin, dualarnz ballkla srdrn. 13Gereksinimi olan kutsal yaamllara yardm elini uzatn, konukseverlik gsterin. 14Sizlere saldrda bulunanlara iyilik dileyin. Evet iyilik dileyin, lanet etmeyin. 15Sevinenlerle birlikte siz de sevinin, alayanlarla birlikte siz de alayn. 16Birbirinize kar ayn dncede olun. Kurumlanmayn; tersine, aa tutulanlar srasna katln. Bilgilik taslamayn. 17 Size ktlk edene ktlkle karlkta bulunmayn. Herkesin gznde iyi olan yapmaya aln. 18Herkesle bar iinde yaamak iin elinizden geleni yapn. 19Ey sevgililer, hibir zaman almayn. Brakn, Tanrnn fkesi alsn cnz. nk Kutsal Kitapta yle yazlmtr: Rab, alma hakk benimdir, Karln ben vereceim buyuruyor. 20 Ama Dmann ackmsa onu doyur, Susamsa ona iecek ver. nk bunu yapmakla, onun ba stne Kzgn korlar ym olursun. 21 Ktlk seni alt etmesin; ktl iyilikle alt et. Bata Bulunanlara Bamllk 1-7 Herkes bata bulunan yetkililere baml olsun. nk Tanrdan olmayan yetki yoktur. Var olanlar Tanr atamtr. 2Bu nedenle, yetkiye kar direnen, Tanrnn dzenine kar direnmi olur. Direnenler kendilerine yaraan yargy giyeceklerdir. 3nk iyi i yapanlarn yneticilerden korkusu yoktur; kt i yapanlar korkar. Yetkili kiiden korkmamak ister misin? yleyse iyi ii yap, onun vgsn kazanrsn. 4nk o senin yararna Tanrya hizmet etmektedir. Ama kt ii yaparsan kork! nk yetkili kii klc bo yere kuanmaz. Kt ii yapana gerekli yargy saptamak iin Tanrya hizmet eder. 5Bu nedenle, bataki yetkililere bamllk zorunluluundasnz; salt yarglanma korkusundan deil, vicdan asndan da. 6 Vergi demenizin nedeni de budur. nk yneticiler atandklar ii yerine getirirken, Tanrnn grevlileri olarak alrlar. 7Herkese ne gerekiyorsa onu verin: Vergi toplayana vergi, gmrk kesene gmrk, sayg gsterilmesi gerekene sayg, onur yaraana onur..

13

Yaamda Temel Ykmllk 8-14 Birbirinizi sevmekten baka hi kimseye herhangi bir ilikide borlu olmayn. nk insan kardeini seven, ruhsal yasay yerine getirmitir. 9nk, Evlilik d cinsel balantya girmeyeceksin, ldrmeyeceksin, almayacaksn, gz dikmeyeceksin ve bundan baka her ne buyruk varsa, tm u kuralda btnlenmitir: nsan kardeini kendin gibi seveceksin. 10 Seven kii insan kardeine ktlk etmez. yleyse sevmek ruhsal yasay yerine getirmektir. 11 Vaktin nemini bilin. Artk sizin iin uykudan uyanma saati gelmitir. nk u anda kurtuluumuz iman ettiimiz o ilk gnknden daha yakndr. 12Gece ilerledi, gn yaklat. Bu nedenle, karanln ilerini zerimizden atalm, n silahlarn kuanalm. 13 Gne yarar biimde gnlerimizi saygdeer tutumla geirelim; ikili grltl elence alemleriyle, sarholukla, rasgele yatak arkadalklaryla, soysuzlukla, kavgaclkla,
8

kskanlkla deil. 14Tam tersine, Rab sa Mesihi kuann ve bedenin gereksiz tutkularn karlamay brakn. Niin Kardeini Yarglyorsun? 1-4 man zayf olan kiiyi aranza kabul edin, ama kiisel grlere dayanan tartmalara yer vermeyin. 2rnein, birinin inanc her tr yiyecei yemesine izin verir. te yandan iman zayf birisiyse yalnz sebze yer. 3Her eyi yiyen yemeyeni aa grmesin. Ne de salt sebze yiyen, yiyecek sorununda sakncas olmayan yarglasn. nk Tanr onu iten kabul etmitir. 4Baka birinin ev uan yarglamaya sen kim oluyorsun? Onun baarl olup olmadna ancak efendisi karar verir. Kald ki baarl olacaktr. nk Rabbin onu baarl klmaya gc kesindir.

14

nanllarn Ayrmlar, Benzerlikleri 5-12 Biri u gn teki gnden stn tutar, br ise gnlerin tmn eit tutar. Herkes kendi saduyusuna gvensin. 6Belirli bir gne saygs olann bu saygs Rabbedir. Yemek yiyen de Rabbi yceltmek iin yer. nk Tanrya teekkr sunar. te yandan, yiyecek sorununda ekingen davranan, Rabbi dnerek ekingen davranr. Bunun iin de Tanrya teekkr sunar. 7imizden hi kimse kendisi iin yaamaz, kendisi iin lmez. 8 nk yayorsak Rab iin yayoruz. lyorsak Rab iin lyoruz. yleyse yaasak da lsek de Rabbiniz. 9Mesihin lmesi sonra da dirilmesi bunun iindir; hem yaayanlarn hem de lenlerin Rabbi olsun diye. 10 yleyse niin kardeini yarglyorsun? Sen de niin kardeini aa gryorsun? nk hepimiz Tanrnn yarg krss nnde dikileceiz. 11nk Tanr Sz udur: Rab buyuruyor: Benim diri olduum gibi, Her diz nmde kecek ve Her dil belirginlikle Tanry aklayacak. 12 Demek ki, her birimiz Tanrya kendisine ilikin hesap verecek.
5

Gz nnde Tutulacak Gerekler 13-23 Bu nedenle, bundan byle birbirimizi yarglamay brakalm. Tersine, yarglarken tutumunuz u olsun: Bir kardein sua srklenmesine ya da ksteklenmesine yol aacak bir ey yapmayalm. 14Rab sa ballnda kesinlikle biliyorum ki, hibir ey kendiliinden kirli deildir. Ama bir eyin kirli olduuna inanan iin o ey kirli olmutur. 15Eer yediin bir yiyecekten tr kardein zntye dmse, artk sevgi ilkesi uyarnca yaamyorsun. Mesihin onun yararna cann verdii kardeine yiyecek yznden ykm getirme. 16Sizlerce yararl saylan tutum, sonunda ktlenmesin. 17nk Tanrnn hkmranl yiyecek iecek sorunu deildir. Kutsal Ruh ballnda gerekleen doruluk, bar ve sevintir. 18Bu yolda Mesihe hizmet eden birey Tanr tarafndan beenilir, insanlarca onaylanr. 19 yleyse barn ardndan koalm ve birbirimize kar yapclkla davranalm. 20 Yiyecek yznden Tanrnn iini baltalama. Gerekte her yiyecek yenebilir. Ama yediiyle bakasn sua srkleyen birey ktlk iler. 21Et yememek, arap imemek ve kardeini sua srkleyecek herhangi bir ey yapmamak yerinde tutumdur. 22Bu konudaki inancn neyse, bunu Tanr nnde kendine sakla. Onaylad ii yapp da kendi kendini yarglamayan insan mutludur. 23Ama yediinden kukulanrken yiyen yarglanr. nk tutumu imana dayanmamakta. mana dayanmayan her tutum ise gnahtr296.
13

15
296

Kendinizi Deil, Bakalarn Honut Edin 1-7 manda gl olan bizler, gszlerin zayflklarn yklenmek zorundayz. Amacmz kendimizi honut etmek deildir. 2Her birimiz insan kardeinin iyiliini

Baz eski metinler 16:25-27i bu kesimin sonunda gsterir.

kovalayarak onu honut etsin, bylece yapcla katkda bulunsun. 3nk Mesih de kendini honut etmeyi dnmedi. Kitapta yazl olduu gibi: Seni aalayanlarn Aalamalar stme kt. 4 nceden yazlan her sz bizi eitmek iin yazld. yle ki, Kutsal Yaznn salad sabrla ve yreklendirmeyle umudumuz olsun. 5Sabr ve yreklendirme kayna Tanr, Mesih saya benzerlikte birbirinize kar ayn dncede olmay size salasn. 6yle ki hep birlikte, bir azdan Rabbimiz sa Mesihin Tanrsn ve Babasn yceltesiniz. 7Bu nedenle birbirinizi iten kabul edin; tpk Mesihin Tanr ycelii iin sizleri iten kabul ettii gibi.. Mesihin Ulu Hizmeti 8-13 unu bildireyim: Mesih snnetli Yahudi soyuna Tanr gerei yararna hizmet grc oldu; atalara duyurulan szlerin onaylanmas iin.. 9Hem de uluslar kendilerine yneltilen acy anarak Tanry yceltsin diye.. Kitapta yazlm olduu gibi: Bu nedenle, uluslar arasnda Sana kr sunacam ve adna ilahiler syleyeceim. 10 stelik yle diyor: Ey uluslar, Onun halkyla birlikte mutluluk bulun. 11 Ve yine, Btn uluslar, Rabbi vn; Tm halk topluluklar Onu vsn. 12 Yeaya yeni batan yle diyor: Yessenin* kknden biri gelecek. Uluslara bakanlk etmek zere ykselecek ve uluslar Ona umut balayacak. 13 Umut kayna Tanr sizleri imannz araclyla her tr sevinle ve esenlikle doldursun. yle ki, Kutsal Ruhun gcyle umudunuz gitgide artsn.
8

Evrensel Kayra Yaylyor 14-21 Kardelerim, sizlerin iyilikle dolmu, her tr bilgiyle tmlenmi, birbirinize t vermeye glenmi olduunuza kesin gvenim vardr. 15Yine de belirli konulara ilikin size yazma atlganlnda bulundum. Bununla, Tanrca bana verilen kayraya ilikin annz tazelemek amacn gttm. 16Uluslar yararna beni Mesih sann ruhsal grevlisi klmtr bu. Tanrnn Sevin Getirici Haberini duyurmakta sunu sunmay betimleyen uram srdrmekteyim. yle ki, uluslarn sunulmas beeni verici, Kutsal Ruh etkilemesiyle kutsama getirici olsun. 17 Bu nedenle, Mesih sada Tanrya hizmetimden vn duyabilirim. 18Uluslarn tanrsal buyrua uymas iin, Mesihin szle ve eylemle benim araclmla gerekletirdii ilerden baka hibir konuda konuma atlganln gstermeyeceim. 19Bylece, belirtiler ve gz kamatrc eylemler gcyle, Kutsal Ruh yetkisiyle Yerualimden llirya297 dolaylarna dek bir emei ierircesine Mesihin Sevin Getirici Haberini batan baa yaydm. 20Bunu yapmaktayken, Mesih adnn bilindii yerlerde Sevin Getirici Haberi yaymay stlenmekten kandm; bunu onursal sayg gerei saydm. Olmaya ki baka birinin att temel zerine bina kurmaya alaym. 21Kitapta yazlm olan uyguladm: Kendilerine haber verilmemi olanlar grecek; Ona ilikin bir ey duymam olanlar bilecek.
14

Evrensel Kayra Yaylacak 22-33

297

llirya: Bugnk Hrvatistan kylar. Adriyatik denizinin ky boyu.

Bu yzden size gelmem ka kez engellendi. 23Ama artk bu blgelerde hizmet ykmllm kalmadndan ve yllardr size gelmeyi zlediimden, 24spanyaya giderken size uramay umuyorum. lkin sizlere bir sre doyduktan sonra tarafnzdan oraya yolcu edilirim. 25Ama u anda, kutsal yaamllara hizmette bulunmaya Yerualime gidiyorum. 26 nk Makedonya ve Ahayadaki topluluklar, Yerualimde kutsal yaamllar arasndaki yoksullar iin yardm toplayarak paydalk gstermekten kvan duydu. 27Bundan kvan duydular, nk onlara kar gerekten ykmllk altndadrlar. Madem ki uluslar sraillilerin ruhsal gereklerine payda oldu, maddesel konularda onlara etkin biimde hizmet etmeye de ykmldr. 28 Bu ii sonulayp salanan yardm kendilerine sunduktan sonra sizlere urayacam, ardndan da spanyaya gideceim. 29Sizlere geldiimde Mesih kutluluunun tm doluluuyla geleceime inanyorum. 30 Sizlere yalvarrm kardelerim. Rabbimiz sa Mesih adna ve Ruhun esinledii sevgi hatrna, benimle birlikte abaya koyulun, benim iin Tanrya dua edin. 31yle ki, Yahudiyedeki imanszlardan kurtulaym ve Yerualimdeki hizmetim kutsal yaamllarca kabul edilsin. 32Bylece, Tanr istiyorsa sevinle size geleyim ve aranzda rahatla kavuaym. 33 Bar Tanrs hepinizle birlikte olsun. Amin.
22

Kardelere Selam 1-16 Kz kardeim* Fibiyi sizlere tantrm. Kendisi Kenhreadaki kilise topluluunun hizmet grc bir yesidir. 2Onu kutsal yaamllara yarar tutumla Rab ballnda kabul edin. Sizlerden herhangi bir gereksinimi olursa bunu karlayn. nk o biroklarna yardmc olmutur; bakalarnn yan sra bana da. 3 Mesih sa ballnda i ortaklarm Priska ile Akilaya selamlarm bildirin. 4Onlar benim iin kendilerini lm tehlikesine att. Yalnz ben deil, uluslardan oluan tm kilise topluluklar da onlara teekkr borludur. 5Onlarn evinde bir araya gelen kilise topluluuna da selamlarm iletin. Sevgili arkadam Epenetosa selam edin. O, Asya eyaletinde Mesihe iman edenlerin ilkidir. 6Sizler iin ok abaya katlanan Meryemi selamlayn. 7Haberciler arasnda n yapm olan soydam ve cezaevi arkadalarm Andronikosla Yuniaya298 selamlarm bildirin. Mesih ballnda benden daha ncedir onlar. 8 Rab ballnda sevgili arkadam Ampliatosa selamlarm bildirin. 9Mesih ballnda i arkadamz Urbanosa selam edin. Sevgili arkadam Stahise de selamlarm iletin. 10Mesih ballnda onaylanm olan Apellise selamlarm bildirin. Aristovulosun ev halkndan olanlara selam edin. 11 Soydam Herodiasa selamlarm iletin. Narkissosun ailesinden Rab ballnda olanlara selam edin. 12Rab hizmetinde alan Trifena ile Trifosay selamlayn. Rab hizmetinde ok emek ekmi olan sevgili Persise selam edin. 13Rabbin seilmii Rufusa ve bana da analk etmi olan anasna selam edin. 14Asinkritosa, Flegona, Hermese, Patrovasa, Hermasa ve onlarla bir arada olan kardelere selamlarm iletin. 15Filologosa, Yuliaya, Nereosa ve kz kardeine, Olimpasa ve onlarla bir arada olan btn kutsal yaamllara selamlarm iletin. 16 Birbirinizi kutsal ple selamlayn. Mesihin btn kilise topluluklar sizlere selam eder.

16

Son Uyar 17-24 Kardelerim, size yalvarrm: Eitildiiniz retiye ters den, blcle yol aan ve sua srkleyen kiilere kar gznz an; onlardan saknn. 18nk bu insanlar
17 298

Yunia kadn adysa, haberciler arasnda bir kadnn bulunduunu da anmsatr bu.

Rabbimiz sa Mesihe deil, kendi midelerine uaklk ediyorlar. Pohpohlayc, okayc szlerle saf insanlarn yreini aldatyorlar. 19 Ama sizin buyrua uyduunuzu herkes duydu. Bu nedenle sizin iin seviniyorum. Bunun yan sra yararl ilerde bilge, kt ilerdeyse gnahtan ar olmanz dilerim. 20Bar Tanrs yaknda eytan ayaklarnz altnda ezecektir. Rabbimiz sa Mesihin kayras sizlerle birlikte olsun. 21 ortam Timoteos ve soydalarm Lukios, Yason ve Sosipatros sizlere selam gnderir. 22Bu mektubu kaleme alan ben Tertios*, Rab ballnda sizlere selam ederim. 23 Beni ve tm kilise topluluunu evinde konuk eden Gaios sizlere selam eder. Bu kentin* haznedar Erastos sizlere selam eder. Kuartos karde de selam eder. 24299 Dua ve Teekkr 25-27 [ Yaymakta olduum Sevin Getirici Haberin ve sa Mesihin Sz uyarnca sizi sarslmaz yeterlilikle destekleyebilen Tanrya.. Bu giz ncesiz alarda st rtlyken, u dnemde gn na kmtr. 26Peygamberlerin yazlar ve ncesiz alar Tanrsnn buyruu uyarnca aklanmtr bu. Uluslar topluluunun duyma ve inanma buyruuna uymas tantlanyor. 27sa Mesih araclyla tek bilge Tanrya alar boyunca ycelik olsun. Amin.]
25

24 [Rabbimiz sa Mesihin kayras hepinizle olsun. Amin.] Baz eski metinler 25-27 ayetleri 14. blmn sonunda gsterir.
299

KORNTOSLULARA I. MEKTUP (Ruh Temizliinin Yntemi) nsz Haberci Pavlos Korintos kentine ilk kez 50 yllarnda geldi ve orada bir buuk yl geirdi (Habercilerin leri 18:11,18). Bu nemli kent kuzey Yunanistan gneye balayan dar kara parasnn altndayd. nemli bir liman merkezi olduundan ticaret, zevk u sefa ve her eit uarlk bu kentin zelliklerindendi. Korintostaki putatapclk her tr irkinlie olanak tanrd. Pavlos bu kente 55 ya da 56 yllarnda yeniden geldi (H.. 20:3). Ayrca ksa bir ziyaretine de deiniyor (II.Korintoslular 2:1). Bu ziyaretler sarsntlarla alkalanan inanllar topluluunun desteklenmeye ne denli gereksinimi olduunu aklyor. Korintoslular Pavlosa mektup yazarak kendilerini aydnlatmasn istediler (I.Korintoslular 1:1; 16:7). Pavlos ziyaretinin yan sra, bu toplulua Tanr esinlemesiyle mektuplar da yazd. Bunlar inanllar topluluklarnn eitli sorunlarna Tanrnn yantn oluturur: rnein evlilik, boanma, seks ilikilerinde Tanr ne buyurur? Putlara kesilen sunular yenir mi? Toplulukta kadnlarn yeri ya da durumu nedir? Kutsal Ruhun verdii balar konusuna nasl yaklamal? ller nasl dirilir? vb. 54 ylnda yazlan bu mektup yle zetlenebilir: 21. Giri 1:1-9 22.Toplulukta grlen ayrlklar 1:10-4:21 23.Saygn yaam brakanlar 5:1-6:20 24. Evlilik konusu 7:1-40 25.nanllarn zgrl neyi ierir? 8:1-11:1 26. Salkl tapn 11:2-14:40 27. llerin dirilii 15:1-58 28. eitli sorunlar 16:1-24 Balang ve Selam 1-3 Tanr istei uyarnca Mesih sann habercisi olmaya arlan Pavlostan, yan banda da Sostenes kardeten 2Korintostaki Tanr kilisesi topluluuna, Mesih sa ballnda kutsananlara300, kutsal yaam arllarna, hem onlarn hem de bizim Rabbimiz sa Mesihin adn drt bir tarafta aranlarn toplamna. 3Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun.

Mesih sa Ballnda Salanan Kayra 4-9 Tanrnn Mesih sada sizlere salanan kayrasndan tr sizin iin Tanrya her zaman teekkr ediyorum. 5nk Mesih ballnda her bakmdan gerek sz, gerek bilgi bakmndan zenginletiniz. 6yle ki, Mesihin tankl sizlerde pekitirilmi bulunuyor. 7 Bylelikle, Rabbimiz sa Mesihin aklann gzlediiniz u dnemde, hibir ruhsal batan yoksun kalm deilsiniz. 8Rabbimiz sa Mesihin Gnnde301 knanmamanz iin, kendisi sonuna dek sizi pekitirecektir. 9Tanr kendisine gvenilendir. Onun tarafndan Olu Rabbimiz sa Mesihin ruhsal paydalna arldnz.
4

ANLAMAZLIK VE EKEMEMEZLK Kilise Topluluunda Ayrlklar 10-17 Kardelerim, Rabbimiz sa Mesihin adyla sizleri tlerim: Hepiniz ayn grte olun. Aranzda ayrlklar olmasn. Tam tersine dnce birlii, akl birlii iinde olasnz.
10 300 301

Tanrya ayrlanlara. sa Mesihin herkesi yarglayaca Gn.

nk kardelerim, Kloinin* yaknlar aranzda kavgalar olduuna ilikin bana haber iletti. Demek istediim udur: Her biriniz, Ben Pavlosa balym ya da, Ben Apollosa balym ya da, Ben Kifasa302 balym stelik, Ben Mesihe balym yolunda konuuyormusunuz. 13Ne oldu? Mesih blnd m? Yoksa yerinize Pavlos mu armha akld? Ya da Pavlosun adyla m vaftiz edildiniz? 14ok kr, Krisposla Gaiostan baka hibirinizi vaftiz etmedim. 15yle ki, hibiriniz admla vaftiz edildiinizi ne srmesin. 16Evet, Stefanosun ev halkn da vaftiz ettim. Bu kadar! Bunlardan bakasn vaftiz ettiimi bilmiyorum. 17nk Mesih beni insanlar vaftiz etmeye deil, Sevin Getirici Haberi yaymaya gnderdi. Bunu sz ustalndan kaynaklanan bilgelikle yapmadm. yle ki, Mesihin ha lm gcn yitirmesin.
11 12

Han z Anlam 18-31 nk han bildirisi kaybolanlar iin aklszlk, biz kurtulanlar iinse Tanr gcdr. 19nk Kutsal Szde yazlmtr: Bilgelerin bilgeliini yok edeceim, Anlayllarn anlayn bozacam. 20 Bilge kii nerede kald? Okumu kii nerede kald? inde bulunduumuz an baarl tartmacs nerede kald? Tanr dnya bilgeliini aklszla dntrmedi mi? 21 nk Tanr bilgelii karsnda dnya insan bilgeliiyle Tanry bilemedi. Yaylan szn aklszl araclyla Tanr iman edenleri kurtarmaktan honut oldu. 22nk Yahudiler belirti ister, Yunanllar da bilgi arar. 23Ama biz armha aklan Mesihi yayyoruz. O Mesih ki, Yahudiler iin kstek, uluslar iinse aklszlktr. 24Ama Yahudi olsun, Yunanl olsun Tanr arllar iin Mesih Tanrnn gc, Tanrnn bilgeliidir. 25nk tanrsal aklszlk insansal bilgelikten, tanrsal gszlk de insansal yeterlilikten stndr. 26 Kardelerim, arnz gz nnde tutun. Dnya lsyle bilge olanlarnz okluk deil. Gl olanlarnz okluk deil. Soylu olanlarnz okluk deil. 27Ne var ki, Tanr bilgeleri utandrmak iin, dnya asndan aklsz olanlar seti. Glleri utandrmak iin, dnya asndan gsz olanlar seti. 28Tanr dnya asndan insan yerine konulmayanlar ve aa grlenleri seti. Bir hi olanlar seti; bylece, bir ey saylanlar ortadan kaldrmay amalad. 29yle ki, Tanr katnda hi kimsenin byklenmesine olanak kalmasn. 30 Mesih sa ballnz Tanrdandr. Mesih Tanr tarafndan bizler iin bilgelik klnd: Doruluumuz, kutsanmz, kurtuluumuz Odur. 31Tpk Kutsal Szde yazld gibi, vnen Rable vnsn.
18

nsan Gcyle Deil, Tanr Gcyle 1-5 Kardelerim, size Tanr gizini sz ustal ya da stn bilgelik kapsamnda bildirerek gelmedim. 2nk aranzdayken, armha aklan sa Mesihten baka hibir eyi bilmemeye kararlydm. 3Sizlerle birlikteyken zayftm, korkuyordum, tir tir titriyordum. 4 Szm ve vaazm bilgeliin inandrc szleriyle deil, Ruhun belgelemesi ve glendirmesiyle sunuldu. 5yle ki, imannz insan bilgeliine deil, Tanrnn gcne dayansn.

Gerek Bilgelik 6-12 Kald ki, ruhsal yetkinlikte olanlara bilgelikten sz ediyoruz. Ne bu aa, ne de ortadan kaldrlacak olan imdiki a bakanlarna zg bilgeliktir bu. 7Bunun tersine, sakl bulunan Tanr bilgeliinden gizemlilikte sz ediyoruz. Balangc olmayan alar ncesi, Tanrnn bizim yceltilmemiz iin ncelerden kararlatrd bilgeliktir bu. 8Bu an
6 302

Haberci Petrosun br ad. Anlam iin baknz, Yuhanna 1:42

bakanlarndan hibiri bunu bilmedi. Bilmi olsalard Ycelik Rabbini armha akmazlard. 9 Hayr. Tpk Kutsal Szde yazld gibi, Tanrnn kendisini sevenlere hazrladklarn Ne gz grd, ne kulak duydu, ne de yrek kavrad. 10 Ama Tanr Ruh araclyla bunlar bize aklad. nk Ruh her eyi aratrr. Evet, Tanrya ilikin derinlikleri de aratrr. 11nsanlar arasnda insana ilikin konular, insann varlnda bulunan kendi ruhundan baka kim bilebilir? Tpk bunun gibi, Tanrya ilikin konular da Tanr Ruhundan baka kimse bilemez. 12Biz dnyann ruhunu almadk. Tam tersine, Tanrdan gelen Ruhu aldk. yle ki, Tanr tarafndan bizlere balanan armaanlar bilebilelim. Cansal, Ruhsal, Bedensel nsan 13-16; 3:1,2 Konutuumuz konular insansal bilgelik dzeyinde retilir szler deildir. Tam tersine, Ruh asndan retilir szlerdir. Ruhsal gerekleri ruhsal anlamllarla karlatryoruz. 14 Cansal insan* Tanr Ruhuna zg konular arlayamaz. nk bunlar ona aklszlk gibi gelir. Onlar bilmesi de olanakszdr. nk bunlar ruhsal yolla kavranr. 15 Ruhsal insana* gelince, o her konuya anlam verebilir; te yandan kimse ona yaraan anlam veremez. 16nk, Kim Rabbin akln anlayabildi de Ona retebilen olsun? Ne var ki, bizler Mesihin aklyla donatlm bulunuyoruz.
13

Ama ben kardelerim, sizlere ruhsal insanlarla konuur gibi konuamadm. Tersine, bedensel insanlarla*, Mesih ballnda ocuklarla konuur gibi konutum. 2Sizleri stle besledim, etle deil! nk yeteneiniz yoktu; bunun yan sra u ana dek bu yetenek yoktur sizde. Bedensel nsan 3-9 Bunun nedeni bedensel bireyler olmanzdr. nk aranzda kskanlk, kavgaclk srp giderken bedensel olduunuzu tartmaya gerek mi var? nsana zg davranla gn geirmiyor musunuz? 4 Niin? Biri kp da, Ben Pavlosa balym br, Ben Apollosa balym yolunda sz edince, insansal yntemle davranmyor musunuz? 5Apollos kim, Pavlos kim? Kendileri araclyla imana kavutuunuz hizmet grcler.. Her birine Rabbin salay belirli orandadr. 6Ben ektim, Apollos sulad, ama Tanr gelitirdi. 7yle ki, ne ekenin ne de sulayann nemi var. Tanrdr gelimeyi salayan. nemli olan bu. 8Eken de sulayan da eittir. Her biri emeine yarar biimde karln alacaktr. 9nk bizler Tanrnn i ortaklaryz. Sizlerse Tanrnn iftlii, Tanrnn yaps..
3

Herkes Bir ey Kuruyor 10-15 Tanrnn bana verilen kayras uyarnca uzman bir mimar gibi temeli attm, baka birisi de yapy kuruyor. Bu kavramla herkes yapy nasl kurduuna dikkat etsin. 11nk hi kimse kurulandan baka temel atamaz. Bu temel sa Mesihtir. 12Bu temel zerine yap kuran kim olursa olsun; altn, gm, deerli ta, odun, saman, anz kullanabilir. 13Herkesin yapt i belirgin olacak. nk O Gn303 bunu aka gsterecek. nk ate araclyla aklanacak bu. Herkesin ne tr i yaptn ate deneyecek. 14Her kimin kurduu yap kalmlysa o kii karln alacak. 15te yandan, her kimin yapt i tutuup giderse, o kii zararn yklenecek. Ama kendisi kurtulacak. Ne var ki, bu kurtulu ateten geercesine olacak.
10 303

sa Mesihin geliinde her ey olduu gibi aa karlacak (Baknz, 5:5).

Tanrnn Kutsal Tapna 16-23 Tanrnn tapna olduunuzu ve Tanr Ruhunun sizde konut kurduunu bilmiyor musunuz? 17Her kim Tanr tapnan mahvederse Tanr da onu mahvedecek. nk Tanr tapna kutsaldr. Sizler bu tapnaksnz. 18 Hi kimse kendini kandrmasn. Aranzdan biri iinde bulunduumuz an lleriyle bilgelik taslyorsa, aklszl benimsesin ki bilge olabilsin. 19nk bu dnyann bilgelii Tanr katnda aklszlktr. nk Kutsal Szde yle yazlmtr: Bilgeleri kendi kurnazlklarnda yakalar O. 20 Yine u yazlmtr: Rab bilgelerce tanan tasarlarn bo olduunu bilir. 21 Bu nedenle, hi kimse insanlarla vnmesin. nk her ey sizindir; 22Pavlos olsun, Apollos olsun, Kifas olsun, dnya olsun, yaam olsun, lm olsun, imdiki yaam olsun, gelecek zaman olsun, tm de sizindir. 23Siz ise Mesihinsiniz, Mesih de Tanrnndr.
16

sa Mesihin Hizmetinde 1-5 Herkes bizi Mesihin hizmet grcleri ve Tanr gizlerinin yneticileri saysn. 2Bu durumda ev yneticilerinden istenen koul, bireyin gvenilir biri olmasdr. 3Sizler ya da herhangi bir insan kurulu tarafndan yarglanm benim iin pek nemli deil. Ne de ben kendimi yarglyorum; 4nk vicdanmda hibir yolsuzluk grmyorum. Ne var ki, bu beni doru bir insan klmaz. Benim yargcm Rabtir. 5 Bu nedenle vaktinden nce hibir konuda yarg yrtmeyin; Rabbin geliine dek bekleyin. O, karanln gizli kapakl ynlerini aydnla karacak ve yreklerin ereini belirgin edecek. te o zaman herkes kendisine yaraan vgy Tanrdan alacak.

Sahibi Olduun Ne Var Ki Tanrdan Almadn? 6-13 Kardelerim, size rnek olsun diye btn bunlar kendime ve Apollosa uyguladm. yle ki, bize bakarak yazl olandan teye gitmemeyi, birini brne kar benimseyip bbrlenmemeyi renesiniz. 7nk kim seni bakasndan stn klabilir? Sahibi olduun neyin var ki onu almam bulunuyorsun? Madem aldn, yleyse sahip olduun eyi almam biri gibi bu vnn neye? 8 Gnlnzn zlediine kavumu, varla konmu bulunuyorsunuz. Bizim yokluumuzda kral oldunuz. Ne iyi olurdu kralla konsaydnz! Biz de sizinle birlikte krallk srerdik. 9 nk bana yle geliyor ki, Tanr biz habercileri lme gtrlen insanlar gibi en geri srada sergiledi*. Dnyaya tiyatro klndk; meleklere de insanlara da. 10Bizler Mesih yararna akl kt kiileriz, ama sizler Mesih ballnda anlaylsnz. Biz zayfz, ama siz glsnz. Siz onurlusunuz, ama biz aa srada saylanlarz. 11u ana dek az, susuzuz, plaz, itilip kaklmaktayz, evsiz barkszz. 12Kendi ellerimizle alan emekileriz. Svlrken kutlu klyoruz, saldrya urarken katlanyoruz, 13yerden yere vurulurken tatllkla karlk veriyoruz. Dnyann dknts olduk. u ana dek her eyin tortusuyuz.
6

Ruhsal Douun Gerekli Kld Yntem 14-21 Bunlar sizi utandrmak iin yazmyorum. Sevgili ocuklarm olan sizlere t vermek iin yazyorum. 15Mesih ilikisinde on bin eitmeniniz bile olsa, birok babanz olamaz. nk Mesih sa ballnda, Sevin Getirici Haber araclyla sizlere ben baba oldum. 16Onun iin, sizi tlerim; benim gibi olun. 17te bu yzden Timoteosu size gnderdim. O, Rab ballnda sevilen ve kendisine gvenilen ocuumdur. Mesih saya ballk kurallarm her yerde, her kilise topluluunda rettiim ilkeleri Timoteos size anmsatacaktr.
14

Kimileri yannza gelmeyecekmiim gibi bbrlendi. 19Hayr. Rab isterse, yaknda yannza varacam ve bbrlenenlerin laflar deil, gleri ne olduunu greceim. 20Tanr hkmranl lafla deil, gle belirir. 21Ne istiyorsunuz? Size elimde denekle mi, yoksa sevgi ve yumuak huylulukla m geleyim?
18

Ruhsal Yaamn Yarglad Tutumlar 1-13 Aranzda rasgele cinsel iliki olduu ak ak duyuluyor. Hem de ylesine rasgele cinsel iliki ki, uluslar arasnda bile bylesine rastlanamaz. Adam babasnn karsyla yayor. 2Siz de yas tutacak yerde bununla bbrleniyorsunuz. Bu ii yapann iinizden sklp atlmas gerekmez miydi? 3 Bana gelince, bedenimle olmasa bile ruhumla aranzda olduumdan, aranzdaymm gibi bu ii yapan yargladm. 4Rab sa adyla toplandnzda, ruhum da sizlerle birlikteyken, Rabbimiz sann gcyle 5bu adam eytana verilsin. Onun bedenine ykm gerekir. yle ki, Rabbin Gnnde ruhu kurtulabilsin. 6 vncnz gereksizdir. Azck mayann tm hamuru mayaladn bilmiyor musunuz? 7Eski mayay kaldrp atn ki, yepyeni bir hamur olasnz. Dorusunu isterseniz, siz mayadan arsnz. nk Passahmz Mesih kurban edildi. 8yleyse, leni ne eski mayayla kutlamaya alalm, ne de ktlk ve kurnazlk mayasyla. Tersine, temiz yrekle ve gerein mayasz ekmeiyle leni kutlayalm. 9 Mektubumda size rasgele cinsel iliki kuranlarla yaknlk kurmamanz yazdm. 10 Ancak bu dnyada yaamakta olan rasgele cinsel ilikiye srklenenlerden, agzllerden, kapkalardan ya da yalanc tanrlara tapanlardan sz etmiyorum. yle olsayd, dnyadan el etek ekmeniz gerekirdi. 11Hayr. Size kendisiyle yaknlk kurmamanz yazdm kii, karde diye bilinirken rasgele cinsel ilikiye verilen, agzllyle bilinen, yalanc tanrlara eilen, svc, ayya ya da kapka kiidir. Byle biriyle yemek bile yemeyin. 12nanllar topluluunun dndakileri yarglamak bana m dt? Ama topluluun iindekileri yarglama grevi size dmez mi? 13Topluluk dndakileri Tanr yarglayacak. Siz kendi iinizden kt kiiyi atn.

Gnahllar nnde Yarglanmak Size Yaramaz 1-11 inizden birinin brne kar bir davas olursa, kutsal yaamllar bir yana itip gnahllar nnde yarglanmak atakln gsterir mi o? 2Kutsal yaamllarn dnyay yarglayacan bilmiyor musunuz? Ve eer dnya sizin tarafnzdan yarglanacaksa, byle ufak tefek sorunlarda yarg vermeye yetersiz misiniz? 3 Melekleri yarglayacamz bilmiyor musunuz? Nerede kald bu yaamla ilgili sorunlar! 4Bu yaamla ilgili sorunlara ilikin yarg vermeniz gerektiinde, nasl olur da kilise topluluunun gznde aa saylanlar yarglamaya oturtursunuz? 5Utanasnz diye sylyorum bunu. Kardele kardei arasnda yarg saptamaya yeterli bir tek bilge insan kalmad m aranzda? 6Gelgelelim, karde kardee kar dava ayor. Ve bu, inanszlar nnde oluyor. 7 Kald ki, birbirinizden davac olmanz sizin iin dpedz yenilgidir. Hakknza el uzatsalar daha iyi olmaz myd? Hakknz ineseler daha iyi olmaz myd? 8Ama siz bunun tam tersini yapyorsunuz: Kendiniz hakka el uzatyorsunuz ve hak iniyorsunuz. Hem de bunu kardelere kar yapyorsunuz. 9 Hak ineyenlerin Tanr hkmranln miras almayacaklarn bilmiyor musunuz? Kandrlmayn. Rasgele cinsel ilikiye girienler, yalanc tanrlara tapanlar, evlilik d cinsel balantya verilenler, olanlar, olanclar, 10hrszlar, agzller, ayyalar, svcler, kapkalar Tanr hkmranln miras almayacak. 11Bazlarnz bu durumdaydnz. Ama Rab sa Mesihin adyla, Tanrmzn Ruhu araclyla ykanp artldnz, kutsandnz, dorulukla donatldnz.

Cinsel liki Konusunda Yepyeni Aama 12-20 Benim iin her ey yasaldr, ama her ey yararl deil. Kukusuz, her ey yasaldr; ama hibirinin buyruu altna girmeyeceim. 13Yemekler mide iindir, mide de yemekler iin. Tanr onu da, tekini de ortadan kaldracak. Beden de rasgele cinsel iliki iin deil Rab iindir. Rab da beden iindir. 14Rabbi dirilten Tanr, kendi gcyle bizleri de diriltecektir. 15 Bilmiyor musunuz ki, bedenleriniz Mesihin paralardr. yleyse, Mesihin paralarn alp bir genel kadnn paralar m klaym? Hibir zaman! 16Yoksa bir genel kadnla balant kurann, onunla tek beden olduunu bilmiyor musunuz? nk Kutsal Szde yle yazldr: kisi bir tek beden olacak. 17 Rable balant kuran da Onunla tek ruh olmutur. 18Rasgele cinsel ilikiden kan. nsann iledii baka her gnah beden ddr. Ama rasgele cinsel ilikiye giren z bedenine kar gnah iler. 19Hem bedeninizin sizlerde bulunan Kutsal Ruhun tapna olduunu bilmiyor musunuz? Bu Ruh size Tanr tarafndan verilmitir. Kendi kendinizin deilsiniz. 20 nk bir deer karl satn alndnz. yleyse Tanry bedeninizde yceltin.
12

EVLENMEK-EVLENMEMEK Evlilik likisi 1-11 imdi gelelim bana yazdnz sorunlara: Erkein kadnla iliki kurmamas iyidir. 2Ama rasgele cinsel ilikiden saknmak iin her erkein kendi kars, her kadnn da kendi kocas olsun. 3Erkek kadna erkeklik grevini uygulamal, kadn da erkee kadnlk grevini uygulamal. 4Kadn kendi bedenine egemen deildir, erkek o bedene egemendir. Tpk bunun gibi, erkek de kendi bedenine egemen deildir, kadn o bedene egemendir. 5Birbirinize gerekeni vermemezlik etmeyin. Kendinizi duaya adamak iin anlamaya varp bir sre ara verirseniz o baka. Ama sonra yeniden bir araya gelin ki, tutkunuzu denetleyememeniz yznden eytan sizi denemesin. 6Bu sz bir buyruk olarak deil, ayrcalk olarak sylyorum. 7Herkesin benim gibi olmasn isterdim. Ama herkes Tanr tarafndan kendine zg bir bala donatlmtr; kimisi bir tr, kimisi baka tr. 8 Evli olmayanlara ve dullara unu belirteyim: Onlarn benim durumumda kalmalar pek iyi olurdu. 9Ama tutkularn alt edemeyenler evlensin. nk evlenmek, iin iin yanmaktan yedir. 10 Evli olanlara buyruk veriyorum: Kadn kocasndan ayrlmasn. Bu buyruu veren ben deilim, Rabtir. 11Ayrlrsa da bakasyla evlenmesin, ya da kocasyla barsn. Erkek de karsn boamasn.

nanlnn nanl Olmayanla Evlilii 12-16 Geriye kalanlara Rab deil, ben sylyorum: Eer bir kardein iman etmeyen kars varsa ve kadn onunla yaamay uygun buluyorsa, karde onu boamasn. 13Bunun gibi, bir kadnn iman etmeyen kocas varsa ve bu erkek onunla yaamay uygun buluyorsa, kadn kocasn boamasn. 14nk iman etmeyen erkek kars nedeniyle kutsanr. Bunun gibi, iman etmeyen kadn da o karde nedeniyle kutsanr. Ters durumda, ocuklarnz kutsanm olmazd. Ama imdi kutsaldrlar. 15man etmeyen kii boanmay yeliyorsa boansn. Byle durumlarda kardein ya da kz kardein ykmll yoktur. nk Tanr sizi bar iinde yaamaya ard. 16Ey kadn! Kocan kurtaracan nasl bilebilirsin? Ya da, ey koca! Karn kurtaracan nasl bilebilirsin?
12

Tanrnn ars Uyarnca Yaayn 17-24

Ancak herkes Rabbin kendisine salay orannda ve Tanrnn ard koullar altnda yaasn. Tm kilise topluluklarnda verdiim ynerge budur. 18rnein, biri arldnda snnetli miydi? Bunu gidermeye almasn. Bakas snnetsizken mi arld? O da snnet edilmeyi dilemesin. 19Snnet nedir, snnetsizlik nedir? Bunlarn nemi yoktur. nemli olan, Tanr buyruklarn tutmaktr. 20Herkes arld ortam neyse orada dursun. 21 arldnda kle miydin? Zarar yok. Ama zgrln elde edebilirsen, bundan yararlan. 22 nk Rab ballnda kle olarak arlan kii Rabbin zgr kld kledir. Bunun gibi, zgr olarak arlan kii de Mesihin klesidir. 23Deer karlnda satn alndnz; insanlara kle olmayn. 24Kardelerim, herkes arld ortam neyse Tanr katnda yle dursun.
17

Evliliin Ykmllkleri 25-35 Erden304 olanlara gelince, Rabten onlara ilikin buyruum yoktur. Ama Rabbin acd biri olarak, verdiim yargya gvenebilirsiniz. 26Bence u skntl dneme yaraan tutum insann olduu durumda kalmasdr. 27Kadna bal msn? Bu ba zme. Kadndan zlm msn? Evlilii dileme. 28Ama evlenirsen gnah ilemi olmazsn. Erden kz evlenirse gnah ilemi olmaz. Ne var ki, evlenenler yaamsal aclarla karlaacak. Amacm sizleri esirgemektir. 29 Kardelerim, diyeceim udur: Kalan zaman ksadr. Bundan byle kars olanlar yokmu gibi yaasn; 30yas tutanlar yas tutmuyormu gibi, sevinenler sevinmiyormu gibi, satn alanlar bir eyleri yokmu gibi, 31dnya varln kullananlar tepe tepe kullanmyormu gibi yaasn. nk bu dnyann biimi yozlap gemektedir. 32 Sizin kaygdan rak olmanz istiyorum. Evli olmayan kii Rabbin ileriyle kayglanr; Rabbe kendini nasl beendireceini dnr. 33Evli kiiyse dnya ileriyle kayglanr: Karsna kendini nasl beendireceini dnr. 34lgisi ift uraa yneliktir. Evli olmayan kadn ya da erden kz ise Rabbin ileriyle kayglanr: Gerek bedence, gerek ruha kutsal olmakla. Oysa evli kadn dnya ileriyle kayglanr: Kocasna kendini nasl beendireceini dnr. 35Bu sz yararnz iin sylyorum, elinizi kolunuzu balamak iin deil. Rab katnda sizleri dzenli, hizmeti onaylanan, ilgisi baka ynlere kaymayan kiiler klmak iin.
25

Evlilik Yasaldr 36-40 Eer bir kimse kendisini ilgilendiren erden kz sorununda haksz davrandn dnyorsa, eer kz da yetikinliin doruuna gelmise ve sorunun zm gerekiyorsa, istediini yapsn. Gnah ilemi olmaz; evlensinler. 37te yandan, yrei kararl olan kii zorunluluk duymuyorsa, tutkusunu denetleyebiliyorsa ve sorunu yreinde karara balam bulunuyorsa, kendisini ilgilendiren kz erden olarak saklasn. ok iyi eder. 38Bu durumda her iki zm de yerindedir. Yani kendisini ilgilendiren erden kz evermek iyidir; evermemek ise ok daha iyidir*. 39 Kadn kocasna onun yaam sresince baldr. Koca lrse, diledii kiiyle evlenmekte zgrdr. Ancak Rabbe bal biri olsun. 40Ama kadn olduu durumda kalrsa daha mutludur. Yargm budur ve bende Tanr Ruhu bulunduunu dnerek yazyorum.
36

YALANCI TANRILARA KESLEN SUNULAR Bilgi mi, Sevgi mi? 1-13 imdi de yalanc tanrlara kesilen sunular sorununa geelim: Dediimiz gibi, hepimizin bilgisi yerindedir. Bilgi bbrlendirici, sevgi ise yapcdr. 2Her kim bir ey bildiini sanyorsa, nasl bilmesi gerektiini bilmediinden, daha hibir ey bilmiyor demektir. 3Ama kim Tanry severse, Tanr onun iini dn bilir.

8
304

Bekar, bakire. Evlenmemi kimse.

Yalanc tanrlara kesilen sunular yemek sorununa gelince: Bu dnyada yalanc tanrnn bir hi olduunu ve, Tek Tanrdan baka Tanr olmadn biliriz. 5nk her ne kadar gkte ya da yerde kendilerine tanr denenler varsa da gerekten de pek ok tanr, pek ok egemen g bulunmaktadr 6ama bizim iin tek Tanr vardr: Her eyin kendisinden olutuu Baba. Bizler de Onun iin yaamaktayz. Ve tek Rab olarak sa Mesih vardr. Her ey Onun araclyla olutu; bizim varlmz da Onun araclyladr. 7 Ne var ki, bu bilgi herkese zg deildir. Bazlar u ana dek yalanc tanrlara alkanlklar nedeniyle, eti yalanc tanrlara kesilen bir sunuyu yercesine yemekteler. Vicdanlar da zayf olduundan, lekelenmektedir. 8Kukusuz, yenilen nesne bizi Tanrya beenilir klamaz. Yemezsek bir ey yitirmi olmayz, yersek de hibir ey kazanm olmayz. 9Yalnz dikkat edin, bu zgrlnz zayf kiilerin gnaha srklenmesine yol amasn. 10nk biri, bilgili saylan seni bir yalanc tanrnn tapnanda sofraya kurulmu grrse, vicdan da zayfsa, kesilen sunular yemeye isteklendirilmi olmaz m o? 11Ne oldu? Sen ki bilgilisin, bilgin Mesihin onun iin ld zayf bir kardein mahvna yol amtr. 12 Kardelere kar bu yolda gnah ileyerek, zayf vicdanlarn da zedeleyerek Mesihe kar gnah ilemi olursunuz. 13Onun iin nmdeki yiyecek kardeimi su ilemeye srklyorsa, bir daha hibir koul altnda et yemeyeceim. Olmaya ki, kardeimi su ilemeye srkleyeyim.
4

Habercilerin Doal Yetkileri 1-12a zgr deil miyim? Haberci deil miyim? Rabbimiz say grm deil miyim? Sizler Rab ballnda emeklerimin rn deil misiniz? 2Bakalar iin haberci deilsem bile sizler iin haberciyim. nk haberci oluumun mhr Rab ballnda sizlersiniz. 3Beni sorguya ekmek isteyenlere kar savunmam budur: 4Yediklerimiz ve itiklerimiz konusunda yetkimiz yok mu? 5br habercilerin, Rabbin kardelerinin ve Kifasn yapt gibi, bir kz kardei e olarak alp birlikte yolculuk etmeye bizim de yetkimiz yok mu? 6Yoksa sadece benle Barnabas m geimimiz iin almak zorunluluundayz? 7Kim kendi parasyla askerlik yapar? Kim ba dikip de rnn yemez? Ya da kim sry gder de srnn stnden yararlanmaz? 8 Bunlar insansal adan m sylediimi sanyorsunuz? Ruhsal yasa da ayn konulardan sz etmiyor mu? 9Musann yasasnda yazldr: Dven sren kzn azn balamayacaksn. Bu neyi betimler? Tanrnn ilgisi kze mi dorultulmakta? 10Yoksa dorudan doruya bizlere ilikin mi konumakta? Evet, yazlan sz bizlerle ilgilidir. Bu demektir ki, ift sren de umutla ift srmeli, teki de rnden pay almak umuduyla dven srmeli. 11Eer biz size ruhsal deerleri ektiysek, sizden maddesel deerleri bimemiz ok mu saylr? 12Eer bakalar sizlerden yararlanmaya yetkili saylyorsa, bizim yetkimiz daha nde gelmez mi?

Mesih Habercisinin Erdemli Davran 12b-14 Ne var ki, biz bu yetkiyi kullanmadk; tersine her gle katlanmaktayz. Yeter ki, bir yolla Mesihin Sevin Getirici Haberine elme atmayalm. 13 Tapnakta hizmet edenlerin tapnaktan yiyecek saladklarn, sunakta grev yapanlarn sunaktan pay aldklarn bilmez misiniz? 14Tpk bunun gibi, Rab de Sevin Getirici Haberi bildirenlerin Sevin Getirici Haberden geinmelerini buyurmutur. dlm Sevin Getirici Haberi Yaymaktr 15-23 Ama ben bu haklarn hibirini kullanmadm; onlardan yararlanmak iin de yazmyorum bunlar. Szn ksas, biri beni vncmden edeceine, lmeyi yelerim. 16 Eer Sevin Getirici Haberi yayyorsam, bu benim iin vn nedeni deildir. Bunu yapmak zorundaym. Sevin Getirici Haberi yaymazsam yazklar olsun bana! 17nk eer
15

bunu kendi kararmla yapyorsam, doallkla karlm olur. Ama kendi kararmla yapmyorsam, demek ki bana ev yneticilii gvenilmitir. 18yleyse karlm ne? Sevin Getirici Haberi yayarken bu sevindirici bildiriyi karlksz salamak, bylece Sevin Getirici Haberle ilgili belirgin yetkimi kullanmaktan vazgemek. 19 zgr olmama ve hi kimsenin ua saylmamama karn, kendimi herkese uak kldm. Amacm daha ok kiiyi Mesihe kazanmaktr. 20Yahudilerle Yahudi gibi oldum. Amacm Yahudileri Mesihe kazanmaktr. Kendim bir ruhsal yasa bamls olmamama karn, ruhsal yasa bamllaryla ruhsal yasa bamls gibi oldum. Amacm ruhsal yasa bamllarn Mesihe kazanmaktr. 21Ruhsal yasa bamls olmayanlarla ben de ruhsal yasa bamls deilmiim gibi davrandm. Amacm ruhsal yasa bamls olmayanlar Mesihe kazanmaktr. Oysa Tanr dorultusunda ruhsal yasadan bamsz biri deilim; Mesih yasasnn bamlsym. 22Ball salksz olanlarla ben de salksz biri oldum. Amacm ballkta salkszlar Mesihe kazanmaktr. Herkesle her ey oldum. Amacm her yola bavurarak insanlarn bir kesimini kurtarmaktr. 23Sevin Getirici Haber yararna bunlarn tmn stleniyorum. Amacm Sevin Getirici Haberin kutluluuna payda olmaktr. Yaran Sporcu Gibi 24-27 Bilmez misiniz? Kou alannda yaranlarn tm kouya katlr, ama dl tek kii alr. Sizler de dl elde etmek amacyla koun. 25Didinen her atlet her konuda tutkularna stn gelmek zorundadr. Bunu, solup giden bir elengi balarna taktrabilmek iin yaparlar. Ama bizim didinmemiz hi solmayan iindir. 26Bu nedenle ben geliigzel komuyorum. Havay yumruklarcasna boks yapmyorum. 27Tam tersine, bedenimi eziyorum ve onu tutsak klyorum. Olmaya ki, bakalarna sz bildirdikten sonra, kendim onaylanmayan biri durumuna deyim.
24

Tanrnn Vurgulad Uyarlar Zinciri 1-13 Kardelerim, unu bilmelisiniz ki, atalarmzn tm bulutun altnda korunarak hep birlikte Kzl Denizi at. 2Bulutta ve denizde tm Musaya vaftiz edildi, 3tm ayn doast yiyecei yedi, 4tm ayn doast iecei iti. nk kendilerini izleyen doast Kayadan iiyorlard. Bu Kaya Mesihti. 5Ne var ki, Tanr onlarn oundan honut olmad. Sonunda l bedenleri hasr gibi le serildi. 6Bu olaylar bize uyar niteliini tar; biz de onlar gibi ktle zlem ekenler olmayalm diye. 7Onlardan bazsna benzercesine yalanc tanrlara da tapmayn*. Kutsal Szde yazl olduu gibi: Halk yemeye imeye oturdu, Ardndan da irkin oyunlara kalkt. 8 Yine onlardan bazlarnn cinsel ilikiyle yozlat gibi, biz de rasgele cinsel ilikiye verilmeyelim. Sonunda yirmi bin kii krld bir gnde. 9Onlardan bazlar denemeye zne oldu gibi, biz de Mesihi denemeyelim. Bu olayda da ylanlar tarafndan yok edildiler. 10 Onlardan bazlar mrldand gibi siz de mrldanmayasnz. Bu olayda yok edici305 tarafndan mahvedildiler. 11 Bunlarn tm birer rnek olarak bu insanlarn bana geldi. Bizlere de t olsun diye yazld. Karmzda alarn sonu dikilmekte.. 12Bu nedenle ben dayanklym diyen, dmemeye dikkat etsin. 13nsansal olann dnda hibir denenmeye yakalanmadnz. Ama Tanr kendisine gvenilendir. Katlanabileceinizden daha etin denenmeye dmenize izin vermeyecek. Tersine, denenmeyle birlikte k yolunu da salayacak; yle ki katlanabilesiniz.

10

Ruhsal Yetkilerimiz 14-22

305

lm melei.

Sevgili kardelerim, bunlar gznnde tutarak yalanc tanrlardan beri durun. 15Akl banda insanlara konuuyorum; sylediklerimi lye vurun. 16Kutsadmz kutluluk barda, Mesihin kannn paydal deil midir? Paraladmz ekmek Mesihin bedeninin paydal deil midir? 17nk ekmek birdir. okluk olan bizler de tek bedeniz. nk hepimiz tek ekmekten pay alyoruz. 18 Bakn sraillilere. Sunular yiyenler sunaa payda olanlar deil mi? 19yleyse ne sylemek istiyorum? Yalanc tanrlara kesilen sununun ya da yalanc tanrnn bir nemi var m? 20Elbette hayr! Demek istiyorum ki, uluslar sunduklarn Tanrya deil, cinlere sunuyorlar. Sizin cinlerle paydalk etmenizi istemem. 21Hem Rabbin bardandan, hem de cinlerin bardandan iemezsiniz. Hem Rabbin sofrasna, hem de cinlerin sofrasna payda olamazsnz. 22Bu ne? Rabbi fkelendirecek miyiz? Yoksa Ondan daha gl myz biz?
14

Mesih nanlsnn Belirgin Gc: Sevgi 23-33; 11:1 Her ey yasaldr; ama her ey yararl deildir. Evet, her ey yasaldr, ama her eyin yapcla katks yoktur. 24Hi kimse kendi yararn aramasn, tersine bakasnn yararn arasn. 25Et pazarnda satlan her eyi vicdannz rahatsz olmadan yiyin. 26nk yeryz de, onu dolduran eyler de Rabbindir. 27nanl olmayan biri sizi evine arr, siz de gitmeye karar verirsiniz, nnze konulan her eyi vicdannz rahatsz olmadan yiyin. 28Ama biri kar da size, Bu yalanc tanrlara kesilmitir derse, bu bilgiyi verenin yararna ve vicdan salna onu yemeyin. 29Vicdan sal diyorum. Bu kendi vicdannz deil, karnzdakinin vicdandr. Yine biri, Baka birinin vicdan elvermiyor diye neden benim zgrlm kstlansn? diyebilir. 30Teekkr ederek, Tanrya kr sunarak yediim ey iin ben niin ktleneyim? 31 Ne yerseniz yiyin ne ierseniz iin ne yaparsanz yapn; tmn Tanrnn ycelii iin yapn. 32Ne Yahudileri, ne Yunanllar,* ne de Tanrnn kilise topluluunu kstekleyin. 33 Bakn bana, her zaman herkesi honut etmeyi ilke ediniyorum. Kendi yararm kovalamyorum, kurtulu bulmalar iin bakalarnn yararn aryorum.
23

11

Ben nasl Mesihi rnek aldysam, siz de beni rnek aln. TANRIYA TAPINMA
2

Ruhsal Toplantlarda Erkeklerle Kadnlar 2-16 Her konuda beni anmsadnz ve size ilettiim gelenekleri tuttuunuz iin sizleri

verim. unu bilmenizi istiyorum: Her erkein ba Mesihtir. Kadnn ba erkektir. Mesihin ba da Tanrdr. 4Ba rtl olarak dua ya da peygamberlik eden her erkek, bann saygnln hie indirir. 5te yandan, ba rtlmemi olarak dua ya da peygamberlik eden her kadn bann saygnln hie indirir. Byle davrananla ban tra eden arasnda hibir ayrm yoktur. 6Kadn ban rtmeyecekse, salarn da kessin. Madem kadnn salarn kesmesi ya da tra etmesi saygnln hie indiriyor, ban rtmesi zorunludur. 7Ama erkek ban rtmemeli. nk o, Tanrnn benzeri ve yceliidir. Oysa kadn erkein yceliidir. 8 nk erkek kadndan olumad, ama kadn erkekten olutu. 9stelik erkek kadn iin yaratlmad, ama kadn erkek iin yaratld. 10te bu nedenle, kadnn ba zerinde bir yetki bulunduunu belgeleyen bu simgeye gereke vardr. Melekler hatrna oluyor bu. 11Kald ki, Rab ballnda kadn erkekten, erkek de kadndan ayr srada dnlemez. 12nk kadn erkekten olutuu gibi, erkek de kadndan doar. Ama her ey Tanrdan oluur. 13 Sorunu siz kendiniz lye vurun: Kadnn ba rtlmemi durumda Tanrya dua etmesi hi yakk alr m? 14Erkein uzun sal olmasnn onu gzden drdn, doann kendisi bize retmez mi? 15Oysa kadnn uzun sal olmas onun onuru saylmaz m? nk
3

uzun sa kendisine doal bir rt olarak verilmitir. 16Bu konuda srtmek isteyen olursa, ne bizim byle bir alkanlmz vardr, ne de Tanr kiliselerinin. Rabbin Sofras: En Kutsal An 17-34 Ama imdi deineceim konuda sizleri vemem; nk ruhsal toplantlarnz yce amaca deil dk uraa yneliktir. 18Her eyden nce, kilise olarak toplandnzda aranzda ayrlklar bulunduunu reniyorum. Bunda gerek pay olduuna da inanyorum. 19 Aranzda ayrlk bulunmas zorunludur. yle ki, onaylananlarnz gn na gelsin. 20 Durum u; toplandnzda Rabbin yemeini yemek iin bulumuyorsunuz. 21Her biriniz brnden nce yemei kapyorsunuz. Biri a kalyor, br de sarho oluyor. 22Yemek imek iin evinize ne oldu? Yoksa Tanr kilisesini kmsyor musunuz? Yiyecei olmayanlar kk drmek mi istiyorsunuz? Sizlere ne syleyeyim? Sizi veyim mi? Hayr, bu konuda vemem. 23Ben Rabten aldm size ilettim. Rab sa ele verildii gece ekmek ald, 24teekkr ettikten sonra onu paralad ve, Bu sizler iin verilen bedenimdir dedi. Bunu anlmam amacyla uygulayn. 25Ayn kapsamda, akam yemeinden sonra barda ald ve, Bu bardak kanmda yeni antlamadr dedi. tiiniz her kez beni anmak iin bunu uygulayn. 26Bu nedenle, ekmei yediiniz ve bardaktan itiiniz her kez Rabbin lmn aklamaktasnz. Rab gelinceye dek.. 27te bunun iin, yaraksz durumda her kim ekmei yer, Rabbin bardandan ierse Rabbin bedenine ve kanna kar sulu olur. 28 Kii ilkin kendini snasn sonra ekmekten yesin, bardaktan isin. 29nk o bedeni ayrt etmeksizin yiyip ien kendine kar yarg yer, yarg ier. 30te bu nedenledir ki, iinizden birou hastadr, saln yitirmitir, epey kiiler de lmtr. 31Kukusuz kendimizi yarglasaydk Tanr tarafndan yarglanmayacaktk. 32Ama Rab tarafndan yarglanrken skdzene sokuluyoruz. yle ki, dnyayla bir arada yarglanmayalm. 33 Bu durumda kardelerim, yemek iin toplandnzda biri brn beklesin*. 34A olan evinde yesin. Bu ilkeye uyun, ruhsal toplantlarnzn tanrsal yargya dnmesine meydan vermeyin. br konulara ilikin oraya geldiimde ynerge vereceim.
17

Kutsal Ruh man Esinler 1-11 Kardelerim, ruhsal balara gelince, bu konuda bilgisiz kalmanz istemem. 2 Biliyorsunuz, uluslara bamlyken, drtlerinizin srkleyiiyle dilsiz yalanc tanrlara yneltildiniz. 3Bu nedenle bilmenizi isterim ki, Tanr Ruhuyla yneltilen hi kimse, SA LANETLENSN demez. Kutsal Ruhla yneltilmeyen de SA RABtir diyemez. 4 Ruhsal balar eit eittir, ama onlar salayan Ruh ayndr. 5Bunun gibi hizmet grclk de eit eittir, ama bunu salayan Rab ayndr. 6Gl ilerin uygulanmas da eit eittir; ama her insanda her ii uygulayan Tanr ayndr. 7Genel yarar iin herkese Ruhun kendine zg aklan verilir. 8 Ruh araclyla birine bilgece konuma yetenei verilir, ayn Ruh araclyla baka birine bilgili dille konuma yetenei verilir. 9Yine ayn Ruh araclyla birine iman, o tek Ruhla bakasna hastalar iyi etmek iin ruhsal balar verilir. 10Birine mucizeler oluturan gl iler, bakasna peygamberlik, bakasna ruhlar ayrt edebilme yetenei, bakasna eitli diller, bakasna da yabans dilleri evirme yetenei verilir. 11Bunlarn tmn tek ve ayn Ruh etkiler; istei uyarnca herkese ayr ayr datr.

12

Beden, Ruhsal Paydala Canl rnek 12-31 Nasl ki beden de tektir ama birok paras vardr. ok sayda paras olmasna karn beden tektir. Mesih de byledir. 13nk tek Ruhta hepimiz ister Yahudi, ister Yunanl, ister kle, ister zgr olalm bir tek bedene vaftiz edildik. Ve hepimiz tek Ruhla doldurulduk.
12

Beden tek paradan deil, birok paradan oluur. 15Ayak, Ben el deilim, onun iin bedene bal saylmam dese bile, bu onun bedenle ilikisini kesemez. 16Kulak, Ben gz deilim, onun iin bedene bal saylmam dese bile, bu onun bedenle ilikisini kesemez. 17 Tm beden bir gz olsayd, nasl duyardk? Ya da tm beden bir kulak olsayd, nasl koklardk? 18Ama gerek udur ki, Tanr kendi istei uyarnca paralardan her birini bedenin gerekli yerine koymutur. 19 Tm bir tek beden paras olsayd, beden diye bir ey kalmazd. 20Ama gerek udur ki, birok para olmakla birlikte tek beden vardr. 21Gz ele, Sana gereksinimim yok! diyemez. Bunun gibi ba ayaklara, Size gereksinimim yok diyemez. 22Tam tersine, bedenin daha zayf grnen paralarna duyulan gereksinim en nde gelir306. 23Bedenin en az saygdeer saydmz paralarna daha stn sayg gsteririz. Gzel olmayan paralarmz dzenli bakm gerektirir. 24Oysa dzeni yerinde olan paralarn buna gereksinimi yoktur. Ama Tanr bedeni birletirirken, geri srada kalan paraya daha stn onur ayrmtr. 25yle ki, bedende ikilik olmasn; paralar birbiri iin ayn kaygy tasn. 26Bir para ac ekerse, paralarn tm birlikte ac eker. Bir para ycelirse, paralarn tm birlikte sevinir. 27 Sizlere gelince, Mesihin bedeni ve teker teker Onun paralarsnz. 28Tanr kilise topluluunda ilkin bazlarn haberci atad; ikinci olarak peygamberleri, nc olarak retmenleri atad. Sonra mucize yapanlar, sonra hastalar iyi etmek iin ruhsal bala donatlanlar, bakalarna yardm edenleri, yneticileri, eitli diller konuanlar atad. 29Tm haberci mi? Tm peygamber mi? Tm retmen mi? Tm mucize mi yapyor? 30Tm hastalar iyi etmek iin ruhsal balarla m donatld? Tm eitli diller mi konuuyor? Tm yabans dilleri mi eviriyor? 31stn ruhsal balar zleyin. Ama ben size daha da stn bir yol gstereceim.
14

En stn Yol: Sevgi 1-13 nsanlarn ve meleklerin dilleriyle konusam ama sevgim olmasa, ses veren bir pirin alg ya da grlt oluturan bir zil durumuna derim. 2Peygamberlik etme yeteneim olsa, tm gizleri ve bilgileri bilsem, stelik dalar yerinden oynatabilecek iman btnlne sahip olsam, ama sevgim olmasa bir hiim. 3Sahip olduum her eyi yardm niteliinde sunsam, bedenimi de yaklan sunu klsam, ama sevgim olmasa bana hibir yarar olmaz. 4 Sevgi katlanr, iyilikle davranr, kskanlk bilmez. Sevgi byklenmez, bbrlenmez, 5utandrc bir ey yapmaz, kendi karn kovalamaz, ierlemez, ktln hesabn tutmaz. 6Hakszlk karsnda sevinmez, gerek karsnda sevinir. 7Sevgi her gle dayanr, her eye inanr, her eyden umutlanr, her duruma sabreder. 8 Sevgi yozlamaz. Peygamberliklere gelince geip gidecekler. Diller susacak, bilgi de yok olacak. 9nk bilgimiz de, peygamberliimiz de tam deil, snrldr. 10Ama Yetkin Olan geldiinde, snrl olan ortadan kalkacak. 11ocukken ocuk gibi konuur, ocuk gibi dnr, ocuk gibi kafa yorardm. Olgunluk dneminde ocuklua zg davranlar geride braktm. 12 nk imdi aynada bir bilmeceye bakarcasna gryoruz; ama o zaman yz yze greceiz. imdi kstl kapsamda biliyorum; ama Tanrnn beni tam olarak bildii gibi o zaman ben de tam olarak bileceim. 13 imdi kalc olan iman, umut ve sevgidir; bunlarn . lerinden en stnyse sevgidir.

13

Ruhsal Balarn Kullanm 1-19 Sevgiyi kovalayn; ruhsal balar, zellikle peygamberlik etmeyi zleyin. 2nk yabans dil konuan*, insanlarla deil Tanryla konuur. nk kimse onu anlamaz; yalnzca ruhta gizler konuur. 3te yandan peygamberlik eden yapc, yreklendirici, avutucu

14
306

rnein, gzlere.

szlerle insanlara konuur. 4Yabans dil konuann yapcl kendine, peygamberlik edenin yapcl ise kilise topluluunadr. 5Hepinizin yabans dillerle konumanz isterdim; ama daha nemlisi, peygamberlik etmenizi isterdim. Peygamberlik eden kii yabans dillerle konuandan daha stn nem tar. Ama kilise topluluunun yapclk bulmas iin, yabans diller konuan eviri yapabiliyorsa o baka. 6Kardelerim, imdi varsayalm ki, yabans diller konuarak yannza geldim. Size tanrsal bir aklama, bir bilgi, bir peygamberlik, ya da bir reti getirmedike yannza geliimin yarar ne? 7 Kaval olsun, saz olsun cansz alglar bile belirgin, ayr ayr sesler kartr. yle olmasa, kaval m, saz m alnd nasl anlalr? 8Borazan ak-seik bir ses vermezse, savaa kim hazrlanr? 9Bunun gibi siz de yabans dille kolayca anlalabilen bir sz sylemezseniz, ne dendiini kim anlayabilir? Bu durumda havaya konumu olursunuz. 10 Yeryznde her eidinden bir sr dil vardr. Hibiri de anlamsz deildir. 11Bu nedenle, sesin anlamn bilmiyorsam konuana bir yabanc olurum; konuan da bana yabanc olur. 12 te bunun gibi siz de ruhsal balara derinden istekli olduunuza gre, kilise topluluunun yapcl dorultusunda bollukla artmanza yardm edici zellikleri arayn. 13 Bu nedenle yabans dil konuan, eviri yapabilmek iin dua etsin. 14nk eer yabans dille dua ediyorsam, ruhum dua etmekte ama aklm buna katlmamaktadr. 15yleyse bundan nasl bir sonu karlabilir? Ruhumla dua edeceim, bunun yan sra aklmla da dua edeceim. Ruhumla ilahi syleyeceim, bunun yan sra aklmla da ilahi syleyeceim. 16 Byle olmasayd, sen ruhunla Tanry kutsarken, ruhsal ba almayanlardan biri senin teekkr sunmana nasl, Amin diyebilir? nk o senin ne dediini bilmiyor. 17Geri teekkr sunman yerinde; gelgelelim karndaki yapclk bulmuyor. 18Hepinizden daha ok yabans dil konuabildiim iin Tanrya teekkrler olsun! 19Ne var ki, kilise toplantsnda bakalarn da eitmek iin, aklmn erdii be kelime sylemeyi yabans bir dille on bin kelime sylemeye ye tutarm. Anlayla Davranmann nemi 20-25 Kardelerim, dncede ocuka davranmayn. Ktlk karsnda bebek gibi, buna kar dncede yetkin olun. 21Ruhsal yasada yazldr: Bu halkla allmam diller konuan kiiler araclyla, allmam kiilerin dudaklaryla konuacam. O zaman bile beni dinlemeyecekler. Rab byle buyuruyor. 22 Yani yabans diller ba inananlar iin deil, inanmayanlar iin bir belirtidir. Peygamberlik ise inanmayanlar iin deil, inananlar iin bir belirtidir. 23Bu nedenle, tm kilise bir yerde toplansa ve herkes yabans diller konusa, bu arada ruhsal ba almayanlar ya da inanmayanlar ieri girse, ldrm olduunuzu sylemezler mi? 24Ama herkes peygamberlik etse, bu arada inanmayan ya da ruhsal ba almayan biri ieri girse, herkese eletirilir, herkese yarglanr. 25Yreinin gizli-kapakl ynleri sergilenir. yle ki, yzst dp Tanrya tapnr, Tanr gerekten aranzdadrder.
20

Yabans Diller Konumann, Peygamberlik Etmenin Kural 26-33a yleyse nasl olmal kardelerim? Ruhsal toplantlarnz srerken herkesin bir katks bir ilahisi, bir retisi, tanrsal bir aklamas, bir yabans dili, bir evirisi var. Bunlarn tm yapclk dorultusunda ilemeli. 27Biri yabans bir dil konuuyorsa, iki ya da en ok kii srayla konusun, bir kii de eviri yapsn. 28Ama evirmen yoksa o kii kilise toplantsnda azn amasn; iinden kendi kendine ve Tanrya seslensin. 29Peygamberlerden iki ya da kii konusun; brleri sylenenleri tartsn. 30Orada oturanlardan birine tanrsal bir aklama gelecek olursa, ilk konuan azn kapasn. 31nk her biriniz teker teker peygamberlik edebilirsiniz. yle ki tm rensin, tm t alsn. 32Peygamberlerin ruhu peygamberlere baml olur. 33nk Tanr kargaaln deil, esenliin Tanrsdr.
26

Kilise Toplantlarnda Kadn Konumaclar 33b-40 Kutsal yaamllarn tm kilise toplantlarnda olduu gibi, 34kadnlar kilise toplantlarnda azlarn kapasn*. nk onlarn lafa karmalarna izin verilmemitir. Yasann bildirdii gibi baml olsunlar. 35renmek istedikleri bir konu varsa, evde kocalarndan sorabilirler. Kadnn kilise toplantsnda lafa karmas saygnl hie indirir. 36 Ne oluyor? Yoksa Tanr Sz sizden mi kt, ya da salt sizlere mi eriti? 37inizde peygamber olduunu ya da ruhsal balarla donatldn dnen varsa, size yazdklarmn Rab buyruu olduunu bilsin. 38Her kim bunu tanmazsa, kendisi de tannmayacaktr. 39 zet olarak kardelerim, peygamberlik etmeyi zleyin ve yabans diller konuulmasna engel olmayn. 40 Her ey dzenli ve uyumlu olsun. LLERN DRL Mesihin Dirilii: nancn Ana Temeli 1-11 imdi kardelerim, sizlere mjdelediim Sevin Getirici Haberden sz etmek istiyorum. Alm olduunuz ve onda durduunuz haberden.. 2Bu haber araclyla kurtuluyorsunuz. Sizleri nasl mjdeledim? Eer onu benimsemi bulunuyorsanz. Yoksa bouna iman etmi oluyorsunuz. 3 lk azda alm olduumu verdim sizlere: Kutsal Yazlarn ok nceden bildirdii gibi Mesih gnahlarmz iin ld. 4Sonra gmld. Yine Kutsal Yazlarn ok nceden bildirdii gibi nc gn dirildi. 5Bundan sonra Petrosa307, ardndan On kilere grnd. 6 Daha sonra, bir kezinde be yz akn kardee grnd. Bunlarn ou u ana dek yaamaktadr; bazlar ise uyumutur*. 7Sonra Yakupa grnd, ardndansa habercilerin tmne. 8 En sonundaysa, tmnn ardndan vakitsiz doan bir ocua benzeyen bana da grnd. 9nk ben habercilerin en nemsiziyim. Haberci adn tamaya bile yarak deilim. nk Tanrnn kilise topluluuna saldrdm. 10Tanrnn kayrasyla imdi neysem oyum. Tanrnn bana uzatlan kayras boa gitmi deil. Tam tersine, br habercilerin tmnden daha ok emek harcadm. Ama bunu baaran ben deilim, benimle birlikte giden Tanr kayrasdr. 11Bu nedenle, ister ben olaym ister onlar olsun, yaymakta olduumuz sz budur; siz de byle iman ettiniz.

15

llerin Dirilii Nasl Yadsnabilir? 12-19 Mesihin ller arasndan dirildiine ilikin szn yaylmasna karn, aranzdan bazlar nasl, ller dirilmez diyebiliyor? 13Eer ller dirilmezse, Mesih de dirilmemitir. 14 Mesih dirilmemise sz yaymamz bo abadr, imannz da botur. 15stelik, bizler de Tanrnn yalanc tanklar durumuna dm oluyoruz. nk Mesihi diriltti diye Tanrya ilikin tanklk ettik. llerin dirilmediini varsayarsak Tanr Onu diriltmemitir. 16nk ller dirilmiyorsa Mesih de dirilmedi. 17Eer Mesih dirilmemise imannz botur; u ana dek gnahlarnzn iinde bocalyorsunuz. 18Bu durumda, Mesih ballnda uyuyanlar da mahvolmutur. 19Yalnzca imdiki yaamda Mesihe umut balamsak tm insanlar arasnda en nde acnlmaya yaraanlar bizleriz.
12

Mesihin Dirilii: mann Gc, Gvenlii 20-28 Ama gerekte Mesih ller arasndan dirilmitir. Uyuyanlarn ilk rndr O. 21 nk lm insan araclyla geldi, llerin dirilmesi de insan araclyla oldu. 22nk nasl tm Ademde lyorsa, tm de Mesihte yaama getirilecektir. 23Ama her biri kendine zg srada: lk-rn Mesih, sonra O geldiinde Mesih ballar. 24Mesih her ruhsal bakanl, her yetkiyi, her gc ortadan kaldrdktan sonra hkmranl Tanrya ve
20 307

Kifasa.

Babaya verecek; bylece her eyin sonu gelecek. 25nk tm dmanlarn ayaklar altna serinceye dek Mesihin hkmranlk etmesi gerekir. 26Ezilecek son dman lmdr. 27nk Tanr her eyi Mesihin ayaklarna baml kld. Her eyin ayaklarna baml klnd bildirilirken, her eyi Onun ayaklarna baml klan Tanrnn bunlarn dnda olduu aka bellidir. 28Her ey Ona baml klnnca, bu kez Oul da her eyi kendisine baml klana baml olacak. yle ki, Tanr tmn yneten, tmn dolduran olsun. llerin Diriliini Yadsmak Aklszlktr 29-34 Yoksa, ller iin vaftiz edilenler bunu niin yapsn? Eer ller gerekten dirilmiyorsa, onlar iin vaftiz edilmek de ne oluyor? 30Neden her saat tehlikeyle burun burunayz? 31Kardelerim, Rabbimiz sa Mesih ballnda sizler iin duyduum vn adna ant ierim ki, ben her gn lyorum. 32Eer insan deyiiyle, Efesosta canavarlarla boutumsa, bunun yarar ne? Eer ller dirilmiyorsa yiyelim ielim; nasl olsa yarn lp gideceiz. 33Kandrlmayn, Kt ilikiler erdemli treleri rtr*. 34 Dorulua ayln ve gnahla oynamayn. nk bazlar Tanr bilgisinden yoksundur. Bunlar utanasnz diye sylyorum.
29

llerin Diriliini Doa da Kantlamakta 35-50 Biri soracak olur: ller nasl dirilir? Acaba ne tr bedenle gelirler? 36Aklsz insan! Yere ektiin lmedike, ona yaam salanmaz. 37Ektiin ilerde oluacak beden deil, belki plak bir buday, ya da br tohumlardan birinin tanesidir. 38Ama Tanr ona diledii bedeni tohumlardan her birine kendine zg bedeni verir. 39 Her et ayn deil. Elbette insan eti bakadr, hayvanlarn eti baka, kularn eti baka, balklarnkiyse baka. 40Bunlarn yan sra gksel bedenler var, dnyasal bedenler var. Gksel olanlarn grkemi bakadr, dnyasal olanlarnkiyse baka. 41Gnein grkemi bir tr, ayn grkemi baka tr, yldzlarn grkemi baka trdr. Grkem bakmndan bir yldz teki yldzdan farkldr. 42 llerin dirilii de tpk byledir. rme kapsamnda ekilir, rmez durumda 43 dirilir. Gzden dm durumda ekilir, grkem iinde dirilir. Zayflk kapsamnda ekilir, gl durumda dirilir. 44Cansal beden* olarak ekilir, ruhsal beden olarak dirilir. Cansal beden varsa, ruhsal beden de vardr. 45Yazl olan da budur: lk insan Adem yaayan can oldu, Son Adem yaam salayan ruh oldu. 46 Ama dikkat edilsin, nde gelen ruhsal olan deil; cansal olan ndedir. Ruhsal olan daha sonradr. 47lk insan yerdendir, yerseldir. kinci insan gktendir. 48Yersel insan naslsa, yersel olanlar da yledir. Gksel olan naslsa, gksel olanlar da yledir. 49Yersel insana benzerlii nasl kuandksa, gksel olana benzerlii de kuanacaz. 50Kardelerim, unu belirteyim: Etle kan Tanr hkmranln miras alamaz. Ne de rmlk rmezlii miras alabilir.
35

ller de Diriler de Yenilenecek 51-58 Baknz, size bir giz bildiriyorum. Hepimiz uyumayacaz. Ama hepimiz deitirileceiz. 52Bir anda, gz ap kapayncaya dek, son boru ttnde. nk boru tecek ve ller rmez durumda dirilecek; biz de deitirileceiz. 53nk bu ryen bedenin rmezlii ve bu lml bedenin lmszl kuanmas gerekir. 54Bu ryen beden rmezlii ve bu lml beden lmszl kuannca yazl sz yerine gelecek: 55 lm yengide yutuldu. Ey lm, yengin nerede? Ey lm, kargn nerede?
51

lmn kargs gnahtr, gnahn gcyse ruhsal yasadr. 57Ama Rabbimiz sa Mesih araclyla bizlere yengiyi salayan Tanrya kr! 58 Sevgili kardelerim, ite bunun iin kararl olun, duraan olun. Rab iin her zaman bol uraa verilin; Rab ballnda emeinizin boa gitmediini bilin.
56

SONU Mesih Ballarnn Armaanlar 1-9 Kutsal yaamllar iin para toplama konusuna gelince, siz de Galatya kiliselerine vermi olduum buyruu uygulayn. 2Haftann ilk gn herkes kazancna gre belirli bir paray ayrsn ve bunu yannda bulundursun. yle ki, geldiimde para toplama iiyle uralmasn. 3Oraya vardmda, tantc mektuplar yazarak onayladnz kiileri armaannz alp gtrsnler diye Yerualime gndereceim. 4Benim de gitmem uygunsa benimle birlikte gidecekler. 5 Makedonyaya uradktan sonra size geleceim. nk Makedonyaya uruyorum. 6 Sanrm bir sre yannzda kalacam. Belki k da orada geiririm. yle ki, her nereye gidersem beni yolcu edesiniz. 7u ara ayak st uramak istemiyorum size. nk Rab izin verirse, bir sre aranzda kalmay umuyorum. 8Ama Pentekosta308 dek Efesosta kalacam. 9 nk nmde etkin biimde alabileceim geni bir kap ald. Buna kar direnenler oktur.

16

Arkadalar 10-13 Timoteos gelirse, aranzda korkusuzca kalmasn salayn. nk benim gibi o da Rabbin iinde almaktadr. 11Bu nedenle, kimse onu aa grmesin. Kendisini esenlikle yolcu edin ki yanma gelebilsin. nk kardelerle birlikte onun gelmesini beklemekteyim. 12 Kardeimiz Apollosa gelince, br kardelerle birlikte yannza urasn diye ok steledim. Ama u ara uramaya pek istekli deil. Uygun zaman bulduunda gelecek. 13 Uyank olun, imanda sk durun, erkeke davrann, glenin.
10

Dilek ve Selam 14-24 Her yaptnz sevgiyle yapn. 15Kardelerim, sizden bir dileim var. Biliyorsunuz, Stefanosun ev halk Ahaya blgesindeki ilk inanllardr. stelik, kendilerini kutsal yaamllara hizmet etmeye adam bulunuyorlar. 16Bu tr insanlara, tm i arkadalarmza ve emek harcayan herkese baml olun. 17Stefanos, Fortunatos ve Ahaikosun geliine ok sevindim. nk sizin yokluunuzu giderdiler. 18nk hem benim ruhumu, hem de sizinkini dinlendirdiler. Bylelerin deerini bilesiniz. 19 Asya blgesindeki kilise topluluklar size selam eder. Akila ile Priska ve onlarn evindeki kilise topluluu Rab ballnda size ok selam eder. 20Tm kardeler sizi selamlar. Kutsal ple birbirinizi selamlayn. 21 Ben Pavlos, elimle bu selam yazyorum. 22Rabbi sevmeyenler lanetlensin. Maranata*. 23 Rab sann kayras sizlerle olsun. 24Mesih sa ballnda sevgim hepinizle kalsn. Amin.
14

308

Baknz, Habercilerin leri 2:1

KORNTOSLULARA II. MEKTUP (Habercilik Yetkisi) nsz Haberci Pavlos ilk ziyaretinden 5-6 yl sonra Korintos yrelerini bir kez daha ziyaret etti ve orada ay geirdi (Habercilerin leri 20:2,3). Sonra Makedonyaya geti. Korintostaki ruhsal alkantlar yatacana younlamt. Daha nce Pavlos bu toplulua baka bir mektup yazmt (2:3,4). Mektubu gtren Titos Korintoslularn duyduu acy ve derin znty Pavlosa bildirdi (2:13; 7:5-7). Bunun zerine Pavlos Tanr esinlemesiyle onlara bu mektubu yazd (7:5-16). Birinci mektuptan yaklak bir yl sonra (56 ya da 57 ylnda) yazlan bu mektup, Tanr habercisinin duygularn aa vurmaktadr. br mektupta olduu gibi burada da llerin diriliine deiniliyor (5:1-10), parasal armaanlarn niin ve nasl verilecei anlatlyor (8. ve 9. blmler). Pavlos bylece Korintostaki topluluu Yerualimdeki yoksul inanllara yardm etme yolunda isteklendiriyor (8:4,19,20; 9:1,12,13). Tanr habercisinin haberi yayarken karlat eitli saldrlar ve basklar dile getiriyor (11 ve 12 blmler). Bu arada kendilerine haberci ss vererek bildiriye ve gerek haberciye direnenlerin sahte davranlarn sergiliyor (11:13), kendisinin n sradaki habercilerden geri kalmadn belirtiyor (11:5; 12:11), Tanrdan ald habercilik yetkisini kantlyor (3:1; 5:12; 7:2; 10:2,3; 11:5,6; 12:11; 13:3), hizmet sunucusunun etkin bir resmini iziyor, Tanr iin alann z yapsn canlandryor (13:4). Bu mektup ylece zetlenebilir: 29.Haberci Pavlosun deneyimleri 1:1-2:17 30. Haberci Pavlosun snavlanan hizmeti 3:1-7:16 31. Ruhsal armaanlar 8:1-9:15 32. Habercilik yetkisi 10:1-13:14 HABERCNN ETN DENEYMLER Balang ve Selam 1,2 Tanr istei uyarnca Mesih sann habercisi Pavlostan ve Timoteos kardeten: Korintostaki Tanr kilisesi topluluuna ve onlarla birlikte btn Ahaya blgesindeki kutsal yaamllarn toplamna. 2Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun.

Tanr Destei Her Bunalma Yeterlidir 3-11 Rabbimiz sa Mesihin Tanrs ve Babas kutlansn. Sevecenlik Babas, her avuntunun Tanrsdr O. 4Aclarmzn tmnde bizi avutur. yle ki, Tanr tarafndan avutulan bizler, ayn avuntuyla tm ac ekenleri avutabilelim. 5nk Mesihin ektii ikencelere katlmz nasl artyorsa, Mesih araclyla salanan avuntumuz da o oranda artyor. 6Ac ekiyorsak, bu sizin avutulmanz ve kurtulmanz yararnadr. Avutuluyorsak, bu da sizin avutulmanz yararnadr. Bizim ektiimiz ikencelere benzer ikenceleri sabrla karlamak iin gerekli gc oluturan avuntu.. 7Size kar sarslmaz umut besliyoruz. nk ikencelerimize payda olduunuz gibi, avuntumuza da payda olduunuzu biliyoruz. 8 Kardelerim, Asya blgesinde ektiimiz acdan habersiz kalmanz istemiyoruz. Ar oranda gcmzn stnde skntya dtk. ylesine ki, yaamaktan da umudu kestik. 9Gerekten lm yargsnn zerimizde olduunu dndk. Ama kendimize deil,
3

lleri dirilten Tanrya gvenelim diye oldu bu. 10O bizleri bylesi lmcl bir deneyimden kurtard; kurtaracaktr da.. Evet, kendisine umut besliyoruz, bizi yine kurtaracaktr. 11Sizler de bizim iin dua ederek hizmetimize katln. yle ki, birok kiinin yakaryla Tanrnn bize salad ruhsal ba iin pek ok kii yararmza teekkr sunsun. OLAYLAR GZDEN GERLYOR likilerimiz Akszl Oldu 12-14 vn duyduumuz, vicdanmzn da tanklk ederek onaylad udur: Dnyada ve zellikle sizlerin nnde kutsallkla ve tanrsal itenlikle davrandk; bedensel bilgelikle deil, tersine Tanr kayrasyla. 13 Size okuyup anlayabileceinizden baka bir ey yazmadk. Bunlar tam olarak anlayacanz umarm; 14nasl ki, bir yere kadar bizi de anlam bulunuyorsunuz. Rabbimiz sann Gnnde bizim vncmz siz olduunuz gibi, sizin vncnz de biz olalm.
12

Tasarnn Deimesi Kararszlk Deildir 15-24; 2:1-4 Buna gvenerek, ift ynl yararnz olsun diye, nce yannza gelmeyi tasarladm. 16 Makedonyaya giderken de, oradan dnerken de size urayaym dedim. yle ki, beni Yahudiyeye yolcu edebilesiniz. 17Bunu tasarlarken acaba kararszlk m gsteriyordum? Yoksa tasarladklarm bencilce mi tasarlyordum? Bir yandan evet, evet derken, te yandan hayr, hayr m demekteydim? 18Tanr gvenilir olduu gibi, size sylediimiz sz de evetle bileik hayr deildir. 19nk bizler ben, Silvanos ve Timoteos tarafndan aranzda yaylan Tanr Olu Mesih sa da evetle kark hayr deildir. Tam tersine, O eveti yerine getirendir. 20nk Tanrnn tm vaatleri Onda evetini bulmutur. Bu nedenle Tanrnn ycelii iin Mesih araclyla Amin deriz. 21Bizleri sizinle birlikte Mesih ballnda pekitiren ve mesheden309 Tanrdr. 22Bize mhrn basan da, gvence olarak yreklerimize Ruhu veren de Odur. 23 Canma tank olarak Tanry arrm ki, sizleri esirgemek istediimden Korintosa gelmeyi doru bulmadm. 24Bu, imannza egemen kesildiimizden deil, sevinciniz iin alan i ortaklar olmak istediimizdendir. nk imannzda sk duruyorsunuz.
15

Kald ki, iimden karar verdim, sizi zecek baka bir ziyaret yapmayacam. 2nk sizi zersem, zdmden baka kim var beni mutlu edecek olan? 3nceki mektubumu bunun iin yazdm. yle ki, geldiimde beni sevindirmesi gereken kiilere bakarak zlmeyeyim. Tmnze gvenim tamdr. Sevincim hepinizin sevincidir. 4nceki mektubumu size derin acyla, yreim paralanarak, ok gzya dkerek yazdm. Amacm sizi zmek deildi. Tam tersine, size beslediim sevgiyi akn sevgiyi bilmenizi salamakt. Suundan Ac Duyan Balayn 5-11 Her kim znt nedeni olduysa, znty bana deil, bir bakma sorunu gereinden ok bytmeyeyim hepinize ektirdi. 6Byle birine ounluka uygulanan bu ceza yeterlidir. 7 imdi ise tam tersini yapn; onu balayp avutun. Bylece ar zntye kaplp kmesin o kii. 8Bunun iin size tlerim: Ona kar sevginizi aka gsterin. 9nceki mektubu yazmamn nedeni buydu. yle ki, sizleri deneyeyim, her konuda sz dinleyip dinlemediinizi bileyim. 10Her kimi baladysanz, ben de balarm. Her neyi balarsam eer bir eyi balamsam Mesihin nnde sizin iin yapyorum bunu. 11Gzlenen ama, eytann bize kar iine yarayan ortam elde etmemesidir. Kukusuz, onun dzenlerinden bilgisiz deiliz.
5 309

Hizmetine ayran. Baknz, Luka 4:18

Mesih Bilgisinin Gzel Kokusunu Saanlar 12-17 Mesihin Sevin Getirici Haberini yaymak iin Troasa geldiimde, Rab tarafndan bana bir kap ald. 13Kardeim Titosu bulamaynca, ruhum tedirgin oldu. Bu nedenle, onlardan ayrlp Makedonyaya doru yola ktm. 14 Mesih ballnda bizi her zaman yenginin geit treninde ilerleten ve Onun bilgisinin gzel kokusunu araclmzla her yerde yayan Tanrya krler olsun. 15nk gerekten, kurtulanlar arasnda da mahvolanlar arasnda da Mesihin gzel kokusunu Tanrya saanlar bizleriz. 16Mahvolanlara lmn ldrc kokusu, kurtulanlara yaamn yaatc kokusu.. Bylesi bir ykmlle kim yeterlidir? 17Biroklar gibi, Tanr Szn pazara karmadk biz. Tam tersine, Tanrnn gnderdii bireyler olarak Tanr nnde Mesih ballnda temiz yrekle konuuyoruz.
12

Tanrsal Bilgeliin Canl rnekleri 1-6 Yeni batan kiisel deerimizi saptamaya m alalm? Ya da bazlar gibi size tantma mektuplar m sunalm? Yoksa sizlerden tantma mektuplar m isteyelim? 2Sizsiniz mektubumuz; yreklerimize yazl, tm insanlarca bilinip okunan. 3Hizmetimiz sonucunda oluan bir Mesih mektubu olduunuzu sergilemektesiniz. Kalemle deil, diri Tanrnn Ruhuyla yazlan bu mektup ta levhalara yazlmad; yrein etten levhalarna yazld. 4 Tanr dorultusunda Mesih araclyla duyduumuz gven byledir. 5Kendi bamza yeterlilik taslayacak kadar yeterli saymyoruz kendimizi. Yeterliliimiz Tanrdandr. 6Yeni Antlamann hizmet grcleri olmamz iin Tanr bize yeterlilik verdi. Bu Antlama yazl bir belgeyle deil, Ruhla ilgilidir. nk yazl belge lme yol aar, oysa Ruh yaam verir.

Bu Hizmetin Grkemi Musannkinden stndr 7-11 Talar zerine ilenen lm oluturucusunun310 grd hizmet ycelikle geldi. Yok olan bu ycelik Musann yzn ylesine parlatt ki, srailoullar Onun yzne bakamaz oldu. 8Buna kar Ruhun grd hizmet ne denli stn ycelikle belirir! 9nk eer kiiyi sulu karmaya hizmet eden yasa ycelikle geldiyse, dorulua hizmet edenin ycelii bundan kat kat akndr. 10Gerekten bu olayda stn ycelii olann nnde, bir vakitler ycelik tayan yceliini yitirmitir. 11Geici olan ycelikle geldiyse, kalcnn ycelii ondan kat kat stndr.
7

Hizmetimiz Belirgindir 12-18 Bylesi bir umudumuz olduu iindir ki, ok atlgan davranmaktayz. 13Yzne rt rten Musann durumu gibi deildir durumumuz. srailoullar geici parlakln son bulmasn grmesin diye Musa yzn rtt. 14Kald ki, onlarn anlay katlamtr. nk bugne dek, Eski Antlama okunurken ayn rt akllarndan kaldrlmamaktadr. nk bu rt ancak Mesih araclyla giderilir. 15Oysa bugne dek Musann yazlar her ne vakit okunacak olsa, onlarn yrei zerine rt ekilmitir. 16Ama birey Rabbe dnnce rt kaldrlr. 17 Rab Ruh demektir. Rabbin Ruhunun bulunduu yerde zgrlk vardr. 18Hepimiz alm yzle, Rabbin yceliini aynada yanstrcasna, bir ycelikten bir ycelie geerek, ayn grnme dntrlyoruz. Ruh olan Rabbin etkisidir bu.
12

Ruhsal Hizmetimiz Karanlkta I Yanstmaktr 1-14 te bu nedenledir ki, Tanrnn acdklar durumunda, bu ruhsal hizmeti grrken bezginlie dmyoruz. 2Utan verici gizli kapakl davranlar kaldrp atm bulunuyoruz. Ne kurnazlkla beliriyoruz, ne de Tanr Szn kandrclkla lekeliyoruz. Tam tersine, gerei sergileyerek Tanr nnde kendimizi her insann vicdanna tantyoruz. 3Eer

4
310

eriat.

yaydmz Sevin Getirici Haberin st rtlyse, mahva gidenler iin st rtl kalmaktadr. 4Tanrnn grnen kiilii311 olan Mesihin yceliiyle ilgili Sevin Getirici Haberin onlarn zerine domasn diye, bu an tanrs312 iman olmayanlarn akllarn krletirdi. 5nk biz kendi kendimizi deil, Rab olarak Mesih say yayyoruz. Kendimize gelince sa adna sizin uaklarnzz. 6nk, Karanlkta k parlasn diyen Tanr yreklerimizde parlad. Mesihin kiiliinde, Tanr bilgisinin yceliini ieren kla bizi aydnlatmay gerekletirdi. 7 Bu gmy toprak kaplarda tayoruz. yle ki, ar oranda aklanan g bize deil, Tanrya zg olsun. 8Her ynden ac ekiyor ama ezilmiyoruz. aknlktan sarslyor ama umudumuzu yitirmiyoruz. 9Saldrlar altndayz ama yalnz braklmyoruz. Yere seriliyor ama mahvolmuyoruz. 10sann lmn her an bedenimizde tayoruz. yle ki, sann yaam da bedenimizde aklansn. 11nk biz yaayanlar her zaman sa iin lme sunuluyoruz. yle ki, sann yaam da lml bedenimizde aklansn. 12Ve lm bizde, yaamsa sizlerde yetkiyle i grsn. 13Kutsal Szde yazl olduu gibi ayn iman ruhuyla donatldk: man ettim, bu nedenle konutum. Biz de iman ediyoruz ve bu nedenle konuuyoruz. 14Rab say dirilten Tanrnn bizleri de sayla birlikte diriltip sizlerle bir arada kendi nnde durduracan biliyoruz. Geici Yaamda Gzlerimiz Sonsuz Olana Dnk 15-18; 5:1-5 nk her ey yararnzadr. yle ki, kayra daha bol sayda insana ulatka, Tanr ycelii yararna sunulan teekkr de artrsn. 16te bunun iindir ki, bezginlie dmyoruz. Her ne kadar dtan grnen varlmz ypranmaktaysa da, iteki varlmz gn gnden tazelenmektedir. 17nk u gelip geici hafif aclar, bizde ne snr ne de kstlamas olan sonsuz ycelik doluluunu oluturmaktadr. 18Gzlerimizi grlenlere deil, grlmeyenlere dikiyoruz. nk grlenler geicidir; grlmeyenlerse sonsuzdur.
15

Bizi bir adr gibi iinde barndran bu yersel evimiz yklacak olursa, Tanrdan salanan bir yapmz elle kurulmam, gklerde hi sonu olmayan evimiz bulunduunu biliyoruz. 2Gerekten, gksel konutumuzla kuatlmay zleyerek buradaki evde inleyip duruyoruz. 3yle ki, bu konutu kuandmzda plak kalm olmayalm 313. 4nk imdiki adrda barnan bizler sknt iinde inleyip duruyoruz; bedenden soyunmak istediimizden deil, yeni beden kuanmak istediimizden. yle ki lml olan, yaam tarafndan yutulsun. 5Bizleri ngrlen bu duruma hazrlayan Tanrdr. O bize gvence olarak Ruhu verdi. lmn Sonucu, Rab ile Olmak 6-10 Bu nedenle, her an gven duyuyoruz ve bedende barndmz srece Rabten rak olduumuzu biliyoruz. 7nk gzn grdyle deil, imanla yayoruz. 8Bunun yan sra gven duyuyoruz; bedenden rakta bulunmay, Rabbin yannda barnmay yeliyoruz. 9 Bylece, ister barnamzda olalm, ister rakta bulunalm Rab tarafndan beenilmeyi amalyoruz. 10nk hepimiz Mesihin yarg krss nne kmak zorundayz. yle ki, herkes bedendeyken yapt iyi ya da kt ilerin karln alsn.
6

Bartrma Grevi 11-21 Rab korkusunun ne olduunu bildiimizden, insanlar inandrmaya alyoruz. Ama ne olduumuzu Tanr bilir. Umarm vicdannz da biliyordur bunu. 12Sizlere kendimizi yeni
11 311 312 313

Grekede ikon. eytan, iblis. yle ki, soyunduumuzda plak kalmayalm.

batan beendirmeye almyoruz. Tam tersine, bizlerle vnebilesiniz diye size elverili ortam hazrlyoruz. yle ki, vnmelerinin nedeni erdemli yrek deil, yzeysel grn olanlar yantlayabilesiniz. 13Kendimizden gemisek, Tanrnn ycelii iindir bu. Aklmz bamzdaysa, bu da yararnzadr. 14Mesihin sevgisi bizi drterek etkiliyor. nk u yargya varyoruz: Biri herkesin yararna ldyse tm lmtr. 15O herkesin yararna ld. yle ki, yaayanlar bundan byle kendileri iin deil, onlar yararna lp dirilen iin yaasn. 16 te onun iin, bundan byle hi kimseyi insansal adan tanmyoruz. Her ne kadar Mesihi insan grnyle tandysak da, bundan byle bu adan tanmyoruz. 17nk her kim Mesih ballndaysa yeni bir yaratktr. Eskisi geip gitti, ite yepyeni oldu. 18Bunlarn tm Tanrdandr; Mesih araclyla bizi kendisiyle bartran ve bizlere bartrclk hizmetini veren Tanrdan. 19Denecek olan udur: Tanr Mesihin kiiliinde insanlarn sularn saymayarak dnyay kendisiyle bartryordu. Bize de bartrclk szn verdi. 20 Bu nedenle Mesih adna elilik ediyoruz. Tanr bizim araclmzla yakarrcasna dileini duyuruyor; biz de Mesih adna yalvaryoruz: Tanryla barn. 21Tanr gnah nedir bilmeyeni yerimize gnah kld. yle ki, Mesih ballnda Tanrnn doruluu olalm. Bu Hizmet etin Ama Grkemlidir 1-13 Tanryla i ortakl yapan bizler sizlere tleriz: Tanr kayrasn bou bouna kabul etmi olmayn. 2nk O yle der: Kabul ettiim zaman seni iittim, Kurtulu gnnde sana yardm ettim. te kabul edilen zaman imdidir; ite kurtulu gn bugndr. 3 Hizmetimiz knanmasn diye hibir konuda, hi kimsenin yoluna engel koymuyoruz. 4Tam tersine, Tanrnn hizmet grcleri olarak kendimizi her bakmdan beeninize sunuyoruz: Sabr bolluunda, aclarda, skntlarda, zntlerde, 5itilip kaklmalarda, cezaevlerinde, kargaalklarda, emeklerde, uykusuzluk, alk durumlarnda, 6susuzlukta, gerei kavramakta, katlanta, iyi yreklilikte, Kutsal Ruhta, ikiyzllkten ar sevgide, 7gerek szn bildirmekte, Tanr gcnde, sa elde sol elde* doruluun silahlaryla. 8Onurla ve onursuzlukla, iyi ya da kt nle, aldatc sanlrken geree ballkla, 9bilinmeyen ama ok iyi bilinen, lmekte saylan ve ite yaayan, skdzene sokulan ama lm yargsnn altndan kalkan, 10zgn ama her an sevinli, yoksul ama niceleri varlkl klan, hibir eyi olmayan yine de her eye sahip olan. 11 Ey Korintoslular, sizlerle ak konuuyoruz, yrek aklyla sesleniyoruz. 12Sizleri ember iine alan biz deiliz, siz kendinizi embere alyorsunuz. 13Kurala yarar biimde oynayalm. ocuklarla konuur gibi konuuyorum: Kendi tutumunuz da yrek aklyla olsun.

nanl Olmayanlarla Evlenmeyin 14-18; 7:1 nanl olmayanlarla ayn boyunduruk altna girmeyin. nk doruluk ktlkle ne paylaabilir? Ya da k karanlkla nasl payda olabilir? 15Mesih Belial314 ile badaabilir mi hi? Ya da inanl inanszla anlaabilir mi? 16Tanr tapna yalanc tanrlarla uyuabilir mi? nk biz diri Tanrnn tapnayz. Tanrnn bildirdii gibi: Onlarn arasnda konut kuracam hem de aralarnda yryeceim. 17 Onlarn Tanrs olacam, onlar da halkm olacak. Onun iin Rab, Aralarndan ekilin ve ayrln diye buyuruyor. 18 Kirli olana dokunmayn, ben de sizi kabul edeceim. Size Baba olacam, siz de bana oullar kzlar olacaksnz. Evrensel Egemen Rab buyuruyor.
14 314

iblis, eytan iin kullanlan adlardan biri. (Baknz, Mezmur 18:4)

Bu vaatler bizlerle ilgili olduu iindir ki sevgili arkadalar, kendimizi her tr beden ve ruh kirliliinden artalm; Tanr korkusuyla kutsall yetkinlie eritirelim.
2

nceki Mektubun Acs Unutulsun 2-16 Yreinizi an bize. Kimseye hakszlk etmedik, kimseyi ayartmadk, kimseden karmz iin yararlanmadk. 3Bunu sizi yarglamak iin sylemiyorum. nk daha nce dediim gibi, birlikte lmek ve birlikte yaamak iin yreklerimizdesiniz. 4Size snrsz gvenim var. Sizlere ilikin vncm cokundur, avuncum takndr. Tm aclarmz iinde byk sevin duymaktaym. 5 Makedonyaya vardmzda bedenimiz rahatlk nedir bilmedi. Tersine, her ynden ac ekiyorduk: Dta atmalar, yrekte korkular. 6Ama engin yreklileri avutan Tanr, Titosun gelmesiyle bizleri avuttu. 7Salt onun geliiyle deil, sizde bulduu avuntuyla da avunduk. Bizi zlediinizi, yas tutup dvndnz, bana ilikin abanz bildirdiinde sevincim kat kat artt. 8Bu nedenle mektubumla sizi zdysem de pimanlk duymuyorum. Geri o mektubun bir sre iin sizleri zdn grerek pimanlk duymadm da deil. 9Ama imdi sevinliyim; zldnz iin deil, zntnzn gnahtan dnmenize yol at iin. nk Tanrnn zledii lde zldnz. yle ki, bizden tr hibir zarara uramadnz. 10 nk Tanrnn zledii lde zlmek gnahtan dnmeyi salar. Bu da pimanla drmeyen kurtulua yneltir. Oysa dnyasal znt lme yol aar. 11imdi grnz, Tanrnn zledii kapsamda zlmek derininizde ne denli aba oluturdu. Kendinizi artmak iin nasl canla bala didindiniz, nasl fkelendiniz, nasl korktunuz, nasl zlem duydunuz, nasl gerein saptann kovaladnz, nasl adaletin hakkn aradnz. Karnzdaki sorunda her bakmdan susuzluunuzu kantladnz. 12unu bildireyim; sizlere yazdysam bunu ne hakszlk ileyeni, ne de hakszla urayan gznnde tutarak yaptm. Bizleri kapsayan abanzn Tanr katnda kendinize belirgin olmas iin byle davrandm. 13Avuntumuzun nedeni budur. Avuntumuzun yan sra, Titosun sevinci bizi daha da ok sevindirdi. nk hepiniz de onun ruhunu dinlendirdiniz. 14Eer bu konuda sizlerle vndysem onun karsnda utan duymu deilim. Hayr. Sizlere sylediimiz her ey nasl gerekse, bu ilikide Titosa vnmemizin gereklii de kantlanmtr. 15Hepinizin buyrua uyduunu, kendisini korkuyla ve titreyile kabul ettiinizi anmsadnda, barnn derininde size ayrd yer daha da geniledi. 16Seviniyorum. nk her konuda size ilikin byk gvenim var. RABBE SUNULAN ARMAANLAR Mesih Balsnn zellii: Vericilik 1-9 Kardelerim, Makedonyadaki kilise topluluklarna uzatlan Tanr kayrasn size bildirmemiz gerekir. 2Denenmelerin yol at aclarn ortasnda hem sevinlerinin bolluu hem de yoksulluklarnn arl, bu insanlarn engin yrekli eliaklnda dolup tat. 3Tanklk ediyorum: Kutsal yaamllara yalnz gleri yettiince deil glerinin ok stnde, gnl holuuyla 4hizmet etmek iin bize itenlikle yalvardlar. Onlara ba gndermek ve paydalk etmek iin dilekte bulundular. 5Umduumuzdan da ileri gittiler: Kendilerini ilkin Rabbe, sonra da Tanr istei uyarnca bize adadlar. 6yle ki, Titosu tlememiz gerekti. Aranzda balad ba hizmetini, sizi bu bata bulunmaya isteklendirerek doruuna eritirsin diye.. 7 Her bakmdan imanda, szde, bilgide, her tr abada ve bize beslediiniz sevgide gelimektesiniz. Bunlarn yan sra, ba konusunda da geliin. 8Sizlere buyruk vereyim diye sylemiyorum bunu, ama bakalarnn abas araclyla sevginizin katkszln snamak iin sylyorum.

nk Rabbimiz sa Mesihin kayrasn biliyorsunuz. O zenginken sizin yararnza yoksul oldu. yle ki, Onun yoksulluuyla siz zengin olasnz.
9

Baladnz i Sonulayn 10-15 Bu konuda sizi tlerim. nk bunun size yarar vardr. Bir yl nce balayp yalnz yapmay deil, vaktinden nce bitirmeyi de zlediiniz ii 11imdi sonuca balayn. Bylece itenlikle yapmay tasarladnz ii olananz orannda sona erdirin. 12nk itenlikle hazr olmak, olanaklar dnda deil olanaklar snrnda kabul edilir. 13Bakalarn rahat brakmak, te yandan sizleri rahatsz etmek gzetilmiyor. Tam tersine eitlik gzetiliyor. 14u dnemde sizdeki doluluk onlarn yoksunluunu karlamal. yle ki, onlarn doluluu da sizin yoksunluunuzu karlasn. Bylelikle eitlik salansn. 15Kutsal Szde yazl olduu gibi: ok toplayannki ar oranda bollamad, Az toplayannkiyse bundan geride kalmad.
10

Titosla ki Karde Mektubu Getiriyor 16-24 Titosun yreine sizler iin gsterdiimiz abann aynsn koyan Tanrya krler olsun. 17nk Titos yalnz dmz dinlemekle kalmad, abasn daha da ileri gtrerek kendi isteiyle yannza gelmek iin bizden ayrld. 18Sevin Getirici Habere ilikin yararl tutumuyla tm kilise topluluklarnca vn kazanan kardei de kendisiyle birlikte gnderiyoruz. 19Yalnz bu kadar da deil. Hizmetimizi kapsayan bu ba gnderme eyleminde, bu karde kilise topluluklarnca bize yol arkada olarak atanmtr. yle ki Rab yceltilsin, bizim de itenliimiz belirgin olsun. 20Tarafmzdan ynetilen bu kabark ba yznden kimsenin bizi knamamas iin nlem alyoruz. 21nk yalnz Rab nnde deil, insanlar nnde de erdemli olan dnmekteyiz. 22 Bu iki kiiyle birlikte br kardeimizi gnderiyoruz. Onu defalarca denedik, pek ok konuda abasnn younlatn grdk. imdiyse abas daha da oald; nk size tam gveni vardr. 23 Titosa gelince ruhsal paydalkta ve sizlere hizmetimde i arkadamdr. br iki kardeimiz ise kilise topluluklarnn habercileri, Mesihin onurudurlar. 24Bu nedenle, kilise topluluklar nnde kendilerine sevginizi ve bizim sizler dorultusunda duyduumuz vnc onlara kantlayn.
16

Vermeye Hazr Bulunun 1-5 Size, kutsal yaamllara sunulan bu hizmete ilikin yazmam gereksizdir. 2nk itenliinizi biliyorum. Bununla Makedonyallara vnyor, Ahaya blgesi bir yldr bu ie hazrdr diyorum. abanz onlarn ounu atelendirdi. 3Kardeleri gndermemin nedeni, bu konuda size ilikin vncmzn boa kmamas iindir. yle ki, daha nce kendilerine bildirdiim gibi hazr bulunasnz. 4Olmaya ki Makedonyallar benimle birlikte gelir de sizi hazrlksz bulur ve bu gvenimiz yznden utantan yerin dibine geeriz. stelik, paynza decek utanc da bir dnn. 5Bu nedenle bu kardeimize ilkin yannza gelmelerini ve nceden vaat ettiiniz kutluluk ban hazrlamalarn tlemeye gerek duydum. yle ki, bu ba bir agzllk szdrmas deil, gnlden kopan kutluluk ba olarak hazrlansn.

Tanr en Gnlle Vereni Sever 6-15 Denecek udur: Esirgeyerek eken esirgeyerek bier; bollukla eken bollukla bier. 7 Herkes yreinde tasarlad gibi versin. steksizce ya da zorunluluk altnda verir gibi deil. nk Tanr en gnlden vereni sever. 8Tanr size her kayray artrabilecek gtedir. yle ki
6

her bakmdan, her zaman tm yeterlilie sahip olan sizler her iyi ii uygulamakta geliesiniz. 9 Kutsal Szde yazld gibi: Her yana sat, yoksullara datt. yilikseverlii alar boyu kalacaktr. 10 Ekene tohum ve yemek iin ekmek salayan Tanr, gerekli tohumunuzu salayacak ve oaltacak, iyilikseverliinizin rnlerini de gelitirecek. 11Her eyde zengin klnp eliakl doruuna eritireceksiniz. Bu da araclmzla Tanrya teekkr sunulmasn salayacak. 12Bylesi bir hizmetin yerine getirilmesi yalnz kutsal yaamllarn yoksunluunu gidermekle kalmyor, Tanrya sunulan youn teekkrle de bollayor. 13Bu hizmetin onaylanmasyla, Mesihin Sevin Getirici Haberine bamllnz belgeleyerek ruhsal tanklkta bulunuyorsunuz. Bunun yan sra, kendilerine ve herkese eliaklkla paydalk ediyorsunuz. Bylece Tanr yceltiliyor. 14Sizin iin dua ediyorlar ve Tanrnn zerinizdeki stn kayras nedeniyle sizleri zlyorlar. 15Dille anlatlamaz armaan iin Tanrya krler olsun. HABERC PAVLOS HEM KLN, HEM HZMETN TANITIYOR Sradan Bireyler Deil, Tanrya Hizmet Edenler Olun 1-6 Ben Pavlos, Mesihin yumuak huyluluu ve iyi yrekliliinden esinlenerek size yalvaryorum: Ben ki yz yze geldiimizde alakgnll, ama sizden raktayken atlganmm! 2Dilerim sizlerden, yannza geldiimde bazlarna kar duyduum gven doluluundan kaynaklanan atlganl gstermek zorunda kalmayaym. Bunlar bizim dnyasal tutumla davrandmz dnenlerdir. 3Dnyada yaamamza karn, savamz dnyasal gerelerle srdrmyoruz. 4nk savamzn silahlar dnyasal silahlar deil, Tanr gcyle kaleleri yerle bir edebilen, bo tartmalar ykabilendir. 5stelik Tanr bilgisine kar caka satan her byklenme duvarn deviren, her tr savlama kurnazln tutsak edip Mesihin buyruuna baml klandr. 6Buyrua uymanz gerekletiinde, buyrua uymazln her eidine kar gerekli cezay vermeye hazrz.

10

Yericilerin Haberciyi Bayalatrma abas 7-11 Yzeysel grne bakyorsunuz. Her kim Mesih bals olduuna gveniyorsa, bunu yeni batan dnsn. O nasl Mesih balsysa biz de Mesih balsyz. 8Yetkimizle vnmekte biraz ileri gitsem bile bundan utan duymuyorum. Sizleri ykalm diye deil, size kar yapc olalm diye Rabbin bize verdii yetkidir bu. 9Mektuplarla beni sizlere korku saan biri gibi grmenizi istemem. 10Syledikleri neymi? Geri, mektuplar anlaml ve gl; gelgelelim beden yaps cpclz, konumas ise aa grlmeye bile demez! 11 Byleleri, mektuplarla uzaktan neysek geldiimizde de ayn yolda davranacamz bilsin.
7

Sevin Getirici Haber Yaylyor 12-18 Biz bizi, kendilerini deerli diye tantan bazlaryla bir saymak ya da karlatrmak atakln gstermiyoruz. Onlar aralarnda kendilerini lye vururken ve birbirleriyle karlatrrken aklszla srkleniyorlar. 13Ama biz lszce vnmeyeceiz. Tam tersine, Tanrnn bizlere bltrd l uyarnca, bu alma alannn ls iinde kalacaz. Bylelikle sizlere dek ulam olacaz. 14Korintos sanki ulaacamz izginin tesindeymi! Kendimizi bu dnceyle oyalamyoruz. nk Mesihin Sevin Getirici Haberiyle sizlere biz ulatk. 15Baka birinin emeiyle lszce vnmyoruz. Ama imannz gelitike aranzda alma alanmzn daha da geni apta gelieceini umuyoruz. 16yle ki, Sevin Getirici Haberi sizden telere dek yayabilelim, bakalarnn alma alannda yaplm bir ile vnmeyelim. 17vnen Rable vnsn. 18Kendi kendini deerli diye tantan deil, Rabbin deerli diye tantt insandr onaylanan.
12

Haberci Pavlos ve Yalanc Haberciler 1-15 Ne iyi olurdu, aklszlma azck katlansaydnz. Gelin, bana katlann. 2Sizi Tanrya zg kskanlkla kskanyorum, nk sizi tek erkee nianladm; susuz bir erden kz olarak sizleri Mesihe sunaym diye. 3Ama korkuyorum; olmaya ki ylan Havvay hileyle nasl kandrdysa, kavram yeteneiniz de, Mesihe can yrekten gelen ballnz da yozlasn! 4nk rasgele biri kp yaydmzdan ayr bir say yaydnda veya aldnzdan baka bir ruhu aldnzda, ya da benimsemi olmadnz baka bir haberi kabul ettiinizde gnl holuuyla buna katlanyorsunuz. 5 Hibir bakmdan bu stn habercilerin gerisinde olduumu sanmyorum. 6Sz syleme asndan yeteneim arpc olmayabilir, ama bilgi asndan durum bu deil. Her ynden, her konudan bunu size belgeledik. 7Siz ykselesiniz diye kendimi alaltmakla, yani Tanrnn Sevin Getirici Haberini size parasz sunmakla gnah m iledim yoksa? 8Baka kilise topluluklarn yama ettim, size hizmetimin karln onlardan topladm. 9 Aranzdayken gereksinimde olduum halde kimseye yk olmadm. nk gereksinimimi Makedonyadan gelen kardeler karlad. Her konuda kendimi size yk olmaktan beri tuttum, beri tutacam da. 10imdeki Mesih gerei adna konuuyorum: Ahaya blgelerinde bu vncme kimse set ekemez. 11Bu sizi sevmiyorum mu demektir? Tanr bilir ki seviyorum. 12 Yapmakta olduumu yapmay srdreceim. yle ki, elverili ortam kollayanlara byle bir ortam salamayaym. Onlar vndkleri konularda bizimle ayn dzeyde saylmay kovalyorlar. 13Bunlar yalanc haberciler, aldatc iilerdir. Mesih habercilerinin grnne brnenler.. 14Buna amamal. eytan da nur meleinin grnmne brnr. 15Onun iin, eytana hizmet edenlerin de dorulua hizmet edenler grnne brnmelerinde alacak bir ey yok. Onlarn sonu kendi eylemlerine yarar olacak.

11

Haberci Pavlosun Katland Aclar 16-33 Szm yineliyorum. Kimse beni aklsz yerine koymasn. Koysa bile, beni aklsz sayp azck olsun vnmeme olanak brakn. 17u dediklerimi Rabbin diyecei biimde sylemiyorum; vnmenin verdii gvenle konuan bir aklsz olarak sylyorum. 18 Mademki biroklar dnyasal deerlerle vnyor, ben de vneceim. 19nk ylesi akllsnz ki, aklszlara seve seve katlanrsnz. 20Biri sizi uak durumuna m sokuyor, sizden imleniyor mu, sizi smryor mu, size gsteri mi yapyor, yznze tokat m atyor? Ona katlanrsnz. 21Kendimi aa grerek sylyorum: Biz bunlar yapamayacak kadar gszz. Ama herhangi bir konuda biri vnmeye kalkarsa aklsz biri gibi konuuyorum ben de vnmeye kalkyorum: 22Onlar brani mi? Ben de. srailli mi? Ben de. brahimin soyundan m? Ben de. 23Mesihe hizmet mi ediyorlar? lgn biri gibi konuuyorum: Ben en ndeyim. Emekte tmnden ilerideyim. Cezaevine girmekte en n sradaym. Saylamayacak kadar ok dayak yedim. Ka kez lmle yz yze geldim. 24Be kez Yahudilerden otuz dokuz krba315 yedim. 25 kez denekle dvldm, bir kez taa tutuldum, kez deniz kazas geirdim, bir gn bir gece ak denizde kaldm. 26Sk sk katlandm yolculuklar.. Irmaklarn, hrszlarn oluturduu tehlikeler.. Halkmdan, uluslardan gelen tehlikeler, kentte tehlike, ssz yerde tehlike, denizde tehlike, dzmece kardeler arasnda tehlike.. 27abalara girdim, dertler ektim. Ka kez uykusuz, a susuz kaldm. Ka kez yoksulluk ektim, soua katlandm, plak kaldm. 28Btn bunlardan baka, gn gnden zerime ken ykler: Tm kilise topluluklarnn kaygs. 29Kim zayf da ben deilim? Kim su ilemeye srklendi de ben yanp tutumadm?
16 315

Musann yasasna gre yalnz krk krba atlabilirdi. Atanlar salam tahtaya basmak iin bunu otuz dokuza kstlarlard. (Baknz, Yasann Tekrar 25:3).

vnmem gerekiyorsa, zayflma ilikin konularla vneceim. 31Rab sann sonsuz alar boyunca kutlu olan Tanrs ve Babas biliyor ki yalan konumuyorum. 32amda Kral Aretasn atad vali beni ele geirmek iin tm am kentini gzaltna ald. 33Bir amar sepetinde pencerenin eiinden karlp kale duvarndan aa indirilerek onun elinden katm.
30

Asl vnlecek Ortam 1-10 Evet, vnmem gerekiyor. Ne var ki, bundan bir yarar gelmez. Ama Rabten gelen grmelere316 ve aklamalara deinmek isterim: 2Mesih ballnda birini tanyorum. Bu insan bedende miydi bedenden ayrlm durumda myd bilmiyorum, Tanr bilir bundan on drt yl nce yerden alnp gn nc katna karld. 3Biliyorum ki bu insan bedende mi beden dnda m bilmiyorum; Tanr bilir 4yerden alnp cennete gtrld ve hi sylenmemesi, insann konumamas gereken szler iitti. 5te bu kiinin hesabna vneceim. Ama kendi hesabma vnmeyeceim. Yalnzca zayflklarma deineceim. 6Bununla birlikte vnmek isteseydim, aklsz saylmayacaktm. nk gerei sylyorum. Gelgelelim, bundan kanyorum. Olmaya ki, hi kimse benim iin bende grdnden ya da azmdan duyduundan te dncelere kaplsn. 7stn gksel aklamalar yznden gereksiz byklenmeye kaplmayaym diye, bedenimde diken gibi batan bir dert verildi bana: eytann beni yumruklamaya atad bir ulak. Olmaya ki, gereksiz byklenmeye kaplaym. 8Beni braksn diye kez buna ilikin Rabten dilekte bulundum. 9 O bana, Kayram sana yeter dedi. nk gcm zayflk ortamnda yetkinlik bulur. Bu nedenle, zayflklarm iin cokun sevin duyarak vneceim. yle ki, Mesihin gc zerimde konut kursun. 10te bu yzden, Mesih iin katlanlan zayflklar, aalanmalar, skntlar, basklar, zntler beni honut ediyor. nk zayfken gleniyorum.

12

Gerek Haberciye zg Eylemler 11-18 vg beni delirtti. Ama buna kendiniz srklediniz beni. Bunu yapacanza bana ilikin olumlu tanklk etmeniz ne iyi olurdu! nk nemli biri olmasam bile, hibir bakmdan bu stn habercilerden geri deilim. 12Gerek haberciye zg eylemler sabr tmlyle sizin aranzda bulunurken belgelendi: Belirtiler, gz kamatrc ve gl iler. 13 Size yk olmamam bir yana, br kilise topluluklarndan hangi konuda aa tutuldunuz? Arlk olmamamn hakszln bana balayn. 14 te nc kez yannza gelmeye hazrm. Sizlere arlk olmayacam. nk malnz paranz deil, sizi istiyorum. ocuklar ana baba yararna mal biriktirmek zorunda deiller. Tam tersine, ana baba ocuklar yararna mal biriktirmek zorundadr. 15Canlarnz yararna kendimi seve seve harcayacam ve harcanacam. Sizleri bylesi sevmeme karn benim sevilmem daha aa oranda m olsun? 16 Denenlere baklrsa, size arlk olmamm ama sizi kurnazca tuzaa drmm. 17 Size gnderdiim arkadalardan herhangi biri araclyla sizleri kendi yararma smrdm m? 18Titostan size gelmesini istedim, onunla birlikte br kardei de gnderdim. Yoksa Titos kendi kar iin sizden yararland m? Ayn ruhtan yneltilerek abalamadk m? Ayn admlar izlemedik mi?
11

Sizleri Yeni Yaama Yarar Bulaym 19-21; 13:1-4 Btn bu sylenenlerle nnzde kendimizi savunduumuzu mu dnyorsunuz? Hayr. Tanr karsnda Mesih ballar gibi konuuyoruz. Sevgili kardelerim, bu szlerin toplam sizlere kar yapc olabilmeye yneliktir. 20nk gelip de sizleri zlediim gibi bulamamann korkusu iindeyim. Sizler de beni zlediiniz gibi bulamayabilirsiniz. Aranzda kavga, kskanlk, fke, srtme, ekitirme, dedikodu, bbrlenme, kargaalk olabilir diye
19 316

Baknz, Matta 17:9

korkuyorum. 21Yeni batan aranza geldiimde Tanrm beni karnzda alaltmasn. Daha nce gnah ileyip yaptklar irenliklerden, rasgele cinsel ilikilerden, soysuzluklardan dnmeyen biroklar iin yas tutma tasasna dmeyeyim.

13

Bu size nc ziyaretim olacak. ki ya da tank azndan her sorun saptanacaktr. 2Daha nce gnah ileyenleri de btn tekileri de nceden, ikinci ziyaretimde oradayken uyardm. Daha nce uyardklarm u anda orada deilsem de yeni batan uyaryorum: Bu kez geliimde hi kimseyi esirgemeyeceim. 3Deil mi ki, Mesihin araclmla konutuunu kantlamak istiyorsunuz; O sizlere kar zayflkla davranmyor; tersine, gcn sizde kantlyor. 4Zayf biri gibi armha akldysa da Tanrnn gcyle yaamaktadr. nk biz de Onun zayfln paylayoruz, ama sizlerle ilikimizde Tanr gcnden desteklenerek Mesihle birlikte yaayacaz. Kendinizi Snayn, nceleyin 5-10 manda sk duruyor musunuz diye kendinizi snayn, aratrn. Yoksa sa Mesihin varlnzda olduunu bilmiyor musunuz? Bilmiyorsanz, onaylanmayan kiiler durumuna dersiniz. 6Bizlerin onaylanmayan kiiler olmadmz anlayacanz umuyorum. 7Hibir ktlk yapmamanz iin Tanrya yakaryoruz. Ama bizim onaylanmamz deil, sizin iyi olan yapmanzdr. Biz onaylanmayanlar yerine konsak da nemi yok. 8 nk geree kar koyabilecek hibir gcmz yoktur. Tersine, yalnz gerek yararna i grebiliriz. 9Bizim zayf, sizinse gl olduunuz durumlardan honuduz. Tm yakarmz sizin dzelmeniz dorultusundadr. 10Bu nedenle bunlar orada deilken yazyorum. Olmaya ki, oraya geldiimde Rabbin bana verdii yetkiyi sertlikle kullanaym. Gerekte bu yetki ykclk iin deil, yapclk iin salanmtr.
5

Hoa kaln 11-13 Kardelerim, sonu olarak sizlere hoa kaln derim. Yaamnz dorultun, dme kulak verin, birbirinizle hemfikir olun, bar ortamnda yaayn. Sevgi ve bar kayna Tanr da sizinle birlikte olacaktr. 12Kutsal ple birbirinizi selamlayn. Kutsal yaamllarn tm sizleri selamlar. 13 Rab sa Mesihin kayras, Tanrnn sevgisi ve Kutsal Ruhun paydal hepinizle birlikte olsun.
11

13:1 Yasann tekrar 19:15

GALATYALILARA MEKTUP (nsan abas m, Tanr Kayras m?) nsz Mektubun yazar Tanrdan esinlenen haberci Pavlostur. Bu nemli yaznn 55-60 yllar arasnda kaleme alnd varsaylyor. Nereden yazldna gelince, yorum ve grler deiiyor. Galatya Orta Anadoluyu kapsayan geni bir blgeydi. Bu mektup Mesih balsnn zgrlk Belgesi olarak anlr. Mesihe iman edip Tanr tarafndan dorulukla donatlmak insann temel gereksinimidir (3:11). Salanan kayrann kabul bireyi her tr yasasal, tresel, biimsel balantdan zgr klar. Burada iman, kayra, zgrlk, ha szlerine sk sk rastlanr: (1:6; 2:11; 3:1-11; 4:9-11; 5:1-7; 6:15). Ruhsal yasann (eriat) hibir kurtarma yetenei yoktur. Tersine, ruhsal yasa bireyin gnahlln gstererek herkesi sular. Atamz brahim ruhsal yasa olmadan, iman ilkesi uyarnca dorulukla donatld (2:15-5:6). Haberci Pavlos Sevin Getirici Haberin insan buluu bir varsaym olmadn, tersine Tanrdan kaynaklandn vurguluyor, kendisine verilen habercilik arsnn doruluunu kantlyor (1:10-16; 1:17-2:14). Galatyadaki topluluk treci, yasay vurgulayc retmenlerin hedefi olmutu. Yazar Pavlos onlarn uralarna dn vermeksizin kayra ilkesinin biricik tanrsal yn olduunu arasz stelemeyle vurguluyor. nanllar aptan dmenin ykclna ilikin enikonu uyaryor. Pavlos kendilerine haberci ss verenlerin inanllar kandrc retilere srklediini anmsatarak, bunlara kar szn hi esirgemeden uyarda bulunuyor, onlar geni kapsamda knyor (1:8,9; 2:4; 3:1,10; 5:17,18, vb). Ruhsal yaam ynteminin bedensel yaama stnln kantlyor (5:19-26). man yaamnn rnlerini kayra bildirisinin belgesi olarak tantyor (6. blm). Mektup ylece zetlenebilir: 33. Tanr habercisinin savunmas 1:1,2-2:21 34. manla ilgili gerekler 3:1-4:31 35. zgrlk Ruhtan kaynaklanr 5:1-6:10 36. Sonu 6:11-18 Balang ve Selam 1-5 nsanlarca ya da insan araclyla deil, sa Mesih ve Onu ller arasndan dirilten Baba Tanr tarafndan haberci atanan ben Pavlostan. 2Ben ve benimle birlikte bulunan tm kardelerden Galatyadaki kilise topluluklarna selam! 3 Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun. 4Bizi imdiki kt adan kurtarmak iin, Tanrmzn ve Babamzn istei uyarnca, Mesih gnahlarmza kar kendisini sundu. 5Tanrya alar a ycelik olsun. Amin.

Uyar 6-10 Sizleri Mesihin kayras araclyla aran byle ksa bir zamanda brakp bambaka bir habere kayvermenize ayorum. 7Gerekte baka haber yoktur. Ama sizleri altst edenler, Mesihin Sevin Getirici Haberini taklitletirmeye zenenler var. 8Kald ki, size mjdelediimiz Sevin Getirici Haberle elikiye den bir haberi size kim bildirirse bildirsin bu ister biz olalm, isterse gkten bir melek lanete urasn. 9Daha nce syledik,
6

imdi yine bildiriyorum: Alm olduunuz Haberle elikiye den bir haberi size kim bildirirse lanetlensin. 10 u anda insanlarn onayn m, yoksa Tanrnn onayn m kazanmaya alyorum? Ya da insanlarn gzne mi girmeye urayorum? Eer imdiye dek insanlar honut etmeye alsaydm doal kapsamda Mesih ua olmazdm. TANRI HABERCSNN SAVUNMASI Tanrnn ars 11-24 Sizlere belirtirim ki kardeler, bildirdiim Sevin Getirici Haber insandan kaynaklanmamtr. 12nk ben onu ne herhangi bir insandan aldm ne de insandan retildim. sa Mesihin aklamasyla verildi bana. 13Bir vakitler Yahudilie balyken benim nasl yaadm duydunuz; Tanrnn kilisesine kar haddi hesab olmayan ne eit saldrda bulunduumu ve onu nasl krp geirdiimi.. 14Soydalarm arasnda yatlarmn birounu Yahudilie ilikin konularda ne denli gerilerde braktm, atalarmn trelerine herkesinkinden akn ballkla nasl yaptm duydunuz. 15 Ne var ki, douumdan nce beni kendisine ayran ve kayrasyla aran Tanr honut olunca, 16Sevin Getirici Haberini uluslara mjdelemem iin bende kendi Olunu aklad. O anda ne kimseye dantm, 17ne de benden nce haberci olanlar grmek zere Yerualime gittim. Bunun yerine Arabistana gittim, sonra yine ama317 dndm. 18 Aradan yl getikten sonra Petrosla318 syleide bulunmak iin Yerualime ktm; on be gn onun yannda kaldm. 19Rabbin kardei Yakup dnda br habercilerden hibirini grmedim. 20Sizlere yazdklarm Tanr nnde yalan konumakszn bildiriyorum. 21 Bunun ardndan Suriye ve Kilikya blgelerine gittim. 22Yahudiyedeki Mesih kilisesi topluluklar beni hi grmemiti. 23Sadece, Bir vakitler bize saldran kii daha nce krp geirdii iman imdi mjdeliyor dendiini duyuyor, 24benden tr Tanry yceltiyorlard.
11

Yerualimdeki Toplant 1-10 On drt yl sonra, Titosu da yanma alarak, Barnabasla birlikte yine Yerualime ktm. 2Bu ziyaretim tanrsal aydnlatmayla oldu. Uluslar arasnda yaydm Sevin Getirici Haberi onlara bata saylanlara zel bir toplantda akladm; boa komayaym ya da komu olmayaym diye. 3Benimle birlikte bulunan Titos bir Yunanl olmaya karn, snnet edilmeye zorunlu tutulmad. 4Aramza sokulan baz yalanc kardeler yznden oldu bunlar. Onlar Mesih sa ballnda sahip olduumuz zgrl hi sezdirmeden gzetlemeyi ve bizi tutsakla srklemeyi amalyorlard. 5Ama Sevin Getirici Haberle ilgili gerek sizin yararnza korunsun diye bir an iin bile onlara boyun emedik. 6 te yandan, bata saylanlar kim olduklar beni ilgilendirmez; Tanr insanlar arasnda ayrm gzetmez evet, bata saylanlar bana hibir reti katksnda bulunmad. 7 Tam tersine, Petrosun snnetli olanlara319 yneldii gibi benim de snnetli olmayanlara320 Sevin Getirici Haberi mjdelemekte gvenilen kii olduumu grdler. 8nk Petrosun Yahudilere habercilik hizmetinde ona g salayan Tanr, bana da uluslara habercilik hizmetimde g salad. 9 Bana verilen habercilik kayrasn kavrayan Yakup, Petros ve Yuhanna topluluun direi saylanlar ruhsal paydal belgelemek zere benimle ve Barnabasla el sktlar; biz

am: Damaskos. 1:15 Yeremya 1:5; Yeaya 49:1; Mezmur 139:13-16. 318 Petros adnn Aramice karl Kifastr (Baknz, Yuhanna 1:42). 319 Yahudi halkna. 320 Yahudiler dnda olan herkese: Uluslara.
317

uluslara gidelim, kendileri de Yahudilere gitsin diye.. 10Tek nerileri yoksullar anmsamamza ilikindi. Bunu da gnl holuuyla yapmaya aba gsterdim. Sevin Getirici Haber Petrosun nnde Savunuluyor 11-14 Ne var ki, Petros Antakyaya geldiinde yzne kar ona direndim. nk o suluydu. 12Olay uydu: Yakupun yanndan baz kiiler gelmeden nce, Petros uluslardan oluanlarla birlikte yemek yiyordu. Ama onlar gelince ekiliverdi ve kendisini uluslar kesiminden ayrd. nk snneti nemseyen Yahudi soyundan korkuyordu. 13Petrosla birlikte Yahudilerin geri kalanlar da ikiyzllk gsterdi. Barnabas bile kendilerinin ikiyzllne kapld. 14Onlarn Sevin Getirici Haberin doruluuna ayak uydurmadklarn grnce, herkesin nnde Petrosa unlar syledim: Sen Yahudiyken, Yahudi gibi deil de uluslar gibi yayorsun. yleyse uluslar nasl Yahudi gibi yaamaya zorlayabilirsin?
11

Tanr Kayras Herkesi Kapsar 15-21 Doutan Yahudi olan bizler uluslardan oluan gnahllardan deiliz. 16Ama kiinin ruhsal yasada sralanan ilerle deil, Mesih saya iman ederek dorulukla donatldn bildiimizden biz de Mesih saya iman ettik. Ruhsal yasada sralanan ilerle deil, Mesihe iman ederek dorulukla donatlalm diye.. nk ruhsal yasada sralanan ilerle hibir insan dorulukla donatlmayacaktr. 17 Ama eer Mesih ballnda dorulukla donatlmay kovalayan bizler de gnahl durumuna dersek, Mesih gnaha hizmet edici mi oluyor? Hibir zaman! 18Eer yktm eyleri yeniden kurmaya kalkrsam kendi sululuumu tantlam olurum. 19nk ben ruhsal yasa yoluyla ruhsal yasa karsnda ldm. yle ki, Tanr iin yaayabileyim. Mesihle birlikte armha akldm. 20Artk yaayan ben deilim; bende yaayan Mesihtir. imdi bedende yaadm yaam beni seven ve benim iin cann veren Tanr Oluna imanla yaamaktaym. 21Tanrnn kayrasn hie saymyorum. nk doruluk ruhsal yasa yoluyla salanyorsa, Mesih bou bouna ld demektir.
15

MANLA LGL GEREKLER man Yaamnza Ne Oldu? 1-5 Ey akl kt Galatyallar! Kim sizlere by yapt? Gzlerinizin nnde Mesihin armha mhland aklkla belirtilen sizlere.. 2Sizden sadece unu renmek isterim: Ruhsal yasada sralanan ilerle mi yoksa iitip iman etmekle mi Ruhu aldnz? 3Bylesi kt akll msnz? Ruh ballnda balayp imdi bedende mi sonuca ermek abasndasnz? 4Bunca grg boa m gitti? nanlacak ey deil! 5Sizlere Ruhu salayan ve aranzda gl iler yapan Tanr bunlar ruhsal yasada sralanan ileri yerine getirdiiniz iin mi, yoksa Sevin Getirici Haberi iitip iman ettiiniz iin mi yapyor?

man Eden nsan rnei 6-14 brahim, Tanrya iman etti ve bu ona doruluk diye sayld. 7Demek ki, iman kuralna bal olanlar brahimin gerek ocuklardr. 8Tanrnn uluslar iman kural uyarnca dorulukla donattn ngren Kutsal Yaz, Sevin Getirici Haberi brahime nceden mjdeledi: Tm uluslar sende kutlu klnacak. 9Bylelikle iman kuralna bal olanlar, iman edip kutlu klnan brahimle birlikte kutlu klnrlar. 10 Ruhsal yasada sralanan ilere bel balayanlar lanet altndadr. nk Kutsal Szde yle yazlmtr: Ruhsal yasa kitabnda yazlanlarn tmn yerine getirme dorultusunda sreklilik gstermeyen herkes lanet altndadr. 11Tanr nnde bir kimsenin ruhsal yasa uyarnca dorulukla donatlmad belirgindir. nk Doru kii imanla yaayacaktr.
6

Ama ruhsal yasann imanla ilgisi yoktur. Tam tersine, Yasann buyruklarn yerine getiren onlarla yaayacaktr. 13 Mesih bizim iin lanetlenerek, ruhsal yasann lanetinden bizleri zgr kld. nk Kutsal Szde yle yazlmtr: Tahtaya aslan herkes lanetlenmitir. 14brahimin kutluluu sa Mesih ballnda uluslara ulasn diye oldu bu. yle ki, vaat edilen Ruhu iman araclyla alabilelim.
12

Ruhsal Yasa, Vaadi Ortadan Kaldramaz 15-22 Kardelerim, insan asndan konuuyorum: nsann onaylad vasiyeti321 bile ne kimse ortadan kaldrabilir ne de yeni batan dzenleyebilir. 16Vaatler brahime ve onun soyuna verildi. Birok kiiyi kapsyormucasna soylarna denmiyor. Tam tersine, tek kiiyi ierir nitelikte tekil olarak ve senin soyuna deniyor ki, bu Mesihtir. 17 unu demek istiyorum: Tanrnn nceden onaylad antlamay, ondan drt yz otuz yl sonra beliren ruhsal yasa ortadan kaldramaz. Bylelikle vaadi geersiz klamaz. 18 nk miras ruhsal yasadan geliyorsa, artk vaat uyarnca deildir. Ama Tanr, vaadi uyarnca bunu brahime salad. 19 yleyse, ruhsal yasann amac nedir? Bu, suun ne olduunu gstermek iin eklenmitir. Meleklerce aklanan, bir arac eliyle verilen ruhsal yasa, vaat edilen soy gelinceye dek srecekti. 20Ancak bir kii sz konusu edilince aracya gerek yoktur. Ve Tanr birdir. 21 yleyse, ruhsal yasa Tanrnn vaatleriyle elikiye mi dyor? Hibir zaman. nk yaam salayabilen bir ruhsal yasa verilmi olsayd, kukusuz o zaman dorulukla donatlma doal kavramla ruhsal yasadan kaynaklanrd. 22Ne var ki, Kutsal Sz tm kurulu dzeni gnah altnda tutuklam bulunuyor. yle ki, sa Mesihe imandan gelen vaat iman edenlere verilebilsin.
15

Yasadan zgrlk, Tanrya Ballk 23-29; 4:1-7 Bu iman gelmeden nce ruhsal yasa altnda ieri girmitik. Aklanacak olan iman bekleyen tutuklulardk. 24Demek ki, ruhsal yasa Mesihin geliine dek bizlere eitmenlik etti; imandan gelen dorulukla donatlalm diye. 25Ama imdi iman geldiine gre, bundan byle ruhsal yasann eitmenlii altnda deiliz. 26 nk Mesih saya iman yoluyla hepiniz Tanrnn ocuklarsnz322. 27nk Mesihle birlemek zere vaftiz edilenleriniz Mesihi kuandnz. 28yle ki Yahudi ile Yunanl, kle ile zgr, erkek ile kadn arasnda hibir ayrm yoktur323. nk hepiniz de Mesih sa ballnda birsiniz. 29Eer siz Mesihin iseniz, bu durumda brahimin soyusunuz. Vaat uyarnca miraslar..
23

4
321

unu demek istiyorum: Her eyin sahibi olmaya karn, miras ocukluu sresince bir kleden ayrml deildir. 2Ama babasnn saptad gne dek grevlilerin ve ev yneticilerinin elindedir. 3Bunun gibi bizler de ruhsal ynden ocukken, dnyann ilkel elerince324 tutsak edilmitik. 4 Ama vakit dolunca, Tanr z Olunu gnderdi. O bir anadan dodu, doumu da ruhsal yasa altndayd. 5yle ki, ruhsal yasa altnda bulunanlar zgr klsn ve bizler evlatla alnabilelim. 6Evlatlar olduumuz iin, Tanr z Olunun Ruhunu bizim yreklerimize
antlamay 3:10 Yasann Tekrar 27:26 3:11 Habakkuk 2:4; Romallar 1:17; braniler 10:38 3:12 Levililer 18:5 3:13 Yasann Tekrar 21:23 3:16 Yaratl 12:7; 13:15; 17:7; 22:18; 24:7 322 Baknz, Matta 5:9 323 Mesih inancnn temel ilkelerinden. 324 Gze grnmeyen evrensel gler (Baknz, Efesoslular 6:12; Koloseliler 2:8)

gnderdi. Abba Baba325 diye seslenmektedir O. 7Demek ki bundan byle sen bir kle deil, tam tersine evlatsn. Ve evlat olduundan Tanr salayyla mirassn. Gerisin Geriye mi Gideceiz? 8-11 Tanry tanmadnz gnlerde gerek olmayan tanrlara klelik ettiniz. 9Ama imdi Tanry tandnz, daha dorusu O sizleri tand. yleyse nasl olur da yeni batan ilkel elerin clzlna ve yoksulluuna dnersiniz? Nasl yeni batan onlara uak olmak istersiniz? 10zel gnlere, aylara, mevsimlere, yllara nem veriyorsunuz. 11Sizin iin kayglanyorum. Yoksa, size harcadm bunca emek boa m gitti?
8

Dikkat Edin, Yoldan amayn 12-20 Kardelerim, size yalvarrm benim gibi olun; nk ben de nceden sizin gibiydim. Bana hibir hakszlkta bulunmadnz. 13Anmsarsnz, Sevin Getirici Haberi sizlere ilk geliimde bedensel hastalm nedeniyle mjdelemitim. 14Bedensel durumum sizler iin kt bir deneyimdi. yleyken beni ne aa grdnz, ne de bir yana ittiniz. Tam tersine, beni Tanrnn bir melei imiim gibi karladnz. Mesih say karlarcasna.. 15Nerede kald o mutluluunuz? Sizin iin tanklk ederim ki, olana olsayd gzlerinizi karp bana verirdiniz. 16Size gerei bildirdiim iin imdi dmannz m oldum? 17 Bu insanlar326 sizi elde etmek iin didiniyorlar. Ama amalar iyi deil. Sizi bizden ayrmay amalyorlar. yle ki, didinmeniz kendi yararlarna olsun. 18Ama iyiyse, bireylerin her durumda birbiri iin didinmeleri yarakl tutumdur; yalnz ben sizin aranzdayken deil. 19 Sevgili ocuklarm, Mesih varlnzda biimleninceye dek yeni batan sizinle birlikte bir ana gibi doum sanclar eken ben, 20u anda yannzda bulunmay ve sesimin tonunu deitirmeyi nasl isterdim! nk sizlere ilikin aknlk iindeyim.
12

Kle Kadnn Olu, zgr Kadnn Olu 21-31 Ruhsal yasa altnda yaamay zleyen sizler, syleyin bana ruhsal yasann ne dediini duymuyor musunuz? 22brahimin iki olu olduu yazldr; biri kle kzdan bryse zgr kadndan. 23Kle kzdan olan, doal yolla dodu; zgr kadndan olansa tanrsal vaat uyarnca dodu. 24 Bunlar dolayl anlatmlardr. Bu iki kadn iki antlamay betimlemektedir. Biri klelik iin ocuk douran Hacerdir. Sina Dandan. 25Hacer, Arabistandaki Sina Dan simgeler. Bugnk Yerualim onun baka bir gstergesidir. nk o da ocuklaryla birlikte klelik etmektedir. 26te yandan gksel Yerualim zgrdr ve bizim anamzdr. 27nk Kutsal Szde yazlmtr: ocuk dourmayan rnsz kadn, mutlu ol! Sen ki, doum sancs nedir bilmedin, Co ve sesini ykselt, nk perian kadnn, Kocal kadndan daha ok ocuu vardr. 28 Sizlere gelince kardelerim, siz de shak gibi vaat ocuklarsnz. 29Ama o dnemde doal ilikiden doan oul, Ruh kapsamnda doana nasl bask uyguladysa durum imdi de byledir. 30Ama ne der Kutsal Sz? Kle kzla olunu dar at. nk kle kzn olu zgr kadnn Oluyla birlikte miras almayacak. 31 yleyse, kle kzn ocuklar deiliz kardelerim. zgr kadnn ocuklaryz.
21

Baknz, Romallara 8:15 karlar iin Sevin Getirici Haberi yozlatranlar. 4:27 Yeaya 54:1
325 326

MAN YAAMINDA YREKLENDRME zgrlnz Yitirmeyin 1-15 Mesih bizi zgr olalm diye zgrle kavuturdu. yleyse zgr kiiler gibi dimdik durun ve yeniden uaklk boyunduruuna girmeyin. 2 Dinleyin; ben Pavlos sizlere diyorum ki, snnet edilirseniz Mesihin sizlere hibir yarar olmaz. 3Snnet edilen herkese bir kez daha vurguluyorum: O kii tm ruhsal yasay tutmak zorundadr. 4Ruhsal yasa araclyla dorulukla donatlmak isteyen sizlerin Mesihle ilikisi kopmutur. Tanrsal kayradan ayr dm bulunuyorsunuz. 5Bize gelince Ruh ballnda, imandan oluan umutla doruluu gzlemekteyiz. 6nk Mesih sa ballnda olana ne snnet edilmenin, ne de edilmemenin bir yarar vardr. nemli olan, sevgi yoluyla etkisini belirten imandr. 7 Ne gzel kouyordunuz! Gerei dinlemeyesiniz diye kim engel oldu sizlere? 8 Kukusuz, bu kandrclk sizi arandan deil. 9Azck maya tm hamuru kabartr. 10Rab ballnda sizlere gvenim var; baka bir akla hizmet etmeyeceinize inanyorum. Sizi altst edene gelince, o kim olursa olsun yargsn tayacaktr. 11Bana gelince kardelerim, snnet gereini yaymay srdrseydim bu gne dek katlandm saldrlarn bir anlam olabilir miydi? yle olsayd, han ksteklemesi sorunu da ortadan kalkm olurdu. 12Dilerim, sizi tedirgin edenler sonuna kadar gitsin ve kendilerini enesinler327! 13 Kardelerim, sizler zgrle arldnz. Ancak zgrl bedenin gereksiz istekleri dorultusunda kullanmayn. Tam tersine, sevgi yoluyla birbirinizin ua olun. 14 nk tm ruhsal yasa tek szde zetlenir: nsan kardeini kendin gibi seveceksin. 15Ama birbirinizi srp yerseniz dikkat edin, birbirinizi yok etmeyesiniz.

zgr Yaam Ruhtan Esinlenir 16-26 unu demek istiyorum: Vaktinizi Ruh ynetiminde geirin; bylece bedenin gereksiz isteklerini doyurmakla uramazsnz. 17nk bedenin istekleri Ruha, Ruhun istekleri de bedene kar kar. Bunlar birbirine kar direnir. yle ki, zlediiniz ileri yapamayasnz. 18 Ama eer Ruhla yneltiliyorsanz, ruhsal yasa altnda deilsiniz. 19 Bedenin gereksiz isteklerine gelince bunlar belirgindir: Rasgele cinsel iliki, irenlik, soysuzluk, 20yalanc tanrlara tapclk, byclk, dmanlk, kavgaclk, kskanlk, fke, srtme, blclk, ikilik, 21ekememezlik, sarholuk, ikili-grltl elence alemleri ve bunlara benzer iler. Daha nce uyardm gibi sizleri yeniden uyaryorum: Bunlar yapanlar Tanr hkmranln miras almayacaklar. 22 Bunlara kar Ruhun rn sevgi, sevin, esenlik, katlan, iyi yreklilik, iyilik, iten ballk, 23yumuak huyluluk, tutkulara stnlktr. Bunlarla ilgili ruhsal yasa kstlamas yoktur. 24Mesih saya bal olanlar, utandrc tutkular ve istekleriyle birlikte bedeni armha mhlam bulunuyorlar. 25Eer Ruh uyarnca yayorsak, yaam yolunda yrymz de Ruh uyarnca olsun. 26Bbrlenmeyelim, birbirimizi kkrtmayalm, birbirimizi kskanmayalm.
16

Birbirimizin Ykn Tayalm 1-6 Kardelerim! Eer biri sust yakalansa da siz ruhsal olanlar yumuak huylulukla onu dorulua getirin. Kendi durumunuzu da gz nnde bulundurun; olmaya ki, sen de gnahla denenesin. 2Birbirinizin ykn tayn, bylelikle Mesihin yasasn uygulayn. 3 nk eer biri nemli bir kii deilken kendini bir ey sanyorsa, kendi gzne kl 4 atyor. Herkes kiisel iini denetlesin. Bu durumda bakasyla bir karlatrmaya kalkmadan salt kendi baarsyla vnebilir. 5nk herkes kendisiyle ilgili yk tamak zorundadr.

6
327

Ayn konuyla ilgili olarak, baknz, Filippililere 3:2

Tanr Szyle eitilen, kendindeki yararl eylerin tmn eitmeniyle paylasn.

Yaamn Kanlmaz rn 7-10 Kandrlmayn! Tanryla elenilmez. Herkes ne ekerse onu biecektir. 8Bedeninin gereksiz isteklerini honut etmek iin eken, bedenden rme biecek. Buna kar Ruhu honut etmek iin eken, Ruhtan sonsuz yaam biecek. 9yleyse iyilikten bezmeyelim. Usanmazsak, vakti gelince rn bieceiz. 10Sylenecek sz udur ki, vaktimiz varken herkese, zellikle de iman evinden olanlara yararl i yapalm.
7

Son Uyar 11-18 Elimle size yazdm u iri harflere bakn. 12Sizleri snnet olmaya zorlayanlar, dtan takndklar parlak grn evreye sergilemeyi tasarlayanlardr. Bunu salt Mesihin ha yznden saldrya uramamak iin yapyorlar. 13 Snnet edilenlerin kendileri bile ruhsal yasay uygulamyor. Snnet edilmenizi istemelerinin nedeni, sizin bedensel snnetinizle vnmektir. 14Ama Rabbimiz sa Mesihin handan baka bir eyle vnmek benden rak olsun. O ha araclyla dnya benim gzmde armha akld, ben de dnyann gznde. 15nk ne snnet edilmenin nemi vardr ne de snnet edilmemenin. Arlkl gerek yeni yaratk olmaktr. 16Bu kural uyarnca yaam yolunda yryen herkese ve Tanrnn srailine esenlik ve acma yasn. 17 Bundan byle kimse beni tedirgin etmesin. nk sann yaralar benim bedenime ilenmi bulunuyor. 18Rabbimiz sa Mesihin kayras ruhunuzla birlikte olsun, kardelerim. Amin.
11

EFESOSLULARA MEKTUP (Kilise Topluluu Birlii) nsz Mektubu Tanr esinlemesiyle kaleme alan haberci Pavlostur. Romada tutukluyken bu ncil parasn yazan Pavlos, oradan Koloselilere, Filippililere, Filimona da mektuplar yazd. Bu mektubun yazl tarihi 60-64 yllar arasna rastlar. Pavlosun Efesosu ilk ziyareti Habercilerin leri 18:18-21de, ikinci ziyaretiyse 19:2-7de anlatlr. Buradaki hizmet birok parlak olguyu ierir (Habercilerin leri 19:9-20, 23-41; 20:17-35). Kilise topluluunun balang dneminde Yahudilikten gelen inanllar, uluslardan gelen inanllarla Mesih ballndaki birliin gereini kavramakta glk ektiklerinden, bu mektubun yazlmas zorunluluu belirdi. Mektubun ana konusu 4:13te belirgin oluyor: Tanr bireyi yaam zgrlne kayrayla kavuturur (1:7, 2:5, 7-10). Amac tm kurulu dzeni Mesih btnlnn olgunluunda birlie eritirmektir. Bu gerein srekli yineleniiyle ilgili olarak 1:1,3,6,12,15,20; 2:10,13; 3:11; 4:21e baknz. Tanr vaatlerini Kutsal Ruh araclyla mhrlemitir (1:13; 2:18,22; 3:16; 4:3,4). Gksel yerlerde deyimi iin baknz, 1:3,20; 2:6; 3:10. nanlnn benimseyecei yaamsal, aktresel tutumla ilgili tler iin baknz, 1:17-21. Evlilik yaamyla ilgili tutum iin baknz, 5:22-33. nanlnn srdrd ruhsal savala ilgili konular iin baknz, 6:10-18. Bu mektup ylece zetlenebilir: 37. nsz 1:1-14 38. Topluluun yaamsal ball Mesihte 1:15-3:21 39. Topluluun evresiyle ilikileri 4:1-6:9 40. steklendirme 6:10-24 Balang ve Selam 1,2 Tanr isteiyle Mesih sann habercisi olan Pavlostan, [Efesostaki]328 kutsal yaamllara ve Mesih sa ballnda gvenilir kiilere. 2Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun.

GNAHTAN KURTULU KLSE TOPLULUUYLA LGL GZ Tanrnn Salay in kran 3-14 Rabbimiz sa Mesihin Babas ve Tanrs kutlu olsun. Gksel yerlerde bizleri her tr ruhsal kutlulukla Mesih ballnda kutlu klan Tanr Odur. 4Nasl ki, bizleri dnyann kuruluundan nce Mesih ballnda seti. Kendi katnda kutsal yaamllar ve susuz kiiler olmamz sevgiyle sonulad. 5steinin kvanc uyarnca sa Mesih araclyla z ocuklar olmamz nceden kararlatrd. 6ok sevgili Kii araclyla karlksz olarak bizlere balad kayrasnn ycelii vlsn diye yapt bunu. 7 Mesih ballnda Onun kan araclyla, kayrasnn zenginliine yaraan kurtulua sularmzn balanmasna eritik. 8Bu Onun bizlere bollukla artrd z kayrasdr. Her tr bilgelik ve anlayla 9Tanr, Mesihin kiiliinde kvanla tasarlad kendi isteinin gizini
3 328

Efesos ad en eski metinlerde bulunmuyor. Mektubun Asya eyaletindeki kiliselere yazlm genel bir mektup olduu dnlyor (bkz. Koloseliler 4:16).

bizlere belirgin etti. 10Bu giz alarn tmle ermesiyle, Mesihin kiiliinde gklerdeki ve yerdeki her eyin Onda btnle getiriliini ieren ynetim konusudur. 11 ncelerden kararlatrd gibi, Mesih ballnda miraslar atandk. Her eyi kendi isteinin onay uyarnca ileyenin erei buydu. 12Mesihe ilkin umut balayan bizler Tanrnn yceliini velim diye.. 13Sizler de gerein szn kurtuluunuzla ilgili Sevin Getirici Haberi duyunca buna iman ederek Mesih ballna alndnz. Tanrnn vaat ettii Kutsal Ruhla mhrlendiniz. 14Tanr yceliini vmeyi amalayan iyelik yetkimiz kesinleinceye dek Kutsal Ruh mirasmzn gvencesidir. kran Dolu Dua 15-23 Bu nedenle ben de Rab saya imannz ve kutsal yaamllarn tmne sevginizi duymamdan bu yana 16sizler iin aralksz teekkr ediyor, dualarmda sizleri anmsyorum. 17 yle ki, Rabbimiz sa Mesihin Tanrs ve Yceliin Babas kendisini bilesiniz diye sizlere bilgelik ve aklama ruhunu versin. 18Yreklerinizin gzleri a kavusun. Bylece Onun arsnda beliren umudun niteliini, kutsal yaamllardaki yce mirasnn zenginliini kavrayasnz. 19Bunun yan sra da iman eden bizlerde Onun gcnn akn grkemini tanyasnz. Bu, Onun gllnn egemenlii uyarnca ilemektedir. 20 Mesihi ller arasndan dirilterek gksel yerlerde kendi sanda oturtana zg gtr bu. 21Her bakanln, her yetkinin, gcn ve egemenliin, ayrca n tayan yalnz imdiki ada deil, gelecekte de n tayacak olan her adn stne oturttu Onu. 22Her eyi Onun ayaklar altna baml kld ve Onu her eyin ba olarak kilise topluluuna verdi. 23 Her ilikide tm evreni doldurann doluluu olan bu topluluk Onun bedenidir.
15

Kayra Araclyla lmden Yaama Gei 1-10 Sizler de sularnzdan ve gnahlarnzdan tr l kiilerdiniz. 2Bir vakitler siz de bu ileri yaparken, bu dnyann ada gidiine ayak uydurarak yaadnz. Yetkisi yerle gk arasn kapsayan ndere * uydunuz. imdi de sz dinlemezlik kuaklarnda ileyen eytansal ruh budur. 3Bir zamanlar hepimiz onlar gibiydik; bedenimizin tutkular uyarnca davrandk. Bedenin ve dk akln istekleri neyse onlar uyguladk. Btn tekiler gibi biz de doal yapmz gerei tanrsal fkenin ocuklarydk. 4 Ama Tanr, acmasnn zenginliiyle, bizlere kar sevgisinin snrszlyla, 5 sularmzn iinde l olan bizleri Mesihle birlikte yaama getirdi. Kayrayla kurtulmu bulunuyorsunuz. 6Tanr, Mesih sa ballnda bizleri Onunla birlikte diriltti, Onunla birlikte gksel yerlerde oturttu. 7yle ki, gelecek alarda kayrasnn akn zenginliini Mesih sa ballnda bizlere salanan iyi yreklilikle belgelesin. 8 nk iman ederek kayrayla kurtulmu bulunuyorsunuz. Bu kendi baarnz deil, Tanr armaandr. 9Kiinin yapt iler nedeniyle deildir. Olmaya ki, bir kimse vnsn. 10 nk bizler Onun yaptyz. Mesih sa ballnda iyi iler iin yaratlm bulunuyoruz. Tanr gnlerimizi bunlarla geirmemizi amalayarak onlar nceden hazrlad.

Uluslarla srailliler Mesih Ballnda Bir Klnd 11-22 Bu nedenle, bir vakitler beden asndan uluslar olduunuzu anmsayn. nsan eliyle bedeni snnet edilenlerce snnetsizler diye nitelendirildiniz. 12Yine anmsaynz: O dnemde Mesihten yoksundunuz. srail topluluunun dndaydnz, antlamaya ilikin vaatlere yabancydnz. Bu dnyada ne umudunuz vard ne de Tanrnz. 13Ama ite bir vakitler uzakta bulunan sizler, imdi Mesih sa ballnda, Mesihin kan araclyla yakn klndnz. 14 nk O bizim barmzdr; Yahudilerle uluslar O bir klmtr. kisini birbirine dman eden, orta yerde dikili engel duvarn* z bedeninde ykt. 15Buyruklarla, tzklerle ilgili yasay ortadan kaldrd*. yle ki ikisini kendinde bir tek yeni insan olarak yaratsn,
11

bylelikle bar salasn. 16Bunun yan sra Yahudilerle uluslar tek bedende ha araclyla Tanryla bartrsn, dmanl parampara etsin. 17 te bylece geldi; hem uzakta duran siz uluslara, hem de yaknda duran Yahudilere Sevin Getirici Haberle ilgili bar mjdeledi. 18nk her ikimiz de Mesih araclyla tek Ruh ballnda Baba katna kabul ediliriz. 19 yleyse bundan byle ne yabancsnz ne de uyruksuz. Tam tersine, kutsal yaamllarn yurttalar Tanrnn da ev halksnz. 20Haberciler ve peygamberler temeli zerine kurulmu yapsnz. Ke ta Mesih sann kendisidir. 21Onda tm yap uyumunu bulmu durumda, Rab ballnda kutsal bir tapna oluturmak zere geliiyor. 22Mesih ballnda sizler de Ruh araclyla Tanrnn konutu olmakta, hep bir arada bir yap gibi kurulmaktasnz. Tanrsal Gizi Uluslara Aklayan Haberci 1-13 Bu nedenledir ki ben Pavlos, siz uluslar yararna Mesih sann tutuklusu klndm. 2 Sizleri kapsayan Tanr kayrasnn ynetimiyle grevlendirildiimi hi kukusuz duydunuz: 3Az nce ksaca yazdm gibi, bu giz bana zel aklamayla bildirildi. 4Bunu okursanz, Mesihin gizini benim nasl anlam olduumu kavrayabilirsiniz. 5Sz konusu giz daha nceki kuaklardan gelen ademoullarna imdiki dnemde olduu gibi aklanmamt. Oysa bu dnemde Ruh araclyla Tanrnn kutsal habercilerine ve peygamberlerine akland. 6Sevin Getirici Haber yoluyla uluslar Mesih sa ballnda tanrsal vaadin miras ortaklar, tek bedenin paralar, vaadin paydalardr. 7 Tanr gcnn etkili ileyiiyle, Onun kayrasnn salad armaan uyarnca Sevin Getirici Haberin hizmet grcs klndm. 8Kutsal yaamllarn tmnden gerilerde olmama karn, bu kayra bana verildi; Mesihin aratrlamayan zenginliiyle ilgili Sevin Getirici Haberi uluslara yayaym diye. 9stelik her eyi yaratan Tanr tarafndan alarca sakl tutulan gizin ynetimine bal zellii aydnla karaym diye. 10yle ki, imdiki dnemde, gksel yerlerde dolaan bakanlklara ve yetkilere*, Tanrnn ok ynl bilgelii kilise topluluu araclyla sergilensin. 11ncesiz alar boyu Rabbimiz Mesih sann kiiliinde Tanrnn saptad erek uyarnca oldu bu i. 12Ona imanmz ve gvenimizden tr, Mesih ballnda yce kata kabul edilme gvencesini tayoruz. 13yleyse dileim udur: Yararnz iin ektiim aclar sizi bezdirmesin. Bunlar sizlere ycelik salyor.

Duam: Tanrnn Gcn Bilesiniz 14-21 Bu nedenle diz kerek Babaya dua ediyorum: 15Gklerde ve yerde her bakanlk adn Ondan almtr. 16Babamz z yceliinin zenginlii orannda, Ruhu araclyla sizleri i yaamnzda egemen klacak gle donatsn. 17man yoluyla Mesih yreklerinizde konut kursun. Sevgide kk salasnz ve temel atasnz. 18Kutsal yaamllarn tmyle birlikte bu sevginin geniliini, uzunluunu, yksekliini ve derinliini kavramaya gl klnasnz. 19 Evet, Mesihin bilgiyi aan sevgisini tanyasnz. Bylece Tanrnn tm doluluuyla dolasnz. 20 Bizlerde ileyen g orannca, dileyebileceimizden ya da dnebileceimizden ok daha stn olan yapabilen Tanrya, 21tm kuaklar boyunca, alar anca kilise topluluunda ve Mesih sada ycelik verilsin, amin.
14

STEKLENDRME Birlie ar 1-6 Rabbin tutuklusu ben Pavlos sizlere yalvarrm: Gnlerinizi arldnz arya yarar biimde geirin: 2Her bakmdan alakgnll, yumuak huylu, katlanl olun; sevgiden kaynaklanan tutumu stlenerek birbirinize kar anlayla davrann. 3Ruhun

salad birlii bar banda korumaya aln. 4Tek beden vardr, tek Ruh vardr. Nasl ki, aldnz ar da bir tek umuda ardr. 5Tek Rab, tek iman, tek vaftiz vardr. 6Hepimizin tek Tanrs ve Babas vardr. O hepsinin stnde, hepsini yneten, hepsini doldurandr. Ruhsal Armaanlar Tek Tanrnn Salaydr 7-13 imizden her birine Mesihin armaan ls uyarnca kayra verilmitir. 8nk Kitapta yazl olduu gibi, Ycelere ktnda tutsaklar ardndan ekti, nsanlara armaanlar verdi. 9 kt sznn anlam ne olabilir? u: O, yerin en derin blgelerine de inmitir329. 10nen de Odur, tm gklerin en ykseine kan da O. Ama, Onun tm evreni doldurmasdr*. 11 Kendisinin insanlara verdii armaanlar unlardr: Bazlarn haberci330 kld, bazlarn peygamber, bazlarn Sevin Getirici Haberin mjdecisi331. Bazlarn da toplulua oban* ve retmen kld. 12Bunu kutsal yaamllarn hizmet grmek iin gerekli donatm almalar, Mesihin bedeni yararna kuruculukta bulunmalar iin yapt. 13yle ki, hepimiz imanda birlie ve Tanr Olunu bilme aamasna erielim, yetkin insanlar olalm, Mesih btnlnn olgunluuna ulaalm.
7

Olgunluk Mesihe Ballkla Geliir 14-16 Bundan byle, insanlarn ustalkla dzenledii aldatlara kanan, her reti rzgrnn etkisiyle alkalanp srklenen ocuklar olmayalm. 15Tersine, sevgide gerei srdrerek, ba olan Mesihe doru her ynden gelielim. 16Onun salayyla bedenin deiik paralar birbirine uymakta ve tm beden eklemlerle balantda tutulmaktadr. Bylece her deiik para kendine den ii yaparken bedenin byyp gelimesine ve bir yap gibi kendisini kurmasna sevgi araclyla katkda bulunmaktadr.
14

Eski Yaam Atn, Yenisini Kuann 17-27 Bu nedenle, Rab ballnda tanklk eder ve dorularm: Bundan byle uluslarn kafaszca vakit geirdikleri gibi geirmeyin vaktinizi. 18Onlarn anlay kapkaranlk olmutur. Bilgisizlikleri ve yreklerindeki katlk yznden Tanr yaamnn dnda kalmtr onlar. 19 Bu insanlar duygularn uyuturarak, her tr irenlii yapmak iin kendilerini agzllkle soysuzlua braktlar. 20Ama sizler Mesihi bu yolda renmediniz. 21Eer Onun szn duydunuz, Onun ballar olarak gerein sada olduu dorultusunda eitildiyseniz, 22aldan tutkularnn ard sra kotuktan sonra ryle noktalanan, gemi yaant zinciriyle bal nceki insan atn zerinizden. 23Bunun yerine, kavramnz ruhsal yntemle yenilie kavusun. 24te yandansa, geree bal dorulukla ve kutsallkla belirgin olan, Tanr uyarnca yaratlan yeni insan kuann. 25Bu nedenle, yalan zerinizden atp hepiniz soydalarnzla gerei konuun; nk birbirimizin paralaryz. 26fkeye kaplnca bunu gnaha dntrmeyin. fkenizin zerine gne batmasn. 27blise frsat vermeyin.
17

Yeni Yaamn zellikleri 28-32 alan bundan byle almasn. Tam tersine, kendi elleriyle alarak yararl ilere emek versin; yle ki, gereksinimi olana yardm edebilsin. 29Aznzdan hibir yararsz sz kmasn. Tam tersine, yapcla katkda bulunabilen, dinleyicilerin canna can katan yararl sz neyse o konuulsun. 30Kurtulu gn iin kendisiyle mhrlendiiniz Tanrnn Kutsal Ruhunu zmeyin. 31Her tr ac sz, fke, kzgnlk, grltclk, svclk ve bunlarn yan
28 329

Baknz, I.Petros 3:19-22. Gnderilen, Kyriks (Vaaz eden), Apostolos. 331 Mbeir, mbeire, Evangelist. 4:8 Mezmur 68:18
330

sra her tr ktlk zerinizden atlsn. 32Birbirinize kar iyi yrekli, sevecen olun. Tanrnn Mesihte sizleri balad gibi, siz de birbirinizi balayn. Ktl yilikten Ayrt Edin 1-14 yleyse, sevgili ocuklar gibi Tanrya benzer olun. 2Mesihin bizleri sevdii ve bizim iin kendisini gzel kokulu beenilir sunu olarak Tanrya kurban verdii gibi, sizler de sevgi iinde yaayn. 3Aranzda rasgele cinsel ilikinin, her tr irenliin ya da agzlln sz bile edilmesin. Kutsal yaamllara zg tutuma ters der bunlar. 4Kirli davran, sama sapan ya da kaba sz hi yakk almayan biimsizliklerdir. Bu tr ilere gireceinize Tanrya kran sunun. 5 Kesinlikle bilesiniz ki rasgele cinsel ilikide bulunan, irenlik yapan, yalanc tanrlara tapcln eiti olan agzlle kenetlenen bireyin Mesih ve Tanr hkmranlnda miras yoktur. 6Hi kimsenin sizleri bo szlerle kandrmasna gz yummayn. Bu tr davranlar yznden Tanrnn fkesi sz dinlemez insanlarn zerine iniyor. 7Bunu gz nnde tutarak, bu sradan insanlarla payda olmayn. 8nk bir vakitler siz karanln taa kendisiydiniz. Ama imdi Rab ballnda ksnz. In ocuklar gibi yaayn. 9nk n rn her iyilikte, dorulukta, gerekte belirir. 10Rabbin beendii eyin ne olduunu deneyin. 11Karanlktan kaynaklanan verimsiz ilerle paydalk etmeyin. Tam tersine, knayn onlar. 12nk bu insanlarn gizlilikte srdrd uralarn szn etmek bile utan vericidir. 13Ama n altnda beliren her davran aklkla belirgin olur. 14 nk aklanan her tutum n altndadr. nk yle yazlmtr: Uyan ey uykucu, ller arasndan diril, Mesih sana ldayacaktr332.

Yaamnz Bildiiniz Gerei Yanstsn 15-20 Bu nedenle, gnlerinizi nasl geirdiinize tm inceliiyle dikkat edin. Bilge olmayan kiiler gibi deil, bilgeler gibi davrann. 16Elinizdeki vakti en yararl biimde deerlendirin. nk bunlar ktlk gnleridir. 17O halde aklsz kiiler olmayn; ama Rab isteinin ne olduunu anlayn. 18kiyle sarho olmayn; bu aalk bir eydir. Tersine, Ruhla dolun: 19Birbirinizle mezmurlarla, ilahilerle, ruhsal ezgilerle konuun; yreinizden Rabbe ezgi ve ilahiler ykseltin. 20Her durumda, her konuda Tanrya ve Babaya, Rabbimiz sa Mesihin adyla kran sunun.
15

Kilise Topluluunun Mesihle likisi 21-33 Mesihe sayg nedeniyle birbirinize baml olun. 22Kadnlar, Rabbe baml olur gibi kocalarnza baml olun. 23nk Mesih nasl kilise topluluunun ba ise, erkek de kadnn badr. Mesih bedenin333 kurtarcsdr. 24Kilise topluluu Mesihe baml olduu gibi, kadnlar da kocalarna her konuda baml olsun. 25 Mesihin kilise topluluunu sevdii ve kendisini onun yararna verdii gibi, siz kocalar da karlarnz sevin. 26Mesihin amac kilise topluluunu suyla bu Kutsal Sz demektir ykayp artmak, kutsal klmaktr. 27yle ki, kilise topluluunu parlak, kutsal ve susuz durumda kendi katna eritirsin. Ne kiri, ne buruuu, ne de sradan hibir bozukluu olmakszn..
21

Baknz, Yeaya 60:1; Romallar 13:11 5:2 Mezmur 40:6; Msrdan k 29:18; Hezekiel 20:41 4:25 Zekarya 8:16 4:26 Mezmur 4:4 333 Beden szyle kilise topluluu anlatlmak istenmitir. 5:31 Yaratl 2:24 6:2 Msrdan k 20:12 6:3 Yasann Tekrar 5:16 6:4 Sleymann zdeyileri 2:2; 3:11; 19:18; Yeaya 50:5; Yasann Tekrar 6:7,20-25; Mezmur 78:4
332

Erkekler de karlarn tpk bunun gibi kendi bedenleri gibi sevmekle ykmldrler. Karsn seven kendisini sever. 29nk hibir vakit, hi kimse z bedenine kin beslemez. Tam tersine, onu besler ve korur; tpk Mesihin kilise topluluunu besledii ve koruduu gibi.. 30nk bizler Onun bedeninin paralaryz. 31 Bu nedenle, insan babay ve anneyi brakp Karsna balanacak, kisi bir tek beden olacak. 32 Bu giz ok derindir. Ama ben Mesihe ve kilise topluluuna ilikin sz ediyorum. 33 Ancak her biriniz karnz kendiniz gibi sevin. Kadn da kocasna saygyla davransn.
28

eitli nsan likileri 1-9 ocuklar, Rab ballnda ana babanzn buyruklarna uyun. nk doru tutum budur. 2 Anana babana sayg gster. Vaat iliiinde duyurulan ilk buyruk budur: 3 yle ki, zerine iyilik gelsin Ve yeryznde yaamn uzun srsn. 4 Ve siz babalar, ocuklarnz kzdrmayn. Tam tersine, onlar Rabbin eitimi ve dyle yetitirin. 5 Uaklar, Mesihe uyuyormu gibi, korku ve titremeyle, gnl holuuyla dnyasal efendilerinizin buyruuna uyun. 6nsanlarn gzne girmek iin deil, Tanr isteini yrekten yerine getiren Mesih uaklar gibi yapn bunu. 7nsanlara hizmet eder gibi deil, iyi niyetle Rabbe uaklk eder gibi davrann. 8 Bilirsiniz ki ister kle, ister zgr olsun, herkes yapt yararl ie yaraan karl Rabten alacaktr. 9Siz efendiler de onlara eit tutumla davrann, gzda vermeyi brakn. Hem onlarn, hem sizin Efendinizin gklerde olduunu ve Onun katnda adam kayrcl bulunmadn bilirsiniz.

Ruhsal Savaa Gerekli Donatm 10-20 zet olarak, Rab ballnda Onun egemenliinin gllnde pekiin. 11blisin yntemlerine kar durabilmek iin, Tanrnn tm donatmyla kuann. 12nk bizim kavgamz kana ve ete kar deildir. Ama bakanlklara, yetkilere, u karanln evrensel apta eylem yapan egemen glerine*, gksel yerlerdeki ruhsal ktlk kuvvetlerine kardr. 13 Bu nedenle, kt gnde bu glere kar durabilmek ve gerekli direnii gsterdikten sonra dimdik kalabilmek iin Tanr donatmn taknn. 14Belinize gerek kuan balam, gsnze doruluun sava giysisini kuanm olarak dimdik durun. 15Ayaklarnza barla ilgili Sevin Getirici Haberin eviklik ayakkablarn takn. 16Hepsinden nemlisi, iman kalkann aln. Bununla ktnn334 tm ateli oklarn etkisiz klacaksnz. 17Kurtuluun elik baln takn ve Ruhun klcn kuann; buysa Tanrnn Szdr. 18 Her tr dua ve dilekle, Ruh ballnda her vakit dua edin. Kutsal yaamllarn tm yararna srekli ballk ve yakarla bu uygulamada uyank durun. 19Azm atmda bana etkin sz verilsin diye, benim iin de dua edin: Sevin Getirici Haberin gizini yreklilikle tanmlayabileyim. 20Bunun iin zincirle balanm durumda elilik ediyorum. Dua edin ki, gerektii gibi yreklilikle konuaym.
10

zel Bilgi ve Son Selam 21-24 Benimle ilgili olaylar ve ne yaptm bilmeniz iin, sevgili kardeimiz ve Rab ballnda kendisine gvenilen hizmet grc Tihikos her konuyu sizlere bildirecektir. 22 Kendisini bunun iin size gnderdim; hem bizimle ilgili olaylar bilesiniz, hem de yreklerinizi desteklesin diye.
21

Kt: eytann birok sfatndan biri. 6:14 Yeaya 11:5; 59:17 6:15 Yeaya 52:7; 40:3,9 6:17 Yeaya 59:17; 11:4; 49:2; 51:16; Hoea 6:5.
334

Baba Tanrdan ve Rab sa Mesihten kardelere esenlik ve imanla bileik sevgi salansn. 24Rabbimiz sa Mesihi yozlamaz sevgiyle seven herkesin iinde kayra huzurunu kursun.

23

FLPPLLERE MEKTUP (Sevin Oluturan man) nsz Mektubu Tanr esinlemesiyle yazan haberci Pavlostur. Romada kaleme alnan bu ncil parasnn yazl tarihi 60-64 yllar arasna rastlar. Makedonyann Filippi kentindeki inanllar topluluu, Pavlosun ikinci habercilik gezisinde, bu kenti ziyaret etmesiyle ok etin koullar altnda kuruldu (Habercilerin leri 16:11-40). Filippi kenti Roma mparatorluu tarafndan kurulan bir koloniydi. Roma yetkilileri buraya kendi insanlarn yerletirdi. Bu yerde Yahudi sinagogu yoktu; Yahudi varsa, herhalde saylar ok azd. Bu toplulukta Mesih inanllarnn balca zellii sevgi ve eliaklkt (4:15,16; II.Korintoslulara 8:2). Mektubu yazan Pavlos Romada cezaevindedir. Bu srada ona bir armaan gnderen Filippililere teekkr sunmakta, oradaki inanllar topluluuyla ilgili pek ok duygulandrc anyla avunmaktadr. Bu yazda Mesih inanlsnn gven, sevin, sevgi, yengi gnencinde yaayan biri olduu belirtiliyor (1:4,18; 2:1,2,17,18; 3:1; 4:4,10). Mektubun ana konusu, insanlk iin kendisini alaltan kurtarc sa Mesihtir (1:11,18,20,21; 2:5-11; 3:7-14,20,21; 4:7,13,19,23). Haberci Pavlos inanllar topluluunu aldatc reticilere kar uyaryor (3:4-9,18,19), Mesihi bilmenin ve Onunla zdelemenin temel ama olduunu belirtiyor (3:10-14), yurdu gklerde olan Mesih balsnn oradan bir kurtarc beklediini anmsatyor (3:20,21). Bu mektup yle zetlenebilir: 18. nsz 1:1-11 19.Haberci Pavlosun durumu 1:12-26 20.Mesih balsnn yaam ve paydal 1:27-2:18 21. Mesih ballnda insan ilikileri 2:19-3:21 22. Yreklendirme ve selam 4:1-23 Selam 1,2 Mesih sann uaklar, Pavlos ve Timoteostan Filippide Mesih sa ballndaki kutsal yaamllarn toplamna ve onlarn yan sra Gzeticilerle335 Hizmet Grclere*. 2 Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun.

Teekkr ve Dua 3-11 Sizleri her anmsadmda Tanrma teekkr sunuyorum. 4Ne zaman dua etsem hepiniz iin sevinle dilekte bulunuyorum. 5nk Sevin Getirici Haberle ilgili hizmette ilk gnden u ana dek benimle ruhsal paydalk ediyorsunuz. 6Onun iin, una kesinlikle inanyorum ki sizlerde yararl bir i balatan Tanr, Mesih sann Gnne varldnda onu sonulandracaktr. 7 Sizler iin byle dnmem dorudur. nk yreimde geni yer tutuyorsunuz. nk cezaevinde bulunduum ve Sevin Getirici Haberi savunup doruladm u dnemde, hepiniz bana verilen kayrann paydalarsnz. 8Tanr da tanmdr ki, tm olarak sizlere beslediim derin zlem Mesih sa ballndan kaynaklanyor. 9 Sevginizin gerek bilgi ve eksiksiz anlayla birlikte giderek gelimesi iin dua ediyorum. 10yle ki, en stn deerlerin ne olduunu anlayabilesiniz. Ve bylece Mesihin
3 335

Baknz, Habercilerin leri 1:20.

Gnnde lekesiz ve susuz olasnz. 11Tanrnn yceltilmesi ve vlmesi iin, sa Mesihin salayabilecei doruluk rnleriyle donatlasnz. Pavlos Cezaevinde Tanry Yceltiyor 12-26 Kardelerim, benimle ilgili olaylarn Sevin Getirici Haberin ilerlemesine gerekten yardm ettiini bilmenizi isterim. 13yle ki, Mesihe ballmdan tr cezaevinde bulunduum tm saray koruyucularna ve geriye kalan herkese belirgin oluyor. 14stelik, cezaevinde bulunuum Rab ballndaki kardelerin ouna daha da derin gven salyor. yle ki, Tanr Szn korkusuzca bildirmek iin giderek yrekleniyorlar. 15 Kukusuz, bazlar ekememezlikle, kavgaclkla bazlar ise iyi niyetle Mesihi yayyor. 16Bu sonuncular sevgilerinden tr byle yapyor. nk Sevin Getirici Haberi savunduum iin cezaevinde bulunduumu biliyorlar. 17ncekilere gelince, bunlar Mesihi pak yrekle deil, bencil bir hrsla bildiriyorlar. Bylelikle cezaevinde bulunmamn aclarn oaltacaklarn sanyorlar. 18 Ne zarar var! Ben bundan sevin duyuyorum. nk hangi adan baklrsa baklsn ister gsteri iin, ister can gnlden olsun Mesih bildiriliyor. Buna seviniyorum, hem de srekli sevineceim. 19nk dualarnzla ve sa Mesih Ruhunun salad yardmla iinde bulunduum durumun kurtulula sonulanacan biliyorum. 20Srekli gzlediim ve umduum gibi, hibir konuda utanca dmeyeceim. Tam tersine, her zaman olduu gibi, hem de imdi yreklilikle davranacam. yle ki, yaasam da lsem de Mesih benim varlmda yceltilecek. 21 Benim iin yaamn anlam Mesihtir, lmn anlam ise kazan. 22Ama bedence yaamay srdrmekle daha deerli iler yapabileceksem, dorusu hangisini seeceimi bilmiyorum. 23ki yne doru ekiliyorum: Bu yaam brakp Mesihle birlikte olmay zlyorum. nk bu ok daha iyidir. 24Ne var ki, bedende kalmam sizler iin daha gereklidir. 25Buna inanyorum; aranzda kalacam. Sizlerle birlikte bir sre geireceimi de biliyorum. yle ki, imanda ilerleyesiniz ve sevin duyasnz. 26Bylece sizlerle konutuumda, Mesih sa ballnda benimle vn duymak iin daha ok neden bulasnz.
12

Sevin Getirici Habere nanmak Bir Yar Gibidir 27-30 nemli olan, yaam ynteminizin Mesihin Sevin Getirici Haberine yarar olmasdr. yle ki gelip sizi grebilsem de, gremesem de ayn ortak amala dimdik durduunuzu duyaym ve Sevin Getirici Habere iman iin tek canla, hep birlikte yartnz bileyim. 28Sizlere kar direnenlerden hibir yolla korkmayn. Bu, onlarn mahva gideceinin, sizinse Tanrdan kurtulu bulacanzn kantdr. 29nk sadece Mesihe iman etmek deil, Onun iin ikence ekmek de Mesih yararna bir ba olarak sizlere verilmitir. 30 Sizler de benim uramda paydasnz. Bu urata olduumu daha nce grdnz imdi ise duymaktasnz.
27

Alakgnlllk Ortamnda Birlik 1-4 Mesih ballnda bir yreklendirme, sevgide bir avuntu, Ruhta bir paydalk, acyan bir yrek ve sevecenlik duygusu konu edilecekse, 2dnce birliiyle davranarak sevincimi doruuna ulatrn. Ayn sevgiyi paylan. Akllarnz uyumda, dnceniz tek dorultuda olsun. 3Hibir eyi srtme ya da bo bbrlenme duygusuyla yapmayn. Tam tersine, alakgnlllkle bakalarn kendinizden daha nemli tutun. 4Her biriniz salt kendi yararn deil, bakalarnn yararn da gzetsin.

Mesihin Alakgnlllk rnei 5-11

1:19 Eyub 13:16

Birinizin brne kar dncesi Mesih sann dncesine benzer olsun. 6O Tanr zdeliinde olmakla birlikte, Tanrya eit olmay zorla elde edilmi bir hak saymad. 7Tam tersine, kendine zg ycelikten soyunarak uak zdeliini ald. nsanlarla eitlie girerek insan biiminde belirdi. 8Kendisini alaltp sz dinlerlik yolunda lme dek yrd; hem de ha lmne. 9Bu nedenle, Tanr Onu pek ok yceltti ve Ona her adtan stn olan Ad balad. 10yle ki sa adna gklerde, tm yeryznde ve yer altndaki her varlk diz ksn 11 ve her dil SA MESH RABtir diyerek, Baba Tanrnn ycelii iin tanklkta bulunsun.
5

Yldzlar Gibi Ik San 12-18 Bu nedenle sevgili kardelerim, her vakit nasl szm dinlediyseniz imdi yine dinleyin; salt ben orada yannzdayken deil, yannzda olmadm u dnemde daha derin ilgiyle dinleyin. Korkuyla, titremeyle kurtuluunuzu etkin kln. 13nk Tanrdr kendisini honut edeni btnlemenize iinizde isteklilik ve etkinlik oluturan. 14Yaptnz her ii hi mrldanmadan, ekimeden yapn. 15yle ki, kusursuz ve aldatmasz olasnz. u eri ve sapm kuan iinde, dnyaya k saan yldzlar gibi Tanrnn susuz ocuklar durumunda olun ve 16yaam szne sarln. yle ki, Mesihin Gnnde bununla vn duyaym. nk bu, boa komadm bo yere emek harcamadm gsterecektir. 17 Yaamm besleyen kan imannz simgeleyen kurbann ve hizmetin zerine bir sunu gibi dklecek olsa bile sevin duyarm ve sevincimi hepinizle paylarm. 18te yandan, siz de sevinmeli ve sevincinizi benimle paylamalsnz.
12

Size Gnderdiim Kiiye Deer Verin 19-30; 3:1 Rab sa isterse, Timoteosu tez elden sizlere gndermeyi umuyorum. yle ki, haberlerinizi alp sevineyim. 20nk sizi ilgilendiren konularda onun gibi itenlikle kayg duyan baka kimsem yoktur. 21Nedeni, tekilerin tm Mesih sann deil, salt kendi yararn gzetiyor. 22Ama Timoteosun denenmi biri olduunu bilirsiniz: Baba-oul gibi, benimle birlikte Sevin Getirici Haberin yaylmas iin alt. 23Bundan tr, ilerimin nasl gelieceini grdkten sonra onu size gndermeyi umuyorum. 24Bu arada kendim de tez elden gelme tasarmda Rabbe gveniyorum. 25 Gereksinimimi karlamak iin grevlendirip gnderdiiniz kardeim, i ortam ve ruhsal sava paydam Epafroditosu yine size gndermeyi gerekli grdm. 26nk hepinizi zledi. stelik hasta olduunu duyduunuz iin ok da zld. 27Evet, lmle burun buruna gelmicesine hasta dt. Ama Tanr ona acd. Yalnz ona deil, bana da acd. Bunun sonucunda daha derin zntye dmeyeyim diye.. 28Bu nedenle Epafroditosu size zellikle gndermi bulunuyorum. Bylece hem siz kendisini yeniden grmekle sevin duyasnz, hem de benim zntm dinsin. 29Rab ballnda kendisini sevin doluluuyla kabul edin. Onun gibilerin tmne de sayg gsterin. 30nk sizin sunamayacanz hizmeti bana salayabilmek iin, Mesihin ii yararna yaamn tehlikeye atarak lm gze ald.
19

zetle, kardelerim, Rab ballnda sevinli olasnz. Size yazdklarm yinelemek beni usandrmyor. stelik bu sizlere gven salyor.
2

Gerek Doruluk 2-11 Kpeklerden, ktlk iilerinden, beden kesenlerden336 saknn. 3Gerek snnetliler bizleriz. nk Tanrnn Ruhu araclyla tapnyor, Mesih sayla kvan duyuyoruz, bedensel baarlara gvenmiyoruz. 4 Oysa kendim de bedensel baarlara bel balayabilirdim. Herhangi biri bedensel baarlara gvenebileceini sanyorsa, benim de bu tutumu benimsemeye daha ok nedenim
Bu konuya ilikin baknz, Galatyallara 5:12 2:10 Yeaya 45:23 2:15 Yasann Tekrar 32:5 2:16 Yeaya 49:4; 65:23
336

var: 5Sekiz gnlkken snnet edildim. srail soyundan, Benyamin kuandan, brani atalardan domu gerek bir brani. branilerin ruhsal yasasn tutmak ynndense bir Ferisiyim. 6ylesine bol aba dktm ki, kilise topluluuna saldrda bulundum. Ruhsal yasann diledii doruluk asndan kusursuz biriydim. 7 Ne var ki, kazan saydm her eyi Mesih yarar asndan zarar getirici saydm. 8 Dahas var: Rabbim Mesih sann stn bilgisi yararna, her eyi olduu gibi zarar getirici saydm. Onun yararna her eyi frlatp attm. Ve Mesihi kazanmak iin bunlar pislik saydm. 9yle ki, Onunla tam birleeyim. Ruhsal yasaya uymakla kazanlan kiisel dorulua artk bel balamayaym. Tersine Mesihe imanla Tanrdan gelen ve imana dayanan dorulukla donatlm bulunaym. 10Tm isteim, Mesihi ve diriliinin gcn bilmek, Onun ekmi olduu ikenceleri paylamak, Onun lmyle Onun gibi olmaktr. 11 Umudum ller arasndan dirilie erimektir*. Ama: Ruhsal Yetkinlik 12-21; 4:1 Beklenen amaca imdiden vardm savunmuyorum, ne de yetkinlie imdiden erdiimi bildiriyorum. Ama eriebilmek iin bunu kovalyorum. Mesih sa beni kendisine bu amala kazand. 13Kendimi dl kazanm biri yerine koymuyorum kardelerim. Ancak yaptm tek ey u: Geridekilere aldr etmeksizin ileridekilere uzanyorum. 14Ycelik arsyla ilgili dln ardndan dosdoru amaca kouyorum. Mesih sa ballnda Tanrnn arsdr bu. 15 Ruhsal ynden yetkin olanlarmzn dncesi bu olmal. Ama baka dncedeyseniz, Tanr size gerekeni aklayacaktr. 16nemli olan u ki, ulatmz aama neyse bu aama uyarnca ilerleyelim. 17 Kardelerim, benim gibi yapn. Bizleri rnek aln, yaamlarn bu yolda geirenleri gz nnde tutun. 18ok kez size sylemi olduum gibi, imdi de gzya dkerek kendilerine ilikin sylyorum: Yaamlarn Mesihin ha lmne dman kesilerek geiren ok kii vardr. 19Bunlarn sonu mahvolmaktr. Onlarn tanrlar mideleridir, kurumlar ayplarndadr. Yalnz bu dnyayla ilgili eyleri dnrler. 20 Oysa biz gkler lkesindeniz. Oradan kurtarcmz Rab sa Mesihin geliini bekliyoruz. 21O bu dkn bedenimizi deitirip kendi yce bedenine benzer klacak. O, her eyi kendine baml klma gc uyarnca bunu kesinletirecek.
12

Kardelerim, can gnlden sevdiklerim, sevgim ve zlemim, sevincim ve tacm! Sizlere diyeceim udur: Rab ballnda kararllkla dimdik dikilin.
2

Birlein, Sevinin, Esen Olun 2-9 Evodiyaya da, Sintikiye de tlerim: Rab ballnda dnce birliine varsnlar. 3 Ve sen, gvenilir yoldam, senden de dileim udur: Bu kadnlara yardm et. Onlar Sevin Getirici Haberi yaymak iin Klementle ve br i ortaklarmla birlikte yartlar. Onlarn adlar yaam kitabndadr. 4 Rab ballnda her vakit sevinli olun. Bir kez daha sylyorum: Sevinli olun. 5yi yrekliliiniz herkese bilinsin. Rab yakndadr. 6Hibir ey iin kayglanmayn. Ama her konuda dua ve dilekle, kran dolu bir yrekle isteklerinizi Tanrya bildirin. 7Tanrnn insan kavrayn aan esenlii, Mesih sa ballnda yreklerinizi ve akllarnz kale gibi savunacaktr. 8 Konuyu balayalm kardelerim: zde szde bir, vlmeye yarar her ne varsa aklnz bunlara yorun. Treye saygl, yrekte temiz, her yanda sevilen, iyi nam veren,

4:3 Mezmur 69:28

erdemiyle bilinen, onur getiren deerlere.. 9Benden rendiiniz, aldnz, duyduunuz ve grdnz deerleri uygulayn. Bu durumda bar Tanrs sizlerle birlikte olacaktr. Eliaklk Sevin Kaynadr 10-23 Bana kar beslediiniz ilgiyi bunca vakit sonra bu dnemde yeniden gstermeniz, Rab ballnda beni pek ok sevindirdi. Gerekte, her zaman ilginiz vard; ama buna frsat bulamyordunuz. 11Gereksinimde olduumdan konu etmiyorum bunlar. nk elimde olanla yetinmeyi rendim. 12Gereksinimli olmay da, gereinden ouna sahip olmay da rendim. Her duruma, her ortama yaraan gizi anladm; ister toklukta ister alkta, ister bollukta ister yoklukta olsun. 13Beni glendiren Mesih araclyla her duruma gs gerebilecek gce sahibim. 14Yine de, acmn ortasnda bana ortaklk etmekle istenli eylemde bulundunuz. 15 Kendiniz de biliyorsunuz, ey Filippililer, Sevin Getirici Haberin balangcnda Makedonyadan ayrldm srada vermek almak konusunda benimle paydalkta bulunan tek kilise topluluu sizdiniz. 16Selanikte de birden ok kez yardma gereksinimim belirdiinde destee koanlar siz oldunuz. 17 Armaan aradm sanmayasnz. Tersine, sizin hesabnza rn bollatn grmek istiyorum. 18Her tr gereksinimim karlanm, hem de dolmu tam bulunuyor. Epafroditosun eliyle sizlerden gelen armaanlar alarak bollua kavutum. Eliaklnz gzel kokulu bir sunu, Tanr tarafndan kabul edilip beenilen bir kurbandr. 19 Tanrm ycelerdeki zenginlikleriyle Mesih sa ballnda gereksinimlerinizi bol bol karlayacaktr. 20Tanrmza ve Babamza alar a ycelik olsun. Amin. 21 Mesih sa ballnda kutsal yaamllarn tmne selam iletin. Benimle birlikte bulunan kardeler sizleri selamlar. 22Kutsal yaamllarn tm, zellikle de Kayserin evinden olanlar* sizleri selamlar. 23Rabbimiz Mesih sann kayras ruhunuzla birlikte olsun.
10

4:18 Msrdan k 29:18; Hezekiel 20:41

KOLOSELLERE MEKTUP (Kilise Topluluunun Ba) nsz Tanr esinlemesiyle yazan haberci Pavlos, Romadan bu mektubu 60-64 yllar arasnda kaleme ald. Denizlinin dousunda, Honaz yaknlarnda bulunan ykntlar Kolose* kentiydi. Romada tutuklu bulunan Pavlos Kolose*de, Laodikya*da ve Hierapolis*teki (Pamukkale) inanllara hem Tanrnn gerekli retisini belirtmek, hem de onlar yreklendirmek iin bu mektubu yazd (4:13,15,17). Ortalkta bir sr ykc reti dolamaktayd. Bu elikili retiler Mesihin tanrsal zelliini ve yceliini glgelemeyi, inanllarn kutsal yaamn yozlatrmay amalyordu (2:8,16,19). Bunlarn amac Tanr balln biime sokmak, felsefeye dntrmekti. Mesihin kiiyi kurtar ve yaam yenileyii bu varsaymlarn yararszln ortaya koymutur (2:4-15). Koloselilere ve Efesoslulara yazlan mektuplarda baz benzerlikler olmakla birlikte, ana konu ayrmldr. Efesoslulara mektupta kilise topluluu Mesihin diri bedeni olarak, Koloselilere mektupta ise Mesih, topluluun ba olarak tanmlanmaktadr. Mektuptaki konular ylece sralanabilir: 41. Selam ve teekkr 1:1-8 42. Dua 1:9-14 43. Mesihin sonsuzluu ncesizlii 1:15-23 44. Haberci Pavlosun hizmeti 1:24-2:3 45. Ykc retilere verilen yant 2:4-15 46. Salkl yaam ve tapn 2:16-3:4 47. Salkl yaam ilkeleri 3:5-17 48. Salkl ev ilikileri 3:18-4:1 49. Dua ve yaam dzeni 4:2-6 50. Kiisel haberler 4:7-18 Balang ve Selam 1,2 Tanr isteiyle Mesih sann habercisi Pavlostan ve kardeimiz Timoteostan: 2Kutsal yaamllara ve Mesihte gvenilir kardelere. Kolosede* bulunan sizlere Babamz Tanrdan kayra ve esenlik olsun.

kran ve Dua 3-14 Sizler iin dua ettiimizde, Rabbimiz sa Mesihin Babasna her zaman kran sunuyoruz. 4nk Mesih saya imannz ve kutsal yaamllarn tmne beslediiniz sevgiyi duyduk. 5Bunlar gklerde sizi bekleyen umuttan douyor. Bu umudu ilk kez Sevin Getirici Haberle ilgili gerek bildirisinde duydunuz. 6Sizlere ulaan bu Haber, Tanr kayrasn gerek kapsamnda duyup bilgi aamasna geldiiniz gnden bu yana, aranzda olduu gibi tm dnyada rn vermekte ve gelimektedir. 7Bu kayray sevgili hizmet arkadamz Epafrastan renmi bulunuyorsunuz. Kendisi Mesihin sizler iin alan gvenilir bir hizmet grcsdr. 8Ruhtaki sevginizi o bize bildirdi. 9 Bu nedenle, bunu duyduumuz gnden bu yana durmadan sizler iin dua ediyor ve dilek sunuyoruz. yle ki, bilgelik doluluunda ve ruhsal anlay btnlnde Tanr isteini bilme aamasnn doruuna ulaasnz. 10Vaktinizi Rabbe yarar yolda geiresiniz ve her bakmdan beenilir olasnz. Her tr iyi ie zg rn veresiniz ve Tanry bilme dorultusunda geliesiniz. 11Onun ycelikle beliren egemenliinden kaynaklanan tm gle
3

glenesiniz. Her tr sabr ve katlan olgunluuna sevinle varasnz. 12Ikta olan kutsal yaamllarn mirasn paylamanza olanak veren Babaya kran sunasnz. 13 Bizleri karanln egemenliinden O kurtard ve ok sevgili Olunun hkmranlna aktard. 14Kurtuluumuz ve gnahlarn balanmas Ondadr. RET Mesih Btn Yaratln Badr 15-20 Bu Oul grnmeyen Tanrnn grnen kiilii337, tm yaratln ilk-doandr. 16 nk gklerde ve yerde, gze grnen ve grnmeyen her ey Mesihte yaratld: Tahtlar, egemenlikler, bakanlklar, yetkiler, topu toplam Onun araclyla ve Onun iin yaratld. 17 O her eyden ncedir ve her ey Onda birbirine bal durmaktadr. 18Ve O, bedenin kilise topluluunun badr. Her eyin balangcdr, ller arasndan ilk-doandr. yle ki, her eyin en nde bulunan O olsun. 19nk tm tanrsal doluluk Onda konut kurmaktan honut oldu. 20Tanr Onun araclyla her eyi kendisiyle bartrd; ister yerdekileri ister gktekileri olsun. armhta akan kan araclyla bar btnledi.
15

Bu Bar Sizleri de Kapsar 21-23 Bir vakitler dncenizdeki kt ilerin etkisiyle darda kalm kiiler ve dmanlar olan sizleri 22imdi kendi insan bedeninde lm yoluyla bartrd. Sizleri kutsal, susuz, knanmasz durumda kendi katna eritirmeyi amalad. 23Yeter ki temel atm, karar vermi tutumla imanda sreklilik gsteresiniz. Duyduunuz Sevin Getirici Haberin ierdii umuttan ayrlmayasnz. Gk altnda her yarata yaylan bu Habere ben Pavlos hizmet grc klndm.
21

Uluslara Aklanan Giz: Mesih 24-29 u anda sizler yararna katlandm ikenceler iinde sevin duymaktaym. stelik Mesihin bedeni olan kilise topluluu yararna Onun eksik kalan aclarn kendi etimde ve kanmda btnlemekteyim. 25Bana verilen tanrsal grev uyarnca, Tanr Szn batanbaa yayaym diye, sizin yararnz iin bu kilise topluluunun hizmet grcs klndm. 26ncesiz alar ve insan kuaklar sresince sakl bulunan gizdir bu. Ama u anda Tanr bals kutsal yaamllara aklanm bulunuyor. 27Tanr uluslar dorultusundaki bu gize ilikin yceliin zenginliini kutsal yaamllara tantmak istedi. Bu giz Mesihin iinizde olmasdr; gelecek olan ycelikle ilgili umuttur. 28Biz Onu bildiriyor, herkese t veriyor, tm bilgelikle her insana retiyoruz. yle ki, Mesih ballnda her insan yetkin olarak sunabilelim. 29Bu sonucu kovalayarak emek ekiyor, Onun bende etkin i gren gcnn ilerliiyle abam srdryorum.
24

nanllara Gsterilen lgi 1-5 Sizlerin yan sra, Laodikyadakiler338, hatta benimle yzyze tanmam olanlar iin ne denli youn abada bulunduumu bilmenizi isterim. 2Dilerim, bu kardelerin yrekleri destek bulsun, sevgide badasnlar, yetkin anlayn tm zenginliine kavusunlar, Tanrnn gizi olan Mesihi bilme aamasna erisinler. 3Bilgeliin ve bilginin tm gmleri Mesihte saklanm duruyor. 4Bunu vurgulamamn nedeni, hi kimsenin kandrc varsaymlarla sizleri yanl yola srklememesi iindir. 5nk bedence orada deilsem de, ruha sizlerle bir aradaym. Dzeninizi ve Mesihe imannzn salamln grerek sevin duyuyorum.

2
337

Grekede ikon. Kolosenin komu kentindeki inanllar topluluu (Baknz, 1:2). 2:3 Yeaya 45:3; Sleymann zdeyileri 2:3,4.
338

YANLI RETLERE KARI UYARI Mesih Ballnda Salanan Yaamn Doluluu 6-10 Rab sa Mesihi varlnza nasl aldysanz, gnlerinizi Onda yaayn. 7Mesih ballnda kk saln ve bir yap gibi ykselin. Eitildiiniz dzeyde iman kesinletirin, teekkrde gitgide geliin. 8 Dikkat edin, hi kimse sizleri felsefeyle, insansal greneklerden esinlenen temelsiz laflarla tutsakla srklemesin. Dnyann ilkel eleriyle* desteklenen, Mesihten beslenmeyen grlerdir bunlar. 9nk Tanrnn z kiilii tm doluluuyla Mesihin insan bedeninde konut kurmutur. 10 nk sizler de yaama gerekli doluluu Onda buldunuz. O her bakanln ve yetkinin Badr.
6

Mesihle Birlikte Dirildiniz 11-15 Mesih ballnda insan eliyle yaplmayan snnetten geerek snnet edildiniz: Mesihe zg snnetle insan bedeninde beliren tutkular kesilip atld*. 12nk vaftizde Onunla birlikte gmldnz. Mesihi ller arasndan dirilten Tanrnn etkin gcne iman ederek, yine vaftizde Mesihle birlikte dirildiniz. 13 Sularnzda ve bedensel tutkularnzn snnetsizliinde l bulunan sizleri Tanr Onunla birlikte yaam paydalna diriltti. Sularmzn tmn bize balad. 14Bizlere kar dikili duran ve bizi sulu karan borluluk senedini ierdii buyruklarla birlikte sildi. Onu armha akarak ortadan kaldrd. 15Bakanlklar ve yetkileri Onun araclyla soyup soana evirdi, onlar apak sergiledi, Mesihte yengi kazanarak onlara stn geldi.
11

Fiziksel Deil, Ruhsal Kavram 16-23 Bu nedenle hi kimse yiyecek iecek, dinsel gn, yeni ay, ya da abat gn gibi sorunlarda size yarg kesilmesin. 17Bunlar ileride beklenenlerin glgesinden baka bir ey deil. Somut gerek Mesihtir. 18Hi kimse sizleri dlnzden yoksun brakmasn. Szde doast grmeleri ne srerek yersiz alalmaya, meleklere tapnmaya srklemesin sizi. Byleleri kendi kafalarndan doan duygusal gsteriilikle bo yere bbrlenir. 19Baa balla nem vermezler. Oysa eklemler ve balantlar araclyla tm Bedene Batan besin salanmakta, onlarn arasnda balant kurulmakta ve Beden Tanrnn salad gelimeyle gelimektedir. 20 Madem Mesihle birlikte dnyann ilkel eleri karsnda ldnz, yleyse niin dnyada yayormu gibi dinsel kurallar ardndan gidersiniz? 21unu elleme, unu azna koyma, buna dokunma! 22Bunlarn tm kullanla ryen nesnelerdir. nsanlarn ynergelerine ve retilerine dayanan kuramlar. 23Grnte bunlar bilgelikle cilalanmtr: Kiiye ho gelen dinsellik, yersiz alalma, bedene hesapszca eziyet ektirme.. Ne var ki, bu eyler bedenin itahlarna set ekemez.
16

Ycelerdeki Diri Mesihle Yaamsal Balant 1-4 Eer Mesihle birlikte dirildiyseniz, ycelerde olan deerleri arayn. Tanrnn sanda, Mesihin oturduu yerde olanlar. 2Yerdekileri deil, ycelerdekileri dnn. 3nk siz ldnz ve yaamnz Mesihle bir arada Tanr ballnda saklanmaktadr. 4Yaamnz olan Mesih belirince, sizler de Onunla birlikte ycelikte belireceksiniz.

STEKLENDRME Mesih nanlsna Gerekli Genel Kurallar 5-17

2:22 Yeaya 29:13 3:1 Mezmur 110:1

Bu nedenle, bedeninizin salt yersel varla ilikin eilimlerini ldrn: Rasgele cinsel ilikiyi, irenlii, dk istei, uygunsuz tutkuyu ve yalanc tanrlara tapclkla edeer olan agzll.. 6Bunlar yznden Tanrnn fkesi [sz dinlemez insanlarn zerine] iniyor. 7Bir zamanlar byle yaarken, siz de gnlerinizi bunlarla geiriyordunuz. 8 imdiyse bunlarn tmn zerinizden atn: Kzgnl, fkeyi, ktl, svcl, aznzdan kabilecek kirli szleri. 9Mademki eski insan eylemleriyle birlikte kesip attnz, gayr birbirinize yalan sylemeyin. 10Bunun yerine bilgide yenilenen, kendisini yaratana benzeyen yeni insan kuandnz. 11Burada ne Yunanl var ne Yahudi, ne snnetli ne de snnetsiz. Barbar, skit, kle, zgr yok. Burada Mesih her eydir, her eyi kapsayandr. 12 yleyse Tanrnn seilmileri, kutsal yaamllar ve sevilenler olarak, sevecenlikle dolu bir bar, iyi yreklilik, alakgnlllk, yumuak huyluluk ve katlanla kuann. 13 Birbirinize kar anlayla davrann; birinin brne kar bir yaknmas varsa, birbirinizi balayn. Tpk Rabbin sizleri balad gibi, siz de balayn. 14Bunlarn tm zerine, yetkinlik yaamnn ba olan sevgiyi kuann. 15yle ki, Mesihin esenlii yreklerinizde son sz sahibi olsun. Bir tek bedenin paralar olarak bu esenlie arlm bulunuyorsunuz. Her zaman teekkr edenler olun. 16 Mesihin Sz iinizde zenginlikle konut kursun. Tm bilgelikle birbirinize retin ve tleyin. Bunu mezmurlarla, ilahilerle, ruhsal ezgilerle yapn. Yreiniz kranla dolu olarak Tanrya ezgi ykseltin. 17Szle ya da eylemle her ne yaparsanz Rab sann adyla, Onun araclyla Baba Tanrya kran sunarak yapn.
5

Mesih Ballarnn Karlkl likisi 3:18-4:1 Kadnlar, Rab bamllna yarar tutumla kocalarnza baml olun. 19Kocalar, karlarnz sevin ve onlara kar sert davranmayn. 20 ocuklar, her konuda ana babalarnzn buyruklarna uyun. nk Rabbin beendii tutum budur. 21Babalar, ocuklarnz sinirlendirmeyin ki kntye uramasnlar. 22 Uaklar, her konuda dnyasal efendilerinizin buyruuna uyun. Bunu insanlarn gzne ho grnmek iin yapmayn; tersine, gnl holuuyla ve Rabbe sayg gstererek yapn. 23 Yaptnz i her ne olursa olsun, tm yrekle, insanlar iin deil Rab iin i yapar gibi aln. 24Mirasnza den dl Rabten alacanz bilirsiniz. nk hizmet ettiiniz efendi Rab Mesihtir. 25Hakszlk yapan kii hakszlnn karln alacak ve kayrclk olmayacak.
18

Siz, efendiler uaklarnza adalet ve eitlikle davrann. Unutmayn ki gklerde sizin de efendiniz vardr.
2

Dua, Mjde, Davran 4:2-6 Srekli ballkla dua edin ve kran sunarak bunda uyanklnz srdrn. 3Bu arada bizim iin de dua edin. Mesihe ilikin gizin bildirilmesi iin Tanr bize bir kap asn ve sz yayalm. Cezaevinde yatmamn nedeni budur. 4Sz nasl bildirmem gerekiyorsa, yle aklayabilmem iin dua edin. 5 nanlar sizinki gibi olmayanlara kar bilgece davrann. Elinizdeki vakti en yararl biimde deerlendirin. 6Sznz her zaman cana can katar nitelikte, tuzla tatlandrlm olsun339; yle ki, herkesi nasl yantlamanz gerektiini bilesiniz. Selam ve Vedalama 7-18 Benimle ilgili olaylarn tmn sevgili kardeim Tihikos Rab ballnda gvenilir hizmet grc ve hizmet arkadamz sizlere bildirecektir. 8Bizimle ilgili olaylar bilesiniz
7

Baknz, Markos 9:50 3:10 Yaratl 1:27

339

ve yreklerinizi desteklesin diye onu aranza gnderdim. 9Ayrca sizden biri olan gvenilir sevgili karde Onisimos da onunla birlikte geliyor. Onlar burada* geen olaylarn tmn size bildirecekler. 10 Cezaevi arkadam Aristarhos sizlere selamlarn iletir. Onunla birlikte Barnabasn yeeni Markos da selam eder. (Ona ilikin bilgi alm bulunuyorsunuz. Yannza geldiinde kendisini kabul edesiniz.) 11Yustos diye tannan sus da selam gnderir. Yahudi soyundan sadece bu inanl Tanr hkmranl iin benimle i ortakl yapmaktadr. Bunlar bana avuntu kayna oldu. 12inizden biri olan Epafras Mesih sann ua sizlere selamlarn iletir. Yetkin kalasnz ve Tanrnn her isteinde sarslmaz gvenle durasnz diye her zaman dualarnda sizler iin abalamaktadr. 13Kendisine ilikin tanklkta bulunurum ki, sizler iin*, Laodikyada ve Hierapoliste bulunanlar iin canla bala almaktadr. 14Sevgili doktor Lukayla Dimas sizlere selamlarn iletir. 15 Laodikyadaki kardelere, Nimfaya340 ve evindeki kilise topluluuna selamlarm 16 iletin. Bu mektup aranzda okunduktan sonra, Laodikyadaki kilise topluluunun da onu okumasna nem verin. Bunun yan sra sizler de Laodikyadan verilecek mektubu okuyun. 17 Arhipposa unu iletin: Rab ballnda aldn hizmeti gerektii biimde yerine getirmeye dikkat edesin. 18 Ben Pavlos, elimle yazarak selam ederim. Cezaevinde bulunduumu unutmayn. Kayra sizinle olsun.

340

Nimfa Mesih bals bir kadnn addr.

SELANKLLERE 1. MEKTUP (Mesihin Yeniden Gelii) nsz Pavlos ikinci haber gezisinde Makedonyann merkezi Selanik kentine urad. Tanr haberini yayarken ar saldryla karlatndan kentten ayrlma zorunda kald (Habercilerin leri 17:1-10). Ksa srede Selanikte bir topluluk olumutu. Yeni inanllar daha balangta ruhsal bir yneticiden yoksundur. Duruma ok zlen Pavlos Atinadayken, renci Timoteosu oraya gnderdi (I.Selanikliler 3:1,2; Habercilerin leri 17:15,16). Timoteos yolculuunu bitirip Korintosa dndnde, Selanik topluluuna ilikin sevinli haberler iletti Pavlosa (I.Selanikliler 3:6; Habercilerin leri 18:5). Oradaki inanllar bask ve saldr karsnda geveyecek yerde dinlemiler, zorluklarn metinlemeye ileten bir basamak klmlar. Mesihe ballklarnda glenmi, salam bir kilise topluluu olarak Sevin Getirici Haberi bakalaryla paylamaya koyulmular. Sadece, haberci Pavlostan renmek istedikleri belirli incelikler km karlarna. zellikle sa Mesihin ikinci gelii ve Pavlosun ayrlndan bu yana lenlerin durumu kendilerini ilgilendiriyor. Pavlos Tanr esinlemesiyle Korintostan Selanik topluluuna ilk mektubu balca bu konulara eilerek yazd (Habercilerin leri 18:1).

Balang ve Selam 1 Pavlos, Silvanos ve Timoteostan Baba Tanr ve Rab sa Mesih ballndaki Selanik kilise topluluuna: Kayra ve esenlik olsun zerinize.
2

Yaam ve man 2-10 Tanrya hepiniz iin her vakit teekkr sunuyoruz. Hi ara vermeksizin dualarmzda sizleri anyoruz. 3Tanrmzn ve Babamzn nnde imandan kaynaklanan almanz, sevgiden kaynaklanan abanz, Rabbimiz sa Mesihe umuttan kaynaklanan sabrnz iin sizleri anmaktayz. 4Kardelerim, Tanrnn sizi sevdiini ve setiini biliyoruz. 5nk getirdiimiz Sevin Getirici Haber size salt szle gelmedi; bunun yan sra gle, Kutsal Ruhla ve bol kantla geldi. Sizlerin yararna aranzda nasl yaadmz biliyorsunuz. 6 Siz de bizi ve Rabbi rnek aldnz. Karlatnz youn acya karn, Kutsal Ruhtan kaynaklanan sevinle sz kabul ettiniz. 7Bylece Makedonya ve Ahaya yrelerindeki tm inanllara rnek oldunuz. 8nk Rabbin bildirisi yalnz Makedonya ve Ahaya yrelerinde sizlerden yaylmakla kalmad, Tanrya imannzla ilgili bilgi de her yana eriti. yle ki, bizim bir sz eklememize gerek kalmyor. 9nk bu insanlar sizlere geldiimizde bizi nasl karladnzdan sz etmekteler. Yalanc tanrlardan Tanrya nasl dndnz, diri ve gerek Tanrya hizmet etmeyi amaladnz, 10gklerden Onun Olunu beklemekte olduunuzu hep anlatyorlar. Tanrnn ller arasndan dirilttii bu sa bizleri ilerideki fkeli yargdan kurtarandr.. Selanikteki in nemi 1-12 Kardelerim, size geliimizin bo bir aba olmadn biliyorsunuz. 2Yine bildiiniz gibi, ilkin Filippi kentinde eziyetler ektik, aalandk. Bunlara karn, Tanrmzdan kaynaklanan yreklilikle etin direni karsnda Tanrnn Sevin Getirici Haberini sizlere bildirdik. 3nk dmz ne aldattan, ne irkin kovalaytan, ne de kurnazlkla tuzaklamaktan douyor. 4Tam tersine, Tanrnn Sevin Getirici Haberi yaymaya uygun grd bireyler olarak, Onun buyurduu kapsamda konuuyoruz. nsanlarn deil, yreklerimizi deneyen Tanrnn beenisini kazanmaya alyoruz.

2:4 Yeremya 11:20

Bildiiniz gibi, hibir zaman yaltak sz kullanmadk, ne de aldatclk maskesi altnda agzllk gttk. Tanr tanmzdr: 6Ne insanlardan, ne sizden, ne de bakalarndan ycelik aradk. 7Mesihin habercileri olmamz nedeniyle kendimizi ne srebilirdik. Ama aranzdayken tatllkla davrandk; tpk ocuklarn koruyan bir anne gibi. 8Size bylesi iten sevgiyle balandmzdan, yalnz Tanrnn Sevin Getirici Haberini deil, kendi canlarmz da seve seve sizler iin verdik. nk ok derin sevgi beslediimiz kiiler oldunuz. 9 Kardelerim, hi kukusuz, emeimizi ve abamz anmsarsnz. Hibirinize yk olmamak amacyla gece gndz geimimiz iin alarak size Tanrnn Sevin Getirici Haberini yaydk. 10Siz iman edenlere nasl kutsal, doru, kusursuz tutumla davrandmza hem kendiniz tanksnz hem de Tanr. 11Bildiiniz gibi, her birinize bir babann ocuklarna gsterebilecei ilgiyi gsterdik. 12Sizleri hkmranlna ve yceliine aran Tanrya yarar biimde yaamanz iin sizi tledik, yreklendirdik, saduyunuza seslendik.
5

nanllarn man ve Dayankll 13-16 Bundan tr biz de durmadan Tanrya teekkr ediyoruz. nk bizden duyduunuz Tanr szn insan sz olarak deil, Tanr sz olarak kabul ettiniz ki, gerekten yledir. man eden sizlerde de bu sz etkinliktedir. 14nk kardelerim, siz de Tanrnn Yahudiyede Mesih sa ballndaki kiliseleri gibi oldunuz. nk siz de onlarn Yahudilerden ekmi olduu ikencelerin aynsn soydalarnzdan ektiniz. 15Bu insanlar Rab say da peygamberleri de ldrdler, bizi de kovdular. Onlar Tanrya beenilmeyen kiilerdir. Tm insanlara da kardrlar. 16Kurtulmalar iin uluslara sz sylememizi engelliyorlar. Bylece iledikleri gnahlarn lsn her an taryorlar. Ve imdi Tanrnn fkeli yargs onlarn zerine kt.
13

Yeni Bir Ziyaret Gzleniyor 17-20; 3:1-5 Bizse kardelerim, ksa bir sre iin sizden yoksun brakldmzda gzden rak ama gnlden rak deil sizleri ne denli zledik, yeniden yznz grebilmek iin ne denli aba harcadk. 18Bundan tr size dnmek istedik; ben Pavlos ka kez gelmeye altm; ama eytan bize engel oldu. 19nk Rabbimiz sa geldiinde, Onun nnde umudumuz da, sevincimiz de, vn tacmz da sizsiniz. Baka kim olabilir ki! 20nk yceliimiz ve sevincimiz sizsiniz.
17

Sonunda artk dayanamaz olduk. Bu yzden Atinada tek bamza kalmay yeledik. 2 Mesihin Sevin Getirici Haberinde bizimle birlikte Tanr yararna alan kardeimiz ve i ortamz Timoteosu yannza gnderdik; sizi desteklesin, iman ilikisinde tte bulunsun diye. 3yle ki, bu aclar iinde hibiriniz sarslmayasnz. Biliyorsunuz, bizler iin saptanan grg budur. 4Nasl ki, sizinle birlikteyken, ac ekeceimize ilikin sizi nceden uyarmtk. Bildiiniz gibi, yle de oldu. 5te bunun iin Timoteosu gnderdim. Artk daha fazla dayanamadmdan, imannz bilmek iin onu gnderdim. Olmaya ki, Ayartc341 sizi ayartsn, bizim emeimiz de boa gitsin. Kardelerin Srekli Ball 6-10 Ama imdi Timoteos yannzdan dnd, imannz ve sevginizi bize mjdeledi. Bizi her zaman itenlikle andnz, tpk bizim sizi grmeyi zlediimiz gibi, sizin de bizi grmeyi zlediinizi anlatt. 7Bundan tr kardelerim, tm sknt ve acmzn iinde imannza bakarak size ilikin avuntu bulduk. 8nk siz Rab ballnda dimdik durursanz, bizler kvanta yaarz. 9Tanrmzn nnde sizden tr duyduumuz sevin takndr. Buna
6 341

blis, eytan. Baknz: Matta 4:3

karlk sizler iin Tanrya ne denli teekkr etsek azdr. 10Yznz grelim ve imannzn eksikliklerini onaralm diye gece gndz durup dinlenmeden itenlikle dilekte bulunuyoruz. Kardelerin Destei in Dua 11-13 Tanrmz ve Babamz da, Rabbimiz sa da yolumuzu size bizim sevgimiz naslsa, Rab sizi de birbirinize ve herkese kar gelitirsin. 13Bylece kutsallk ortamnda yreklerinizi kusursuz klp sann btn kutsal yaamllaryla birlikte geliinde, Tanrmz durumunuz bu olsun. [Amin.]
11

yneltsin. 12Size kar ayn sevgide artrsn, desteklesin. Rabbimiz ve Babamz nnde

Tanrnn Beendii Yaam 1-12 zet olarak kardelerim, Tanry honut etmek iin nasl yaamanz gerektiini bizden renmi bulunuyorsunuz. Zaten yaamnz bu kapsamda geirmektesiniz. Rab sa ballnda bunda daha da ok gelimenizi diler, bu dorultuda sizleri tleriz. 2Rab sann yetkisiyle size ne tr buyruklar verdiimizi biliyorsunuz. 3 Tanrnn istei udur: Kutsal klnasnz, bylece rasgele cinsel ilikiden rak durasnz. 4yle ki, her biriniz kendi bedenine kutsallk ve onurla egemen olsun. 5Tanry bilmeyen uluslar gibi tutkunun utandrc isteklerinde alkalanmayn. 6Bu konuda hi kimse kardeine ktlk yapmasn, onun hakkna el uzatmasn. nk Rab btn bu ilerde alcdr; tpk size nceden sylediimiz, saduyunuza seslendiimiz gibi. 7nk Tanr bizi irenlie deil kutsalla ard. 8Bu nedenle bu ilkeleri hie sayan, insan deil bize Kutsal Ruhunu veren Tanry hie saym olur. 9 Kardelik sevgisine gelince, bu konuda size yazmama gerek yok. nk birbirinizi sevmek iin Tanr tarafndan eitilmi bireylersiniz. 10Gerekten de tm Makedonya blgesindeki kardelerin toplamna davrannz bu kapsamdadr. Birbirinizi sevmekte daha da gelimenizi tleriz, kardelerim. 11Sizlere vurgulam olduumuz gibi serinkanl olmay, kendi iinizle uramay, elinizle almay onurlu ama edinin. 12yle ki, inanllar topluluu dnda kalanlarn nnde sayg uyandracak biimde yaayasnz ve hi kimseye avu amayasnz.

Rab Geldiinde ller ve Diriler 13-18 Kardelerim, uyuyanlar342 konusunda bilgisiz kalmanz istemiyoruz. yle ki, umudu olmayanlar gibi zlmeyesiniz. 14Madem sann lp dirildiine iman ediyoruz, Tanr uyuyanlar da sa araclyla, Onunla birlikte geri getirecektir. 15 Bunu size Rabbin bildirisi olarak sylyoruz: Biz yaamakta olanlar, Rabbin geliine dek braklanlar, uyuyanlarn nne gemeyeceiz. 16nk Rab kendisi buyruk arsyla, bamelein seslenmesiyle, Tanrnn borusuyla gkten inecek ve ilk dirilenler Mesih ballnda lenler olacak. 17Ardndan biz yaamakta olanlar braklanlar Rabbi havada karlamak iin onlarla birlikte alnp bulutlarda gtrleceiz. Bylece hep Rable birlikte olacaz. 18Onun iin, bu szlerle birbirinizi avutun.
13

Rabbin Anszn Geliine Hazrlann 1-11 Kardelerim, vakitler ve dnemler konusunda size yazmamza gerek yok. 2nk kendiniz de kesenkes biliyorsunuz ki, Rabbin Gn gece hrszn gelmesi gibi gelecektir. 3nsanlar tam bar ve gvenlikten sz ederken, onlara anszn ykm gelecek tpk ocuk bekleyen kadnn sanclanvermesi gibi ve kap kurtulamayacaklar. 4Ama siz kardelerim, karanlkta deilsiniz ki, O Gn sizi hrsz gibi bastrsn. 5nk hepiniz k ocuklar, gn ocuklarsnz. Ballmz ne geceyedir, ne de karanla. 6yleyse brleri

5
342

lm uyku olarak anlatlr. Baknz: Matta 27:52

gibi uykuya dalmayalm; tersine, uyank olalm ayk duralm. 7nk uyuyanlar gece uyur, sarho olanlarsa gece sarho olur. 8Ama biz gndze bal olduumuza gre, ayk duralm. mann, sevginin sava giysisini kuanalm, kurtulu umudunun demir baln takalm. 9 nk Tanr bizi fkeli yargya atamad, Rabbimiz sa Mesih araclyla kurtulua erimek iin seti. 10O bizler iin ld. yle ki ister uyank, ister uykuda olalm, Onunla birlikte yaayalm. 11Bu nedenle birbirinizi avutun, birbirinize kar yapc olun; tpk imdi yapmakta olduunuz gibi. tlere Sayg, Dzenli Yaama zlem 12-22 Kardelerim, sizden unu dileriz: Aranzda emek verenlere, Rab ballndaki yneticilerinize ve tlerinize saygyla davrann. 13stlendikleri iten tr onlar sevgi erevesinde ok stn tutun. Birbirinizle bar iinde yaayn. 14Sizi tleriz kardelerim: Dzensizlere t verin, Yreksizleri yreklendirin, Gszleri pekitirin, Herkese kar katlanla davrann. 15 Dikkat edin, hibiriniz ktle ktlkle karlk vermesin. Tersine, birbirinize ve herkese kar her zaman iyilii kovalayn. 16 Her zaman sevinli olun, 17 Durmadan dua edin, 18 Her durumda kredin. nk Tanrnn Mesih ballnda sizin iin istei budur. 19 Ruhu sndrmeyin, 20 Peygamberlikleri aa grmeyin, 21 Her eyi deneyin, iyi olana sarln, 22 Her tr ktlkten uzak durun.
12

Hoa Kaln 23-28 Esenlik kayna Tanr sizi tmden kutsasn. Rabbimiz sa Mesihin geliinde tm ruhunuz, cannz, bedeniniz kusursuz saklansn. 24Sizi aran kendisine gvenilendir. Balad ii btnleyecektir. 25 Kardelerim, bizim iin dua edin. 26 Tm kardeleri kutsal ple selamlayn. 27Rabbin adyla sizleri sorumlu tutuyorum; bu mektup kardelerin tmne okunsun. 28 Rabbimiz sa Mesihin kayras sizinle olsun.
23

5:8 Yeaya 59:17 5:22 Eyub 1:1,8; 2:3

SELANKLLERE II. MEKTUP (Mesihin Geliiyle Salanan Avuntu ve Umut) nsz Haberci Pavlosun bu toplulua yazd ilk mektubun ardndan buradaki inanllarn yeniden bilgi istemesi zerine Pavlos Tanr esinlemesiyle ikinci mektubu kaleme ald. 53-54 yllarnda yazlan bu iki mektup Pavlosun kilise topluluklarna yazm olduu on mektubun ilk ikisidir. Her iki mektubun ana konusu, kilise topluluklarn yakndan ilgilendiren eskatologya (an sonu) konusudur. Bu parlak olayn nda Mesih balsna den sorumluluk, yaam kutsallnda, alkanlkta ve salkl ilikilerde imann kantn evredeki insanlara gstermektir. Balang ve Selam 1,2 Pavlos, Silvanos ve Timoteostan Babamz Tanr ve Rab sa Mesih ballnda Selanikteki kilise topluluuna: 2Sizlere Baba Tanrdan ve Rab sa Mesihten kayra ve esenlik olsun.

Gelecek Sevin ve Yarg 3-12 Kardelerim, sizler iin Tanrya her vakit teekkr etmek boynumuzun borcudur. Bunu yapmalyz, nk imannz hzla geliiyor ve her birinizin karlkl sevgisi oalyor. 4 te bunun iindir ki, btn saldrlar ve aclar sabrla imanla gslemeniz, Tanrnn kilise topluluklar arasnda sizlerle vnmemize neden oluyor. 5 Bu grgler Tanrnn hak yargsnn kantdr. yle ki, adna ikenceler ektiiniz Tanr hkmranlna yaraasnz. 6Size ac ektirenlere ac ektirerek karlk vermek Tanrya zg hak tutumdur. 7Rab sa kendi gcne bal meleklerle gkten geldiinde, ac eken sizleri bizlerle birlikte skntdan kurtarp rahata kavuturacak. 8Bu geli alevli atele olacak. Tanry tanmayanlardan ve Rabbimiz sann Sevin Getirici Haberine uymayanlardan alacak. 9 Onlar Rabbin katndan ve Onun g dolu yceliinden gelen ykm cezasna arptrlacaklar ki, bunun sonu yoktur. 10O geldiinde, kutsal yaamllar arasnda yceltilmek ve tm inanllarda hayranlk uyandrmak zere o gnde gerekleecek bu. nk size bildirdiimiz tankla iman edildi. 11 Bu dorultuda sizler iin hep dua etmekteyiz. yle ki, Tanrmz sizi arsna yaratrsn. Her iyilikten honut olmanz ve imandan esinlenen ii uygulamanz gcyle dorua eritirsin. 12Bylece Rabbimiz sann ad sizde yceltilsin, siz de Onda yceltilesiniz. Tanrmz ve Rabbimiz sa Mesihin kayras uyarnca olsun bu.
3

Mesihin Geliinden nceki Belirtiler 1-12 Kardelerim, Rabbimiz sa Mesihin gelii ve kendisini karlamak iin toplanmamzla ilgili olarak sizlerden dileimiz udur: 2Rabbin Gn ulat trnden sylentilerle tez elden sarslmayn, aklnz banzdan gitmesin, dehete dmeyin. Bir khinlik ruhu, bir vaaz sz, ya da sanki tarafmzdan gnderilmi bir mektupla yaylmaktadr bu sylentiler. 3 Hi kimse herhangi bir yolla sizi kandrmasn. nk ilkin iman brakma eylemi gelmedike ve yasaszlk adam mahva srkleyen oul aklanmadka O Gn gelmeyecek. 4Tanr adyla anlan ya da tapnlan her ne varsa, tmne direnip byklenen kiidir bu. O denli ki, Tanrnn tapnana kurulacak, Tanr olduunu ileri srecek.

1:8 Yeaya 11:4, 66:15; Yeremya 10:25; Mezmur 79:6 1:9 Yeaya 2:10,19,20 1:10 Mezmur 89:7; 68:35; Yeaya 49:3; 2:11-17 1:12 Yeaya 24:15; 66:5; Malakya 1:11

Daha yannzdayken bunlar size bildirdiimi anmsamyor musunuz? 6imdi onun vaktinden nce aklanmasn snrlayann ne olduunu biliyorsunuz. 7*nk gizemli yasaszlk imdiden var gcyle ilerliktedir. Ancak, u anda snr koyan kii ortadan ekilinceye dek o aklanmayacak. 8te o zaman yasasz kii aklanacak. Rab sa onu aznn soluuyla ortadan kaldracak ve geliinin grkemiyle ezecek. 9Yasasz kiinin gelii eytann etkinliiyle tm gl eylemlerle, yalan belirtilerle, gz kamatrc ilerle 10ve mahva gidenlerde hakszln btn aldatclyla olacak. Bunlardan tr, kurtulmalar iin gereken gerei sevmeye yanamad onlar. 11Bu yzdendir ki, yalana inansnlar diye Tanr onlara etkin aldatclk salyor. 12yle ki geree inanmayan, tam tersine ktlkten holananlarn tm yarglansn.
5

Tanr Sizi Kurtulu in Seti 13-17 Rabbin sevdii kardeler, sizin iin Tanrya her zaman teekkr etmek boynumuzun borcudur. nk Ruhun kutsamasyla ve geree inanmak ballnzla Tanr sizi taa balangtan kurtulu iin seti. 14Yaydmz Sevin Getirici Haber araclyla sizi bu kurtulua ard, Rabbimiz sa Mesihin yceliine erimenizi amalad. 15 yleyse kardelerim, sk durun ve szle olsun mektupla olsun size sunduumuz retileri tutun. 16Rabbimiz sa Mesihin kendisi ve bizleri seven, sonsuz avuntu ve kayra erevesinde parlak umut veren Babamz Tanr 17yreklerinizi avutsun, her iyi ite ve szde sizi desteklesin.
13

Dua Edin, Tanrnn Sz lerlesin 1-5 zet olarak kardelerimiz, bizim iin dua edin. Rabbin Sz tpk size eritii gibi, hzla yaylsn, yceltilsin. 2Bizler de ipsiz sapsz, yolsuz insanlardan kurtulalm. nk herkes imanl deil. 3Ama Rab kendisine gvenilendir. O sizi destekleyecek ve kt olandan koruyacak. 4Rab ballnda sizlere ilikin kantmz var; size her ne buyursak onu yapyorsunuz hem de yapacaksnz. 5Rab yreklerinizi Tanr sevgisine ve Mesihin sabrna dorultsun.

Herkes Ykmlln Bilsin 6-15 Kardelerim, size Rab sa Mesihin adyla buyuruyoruz: Gnlerini bizden aldnz retilere gre deil, dzensizlikle geiren her kardeten uzak durun. 7nk bize benzemeniz gerektiini biliyorsunuz. Sizlerle birlikteyken dzensiz biimde davranmadk, 8 ne de hi kimseden hazr ekmek yedik. Tam tersine, aranzdan hibirine yk olmamak iin emek ve aba harcayarak gece gndz altk. 9Gereksinimimizin karlanmasna hakkmz olmadndan deil. Hayr, size rnek olalm diye yaptk bunu. yle ki, bize benzeyesiniz. 10 Birlikteyken de size ayn eyi vurgulamtk: almak istemeyen yemek de yemesin. 11 inizden bazlarnn vakitlerini dzensizlikle geirdiini duyuyoruz. Bunlar almamak bir yana herkesin iine de burunlarn sokmakta. 12Rab sa Mesihin yetkisiyle onlar tler ve dileriz: Serinkanllkla alp ekmek paralarn salasnlar. 13Siz ise kardelerim, iyilik yapmaktan bezmeyin. 14 Bu mektupla belirttiklerimize uymayan olursa onu mimleyin. Onunla yaknlk kurmayn ki utansn. 15Ona dman gzyle bakmayn. Tersine, bir karde gibi kendisini tleyin.
6

Tanrnn Kutlamas 16-18 Esenlik kayna Tanr size her zaman, her yolla esenlik salasn. Rab hepinizle birlikte olsun.
16

Ben Pavlos, bu selam elimle size yazyorum. Bu simge her mektubumda belirgindir. Benim yazmamn zellii her durumda byledir343. 18Rabbimiz sa Mesihin kayras hepinizle birlikte olsun.

17

343

Baz yalanc reticiler Pavlosun adn kullanarak bu toplulua uydurma bir mektup salmt (bkz. 2:2).

TMOTEOSA I. MEKTUP (Gen tye tler) nsz Tanr esinlemesiyle Timoteosa yazlan iki, Titosa yazlan bir mektup daha nceki mektuplardan ayr zellik tar. Haberci Pavlosun yalln kapsayan bu dnemle ilgili tarihsel bilgimiz yoktur. Habercilerin leri Pavlosun daha nceki hizmet sresine ilikin geni bilgi salarken sonraki dnemden hi sz etmez. Habercilerin leri son bulurken Pavlos Romada, kendi kiralad bir evde tutukludur (28:30,31). Aradan iki yl getikten sonra zgrlne kavuup yeniden gezilere kt varsaylyor. Sz edilen mektuplardaki olaylar bu dnemi kapsar. Timoteosa yazd birinci mektuptan anlalaca gibi, haberci Pavlos bir sre nce Efesos dolaylarn ziyaret etmi. Makedonyaya giderken Timoteosa belirli grevler vererek onu Efesosta brakm (1:3). Timoteosun ars baz kiilerin geree aykr retiler yaymasn nlemeyedir. Bunun yan sra baka konulara da yer veriliyor bu mektupta: Haberci Pavlos Mesihin kendisini nasl kurtardn anlatyor, duann n srada yer tutan nemini belirtiyor. Kilise topluluunda yneticilerin ne tr insanlardan olumas gerektiini, topluluk iinde skdzenin (disiplin) nasl uygulanacan bildiriyor. Her ada inanly uratran maddecilik (materyalizm) bunalmnn gslenmesi gerektiini vurguluyor. 65-67 yllar arasnda yazlan bu mektup yle zetlenebilir:
51.Pavlosla

Timoteosun balants 1:1-20 52. Toplantda tapn ve dzen 2:1-4:16 53. Toplantda skdzen 5:1-25 54. eitli sorunlar 6:1-21 Balang ve Selam 1,2 Kurtarcmz Tanrnn ve umudumuz Mesih sann buyruu uyarnca, Mesih sann habercisi Pavlostan 2iman ilikisinde gerek ocuum Timoteosa: Baba Tanrdan ve Rabbimiz Mesih sadan kayra, acma, esenlik olsun.

Yalanc tlere Kar Uyar 3-7 Ben Makedonyaya giderken, sana Efesosta kalman tlemitim. yle ki, aykr retiler yaymasnlar diye belirli kiilere buyruk verebilesin. 4Bundan baka, masallara, bitmez tkenmez soyaalarna dalmalarn nleyesin. Bunlar iman araclyla etkinliini gsteren Tanr ynetimini oluturmaz. Tersine, tartmalara yol aar. 5 Verdiimiz buyruun amac nedir? Temiz yrekten, vicdan doruluundan, ikiyzll atm katksz imandan kaynaklanan sevgi. 6Belirli kiiler bunlardan saparak bo laflara kapldlar. 7Ruhsal yasa konusunda retmen olmay zlemelerine karn, ne sylediklerinden haberleri var ne de ileri srdkleri savlardan.
3

Ruhsal Yasann Amac 8-11 Ruhsal yasann iyi olduunu biliyoruz; yeter ki, kii onu yasal biimde kullansn. 9 Yasann doru bireye deil, yasaszlara ve bakaldranlara ynelik olduunu kesinlikle biliyoruz: Tanrsaymazlara ve gnahllara, kutsalla nem vermeyenlere, ruhsalla saygs olmayanlara, anne babann canna kyanlara, adam ldrenlere, 10rasgele cinsel ilikiye girenlere, olanclara, adam karanlara, yalanclara, yalanc tanklara ve salkl retiye
8

kar kan daha ne varsa hepsine. 11Bu reti kutlu Tanrnn yceliine zg Sevin Getirici Haberdedir. Bu Sevin Getirici Haber gvenle bana teslim edilmitir. Pavlos Haberci Olmaya Nasl arld? 12-17 Beni bu hizmette glendiren Rabbimiz Mesih saya teekkr ederim. nk beni gvenilir sayarak bu hizmete atad. 13Daha nce Ona svmeme, saldrda bulunmama, Onu aa grmeme karn bugn kendisine acma gsterilen bir insanm. nk her ne yaptysam, imanszlk ortamnda bilgisizlikten yaptm. 14Rabbimizin kayras bana bolluk iinde eriti, Mesih sa ballnda iman ve sevgi salad. 15Bu gvenilir Szdr ve her bakmdan deerlendirilmeye yarar: Mesih sa dnyaya gnahllar kurtarmaya geldi. Bu gnahllarn en n srada bulunan da benim. 16 Ama bu nedenledir ki acma gsterildi bana. Bununla, sonsuz yaama kavumak iin daha sonra Ona iman edeceklere, Mesih sa n srada beni tm katlannn snrszln tantlayan rnek klsn. 17Sonsuz alarn hkmran, lmsz, gze grnmez tek Tanrya alar a onur ve ycelik olsun. Amin.
12

Timoteosun Ykmll 18-20 Olum Timoteos, daha nce gelen, seninle ilgili peygamberlikler uyarnca bu buyruu sana veriyorum. yle ki, bunlarn yardmyla etkin sava srdrebilesin, 19imana ve doru vicdana sarlasn. Bazlar vicdann sesini dinlemediklerinden imandan yana batp gittiler. 20Himeneosla Aleksander bunlardandr. Svmemeyi rensinler diye onlar eytana teslim ettim.
18

Toplumun Esenlii in Dua 1-7 yleyse her eyden nce unu tlerim: Tanrya tm insanlar kapsayan dilekler, dualar, itenlikli yakarlar, teekkrler edilsin. 2Bunlar hkmranlar ve tm bata bulunanlar da iersin. Bylece tanrsayarla ve saygnla yarar grltsz patrtsz, sessiz sedasz bir yaam srelim. 3Kurtarcmz Tanrnn nnde erdemli davran, beenilir tutum budur. 4O tm insanlarn kurtulmasn ve gerei bilme aamasna gelmesini ister. 5 nk tek Tanr vardr; Tanryla insanlar arasnda da tek arabulucu: nsan olan Mesih sa. 6 O kendisini herkes iin kurtulmalk olarak verdi; bu tanklk zel bir zamanda geldi. 7Ben bu olaya bildirici ve haberci atandm gerei sylyorum, yalan konumuyorum uluslara iman ve gerei tantan retmen oldum.

Kadnlarn Yeri 8-15 Bu nedenle, erkeklerin fkeye ya da srtmeye kaplmakszn, gnahtan ar eller ykselterek her yerde dua etmelerini belirtirim. 9Kadnlara gelince saygn, gsterisiz kuansnlar. Utan getirmeyen kapsamda, akllca sslensinler. En son sa modasyla, altnla, incilerle ya da pahal giysilerle deil, 10tanrsayarl savunan kadnlara yarar biimde iyi ilerle donansnlar. 11Kadn kesin bamllkla, sessizce renmeyi srdrsn. 12Kadnn retmesine ya da erkee egemen kesilmesine izin vermem. Kadn sessiz kalmal. 13nk nce Adem yaratld, sonra Havva. 14stelik Adem kandrlmad, ama kadn kandrlarak su iledi. 15Ne var ki, dnyaya ocuk getirmekle kurtulacaktr; arballkla iman, sevgiyi ve kutsall srdrrse344.
8

3
344 345

Kilise Topluluunda Yneticiler 1-7 Bu gvenilir szdr: Eer biri kilise topluluuna gzetici345 olmay zlyorsa deerli bir i istiyor demektir. 2Bu durumda gzeticinin anlatlan nitelikleri tamas gerekir:

Srdrrlerse. Baknz, Habercilerin leri 1:20

Yaam susuz, bir tek kadnn kocas346, davrannda ll, arbal, saygn, konuksever, retmeye yetenekli, 3iki tutkusundan rak, kaba kuvvetten ar, tersine iyi yrekli, kavgaclktan, paraya tutsaklktan irenen, 4evini salkl yneten, ocuklarn baml ve her bakmdan saygl yetitiren biri. 5nk kendi evini ynetebilme inceliini bilemeyen, Tanrnn kilise topluluuyla nasl ilgilenebilir? 6 Yeni iman etmi biri gzetici olmasn. Olmaya ki, bbrlenerek iblis gibi yarglanmaya dsn. 7Bundan baka, topluluk dndakilerden de iyi tanklk almas gerekir. Olmaya ki, iblisin aalamasna ve tuzana dsn. Kilise Topluluunda Hizmet Grcler 8-13 Tpk bunun gibi, Hizmet Grcler347 de saygn kiiler olmal. Lastikli konuan, bol araba tutsak olan, yolsuzlukla para kazanan kiiler deil. 9mann gizini tertemiz bir vicdanla korumallar. 10Bunlar da nce denensin, kusursuz olduklar kantlandktan sonra hizmet grclk etsinler. 11Hizmet grclerin kadnlar da kocalar gibi saygn olmal; kara alc deil, ilikilerinde ll, her bakmdan gvenilir. 12 Hizmet grcler bir tek kadnn kocas olmal. ocuklarn ve evlerini salkl ortamda ynetmeli. 13nk salkl hizmet grenler kendilerine saygnlk salar ve Mesih saya imanda bol bol gven bulurlar.
8

Mesih nancyla lgili Gerek 14-16 Bunlar sana, tez zamanda yanna gelmeyi umarak yazyorum. 15Ama gecikirsem, Tanr Evinde nasl davranlmas gerektiini bu yaz sana aklyor. Tanr Evi diri Tanrnn kilise topluluu, gerein direi ve desteidir. 16Tartmasz, tanrsayarlmzn gizi byktr: O, bedende akland, Ruhta doruland, Meleklere grnd, Uluslar arasnda ad bildirildi, Dnyada Ona iman edildi; Ycelikle yukar alnd.
14

Uyar: Yalanc retmenlerden Saknn 1-5 Ruh aka bildiriyor ki, son zamanlarda bazlar iman brakacak, aldatc ruhlara ve cinlerin retisine kulak verecekler. 2Bu retiler yksekten atan, z sz bir olmayan, vicdanlar kzgn demirle dalanm kiilerden kaynaklanacak. 3Bunlar evlilii nleyen, belirli yiyeceklerden geriye ekilenlerdir. Tanr bu yiyecekleri inanllar ve gerei bilenler teekkr ederek gnenle pay alsn diye yaratt. 4nk Tanrnn yaratt her ey iyidir ve teekkrle alndnda hibir ey geri itilmek iin deildir. 5nk Tanrnn Szyle ve dileklerle kutsal klnmtr.

Mesihe Yarar Hizmet Grc 6-10 Bu konular kardelerin nne serersen, Mesih sann hizmet grcln yapmaya yarar biri iman szlerinden ve izlediin doru retiden beslenen biri olursun. 7te yandan, ruhsallktan rak sama sapan masallardan yz evir. Kendini tanrsayar yaama eit. 8 Beden eitiminin yarar snrldr. Tanrsayarln yarar ise snrszdr. nk salad vaat hem imdiki, hem de gelecek yaam ierir. 9Bu gvenilir szdr ve her bakmdan deer verilmeye yarar. 10nk emek ekiyoruz didiniyoruz; sonunda umudumuz diri Tanryadr. O btn insanlarn, zellikle inanllarn kurtarcsdr.
6 346 347

Bir kez evlenmi. Baknz, Filippililere Mektup 1:1

Kiisel neriler 11-16 Buyruk olarak bunlar bildir ve ret. 12Genliinden tr kimsenin seni kmsemesine izin verme. Tersine kendini inanllara rnek kl: Konumada ve davranta, sevgide, imanda, ruhsal paklkta.. 13Ben gelinceye dek okumaya348, tlemeye ve retiye nem ver. 14Peygamberlik salayyla, htiyarlar Kurulunun ellerini koymasyla* sana verilen o ruhsal ba umursamazlk etme. 15Bunlar iin edin, kendini onlara ver. Bylece ilerlemen herkese bilinsin. 16Kendine de retine de dikkat et. Bunlarda sreklilik gster. nk byle davranarak hem kendini kurtaracaksn, hem de dinleyicilerini.
11

Topluluktaki nanllara Ykmllkler 1-16 Kendinden yal olana kma, onu babanm gibi tle. Genlere kardein gibi, 2yal kadnlara annen gibi, gen kadnlara her bakmdan tam bir ruhsal paklkla kz kardein gibi davran. 3 Gerek anlamda kimsesiz dullara dula yarar saygy gster. 4Ama dul bir kadnn ocuklar ya da torunlar varsa, bunlar ilkin kendi ev halkna tanrsayar tutumla davranmay ve byklerine borlu olduklar karl vermeyi rensinler. nk Tanrnn nnde beenilir tutum budur. 5Gerek anlamda dul olan kimsesiz bir kadn umudunu Tanrya balamtr, gece gndz dileklerde bulunur, srekli dua eder. 6Zevki iin kendini harcayan dul kadn ise yaarken ldr. 7Sulanmamalar iin bunlar buyruk niteliinde bildir. 8 Hsmlarnn, zellikle de ev halknn gereksinimlerini karlamayan, iman yadsm olur. Bir imanszdan da beterdir o. 9 Ad deftere geirilecek dul kadnn altm yan am olmas gerekir*. Bunun yan sra, bir tek erkekle evlilik yaam geirmi biri olmal. 10yi iler yapt bakalarnca tantlanmal: ocuklar yetitirmi mi, konukseverlik etmi mi, kutsal yaamllarn ayaklarn ykam m*, ac ekenlerin derdini hafifletmi mi, ksacas iyilik etmek iin elinden gelen her eyi yapm m? 11 Gen dullarn adn deftere geirme. nk doal istekleri Mesihe ballklarna baskn knca evlenmek isterler. 12Bylelikle nceki ball boa kardklarndan, yarglanmaya derler. 13te yandan kendilerini aylakla da altrr, ev ev dolarlar. Yalnz aylak deil, boboaz olurlar; herkesin iine burnunu sokar, kendilerine dmeyen szler sylerler. 14 Bundan tr, gen dullarn evlenip ocuk yetitirmelerini, evlerini ynetmelerini belirtirim. mana kar direnenlerin ktlemelerine olanak brakmamalarn nemle tlerim. 15nk baz dullar eytann ard sra gitti bile.. 16 nanl birinin dul kalm yaknlar varsa, onlara yardm elini uzatsn. Kilise topluluuna yk olunmasn. yle ki, kilise topluluu gerek anlamda dul olanlara yardm edebilsin.

Ruhsal Yneticiler 17-25 Yneticilik grevini gerektii gibi yrten htiyarlara ifte onur yarar; zellikle de tanrsal sz bildirip retmeye emek verenlere. 18nk Kutsal Yaz yle diyor: Harman dven kzn azn balamayacaksn! Bunun yan sra da unu buyuruyor: Emekiye karl yarar. 19 ki ya da tank azndan kantlanmadka, bir htiyara kar hibir sulamay kabul etmeyesin. 20Gnah ileyenlere gelince, onlar herkesin nnde payla. yle ki, brlerinin de gz korksun. 21 Tanrnn, Mesih sann ve seilmi meleklerin nnde seni tlerim; hibir nyargya, hibir yan tutuculua kaplmadan bu kurallar uygulayasn. 22Hi kimsenin stne
17 348

Kilise topluluunda Kutsal Yazlarn okunmas.

ivedilikle ellerini koymayasn349, ne de bakalarnn gnahlarna payda olasn. Kendini susuz sakla. 23 Bundan byle yalnzca su ime; midene ve ikide bir tutan hastalklarna yararl olmas iin biraz arap kullan. 24 Baz kiilerin gnahlar belirgindir; kendilerinden nce yarglanmaya gider. Kimilerinkiyse geriden izler. 25Tpk bunun gibi, iyi iler de belirgindir; belirgin olmasa bile gizli kalmalar olanakszdr. Uak-Efendi likileri 1,2 Boyunduruk altndaki uaklar efendilerini tm onura yarar saysnlar. yle ki, Tanrnn ad ve Mesih retisi ktlenmesin. 2Efendileri inanlysa, uaklar onlara nemsemezlik etmesin. nk kardetirler. Tersine, daha salam hizmet sunsunlar. nk olumlu hizmetten yararlananlar inanldr ve sevilen kiilerdir. Bunlar ret ve tle.

Aykr retiler, Para Sevgisi 3-10 Eer biri aykr retiler yayyor, Rabbimiz sa Mesihin salkl szlerine ve tanrsayarla uygun retiye yanamyorsa, 4bbrleniyor ve hibir ey anlamyor. Tutulduu hastalk kendini tartmalarla, szler zerinde atmalarla belli eder. Bunlarn getirdii sonu kskanlk, kavgaclk, svclk, salksz kukular, 5akl bozuk, geree saygs olmayan insanlarn srtmeleridir. Bunlar tanrsayarl bir kar zannediyor. 6 Kukusuz, tanrsayarlk ok byk kazantr, ama eldekiyle yetinme ruhuyla atba beraber giderse. 7 nk dnyaya hibir ey getirmedik, ne de herhangi bir ey gtrebiliriz. 8Ama yiyeceimiz giyeceimiz varsa bunlarla yetinelim. 9Varlkl olmaya zenenler ise denenmeye der, bir sr aklsz yararsz tutku tuzanda yakalanr. Bunlar insanlar ykma ve mahva batrr. 10nk tm ktlk kklerinden biri de para sevgisidir. Kimileri buna imrenip imandan sapt ve pek ok zntyle kendilerini yrekler acs duruma drd.
3

Tankln Son Gne dek Koru 11-16 Ama sen, ey Tanr insan! Bunlardan ka. Doruluun, tanrsayarln, imann, sevginin, sabrn, yumuak huyluluun ardna d. 12mann salkl yarn yar, arldn sonsuz yaama sarl. Birok tank nnde salam tankl aka kantladn. 13 Pontios Pilatus karsnda salam tanklkta bulunan Mesih sann ve her varla yaam veren Tanrnn nnde sana buyuruyorum: 14Sana bildirileni Rabbimiz sa Mesih grkemle belirinceye dek lekesiz kusursuz saklayasn. 15Tanr kendine zg dnemde sann beliriini akla getirecek. O kutsanandr, her gce sahip tek egemen, hkmranlarn hkmran, rablerin Rabbidir. 16z varlnda lmszlk tayan tek kii Odur. Hi kimsenin yaklaamad kta oturan.. nsanlardan Onu ne gren var, ne de grebilen. Ona onur ve sonsuz alara uzanan gl egemenlik yarar. Amin.
11

Varlkllara Uyar 17-21 imdiki ada varlkl olanlara buyruun u olsun: Kimseye yksekten bakmasnlar, gvenilmez zenginliklere bel balamasnlar. Gnen bulmamz iin her eyi bize bollukla salayan Tanrya umut balasnlar. 18Syle onlara, yararl ilerle urasnlar, zenginlii verimli eylemlerde bilsinler, geerli rn versinler, sosyal ykmllklere eilsinler. 19lerisi iin kendilerine salam temeli atsnlar. Bylece, doru anlamda yaam oluturan deere sarlsnlar.
17

349

Baknz, 4:14

Ey Timoteos! Gvenle sana emanet edileni sakla. Ruhsallktan yoksun bo konumalara ve szmona bilgi direnilerine hi aldr etme. 21Bazlar bunlar n sraya koyarak imandan sapt. Tanr kayras sizinle olsun!
20

TMOTEOSA II. MEKTUP (Gen ty Yreklendirme) nsz Tanr esinlemesiyle yazlan bu mektup haberci Pavlosun en son yazsdr. Yazar Pavlos bu ncil parasn, idamn beklerken Romadan yazyor (4:6). Mektubu alan Timoteos Efesostadr. Pavlos geni bir alan kapsayan gezilerinin sonunda yeniden tutuklanm, Romada cezaevine atlmtr. Bu dnem Pavlosun ikinci tutukluluu diye bilinir. Pavlos gezisi srasnda Troasta bulunmu, orada baz eyalar brakm. Timoteosun bunlar alp Romaya getirmesini istiyor. Onun ivedilikle gelmesini steleyerek gz yolda bekliyor (4:9,11,13,21). Pavlos daha nce Miletosa da uram, hizmet arkadalarndan Trofimosu orada hasta brakm. Korintosa da uram olabilir (4:20). Giritte bulunmu (Titosa Mektup 1:5). Bu aklamalardan anlalaca gibi, Pavlos Romada ikinci tutuklanndan nce birok yere urayp kilise topluluklarnn salyla, yneticilerin etkinliiyle yakndan ilgilenmi. Saygn bir ndere yaraan tutumu ve ykmllk duygusunu gen tlere rnek olarak sergiliyor. I. Timoteosta olduu gibi, bu mektupta da aykr reticilere kar uyarlar var (2:14,16,17,18,23; 3:8,13; 4:3,4). Bunlardan ikisi adlaryla bildiriliyor (2:17), Firavunun nnde Musaya direnen iki sihirbaza benzetiliyor (3:8). Olumsuz davranlaryla anlanlar da yazda eksik deil. Yzeysel dinsellii sergilerken i yaam uygunsuzlukta bocalayanlardan yz evirmenin gerei belirtiliyor (3:1-5). Tanrya hizmet sunann lekesiz yaam tutumu vurgulanyor (2:22). Bu son mektup 65-67 yllar arasnda yazlmtr. Balang ve Selam 1,2 Tanr isteiyle Mesih sa ballnda gerekleen yaam vaadi uyarnca, Mesih sann habercisi Pavlostan 2sevgili olum Timoteosa: Baba Tanrdan ve Rabbimiz Mesih sadan sana kayra, ltuf, esenlik olsun.

Timoteosa Verilen Tanrsal Ba 3-14 Atalarmzn yapt gibi tertemiz vicdanla ruhsal hizmette bulunduum Tanrya gece gndz durmadan sunduum dualarda seni andka teekkr etmekteyim. 4Dktn gzyalarn anmsadka seni grmeyi zlyorum. yle ki, sevinle dolaym. 5Sendeki katksz iman anmsyorum; ilkin anneannen Loiste, sonra annen Evnikide konut kuran, sende de bulunduuna inandm imandr bu. 6Onun iin, ellerimi zerine koymamla Tanrdan sana verilen ruhsal ba canlandrman anmsatmak isterim. 7nk Tanr bize korkaklk ruhunu vermedi; tersine g, sevgi, arballk esinleyen ruhu verdi. 8 yleyse, Rabbimiz iin tanklk etmekten utan duyma. Ne de Onun tutuklusu benden tr utanca d. Tanrdan gelen gle Sevin Getirici Haber yararna benimle birlikte skntlara katl. 9Tanr bizleri yaptmz ilere bakarak deil, kendi erei ve kayras uyarnca kurtarp kutsal aryla ard. Bu kayra zamann balangcndan nceki alarda Mesih sa araclyla bize verildi. 10Kurtarcmz Mesih sann belirmesiyle de imdi akland. Kendisi bir yandan lmn gcn krd, bir yandan da yaam ve lmszl Sevin Getirici Haber araclyla aydnla kard. 11 Ben bu Sevin Getirici Habere bildirici, haberci ve retici atandm. 12te onun iin bu ikenceleri ekmekteyim. Ama utan duymuyorum. nk kime iman ettiimi biliyorum. Ona gvenle emanet ettiimi350 O Gne dek saklayabilecek gte olduuna gvenim var.
3 350

Ya da , Bana emanet edileni.

Mesih sa ballnda iman ve sevgiyi kapsayan, benden duymu olduun salkl szleri rnek tut. 14Sana gvenle emanet edilen o stn pay bizlerde konut kuran Kutsal Ruhun desteiyle sakla.
13

Geri Dnenler, Ballk Gsterenler 15-18 yi biliyorsun ki, Asyadakilerin tm beni brakp geriye dnd. Fiyelosla Ermoyenis bunlardandr. 16Rab Onisiforosun ev halkna acsn. nk o defalarca canm tazeledi. Tutukluluumdan hi utan duymad. 17Tam tersine, Romaya varnca beni itenlikle arayp buldu. 18O Gnde Rab onu Rabten salanan acmaya kavutursun. Efesosta bana hesaba gelmez hizmetler sunduunu ok iyi biliyorsun.
15

Temel Erdem: Gvenilir Ballk 1-13 Bu nedenle, olum Timoteos, Mesih sa ballnda gerekleen kayrada glen. 2 Birok tann nnde benden iittiin bu retileri bellemeleri iin gvenilir insanlara ver. Bunlar bakalarna da retebilecek yetenekte olsun. 3 Mesih sann iyi bir eri olarak skntlar payla. 4Erlik grevini yapan kii gncel yaam sorunlaryla sarma dola olmaz. yle ki, onu askere aran tarafndan onaylanabilsin. 5Bunun gibi, spor karlamasna katlan biri de kurallar uyarnca yarmazsa elenk alamaz. 6lk rn toplamak, emeini esirgemeyen iftiye yarar. 7Sylediimi iyice kavrayasn. Rab her konuda sana anlay salayacaktr. 8 Sevin Getirici Haberimde bildirildii gibi, ller arasndan dirilen, Davut soyundan sa Mesihi anmsa. 9Bu Haber yznden bir katilmiim gibi cezaevinde ac ekmekteyim. Ne var ki, Tanr Sz zincire vurulmu deildir. 10Bunun iindir ki, seilmiler yararna her durumda sabrediyorum. Bylece onlar da Mesih sa araclyla verilen ve sonsuz ycelikle beliren kurtulua kavusun. 11Bu gvenilir Szdr: Onunla birlikte ldysek, Onunla birlikte yaayacaz da. 12 Sabrla gn geirirsek Onunla birlikte hkmranlk da sreceiz. Onu yadsrsak O da bizi yadsyacak, 13 Gvenimiz sarslrsa, O gvenilendir. nk kendisini yadsmas olanak ddr.

Geree Sarl, Yanl retilerden Sakn 14-21 Bunlar topluluuna anmsat ve Tanr nnde onlar tle ki, szler zerinde atmasnlar. Bunun hibir yarar yoktur, iitenler zerindeki etkisiyse ykcdr. 15Onay kazanm biri olarak kendini Tanrya sunmak iin aba gster. Utan duyacak hibir sorunu olmayan, tanrsal gerekle ilgili sz doru biimde ele alan bir ii olmay amala. 16te yandan, ruhsallktan uzak bo konumalardan sakn. nk bunlara kaplanlar tanrsaymazlkta gitgide ilerleyecek. 17Onlarn retileri de kangren gibi dal budak salacak. Himeneosla Filitos bunlardandr. 18Onlar llerin dirilmesi olmu bitmi bir itir diyerek, gerek retiden saptlar. stelik bazlarnn imann da altst etmekteler. 19Buna karn Tanrnn temeli sapasalam duruyor, zerinde de u damga bulunuyor: Rab kendisinin olanlar bilir. Ve, Rabbin adn azna alan herkes ktl braksn. 20 Byk bir evde sadece altn ve gm kaplar deil, bunlarn yan sra tahtadan topraktan kaplar da bulunur. Kimi zel kullan kimisiyse sradan kullan iindir. 21Bunun gibi, birey kendisini onursuz ilerden artrsa zel kullana elverili, kutsanm, bal olduu efendiye yararl, her tr salkl ie hazr bir ara olacaktr.
14

Arayacan Erdemler, Benimseyecein zellikler 22-26

Genlie zg tutkular dizginle. Temiz yrekle Rabbe seslenenlerle birlikte doruluu, iman, sevgiyi, bar amala. 23Aklsz aslsz tartmalardan yz evir. Bunlarn srtme dourduunu bilirsin. 24 Rabbin ua srtmeye kaplmamal; herkese kar uysal davranmal. retebilmeli, ktle katlanabilmeli, 25direnenleri yumuak huylulukla dzeltebilmeli. Olabilir ki, Tanr bunlara gnahtan dn salayarak gerei bilme yolunu aar. 26Bylece, isteini uygulasnlar diye iblisin kendilerini drm olduu tuzaktan kap saduyuya kavuurlar.
22

Son Gnlerin zc Grnm 1-9 unu bil ki, son gnlerde kudurganlk dnemleri bastracak. 2nk insanlar kendi kendilerine vurgun, paraya tutkun olacaklar; vnecek, byklenecek, svecek, ana baba sz dinlemeyecek, iyilik tanmayacaklar; kutsalla nem vermeyecek, 3doal sevgi nedir bilmeyecek, uzlamaya yanamayacak, kara alc olacaklar, bencil isteklerini durduramayacaklar; acmasz, iyilik dman, 4hain, dengesiz olacaklar; bbrlenecekler, Tanry deil zevk u sefay sevecekler; 5tanrsayar grnmeye karn tanrsayarln gcn yadsyacaklar. Bu insanlardan yz evir. 6 Bunlarn arasnda kurnazlkla evlere sokulanlar var. Ar gnahtan beli bklen, eitli isteklerle etkilenen zavall kadnlar tutsak edenler bunlardr. 7O kadncazlar ki, hep renmek ister ama gerei bilme aamasna gelmeyi hibir zaman baaramazlar. 8 Yannisle Yambrisin Musaya direndii gibi, bu kiiler de geree kar direnir. Akl bozuk, imanda onaysz kiilerdir bunlar. 9Ne var ki, daha ileri gidemeyecekler. nk aklszlklar herkese sergilenecek. Musaya direnenlere ne olduysa onlara da ayns olacak.

Gerei Bilmek En Etkin Savunmadr 10-17 Ama sen benim retimi izledin; yaam biimimi, ereimi, imanm, katlanm, sevgimi, sabrm grdn. 11Uradm saldrlar, ikenceleri duydun. Antakyada, Konyada, Listrada bana neler neler olduunu, ne tr saldrlara uradm. Yine de Rab beni bunlarn tmnden kurtard. 12yledir, Mesih sa ballnda tanrsayarlkla yaamak isteyenlerin tm saldrya urayacak. 13te yandan bozuk insanlar, dzmeciler ise bakalarn aldatarak, kendileri de aldanarak ktden betere doru gidecek. 14 Ama sen kimlerden rendiini bilerek, rendiin ve kantlandn gereklerde kal. 15 ocukluundan bu yana Kutsal Yazlar biliyorsun. Mesih saya iman yoluyla seni kurtulu iin bilgili klmaya yeterlidir bunlar. 16Tm Kutsal Yaz Tanr esinlemesidir. retiye, yrei eletirmeye, yaam dzeltmeye ve doruluk yolunda eitmeye yarar. 17yle ki, Tanr bals insan yetkin olsun, her iyi i iin donatlsn.
10

Yaamn lkyaz - Gz 1-8 Tanrnn ve dirilerle lleri yarglayacak olan Mesih sann grkemle belirip hkmranln kuracak olann nnde seni tlerim. 2Tanr Szn yay; vakitli vakitsiz demeden onu vurgula. Hi yozlamaz katlanla retirken payla, kna, tle. 3 nk salkl retiyi dinlemek istemeyecekleri dnem gelecek. Bunun yerine, tutkularna uygun bir sr retmen bulup buluturacaklar. Bu retmenler insanlarn kulan gdklarcasna konuacak. 4Geree kulaklarn tkayacaklar, buna kar masallara kaplacaklar. 5Ama sen her vakit serinkanl ol, acya katlan, Sevin Getirici Haberin yaycln yap, hizmetini btnle. 6 Bana gelince, dklen bir sunu gibi sunulmak zereyim. Zamanm geldi. 7Salkl yar yartm, kou alannn sonuna ulatm, iman korudum. 8Bundan byle benim iin doruluk tac hazr bekliyor. Hak Yarg Rab O Gn onu bana verecek; hem de sadece bana deil, Onun grkemli geliini sevgiyle bekleyen herkese.

En Son Grnm 9-22 Tez zamanda yanma gelmek iin elinden geleni yap. 10nk Dimas sevgisini imdiki aa kaptrarak beni brakt, Selanike gitti. Kriskis Galatyaya, Titos Dalmayaya gitti. 11Sadece Luka benimle birliktedir. Markosu yanna al, beraberinde getir. nk hizmet grmekte bana yararldr. 12Tihikosu Efesosa gnderdim. 13Troasta, Karposun yannda braktm abay, kitaplar, zellikle de yaz derilerini gelirken getir. 14 Bakrc Aleksander bana pek ok ktlk yapt. Rab ona yaptklarnn karln verecektir. 15Bu adamdan sen de sakn. nk bildirimize ar direni gsterdi. 16 lk savunmamda hi kimse yanmda durmad. Tersine, tm beni brakt. Kendilerine kar saylmasn bu. 17Ama Rab yanmda durup bana g verdi. yle ki, Tanr Sznn araclmla yaylmas btnlensin ve uluslarn tm onu iitsin.. te bu nedenle aslann azndan kurtarldm*. 18Rab beni evrilen her dolaptan kurtaracak ve gksel hkmranlna gvenle iletecek. alar a ycelik Onundur. Amin. 19 Priska ile Akilay ve Onisiforosun ev halkn selamla. 20Erastos Korintosta kald. Trofimosu Miletosta hasta braktm. 21K bastrmadan nce gelmek iin elinden geleni yap. Evvulos, Pudens, Linos ve Klavdia ile tm kardeler sana selam eder. 22Rab ruhunla birlikte olsun. Tanrnn kayras zerinizde olsun.
9

TTOSA MEKTUP (Gen tnn Ykmllkleri) nsz Haberci Pavlosun Tanr esinlemesiyle gen t Titosa yazd bu mektup, Giritte kilise topluluuna ynetici atanan bir alma arkadana gnderiliyor (1:5). Bu gen, Pavlosun i arkadalarndandr (II.Korintoslulara Mektup 2:13; 7:6,13; 8:23), her bakmdan gvenilir, zverisiyle tannan bir hizmet sunucudur (2:12-18; 8:16-18). Pavlosun ikinci Roma tutukluluu srasnda ad gemekte (II.Timoteosa Mektup 4:10). I. ve II. Timoteos mektuplar arasnda belirli bir tarihte yazlan bu mektup Dalmaya kylarnda Nikopoliste kaleme alnmtr. Pavlos bu mektupta Titosu yanna aryor. Pavlos bir Yahudi, Titos ise uluslardan gelme bir inanldr (Galatyallara Mektup 2:3). Mesihe ortak imanlar bu iki kii arasnda salam bir ba oluturmu (1:4), onlar Tanr tarafndan beenilir emek arkadalar klm (II.Korintoslulara Mektup 8:6,16,17). Mektuptan anlald gibi, Pavlos Titosla birlikte Girite gitmi. Giritteki kilise topluluklarna htiyarlar atamas iin onu orada brakm. (Yeni kurulan kilise topluluklarna htiyarlar atamaya ilikin baknz, Habercilerin leri 14:23.) Pavlos gen t Titosa, atanacak kiilerin (bunlar htiyarlar, Gzeticiler, Hizmet Grcler diye bilinir) zel yaamn ve bu yaamn salkl ayrntlarn dikkatle anmsatyor (1:6-9). Ayn konuyla ilgili olarak, Pavlosun br gen t Timoteosa yazdklarna baknz (I.Timoteos Mektup 3:1-15; II.Timoteos Mektup 2:24,25). Pavlosa diri szn aklayan Tanr Kutsal Szn kimlerce ve nasl yaylmas gerektiini belirtiyor (II.Timoteos Mektup 2:2). Balang ve Selam 1-4 Tanrnn ua, sa Mesihin habercisi Pavlostan: Tanr tarafndan seilenleri tanrsayarln gerektirdii imana ve gerei bilme aamasna eritirmek iin arldm. 2 Bunlar sonsuz yaam umuduna dayanmaktadr. Hi yalan sylemeyen Tanr sonsuz yaam balangc olmayan alar ncesinden vaat etti. 3Ve zel zamanda bildirinin yaylmasyla szn aklad. Kurtarcmz Tanrnn buyruu uyarnca bana bu bildiriyi yayma hizmeti gven kapsamnda verildi. 4 Titosa ortak olduumuz iman ilikisinde z ocuuma Baba Tanrdan ve kurtarcmz Mesih sadan kayra ve esenlik olsun.

Tanr Hizmetine Atananlarn Grnm 5-9 Eksikleri dzene sokman ve sana verdiim ynerge uyarnca her kentte htiyarlar ataman iin seni Giritte braktm. 6Ancak atayacan htiyar kusursuz biri, tek kadnn kocas olmal; aalk tutumla sulanmayan ya da bakaldrmayan inanl ocuklar babas olsun. 7 nk Tanr ilerinin yneticisi niteliinde, gzeticinin351 kusursuz olmas gerekir. Kendisini ne srmemeli, kan bana sramamal, ikiye dkn olmamal, kaba kuvvetten kanmal, paracanllktan rak durmal. 8Bunlarn tersine konuksever, iyiliksever, arbal, adaletli, kutsal, tutkularn yenebilen, 9retinin gvenilir szne candan sarlan biri olmal. yle ki, hem salkl retide yreklendirme yetenei olsun, hem de kar kanlarn savlarn rtebilsin.
5

Dzmece nanllardan Kendini Koru 10-16

351

Baknz, Habercilerin leri 1:2

Bilesin ki bakaldranlar, bo yere ene yoranlar, kandrclar pek oktur. Bunlar zellikle Yahudiler arasndadr. 11Azlarnn pay verilmeli. nk paracanllktan esinlenerek yarak olmayanlar retiyorlar, aileleri hepten altst ediyorlar. 12lerinden biri, kendi peygamberleri352 yle demitir: Giritliler her zaman yalancdr, Kt canavarlar, tembel pisboazlar! 13 Bu tanklk gerektir. Bu nedenle, onlar sert dille payla. yle ki, imanda salkl olsunlar. 14Yahudi masallarna, gerei brakp sapanlarn buyruklarna kulak asmasnlar. 15 Temizlere her ey temizdir. Ama bozuk olanlar ve imanszlar iin hibir ey temiz deildir; onlarn akl da, vicdan da bozuktur. 16Tanry bildiklerine tanklk ederler, ama ileriyle Onu yadsrlar. ren kiiler, sz dinlemeyenler ve her tr iyi i karsnda yararszlar.
10

Salkl reti Salkl zyapyla Desteklenir 1-8 Sana gelince, salkl retiye yarak neyse onu ret. 2Yallara ll, saygya yarar, arbal olmalarn tle. manlar, sevgileri, sabrlar yerinde olsun. 3Bunun gibi, yal kadnlara saygdeer olmalarn tle. Ne kara alsnlar, ne de bol ikiye tutsak olsunlar. Erdemli tutumu retsinler. 4Bylece gen kadnlara kocalarn, ocuklarn sevmeyi retsinler. 5Gen kadnlar arbal, susuz, evcimen, iyi huylu, kocalarna baml olsun. yle ki, Tanrnn Sz ktlenmesin. 6Bunun gibi, gen erkeklere de tutkular yenebilmelerini tle. 7Her konuda yararl iler iin kendini rnek gster: retide lekesiz, saygn, 8salkl sz knanamaz biri ol. yle ki, direnite bulunan insan bize kar hibir kt sz syleyemez duruma dp utanca gelsin.

Uaklara Den Grev 9-15 Uaklara her konuda efendilerine baml olmay bildir. Beenilir hizmet sunsunlar, direken olmasnlar, 10hibir ey armasnlar. Tam tersine her bakmdan kusursuz ballk gstersinler. Bylece, kurtarcmz Tanrnn retisini her ynden ekici klsnlar. 11 nk Tanrnn tm insanlar kapsayan kurtarma kayras belirdi. 12Bu kayra tanrsaymazl ve dnyasal istekleri brakp imdiki ada arbal, adaletli, tanrsayar bir yaam srmemiz yolunda bizi eitiyor. 13Kutlu umudu, ulu Tanrmz ve kurtarcmz Mesih sann yceliinin belirmesini bekleyedurmamz buyuruyor. 14O kendisini bizim iin verdi. yle ki, bizi her tr yasaszlktan kurtarsn ve pak klnm, Ona atanm, abas salkl ilerde odaklanm bir halka sahip olsun. 15 Bunlar vurgula, insanlar tle, kesin yetkiyle payla. Hi kimse seni aa grmesin.
9

Mesih Ballarnn Tutumu 1-11 Bakanlara ve yetkililere baml olmalarn, onlar dinlemelerini, her iyi ie hazr olmalarn toplulua anmsat. 2Kimseyi ktlemesinler, kavgadan kansnlar, iyi yrekli olsunlar, herkese kar yumuak huylulukla davransnlar. 3 nk bir vakitler biz de akl kt, sz dinlemez, aldan iinde bocalayan kiilerdik. eitli isteklere ve hazc tutkulara uaklk etmekteydik. Yaammz ktlkle ve kskanlkla geiriyorduk. Kinciydik. Birbirimizden tiksinen varlklardk. 4Ama kurtarcmz Tanrnn iyi yreklilii ve insanla sevgisi belirdiinde, 5doruluk kapsamnda yaptmz ilere karlk deil, ama kendi ltfu uyarnca yeniden dou ykamasyla ve Kutsal Ruhun yenilemesiyle bizi kurtard. 6Tanr Kutsal Ruhu kurtarcmz Mesih sa araclyla bollukla zerimize dkt. 7yle ki, Onun kayrasnda dorulukla donatlm olarak, sonsuz yaam umudu iinde miraslar olalm. 8Gvenilir szdr bu.

352

Giritli Epimenides (Baknz, Habercilerin leri 17:28)

Bu konular zerinde durman istiyorum. Bylece Tanrya iman edenler salkl ilerle uramaya nem versin. Bunlar insanlara elverili ve yararldr. 9Ama aklsz tartmalardan, soyaalarndan, kavgaclktan ve yasaya ilikin atmalardan saknasn. nk bunlar yararsz ve botur. 10Bir iki kez tledikten sonra inan konusunda kartrc 353 insandan yz evir. 11Byle birinin doru yoldan sapm olduunu bilesin. O gnah ilemektedir, stelik kendi gznde de suludur. Son Ynerge 12-15 Sana Artemas ya da Tihikosu gnderdiimde Nikopolise, yanma gelmek iin elinden geleni yap. K burada geirmeye karar verdim. 13Yasa uzman Zenas ile Apollosu itenlikle yolcu et. yle ki, hibir eksiklik ekmesinler. 14Topluluumuzdan olanlar da yararl ilerle uramay rensin, evgin gereksinimleri karlasnlar; bylece rnsz kalmasnlar. 15 Benimle birlikte olanlarn tm seni selamlar. Bizi iman ilikisinde sevenleri selamla. Kayra hepinizle olsun.
12

353

Edimci (bkz. II.Yuhanna 10:11; I.Korintoslular 11:18,19)

FLMONA MEKTUP (Sulunun Balanmas in Dilek) nsz Haberci Pavlos Romadan Kolosede yaayan Filimona 60-64 yllar arasnda yazd bu zel mektupta, efendisinden kat anlalan Onisimosun balanmasn duygusallkla diliyor (bkz. Koloseliler 4:7-9). Kolosedeki inanllar Filimonun evinde buluurdu (2). Filimonun inanllara yardm ettii, destek sunduu biliniyordu (5-7,22). Klelik ettii evden kap nefesi gnn byk kenti Romada alan Onisimos orada cezal bulunan Pavlosla karlat, onun etkisiyle Mesih inanls oldu (10; bkz. Koloseliler 4:9). Onisimos evden kaarken efendisine hakszlk etmi, belirli bir paray arm (18). Filimonun bu kaak ua affetmesini, onu kucaklamasn isteyen Pavlos, kurtarc Mesihin gnahly balatmak iin Baba Tanryla gnahl insan arasnda nasl araclk ettiini anlaml ve duygulu dille betimliyor (12-14). Bu sululuk olay ve sulunun aff iin, onu seven bir yakn sevgiyle araclk etmekte. Arac Mesihin kurtarmalyla affetme eylemini tanrsal esinle betimleyen aydnlatc bir olgudur bu. Mesih ballnda efendiyle klenin kesin eitliini belgeleyen bu itenlikli mektup alar boyu dkn, umutsuzu, gnahly yreklendirmitir. Kurtarc Mesihe iman edeni umut ve gven kapsna ileten duygulandrc bir betimdir bu yaz (16). Balang 1-3 Mesih sa iin tutuklanm Pavlostan ve Timoteos kardeten, sevgili hizmet arkadamz Filimona, 2kz kardeimiz Apfiaya, ruhsal sava arkadamz Arhipposa ve Filimonun evindeki kilise topluluuna: 3Babamz Tanrdan ve Rab sa Mesihten sizlere kayra ve esenlik olsun. Efendisinden Kaan Kle in Kiisel Dilek 4-25 Tanrma krederek seni her an dualarmda anmsyorum. 5nk Rab saya ve btn kutsal yaamllara sevgini, bunun yan sra da imann duyuyorum. 6Duam, imannn paydal etkin olsun dorultusundadr. Mesihe ballmz her bakmdan iyiyi ileme bilgisini versin size. 7Geri, senin sevginde ar sevin ve avuntu buldum, sevgili kardeim. nk araclnla kutsal yaamllarn ruhu dinlendirildi. 8 Bu nedenle, Mesih ballndaki gven doluluum, gerekeni yapman iin sana bir buyruk vermeme yeterlidir. 9u anda Mesih sa iin tutuklu bulunan ben eli Pavlos, sevgi adna sana dilekle yaklamay yerinde buluyorum. 10Senden ocuum Onisimosa354 ilikin bir dileim var. Tutukluluumda o benim ruhsal olum oldu. 11Bir zamanlar sana yararszd; ama imdi hem sana, hem de bana yararldr. 12 Kendisini barma bastm bu kiiyi sana salyorum. 13Sevin Getirici Haberden tr tutuklu bulunduum u anda senin yerine bana hizmette bulunsun diye onu yanmda tutmay ok isterdim. 14 Ama senin onayn olmakszn hibir ie atlmay doru grmedim. yle ki baskyla deil, gnlnn isteiyle bu iyilii yapasn. 15 Belki de bir sre iin senden ayrlmasnn nedeni kendisini sonsuza dek geri alabilmen iindi. 16Bundan byle o bir kle deil, kleden tedir; zellikle benim iin sevgili bir kardetir. Senin iin daha da nemli; hem bedende hem de Rabte..
4 354

Onisimos, yararl anlamndadr. Koloselilere yazlan mektupta (4:9) bu inanldan sz edilmektedir.

Bu nedenle, beni kendine ruhsal payda sayyorsan, beni kabul edercesine kendisini kabul et. 18Eer herhangi bir konuda sana hakszlk etmi ya da borca dmse, bunu benim hesabma sayasn. 19Ben, Pavlos kendi elimle yazyorum; sana ben deyeceim. Kald ki, kendin iin bile bana borlu olduundan sz etmiyorum. 20 Evet, kardeim, Rab ballnda senden bir yarar bekliyorum. Mesih ballnda ruhumu dinlendir. 21 Buyrua uyan bir kii olduuna gvenerek sana bu mektubu yazyorum. Dilediimden daha da ounu yapacan biliyorum. 22 Bu arada, kalabileceim bir konuk odasn da hazrla. nk dualarnz araclyla sizlere balanacam umuyorum. 23 Epafras Mesih sa ballnda cezaevi arkadam sana selam eder. 24Hizmet ortaklarm Markos, Aristarhos, Dimas, Luka da selam ederler. 25 Rab sa Mesihin kayras ruhunuzla birlikte olsun.
17

BRANLERE MEKTUP (stn Kurucu) nsz Bu mektup Tanrnn kendisine bal olanlarla ok nemli konularda konumasdr. lgintir; esinlenen yazarn ad bile bilinmiyor. Mektubu alanlarn Mesihe ballklar yznden daha nce ar basklardan getii belirtiliyor (10:32,34). Bunlar epeyi bir sre nce Yahudilikten Mesih ballna gemi. Yeryznde yerleri yoksa da (6:11-12; 11:8-10) betim diliyle diri Tanrnn ycelerdeki kentine varm bulunuyorlar (12:22). Yneticilerinden bazlar yaamdan ayrlm (13:7). Mektup Tanr esinlemesiyle 60-70 yllar arasnda yazlmtr. Mektubu alanlar eitilmi, akll kiilerdir. Ne var ki, balangta itenlikle sarldklar imanda geveklie srklenmiler (5:11; 6:12). nceki itenlii brakmlar (3:6,14; 10:23,35), ruhsal gelimenin gereini unutmular (5:12-14), toplantlara katlmay savsaklamlar (10:25). Ksacas, Yahudilie, trecilie dnme tehlikesiyle kar karyalar. nanllarn geriye dnme tehlikesine kar uyarlarak yreklendirilmesi mektubun arlk noktasdr. Eski Antlamann dinsel uygulamalarla ilgili btn koullar Yeni Antlamada sa Mesihin balamalk sunusuyla btnle ermitir. Bunu brakp yeni batan Yahudiliin sonu salayamayan trelerine dn, doruktan aa yuvarlantr. Onlarn geride brakt trecilik hem yetkinlikten rak, hem de zamana kstldr. Mesih inanc ise yetkinlik (7:9) ve sonsuzluk salaycdr (5:9; 9:12,15; 13:20), vaktin zamann tesindedir (13:8; 1:12b; 7:25b). sa Mesihin ycelerdeki etkin barahiplii ve salad kurtar her yetkiden stndr, kalclysa sonsuzlar kucaklamaktadr (5:9; 9:12,15; 13:20; 9:14; 10:14). Bu mektup yle zetlenebilir: I. Mesihin ncesizlii, 1. ve 2. blmler II. Mesih barahipliinin ncesizlii, 3:1-10:18 III. Mesihin sunusu Tanr katna giriimizi sonsuzlar sonsuzu salamtr, 10:19-12:29 IV. steklendirme, 13. blm. Balang 1-4 Tanr nceki alarda eitli biimlerde, ayrml yollardan atalarmza peygamberler araclyla konutu. 2Ama u son gnlerde Oul araclyla bizimle konutu. Onu her eye miras atad. Onun araclyla evrenleri yaratt. 3Tanr yceliinin parlts, Tanrnn z varl niteliinde olan bu kii, gcn belgeleyen szyle var olan her eyi uyumda tutmaktadr. Gnahlarn artlmasn tmledikten sonra, ycelerde ululuun sanda oturdu. 4 Meleklerden ok akn stnlkte olduunu gsterdi. Nasl ki, onlarnkinden kat kat yksek ad miras ald.

OULUN MELEKLERE STNL Kutsal Yazdan Kantlar 5-14 nk Tanr meleklerden hangisine, hangi dnemde u yolda sz sylemitir? Sen benim Olumsun,
5

Baba oldum sana bugn. Ve yine, Ona Baba olacam, O da bana Oul olacak. 6 Tanr ilk-doan dnyaya355 sunduunda ise yine yle der: Tanrnn tm melekleri Ona tapnsn. 7 te yandan melekler iin unlar bildirir: O ki, meleklerini rzgra dntrr, Grevlilerini de ate alevine. 8 Ama Oul iin yle der: Senin tahtn Tanr, alar ancadr, Doruluk asas da hkmranlnn asasdr. 9 Doruluu sevdin, ktle kinle baktn. Bu nedenle Tanr, senin Tanrn, Seni kvan yayla meshederek356 Paydalarndan stn kld. 10 Ve yine, Sen ya Rab, balangta yeryznn temelini kurdun. Gkler de senin ellerinin yaptdr. 11 Onlar gelip geecek, ama sen kalacaksn. Tm birden giysi gibi eskiyecek. 12 Harmani gibi dreceksin onlar. Evet, bir giysi gibi deitirilecekler. Ama sen hep aynsn. Yllarnn da sonu yoktur. 13 Kald ki, Tanr meleklerden hangisine, hangi dnemde, Dmanlarn ayaklarnn altna Basamak yapncaya dek samda otur demitir? 14 Tm melekler kurtulu mirasn alanlara hizmet etmek iin gnderilen grevli ruhlar deil de nedir? SON VE YETKN BARAHP Savsaklanamayan Kurtulu 1-9 te bunun iin, akntya kaplp srklenmeyelim diye, iittiklerimize ok dikkat etmemiz gerekir. 2nk madem melekler araclyla bildirilen Yasa Sz doruland, her su ve buyrua uymazlk hak ettii karl ald, 3bylesi yce bir kurtuluu savsaklarsak biz nasl kap kurtulabiliriz? Balangta Rabbin kendisi bu kurtuluu bildirdi; iitenler de onu bizlere dorulad. 4Bunun yan sra belirtiler, gz kamatrc eylemler, eitli gl ilerle kendi istei uyarnca Kutsal Ruhun datt armaanlar Tanrnn kulland tanklardr. 5 nk szn ettiimiz, o ileride yaanlacak dnyay Tanr meleklere baml klmad. 6Tersine, Kutsal Szn bir yerinde u tankla rastlanr: nsan nedir ki onu anmsarsn? Ya da insanolu ne ki, onu dnrsn! 7 Onu bir sre meleklerden biraz geri kldn. Ona ycelik ve onur tacn taktn. 8 Her varl onun ayaklar altna baml kldn.

355 356

Oikoumeni Mesih adnn aklan iin baknz, Matta 1:1

Her eyi ona baml kld; bu durumda ona baml klnmayan hibir ey brakmam oldu. Ancak gryoruz ki, daha her ey ona baml klnmamtr. 9 Bununla birlikte, bir sre meleklerden biraz geri klnan say gryoruz. ektii lm ikencelerinden tr ycelik ve onur tacn tamaktadr. Tanr kayrasyla herkesin yararna lm tatmas iin oldu bu. Oul nsan Doasyla zde Oldu 10-18 Her ey Tanr yararnadr ve her ey Tanr araclyla var olmutur. Tanr birok evlad ycelie kavutururken, onlarn kurtulu bakann ikenceler yoluyla yetkinlie erdirmesi gerekiyordu. 11nk kutsal klan da, kutsal klnanlar da hep ayn zdendir*. te bunun iindir ki, Oul onlara kardelerim demekten utan duymuyor. 12O yle diyor: Adn kardelerime bildireceim. Topluluun iinde sana vg ykselteceim. 13 Bunun yan sra unu sylyor: Ona gveneceim. Ve ardndan yle konuuyor: te ben ve Tanrnn bana verdii ocuklar! 14 Bu nedenle, ocuklar nasl etle kana payda olduysa, O kendisi de bu doayla zde oldu. yle ki, lmn gl egemenliini kendinde bulunduran, yani iblisi lmyle ezsin. 15 Ve lm korkusu yznden yaam boyu tutsak olanlar zgrle kavutursun. 16 Hem de gz nnde tutulmal ki, meleklerle zdelemeyi stlenmedi O. Bunun yerine brahim soyuyla zdelemeyi stlendi. 17Bu nedenle her bakmdan kardeleri gibi olmas gerekti. yle ki, Tanr dorultusunda acmayla dolu, gvenilir bir barahip olsun; halkn gnahlarn gideren balamal sunsun. 18nk kendisi ikenceler ekerek denendiinden, denenenlere yardm edebilecek gtedir.
10

Musa Hizmet Edendir, Mesih Ouldur 1-6 Kutsal yaaml kardelerim, gksel arnn paydalar! Bu nedenle, ruhsal tanklmzn habercisi ve Barahibi say aklnzdan karmayn. 2 O kendisini atayan Tanrya sadkt. Musa da Tanr Evinin tmne sadkt. 3Ama sa, Musadan daha stn ycelie yarar sayld. Nasl ki, evi yapana verilen onur evinkinden stndr. 4nk her evin bir yapcs vardr. Her eyin yapcs ise Tanrdr. 5Musa sonradan aklanacak konularda tanklk etmek iin bir hizmet grc olarak, Tanr Evinin tmne sadk davrand. 6Ama Mesih Oul olarak Tanr Evinin zerindedir. Onun Evi bizleriz; yeter ki gvencimizi ve umudun dourduu vnc sonuna dek srdrelim.

man Eksiklii Ykma Gtrr 7-19 Bu nedenle Kutsal Ruh yle diyor: Bugn Tanrnn sesini duyarsanz, 8 Gcendirme olaynda, ldeki denenme gnnde olduu gibi* Yreklerinizi katlatrmayn. 9 Atalarnz orada beni snayp denedi Ve krk yl sreyle yaptm ileri grdler. 10 te bunun iin o kuaa fkelendim Ve, Bunlarn yrei hep yanlr dedim; Onlar benim yollarm bilmedi. 11 fkeliyken ant itiim gibi, Dinginliime* hi girmeyecekler.
7

Dikkat edin kardelerim, hibirinizde size diri Tanry braktracak kt, imansz bir yrek barnmasn. 13Bugn diye bilinen gnler srdke birbirinize t verin. Bylece, hibiriniz gnah aldatclyla yreini katlatrmasn. 14nk biz Mesihe payda olduk; eer balangtaki gvencimizi sonuna dek srdrrsek.. 15Kutsal Sz bu dnemde de yle buyuruyor: Bugn Tanrnn sesini duyarsanz, Gcendirme olaynda yaptklar gibi Yreklerinizi katlatrmayn. 16 Kimdi iitmiken gcendirenler? Musann ynetiminde Msrdan kanlarn tm deil mi? 17Kimdi Tanrnn krk yl boyunca fkelendii kiiler? Gnah ilediklerinden cesetleri lde denler deil mi? 18Dinginliine girmeyeceklerine ilikin ant itii kiiler sz dinlemeyenler deildi de kimdi? 19Gryoruz ki, imanszlklar onlarn giriini nledi.
12

Tanr Dinginliine Giremeyenlere Benzemeyelim 1-13 Tanr dinginliine girmekle ilgili vaat daha geerliyken, iinizden birinin frsat kardna karar verilmesinden korkalm. 2Sevin Getirici Haber onlara olduu gibi bize de bildirildi. Ne var ki, iittikleri sz onlara yaramad. nk iitenlerin iinde imanla kaynamad. 3Biz iman edenlerse, Onun dedii gibi dinginlie giriyoruz: fkeliyken ant itiim gibi, Dinginliime hi girmeyecekler. Oysa Tanrnn ileri dnyann kuruluundan bu yana sonulanm bulunuyordu. 4 nk Kitapn baka bir yerinde yedinci gnden yle sz ediyor: Tanr yedinci gn tm ilerini noktalayp dinlendi. 5 Yine bu konuda yle konuuyor: Dinginliime hi girmeyecekler. 6 Sevin Getirici Haberi nceden duyanlar sz dinlemediklerinden dinginlie giremedi. yleyse bu dinginlie girme hakk bazlar iin sakl duruyor. 7Aradan uzun sre getikten sonra Tanr Davutun azndan bugn diye kesinletirdii gne ilikin yine konuuyor. Tpk belirtilen szdeki gibi: Bugn Tanrnn sesini duyarsanz, Yreklerinizi katlatrmayn. 8 Yeu* onlar dinginlie kavuturmu olsayd, Tanr sonradan baka bir gnden sz etmeyecekti. 9Demek ki, Tanr halkna Onun yedinci gn dinlendii gibi bir dinginlik sakl duruyor. 10nk Onun dinginliine giren kii de ilerini brakp dinginlie kavumutur. Tpk Tanrnn kendi ilerini btnleyip dinlendii gibi. 11 Bu yzden bizler de o dinginlie girmek iin aba gsterelim. Bylece kimse ayn sradan sz dinlemezlie srklenmesin. 12nk Tanrnn Sz diridir, etkindir. ki azl her kltan daha keskindir. Can ile ruhun ayrld yere dek eklemlere iliklere varncaya dek delip bler, yrein dncelerini tasarlarn eletirir. 13Tanrnn nnde hibir yaratk gizlenemez. Kendisine hesap vermekle sorumlu olduumuz kiinin gznde her ey tm plaklyla belirgindir.

Yardmcmz: Gklerden Geen Barahip 14-16 Gklerden geen yce bir barahibe, Tanr Olu saya sahip olduumuzu gz nnde tutarak, tanklmza smsk sarlalm. 15nk barahibimiz zayflklarmza yaknlk duyamayan bir barahip deildir. Tersine, her bakmdan bizim gibi denenmi, ama gnahsz kalmtr. 16Onun iin, kayra tahtna tam gvenle yaklaalm. yle ki, yardma gereksinim duyulan dnemde ltuf bulalm ve kayraya kavualm.
14

Barahip Bu Hakk Tanrdan Ald 1-6 nk her barahip insanlar arasndan seilir. Tanr dorultusunda insanlar yararna gnahlara kar armaanlar, sunular getirmekle ilgili ilere atanr. 2Bilgisizlere, yoldan sapanlara kar anlayla davranabilir. nk kendisi de insansal zayflkla kuatlmtr. 3Bu nedenle halk iin olduu gibi, kendisi iin de gnaha kar sunu getirmek zorundadr. 4Hi kimse barahip olma onurunu kendi kendine almaz. Tpk Harun gibi, bu hizmete Tanr tarafndan arlr. 5Mesih de barahip olmak iin kendi kendini yceltmedi. Bunu Ona kendisiyle konuan Tanr verdi: Sen benim Olumsun, Baba oldum sana bugn. 6 Baka bir yerde de yle der: Melkisedek dzenine gre* Sonsuzluk boyunca rahipsin sen.

Yetkin Oul, Yetkin Barahip 7-10 nsan bedenindeyken, sa kendisini lmden kurtarmaya gc olan Tanrya yksek sesle bararak, gzyalaryla dualar dilekler sundu. Tanrsayarl nedeniyle iitildi. 8Oul olmasna karn, ektii ikencelerle buyrua uymay rendi. 9Yetkinlie erdiinde, buyruuna uyan herkese sonsuz kurtulu kayna oldu. 10Tanr tarafndan Melkisedek dzenine gre barahip olarak adlandrld.
7

SA MESHN GVENLR BARAHPL Kula Ar itenler 11-14 Bu konuda size sylenecek ok szmz var. Ama kulaklarnz iitmekte tembelletiinden, anlatabilmek gtr. 12imdiye dek retmen olmanz gerekirdi. Gelgelelim Tanr bildirilerinin n saftaki elerini size yeniden retecek birine gereksiniminiz var. Kat yiyecee deil, ste gereksinim duyar oldunuz. 13Oysa stle beslenen, doruluk sz konusunda grgszdr. nk ocuktur. 14Kat yiyecekse yetkinlere zgdr. Onlarn anlay iyiyi kty ayrt edebilme dorultusunda eitilmitir.
11

mandan Ayrlmaya Kar Uyar 1-12 yleyse, Mesih retiminin balang ilkelerini brakp yetkinlie erdirilelim. l ilerden dnmekle, Tanrya inanmakla ilgili temel konular yeni batan kurmaya koyulmayalm: 2Ykanma treleriyle ilgili retiyi, zerine eller koyarak kutlu klmay, llerin dirilii konusunu, sonsuz yarglamay.. 3Tanr izin verirse bunu da yapmaya hazrz. 4 nk bir kez aydnlananlar, gksel armaan tadanlar, Kutsal Ruha payda olanlar, 5Tanr Sznn yararn, gelecek an glerini tadanlar, 6sonra da de gidenleri yine gnahtan dnme yenilenmesine eritirmek olanakszdr. nk onlar Tanr Olunu kendileri iin yeniden armha akyor, aalyorlar. 7Toprak ard ardna zerine yaan yamuru emer. Bundan sonra kimlerin yararna ilenmise, onlara verimli rn sunarak Tanrdan kutluluk alr. 8Ama diken ve kengel verirse onaylanmaz. Onun lanetlenmesi yakndr, sonu atete yanmaktr. 9 Sevgili kardelerim, bunlar sylememize karn, kurtuluu ieren konularda durumunuzun bundan daha stn olduuna kesinlikle inanyoruz. 10nk Tanr adaletsiz deildir. Ad yararna gsterdiiniz almay ve sevgiyi aldrmazlkla karlamaz. Sizler kutsal yaamllara hizmet sundunuz, yine de sunmaktasnz. 11Her birinizin sonuna dek ayn abay gstermenizi zlyoruz. Bylece umutta tmlnz gereklesin. 12yle ki, tembellie dmeyesiniz; tersine, imanla ve katlanla vaatleri miras alanlara benzer olasnz.

Tanrnn Kesin Vaadi 13-20 Tanr brahime vaatte bulunduu zaman, ant iilecek daha stn biri olmadndan, kendisi zerine ant ierek 14unu bildirdi: Gerekten seni kutladka kutlayacam Ve soyunu oalttka oaltacam. 15 brahim katlan gstererek bekledi, vaade eriti. 16 nsanlar kendilerinden stn biri zerine ant ier. Ve her tartmalarnda ant son dorulamadr. 17Tanr da vaadin miraslarna kararnn kesin deimezliini daha etkin biimde kantlamak isteyince araya and koydu. 18Bylece, deimezlii kesinlikle bilinen iki kantla357 Tanrnn yalan syleyemeyecei belgeleniyor. Kendisine snm bulunan bizlerin bunlarda salam avuntu bularak, nmzdeki umuda sarlmamz amalanyor. 19Gemi demiri gibi, cana gvenlik ve sarslmazlk salayan bir umuda sahibiz. Gklere, perdenin i blmne atlan demirdir bu. 20Mesih nderimiz olarak oraya gitmi, Melkisedek dzenine gre sonsuzluk boyunca barahip niteliini almtr.
13

A. STN BARAHPLK Soyu Bilinmeyen Melkisedekin stnl 1-10 Melkisedeke gelince, Salem kral, Ulu Tanrnn rahibiydi o. brahim krallara kar yengi kazandktan sonra geri dnerken, bu Melkisedek onu karlad ve kutlu kld. 2 brahim ele geirdii tm mallarn onda birini ona verdi. Melkisedek adnn evirisi ilkin DORULUK KRALI, sonra Salem Kral, yani ESENLK KRALIdr. 3 Onun ne babas ne anas ne de soyu var. Doduu gn bilinmiyor. Ne de ld gn biliniyor! Ama Tanr Olu gibi, srekli olarak rahip kalr o. 4Onun ne denli ycelik tadn bir dnn. Atamz brahim elde ettii deerlerin en gzellerinden onda birini ona verdi. 5 Levioullarndan rahiplik grevini alanlar ruhsal yasa uyarnca halktan yani kendi kardelerinden ondalk toplamak iin buyruk almlardr. Onlarn da brahim soyundan geldii unutulmasn. 6 te yandan, Levililerin soyundan gelmeyen Melkisedek brahimden ondalk ald ve vaatlere sahip olan brahimi kutlu kld. 7Byn k kutlu kld hibir durumda tartlamaz. 8Birinde lml insanlar ondalk alyor; brndeyse, yaadna tanklk edilen kii ondalk alyor*. 9Bu ortamda halktan ondalk alan Levioullar atalar brahim araclyla ondalk demitir diyebiliriz. 10nk Melkisedek onunla karlatnda Levi daha atas brahimin bedenindeydi.

Birinci Rahiplik Sonrakini Gereksiz Kld 11-19 Ruhsal yasa halka Levililerin rahiplik ettii dzende verildi. Eer Levililer soyundan rahiplikle yetkinlie ermek olana bulunsayd, Melkisedek dzeni uyarnca bambaka bir rahip kmasna ne gerek kalrd? Niin Harun dzeni uyarnca bir rahip atanmasn? 12Bu durumda, rahiplik dzeni deiince ruhsal yasann da deimesi zorunludur. 13 nk kendisi iin bunlar sylenen kii bambaka bir soydandr. Bu soydan hi kimse sunak hizmetinde bulunmad. 14Rabbimizin Yahuda soyundan geldii belirgindir. Musa bu soydan rahipler yetieceine ilikin hibir sz sylememitir. 15 Melkisedeke benzer baka bir rahibin ortaya kmasyla konu daha da akla kavuuyor. 16Bu kii yersel yasa kurallar uyarnca deil, yok edilemeyen yaam gcyle yetiti. 17nk Kutsal Szde kendisine yle tanklk edildi: Melkisedek dzenine gre Sonsuzluk boyunca rahipsin sen.
11 357

ki kant: Vaat 13, ant 17de.

Gszl ve yararszl nedeniyle, daha nce gelen buyruk boa karlyor. nk ruhsal yasa hibir eyi yetkinlie erdiremedi. Bunun yerine stn bir umut getiriliyor. te bununla Tanrya yaklayoruz.
18 19

Tanr Mesihini Antla Atad 20-25 stn bir umut, nk araya ant girmeksizin verilmedi. nceki rahipler ant iilmeden rahiplie getirildi. 21Ama sa kendisine u sz bildirenin andyla geldi: Rab ant iti ve kararndan dnmeyecek. Sonsuzluk boyunca rahipsin sen. 22 Bununla sa stn bir antlamann gvencesi oldu. 23ncekiler sayca oktu, birbiri ardndan rahiplik ederlerdi. nk lm onlarn srekliliini nlerdi. 24Ama sa sonsuzluk boyunca sreklilii nedeniyle, hibir zaman deimeyen rahiplii varlnda tayor. 25te bunun iindir ki Onun kiiliinde Tanrya gelenleri, btnl kapsayan sonulamayla kurtarmaya gldr. nk onlar adna yakarmak iin zaman tesi kesinlikle yayor.
20

Tm Gereksinimlerimizi Mesih Karlayabilir 26-28 Bize byle bir barahip gerekirdi: Kutsal, kusursuz, lekesiz, gnahllardan apayr, gklerden daha ycelere ykselmi. 27Barahipler gibi her gn nce kendi gnahlar, sonra da halkn gnahlar iin sunular sunmak zorunluluunda olmayan barahip. O yalnz bir tek kez kendini sunduunda bunu yapt. 28nk ruhsal yasaca atanan barahipler yetkinlikten yoksun insanlardr. Ruhsal yasadan sonra gelen ant szyse, sonsuzluk boyunca yetkinlik tayan Oulu atad.
26

B. STN TAPINMA Ycelerdeki Barahip Yeni Antlama Barahibi 1-13 Sylenenlerin z udur: Gklerde ululuk tahtnn sanda oturmu byle bir barahibimiz var. 2nsann deil, Rabbin kurduu kutsal yerin ve gerek adrn grevlisi. 3nk her barahip armaanlar, sunular getirmek zere atanr. Bu nedenle sann da bir sunu getirmesi gerekir. 4Kendisi yeryznde olsayd, hi rahip olamazd. nk ruhsal yasa gereince armaanlar sunan rahipler var. 5Bunlar gklerdekilerin ancak bir benzeri, bir glgesi olana ruhsal hizmette bulunuyor. Nasl ki, Musa adr kurmak zereyken uyarld. Tanr ona unu buyurdu: Her eyi sana dada gsterilen rnek uyarnca Yapmaya zen gster. 6 Ama gerekte Mesihe onlarnkinden daha yksek grev dt. Nasl ki O, stn antlamann aracsdr. Bu antlama stn vaatlere dayanarak saptanmtr. 7nk o ilk antlama kusursuz olsayd, ikincisine gerek kalmayacakt. 8Ne var ki, Tanr onlarda kusur bularak yle diyor: Rab, te gnler gelmekte diye buyuruyor, srail halkyla ve Yahuda halkyla yeni antlamay sonulayacam. 9 Onlar Msr lkesinden karmak iin Ellerinden tuttuum gn Atalaryla yaptm antlama gibi deil; nk onlar yaptm antlamada sreklilik gstermedi, Ben de onlara kar ilgimi yitirdim. Rab buyuruyor. 10 Rab, O gnlerden sonra srail halkyla girieceim antlama budur diyor, Yasalarm akllarnn iine yerletireceim, Onlar yreklerine yazacam.

Onlarn Tanrs olacam, Onlar da halkm olacak. 11 Yurtta yurttaa karde kardee, Rabbi bil! diye retmeyecek. nk en knden en byne dek tm beni bilecek. 12 nk kurallar inemelerine karn onlara sevecen olacam Ve gnahlarn artk anmsamayacam. 13 Tanr yeni antlamay bildirmekle, ncekinin sresini tketmitir. Sresi tkenip eskiyen ise ortadan kalkmann eiindedir. Eski Antlamada Tapnak 1-7 nceki antlamann da ruhsal hizmete zg kurallar ve yeryznde bir tapna vard. 2 Bir adr kuruldu. D blmdeki eyalar unlard: amdan, sofra, kutsal sunu ekmekleri. Bu blme Kutsal Yer denir. 3 kinci perdenin gerisinde Kutsallar Kutsal denen i adr bulunuyordu. 4Bu yerin gnlk yaklan altn suna vard. Orada bulunan Antlama Sand batan baa altnla kaplyd. inde manna bulunan altn testi, Harunun filizlenen asas ve Antlama levhalar saklanrd. 5Sandn zerinde Ycelik Kerubimi* gnahlar gideren balamalk yerine glge salard. u anda bunlar ayrntlaryla konu edemeyiz. 6 Bunlarn bylece kurulmasyla, rahipler her zaman d blme girip ruhsal hizmetlerini uygularlar. 7Ama adra ylda ancak bir kez, yalnz barahip girer. O da, hem kendisinin hem de halkn dncesizce iledii gnahlara kar sunmak zere, kan getirmeden giremez.

nceki Dzenleme Gerek Olann Geliini Simgeliyordu 8-14 Kutsal Ruh bununla, d blm durduka Kutsallar Kutsalna giden yolun daha aklanmadn belirtiyor. 9Bu, imdiki zamana ilikin bir simgedir. Buna gre, ruhsal hizmet sunann vicdann yetkinlie erdiremeyen armaanlar ve sunular getirilir. 10Yalnzca yiyecekleri, iecekleri, ayrml ykanmalar ve bedene ilikin buyruklar kapsayan uygulamalar.. Bunlarn ancak tanrsal dzen gelinceye dek geerlilii vardr. 11 Ama Mesih, gelmi iyi eylerin barahibi olarak belirince, elle kurulmam daha yce ve yetkin adrdan bu yersel yaratlla hibir ilgisi olmayan yerden geti. 12Erkelerin danalarn kanyla deil, kendi kanyla sonsuz kurtulmal salayarak bir tek kez Kutsal Yere girdi. 13nk erkelerle boalarn kan ve yaklan gen ineklerin kl kirli saylanlara serpildiinde beden temizlii asndan onlar kutsal klarsa, 14susuz olarak sonsuz Ruh araclyla kendisini Tanrya sunan Mesihin kan, vicdanmz l ilerden ne denli daha stn kapsamda artabilir! Bylelikle diri Tanrya hizmet sunabiliriz.
8

len Mesih Yeni Antlamann Uygulaycs 15-22 Bu nedenle, Mesih Yeni Antlamann aracsdr. yle ki, sonsuz mirasa arlanlar verilen vaadi alsn. nk ilk antlamayla ilgili sulara kurtulmalk olarak bir lm uyguland. 16Herhangi bir yerde bir vasiyetin358 uygulanmas iin vasiyet edenin lm zorunludur. 17nk vasiyet ancak lmden sonra uygulanr. Vasiyet eden sa kaldka vasiyetin hkm yoktur. 18Nasl ki, ilk antlama da kansz yrrle konulmad. 19nk ruhsal yasann her buyruu Musann azndan tm halka bildirilince, Musa danalarla erkelerin kann ve suyu alp krmz yn ve zufa otuyla hem Kitapa, hem de tm halka serpti. 20Tanrnn size buyurduu antlama kandr bu dedi. 21Ayn biimde adra ve ruhsal grevle ilgili tm kaplara kan serpti. 22Ruhsal yasa uyarnca hemen her ey kanla artlr. Kan dklmeden gnah balanmas yoktur.
15

Antlamann. 9:20 Msrdan k 24:6-8 9:28 Yeaya 53:12

358

Mesihin Kurtarmal Gnahlar Artr 23-28 Gksel gereklerin yersel rnekleri bu tr sunularla artlma zorunluluundadr. Ne var ki gksel olanlar bunlardan stn sunular gerektirir. 24nk Mesih elle kurulan kutsal yere girmedi. Bunlar gerek olann simgeleridir. Oysa O bizim admza Tanrnn nnde imdi belirmek iin dorudan doruya ge girdi. 25Barahibin kendisinin olmayan kanla yldan yla Kutsallar Kutsalna girdii gibi, sann kendisini birok kez sunmas sz konusu edilemez. 26Byle olsayd, dnyann kuruluundan bu yana Onun birok kez ikence ekmesi gerekirdi. Ama gerekte alarn kapannda bedeninin sunulmasyla gnahn ortadan kaldrlmas iin bir tek kez grnd. 27nsanlar nasl bir kez lmek, ardndan da yarglanmak bekliyorsa, 28Mesih de nicelerin gnahn tamak iin bir tek kez sunuldu. kinci kezinde, gnah sorunu tmden zm bulmu olarak, Mesih tm kurtuluu getirmek iin kendisini gzleyenlere grnecek.
23

23. STN BAILAMALIK Hayvan Sunular Simgeseldir 1-4 Ruhsal yasa gelecek iyi eylerin sadece bir glgesidir; onlarn somut grn deildir. Yldan yla srekli olarak hep ayn sunular sunulduundan, ruhsal yasa bunlarla yaklaanlar hibir zaman yetkinlie erdiremez. 2Yetkinlie erdirebilseydi, hi kukusuz bu sunular durdurulacakt. nk ruhsal hizmet sunanlarn bir kezde artlmasyla, vicdanlarnda artk hibir gnah sulamas kalmazd. 3Tersine, bu sunular araclyla gnahlar yldan yla anmsatlr. 4nk boalarn, erkelerin kanyla gnahlarn kaldrlmas olanakszdr.

10

Etkin Kurban nceki Kurbanlar Ortadan Kaldrd 5-18 te bunun iindir ki, Mesih dnyaya gelirken unlar syler: Kurban ve sunu istemedin, Ama bana bir beden hazrladn. 6 Atete yaklan sunulardan honut olmadn, Ne de gnaha kar sunulardan.. 7 Bunun zerine, Kitap tomarnda bana ilikin yazld gibi, te isteini uygulamaya geldim, ya Tanr dedim. 8 Daha nce unu bildiriyor: Kurbanlar, sunular, atete yaklanlar, gnaha kar sunular istemedin; ne de onlardan holandn. Bunlar ruhsal yasa uyarnca sunulur. 9Ardndan yle diyor: te isteini uygulamaya geldim. lkini ortadan kaldryor ki, ikincisini kesinletirsin. 10sa Mesihin bedeninin bir tek kez sunulmasyla, Tanr istei uyarnca kutsal klndk. 11 Her rahip her gn grevini yapar, ard ardna hep ayn sunular sunar. Bunlar hibir zaman gnahlar ortadan kaldramaz. 12Oysa Mesih gnahlara kar srekli etkisi olan tek sunuyu sunduktan sonra Tanrnn sanda oturdu. 13Orada dmanlarnn ayaklar altna basamak edilmesini beklemektedir. 14nk tek sunuyla kutsal klnanlar srekli yetkinlie erdirdi. 15Bu konuda Kutsal Ruh da bize tanklk ederek nce sylenenden sonra unu bildiriyor: 16 Rab, Onlarla girieceim antlama budur diyor, O gnlerin ardndan yasalarm yreklerine yerletireceim Ve akllarnn iine yazacam. 17 Sonra konuyu srdrerek, Gnahlarn ve yasalar inemelerini artk
5

anmsamayacam diyor. 18 Her nerede bunlar balanmsa, artk gnaha kar sunuya gereksinim kalmaz. D. H SARSILMAYAN MAN Mesih Araclyla Tanrya Yaklaalm 19-25 Kardelerim, sann kan araclyla Kutsallar Kutsalna girme konusunda kesin gvenimiz var. 20Onun bizim iin at yeni ve diri yol olan perdeden, yani Onun bedeninden girelim. 21Tanr Evinde ulu bir rahibimiz var. 22yleyse geree bal yrekle, tam imanla, yreklerimiz serpmeyle* kt vicdandan artlm, bedenimiz de tertemiz suyla paklanm olarak Tanrya yaklaalm. 23 Umudumuzla ilgili ruhsal tankla smsk sarlalm. nk vaat eden kendisine gvenilendir. 24Sevgide, yararl ilerde birbirimizi nasl isteklendireceimizi aklda tutalm. 25 Bazlarnn alks olduu gibi, ruhsal toplantlarmz brakmayalm. Bunun yerine birbirimizi tleyelim. zellikle, Son Gnn yaklatn grdke abanz artrn.
19

Gksel Sunuyu Kmsemeyelim 26-31 nk gerei bilme aamasna geldikten sonra bile bile gnah ilersek, artk gnahlara kar sunu diye bir ey kalmaz. 27Geriye yalnz korkun yarglama ve Tanrya direnenleri yiyip tketecek olan fke ateini bekleme kalr. 28 Musann yasasn hie sayan, iki ya da tann tanklyla acmaszca ldrlr. 29 Tanr Olunu ayaklar altnda ineyene, araclyla kutsal klnd antlama kann bayalatrana, kayra Ruhunu aalayana ne denli daha ar ceza yaraacan bir dnn! 30 nk u sz syleyeni biliriz: alma hakk benimdir. Karln ben vereceim. Ve yine, Rab kendi halkn yarglayacak. 31 Diri Tanrnn ellerine dmek korkutucudur.
26

mann Balang Dnemini Anmsayn 32-39 Aydnlandktan sonra uradnz ok ar basklar, ikenceleri sabrla gslediiniz gemi gnleri anmsayn. 33Kimi vakit aalanarak, aclara itilerek sergilendiniz. Kimi vakit de byle davranlara urayanlarla ruhsal payda oldunuz. 34nk cezaevinde yatanlara dert ortakl ettiniz. Mallarnzn yama edilmesine sevinle boyun ediniz. nk ok daha stn ve kalml bir deere sahip olduunuzu biliyordunuz. 35 yleyse gvencinizi kaldrp atmayn. Bunun dl ycedir. 36Sabrl olmaya gereksiniminiz var. yle ki, Tanrnn isteini uygulayp vaat ettii gnence kavuasnz: 37 nk gelmekte olan, ok ksa zamanda gelecek ve gecikmeyecek. 38 Doru insanm imanla yaayacak, Ama geri ekilirse, canm ondan honut olmayacak. 39 Kukusuz, biz geri ekilip mahva gidenlerden deiliz. Tersine, iman koruyup can gvenlie alanlarz.
32

man: Eski Antlama Yiitlerinin zellii 1-3 man nedir? Umulanlarn gvencesi, gzle grlmeyenlerin kant. 2nk bizden nceki insanlar imanla onand. 3Tm gk varlklarnn Tanr Szyle dzenlendiini, grlen eylerin grlmeyenlerce oluturulduunu imanla anlamaktayz.

11

Habil 4

manla Habil Tanrya Kaininkinden daha stn kurban getirdi ve bununla doru kii olduu onand. Tanr onun armaanlarna ilikin tanklkta bulundu. O ldrld ama iman nedeniyle bugne dek konumaktadr.
4

Hanok 5,6

manla Hanok lm tatmamak iin gklere gtrld. Bu dnyada gzden kayboldu; nk Tanr onu gklere almt. Yukarya alnmadan nce, Tanry honut ettiine ilikin tanklk yaygnd. 6man dnda Tanry honut etmek olanakszdr. nk Tanrya yaklaann ilkin Onun var olduuna ve kendisini arayanlar dllendirdiine iman etmesi gerekir.
5

Nuh 7

manla Nuh grnrde olmayan olaylara ilikin Tanrca uyarld. Tanrsayar tutumla ev halknn kurtulmasn ngrerek gemiyi kurdu. Bunu yapmakla dnyay yarglad ve imannn getirdii doruluun mirass oldu.
7

brahim 8-10

brahim arldnda miras alaca yere gitmek iin imanla Tanr buyruuna uydu ve nereye gittiini bilmeden lkesinden ayrld. 9manla, vaat edilen toprakta yabanc bir lkede uyruksuz biriymi gibi konuklad. Ayn vaadin miras ortaklar olan shak ve Yakupla birlikte adrlarda yaad. 10nk mimar ve kurucusu Tanr olan salam temelli kenti gzlemekteydi.
8

Sarah 11,12

manla Sarah da, vaatte bulunann szne gvenilir olduunu gz nnde tutarak, ya gemiken ocuk dourma gcn buldu. 12Bu nedenle, bedeni l saylabilecek yata bir eten, gn yldzlar kadar nicelii bilinmez, deniz kysndaki kumlar kadar hesaba gelmez bir soy yetiti.
11

man Yiitlerinin zledii lke 13-16

Bu insanlarn tm iman ortamnda ld. Vaatlere kavuamadlar, ama onlar uzaktan grp selamladlar. Yeryznde yabanc ve gmen olduklarna aka tanklk ettiler. 14Bunlar syleyenler bir yurt aradklarn aklyor. 15Eer ayrldklar yeri anmsasalard, geri dnmek iin vakitleri boldu. 16Ama onlar daha stn bir yeri yani gksel yurdu zlyorlar. Bu nedenle Tanr onlarn Tanrs diye anlmaktan utan duymuyor. nk onlar iin bir kent hazrlam bulunuyor.
13

manla brahim shak Sunmaya Gitti 17-19

brahim denendii zaman imanla shak sundu. Tanr vaatlerini alm biri olarak tek olunu sunmaya hazrland. 18Ona, Soyun shakta anlacak yolunda vaat verilmiti. 19Bunun iin, Tanrnn ller arasndan diriltmeye bile gc yeter olduunu dnd. Bylece shak simgesel anlamda lmden geri ald.
17

shakn, Yakupun, Yusufun man 20-22

manla shak Yakupla Esav gelecek olaylara ilikin kutlu kld. 21Yakup lrken imanla Yusufun oullarndan her birini kutlu kld ve asasnn bana yaslanarak Tanrya tapnd. 22Gzlerini yaama yumarken, imanla Yusuf srailoullarnn Msrdan kacana deindi ve kemiklerini ne yapacaklarna ilikin onlara kesin buyruk verdi.
20

Musa 23-29

Musa dounca annesi babas imanla onu ay gizledi. nk ocuun ok yakkl olduunu grdler ve Kraln buyruundan korkmadlar. 24Musa byynce imanndan destek alarak Firavunun kzna oul olmay kabul etmedi. 25Geici bir sre iin gnahn sunduu zevk u sefaya dalmaktansa, Tanr halkyla birlikte kt davrana katlanmay yeledi. 26Mesih iin yklenilen aalanmay Msrn zenginliklerine stn tuttu. nk gzlerini gelecek dle dorultmutu. 27Musa Kraln fkesinden korkmayarak imanla Msrdan ayrld. nk gze grnmeyeni gryormu gibi beli bklmez tutum taknmt. 28manla ilk Passah359 kutlad ve kan serpmesini uygulad. yle ki, ilk-doan ocuklar yok eden melek srail ocuklarna iliemesin*. 29Karadan geercesine, imanla Kzl Denizi atlar. Msrllar ayn atlma koyulunca sularda bouldu.
23

Rahab 30,31

Yeriha kentinin kale duvarlar imanla yedi gn sreyle sraillilerce kuatldktan sonra ykld. 31manla genel kadn Rahab sz dinlemezlerle birlikte mahvolmad. nk casuslar esenlik belirtisiyle karlad.
30

Eski Antlama man Yiitleriyle Doludur 32-40

Daha baka hangi rneklere deineyim? Gideon, Barak, imon, Yafta, Davut, Samuel ve peygamberlerden sz etmeme vakit yetmeyecek. 33Bu insanlar imanla krallklar alt ettiler, adaleti uyguladlar, vaatleri aldlar, aslanlarn azn baladlar, 34atein gcn giderdiler, klcn azndan katlar, zayflktan dinlik buldular, savata gl klndlar, yabanc ordular dattlar. 35 Kadnlar llerini dirilmi olarak geri ald. Bazlar serbest braklmaya yanamayarak, lmle sonulanan ikenceler ekti. yle ki, daha stn bir dirilie kavusunlar. 36Kimisi de alaya alnarak, kamlanarak denendi. Zincire de vuruldular cezaevine de atldlar. 37Taa tutularak ldrldler, testereyle biildiler, kltan geirildiler. Koyun postu kei derisi giyerek sada solda dolatlar. Yoksunluk iinde, aclar ortasnda, dmanca davranlara katlandlar. 38Dnya onlara yarakl deildi. llerde, dalarda, maaralarda, yerin yarklarnda gebe gibi dolap durdular. 39 Bu insanlarn tm, imanla ilgili parlak tankla sahip olmalarna karn, vaadi alamad. 40nk Tanr bizler iin daha stn bir salay ngrmekteydi. yle ki, biz olmadan onlar yetkinlie erdirilmesin.
32

SA MESH: Yce rneimiz 1-3 Gelelim kendimize. evremizi bylesi youn bir tanklar bulutu sardna gre her tr arl ve kolaylkla kuatabilen gnah zerimizden atalm. nmzdeki kouyu sabrla koalm. 2Gzlerimiz imann nderi ve btnleyicisi saya baksn. O nndeki sevin karl sabrla ha lmn stlendi, utanc nemsemedi, Tanr tahtnn sanda oturdu. 3 Bu nedenle, gnahllarn kendisine ynelttikleri bylesi tutumu sabrla karlayan gznne getirin. yle ki, canlarnz bezginlie verilmesin, ktmserlik sizleri yenmesin.

12

Denenmeler Yola Getirilmek indir 4-13 Gnaha kar srdrdnz savata kannz aktacak direni noktasna varmadnz. 5 Size ocuklarm diyen yreklendirici Tanr Szn olabilir ki unuttunuz: Evladm, Rabbin skdzenine aldrmazlk etme, Onun paylamas karsnda da ktmserlie dme. 6 nk Rab sevdii kiiyi skdzene sokar Ve kabul ettii her evlad cezalandrr.
4 359

Baknz, Matta 26:2.

Skdzeni sabrla karlamanz gerekir. Tanr sizi ocuklar olarak gryor. Hangi ocuu babas skdzene sokmaz ki? 8Herkesin paylat skdzen size de uygulanmazsa evlat deil, soysuz kiiler olursunuz. 9Kald ki, beden asndan bizi skdzene sokan babalarmz vard; onlara sayg gsterdik. Ruhlarn Babasna bamllk gstererek yaam bulmamz bundan ok daha nemli saylmaz m? 10 Babalarmz kendilerine doru grnen yolda ksa bir sre iin bizi skdzene soktular. Ama Tanr kendisine zg kutsall paylamamz amalayarak, bu ii yararmza uygular. 11Hibir skdzen o anda sevindirici grnmez; tersine, zcdr. Ne var ki, onunla eitilenlerde sonradan doruluun esenlik rnn yetitirir. 12 yleyse, sarkk ellerinizle cansz dizlerinizi dorultun, 13 Ayaklarnz iin doru yollar oluturun. yle ki, ktrm olan para eklemden kmasn; tersine, salk bulsun.
7

Denenirken Gnah lememeye Dikkat Edin 14-17 Btn insanlarla bar kovalayn ve kutsall amalayn. Bunlar dnda hi kimse Rabbi grmeyecek. 15Dikkat edin, kimse Tanr kayrasna kavumaktan geride kalmasn. Hibir aclk kk byyp kargaala yol amasn ve bununla saysz insan etkilenip yozlamasn. 16Esav gibi erdemsiz ya da ruhsalla saygsz biri tremesin. Bu adam kendisinin olan ilk-oulluk hakkn bir n yemee karlk satt. 17Biliyorsunuz, sonradan kutsanma mirasn almak isteyince geri evrildi. Gzyalar dkerek onu aramasna karn, yapt iten dnme olanan bulamad.
14

Eski ve Yeni Antlamann Grn 18-29 Yaklatnz da360 elle tutulur trden atein kavurduu, karanln boduu, zifir gibi siyah frtnann sard, 19boru sesinin duyulduu, iitenlerin kendilerine baka bir sz sylenmemesini diledikleri, gksel seslerle titreen da deildir. 20nk verilen buyrua katlanamadlar: Daa bir hayvan bile dokunsa taa tutulacak. 21Gerekten, grnm o denli rktcyd ki, Musa, Titriyorum dedi. Korkuyorum. 22 Hayr, yaklatnz da Sion Da, diri Tanrnn kenti, gksel Yerualim, saysz melein sevinle kutlamaya katld yerdir. 23Gklerde ad yazl ilk-doanlarn kilise topluluuna, herkesin yargc olan Tanrya ve yetkinlie erdirilen doru kiilerin ruhlarna yaklatnz. 24Yeni Antlamann aracs saya ve Habilinkinden daha stn gerei bildiren serpilmi kana yaklatnz. 25 Dikkat edin, konuan geri evirmeyin. nk yeryznde kendilerini uyaran geri evirenler kaamadysa, gkten konuana yz eviren bizler nasl kaabileceiz? 26O zaman Onun sesi yeri sarst; imdi ise u szleri syleyerek vaadini aklyor: Bir kez daha sarsacam; Yalnz yeri deil, hem de yan sra g.. 27 Bir kez daha demekle, sarslanlarn, yani yaratlanlarn ortadan kaldrlaca belirtiliyor. yle ki, sarslmayan ne varsa kalml olsun. 28Bize sarslmaz bir hkmranlk saland iin kranla dolalm. Bunu bilerek Tanry honut eder kapsamda tapnalm: Tanrsayarlkla ve tanrsal korkuyla. 29nk Tanrmz tketen atetir.
18

E. MANLA KOUT UYGULAMALAR

13
360

Tanr nnde nanlnn zel Yaam 1-6 Kardelik sevgisi kalc olsun. 2Yabanclara konukseverlik gstermeyi unutmayn. Bunu yapmakla bazlar bilmeden melekleri arlad. 3Sanki kendiniz de onlarla

Tanrnn Musaya On Buyruu verdii Sina Dann rktc grnm.

ierdeymi gibi, cezaevinde bulunanlar anmsayn. Kendinizin de bu dnyada yaadnz dnerek, dmanca davrana urayanlar anmsayn. 4 Herkes evlilie saygyla baksn, evlilik yatan da lekesiz tutsun. Rasgele cinsel ilikiye ve evlilik d cinsel balantya girenleri Tanr yarglayacaktr. 5 Tutumunuz para sevgisinden rak olsun; elinizdekiyle yetinin. nk Tanr yle demitir: Hibir koul altnda seni brakmayacam. Ne de herhangi bir durumda senden el ekeceim. 6 yleyse tam gvenle unu diyebiliriz: Rab yardmcmdr, korkmayacam. nsan bana ne yapabilir ki? Mesihe ve Szn Bildirenlere Ballk 7-17 Tanr Szn size bildiren nderlerinizi ann. Yaamlar nasl balad nasl sona erdi; bunlar dnerek onlarn imann rnek tutun. 8sa Mesih dn, bugn ve sonsuzlara dek Odur. 9eitli ve yabanc retilerin etkisiyle alkalanmayn. nk yrein yiyecek, iecekle deil, tanrsal kayrayla pekitirilmesi yararldr. Yiyecek, iecekle gnn gn edenlere hibir yarar salanmad. 10yle bir sunamz var ki, adrda361 ruhsal hizmet sunanlarn o sunaktan yemeye yetkileri yoktur. 11 nk barahip tarafndan kan gnah balamal olarak Kutsal Yere getirilen hayvanlarn bedenleri, toplumun konut kurduu yer dnda yaklr. 12Bunun iindir ki, sa da kendi kan araclyla halk kutsal klsn diye, kent kapsnn dnda ikence ekti. 13Bu nedenle, Onun aalanmasn yklenerek toplumun konut kurduu yer dnda Ona gidelim. 14nk burada kalml bir kentimiz yok. Tersine, gelecek olan aramaktayz. 15 yleyse, Tanrya sa araclyla her an vg sunusu ykseltelim; yani Onun adn kutsayan dudaklarn rnn belirtelim. 16yilik etmeyi, sahip olduklarnz bakalaryla paylamay savsaklamayn. nk Tanr bu tr kurbanlardan honut olur. 17 nderlerinizi dinleyin, onlara baml olun. Bunlar hesap verecek kiiler olarak, cannzn yarar iin uyank duruyorlar. Bu durumda yaptklar ii inleyerek deil, sevinerek yapabilsinler. Yoksa kendiniz zararl karsnz.
7

Selam ve Esenlik Dilei 18-25 Bizler iin dua edin. Temiz vicdanl olduumuza gvenimiz var. Her ilikide erdemli davran zlemekteyiz. 19Sizi tlerim; duanzn arl tezinden sizlere kavumama ynelik olsun. 20 Koyunlarn Yce obann, Rabbimiz say, sonsuzu kapsayan antlama kanyla362 ller arasndan geri getiren esenlik kayna Tanr, 21isteini uygulamanz iin sizi her eit iyilikle donatsn. Kendisini honut eden tutumu sa Mesih araclyla sizde olutursun. Ycelik alar a Onundur. Amin. 22 Kardelerim, sizleri tlerim: Size ilettiim u ksa, yreklendirici sz katlanla deerlendirin. 23Bilmenizi isterim ki, kardeimiz Timoteos serbest brakld. Yaknda gelebilirse, kendisiyle birlikte sizleri greceim. 24 nderlerinize ve kutsal yaamllarn tmne selam. talya kkenliler size selam eder. 25 Kayra hepinizle olsun. Amin.
18

361 362

Baknz, 8:4,5 sann armhta akan kan.

YAKUPUN MEKTUBU (Yaama Uygulanan nan) nsz Bu mektup kiisel yaamda uygulamaya ynelik inancn, satre ilkeleriyle denkleen Tanr ballnn ilerlikli gstergesidir. Tanr esinlemesiyle mektubu yazan Yakuptur. Yazl tarihi 50li yllar dolayndadr. Yakup Yerualimde inanllar topluluunun ileri gelenlerindendi (Habercilerin leri 15:19-23). Mektup Yahudiye blgesi dnda yaayan tm inanllara yazld. Ana konusu 1:27 ve 2:26da vurgulanmtr. Mektup doadan alnan tanmlarla, benzetilerle, satre ve aktre rnekleriyle doludur. Birok d ieren bu mektubun tezi, sevgiyle kantlanmayan inancn boluu ve geersizliidir. Yazar bu gerei nemsememeye karn inanlarna toz kondurmayanlar sert dille knyor. Mektup kiinin gze arpmayan gnahlarn aa karmakta, Tanr bilgeliiyle donatlmann gereini belirtmektedir. Bu gnahlar yle sralanr: Para sevgisi, muhtaca ilgisizlik, varln yol at kendini beenme (2:2-4), byklenme (4:4-6), dnya ile dostluk, sabrszlk, dille yaknma (5:7-11), karaalma, huysuzluk (3:1-12; 4:11,12), smrclk, karclk (5:1-6). Bu mektubun teziyle kout saylabilecek bir Eski Antlama paras, Amos peygamberin sosyal adalet uygulamalarna eilerek bunlar koullandrmasdr. E.A.da gr ve korkusuz dille konuan Amos muhtaca, ezilene, dlanana kar kaytsz kalan egemen kuaklar dokunakl szlerle adamakll knayan bir yazar niteliiyle tannr. Yakup da ayn dille, sosyal adalet konularna eiliyor. Bu mektup ada insana sesleniyor; gncel bunalmlara, salksz ilikilere parman basyor. Saduyulu, ilerlikli incelikle, sosyal ykmllklerle, dnsz ilkelerle ykl olan bu yaz yle gelitirilmekte: 24.Gerek inancn zellikleri 1. blm 25.Snav veremeyen inancn grnm 3. ve 4. blmler 26.Uyar, t, retim 5. blm.
1

Tanrnn ve Rab sa Mesihin ua Yakup, her yere dalm on iki soyu selamlar. GEREK NANCIN ZELLKLER

Denenmelerin nanlya nemi 2-8 Kardelerim, eitli denenmelerle karlatnzda kendinizi ok sevinli sayasnz. 3 Biliyorsunuz ki, imannzn snanmas sabr oluturur. 4Bu sabr yetkin sonucunu gstersin. yle ki, hem yetkin olasnz hem de btnle eresiniz. Hibir konuda eksiiniz kalmasn. 5 Sizlerden birinin bilgelii eksikse eliaklkla, knamazlkla herkese veren Tanrdan istesin ve kendisine verilecektir. 6Ama hibir kukuya dmeden, imanla istesin. nk kukuya den birey, rzgrn alkalad ve saa sola savurduu denizin kabarmasna benzer. 7Byle bir durumda bocalayan insan Rabten bir ey alacan dnmesin. 8Dengesiz insan tuttuu yollarn tmnde kararsz biridir.
2

Yoksul ile Varlkl 9-11 Alt srada bulunan karde ykseltilmesiyle vnsn; 10varlkl saylansa alt sraya drlmesiyle. nk otun iei gibi geip gidecektir o. 11evreyi yakarak ykselen gne otu kurutur, iein yerinde yeller eser, d grnnn gzelliiyse kaybolup gider. Tpk bunun gibi varlkl kii de kendi uralar ortasnda solup geecektir.
9

Tanr Kimseyi Denemez, Ne De Denenir 12-18 Denenme ortasnda sabreden insan mutludur. nk onaylandnda, Tanrnn kendisini sevenlere vaat ettii yaam tacn alacak. 13Denenen kii kim olursa olsun, Ben Tanr tarafndan deneniyorum demesin. nk Tanrnn ktlklerle denenmesi olamayacak itir; ne de herhangi bir kiiyi dener O. 14Tam tersine, herkes kendi tutkusunun ayartmas ve kandrmas sonucu denenmeye srklenir. 15Ardndansa tutku gebe kalr ve gnah oluturur. Gnahn olgunlamas ise lm dourur. 16 Sevgili kardelerim, yanlmayn. 17Her yararl ba ve yetkin armaan ycelerdendir; gksel klar Babasndan gelir. Onda ne deiiklik var, ne de deiken alardan glge salclk. 18Kendi istei uyarnca, gerek sznn etkisiyle bizlere dou salad ve yaratklar arasnda ilk-rn zelliini tamamz amalad.
12

Gerek nanl Kutsal Sz Uygulayan 19-27 Sevgili kardelerim, unu bilmelisiniz: Her insan iitmekte ivedi, te yandan konumakta ve kzgnlkta ar davransn. 20nk insann kzgnl Tanrnn doruluuna ilerlik katmaz. 21 Bu nedenle, her tr irenlii ve ard alnmam ktl zerinizden atn. inizde etkin olan, canlarnz kurtarmaya yeterli g tayan tanrsal sz yumuak huylulukla kabul edin. 22Tanrsal szn uygulayclar olun; kendi kendini aldatan kupkuru dinleyicileri deil. 23 nk bir kimse tanrsal szn uygulaycs deil de sadece dinleyicisi ise, aynada doal yzne bakan insan gibidir. 24Kendi yzne baktktan sonra gider, ardndan da grnnn nasl olduunu unutuverir. 25Oysa zgrln yetkin yasasna yaklap onda srekli kalan kii, dinlediini unutuveren birisi deil, tam tersine gerekli eylemi btnleyendir. Bu insan kendi iinde mutluluk bulur. 26Ben dinselim yolunda kurama kaplrken, dilini gemlemeyen, bunun tersine yreini oyuna getiren bireyin dinsellii botur. 27Gksel Tanrnn ve Babann nnde pak ve lekesiz dinsellik udur: Yetimleri dullar aclarnda grmeye gitmek; kendisini de dnyasal rklkten korumak.
19

SINAVI VEREMEYEN NAN Yoksulu Desteklemek Evrensel Kural 1-13 Kardelerim, yce Rabbimiz sa Mesihe ilikin iman, insan kayrclyla badatrma oyununa gelmeyin. 2rnein, toplantnza parmaklarnda altn yzk, stnde parlak giysiler tayan birisi gelir. te yandan da srtnda eski psk giysilerle bir bakas gelir. 3 Giyimi kuam yerinde olana zel nem vererek, urada, u gzel yerde otur derseniz, buna kar da yoksula, Sen orada dikil ya da, Yerde ayamn dibine k derseniz, 4 yreinizde ayrm gzeterek kt dnceli yarglayclar durumuna dmez misiniz? 5 Kulak verin sevgili kardelerim: Tanr vaat ettii hkmranln miraslar olmaya dnya gznde yoksul, ama imanda zengin ve Onu seven bireyleri semedi mi? Elbette. 6 Ama sizler yoksulu aaladnz. zerinize egemen g kesilenler, varlkllar deil mi? Sizleri yarglarn nne srkleyenler de bunlar deil mi? 7Sizler o yce Adla tannmaktayken bu Ada svenler de kendileri deil mi? 8 Siz eer Kutsal Yazdaki egemen yasay tmlerseniz salam tahtaya basarsnz: nsan kardeini kendin gibi seveceksin. 9Ama adam kayryorsanz gnah iliyorsunuz. Su ileyen kiiler olarak ruhsal yasa tarafndan sulu karlmaktasnz. 10nk bir kimse ruhsal yasann tmn uygulayp da tek konuda sendelerse, btnne kar sulu olur. 11nk, Evlilik d cinsel balantya girmeyeceksin diyen, bunun yan sra, Adam ldrmeyeceksin de demitir. yle ki, evlilik d cinsel balantya girmez ama adam ldrrsen, ruhsal yasay ineyen biri oldun demektir. 12zgrlk yasas uyarnca yarglanacak kiiler olarak konuun, bunu dnerek uranz srdrn. 13Acma

gstermeyenlere kar tanrsal yarglama da acma tanmayacak. Ama yarglama karsnda acma stn kar. man Davranlarla Belirgin Olur, lerle Kantlanr 14-26 Kardelerim, birisi, Benim imanm var deyip de szn ileriyle kantlamazsa bu neye yarar? Bu tr iman onu kurtarabilir mi? 15Eer bir karde ya da kz karde plaksa, o gn iin gerekli yiyecekten yoksunsa, 16bu kiilere sizlerden biri, Esenlikle gidin; snmanz, doyurulmanz iin her ne gerekiyorsa size bol bol salansn dileinde bulunur da, onlarn bedenine gerekli yardm sunmazsa, bu neye yarar? 17man konusuna u adan baklsn: Yaplan ilerle kantlanmayan iman kendi bana ldr. 18 Birisi kp yle diyebilir: Senin imann varsa, benim de ilerim var. Verilecek yant udur: lerle kantlanmayan o iman sen bana gster; ben de sana ilerimle kantlanan iman gstereceim. 19Sen Tanrnn birliine inanyor musun? ok iyi ediyorsun. Buna cinler de inanyor, hem de titriyorlar. 20Bilmek ister misin, ey bo insan? Yaplan ilerle kantlanmayan iman yararszdr. 21Atamz brahim, olu shak sunak stnde sunmakla yaplan iler sonucunda dorulukla donatlmad m? 22Onda imann, ilerle atba beraber gittiini gryorsun. Bylece iman, yaplan iler sonucunda yetkinlie erdi. 23Bu geliimde Kutsal Yazdaki u sz yerine geldi: brahim Tanrya iman etti ve bu ona doruluk sayld. Ve brahime Tanrnn dostu dendi. 24 nsann salt iman sonucunda deil, yaplan iler sonucunda dorulukla donatldn gryorsunuz. 25Ayn durumda genel kadn Rahap da, soruturucular kabul edip onlar bambaka bir yoldan gndermekle, iler sonucunda dorulukla donatlmad m? 26Ruhsuz beden l olduu gibi, yaplan ilerle desteklenmeyen iman da ldr.
14

retmenin Sorumluluu, Dilin Yakcl 1-12 Kardelerim bilirsiniz ki, biz retmenler daha kesin yarg giyeceiz. Bu nedenle bir 2 sr retmen kesilmeyin. Hepimiz de birok bakmdan su iliyoruz. Aznn szyle sua dmeyen kii tm bedenini gemleyebilendir. Yetkin kii odur. 3 Dileimiz uyarnca davransnlar diye atlarn azlarna gem vururuz, bylece onlarn tm bedenini gemleriz. 4Bir de gemileri gz nne getirin. Koskocaman olmalarna ve sert rzgrlarn etkisiyle srklenmelerine karn, dmencinin gnl nereyi dilerse kck bir dmenle oraya ynlendirilirler. 5Dil de tpk bu kapsamdadr. Bedenin kck bir paras olmaya karn ok byk ilerle vnr dil. Bakn! Kck bir kvlcm koca bir orman tututurmaya yetmez mi? 6Dil de bir atetir. Tm bedeni lekeleyen ve cehennemden ald kvlcmlarla doann emberini alevlere boan ktlk evreni.. Beden paralarmz arasnda dildir byle davranan. 7 Tm yabanl hayvanlar, kular, srngenler ve denizdeki yaratklar denetim altna alnabilir. Nitekim insanlarca denetim altna alnabilmilerdir. 8Ama dili denetleyebilecek insan yoktur. ldrc zehirle dolu, uslanmak bilmez ktlk kaynadr o. 9Rabbi ve Babay dille kutsadmz gibi, yine ayn dille Tanr benzerliinde yaratlan insanlar lanetleriz. 10Kutsama ve lanetleme ayn azdan kar. Bu byle olmamal kardelerim. 11Bir pnar ayn gzden hem tatl hem de ac su aktr m? 12Kardelerim, incir aac zeytin, ya da zm asmas incir verebilir mi? Tpk bunun gibi, tuzlu pnar tatl su veremez.

Ruhsal Aklllk Alakgnlllktr 13-18 Aranzda bilge ve akll olan kimdir? Bilgelie zg yumuak huylulukla iyi yaaytan oluan ilerini gstersin. 14Ama yreinizde kskanlk ve srtme zehiri varsa, sakn vnmeyin ve geree kar yalancla dmeyin. 15Bylesi bilgelik yukardan kaynaklanmaz. Tam tersine yersel, cansal, eytansaldr o. 16nk her nerede kskanlk ve srtme varsa, orada kargaa ve her tr ktlk egemendir. 17Yukardan gelen bilgelik ise
13

her eyden nce kusursuzdur; ondan sonra bardr, iyi yreklidir, uysaldr, acmayla ve yararl rnlerle doludur. Kararszlktan ve ikiyzllkten arnmtr. 18Kald ki, doruluk rn barlar tarafndan bar ortamnda ekilir. Kskanln Kayna Dnya ile Dostluktur 1-6 Aranzdaki savalar atmalar nereden kaynaklanyor? Bunlar iinizde, bedeninizin paralarnda silaha sarlan kendi tutkularnzdan domuyor mu? 2Elde etmeyi istersiniz ama isteinize ulaamazsnz. Adam ldrrsnz, kskanlk beslersiniz, buna karn baar salayamazsnz. atrsnz savarsnz, yine de aradnz bulamazsnz. nk Tanrdan istemiyorsunuz. 3steyince alamyorsunuz; nk istemenizin amac ktdr. Tutkularnza harcama kovalayndasnz. 4 Tanrsaymazlar! Dnya ile dostluun Tanrya dmanlk olduunu bilmez misiniz? Bu durumda dnya ile dost olmak isteyen kii kendini Tanrnn dman klar. 5Yoksa Kutsal Kitapta u szn bo yere yazldn m sanyorsunuz? O, bizde konut kuran ruha kskanlkla zlem eker. 6Kayra vermesi de bollukladr. Bu nedenle Kutsal Yazda yle deniyor: Tanr byklenenlere kar kar, alakgnlllere ise kayra salar.

Alakgnllle ar 7-10 Bu nedenle, Tanrya baml olun. te yandan iblise direnin, o da sizden kaacaktr. 8 Tanrya yaklan, O da size yaklaacaktr. Ellerinizi temizleyin, ey gnahllar! Yreklerinizi de sutan artn, ey dengesizler! 9 Dertlenin, yas tutun, alayn. Glnz yasa dnsn, sevinciniz de kaygya.. 10 Rabbin nnde alaln, O ise sizleri ykseltecektir.
7

Yarg Sen Deilsin, Tanrdr 11,12 Birbirinizi yermeyin, kardelerim. Kardeini yeren ya da kardeini yarglayan, gerekte ruhsal yasay yermekte, ruhsal yasay yarglamaktadr. Eer sen ruhsal yasay yarglyorsan ruhsal yasann uygulaycs deilsin; tam tersine yargcsn. 12Yasa koyucu ve Yarg tektir. Kurtarmaya da mahvetmeye de yeterli olan Odur. te yandan insan kardeini yarglayan sen kim oluyorsun?
11

nsan Tasarlar, Tanr Kararlatrr 13-17 Gelin, imdi bol keseden konuanlar: Bugn ya da yarn u kente gideceiz, orada bir yl geireceiz, alverile uraacaz, para kazanacaz diyenler. 14Gelgelelim, yarna ilikin bilginiz yok. Yaamnz nedir ki? nk bir sre grnen, az sonra grnmez olan buharsnz. 15 Bu durumda yle konumanz gerekmez mi? Rab isterse ve yaarsak; u ii, teki ii yapacaz. 16Ama siz imdiki durumunuzla, gsteriiliinizle vnyorsunuz. Bu tr vncn tm ktdr. 17Bu nedenle iyi olan bilip de yapmamak bireye gnahtr.
13

UYARI, T, RETM Hakszlkla Varln Artrann Yarglanmas 1-6 Gelin varlkl kiiler! u anda zerinize inmekte olan dertler iin hngr hngr alayn. 2 Varlnz rd, giysileriniz gve yenii oldu. 3Altnnz, gmnz pas tuttu. Onlarn pas sizlere kar tanklkta bulunacak ve etinizi ate gibi yiyecek. an sonunu belgeleyen u gnlerde varlk biriktirdiniz. 4Bakn, tarlalarnzdan rn deviren emekilerden ustalkla alkoyduunuz emein karl haykryor. Biicilerin l Ordular Rabbinin363 kulaklarna ulat. 5u dnyada yaamn tadn kardnz ve zevk u sefaya daldnz. Kesim

5
363

Baknz, Romallar 9:29

gnne hazrlanyormu gibi yreklerinizi semirttiniz. 6Doru kiiyi sulu kardnz, sonra da ldrdnz. O sizlere hibir direni gstermiyor. Kesin Yarg Yakndr; Katlan Gsterin 7-11 Bu nedenle kardelerim, Rabbin geliine dek katlanmay bilin. Bakn iftiye. Topran deerli rnn bekler. nceki ve sonraki yamur onun zerine dnceye, rn elde edinceye dek katlanmasn bilir. 8Sizler de katlan gsterin. Yreklerinizi pekitirin, nk Rabbin gelii yakndr. 9Kardelerim, birbirinize kar mrltya katlmayn ki yarglanmayasnz. te Yarg kapda beklemekte. 10Kardelerim, ac ekmekte ve katlanmakta Rabbin adyla konuan peygamberleri kendinize rnek tutun. 11Bakn, sabredenleri mutlu saymaktayz. Eyubun sabrn duydunuz, durumunu Rabbin nasl sonulandrdn da grdnz. Rabbin ok acyan ve sevecenlikle davranan olduunu bildiniz.
7

Ant meyin, Gerei Konuun 12 Kardelerim, en nemli konu, ant imeyi brakn: Ne g ne yeri ne de baka bir eyi amalayarak ant iin. Evetiniz evet olsun, Hayrnz da hayr. yle ki, yargya dmeyesiniz.
12

Dua En Etkin Destek 13-18 inizden biri ac m ekiyor? Dua etsin. Birinin yrei sevinli mi? kr ilahisi sylesin. 14inizden biri hasta m? Kilise topluluunun htiyarlarn364 arsn. Rabbin adyla ya srerek onun iin dua etsinler. 15manla sunulan dua hastay kurtaracak ve Rab onu ayaa kaldracak. Eer gnah ilemise kendisine balanacaktr. 16 Bu nedenle, birbirinize gnahlarnz aka syleyin ve birbiriniz iin dua edin ki iyi olasnz. Doru kiinin dilei ok gl etkiyle i grr. 17lyas peygamber bize benzer bir insand. Yamur yamasn diye steleyerek dua etti ve yl alt ay sreyle lkeye yamur dmedi. 18Yeniden dua etti; gk yamur verdi ve lke rnn yetitirdi.
13

Son Sz 19-20 Kardelerim, eer aranzdan biri gerekten sapar, baka biri de onu geri getirirse 20 bilinsin ki, sapm olduu aldat yolundan gnahly geri getiren onun cann365 lmden kurtaracak ve saysz gnahlar rtm olacak.
19

364 365

Baknz, Habercilerin leri 11:30 Sleymann zdeyileri 10:12

PETROSUN I. MEKTUBU (Snanmalarda stnlk) nsz renci Petrosun ilerlemi yata Tanr esinlemesiyle Romadan yazd bu mektup, Anadoludaki dank inanllarn tmne yneltilmitir (5:13; 1:1,2). Petros bu mektupla kardeleri desteklemeyi (Luka 22:32) ve Rabbin srsn gtmeyi amalar (Yuhanna 21:15-17). Genel konu ikenceler ortasnda parlayan yengiyle ilgilidir. kence eken sa Mesih yetkin rneimizdir (4:1). kence konusu mektupta yaklak on be kez gemekte. Mesih balsnn gc ve destei diri imandr; kvanc ise sevgisi ve yengisidir (1:5-8). Tanrnn inanllara ilikin tasars peygamberleri, hatta melekleri bile imrendirir (1:10-12). nanlnn yaam bu kurtulu ilikisinde belirmeli (1:13-25; 2:18). Tanry ycelterek aklanmal (2:9-17). nsan ilikilerinin btn Mesihin rnek tutumundan etkilenmeli (2:18-3:1-12). kenceler Mesihin ektii ikencelerle uygunlukta olmal (3:13-19), tanrsal ziyaret gnnn yaknlna tanklk etmeli (2:12). Mektupta Mesihin kiiliiyle ilgili yreklendirici zellikler inanlya cesarettir. Mesih umut kaynadr (1:3), kurban olarak sunulan Kuzudur (1:19), Ke Tadr (2:6), rneimizdir (2:21). kenceleri byk yreklilikle karlayandr O (2:23), gnahlarmz tayandr (2:24), cann obandr (2:25), ycelenen Rabtir (3:22). Mektup u balklar altnda zetlenebilir: 55.Grkemli kurtulu 1:1-21 56.Kurtulann arpc yaam 1:22-2:8 57.Kurtulann grevleri 2:9-3:13 58.Youn aclarda dayanak 3:14-4:19 59.Uyar ve isteklendirme 5. blm Balang ve Selam 1,2 sa Mesihin habercisi Petrostan, her yere Pontosa, Galatyaya, Kapadokyaya, Asyaya, Bitinyaya dalm olan sekin gmenlere. 2Babamz Tanrnn ncebilimi uyarnca Ruhun kutsamasyla, sa Mesihin buyruuna uymak ve Onun kan zerinize serpilmek iin* seilmi olan sizlere kayra ve esenlik oalsn.

mann Snanmas - Gelecein Gvencesi 3-12 Rabbimiz sa Mesihin Tanrs ve Babas kutlu olsun. Snrsz acmas uyarnca yeniden domamz salad; sa Mesihin ller arasndan diriliiyle bizleri canl umuda atad; 4gklerde sizin iin saklanan bozulmaz, yozlamaz, solmaz mirasa kavuturdu. 5 an sonunda aklanmaya hazr kurtulu iin, Tanrnn gcyle bir kaledeymi gibi imanla korunmaktasnz. 6Bundan kvan duyasnz. Geri imdi eitli snanmalarla bir sre znt ekmeniz gerekiyor. 7Bunlar imannzn snavdan gemesi iindir. Yok olucu bir nesne olmasna karn, altn bile atele snanr. Altndan daha deerli olan imannz, sa Mesihin aklannda vnle, ycelikle, onurla belirsin. 8 Kendisini grmemiken seviyorsunuz. u anda Onu grmediiniz halde iman ediyorsunuz. Szle anlatlamayan bir sevinle ve ycelikle kvan duyuyorsunuz. 9mannzn sonucunu, canlarnzn kurtuluunu alyorsunuz. 10 Sizlere salanan kayraya ilikin bildiride bulunan peygamberler kurtulu konusunda aratrp soruturdular. 11Kendilerinde bulunan ve nceden tanklk eden Mesih Ruhunun kimi ya da hangi a belirttiini, Mesihin ekecei ikenceleri ve bu ikenceler ardndan gelecek ycelii aratrdlar. 12Bu konularda kendilerine deil, sizlere hizmet sunduklar
3

onlara akland. Bunlar gkten gnderilen Kutsal Ruh araclyla Sevin Getirici Haberi yayanlarca imdiki dnemde sizlere bildirildi. Melekler bunlara yaklap bakmay zlerler. Kutsal Olun 13-21 Bu nedenle, aklnzn anlay yeteneini sk tutun ve ayk durun. Tm umudunuzu sa Mesihin aklannda size gelecek kayraya balayn. 14Buyrua uyan ocuklara benzer olun, gemi gnlerdeki bilgisizlik tutkularnn kalbnda biimlenmeyin. 15Tam tersine, sizleri aran kutsal olduu gibi, siz de yaaynzn her ayrntsnda kutsal olun. 16nk Kitapta yle yazlmtr: Kutsal olacaksnz, nk ben kutsalm. 17 Herkesi iine gre, kayrclk gzetmeksizin yarglayan Tanry Baba diye anyorsanz, buradaki gmenlik srenizde Onun korkusuyla yaayn. 18nk atalardan kalma bo yaaynzdan, yozlaan gmle ya da altnla kurtulmadnz biliyorsunuz. 19 Tersine, susuz ve lekesiz kuzuyu andran Mesihin deerli kanyla kurtuldunuz. 20O, dnyann kuruluundan nce bilinmiti, ama alarn sonunda sizin yararnza akland. 21 Sizler Mesih araclyla Tanr ballarsnz. Tanr Onu ller arasndan diriltti ve kendisine ycelik verdi. Onun iin, imannz umudunuz Tanrdadr.
13

Tanrya Ballnz Yeni Yaamnzla Kantlayn 22-25 Geree boyun eerek canlarnz sutan arttnz, kendinizi ikiyzllkten arnm kardelik sevgisine verdiniz. Birbirinizi yrekten ve iten sevesiniz. 23Tanrnn diri ve kalc sz araclyla yeniden dodunuz. Bozulan tohumdan deil, hi bozulmayandan dodunuz. 24 nk, Her canl varlk tpk ot gibidir Ve tm ycelii otun iei gibidir. Ot kurur, iei yere der. 25 Ama Rabbin Sz sonsuz alar boyunca kalr. Bu sz sizlere mjdelenen Sevin Getirici Haberdir.
22

Yetkinizi Deerlendirin 1-12 yleyse her tr ktl, dzenbazl, ikiyzll, kskanl, ekitirmeyi zerinizden atn. 2Yeni domu bebeklere benzer durumda saduyuyla uyumlu, katksz st zleyin. yle ki, bununla kurtuluta geliesiniz. 3 nk Rabbin iyi yrekliliini tattnz. 4 Ona gelin. nsanlarca yadsnan ama Tanr yannda seilmi, diri, deerli Taa. 5 Sizler de diri talar gibi ruhsal konutu oluturun. Kutsal rahiplik yaps olarak ykselin. Tanrya sa Mesih araclyla ruhsal, kvan verici sunular getirmeniz gerekir. 6nk Kutsal Kitap unu ierir: te Sionda Ke Tam dikiyorum; Sekin, deerli.. Ona iman eden hibir vakit utandrlmayacak. 7 man eden sizler iin bu Ta deerlidir. Ama iman etmeyenler iin yapclarn kaldrp att Tatr. Oysa ba keye konulan Ta olmutur O. 8Sendeleme Ta, srtrp dren Kaya oldu. Sze iman etmeyenler Onda sendeler. Nasl ki onlar buna atanmtr. 9 Ama siz seilmi kuaksnz, soylu rahiplik, kutsal ulus, gzbebei saylan halk366.. Tanr sizleri karanlktan artc na arm bulunuyor. yle ki, Onun erdemli ilerini ilan edesiniz. 10Bir zamanlar Halk deildiniz, ama imdi Tanrnn Halksnz; bir zamanlar acnlmayanlardnz, imdi ise acnlanlarsnz.

366

Mesih ballnda her inanl Tanr Halk saylr (Baknz, Matta 1:21)

Sevgili kardelerim, sizleri tlerim: Cana kar savaan bedenin tutkularndan, uyruksuzlar ve gmenler olarak uzak durasnz. 12 Uluslar arasnda yararl yaaynzla beliresiniz. yle ki, sizleri ktlk yapyor diye yerenler, yararl ilerinize bakarak tanrsal ziyaret gnnde Tanry yceltsin.
11

Bata Bulunanlara Bamllk 13-17 Rab saygs adna, insanlar tarafndan olumu her kurula baml olun: Bata bulunan kii olmas nedeniyle devlet yneticisine, 14sulular adalet karsna karmak ve iyilik yapanlar vmek iin onun tarafndan grevlendirilen yetkililer olmalar nedeniyle valilere. 15nk Tanrnn istei udur: Aklsz kiilerin bilgisizliini iyilik yaparak susturun. 16 zgr kiiler gibi yaayn. zgrl ktlk rtsne dntrmeyin. Bunun yerine Tanr uaklar gibi davrann. 17Herkese deer verin. Kardelik birliini sevin. Tanrdan korkun. Devletin banda olana onur sunun.
13

Bakalar in alanlarn Sorumluluu 18-25 Bakalarn yannda alanlar! Bal bulunduunuz i sahiplerine kesin saygyla baml olun; sadece eliaklara ve iyi yreklilere deil, suratszlara da. 19nk Tanrya bilinli ball yznden haksz yere ikence ekerek zntye den, Tanr tarafndan onaylanr. 20Yaptnz ktlk yznden dayak yer ve bunu sabrla karlarsanz, bu iten ne vncnz olabilir? Oysa iyilik yapmanza karn ikence ekip bunu sabrla karlarsanz, bu Tanr katnda onaylanr. 21 Byle bir yaama arldnz. nk Mesih de sizin iin ikence ekti. zinden gidesiniz diye sizlere bir rnek brakt. 22O hi gnah ilemedi, ne de aldatc bir laf kt azndan. 23Ne yerilirken yerdi, ne de ikence ekerken gzda verdi. Tersine, haka yarglayann eline brakt kendisini. 24Ha zerinde gnahlarmz z bedeninde tad. yle ki, gnah ynnden lp dorulua ballkta yaayalm. Onun yaralar ile siz iyi oldunuz. 25 nk koyunlar gibi yolu armtnz. Ama imdi canlarnzn obanna ve gzeticisine dndnz.
18

Evliler in 1-7 Bunun gibi kadnlar, siz de kocalarnza baml olun. yle ki, bazlar Kutsal Sze iman etmese bile, karlarnn yaayndan etkilenerek sze gerek kalmakszn kazanlsnlar. 2Kocalarnz saygyla beliren susuz yaaynza bakarak etkilensinler. 3 ekiciliiniz dtan olmasn: En son sa modasyla bezenmek, altnlarla ssl psl grnmek ya da arpc giysilere brnmek.. 4Tersine, ieride sakl kiilikle ilgili, bozulmayan yumuak huy ve dingin ruhla belirsin. Tanr katnda bunun deeri yksektir. 5 nceki dnemde umutlar Tanrda olan kutsal kadnlar da kendilerini byle donatrd. Onlarn bamllklar kocalarnayd. 6rnein Sarah brahime efendi diyerek onun buyruuna uydu. Sizler onun kzlarsnz. Yeter ki, iyilik yapasnz ve hibir ylgnn etkisiyle korkuya kaplmayasnz. 7 Bunun gibi siz kocalar da karlarnzla birlikte geirdiiniz yaam bilgiyle, kendinizden daha gsz cinsten olanlara davranrcasna srdrn. Ayrca, yaam kayrasnn ortak miraslar olarak onlara deer verin. yle ki dualarnz engelle karlamasn.

yilikle Davrann, Ktl Ktlkle Denklemeyin 8-12 zetle, dnceniz uyumlu olsun, birbirinizin skntsn paylan, kardeleri sevin, sevecen ve alakgnll olun. 9Ktl ktlkle, yergiyi yergiyle demeyin. Tersine, kutluluk dileyin. nk kutluluk mirasn almak iin arldnz. 10Bu nedenle, Yaam sevmekle ilgilenen ve parlak gnler grmek isteyen,
8

dilini ktlkten saknsn; dudaklarn da aldatc szler sylemekten.. 11 Ktlkten kansn, iyilik yapsn; bar arasn ve kovalasn. 12 nk Rabbin gzleri doru kiilerin zerindedir, kulaklar da onlarn dileklerinde. Ama Rabbin yz ktlk yapanlara kardr. Mesih Baskya Urayanlara rnektir 13-22 Eer iyilii itenlikle kovalyorsanz, size kar kaba kuvvet kullanacak kim var? 14 Doruluk yolunda ikence ekiyorsanz mutlusunuz. Onlarn gzda vermesinden ne korkun, ne de dehete dn. 15Tam tersine, Mesihi Rab olarak yreklerinizde yceltin. inizdeki umut konusunda sizlerden hesap soran herkese her zaman savunuda bulunmaya hazr olun. 16 Ancak bunu yumuak huylulukla ve saygyla yapn. Vicdannz temiz olsun ki, Mesih ballndaki iyi yaaynz ktleyenler sylediklerinden ar etsin. 17Eer Tanrnn istei bu ise, iyilikten tr ikence ekmek ktlkten tr ikence ekmekten kat kat yararldr. 18 nk Mesih de bizleri Tanrya kavutursun diye gnahlara kar bir kez ld. Doru kii doru olmayanlar iin ld. Bedence ldrld ama, ruha kendisine yaam saland. 19Bu ruhun etkisiyle gidip tutuklu ruhlara sz yayd. 20Bunlar bir zamanlar sz dinlemezlik edenlerdi. Nuhun gnlerinde gemi kurulmaktayken, Tanrnn katlan bekledike bekledi. O gemide sudan kurtulanlarn says az oldu: Topu topu sekiz kii. 21 Bunun simgesel karl olan vaftiz bugn sizleri kurtaryor. Vaftiz bedenin kirini gidermek deil, Tanrya temiz vicdan sunmaktr. Bu, sa Mesihin dirilmesiyle saland. 22 O ge ykselmitir ve Tanrnn sandadr. Melekleri, yetkileri ve evrenin glerini kendisine baml klmtr.
13

Gnahtan Ayrln 1-6 Mesih bedence ikence ektiine gre, sizler de ayn dnceyle donatln. nk bedence ikence eken, gnahla ilikisini kesmitir. 2yle ki, bundan sonra bedende geriye kalan vaktini insanlara zg tutkulara ballkla deil, Tanr istei uyarnca geirsin. 3 nk uluslarn doru sand eylemlere verilerek mr tketmeniz gayr yetti. Soysuzlukla, tutkularla, ikiye dknlkle, ikili-grltl elence alemleriyle, akamclkla, yasay hie sayan yalanc tanrlara tapclkla yaamaya yeterinden fazla vakit ayrdnz. 4 Bu tr aalk gidite kendilerine canla bala yol arkada olmamanz yadrgyor ve sizlere svyorlar. 5Ne var ki, lleri de dirileri de yarglamaya hazr olana hesap verecekler. 6 Sevin Getirici Haber bu nedenle llere de mjdelendi. yle ki, bedence insan gibi yarglansnlar, te yandan ruha Tanr gibi yaasnlar.

Sonun Yaklat Dnemdeki Tutumunuz 7-11 Her eyin sonu yakndr; bu nedenle, tutkular yenerek ve ayk durarak dualara verilesiniz. 8zellikle birbirinizi itenlikle sevin. nk sevgi saysz gnah rter. 9 Mrldanmakszn birbirinize konukseverlik gsterin. 10Her biriniz alm olduunuz ruhsal ba kapsamnda Tanrca salanan eit eit kayrann iyi yneticileri olun, birbirinize hizmet sunun. 11Konuan, Tanr bildirileri uyarnca konusun. Hizmet sunan, Tanrnn salad yetenee gre hizmet sunsun. Bylece Tanr her konuda sa Mesih araclyla yceltilsin. Ycelik ve gl egemenlik alar a Onundur. Amin.
7

Saldrlar nnde Tutumunuz 12-19

Sevgili kardelerim, snanasnz diye zerinize gelen ve ateten geirircesine sizleri eriten ileleri hi olamayacak bir geliim srasndanm gibi yadrgamayn. 13Tam tersine, Mesihin ektii ikencelere payda olduunuz iin sevinin. yle ki, Onun ycelii aklandnda kvan bulup sevinesiniz. 14Eer Mesih adna ballk yznden aalanrsanz mutlusunuz. nk yceliin Ruhu Tanrnn z Ruhu zerinizde dinleniyor. 15Ama sakn sizlerden biri adam ldrmekten, hrszlk etmekten, ktlk yapmaktan, bakalarnn iine burnunu sokmaktan ikenceye dmesin. 16 te yandan, Mesih inanls367 olduu iin ikenceye den, bundan hi utan duymasn; tersine, bu Ada ballkla Tanry yceltsin. 17nk yargnn balama vakti geldi. lk yarglanacaklar Tanrnn halkdr. Eer yarg ilkin bizlerden balayacaksa, Tanrnn Sevin Getirici Haberine boyun emeyenlerin sonu nice olur? 18 Eer doru kii glkle kurtuluyorsa, tanrsaymazn, gnahl bireyin durumu ne olacak? 19yleyse, Tanr istei uyarnca ikenceye denler, erdemli iler kapsamnda canlarn kendisine gvenilir Yaratann ellerine braksn.
12

Ruhsal Yneticilere t 1-4 Ben ki Mesihin ektii ikencelerin bir tan, ileride aklanacak olan yceliin payda ve htiyarlardan biriyim, aranzdaki htiyarlara tlerim: 2Bakmnz altndaki Tanr srsne obanlk edin. Bunu zorunluluk nedeniyle deil, Tanrnn karsnda can gnlden yapn. Paracanllktan etkilenmeyin. Bunun yerine, hizmete itenlikle sarln. 3 Ynetiminize verilenlere egemen kesilmeyin, tersine srye rnek olun. 4Ba oban belirdiinde hi solmayan ycelik tacn alacaksnz.

Alakgnll Olun 5-7 Bunun gibi yaa genler, htiyarlara baml olun. Hepiniz birbiriniz dorultusunda alakgnlllkle kuann. nk Tanr byklenenlere kar kar, alakgnlllere ise kayra salar. 6yleyse vakti gelince sizleri yceltmesi iin, Tanrnn gl eli altnda kendinizi alaltn. 7Tm kaygnz Ona brakn, nk O sizi dnr.
5

Gerek Tanrdandr; eytana Direnin 8-14 Ayk durun, uyank olun. Dmannz iblis kkreyen aslan gibi dolaarak, yutabilecei birini aryor. 9Ona kar direnin, imanda sapasalam durun. Bilin ki, yeryzndeki kardeleriniz de ayn ikencelere uruyor. 10Tm kayrann kendisinden kaynakland Tanr, Mesih sa ballnda sizleri sonsuz alar kapsayan yceliine armtr. Bir sre ikence ektikten sonra Tanr sizleri dorulua eritirecek, destekleyecek, glendirecek ve salam temele koyacak. 11Gl egemenlik alar a Onundur. Amin. 12 Kanma gre, gvenilir bir karde olan Silvanos araclyla sizlere ksaca yazdm. Size tte bulunuyorum ve tanklk ediyorum ki, Tanrnn gerek kayrasdr bu. Onda durasnz. 13 Sizin gibi seilmi olan Babildeki kz kardeiniz368 selam eder. Olum Markos da sizleri selamlar. 14Sevgi pyle birbirinizi selamlayn. Mesih ballnda hepinize esenlik olsun.
8

367 368

Hristiyan Karde kilise topluluunu Petros byle adlandryor.

PETROSUN II. MEKTUBU (Kt rencilere Kar Uyar) nsz renci Petrosun ilerlemi yata, kapsam ok geni olan inanllar topluluuna Tanr esinlemesiyle yazd bu mektup, inanllar ykc reticilere kar uyarmakta, bunlarn retisinden kaynaklanan yaamsal biimsizlii sert dille knamakta, alayclar da sergilemektedir (2. ve 3. blmler). Bu yaznn II.Timoteos mektubuna ve zellikle Yahudann yazd ksa ve zl mektuba benzerlii belirgindir. Salkl iman yaam yedi nemli aamayla btnle ular (1:5-8). Mesihe ilikin reti somut kantlardan, Kutsal Yazlar ise Tanrdan kaynaklanmtr (1:16-21). Kafay zehirleyen reticiler daha nceki kandrclarn rnei uyarnca bir yandan eylemlerini srdryor, te yandan da kendi ykmn hazrlyor (2. blm). Alayclarn tutumu Tanr dzenini ve tasarsn sarsamayacak. sa Mesihin yeniden geliiyle ilgili geliimler bunun kantdr. Hi kimsenin mahvolmasn istemeyen Tanr katlan gsteriyor (3. blm). nanllarn isteklendirilmesi, yreklendirilmesi mektupta temel konudur (3:17,18). Bu yaz u balklar altnda zetlenebilir: 60.Ruhsal yaam 1. blm 61.Yalanc retmenler, bozuk zyap 2. blm 62.Alayclarn sonu 3. blm RUHSAL YAAM Balang ve Selam 1,2 sa Mesihin ua ve habercisi Simon Petrostan, Tanrmzn ve kurtarcmz sa Mesihin salad dorulukta edeer iman orta saylanlara: 2Tanry ve Rabbimiz say bilme aamasnda kayra ve esenlik sizlere oalsn.

nanlya zg Yetkiler 3-11 Kendisine zg tanrsal gle, yaama ve tanrsayarla ilikin her hakk bize armaan etti. Bizleri kendi yceliine ve erdemine aran bilme aamasna gelmemizle bunu gerekletirdi. 4 Ycelii ve erdemiyle bizlere deerli ve grkemli vaatler bahetti. Verdikleriyle tanrsal zellie payda olmanz amalad. yle ki, tutkunun oluturduu dnyasal rklkten kap kurtulasnz. 5 Bunu gz nnde tutarak her tr abaya nem verin: mannz erdemle btnleyin; erdemi bilgiyle, 6bilgiyi tutkulara stnlkle, tutkulara stnl sabrla, sabr tanrsayarlkla, 7 tanrsayarl karde sevgisiyle, karde sevgisini de tmel sevgiyle. 8 Bu zellikler varla mal edilince ve bollukla belirince, Rabbimiz sa Mesihi bilme aamasna gelmekte ne aylaklk ekersiniz, ne de rnszlk. 9nk bu zellikleri tamayan bireyin gz grmez, ne de uza seebilir o. Gemi gnahlarndan artldn unutmutur. 10 Bu nedenle kardelerim, arnz ve seiminizi kesinletirmeye abada bulunun. nk bunlar yaparsanz hibir zaman dmeyeceksiniz. 11Bylece Rabbimiz ve kurtarcmz sa Mesihin sonsuz hkmranlna giriiniz bollukla salanacaktr.
3

Haberci Petrosun Yaklaan lm 12-15

Sahibi bulunduunuz gerei bilmenize ve onda desteklenmenize karn, bu konular sizlere her zaman anmsatacam. 13Kendim bu barnakta durduka369 annz canlandrmay gerekli gryorum. 14nk barnam brakma gnnn yakn olduunu biliyorum. Nitekim Rabbimiz sa Mesih bunu bana gsterdi. 15Ben ayrldktan sonra bunlar her vakit anda tutmanz iin aba gstereceim.
12

sa Mesihe Erien Sesi Duyduk 16-21 Sizlere Rabbimiz sa Mesihin gcn ve geliini bildirirken ustalkla dzenlenmi masallar izlemedik. Tersine Onun yceliini gzmzle gren kiiler niteliinde konutuk. 17 nk O, Baba Tanrdan onur ve ycelik ald. Grkemli ycelik katndan kendisine yle bir ses eriti: Sevgili Olum budur, Ondan honudum. 18 Onunla birlikte kutsal dadayken gkten erien bu sesi duyanlar bizlerdik. 19Bylece peygamberlik sz nmzde saptand. Gn aarncaya, obanyldz yreklerinizde douncaya dek, ksz yerde aydnlk veren amdan gibi peygamberlik szne kulak verirseniz ok iyi edersiniz. 20 lkin unu bilmelisiniz: Kutsal Kitaptaki hibir peygamberlik sz zel bir kiinin yorumu deildir. 21nk peygamberlik sz hibir zaman insan isteiyle ortaya kmamtr. Tersine, Kutsal Ruhun gdsyle insanlar Tanrdan konumutur.
16

YALANCI RETMENLER, BOZUK ZYAPI Yalanc Peygamberler 1-10 srailliler arasnda yalanc peygamberler tredii gibi, sizin aranzda da yalanc retmenler bulunacak. Bunlar kiiyi mahva srkleyen kart grleri toplulua sokacaklar. Onlar satn alan egemen Rabbi bile yadsyacak, kendi kendilerini ivedilikle mahva srkleyecekler. 2Onlarn soysuzluunu biroklar izleyecek; onlar yznden gerek yolu ktlenecek. 3Bu yalanc retmenler agzllkle dzenledikleri szlerle sizleri smrecekler. Onlarn ok nceden saptanan yarglanmas gecikmiyor, kendilerini bekleyen mahvolma uyuklamyor. 4 nk Tanr gnah ileyen melekleri bile esirgemedi. Yarglanncaya dek saklansnlar diye onlar cehennemin en alt katnda, zifirin zincirleriyle tutuklad. 5Tanr nceki dnyay esirgemedi. Ama tanrsaymazlarn dnyasn su basknna urattnda, doruluk szn yayan Nuhla ailesinden yedi kiiyi korudu. 6 Tanr Sodom ve Gomorra kentlerini yarglad; onlar kle dntrp yerle bir etmekle gelecek kuaklarn tanrsaymazlna rnek yapt. 7te yandan, soysuzluk ortamnda yasasz yaayan insanlar grerek can yanan doru birey Lutu da kurtard. 8nk onlarn arasnda yaayan bu doru kiinin dorulua bal can, grp duyduu yasasz iler yznden ikence ekiyordu. 9Rab tanrsayar kiileri snanmaktan kurtarmay da, hakszlk yapanlar yarg gnnde cezalandrmak zere saklamay da bilir. 10zellikle bedenin kirli tutkular ardndan gidenleri ve yetki sahiplerini hie sayanlar yargya saklar. Bu yalanc retmenler kendilerini ne srme atakln gsterirler, yceliklere svmekten hi ekinmezler.

Yalanc retmenler Neye Benzer? 11-22 Oysa gllkte ve gte onlardan stn olan melekler bile Rabbin katnda onlara kar svc yarglamada bulunmazlar. 12Ne var ki, bunlar kendi igdlerinden etkilenen, yakalanp ldrlmek iin doan aklsz hayvanlar gibidir. Hi anlamadklar konularda
11 369

Bedende kaldka.

svgyle konuurlar. Bunlar da onlarn akbetiyle mahvedilecek. 13Gn ortasnda yaamn tadn karp bunu elence diye nitelerken, yaptklar hakszla karlk hakszlk alacaklar. Sizlerle birlikte yiyip ierken kendi aldanlarnda cmb eden leke ve utantr bu insanlar. 14 Gzleri evlilik d cinsel ilikiyle ve ard aras kesilmeyen gnahla doludur. Kararsz canlar kandranlardr bunlar. Yreklerini agzlle eitmi lanet ocuklar.. 15 Doru yolu brakp aldana srklendiler. Beor olu Balaamn yolunda yrdler. Bu adam hakszlk karlnda denen paraya zendi, 16te yandan da sululuu yznden knand. Konumak nedir bilmeyen bir eek, insan diliyle sz syleyerek peygamberin lgnln nledi. 17 Bunlar kurumu su kaynaklardr. Borann etkisiyle saa sola srklenen sistirler. Kendilerine kat karanlk saklanyor. 18Byk byk konuurlar, bo laflar ederler. Aldanla davrananlarn gidiinden dara dar kap kurtulanlar bedene ilikin soysuzluk tutkularyla tuzaa drrler. 19Onlara zgrlk vaat ederler, ama kendileri rkln uadr. nk insan her neye yenik derse onun ua olur. 20 Rabbimiz ve kurtarcmz sa Mesihi bilme aamasnda dnyaya zg ruhsal kirlilikten kap kurtulanlar, yeni batan ayn ilerle sarma dola olup yenik derlerse, onlarn son durumu ilkinkinden beter olur. 21nk doruluk yolunu bilme aamasna ulatktan sonra kendilerine verilen kutsal buyruktan sapmak yerine, bu bilgi aamasna hi ulamam bulunmak onlar hesabna daha elverili olurdu. 22Kendilerine yarak atasz uygulanm oldu: Kpek kusmuuna geri gider, domuz da ykandktan sonra amurda anr. ALAYCILARIN SONU Mesihin Gelecei Gn 1-10 imdi sevgili kardelerim, size bu ikinci mektubu yazyorum. Her iki mektubumda da annz canlandrarak lekesiz aklnz eyleme aryorum. 2yle ki, kutsal peygamberlerin nceden belirttii szleri ve habercileriniz araclyla Rabbin ve Kurtarcnn verdii buyruu anmsayasnz. 3 lkin unu bilmelisiniz: Son gnlerde tutkular uyarnca yryen, alayl havayla yneltilen tiye alc kiiler treyecek. 4Soracaklar: Hani vaat edilmiti, gelecekti! Ne oldu? Atalar uyuyal, yaratln bandan bu yana her ey olduu gibi srp gitmekte.. 5 Ne var ki370, u gerek bencil onaylaryla dikkatlerinden kayor: Gkler ncelerden vard. Yeryz de Tanr Sz araclyla sularn iinden su ile olumutu: 6ncelerin dnyas bu sularn basknyla mahvoldu. 7Bugnk gkler ve yeryz ise ayn sz araclyla olduu gibi korunarak atei bekliyor. Bunlar tanrsaymazlarn yarglanaca ve mahvedilecei gne saklanyor. 8 Bir nokta dikkatinizden kamasn sevgili kardelerim: Rabbin katnda bir gn bin yl, bin yl da bir gn gibidir. 9Bazlarnn sand gibi, Rab vaadinde gecikmez. Ama sizlere kar katlanla davranr. Hi kimsenin mahvolmasn istemez O. Tersine, herkesin gnahtan dnmesini zler. 10Ne var ki, Rabbin Gn hrsz gibi gelecek. O gn gkler byk grltyle geip gidecek, doa eleri ise kavrularak dalacak, hem yeryz hem de oradaki yaptlar yanarak yok olacak.

Sonsuzla Uyumlu Yaam Ortam 11-18 Btn bunlar bylece dalacana gre, sizler ne tr bireyler olmalsnz? Kutsal yaaya ve tanrsayarla bal insanlar.. 12Tanr Gnnn geliini bekleyen, onu ivedilikle
11 370

ya da: Ne var ki, u gerek bencil onaylaryla dikkatlerinden kayor. Gkler Tanr Sz araclyla ok ncelerden vard. Yeryz de sularn iinden su ile olumutu. 3:12 Yeaya 34:4 3:13 Yeaya 65:17; 66:22

zleyen kiiler.. O gn gkler yanarak dalacak, doa eleri kavrulup eriyecek. 13Tanrnn vaadi uyarnca biz doruluun konut kurduu yeni gklerle yeni bir yeryz bekliyoruz. 14 yleyse sevgili kardelerim, bunlar beklediinize gre, Onun katnda lekesiz ve susuz olmaya zenin, bar ortamnda yaayn. 15Rabbimizin katlann kurtulu sayn. Nitekim sevgili kardeimiz Pavlos da kendisine salanan bilgelikle sizlere yazm bulunuyor. 16 O btn mektuplarnda bu konulardan sz eder. Bunlarda anlalmas g baz yerler vardr. Eitimsiz ve kararsz insanlar, Kutsal Yazlarn br paralarna yaptklar gibi, bunlara da ters anlam verirler. Bu yntemi mahvolmalar pahasna yelemekteler. 17 Ama siz sevgili kardelerim, nceden uyarldnz gibi bunlardan korunun. Yasasz insanlarn aldanyla srklenerek desteinizden olmayn. 18Rabbimiz ve kurtarcmz sa Mesihin kayrasnda ve bilgisinde geliin. u anda ve sonsuza dek ycelik Ona zg olsun. Amin.

YUHANNANIN I. MEKTUBU (Sevgide Ruhsal Paydalk) nsz sa Mesihin en yakn rencisi Yuhannann birinci yzyl sonlarnda, ileri yalarda Tanr esinlemesiyle yazd mektuplar Efesosta kaleme alnm olabilir. Bu genel mektupta zellikle u kullanmlar gze arpyor: ocuklarm (2:1,18,28; 3:7,18; 4:4; 5:21), sevgili kardelerim (3:2,21; 4:1,7,11). Mektubun yazlmasn gerektiren drt neden dikkati ekiyor: 1- nanllara zg ortak sevgiyi doruuna erdirmek (1:4), 2- nanllar gnahtan beri tutmak (2:1), 3- nanllar yalanc reticilere (Gnostikler) kar uyarmak (2:26), 4- nanllarn Mesihe imann glendirmek ve sonsuz yaam gvenliini vurgulamak (5:13). Mektupta en ok rastlanan szler unlardr: Ruhsal paydalk, bilgi, sevgi, kalmak, durmak, barnmak, Tanr yaamdr, Tanr sevgidir, Tanr ktr. Tanrnn z nitelikleri inanlnn kutsalla ve sevgiye zlemini, balln gerektirir. nanlnn kurtuluu, gncel Tanr ball, sonsuz yaam gvenlii ruhsal bilgiden esinlenir. Bilgi, bilmek szleri otuzu akn kez gemektedir (2:29; 5:18; 3:2,5,14,24; 5:13,15,vb.). Bu mektup u balklar altnda zetlenebilir: 63.Tanr yaamdr, ktr 1. ve 2. blmler 64.Tanr gerektir, sevgidir 3. ve 4. blmler 65.Ktle stn gelmenin n ilkesi imandr, sevgidir 5. blm. TANRI YAAMDIR, IIKTIR Yaam Sz 1-4 Balangtan bu yana var olan yaam sz. ittiimiz, gzlerimizle grdmz, baktmz, ellerimizle dokunduumuz yaam szne ilikin yazyoruz. 2Yaam belirgin oldu, bizler Onu grdk ve tanklk ediyoruz. Size sonsuz yaam mjdeliyoruz. Bu yaam Baba ile birlikteydi ve bize belirgin oldu. 3Grdmz ve iittiimizi size de mjdeliyoruz. yle ki, sizin de bizimle ruhsal paydalnz olsun. Bizim paydalmz ise Baba ile ve Olu sa Mesih iledir. 4Bunlar size yazmamzn nedeni, sevincimizin dorua ermesi iindir.

Tanr Iktr 5-10 Ouldan iittiimiz ve size bildirdiimiz haber udur: Tanr ktr ve Onda karanln izi yoktur. 6Onunla ruhsal paydalktayz derken vaktimizi karanlkta geiriyorsak, yalan sylyoruz ve gerei uygulamyoruz demektir. 7O kta olduu gibi biz de vaktimizi kta geiriyorsak, karlkl ruhsal paydalktayz demektir. Olu sann kan da bizleri her gnahtan artr. 8Gnahmz yoktur dersek kendi kendimizi kandrrz ve gerek bizde barnmaz. 9Gnahlarmz aka sylersek gvenilir olan ve haka davranandr O; yle ki, gnahlarmz balar ve bizi her ktlkten artr. 10Gnah ilemedik dersek Tanry yalanc karrz ve Onun sz bizde barnmaz.
5

Savunucumuz Mesih 1-6 ocuklarm bunlar sizlere yazmamn nedeni gnah ilememeniz iindir. Ama biri gnah ilerse, Baba ile birlikte bir savunucumuz371 vardr. Doru kii sa Mesihtir bu. 2 O, gnahlarmzn giderilmesini salayan balamalktr; yalnz bizim gnahlarmz iin

2
371

Paraklitos

deil, tm dnyann gnahlar iin. 3Mesihi bildiimizi uradan kesin olarak anlarz: Eer buyruklarn tutuyorsak Onu biliyoruz. 4Onu biliyorum deyip de, te yandan buyruklarn tutmayan yalancdr ve kendisinde gerek yoktur. 5 Ama Onun szn tutann iinde Tanr sevgisi gerekten yetkinlie ermitir. Mesih ballnda olduumuzu uradan biliriz: 6Onun ballnda durduunu syleyen birey tpk Onun yaad gibi yaamal. Yeni Buyruk 7-17 Sevgili kardeler, sizlere yeni bir buyruk yazmyorum; balangtan bu yana sizde olan eski buyruu yazyorum. Bu eski buyruk, iitmi olduunuz szdr. 8Ama yine de size yeni bir buyruk yazyorum. Bu buyruk hem Mesihe, hem de sizlere ilikin gerektir. nk karanlk geiyor ve gerek k imdiden aydnlk veriyor. 9 Ikta olduunu sylerken, te yandan da insan kardeine kar kin besleyen birey u ana dek karanlktadr. 10nsan kardeini seven kta durur. O insann suta ksteklenmesi olanakszdr. 11Oysa insan kardeine kar kin besleyen birey karanlktadr; karanlkta yaar ve nereye gittiini bilmez. nk karanlk onun gzlerini grmez etmitir. 12ocuklarm, sizlere yazyorum. nk Onun adndaki yeterlikle gnahlarnz balanmtr. 13Babalar, sizlere yazyorum. nk balangtan beri Var Olan tandnz. Genler, sizlere yazyorum. nk kt olan yendiniz. 14Siz, ocuklara yazdm. nk Babay bildiniz. Siz, babalara yazdm. nk balangtan beri Var Olan tandnz. Siz, genlere yazdm. nk glsnz ve Tanrnn Sz sizlerde duruyor; hem de kt olan yendiniz. 15 Dnyay sevmeyin ne de dnyaya zg zellikleri.. Eer bir kimse dnyay severse, onda Babann sevgisi yoktur. 16nk dnyadaki eylerin tm bedenin tutkular, gzn tutkular, yaamn gsteriilii Babadan deil, dnyadandr. 17Dnya da, tutkular da geip gitmektedir. te yandan Tanrnn isteini yerine getiren, sonsuz alar boyunca kalr.
7

Mesih Dmanlar 18-29 ocuklar, an sonundayz. Mesih dman372 gelecektir diye duydunuz. u anda birok Mesih dman belirmitir. an sonunda bulunduumuzu bundan biliyoruz. 19 Bizlerden ayrldlar. Ne var ki, bizden deildiler. Bizden olsalard, bizimle kalrlard. Ama ayrldlar; tmnn bizden olmad aa ksn diye.. 20Oysa siz Kutsal Olan tarafndan kutsandnz ve hepiniz bilgi sahibisiniz. 21Sizlere gerei bilmediiniz iin yazmyorum. Tam tersine, gerei bildiiniz iin yazyorum. Bunun yan sra, her tr yalann gerekle ilikisi olmadn da biliyorsunuz. 22Yalanc kimdir? sann Mesih olduunu yadsyandan baka kim olabilir? Mesih dman odur. Hem Babay, hem de Oulu yadsyandr o. 23Oulu yadsyan herkes Babadan yoksundur. Oulu aka benimseyen Babaya da sahiptir. 24Balangtan beri ne duyduysanz, bu sizlerde dursun. Balangtan beri duyduunuz sz sizde durursa, siz de Oul ve Baba ballnda durursunuz. 25Onun bizlere verdii vaat udur: Sonsuz yaam. 26 Sizleri kandranlara ilikin yazdm bunlar. 27Bilin ki, Ondan alm olduunuz kutsama sizde kalmaktadr. Bu bakmdan kimsenin sizleri retmesine gereksiniminiz yoktur. Tersine, Onun kutsamas sizlere her eyi retmektedir. rettikleri gerektir ve yalandan ardr. yleyse, sizlere rettii gibi Mesih ballnda kalasnz. 28imdi de ocuklar, Mesih ballnda kalasnz. yle ki, O belirdiinde gvenle dolu olalm ve geldiinde kendisinden utanmayalm. 29Onun doru olduunu bilirseniz, doruluk yapan herkesin Ondan doduunu da bilirsiniz. TANRI SEVGDR
18

Tanrnn ocuklar 1-10

372

Antikrist, Deccal.

Bakn, Tanr ocuklar olarak bilinelim diye, Baba bizlere nasl bir sevgi gsterdi. Gerekten de yleyiz. Dnya bizi bunun iin anlamyor. nk Onu anlamad. 2Sevgili kardelerim, u anda Tanr ocuklaryz. leride ne olacamz daha belirgin deil. Ama Mesih belirgin olduunda, Ona benzer olacamz biliyoruz. nk Onu olduu gibi greceiz. 3Bu umudu tayan herkes, Mesihin susuz olduu gibi kendini sutan artr. 4 Gnah ileyen herkes yasaszlktan suludur. Gnah yasaszlktr. 5Mesihin gnahlar kaldrmak iin belirgin olduunu biliyorsunuz. Onda gnah yoktur. 6Mesih ballnda duran insan gnah ilemez. Gnah ileyen kii Onu ne grd, ne de bildi. 7 ocuklar, kimse sizleri kandrmasn. Doruluk yapan doru kiidir. Tpk Onun doru olduu gibi. 8Gnah ileyen iblistendir. nk iblis balangtan bu yana gnah iliyor. Tanrnn Olu iblisin ilerini datmak iin akland. 9 Tanrdan doan kii gnah ilemez. nk onun iinde tanrsal tohum kalr. Gnah ileyemez, nk Tanrdan domutur. 10Kimin Tanrnn ocuu, kimin de iblisin ocuu olduu bundan belli olur: Doruluk yapmayan kii Tanrdan deildir. nsan kardeini sevmeyen kii de Tanrdan deildir. Sevgi ile Yaamsal lkenin Bamll 11-18 Balangtan bu yana iitmi olduunuz bildiri udur: Birbirimizi sevelim. 12Ktnn soyundan olan ve kardeini boazlayan Kain373 gibi olmayalm. Neden boazlad onu? nk kendi ileri ktyd, kardeinin ileri ise doru. 13Kardeler, dnyann sizlere kin beslemesine amayn. 14Bizler lmden yaama getiimizi biliyoruz; nk kardeleri seviyoruz. Sevmeyen insan lmde kalr. 15nsan kardeine kin besleyen birey adam ldrendir. Adam ldrenin varlnda ise sonsuz yaamn barnmadn bilirsiniz. 16 Sevgiyi sa Mesihin bizim iin cann vermesinden biliriz. Bizim de kardeler yararna canmz vermemiz zorunludur. 17Ama dnyasal varl olup da insan kardeini gereksinim iinde gren ve ona kar acma duygusunu susturan kiide Tanr sevgisi nasl barnabilir? 18ocuklar, szle ya da dil ustalyla sevenler olmayalm. Eylemle belirlenen gerek sevgiyle sevenler olalm.
11

Tanr Katnda Gvenlik 19-24 Gerek ballar olduumuzu bundan anlayabilir ve Tanr katnda yreimizi kantlayabiliriz. 20nk eer yreimiz bizi suluyorsa, Tanr yreimizden stndr ve her eyi bilendir. 21Sevgili kardeler, eer yreimiz bizi sulu karmyorsa, Tanr dorultusunda gven doluluuna sahibiz 22ve her ne dilersek Ondan alrz. nk Onun buyruklarn tutuyoruz ve nnde beenilen ileri yapyoruz. 23Tanr buyruu udur: Olu sa Mesihin adna iman edelim ve bize verdii buyruk uyarnca birbirimizi sevelim. 24Onun buyruklarn tutan Onda kalr, Mesih de o kiide kalr. Onun bizde kaldn bize verdii Ruh araclyla biliriz.
19

Gerek ile Yalan Arasnda Srtme 1-6 Sevgili kardeler, her ruha inanmayn. Bunun yerine, Tanrdan olup olmadn anlamak iin ruhlar deneyin. nk dnya sahnesine pek ok yalanc peygamber km bulunuyor. 2Tanrnn Ruhunu uradan bilebilirsiniz: sa Mesihin beden iinde geldiini aka benimseyen her ruh Tanrdandr. 3say aka benimsemeyen bir ruh ise Tanrdan deildir. Bu ruh Mesih dmanndandr. Onun geleceini duydunuz; u anda zaten dnyadadr o. 4ocuklar, siz Tanrdansnz ve bu yalanc peygamberleri yendiniz. nk iinizde duran kii dnyada durandan stndr. 5Bunlar dnyadandr. Bu nedenle dnya asndan konuurlar, dnya da kendilerini dinler. 6Biz Tanrdanz. Tanry bilen bizi dinler. Tanrdan olmayan bizi dinlemez. Gerek ruhunu ve aldat ruhunu buradan anlarz.

373

Kabil.

Tanr Sevgidir 7-21 Sevgili kardeler, birbirimizi sevelim. nk sevgi Tanrdandr ve seven kii Tanrdan domutur. Tanry bilendir. 8Sevmeyen kii Tanry bilmeyendir. nk Tanr sevgidir. 9Tanrnn bizlere sevgisi ununla akland: Biricik Olunu dnyaya gnderdi; Onun araclyla yaayalm diye.. 10Sevgi bundadr. Biz Tanry sevmedik. Dorusu, O bizleri sevdi ve gnahlarmz gidermesi iin balamalk olarak z Olunu gnderdi. 11 Sevgili kardeler, eer Tanr bizleri bylesine sevdiyse, biz de birbirimizi sevmek zorundayz. 12Hibir vakit hi kimse Tanry grm deildir. Birbirimizi seversek Tanr bizde kalr ve Onun sevgisi bizlerde yetkinlie erer. 13Bizim Onda kaldmz, Onun da bizde kaldn undan bilebiliriz: O bize z Ruhundan verdi. 14Bizse Babann Oulu dnyann kurtarcs olarak gnderdiini grdk ve buna tanklk ediyoruz. 15Her kim sa Tanrnn Oludur diye aka sylerse, Tanr o kiide kalr o da Tanrda kalr. 16Tanrnn bizlere besledii sevgiyi biz byle bildik ve Ona iman ettik. Tanr sevgidir. Sevgide kalan, Tanrda kalr; Tanr da o kiide kalr. 17Sevgi bizlerde bununla yetkinlie ermitir. Bylece yarg gnnde tam bir gvene sahip olalm. nk bu dnyada Onun yaad gibi yayoruz. 18 Sevgide korku yoktur. Yetkin sevgi korkuyu dlar. nk korkuda ikence vardr. Korkuya kaplan kii sevgide yetkinlie ermemitir. 19Biz seviyoruz, nk ilkin O bizleri sevdi. 20Ben Tanry seviyorum deyip de insan kardeine kin besleyen yalancdr. Gzyle grd insan kardeini sevmeyen, grmedii Tanry sevemez. 21Mesihten bize gelen buyruk udur: Tanry seven, insan kardeini de sevsin.
7

MANLA SEVG STNLK SALAR Dnyaya Kar stnlmz 1-5 sann Mesih olduuna iman eden herkes Tanrdan domutur. Babay seven herkes Babann ocuunu da sever. 2Tanrnn ocuklarn sevdiimizi uradan biliriz: Tanry sevmekle ve Onun buyruklarn yapmakla. 3nk Tanry sevmek Onun buyruklarn tutmaktr. Hem de Onun buyruklar g deildir. 4nk Tanrdan her doan dnyaya stn gelir. Dnyaya stn gelen yengi ise imanmzdr. 5sann Tanrnn Olu olduuna iman edenden baka kim dnyaya stn gelebilir?

sa Mesihe likin Tanklk 6-12 Suyla ve kanla gelen Odur. Yalnz suyla deil, suyla ve kanla gelen sa Mesih. Buna Ruh da tanklk eder. nk Ruh gerektir. 7Tanklk eden tr: 8Ruh, su ve kan. de uyumdadr. 9Eer insanlarn tankln kabul edersek, Tanrnn tankl bundan stndr. Tanrnn tankl Oluna ilikin ettii tanklktr. 10Tanrnn Oluna iman eden, bu tankl varlnda tar. Tanrya iman etmeyen Onu yalanc karm olur. nk Tanrnn z Oluna ilikin ettii tankla iman etmemitir. 11Tanklk udur: Tanr bize sonsuz yaam verdi; bu yaam da Onun Olundadr. 12Oulu varlnda bulunduran yaama sahiptir. Tanrnn Olunu varlnda bulundurmayan yaama sahip deildir.
6

Sonsuz Yaam Bilgisi 13-21 Sonsuz yaamnz olduunu bilesiniz diye Tanrnn Olunun adna iman eden sizlere bunlar yazdm. 14Onun katnda sahip olduumuz gven udur: Onun istei uyarnca her ne dilersek, bizi dinler. 15yleyse dilediimiz her eye ilikin bizi dinlediini bilirsek, Ondan dilediklerimize sahip olduumuzu da biliriz. 16Eer biri kardeini lme gtrmeyen bir gnah ilerken grrse, Tanrdan dilekte bulunsun; Tanr ona yaam verecektir. lme gtrmeyen gnah ileyenler iindir bu. Bir de lme gtren gnah vardr. Buna ilikin
13

istekte bulunsun demiyorum. 17Her tr hakszlk gnahtr. Ama lme gtrmeyen gnah da vardr. 18 Tanrdan doan kiinin gnah ilemediini biliriz. Tanrnn z Olu onu esirger ve kt olan ona dokunmaz. 19Tanrdan olduumuzu biliyoruz. Tm dnyann kt olana tutsaklk ettiini biliyoruz. 20Tanr Olunun geldiini ve Gerek Olan bilmemiz iin bize kavram verdiini biliyoruz. Biz Gerek Olann ballndayz: Onun Olu sa Mesih ballnda. Bu, gerek Tanrdr ve sonsuz yaamdr. 21ocuklar, kendinizi yalanc tanrlardan koruyun.

YUHANNANIN II. MEKTUBU (Sevgi ve Gerek) nsz renci Yuhannann ilk mektubuyla ayn dnemde kaleme ald ikinci mektup, seilmi bayanla ocuklar diye tanmlanan inanllara yazlmtr. Sevgi sz drt, gerek szyse be kez geer. Bu mektubun esinleniinde beliren neden, inanllar kandrc retilere kar uyarmak, onlara bu tr reticilerden saknmalarn anmsatmaktr (7,11). Mektup ylece zetlenebilir: 27.Tanr gereinin inanllara etkisi 1-6 28.Dnyadaki aldat 7-11 29.Ruhsal paydala duyulan zlem 12,13. Ben htiyardan, Gerek ballnda sevdiim, hem yalnz benim deil, gerei bilen herkesin sevdii seilmi bayanla ocuklarna374. 2Size sevgimiz, bizde kalan ve sonsuzluk boyunca bizde duracak olan gerek nedeniyledir. 3Baba Tanrdan ve Babann Olu sa Mesihten gerek ve sevgi ballnda kayra, acma ve esenlik bizimle olacak. 4 Babadan aldmz buyruk uyarnca, ocuklarndan bir kesiminin gnlerini gerekte geirdiklerini grerek sevin duydum. 5imdi de sen, bayandan dilekte bulunuyorum. Yeni bir buyruk yazyormu gibi deil, balangtan bu yana sahip olduumuz buyruk uyarnca, birbirimizi sevelim. 6Sevgi udur: Gnlerimizi Onun buyruklar uyarnca geirelim. Balangtan bu yana duymu olduunuz gibi, gnlerinizi bu buyruk uyarnca geirin. 7 nk dnyaya birok kandrc kt. sa Mesihin beden iinde geldiini benimsemeyenlerdir bunlar. Byle biri kandrcdr ve Mesih dmandr. 8Kendinize dikkat edin. Emek verdiimiz eyleri yitirmeyesiniz; tam tersine, tm karln alasnz. 9n srada olmaya didinen ve Mesihin retisinde kalmayan herkes Tanrdan yoksundur. retide duran birey Babaya da sahiptir Oula da. 10Size gelip de bu retiyi getirmeyen kiiyi eve sokmayn; ona selam bile vermeyin. 11nk onu selamla karlayan, kt ilerine de ortaklk eder. 12 Size yazacaklarm pek ok, ama bunlar kt kalemle iletmek istemedim. Yannza gelmeyi, sizlerle yzyze grmeyi umuyorum. yle ki, sevincimiz tam olsun. 13Seilmi kz kardeinin ocuklar seni selamlar.

Seilmi bayanla ocuklar: Kilise topluluu. Yunancada kilise diil (mennes) adl ekklesia.
374

(zamir) alr: hi

YUHANNANIN III. MEKTUBU (Mesih Balsnn Konukseverlii) nsz renci Yuhannann Tanrdan esinlenerek yazd nc mektup daha ncekinin yazld dnemde iletildi. Bu zl mektup Gaiosa dorultuluyor. Ayrca Dimitrios ve Diotrifos adlarna da rastlanlyor. Gaios Romallara mektupta ad geen kii olabilir (16:23). Kendisi ok sevgili bir karde (1,2), gerek bals (3,4), konukseverlie nem veren bir inanl (5,6). Kilise topluluunda nderlii dikkati ekici.. Diotrifos stnlk taslayan (9), habercileri ekemeyen, dedikodu karan, toplulukta derebeyi kesilen biri. Haberci Yuhannadan sert bir azar hak ediyor (10). te yandan Dimitrios adnda ona ilikin herkese iyi tanklk edilen, geree ballyla bilinen bir kiiden de sz edilir (12). Mesihin Sevin Getirici Haberini yaymak iin yola kanlara kollar amak, geree hizmet etmektir (7,8). Onlar sevgiyle karlamak Tanry sevindirmektir. Diotrifos bu insanlar yalnz kabul etmemekle kalmyor, onlar kabul etmek isteyenlere de engel oluyor. Yazar ruhsal paydalk iin tad zlemi belirterek, bu ksa mektubu dorua getiriyor (13,14). Ben, htiyardan, Gerek ballnda sevilen, sevgili Gaiosa: 2Sevgili karde, cannn baarl olduu gibi, her bakmdan baarl ve salkl olman dilerim. 3Kardeler gelip de senin geree ballna ilikin tanklk ettiklerinde nasl sevindim! Gnlerini geree ballkla geiriyormusun. 4ocuklarmn gnlerini geree ballkla geirdiini duymaktan daha stn sevin bilmiyorum. 5 Sevgili karde, kardelere, zellikle de yabanclara her ne iyilik ediyorsan balln kantlyorsun. 6Bunlar kilise topluluu nnde sevgine tanklk ettiler. Kendilerini Tanr ballna yarar biimde salarsan ok iyi edersin. 7nk Onun ad yararna yola ktlar, uluslara bal olanlardan hibir ey almadlar. 8Byle insanlara kollarmz amamz gerekir. yle ki, gerein i ortaklar olalm. 9 Baz konularda kilise topluluuna yazdm. Ama onlarn arasnda stnlk taslayan Diotrifos bizi kabul etmiyor. 10Bu nedenle, geldiimde onun yaptklarn anmsatacam. Bizim iin irkin dedikodular yayyor. stelik bununla da yetinmiyor. Ne kardeleri kabul ediyor, ne de onlar kabul etmek isteyenlere zgrlk hakk tanyor. Onlar kilise topluluundan kovuyor. 11 Sevgili karde, kt iten deil, iyi iten rnek al. yilik yapan kii Tanrdandr. Ktlk ileyen, Tanry grmemitir. 12Dimitrios iin herkes iyi tanklk ediyor, gerein kendisi de bu tankla katlyor. Biz de tanklk ediyoruz. Tanklmzn gerek olduunu bilirsin. 13 Sana yazacaklarm pek ok, ama kalemle ktla yazmak istemedim. 14Umarm, yaknda seni grrm ve yz yze grrz. 15Esenlik iinde olasn. Arkadalar selam ediyor. Adlarn anarak sen de arkadalar selamlayasn.

YAHUDANIN MEKTUBU (Kt reticilere Kar Uyar) nsz Tanr esinlemesiyle gelen mektubun yazar Yakupun kardei Yahudadr (bkz, Markos 6:3; Galatyallara Mektup 1:19; Habercilerin leri 1:14). Mektubun ierii Petrosun II. mektubuyla kouttur. nanllar topluluunu kandrc ve ykc reticilere, onlarn retisinden kaynaklanan kargaalklar zincirine kar uyaran bu mektupta, ieriye dalan soysuzlarn zehirleyici tutumu sergilenmekte (3,4), gemiteki soysuzlardan birok rnekle sz edilmekte (5-7). Bu pervaszlarn tad zellikler, daha nceki soysuzlarnki gibidir (8-16). Bunlarn gelii nceden bildirilmiti (17-19). Bu tuzaklara kar Mesih inanlsnn tutumu ne olmal? Mesih inanc salt una inanrm buna inanrm konusu deil, Tanr kutsallna uyan, kutsall benimseyen, yaamn her ayrntsnda iten oluan dtan aklanan salam zyapyla (karakter) kantlanr (20-23). Mektup inanllara dorultulan itenlikli bir kutluluk dileiyle doruklanr (24,25). Balang ve Selam 1,2 sa Mesihin ua, Yakupun kardei Yahudadan Baba Tanr tarafndan sevilen, sa Mesih ballnda korunan arllara. 2Sizlere ltuf, esenlik ve sevgi bollukla salansn. Aktreyi Hie ndiren Yalanc reticiler 3-16 Sevgili kardeler, ortak bulunduumuz kurtulu ilikisinde sizlere yazmaya var gcmle alyordum ki, kutsal yaamllara bir kez verilmi olan iman yararna direni gsteresiniz diye, sizleri tlemek amacyla yazma gerekesini duydum. 4nk bu yarglanmaya atandklar nceden yazlm baz kiiler toplulua sokuldu. Tanrsaymazlar, Tanrnn kayrasn soysuzlukla deitirenler, tek egemen Rabbi ve Rabbimiz sa Mesihi yadsyanlardr bunlar. 5 Her konuyu kesenkes biliyorsanz da sizlere kesinlikle anmsatmak isterim ki, Rab bir kez sraillileri Msrdan kurtard, ama bunun ardndan iman etmeyenleri mahvetti. 6 Kendilerine zg bakanl korumayp zel konutlarn brakan melekleri de o Byk Gnn yarglamas iin saklad. Onlar zifiri karanlkta sonsuz zincirlere vurdu. 7Bunun gibi, rasgele cinsel ilikiye verilen, doal iliki dnda sapklk ileyen* Sodom ile Gomorra ve evrelerinde bulunan kentler ayn yola saptklarnda, sonsuz ate rnei olarak yarglandlar. 8 Durum buyken, tpk onlar gibi ryalara kaplan bu kiiler de bir yandan bedeni kirletiyorlar, te yandansa Tanr hkmranln hie sayarak yceliklere svyorlar. 9 Ama Musann bedeni konusunda iblisle ekiip tartan ba melek Mikael, ona sverek yarglama ataklnda bulunmad. Ancak, Rab seni paylasn dedi. 10 Ne var ki, bu insanlar hi anlamadklar konularda svp sayarlar ve aklsz hayvanlar gibi salt igdyle bilebildikleri eyler tarafndan ryp giderler. 11Vay onlarn bana geleceklere! nk Kainin375 gittii yolu tuttular, Balaamn aldatc kazancn kovaladlar ve bakaldrc Korah gibi mahvoldular. 12 Sevgi lenlerinizde hi ekinmeden sizlerle birlikte yiyip ien bu insanlar birer kirdir. Salt kendilerini besleyen obanlar. Rzgrn etkisiyle srklenen yamursuz bulutlar, gz vaktinde iki kez lm, kknden sklm rnsz aalardr onlar. 13 Kudurgan denizin utancn saan kprm dalgalar, serseri yldzlar. Onlara sonsuz alar boyunca kat bir karanlk saklanyor.
3 375

Kabil.

Ademden yedi kuak sonra yaayan Hanok onlara ilikin peygamberlikte bulundu: te Rab kutsal on binleriyle birlikte geldi. 15Onun gelii herkesi yarglamaya ve tanrsaymazlarn toplamn sulu karmayadr. Tm tanrsaymazlk eylemlerini kapsar bu. Tanrsaymaz gnahllarn Ona kar konutuklar btn zehirli szleri de ierir. 16Bunlar mrldanmay srdrenler, talihlerine ksp lanetleyenler, tutkular ardndan gidenler, azlarndan byk byk szler gelenler, karlar hatrna bakalarnn yzne glenlerdir.
14

nceki Uyary Anmsayn, Ne Yapacanz Kavrayn 17-23 Ama siz kardeler, Rabbimiz sa Mesihin habercilerinin nceden belirttii szleri anmsayn. 18nk onlar, son zamanda tanrsaymazlarn tutkular uyarnca yaayan alayclar treyeceini sizlere bildirdiler. 19Bunlar blclk snrlar biimlendiren, cansal376 isteklerle ynetilen, Ruhun yneltimini bilmeyenlerdir. 20 Ama siz kardeler, temel zellii kutsallk olan imannz zerinde kendinizi bir yap gibi ykseltin. Kutsal Ruh ballnda dua edin. 21Kendinizi Tanrnn sevgisinde saklayn. Rabbimiz sa Mesihin sonsuz yaama ileten ltfunu bekleyin. 22Duraksayan bazlarna ltuf gsterin; 23bazlarn da ateten kapp kurtarn. Yine bakalarna korkuyla acyn; bedenin lekeledii giysiye bile buz haset edin.
17

Kutlama377 24,25 24 Sizleri dmekten korumaya ve yceliinin katnda kvanla susuzlukta durdurmaya gc yetene, 25Rabbimiz sa Mesih araclyla kurtarcmz tek Tanrya, balangc olmayan alardan bu yana, hem imdi hem de sonsuz alar boyunca ycelik, ululuk, gl egemenlik ve yetki yarar. Amin.

Baknz, I.Korintoslular 2:14 23 Amos 4:11; Zekarya 3:2; Ayet 11 Yaratl 4:8; lde Saym 16. blm; Hezekiel 377 Bu sradan kutlama dualar iin, bkz: Romallar 16:25-27; braniler 13:20,21; Efesoslular 6:23,24; I.Petros 1:8,9
376

VAHY (GKSEL AIKLAMA) (Kuzunun Yengisi) nsz Kutsal Kitapn son yazs (Apokalypsis: Aklama, gsterme, bildirme) eskatologya* ile ilgilidir. ada okuyucuyu uratran betimlemeler, simgeler, tanmlarla doludur. Bugn anlalmas g olan bu soyut aklamalar, Vahiyin yazld dnemde okuyucunun kolaylkla anlayabilecei bir yaz biimidir. Tanr esinlemesiyle birinci yzyln sonlarnda bu paray yazan kii kendini Yuhanna diye tantr. Bu gksel aklamann ieriini Tanr sa Mesihe verdi. O da gnderdii bir melek araclyla ua Yuhannaya bildirdi (1:1,2). Konu ksa zamanda olacak olaylar kapsamaktadr. alarn sonuyla ilgili olduundan, buna eskatologya* yazs denir. Bu yaz dirilip gklere ykselen Mesihin Anadoludaki yedi kilise topluluunun meleine (vaizine) gnderdii yedi bildiriyle balar (bei uyar, ikisi vg). Okuyucu bundan sonra Tanrya ve Kuzuya ilikin grmelerle (4:1-5:14), ardndan yedi mhrle, bunlarn almasnda da yedi grmeyle karlar (6:1-8:1). Bunlar yedi boru sesi ve borularn tnde yedi grme izler (8:2-9:21; 11:15-19). Altncyla yedinci mhr ve boru sesi arasnda olaylarn geliimi anlatlrken deiik bir durumla yz yze geliriz (7:1-17; 10:1-11:14). Daha sonra Yuhanna gkte ulu bir grmeyle karlar (12:1-8). Tanrya kar kan canavar (12:9-13:1-18), Sion Danda Kuzuyla ballar (14:1-20), yedi altn tasta yedi byk sknty tayan yedi melek grr (15:1-16:21). Ardndan baka yarglamalar gelir (17:1-19:21). Kitap Kuzunun kesin yengisiyle son bulurken, bin yllk Mesih hkmranl ve yeni gk, yeni yer, yeni Yerualim belirir (20:1-22:21). Kurulu dzende ei benzeri grlmemi, yceden inen kendine zg grkemli bir kent. Giri 1-3 sa Mesihin aklay . Tanr ksa zamanda olmas gereken olaylar uaklarna gstersin diye bunu Mesihe verdi. O da gnderdii melei araclyla ua Yuhannaya bildirdi bunu. 2Yuhanna Tanr Szne tanklkta bulundu. Ve sa Mesih tanklna ilikin grd her eye.. 3Bu peygamberlik szlerini yksek sesle okuyan, onda yazl olanlar dinleyenler hem de tutanlar mutludur. nk vakit yakndr.

378

ASYA EYALETNDEK YED KLSE TOPLULUUNA YED MEKTUP Yaznn Konusu 4-20 Yuhannadan Asya eyaletindeki yedi kilise topluluuna: imdi Var Olandan, nceden Var Olandan, gelecek Olandan sizlere kayra ve esenlik olsun. Hem de, Onun taht nndeki yedi Ruhtan 5ve gvenilir tank, llerin ilk-doan, yeryz hkmranlarnn bakan sa Mesihten.. Bizleri sevene, kanyla gnahlarmzdan zgr klana.. 6Bizleri bir krallk yapt O. Tanrsna ve Babasna rahipler oluturdu. Ona alar [anca] ycelik ve gl egemenlik yarar. Amin.
4 378

1:1 Daniel 2:28,29 1:4 Msrdan k 3:14,15; Yeaya 41:4 1:5 Mezmur 89:27,37; 130:8; Yeaya 40:2 Apokalypsis: Aklama.

te bulutlarla geliyor. Her gz Onu grecek; bedenini delenler de Onu grecek. Evet, yeryzndeki tm rklar Onun iin dvnecek. Amin. 8 Alfa ve Omega* Benim diyor Rab Tanr, imdi Var Olan, nceden Var Olan ve gelecek Olan Evrensel Egemen379. 9 Ben Yuhanna, sayla ilgili acda, Onun hkmranlnda ve sabrnda sizlerle ortak olan kardeiniz, Tanr Szne ve sann tanklna ballm nedeniyle Patmos denen adadaydm. 10Rabbin Gn* Ruh ynetiminde dalnca geldim ve gerimden boru sesi gibi gl bir ses duydum. 11yle diyordu: Grdklerini kitaba yaz ve yedi kentteki kilise topluluklarna gnder: Efesosa, zmire, Bergamaya, Tiyatiraya, Sardise, Filadelfiyaya, Laodikyaya. 12 Benimle konuann kim olduunu grmek iin arkaya dndmde, yedi altn amdan grdm. 13amdanlarn orta yerinde nsanoluna benzeyen biri duruyordu. Ayaklarna dek uzanan bir giysi giymiti. Gsne altn bir kuak sarlyd. 14 Ba, salar yn gibi ak, kar gibi bembeyazd. Gzleri ate alevine benziyordu. 15 Ayaklar ocakta atele artlm tun-gm alam gibiydi. Sesi alayan sularn sesini anmsatyordu. 16Sa elinde yedi yldz tutuyordu. Azndan iki azl keskin bir kl kyordu. Yz, tm etkinliiyle parlayan gne gibiydi. 17 Onu grnce l gibi ayaklarnn dibine serildim. Sa elini stme koyarak, Korkma, lk ve Son Benim dedi. 18Diri Olan da Benim. ldm ve ite alar a diriyim. lmn ve ller lkesinin380 anahtarlar benim elimdedir. 19imdi grdklerini, olanlar ve bundan sonra olacaklar yaz. 20Sa elimde grdn yedi yldzla yedi altn amdann gizi udur: Yedi yldz yedi kilise topluluunun melekleridir381. Yedi amdan da yedi kilise topluluudur.
7

Sevgisi Azalan Kilise Topluluuna 1-7 Efesostaki kilise topluluunun meleine yaz. Yedi yldz sa elinde tutan, yedi altn amdann ortasnda yryen u szleri bildiriyor: 2Yaptklarn, emeini, sabrn ve kt kiilere gz yummadn biliyorum. Kendilerine haberci ss vermelerine karn haberci olmayanlar snayp onlar yalanc bulduunu biliyorum. 3Sabrn btndr; adma balln nedeniyle gsterdiin dayankl, yorulmazl da biliyorum. 4 Ama senden yakndm bir sorun var: Balangtaki sevginden ayrldn. 5Onun iin, nerelerden dtn anmsa, gnahndan dn ve balangta yaptn ileri yap. Ters durumda gnahndan dnmezsen sana geleceim ve amdann yerinden kaldracam. 6 Ama salkl bir zelliin belirgindir: Nikolaclarn* ilerinden ireniyorsun. Ben de onlardan ireniyorum. 7Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini iitsin.Yengi kazanana Tanrnn cennetindeki yaam aacnn rnnden yeme yetkisini vereceim.

Bask Altnda Ypranan Kilise Topluluuna 8-11 zmirdeki kilise topluluunun meleine yaz. lk ve Son Olan, lp dirilen u szleri bildiriyor: 9 ektiin acy ve yoksulluu biliyorum. Yine de zenginsin. Kendilerine Yahudi ss verenlerin sana svp saydn da biliyorum. Oysa Yahudi olmamalar bir yana, onlar eytann sinagogudur382. 10ekecein ikencelerden korkma. Bak, denenesiniz diye eytan aranzdan bazlarn cezaevine atacak. On gn sreyle ac ekeceksiniz. lme dek gvenilir
8

Evrensel Egemen: Pantokrator: Mesihin en gzel ve ierikli adlarndan. Bkz. Vahiy 4:8; 11:17; 15:3; 16:7; 16:14; 19:6,15; 21:22; II.Kor.6:18 380 Hades: Baknz, Matta 11:23. 381 Kilise topluluunun melekleri: Ruhsal t veren vaizler. 382 Mesihe ve inanllarna svp sayanlara yaraan anlat.
379

ol, sana yaam tacn vereceim. 11Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini duysun. Yengi kazanan ikinci lmden zarar grmeyecek. dn Veren Kilise Topluluuna 12-17 Bergamadaki kilise topluluunun meleine yaz. ki azl keskin klc olan u szleri bildiriyor: 13 Nerede oturduunu biliyorum. eytann taht olan yerdesin. Adma smsk balsn. Tanm, gvenilir inanlm Antipasn, eytann oturduu yerde, aranzda ldrld gnlerde bile bana imann yadsmadn. 14 Ama senden yakndm birka sorun var. Orada Balaamn retisini tutan baz kiilere yataklk etmektesin. O Balaam ki, yalanc tanrlara kesilen sunular yesinler, rasgele cinsel ilikiye girsinler diye srailoullarn nasl su ilemeye srkleyeceini Balaka retti. 15Tpk bunun gibi, senin aranda da Nikolaclarn retisini tutanlar var. 16Bunun iin, gnahndan dn. Yoksa, tez elden sana geleceim ve azmn klcyla onlara kar savaacam. 17Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini duysun. Yengi kazanana sakl manna*dan vereceim. Ona beyaz bir ta da vereceim. Bu tan zerinde, onu alandan baka hi kimsenin bilmedii yeni bir ad yazldr.
12

Bir Yandan Dzenli, te Yandan Dzensiz Kilise Topluluuna 18-29 Tiyatiradaki kilise topluluunun meleine yaz. Gzleri atein alevi, ayaklar tungm alam gibi olan Tanr Olu u szleri bildiriyor: 19Yaptklarn, sevgini, imann, hizmetini ve sabrn biliyorum. stelik sonraki ilerin ncekilerden stn. 20Ama senden yakndm bir sorun var. nk, kendisine peygamber ss verip uaklarma rasgele cinsel ilikiye girmeyi ve yalanc tanrlara kesilen sunular yemeyi reterek onlar kandran Yezebel adl kadn ho gryorsun. 21Gnahndan dnsn diye kendisine bir sre tandm; ama o rasgele cinsel ilikilerinden dnmek istemiyor. 22Bak, onun yapt ilerden dnmezlerse ona yatakta ac ektireceim383; kendisiyle cinsel uygunsuzluk yapanlar da ok byk acya dreceim. 23 Bu kadnn ocuklarn384 ise krp geireceim. O zaman tm kilise topluluklar yrein isteklerini ve akln dncelerini aratran ben olduumu ve her birinize yaptklarnza yarar karl vereceimi anlayacak. 24 te yandan, Tiyatirada geriye kalanlarnza, bu retiyi benimsemeyenlere konuuyorum. Onlarn, eytann derin gizleri dedii retiye srt eviren sizlere bildiriyorum: zerinize baka yk yklemiyorum. 25 Yalnz, sizlerde olan ben gelinceye dek sk tutun. 26Yengi kazanana ve sonuna dek ilerimi benimseyene uluslar zerinde yetki vereceim. 27Toprak kaplar krarcasna, demir asayla gdecek onlar. 28Bu yetki Babamdan benim aldm yetki gibidir. stelik obanyldzn da vereceim o insana. 29Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini iitsin.
18

l Kilise Topluluuna 1-6 Sardisteki kilise topluluunun meleine yaz. Tanrnn yedi Ruhunu ve yedi yldz kendinde bulunduran u szleri bildiriyor: Yaptklarn biliyorum. Sanki yayormusun gibi bir adn var, oysa lsn. 2 Uyan. Geriye kalm ve lmeye yz tutmu her ne varsa onlar glendirmeye bak. nk Tanrmn nnde yaptklarn dorua ermi bulmadm. 3Bu nedenle, aldn retiyi

3
383

Klini, yatak iin kullanlan szdr. Klino yaslanmak fiilinden trevdir. Yezebele ve ballarna dorultulan uyar yle yorumlanabilir: Zevk yapt ayn yatakta ona ac ektireceim. 384 Yalanc kadn peygamberin retisini benimseyenler.

nasl duyduunu anmsa. Onu benimse ve gnahndan dn. Eer uyanmazsan, hrsz gibi geleceim. Ve hangi saatte zerine geleceimi bilmeyeceksin. 4 Ama Sardiste giysilerini kirletmemi birka insann var. Onlar benimle birlikte ak giysilerle dolaacak. nk yarakl kiilerdir. 5Yengi kazanan byle ak giysiler kuanacak. Adn yaam kitabndan silmeyeceim. Onun adna Babamn ve meleklerinin nnde aka tanklk edeceim. 6Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini duysun. nnde Ak Kap Bulunan Kilise Topluluuna 7-13 Filadelfiyadaki kilise topluluunun meleine yaz. Kutsal olan, gerek olan, Davutun anahtarn kendinde bulunduran u szleri bildiriyor: Onun atn kimse kapatamaz, kapadn da kimse aamaz. 8 Yaptklarn biliyorum. te nne ak bir kap koydum. Onu kimse kapatamaz. Gcnn az olduunu biliyorum. Buna karn, szm sk tuttun ve adm yadsmadn. 9 eytann sinagoguna balyken kendilerine Yahudi ss verenlere bak gr, ne edeceim. Onlar Yahudi deiller; dedikleri yalan. Gr bak, onlar ayaklarnn dibine gelip eilme ve seni sevdiimi anlama zorunda brakacam. 10nk sabra ilikin szm tuttun. Yeryznde yaayanlar denemek iin tm dnyaya gelecek olan denenme saatinde ben de seni koruyacam. 11 Tez geliyorum. Sende bulunan sk tut, kimse tacn almasn. 12Yengi kazanan Tanrmn tapnanda direk yapacam, gayr yerinden hi oynamayacak. Tanrmn adyla Tanrmn kentinin adn yazacam onun zerine. Gkten, Tanrmdan inen yeni Yerualim kentinin addr bu. Bunun yan sra, benim yeni adm da yazacam. 13Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini duysun.
7

Kendini Beenmi Kilise Topluluuna 14-22 Laodikyadaki kilise topluluunun meleine yaz. Gvenilir ve gerek tank, Tanr yaratnn ba ve Amin u szleri bildiriyor: 15 Yaptklarn biliyorum. Ne souksun, ne scak. Keke ya souk, ya da scak olsaydn. 16Ama ne souk ne scak, sadece lk olduundan seni azmdan kusacam. 17nk yle diyorsun: Zenginim, zenginletim, hibir eye gereksinimim yok. Ama dkn, acnlacak durumda, yoksul, gz grmez, plak olduunu bilmiyorsun. 18Seni tlerim: Benden atete denenmi altn satn al ki zenginleesin. Benden ak giysiler satn al ki kuanasn. yle ki, plaklnn utanc grnmesin. Benden gz merhemi satn al ki, gzne srp gresin. 19Sevdiklerimi paylar, skdzene koyarm. Bu nedenle ok aba gster, gnahndan dn. 20te bak, kapda durup alyorum. Her kim sesimi duyup kapy aarsa, onun yanna gireceim. Ben onunla, o da benimle birlikte akam yemei yiyeceiz. 21 Yengi kazanana benimle birlikte tahtmda oturma hakk vereceim. Tpk benim de yengi kazanp Babamla birlikte Onun tahtnda oturduum gibi. 22Kula olan, Ruhun kilise topluluklarna ne dediini duysun.
14

BYK GN AIKLANIYOR Gkte Beliren Grme 1-11 Bundan sonra baktm ve ite gkte ak bir kap grdm. Benimle konuan, boru sesine benzeyen ilk sesi duydum. Buraya gel! dedi. Bundan sonra olmas gerekenleri gstereceim sana. 2Hemen Ruh ynetiminde dalnca geldim. Gkte duran bir taht ve tahtta oturan birini grdm. 3Tahtta oturan yeime, krmzms akik tana benziyordu. Tahtn

3:5 Msrdan k 32:32,33; Mezmur 69:28 3:7 Yeaya 22:22; Eyub 12:14 3:9 Yeaya 60:14; 49:23; 45:14; 66:23; 43:4 3:12 Hezekiel 48:35; Yeaya 62:2; 65:15 3:14 Mezmur 89:37; Sleymann zdeyileri 8:22 3:17 Hoea 12:8; Yeaya 47:8 3:19 Sleymann zdeyileri 3:12

evresinde zmrt gibi bir gkkua vard. 4Bu taht yirmi drt baka taht kuatyordu. Tahtlarda ak giysiler kuanm yirmi drt htiyar oturuyordu. Balarnda altn talar vard. 5 Tahttan imek parltlar, sesler, gk grlemeleri kyordu; nnde alev saan yedi meale yanyordu. Bunlar Tanrnn yedi ruhudur. 6Tahtn nndeki billur gibi deniz sanki camdand. Tahtn nnde ve evresinde, nleri arkalar gzlerle dolu drt yaratk duruyordu. 7lk yaratk aslana benziyordu, ikinci yaratk danaya. nc yaratn insan yzne benzer bir yz vard. Drdnc yaratk ise uan bir kartala benziyordu. 8Drt yaratktan her birinin altar kanad vard; ileri de dlar da gzlerle doluydu. Gece gndz durmak dinlenmek bilmeden sesleniyorlard: Kutsal, kutsal, kutsal Rab Tanr, Evrensel Egemen. nceden Var Olan, imdi Var Olan ve gelecek Olan. 9 Drt yaratk tahtta oturana, alar a diri Olana ycelik, onur ve teekkr sununca, 10 yirmi drt htiyar tahtta oturann nnde yere kapanr, alar a diri Olana tapnrlar. Talarn tahtn nnde brakarak u ezgiyi sylerler: 11 Rabbimiz ve Tanrmz! Ycelii, onuru, gc almak sana yarar. nk her eyi sen yarattn. Her ey senin istein uyarnca var oldu ve yaratld. Gelecek Olaylarn Mhrl Kitab ve Kuzu 1-10 Tahtta oturann sa elinde bir kitap grdm. i, arkas yazlyd ve yedi mhrle mhrlenmiti. 2Gl bir melek grdm. Yksek sesle ilan ediyordu: Kitab amaya ve mhrlerini zmeye yaraan kimdir? 3Ne gkte, ne yeryznde, ne de yeraltnda kitab kimse aamad, iine bakamad. 4Ac ac aladm. nk kitab amaya da, iine bakmaya da yaraan biri bulunamamt. 5htiyarlardan biri bana, Alama! dedi. Bak, Yahuda soyunun aslan, Davutun kk, kitab ve yedi mhrn amak iin yengi kazand. 6 Tahtn ve drt yaratn ortasnda dikilen, evresi htiyarlarla kuatlm bir Kuzu grdm. Boazlanm izlenimini veriyordu. Yedi boynuzu yedi gz vard. Bunlar Tanrnn tm yeryzne gnderilen yedi ruhudur. 7Kuzu geldi, tahtta oturann sa elinden kitab ald. 8 Kuzu kitab alnca, drt yaratkla yirmi drt htiyar Onun nnde yere kapand. Her birinde birer harp vard; ayn zamanda buhur dolu altn taslar vard.. Buhurlar kutsal yaamllarn dualardr. 9htiyarlar yeni bir ezgi sylyordu: Kitab almaya, mhrlerini amaya yaraan sensin. nk boazlandn ve kannla Tanrya Her soydan, her dilden, her halktan, her ulustan insanlar satn aldn. 10 Onlar Tanrmza bir krallk yaptn, rahipler kldn. Onlar yeryznde hkmranlk srecek.

Gkteki Topluluun Ezgisi 11-14 Bir baktm; tahtn, yaratklarn ve htiyarlarn evresinde pek ok melein sesini duydum. Saylar milyonlar buluyordu. Binlerce ve binlerce. 12Yksek sesle yle diyorlard: Boazlanan Kuzu gc, zenginlii, bilgelii, gll, onuru, ycelii, kutluluu almaya yaraandr. 13 Gkteki, yeryzndeki, yeraltndaki ve denizdeki her yaratn ve bunlardaki her varln dediini duydum: Tahtta oturana ve Kuzuya alar a kutluluk, onur, ycelik ve gl egemenlik olsun. 14 Drt yaratk, Amin dedi. htiyarlar yere kapanp tapnd.
11

KUZU YED MHR ZYOR

Birinci Mhr: Yengi Kazanan Atl 1,2

Kuzu yedi mhrden birini anca baktm, drt yaratktan birinin gk grlemesini anstan bir sesle, Gel! dediini duydum. 2 Baktm, beyaz bir at belirdi. Binicisinin elinde bir yay vard. Kendisine bir ta verildi. Yengi ardna yengi kazanmaya gitti.
kinci Mhr: Savaan Atl 3,4

Kuzu ikinci mhr anca ikinci yaratn, Gel! dediini duydum. 4Al renkte baka bir at kageldi. Binicisine yeryznden bar kaldrma ve birbirlerini boazlasnlar diye insanlar ayartma yetkisi verildi. Kendisine bir de byk kl verildi.
3

nc Mhr: Ktlk, Pahallk Getiren Atl 5,6

Kuzu nc mhr anca, nc yaratn, Gel! dediini duydum. Baktm, kara yaz bir at belirdi. Binicisinin elinde bir terazi vard. 6Drt yaratn ortasnda sese benzer bir aklama duydum: Bir gnlk yiyecee yeter buday bir dinara*, gnlk yiyecee yeter arpa bir dinara. Ama zeytinyana, araba el srme.
5

Drdnc Mhr: lm Getiren Atl 7,8

Kuzu drdnc mhr anca, drdnc yaratn, Gel! dediini duydum. 8 Baktm, solgun bir at belirdi. Binicisinin ad lmd. ller lkesi de onu izliyordu. Onlara yeryznn drtte biri zerine yetki verildi; insanlar klla, ktlkla, salgnla ve yerin yrtc hayvanlaryla ldrsnler diye..
7

Beinci Mhr: Ruhsal Tanklklar in lenlerin niltisi 9-11

Kuzu beinci mhr anca, Tanr Sz ve ruhsal tanklklar iin lenlerin canlarn sunan altnda grdm. 10Yksek sesle bardlar: Ey egemen Rab! Kutsal ve gereksin sen. Yeryznde yaayanlar ne zaman yarglayacak, onlardan kanmzn cn ne zaman alacaksn? 11 Onlarn her birine ak giysiler verildi ve kendilerine ksa bir sre daha dinlenmeleri bildirildi: Onlar gibi ldrlecek olan hizmet arkadalarnn ve kardelerinin says tmleninceye dek..
9

Altnc Mhr: Tanrnn Korkutucu fkesi 12-17

Kuzu altnc mhr anca baktm, gl bir deprem oldu. Gne kara kldan dokunmu bir torbaya dnt. Dolunay da kan krmzs oldu. 13Gn yldzlar yeryzne sald. Bu, gl rzgrla sarslan incir aacnn zerindeki ham incirleri frlatmas gibiydi. 14 Gkler drlen bir kitap tomar gibi kayboldu. Her da her ada yerinden kaldrld.
12

Yeryznn hkmranlar, ileri gelenleri, komutanlar, zenginleri, glleri, klesi zgr maaralara ve dalarn kovuklarna sakland. 16Dalara kayalara, zerimize ykln dediler. Tahtta oturann yznden ve Kuzunun fkesinden bizi gizleyin. 17nk onlarn fkesinin byk gn geldi. Kim buna dayanabilir?
15

srailoullarndan 144.000 Kii Mhrleniyor 1-8 Bundan sonra yeryznn drt kesinde duran drt melek grdm. Bunlar yere, denize, aaca rzgr esmesin diye, yeryznn drt ynne doru esen rzgrlar zorla tutuyorlard. 2Sonra Gndousundan kan baka bir melek grdm. Diri Tanrnn mhrn tayordu. Kendilerine yeri ve denizi krp geirme yetkisi verilen drt melee yksek sesle bard: 3Tanrmzn uaklarnn alnna mhr vurmamz bekleyin. O vakte dek yeri,

denizi, aalar krp geirmeyin. 4Alnlarna mhr vurulanlarn saysn duydum. srailoullarnn tm soylarndan yz krk drt bin kiiydi: 5 Yahuda soyundan on iki bin kii mhrlendi. Ruben soyundan on iki bin kii, Gad soyundan on iki bin kii, 6 Aer soyundan on iki bin kii, Naftali soyundan on iki bin kii, Manasse soyundan on iki bin kii, 7 Simeon soyundan on iki bin kii, Levi soyundan on iki bin kii, ssakar soyundan on iki bin kii, 8 Zebulun soyundan on iki bin kii, Yusuf soyundan on iki bin kii, Benyamin soyundan on iki bin kii mhrlendi. Kurtulanlarn Says Hesaba Gelmez 9-17 Bu olaylardan sonra baktm, kimsenin sayamayaca oranda byk bir topluluk grdm: Her ulustan, her soydan, her halktan, her dilden.. Tahtn ve Kuzunun nnde duruyorlard. Ak giysiler kuanmlard. Ellerinde hurma dallar tutuyor 10ve yksek sesle baryorlard: Kurtar tahtta oturan Tanrmza ve Kuzuya zgdr. 11 Btn melekler tahtn, htiyarlarn, drt yaratn evresinde duruyordu. Tahtn nnde yzst yere kapanp Tanrya tapndlar. 12 Amin, kutluluk, ycelik, bilgelik, kr, onur, g ve gllk alar a Tanrmzndr diyorlard. 13 Sonra, htiyarlardan biri bana dnerek, Kimdir bu ak giysiler kuanm bireyler? diye sordu. Nereden geldiler? 14Efendim, sen bilirsin diye yantladm. htiyar, Bunlar byk acdan gelenlerdir dedi. Giysilerini ykayp Kuzunun kannda aarttlar. 15Bu nedenle, Tanr tahtnn nnde duruyorlar, gece gndz Onun tapnanda Ona ruhsal hizmet sunuyorlar. Tahtta oturan onlarn barna olacak. 16Bundan byle ne ackacaklar, ne susayacaklar, ne gne arpacak onlar, ne de herhangi bir kzgn ate.. 17nk tahtn ortasndaki Kuzu onlarn oban olacak ve onlar yaam salayan suyun pnarlarna yneltecek. Tanr gzlerinden tm gzyalarn silecek.
9

Yedinci Mhr: Sessizlik 1-5

Kuzu yedinci mhr anca, gkte yaklak yarm saat sessizlik oldu. 2Ve Tanrnn nnde duran yedi melei grdm. Kendilerine yedi boru verildi. 3Baka bir melek geldi, elinde altn buhurdanla sunaa yakn durdu. Tm kutsal yaamllarn dualaryla birlikte tahtn nndeki altn sunakta sunsun diye kendisine bol buhur verildi. 4Buhurdan kan duman, kutsal yaamllarn dualaryla birlikte, melein elinden Tanrnn katna eriti. 5Bunun ardndan, melek buhurdan alp iine sunaktaki ateten doldurdu ve yeryzne frlatt. Gk grlemeleri, sesler, imek parltlar ve deprem oldu.
Yedi Boru Sesinin lki: Dolu, Kan, Ate 6,7

Ardndan, ellerinde yedi boru bulunan yedi melek bunlar ttrmeye hazrland. 7lk melek boruyu ttrd: Kanla kark dolu ve ate olutu, yeryzne frlatld. Yeryznn te biri yand, aalarn te biri yand, yeil otun tm yand.
6

kinci Boru Sesi: Alev Saan Da 8,9

kinci melek boruyu ttrd. Alev saan, koskocaman daa benzer bir kle denize frlatld. Denizin te biri kana dnt. 9Denizdeki canl yaratklarn te biri ld. Gemilerin de te biri yok edildi.
8

nc Boru Sesi: Zehir Tayan Yldz 10,11

nc melek boruyu ttrd. Meale gibi yanan byk bir yldz dt gkten. Irmaklarn te birine ve sularn pnarlarna dt bu. 11Yldzn ad Pelindir385. Sularn te biri peline dnt ve pek ok insan sularn etkisiyle ld. nk sular aclamt.
10

Drdnc Boru Sesi: Gn I Snyor 12,13

Drdnc melek boruyu ttrd. Gnein te biri, ayn te biri, yldzlarn te biri arpld. yle ki, onlarn te biri kararsn, gnn te biri karanla gmlsn, bunun gibi gecenin te biri de tmden ksz kalsn. 13 Gn ortasnda bir kartal grdm; umaktayken onun yksek sesle bardn duydum: melek borularn aldnda geriye kalan boru seslerinden yeryznde oturanlarn vay bana, vay bana, vay bana!
12

Beinci Boru Sesi: ekirgeler 1-12

Beinci melek boruyu ttrd. Gkyznden yeryzne den bir yldz grdm. Ona Derinler Kuyusunun386 anahtar verildi. 2Derinler Kuyusunu at. Kuyudan byk bir ocaktan karcasna duman kt. Kuyunun dumanndan gne ve hava karard. 3 Dumann iinden ekirgeler kt, yeryzne t. Yeryz akreplerinin yetkisine benzer yetki verildi bunlara. 4Kendilerine yeryznn otuna, hibir yeilliine, hibir aacna dokunmamalar bildirildi. Yalnz, alnlarnda Tanrnn mhr olmayan insanlara dokunmalar buyruldu. 5ekirgelere onlar ldrmek iin deil, be ay sreyle ikence ektirmek iin yetki verildi. Tpk akrebin inesini insana batrd zaman ekilen ikence trnden bir ikenceydi bu. 6Bu be ay iinde insanlar lm arayacak ama bulamayacaklar. lmek isteyecekler ama lm onlardan kaacak. 7 Bu ekirgelerin grn savaa hazrlanan atlarnki gibiydi. Balarnda altna benzer bir eit ta vard. Yzleri insan yzne benziyordu. 8Kadn sa gibi salar vard. Dileri aslan dii gibiydi. 9Demir sava giysisi kuanm gibi gsleri vard. Kanatlarnn oluturduu ses savaa seirten pek ok atn ektii sava arabalarnn sesi gibiydi. 10Akrebi andran kuyruklar ve ineleri var. nsanlara be ay ac ektirme yetkisi kuyruklarndadr. 11 Kral olarak balarnda Derinlerin Melei bulunuyor. Ad branicede Abaddon, Yunancada Apolyondur387. 12 lk Vay bana!y dedirten durum geti. Bundan sonra daha iki Vay bana! dedirtecek durum var.
Altnc Boru Sesi: Atl Ordular 13-21

Altnc melek boruyu ttrd. Tanrnn nndeki altn sunan drt boynuzundan gelen bir ses duydum. 14Elinde boru tutan altnc melee, Byk Frat Irma yannda bal duran drt melei z dedi. 15nsanlarn te birini ldrmek amacyla bu saat, bu gn, bu ay, bu yl iin hazrlanm bulunan drt melek zld. 16Atl ordularn says iki yz milyondu. Onlarn saysn iittim.
13

Pelin: ok ac bir ot (Apsintos). Abis: Uurum, tamu. 387 Abaddon, Apolyon: Mahvedici.
385 386

Grmemde388 atlar ve binicilerini ite byle grdm. Sava giysileri ate, gkyakut ve kkrt rengindeydi. Atlarn balar aslanlarn ba gibiydi. Azlarndan da ate, duman ve kkrt kyordu. 18Bu byk sknt yznden insanlarn te biri ldrld. Atlarn azndan kan ateten, dumandan, kkrtten ldler. 19nk atlarn yetkisi azlarnda ve kuyruklarndadr. nk kuyruklar ylan gibidir; balar vardr ve bunlarla ac ektirirler. 20 Artakalan insanlar bu byk skntlarla ldrlmeyenler elleriyle yaptklar kt ilerden dnmediler. Cinlere ve gremeyen, duyamayan, yryemeyen altn, gm, bakr, ta ve tahtadan yaplm yalanc tanrlara tapmaktan ayrlmadlar. 21ldrme eylemlerinden, byclklerinden, rasgele cinsel ilikilerinden, hrszlklarndan dnmediler.
17

Melek, Kitapk, Peygamberlik 1-11 Sonra gkten inmekte olan, gl baka bir melek grdm. Bir buluta brnmt. Bann zerinde gkkua vard. Yz gnee benziyordu, ayaklar da ate direkleri gibiydi. 2Elinde ak bir kitapk tutuyordu. Sa ayayla denize, sol ayayla karaya bast. 3Aslan kkremesini andran yksek bir sesle bard. O barnca, yedi gk grlemesi kendine zg seslerle konutu. 4Yedi gk grlemesi konuunca yazmaya hazrlanyordum ki, gkten gelen bir sesin unlar bildirdiini duydum: Yedi gk grlemesinin konutuklarn mhrle. Onlar yazma. 5Denizde ve karada durduunu grdm melek, sa elini ge doru kaldrd. 6G ve gktekileri, yeri ve yerdekileri, denizi ve denizdekileri yaratann, alar a diri Olann adyla, Artk erteleme olmayacak diye ant iti. 7Ama yedinci melein sesini duyuraca gnlerde, melek boruyu ttrdnde Tanrnn gizemli tasars sonulanacak; tpk uaklar peygamberlerin azndan bildirdii gibi. 8 Ardndan, gkten duyduum ses yine benimle konutu: Git, denizde ve yerde duran melein elindeki ak kitab al! 9Bunun zerine melee gittim, kitap bana vermesini istedim. O bana, Al ye onu dedi. Midende aclk oluturacak, ama azna bal gibi tatl gelecek. 10Melein elinden kitap alp yedim. Azmda bal gibi tatlyd. Ama yiyince midem apac oldu. 11Bana, Sen yine halklar, uluslar, diller ve saysz hkmran ilikisinde peygamberlik etmelisin dediler.

10

Peygamberlik Eden ki Tank 1-6 Bana denee benzer bir kam verildi, Kalk, Tanrnn tapnan, suna l, orada tapnanlar say dedi. 2Tapnan dndaki avluyu lme, onu ayr tut. nk bu uluslara verilmitir. Onlar kutsal kenti krk iki ay ayaklar altnda ineyecek. 3ki tanma yetki vereceim, bin iki yz altm gn ul kuanarak peygamberlik edecekler. 4 Bu iki tank yeryznn Rabbi nnde duran iki zeytin aac ile iki amdandr. 5Biri onlara zarar vermeye kalkarsa, azlarndan ate fkrr ve dmanlarn yer tketir. Ve eer biri onlara hakszlk etmeye kalkarsa kendisinin de ayn yolda ldrlmesi kararlatrlmtr. 6 Onlarn gkyzn kapatmaya yetkisi vardr. yle ki, peygamberlik ettikleri gnler boyunca yamur yamasn. Bunun yan sra sular kana dntrmeye de yetkileri vardr. stelik, istedikleri zaman yeryzn her tr skntya arptrabilirler.

11

Derinlerden kan Canavar 7-10 Tanklklarn sona erdirdiklerinde, Derinlerden kan canavar onlarla savaacak, onlar yenip ldrecek. 8Cesetleri byk kentin caddesine serilecek. Kendi Rableri de orada armha akld. Orann simgesel ad Sodom ve Msrdr. 9Her soydan her soptan halklar, boylar, diller ve uluslar buuk gn cesetlerini seyredecek, mezara gmlmelerine izin vermeyecekler. 10Yeryznde yaayanlar onlarn bu durumundan sevin duyacak, mutlu olacaklar. Birbirlerine armaanlar gnderecekler. nk bu iki peygamber yeryznde yaayanlar iin bir ikenceydi.
7 388

Grme: Ryet, (Habercilerin leri 2:17deki aklamaya baknz.)

ki Tank Dirilip Ge kyor 11-14 Ama aradan buuk gn geince, iki peygambere Tanrdan yaam soluu geldi, ayaa kalktlar. Kendilerini grenler byk korkuya kapld. 12Gkten yksek bir ses iittiler. Onlara, Buraya kn diyordu. Bunun zerine bir bulutta ge ktlar; dmanlar onlara bakakald. 13O saatte gl bir deprem oldu. Kentin onda biri ykld. Depremde yedi bin kii ld. Geriye kalanlar korkuyla doldu ve gn Tanrsna ycelik verdi. 14kinci Vay bana dedirten durum geti. nc Vay bana dedirtecek durumun ivedilikle gelmekte olduunu grdm.
11

Yedinci Boru Sesi: A. Gkteki Tapnma 15-19 15 Yedinci melek boruyu ttrd. Gkte gr sesler duyuldu. yle diyordu: Dnyann hkmranl Rabbimize ve Onun Mesihine geti. O, alar a hkmranlk srecek. 16 Tanrnn katnda tahtlarnda oturan yirmi drt htiyar yzst yere kapanarak Tanrya tapnd. 17yle diyorlard: Sana teekkr sunarz Rab Tanr, Evrensel Egemen. imdi Var Olan, nceden Var Olan. nk yce gcn eline aldn, hkmranlna baladn. 18 Uluslar kzgnlkla doldu ve senin fken eriti. llerin yarglanaca vakit geldi. Uan olan peygamberlere, kutsal yaamllara, adndan korkan kklere ve byklere dl vermenin zaman geldi. Hem de yeryzne ykm getirenleri ykma dntrmenin vakti.. 19 Ardndan, gkte Tanrnn tapna ald. Tapnann iinde Onun Antlama Sand grld. imekler akt; sesler ve gk grlemeleri duyuldu; deprem oldu, youn dolu dt. B. ocuk Douran Kadnla Dman 1-6 Gkte ulu bir belirti grnd. Gnei kuanm bir kadn, ayaklarnn altnda ay. Banda on iki yldzdan bir ta. 2Karnnda ocuk tayor, doum sanclaryla kvranarak baryor. 3 Sonra gkte baka bir belirti grnd. Baktm, kocaman bir ejder; al renkli, yedi bal, on boynuzlu. Yedi banda krallk simgesi yedi ba var. 4Kuyruu gkteki yldzlarn te birini ardndan srkleyerek yeryzne frlatt. Ejder, dourmas yakn olan kadnn yanna dikildi. Amac ocuk doar domaz onu yutmakt. 5Kadn bir erkek ocuk dourdu; tm uluslar demir asayla gdecek olan bir oul. Kadnn ocuu Tanrya ve Onun tahtna gtrld. 6Kadn le kat. Orada Tanr tarafndan ona bir yer hazrlanmtr. Kendisini bin iki yz altm gn orada besleyecekler.

12

Gkteki Sava ve Yengi 7-12 Ardndan gkte sava oldu. Mikael ile melekleri ejdere kar savat. Ejder de melekleriyle birarada savat. 8Ama ejder stn gelemedi. Artk gkte barnabilecekleri bir yer kalmad. 9Koca ejder aa frlatld. Tm yeryzn kandran, ad iblis ve eytan olan u eski zamann ylan yeryzne frlatld. Melekleri de kendisiyle birlikte frlatld. 10Gkte gr bir ses duydum. yle diyordu: Artk kurtar, g ve hkmranln Tanrmza getii an geldi. Yetki de Mesihinin oldu. nk kardelerimizin sulaycs aa frlatld. Tanrmzn katnda gece gndz onlar sulayan.. 11Kuzunun kanyla ve tanklk ettikleri szle onu yendiler, nk lme dek canlarn sevmediler. 12yleyse, ey gkler ve orada yaayanlar, mutlu olun.
7

Yeryznn de, denizlerin de vay bana! nk iblis, vaktinin kstl olduunu bilerek kudurgan fkeyle sizlere geldi. Kadnn Dman Ejder 13-18 Ejder yeryzne frlatldn grnce, oul douran kadna saldrya kalkt. 14Ama lde kendisi iin atanan yere usun diye kadna byk kartaln iki kanad verildi. Orada ejderden uzak, buuk yl beslenecek. 15 O koca ylan kadn su taknnda bomak iin onun ardndan azn at, rmak gibi su fkrtt. 16Ama yer kadnn yardmna kotu. Toprak azn at, ejderin azndan fkrtt rma yutuverdi. 17Ejder kadna kar fkeyle doldu, onun geri kalan soyuyla savamak iin kt. Bunlar Tanr buyruklarn tutan ve sann tankln tayanlardr. 18Ejder denizin kysnda, kumun stnde dikildi.
13

Denizden kan Canavar 1-10 Sonra denizden bir canavar ktn grdm; on boynuzlu, yedi bal. Boynuzlarnn her birinde krallk simgesi on ba, balarnda da svg adlar. 2Grdm canavar pars gibiydi. Ayaklar ay ayana, az da aslan azna benziyordu. Ejder hem gcn hem de tahtn ona verdi. Bunun yan sra geni lde yetki verdi ona. 3Canavarn balarndan birinde lmcl gibi grnen bir yara vard. Ama bu lmcl gibi grnen yara saald. Tm yeryz arp canavarn ard sra gitti. 4nsanlar ejdere tapt; nk yetkiyi canavara vermiti. u szlerle canavara taptlar: Canavar gibisi var m? Kimin gc yeter onunla savamaya? 5 Canavarn az abartmak ve svmek iin serbest brakld. Bunun yan sra kendisine krk iki ay tannd; bu sre iinde diledii gibi davranma yetkisi verildi ona. 6Canavar Tanrya svmek iin azn at. Ve Onun adna, konutuna gklerde yaayanlara svd. 7 Kendisine kutsal yaamllarla savama ve onlar yenme yetkisi de verildi. stelik her soy, her halk, her dil, her ulus zerinde yetki de verildi ona. 8Yeryznde yaayanlarn tm kendisine tapacak. Bunlar boazlanan Kuzunun yaam kitabnda dnyann kuruluundan bu yana ad yazlmam olanlardr. 9Kula olan iitsin: 10Her kim tutsak decekse tutsakla gider, her kim klla ldrrse klla ldrlmeli. te kutsal yaamllara gereken sabr ve iman!

13

Karadan kan Canavar 11-18 Sonra karadan kan baka bir canavar grdm. Kuzu boynuzuna benzer iki boynuzu vard, bir ejder gibi konuuyordu. 12lk canavarn tm yetkisini onun nnde kullanyor. Yeryzn ve orada yaayanlar, lmcl yaras saalan ilk canavara tapmaya zorunlu klyor. 13Gl belirtiler gsteriyor. nsanlarn nnde gkten yere ate bile indirebiliyor. 14 lk canavarn nnde belirtiler gstermek iin kendisine verilen yetkiyi kullanarak, yeryznde yaayanlar kandryor. Kl yaras aldktan sonra yine yaayan canavarn bir benzerini yapmalar iin yeryznde yaayanlara buyruk veriyor. 15lk canavarn benzerine soluk vermesi iin kendisine yetki saland. yle ki, canavarn benzeri konuabilsin ve kendisine389 tapmayan herkesi lme arptrabilsin. 16 Bunun yan sra ikinci canavar byk-kk, varlkl-varlksz, zgr-uak herkesin sa eline ve alnna nian konmasn zorunlu tutuyor. 17yle ki, kendisinde nian yani canavarn ad ya da adnn says bulunmayan, ne bir ey satn alabilsin ne de bir ey satabilsin. 18te bilgelie ar. Akl olan hesap etsin canavarn saysn: nk bu say insan simgeler. Says ise alt yz altm altdr390.
11

Canavarn benzerine: ikon, bkz. Bu sz 14. 15. ayetlerde kez daha kullanlyor. Ayn zamanda bkz. 14:9; 15:2; 16:2; 19:20; 20:4 390 Ya da alt yz on alt.
389

Kuzu ve Kurtulanlar 1-5 Sonra Sion Danda Kuzuyu ve Onunla birlikte yz krk drt bin kiinin durduunu grdm. Alnlarnda Kuzunun ve Babasnn ad yazldr. 2Ardndan, alayan sularn ve gl gk grlemesinin sesini anmsatan bir ses duydum gkten. Duyduum ses harp alan algclarn alg sesini andryordu. 3Tahtn, drt yaratn ve htiyarlarn nnde yeni bir ezgi sylyorlard. Yeryznden kurtulmalk karlnda salanan yz krk drt bin kiiden baka hi kimse bu ezgiyi renemiyordu. 4Bunlar kadnlarla iliki sonucu lekelenmeyenlerdir. nk kz-olan-kzdrlar. Kuzu her nereye giderse Onun ard sra gidenlerdir. nsanlk iinden Tanrya ve Kuzuya kurtulmalk karlnda salanan ilk-rndrler. 5Azlarnda hibir yalan bulunmad. Susuzdurlar.

14

Melek 6-13 Sonra gn ortasnda uan baka bir melek grdm. Yeryznde yaayanlara mjde vermek iin, sonsuz alar kapsayan Sevin Getirici Haberi tayordu. Her ulusa, her soya, her dile, her halka 7yksek sesle, Tanrdan korkun, Ona ycelik verin diyordu. nk Onun yarg saati geldi. G, yeri, denizi, su pnarlarn yaratana tapn. 8 Onu ikinci bir melek izledi. yle diyordu: Ykld. Rasgele cinsel iliki hrsnn arabndan tm uluslara iirten koca Babil ykld. 9 Onu nc bir melek izledi. Gr sesle yle diyordu: Her kim canavara ve benzerine tapar, niann alnna ya da eline koydurursa, 10o da Tanrnn kzgnlk bardana katksz olarak boaltlan fke arabndan iecek, kutsal meleklerin ve Kuzunun nnde atele ve kkrtle ikence ekecek. 11Onlara ikence ektiren atein duman alar a ykselecek. Canavara ve benzerine tapanlar, adnn niann koyduranlar gece gndz dinginlik nedir bilmeyecek. 12 te Tanrnn buyruklarn ve saya iman koruyan kutsal yaamllarn sabrla davranmaya arl. 13Gkten konuan bir ses duydum: Yaz! Bundan byle Rab ballnda lenlere ne mutlu! Ruh, Evet, emeklerinden bylece dinginlie kavusunlar diyor. nk yaptklar kendileriyle birlikte admlarn izliyor.
6

Tanr fkesinin Ba Bozumu 14-20 Sonra baktm, beyaz bir bulut grnd. Bulutun zerinde nsanolunu andran biri oturuyor. Banda altn bir ta var, elinde de keskin bir orak. 15Tapnaktan baka bir melek kt, bulutun zerinde oturana gr sesle bard: Oran sal ve bi! nk biim vakti geldi, yeryznn biilecek rn de olgunlua erdi. 16Bulutun zerinde oturan, oran yeryzne sallad ve yeryznn rn biildi. 17 Gkteki tapnaktan baka bir melek kt. Onun elinde de keskin bir orak var. 18Bu kez sunaktan baka bir melek kt; onun da ate zerinde yetkisi var. Elinde keskin orak bulunana gr sesle bard: Keskin oran sal ve yeryznn zm salkmlarn topla. nk zmleri olgunlat. 19Melek oran yeryzne sallad, yeryznn zmlerini toplad. Bunlar Tanr kzgnlnn kocaman cenderesine koydu. 20Cendere kent dnda inendi. Cendereden kan akt, yz yirmi kilometrelik391 bir alan kaplad, atlarn gemlerine dek ykseldi.
14

Kurtulanlarn lahisi 1-4

13:15 Daniel 3:5,6 14:1 Hezekiel 9:4 14:2 Hezekiel 1:24; 43:2 14:3 Mezmur 33:3; 40:3; 96:1; 98:1; 144:9; 149:1; Yeaya 42:10. 14:5 Mezmur 32:2; Yeaya 53:9; Zefanya 3:13 14:7 Msrdan k 20:11; Mezmur 146:6 14:8 Daniel 4:30; Yeaya 21:9; Yeremya 51:7,8 14:10 Yeaya 51:17; Mezmur 75:8; Yaratl 19:24; Hezekiel 38:22; Yeremya 25:15 14:11 Yeaya 34:9,10 391 320 kilometre: 1600 stadia.

15

Sonra gkte grkemli, olaanst baka bir belirti grdm: Ellerinde en son yedi byk sknty tayan yedi melek. nk Tanrnn kzgnl bunlarla sona ermekte. 2Sonra cam gibi, atele kark bir deniz grdm. Cam denizin stnde, ellerinde Tanrnn harplarn tutanlar duruyor. Bunlar canavara, benzerine ve adn simgeleyen sayya kar yengi kazananlardr. 3Tanr ua Musann ve Kuzunun ezgisini sylyorlard: Yaptklarn grkemli ve olaanst, Rab Tanr, Evrensel Egemen. Yollarn hak ve gerek, Uluslarn Hkmran. 4 Adndan kim korkmaz? Onu kim yceltmez, ya Rab! nk kutsal Olan bir tek sensin. nk tm uluslar gelip nnde tapnacak; nk sular yarglayn belirlendi. Tapnaktan kan Yedi Melek 5-8 Bu olaylardan sonra gkteki tanklk adr tapnann aldn grdm. 6 Tapnaktan yedi byk sknty tayan yedi melek kt. Tertemiz, parlak keten kuanmlard. Gsleri altn kuaklarla sarlyd. 7Drt yaratktan biri yedi melee, alar a diri olan Tanrnn kzgnlyla dolu yedi altn tas verdi. 8Tapnak Tanrnn yceliinden ve gcnden oluan dumanla doldu. Yedi melein yedi byk sknts sonulanncaya dek hi kimse tapnaa giremiyordu.
5

16
2 3

Meleklerin Boaltt Taslar 1-21 Tapnaktan gr bir ses duydum. Yedi melee, Gidin, Tanr kzgnlnn yedi tasn yeryzne boaltn diyordu.
Yeryzne Boaltlan Tas 2

Birinci melek gitti, tasn yeryzne boaltt. Canavarn niann tayan ve benzerine tapan insanlarda iren, ktcl yaralar ald.
Denize Boaltlan Tas 3

kinci melek tasn denize boaltt. Deniz bir lnn kanna dnt. Denizdeki canl varlklarn tm ld.
Irmaklara Boaltlan Tas 4-7

nc melek tasn rmaklara ve su pnarlarna boaltt. Bunlar kana dnt. 5Sular meleinin dediini duydum: Var Olan, nceden Var Olan, kutsal Olan. nk bunlar yarglamakta haklsn sen. 6nk kutsal yaamllarn ve peygamberlerin kann akttlar. Bu nedenle isinler diye onlara kan verdin. Onlara bylesi yarar. 7 Ve tapnaktan gelen sesi duydum. Evet, Rab Tanr, Evrensel Egemen! nk senin yarglarn gerektir, hakadr diyordu.
4

Gnee Boaltlan Tas 8,9

14:14 Daniel 7:13; 10:16 14:15 Yoel 3:13 14:18 Yoel 3:13 14:20 Yoel 3:13; Yeaya 63:3 15:1 Levililer 26:21. 15:3 Yasann Tekrar 32:4; Yeu 14:7; Amos 4:13; Msrdan k 15:1,11; 34:10; Mezmur 112:2; 139:14; 145:17; Yeremya 10:6,7 15:4 Mezmur 86:9; Malakya 1:11 15:5 Msrdan k 40:34 15:6 Levililer 26:21; Hezekiel 28:13 15:8 Levililer 26:21; Msrdan k 40:34; I. Krallar 8:10; Yeaya 6:4; Hezekiel 44:4 16:1 Yeaya 66:6; Mezmur 69:24; Yeremya 10:25; Zefanya 3:8

Drdnc melek tasn gnee boaltt; insanlar atele kavurmak iin gnee yetki verildi. 9nsanlar cayr cayr yanp kavruldu. Ve bu byk skntlar zerinde yetkisi olan Tanrnn adna svdler. Gnahlarndan dnmediler, Ona ycelik vermediler.
8

Canavarn Tahtna Boaltlan Tas 10,11

melek tasn canavarn tahtna boaltt. Canavarn hkmranl karanla gmld. nsanlar acdan dillerini inedi; 11ektikleri ac ve ak yaralar yznden gklerin Tanrsna svdler; eylemlerinden dnmediler.
10

Beinci

Frat Irmana Boaltlan Tas 12-16

Altnc melek tasn byk Frat Irmana boaltt. Dou hkmranlarnn yolu hazrlansn diye, Fratn sular kurudu. 13 Sonra baktm; ejderin canavarn ve yalanc peygamberin her birinin azndan kurbaaya benzer kt ruh ktn grdm. 14Bunlar belirtiler yapan cinlerin ruhlardr. Evrensel Egemen Tanrnn byk gnnde kopacak sava iin, tm yeryz hkmranlarn bir araya toplamak amacyla onlara gitmekteler. 15 Yeryz hkmranlarn branice Armagedon* denen yerde bir araya toplad.392 16 te hrsz gibi geliyorum. plak dolamasn, utancn grmesinler diye uyank olana, giysilerini saklayp koruyana ne mutlu!
12

Havaya Boaltlan Tas 17-21

Yedinci melek tasn havaya boaltt. Gkteki tapnan tahtndan gr bir ses ykseldi; Sonuland diyordu. 18Ardndan imek parltlar oldu. Sesler, gk grlemeleri duyuldu ve gl bir deprem oldu. ylesine glyd ki o, yeryznde ademolu var olal buna eit olan bir deprem hi grlmemiti. 19Byk kent kesime ayrld. Uluslarn kentleri ykld. Kzgnlyla dolu bardaktaki fke arabndan kendisine verilsin diye Tanr koca Babili anmsad. 20Tm adalar ortadan ekildi, dalar gzden kayboldu. 21nsanlarn zerine gkten talant* arlnda iri dolu dt. nsanlar skntdan tr Tanrya svdler. nk dolunun yol at sknt korkuntu.
17

KOCA BABL CEZALANDIRILIYOR Ktlklerin Anas ve Onun Sonu 1-18 Yedi tas tayan yedi melekten biri gelip benimle konutu. Gel! dedi. Bol sular stnde oturan byk genel kadnn yarglann gstereceim sana. 2Yeryz hkmranlar onunla rasgele cinsel iliki iledi ve yeryznde yaayanlar onun verdii rasgele cinsel iliki arabyla sarho oldu. 3 Melek beni Ruhun ynetiminde le gtrd. Kzl bir canavarn stnde oturan bir kadn grdm. Canavar batanbaa svg adlaryla doluydu. Yedi ba on boynuzu vard. 4 Kadn ise erguvani ve krmz giysiler kuanmt. Altnla, deerli talarla, incilerle bezenmiti. Elinde altn bir bardak tutuyordu. Bu bardak rasgele cinsel ilikilerinin iren, kirli eylemleriyle doluydu. 5Alnnda gizemli anlam tayan bir ad yazlyd: KOCA BABL, GENEL KADINLARIN VE YERYZNDEK RENLKLERN ANASI. 6Kadn kutsal yaamllarn ve sa tankl iin lenlerin kanyla sarho grdm.

17

392

Metinlerin incelemesiyle uraanlar 16nc ayetin 14ncy izleyiini olasl buluyor. 15 ile 16 ayetler yer deitirmi olabilir. Bu dzenlemede herhangi bir zorlama olmakszn metnin akm belirgin bir sreklilik buluyor. 17:1 Yeremya 51:13 17:2 Yeaya 23:17 17:3 Daniel 7:7 17:4 Hezekiel 28:13,16; Yeremya 51:7 17:5 Daniel 4:30

Onu grdmde aknlmn sonu yoktu. 7Melek bana, Niye ayorsun? dedi. Kadnn ve onu tayan yedi bal, on boynuzlu canavarn gizini sana bildireceim. 8 Grdn canavar nceden vard, imdi yoktur. Derinlerden kp mahva gidecektir. Yeryznde yaayanlar dnyann balangcndan bu yana adlar yaam kitabnda yazlmam olanlar canavar grnce aacaklar. nk o nceden vard, imdi yok, ama yeniden belirecek. 9 te bilge akla ar: Yedi ba, kadnn oturmakta olduu yedi tepedir. Bunlar ayn zamanda yedi hkmrandr. 10Bei devrilmitir, biri duruyor, bryse daha gelmemitir. O geldiinde ksa bir sre kalmas gerekir. 11nceden var olan, imdi olmayan canavara gelince, bu sekizinci hkmrandr. O da yedilerdendir ve mahva gitmektedir. 12 Grdn on boynuza gelince, bunlar on hkmrandr; daha hkmranlk almadlar. Ama canavarla birlikte bir saatliine hkmranlk yetkisini alacaklar. 13Onlar ayn akla hizmet ederler. Glerini ve yetkilerini canavara verirler. 14Kuzuyla savaacaklar ve Kuzu onlar yenecek. nk O rablerin Rabbi, hkmranlarn Hkmrandr. Onunla birlikte olanlar arlanlardr, seilenlerdir, kendilerine gvenilenlerdir. 15 Melek szlerini srdrd: Grdn o sular genel kadnn oturmakta olduu sular birok halk, toplum, ulus ve dildir. 16Grdn on boynuza gelince, canavarla birlikte genel kadna kin besleyecekler, onu ykma srkleyecekler. rlplak edecekler, etini yiyecekler, yakp kle dntrecekler. 17nk Tanr kendi erei uyarnca davranmalarn onlarn yreine koymutur; Tanrnn szleri sonulanncaya dek ayn akla hizmet etsinler, hkmranlklarn da canavara versinler diye.. 18Grdn kadn yeryz hkmranlar zerinde yetkisi olan o koca kenttir.

18

Babilin Kesin Ykm 1-8 Bundan sonra gkten baka bir melein indiini grdm. Geni yetkisi vard. Ycelii nedeniyle yeryz aydnla bouldu. 2Gr sesle bararak ilan etti: Ykld; koca Babil ykld. Cinlerin konutu oldu. Her kt ruhun sna oldu. Her kt, tiksindirici kuun barna oldu. 3 nk rasgele cinsel iliki hrsnn kzgn arabndan tm uluslar iti. Yeryz hkmranlar da onunla rasgele cinsel ilikiye girdi. Yeryz iadamlar onun uar yaayndan salanan gelirle zengin oldu. 4 Ardndan gkten baka bir ses duydum. Bildiriyordu: Onun gnahlarna paydalk etmemek, Onun byk skntlarn ekmemek iin Ondan ekil, ey halkm! 5 nk gnahlar ge dek yld. Ve yolsuzluklarn Tanr anmsad. 6 Bakalarna ne ektirdiyse, aynsn ona ektirin, Yaptklarn ona iki kat deyin. irdii bardaktaki ikinin iki katn ona iirin. 7 Kendini ycelttii, uar yaama verdii lde kence ve yas ektirin ona. nk yreinin iinden, Tahtmda bir kralieyim, dul deilim, hi yas grmeyeceim diyor. 8 te bunun iindir ki, byk skntlar bir gnde gelecek. lm, yas, ktlk! Onu atete yanmak bekliyor. nk onu yarglayan Tanr gl olan Rabtir.

Babil in Tutulan Yas 9-20 Onunla rasgele cinsel ilikiye giren, uar yaayyla sevinen yeryz hkmranlar onun yanndan kan duman grnce alayp dvnecekler. 10ektii ikencenin verdii korkuyla uzakta durup seslenecekler: Vay bana o koca kentin. Vay bana, gl kent Babilin. nk yargn bir saatte geliverdi. 11 Yeryznn iadamlar onun iin alayp yas tutuyor. nk bundan byle mallarn satn alan yok. 12Her eit mal: Altn, gm, deerli talar, inciler, ince keten, erguvan iei rengi kumalar, ipek, al kumalar, her tr kokulu aa, fildiinden yaplm eitli nesneler, en deerli aalardan, bakrdan, demirden, mermerden yaplm eitli eya, 13tarn, baharat, buhur, smbl kokular, gnlk, arap, zeytinya, irmik, buday, byk ba hayvan, koyun, at, tat aralar, kleler ve insan canlar.. 14 Cannn zledii meyveler senden ayrlp gitti, Tantana ve parlaklk, hepsi yok olup gitti senden; Artk bunlar bulabilen olmayacak. 15 Saylan bu mallarn alm satmyla uraanlar, bu kadndan zengin olanlar, ektii ikenceden korktuklar iin uzakta durup alayacaklar ve yas tutacaklar. 16 Vay bana diyecekler, nce keten, erguvan iei rengi kuma, al kuma kuanm, altnla, deerli talarla, incilerle bezenmi koca kentin vay bana! 17 nk bylesi zenginlik bir saatte le dnt. Tm kaptanlar, deniz yolculuuna kanlar, gemiciler, tm denizcilik personeli uzakta durdu. 18Onun yanndan kan dumana bakarak, u koca kent gibi bir kent daha var myd? diyerek at tutturdular. 19 Sonra balarna toprak serptiler. Alayp yas tutarak at yaktlar ve, Vay bana koca kentin, vay bana onun! dediler, Denizde gemisi olanlarn tm onun varlndan zenginleti. nk o bir saatte le dnt. 20 Onun bana gelenlerle mutlu olun, ey gkler! Kutsal yaamllar, haberciler, peygamberler.. nk Tanr ondan hakknz ald ve kendisini yarglad.
9

Babilin Son Yargs Aklanyor 21-24 Ardndan gl bir melek, deirmen tana benzer byk bir ta ald. Bararak onu denize frlatt: Koca kent Babil de ite byle dehetli saldryla frlatlacak. Bundan byle izi bile kalmayacak. 22 Artk sende ne harp alanlarn, ne algclarn, ne neyzenlerin, Ne de borazanclarn sesi duyulacak. Artk sende hibir sanat kolunun sanats da kalmayacak. Artk sende deirmen sesi duyulmayacak. 23 Artk sende amdan yanmayacak, Artk sende gelin-gvey sesi de duyulmayacak. nk senin iadamlarn yeryznn ileri gelenleriydi, nk byclnle tm uluslar kandrld. 24 Ve peygamberlerin, kutsal yaamllarn, Yeryznde boazlanan herkesin kan Babilde bulundu.
21

Gkte Sevin 1-10

19

Bundan sonra gkte byk bir topluluun gl sesine benzer bir ses duydum. yle diyordu: Halleluya*; kurtar, ycelik ve g Tanrmzndr, 2 nk Onun yarglar gerek ve haktr. nk, rasgele cinsel ilikisiyle yeryzn rten byk genel kadn yarglad. Ve uaklarnn kanna kar kendisinden ald. 3 Sonra yine, Halleluya, onun duman alar a ykselir diye bardlar. 4 Yirmi drt htiyar ile drt yaratk yere kapanarak tahtta oturan Tanrya tapnd: Amin. Halleluya! diyorlard. 5Ve tahttan bir ses ykseldi; Ondan korkanlar, kkler-bykler, Onun tm uaklar, Tanrmza vg sunun diyordu. 6 Ardndan, byk bir topluluun sesine benzeyen, alayan sularn sesini anmsatan, gl gk grlemeleri gibi sesler duydum. Halleluya! nk Evrensel Egemen, Rab Tanrmz hkmranlk ediyor diyorlard, 7 Sevinelim ve kvan duyalm. Ycelii Ona verelim. nk Kuzunun dn gn geldi. Gelini de kendisini hazrlad. 8 Ona ince, prl prl tertemiz keten kuanma yetkisi verildi, nk keten kutsal yaamllarn yaam doruluunu betimler. 9 Sonra melek bana, Yaz! dedi. Kuzunun dn lenine arlanlara ne mutlu! Yine bana, Bunlar Tanrnn gerek szleridir dedi. 10Bunun zerine, ona tapnmak iin ayaklarna kapandm. Ama o, Sakn byle bir ey yapmayasn dedi. Ben sann tankln tayanlarn hizmet arkadaym. Senin de hizmet arkadanm. Tanrya tap. sann tankl peygamberlii esinleyen Ruhtur. ULUSLAR CEZALANDIRILIYOR Tanr Sznn Yengisi 11-16 Sonra gn aldn grdm. Baktm, beyaz bir at. Binicisinin ad da Gvenilir ve Gerek [adyla anlyor]. Doruluk kapsamnda yarglyor, savayor. 12Gzleri ate alevi [gibi]. Banda krallk simgesi pek ok ba var. zerine bir ad yazlm. Bunu kendisinden baka hi kimse bilmiyor. 13Kana batm bir giysi kuanm. Ad Tanr Sz diye biliniyor. 14 Gn ordular beyaz atlar stnde kendisini izliyor. Apak, tertemiz, ince keten kuanmlar. 15Azndan keskin bir kl kmakta. Bununla uluslar vuracak. Onlar demir bir asayla gdecek. Evrensel Egemen Tanrnn kzgnlnn fkesiyle taan arap cenderesini kendisi ineyecek. 16Giysisinin ve kalasnn zerinde u ad yazl: hkmranlarn HKMRANI, rablerin RABB.
11

Sava Sonras 17-21 Bundan sonra baktm ve gnete duran bir melek grdm. Gr bir sesle gn ortasnda uan tm kular ard: Gelin, Tanrnn byk lenine toplann. 18 Hkmranlarn etini, komutanlarn etini, gllerin etini, atlarn ve atllarn etini, hem zgrlerin hem klelerin, hem kklerin hem de byklerin, ksacas tm insanlarn etini yemek iin toplann. 19 Sonra canavarla yeryz hkmranlarnn ve ordularnn, at stnde oturanla ve ordularyla savamak iin bir araya geldiklerini grdm. 20Canavar ve onunla birlikte yalanc peygamber tutsak alnd. Canavarn niann alanlar ve benzerine tapanlar, canavarn nnde yapt belirtilerle kandran yalanc peygamberdi bu. Her ikisi de kkrtle yanan ate glne
17

diri diri atld. 21Geriye kalanlar at stnde oturann azndan kan klla ldrld. Tm kular onlarn etiyle tka basa doydu. eytan Bin Yl Boyunca Balanyor 1-3 Sonra gkten inen bir melek grdm. Elinde derinlerin anahtar ile uzun bir zincir var. 2Ejderi, u eski ylan iblistir, eytandr o yakalayp bin yllk sreyle 3 balad. Onu derinlere att. Bin yl doluncaya dek uluslar kandrmasn diye, konulduu yeri kapayp stne mhr vurdu. Bu sre sonunda ksa bir dnem iin zlmesi gerekiyor.

20

lk Dirili 4-6 Sonra tahtlar grdm; kendilerine yarglama yetkisi verilen insanlar oturdu onlara. sann tankl ve Tanr Sz iin boazlananlarn canlarn grdm. Bunlar ne canavara ne de benzerine tapnd. Alnlarna ya da ellerine onun niann almamlard. Yeniden yaama kavutular ve Mesihle birlikte bin yl hkmranlk srdler. 5llerin geriye kalanlar ise bin yl doluncaya dek yaama kavumad. Bu ilk dirilitir. 6lk dirilite pay olan mutludur, kutsaldr. kinci lmn etkisi yoktur bunlar zerinde. Tanrnn ve Mesihin rahipleri olacaklar ve Onunla birlikte bin yl hkmranlk srecekler.
4

eytann Sonu 7-10 Bin yl dolunca, eytan kapatld yerden zlecek. 8Yeryznn drt kesindeki uluslar kandrmak iin yerinden kacak. Gog ile Magogun393 ordularn sava iin bir araya toplamaya gidecek. Onlarn says denizin kumu gibidir. 9 Bunlar yeryzn boydan boya atlar, kutsal yaamllarn topland yeri ve sevilen kenti kuattlar. Ama gkten ate indi ve onlar yiyip yuttu. 10Onlar kandran iblise gelince, ate ve kkrt glne atld. Canavarla yalanc peygamber de oradalar. alar a, gece gndz ikence ekecekler.
7

Son Yarglama 11-15 Sonra byk beyaz bir taht ile zerinde oturan grdm. Onun nnden yer ve gk kap gitti. Bunlar iin yer kalmad. 12 Sonra byk-kk llerin tahtn nnde durduunu grdm. Kitaplar ald. Derken baka bir kitap ald. Bu yaam kitabdr. ller yaptklarna yarar biimde kitaplarda yazlm olanlar uyarnca yargland. 13Deniz kendisindeki lleri verdi, lm ve ller lkesi kendilerinde bulunan lleri verdi. Herkes yaptklarna yarar biimde yargland. 14lm ve ller lkesi ate glne frlatld. Bu ikinci lmdr: Ate gl. 15Ad yaam kitabnda yazlmam olan herkes ate glne atld.
11

GN NDEN NEN YEN YERUALM Her eyi Yepyeni Yapyorum 1-8 Sonra yeni bir gk ve yeni bir yer grdm. nk ilk gk ile ilk yer geip gitmiti. Artk deniz de yoktu. 2Kutsal Kentin, Yeni Yerualimin gn iinden, Tanrdan inmekte olduunu grdm. Kocas iin sslenmi bir gelin gibi hazrlanmt. 3Tahttan gr bir ses duydum. Grn! diyordu. Tanrnn konutu insanlarla birlikte.. Tanr insanlarla bir arada yaayacak. Onlar Onun halk olacak. Tanr da onlarla birlikte olacak 4ve gzlerinden tm gzyalarn silecek. Bundan byle lm olmayacak. Ne yas, ne alay, ne de ac olacak. nk ncekiler geip gitti. 5 Ardndan, tahtta oturan, te her eyi yepyeni yapyorum dedi. Yine, Yaz, nk bu szler gvenilir ve gerektir dedi. 6Ve ekledi: Her ey yerine geldi. Alfa ve Omega

21

393

Yecc ile Mecc.

Benim. Balang ve Son Benim. Susayana yaam suyunun pnarndan karlksz olarak vereceim. 7Yengi kazanan bunlar miras alacak. Onun Tanrs olacam, o da benim ocuum olacak. 8Korkaklara, iman olmayanlara, irenlikte ananlara, adam ldrenlere, rasgele cinsel ilikiye girenlere, byclere, yalanc tanrlara tapanlara, tm yalanclara gelince, bunlarn yeri atele ve kkrtle yanan gldedir. Bu, ikinci lmdr. Yeni Yerualim Kenti Beliriyor 9-27 Ardndan, ellerinde sonuncu yedi byk skntyla dolu taslar tayan yedi melekten biri gelip benimle konutu. Gel! dedi. Sana gelini gstereceim. Kuzunun gelinini. 10 Melek beni Ruh ynetiminde koskocaman, yksek bir daa gtrd. Gn iinden, Tanrdan inmekte olan kutsal Yerualim kentini gsterdi. 11Tanr ycelii oradayd. Kentin parlakl en deerli bir ta gibiydi. Billura benzeyen yeim gibiydi. 12Kentin on iki kapl byk, yksek bir duvar vard. Kaplarda on iki melek duruyordu. Kaplarn stnde srailoullarnn on iki soyunun adlar yazlyd. 13Dou ynnde kap, kuzey ynnde kap, gney ynnde kap, bat ynnde kap. 14Kentin duvar on iki temel ta zerine kurulmutu. Bunlarn stnde Kuzunun on iki habercisinin on iki ad yazlyd. 15 Kenti, kaplarn ve duvarn lmek iin, benimle konuann elinde altndan yaplm bir lme ubuu vard. 16Kentin yayld yzey drtgendir. Uzunluu kadar genilii vardr. Melek ubukla kenti lt: ki bin drt yz kilometre 394. Uzunluu, genilii, ykseklii birbirine eit. 17Kentin duvarn lt. Melein lsne gre insann kulland ldr bu altm be metreydi395. 18Duvar yeimden yaplmt. Kent ise som altndand. Cam gibi parlakt. 19Kentin duvarlarnn temelleri her tr deerli tala bezenmiti: lk temel yeim, ikincisi gkyakut, ncs akik, drdncs zmrt. 20Beincisi damarl akik, altncs krmzms akik, yedincisi sar yakut, sekizincisi gk zmrt, dokuzuncusu topaz, onuncusu yeil altnta, on birincisi zirkonyum, on ikincisi ametist. 21On iki kap ise on iki inciydi. Her bir kap tek para inciden yaplmt. Kentin caddesi saydam cam parlaklnda som altndand. 22 Kentte tapnak grmedim. nk burann tapna Evrensel Egemen Rab Tanr ve Kuzudur. 23Kentin aydnlatlmak iin ne gnee gereksinimi var, ne de aya. nk Tanrnn ycelii onu aydnlatmtr. amdan ise Kuzudur. 24Uluslar Onun yla yryecek. Yeryz hkmranlar da yceliklerini Ona getirecek. 25Kentin kaplar hibir gn kapanmayacak. nk orada gece olmayacak. 26Uluslarn yceliini ve onurunu Ona getirecekler. 27Kente baya hibir ey girmeyecek. renlik ileyen, yalan syleyen de oraya girmeyecek. Yalnz Kuzunun yaam kitabnda yazl olanlar girecek.
9

Kentin Ayrntl Grnm 1-5 Melek bana Tanrnn ve Kuzunun tahtndan kaynaklanan billur gibi parlak yaam suyu rman gsterdi. 2Kentin caddesiyle rman orta yerinde rmak bir yanda, cadde bir yanda yaam aac duruyor. Aa on iki tr rn yetitiriyor. Her ay kendine zg rn veriyor. Aacn yapraklarysa uluslara salk vermek iindir. 3 Orada Tanrnn lanetledii hibir ey bulunmayacak. Tanrnn ve Kuzunun taht orada olacak ve uaklar Ona tapnacak. 4Onun yzn grecek, adn alnlarnda tayacaklar. 5Artk orada gece olmayacak. amdana da gne na da gereksinim kalmayacak. nk Rab Tanr onlara aydnlk verecek ve alar a hkmranlk edecekler.

22

sa Mesih Geliyor 6-17 Melek bana, Bu szler gvenilir ve gerektir dedi. Peygamberlerin ruhunu esinleyen Rab Tanr, ksa zamanda olmas gereken olaylar uaklarna gstermek iin
6 394 395

On iki bin stadia. Yz krk drt arn (bir arn 0,45 metredir).

meleini gnderdi. 7sa Mesih, te ksa zamanda geliyorum diyor. Bu kitabn peygamberlik szlerini tutan mutludur. 8 Ben bunlar iitip gren Yuhannaym. ittiimde, grdmde, bunlar bana gsteren melee tapmak iin onun ayaklarna kapandm. 9Ama o bana, Sakn byle bir ey yapmayasn dedi. Ben senin, peygamber kardelerinin ve bu kitabn szlerini tutanlarn hizmet arkadaym. Tanrya tap. 10 Melek yine bana, Bu kitabn peygamberlik szlerini mhrlemeyesin dedi. nk vakit yakndr. 11Hakszlk eden hakszln srdrsn. ren kii irenliini srdrsn. Haka davranan haklln srdrsn. Kutsal olan kutsal olmay srdrsn. 12 sa Mesih, te ksa zamanda geliyorum diyor. Herkese yaptklarna yaraan demek iin karlm beraberimde getiriyorum. 13Alfa ve Omega Benim. lk ve Sonuncu, Balang ve Son Benim. 14 Yaam aacndan yemeye haklar olsun ve kentin kaplarndan ieri girsinler diye, giysilerini ykayanlar mutludur. 15Kpekler, bycler, rasgele cinsel ilikiye girenler, adam ldrenler, yalanc tanrlara tapanlar, yalan seven ve kullananlarn tm kentin dnda kalacak. 16 Ben sa, kilise topluluklar iin bu olaylara tanklk etsin diye size meleimi gnderdim. Davutun kk ve soyuyum ben, parlak obanyldzym. 17 Ruh ve Gelin, Gel! diyorlar. Duyan herkes, Gel! desin. Susayan herkes gelsin. Dileyen, yaam suyunu karlksz alsn. Kitaba likin Somut Tanklk 18-21 Bu kitabn peygamberlik szlerini duyan herkese ben Yuhanna tanklk ediyorum: Her kim bunlara eklerse, Tanr da ona bu kitapta yazl byk skntlar ekleyecek. 19Ve her kim bu peygamberlik kitabnn szlerinden karrsa, Tanr da onun payn bu kitapta yazl yaam aacndan ve kutsal kentten karacak. 20 Bunlara tanklk eden, Evet, ksa zamanda geliyorum diyor. Amin. Gel ya Rab sa! 21 Rab sann kayras hepinizle olsun. Amin.
18

AIKLAMALAR
MATTA 1:1 Mesholunmu. nceki alarda peygamberlerin ve krallarn bana ya dklr, bu insanlar arldklar ie bylece atanrd. Bu uygulama onlarn Tanr hizmetine getirildiini belgelerdi. say kurtarc atayan Tanr Onu kendi Ruhuyla ve gle meshetti. Bu nedenle O, Tanrnn Mesihidir (bkz. Habercilerin leri 10:38). 1:21 Yehoua. Tanr kurtarr anlamn tar. Bu adn ksaltlm sadr. sa ad branice ve Yunancada rastlanmayan bir halk kullanmdr. 1:21 srailliler kendilerinden Tanr halk diye sz ederdi. Bu nedenle onlara ksaca Halk denirdi; Onlar uluslar Halk olarak grmezdi. 2:1 Herodes olarak bilinen krallarn ilki. Byk Herodes diye tannan bu adam .. 40-4 yllar arasnda Roma imparatorunun desteiyle Yahudilerin Kral olarak egemenliini saptad (bkz. 14:1; Habercilerin leri 12:1). 2:4 Yahudiler arasnda ruhsal yasalar korumakla grevlendirilenler. Yasalarla uraan yorumcular. Bunlar yeni yetien kuaklara ruhsal yasann gereklerini ve uygulann retirdi. 2:11 Yeni doan ocua sunulan bu armaandan altn Onun hkmranln, gnlk tts olarak kullanlan bir eit aa sakz Tanr yanndan barahibimiz olarak geliini, mr lavanta yapmnda kullanlan bir eit sar aa sakz ise sann kurbanlk kuzu olmaya geldiini anlatr. Mr cesetlerin gmlmeye hazrlannda kullanlrd. 2:22 Herodesin byk olu II. Herodes: Yalnz iki yl krallk edebildi. 3:1 Bu ad gerekte Yuhannadr. Arapada Yahya diye tanndndan, Yahya ad kullanlmtr. 3:2 Yaratann oluturduu bar, dzen, esenlik ortam, sann geliiyle kiiye sunulan ve i yaamda etkisini belirten Tanr hkmranl. Mesihin yeniden geliinde tm evreni kapsayacak. 3:7 Yahudilerin nde gelen dinsel topluluu. ok tutucu ve biimciydiler. Harflere ve trelere her ayrntda ballklaryla tannrlard. 3:7 Yahudilerin br dinsel topluluu. nan konularn zamann koullarna uydurarak yorumlarlard. Melekleri, lmden dirilii, son yargy tmden yadsrlard. 3:11 Yahyann insanlar suyla vaftiz etmesi (bkz. Matta 3:11; 13:24; Habercilerin leri 1:5; 18:25b; 19:3), Mesih ballarna uygulanan vaftizden ayrmldr (bkz. Matta 28:19; Markos 1:4; Romallar 6:2-5; Koloseliler 6:12). 4:15 Diri Tanrya tapnmayan, yalanc tanrlara bal insanlar iin kullanlan bir sz. 4:19 nsan avclar: nsanlar gnahtan dne armaya, Tanrya balanmaya yneltenler.

4:23 ncil, Evangelion. ncil sz halk dilinde allm Arapa bir kullanmdr. Sevin Getirici Haber, Yunanca Evangelionun z anlamdr. 5:1 sa blgenin dalk olmasndan yararlanarak topluluklara buradan sesleniyor. Eski amfiteatrlar da da yamalarnda yaplr, bylece topluluklara seslenme kolayl salanrd. 5:1 sa on iki renci seti; onlara zel yetkiler verdi, onlar Sevin Getirici Haberi yaymaya gnderdi. sann retisini benimseyen Onun rencisidir. renciler iin kullanlan br adlar Haberci, Havari, Resul, Elidir (bkz. 10:1-4). 5:22 O zamanlar srail lkesi Roma egemenlii altndayd. sraillilerin ilerine bakan yetmi kiilik bir htiyar Kurulu (Sanhedrin) vard. Toplumun ileri gelenlerinden oluan bu kurulun yetkilerini Romallar izerdi. 5:27 Evlilik d cinsel balant ile rasgele cinsel iliki, Yunanca aslnda iki ayr kullanmdr: Moiheia ve Porneia. Birincisi zina anlamna, ikincisi ise evli olmayanlarn birbiriyle dp kalkmas anlamna gelir. Bunlarn Trkede tam karl yoktur. 5:46 srail lkesini ynetiminde tutan egemen Romallar yararna yurttalarndan vergi toplayan ibirliki aznlk. Matta bu kuaktand (bkz. 10:3). Halk onlar sevmezdi. Tutumlar kaba, davranlar kapkayd (bkz. Luka 3:12,13; 18:10-14; 19:1-10). 6:24 Mammon: Yeryzndeki geici varl ve zenginlikleri simgeleyen bir yalanc tanr (bkz. Luka 16:9; 11:13teki aklamaya). 8:4 Tapnakta Tanrya sunular sunmakla grevli kii. Czamlnn paklandn belgelemeye yetkili din adam (bkz. Levililer 13:49; 14:2-32). 8:20 sa kendini nsanolu diye adlandrr. Tm insanl temsil eden yi nsan. 9:7 Tarsuslu Saulun ycelerden ona grnen ve konuan Mesihle karlamas; yaamnn bambaka bir yn almas. Bu olgu Habercilerin lerinde kez anlatlr: 1. Yazar Lukann kaleminden (9:1-9), 2. Pavlosun kendi azndan Yahudilerin dinsel kurulu karsnda (22:5-11), 3. Romal kral Agrippa nnde (26:12-14). Bunlar dikkatle okuyan, ilk bakta baz ayrlklar grr. anlatnn kimlere dorultulduuna dikkat edilsin. Okuyucularn, dinleyenlerin zellii gz nnde bulundurulsun. am yolunda Saulun dirilen Mesihle ani karlamas, nesnellikten znellie geen doast tarihsel-tanrsal olgudur. Mesih dman Saulu bambaka bir aamaya getiren, daima buna deinilen tanrsal sonulama. Olgunun kez konu edilmesi amasz bir yineleme saylmamal. 9:7 ile 22:9 arasnda gze grnr bir bakalk vardr. Bunlar ikinci srada kalan ayrntdr. Konuda z olgu dman Saulun dirilen Mesihle karlamas, bunun sonucunda yaamnn bambaka bir yn buluudur. Herhangi bir olgunun bir ka kez anlatlmasnda araya baz ayrntlar girebilir, ama olayda vurgulanan konu nedir? Saulun dirilmi Mesihle yzyze gelmesi, yaamnn taptaze ynteme girmesi. z budur. Okuyucunun dikkati bunlarda odaklanmal. 9:8 Topluluun karsnda kimsenin yapamad ileri yapan bir insan vard. Bu, halk korkuttu. Bylesi yetki ancak Tanryla ilgili olabilirdi.

9:15 sa soyut bir aklamayla kendisinin Gvey, inanllarnn da dn arllar olduunu bildiriyor. Soyut dille somut gerekleri tanmlama sanat sann gksel deerleri retmek iin her vakit kulland bir yntemdir. Soyut dilin anlamna girmeden sann szlerini kavrayabilmek gtr (bkz. Matta 25:1-12; Yuhanna 3:29; II.Korintoslular 11:2; Efesoslular 5:24-27,32). 9:30 sann amac mucizeleriyle gcn kantlamak deildi. Bu nedenle, olaylar dizisinin evreye yaylmasn yersiz ve gereksiz buluyordu. 10:4 Roma egemenliine kar eylemi gerekli sayanlar. Bunlar kurduklar bir rgtle Romallara kar direnii yrtmekteydi. rencilerini yepyeni bir ilikiye ynelten sa onlar toplumun her kesiminden semiti: Balklar, gmrk vergisi toplayanlar, devrimciler, bir de say ele veren Yahuda. Bunlarn on biri sonuna dek saya bal kald ve Sevin Getirici Haberi yayd. 10:15 Tanr takn gnahlar yznden Sodom ile Gomorray gkten ate gndererek yakt (bkz. Yaratl 19. blm). Yaratann son yarglamas ncekilerden sert olacak. 10:22 .. 164te Antiokus Epifanes tapna murdarlatrmt. Sonradan Yahuda Makabeus onu yeniden onararak Tanrya adad. Bu yldnm daima cokuyla kutlanrd. 10:36 saya iman en yakn kiilerin bile arasn aabilir (bkz. ayet 21,22). 10:38 Soyut kullanmn belirgin rnei. Burada ha elle tutulan, gzle grlen tahta, maden ya da ta paras deildir; ha ikenceleri, basklar, saldrlar, bunalmlar, lm betimler (bkz.16:24; Galatyallar 6:14). 10:39 Cann gerek mutluluu onu yitirmeye hazr olmaktadr. sa bu ilkeyi u canl simgeyle anlatyor: Dorusu size derim ki, buday tanesi yere dp lmezse, tek bana kalr. Ama lrse bol rn getirir (Yuhanna 12:24). 11:13 Yahyaya dek tm peygamberler Mesihi aklad. sa Mesih Tanr hkmranln insanlara yayd, bireyleri ona ard. sa simgesel dille her engele ve baskya karn ruhsal hkmranln srekli olarak yayldn, deerlendirmesini bilen kiilerce bulunduunu belirtiyor. 11:14 Yahyann geliinden drt yz yl nce, Tanr Eski Antlamada onun lyas Peygamber andrnda geleceini ve Mesih sann habercisi olacan aklad (bkz. Malakya 3:1; 4:4-6). 11:23 Eski Antlama anda eol (Hades), llerin topland yer olarak tannrd. Yeraltndaki bu yere kapatlan bir daha oradan kamazd (bkz. Yeaya 57:9; Eyub 11:8; Amos 9:2). 12:1 abat (Cumartesi) haftann yedinci gn Yahudilerin dinlenme ve tapnma gndr. O gn hibir ie el srememek bktrc bir alkanlk olmutu. 12:5 Rahipler her abat gn kurban keserek gerekli sunular sunar, bylece alma yasana uymam olurlard (bkz. lde Saym 28:9,10).

12:18-21 sann yeryznde kimseye ktlk etmeden engin yreklilikle srdrd hizmeti yaklak yedi yz yl ncesinden haber veren tanrsal peygamberlik sz. 13:52 Gksel hkmranl olumlu yolda deerlendiren dinsel yorumcu, Eski Antlamann ruhsal zenginliini ve Yeni Antlamann barsal dzenini yaamnda yanstr. 14:1 sa doduunda Onu ldrmeye kalkan kral Herodesin ayn ad tayan olu Herodes Antipas. 14:4 Kral Herodes kardei Filipposun kars Herodyay sevdi, onu kocasndan ayrp yanna ald. Yahya erdemli davranla bu ktl knad, ikisini de eletirdi. Kutsallk ilkesiyle, erdemli grle Tanrya hizmette bulunan Yahya bu tutumu sonucunda ban yitirdi (bkz. Luka 3:19,20). 14:33 Tanr yetkisiyle yaplabilen ilere tank olan renciler, sann Tanr Olu olduunu ak ak bildirdiler (bkz. 11:27). 15:2 Ellerden balayarak, bardaa anaa varncaya dek btn bu ykamalar temizlenmekle deil, treleri grenekleri uygulamakla ilgili biimsel alkanlklard. 15:22 Yahudi olmayan. Yahudi halknn ruhsal haklar dnda kalan. 15:27 Bu ilgi ekici olay ve konuma uluslardan gelen bir kadnn etkin imann belgeledi. sa bylesi saf saltk iman olann Tanrnn kayrasndan ve iyiliinden yoksun braklamayacan vurgulad. 16:4 Bu istek daha nce bildirilmiti (bkz. 12:38-41). sa yine ayn yant veriyor. Bu insanlarn tm mera bir belirti seyretmekti. Belirtilerin en grkemlisi olan Yunus olgusuyla tanmlanan sann lmn ve nc gnde diriliini grecekler, ama buna inanmayacaklar. 16:18 Petros adnn anlam Kayadr. sa bu ad bir simge niteliinde kullanarak, ileride olacak bir gerei aklyor. 16:18 Kilisenin anlam arlanlar Topluluudur. Kilise bir yap deil, yeryzn dolduran Mesih inanllarnn toplumudur. 16:28 sa lmnden nce ve diriliinden sonra rencilerinden bazlarna gelecek hkmranlnn ilgi ekici grnmlerini aklad. Bu bildiriyi izleyen olay bunlarn ilkidir. 17:3 Musayla lyas: Eski Antlama ann en gl, en yetkili iki peygamberi. 17:9 Tanrnn renciye aklad grkem, ller arasndan dirilecek olan saya ilikin zel aklamayd. Onun diriliine dek hi kimseye bildirilmeyecekti. 17:12 Yahyann geliinden yaklak drt yz peygamber andrnda gelecei, saya nclk Yahyann yaam lyas peygamberin karlat lyas gibi, Yahya da insanlarn kinine urad, yl nce Eski Antlamada onun lyas edecei akland (Malakya 3:1; 4:4-6). basklar ve saldrlar akla getirir. Tpk aaland, sonunda da ldrld (bkz.

14:1-12). Mesih bylece kendisine de her ktln uygulanacan, sonundaysa ldrleceini aklam oluyor. 18:24 On bin talant. Talant bir iinin on be ylda kazanabilecei parayd. 20:17 Yerualim kentinin yksek bir tepede olmas nedeniyle, oraya gitmekten ya da oradan ayrlmaktan kmak, inmek diye sz edilir. 20:19 sa ekecei ikenceleri, lmn, diriliini, nc kez olarak nceden bildiriyor (bkz.16:21; 17:22,23). 21:11 Topluluun gr peygamber kavramna kstlanmt. Birka gn sonra sann armha aklmasna tank olacaklar, Onu aklanan Kurtarc olarak grecekler. 21:45 sann armha aklmadan nce anlatt bu soyut olay, peygamberlikle ilgili tanmlamadr. Tanr dinsel yneticileri topluma ilikin ruhsal sorunlardan sorumlu tuttu. Ama onlar buna aldrmad. Uyarc olarak gnderilen peygamberlere ok sert davrandlar. Oysa sorumluluklarn karlamak zorundaydlar. Tanr peygamberlerden sonra yeryzne Olunu gnderdi. Onu ldrdler. Sonunda Tanr bu insanlardan her yetkiyi ekip ald. Anlatlanlar duyanlar somut gerei kavrad, saya kar taknlkla homurdandlar. 22:16 Roma uydusu, kral Herodese bal ibirliki partiden olanlar. Bunlar, Senin dmann benim dmanmdr ilkesine uyarak din biimcisi Ferisilerle sa Mesihe kar elbirlii ettiler; ayrmlarn unutuverdiler. 22:17 .. 31 ylnda, mparator Avgustusun yengisiyle balayan ve Neronun lmyle (.S. 68 yl) sonulanan dnemde Roma imparatorlarna verilen ad. 22:17 Ferisilerin ne srd sorunun ne denli kurnazlkla tasarland belirgindir. Sz edilen vergi zorunluluu genellikle uygulanmyordu. sa onlara, Vergiyi deyin derse, kendisini ibirlikilikle sulayacaklard. Hayr, vergiyi demeyin dese, bu kez Ona dzeni bozucu diyeceklerdi. 22:19 Bir dinar. sann kendine zg yant tmn susturdu ve bireyin devlete kar ykmlln aa kard . 23:5 Bata ve kolda tanan, stnde ayetler ya da dualar yazl balar. Eski Antlamadaki bir buyruktan doan bu alkanlk, sann kesinlikle sulad biimsel bir gsterie dnmt. Balangta verilen buyruk simgeselken biime, kupkuru ananelere eilimli din kuaklarnca yozlatrld. Tanr Eski Antlamada yle buyurmutu: Bu szlerimi yreinize ve cannza koyacaksnz. Simge niteliinde onlar elinizin stne balayacaksnz ve gzlerinizin arasnda aln ba olacak (Yasann Tekrar 11:18). Tanrnn verdii bu ruhsal buyruun greneksel bir batlcla dntrlmesini sa kesinlikle knad. 23:5 O an giysilerinde, etein drt kenarnda bulunan saak psklleri. Bunlar simgesel olarak Tanr buyruklarn unutturmamay amalyordu. Oysa biim ve tre merakllar onlar gsteri iin sergilemek yolunu tuttu (bkz. Saylar 15:37-41).

23:23 Kazancn ve varln onda birini Tanrya ayrmak ilkin brahime buyrulan ok eski bir ykmllktr (bkz. Yaratl 14:20; 28:22). sa bu alkanln yan sra nem tayan ruhsal ykmllkleri vurgular. 25:15 Efendi ilkine be, ikincisine iki, ncsne bir talant verdi. Bugnk altn karlyla bir talant yaklak bir ubuk altn olarak deerlendirilir (bkz. 18:24). 26:1-2 Passah kutlaynda srailliler Tanr buyruuyla Msrda klelikten kurtulurken, kap svelerini kanla svamak iin sunduklar kurban anarlard (bkz. Msrdan k 12). sraillilerin Passah kutlay, Nisan aynda dolunay hemen izleyen abata rastlar. 26:17 srailliler Msrda klelikten kurtulurken, ivedilikle ekmeklerini mayasz hamurla piirdiler. Bu tarihsel olay alar boyu tm kuaklarca bir an niteliinde kutlanmaktadr (bkz. Msrdan k 12:18-20). 26:24 Ktl yeleyenin kiisel sorumluluu belirtiliyor (bkz. 18:7). 26:39 Gnahsz sann gnahl saylmas. Gnahllar yerine gnah olmas, en kt gnahl gibi armha aklmas. z kutsallk olan saya ikenceden ve bedensel lmden ok daha ar gelen buydu. 26:53 Lejiyon sz ilkin Roma askeri ktas iin kullanld. Bu ktann says yaklak alt bin askerdi. 27:16 Bar-Abbas Yerualimde ayaklanmaya katlm, adam da ldrmt. lm yargs giyen bu sulunun kurtulmas olanakszd. Herkes onun sululuunu biliyordu. sada ise kimse bir su bulamad. Ama lm yargs giyen serbest brakld; yi nsan lm yargs giydi. 27:32 Kuzey Afrikann nemli bir kenti. 27:45 Gne tutulmas deil. 27:51 Tapnan heykel diye bilinen cemaat blmn, debir denen ve en kutsal yer olan, sadece barahibin, o da ylda bir kez kurbann kann getirerek girebildii i blmden ayran zel perde (bkz. Msrdan k 26:31-33). 27:52 lm Uyku olarak anlatlr. ller de Uyuyanlar diye. Bu, llerin son dirilii deil, zel bir dirilitir. 27:62 Hazrlk Gn: Cuma. Kutsal Gn olan abattan (Cumartesi) nceki gn. Yahudilerin abata gerekli hazrlklar yaptklar gn. nk abatta hibir i grmemeleri gerekirdi. 27:65 Konu edilen kolcular barahibin buyruu altndaki Yahudilerdi. Valinin buyruundaki askerlerse Romaldr (bkz. 27:27). 28:1 Haftann ilk gn: Pazar. sann ller arasndan dirilii Pazar sabah oldu. Bu yzden Mesih inanllar bu gn tapnmaya ayrr, onu Rabbin gn olarak anarlar (bkz. Vahiy 1:10)

28:19 sa Mesihe iman eden birey Onun lm ve diriliiyle zdeliini betimlemek iin Baba, Oul, Kutsal Ruh adna suya gmlerek, baka bir inanl tarafndan vaftiz edilir (bkz. Romallar 6:2-5). MARKOS 5:9 5000-6000 kiilik bir Roma alay. Cinlerin ne denli kalabalk olduunu, adamn kiiliini nasl aldn betimleyen bir durum (bkz. Matta 26:53teki aklamaya). 9:50 Soyut kullanmda tuzun koruyan, tat veren, susuzluk getiren bir nesne olmasyla ilgili gerek. Mesihin inanllarna verilen buyruk udur: Sznz her zaman cana can katar nitelikte ve tuzla tatlandrlm olsun (Koloseliler 4:6). Tanr Eski Antlamada tuzu antlama simgesi olarak tanmlad, sunularn tuzlanmasn buyurdu (bkz. Levililer 2:13; lde Saym 18:19; Hezekiel 43:24). Herkesin atele tuzlanacana deinen sa, inanllarnn basklara, saldrlara urayacan, bu etin denenmelerin Mesihe ball pekitireceini ve konuya bambaka bir boyut katacan soyut dille bildiriyor. 10:38 Soyut teknikle konuan sa armha aklmasn ve lmn iilmesi g bir bardak, katlanlmas etin bir vaftiz niteliinde tanmlyor. Soyut teknie alkn olmayann bu gerekleri kestirebilmesi Tanrca aydnlatlan bilgiyi gerektirir. 12:26 Horeb Danda hi tkenmeyen atele yanan alnn ortasnda Tanrnn Musaya grnerek, Durduun yer kutsal topraktr dedii, kendisini brahimin, shakn, Yakupun Tanrs olarak tanmlad olgu (bkz. Msrdan k 3:1-6). 15:44 armha aklanlarn lmesi genellikle ok uzun srerdi. Bundan daha ikenceli bir lm cezas dnlemezdi. Kimi vakit aslanlarn bacaklarn krarak lm ivediletirmeye alrlard (bkz. Yuhanna 19:31-33). LUKA 1:4 Yazar Luka yksek eitim grm bir hekim, aydn bir insandr. sann dnyaya geldii an klasik bir bilgini, geni apta gezmi grm bir gzlemcisidir. Pavlosun en yakn i arkada, haber gezilerinde yoldadr. Gerek bir Tanr bals olduundan, Tanr Haberini insanlara aklamak iin zel yetkiyle donatlmtr. Teofilos ise sa Mesihin yeryzndeki yaam, retisi, eylemleriyle yakndan ilgilenen bir dnrdr. Doktor Lukay sann doumu, tanrsal Haberin geliimi konularnda nesnel aratrmaya atayan odur. Bylelikle bu belgenin olumasna, tm dnyaya yaylmasna katkda bulunmutur. Parmen karln kendisi demi olabilir. 1:31 Yehoua: Tanr kurtarr anlamnda kullanlan branice adn ksaltlm, sadr. Bu bir halk kullanmdr. 2:35 Tanr esinlemesiyle peygamberlik eden Simeon, sann hem kurtarmaya hem de yarglamaya geldiini belirtiyor. Onun halan sonucunda annesi Meryemin duyaca derin acy da bildiriyor. 2:49 sann kendisini Tanrnn Olu diye tanmlamasn, Tanrnn da Ona, Sen sevgili Olumsun, Senden honudum (3:22) demesini balangta Meryemle Yusuf bile

anlayamamt. Yusufla evlenmeden nce Tanr buyruuyla saya gebe kaldnda, Meryem ocuunun kimlii konusunda kavrayamad birok gizle karlat, bunlarla boutu. 9:53 Samiriyelilerle Yahudiler arasnda birbirini ekememezlik eski ve derin bir yarayd. 9:60 Mesihin ars kesin ve belirgindir. Ruhsal yaama kavuan, ruhsal yaam kavrayamayandan ayrml davranr. Mesih ruhsal yaam olmayanlar ruhsal l diye nitelendirir. Belki bu adamn babas daha lmemiti bile. Babasnn lmn bekleyip ondan sonra saya katlmay amalad. Mesihin ardm sra gel ars imdiki an kapsar. Yarn ge olabilir. ayrml olay (Luka 9:57-62) ayn geree k tutar. Mesih her inanldan mazeret tanmayan ballk ve hizmet bekler. 10:32 Yahudilerin rahipler ve dinsel grevliler snf. Musayla kardei Harun, srailin on iki kolundan Levi soyuna baldr. Din grevlisinin bu adamn yardmna yetimesi gerekirken o svp gidiyor. 10:33 En scak, en iten ilgiyi bir yabanc gsteriyor. Mesihin insanla duyurduu gerek, sadece yurttan insan karde olarak benimsenmesinden ok teye gider (bkz. Matta 5:43-48). 11:38 Bu ykanma temizlenmekle ilgili deildi. Treleri, grenekleri uygulamakla ilgisi olan bir alkanlkt. 11:42 Kazancn ve varln onda birini (yzde onunu) Tanrya sunmak, ilkin brahime buyrulan ok eski bir ykmllktr (Yaratl 14:20; 28:22). sa bu alkln yan sra nem tayan ruhsal ykmllkleri belirtti. 12:25 Baka bir deyile sa unu anlatr: Kald ki, iinizden hanginiz kayglanmakla yaam sresine bir tek gn ekleyebilir? 15:8 On drahmi. On para gmten oluan bir gerdanlk. Dn iin eyiz emen olarak bilinen bu gerdanlk eksilirse kadn evlenemezdi. 16:9,11,13 Zenginlik ilah, Haksz Mammon. sa bu arpc simgeyle maddecilii knyor. 8:14te konuyu somut dille geni apta aydnlatyor (bkz. Matta 6:24). Bu sz Kildaniceden trevdir. Anlam: Gvenilen nesne. Tanrya kar direnen yersel itah (bkz. Filippililer 3:19; Matta 6:24). Aslnda, hakka saygs olmayan zenginlik ilah olarak bilinir. 17:21 Tanrnn insanla atad hkmran sa bu soruyu soranlarn ortasnda duruyordu. 22:32 sa Petrosun kendisiyle ilikisini kesinlikle yadsyacan, sonra da bu yreksizliinden derin pimanlk duyarak yeniden Mesih imanna dneceini nceden bildiriyor. 22:38 Bu konumada sa efendilerini yitirecek olan rencilerin zntyle dolu duygularn aa vuruyor. Onlar acaba kl m, yoksa baka eyler mi gerekli diye kafa yorarken, O, te sizin kaygnz budur! diye ilerindeki yersiz dnceleri ineliyor.

22:66 Yahudilerin ileri gelen grgl yal yetmi kiiden oluan en stn ve yetkili dinselulusal kurulu (bkz. Msrdan k 24:1; lde Saym 11:25; Matta 5:22; Habercilerin leri 4:5; 22:5). 23:54 Yahudilerin abat (Cumartesi) gn Hazrlk (Cuma) akam gnein batmasyla balar. YUHANNA 1:4 Ik sz sa Mesihle ilgili olarak kullanlr. Bu yazda yirmiden ok kez geer. sann Ik olarak geleceini Eski Antlama peygamberleri bildirir. Yeaya yle der: Karanlkta yryen halk parlak bir k grd. Koyu karanln sard lkede oturanlar zerine k dodu (Yeaya 9:2). 1:14 nsan bedeni kuanp yeryznde konut kurdu. Bir insan gibi yaamaya geldi. 1:25 Yahyann insanlar suyla vaftiz etmesi (bkz. Matta 3:11; 13:24; Habercilerin leri 1:5; 18:25b; 19:3), Mesih ballarna uygulanan vaftizden ayrmldr (bkz. Matta 28:19; Markos 1:4; Romallar 6:2-5; Koloseliler 6:12). 1:45 sa Mesih erden kz Meryemden dodu. Daha sonra Yusuf nianls Meryemle evlendi. Konuyla ilgili daha geni bilgi iin (bkz. Matta 1:18-21, 24,25; Luka 2:22,48; 3:23). 2:11 Belirti, mucize: Yaratklar aciz brakmak. sann yceliini gsteren eylemler dizisi. 2:21 sa tanm diliyle bedenini, iinde Tanr Ruhunun barnd tapnak diye anlatr. 7:2 Ekimde gelen bu kutlamada Yahudiler Sina lnde krk yl babo dolatklarn anmak amacyla adr kurar, bir hafta sreyle adrlarda yaarlard (bkz. Levililer 23:34). 7:27 Yahudilerin dncesinde, Mesihin yoktan ortaya kacana ilikin bir inan varsaym dolard (bkz. Matta 24:26). 7:35 Yunanllar arasnda yaayan ve onlarn dilini kltrn benimseyen Yahudiler. 7:38 Eski Antlama peygamberleri bunu belirtti (bkz. Yeaya 58:11; Hezekiel 47:1; Yoel 3:18; Zekarya 14:8). 9:22 Kiiyi merdut (kovulmu) sayp aralarndan atma eylemi (bkz. ayet 34). 11:49 Barahiplik hakk Romal valinin kayrcl ve arkaclyla kazanlan, sk sk sahip deitiren bir makama dnmt. 11:51 Bu din adam tanrsal esinlemeyle nemli bir gerei duyuruyor. 12:31 blisin yeryznde kendine zg egemenlii kurduu sann belirgin retisidir (bkz. 8:44; 14:30; 16:11).

17:17,19 Kutsal klma, kutsama: Tanrnn Mesih inanlsn gnahtan kesinlikle ayrp kutsal yaam bals klma eylemi. z kutsallk olan Mesih her bakmdan inanlsyla zde oldu, kendisini batanbaa Tanr hizmetine ayrd. 19:39 Roma litresi: Yaklak kilo. Sz edilen bu pahal kokular llerin gmlmesinde kullanlrd. 21:23 say kurtarc olarak deerlendiren kadn-erkek birbirini karde ve kz karde niteliinde tanr. HABERCLERN LER 1:1 Sevin Getirici Haberin Luka adyla bilinen kesimini kaleme alan yazar. 1:2 sann ard renciler Onun diriliine tank oldu. sa onlar ve baka inanllar evrensel mjdeyi yaymaya gnderdiinden, bunlara Apostoloi: Gnderilenler denir. 1:12 Bu ilgin deyim, o ada abat (Cumartesi) gn ne denli yol yrnebileceini saptamak amacyla olumutur. Tapnma gnlerinde insann geliigzel yolculua kmasn nlemek iin dinsel yorumcular abat gn yalnz 2000 gez yol yrnebileceini saptad. Bir gez dirsekten orta parman ucuna kadar olan uzunluu simgeler; 54.30 santimetre uzunluu anlatr. Buna gre 2000 gez 1.086 metre, yani bir kilometreden biraz fazladr (bkz. Msrdan k 16:29; lde Saym 35:5). 1:18 Otuz para gme karlk say ele veren Yahuda, bu parayla satn ald tarlada kendini ast, ardndan da tepetaklak yeri boylayp can verdi. Bu onun ackl sonu oldu (bkz. Matta 27:5). 1:20 Episkopos, Episkopi: Kilise topluluunda inanllarn ruhsal bakmyla ykml kii ve onunla ilgili grev. Szlk anlam: Gzetici. Episkopos hem t verir, hem de kiisel ve genel konularla ilgilenir (bkz. 20:28). 2:1 lk rn arpa demetinin sunu niteliinde sallanmasndan elli gn sonra (bkz. Levililer 23:15,16). Pentekost elli demektir. Bir abattan yedi abat sonraya der. Bu ok nemli bir olgunun kutlama gnyd (bkz. Msrdan k 34:22; Yasann Tekrar 16:10). Tanrnn Sina danda Musaya On Buyruu vermesi de bu gnde kutlanmaya balad. Haftann ilk gnne (Pazara) rastlayan o gn, Mesih inanllar kutlama iin Yerualimde toplanmt. 2:17 Tanrdan gelen imgeleme. nanlnn ruhsal varlnda beliren tanrsal aklama. 2:20 Mesihin yeniden gelip Tanr dzenini getirmesi, yce ve grkemli Gndr (bkz. 3:21). 2:23 ada insan yasalarn dzenleyen Roma kuaklar, Tanrnn doruluk ve adalet yasasndan bilgisizdi. Bu nedenle sann armha aklmasn onaylad. 2:27 Eski Antlama anda eol (Hades) llerin topland yer olarak tannrd. Yeraltnda bulunan bu yere kapatlan oradan kamazd (bkz. Yeaya 57:9; Eyub 11:8; Amos 9:2). 2:33 Tanr Mesih inanllarna kutsallk bilgisi ve zel g vermek iin Kutsal Ruhunu gndereceini peygamberleri araclyla yzlerce yl nceden vaat etmiti (bkz. Hezekiel

36:27-32; Yoel 2:28-32). sa Mesih Tanrnn bu vaadini yineledi (bkz. 1:4,5; 11:16; Yuhanna 14:15-18,25,26). 2:46 Mesihe inananlarn zelliklerinden biri ortaklaa yemek yemeleriydi. Varlkl varlksz her inanan, kadn ya da erkek hep birlikte oturup bir arada yemek yerdi. 3:23 srailliler kendilerinden Tanr Halk diye sz ederdi. Bu nedenle onlara ksaca Halk denirdi (bkz. Matta 1:21). 4:12 sa Meryemden dnyaya gelmeden nce Tanrnn melei Yusufa yle dedi: Meryemi kendine e olarak almaktan ekinme. nk kendisinde oluan Kutsal Ruhtandr. O bir erkek ocuk douracak ve Onun adn sa koyacaksn (bkz. Matta 1:20,21). Bu ad Yehoua (YAHWEH Kurtarr) anlamnda kullanlan branice szn halk dilinde ksaltlm kullanmdr. 4:36 Levi, srailin on iki soyundan biridir. Bu soya bal olanlar zellikle rahiplik ve dinsel grevlerle urard. 5:11 arlanlar (Ekklesia). Bir bina ya da yap deil, ruhsal aryla Tanrya arlanlarn oluturduu topluluk (bkz. Matta 16:18). 5:13 Tanrnn yalan syleyen Hananya ile karsn yarglamas, karclk iin yarm gnlle inanllara katlmann tehlikeli ura olduunu herkese anmsatt. Bu olgu insanlarn yreine korku ve sayg duygusunu yerletirdi. 6:1 nanllar topluluu ayr insanlardan olumutu. Tm de ayn gelir kaynandan, yani bireylerin mallarn satarak sunduklar paradan geiniyordu. Yahudiye lkesinden olanlara Yahudi denirdi. Baka lkelere dalm olan ve Yunanca konuan kiilere de Hellenist denirdi. Ayrm dil konusundayd. Bu durum gereksiz bir srtme dourdu. Tanr Ruhundan esinlenen Haberciler bu srtmeyi Hizmet Grcleri atayarak nledi. Bugn her kilise topluluunda Hizmet Grcler vardr. Bunlara Diyakon denir. 6:9 .. 63 ylnda Pompeiusun Romaya gtrp orada kle olarak satt Yahudilerin oluturduu sinagog (toplant, topluluk). Bu insanlar sonradan zgrlklerini kazand ve zgrler Sinagogunu oluturdu. Onlar da Mesih bildirisine kar kanlar arasndayd. 7:8 Tanr brahimi kendisine balla ardktan sonra ona snneti simge olarak verdi (bkz. Yaratl 17:9-12). Tanr, Btn erkek ocuklar sekiz gnlkken snnet edilecek dedi. Fiziksel sala katks olmaktan baka bunun ruhsal nemi vard. Eski Antlamada snneti biimcilikten karmay amalayan Yeremya peygamber unlar yazd: Kendinizi Rab iin snnet edin, yreinizin kabuunu atn. Yoksa ilerinizin ktl yznden fkem ate gibi parlayp yanacak ve sndren bulunmayacak (Yeremya 4:4). 7:43 Amon halknn tapnd bir ilah. Moloha tapnma ocuklarn atee atlp yaklmasyla el ele vermi, toplumun dokusuna ilemi hunhar bir uygulamayd (bkz. Levililer 18:21; 20:2-5; Yeremya 22:35; II.Krallar 18:17). Tanr bu treyi uygulayanlar Musa araclyla lme yarglad. Buna karn baz srailliler bu puta tapc lgnl benimsedi (bkz. Yeremya 7:31; 19:4,5; Hezekiel 16:21; 23:37,39). srail halk Babil srgnnden dndkten sonra puta taparl kesinlikle brakt.

lah Refan, Satrn (Zhal) gezegeniyle ilikisi olan tarm tanrsyd. srail halknn lde puta taparla zenerek Haruna zorla yaptrd dana, puta tapan toplumlarn zellikle boa burcu ynnden yldzlara tapmasndan esinleniyordu. Bu put insan bedeniyle boa ban birletiren acmasz bir ilah simgelerdi. Satrnn Zamanla ilgisi vard. nsann sonunu kararlatrrd. Bu kurama inananlar, boa burcunu izlemek iin her densizlie kalkrd. 7:44 srailliler Tanrnn brahime vaat ettii lkeye giderken srekli yoldaydlar, tapnaklar ne yoktu. Musa Tanr buyruuyla halktan armaanlar toplad, gsterilen l uyarnca Tanklk adrn kurdu. adrn en kutsal yerine On Buyruu ieren ta levhalar koydular. Orada insanlarn gnah iin kurtulmalk (kurban) kan sunulurdu. 7:45 Yeu, Musadan sonra sraillileri yneten, onlar brahime vaat edilen Kenan lkesine getiren nder. 7:58 srail yasasna gre, Tanrya svd ne srlen kiiyi sulayacak tanklar gerekti. dam yargs, tanklarn orada bulunmas ve dorudan doruya yargya katlmasyla verilirdi (bkz. Levililer 24:13-16). Sonra tm topluluk yargly talard. Stefanosun saya inancn svme sayanlar onu ldrmekte hibir saknca grmedi. 8:16,17 sa Mesihe iman edip yeni yaama kavuan kadn erkek herkes Onun Kutsal Ruhunu alr (bkz. Romallar 5:5; 8:9; I.Korintoslular 12:13). Mesih inancnn yaylmaya balad dnemde, yeni inanllara bu nemli salay belirtildi; Habercilerin retisi ve duas ile Kutsal Ruh inanllara geldi, onlara ruhsal yetki ve g verdi. Habercilerin stlerine ellerini koymalar zerine yeni inanllarn Kutsal Ruhu almas, inanllar topluluunun balangcnda beliren bir olgudur. nanllar bylece her yana yaygn ruhsal paydaln birer paras oldu. 8:27 Eski saray uygulamalarnn belirli grevlerindeki erkekler enenir (hadm edilir), bylece erkeklii giderilirdi. 9:2 Balangta Mesih inanc iin u Yol! diyerek alaya kaan bir deyi kullanrlard. Mesih inanls (Hristiyan) ad daha ge kullanld (bkz. 11:26). 9:30 Sonradan Pavlos adn alan Saul o zamann en nemli kentlerinden biri olan Tarsusun sekin kiilerindendi. 10:14 Petros inancnn kurallarna sk skya sarlan bir Yahudiydi. sraillilerin ne yiyip ne yemeyecei kendilerine bildirilmiti. Bu arpc grme Petrosu sarst. Ama Tanr artc bir betimleme yoluyla ona ayrml bir gerei retiyordu (bkz. Markos 7:14-23). 10:25 Tanr bilgisi daha gelimemi olan yzba Kornilyos, dpedz bir insan yaratk nnde yere kapanyordu. Bu yanl atlm nlendi. 10:45 nanllar iki koldan olumaktayd. Bunlardan biri srail inancndan gelen ve snnet geleneine bal olanlard. tekilerse, uluslardan gelen ve snneti uygulamayan koldu: Yunanl ya da Hellen. 11:20 Hellenistlerden ayrml olarak dorudan doruya Yunan soyundan gelenler: Grekler (bkz. 6:1; 9:29).

11:28 Tm Dnya sz Roma Dnyasyla ilgilidir: Akdeniz evresindeki lkelerde 41-54 yllarnda Klavdius Roma imparatoruydu. Tarihin belgeledii bu ktlk belirli yerleri, bu arada Yahudiye lkesini daha ok etkiledi. 11:30 Presbiteroi (htiyarlar): Kilise topluluunda bilgi ve grg bakmndan n srada beliren ruhsal gzeticiler. Bu iki ad ayn anlamda kullanlr: (Episkopos) Gzeticiler. Diyakonos: Hizmet Grcler aklamas iin 6:1e baknz. 12:1 Herodes adyla bilinen krallarn drdncs. Romallarn egemenliinde krallk eden bu adam Mesih inanllarna ok ar basklar yapt. 12:19 Roma yasasna gre cezal kiiyi koruyan asker onu karrsa bu suu kendi canyla derdi. 12:20 Kral Sleymann gnlerinden beri bu kentler yiyeceklerini Galile lkesinden salard (bkz. I.Krallar 5:9-11). 13:4 Antakya yaknlarnda Samanda diye bilinen deniz kysnda o an nemli bir iskelesi. 13:8 Elimas: Arapa lim (bilgin) kelimesinin yozlatrlm bir kullanmdr. Bu akgz adam valinin yannda kalyor, kendisine gya bilgi veriyordu. Ama akll bir insan olan vali, Tanr Szn bildirenlerden gerei renmek istedi. Bunun zerine bilgin geinen byc kukuland, kskand. kbali snmekten, nemini yitirmekten korkarak Barnabas ile Saula kar kt. Bu direni Tanryayd; ona oa mal oldu. 13:16 Yahudiler Roma mparatorluuna yaylmlar, her yerde sinagoglar kurmulard. Buralarda ruhsal yasa retilir ve Tanrya tapnlrd. Uluslarn kendilerine zg tapnaklar vard. Mjde gezisine kan haberciler ilkin sinagoglara urad. nk Yahudiler gerek Tanr balsyd. Sinagoglara Yahudilerden baka Tanry arayan ve Ondan korkan insanlar da katlrd. Bunlara Tanrdan Korkanlar denirdi. Onlar iin kullanlan baka bir ad da Proselittir. Bu ad tanrbilmezlikten Tanrya dn anlamna gelir. Bu insanlar Mesih bildirisine her zaman olumlu tepki gsterdi; nk gerein araclaryd. 13:20 Tanr, sraillileri Musann yardmcs Yeunun ynetiminde Kenan lkesine getirdi ve brahime vaat ettii blgeyi onlara miras olarak verdi. Yneticileri dorudan doruya Tanr idi. Tanr topluluun gnlk ilerine bakan Yarglar atad. Eski Antlamada HAKMLER yazs bu dneme ilikin olaylar canlandran tanrsal bir belgedir. Yarglar dnemi Samuel peygamberin atanmasyla son buldu. 14:12 Zeus (Jpiter) tanrlarn ba saylan bu ilahn nemi byk olmakla birlikte, eitli yorumlar uyarnca yerden yere deiirdi. Eski Anadolu inanlarnda Zeus ile Hermes her yeri dolaan iki ilaht. Uradklar yerlerde halk onlardan yararlanmak iin birbiriyle yarrd. Hermes (Merkr) birok zellik tayan bir ilaht: Tanrlarn habercisi, bilgi, yolculuk, ticaret, genlik ve zellikle sz syleme ilah. Mitoloji onu Zeus ile Meyann olu sayar. Bu tr hayal rn ilahlardan ve onlara bal putlardan baka bir ey bilmeyen eski Anadolu halk, diri Tanrnn habercilerini bu hayal rn tanrlarla kartrd. Bu olay habercilerin puta taparl tm plaklyla knayan konumay duyurmalarna yol at.

15:5 lk kilise topluluunda doan anlamazlk uydu: Yahudi inancndan Mesihe gelip Ona iman edenler kendi inanlaryla ilgili ruhsal yasann, eitli tanrsz toplumlardan gelenlere de empoze edilmesini istiyordu. Snnet edilmek, yiyecek konularn denetlemek, tresel alkanlklarla uramak gibi.. Tanr kayrasnn her sorundan nce geldiini bilen Pavlos, Barnabas ve br haberciler Mesih inancnn Yahudi treleri erevesinde kstlanamayacan savundu. Ferisilikten kan, biimcilie smsk bal kalan kesim bunun tersini savundu. Bylece, gelimekte olan toplulukta nemli bir yorum ve uygulama ayrl bagsterdi. Antakyadaki topluluu uluslardan gelenler oluturuyordu. Bunlar Yahudi trelerine balanamazd. Bu nedenle Antakyadaki topluluk, sorunu grmek iin Pavlosla Barnabas habercilerin ounluunu kapsayan Yerualime, kardeler topluluuna gnderdi. Yerualimdeki kilise topluluu genellikle Yahudi kkenli inanllardan oluuyordu. Sonuta ilgin bir inan ve uygulama tartmas belirdi. Yerualimde toplanan bu ilk kilise konseyi (.S. 50) Tanr Ruhunun esinlemesiyle soruna eilerek onu belirgin biimde zd. Uluslardan iman edenlerin Yahudi trelerini tutmaya zorunlu klnamayaca kararlatrld. Mesihe iman aamasnn dinsel yasalarla deil, kayrayla geldii temel iman kural niteliinde saptand ve Kilisenin ana esi olarak kabul edildi. 15:20 Tanrs olmayan, puta tapan uluslar yedikleri btn etleri ilkin kendi tanrlarna sunarlar. Putlara kurban edilmeyen et yenemezdi. lk kilise konseyi verdii kararda Mesih balsnn yalanc tanrlara sunulan etleri kirli saymasn ve bunlar yememesini belirtti. Bu konu 29uncu ayette belirgin biimde zetleniyor. 15:29 Birinci yzyla ilikin ilgin bir mektup rnei. O an mektuplarnda yazann ad baa konulurdu. Bundan sonra mektubun kime gnderildii yazlrd. mza atlmazd. Bunlar ou kez elden gnderilirdi. 16:6 Roma ynetimi Anadoluyu ayr blgelere ayrmt. Tm Ege blgesini kapsayan kesime Asya Blgesi denirdi. Bu en geni ve en nemli blgeydi. 16:10 Buraya kadar olaylar bir seyirci gibi anlatan yazar Luka, bir sre iin kendisi de haber gezisine katlyor ve olaylarn iinde bulunan biri niteliinde konuuyor. 16:12 Koloni, gnmzde smrge anlamn tayorsa da, smrgeden bakadr. Romallar kendi insanlarn bir yere yerletirir, yepyeni bir kent kurar, buraya koloni derlerdi. 16:13 Filippililer Roma uyruklusuydu, onlara zel haklar tannrd. Burada Yahudi az olduundan sinagog yoktu. Haber gezisini srdrenler, Tanrdan korkanlarn bir rmak kysnda toplanabileceini tasarlad. 16:18 Bir cin ruhuyla khinlikte bulunan bu kz Tanrnn kurtarna tanklk etmiyordu. Pavlos bu gerekten rak tankl Tanr mucizesiyle susturdu. 16:19 Roma kentinde en nemli yer ar meydanyd. Agora diye bilinen bu yerde alveriten ok kamu sorunlar ve konular grlr, eitli durumlar geliimler tartlr, kararlar verilirdi. Bylelikle halkn genel konulara katlmas salanrd.

16:35 Roma ynetiminde yksek memurlarn nnden giden, elinde keskin bir balta tayan subay. Balta, yneticilerin kesin yetkisini betimlerdi. 17:18 Bu felsefe okulunun kurucusu sadan nce 341de Sisam Adasnda doan Epikurostur. retmeni Nafsifanes ona dnyamzn rasgele bir devinimin (evrim) rn olduunu ve atom paralarnn bileiminden olutuunu retmiti. Yoksul birisi olan Epikuros evresine toplad arkadalarna retmeninin ve kendisinin grlerini tantt. Yaamn belirsizlii Epikurosular uratrd ve okullarnn domasna yol at. retilerinde lmden sonras iin herhangi bir yarg ya da ceza yoktu. nk her eyin rasgele olutuuna inanrlard. Derslerini Atinada Bahe (Kipos) denen yerde veren Epikurosun rencilerine, llerden dirili bildirisi ok yabans geldi. 17:18 Bu felsefe okulunun kurucusu .. 335te Kbrsta Kitiyumda doan Zeno idi. Stoa Yunanca sundurma demektir. Zeno Atinada Renkli Stoa diye bilinen bir sundurmann altnda ders verirdi. Bu nedenle okula Stoaclar dendi. Bu felsefe kolu kurucusunun rettii temellere bal kalmad. nsan her iini doa yasalarna gre yapmal diye retirlerdi. Doast bir olay olan llerden dirili olgusu onlara tmden sama geldi. 17:19 Arios (Ares) eski Yunanllarn sava tanrsdr; Arios Pagos, Savatepe demektir. Romallar bu tanrya Mars, bu yere de Mars Tepesi derlerdi. Mart aynn kkeni budur. Akropolun (Parthenon) kuzeybatsna den tepede toplanan yarg konseyi bu adla tannrd. En nde yer tutan konseydi bu. Balangc kentin kuruluuna dayanrd. Her sorun ve konu burada tartlr, karara balanrd. Ariopagostan gemeyen hibir felsefe ya da dnce yntemi kendiliinden tutunamazd. Sokratese bu tepede baldran zehiri iirildi. Pavlosun bildirdii llerden dirilme olgusu Atinallar sarst. Bylesini hi duymamlard. 17:21 Atina kenti bir fikir pazaryd. Burada saysz insan bilgi ve felsefe satarak geinirdi. 17:22 Pavlos bir bilgin ve dnrd. Byle nemli bir toplantda konumay yadrgamad. Onlar dndrecek yolda konuarak diri Tanry tantt, tmn Ona ard. 17:28 Pavlosun Atinal yazarlar ve ozanlar zerinde de geni bilgisi vard. Tek Tanr gereini anlatmak iin bu ozanlardan Giritli Epimenidesten bir dize kulland. Ayn ozandan baka bir kullanm iin (bkz. Titosa Mektup 1:12). 18:18 Korintosta Rab onu etin saldrlardan kurtard iin. 18:25 Yahyann vaftizi gnahtan dn (tvbe) kapsar. Mesihin vaftizi ise yeniden dou bulanlara uygulanan, Mesihle zdelik vaftizidir. 19:4 Mesihe nclk eden Yahya, gnahtan dnmeyi ve vaftiz edilmeyi bildirdi (bkz. 1:5; 11:16; 18:25). sa Mesih, inanllarna Kutsal Ruhu vaat etti. 19:9 sa Yol Benim dedi (Yuhanna 14:6). Yeaya peygamber Tanr inanllarnn Tanr Yolunda yrdn belirtir (bkz. Yeaya 40:3). 19:19 Altn-gm deerlerinin deimesi bu tutar bugnk parayla karlatrmay olanaksz klyor.

19:33 Yahudiler Pavlosla ilgileri olmadn belirtmek iin bir szcy ileri srdler, ama bundan bir sonu salayamadlar. Halk bu adamn sulu olduunu sanarak var gcyle haykrd. 19:35 Efesos kenti stn nem tar, en kutsal zelliklerin koruyucusu saylrd. Gkten indii varsaylan kutsal bir ta szde onlara emanet edilmiti. Bu tr temelsiz kuramlara balanan halk, barut fs gibi patlamaya hazr bir topluluktu. Akl umu bir sr kafa. Kent grevlisi onlar yattrabilmek iin ok ustalkl konutu. 19:41 Korintos valisi Gallio (bkz. 18:14-16) ve Efesosun kent grevlisi erdemli davranlaryla ne denli aydn ve ilerici olduklarn herkese sergiledi. zledikleri yol bugnn yneticilerine rnektir. 20:5 16:10da haber gezisine katlan yazar Luka yeniden Pavlosla birlikte yolculuk ediyor. 20:17 Bugnk Efesosla Miletos arasndaki raklk ok deildir. Miletos limanna Efesos limanndan daha kolay ulalabildii iin, bu liman olduka elveriliydi. Kaystros (Kk Menderes Irma) Efesos limann amurla dolduruyor, girii gnden gne gletiriyordu. Blgeyi ok iyi tanyan Pavlos bu yzden Efesosu atlad, daha uygun liman olan Miletosta duraklad. 20:28 Sr kullanm soyut dilde Mesih inanllarnn tmn anlatr. sa kendisi ve inanllar iin, Ben iyi obanm; iyi oban koyunlar yararna cann verir demitir (Yuhanna 10:11). 21:8 Kilise topluluunda eitli hizmetler iin seilen yedi hizmet grcden biri (bkz. 6:3-6). 21:24 Musaya bildirilen ruhsal yasada, kendini zel adak niteliinde adayan kiinin ykml tutulduu belirli zorunluluklar vard. Nezir (adak) diye bilinen ve kendisini Rabbe adayan insann adaklk sresi son bulunca salar kesilebilirdi. Bu sre boyunca kiinin tm ilgisi ruhsal konu ve ilikilere dorultulurdu. Adakln son bulmasyla nceki duruma dnlrd (bkz. lde Saym 6:1,2). 21:29 Yahudiler tapnaklar konusunda ok titiz davranr, Yahudi olmayan hibir koulla oraya sokmazlard. 21:38 Komutan, Pavlosu baka birisiyle kartrmt. Szn ettii kii azgn bir kargaala yol amt. Yerualime gelerek peygamber olduunu savunan bu adam, surlarn kendi nnde yklacan ne srd, birok kiiyi buna inandrd. Giysilerinin altnda kama, haner tayan terristlere nderlik eden bu szde peygamber, her nerede Romal ya da Roma yanls grse ldrmeye ant imiti. Ayaklanmas baar bulamad, ballaryla birlikte le kat. 22:3 Gamaliel Yerualimde hem ruhsal ynetici hem de en saygn tanrbilimciydi (bkz. 5:34). 22:21 Sevin Getirici Haberi uluslara mjdelemeye gnderilen Pavlos, uluslarn habercisi olarak bilinir. 22:9 Bu aklama iin bkz: 9:7.

22:28 Roma mparatorluunun genel nfusu yaklak yz milyondu. Bunlarn sadece otuz milyonu yurttalk hakkn tard. Geriye kalanlar her haktan yoksundu. Bunlar sorguya ekilirken kamlanabilirdi. Romal yurttaa hibir zaman ikence uygulanamazd. Pavlosun babas zel bir baar ya da yararllk gsterdii iin Roma yurttalyla onurlandrlmt. 23:3 Daha nce sa haktan rak din kuaklarn u szlerle knamt: Vay sizlere dinsel yorumcular ve Ferisiler. kiyzller. nk sizler badanal gmtlere benziyorsunuz. Bunlar dtan parlak grnr, ama ileri l kemikleriyle ve her tr irenlikle doludur (Matta 23:27). 23:3 srail yasasna gre sululuu saptanmadka insan susuzdur. Bu adam szde savunduu yasaya kar gidiyordu. 24:5 sa Galilenin Nasra kentinden olduu iin Ona Nasral sa denir. Sulayc Tertullus bu kullanmla alay ederek, Mesih ballarn Nasrallar Partisi diye hafife alyor. 26:10 Pavlos ilk kilise ehidi Stefanosun talanarak ldrlmesinde nemli etkisi olduunu belirtti (bkz. 8:1,3). 26:13 Bu aklama iin bkz: 9:7. 26:14 Hizmet kzlerini drtmek iin kullanlan ucu bizli denee tepen hayvann ackl durumunu anlatmak iin kullanlan bir deyim. 27:9 Dokuzuncu ayda Byk Kefaret Gnne rastlayan en kutsal oru (bkz. Levililer 16:29-34; 23:27-32). 27:17 Kuzey Afrikada s bir kyya verilen eski bir ad. Bataklk kumuyla rtl bu kyya vuran geminin sonucu korkuntu. Akdenizde eski gemicileri en ok rkten tehlike Sirtise vurmakt. Bu kynn dou kesimine Byk Sirtis, bat kesimine ise Kk Sirtis denirdi (Sidre Krfezi). 27:41 Su yzne kadar uzanan sra kayalarn oluturduu kart akm. 28:11 Eski bir denizcilik simgesi. O ada birok gemi bu armayla donatlrd. Zeus ile Ledann ikiz oullar Kastor ve Polluks adndaki iki ilah simgeleyen bu arma denizcilere gvenlik alard. Gnmzde birok kiinin at nal, mavi boncuk, sarmsak trnden uur getirecei varsaylan nesneleri benimsemesi gibi. 28:15 Appius Forumu Roma kentinin gneyinde eski bir kenttir. Taverna ise bu kentle Roma arasnda nemli bir konak yeridir. 28:20 Musadan balayarak Eski Antlama peygamberleri gelmesi beklenen Mesihi mjdeledi. Peygamberlerin bildirdiine nem verenler bu umutla yaad. Peygamberlerin dediklerine kulak asmayanlarsa Mesihi yadsd, armha aktrd; sonra Onun habercilerine akla gelmedik basklar yapt. ROMALILARA MEKTUP

1:14 Hellenler sz uluslar szyle edeer anlamdadr. Yahudiler dnda kalanlara uluslar, ya da o dnemde dilleri nedeniyle Hellenler denirdi. 1:14 Barbarlar: Yunan dilini konumayanlara, Hellen kltrnden etkilenmeyenlere barbar denirdi. 2:12 Uluslardan oluan halk topluluklar. 2:22 Onaylamad putlar soyup satarak maddi yarar salayan aktresiz, elikide bocalayan kiiler. Gnmzde kilise ikonlarn yama ederek piyasaya srenler srasndan. 8:15 Babacm. ocuun yalnz babas iin kullanabildii itenlikli sz. Kurtulu bayla Tanrya balanann ve Kutsal Ruhu alann hi ekinmeden Tanrya ykselttii sesleni. Mesih dnyaya gelmeden nce, genellikle Tanrya Baba denemezdi. nk Tanryla insan arasnda hi alamayan bir uurum bulunurdu. Birey kendini Tanrnn sadece kulu olarak grebilirdi. Ama Mesihin salad kurtulu Tanryla insan arasnda yepyeni bir balant oluturdu. Kutsal Tanr gnahtan artlan kiiyi oullua-kzla kabul etti, inanlnn en iten barla Ona Abba Baba diyebilmesini olanakl kld. Tanr kayrasnn etkisi bununla belgelenir. 8:29 sa Mesih ller arasndan ilk-doandr. Konuyla ilgili olarak (bkz. Vahiy 1:5; braniler 1:6; Koloseliler 1:15,18; Mezmur 2:7). 9:29 Ordularn Rabbi: YAHWEH Sebaot, Tanrnn en nemli adlarndandr. lk kez, I.Samuel 1:3te kullanlan bu ad, Tanrnn kendi halkna kurtarc ve koruyucu olduunu belirtir (bkz. Mezmur 46:7,11). Yeremya peygamber bu ad seksen sekiz kez kullanr. 11:4 Baal, efendi, sahip, koca anlamlarn tar. srailliler Msrdan Kenan lkesine gelince bir sr yerel Baal ile karlatlar (bkz. I.Krallar 18:18). Bunlarn kendine zg adlar vard. rnein, Baal Peor (bkz. lde Saym 25:3). Babillilerin ba tanrs Marduka Bel denirdi. Baal tarikatlar her yanda sraillilerin tek Tanr inancna meydan okurdu. Bu tarikat ok kez Aera (tanra) inancyla elele giderdi. Bu uygulamada eitli dinsel ktln yan sra, ocuklarn atee atlmas ve cinsel soysuzluk da bulunurdu. Baal tarikat pek ok srailliyi etkileyerek onlar Tanr ballndan bsbtn koparyordu. 11:10 Tanr kayrasn tepenlerin karlat ruhsal dknle ilikin Davut bylece peygamberlikte bulundu. 15:12 Yesse kral Davutun babasdr. Yeaya peygamber Mesihin Davut soyundan geleceini, sann geliinden yaklak yedi yz yl nce byle bildirmiti. 16:1 sa Mesih inanllar rk, lke, dil ayrm gzetmeksizin birbirlerine karde, kz karde der. 16:22 Haberci Pavlosa tanrsal esinlemeyle gelen bu mektup, Pavlosun azndan yazc Tertios eliyle kaleme alnd. Sonra da Fibi kz karde eliyle Romadaki kilise topluluuna gnderildi (bkz. ayet 1 ve 2ye).

16:23 Bu mektup yazldnda haberci Pavlos Korintos kentinde ruhsal hizmetini srdrmekteydi. Erastos Korintosun haznedaryd. O da Mesih inanllar arasndayd. KORNTOSLULARA I. MEKTUP 1:11 Korintos kentinde yaayan bir kadn. Yaknlarndan bazlar Efesosta bulunan Pavlosa, ondan duyduklar bu haberi iletti. 2:14 Ruhsal olmayan kii. Doal isteklerle ynetilen. Cana bal, canla ilgili kii: zdeksel. Tinselin kart (bkz. Yahuda 19). 2:15 Tinsel insan. Tanr Ruhunun btnledii yeniden doua ulaan, ruhsal aamaya ykselen, Ruhla ynetilen. zdekselin kart. 3:1 Ruhsal olmas gerekirken, bedenin kt isteklerine boyun een zayf ve kararsz inanllar. 4:9 Roma ordusu sava tutsaklarn zafer enlikleri ortasnda caddelerden geirip ldrmeye gtrrd. Haberci Pavlos Mesihe ballkla hizmet edenleri dnya gznde byle betimliyor. 7:38 Ya da, kendisini ilgilendiren erden kzla evlenmek iyidir, evlenmemek ise ok daha iyidir. 10:7 Haberci Pavlos yalanc tanrlara kesilen sunular konusunu demeden nce, Eski Antlamadan alnan rneklerle yalanc tanrlara tapmann ve bunun yan sra cinsel dzensizliin ar ktln vurguluyor. 10:32 Yahudiler dnda kalan tm uluslara Yunanl denirdi. nk bunlar Hellen kltrne gre yaar, Hellence konuurdu. 11:33 21. ayete bkz. Orada herkesin birbirinden nce yemei kapt bildiriliyor, bu dzensiz tutum knanyor. 14:2 Korintostaki kilise topluluunda Kutsal Ruhun etkilemesiyle bakalarnn anlayamad diller konumak, dalnca gelmek nemli bir ruhsal aama saylmaktayd. Burada sz edilen diller ruhsal bir ba saylrd. 14:34 Belirli durumlarda erkeklerin de azlarn kapamalar salk veriliyor (bkz. 28,30 ayetler). 15:6 Mesih inanllarnn dirilip sonsuz yaama kavuaca gz nnde tutularak, lmden uyumak diye sz edilir. 15:33 Klasik yazarlardan Menanderden (.. 343-291) alnan, zamannda ok iyi bilinen bir halk deyimi. 15:44 zdeksel. Maddesel adan yaayan varlk. (2:14teki aklamaya bkz.).

16:21 Ya Rab, Gel anlamn tayan ve Mesih ballar arasnda bugne dek kullanlan selam sz. KORNTOSLULARA II. MEKTUP 6:7 Mesih bals bir asker gibi, iki elinde ruhsal saldrnn ve savununun gzle grlmeyen etkin silahlarn tayarak Rabbe hizmet sunar (bkz. Efesoslular 6:2). EFESOSLULARA MEKTUP 2:2 Yksekteki hava, cinlerin ve nderleri eytann barna, eylemleri ve etki alandr. 2:14 Tapnakta Yahudilerin yerini Uluslarn yerinden ayran engel duvar. Uluslardan olanlar hibir zaman bu duvar aamazd (bkz. Habercilerin leri 21:28-30). 2:15 Musann yasas Yahudilere zel yetkiler vermiti. sa Mesih yasadan ok stn olan kurtuluu salayarak tanrsal dzeni btnledi. Yasas olanlarla yasas olmayanlar birbiriyle bartrd, onlar bir kld (bkz. Koloseliler 2:14). 3:10 Yksek yerlerde dolaan, tm insanl ktlkten ktle srkleyen bozuk, kirli ruhlar. Bunlar Tanrnn Mesih araclyla tasarlad kurtulutan habersizdi. Bu nedenle, insanlar etkileyerek onlar say armha akmaya zorlad (bkz. I.Korintoslular 2:8). Kilise topluluunun etkisi ve ruhsal tankl, hi anlayamadklar gerei imdi onlara sergiliyor. 4:10 sa Mesih insansal, evrensel dzeyin zerine kp her eyi kendisine baml klmakla, yaratlm her eyin Rabbi ve Tm Evrenin Ba olduunu kantlamtr. 4:11 Kilise topluluunu ynetene oban (Pastor) denir. sa Mesih Ba oban, Onun hizmetindekilerse obandr. 6:12 eytann evrensel gcn daha iyi anlayabilmek iin (bkz. Yuhanna 8:44; 12:31; II.Korintoslular 4:4; Galatyallar 4:3; Koloseliler 2:8). FLPPLLERE MEKTUP 1:1 Bunlara ilikin kullanlan baka bir ad: Diyakon, Hizmet Grcler (Habercilerin leri 6:1 aklamasna baknz). 3:11 Tm lenlerin arasndan dirilie erimek iin (bkz. Luka 14:14). Kurtulanlarn dirilii. 4:22 Roma kentinde yalanc tanrlara tapnan Kayserin sarayndaki birok kollayc Sevin Getirici Habere iman etmi, Mesihe balanmt (bkz. 1:13). KOLOSELLERE MEKTUP 1:2 Kolose Anadolunun nemli eski kentlerindendir. Bu kentin ykntlar Denizli evresinde Hierapolis (Pamukkale) ve Laodikya (Eskihisar) yaknlarnda, Honazdan biraz uzaktadr. 2:8 Dnyann ilkel eleri: Gze grnmeyen evrensel gler (bkz. Efesoslular 6:12).

2:11 Snneti kck bir deri parasn keser. Mesihin uygulad snnet ise, bireyi gnaha tutsak klan uygunsuz beden isteklerinden zgrle karr. nsan eliyle uygulanmayan snnettir bu; soyut dille belirtilen snnet.. 4:9 Haberci Pavlos Roma kentinde tutukludur. Bu mektubu oradan Anadoluda Kolose kentine gnderiyor. 4:13 Kolose, Laodikya ve Hierapolis (Pamukkale) bugnk Denizli evresinde, Mesihe bal kilise topluluunun bulunduu kentlerdir. SELANKLLERE II. MEKTUP 2:3 Genel kullanmda Deccal denen sahte Mesih. Burada onun niteliini anlatan iki ayr ad kullanlmakta: Yasaszlk adam, Mahva srkleyen oul. sa Mesihin yeryzne dnnden nce aklanacak Mesih dman (bkz. Daniel 11:36; I.Yuhanna 2:18). sa Mesih, kendisini ele vermeye hazrlanan Yahudaya ilikin Mahvolan oul adn kulland (bkz.Yuhanna 17:12). 2:7-9 Eskatologya ile ilgili bu aklamalar Antikristin ortaya kna deinmekte. Konuyla ilgili baka tantmlar iin (bkz. Daniel 11:36; I.Yuhanna 2:18,22; 4:3; II.Yuhanna 7; Vahiy 13:11). Yasasz kiinin esinledii gizemli yasaszlk Tanr gereine kar ayaklanan isyan ruhu niteliinde var gcyle saldrdadr. TMOTEOSA I. MEKTUP 4:14 Kilise topluluunda herhangi bir sorumlulua ya da hizmete atanann zerine kilisenin htiyarlar hep birlikte ellerini koyarak dua eder, o kiiyi kutsayp Rabbe ayrrlar. 5:9 Kilise topluluunda baz dul kadnlarn br dul kadnlara kar belirli sorumluluklar, grevleri vard. Dullar ve yetimleri genel paradan geindirenlerin ad bir deftere yazlrd. Sorumluluklar ok nemliydi. Bu nedenle ad deftere yazlanlar zerinde titizlikle durulurdu. 5:10 O ada konuklarn ayaklarn ykamak gelenektendi. Bu uygulama alakgnlllkle yaplan herhangi bir hizmete eitdeerdir. TMOTEOSA II. MEKTUP 4:17 Haberci Pavlos bu srada yarglanmaktayd. Birka kez yargs ertelendi, ama sonunda idam edildi. BRANLERE MEKTUP 2:11 Tanr insann kurtarcsn insan soyuyla zde kld. Kurtulu bakann ncesiz alardan insanla gndermeyi kararlatrd. 3:8 srail halknn krk yl sreyle lde Tanrya bakaldryla ilgili zc olay. 3:11 Tanrnn inanllar iin vaat ettii miras. Onun Msrdan kurtard halk, imanszl ve sz dinlemezlii yznden, vaat edilen dinginlie eriemedi. Tanr balsnn iman yolculuu onu vaatle belirtilen dinginlie ulatrr (bkz. Efesoslular 6:10-20).

4:8 sraillilerin Musay izleyen yneticisi. Bu insanlar Yeunun nderliinde Filistin lkesini alarak on iki soy arasnda blt. lkeye sahip olmakla bir bakma dinginlie kavumalar gerekiyordu. 5:6 Melkisedek: Eski Antlamada rastlanan saygn bir rahip, ilgi eken biri. Tanr onu gelecek olan Mesihi simgeleyen bambaka bir insan olarak tantr (bkz. Mezmur 110:4). brahim Melkisedekin kendisinden stn olduunu kabul etti. nemli bir yengi kazandktan sonra ona armaanlar sundu, Melkisedek de brahimi kutlu kld. Bu adamn anas babas bilinmiyor. Bu bakmdan, apayr nem tayan bir rahiptir o; sa Mesihi betimlemektedir. 7:8 brahim soyundan gelen lml Levioullar, te yandan da onlara kar balangc-sonu olmayan Melkisedek. 9:5 Kerubun oulu: Kerubim (Kerublar). Yaratl 3:24te Tanr onlara yaam aacn gnahl insandan koruma grevini vermiti. Daha sonra Tanr tapnanda Kutsallar Kutsalna glge salan bu simgesel, gksel varlklar (Msrdan k 25:18-22) yceliin gcn betimlerdi. Kanatl, eli aya olan canl varlklardr bunlar. 10:22 Kan serpmekteki ama kutsal klmaktr (bkz. 12:24; I.Petros 1:2; Levililer 4:2-7; 16:14-19). 11:28 Musann iman buyruuna uyarak kan serpmesini uygulayanlar, yarg iin gelen Tanr meleinden kurtulu ve yaam dorultusunda yararlandlar. PETROSUN I. MEKTUBU 1:2 Kan serpmekteki ama kutsal klmaktr (bkz. braniler 1O:22; 12:24; Levililer 4:2-7; 16:14-19). YAHUDANIN MEKTUBU Ayet 7 Doal iliki dnda sapklk yapan. Ecinselliiyle tannan Sodom ile Gomorra halk Lutu ziyarete gelen iki melekle sapk iliki kurmaya kalkt. Melekler onlarn gzlerini kr etti (bkz. Yaratl 19:1,5,11). VAHY nsz: Eskatologya, tanrbilimde son grnmlerle ilgili olgular bilimi. 1:8 Alfa, Omega Yunan alfabesinin ilk ve son harfleridir. Adan Zye dek her ey Benim, dercesine. 1:10 Mesih ballar iin tapnma gn, haftann ilk gn olan Pazar. Bu gn sa Mesihin ller arasndan dirildii gndr; bylece haftadan haftaya kutlanr. 2:6 Nikolaclar: Yeni Antlamada rastlanan, dn veren, belirli durumlarda rasgele cinsel ilikileri neren o dnemin yaygn bir tarikat. 2:17 Musa ynetimindeki srail topluluuna Tanrnn lde salad gksel yiyecek (bkz. Msrdan k 16:33).

6:6 Bir dinar, bir gndelik. O ada bu para sekiz gnlk yiyecek satn almaya yeterdi. Oysa burada ar pahallk durumu belirtilmekte. 16:16 Armagedon. Megiddo Dalar (Karmel olabilir). Yahuda kral Yoiya bu kent yaknlarnda, .. 609da Msr Firavunu Nekonun ordusu tarafndan yenilgiye urad, yaamn yitirdi. (bkz. II.Krallar 23:29,30; II.Tarihler 35:20-25; Yeremya 22:10; blm 46; Yeremyann Atlar 4:20). Babil ve Msr ordular hzla Aur imparatorluunun mezarn kazmaktayd. Babille Msr arasnda dnemin dev gc olabilme abasyla etin bir didini grlmekteydi. Karkemi (Trkiyenin Suriye snrnda, Fratn kysnda) ok nemli bir kavak ve ticaret kentiydi. Firavun Neko kuzeyde bu nemli kenti amalayarak sefere kt. Yoiya Babilin tarafn tutmay kendisine daha yararl sanarak, Firavun Nekoya kar savaa atld. Firavunun uzlama arayc szlerine hi aldr etmedi. Bylece, Megiddo dzlnde Msrla Yahuda arasnda etin bir sava oldu. Kral Yoiya yaralanarak ldrld (.. 609); herkes bu drst kraln lmne yas tuttu. Bu arada Firavunun ordular geciktirildi. Tarihsel Karkemi sava Msrllarn yenilgisiyle ve geri ekilmesiyle sonuland (.. 605). Msrn ikbali snd. Karkemii ele geiren Babilin yldz parlad. Bu sonu Megiddoda Msr ordusunun durdurulmasndan kaynakland. Megiddo vadisi baka ordularn da yenilgiye uramasna sahne oldu (bkz. Hakimler 5:19). Megiddo, Ordularn Ykmn betimleyen bir ad olarak kald. Vahiy 16:12-16 kesimi sa Mesihe kar savaa kalkacak yeryz hkmranlarn bekleyen akbeti okuyucunun gz nnde canlandryor. 16:21 Maden para arln gsteren eski bir l. Arlk dnemden dneme, yerden yere deiirdi. Ancak talant arl dendiinde, ok ar bir nesneden sz edildii anlalrd. 19:1 Halleluya. Mezmurlarda ok rastlanan bu kr sznn anlam YAHWEHye KREDNdir. Yeni Antlamada yalnz bu blmde geer.