Bản Tin Sớm www.bantinsom.

com

Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS)

Ian Lydall Tổng Giám đốc PWC : Chuẩn mực kế toán quốc tế là
điều kiện để đảm bảo các doanh nghiệp, tổ chức trên toàn thế
giới áp dụng các nguyên tắc kế toán thống nhất trong công tác
báo cáo tài chính (BCTC).

Khi mới ban hành, các chuẩn mực tập trung vào mục đích đáp ứng yêu
cầu của các tổ chức hoạt động động trong những nền kinh tế đang
phát triển, song từ năm 2000 đến nay lại chú trọng hơn đến việc hỗ
trợ cho cổ đông và các đối tượng khác tham gia vào thị trường vốn thế
giới trong việc đưa ra các quyết định kinh tế. Do đó, Ủy ban các Chuẩn
mực Kế toán Quốc tế đã chuyển trọng tâm sang xây dựng các chuẩn
mực phức tạp hơn, có thể bắt buộc các thị trường vốn trên toàn thế
giới phải tôn trọng. Tuy nhiên, việc làm này đã tạo ra một khoảng cách
lớn giữa chi phí để soạn lập các báo cáo tài chính tuân thủ với các
Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) và những lợi ích gia tăng
đối với người sử dụng về phương diện tính phù hợp và độ tin cậy của
thông tin tại những nền kinh tế đang phát triển.

Tuân thủ IFRS - Xu thế tất yếu tại Việt Nam

Bộ Tài chính có nhiệm vụ xây dựng các chuẩn mực kế toán Việt Nam
(VAS), về cơ bản dựa trên IFRS. Bộ Tài chính đã ban hành được 22
VAS và dự kiến ban hành một số chuẩn mực mới trong năm 2006. Một
số VAS đã ban hành về cơ bản vẫn chưa đáp ứng được một số phương
diện phức tạp của IFRS, như việc đánh giá các công cụ phát sinh theo
giá trị hợp lý theo quy định của Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IAS) 39,
kế toán việc mua bán doanh nghiệp theo IFRS 3 hay ghi nhận lỗ do
giảm giá trị tài sản theo IAS36. Tuy nhiên, một số VAS được ban hành
trong thời gian gần đây và các VAS tiếp tục được ban hành đã đáp ứng
được những vấn đề chuyên môn có tính phức tạp hơn.

Hiện này, nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài áp dụng VAS
trong việc lập BCTC theo luật định và áp dụng IFRS trong công tác báo
cáo cho tập đoàn. Hầu hết các doanh nghiệp trong nước đều áp dụng
VAS và một số cũng lập BCTC theo IFRS. Việt Nam ngày càng mở cửa,
hội nhập và trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành thành
Bản Tin Sớm www.bantinsom.com
viên của WTO, ngày càng có nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư
vào Việt Nam và lập BCTC cho tập đoàn theo IFRS. Hơn nữa, ngày
càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam tìm cách gia tăng xuất khẩu và
thiết lập hoạt động ở nước ngoài, do đó, họ sẽ phải chịu sự giám sát
chặt chẽ hơn và yêu cầu phải lập BCTC theo IFRS.

Thách thức của doanh nghiệp khi tuân thủ IFRS.

Các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam là đối tượng
đang chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ việc áp dụng IFRS trong VAS và
qua công tác BCTC ra nước ngoài theo IFRS. Ngay cả những doanh
nghiệp không gửi BCTC ra nước ngoài cũng phải đối mặt với nhiều khó
khăn, phải nâng cao năng lực về VAS cho đội ngũ nhân viên và đầu tư
vào các hệ thống có thể đáp ứng được các yêu cầu thông tin mới của
các VAS mới. Do vậy, các doanh nghiệp cần thay đổi, bao gồm việc áp
dụng BCTC hợp hất và bứt ra khỏi môi trường “các nguyên tắc kế toán
dựa trên thuế”. Việc bứt ra khỏi các nguyên tắc kế toán thuế đòi hỏi
phải áp dụng khái niệm thuế kỳ sau nhằm đảm bảo tổng chi phí thuế
trong BCKQHĐKD của doanh nghiệp là số thuế phát sinh trong kỳ.

Để VAS tiệm cận với IFRS, thách thực đầu tiên là xây dựng một đội
ngũ nhân viên kế toán và tài chính có năng lực. Đây không phải là một
công việc dễ dàng vì IFRS được cọi là rất phức tạp, ngay cả ở những
nền kinh tế phát triển. Kế toán viên Việt Nam sẽ gặp nhiều khái niệm
mới và các phương pháp hạch toán mới không có trong hệ thống kế
toán Việt Nam. Thay vào đó, phương pháp hạch toán các giao dịch
theo IFRS dựa trên bản chất của giao dịch, do đó yêu cầu phải có xét
Bản Tin Sớm www.bantinsom.com
đoán và đánh giá mang tính phân tích của cán bộ quản lý, những
người sẽ tham vấn nhân viên kế toán của minh.

Thách thức thứ hai là việc xây dựng các hệ thống nhân viên kế toán đủ
năng lực, có thể lưu trữ toàn bộ dữ liệu liên quan của các giao dịch,
đảm bảo việc xử lý giao dịch đầy đủ, chính xác và đưa ra được các
phân tích tài chính chi tiết. Việc áp dụng đúng các phương pháp hạch
toán phù hợp và các yêu cầu trình bày và thuyết minh theo IFRS có
thể đòi hỏi phải ghi chép những thông tin mà doanh nghiệp hiện không
lưu giữ.

Những công việc đó chỉ có thể thực hiện với sự hỗ trợ của Hội đồng
quản trị doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống và qui
trình để đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực kế toán áp dụng. Việc quản
lý công tác BCTC, trong đó có yêu cầu tuân thủ và kiểm toán nội bộ,
cần được tăng cường nhằm đảm bảo tính trung thực của BCTC.

Với sức ép và sự giám sát ngày càng cao của công chúng và các cơ
quan quản lý, trong khi việc chuyển đổi sang IFRS cần nhiều thời gian,
doanh nghiệp không thể bỏ qua vấn đề này nếu muốn thành công
trong môi trường cạnh tranh. Việc lập lộ trình để áp dụng IFRS, bao
gồm nâng cao nhân thức, đào tạo và xây dựng hệ thống là cấp bách
và bắt buộc.