NHIM V CHIN LC

CN I MI C BN
GS.VS NGUYN VN O Nguyn Gim c HQGHN NN KINH T NC TA C NHNG BC TIN RT DI V MI MT, C BIT TRONG CNG TC QUN L, V T C NHNG THNH TU K DIU. CN NGNH GIO DC - NI TP TRUNG CAO NHT TR TU CA C NC - V SAO LI VN TR TR? GIO DC VN ANG L NI LO, NI BC XC CA TON X HI? C NHIU NGUYN NHN, SONG TRONG BI VIT NY CHNG TI S CH BN V MT VI VN LIN QUAN V C BIT NHN MNH N CNG TC QUN L GIO DC.

CNG TC QUN L GIO DC

CN TIN HNH I MI C BN CNG TC QUN L GIO DC Chng ta ang sng trong mt th gii y him ho vi s ua tranh quyt lit gia cc quc gia trn mt trn kinh t trong thi i pht trin nh v bo ca khoa hc v cng ngh, khi m 60 ngn k s tin hc c trnh c th lm ra mt lng sn phm phn mm tr gi hng t la trong mt nm, tng ng vi hng chc triu nng dn lao ng u tt mt ti trn ng rung sn xut ra la go xut khu. Chnh s bng n ca

khoa hc v cng ngh gy ra cuc khng hong v gio dc trn ton cu, buc tt c cc quc gia phi xem xt li chng trnh v cch thc o to. Vit Nam chng ta ang nm vng trng nht ca th gii v kinh t, gio dc, v khoa hc v cng ngh. Mc du chng ta c nhng n lc to ln, tin b nhiu so vi chnh mnh trc kia, song chng ta ang b tt hu so vi nhiu nc trong khu vc v v th rt thp trong bng xp hng ca th gii. Nhng ngi tui 40 hn thy ng

ngng khi nhn ra rng lc mnh mi cho i (1965) nc ta ngi cng chiu vi Singapore v kinh t, y th m ngy nay GDP tnh theo u ngi ca h ln gp 50 ln ca ta. Khi ln 10 tui (1975), nc ta cng im xut pht vi Thi Lan v Malaysia, th ngy nay GDP ca Thi Lan vt ta nm ln, Malaysia vt ta gn mi ln. Chng ta tin rt xa so vi chnh mnh trc kia, sau 20 nm i mi. Song vi nhp pht trin hin ti, ta c c mc sng nh ngy hm nay ca Thi Lan, cn c thi gian 25 nm; nh ca Malaysia - cn hn 30

Bn tin i hc Quc gia H Ni

NHIM V CHIN LC
nm v nh ca Singapore - cn 60 nm. ng nhin l n khi h b cch xa ta rt nhiu ri. Vy lm sao t nc chng ta sm thot ra khi tnh trng ngho nn v lc hu ny so vi th gii? Cu tr li duy nht ng n l chng ta phi i ln bng gio dc. S lc hu v t duy v phng thc qun l gio dc v v ni dung chng trnh, phng php o to ca ta l th phm chnh ca s lc hu, ngho nn ca ta. Mt s i mi cn bn, trit trong gio dc s l mt phng thuc mu nhim a t nc ta pht trin, snh vai c cng cc nc tin tin, c bit l vi c hi cha tng c trong lch s ca nn kinh t tri thc. Khc vi nn vn minh nng nghip, cn ti hng chc ngn nm, nn vn minh cng nghip cn hng trm nm, nn vn minh tri thc ngy nay ch i hi mt hoc vi chc nm mt quc gia t ngho i c th tr thnh giu c pht trin. Nu ch bng vo nhng suy ngh theo li mn vi t duy c k th lm sao m chng ta c th hiu c nhng hin tng c thc v ang din ra trong th gii ngy nay: Michael Dell tui 19, nm1984, vi s vn ban u 1000 USD dm cnh tranh vi cc t ph bc n anh sau 20 nm (2004) tr thnh ngi giu th 9 trn th gii vi s vn 14,2 t USD. Bill Gates cn lm nn iu k diu hn khi dm em my chc mt vung nh kho ua tranh lm giu vi vua xe hi Ford, ang s hu nhng dy chuyn sn xut tri di hng trm kilmet vi my trm ngn cng nhn, ri ch sau 20 nm tt c cc ng vua st, thp, du kh, t, ngn hng, ti chnh u phi ng m cho thua, tn vinh Bill ln ngi ngi giu nht th gii. Ngy nay, ai cng nhn thc c rng gio dc v khoa hc, cng ngh chnh l ng lc pht trin x hi, vn ln giu c, thnh vng. Song chc chn khng phi l nn gio dc ca 40 nm v trc, m v c bn chng ta ang song hnh vi n. n lc phi i mi cn bn nn gio dc ca nc nh, i mi cn bn cng tc qun l gio dc. TRNG I HC CN C GIAO QUYN T CH Y Bo co ca Th tng Nguyn Tn Dng ti k hp th 10, Quc hi kho XI ngy 17/10/2006 ni r ni hm ca chc nng qun l nh nc ca B Gio dc v o to (di y gi tt l B). l nh hng pht trin, to lp khung php l v kim tra, thanh tra, gim st vic thc thi php lut, to mi trng cnh tranh lnh mnh trong gio dc v o to. Rt tic rng lu nay B sa vo cc cng vic c th ca nh trng v t bin mnh thnh Ban Gim hiu ca cc trng i hc trong c nc m qun i chc nng qun l nh nc ca mnh, lm thui cht sc sng to v tnh nng ng vn c ca cc trng i hc (di y gi tt l trng). C kin cho rng B phi qun l cht m bo quyn li ca ngi hc. Song, vi cch qun l theo kiu cm tay, ch vic i vi cc trng i hc nh hin nay th c tng gp ba bin ch ca B ln cng khng lm ni. V vy, thc t l trong nhng nm va qua B khng qun l c cc trng v cht lng gio dc ca ta vn thp, ngi c o to ra, nhn chung, khng p ng c yu cu ca vic lm. Cch duy nht ng n thc hin c nguyn ca B v

S 253 - 2012

NHIM V CHIN LC
quyn li ca ngi hc, v trch nhim ca B trc Nh nc, Quc hi v nhn dn l B cn lm ng chc nng qun l nh nc ca mnh, giao quyn t ch y v t chu trch nhim cho tt c cc trng i hc. Lm nh vy l bit da vo qun chng (cc trng) tin hnh cuc cch mng trong qun l gio dc. L ng nhin, ban u cng c th c trng cn lng tng nhng sau s quen dn. V quan trng hn na y l phng thc qun l c hiu qu nht, sm mun g ri cng s phi thc hin. S lng tng ni ca cc trng c nguyn nhn t cch qun l lu nay theo kiu bao cp ca B Gio dc v o to. Nhn y cng xin ni thm rng vi cch qun l cc trng i hc theo kiu xin - cho nh hin nay, th hng ngy s ny ra tiu cc, lm h hng cn b, lm t lit b my qun l. v s c nhng trng vn yu km nhng vn c li th v ch tiu o to, v m cc chng trnh o to v cc hot ng khc nu h chp nhn tiu cc, gy ra s thiu minh bch, thiu cng bng trong gio dc! Khc vi trng ph thng, hng vn trng c th dng chung mt chng trnh, mt b sch gio khoa, mt phng thc o to, mi trng i hc c nhng c th v sc thi ring, khng trng no ging trng no v ch c tp th lnh o v gio vin ca trng mi thu hiu. Do vy, gio dc i hc ch c th pht trin nhanh, mnh v ng hng, trm hoa ua n, khi cc trng i hc c trao quyn t ch y di s qun l nh nc ca B Gio dc v o to. Xin nhn mnh l B s ch thc hin ng chc nng qun l nh nc, khng can thip qu su vo cc cng vic c th ca trng. Tng trng i hc phi chu trch nhim hon ton v cc hot ng ca mnh theo ng lut php v chu s kim tra, thanh tra ca B v s gim st ca ngi dn. Tng trng phi chm lo gi gn hc hiu ca mnh bng cch khng ngng nng cao cht lng o to m tiu ch hng u l sinh vin tt nghip phi c vic lm, lm c vic da trn chuyn ngnh c o to v c thu nhp cao. V TI CHNH CHO GIO DC Vn rt quan trng ny cng c nu trong bo co ca Th tng trc Quc hi. l cn sa i ch hc ph i i vi i mi c ch ti chnh gio dc v o to, xc nh y chi ph dy v hc, chia s hp l trch nhim chi tr gia Nh nc, x hi v ngi hc... i vi gio dc ph cp bt buc c quy nh trong Hin php, Nh nc cn bao cp 100% m bo cho mi tr em c hc tp v bnh ng vi nhau v iu kin hc tp, m bo cung cp cc kin thc ti thiu cho cc cng dn tr. Song, v s u t ca Nh nc cho gio dc ph cp bt buc cng ch c hn cho nn Nh nc vn cho php m cc trng ngoi cng lp cht lng cao trong phm vi kin thc ph cp bt buc nhm p ng yu cu ca nhng ngi c nguyn vng v iu kin. c trnh hc vn cao hn mc ph cp bt buc v c nhng kin thc hnh ngh sau ny, ngi hc phi c trch nhim ng gp kinh ph, mc ng gp tu thuc tng a phng, tng trnh , tng ngnh ngh. Vn min gim hc ph, cp hc bng hoc cho vay vn hc i vi hc sinh ngho hc gii, hc sinh thuc din chnh sch s c thc hin mi ni, mi lc bc hc ph thng cng nh bc hc i hc. Tm l ngi i vay n ca ngi dn cn c xo b. Vay n cho con em i hc l cch lm khn ngoan, gia nh cn theo di, gip ng vin con em mnh hc cho gii sau ny ra i c vic lm, c thu nhp s tr n. iu phi l ang din ra hin nay lm ny sinh bit bao tiu cc trong gio dc nc ta l vic nh gi khng ng v chi tr thp cho cc hot ng gio dc. Lng gio vin thp, cha b p cho mt na nhu cu cuc sng ti thiu ca h nui sng bn thn v nhng ngi trong gia nh m h c bn phn nui dng. Hc ph rt thp, khng m bo cho nn gio dc c cht lng. u t cho gio dc va cha , va b s dng km hiu qu, tht thot. Lc ny, mt mt cn phi chng tht thot nng cao hiu qu v ngun u t cho

Bn tin i hc Quc gia H Ni

NHIM V CHIN LC

gio dc, mt khc cn phi tng cng hn na cc ngun u t cho gio dc t ngn sch nh nc, t s ng gp ca nhn dn, chi tr tho ng cho gio vin m bo cuc sng cho h v gia nh h. Tht l khng tng v duy ch khi chng ta c mong mun c mt nn gio dc cht lng cao, theo kp cc quc gia tin tin trong khi u t cho gio dc thp, hc ph thp. KHON 10 TRONG GIO DC Trong cc phn trc chng ti cng l gii v sao cn giao quyn t ch y cho cc trng i hc. y, ch xin nhc li rng vic lm ny cng tng t nh khon 10 trong nng nghip trc kia, gii phng sc sn xut ca nng dn, a Vit Nam t ch mt nc thiu n n ch xut khu go ng hng th hai, th ba trn th gii. Mi trng i hc l mt trung tm tr tu, c hiu bit su v lnh vc o to ca mnh, thu hiu nht cc vn ca ni b nh trng, c t chc ng v cc on th qun chng c iu kin cn thit hot ng (cc iu kin ny c Th tng Chnh ph v B Gio dc v o to thm tra k lng khi ra quyt nh thnh lp trng). H cn c trao quyn t ch y pht huy cao nht

tnh nng ng v sng to ca tp th nh trng, cc hot ng ca nh trng t c hiu qu cao. Trng cn c t quyt nh ni dung o to v chuyn mn. Kin thc ca loi ngi ang tng ln nhanh chng v lun lun bin ng, c bit l trong lnh vc cng ngh thng tin. Ni dung chuyn mn cng phi thay i kp thi theo kp vi thc tin (thi gian trung bnh l su thng i vi cng ngh thng tin). Chnh l nh trng ch khng phi l B, l ni c hiu bit v cp nht nhanh nht cc thng tin trong lnh vc chuyn mn m h o to. V vy, nh trng cn c trao quyn t quyt nh ni dung o to v chuyn mn. B s thc hin chc nng qun l nh nc ca mnh thng qua cc t chc kim nh cht lng theo phng thc hu kim - kim tra cht cht lng u ra trong khi m rng u vo. Trng cn t quyt nh ch tiu v phng thc tuyn sinh. Cn c vo cc khung php l v quy chun do B Gio dc v o to ban hnh, cn c vo nhu cu nhn lc ca vic lm (do cc b, ngnh, cc doanh nghip a ra hng nm) v kh nng thc t ca nh trng, trng c t quyt nh ch tiu v

phng thc tuyn sinh. Nh vy khng nn t chc k thi i hc trong ton quc theo kiu ba chung nh lm, va tn km, va cng thng v cha chc la chn c ngi ti theo ng chuyn mn cn o to. Chng hn, mt trng chuyn o to cng ngh thng tin nhm p ng yu cu nhn lc cho xut khu phn mm s i hi th sinh khng ch kin thc v cc khoa hc c bn m cn kh nng t suy sng to, ngoi ng, tnh nng ng v.v... Tng trng c mu vn bng ring, c trng cho trng mnh. Trng c quyn in n, cp pht bng v chng ch cho cc hc vin v t chu trch nhim v cht lng vn bng ca mnh. Lut gio dc v cc ngh quyt, chnh sch ca Nh nc c ngnh gio dc nc ta t vn ng, i mi. Nu chng ta bit pht huy tr tu ca c i ng cc nh gio, cc nh khoa hc v ca ton dn th chc chn rng gio dc nc ta s mau chng tin ln, p ng yu cu ca nn kinh t v x hi, theo kp cc nc tin tin.

S 253 - 2012