Sadaj

ZAKON O STRUNOM OBRAZOVANJU .......................................................... 117 I OSNOVNE ODREDBE ...................................................................................... 117 Ciljevi (lan 2) ...................................................................................................... 117 Izvodjai (lan 3).................................................................................................. 117 Ugovor o nastavi, odnosno obrazovanju (lan 4) ................................................ 117 Vrste strunih kola (lan 5) ................................................................................ 118 Nivoi (stepeni) obrazovanja (lan 6) .................................................................... 118 Radno osposobljavanje (lan 7) .......................................................................... 118 Obrazovanje odraslih lica (lan 8) ....................................................................... 118 Posebne potrebe (lan 9) .................................................................................... 119 Pojmovnik (lan 10) ............................................................................................. 119 Nadzor (lan 11) .................................................................................................. 120 II UPIS ................................................................................................................. 120 Konkurs (lan 12) ................................................................................................ 120 Upis (lan 13)....................................................................................................... 120 Paralelno obrazovanje (lan 14).......................................................................... 120 Opti uslovi (lan 15) ........................................................................................... 121 Upis stranih dravljana (lan 16) ......................................................................... 121 Nie struno obrazovanje (lan 17) ..................................................................... 121 Srednje struno obrazovanje (lan 18)................................................................ 121 Vie struno obrazovanje (lan 19) ..................................................................... 122 Kriterijumi (lan 20).............................................................................................. 122 Poseban uslov za upis (lan 21).......................................................................... 122 Promjena programa (lan 22).............................................................................. 122 Prestanak statusa redovnog uenika (lan 23) ................................................... 123 Naputanje kole (lan 24) .................................................................................. 123 Vaspitne mjere (lan 25)...................................................................................... 123 Iskljuenje iz kole (lan 26)................................................................................ 123 Shodna primjena zakona (lan 27)...................................................................... 124 Konanost odluke (lan 28) ................................................................................. 124 Pohvaljivanje i nagradjivanje (lan 29) ................................................................ 124 Vrhunski sportisti (lan 30) .................................................................................. 124 III OBRAZOVNO-VASPITNI RAD........................................................................ 124 Standardi zanimanja (lan 31)............................................................................. 124 Sadraj standarda zanimanja (lan 32)............................................................... 125 Sadraj nastavnog plana (lan 33) ...................................................................... 125 Godinji plan rada (lan 34)................................................................................. 125 Oblici obrazovno-vaspitnog rada (lan 35).......................................................... 125

Zakon o strunom obrazovanju IV ORGANIZACIJA NASTAVE............................................................................ 126 Teorijska nastava (lan 36) ................................................................................. 126 Profesionalna praksa (lan 37)............................................................................ 126 Odjeljenje (lan 38).............................................................................................. 126 Fond asova (lan 39) ......................................................................................... 126 Sedmina norma (lan 40) .................................................................................. 127 Optereenost uenika (lan 41)........................................................................... 127 Trajanje nastave (lan 42) ................................................................................... 127 Praktino obrazovanje (lan 43) .......................................................................... 127 Nain izvodjenja praktinog obrazovanja (lan 44) ............................................. 127 V OBRAZOVANJE KOD POSLODAVCA ........................................................... 128 Ugovor o obrazovanju (lan 45) .......................................................................... 128 Dunosti poslodavca (lan 46) ............................................................................ 128 Dunosti uenika (lan 47) .................................................................................. 128 Provjera praktinog obrazovanja kod poslodavca (lan 48)................................ 129 Naknada (lan 49) ............................................................................................... 129 Raskid ugovora (lan 50)..................................................................................... 129 Obavezni raskid ugovora (lan 51)...................................................................... 129 Obaveza udruenja (lan 52) .............................................................................. 130 Prenoenje prava (lan 53) ................................................................................. 130 Prava iz radnog odnosa (lan 54)........................................................................ 130 Zatita uenika na radu (lan 55) ........................................................................ 130 Period osiguranja (lan 56).................................................................................. 130 Shodna primjena propisa (lan 57)...................................................................... 131 Nadzor (lan 58) .................................................................................................. 131 VI OCJENJIVANJE .............................................................................................. 131 Ocjenjivanje (lan 59) .......................................................................................... 131 Vrste ocjena (lan 60).......................................................................................... 131 Javnost ocjenjivanja (lan 61) ............................................................................. 131 Nain ocjenjivanja (lan 62)................................................................................. 132 Ponovna provjera znanja (lan 63)...................................................................... 132 Pismena provjera znanja (lan 64) ...................................................................... 132 Zakljuna ocjena (lan 65)................................................................................... 132 Uspjeh uenika (lan 66) ..................................................................................... 132 Utvrdjivanje uspjeha (lan 67) ............................................................................. 133 Prigovor (lan 68) ................................................................................................ 133 Ponavljanje razreda (lan 69).............................................................................. 133 Vladanje uenika (lan 70) .................................................................................. 133 Vanredno napredovanje (lan 71) ....................................................................... 134 VII ISPITI ............................................................................................................. 134 Vrste ispita (lan 72)............................................................................................ 134 Popravni ispit (lan 73) ........................................................................................ 134 Dopunski ispit (lan 74) ....................................................................................... 135 Diferencijalni ispit (lan 75).................................................................................. 135 Uslovi (lan 76) .................................................................................................... 135 114 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Utvrdjivanje ispita (lan 77) ................................................................................. 135 Razredni ispit (lan 78)........................................................................................ 135 Nadlenost (lan 79)............................................................................................ 136 Praktini ispit (lan 80) ........................................................................................ 136 Zavrni ispit (lan 81) .......................................................................................... 136 Struni ispit (lan 82) ........................................................................................... 136 Diplomski ispit (lan 83)....................................................................................... 136 Program ispita (lan 84) ...................................................................................... 136 Majstorski ispit (lan 85) ...................................................................................... 137 Priprema za polaganje (lan 86).......................................................................... 137 Standardi (lan 87) .............................................................................................. 137 Polaganje majstorskog ispita (lan 88)................................................................ 137 Propisivanje programa majstorskog ispita (lan 89)............................................ 137 VIII VANREDNI UENICI.................................................................................... 138 Podruje rada (lan 90) ....................................................................................... 138 Polaganje ispita (lan 91) .................................................................................... 138 Priznavanje ocjena (lan 92) ............................................................................... 138 Propisi (lan 93)................................................................................................... 138 Ponitenje ispita (lan 94) ................................................................................... 138 Objavljivanje (lan 95) ......................................................................................... 139 IX SLOBODNE AKTIVNOSTI .............................................................................. 139 Slobodne aktivnosti (lan 96) .............................................................................. 139 Nain ostvarivanja (lan 97) ................................................................................ 139 Uenika zadruga (lan 98)................................................................................. 139 Nain organizovanja (lan 99) ............................................................................. 139 X NASTAVNICI SARADNICI .............................................................................. 138 Izvodjai (lan 100).............................................................................................. 140 Izvodjai praktinog obrazovanja (lan 101) ....................................................... 140 Nastavnici (lan 102) ........................................................................................... 140 Saradnici (lan 103)............................................................................................. 140 Nastavnik praktinog obrazovanja (lan 104) ..................................................... 140 Instruktor praktinog obrazovanja (lan 105) ...................................................... 141 Profil strune spreme (lan 106).......................................................................... 141 Norma asova nastavnika i saradnika (lan 107)................................................ 141 XI PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE ............................................................. 142 Primjena obrazovnih programa (lan 108) .......................................................... 142 Ispunjavanje uslova za upis (lan 109) ............................................................... 142 Priznavanje steenog obrazovanja (lan 110) .................................................... 142 Priznavanje strune spreme (lan 111) ............................................................... 142 Pravo na zapoceto obrazovanje (lan 112)......................................................... 142 Mogunost izbora (lan 113) ............................................................................... 143 Obrazovanje do donoenja novih obrazovnih programa (lan 114).................... 143 Standardi zanimanja (lan 115)........................................................................... 143 Upis u obrazovne programe (lan 116) ............................................................... 143 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora 115

Zakon o strunom obrazovanju Period osiguranja (lan 117)................................................................................ 144 Zateeni nastavnici (lan 118)............................................................................. 144 Rok za donoenje propisa (lan 119).................................................................. 144 Uskladjivanje akata (lan 120)............................................................................. 144 Prestanak vaenja (lan 121) .............................................................................. 144 Stupanje na snagu zakona (lan 122) ................................................................. 145

116

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju ZAKON O STRUNOM OBRAZOVANJU I OSNOVNE ODREDBE lan 1 Struno obrazovanje se stie na nivou nieg, srednjeg i vieg strunog obrazovanja, na nain i pod uslovima propisanim ovim zakonom. Ciljevi lan 2 1) 2) 3) 4) 5) 6) Cilj strunog obrazovanja je: osavremenjavanje i prilagodjavanje procesa strunog obrazovanja zahtjevima savremenog, demokratski i ekonomski razvijenog drutva i trine privrede; obezbjedjivanje sticanja kvalifikacija uenicima i odraslima, koje im omoguavaju ravnopravno uece na tritu rada; usvajanje znanja i vjetina neophodnih za sticanje strunosti; obezbjedjivanje znanja i sposobnosti neophodnih za ivot i rad, lina interesovanja, profesionalni razvoj linosti i za dalje obrazovanje; obezbjedjivanje uslova za proirivanje znanja u okviru zanimanja; kompatibilnost sistema strunog obrazovanja u Republici Crnoj Gori (u daljem tekstu: Republika) sa obrazovanjem u razvijenim demokratskim zemljama. Izvodjai lan 3 Struno obrazovanje obavljaju: kole (kolski oblik) ili druga pravna ili fizika lica (u daljem tekstu: poslodavac) zajedno sa kolom (dualni oblik). Uslove koje poslodavac mora da ispunjava za obavljanje strunog obrazovanja u pogledu prostora i opreme utvrdjuje Udruenje poslodavaca Republike (u daljem tekstu: Udruenje) i ministarstvo nadleno za poslove prosvjete (u daljem tekstu: Ministarstvo). Izuzetno od stava 1 ovog lana, ministarstvo nadleno za poslove rada, odnosno Zavod za zapoljavanje Crne Gore, mogu organizovati nie struno obrazovanje, odnosno radno osposobljavanje, u skladu sa zakonom. Ugovor o nastavi, odnosno obrazovanju lan 4 kola moe izvoditi struno obrazovanje u cjelini ili teorijski dio u koli, a dio praktinog obrazovanja kod poslodavca. inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora 117

Zakon o strunom obrazovanju Ako struno obrazovanje izvodi kola, a dio praktinog obrazovanja se izvodi kod poslodavca, medjusobna prava i obaveze izmedju kole i poslodavca, kao i prava i obaveze uenika, uredjuju se ugovorom o nastavi. Ugovor iz stava 1 ovog lana zakljuuju direktor kole i poslodavac. U dualnom obliku, medjusobna prava i obaveze uenika (u privredi) i poslodavca uredjuju se ugovorom o obrazovanju, koji zakljuuju poslodavac i uenik, u skladu sa zakonom. Vrste strunih kola lan 5 1) 2) 3) 4) Strune kole su: dvogodinja struna kola; trogodinja struna kola; etvorogodinja struna kola; via struna kola. Nivoi (stepeni) obrazovanja lan 6 U dvogodinjoj strunoj koli se stie nie struno obrazovanje u trajanju od dvije godine. U trogodinjoj, odnosno etvorogodinjoj strunoj koli se stie srednje struno obrazovanje u trajanju od tri, odnosno etiri godine. U vioj strunoj koli se stie vie struno obrazovanje u trajanju od dvije godine. Radno osposobljavanje lan 7 Radi primjene novih metoda u organizaciji i tehnologiji rada poslodavac moe organizovati razliite oblike radnog osposobljavanja u trajanju do jedne godine, na osnovu standarda koje odredjuje udruenje, a utvrdjuje nadleni savjet, u skladu sa posebnim propisom. Obrazovanje odraslih lica lan 8 Struno obrazovanje odraslih lica ostvaruje se u skladu sa ovim zakonom i posebnim propisima.

118

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Posebne potrebe lan 9 Struno obrazovanje lica sa posebnim potrebama ostvaruje se u skladu sa ovim zakonom i posebnim propisima. Pojmovnik lan 10 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) Pojedini izrazi u ovom zakonu imaju znaenje: "struno obrazovanje" je osposobljavanje uenika za obavljanje strunih poslova razlicitih nivoa sloenosti i za dalje obrazovanje; "izvodjaci obrazovno-vaspitnog rada" su kole i druga pravna i fizika lica; "poslodavac" je pravno ili fiziko lice kod koga se stie struno obrazovanje; "kolski oblik obrazovanja'' podrazumijeva preteno izvodjenje nastave u objektima kole ili u neposrednoj organizaciji kole; "dualni oblik obrazovanja'' podrazumijeva zajedniko izvodjenje obrazovanja od strane kole i udruenja, odnosno poslodavaca; "udruenje" je asocijacija poslodavaca organizovana na nivou Republike; "obrazovni program" je program na osnovu kojeg se ostvaruje struno obrazovanje; "praktino obrazovanje" je oblik nastave u kojoj uenik stie praktina znanja i primjenjuje teorijska znanja u praksi; "nastavna godina" je period u kojem se ostvaruje redovna nastava; "kolska godina" je period u kojem se ostvaruju redovna nastava i ostali oblici obrazovno-vaspitnog rada; "klasifikacioni period" je dio polugodita (nastavne godine) u kojem se realizuje nastavni plan i program i ocjenjuje uenik; "ugovor o nastavi" je ugovor koji zakljuuju kola i poslodavac (kolski oblik); "ugovor o obrazovanju" je ugovor koji zakljuuju poslodavac i uenik (dualni oblik); "uenici sa posebnim potrebama" su nadareni uenici i uenici sa smetnjama u razvoju; "javno vaee obrazovanje" je obrazovanje koje se stie na osnovu obrazovnog programa usvojenog od strane nadlenog savjeta, za koje se izdaje javna isprava; "standardi strunog obrazovanja" su normativi koji se donose na nacionalnom nivou i definiu neophodan nivo znanja, sposobnosti i vjetina za konkretno zanimanje i omoguavaju konkurenciju na tritu rada; "standardi zanimanja" su normativi kojim se odredjuju vrste zanimanja, nivo zahtjevnosti rada i tipini poslovi u okviru pojedinih zanimanja;

17)

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

119

Zakon o strunom obrazovanju 18) "majstorski ispit" je oblik postsekundarnog obrazovanja koji se polae nakon trogodinjeg, odnosno etvorogodinjeg obrazovanja i odredjenog radnog iskustva; 19) "eksterni ispit" je ispit koji se polae pred komisijom koju obrazuje nadleni dravni organ. Nadzor lan 11 Nadzor nad sprovodjenjem odredaba ovog zakona vri Ministarstvo, u skladu sa zakonom. II UPIS Konkurs lan 12 Upis u strunu kolu (u daljem tekstu: kola) vri se na osnovu javnog konkursa, u junskom i avgustovskom roku. Konkurs iz stava 1 ovog lana, na predlog kole, raspisuje Ministarstvo, u saradnji sa udruenjem i poslodavcem, etiri mjeseca prije poetka kolske godine (do kraja maja). Izuzetno od stava 1 ovog lana, konkurs za upis za obrazovanje odraslih lica kola, odnosno poslodavac moe objaviti i u drugim rokovima, do kraja oktobra, uz saglasnost Ministarstva. Upis lan 13 Status uenika stie se upisom u kolu. Uenici se upisuju u kolu kao redovni ili vanredni uenici. Redovni uenik stie obrazovanje redovnim pohadjanjem nastave. Vanredni uenik stie obrazovanje polaganjem ispita. Paralelno obrazovanje lan 14 Uenik ima pravo da paralelno stie obrazovanje, odnosno da prati vie obrazovnih programa. U sluaju iz stava 1 ovog lana, kole sporazumno utvrdjuju nain ispunjavanja obaveza uenika.

120

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Opti uslovi lan 15 U kolu za sticanje nieg i srednjeg strunog obrazovanja moe se upisati lice koje je zavrilo osnovnu kolu i nije starije od 17 godina ivota, ako ovim zakonom nije drugaije odredjeno. Izuzetno od stava 1 ovog lana, u kolu mogu da se upiu i lica do 18 godina ivota, uz odobrenje nastavnickog vijea kole. Za odredjene obrazovne programe, kao poseban uslov za upis, moe se propisati posebna nadarenost i psihofizike sposobnosti. Ako obrazovanje izvodi poslodavac zajedno sa kolom, uslov za upis u kolu je i zakljuen ugovor o obrazovanju. Upis stranih dravljana lan 16 Strani dravljanin ili lice bez dravljanstva moe se upisati u kolu po odobrenju Ministarstva, u skladu sa medjunarodnim konvencijama i ovim zakonom. Lice koje je zavrilo osnovnu kolu u inostranstvu moe se upisati u kolu, ako mu se nostrifikuje svjedoanstvo, u skladu sa zakonom. Strani dravljanin ili lice bez dravljanstva, prilikom upisa u kolu, obavezno podnosi uvjerenje o zdravstvenom stanju. Kao poseban uslov za upis lica iz stava 1 ovog lana, Ministarstvo moe odrediti i provjeru znanja iz jezika na kome se izvodi nastava. Nie struno obrazovanje lan 17 U dvogodinju strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo: osnovnu kolu; osnovnu kolu po prilagodjenom programu; najmanje sedmi razred osnovne kole, a redovno je pohadjalo nastavu do 15 godine ivota. Srednje struno obrazovanje lan 18 U trogodinju strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo osnovnu kolu. Izuzetno od stava 1 ovog lana, u trogodinju strunu kolu u odgovarajui razred moe se upisati lice koje je zavrilo dvogodinju strunu kolu i poloilo dopunske i diferencijalne ispite. U etvorogodinju strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo osnovnu kolu. inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora 121

Zakon o strunom obrazovanju Izuzetno od stava 3 ovog ana, u prvi, odnosno etvrti razred etvorogodinje strune kole moe se upisati lice koje je zavrilo dvogodinju strunu kolu, odnosno trogodinju strunu kolu i poloilo dopunske i diferencijalne ispite. Vie struno obrazovanje lan 19 U viu strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo: etvorogodinju strunu kolu i poloilo struni ispit; strunu gimnaziju i poloilo maturski ispit; trogodinju strunu kolu, poloilo majstorski ispit i diferencijalne ispite. Kriterijumi lan 20 Ako se na konkurs za upis u kolu prijavi manji broj kandidata od broja koji je utvrdjen konkursom, upisuju se svi kandidati koji ispunjavaju uslove propisane ovim zakonom. Ako se na konkurs za upis u strunu kolu u trogodinjem ili etvorogodinjem trajanju prijavi vei broj kandidata od broja utvrdjenog konkursom, redosljed za upis se utvrdjuje na osnovu opteg uspjeha uenika u poslednja tri razreda osnovne kole, uspjeha sa eksterne provjere znanja u osnovnoj koli i posebne nadarenosti, odnosno umjenosti koje su znaajne za sticanje obrazovanja. Vrednovanje kriterijuma za upis uenika iz stava 2 ovog lana i za upis u viu strunu kolu blie se uredjuje propisom Ministarstva. Poseban uslov za upis lan 21 U trogodinju strunu kolu u dualnom obliku poseban uslov za upis je zakljuen ugovor o obrazovanju. Promjena programa lan 22 Uenik moe tokom kolovanja promijeniti upisani obrazovni program samo nakon zavrenog prvog razreda. Izuzetno od stava 1 ovog lana, uenik trogodinje strune kole moe promijeniti upisani obrazovni program nakon I ili II razreda, u okviru iste struke.

122

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Prestanak statusa redovnog uenika lan 23 Status redovnog uenika prestaje: zavravanjem obrazovanja; ispisivanjem iz kole; samovoljnim naputanjem kole; iskljuenjem iz kole; ako dva puta ponovi isti razred u istom obrazovnom programu; ako zasnuje radni odnos ili stekne status preduzetnika; ako u toku jednog polugodita ima vie od 30 neopravdanih asova. Rjeenje o prestanku statusa redovnog uenika iz stava 1 ta. 3, 5, 6 i 7 ovog lana donosi direktor kole. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Naputanje kole lan 24 Uenik je samovoljno napustio kolu ako est dana uzastopno neopravdano ne pohadja nastavu. Vaspitne mjere lan 25 Prema uenicima koji ne ispunjavaju obaveze utvrdjene zakonom i optim aktom kole mogu se izrei vaspitne mjere i to: opomena, ukor i iskljuenje iz kole. Iskljuenje uenika iz kole se moe izrei na jednu kolsku godinu, s pravom polaganja razrednog ispita u istoj kolskoj godini. Nain i postupak izricanja vaspitnih mjera ureduje se propisom Ministarstva. Iskljuenje iz kole lan 26 Odluku o iskljuenju uenika iz kole donosi nastavniko vijee. Na osnovu odluke iz stava 1 ovog lana, direktor kole, u roku od tri dana, donosi rjeenje i uruuje ga ueniku, odnosno roditelju. Protiv rjeenja o iskljuenju i prestanku statusa redovnog uenika iz lana 23, ta. 3, 5, 6 i 7 ovog zakona, uenik, odnosno roditelj ima pravo albe Ministarstvu, u roku od osam dana od dana prijema rjeenja. alba odlae izvrenje rjeenja do drugostepene odluke. Rjeenje Ministarstva iz stava 3 ovog lana, je konano u upravnom postupku. inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora 123

Zakon o strunom obrazovanju Shodna primjena zakona lan 27 U postupku utvrdjivanja statusa redovnog uenika primjenjuje se Zakon o optem upravnom postupku, ako ovim zakonom nije drugaije odredjeno. Konanost odluke lan 28 Protiv konane odluke o ocjeni i konanog rjeenja iz lana 26 stav 4 ovog zakona ne moe se voditi upravni spor. Pohvaljivanje i nagradjivanje lan 29 Uenici koji se istiu u uenju i vladanju pohvaljuju se i nagradjuju. Kriterijumi i postupak za dodjeljivanje pohvala i nagrada uredjuju se optim aktom kole. Vrhunski sportisti lan 30 Ueniku koji se bavi vrhunskim sportom, odnosno koji se priprema za medjunarodno takmienje u znanju moe se prilagoditi ispunjavanje nastavnih obaveza, na nain propisan optim aktom kole. III OBRAZOVNO-VASPITNI RAD Standardi zanimanja lan 31 Obrazovni programi strunog obrazovanja na osnovu kojih se stie javno vaee obrazovanje formiraju se u skladu sa standardima zanimanja. Standarde zanimanja iz stava 1 ovog lana donosi ministarstvo nadleno za poslove rada, na predlog udruenja, a za zanimanja za koja nije organizovano udruenje, na predlog nadlenih ministarstava, koje odredjuje Vlada Republike (u daljem tekstu: Vlada).

124

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Sadraj standarda zanimanja lan 32 Standardima zanimanja se odredjuju zanimanja, nivo zahtjevnosti rada i tipini poslovi u okviru pojedinih zanimanja. Sadraj nastavnog plana lan 33 Nastavni plan obrazovnog programa strunog obrazovanja sadri obavezni i izborni dio. Obavezni dio sadri osnovne predmete koji su obavezni za sve uenike odredjene struke. Izborni dio obuhvata predmete programski vezane za zanimanje koje uenik obavezno bira prema svojim sklonostima. Godinji plan rada lan 34 Obrazovno-vaspitni rad se obavlja na osnovu godinjeg plana rada. Godinjim planom rada se utvrdjuju: organizacija obrazovno-vaspitnog rada; interno obezbjedjivanje kvaliteta; oblici, sadraj i raspored izvrenja zadataka; plan upisa; rokovi polaganja ispita; struno usavravanje nastavnika; saradnja sa socijalnim partnerima (poslodavcima, udruenjima) i drugo. Oblici obrazovno-vaspitnog rada lan 35 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Obrazovno-vaspitni rad obuhvata: teorijsku nastavu i vjebe opteobrazovnih i strunih predmeta; praktino obrazovanje (praktinu nastavu); izbornu i dodatnu nastavu; praenje postignua uenika i ocjenjivanje; ispite; profesionalnu praksu; slobodne aktivnosti; druge oblike.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

125

Zakon o strunom obrazovanju IV ORGANIZACIJA NASTAVE Teorijska nastava lan 36 Teorijska nastava opteobrazovnih i strunih predmeta se izvodi u odjeljenjima koja ine uenici istog razreda, istog zanimanja. Izuzetno od stava 1 ovog lana, u trogodinjim strunim kolama u istom odjeljenju moe se izvoditi teorijska nastava za uenike vie srodnih zanimanja. Profesionalna praksa lan 37 Profesionalna praksa izvodi se nakon zavretka nastavne godine za uenike koji su praktino obrazovanje ostvarili u objektima kole. Nain organizovanja i trajanje profesionalne prakse utvrdjuje se obrazovnim programom. Odjeljenje lan 38 Odjeljenje, po pravilu, ima 30 uenika. Izuzetno od stava 1 ovog lana, odjeljenje moe imati 32 uenika, po odobrenju Ministarstva. Broj uenika u odjeljenju, odnosno grupi za pojedine struke, odnosno zanimanja, utvrdjuje se obrazovnim programom. Fond asova lan 39 U toku sedmice uenici kole mogu imati do 32 asa nastave, u skladu sa obrazovnim programom. Izuzetno od stava 1 ovog lana, u kolama u kojima se nastava izvodi na jeziku nacionalnih, odnosno etnikih grupa, uenici mogu imati do 34 asa nastave. U koli u kojoj se nastava izvodi po obrazovnom programu koji je donesen na osnovu medjunarodnih konvencija uenici mogu imati u toku sedmice vie od 32 asa nastave.

126

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Sedmina norma lan 40 U toku sedmice uenici u dualnom obliku mogu imati do 38 asova nastave, u skladu sa obrazovnim programom. Optereenost uenika lan 41 U toku jednog dana uenici mogu imati najvie sedam asova nastave, a uenici u dualnom obliku osam asova nastave. Ueniku koji se vie od devet mjeseci obrazuje kod poslodavca (dualni oblik), mora se obezbijediti najmanje osam sedmica godinjeg odmora. Trajanje nastave lan 42 Nastavni as teorijske nastave, vjebi i praktinog obrazovanja u koli traje 45 minuta, a praktinog obrazovanja kod poslodavca 60 minuta. Praktino obrazovanje lan 43 Praktino obrazovanje se obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vjetina. Praktino obrazovanje se izvodi u objektima kole (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije, djake zadruge) i u objektima van kole (ustanove, preduzea i preduzetnici). Nain izvodjenja praktinog obrazovanja lan 44 Praktino obrazovanje se izvodi za odjeljenje ili za grupu uenika istog odjeljenja. Izuzetno od stava 1 ovog lana, praktino obrazovanje se moe izvoditi za grupu uenika istog razreda. Broj uenika iz st. 1 i 2 ovog lana utvrdjuje se obrazovnim programom.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

127

Zakon o strunom obrazovanju V OBRAZOVANJE KOD POSLODAVCA Ugovor o obrazovanju lan 45 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) Ugovor o obrazovanju izmedju poslodavca i uenika, sadri: ime i prezime uenika, godinu rodjenja, prebivalite i ime roditelja, odnosno staratelja (u daljem tekstu: roditelj); prethodno obrazovanje uenika; naziv, sjedite i djelatnost poslodavca; naziv zanimanja za koje se uenik obrazuje; poetak i vrijeme trajanja obrazovanja uenika; obim praktine osposobljenosti i znanja koje poslovdavac mora obezbijediti ueniku; raspored praktinog obrazovanja; line podatke i podatke o odgovarajuem strunom obrazovanju zaposlenog kod poslodavca, koji je odgovoran za obrazovanje uenika; prava i dunosti uenika; dunosti poslodavca; mjesenu naknadu koju uenik prima za vrijeme praktinog obrazovanja, u skladu sa zakonom; obavezu poslodavca da nee optereivati uenika poslovima koji nijesu povezani sa njegovim obrazovanjem; obaveze uenika i poslodavca u sluaju raskida ugovora o obrazovanju; druga pitanja od znaaja za obavljanje praktinog obrazovanja. Dunosti poslodavca lan 46 1) 2) 3) 4) 5) 6) Poslodavac je duan, naroito, da: brine da uenik redovno pohadja praktino obrazovanje i ispunjava radne obaveze; ueniku redovno isplauje mjesenu naknadu; ueniku obezbijedi zatitu na radu; brine o zdravlju uenika u toku rada; ueniku, pored godinjeg odmora utvrdjenog ovim zakonom, omogui jo najmanje pet radnih dana za pripremu polaganja zavrnog ispita; ispunjava druge obaveze utvrdjene ugovorom o obrazovanju. Dunosti uenika lan 47 1) 128 Uenik je duan, naroito, da: redovno pohadja praktino obrazovanje i ispunjava radne obaveze; inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju 2) 3) 4) 5) prilikom sticanja obrazovanja ponaa se u skladu sa uputstvima poslodavca i kole; uva poslovnu tajnu poslodavca; ponaa se u skladu sa propisima o zatiti na radu; ispunjava i druge obaveze utvrdjene ugovorom o obrazovanju. Provjera praktinog obrazovanja kod poslodavca lan 48 Nivo postignua praktinog obrazovanja uenika koji se obrazuje kod poslodavca provjerava udruenje, na kraju svake nastavne godine. Nain i postupak provjere postignua praktinog obrazovanja iz stava 1 ovog lana propisuje Ministarstvo. Naknada lan 49 Uenik ima pravo na naknadu za vrijeme trajanja ugovora o obrazovanju kod poslodavca. Visina naknade iz stava 1 ovog lana iznosi: za prvu i drugu godinu obrazovanja najmanje 15%, a za treu i etvrtu godinu najmanje 20% od prosjene bruto zarade zaposlenih u privredi Republike. Raskid ugovora lan 50 Uenik i poslodavac mogu raskinuti ugovor o obrazovanju, ako je to utvrdjeno ugovorom. Obavezni raskid ugovora lan 51 1) 2) 3) 4) 5) Ugovor o obrazovanju se raskida, ako: je zakljuen na osnovu netanih podataka i dokumenata; je uenik iskljuen iz kole u skladu sa zakonom; se ne obezbijedi zatita na radu; uenik trajno oboli od bolesti koja, po miljenju ljekara, moe da ugrozi ivot i zdravlje zaposlenih i uenika; u drugim sluajevima utvrdjenim ugovorom.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

129

Zakon o strunom obrazovanju Obaveza udruenja lan 52 Ako se ugovor o obrazovanju raskine zbog neispunjavanja obaveza poslodavca, udruenje preuzima obavezu zakljuivanja novog ugovora sa drugim poslodavcem. Ako udruenje ne omogui ueniku praktino obrazovanje kod drugog poslodavca, uenik ima pravo da nastavi obrazovanje u koli. Prenoenje prava lan 53 Ukoliko dodje do promjene poslodavca, odnosno vlasnika poslodavaca, prava i obaveze iz ugovora o obrazovanju se prenose na novog poslodavca, ukoliko je uenik sa tim saglasan. Novi poslodavac i uenik mogu raskinuti ugovor o obrazovanju, na nain i u rokovima koji su odredjeni ugovorom o obrazovanju. Prava iz radnog odnosa lan 54 Za vrijeme trajanja praktinog obrazovanja kod poslodavca uenik ostvaruje prava iz radnog odnosa, u skladu sa propisima o radu. Zatita uenika na radu lan 55 kola i poslodavac su duni da obue uenika osnovnim mjerama i sredstvima zatite na radu pri izvodjenju praktinog obrazovanja. Zatitu na radu iz stava 1 ovog lana obezbjedjuju kola i poslodavac. Period osiguranja lan 56 Za vrijeme trajanja ugovora o obrazovanju kod poslodavca, uenik ima pravo na penzijsko i zdravstveno osiguranje, u skladu sa zakonom. Doprinose za penzijsko i zdravstveno osiguranje iz stava 1 ovog lana plaaju Republika i poslodavac, i to: - Republika u cjelini za prvu godinu kolovanja i 50% za naredne godine; - poslodavac razliku do punog iznosa doprinosa.

130

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Shodna primjena propisa lan 57 Odredbe ovog zakona, kojima se uredjuju prava i obaveze uenika u koli, primjenjuju se i na uenika koji se obrazuje kod poslodavca. Odredbe ovog zakona kojima se uredjuju prava i obaveze uenika koji se obrazuje kod poslodavca primjenjuju se i na uenika kada obavlja praktino obrazovanje van kole (u ustanovi, preduzeu i kod poslodavca). Nadzor lan 58 Nadzor nad sprovodjenjem odredaba ovog zakona koje se odnose na status uenika kod poslodavca vri inspekcija nadlena za rad. Nadzor nad sprovodjenjem odredaba ovog zakona koje se odnose na obrazovanje uenika kod poslodavca vri inspekcija nadlena za obrazovanje. VI OCJENJIVANJE Ocjenjivanje lan 59 Provjeravanjem i ocjenjivanjem znanja utvrdjuje se uspjenost uenika pri postizanju utvrdjenih standarda znanja, odnosno ispunjavanje obaveza koje su odredjene obrazovnim programom. Vrste ocjena lan 60 Uspjeh iz nastavnog predmeta se izraava ocjenama: odlian (5), vrlo dobar (4), dobar (3), dovoljan (2) i nedovoljan (1). Ocjene: odlian, vrlodobar, dobar i dovoljan su pozitivne. Javnost ocjenjivanja lan 61 Ocjenjivanje uenika se vri javno, pred uenicima. Uenik mora biti ocijenjen iz svih predmeta u svakom klasifikacionom periodu.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

131

Zakon o strunom obrazovanju Nain ocjenjivanja lan 62 Ocjenjivanje, odnosno provjera znanja uenika vri se pismeno, odnosno usmeno iz svih nastavnih predmeta, odnosno djelova nastavnog programa i na ispitu, u skladu sa obrazovnim programom. Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori ili pismeni radovi, vjebe, seminarski ili grafiki radovi, testovi, zadaci, grafiki, praktini i drugi radovi i njihova odbrana, usluge, nastupi i sl. Ponovna provjera znanja lan 63 Ako vie od polovine uenika odjeljenja dobije nedovoljnu ocjenu na pismenoj provjeri znanja (pismeni zadatak, test, graficki rad, kontrolna vjeba i slino), pismena provjera znanja se ponavlja za uenika koji je dobio nedovoljnu ocjenu, kao i za uenika koji nije zadovoljan ocjenom. Pismena provjera znanja iz stava 1 ovog lana ponavlja se jedanput. Ako na ponovnoj pismenoj provjeri znanja uenik dobije manju ocjenu od ocjene koju je dobio na prethodnoj provjeri, upisuje mu se vea ocjena. Pismena provjera znanja lan 64 U toku jednog dana uenik moe imati najvie jednu pismenu provjeru znanja, a u toku sedmice najvie dvije. Zakljuna ocjena lan 65 Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti usmena provjera znanja. Uspjeh uenika lan 66 Uenik je zavrio razred, ako je iz svakog nastavnog predmeta dobio pozitivnu ocjenu. Opti uspjeh uenika se utvrdjuje na osnovu prosjeka pozitivnih ocjena iz svih nastavnih predmeta. Uenik je zavrio razred sa: 1) odlinim uspjehom, ako je postigao prosjenu ocjenu najmanje 4,50; 2) vrlodobrim uspjehom, ako je postigao prosjenu ocjenu najmanje 3,50; 132 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju 3) 4) dobrim uspjehom, ako je postigao prosjenu ocjenu najmanje 2,50; dovoljnim uspjehom, ako je postigao prosjenu ocjenu najmanje 2. Utvrdjivanje uspjeha lan 67 Ocjene iz nastavnih predmeta, vladanja i opteg uspjeha se utvrdjuju na kraju klasifikacionog perioda, polugodita i nastavne, odnosno kolske godine. Ocjenu iz nastavnog predmeta predlae predmetni nastavnik. Zakljunu ocjenu utvrdjuje odjeljenjsko vijee. Izuzetno od stava 2 ovog lana, ocjenu iz nastavnog predmeta koji izvode dva ili vie nastavnika predlau ti nastavnici. Ako se nastavnici ne mogu usaglasiti, ocjenu utvrdjuje odjeljenjsko vijee. Prigovor lan 68 Uenik ili njegov roditelj imaju pravo prigovora na zakljunu ocjenu nastavnickom vijeu kole u roku od tri dana od dana prijema svjedoanstva, odnosno obavjetenja o postignutom uspjehu. Nastavniko vijee, u roku od dva dana od dana prijema prigovora, obrazuje komisiju koja ce utvrditi ocjenu, odnosno provjeriti znanje uenika. Prigovorom se moe traiti izuzee predmetnog nastavnika iz komisije. U sastavu komisije iz stava 2 ovog lana mora biti najmanje jedan lan koji ne izvodi nastavu u toj koli. Odluka komisije o ocjeni je konana. Ponavljanje razreda lan 69 Uenik, koji na kraju nastavne godine ima vie od tri nedovoljne ocjene ili ne poloi popravni ispit nije zavrio razred. Uenik ima pravo da ponovi razred, i to: 1) jedanput u dvogodinjoj strunoj koli; 2) dva puta u trogodinjoj, odnosno etvorogodinjoj strunoj koli; 3) jedanput u vioj strunoj koli. Uenik iz stava 2 ovog lana isti razred moe ponovi samo jedanput. Vladanje uenika lan 70 Vladanje uenika se izraava ocjenama: primjerno, dobro i nezadovoljavajue. Ocjenu iz vladanja utvrdjuje odjeljenjsko vijee, na predlog odjeljenskog starjeine. 133 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Vanredno napredovanje lan 71 Uenik koji u toku obrazovanja pokazuje izuzetne sposobnosti i ima odlian uspjeh moe zavriti dva razreda u toku jedne kolske godine, i to: jedan razred redovnim pohadjanjem nastave, a drugi polaganjem razrednog ispita na kraju nastavne godine. Odluku o napredovanju uenika iz stava 1 ovog lana, na predlog odjeljenskog starjeine, donosi nastavnicko vijee kole. kola, nastavnici i poslodavac su duni da ueniku iz stava 1 ovog lana prue pomo u pripremanju razrednog ispita davanjem uputstava za individualno savladavanje gradiva, upuivanjem na udbenike, prirunike i drugu literaturu, koricenjem kabineta, laboratorija, radionica, povremenim prisustvovanjem nastavi u narednom razredu i na drugi nain. Optim aktom kole blie se utvrdjuje nain napredovanja uenika iz stava 1 ovog lana. VII ISPITI Vrste ispita lan 72 U koli se polau: popravni, dopunski, diferencijalni, razredni, praktini, struni, zavrni, majstorski i diplomski ispit. Ispiti iz stava 1 ovog lana se polau u: januarskom, junskom i avgustovskom ispitnom roku, ako ovim zakonom nije drugaije odredjeno. Popravni ispit lan 73 Popravni ispit polae uenik koji na kraju nastavne godine ima jednu, dvije ili tri nedovoljne ocjene. Uenik koji na kraju nastavne godine ima jednu ili dvije nedovoljne ocjene polae popravni ispit pred komisijom kole. Uenik koji na kraju nastavne godine ima tri nedovoljne ocjene polae popravni ispit pred komisijom kole, u ijem je sastavu najmanje jedan lan koji ne izvodi nastavu u toj koli. Popravni ispit uenik polae u koli koju je pohadjao. Uenik polae popravni ispit u avgustovskom ispitnom roku, a uenik zavrnog razreda u junskom ili avgustovskom ispitnom roku. Uenik koji ne poloi popravni ispit u rokovima iz stava 5 ovog lana nije zavrio razred.

134

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Dopunski ispit lan 74 Dopunski ispit se polae iz nastavnog predmeta koji je uenik uio u manjem obimu nego to je to utvrdjeno obrazovnim programom. Diferencijalni ispit lan 75 Diferencijalni ispit se polae iz nastavnog predmeta koji uenik nije uio. Uslovi lan 76 1) 2) 3) 4) Dopunski, odnosno diferencijalni ispit uenik polae, kada: prelazi iz jedne u drugu vrstu kole; poslije sticanja jednog zanimanja eli da stekne drugo zanimanje; eli da promijeni zanimanje u istoj koli; se u postupku nostrifikacije utvrdi neekvivalentnost svjedoanstva. Utvrdjivanje ispita lan 77 Dopunski, odnosno diferencijalni ispit utvrdjuje komisija, koju odredjuje nastavniko vijee kole. Rjeenjem o polaganju ispita iz stava 1 ovog lana utvrdjuju se rokovi polaganja ispita. Razredni ispit lan 78 Razredni ispit polae uenik koji je iz opravdanih razloga ostao neocijenjen na kraju nastavne godine iz jednog ili svih nastavnih predmeta, kao i iz onih predmeta iz kojih nije realizovana treina ili vie asova, odnosno programskih sadraja predvidjenih obrazovnim programom. Razredni ispit polae i uenik koji nije pohadjao kolu zbog bolnikog lijeenja ili drugih opravdanih razloga u trajanju od 60 dana, o emu odluuje nastavniko vijee kole. Razredni ispit moe da polae i nadareni uenik i uenik vrhunski sportista. Razredni ispit polae i uenik za umjetnika zanimanja iz glavnih strunih predmeta, u skladu sa obrazovnim programom. inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora 135

Zakon o strunom obrazovanju Razredni ispiti iz st. 1, 2 i 3 ovog lana polau se u junskom i avgustovskom ispitnom roku. Nadlenost lan 79 Nain i postupak polaganja popravnih, dopunskih, diferencijalnih i razrednih ispita blie se ureduju propisom Ministarstva. Praktini ispit lan 80 Nakon zavrene dvogodinje strune kole uenik polae praktini ispit. Zavrni ispit lan 81 Nakon zavrene trogodinje strune kole uenik polae zavrni ispit. Struni ispit lan 82 Nakon zavrene etvorogodinje strune kole uenik polae struni ispit. Izuzetno od stava 1 ovog lana, pravo da polae struni ispit ima i uenik koji je zavrio trogodinju strunu kolu, poloio zavrni ispit i zavrio dodatno obrazovanje u trajanju od dvije godine bez polaganja diferencijalnog ispita, odnosno u trajanju od godinu dana uz obavezu polaganja diferencijalnog ispita. Dodatno obrazovanje iz stava 2 ovog lana stie se u etvorogodinjoj strunoj koli. Diplomski ispit lan 83 Nakon zavrene vie strune kole uenik polae diplomski ispit. Program ispita lan 84 Obrazovnim programom za svaku struku se utvrdjuje program praktinog, zavrnog, strunog i diplomskog ispita. Nain i postupak polaganja praktinog, zavrnog, strunog i diplomskog ispita, propisuje Ministarstvo. 136 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Majstorski ispit lan 85 1) 2) Majstorski ispit ima pravo da polae uenik koji je zavrio: trogodinju strunu kolu, poloio zavrni ispit i ima tri godine radnog iskustva u struci (na poslovima odredjenog zanimanja); etvorogodinju strunu kolu, poloio struni ispit i ima dvije godine radnog iskustva u struci (na poslovima odredjenog zanimanja). Priprema za polaganje lan 86 Pripremu za polaganje majstorskog ispita mogu da organizuju: kola, udruenje i poslodavac. Standardi lan 87 Standarde praktinog znanja i ekonomike vodjenja privrednog drutva za majstorski ispit donosi nadleni savjet, na predlog udruenja. Standarde pedagokog-andragokog i struno-teorijskog znanja donosi nadleni savjet. Polaganje majstorskog ispita lan 88 Majstorski ispit se polae pred komisijom koju imenuje udruenje. Propisivanje programa majstorskog ispita lan 89 Program, nain i postupak polaganja majstorskog Ministarstvo nadleeno za poslove rada u saradnji sa udruenjem. ispita donosi

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

137

Zakon o strunom obrazovanju VIII VANREDNI UENICI Podruje rada lan 90 Obrazovnim programom se utvrdjuju struke i zanimanja u kojima vanredni uenik moe sticati struno obrazovanje, kao i nain ostvarivanja praktinog obrazovanja. Polaganje ispita lan 91 Struno obrazovanje vanredni uenici stiu polaganjem ispita (razredni, dopunski, diferencijalni i odgovarajuci ispit na kraju kolovanja). Polaganje ispita iz stava 1 ovog lana vri se pred komisijom, koju imenuje nadleni organ (eksterna komisija). Priznavanje ocjena lan 92 Vanrednom ueniku se priznaju pozitivne ocjene koje je stekao tokom redovnog kolovanja na kraju nastavne ili kolske godine, kao i u toku predhodnog polaganja. Propisi lan 93 Nain i postupak polaganja ispita iz lana 91 ovog zakona propisuje Ministarstvo. Ponitenje ispita lan 94 Kada direktor kole ili nadlena inspekcija utvrdi da ispiti nijesu obavljeni u skladu sa zakonom i propisima donesenim na osnovu njega, nastavniko vijee je duno da, u roku koji odredi taj organ, donese odluku o ponitenju ispita i svjedoanstava izdatih na osnovu takvih ispita. Ako nastavniko vijee u odredjenom roku ne donese odluku iz stava 1 ovog lana, direktor e donijeti rjeenje o ponitenju ispita i svjedoanstava izdatih na osnovu takvog ispita.

138

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Objavljivanje lan 95 Rjeenje o ponitenju ispita, odnosno svjedoanstva iz lana 94 ovog zakona objavljuje u "Slubenom listu Republike Crne Gore" organ koji ga je donio. IX SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti lan 96 U koli se organizuju slobodne aktivnosti uenika. Zadaci i program slobodnih aktivnosti iz stava 1 ovog lana utvrdjuju se obrazovnim programom, godinjim programom rada i optim aktom kole. Nain ostvarivanja lan 97 Slobodne aktivnosti uenika se ostvaruju putem: uenicke zadruge, sekcija, klubova, udruenja i drugih oblika. Uenika zadruga lan 98 Uenicku zadrugu moe da organizuje kola. lanovi uenicke zadruge, pored uenika, mogu biti i zaposleni u koli. Nain organizovanja lan 99 Proizvodi nastali kao rezultat rada uenike zadruge i praktinog rada uenika mogu se stavljati u promet. Nain organizovanja i rad uenicke zadruge blie se uredjuje optim aktom kole.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

139

Zakon o strunom obrazovanju X NASTAVNICI I SARADNICI Izvodjai lan 100 Obrazovno-vaspitni rad obavljaju nastavnici, struni saradnici, saradnici u nastavi, nastavnici praktinog obrazovanja i instruktori praktinog obrazovanja. Izvodjai praktinog obrazovanja lan 101 Praktino obrazovanje u koli obavlja nastavnik praktinog obrazovanja. Praktino obrazovanje u objektima van kole obavlja instruktor praktinog obrazovanja. Nastavnici lan 102 Nastavnik u koli moe biti lice koje je zavrilo odgovarajuci fakultet ili umjetniku akademiju. Izuzetno od stava 1 ovog lana, nastavu iz pojedinih nastavnih predmeta mogu izvoditi lica sa odgovarajucom viom kolom, ukoliko ne postoji fakultet, odnosno umjetnika akademija za obrazovanje nastavnika potrebnog profila. Saradnici lan 103 Struni saradnik (pedagog, psiholog, sociolog, bibliotekar i dr.) moe biti lice koje je zavrilo odgovarajui fakultet. Saradnik u nastavi (laborant, demonstrator, knjiniar i dr.) moe biti lice koje je zavrilo najmanje odgovarajuu srednju kolu i ima potrebno iskustvo. Nastavnik praktinog obrazovanja lan 104 Nastavnik praktinog obrazovanja moe biti lice koje ima zavren odgovarajui fakultet, viu kolu ili majstorski ispit i poloen pedagoko-andragoki ispit (potrebno pedagoko-andragoko obrazovanje).

140

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Instruktor praktinog obrazovanja lan 105 Instruktor praktinog obrazovanja moe biti lice koje ima najmanje majstorski ispit i poloen pedagoko-andragoki ispit (potrebno pedagokoandragoko obrazovanje). Profil strune spreme lan 106 Profil strune spreme nastavnika, strunih saradnika, saradnika u nastavi, kao i profil strune spreme i potrebno pedagoko-andragoko obrazovanje nastavnika, odnosno instruktora praktinog obrazovanja utvrdjuje se obrazovnim programom. Norma asova nastavnika i saradnika lan 107 Nastavnici su duni da, u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje, izvode teorijsku nastavu (norma asova), i to: 1) iz srpskog, odnosno maternjeg jezika - 18 asova; 2) iz stranog jezika i matematike - 19 asova; 3) iz predmeta ija nastava iziskuje pripremanje i izvodjenje eksperimenata, izradu, pregled i ocjenjivanje zadataka, programa i projekata za sve uenike jednog odjeljenja - 19 asova; 4) iz predmeta za iju nastavu je obavezno pripremiti, pregledati i ocjenjivati projekte, programe i druge zadatke, razliite za svakog uenika ili za manje grupe uenika - 18 asova; 5) iz ostalih predmeta teorijske nastave - 20 asova. Struni saradnici su duni da u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje, ostvare 30 asova neposrednog rada sa uenicima, a raspored preostalog radnog vremena, u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje, utvrdjuje se statutom kole. Obaveze saradnika u nastavi, u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje, odredjuju se statutom kole. Nastavnici praktinog obrazovanja, odnosno instruktori praktinog obrazovanja su duni da, u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje, ostvare 24 asa praktinog obrazovanja. Nastavnici i nastavnici, odnosno instruktori praktinog obrazovanja su duni da, radi postizanja boljeg uspjeha u savladavanju obrazovnog programa, pored norme asova utvrdjene ovim lanom, ostvare jo dva asa neposrednog rada sa uenicima u realizaciji ostalih oblika obrazovno-vaspitnog rada, a raspored preostalog radnog vremena u okviru etrdesetoasovne radne nedjelje utvrdjuje se statutom kole.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

141

Zakon o strunom obrazovanju XI PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE Primjena obrazovnih programa lan 108 Obrazovni programi za sticanje strunog obrazovanja u skladu sa ovim zakonom, eksperimentalno se uvode za pojedine struke i zanimanja, kada se za to steknu uslovi propisani ovim zakonom. Odluku o obrazovnim programima iz stava 1 ovog lana donosi Ministarstvo, na predlog nadlenog savjeta. Do donoenja standarda zanimanja, u skladu sa ovim zakonom, priprema obrazovnih programa obavie se po dosadanjim propisima. Ispunjavanje uslova za upis lan 109 Do primjene novih propisa o osnovnom obrazovanju i vaspitanju, u dvogodinju strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo najmanje esti razred osnovne kole, a redovno je pohadjalo osnovnu kolu do 15. godine ivota, u skladu sa Zakonom o osnovnoj koli ("Slubeni list RCG", br. 34/91, 56/92, 32/93 i 20/95). Priznavanje steenog obrazovanja lan 110 Priznaje se struno obrazovanje licu koje je steklo to obrazovanje po ranijim propisima. Priznavanje strune spreme lan 111 Lice koje je steklo peti stepen strune spreme ili VKV po ranijim propisima izjednaava se sa licem koje je poloilo majstorski ispit u skladu sa ovim zakonom. Pravo na zapoceto obrazovanje lan 112 Uenik, koji je do dana stupanja na snagu ovog zakona zapoeo sticanje srednjeg obrazovanja prema nastavnom planu i programu donesenom na osnovu Zakona o srednjoj koli ("Slubeni list SRCG", br. 28/91 i "Slubeni list RCG", br. 56/92 i 27/94) ima pravo da nastavi i zavri obrazovanje po tom nastavnom planu i programu, u roku odredjenom za njegovo izvodjenje, a najkasnije dvije godine po isteku toga roka. 142 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Uenik iz stava 1 ovog lana ima pravo da zavri kolu pod uslovima i na nain propisanim Zakonom o srednjoj koli ("Slubeni list SRCG", br. 28/91 i "Slubeni list RCG", br. 56/92 i 27/94), ako nije u suprotnosti sa odredbama ovog zakona. Mogunost izbora lan 113 Uenik koji je do dana stupanja na snagu ovog zakona zapoeo kolovanje za sticanje treeg, odnosno etvrtog stepena strune spreme polae zavrni, odnosno maturski ispit po dosadanjim propisima. Izuzetno od stava 1 ovog lana, uenik koji je zapoeo kolovanje za sticanje treeg, odnosno etvrtog stepena strune spreme, moe polagati zavrni, odnosno struni ispit u skladu sa ovim zakonom. Obrazovanje do donoenja novih obrazovnih programa lan 114 Uenik, koji se upie u strunu kolu nakon stupanja na snagu ovog zakona, a prije uvodjenja novih obrazovnih programa donesenih u skladu sa zakonom, obrazuje se i zavrava kolu na nain i pod uslovima propisanim ovim zakonom. Standardi zanimanja lan 115 Standardi zanimanja koji e se donijeti u skladu sa ovim zakonom odgovaraju dosadanjoj nomenklaturi zanimanja. Upis u obrazovne programe lan 116 Za obrazovanje po pojedinim obrazovnim programima, u skladu sa ovim zakonom, moe se upisati lice koje je zavrilo obrazovanje prema Zakonu o srednjoj koli, i to: 1) u program pripreme za polaganje majstorskog ispita, lice koje je zavrilo trogodinju, odnosno etvorogodinju strunu ili tehniku kolu i ima tri godine radnog iskustva; 2) u program vieg strunog obrazovanja, lice koje je zavrilo tehniku kolu ili etvorogodinju strunu kolu i poloilo peti stepen strune spreme.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

143

Zakon o strunom obrazovanju Period osiguranja lan 117 Do donoenja propisa iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, ueniku koji se obrazuje kod poslodavca, u skladu sa ovim zakonom, rauna se period nastave u period osiguranja, tako da se dvanaest mjeseci obrazovanja kod poslodavca rauna kao est mjeseci perioda osiguranja. Osnovica za plaanje doprinosa, u skladu sa ovim zakonom, je mjesena naknada uenika uveana za poreze i doprinose, u skladu sa posebnim zakonom. Osnovica za plaanje doprinosa ne moe biti nia od iznosa prosjene zarade zaposlenih u Republici. Zateeni nastavnici lan 118 Nastavnik koji je na dan stupanja na snagu ovog zakona zateen u koli u radnom odnosu na neodredjeno vrijeme, a zavrio je visoku kolu, moe nastaviti sa izvodjenjem nastave. Nastavnik praktine nastave koji je na dan stupanja na snagu ovog zakona zateen u koli u radnom odnosu na neodredjeno vrijeme, a nema kolsku spremu propisanu ovim zakonom, moe nastaviti sa izvodjenjem nastave. Rok za donoenje propisa lan 119 Propisi predvidjeni ovim zakonom donijece se najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Do donoenja propisa iz stava 1 ovog lana primjenjivae se propisi koji su vaili do dana stupanja na snagu ovog zakona, ako nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom. Uskladjivanje akata lan 120 kole su dune da usklade rad, organizaciju i opta akta sa ovim zakonom u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Prestanak vaenja lan 121 Zakon o srednjoj koli ("Slubeni list SRCG", br. 28/91 i "Slubeni list RCG", br. 56/92 i 27/94), prestaje da vai na kraju kolske godine u kojoj uenici zavravaju obrazovanje po dosadanjim nastavnim planovima i programima. 144 inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

Zakon o strunom obrazovanju Stupanje na snagu zakona lan 122 Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Republike Crne Gore", a primjenjivace se u kolama koje rade po obrazovnim programima donesenim u skladu sa zakonom.

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora

145

Zakon o strunom obrazovanju

146

inistarstvo prosvjete i nauke Crna Gora