Uvod

Organska kemija
Organska hemija je nauka o molekulama koje sadre karbon. Karbon ima sposobnost da se vee kovalentno sam sa sobom i sa drugim atomima (H, O, N, S i halogenima) formirajui mnogo razliitih struktura. Postoje milioni razliitih organskih jedinjenja. Karbohidrati su sastavljeni od C i H, od hemijskih baza za ive organizme.

Homologne serije

Homologne serije
Obilje hemijskih jedinjenja formiranih od karbona je pojednostavljeno njihovim grupisanjem u karakteristine serije poznate kao homologne serije. Svaka homologna serija ima slijedee karakteristike: Opta formula Slina hemija odreena istom funkcionalnom grupom Sline fizike osobine odreene za svaki lan u nizu razlikujui se sa jednom CH grupom.

Trebate biti upoznati sa slijedeim homolognim serijama i znati kako ih identifikovati i kako ih imenovati.

(Podebljana crvena slova pokazuju sufikse pripojene za imena pripadajuih jedinjenja svake serije.)

Tabela pokazuje homologne serije u njihovom najjednostavnijem obliku. Nalazit e se mnoga jedinjenja koja sadravaju istu funkcionalnu grupu, meutim nee pripadati istim serijama. Funkcionalne grupe odreuju hemiju serija, dok veliina i oblik unutranjosti molekula serija odreuje fiziko ponaanje. Svaka funkcionalna grupa reaguje drugaije. Razliite funkcionalne grupe i njihove tipine reakcije e biti obraene kasnije.

Strukturni izomeri

Strukturni izomeri
Izomeri su molekule koje imaju istu molekulsku formulu ali razliite strukture. Mogu takoe imati razliite hemijske, bioloke ili fizike osobine. Strukturni izomeri tee da budu razliiti po njihovim fizikim i hemijskim osobinama. Alkani su najjednostavnija organska jedinjenja. Ako se atomima zamijene mjesta mogu se formirati strukturni izomeri. Butan je prvi alkan koji moe formirati dva strukturna izomera, a to su: butan CH3CH2CH2CH3 i 2-metilpropan CH3CH(CH3)CH3. Pentan moe formirati 3 strukturna izomera. Kako bi atomi karbona ispod mogli biti rasporeeni u oblik 2 ne linearna strukturna izomera?

Rjeenje:

Razliiti izomeri e imati vrlo slinu hemiju, meutim njihove fizike osobine e biti drugaije kao to je iznad prikazano. Intermolekularne Van der Waals-ove sile postaju slabije sa skraivanjem duine lanca. Porast u vanjskim lancima ini spoj manje efikasnin, prema tome reducira intermolekularne sile. Alkeni mogu takoe formirati strukturne izomere pomijeranjem dvostruke veze. Ispod su prikazani primjeri drugaije strukture za butan:

Drugi strukturni izomer iznad moe postojati u dva razliita rasporeda odreena strogom ne rotacionom dvostrukom vezom, prikazani su ispod i poznati su kao geometriki izomeri (cis i trans izomeri):

(cis = obe glavne grupe su ispod ili iznad dvostruke veze) (trans = glavne grupe su poprene dvostrukoj vezi) Geometriki izomeri pripadaju grupi stereoizomera. Ovaj oblik izomera odnosi se na strukture koje se razlikuju u odnosu na prostorni raspored istih grupa. Drugi oblik stereoizomerije je optika izomerija. Optika izomerija se javlja kada atom karbona u molekuli ima 4 razliito vezane grupe. Postoje 2 naina rasporeda 4 razliite grupe u obliku tetraedra u odnosu na centralni atom karbona. Slijedee slike pokazuju kako 2 molekule ispod sadre iste grupe ali se ne mogu poklapati:

Prikazane strukture gliceraldehida su enantiomeri. Razliite molekule su u hiralnom odnosu i karbon sa 4 razliite grupe je poznat kao hiralni centar (ili kao asimetriki centar).

Ispod je prikazan primjer dvije strukture gliceraldehida:

Dvije strukture su poznate kao enantiomeri jedna druge. (Gliceraldehid se koristi kao standard za uporeivanje drugih optikih izomera.) Enantiomeri e imati virtualno identine osobine ali e se razlikovati u 2 sluaja: Prva je fizika osobina koja naglaava pojam optika izomerija. Rastvor jednog enantiomera e rotirati ravno-polarizovano svijetlo (svijetlo koje jedino oscilira u jednoj ravni) u specifinoj koliini. Suprotni enantiomer e rotirati svijetlo u istoj koliini ali u suprotnom pravcu. Molekule koje rotiraju svijetlo na desno su ozanene znakom +, a na lijevo znakom -. Jednake smjese + i enantiomera su poznate kao racemic smjese i nee rotirati svijetlo. Sintetski pripremljeni hiralni spojevi e teiti da budu racemini, jer e prirodno teiti produkciji specifinog enantiomera. Druga razlika je hemijska; deava se kada razliite hiralne molekule meusobno reaguju (kako je to est sluaj u prirodi). Dobar primjer znaajne promjene hiralnih molekula je ulo okusa. Receptori ula okusa na jeziku su hiralni i razliito reaguju zavisno od enantiomera koji se kua.

Organske reakcije

Organske reakcije
Svaka funkcionalna grupa je karakteristina po tipu odvijanja reakcije. Slijedei primjeri bi vas trebali upoznati sa hemijom najobinijih organskih funkcionalnih grupa: 1. Slobodne reakcije radikala Neophodno je ispitati kako se veze kidaju u prvoj fazi reakcije prije razmatranja slobodnih reakcija radikala. Odluujue vrste koje su formirane i priroda reakcija koja iz toga slijedi. Kovalentna veza (preovladavajua u organskom svijetu) moe se sruiti na jedan od dva naina: homolitiki ili heterolitiki. (Kidanje veza se takoe odnosi na fiziju). Hemolitika fisija se javlja kada se zajedniki par elektrona razdvoji, svako dijeljenje sa jednim od atoma formira vezu. Ovaj tip fizije se jedino deava kada dva atoma koji imaju sline elektronegativnosti dijele jedan elektronski par. Ovako nastaju dvije vrste svaka sa jednim ne uparenim elektronom bez mrenog naelektrisanja. Ove vrste su poznate kao radikali i slobodni radikali. Formiranje slobodnih radikala:

Polukrune polustrelice pokazuju put elektrona (odakle kreu, gdje zavravaju).

Take predstavljaju slobodne radikale ili ne uparene elektrone.

Heterolitika fizija e biti razmatrana primjerom neto kasnije. Slijedi primjer slobodne radikalne reakcije:

Dio ispod pokazuje ta je mehanizam. Mehanizam je teoretsko objanjenje koje slui da ilustrira kako se reakcija odvija korak po korak.

Energija aktivacije za formiranje slobodnog radikala kako je ilustrovano iznad je visoka. Meutim, jednom kad radikali nastanu mogu proiriti reakcije na razmatrajue razmjere. 2. Elektrofilne adicione reakcije Potrebno je objasniti dva nova termina: Elekrtofil je molekula koji prima (voli) negativno naelektrisanje ili elektrone. Primjeri ukljuujui katione (Na+, Ca2+), i pozitivni kraj molekule sa parcijalnim pozitivnim naelektrisanjem (+HBr-). Oba tipa su elektrofili. Adiciona reakcija je kada je jedna molekula dodata drugoj tokom reakcije. Slijedi primjer elektrofilne adicione reakcije:

Mehanizam prikazan ispod pokazuje odlian primjer drugog oblika kidanja veze, to je heterolitika fisija. Ovo se najee deava kada dva atoma

dijelei par elektrona i formirajui vezu imaju vrlo razliite elektronegativnosti. Heterolitika fisija je poboljana sa gustinom elektrona alkena (ovo e biti objanjeno u naknadnom dijelu).

Zapazite crnu strelicu koja predstavlja kretanje para elektrona. + i - pokazuju parcijalna naelektrisanja koja su posljedica toga to je Br mnogo elektronegativniji od H. Slina reakcija e se desiti premijetanjem HBr(g) sa Br2(g). Neistoa kao to je voda na zidu suda e formirati dvostruki dipol ( +BrBr-) za to da bude napadnut od gustine elektrona dvostruke veze alkena. 3. Nukleofilne reakcije supstitucije Imamo dva nova pojma koje treba objasniti: Nukleofil je molekula koja prima (voli) pozitivna naelektrisanja. Suprotna je elektrofilu. Nukleofili ukljuuju molekule koje imaju negativna naelektrisanja (O2-, OH-), veliku gustou elektrona (eten, benzen itd.), i negativni kraj molekula sa polarnim naelektrisanjima. Reakcija supstitucije je ona u kojoj molekule imaju jednu grupu zamijenjenu sa drugom tokom reakcije. Alkohol e se u kiseloj sredini podvri nukleofilnoj reakciji supstitucije.

Hidroksidna grupa je predstavljena kao vodeni Na-hidroksid i reakcija je postignuta pod povratnim uslovima. Povratnost ukljuuje kljuanje u sistemu koji ne doputa isparavanje rastvaraa, esto postignut koristei hladnjak. Nastali produkt je alkohol (kao to je prikazano iznad).

4. Reakcije eliminacije Reakcije eliminacije obuhvataju eliminaciju iona iz spojeva koji posjeduju dvostruke veze. One su suprotne reakcijama adicije. Kada halogenoalkani reaguju sa jakim bazama esto e se dogoditi slijedee reakcije:

Specifini uslovi su izloeni jer sline smjese pod razliitim uslovima mogu voditi ka reakcijama supstitucije. 5. Reakcije hidrolize Reakcija hidrolize je reakcja spojeva sa vodom. Halogenoalkeni se podvrgavaju reakcijama sa vodom koje su veoma sline nukleofilnoj supstituciji. Polarizacija +CHal- e omoguiti vodi da reaguje kao nukleofil prema atomu karbona. Ispod je prikazan primjer:

Reakcija e se desiti vrlo sporim tempom na sobnoj temperaturi. Prethodni primjer koristei OH- i toplotu je razmatrajue bri. 6. Reakcije oksidacije Reakcije oksidacije se deavaju kada organski spojevi reaguju sa oksigenom. Neki alkoholi mogu biti oksidovani u aldehide i ketone pod odreenim uslovima. Kombinacija alkohola sa jakim oksidacionim sredstvom kao to je kalijum dihromat u prisustvu H+ e formirati aldehid:

Alkohol je oksidovan, dok je kalij dihromat redukovan. Reakcija se iroko koristi u ureajima za testiranje alkohola u krvi kod vozaa. Redukcija kalijum dihromata uzrokuje promjenu boje iz narandaste u zelenu. 7. Reakcije redukcije Reakcije redukcije su suprotne reakcijama oksidacije. Mnogi aldehidi i ketoni su dobijeni oksidacijom od primarnih i sekundarnih alkohola. Mnoge od ovih reakcija su reverzibilne:

Litijum tetrahidridoaluminat (LiAlH4) i natrijum tetrahidridoborat (NaBH4) su oba jaka redukciona sredstva, rastvoreni u odgovarajuim rastvorima pokreu reakcije redukcije.

Neke karboksilne kiseline mogu biti u potpunosti redukovane u primarne alkohole koristei LiAlH4 koji je takoe poznat kao litijum aluminijum hidrid. Primjer:

8. Elektrofilne reakcije supstitucije Potrebno je da se odabere grupa arena kako bi prikazali elektrofilnu reakciju supstitucije. Areni su spojevi koji sadravaju aromatski prsten (o njima e kasnije biti govora). Teni brom u prisustvu katalizatora e reagovati kao elektrofil sa benzenovim prstenom koji je bogat elektronima:

9. Nukleofilne reakcije adicije Ketoni i aldehidi su osjetljivi na napad nukleofila na njihove karbonilne centre (>C=O). Negativno naelektrisanje je rasporeeno prema vie elektronegativnijem kiseoniku, naputajui djelomino pozitivno naelektrisan atom karbona. To omoguava nukleofilnim adicionim reakcijama prikazanim ispod da se dese:

10.Reakcije esterifikacije Reakcije esterifikacije se deavaju kada karboksilne kiseline reaguju sa alkoholima u prisustvu sulfurne kiseline. Ovo daje informacije o jednom esteru Ovo dovodi do nastanka estera sa oslobaanjem vode. Na primjer:

Ravnotea e nastati u sluajevima ako su sline koliine kiseline i alkohola kombinovane. Podeavanjem koncentracije kiseline ravnotena pozicija moe biti promijenjena. 11.Reakcije polimerizacuje Reakcije polimerizacuje formiraju duge molekularne lance poznate kao polimeri od malih molekula monomera. Sintetiki polimeri tee da budu relativno jednostavne molekule i esto se oznaavaju kao plastika. Nauka o polimerima je iroka i raste konstantno kako nove tehnologije zahtjevaju nove sintetike materijale. Postoje dva glavna oblika reakcija polimerizacije: adicija i kondenzacija. Adiciona polimerizacija: jedan od prvih sintetikih polimera proizvedenih bio je polieten. Ovo je postignuto kombinacijom visokog pritiska i temperature (1600 atmosfera i 180C) sa oksigenom u tragu. Ovo se prikazuje na slijedei nain:

Zagrade pokazuju da je molekula lanac. Unutar zagrada se nalazi ponavljajua jedinica, to je monomer koji formira kimu polimera. n u indeksu oznaava broj polimera (preko 200 do desetine hiljada).

Ovo pokazuje primjer radikalne reakcije inicirane molekulom oksigena. Pod nestabilnim uslovima ovo je nestabilno i reformirat e se u dva radikala oksigena. Drugi polimeri su formirani tokom slinih reakcija kao to su: polipropilen, polivinilhlorid (PVC) i politetrafluoroetilen (PTFE). Kondenzacione reakcije polimerizacije su vrlo razliite, ali takoe vode formiranju dugolananih polimera. Ime kondenzacija potie od produkcije vode tokom reakcija polimerizacije. Tokom reakcija kondenzacije esto se oslobaaju druge male molekule (ponekad je meutim samo polimer formiran). Najlon je tipini polimer koji je formiran reakcijama polimerizacije. Mogu se sintetisati razliiti tipovi najlona zavisno od poetnih materijala. Dikiselina (molekula koja sadri dvije karboksilne kisele grupe) moe se kombinovati sa diaminom (molekula koja sadri dvije amino grupe) da nastane polimer. Na primjer:

Ovaj polimerje nazvan Najlon 6.6. Brojevi se odnose na broj atoma karbona u svakoj ponavljajuoj jedinici. Drugi prosti oblik najlona je poznat pod imenom Najlon 6. Ova struktura je izvedena iz amino-kiseline i ima jednostavnu ponavljajuu jedinicu koja je prikazana ispod:

Vezivanje

Vezivanje
U poglavlju 3. Vezivanje i molekulske strukture oblik orbitala je razmotren. Mi emo sada pogledati kako molekulske orbitale zauzimaju oblik kada se atomske orbitale sadravajui jedan elektron suprotnog spina preklapaju da formiraju kovalentne veze. Ako je elektronska konfiguracija karbona u njegovom osnovnom stanju analizirana, vidimo da su samo dva ne uparena elektrona dostupna za vezivaje, a znamo da je karbon obino etverovalentan. Zapazite zaokret elektrona:

Ako je karbon ekscitiran u prvo pobueno stanje koje je pokazano uzdizanjem jednog od 2s elektrona na 2p poziciju, vidimo da sada ima 2 ne uparena elektrona. Potrebna energija za pobudu karbona u ovo stanje je nadoknaena od energije osloboene tokom formiranja etiri veze.

Karbon u pobuenom stanju sa etiri ne uparena elektrona. Jedan treba sada oekivati krau i jau vezu da bude formirana izmeu karbona 2s elektrona i hidrogena 1s elektrona, onda izmeu tri karbon 2p elektrona sa vodikovim 1s vezama. Ovo, kako kad, nije uvijek sluaj. Kada se CH4 proizodi ta pojava je poznata kao hibridizacija. Ovo rezulzira jednakom energijom i duinom sve etiri veze. Karbon e biti formiran sa jednakim hibridnim orbitalama poznatim kao sp3 orbitalama prikazanim ispod. Oni e biti kombinovani sa hidrogenom 1s da formiraju jednovalentnu vezu poznatu kao sigma veza. Sigma veze postoje izmeu CH, CC, Chal. Itd. Slike molekule metana pokazuju kako su etiri kovalentne veze jednake i kako se odbijaju meusobno da bi formirale pravilan tetraedalni oblik:

Razliit raspored postoji kada karbon 2s orbitale reaguje sa samo dvije 2p orbitale formirajui tri sp2 orbitale koje su sline obliku sp3. One se takoe odbijaju jedna od druge, ali kako ih je samo tri leat e u istoj ravni. Preostale p-orbitale lee pod uglom od 90 iznad i ispod sp2 ravni.

Na slikama se moe uoiti: (i) Oblik sp2 orbitala i struktura (ii) Kako dva atoma karbona formiraju jednostruku karbonsku vezu (sigma) praena dvostrukom vezom pi. (iii) Kako se vodik vee sa takvom strukturom da formira najjednostavniju dvostruko vezanu strukturu eten. Trostruke veze izmeu dva atoma karbona na slian nain: dvije ne hidrolizovane preklopljene p-orbitale u oblik dvije pi veze koje se onda veu sigma vezom.

Pravci reaktivnosti

Pravci reaktivnosti
Alkani i alkeni Alkani su prilino manje reaktivni od alkena. Alkani su zasieni karbohidrati i podvrgavaju se nekim reakcijama supstitucije. Alkeni su ne zasieni karbohidrati i podvrgavaju se broju reakcija adicije. Alkani e reagovati sa halogenim spojevima u specifinim uslovima (preko slobodnih radikalnih lananih mehanizama) te e nastati halogeno-alkani. Na primjer:

Dalja reakcija produkta sa vikom Cl2 u specifinim uslovima dovodi do formiranja supstitucionog jedinjenja CCl4, karbontetrahlorid. Krekovanje (razbijanje) je proces koji se koristi u petrohemijskoj industriji za preradu alkana. Pregrijana para i katalizatori se koriste da se prekinu dugi lanci alkana u krae lance, esto formirajui veoma korisne alkene u industriji. Halogeno-alkani Eksperimentalni podaci pokazuju kako se reaktivnost halogeno alkana poveava kako se pomijerate nadole u grupi periodnog sistema elemenata. Veze izmeu karbona i fluora su veoma jake. Ovo vodi usavravanju grupe hemikalija koje su poznate kao freoni. Oni su se koristili kao rashladna sredstva, aerosoli i rastvarai jer su bili veoma stabilni i vjerovalo se da su bezopasni. I nisu bili tokom mnogih godina poslije njihovog uvoenja dok njihov tetan uticaj na zatitni ozonski sloj planete nije otkriven. To je dovelo do njihovog postepenog izbacivanja iz upotrebe. Reaktivnost:

Postoji broj esencijalnih razlika koje rasipaju svijetlo u ovom posmatranju. Kako pomijerate niz grupu (periodnog sistema): (i) (ii) (iii) Elektronegativnost opada, rezultirajui u redukovanoj polarnosti veze. Veliina atoma se poveava. Entalpija veze opada, vodei ka rastuoj duini veze.

Promjene na energiji veze i reaktivnosti kako se pomijerate dole niz grupu (periodnog sistema) su potvrene izraunatim entalpijama veze predstavljenim u tabeli (injenica da duina veze raste kako se pomijerate na dole u grupi jo vie potvruje argument):

Polarnost veze je recimo vea za C-Cl nego za C-Br, to bi trebalo teiti pretpostavci da bi hloro jedinjenje reagovalo na vioj razmjeri, ipak se to ne deava. Jaina veze je odluujui faktor neprimjetnosti efekata polarnosti veze.

Benzen

Benzen
Benzen je bezbojna tenost koja ima taku kljuanja na 80C i taku topljenja na 6C. Otkriveno je da je kancerogen (uzronik raka). Odreeno njegovim jedinstvenim osobinama vrlo malo se znalo o njegovoj strukturi do mnogo godina poslije njegovog otkria. Odreeno je da benzen ima molekularnu formulu i ima sve te atome u istoj ravni, to je poput ravne molekule. Ima jednake karbon-karbon duine veze negdje izmeu sigma veze i pi veze (0.139 nm, 0.15 nm i 0.135 nm). Podvrgava se reakcijama supstitucije. 1865. Njemaki naunik, Kekule, pretpostavio je da molekula benzena ima ciklinu strukturu sastavljenu od jednostrukih i dvostrukih veza:

Ovaj model je prihvaen i koristi se da objasni osobine benzena tokom niza godina. Meutim, takva struktura ne bi mogla imati veze jednake duine i bilo bi oekivano da podlijee reakcijam adicije kao svaki drugi nezasieni karbohidrat. Osim toga, prorauni entalpije za oblik gasovitog benzena u Kekule-ovoj strukturi od njegovih elemenata prelazilaze vrijednosti postignute kroz eksperimente. Ovo pokazuje da benzen ima mnogo stabilniju molekulu nego to je to prikazana struktura iznad. Prava struktura benzena lei negdje izmeu dvije strukture prikazane ispod, to je poznato kao rezonansni hibrid:

Rije rezonanca moe vas navesti da usvojite da se struktura prebacuje izmeu dva stanja, ali ovo nije sluaj. Ako se vratimo na sp 2 hibridni orbitalni koncept, mogue je formirati sliku koja daje mnogo precizniju predstavu o strukturi benzena. Slijedee slike pokazuju kako atomi karbona u sp2 formi dolaze zajedno da formiraju sigma veze i ciklinu strukturu iji su krakovi ne hibridizovane porbitale sa jednim elektronom iznad i ispod prstena. Ove orbitale se preklapaju i spajaju da formiraju dva prstena naelektrisanja iznad i ispod cikline strukture, to je poznato kao nelokalizovano vezivanje. Ovca teorija objanjava jedinstvena svojstva benzena.

Mehanizmi

Mehanizmi
Ovaj naziv je skraenica za prvi (1st) red Nukleofilne Supstitucije. Ovo je dvofazni mehanizam, kao to je demonstriran ispod:

Primjer:

1 sporiji proces, te je oznaen sa RDS. 2 veoma brz proces, pa je oznaen kao 'nula proces'

Ovo je prvi proces hidroliznog mehanizma koji je najsporiji korak, a oznaava se kao koliinski odluujui korak, skraeno RDS. Zato koliina reakcije moe biti odreena samo nadgledanjem promjene u koncentraciji halogenih alkana: Koliina = konstanta [halogeni alkani] Ova vrsta mehanizma je mogua samo za tercijalne halogene alkane koji mogu stvoriti stabilne srednje karbonacije. Struktura tercijalnog sklopa dri centralni karbon skrivenim od potencijalnih nukleofila i u isto vrijeme moe formirati stabilnu sredu. Primjer gore ilustririra okruujue metilne grupe koje mogu otpustiti naboj prema pozitivno naelektrisanom karbonu.

Reakcija hidrolize bromoetana (7) (npr. primarni halogeni alkan) e tipino pretrpjeti supstituciju SN2 mehanizma.

Ovo je jo jedna nukleofilna supstitucija ali pomou drugog kinetikog reda. Mehanizam slijedi jednofazni nukleofilni napad:

Primjer:

Napad OH- i odvajanje Br- se deavaju u isto vrijeme. Zato koliina [OH -] koja opada je prvi red,a formacija [Br -] e takoer biti prvi red. Koliina moe biti iskazana kao: Koliina = konstanta [OH-] [Br-] Nee uvijek biti oigledno koji mehanizam e pratiti koju reakciju. Najbolja metoda za odreivanje mehanizama jeste eksperimentalno mjerenje koncentracija tokom supstitucije, te raditi unatrag redove reakcija.

Ovo su 1. red i 2. red eliminacijskih mehanizama. Isti argumenti se ponavljaju kako kod supstitucijskih mehanizama. Primjeri:

1 spori proces, pa je RDS

2 veoma brz proces, Koliina = konstanta [Br-]

Primarni halogenoalkan vjerovatno nee oformiti stabilnu srednju karbonaciju te e zato otii direktno na alken. Jo jedanput, koliina reakcije je funkija smanjenja [OH -], a poveanja [Br-]

Organska sinteza i analiza

Sve je vei zahtjev za sintetizirane organske spojeve. Organske hemikalije su u mogunosti da sintetiziraju ogromnu koliinu spojeva koristei mnoge razliite uvjete i tehnike. Molekuli su sada dizajnirani za veoma specifine radnje za mnoge indstrije (npr. farmaceutsku, agrohemijsku, polimernu, kozmetiku, industriju odravanja koe itd.) Mnogi sintetiki pravci e se sastojati vie od jedne razine, od kojih e se zahtijevati odreen broj odreen broj razliitih uvjeta, katalista, regenata itd. Svaka faza moi e ukljuivati proces ienja i analize za potvrdu reakcije. Postotak reakcije u industrijskom procesu je kritian, posebno u multifaznoj sintezi, poto niski postoci vode ka veoma siromanoj postotku finalnog proizvoda, dovodei porces potencijalo neekominim. Idnustrijski procesi se razlikuju od laboratorijskih priprema u ljestvici i potranji za profitom. Meutim, sigurnost je pitanje koje se sastoji i od laboratorijskih i industrijskih uvjeta to vie toksinih, zapaljivih i eksplozivnih sastojaka. Slijedee slike sadre sintetike puteve za uobiajene sastojke sa testovima koji ih analiziraju.

1.1Dehidracija alkohola

1.2Dehalogenizacija halogenih alkana

1.3. Krekovanje alkana dobijenih iz prirodnog gasa ( industrijski proces)

Testiranje za alkan (ili za nezasienost) moe se postii koritenjem bromnog rjeenja. Bilo koji alkeni e reagirati sa smeim bromom pravei ga bezbojnim

smea

bezbojna

Alkoholi se prave sintetikim putem (hidroksilni alkeni) ili fermentacijom. 1.1Sintetiki put

eten

propan-2-ol

1.2Fermentacija

saharoza

etanol

1.3Smanjenje karboksilnih kiselina i aldehida / ketona

Ova reakcija je postinguta koristei LiAlH4 i H2O

Dodavanje fosfornog pentahlorida (PCl5) suhom alkoholu (npr. OH sadravajue sastojke) bi trebalo proizvesti vidljive bijele dimove HCl kiseline. Primjer:

Oprez: drugi nealkoholi bi mogli dati pozitivan rezultat ako je OH grupa prisutna, npr. karbokslina kiselina.

Aldehid: Kontrolirajui oksidaciju alkohola (primarnog samo), moe se dobiti aldehid. Ova sinteza se moe postii samo koritenjem destilacijskog procesa da se dobije aldehid. Aldehid e nastaviti oksidirati i formirat e karboksilnu kiselinu ako nije izdvojena iz reakcijske mjeavine.
etanol etanal

Keton: oksidacijom sekundarnog alkohola.

butan-2-ol

butan-2-on

Ova reakcija ne zahtijeva destilaciju jer produkt (keton) ne moe nastaviti daljnju oksidaciju ka karboksilnoj kiselini.

Aldehidi i ketoni sadre karbonil grupe (>C=O) za koje je standard dobro poznat test.

Bradyjev reagent, npr. 2,4-dinitrofenilhidrazin e reagirati sa karbonil grupom da proizvede narandaso/uto padanje.

Kao to je prethodno raspravljano, karboksilne kiseline su sintetizirane oksidiranjem primarnih alkohola koristei ivin dihromat u kiselinskim uvjetima.

Prethodni test za karbolnu grupu koristei Brayjev reagent e takoer dati pozitivan rezultat za karboksilne kiseline. Specifian test za funkcionalnu grupu (-COOH) moe se napraviti dodavanjem natrij karbonatnog rjeenja. U prisustvu karboksilne kiseline, karbon dioksid e se otpustiti koje se moe testirati koritenjem krene vode (mjehurii kroz krenu vodu dovode do rjeenja sa oblakom).

Fosforni halidi mogu regirati sa alkoholima da prizvedu halogene alkane; meutim ovaj nain prizvodi i druge proizvode. Mnogo efektivniji metod jeste da se krosti sumpor dihlorid oksid da formira hlorisane strukture. Npr.

Potrebna je kratka procedura: 1. Izmjeajte nepoznatu mjeavinu sa akva natrij hidrokisom.

2. Neutralizirajte bilo koji viak NaOH(aq) dodavanjem kiseline. 3. Dodajte nekoliko kapi srebrnog nitrata. Rezultatujua tabela:

Pitanja

Blic pitanja
Pitanje 1: Dovri slijedeu izjavu: Homologne serije e imati glavnu formulu, istu funkcijsku grupu, i svaki e se naredni lan poveavati za jednu CH grupu. Pitanje 2:

i a) Geometrijska b) Koncentrina c) Strukturalna d) Hiralna Pitanje 3: Dovri slijedeu izjavu:

su koja vrsta izomera?

Cis- i trans- su izrazi koji se koriste za odluku izmeu razliitih vrsta geometrijskih izomera. Pitanje 4: Dovri slijedeu izjavu: Rjeenje koje sadri identine koncentracije enantiomera je poznato kao vinska mjeavina. Pitanje 5: Dovri sijedeu izjavu:

Elektrofil je vrsta koja trai negativne naboje elektrona, dok je nukleofil vrsta koja trai pozitivne naboje elektrona. Pitanje 6: Dovri slijedeu izjavu: Homolitika fisija se dogaa kada se zajedniki par elektrona razdvoji, svaki se dijelei sa jednim od atoma koji formiraju lanac. Heterolitika fisija se dogaa kada atomi koji dijele elektronski par imaju razliite elektronegativnosti. Pitanje 7: SN1 i SN2 su skraenice za nukleofilne supstitucije reakcija prvog i drugog reda. Pitanje 8: Polietilen i polipropilen su polimeri koji su sintetizirani polimernom adicijom, gdje je najlon 6,6 polimerizovan kondenzacijskom polimerizacijom.

Pitanje 9: Koja od slijedeih opcija predstavlja vrstu hibridnih orbitala naenih u: i) pentan ii) buten

Pitanje 10: Dovri slijedeu izjavu: Faktori koji utiu na poveanje reaktivnosti halogeniskih alkanskih jedinjenja idui ka dnu grupe ukljuuje elektronegativnost, atomsku veliinu i lanac entalpije. Pitanje 11: Dovri slijedeu izjavu: Jednostruke i dvostruke veze se esto odnose kao sigma i pi veze naizmjenino. Pitanje 12: Dovri slijedeu izjavu: Prava struktura benzena se nalazi negdje izmeu dvije strukture prikazane ispod i poznata je kao hibridna rezonanca.

Ispitna pitanja
a) Jedinjenje X je bezbojna, slatka miriljiva neutralna tenost elementnog postotka supstanci mase C=54,53%; H=9,15%; O=36,32%. X ima molarnu masu 88,1 g mol-1. Pojednostavljeni infracrveni spektar i neki infracrveni podaci su pokazani ovdje. Spektar

Podaci
Molekula ili grupa Alkil grupa Alkohol (ROH) Vrsta vibracije C-H duno C-O duno O-H duno (Hidrogenski lanano) Frekvencija vibracije/cm-1 2960-2850 1200-1050 3200-3400

Karboksilna kiselina(RCOOH) Ester (RCO2R')

C=O duno C=O duno C-O duno

1725-1700 1750-1730 1300-1050

Paljivo razmatrajui sve dostupne podatke i dajui potpuna rjeenja zakljuite mogue jednjenje za X. 1. Empirijska formula za 100 g jedinjenja X.

Empirijska formula = C2H4O

b) Koristite dolje navedene informacije da biste odredili strukture jedinjenja od A do E. Organsko jedinjenje A molekularne formule C3H6O2 reaguje sa vodenim natrijevim karbonatom da da bezbojan gas. Kada je A zagrijano sa natrijevim kreom, formira se drugi bezbojni gas B formule C2H6. U tretmanu sa fosfor pentahloridom A daje jedinjenje C molekularne formule C3H5ClO. Smanjenjem sa litij tetrahidridoaluminatom (|||), LiAlH4, A daje jedinjenje D molekularne formule C3H8O. A i D reaguju zajedno u prisustvu koncentrisanih sumpornih kiselina da daju E, C6H12O2. Rjeenje Rastvorljivo organsko jedinjenje koje reaguje sa vodenim natrijevim karbonatom oslobaajui bezbojan gas (npr. CO2) je kiselina. Zato struktura A moe biti CH3CH2COOH.

Natrij kre e otpustiti alkan iz karboksilne kiseline. Otputeni gas B je etan CH3CH3. Jedinjenje C je: CH3CH2COOH + PCl5CH3CH2COCl Litij tetrahidridoaluminat e smanjiti karboksilnu kiselinu u alkohol. Zato je D:

A i D, koji su kiselina i alkohol, e ragovati da formiraju ester u prisustvu concentrisane kiseline. Zato je E:

c) U pripremi aspirina iz 2-hidroksibenzenkarboksilne kiseline, C6H4(OH)COOH 30.00 g istog aspirina, C6H4(OCOCH3)COOH, je dobiveno iz 45.00 g 2-hidroksibenzenkarboksilne kiseline. Izraunajte postotak materije u ovoj pripremi.

Molekularna [(7x12)+(3x16)+(6x1)] masa = 138 g mol-1

[(9x12)+(4x16)+(8x1)] = 180 g mol-1

%materije

1 mol 2-hidroksibezoik (salicil) kiseline pravi 1 mol aspirina. 138 g 2-hidroksibezoik (salicil) kiseline pravi 180 g aspirina. 45 g 2-hidroksibezoik (salicil) kiseline pravi 58.7 g aspirina.