Ocak 2010

VOB ve Vadeli lem Szlemeleri

Osmaniye Ticaret ve Sanayi Odas E. Tolga Uysal Eitim iti ve T Tantm Mdr Md

4 Soru ?

Bana Ne Fayda Salar? Nasl liyor? Nasl Kullanabilirim? Ne Yapmam Lazm?

Nasl liyor?

VOBda Alnp Satlan ey Nedir ?

Vadeli lem Szlemeleri Opsiyon Szlemeleri

Trev Aralar

VOBda lem Saatleri Nasldr?

Normal Seans

Takas Sresi T+1 Gn Saat S t 14 14:30 30

08:45 09:15

17:2517:35

17:45

lem Yaplmayan Dnem

Kapan Aral

Uzlama Fiyatlarnn lan ve Teminat Tamamlama arlarnn Yaynlanmas

Tm Gnlerinde...
17:45te uzlama fiyatlar ilan edilir ve teminat tamamlama arlar yaplr. Teminat tamamlamalarn ertesi gn saat 14:30a kadar yaplmas beklenir.

Vadeli lem Szlemesi Nedir?

Vadeli lem Szlemesi mesi, belirli bir miktar, miktar kalite ve koullarla standartlatrlm bir maln, menkul deerin, gstergenin ya da yabanc parann, ilem annda o vadeli ilem borsasnda piyasa glerince belirlenen fiyattan, gelecekte belirli bir tarihte, yerde ve koullarda satn ve teslim alnmasn ve teslim edilmesini ieren yasal olarak balayc szlemedir.

Birok Farkl Dayanak Varlk

Euro/Dolar

Ham Petrol

Dviz

Japon p Yeni/Dolar Kanada Dolar/ABD Dolar Hazine Bonosu

Enerji

Doal Gaz Kalorifer Yakt Dow Jones

Faiz

Eurodolar Euroyen

Endeks

S&P 500 Nasdaq 100 Altn

Pamuk

Metaller
Canl Sr

Gm Alminyum

Tarmsal

Buday Soya Fasulyesi

Hayvansal

St Tereya

VOBda lem Gren Szlemeler

u an itibariyle lkemizde reel sektrn ve finansal piyasalarn ihtiya duyduu emtiaya ve finansal rnlere dayal 10 farkl vadeli ilem szlemesi Borsada Borsa da alnp satlmaktadr: Dviz (Dolar/TL, Euro/TL) (Nakdi Uzlamal ve Fiziki Teslimatl) Hisse Senedi Endeksi (MKB 30100 Endeksi) Faiz (Gsterge) Emtia (Pamuk, Buday, Altn)

VOB TL/Dolar TL/Euro Szlemesi

Szleme Bykl K t Kotasyon ekli kli Fiyat Adm Vade Aylar 1.000 ABD Dolar / 1.000 Euro 1 ABD Dolar D l ''nn/1 /1 E Euronun T k Liras Trk Li cinsinden i i d de d eri i virglden i ld sonra drt basamak halinde kote edilir (rn. 1,4955 TL veya 1,4960 TL). 0,0005 (Minimum fiyat admnn deeri 0,5 TL'ye karlk gelir.) ubat, Nisan, Haziran, Austos, Ekim ve Aralk. Ayn anda iinde bulunulan aya en yakn vade ayna ait szlemeler ilem grr. Bu vade ayndan biri Aralk ay deilse, Aralk ay ayrca ileme alr. Baz fiyatn % +/-10udur. 160 TL / 240 TL Balang teminatnn%75i (120 TL / 180 TL) Her vade aynn son i gn Nakdi Uzlama 20.000 kontrat sabit, zeri ak pozisyonunun %10u ile snrl *2005/21 sayl genelge hkmleri erevesinde gerekli artlar tayan y iin st paragrafta g belirtilen mutlak pozisyon y limiti 50.000 adet yeler olarak uygulanr.

Gnlk Fiyat Hareket Snr Balang Teminat Srdrme Teminat Son lem Gn Uzlama ekli Pozisyon Limiti

Vadeli lem Szlemesi leyi

Drt farkl vadede VOB szlemesi
Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk

2010

Szlemede pozisyonun alnd tarih

Szlemenin vade t ihi tarihi

Pozisyonunun ters ilemle kapatlabilecei veya yeni pozisyonlarn alnabilecei zaman aral l

Szleme byklnn %10u kadar bir balang teminat yatrlarak pozisyon alr. lk pozisyon alm ynl olabildii gibi satm ynl de olabilir.

Szleme Almak/Satmak

Pozisyon alnrken szlemeyi alan taraf uzun, satan tarafsa ksa pozisyon sahibi olarak tanmlanr. Bir szlemenin bir hesap tarafndan alnmas ve bir dier hesap tarafndan satlmas bir ak pozisyon oluturur. Ak pozisyon her szlemenin her vadesindeki toplam uzun veya toplam ksa pozisyondur. Yatrm amal ilemlerde uzun taraf alnan szlemenin fiyatnn yukar gitmesini beklerken, ksa taraf fiyatn aa doru gitmesini ister. Korunma amal ilemlerde fiyatlarn aa veya yukar gitmesi nemli deildir. Fiyat nceden zaten sabitlenmitir (spot piyasadaki zarar veya kar, vadeli borsadaki kar veya zarar ile birbirlerini eitleyecek ve fiyat sabitlenecektir.)

7 Ocak 2010
Yatrmc ubat 2010 vadeli szlemeden 1,4900 fiyatla 10 tane satar. / Oluan kar/zarar: (1,49001,4800)*1.000=10TL/szleme Tek Szlemeden: Satan Taraf: 10 TL Kar Alan Taraf: 10 TL Zarar Eer 10 szleme alnm veya satlm olsa idi: 10*10 TL=100 TL kar veya zarar

Nasl Kullanabilirim?

Korunma Amal Kullanm (Dviz in)

1) Uzun U K Korunma: Yabanc Y b bi bir para bi birimi i i cinsinden i i d il ileride id gerekle kl ecek k
olan girdi maliyetlerinin parite deiimlerinden dolay artmasn nlemek amacyla dviz vadeli ilem szlemesinde uzun pozisyon alnarak k korunma salan l r.

2) Ksa Korunma K : Elde bulunan baka bir para cinsinden olan portfyn
ileride paritedeki oluabilecek ters dalgalanmalar nedeniyle deerini korumak amacyla dviz vadeli ilem szlemesinde ksa pozisyon alnr.

Makine Paras reten Bir irket

2010 ylnn Ocak aynda irketimiz ihracat bedeli olarak 100bin ABD Dolarn 2 ay sonra tahsil etmek zere (2010 ubat sonu) ihracat balants yapar. hracat kurun aa gitmesinden endie duymaktadr! Satlan maln maliyeti TL cinsindendir ve 130bin TL olarak gereklemitir. 7 Ocak gn VOBda ilem gren ubat 2010 vadeli ABD Dolar/TL szlemesi 1,5000den ilem grmektedir. Ayn anda spot kur da 1,4900dir.

hracatnn Problemi
Dviz kurunun artmas veya azalmas irketimizin vergi ncesi net k na direkt kar di kt etki tki etmektedir. t kt di irketin dviz kuru riski vardr.

hracat Bedeli Maliyet (ABD Dolar) (TL)

100.000 100.000 100 000 100.000 100.000 100 000 100.000 130.000 130.000 130 000 130.000 130.000 130 000 130.000

Dolar Kuru (TL)

2,0000 1,8000 1 5000 1,5000 1,4000 1 2000 1,2000

Gelir (TL)
200.000 180.000 150 000 150.000 140.000 120 000 120.000

Vergi ncesi Kar (TL)

70.000 50.000 20 000 20.000 10.000 -10.000 10 000

Vadeli lem Szlemesi Kullanm

Szleme bykl 1.000USD 1 000USD olan 100 adet szleme 1,5000TLden satlr:
Spot (Vade Sonu) Dolar Kuru (TL) 2,0000 1,8000 1,5000 1 4000 1,4000 1,3000 1,1000 Spotta Dolar Sat 200.000 180.000 150.000 140 000 140.000 130.000 110.000 Vergi ncesi Net Kar/Zarar 20,000 20,000 20,000 20 000 20,000 20,000 20,000

Vadeli Kar/Zarar -50.000 -30.000 0 10 000 10.000 20.000 40.000

Maliyet 130.000 130.000 130.000 130 000 130.000 130.000 130.000

Vadeli lem Szlemesi Kullanmyla Vergi ncesi Net Gelir Sabitlenmitir!!!

1,5000-1,4000=-0,100 0,100*1.000=100TL/szleme 100*100=10.000TL (100 szleme)

Kk Teminatlar, Byk Pozisyonlar

VOBta kk bir teminatla byk pozisyonlar alabilirsiniz! Ksaca VOBa VOB a gelen bir yatrmcnn pozisyon alabilmesi iin alaca pozisyonun deerinin yaklak %10 %10unu unu teminat olarak yatrmas yeterlidir. Trev aralar T l n b bu zelli llii ine KALDIRA ETKS denmektedir.

VOB/MKB 30 Vadeli lem Szlemesi

Szleme Bykl MKB-30 ulusal hisse senedi fiyat endeksinin 1.000'e blnmesinden sonra 100 TL ile arplmas sonucu bulunan deer (MKB-30 Endeksi /1.000)*100 TL (rn. 68,000*100 = 6.800 TL) MKB-30 MKB 30 Endeksi'nin 1.000'e 1 000'e blnm deeri virglden sonra basamak halinde kote edilir (rn. 68,000). 0,025 (25 endeks puan) (Minimum Fiyat ( y Adm Deeri = 2,5 , TL) ) ubat, Nisan, Haziran, Austos, Ekim ve Aralk. Ayn anda iinde bulunulan aya en yakn vade ayna ait szlemeler ilem grr. Baz fiyatn % +/ +/-15 15idir idir. 700 TL 525 TL Her vade aynn son i gn Nakdi Uzlama 20.000 kontrat sabit, zeri ak pozisyonunun %10u ile snrl. Pozisyon limitleri hesap baznda uygulanr.

Kotasyon ekli Fiyat Adm

Vade Aylar Gnlk Fiyat Hareket Snr Balang Teminat Srdrme Teminat Son lem Gn Uzlama ekli Pozisyon Limiti

VOB/MKB 30 Vadeli lem Szlemesi ile

Sadece ykselen piyasalarda deil, il den piyasalarda da kar elde etme imkan, Daha aha dk bir ilk yatrmla daha yksek bir yatrmn getirisinden yararlanma olana (kaldra), Katlanabileceiniz kadar risk alma imkan, Bireysel hisse senetlerindeki olumsuz gelimelerden etkilenmeden bir ilemle 30 adet veya 100 adet hisse senedinin toplu fiyat seyrini yanstan endekslerde ilem yapabilme olana, Ekonomide beklentileriniz dorultusunda y yatrm kararlarnza yn verme imkan, Hisse senedi fiyat dlerinden korunma imkan.

VOB/Altn Vadeli lem Szlemesi

Szleme Bykl Kotasyon ekli Fiyat Adm Vade Aylar Gnlk Fiyat Hareketi Balang Teminat Srdrme Teminat Son lem Gn Uzlama ekli Pozisyon Limiti 100 gram 995/1000 saflkta rafine edilmi kle altn 1 gram altnn Yeni Trk Liras cinsinden deeri virglden sonra basamak halinde kote edilir (rn. 53,310 YTL veya 53,315 YTL). 0 005 (Minimum fiyat admnn deeri 0 0,005 0,5 5 YTL'ye YTL ye karlk gelir gelir.) ) ubat, Nisan, Haziran, Austos, Ekim ve Aralk. Ayn anda iinde bulunulan aya en yakn vade ayna ait szlemeler ilem grr. Baz fiyatn % +10'udur. 450 TL 337,5 TL Her vade aynn son i gn Nakdi uzlama Mutlak pozisyon limiti 10.000, oransal pozisyon limiti %10dur. Pozisyon limitleri hesap baznda uygulanr.

VOBda Yatrm Amal Altn lemi

10 Adet ubat 2010 Vadeli VOB-Altn szlemesi alnr (50 000) (50,000) Pozisyon Kapatlr (58 000) (58,000) Szlemenin Son lem Gn

08/10/2009

01/12/2009

26/02/2010

Pozisyon Kapatlmtr

1) 2) 3)

10 adet pozisyon alm olunur (10*50,000*100=50.000TL). 10 Szleme iin 100*450=4.500TL teminat hesabna yatrlr. stenirse vade sonuna kadar beklenir, istenirse vade sonu gelmeden pozisyon ters ilemle kapatlr. Yatrmcmzn beklentileri dorultusunda Altn deer kazanr ve yatrmcmz pozisyonunu 1 Aralk 2009ta ksa pozisyon alarak kapatr. Elde edilen kar: (58,000-50,000)*100*10=8.000TL Kaldra etkisi sayesinde 1 aya yakn bir sre iersinde 2 kata y yakn bir kazan. Ayrca yatrlan teminatlarda bu sre zarfnda nemalandrlacaktr.

4)

5) 6) 7)

VOB/Ege Pamuk Vadeli lem Szlemesi

Szleme Bykl Kotasyon ekli Fiyat Adm Vade Aylar Gnlk Fiyat Hareket Snr Balang Teminat Srdrme Teminat Son lem Gn Uzlama ekli Pozisyon Limiti 1 000 kg (1 ton) 1.000 1 kg pamuun YTL cinsinden deeri virglden sonra basamak halinde kote edilir (rn.2,750 YTL veya 2,755 YTL) 0 005 (Minumum fiyat adm deeri = 5 YTL) 0,005 Ayn anda Mart, Mays, Temmuz, Ekim ve Aralk aylarndan en yakn be vade ayna ait szlemeler ilem grr. Baz fiyatn %+/-10udur. 240 TL 180 TL Her vade aynn son i gn Nakdi Uzlama 10.000 kontrat sabit, zeri ak pozisyonunun %10 ile snrl

Pamuk: Korunma Amal Bir lem

Korunma Amal Bir lem Satm Ynnde (Pamuk)

Pamuk reticisi tarlasna Maysta pamuk ekim yapacak, rettii rn ise Ekim aynda satacaktr. 100 ton mahsl elde edeceini tahmin eden retici retici, rnn sataca tarihte pamuk fiyatlarnn dm olacandan endielenmektedir.
Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim

Szlemede pozisyonun alnd tarih

Spot fiyat: 2,800 TL/kg Ekim vadeli fiyat: 2,925 TL/kg

Szlemenin vade tarihi Spot fiyat: 2,700 TL/kg

Ekim ay sonunda, retici pamuunu spot piyasada 2,700 TL/kgdan satar.

100.000kg = 100 retici, 1.000kg

szleme satar.

Vadeli piyasada 1 kg pamuk iin (2 (2,925-2,700)=0,225 925 2 700)=0 225 TL kazan elde eder.

Toplam geliri 1 kg pamuk iin 2,700+0,225=2,925 TL olmu olur.

VOB/Anadolu Krmz Buday Vadeli lem Szlemesi

Szleme Bykl Kotasyon ekli Fiyat Adm Vade Aylar Gnlk Fiyat Hareket Snr Balang Teminat Srdrme Teminat Son lem Gn Uzlama ekli Pozisyon Limiti 5 000 kg (5 ton) 5.000 1 kg budayn YTL cinsinden deeri virglden sonra drt basamak halinde kote edilir (rn. 0,5865 YTL veya 0,5870 YTL). 0 0005 (Minumum fiyat adm deeri = 2,5 0,0005 2 5 YTL) Ayn anda Mart, Mays, Temmuz, Eyll ve Aralk aylarndan en yakn iki vade ayna ait szlemeler ilem grr. Baz fiyatn %+/-10udur. 240 TL 180 TL Her vade aynn son i gnnden bir nceki i gn Nakdi Uzlama 10.000 kontrat sabit, zeri ak pozisyonunun %10 ile snrl

Ne Yapmam Lazm?

VOBda Kimler lem Yapabilir

Bir vadeli borsa, ye kurululardan oluur. VOB da yelie kabul 3 adet potansiyel ye kategorisi arasndan yaplmtr: TSPAKB yesi arac kurumlar TSPAKB yesi bankalar TSPAKB yesi vadeli ilemler araclk irketleri VOBun herhangi bir yesinde hesap atran mteri ilem yapabilmektedir. Ocak 2010 itibariyle VOBun ye says 89dur.

A Kurulu Arac K l

Veri Yayn

VOB verilerini 6 veri yayncs datmaktadr. Gnlk gazetelerin yan sra (Hrriyet, Dnya, Referans, vb.) baz televizyon kanallarndan da VOB verilerine ulamak mmkndr. CNBC-e teleteks zerinden yay ymlamaktadr ( (sayfa y no: 464). ) VOB verilerini y ngilizce ve Trke olan web sitelerimizden de 3 dakika gecikmeli olarak veri yayn yaplmaktadr.

Foreks Bilgi letiim Hizmetleri A.. BS stanbul Bilgi letiim Sistemleri Ticaret ve Sanayi A.. Matriks Bilgi Datm Hizmetleri A.. Plato Veri Datm Hizmetleri A.. Bloomberg L.P. Reuters Enformasyon Ltd. Ltd ti ti.

Teekkrler
www.vob.org.tr www vobnedir org www.vobnedir.org