Cenab ahabeddin RYAK SZLER

Kapak Dzeni: Cell ALTUNTA

Tercman Gazetesinin bir kltr hizmeti olarak yaymlad 1001 TEMEL ESER Serisinin 116. kitab Cenab ahabeddin'in "TRYAK SZLER, Kervan Kitap lk Basn Sanayi ve Ticaret A.. Ofset Tesisleri'nde dizilmi ve baslmtr. (Ocak 1978)

Tercman
1001 TEMEL ESER

CENAB AHABEDDN

TRYAK SZLER
Hazrlayanlar: Dr. Orhan F. Kprl Dr. Reyan Erben

STANBUL 1978

1001 Temel Eseri iftiharla sunuyoruz

Tarihimize mn, mill benliimize g ka tan ktphaneler dolusu birbirinden seme eser lere sahip bulunuyoruz. Edebiyat, tarih, sosyo loji, felsefe, folklor gibi mill ruhu geli tiren,ona yn veren konularda "Gerek eserler" elimizin altmdadr. Ne var ki, elimizin altmdaki bu eserlerden ounlukla istifade edemeyiz. nk devirler deimelere yol am, dil deimi, yaz deimitir. Gzden ve gnlden uzak kalm unutul maya yz tutmu -Ama deerinden hibir ey kaybetmemi, ounluu daha da nem kazan m- binlerce cilt eser, bir sre daha el atlmazsa, tarihin derinliklerinde kaybolup gideceklerdir. nk onlar derleyip - toparlayacak ve gnmzn trkesi ile baskya hazrlayacak deerdeki kalemler, gn getike azalmaktadr. Bin yllk tarihimizin iinden szlp gelen ve bizi biz yapan, kltrmzde "Keta" vazifesi gren bu eserleri, tozlu raflardan kurta rp, nesiUere ulatrmay plnladk.

Sevinle karlayp, mitle alkladmz 1000 Temel Eser" serisi, Mill Eitim Bakanlmca durdurulunca, bugne kadar yaynlanan 66 esere yzlerce ek yapmay dndk ve "Tercman 1001 Temel Eser" dizisini yaynla maya karar verdik. "lOOO Temel Eser" serisini hazrlayan ok deerli bilginler heyetini, yeni yelerle genilettik. Ayrca 200 ilim adammz dan yardm vaadi aldk. Tercman'm yayn hayatndaki geni imknlarn 1001 Temel Eser iin daha da glendirdik. Artk karnza gu rurla, cesaretle kmamz, eserlerimizi gzlere ve gnllere sergilememiz zaman gelmi bulu nuyor. MiU deer ve mnda her kitap ve her yazar bu serimizde yerini bulacak, hi bir art dnce ile deerli deersiz, deersiz de deerli gibi ortaya konmayacaktr. nk esas gaye bin yllk tarihimizin temelini, mayasm gzler nne sermek, onlar lyk olduklar yere oturt maktr. Bu bakmdan 1001 Temel Eser'den madd hi bir kr beklemiyoruz. Krmz sadece gu rur, iftihar, hizmet zevki olacaktr. KEMAL ILICAK

Tercman Gazetesi Sahibi

Cenab ahabeddin, Tevfik Fikret ve Haid Ziya Uakhgil ile birlikte Servet-i Fmn edebiyatnn byk temsilcisinden bi ri olarak Trk Edebiyat Tarihinde yer almtr. 1870'de Manastrda dnyaya gelen Cenab ahabeddin, baba s Osman ahabeddin beyin 187778 Trk Rus harbi srasnda Plevne'de ehit olmas zerine, henz 7-8 yalarnda tahsil haya tn stanbul'da doktor-yzba olarak sona erdiren Cenab a habeddin 1889da Parise giderek, ihtisasn da orada tamamla mt. Trkiye'ye dnnce eitli resm memuriyetlerde bulun mu olup, I, Dnya Harbi srasnda stanbul Darlfnun'u Ede biyat Fakltesi'nde de nce Garp Edebiyat sonra Osmanl Ede biyat mderrisi (profesr) olarak vazife grmtr. 12 ubat 1934'de bir beyin kanamas neticesinde hayata gzlerini yuman Cenab ahabeddin Bakrky mezarlnda gmldr. iirle alkas daha tibbiye rencilii srasnda balayan Cenab'm ilk yazlar Saadet Gazetesi'nde km olup, daha son ra da Maarif, Hazine-i Fnn ve Mektep mecmualarnda da iir leri yaynlanmtr. Servet-i Fnn'da ise onun hem iir, hem de nesirleri kmtr. Balca eserleri arasnda Hac Yolunda, Evrak- Eyyam, Suri ye Mektuplar, Avrupa Mektuplar ile Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh ve Tiryaki Szleri (1918)ni sayabiliriz. Cenab ahabeddinin birka tane tiyatro eseri de vardr.

Bundan drtbuuk sene kadar ^nce, sayn hukuk doktoru Reyan Erben'den, ailece olan yakn dostluklar dolaysyla, Cenab'n eski haflerle ve kendi elyazsyla yazlm bir N ot Defteri'nin hususi ktphanesinde bulunduunu renmitim. K sa bir mddet sonra Dr.Reyan Erben'in msaadesiyle bu defterdeki szme szlerden kk bir ksmn, o sralarda hazr lamakta olduum bir antolojiye Cenab ahabeddinin N ot Def teri" bal altnda almtm (1). Daha sonraki bir makalemde de bu szlerden baka bir ksmn yaynlamtm (2). imdi Dr. Reyan Erben ile birlikte tamamn yaynladmz bu esere"Tiryaki Szleri"adn vermekle merhum Cenab aha'beddin Bey'in duygu ve dncelerine tercman olduumuzu zannediyorum. D grn bakmndan tam bir tarih eklindejbasit,fakat gzel bir cilt iindeki bu defter'de bizzat Cenab ahabeddin tarafndan numaralanm olan 1816 tane szme sz bulunmak tadr. Ancak 342 numarann bu defterde mkerrer olarak ya zldn dikkate alacak olursak aslnda bu seme szleri 1817 olarak kabul etmek gerekir. Dier taraftan elimizdeki defter'in ilk yapranda "Mukaddeme makamnda bal altn da 13 szme szn daha mevcut bulunduunu dnecek olur sak bu tiryaki szlerinin 1830'a vard grlecektir. Herbiri Cenab ahabeddin tarafndan numaralanm olan bu ince, zarif ve dndrc szler, defterin bazen bir yzne^b zen de her iki yzne yazlm bulunmaktadr. Bu defterde dikkati eken bir husus da bu szlerden bzlarnn izilmi olmasdr. Ancak biz bu izilmi olan szleri dahi hi okunamayan birka tanesi dnda yine aynen yaynlamay faldal grdk. Bununla birlikte, defterin aslna sdk kalabilmek iin, bu gibi szlerin yannda parantez iinde izilmi olduklar n da ayrca belirttik. ' Cenab ahabeddin'in 1918de eski harflerle nerolunan Nesr-i Harb ve Nesr-i Sulh ve Tiryaki Szleri adl kitabnda 361 tane tiryaki sz yeralmtr. Bunlardan 323 tanesinin imdi ya ynladmz defterdeki 559 886 numaralar arasnda bz taktim ve tehirlerle yer verildiini yaptmz karlatrma ne ticesinde tespit etmi bulunuyoruz. Hem baslm metinde hem de im di yaynladmz yazma metinde birbirine tpa tp uyan
1Trk Klsikleri, Yunus Emre'den Ak Veysel'e (Hazrlayan Dr.Orhan F.Kprl), stanbul 1974, C.5, S.224250. 2 -Cenab ahabeddin'in Not Defterinden Semeler, Trk Kltr. Aralk 1974, Say: 146, S.28--43,

szlerin dnda kalanlar, okuyucuya ve aratrclara, Cenab ahabeddin'in nasl alt hususunda bir fikir verebilmek iin mukayeseli bir ekilde gsterilmitir. Bu arada bu 1830 szme szden bazlarnn birbiriyle byk bir benzerlik gsterdiini de belirtmek gerekir. Cenab ahabeddin'in bir defter halinde toplad hayatta iken sdece 361 tanesini yaynlad ve Tiryaki Szleri adn verdii bu szme szlerin hangi kaynaklardan mlhem olduu, bunlardan ne kadarnn Cenab n orijinal fikirlerini tekil ettii, bu szlerin yazarn dier eserlerinde kullanlp kullanlmad ve buna benzer hususlar edebiyat tarihileri iin ayr bir aratrma mevzuu tekil eder. Biz burada Cenab'n vaktiyle yarm brakt bir ii tamamla makla byk edibin ruhunun d olacana ve bu szlerinin gn na karlmasyla ahsiyetinin ve eitli meselelerdeki fi kirlerinin daha iyi anlaabileceine inanyoruz. Cenab ahabeddin'in parlak slbunun ve nice istihzasnn mahsul olan bu 1830 szme sz, ifade kuvvetini bozmamak iin aynen vermekle beraber, okuyucunun bu fikirleri anlama sn kolaylatrmak bakmndan gerekli yerlerde, parantez iin de kelimelerin bugnk mnasn da yazmak yoluna gittik. Ce nab ahabeddin'in ahsiyeti ve Tiryaki Szleri hakkndaki bu ksa aklamamza son verirken bu szme szlerin hepsinin ayn deerde olamayacan da ayrca belirtmek isteriz. Defterin son yapranda bulunan iki iir de kitabn sonuna ilve edilmitir. 14EKM 1977 Dr. Orhan F. KPR L

Cenah'n "Vecize diye nitelendirilen dnce rnlerinin kendi el yazs ile iinde toplanm olan defterin elimizde bu lunmas bir tesadf eseri deildir. Cenab ahabeddin ailesi ile ailemizin yaknl sk dostluk balan ile kurulmutur. Henz biz lise sralarnda iken iinde yaadmz, daha sonra da yl larca srm bu dostluk atmosferi elbette ki bizim iin bir anstu Bundan yararlanmamak imknszd. Yksek zeks, geni bilgisi ile beliren derin grlerinin olutuu hava iinde bulunabilmek, bu grlerin dnce olarak belirlenmesini grebilmek bulunmaz bir nimet idi. u bir ka sz Cenab'n kiilii ve edebiyatmzdaki yeri ni belirtecek mahiyette bir deneme iddiasnda olamaz. Altm drt yanda henz zinde iken dnyaya gzlerini kapad, mr boyunca alm, verimli bir hayat srmt. Ama bildiimiz kadar ile daha yapacak ji syleyecei ok eyi vard. lm haberini aldmzda biz memleket dnda idik.Sonradan rendik: Bir gece bize bir mektup yazmaa balam. Fakat birdenbire gelen kriz ile uzanm, son nefesini vermi. Yarm kalm mektup masa zerinde unutulmu, daha sonra da baka ktlar arasna kararak kaybolmu. Bunlar bize anlatm olan en byk evld sayn ivezad Erez mektubu arayp bulamaynca kendi el yazs ile yazlm "cnk" ek lindeki defteri bize hatra olarak verdi. Kabata Lisesinde edebiyat hocamz rahmetli A li Canib Yntem "bilimsiz san'at geliemez, dnce unsurundan y o k sun edebiyat elimsiz kaltr derdi, rnek vererek: "Baknz eskiler arasnda "Servet i Fnun" culardan hl kalemini kuvvetle kullanabilen tek kii Cenab ahabeddin'dir" demi-

Araba, ve Farsay derinliine bilmesi, Franszcanm b tn inceliklerini benimsemi olmas, Trkeyi kullanmaktaki hneri ve geni kltr ona duygu ve dncelerini en gzel biimde ifade imkn salamtr. "Dnyaya geli hner deildir diyen airin szne ms tesna rnekler var: Vinci gibi, Goethe gibi. Cenab da hayat youn olarak duymu ve yaamtr. "Pek ok adamlarn benden ziyade fikirleri vardr diye sze balar. Dorudur belki. nsanolu var olduundan be ri idraki ile oluturduu dnce rnlerini her devirde y e titirmitir. Ama "Yaanan her nn deerinin bilinmesi ge rektiini*' yalnz sz ile deil gerek yaay le de gster mi olan Goethe'nin bu grne Cenab unu eklemektedir: Vakti geirmek iin bana "Bri Plafon yaput "Majr teklif ediyorsunuz. Bense vaktin getiinden mtekiyim ve ara dm vakti geirecek deil, gemekden men edebilecek bir va stadr der. Sonunda, ergin insan tevazuu ile, Pek ok adamlarn kendi sinden ziyade fikirleri bulunabileceini syledikten sonra "fa kat benimkiler az ok bir ie yaramaz midiyle ortaya karken onlarnki tembel tembel evlerinde kapal oturuyorlar" der. O da tpk Montaigne gibi dnya zerinde gezindii srece oluturduu dncelerini titizlikle sakladmz defterinde top layp brakmtr. Nurundan yararlandmz bu byk kiilie, deerli dostum Orhan Kprl'nn himmeti ile bir kk hizmettir bizim yap mak istediimiz. Dr. REY A N H. ERBEN

Mukaddime makamnda sylenmemi fikir yoktur, diyor. Bu sz doru da olsa bundan sonra btn in sanlar skut edecek (susacak) deil!... * Fikir cilveleri zeknn fkmlandr (ince dallandr). Pek ok adamis.m benden ziyade fikirleri vardr, fa kat benimkiler az ^ok bir ie yaramak midiyle ortaya karken, anlarun i tenbel tenbel evlerinde kapal otu ruyorlar. * Ne btn varn yiyip lm vardr, ne her fikrini syleyip susmu. * Gzel fikir doru olmasa bile hoa gider. * Fikir urad diman deil, sdr olduu (kt) dilin maldr. * Gzel fikir ihtiyarlamaz. *

Temiz nsiyenin (alnn) stnde bir sema vardr. Doru ve gzel bir fikir!
*

Frtna salar yolsun, beis (zarar) grmem, eer ba na bir fikir getirirse.
*

Mide iin lokma neyse dima iin fikir de odur; Hepsi beslemez, bir ksm shhate dokunur ve bzdan zehirler.
*

Bu fikirler beeriyet dudandan dklm olmak iddiasndadrlar.

*

Gnde bir doru fikir gsmze arpar, birisine ol sun yreimizi atunz ndirdir. Yz kere asrlarn ibriinden szlm fikirleri bile herkese kabul ettiremeyiz.

1 Yer yalandka lm (elemleri) artyor: insan gibi!

*

2 Bo mide haykrr, derler^ Biz de ilve edelim: Dolu azlann sesi kmaz^ ------------------------------ 3 Kalb bir aktan tekine g ederken az-ok zede lenir: Tam ak^ik akdr.
*

4 Derin sefalet gibi byk zenginlik de gzel hislerin inkifna (gelimesine) mnidir.
*

5 Ruhu kr odur ki nndeki tarihi gemi tarih gi bi vzh (ak) gremez.

*

6 Istibddm muhsebesini hep "tarh (eksiltme) ile niyet etmeliyiz (gmeliyiz). T ki sfra mncer ol sun (sfrla son bulsun) 7 Selmeti ancak vukuatn (olaylarn) mantmda

buluruz.

H c 8-Insana en gzel sfat "fni" diyen vermitir.

*

9 - Dehetin (dhiliin) ne memleketi, ne asr olur; her yer onun, her zaman onundur. ------- i 10-En sevimsiz faaliyet bakasnn pislediini temizlemektir. 11-Dnya ok abuk dnd iin rengi belirsizdir,
*

------------------- -

12-j 4 e dedii anlalmayan ses sktun fssmanm^ yaramazdr.

*

13-Can sknts ruha nisbetle cismin taylamasn dan ileri gelir.

*

1 4 -Halimize uymayan bizi oyalayamaz.

*

1 5 -Diman (kafan) dolu ise ok yazacak bulur sun; Kalbin dolu ise dimam boa' u gibi olur.
*

16-Avm mahkemesi daima g ^ben mahkm eder. * 1 7 - Kanunlann byk vazifesi z f ile kuvvet arasn da muvazene leti olmakdr.
*

18-Siysi makalelerin ou bir taraf pimi omlet ler gibi ancak alt-st ettikten sonra yutulabilir!
*

19-Mantk fikre ait husustta pek az kymetlidir; Hayat meselelerinde on para etmez.
*

2 0 - Siyaset leminde insaf bir hrsz feneridir, ne ta-

raf dilerse oray aydnlatr. 21 yilik kuvvetin eserlerinden biridir; hibir zayf mstemirren (devamh olarak) iyi olamaz.
*

22 Halinden ikyet zmmen malbiyeti itiraftr; onun iin muhatabmz nazanndaki kymetimizden bir ksmm kaybettirir.
*

23 Fenahmz kendimiz suiistimal ederiz; iyilii mizi bakalar suiistimal ederler.

*

24 Hayatta muvaffak olmak iin gze arpan maskarahk kendini gsteremeyen ehliyetten phesiz daha kymetlidir.
*

25 Akn en byk mucizesi kendi varlna hepimi zi inandrmakdr.

*

26 Adalet-i tabiive (tabii adl^t) daima kyvptjn ta raftar ve hmisidir (koruyucusudur). Bismarck gibi!
*

27 Yzmzde bugnk tebessm (glmseme) ya rnki buruuu hazrlar.

*

28 Karga ne kadar adn deitirse sesinden tanmr. * 29 Talih bile deve gibidir: nne bir esek dmedike istediiniz tarafa yrmez. -------------- -------- 30 Nazm ile iir griiyorum ki, ok kiinin azn da hl ifte badem gibi ayn kabukdan km zan olunuyor.
*

31 Terazi hakikaten adaletin timsalidir: Dili daima

ar basan tarafa meyleder! -------------------------------- % 32 Gzlerini anahtar deliinden ayrmayan hizmet ilerdir ki efendilerini en iyi tanrlar!
*

33 Sanatta yaayacak bid'atler (sonradan kma detler) ancak an'aneye tamamen vkf olanlardan s dr olabilir (kabilir). * 34 zmn tatls ba bozumuna kalr. 35 Bolca maah bir memuriyet ekline girmedike byklerin tevecchne aklm ermez. 36 lim yalnz zeky deil hamakati (ahmakh) de artrr. --------- * * 37 Herkesi tanmak dvs kendini bilmeyenlerden sadr olur (gelir). 38 Takdir gibi tahkir de mahalline sarfedilmeli ki (yerinde kuUanlmah ki) kymeti olsun. * 39 Metin dediklerimiz alelekser hissizlerdir. * 40 XIV. Louis: "Devlet benim!" dermi. Diyebilsek hangimiz demezdik? S ^41-Murdar ilik baz adamlarda beyin yerini tutar. * 42 Tatl htra mesut hayatn fizidir. 43 Kanun-'tviz (tvizin kanunu): Akh ok ola nn lezzeti de ok olur elemi de.

44 Yeryznden fenalk kalkamaz: nk enbiya (peygamberler) ldr, evliya l, ancak eytandr ki herkesten arta kahr!
*

45 nsan gnl verdii mahlkdan hibireyi diri edememek (eksik edememesi) pek tabiidir; zira gnl mzden daha kymetli nemiz vardr. * 46 Paraszlk hi yalan sylemeyen kara haberci dir. 47 Tevzuun gzellii sdr olduu (kt) nokta nn irtifai ile mtenasiptir (ykseklii ile orantldr). * 48 nsan korktuuna urar deriz. Bu sz bilhassa potular iin dorudur. * 49 Fikir bazan mantn dilemediini syler; fakat kalb manta daima kendi istediini syletir. * 50 harm (bakasnn) hrriyetine taarruz iin bel li bah behanelerimiz: Hamiyyetdin, ahlk... Bunlar dan herbiri nmma dzlm bir sr yalanlarmz vardr, 51 Baz adamlar harm (bakasnn) hrriyetine mni olmadka kendisini tamamiyle hr hissetmez. 52 Yeni fikirler uzun mrl olmak iin ok yaa m vakalara istinad etmelidirler (dayanmaldrlar). 53 Din lse bile it canh taassub yaamakda devam eder. 54 Herkes bakasna hakikatte kendi lyk olduu

j2

mumeleyi rev (uygun) grr. . * 55 Dinsiz vardr ki erkn- inkr (inkrnn esasla r) bir mbed tekil eder. * 56 9nde yasad zaman beenmemek aczin en yi (yaygn) seklidir. ---------~ * 57 Yksek fikirlere hizmetkr olmayan,hakk ile mir olamaz. * 58 Zayflar nazarnda kuvvetin her tecellisi (gr n) bir fazilettir: ster yapsn, ister yksm. Zayfn takdiri ile karlanr. * 59 Din hi olmazsa felsefesi olmayan zavalllarm felsefesidir. * 60 Benim Allaha imanm btn mevcut dinlerin erevesinden daha genitir. * 61 JHayat hic Sphe yok ki h^ r Vnmpdyadr- Fak-al. inde oumuz alan/. * 62 En acdm dimalar onlardr ki Tevrat ile tabiiyt arasnda ezilir kalr. * 63 Bir zerre midiniz var m, bir eki elem ykle nebilirsiniz: Muvazene-i hayat (hayatn dengesi) byedir. * 64 fiiler nazarnda kpek ne ise,benim iin taassub da odur: Sanrm ki tems insann abdestini bozar! * 65 Zavall insan hayata o kadar srnakdr ki v-

cudumuz toprak olduktan sonra glgemizi bir soluk fo toraf halinde yaatmaktan bile gizli bir lezzet umarz. * 66 Herkes kendisini beeriyyet iin elzem (ok l zumlu) hisseder; halbuki beeriyyetin hi birimize ihti yac yoktur. * 67 Zavall kadn ninemin ne garip hasiyet-i diniyesi (dini hassas) vard; En sevdii kuzuyu kendisine kurbanhk ayrrd! * 68 Vakit geirmek iin bana bri plafon" yahut majon teklif ediyorsunuz. Bense vaktin getiinden mtekiyim (ikyetiyim) ve aradm, vakti geire cek deil, gemekten men edebilecek (gemeyi nleye bilecek) bir vastadr. 69 Ancak ccelerdir ki kldklerini hissetmezler. * ^* 70 Tarihe insan her istediini syletebilir, madem i ller itiraz edemezler. * 71 Hakiki kran dudaklardan kmadan evvel gz lerde okunur.
*

72 Birbirini tanyanlar ve anlayanlar arasnda skt szden daha ok derinlere ve daha ok uzaklara gider. * 73 Akn btn lezzetini ancak ummaa cesaret edemedii bir ak bulan hakirler tadar. * 74 Bir akn at yaraya ancak yeni bir ak mer hem olur. * 75 Kyler ehirlerden az akll deildir: fakat kv-

lerde akl paslanr^ ------ * 76 Bir irin hafzas tarihledi mi, anlaynz ki ih tiyarlad. 77 yi giyin ania dikkat et ki kostmn sana faik olmasn (senden stn olmasn). 78'-Tarihi yazan biziz, yapan siz!" evet, ama itiraf buyurunuz ki yapabilecek olsanz yazmay istihkr ederdiniz (kk grrdnz). 79 Ne kadar yalanlar bir varaka-i sahiha" (resmi kda) stne-geirmekle hakikate kalbettik (evir dik) sanrz. 80 Fikren emir nlamazsan esir olursun: kisi ortasi 81 enesi dmedike ihtiyarlar az sylerler: Hayat onlara szn faydaszln retmitir. 82 Tesadfn ykselttii adamlar hakikaten yksek adamlardan daha yksek grnrler. * 83 Bir mkemmel iftar sofrasnda ramazan been meyen kimseyi grmedim. * 84 Hrriyeti bihakkn (hakkyla, gerei gibi) anla mayan er-ge suiistimal eder (ktye kullanr). * 85 Bayram, kyafetlerin riya (iki yzllk) devri dir. * 86 Yeis-i hakiki (hakiki znt) alamaz, ac ac

srtr. 8 7 - Frtna gecelerinde nak ilenmez. 88-Hal ve mevki ne kadar vahim (kt) olsa ahali nikbin (iyimser) idarenin tarafdardr. * 89-Avm yalanla avutan hakikat ile korkutana ter cih eder. * ^ 90 Srden ayrlan sr sevmez. / ------------------ ^ 91 Avam nazarnda ykselmek ister misin, evvel beevvel (her eyden nce) kendi nazarnda klmee raz olmalsm. (izilmitir) / 92 Biraz aratrrsanz elmas da kmrdr. *' 93 Sevdii kadnda her tuvaleti ho gren erkekler olduu gibi, beendii tuvalette her kadn ho bulan erkekler de vardr. * 94 Bir zen-gi-riz (kadn dman) diyordu: Hi mrnzde bir kadn ile beraber bir daa trmandnz vki midir? (olmu mudur?) karken daima siz ilerde siniz o geridedir; inerken o daima nde gider siz geride kalrsnz. Yanyana gitmeniz ancak dz yolda mmkn olabilir! * 95 Akarsu ne gzel havat dersidir: Kiik manile rin zerinde kprr: hyklerin yannHan verir. (izilmitir) 96 Ruhumuzda mahbus kalan yalarn zehrine nisbetle gzmzden akanlarn acl hitir. (izilmitir)

97 Her terakki hatvesi (ilerleme adm) milyonlar ca adam ezer: Kanun- tarih (tarih kanunu) budur. (i zilmitir) * 98 lstibdad her tenbel milletin krek cezasdr. (i zilmitir.) H c 99 Politikann en briz (grnr) hedefi maliye lo kantasnda bol ziyafettir. * 100 ok sakladmz yemek bizden ekimek su retiyle intikam alr. 101 Her yk omuzdan indirilebilir, senelerin yk lettii ya yk mstesna! * . 102 "Atarlar sengi (ta) elbette draht- meyve-dar ^zere" (meyveli aaca)... Fakat draht- meyve-darm ^(m eyval aacm) hi umurunda deildir; den mazak lar yiyecekler dnsn! * 103-Mtevazi (alak gnll) dediklerimizin ou gururlarn izhardan (gstermekten) korkanlardr. * 1 0 4 -Vicdan yalan sylemez ama sk sk yanlr ve yanltr. * 105-Genlerin hcumuna maruz kaldka (uradk a) kendi kendime diyorum: nsan "yalnz uzun yaa may deil, sabrszlarm vrislerini de dnmeli imi!" (izilmitir) * 1 0 6 -Tarihi olmayan milletler mesuttur, diyorlar. Ben bu szn mabettatbikini (tatbik yerini) bulama-

dun. Kanaatime gre szn dorusu udur ki ^rihi ol^. mayan milletler mes*ut deil, mevte (lme) mahkm durlar. 107 Yeryznde yaamak arzm (dnyamn) arlmdan az ok bir hisse yklenmektir. * 108 Mutaassb (taassubu olan) muhafazakrlar nazannda (gznde) her tahavvl (deime) bir inhitat (knt) eseridir. (izilmitir).
*

109 Avam en az anladna en ziyade kuvvetle ina nr.

*

110 Bolevizm: Kendi kendisini yiyen bir mahlk!

*

111 Avam mitli olduka bir cemiyet lmez: En kt idare avm me'yus edendir (mitsizlie dren dir). * 112 Kazlar arasnda kartal ve kartallar arasnda kaz mtesviyen (ayni lde) sklr. * 113 Fakirin ^ zekt - sabr-ile sVdr (ahmadr).
'

/1 1 4 Kafalar bo durduka kahnlar.

'

------------------------ ------- ^ --------------------

115 Temizk sefalete gizli bir aclk ilve ediyor. * 116 Bir gzel fikir bin dimaa urayabilir. Fakat en matbu (yazlm, baslm) ekli hangisinden aldysa onun mal olur. (izilmitir) * 117 nad iradenin eekliidir. *

^^

118 Gariptir, yk eken manda ses karmaz da kan inler. _ 119 Ahmak hi kimsenin beenmedii hamakatini (ahmakln) kusursuz gzel bulur. H : 120 Soysuzlann garaz ehliyetin en briz (grnr) delilidir. 121 Bir cemiyetin hayatna hizmet eden her ted bir makbuldr, bir yalan, bir seyyie, (ktle) hatt bir cinayet olsa bile.

122 Mminler (inananlar) kadar mnkirler de (inan mayanlar daj bir dinin hayatna hdimdirler (hizmet ederler) dini mhk (yok edici) dmanlan lkaytlardr (kaytszlardr). * "P 123 Dini yaatan bilhassa lmdr. lme are bu-^ ^ ----------lunmadjkain lmez. ^ : ---- ^ ---- ^ 1 2 4 -An samim (samimi olarak) ahret iin dine hiz met edenler bile dnyada az ok dini istihdam ederler (kullanrlar). * 1 2 5 -0 zt hakiki bir idare adamdr ki srasmda: pekiyi ve srasnda: olmaz!" demeyi bilir. Ve hi bir zaman rc etmez (geri dnmez). H 126-Hakiki fenalar iyilii hamakate (aptalha) at federler (balarlar). * 127-Altm trp ile eelenemeyecek pene yoktur. * 1 2 8 -Dman edinmek dost kazanmaktan kolay de-

aildir: Beriki himmete mtevakkfsa (bah) teki de udrete tevakkuf eder (bal nlnr) ~ J ''' * / 129 Doruyu sylemek deil, anlatmak gtr. ( * 130 Herkes satlk olamaz ama herey satn alnabi lir, fatn iyi takdir etmek artyla. * 131 Genlie ok kusur balanabilir, nk nefsi ni (kendini) tashihe (dzeltmee) vakti vardr. * 132 Edebiyat saraynda dikkat ettim, en ok sesi kanlar darssade aalar (kzlar aalar).

^133 Cemiyet bir saat gibi ilemeli: Geri kalmak gibi ileri gitmek de bir kusurdur.
------------ - -^

134 ahmak yle emin bir bastondur ki her den ona dayanarak Kakabilir. "Denin dostu olmaz hele bir yol ds de gr!*' diven sv'i (almay) hatrlan^ m olsa gerek. * 135 ok defa kendisini veren kadn kendilerini sa tan kadnlardan daha pahalya malolur. * 136 Evlenen erkekler , alel umum (umumiyetle): "Filan hanm aldm derler. Halbuki oklar iin: "Fi lan hanma kendimi verdim!" demek daha dorudur. * 137 Her memlekette yledir: Darlfnnlar (ni versiteler) kyamete yakn dzelir. * 138 mrnde hi yalan sylememi adama yalan sylemee hi kimse cesaret edemez, herkesin yalana cr'eti yle adam bulunmad iindir.

139 Uykuda grdmz ryalar uyank grdkle rimizin her itibar (bakmdan) ile binde biri nisbetindedir. * 140 1324 (1908)den beri an'ane (gelenek) ile inkilb arasmda bocalyoruz. 141 Kendilerini gnahkr zan eden masumlar ma sum zan eden gnahkrlardan az deildir. * 142 Emin olma, fakat emniyetli grn: Bu bir ferman- itimaidir (sosyal kaidedir). :r^ ^ 1 4 3 -Bir adamn efkrn (fikirlerini) szleri deil hayat gsterir. 144-Harb- umumi (I.Cihan Sava) ile sulh- umu mi (genel bar) arasmda ben bilhassa unu anladm ki hayatm fed etmek kazanmaktan kolaym. * 1 4 5 -Kyamet ne vakit kopacak" sualine bir msmerede u cevab verdiler: Cenab- hak (Allah) ki nat yarattna ndim (piman) olduu anda!" * 146-Muhitine (evresine) kar kin besleyen adam etrafna ate dizilmi aKreoe benzer: Eflie kendi zehri kendisini ldrecektir. 147-Miskin kanunlar onlardr ki hkmetin korku hissinden doar. * 148 Tebasnm tepesine her hkmet k asar: yi hkmetler onlardr ki astklar khc hissetirmezler.

\ I

It

149 Dimdik ve dosdoru vr! hi olmazsa boyundan ksa gninmezsin. __ . ^ 150 Btn teb'asm zmdana tkmak,yahut sabah ol madan gnee kavuturmak iddias, ildsi de akimdir (sonu vermez). * 151 Nur aydnlatt muhite (evreye) ve ate st t daireye nisbetle kymet ahr. * 152 Fevkalde (olaanst) ruhlarda fazilet gibi ku sur da mstesna bir azamet ahr. * 153 Milletler de efrad (fertler) gibi de-kalka b yrler. Her sukut (d) bir inhitat (kme) eseri de ildir. Bir kavim iin hakiki inhitat (k) eseri odur ki .ierisinde inkiafa (gelimee) mstait (elverili) ruhlar nevnmadan (gelimeden) meneder.
*

154 Eski zamann salam mslmanlar: "Bamz eriata bah!" derlermi. Fikrimce salam kanunlar da: "Bamz tekmle (gelimee) bah!" diyenlerdir. * 155 Hakikaten k olduumuz mahlkun ihtiyar ladna inanamayz: nk ak daima gentir.
*

156 Hrriyet, hrriyetin ne olduunu bilmeyenin hakk delildir.

*

157 Hkm, hkmdarn da olsa hak teb'anndr, nk hkmdar her hakkn tebanm kuvvetinden alr. 158 Her millet karnnda istikbal nam yla b ir yavru
o yflvnyjL dnsirm ek i tim a i (sosyalV cinayetlerin

en bydr. ,

159 tia (karklk) ile beslenen elbette asayiin avdetini (geri gelmesini) istemez. * 160 Cemiyetin (toplumun) yerinde sarfolunmayan her kuvveti bir siyasi muhatara (tehlike) tekil eder. * 161 Suiistimale msait (ktye kullanmaa elveri li) olmayan kanun yoktur, eer tatbik edeceklerde suiistimal (ktye kullanma) itihas varsa kanun dei mekle suiistimalin ancak ekli deiir. 162 Varlm hissettirmeyen istibdadn bam stnde yeri var: Enseme dokunmayan boyunduruk bende yok demektir. 163 Her fert kendi iine gelmeyen idareye istibdad (keyfi ynetim) isnad eder. * 164 Taht ykmak taht kurmaktan gtr. * 16^ l^p a r angatyaji-Faydaszhmdan emin olduu ii vazife namma (adma) ifa etmek (yapmak).
* . -

166-Umumi harb (I.Dnya Sava) bize ne acbeler gstermedi: Fukaraya muavenet (fakirlere yardm) ce miyetlerinde servet kazananlara kadar! * 167-Garazlarm en murdar (pisi) faikiyete (stn le) garazdr.
*

1 6 8 -Komedyalarn ounda ak vardr, aklarn o ounda komedya olduu gibi. 1 6 9 -Kanunlar bile lzumundan ziyade oahna

mptezelleir (orta mah olur)! lzumsuz kanunlardr ki kanunu istihkar dourur. * 170 Davalar hiffetle (hafiflikle) telkki eden hkim, davaclara mahkemelerle oynamak hakkn tanm olur. * 171 Tekilt irazesine (dzenine) girince itia (kargaalk) bile intizam kuvveti alr. * 172 yi adam dediimiz kendimize en ok benze yendir.
*

173 ok arzusu olup hibir paras olmamaktan ok paras olup hi arzusu olmamak daha elimdir (ackldr). * 174 Ahlki fikirler o kadar nisbidir ki o sahada hat t bedihiyat (ak olan eyler) ile ok kere taruz eder (ztlar). H s 175 Tekmle (gelimeye) riyet her hususta l zmdr: Nur bile karnza birdenbire karsa karanlkta grdklerinizi de gremez olursunuz. 176 Bakalanna sert davranmak hakkn ancak nefsi h k n d a merhametsiz davrananlar kazanr.
*

177 Politika yarasa tabiatlidir: ok aydnlktan holanmaz.

*

178 Muhkeme mesafiyinden (masraflarmdanj can yanm bir zt derdi k: "Dv amak istikraz- dhi linin (i borlanmann) zddna olarak altn verip k t almaktu-!

179 Yoksulluk rzgr her tozdan evvel fazileti s prr.

*

180 nsan kolaylkla ancak kendisini ok sevenler le kendisinden ok korkanlar ikna edebiUr: Bir tebes sm ve bir atk ka^srasnda kuvvetli bir delildir.
*

181 Tarih biraz kadn ruhludur: Byk vak'alarm ounu el altndan karanlkta hazrlar.
*

182 Etrafmdakiler haha tohumu iner gibi l krd ederler ise elbette uyurum.
*

183 Doru sz her agza yaramaz; bzlannn du daklarnda salvava bulanm gibi olur. 184 ^Bugnk fikirler* *in kymetini ancak VarmI* gsterir.
*

185 Tarih bir tekerrrdr ama her devrinde hayli ce deierek.

*

186 Kadm, kumar, iki: Bunlardan yalmz birinin mbtels (dkn) olmak,hepsine dl^n olmaktan daha fenadr. Iptil (dknlk) dairesi ne kadar darsa o kadar kuvvetli olur ve iinden kurtuhnak o derece de gleir. * 187 Gen grnmek arzusu bilhassa lm endie sinden kanmak iin beslenir: Samrz ki gen grn dmz nisbette ecelden uzaz!
*

188 lme nisbetle insan kurbanlk koyunu hatrla tr: Bak altma gzleri bal gider.

189 ylelerim grdm ki lmden ziyade mezar dan korkuyorlar; Gmlmek olmasa lmee hemen he men rz olacaklar. Byleleri^hayat hayatm hlyas ile kanaat edecek kadar sevenlerdir! * 190 Bz adamlarn dima sardr: Hakikat onlara haykrlmah ki anlasnlar. ------------------------ ^ 191 inde yaad kalbe gre ak altn, gm ya hut tenekedir. * 192 Kadn erkekten aslan yrei iinde kuzu itaati ister. 193 Nz bana kadnn sm-i tasgiri (kltlm is mi) gibi gelir. 194 Ak mektebinde stad erkekler vardr: Onlarn elinden gemeyen kadnlar ak tamamiyle renemez ler. * 195 Baz aklar melee benzer; onlarda erkeklik ve diilik yok gibidir. Akn ylesiyle sevienler birbiri ne: "anam, babam! diyebilirler. 196 Kocan yahut n zaptedmek ister misin ha nm? Umaa hazrlanm ku grn, lkin ayaklarn yuvana mhl dursun. 197 ki kadn yava sesle konuuyorlar m, emin olabilirsiniz ki aralarnda gizli bir erkek vardr. * 198 Kadn ile erkek arasnda dostluk gzeldir, fa kat sonbahar gzellii gibi solgun ve hazin durur.

199-"Y aIann bile kymeti nisbidir; lehimize olur sa: "medih ve sena (vme) deriz, aksi takdirde ad: zem (yerme) ve iftira" olur. * 200-Nezaket ister iskarpin giysin, ister ark, bas t yeri amurlamaz. 201-Bizim hakikat dediimiz beeri hakikatlardr, mutlak deil. 202- Hakikati gnee benzetirler: dorudur: Gzlerimizi yaralar korkusu ile ouna bakamayz, * ------ - -----------------203-H akiki fazilet itikadmca (inammca) cemiye te faydal ilerdir: Ktibin fazileti kaleminden damlar, iftininki alnnda terler. * 204-Nereye kacan bilemediin yolun basiret iktizas ortasnda durmakdr. * 2 0 5 -Herkese ayn faziletleri tavsiye abestir (botur) hal ve mevkie gre teklif edilecek mekrim-i ahlk (ah lki faziletler) vardr. (izilmitir) 206-H akikat her zaman manta tevafuk etmez (uy maz). * 2 0 7 -Sz ne kadar hararetH olsa ancak abuk tutu an ve derhal snen bir saman atei ika edebilir (yapa bilir): kalbden kalbe srayan kvlcmlardr ki itimai yangnlara sebeb olur. 208^Aklllar meclisinde bo szn en bariz ^(gze arpan) eseri meclise skut getirmedir.

209 ok kere muhatabmz dinlerken neyi izhar (gsterme) deil, neyi izmar (rt-bas) etmek istediini dnrz. ' 210 Hereye glmek delilik; hibireye glmemek de aklszlktr. 211 Srasnda gilmek nsla dddivete mni deildir: Doru yasa, serbest gl ve hic korkma ki vekarma hael gelir. (izilmitir) -----------* 212 Niin mi fikir deitiriyorum? nk ben fi kirlerimin mlikiyim memlku (klesi) deil. Fikirle rime kar hibir taahhdm yoktur: ster tebdil ede rim (deitirir), ister muhafaza (saklarm). * 213 Halk kkrtan doru fikirler deil, ateli fi kirlerdir. Drst (sert) dnen ve mlyim syleyen lerden hibir hkmet kukulanmasn. * 214 0 mevki-i itimai (sosyal mevki) en yksek tir ki sen kendini o mevkide en yksek grrsn. * 215 0 makam gz dikmee deer ki civarnda hi bir ahmak, hibir chil ve hibir kalle yaayamasn. H 216 Grd iden an ve eref bekleyenler muhi tin (evrenin) hizmetkrlndan kurtulamam demek tir. * 217 Denlerin muhit (evre) tabii dmamdr: Herkese ancak devr-i ikbalinde (i banda) grn! 218 Neleri bilmediini bilen oktur; glk neleri

hibir zaman bilemeyeceini bilmektir. 220 Hakiki ak kadmlar pek gzel giy inemezler: Kalbleri sanki zevklerini biraz ezer. 221 Avmm (halkm) her kusurundan havas (se kinler) mes'uldr! 222 Kadmlar nebatata (bitkilere) benzer: nkiaf (gelime) iin bazs ak hava ister bzs limonluk. 223 Ss meraki mbalgalanmca kalbi ve dima bi le dzgnler. 224 Dmanlar hayat salasnn tuzu biberidir. " " " ^ 225 nei istihkar edenler (hakir grenler) alelekser (ekseriyetle) pastrmay ok sevenlerdir. 226 Aldatabileceinden emin olduu mahlkun (yaratn) yalanlarn insan tiksinmeksizin dinler. 227 Tkrk gibi hakikatlar vardr ki azdan kn ca iren olur ve yutulmak icab eder. 228 Elinden geleni yapmadn mddete umduu nu bulamadndan ikyette hakszsn. * 229 Ehliyetleri ile yksek makam kazananlara gp ta ederim: Kazandklar makamdan dolay deil, kazan dklar ehliyetlerinden dolay! 230 Dnyann her yerinde mahkemeler kadar hakszhm sukkanla telkki edildii yer yoktur!

231 -Eski adliye nezreti (adalet bakanl) bana karsndaki hapishane-i umuminin (umumi hapishane nin) intizar (bekleme) salonu gibi gelir. 232 Bana yle gelir ki kad (hkim) karsna kan benliim mlga (kaldrlan) mecellenin (yasa dergisinin) bir kk maddesine sacak kadar klr! 233 Her mahkemede adalet namna beerin (insa nn) zaafn tartaklayan bir pene hissederim. * 234 Kundura merakn bermutd (det zere) aya biimsizlerde grrsnz. * 235 Parasz kalmamak istiyorsan ihsandan (ba tan) deil ikrazdan (bortan) ekin. 236 Bayrak vatann serpuudur (apkasdr). * 237 Her fusatta kendi meziyetlerini inkr etmek bir tevzu (alak gnlllk) eseri deil, menf ekilde gururun tecellisidir (belirmesidir): Hakiki mahviyet (al ak gnlllk) skt eder (susar). * 238 Her meziyete mlik bir kadn olmak bir melek olmaktan daha gtr. * 239 Kadnn hakiki kymeti mesut zamannda g rlr. 240 Ak yolunun garip yokular ve inileri vardr: karken ba dner, inerken gnl bulanr. 241 En acnacak mahlk (varatk) kaplumbaalar la beraber yrmee mecbur olan kheylndr.

242 Yallarda merhamet hissi azdr: Beyin yumu adka kalb katlar.
*

243 Kadnlarca erkekler iki byk snfa ayrlr: apknlar ve.... abdallar!

244 Can sknts duymayanlar elenmee de mstaid (kabiliyetli) deillerdir.

*

245 Kadnlarn af edemeyecekleri yalnz bir kaba hat vardr: htiyarlamak.

*

246 Akda kadn ve erkek ayn gfteyi terennm ederler (sylerler), fakat btn btn ayr iki beste ile., biri adagio teki allegretto! 246 Corafya-y siysi (siysi corafya) milletle rin defter-i hakanisidir (defterhanesidir)
*

(^ 248 Mzi (gemi) ile hal arasnda az ok bir mu. , vzene (denge) gzetmek lzmdr. Bu muvzeneyi ih ll eden (bozan) inkilbn ad ihtilldir. 249 Kadm ya itaat ister, ya kumanda. Hukuk mu vzenesi (dengesi) ancak bir katl evlerde grlr, her gn bir ka kavga eklinde! 250 Hlya ile yola kan menzile elleri bo girer.
*

251 Kalbin erefi helecanndadr: Mheyyi (he yecan verici) sebepler karsnda arpnts artmayan yrek l saylr.
s f:

253~Talleyrandn dedii gibi ok kere mevhurii

(kuruntuya dayanan) bir hdiseye vardu* diye vcut ve ririz. * 254 ok bilen gibi hi bilmeyen de affa mlidir (vatkmdr): Yarun bilgilerden korkarm. 255 Hakiki bir san'at hibii* zaman siysi bir hrs besleyemez; onun hayalleri her iltirasna gda-y kfidir (yeterli gdadr). * 256 Cehil (bilgisizlik) daima nur ile alevi talit eder (kartrr) ve ok kere kendisini aydnlatan gibi yakan da gne sanr. 257 Ehliyetin kuvvetli bacaklar vardr, emin hatvelerle (admlarla) yrr fakat ancak dehaattr (dhiliktir)' ki kanatldr ve uabilir. * 258 Biz bir zat bir mddet alklamazsak unuturruz: Hafzmz birat avularmzdadr. * 259 Lfa baklsa herkes msavat (eitlik) ister; fa kat insanlarn bir ksmn ayaklar altnda grn^ek iin bir ksmn banda tamayacak pek az kii vardr. 260 Hakikaten ayan- hrmet (hnnete deer) o adamlardr ki bakalarna su geirmemek iin muam ba gibi kendileri slanrlar. 261 lenlerin stihe bir krek toprak ve denlerin zerine bir mablak (kepe) amur: ok kii beceriklili ini byle anlar. 262 Khne (eskimi) fikirler paslanm ivilere benzer: Skp atmak ok gtr.
f

263-Bz adamlar vardr ki kanundan korkmazlar da isabet-i nazar'dan (nazar demesinden) dleri pat lar.
*

264-Sanemi (putu) bazlar tapmak ve bazlar taa tutmak iin ister. 265-ffakikat ile hayali insan h irb irlfirinp katk f>H prek yaar: Ayamz verde iken gzlerimiz gktedir. 2 6 6 -Akn yaratt cehennemden doar! semada gne bzan

267-Beeri (insani) gafletlerin hududu yoktur: Tek mesini yediimiz bir eek bile olsa banda bir zek tc tevehhm (kuruntu) ederiz.

2 6 8 -Kaplan snt iin insaniyet en ekilmez yk tr.

2 6 9 - ve d az ok uygun olmal; Kurt postu iin de kuzu ruhu gln olur.

*

270- Hukukunu haykrmak bile kuvvetli- azlarda yarakl der: A aslanlarn brmesi gibi.

271-Koyunlarm korumak isteyen ifti aln ko kusunu kurda duyurmaz.

( ( f ^

2 7 2 -Ba iin her fikir bir tctr. divorlar Ru sz do^ru olsa gerektir, hz fikirlpiHn baz balara tc gibi ar geldiini ve ar verdiini grrz. ----------------- - --------------^--------------------- 273-Dostunu hemen ldrecekmi gibi sev; dma-

nm hi lmeyecekmi gibi telkki et. * 274 Kerameti grmek iin pein keramete inan mak lzmdr. 275 Vekarh ruhlara aharm merhameti ve hasedi (kskanh) kadar ar gelir. * 276 Mstesna her sahada vardr: yle sralar der ki hakk bulmak iin hukuk kaidelerini inemek icabeder (gerekir). 277 grm grnmek iin yokdan i karmak da bir nevi idare meharetidir. 278 Kadn ya btn ruh yahut.... btn btn bruhdur (ruhsuzdur)!. 279 Siyasiyatta (siyasette) dorU yrmei bilme yenlerdir ki imdi koarlar, imdi yerinde sayarlar.. 280 Eski zaman: "sramayacam eli p!*' derdi; asrmz W aks (aksine): ^ram ayacan zinciri hi ol mazsa kemir!" diyor. 281 Eslfmzdan (bizden ncekilerden) biri: HerO kesin maksudu (gayesi) bir ama rivyet muhtelif!" de- ^ ^ mi. Bzen de rivayet bir olur da maksud (gaye) dei ir; mesel taze emen mevzu- bahs (bahis konusu) olunca kz de ir gibi: "Pek severim!" der. 282 Hi kimseye benzememek isteyen bermutad (det zere) bir karikatre benzer. 283 Ruhumuzu din pek az tadil eder (deitirir) fa

kat ruhlunuz dini yle deitirir ki her mslmann y reinde bir slmiyet yatar, denebilir. 2Si4-~ Taamnbun her trls irkindir, hatt taassba k.ara lazKSM ib Ib^lle. 2K5-tBcajM kaza (kaza yamuru) bzlarm slatr, t2imm.l7er, bzlarm da amura bulrv. JBk Miiddlft bir zenciye baktktan sonra bir dayn rengimi) grnce sanyorum ki nazanmd Igzfidel beerye bir effaflk ald, yahut ks^idan (<gne tut-ulmasndan) kurtuldu. Bir irekedo seni biraz slah etti mi (dzelttii) (13 bir ibadet di>^ebilirsin. kinatta ym nm bir sosyalist tanyorum: Ecel... luamafm o bie N e saya msavi muamele edemi yor. * J2S9"feseg ?mektep Ldr yapan dersanelerin ah ra diMM^acicn jjikyet gitmemelidir. ilirai (glleri) menfaat kanununa tbidir: JcMda csemtei d olmasa hibir sofu nafile * 2 3 Mm^^Ttrn m TyJiD H !Fi' ki benim iin maziyi a.4ayr isateatta- (hatrlama) syesinde i^rM i r lazunluu kazanyorum: K93iiir., bundadr. JC i' ''iyeseiB^K dfi pT'' liemiler; hayr, para
iihhit.

- A 2 -

7i93 Bir yadsn sonra "Istkbar'n adt '^abr- mr" (mrn sona) otuyor. 294 yie yaralar vardr k hi fttyam Mma^t (y)Iemesm) deneliyiz; BRfeu z kendfeiftden daha ^frl'% vedim dir. 295 Stkfflete (akrakfas) o kadar az ^kim^ k '"ctea akam neefi ifm'" esem: 'Ne yesoairibc. 296 ettaen A fif T ^ f bey.,., iimde: "l^if bt S K d e ^ btn biraik dedim, 297 Tahfcifc et Mpiiare v^rrrorsgt: sl^i>e yc^ itka aiAr__yarafabi irtn ne fef?yor? 298 siEifiiE^ egfetafc isieysgg,almafe fs^^;dw -'^fe Ja>2xak ali^!: ^ ^ M 299 To^rlaja sesaKnff ffettf ^tmsry ykf' Yklrm karmafeitt ter k*^F^ Mr mr;?ektffr. AdemBE dudaklar diddkterma rf<v kuiKMfs; 3Ba i& r dfifsh b. ssrvz^to fyesi cfo^r i'n/' SHsesiouie iaee ^nsssHilen) Diirtm tear ve fe?f5S(^t pcSstlL

i! Hatnm JEE^yetK feafeflatm' M srassf. fC'd'a Ia-oetan yusmc^B: Af. isy atas S e,. ksEis % 'feB E W . aifiw fc& rsjiB ppfrs ^ rm' kae&i; ite sa-i aeciir ^tSemir aRpsK^ b-wfaFi i? r ? < = ? r
3 02-G azei sattid ile r Ba gwdilifeteiT hca^lsa^

e sinek gibidir; Tahrib etmese de kurtlandrr. * 303 Allah her birimiz tasavvur ettiimiz gibi tes-, miye etseydik (isimlendirseydik) esma- hsn (gzel isimleri) insanlarn adedine bali olurdu (varrd). 304 Hasetlerin (kskanlklarn) en zehirlisi mide nin hasedidir. * 305 Sen: Filan zdesin, teki fstk /.de, , n ih a y e t bilmi ol ki yavrum "tabiat zde"yiz. Hakikaten asil odur ki gsn gere gere: "kendimzdevim" diyebilir. 306 Enbiyann (peygamberlerin) bulunmad yer de evliya bolluu grlr. 307 Hrriyeti suiistimal eden ona lyk olmadn itiraf ediyor demektir.
V

308 Hrriyet mecrlar cemiyetin ^efes borular dr: Tehlikesiz tkanamayacan mutlakiyyet idareleri anlayamazlar.

309 yle dualarmz vardr ki mstecab olsalar (ka bul edilseler) daha bedbaht oluruz. 310 Bedbahtn sktu ekvasndan (ikyetinden) messirdir (tesirlidir). 311 Alelekser (ekseriya) fakirin zilleti (alalnas) ondan ileri gelir ki zrtln kendisi bile istihkar eder (hakir grr): Parann kuvvetine baknz! 312 Tenbelin iki mehur bahanesi; "Param yok!" "vaktim yok!"

------- - ^

313 - Sktlarn (dmelerin) en elimi (zcs) keadi nazarnHa skuttur, (dmedir)..

^

314- an ne kadar sk olsa hakiki kylnn topu unda biaz toprak vardr. * 315-lmn bile bir kymeti vardr ki bemutad (det zere) vrisler bilir. :} 316-Sevmediimiz adamlar arz zerinde ok yer i gal ediyorlar (kaplyorlar) gibi gelir. * 317-M ektebde okuduu mu 711 ha-yat.a-.-i:enir4ax 318-Gariptir, ipei yapan bcek deil de giyen ka dn gururlanr! 3 1 9 -Erkek barut ve kadn atese aka da krk de nebilir. * 320-Balklar phesiz: "Kinat myidir! derler. Bizim malmatmz (bilgimiz) da belki o kadar nisbidir. 3 2 1 -Salim (doru) dnen her dima--(.be.v.i)_az ok rey&iige (upliecitie) m^hkihridr- Hi-<^iphey.e' dmeksizin ancak mecnunlar dnebilirler. ____ -------- 322 Esarete dmeksizin muti (itaat eden) ve istib dada varmakszn mir labilirmism, emin ol ki kuvvet lisin. " 323 Kendi kendinize kahnca cannz sklyor mu, o halde huzurunuzun bakalarna sknt verdiinden mteJayyir olmamahsnz (hayret etmemelisiniz).

324-Herkesi tenvir etmek (avtnlatmak) isteyen mualimler (retmenler) mum gibi erimee rz olmaldrlar. ^ * 325-A km en tatl paralar bandaki mid ile so nundaki htradr. 326-Mtekaid (emekli) memur itiraf etti: "Kendi iini grmek herkesin iini grmekten daha gm!" 3 2 7 -Syede (glgede) yaayanlar gnei gremez-, 1er. -----------------------------------------------------------

------- -

328 Hakiki an ve eref yosun gibi mezar ta s tnde yetiir. 329 Glgen gzmn nnde midir, anlarm ki ay dnlk beni takib ediyor. * 330 Hakikat ta bzan bir sanem (put) krar ve sa nemi (putu) kymetten drmekle kendi kymeti ar tar. 331 Zamann takibetmeyen er-ge yolunu arr. 332 Her mbed bir ahret dehlizidir (labirentidir): Fakat hepsinin kaps dnyaya alr. U 333 nzivay (keye ekilmeyi) o kadar severim ki odamn tavan bana sokan semasndan daha )^ksek gelir. Pencereden ayrlan gzme yz gzellik grnr ve pencere ile birlikte gzm kapasam bin gzellik g rrm. Sktun her lfz benim iin bir gizli vaad yahut gizli bir mjdedir. Kalabalk bilkis sanrm ki hesapsz

I ^

dudaklar ile hrriyetime kar daima bir tehdit kitabesi dokuyor! 334 Hfzalarnda ok iir tayanlarn kalplerini alelekser (ekseriya) iirden hli (bo) hissetmiimdir. 335 Ahmaklar yalnz gzel sylemeyi deil gzel susmay da bilmezler: Sktlar kilitlenmi bo dolab hatrlatr. t336 Karanlkta skt daima nho gelir (ho gel mez), sessiz gece sanki iki kere gecedir! * 337 Tahkir edebileceimiz cizlere riayet ruhumu za ne kadar hafif ve ltif gelir. 5 f C 338 Genlik abuk geer, derler. Maalesef ilve edeyim ki ihtiyarlk da yledir, 339 htiyarlamaktan korkanlar var; halbuki ihtiyarlamamaktan korkmalyz. * 340 Bir yangn seyrederken iimden diyordum: "Yangn alevlerinin bile silsile-i meratibi (hiyerarisi) var. Saaklara saranlar bir kar bile aa dmek iste miyorlar! * 341 Aslan yelesinde kehle (bit) aranmaz. * 342 Kuwet, lhik (ilve) olduu bzunun terbiye sine gre zulm de krabilir, kasa da, kafa da! * 342 (Rakam mkerrer) Alelekser (ekseriyetle) de mir kafesi kendi ellerimizle yapp ierisine gireriz ve sonra hrriyetsizlikten ikyet de ederiz.

343 Hayrl-umur evsatuha (ilerin hayrls ortalar dadr) evet, vasatn dnunda (altnda) olanlar iin! 344 0 ihtiyarlar houma gider ki yaaylar ile genlik dersi verirler. 345 Memuriyet volu gariptir: Bzan yryen geri. 1er ve olTkere duran ilerler~ ~ ^ 346 Sokan kymetini insan bz cemiyetlerden knca anlyor. 347 Hakikat_^'ine5j;ini ort^n bulutlarn en kesifi menfaaTtr. 348 Her mahbusa-acrm._fakat batl (doru_oJmayan) fikirler iinde kapah kalanlara hepsinden ok. '* ------ ^ 5 ^ 349 Kara cmle kaidesi: insan, be bal kaba, on kuzu cem'edilemez (toplanamaz). Bunun iin efra d (fertleri) hakikaten mttehid (birleik) bir cemiyet yoktur. 350 Bz diyarn amuru yle cvkdr ki yksek nahiyelere (blgelere) kadar lcar. 351 Slihlere (iyilere) cennet, fsklara (gnahkr lara) cehennem: Bunda btn dinler mttefikdir. Fa kat fivSk (gnh ileme) ile salhn (iyiliin) hududlar mevzu- (bahis konusu) olunca mttefik iki din bulun muyor. * 352 yleleri vardr ki yzlerine birer tabii maske
dfinehilir

353 Hayat san'at: Bulamayacandan vazge; alabi leceini iste; varndan mstefd ol (faydalan), 354 Avamn takdirine msteniden (dayanarak) ha vasa (stn kiilere) kymet tayin etmek, ayak parmaklarmdan kafa hakknda rey toplamaya benzer. * 355 Matbuatmz (basnmz) takdir ederken yerlere kadar eilir, tahkir ederken de yle... onun iin tahkir ve takdiri mtesaviyen (eit olarak) amur kokar. 356 Bilmem hangi hkmdara: "Ahali sefalet iinde yiyecekleri yok demiler. "Sefaletlerini yesinler" ce vabn vermi. Bu cmle saltanat ne zarif icmal eder! 357 Anlayamayacaklar fikirlere ykselmek isteyen ler yar yolda akllarndan olurlar. 358 Temiz nsiyenin (alnn) fevkinde (stnde) yalnz bir sema vardr: Doru ve gzel fikir! 359 Frtna salarm yolsun, beis grmem; eer ba na bir fikir getirirse.. 360 Her millet lyk olduu ekl-i idareye (idare ekline) nil olur, diyorlar; hayr, yle deil... her mil let nil olduu ekl-i idareyi (idare eklini) lyk oldu u kahba dker! H 361 ^Hakk kuvvetlendiremeyelerdir ki kuvvete .hak derler. 362 Hrriyet sahasnda kadnlar yle geni adm larla yryorlar k bu gidile yaknda byk ve sakal iki miskinlik damgas olacak.

363 Denizde yakamoz prlts en parlak yldz ak sinden daha kymetlidir, nk hayal deildir. * 364 Yksel olum yksel! kmak iin mracaat ettiin merdiveni soran bulunmaz.. * 365 Peyksiz (uydusuz) gne plak grnr: Ka dem ve haem (maiyet halk) aramayan saltanat yok tur. kendilerini mee fidan sanrlar. ,, ^ -----367 Ruhumuz iimizdedir ama eklini etrafmz dan alr. 368 Hergn geer ama hayatmzda ebedi damgas n brakr. ' 369 Bir edib iin slb ne ise^bir kadn iin kyafet de odur. :|: 370 Midemiz iin lokmaje ise dimamz iin fikir de odur: Hepsi besleyemez, bir ksm sihhata dokunur
, ve h7js_7ehirler.

371 Kim olduunu bilmek ister misin? tasavvuratn (tas^vuriarni) tahni et! ------- - * 372 Arzularn, kuvvetinin yetiebilecei yeri gs terir; hayallerin zaafnn yetitii yeri.. 373 Cehlin (bilgisizliin) rahat uykusu hayatta en korkulu ryadr.

374 inallah eken mnsnilah bier. -f > C 375 slpda itina (zenme) mevzua kar sen (medih) manasm tazammun eder (iine alr). * 376 Aktrlerle farkmz: Onlar komedyay bile bile oynarlar. * 377 lm fikri hayat safhalarn ne gzel tahdid eder (snrlar): ocuklukda anlamayz; genlikde inan mayz; orta yada o bize grnr; ihtiyarlkda biz ona balanrz. 378 Medeniyetin ruhu gzel san'atlardr: Onlar has talannca medeniyet can ekimee balar. 379 Allahn bence yans ak^yars iirdir. t. 380 Ramazanda oru tutmayan bayramn tadn duyamaz. 381 Bilgi katarn her mevkfda (durakta) bin me hul bekler ve son mevkfda anlarsnz ki katar yrten kuvvet de bir mehulm! ' 382 Gnede o tu ra n s kdan ylm a? 383 Heyecanlarn kuwe-i ibdiyesi (yaratma kuvve ti) her yerden ziyade tarihde grlr! * 384 nsanlar oynatan kuvvet balarnda deil, gslerindedir. Onlar idare iin dimalarna deil, hisle rine hitab etmeli. :i 385 Kalp sze balaynca akl sar olur.

386 Herkes gibi yazamayann yazsna herkes "yap mackl" der. * 387-Biz ne dersek diyelim, son sz bu hayatta dilsiz lmndr. 388 izilmitir (hi okunmuyor). 389 Bana yle geliyor ki ztrab iinde yrek daha canldr. 390 Resul-i Ekrem Efendimizin (Hazret-i Peygam berimizin) yeryznde yalnz bir halife bi'lhakk vardr: Hazret-i Akl, Radi Allah an. 391-Allahm, diyorum. Fakat bilirim ki o bana bir silsile i tesrifatn cebren giydirdii hazr elbisedir. 392 ok kiide din bkiyyes olarak yalnz bir ri ya (iki yzllk) an'anesi gryorum. 393-H er hayat malnllardan ziyade mehuller idare eder. Onun iin bir trl halledemediimiz hayat muadelesine (denklemine) "kader" deyip geiyoruz. * 394-oum uz iimizi btarafane (tarafszca) tahlil edebilsek gizli bir Sultan brahim saray bulurduk. * 395-H akiki hrriyet yksek fikirlere esir olmaktr.
*

396-"ilahire (vesaire) szn pek severim, hafza mn aybn rtt iin. 397 lmek... Asabi bir serabn adn ruh komuuz; ecelin alabilecei ite oncazdr. 398~imdi hemen btn dnyann mbedi borsa ve

* 399 Son Avrupa seyahatimden u kanaatla dn dm: Harb-i umumi (I,Dnya Sava) makineden baka medeniyet eseri brakmam! * 400 Bu gn Avrupa'da "kuw et"den ziyade hrmete ayan (deer) bir mefhumun varhm tevehhm (ku runtu) edenlere iman- tam (tam inan) ile "abtal" di yorlar. * 401 Samimi dnenler ile taban tabana zt bile ol sam holanrm: Zira fikirlerimizin manzaras ne kadar deise gne bir ve ziya birdir. ---- i 402 Tam btaraflk (tarafszlk) insan harc deildir. 403 Arzn amuruna srnmeksizin dnebilenle rin hepsi dima kardadr. 404 Hakikaten dolmaz bir nrnnm Nisyan (unutma)... eb'adn (llerini) hic deistirmeksizin ne kadar adam VUtmU^<^^r dnhn kaHnr ---- -^ : 405 I^ rb birj^anjcumand 406 Hi bir gn yoktur ki her iddette aydnla dayanabilsin: Her gz kendisine nho gelen (ho gel meyen) nurun snmesini diler. 407 Gemi zaman adamlarnn zaman- istihdam (kullanlma zaman) gemitir. 408 dare hususunda genlik ya meselesi deil, ba meselesidir: Mzi adamlar otuz yanda da olsalar

sanca banknot oldu.

H 409 San'atla izdiva edemeyen ilham bence ok acnacak bir ihtiyar kzdr. * 410 iir bir musiki ise ak orada orkestrann ndiridir (idarecisidir). * 411 Bz ac szler insann hfzasnda hi erimeye cek bir buz paras gibi yaar. * 412 Ekmek ucuz mudur, maddi ve manevi herey ucuzlar. 413 nsan anlamad fikrin taraftar olamaz.. 414 Ne akhn beenmeyeni grdm, ne taliini bee neni. . 415 Alklayanlar gibi slk alanlarn da kemiyeti ne (niceliine) deil keyfiyetine (niteliine) bakmal.
t-

yal saylrlar.

416 Tahsin (takdir) ve takbih (beenmeme) byk adamn hiza-y istihkarn (hor grme hizasn) gee mez. * 417 Bilhassa akdadr ki kk sebepler byk eser ler vcude getirir. 418 Ehliyetli ve mtevaz (alak gnll) olmak g deildir. Glk hem ehliyetsiz hem de mtevaz ola bilmektedir. 419 Bir serzeni (sitem) ne kadar hakh ise muhata ba (sz sylenilen kimseye) o derecede kaba grnr! 420 Akn lezzetleri ksa, elemleri uzun mrldr:

Bir pheden doan ztrab bin teminat (garanti) tes kin edemez (yattramaz),
t

421-A k alngan ve itimatszdr. 422-H aset ve kskanlk bir tek hedefde teksf edince (younlanca) zami iddetlerini gsterirler. * 423-B ir kadn bir erkekle yeni tant m, onunla kendi arasnda neler geeceini deil neler gemek mmkn olduunu dnr. * 424-H er zenginlik dman yaratr! fikir-zenginlii hepsinden ziyade. 425 Ak bir kaside (medih) airi, kskanlk bir hi civ (yerme) iridir. 426 Ummadmz azlardan knca hakikat de li samas gibi grnr. 427 Dindarlar gibi dinsizleri douran da vzlardr.
j

428 Pek fenalar gibi pek iyiler de fenalk ile iyilii bilakkm (hakkyla) temyiz edemezler (ayramazlar). 429 Kendi cehlini (bilgisizliini) rtbas etmek iin en messir are bakalarnn cehlinden yksek sesle ikyet etmektir. 430 Memur o zattr ki oturduu yerde ilerlemek is ter. 431 Bugnn ifrat (arl) yarnn itidali ve br gnn tefritidir (aksine arldr). |;

le 432 Zayf dimalar kelimelerin su-i hazmmdan (ha^mszlndan) muztariptir (ztrap eker). 433 Ferdasz fgeleceksiz) muvaffakiyetler hakikatte izli inhizamlardr fbozsunlardr). ---------- ' * 434 Koknij yunurtay ezen kokusuna dayanmal. 435 Kynn ivesini dilinden ve dininin damgasn yreinden hi kimse btn btn atamaz.
' a

436 ok kere komumuzun semizliidir ki bizi ine iplie evirir. 437 Esir ruhlu yaratlanlardr ki mstebitlikden lez zet duyarlar. 5 438 Kulama uygun gelen her grlt bence bir musikidir. 439 Dinlemei bilmek msahabe (konuma) san'atnm yarsdr, derler; kadnlar mezu- bahis (bahis konusu) olunca drtde dr denebilir. * 440 I^edeniyetinjom r^^ 441 Ksemensiz (kosuz) srde her koyun kse men (ko) kesilir.
4 4 2 Krler elele de yriiseler erge-d&ecekleri-Ata bataklk,ya uurumdur. ------ ^

443 Kollarnn kuvvetini yle gster ki onlar b kebilmek hlyas hi bir zihne uramasn.

444 Gevetilen yular kolaylkla elden kar: Elin den karmak istemediin gemi smsk tut. * 445 En ok dilimize dolanan kelimeler en byk glkle tarif edebileceimiz mefhumlardr: Hrriyet, vazife, ak, vatan, efkr- umumiye (kamuoyu) ilh 446 Kendini beenenleri beenir grnmek bir merhamet vcibesidir (mecburi vazifesidir). 447 Hoa gidecek yalan beyhude (bo yere) yara layan hakikate tercih etmeliyiz. * 448 Hamakat (ahmaklk) sslendike irkinleir mnen olsun maddeten olsun. * 449 nsan iin en byk kuvvet kendisini olduu gi bi |grebilmektir. ^ 450 Hakkmzdaki hkmler hemen daima yanl tr: Zira muhabbetten veya nefretten domazlarsa ha setten (kskanlktan) veya merhametten doarlar. 451 Aharn (bakasnn) tahsini (beenmesi) kendi kendimize sarfettiimiz alklara ne kadar yaklarsa o nisbette houmuza gider. * 452 Szmz gzel de olsa arasra skt ile ereve lenmedike sevimli olamaz: Gevezeler ne kadar mir-i celanT/el sz svler^ olsalar sevimsizdirler. 453 Bir kitab ilmi var, bir de hayat ilmi: Merd-| kmil (olgun insan) ikisine vkf olann derim.
(V.S.).

454 Zeki adam-kUafitnn^hii-hnyflt hissesLye havattan bir kitap hissesi alr. 455 Bz gzel ve doru fikirleri yle fena mdafaa ederler ki o fikirlerin doruluunu ve gzelliini inkr edeceiniz gelir. 456 Zulm hissedilir, adlet idrak olunur; bana y le geliyor ki hiss-i adalet (adalet hissi) tabiri abesdir (botur). 457 Aczin en irkin manzaras hasettir: Hasd (kskan) eer tek gzl ise ister ki herkesin de en aa bir gz ksn. 458 Frtna denizde bir kuvvet eseri, beerde (in sanda) bil'akis (aksine) bir zaaf eseridir. . ..459 Bir kadn bir erkee: ahmak" m dedi, "beni dilediim yola getiremedin! demektir. 460-Hsn-i kabule (iyi kabule) mazhar olmak (er mek) iin fikirler de insanlar gibi iyi giyinmi olmal dr. 461-Mtekellimin (lkrd edenin) mevkii bir fikrin kymetini az ok deitirir: ster istemez szden zi yade syleyene bakarz. 4 6 2 - Kadn erkekten yksektir; fakat dnce er kekten daha aa der. * 4 6 3 - Cok kere "ivi adam" ona deriz ki hicbirsev yapmaz "l adam" demis^nlsak hpiki daha doru olurdu.

i , ^

464 Samimiyet houmuza gider, meziyetlerimizden (stnlklerimizden) bahsettii mddete! 465 Scak iklimlerde rendiim bir hakikat: Derece-i haraket (scaklk derecesi) krk ad m, btn ahlk nazariyat (nazariyeleri) altst oluyor. 466-Anlaalm, diyorlar; pek iyi ama anlamayan larla anlamak nasl mmkn olur? 467-Hamal ancak yz altnda gzel yrr. 468~Hakiki cret ksr kalamaz: Her iyilii ve her fenal dourabilir. 469-Gelinciksiz tarla grlmyor: Baaklarda bile ss ihtiyac var. 470- l hereyde lzmdr: Nezakette elzem! 4 7 1 -Bilgiyi ihmal edersek mahkeme, meclis, mescid, her ne bina etmi olsak mahbes (hapishane) olur. * 472-Byk adamlar maal memnuniye (memnuni yetle) hizmet ederler, fakat istihdam edilmee (kulla nlmaya) rz olmazlar. * 4 7 3 -Vicdan, onu herkes yreinde tamaz: Dilin de, midesinde ve hatt czdannda tayanlar vardr.

J 7 4 -B iz'd e demir cok. fakit * rs ve_c,ekic yok. / / /4 S / 475 Vz: "Allah ocuklar anlayamaz!" diyordu, gy bykler anlayabilirlermi.

* 476-Bilmem kim: "lm bir cmle nihayetine vaz edilen (konulan) noktadr" demi. Doru olabilir, u fark ile ki cmleyi en gzel yazdndan emin olanlar bile elleri titremeksizin o noktay koyamazlar. * 477-Bizde hret en kuvvetli gdasn trizden (sz le dokunmadan) alr. 478-Bizim memlekette kolayhkla kazanlan ey: Bir yadan sonra semen (semizlik). * 4 7 9 - htiyar olup gen gzkmek her halde gen olup ihtiyar grnmeden hayrldr. 480-N am k Kemal, eserleri ocuklara benzetir: Doru, u fark ile ki tashihi (dzeltilmesi) daha ok g. * 481-Geinecei olmayan zavalh dost daima yarun dost kalr!
'A t

482-E n holanmadm szler yar ac,yar tatsz olanlardr, labada gibi! 4 8 3 -Medeni manfillerde (evrelerde) nezaket bir silahdr, ok kere kuvvetin fethedemeyecei kaleleri bi ze o vaadeder. f 4 8 4 -zdivaca mukavemet eden ak hibir zaman ypranmaz. 485-vmek istediiniz adamn hibir meziyetini (stnln) bulamyorsanz braknz, kendi kendisin den bahsetsin!

4 8 6 -Aczini duymayan adam hakikaten kuvvetli de ildir. 4 8 7 - El-mer' aduvvn lim cehile" (kii bilmedi i eyin dmandn ) derler ama bilmedii eylerin ha raretli taraftan olanlar ben ok grdm.

488-Tabiatm byk hakszh: Hayat anlamayan- / 1ar tadar!

489-Bzlarn rtbe ve nian ykseltir; bazlar da rtbe ve nian alaltr. 490 Mutlakiyet son tahlilde u demektir: "Ben ha yata hkmdarlk kapsndan dhil oldum (girdim) onun iin efendi sen mrn olduka bana kle olacak sn! Bu mantk ancak cehlin karanhmda yarasalar veya baykularla beraber yaayabilir. Babandan, miras kalm bir tahtn stnde misin, al ki gne doma sn, yoksa gece kendine kle ettiklerinin yer aardk tan sonra klesi bile olamazsn! 491 Ses vardr ki kulama tkryor sanrm ve sz vardr ki sar olmadma beni ndim eder (pimn eder). 492 Anlalan anlamayanlardr ki anlasimayacak lar anlamak iddiasndndrinr " ' M : 493 caz (ksa kesilmi sz) iinde bir di (baya) fikir gzmn nne dar elbise giymi bir kaba adam getirir. 494 (Tamamen izilmitir).

 495 Elinden gelse her muharrir (yazar) btn krilerme (okuyucularna) kendi zevkini alard. * 496 oumuz sanrz ki beenmediimiz nisbette ince zevkliyiz. * 497 Adi fikre sarfedilmi gzel ifadeden ziyade di ifade iinde grdm gzel fikre acrm. i 498 Zevk-i selim (gzel zevk) irkinlie acr, zevk-i sakim (bozuk zevk) gzellie kzar. 499 nsan dmannn her faziletine inanabilir: Sa mimiyetine asla! * 500 Mizac (huyu) menfaatma uymayan riyaya (iki yzlle) mecbur olur. 501 stikbalden takdir uman halin takdirinden ms tani (gnl tok) grnr. 502 stikbal herkese ayn mesafede grnmez; Onu bir senenin sonunda grenler olduu gibi birka asrn tesinde grenler de vardr. * 503 Kabul etmediimiz fikirlere kar ne kuvvetli mantmz vardr. s f: 504 Herkes kendi nazariyatn (nazariyelerini) on lara edilmi hcum nisbetinde kymetli sanr. 505 An gz krdr, derler; lkaydmki (ilgisizinki) emin olunuz ki daha krdr, nk bakmaz!
t-

506 Hakikat bile ayak takmma dnce kymetten der. 507 Her vicdan iin ancak iinde istirahat (dinlen me) bulduu fikirler dorudur. * 508 Kurduu tuzaa dmeyen av hamakat (ahmakhk) ile itham eden (sulayan) avc bile vardr. 5 j 509 0rta muhabbet "rakib" grr, husmet mua vin (yardmc). 510 Sizi sevmeyenler va_kendilenni-anlamadmz vahut..."cok ivjJnladtfit^ad ag to d u , ----------H 511 Ancak cemiyet sahnesinde rol olmayan hakir lerdir ki hayatlarm hi komedyasz yaayabilirler. 512-HatlaruTizdan mnhasran (yalnzca) kendi mizi itham edeceimiz (sulayacamz) yerde ok ke re beeriyeti mes'ul tutarz: En sk dilimize gelen tbir lerden biri: "nsan halidir". Dnmeyiz ki "insan hali" olsa ayn hat herkesten sdr olmak (kmamak) l zm gelirdi. * 513-H i kimse ne tamamiyle olduu gibi grnebi lir ne tamamiyle olmad gibi. Riyakr (iki yzl) ona denir ki benliinden saklad gsterdiine galiptir. * 514 Riyakrhk (iki yzllk) korkusu bzlarn kabala sevkeder. * 515 Kendini beenmilerin nedmetleri (piman lklar) bile ikin olur: Sanrlar ki hatlar da kinat doldurmutur.

516 Yalancnn en gln mdafaas; "Dorusunu sylesem inanmayacakdnz!" * 517 -Szne inanmayanlara yalanc kzar; inananla ra acr, fakat iinden sevinerek. :j; 518 En iren yalan gzya ekline girendir. 519 Doru szn yalan phesi altnda tutmanz yalancnn pek houna gider: Bu haksz ithamnzla b tn hakh ithamlarmz (sulamalarnz) rtm gibi olacanz iin! 520 Tabiatn ilm-i halinde dnmek" bir farz- kifayedir (yalnz artlarn hiz olanlara gerekli farz): Her cemiyette birka kiinin ifas (yapmas) ile sakt olur (hkm kalmaz). Dnme namna tekilerinin yaptklar ezberlenmi dsturlar znen tekrardr. 521-A dam grdm ki Hbil'in Kbil tarafndan kat lini Harb-i umumiden (I.Dnya Savandan) ziyade ehemmiyetle telkki ediyor. 522 Ne gariptir ki hibir yere samayan Allah' in sanolu vicdanna sdrdm sanyor. 523 Lfla peynir gemisi ymez, ama siyaset ge misi haydi haydi! * 524 Dinini mctehitlere teslim ettii gn Hazret-i Muhammed galiba: "Eti sizin kemii benim!" demi. 525 Bzsmn eli verir, gnl vermez; bzsnn da gnl verir, eli vermez: kisi de hasisliktir.

526 Yel ile gelen yel ile gitmezse sel ile gider:
*

527 Anlamamak da hukuk- beeriyedendir (insan . ^ haklarmdandr) ve denebilir ki oumuzun en ziyade i / selhiyetle istimal ettiimiz (kullandmz) hak budur. * 528 Hamakata (ahmakla) galebenin messir (tesir li) aresi zeki deil, ahmak griinmektir. 529 Boynuzlarn kymetini takdir iin kzlerin ha n e 530 Kr olur badem gzl olur; kel lr srma sa l olur, nk geri gelme ihtimalleri yoktur. 531 Yamur ve amur... Ne temiz bir bulut hadise si yerle temas edii ce ne kadar bulak ekiller ahyor. * 532 Az para ilanlar mevzu- bahis (bahis konusu) olduka: "Bu kacrck ey iin insan kendini rezil eder mi! derler. Halbuki nefsini (kendini) bd- hava (beda va) terzil (rezil) edenlerin ve hatt stelik masraf eden lerin hesab yoktur. * 533 Eski izdivalar yenilere tercih ediyorum: Gz kapal evlenmek ba dnerek gerdee girmekten ehvendir (yedir). * 534 Her dua bir ihtiya ifade eder: Muhtalarm hepsi dindardr. * 535 Yalnz bir duay gzel bulurum: Ya Rabbi, insanlann dualarm kabul et! 536 San*at ii san'at belki san'attr fakat geindirmez! :is

537 -Aksalar altnda ok grltl kahkaha etretten (eeHlikten) ziyade sarholuu hatrlatr. 538 Bz dostluklar doduklar gn size ok ya ayacaklarn zmmen (kapalca) vaadederler. 539 Htralarmz, yalandka kendi kendine zen ginlenen bil' sermayedir. 540 Edebi hakikati her fert kendi istedii noktada kefedebilir: nk o hakikatin, nihayet, zevkden ba ka miyar (ls) yoktur. ^^ 541 Hibir gz yoktur ki her trl ziyaya dayana / bilsin: Her gz kendisine nho gelen (ho gelmeyen) '' \ nuru sndrmek ister! 542-Harb*i umumi (I.Dnya Sava) felsefesi: l me koan sekiz milyon Avrupalnm ayak patrds altn da btn eski hakikatler ezilmitir. * 543-Zekm z gibi ahlkmz da bedenimizin haragzardr (hara alandr): Akl olsun^huy olsun vcudmzn btn hcrelerinden toplanur. i;
5 4 4 - BZ cennetten srdrmee sebeb olan cins... menfamzda (srgn olduumuz yerde) ona "cins-i l t i f diyoruz.

5 4 5 -ebek kn grp de yz kzarmayan adam derin dnmyor demektir. 5 4 6 -Bir fikrin selmetini ancak tecrbenin verdii netice gsterir.

547 Mnazara (ekime) grmedim ki menfaata dokunan bir hatay kmiidatabilsin. 548 Ne kadar kuvvetli isen o derece de dnerek l^reketjetm elisin. 549 Hakikat dediklerimizin cogu. henz tekzib edilnemis (v_alajjto3iam-)-v.alalaLdr. 550 Allah'n affm hatrlatt iin cehennem kor kusu ok gnahkrn iine serinlik verir! 551 Asr (modern) genlere baknca iimden diyo rum ki: "bize de vaktiyle delikanl derlerdi, apdal kan l demi olsalar daha doru olacakm! 552 Zemanenin (bugnklerin) manzaralar bana baharat gibi geliyor: Ac, fakat hayat itihas verir! 553 Yeryz genliimde bana nihayetsiz grnr d, imdi dar, kk ve hafif geliyor, o kadar ki btn .dnyay kucama verseler torun diye sratacam! * 554 Beni asra rapteden (balayan) kpr yklm sanyorum: Artk vukuat (olaylar) bana uzaktan bak maa mahkumdur: Dokunamaz. 555 En hazin kimsesizlik lkaytlar (ilgisizler) kala bal iinde hissedilendir. 556 Altta kalann deil, geride kalann can kar: Yaamak isteyen asryla (yzylyla) beraber yrmelidir. 557 -Bir devrin fikirleri ile ancak o devir iinde ya-

anr: Bugnk nazariyelerle yz sene evvel yaayamaz dk, bir asr sonra da yaayamazsn. 558 Hayatta, her_Jbirimiz-icin en ziyade jki ey haiz-i ehemmiyettir (nem tar): umduumuz ve korktgumz.. ^ " * * H Cenab ehabeddinin salnda yaynlanan Nesr-i Harb ve Nesr-i Sulh ve Tiryaki Szleri (stanbul 1334) adl kitabnda (s. 141 192) yeralan 361 tiryaki szn den hemen tamamma yakn bir ksm, burada ilk defa gn na kardmz baslmam Tiryaki Szlerinin no. 559 886 arasndaki gzel szlere tekabl te mektedir. Bu ksmdaki szler ya tamamiyle ayni veya kk deiikliklerle yekdierinden farkl olduu gibi, bzen aralarnda daha byk ayrlklar da gstermekte dirler. Bu itibarla baslmam Tiryaki Szlerinde 559 886 numaralar arasndaki szlerden herbirin altnda matbu metindeki szler de oradaki numarasyla verilmitir. Bylece, bu mevzuda alacaklara yardmc olmak is tenmitir. * H s * 559 Horoz ok tnce sabah ge olur; evet ama ho rozlar susup da tavuklar terse sabah hi olmaz! Matbu Tiryaki Szleri; 3 Reng-riz (Renkli) bir tir yaki derdi ki; Horoz ok tnce sabah ge olur; evet ama horozlar skt edip de tavuklar terse sabah hi olmaz! 560 Yalandka gzellemek mar aacma mah

sustur: Sakaln ssleyene baylm. 4 Yalandka gzellemek mar aacna mahsus tur : Sakaln ssleyenlere baylrm! 561 Sadakan tercihen kr dilencilere ver: Ltfunu gren seni grmezse nankrlnden emin , kala bilirsin. 5 Sadakan tercihen kr dilencilere ver: Ltuf-diden seni grmezse nankrlnden emin kalabilirsin. * 562 Hayat mcdelesinde galebe iin salam kafa lzmdr: nsanlar da kolar gibi kafa kafaya dr1er, 6 Mcdele-i hayatta ihrz- galebe iin salam kafa lzmdr: nsanlar da kolar gibi kafa kafaya dr1er. * 563 Dnk fikir kfl, yarmki fikir hamdr: Bugnn adamna bugnn fikri yarar. 7 Dnk fikir kfTTyannki fikir henz hamdr: Bu gnn adamna bugnn fikri yarar. 564 Kpee gem vurma: Kendisini at sanr! 8 Kpeine gem vurma: Kendisini at sanu ! * 565 Bemutad (det zere) gzn amah: Fakat akgzllk^srasnda gz yumma bilmektir. 9 (Kelime kelime ayndr). 566 Bir tabii inat etrafnda on mecburi inat ya-, ratr. 10 (Kelime kelime ayndr). 567 Su dkme tehlikesi alelekser (ekseriyetle) bar da fazla doidurmaK arzusundan ileri ger.

17 Su dkme tehlikesi alelekser bardan fazla dol durmak arzusundan ileri gelir. :!i 568 Agzly minnettar edemezsin: Doymaz ki. 15 (Kelime kelime ayndr). 569 Tenbellik bir nevi vicdan uykusudur; onun iin bir seyyie (ktlk) olduunun farkna varamayz. 16 (Kelime kelime ayndr). 570 Kaba soana benzeyen vcutlar olduu gibi, kaba soana benzeyen fikirler de vardr.' 14-(Kelime kelime ayndr). O 1f 571 Kadn olsun, kitap olsun cildine aldanma, mnderecatna (iindekilere) bak. 13 (Kelime kelime ayndr). 572 Pek tabii olmaa gelmez, terbiyesiz, derler. Pek samimi olmaa gelmez, saygsz, derler. 12-(Kelime kelime ayndr). 573 Hakiki byk adam dd yerde uzannca daha byk grnr. 11 Byk adam kyamda (ayakta) iken veya yksek makamlarda otururken byk, hk-i malubiyette (malubiyet topranda) yatarken daha byk grnr. 574 Avam (halk) koyun ruhu ile kaplan huyundan mrekkeptir (meydana gelmitir). 24-(Kelime kelime ayndr). 575 Herey ve herkes yerli yerinde gerek: Mescitte sefihe (uarya) meyhanede fakihe (fkh limine) inan ma!

18 Herey ve herkes yerli yerinde gerek: Mcscitte sefihe meyhanede fakihe emniyet etme! 5 7 6 - Kuzusm kyamayan kebap yiyemez. 19 (Kelime kelime ayndr). 577-Srasnda okayan el kadar srasnda den el de plmee lyktr. 21 (Kelime kelime ayndr). 578-H ibir zaman sevmemi olduumuz bir nahlkn cicTdi bir dii.sman olanTyz. 22-H iPir zaman sevmemi olduumuz bir adamn ciddi bir dman olmayz. 5 7 9 - AleItlak ( urnumiyetle) ariinmemi/. iin alltlak (Genel olarak) aydnlk kfidir; fakat istediimi/, gi bi urnn^emiz iin /.ivann istediiiiz taraftan gelmesi ica)-) etler --------20 Alehtlak grnmemi/, iin aleltlak aydnlk k fidir; fakat istediimiz gibi grnmemiz iin aydnln isteimiz taraftan gelmesi icap eder. 5 8 0 - Vapurda, tramvayda, tiyatroda, ier unnmi yerde ofurmak iin k^elei tercih et: Hic olmazsa bir frafn hr kalr. 23 -(Kelime kelime ayndu'). 581 Mnend-i ecer (aa giln) nbit olur (byr sbit olanlar!..) Evet ama mnasip (uygun) yere dald rlm ise. 2 5 -(Kelince kelime ayndr). 582-iavas (stn kimseler) beendike alklar; avam alkladka beenir.

26 (Kelime kelime aynidir). 583 Hakiki zarafetten bi-haber (habersiz) grnr. 27 (Kelime kelime aynidir). * 584 Sevda ile kara sevda arasmda hafif bir renk fark vardr. 28 Sevda ile kara sevda arasmda ancak hafif bir renk fark vardr. * 585 Hayatta dost gibi dman da bir kuvvettir; Dostum olamayacaksan dmanm ol! 29 Hayatta husumet (dmanhk) ve muhabbet mtesviyen (birbirine eit) birer kuvvettir: Dost olamaya caksan dman ol! * 586 Ecelin acln sevdiklerimizin lmnde tada rz. 32-M evtin acln sevdiklerimizin lmnde tada rz. 587 Avam, vcud-i itiminin (sosyal bnyenin) ahmdr (i yadr). 30 Avam vcud-i itimaiyenin ahmdr. * 588 Kad mrtei (rvet alr) olunca tabiidir ki adlet mezada (artrmaya) kar. 31 -(Kelime kelime aynidir). * 589 Kavak apaf^ni-heenen ve seven pek az kii grrsnz: nk dosdorudur. cJc>-s.avak aacm beenen ve seven pek az kii gr dm: nk dosdorudur. 590 ok para ile elde ettiin hereyi kymettar

sanma: Pahal baka, kymeli bakadr. 34 ok para ile aldn hereyi kymettar zannet me: Pahal baka, kymettar bakadr.
*

591-A k sevdiine bakar, fakat... grmez! 35 (Kelime kelime aynidir). * 592-H er cemiyet (toplum) lyk olduu edebiyat sever. 36 (Kelime kelime aynidir). 593 Bir hokkabaz (hokkabaza olmalyd) muvaffak olmak iin iki art lzmdr: Kendisinde biraz gzba clk, seyirde bir hayli grememezlik... Bu yalnz hokka oyununda deil, kalem oyununda da byledir. 37 Bir hokkabaz (hokkabaza olmalyd) muvaffak olmak iin iki art lzmdr: Kendisinde biraz maharet tem a- kirnda (seyircilerde) bir hayli hamakat (ah maklk)... Bu yalnz hokka oyununda deil kalem oyu nunda da byledir. * 594 Gnei istedikleri gibi grebilmek iin nekadar ksufu (gne tutuhnasn) temenni edenler var dr. 39 (Kelime kelime aynidir). * 595 Alemin aybn arama: Tek gzlere gzl taraf larndan bakver. 38 Alemin maayilini (hatlarm) grme: Yek-emlere (tek gzllere) gzl taraflarndan bakver. * 596-A k, kalbimizin saygsz misafiridir: Bize sor madan gelir; bize sormadan gider. 40 (Kelime kelime aynidir). *

597 Siiistimal (ktye kullanma) kapsn aralk et meye gelmez abucak ardna kadar alr. 4 1 --Suiistimal kapsm aralk etmee gelmez: Derhal ardna kadar alr. 598 ok kii hay (utanma) ile riyay (yze glme yi) tnglit eder (yanlla atfeder) ve sanr ki riyszlk hayszlktr. 42--ok kii riy ile hayy taglit eder ve sanrki riy.szhk hayaszlktr. 599 ocuk kkken baarsdr, bydke y rek arpnts olur. 4 3 ( Kelime kelime aynidir). 600 ftirak (ayrlk) her muhabbet iirinin son msradr. 44-ftirak her iir-i muhabbetin (muhabbet iirinin) son nsraidr. 601 Yalan skp atmadan hakikati dikmeye kalkma: Tutmaz.. 46 (Kelime kelime aynidir). 6 0 2 Kalb ne mugfil (aldatc) bir saattir: Kh bir g n bir ay kadar uzun, kh bir m bir aydan ksa gs terir. 4 5 Kalb ne mugfil bir saattir ki kh bir gn bir ay kadar uzun, kh bir ay bir gn kadar ksa gsterir. 603 Altndan kendini gzet: Zehri hibir zaman te neke kupa iinde sunmazlar. 47 (Kelime kelime aynidir). ^ 604-Ierkese hak vereni hi kimse haksz bulmaz.

48-Herkese hak veren hi haksz kmaz.

605 yilii yahz iyiler anlar, fenal herkes. 49 -(Kelime kelime aynidir).

606 Moday ne tamamen kabul et, ne tamamen red: Gln olmazsn. 5 0 - (Kelime kelime aynidir). 6 0 7 - G z bz dimalarn penceresi bazlarnn dr-Jxj^^ bn ve bzlannn aynasdr. ^ 5 1 -(K elim e kelime aynidir) 608 Fikir vardr ki ku gibi uar ve ykselir; fikir de vardr ki madenciler gibi kazar ve derinleir: insani yet bunlarn ne birinden vazgeebilir, ne tekinden. 52-F ik ir vardr ki ku gibi dima uar ve ykselir; yine fikir vardr ki mdenciler gibi daima kazar ve de rinleir: nsaniyet bunlarn ne birinden vazgeebilir, ne tekinden! 609-A vam n an ve erefi yoktur, fakat anlarn ve ereflerin ounu avam tevcih etmitir (vermitir)! 5 3 - Avamn an ve erefi yoktur, fakat alelekser (ek seriya) an ve erefi avam tevcih eder. 6 1 0 - Dimalarn da oburu vardr. Pek ok yer, pek az hazmeder. 5 4 - ( Kelime kelime aynidir). 611 El, her i gibi, alkdan da yorulur. 55--(Kelime kelime aynidir). 6 1 2 - Zarafet zekma tellldr. 56 -(Kelime kelijne aynidir).

* 613 adam adama bakmaz, ie bakar. 57 (Kelime kelime aynidir). * 614 Makamma lyk adam ne yapsa makamna lyk drr, 5 8-Makamna lyk olan adam her ne yapsa maka mma lyk drr.
*

615 San'at iin sanat: Ben bu dsturu candan kabul etmiimdir. Zira dikkat ettim, yazacam eyin zarara ve faydah olabilmek ihtimali zihnime urayn ca samimiyetini sarsiyor. 616 Tatsz ohnamak iin zarafet ince bir terbiye ile salalanmal. 59 Terbiye ile salalanmayan zarafet tatsz olur. * 617 Akl yada deil, batadr, ama akl baa ya ' getirirr" 60 Akl yada deil badadr, fakat akl baa ya getirir. * n ^ 618 Hibir vde inanmamak her vde inanmaktan ; daha az zararldr. 61 Hibir vde inanmamak her vde inanmaktan krhdr. * 619 Dmanlarn aldatmayanlar dostlarn aldatmayanlardan daha oktur. 62 (Kelime kelime aynidir). 620 en adam gnee benzer: Girdii yer aydnlan m gibi olur. 63 (Kelime kelime aynidir).

* 621 tikr (hret kazanmak) iin zamneye (imdiki zamana) va tamamiyle uymal ya tamamiyle kar koymal. 64 (Kelime kelime aynidir). * 622 Ak stne keder kor stne kmr gibi der: Evvel kr dr, sonra alevlendirir. 65 (Kelime kelime aynidir). * 623 Dn bir muallim (retraejQ.bjgn bir ders-var rn bir muadeledir (denklemdir). 8 Jugun bir ders, yarm Dirlnudele, dn bir mual limdir. * 624 Tevzu (alak gnlllk) yamaa benzer; r terek gzelletirir. 69 (Kelime kelime aynidir). * 625 Dostlarm ok sanmaktan dmanlarn ok sanmak dala tehlikelidir. 70 (Kelime keline aynidir). * 626 Sofunun ri; si (ikiyzll) dindar kandrr dinsizi deil. 71 (Kelime kelime aynidir). * 627 Nfuz hsniniyetle (iyi niyetle) sarfedilmeli ki ok yaasn. 72 (Kelime kelime aynidir). * 628 Zarafetin iki byk dman ok incek ve ok kabahktr. 66 (Kelime kelime aynidir).

629 Kaba konu zarar yok, elverir ki ince dnesin. 73 Kaba konu, zarar yok, bean art ki ( o artla ki) ince cinebilesin. 630 Herkes parlamak isterdi, tutumak tehlikesi ol masa. 74 Herkes parlamak ister ama tutuma tehlikesi ol masa. * 631 Avam yukarya bakamaz, ba dner: Ona ho grnmek iin ksa boylu olmal. 75 Avam yukarya bakamaz, ba dner: Ona ho grnmek isteyenlerin kameti (boyu) vasatn (ortann) dununda (altnda) olmal. 632 Srasnda bir alk hi unutulmayacak bi- iyi liktir. 76 Srasmda bir alk hi unutulmayacak iyiliktir. * 633 Zarafet servet gibidir: Msriflik veya hasislik deil, hsn-i tasarruf (iyi sahip kma) ister ki nemlansn (oalsn). 77 Zarafet servet gibidir: msak (kendini tutma) ve ya israf deil, hsn-i tasarruf ister ki nemlansn. l 634 nsan kendi mevkiini dostlarnn lyk grdk leri makamla dmanlarnn gsterdikleri nokta arasn da aramahdr. 78 nsan kendi mevkiini dostlarnn gsterdikleri nokta ile dmanlarnn gsterdikleri nokta arasnda aramahdu-. 635 Msmir (faydah) iler ndiren uzar. 79 (Kelime kelime aynidir).

636 insan sevdiinden korkar; lkin korktuunu sevemez. 80-nsan sevdiinden korkar, fakat korktuunu sev mez. 637-Srasmda bir gzel kostm bir keskin kldan ziyade cesret verir, 8 1-Srasmda bir gzel kostm bir keskin kl kadar cesret verir: Nasreddin hocann krk bir silhtr. 638-Aynaya pek sk bakan kusurlarm pek az grr. 82 Aynaya pek ok bakan kusurlarn pek az grr. 639-Sen yalnz dilini hfza (tutmaa) al; Az^y sireni (dier uzuvlarn) Allah hfzeder (korur). 8 3 - Yalnz dilini hfza ah; Az-y sireni Allah hf zeder. 640 Eski ve veni evler ne kmilen (tamamivle) iyi ne kamilen ftamamivle) fenadr: Gerek genlerin,ge rek ihtiyarlarn en byk hatlar bunu bilmemekten nes'et ederi ileri gelir). 85 (Kelime keim^aynidir) 641 Gniemezlie gelmek suretiyle ne kadar kem (kt) nazarlar kr edilir. 86 (Kelime kelime aynidir). 642 Giden muhabbete hi kimse yetiemez. 87 (Kelime kelime aynidir). 643-Dostluun mahki (hikyesi) idbsdr (dkn lktr.) 89-{Kelime kelime aynidir.)

644 Mrebbi (terbiyeci) yz venneksizin mkfat ve kalb krmakszn mczat etmeli (cezalandrmal). 90 (Kelime kelime aynidir). * 645 Ak bulduka bunar. 91 (Kelime kelime aynidir). * 646 nce klarm zevki mlik olmakda deil mem lk olmaktadr (mlik olunmaktadr). 92 (Kelime kelime aynidir). 647 Kskanlar kh buluttan nem kapar, kh... gnei grmezler. 93 (Kelime, kelime aynidir). * 648 Uzun sz uzun ke gibi kadnlara yakr. 94 (Kelime, kelime aynidir). * 649 Akn gz kr kula sardr; ne doru yolu grr ne doru sz duyar. 95 Akn gz kr kula sardr; ne doru yolu grr ne doru lf duyar. * 650 Sevmediimiz adamm dc .umuz olabileceine inanmak ne garip gaflettir. 97-Sevmediimiz adamm dost muz olabileceine inanmak he galiz (iren) gaflettir. * 651 Faziletini tahrip edemediin hasmnm mal biyetinden emin olmamalsn. 98 (Kelime, kelime aynidir), 652 En feyizli (verimli) rahmet (yamur) aln teri' dir.

99 En msmir (verimli) rahmet alm teridir. 653 ihtiyar gibi hareket eden gen bir budala, gen gibi hareket eden ihtiyar bir delidir. 105 (Kelime, kelime aynidir). 654 Daima ara: Bugn altm ararken bakr bulursun, yarm bakr ararken altm. 100 (Kelime, kelime aynidir). 655 Somurtmak istersen kendini dn, glmek istersen bakalarn. 101 Somurtmak istersen kendini dn, glmek is tersen bakalarn hatrla. * 656 Avam iyi anladna deil, iyi iittiine inanr: Ona barmal! 102 (Kelime; kelime aynidir). t: 657 Fikir vardr ki mesili (meseleleri) su gibi ses- v 7 siz halleder (zer) fikir de vardr ki deirmen gibi g^ rlt ile ezer. 103 Fikir vardr ki mesili (meseleleri) su gibi ses siz halleder ve fikir vardr ki deirmen gibi grlt ile ezer. * 658 Zarafet paraya benzer: Gm, altn, kd, silii, kalp ve hatt.... alnm vardr. 104 Zarafet paraya benzer: Bakr, gm, altn si lii, kalp ve hatt mesrku (ahnm) vardr. * 659 Korku daima karsnda kuvveti ve cesreti bu lur. 106 Korku bermutd (det zere) karsnda cesa reti bulur.

660 Bir gzel eser ibd etmek (yaratmak) ademi (yokluu) bir az idam etmektir. 107 Bir gzel eser vcude getirmek ademi bir az idm etmektir. 661 Tavuu ak ancak kaz gelecek yerden esirge mez; aktan bir bekleyen ona hi olmazsa iki vdetmelidir. 108 Ak ancak kaz gelecek yerden tavuu esirge mez: Aktan birey bekleyen ona hi olmazsa iki ey vd etmelidir. 662-Saklanan irkinlik iki kat irkin grnr. 109 (Kelime, kelime aynidir).

6 6 3 -S iy se t leminde nfuz gayet elastiki bir daire dir; gevek tutmaa gelmez derhal darahr. 110 Alem-i siysette nfuz gayet elstiki bir daire dir; Gevek brakmaa gelmez derhal daralr. 664-K adm a yalnz temellkten (sahip olmaktan) zevk alanlar olduu gibi yalnz tahakkmden (hkm etmekten) zevk alanlar da vardr. 111 (Kelime, kelime aynidir). 665 Eref (en uygun) saat alelekser (ekseriya) b(le harab'l Basra (i iten getikten sonra) alar. 115 (Kelime, kelime aynidir).

666 -Gzel fikir doru olmasa bile hoa gider (izil mitir). 117 (Kelime, kelime aynidir).
667 Kalb ancak bir kere fethedilebilir istirdat edi

lemez (geri alnamaz). 118-Kalb ancak feth edilebilir, istirdt edilemez, * 668 Bir his daima bir dier hisden doar: Sarho, masr (saral) ve mecnun (deli) hislerin yavrularn dan sakn! 119 Bir his daima bir hiss-i dierden (dier hisden) doar: Sarho, masr ve mecnun hislerin yavrularndan kendini gzet. 669 Mdebbire (tedbirliye) acmak l, mukbili (ta lihliyi) kskanmamak aliyiilldr (en ldr). 670 Yalan kadar hi bir hayvan velud (ok dou rucu) deildir. 121-Y alan kadar hibir hayvan veld deildir: Bir yalan en aa on yalan dourur. 671 Kendi kibrimize dokunmad mddete bakalarnn kibrinden ikyet etmeyiz. 122-Kendi kibrimize dokunmasa bakalarnn kib rinden ikyet eder miyiz? 672 Her vd bir menfaat mukabili (karl) her incz (vdini yerine getirme)... iki menfaat mukabili dir. 123--(Kelime, kelime aynidir). 673 Cemiyetler ehirler gibidir: llarab olsalar da b yk ve salam paralar ayakta kahr. 1 2 4 -(Kelime, kelime aynidir). 674 Reva bulan (aranan ey) oalr: Yalan, do ru, iyilik, fenalk ilhire (ve dierleri). 126 (Kelime, kelime aynidir).

675 Kaza gibi mziye de (gemie de) rzdan ba ka are yoktur: lenleri ekitirmektense doanlar ekip evirmeliyiz. 1 2 7 -Mziye kaza gibi rzdan baka are yoktur. lenleri eki tirmektense doanlar ekip evirmeli. * 676 nsan hakikaten mahlktn (yaratklarn) en ereflisi olurdu, eer kalb gen kalsa ve dima (beyin) yal dosa... 1 2 8 -nsan hakikaten enfes-i mahlkt (yaratklarm en nefisi), eer kalb gen kalsa ve dima yah dosa.. * 677 Gzel gzde zeki nazar (bak) ne ise byk ze kya nisbetle zarafet de odur. 129-Gzel gzde mnidr nazar ne ise byk zekya nisbetle zarafet odur. * 678 Kalb ile dima uzlatrmak; te amel felsef. 1 3 0 -Kalb ile dima uzlatrmak: te hikmet-i mi le! * 679 Ter vcudun gz yadr. 131-(Kelime, kelime aynidir)
*

680 Hasisin kesesi hayatna ve hayat kesesine ba ldr. 132-(Kelime, kelime aynidir). 681 Malmt, yalnz zeky deil, hamakati de (ah makl da) tevsi eder (geniletir). 133-M lmt zek gibi hamakati de teVsi eder! 682 Hatnn eb'adm (llerini) muhitinin (ev resinin) mevkii tayin eder: Ayni hat bykte daha b yk, kkte daha kk grnr.

134 Hatnn eb'adn muhitinin mevkii tayin eder; Ayni hat bykte byk, kkte kk grnr. * 6 8 3 -Fedakrlklarm ounda bir yeis (znt) hissesi vardr. Ameliyat- cerrahiyede (cerrahi ameliyat ta) olduu gibi. 135 Fedakrlklarn ounda bir hisse-i yeis (zn t pay) vardr, ameliyat- cerrahiyede olduu gibi. 684-M enfaat, cemiyet-i beeriyenin (insan topluluunun)"Bmentosudurr 136-(Kelim e, kelime aynidir). 685-Tabiate galebe (galip gelme) akhmn eremeyecei ftuhttandr (fetihlerdendir). 137 Tabiate galebe aklunm ermedii ftuhattan dr. 686-E rkek glerken bir az kadna, kadn alarken bir az erkee benzemez mi? 138 (Kelime, kelime aynidir). * 687-D ost ve dman u noktadan birbirine ben zer ki insan ikisi hakknda da kalbindekinden ziyade syler, 139 Dost ve dman u nokta-i nazardan (gr ba kmndan) birbirine benzer ki insan her ikisi hakknda kalbindekinden ziyade syler. * 688- Ne yapaym, diye dnmektense birey yap ma. dsn!140 (Kelime, kelime aynidir). * 689-H ereyi srasnda yapmak: te zarafet-i gliye (gl zarafet)

141 (Kelime, kelime aynidir). 690 Zarafet insan sevdirmek iin kfi deildir, fa kat zarafetten hi nasibi (hissesi) olmayan da g sevi lir. 142 Zarafet insan sevdirmek iin kfi deildir, fa kat zarafetten hi nasibi olmayan g sevilir.
;|

691 His ne kadar kolay deiirse fikir deitirmek o kadar zordur. 143 Tebdil-i hayat (hayat deitirmek) ne kadar kolaysa tebdil-i efkr (fikirleri deitirmek) o kadar zordur. ^ 692 Dmanl dostluktan ziyade saklamayan y rek pek ndirdir (azdni. 144 (Kelime, kelime aynidir).

/) ^

693- Daima tasdikJ(kabul) veya daima inkr (red): Aklh muhtab (hitb edileni) ldrtmak iin ikisi bir
yola karT HS^^TKelime, kelime aynidir).

694-k i ev zannounduu kadar kolav delildir: S rasnda glmek ve s/rnsndn _n^lamak Gln-OlmakST7in oilet^ve alavan. M>kJk.s&J /.ek (zek eseri) gstermi olur.

' r4'6-(Kelime, kelime aynidir). 695- klar arasnda hakaret buse (pck) ile de nir. 148 (Kelime, kelime aynidir). 6 9 6 - Para muhabbet yaratmaz, amenna (yledir)! Fakat parasz muiabbet de ok yaamaz.

150 Para ile muhabbet olmaz: Amenn... Fakat pa rasz muhabbet de srmez.

6 9 7 Erkein kalbi yalandka kadnn kalbi bozul duka katlar. 149-(Kelime, kelime aynidir). 698 Gzel syleyeceinden emin cb- zaratet (zarafetin gerei) budur. r47-(KeIime, kehme aynilh')7 deilsen sus:

s i

699 Uzun mddet iin yazan yazsna uzun mddet vakfetmeli (sar*" etmeli): abuk yazlan abuk unutu lur. 151 Uzun mddet iin yazan yazsna uzun mddet fed etmeli: abuk yazlan abuk unutulur.

700 Ak- maddi (maddi ak) ile ak- manevi (ma nevi ak) arasnda ancak erken yatmakla ge yatmak arasndaki kadar fark vardr. 153 Ak- maddi ile ak- manevi arasnda yle er ken yatmakla ge yatmak arasmdaki kadar ancak fark vardr. 701 Ettii iyilii ve grd fenal unutmayan grd iyilii ve ettii fenal abuk unutur. 154 (kelime, kelime aynidir). 7 0 2 yi fikirler doru dimalardan (beyinlerden) gzel fikirler ince dimalardan doar. 155 -(Kelijne, kelime aynidir). 703 Zarafetlerin en nc zarif-i.... varalamakszn trmalamak actmakszn imdiklemek. 156 Zarafetlerin en sa'b'l-tasarrufu (elde edilmesi g olan) zarafet- mstehziyedir (alay edici zarafettir):

Yaralamakszn tnnalamak actmakszm imdiklemek. * 704-Altm la kazanlan muhabbetler az zamanda de mir zincir skleti (arl) ahr. 157 Altnla kazandan muhabbetler kolaylkla demir zincir skletini ahr. rv V / 705-Yalnz kendi menafni (menfaatlerim) dne' ' rek dost arayan bd- heva (bedava) hizmeti aryor de mektir. 158 Yalnz kendi nefsini dnerek dost arayan hiz meti aryor, demektir. 706 Ak da tepelerine benzer: Trmanmas olmasa nezreti (manzaras) fena deildir. 159-(Kelime, kelime aynidir). 707 Bir erkek akhn almaa karar veren kadn dai ma iini becerecek kadar zek bulur. 160-Bir erkein akhn alma kasd eden kadn dai ma iine elverecek kadar zek bulur. * 708 Kibri ile ak u cihetten birbirine benzer ki iki si de kr eder. 161 -(Kelime, keUme aynidir). * 709 Ryet (gr) kanunlarnn hilfna (aksine) olarak kendi fedakrlmz uzaklatka byr, harm (bakasnn) hakkmzdaki fedakrl yaklatk a klr. 162-Kaide-i ryetin (grme kaidesinin) hilfma olarak kendi fedakrlmz byr. Aharm hakkmzdaki fedakrl yaklatka klr. * 710 Nefsini (kendini) dnerek herkes iin yahut

herkesi dnerek nefsi iin ahmak: Bence ikisi de bir yola kar. 163 Nefsini dnerek herkes iin, yahut herkesi dnerek nefsi iin almak: Bence hepsi bir yola kar. 711-Byk kalbler byk binalar gibi daima Jkendilerini gsterirler. 164 (Kelime, kelime aynidir). * 712 Alemin zararna olarak tufeyli (asalak) yaayan zarafeti sevmem: Tahtakurusuna benzer. 165 (Kelime, kelime aynidir). * 713 Kalbin hacmini ihata ettii (kaplad) muhab betler tayin eder. 166-(Kelime, kelime aynidir). 714 debdan (ediplerden) biri eser-i edebi (edebi eser) diye hanmlara verilmi konferanslarm gsteri yormu; yann zek diye serpuunu (apkasn) da gs terebilir, 167-debdan biri eser-i edebi (edebi eser) diye ha nmlara verilmi konferanslarn gsteriyormu, yarn zek diye fesini de gsterebilir. 715-Terakkiye (ilerlemee) istidad (kabiliyeti) ol mayan mubhaselerin (sohbetlerin) istidad uzamaa dr. 1 6 8 -(Kelime, kelime aynidir). * 7 1 6 - Z a y ^ J ^ J ^ g ib j i:^ilii ve fenah da zayftn_ ^ ^ ^ 169-Zayfm her hli gibi iyilii ve fenah da zayf olur.

717 Hakikati kef iin vstamz havas- hanise (be duygu), mniamz (engelimiz)... yine havas- hamsedir (be duygudur). 170-K ef-i hakikat (gerei kef) iin vstamz havs- hamse (be duygu) mniamz... yine havs- ham sedir (be duygudur).

718 |;lfza^^iimj^^
171 (Kelime, kelime ayndir). fi 719 Pek ok sevenler muhabbetlerini daima az bu lurlar. 173 Pek ok seven muhabbetini daima az bulur. ^ 720 Fikir urad diman deil sdr old'^u (k t) dilin maldr. 174 Fikir urad diman deil kt dilin mal dr.

72 1 -nsan ilmine bile biraz huyunu kartrr: Ri yaziyeyi (matematik) etinletiren alelekser (ekse riyetle) riyaziye (matematik) hocalarnn (retmen lerinin) tabiatclu-. 175 (Kelime, kelime aynidir). 722-alm ak istirahatin hardaldr. 176 (Kelime, kelime aynidir).

7 2 3 - Aalar severim, nk gnee yazn siper olurlar kn elek*. 177 (Kelime, kelime aynidir). 724-Beeriyeti dnrken bedbin (karamsar) de nikbin (iyimser) kadar aldanr. 178 (Kelime, kelime aynidir).

s !: 725 nsan iin yalan o kadar tabiidir ki eer "ya lanc" sz icat edilmi olmasa kimse yalancnm farkma varmazd, 179 Yalan o kadar insanidir ki eer "yalanc" keli mesi icat edilmi olmasa yalan zemim (fen haller) s rasna girmezdi. * 726 kn kolay irz (raz etmek) gtr: Dima kalbden daha abuk kanar. 180-kn kolay, irz gtr: Fikir kalbden daha a buk kanar. 727 Kanmak istemeyeni hibir mantk kandramaz. 181-nanm ak istemeyeni hibir mantk inandra maz.
u *

728 Kusurumuz ne kadar oksa o kadar kusur ararz. 182-(Kelime, kelime aynidir). 729 yi yaamak Cenb- Hakka (Allaha) hand sennn (kretmenin) en makul (akla yakn) eklidir. 183 yi yaamak Cenb- Hakka hamd sennn (kretmenin) en tabii eklidir. 730 Tabiatn gzelliklerini seyrederken insaniyete (insanla) muhabbetin artyorsa kinat (lemi) anla dna hkmedebilirsin. 184 (Kelime, kelime aynidir). 731 Bana yle gelir ki kaba hareket kaba szden daha kabadr. 187 (Kelime, kelime aynidir).

732 Her vaz' (hareketi) onu anlayabileceklere kar- . ihtiyar etmeli (semeli): Tevzuu (alak gnlll) bile. 185-H er vaz onu anlayabilecek adama kar itti haz etmeli, tevzuu bile! * 733-A hrette dirilmek midi olmasa, samrm, hfzsshhaya (sal korumaa) riyet oalrd. 186 Ahrette dirilmek midi olmasa sanyorum ki hfzsshhaya (sah korumaa) riyet oalrd.
t-

734 Grdn gzel ryadan bile hasetiye (kskana) bahsetme: Kskanr. 188 Hasda (kskan kimseye) grdn gzel rya dan bile bahsetme: Kskanr! 735 Pek ehemmiyetsiz bir hdise (olay) bana ok hazin (zc) gelir: Hi yaamam bir adamcazn l mesi! 189-Pek ehemmiyetsiz bir hdise bana pek hazin gelir: Hi yaamam bir adamm lmesi!
*

736-Hareketlerimizin en krls nezakettir. 190 Nezket etvr- beeriyenin (insani davramlarm) en krlsdr. 737-Bakalarn nezkete dvet iin bzen kaba g rnmek icabeder. 195 Bzen bakalarn nezkete mecbur etmek iin kaba grnmek iktiz eder (gerekir) 738 Riysz namaz kllamn dizi tahiyattan (se lmlardan) yorulmaz. 191-(Kelime, kelime aynidir).

739 Her san'ata yarar bir ekil var: Bac ktk gibi olmak gerek! 192-H er sanata yarar bir ekil var: Bac ktk gi bi olmal. * 740 Kendine glen adamn handesi (gl) daima 1 9 ^ -(Kelime, kelme aynidir). 741 Syleyeceini bilemeyen adahn dilsiz doma m olmas kendisi iin bir bedbahtlktr (kt talihtir). 193 Syleyecek birey bulamayan adamn ebken (dilsiz) domam olmas kendisi iin bir musibettir. 742 Yanh bildiklerimizi atabilsek dimaunzm y k o kadar hafflordi ki... 196 Yanh biaiklerimizi atsak hamule-i dimaiyemiz (beynimizin yK) o kadar hafiflerdi ki... * 743 Bzdan ftreten (yaradltan) o kadar kudema pesenddir (eskileri beenir) ki dimmda ecdd (atalan) oturuyor diyeceiniz gelir. 197 Bzs o kadar kudem-peresttir ki (eskileri sever) ki dimanda ecdd oturuyor diyeceiniz gelir. 744 Berberler nasl geveze olmazlar: Sabahtan aka ma kadar eneleriniz ile oynuyorlar. 198 (Kelime, kelime aynidir). * 745 Grmemezlie gelmek isteyen iin gzlk ne kymetli siperdir. 199 Grmemezlie gehnek isteyen iin gzlk ne kmetdr.(kymetli) siperdir. * 746 ldkten sonra toprak olmak gcme gitmezdi,

"

eer amur topraktan olmasa. 200 (Kelime, kelime aynidir). 747 Hi aramadmz eyler mevzu- bals (sz ko nusu) olurken ok kere: Bulamadan deriz. 201 ok kere hi aramadmz eylerden bahs ederken "bulamadm" deriz. 748 Aalarn iekler gz, kular dilidir. 202 (Kelime, kelime aynidir) 749 Az ok herkes nefsinin (kendinin) dalkavuu___dlUL_ 203 nsan bermutad (det zere) nefsinin dalkavu udur. s 750 Vahet leminde (dnyasnda) zor ne ise me deniyet leminde para odur. 204 Alen-i vahette (vahet dnyasnda) zor ne ise lem-i medeniyette (medeniyet dnyasnda) para odur. 751 ok kere muvaffakiyetimize (baarmza) dost larmz kadar dmanlarmz da yardm eder, ancak ikisini de gzel intihab etmi (semi olmalyz). 205 (Kelime, kelime aynidir). ^ ^ 752 Avam biraz ocua benzer: Glmesinin ve ala/ \ masnn sebebi her zaman aranmaa demez. 206 (Kelime, kelime aynidir). 753-Lezzet, tabiatn tasvibine (doru bulmasna), elem, tayibine (ayplamasna) dellet eder. 207 Tabiatn zevk bir nine-i tasvibi (doru bulma nianesi), elem, bir eser-i tayibidir (ayplama eseridir).

754 ihtiyarlarda mziyi grrz; halbuki iyi baksak istikbalimizi grrdk! 208 htiyarlarda mzimizi grrz. Halbuki iyi bak sak istikbalimizi grmeliyiz. 755 ^D aim a;^'^^k mi diyor, gentir. Hereye

209 Daima: 'Bilirim mi" diyor, gentir; hereye "olabilir mi" diyor, ihtiyardn*. 756 nkr ile balamam olan iman temelsizdir: mann inkr mebdei (balangc) olmazsa mntehas (sonu) olur. 210 nkr ile balamam olan iman temelsizdir: mann inkr ya mebdeidir, ya mntehas! 757 ok kere dimamzn ifls dilimizin fazla sar- ( fiyatdr: Geveze hibir zaman zeki grnmez. 212 ok kere dimamzn sebeb-i ifls (ifls sebe bi) dilimizin ifrat- sarfiyatdr (harcadklarnn fazlal dr): Geveze zeki grinmez. K 758 Dikkat ediniz: grrken hi kimse irkin g rnmez; irkinlii meydana vuran bo oturmaktr. 213 Dikkat ediniz! Bir adam i grrken hi irkin grnmez; halbuki bo oturan pek ndiren gzel gr nr. 759 Yalanlarn en mstekreki (irenci) anlak nmna edilenlerdir. 214 Yalanlarn en mstekreki ahlk nmna ihtiyar edilenlerdir. 760 Genler sofraya oturanlarn: ihtiyarlar sofra dan kalkanlarn halini hatra getirir.

216 Genler sofraya oturanlann f nlini, ihtiyarlar sofradan kalkanlarn halini hatrna geti< k . 761 Yerinde sayanlar yryenlerden ziyade ayak patr d eder. 217 (Kelime, kelime aynidir). * 762 Avam sanr ki ayn ondrd Boazii'nin meh tap sefas iin hulul eder (gelir). 218 Avam sanr ki ayn ondrd kendisine Boaz ii'nde mehtap sefas hazrlamak iin hulul eder. * 763 Hayat bir tabur vukuattr (olaylardr) kumandas: Tesadf! ' 219 (Kelime, kelime aynidir). * 764 Vakit nakittir (paradr), ahan iin.. ahmayan iin bilkis (tersine) masraftr. 220 Vakit nakittir, alanlar iin., ahmayanlar iin bilkis masraftr. 765 Shhat ile semizlii talit etmeyen pek az kii vardr. 221 -(Kelime, kelime aynidir). * 766 Frenl^can^sklmca susar, Trk cam sklnca oksj^feHT^ '''"'"253-T^lime, kelime aynidir). * 767 Vukut- siysiye (siysi olaylar) kh facia, kh mudhikedir (komedidir): Byk diplomatlar o mhir (becerikli) aktrlerdir ki ikisinde de gzel oynar lar. 225 Vukut- siysiye kh facia, kh mudhikedir (komedidir): Byk diplomatlar o mhir aktrlerdir ki

ikisini de gzel oynarlar. 768 Avam ve havas, un ve maya gibidir: Biri noksan olunca ekmek yaplamaz. 227-Avam ve havas un ve maya gibidir; Ekmek yap mak iin ikisi de lzmdr. 769 ekilmeyen arkada: Nkte sarfna merakl ah mak ve ok syleyen kekeme! 228-E n tahamml-sz (dayanlamayan) mtekillim (sz eden): Nkte.sarfna merakl ahmak ve ok syle yen kekeme. s i 770 OsmanlI knrdelerim7 msliiman kardeleri miz, kan kardelerimi/ vatan kardelerimi/... nsanlar hn karde hnllngnn tasavvr edince: *'Allah babamza kuvvet versin!" diyecei geliyor. 2 2 6 -sman kardelerimiz, mslman karde lerimiz, din kardelerimiz, vatan kardelerimiz, kan kardelerimiz... nsan bu kadar kardei tasavvur edin ce: "Allah babamza kuvvet versin!" diyecei geliyor. n^allfkj^!!^(jrt5^
b ^ \} d e ilv 4 lid (^ l^ ^ .o ^

^bi^tlij^a^a (J^araku^
^ ^

'' 23^ tikadmca dnyada en^rkin ey Voltairein zannettii gibi, karakurbaa deil budalann manzare-i tehevvrdr (hiddetlenmi hlidir). 772 Ban semya (ge) arpmaktan bermtd (det zere) cceler korkar. 232 (Kelime, kelime aynidir). 773 Dinsizliin en muvaffak nirleri (yayclar) ehliyetsiz ulema-y dindir (din bilginleridir).

2 3 3 -Dinsizliin en mktedii' (kudretli) nirleri (yayclar) iktidarsz ulema-y dindir (din bilginleridir). * 774-Alelekser (ekseriya) mziyi (gemii) dnn ce: "O zaman ne budala imiiml" deriz, yarn imdiki zaman dnnce yine diyeceimiz odur. 234-Alelekser (ekseriya) maziyi (gemii) dnn ce: "O zaman ne budala imiim! deriz; yarn hli d nnce yine diyeceimiz budur. * 775-Avam ocuk gibidir, daima grlt ister: Grl tl elenceyi, grltl matemi ve hatt idarenin grl tsn sever! 235-Avam ocuk gibidir, daima grlt ister: Grl tl elenceyi, grltl mtemi ve hatt grltl ida reyi sever, * 776 Kr kuvvet ykabilir, fakat yapamaz. 236-Zeksz kuvvet ykabilir, fakat yapamaz! 777 Dlerde midenin tesiri diman (beynin) te sirinden az deildir: Tok karmna insan tepimek deil uymuak ister. 2 3 7 -Muharebelerde midenin tesiri diman tesirin den ziyadedir. Tok karnna insan tepimek deil uyu mak ister. l 778-Yksek makamlar yksek tepeler gibidir: Ko arak kanlara nefes darl verir. 239 Yksek makamlar yksek tepeler gibidir, koa rak kanlar nefes darh hisseder. * 779 Rtbe aldka kibirlenenler yangn kulesine kanca drbn oldum zannedenlerdir. 240 Terf-i rtbe ettike (rtbesi ykseldike) kibir-

lenenler yangn kulesine knca drbn oldum, zanne denlerdir. 780 Yasak arzu dourur. 2 4 1 -(Kelime, kelime aynidir). * 781 zzet-i nefse en ar gelen ey istihfaftr (alay dr) 2 4 2 - (Kelime, kelime aynidir). 782 Gndz kandilini hazrlamayan karanha rz demektir. 243-Gndz kandilini hazrlamayan gece karanla rz demektir. * 783 nsann karn acknca gz kararr. 244-(Kelime, keHme aynidir).
*

784 Herkesi kr lemi sersem sanmak da bir saadet tir. 245-(Kelime, kelime aynidir). 785 Kk kaplardan girmee mecbur olanlardr ki eilirler. 247-Kk kaplardan girmee ahmlar eilmee mecbur olurlar. 786 Avan her devirde ve her diyarda ate ve ziyay talit etmitir (yanl anlamtr): Kendisini yakan g ne sanr. 248 Avam her devirde ve her diyarda atele ziyay talit etmitir (yanl anlamtr): Her kendisini yaka n gne sanr! * 787 Bir adam karmda ciddi bir delil ird eder (ve-

lir) gibi: "ki kere iki drt eder!" dedi mi, derhal gz mn nne atal trnakl ve drt ayakl bir kz gelir..

249 Bir adam karmda bir delil-i ciddi (ciddi de lil) ird eder gibi iki kere iki drt eder!" dedi mi, der hal gzmn nne atal trnakl ve drt ayakl bir kz gelir.
[ 7 788 nsan yksee ktka pantolonundaki yama- I nn grnmek ihtimali artar. 246-(Kelime, kelime aynidir).

789 Yavuz kpek beyhude (bo yere) havlamaz; Ya susar, ya srr! 251 (Kelime, kelime aynidir). 790 hsanda (bata) bile muvaffak olmak iin ze k ve itina (dikkat) lzmfdr: Dilenci olmayan bir ada ma dalgnlkla sadaka uzatann hlini dnnz. 252 hsanda bile muvaffak olmak iin zek ve iti n lzmdr: Dilenci olmayan bir adama dalgnlkla sa daka uzatann vaziyetini tasavvur ediniz, 791 Haseti (kskan) paradan ziyade zeknn d mandr: nk buna hibir zaman mlik olamayaca n bilir. 253 Hasd (kskan) paradan ziyade zeknn d mandr, nk ona hibir zaman mlik olamaya can bilir. ^n 792 Muvaffakiyet en messir (tesirli) leke sabunu, > dur. 254 (Kelime, kelime aynidir). 793 Fukarasz (fakirleri olmayan) memleket yok tur; zengin memleket ona derler ki fukarasn (fakirle

rini) saklayabilir. 2 5 5 -Fakirsiz memleket yoktur, zengin memleket ona derler ki fukarasm (fakirlerini) saklayabilir. 794 Hakikaten mhir (maharetli) politikac dmanlarm bile kendi lehinde istihdm etmenin (kullanmanm) yolunu bulur. 256-(Kelime, kelime aynidir). * 795 Sdk kpek vka (geri) dayaa tahamml eder (dayanr), fakat sadakati dayakla deil okamak la temin olunmutur (salanmtr). 257-Sdk kpek vka (geri) dayaa tahamml eder, fakat sadakati dayakla deil mvzile (okamay la) temin edilmitir (salanmtr). 796 ok kere vki olur (vukua gelir), her biri ken di fikrinin hakikat (gerek) olduunu iddia eden iki kii yi dinlerken siz de nc bir hakikat kefedersiniz ve bylece hakikat taaddt eder (oalr), gider. 258-(Kelime, kelime aynidi^). * )^ 797 Alelekser (ekseriya) insan bakasna srmek * ' istedii amura bulanr! 259-nsan alelekser (ekseriya) bakasna srmek is tedii amura bulanr. * 798-H att- mstakim (doru izgi) en kestirme yol dur ama hayatta hemen daima seflete kar. 2 6 0 -Hatt- mstakim en ksa yoldur, fakat hayatta alelekser seflete kar! 799 Eskeriyetin (ounluun) bayld adamlar se nin houna gitmiyor mu, anla ki di bir fitret (yarat l) deilsin.

261 Herkesin bayld adamlar senin houna git miyor mu, anla ki bir fitret-i diye (di bir yaratl) deilsin. 800 nsan fitreten (yaratltan) bir yalanc hittir: Her grdn az ok tahrif ile (bozarak ve deitire rek) anlatr. Bunun gzel bir delili: Btn "tarihi sz ler" yalandr. 2 6 3 -nsanlarn sdkna (doruluuna) gzel bir de lil: Btn "tarihi szleruydurmadr. 801 Abes (sama, bo) mantn hezeyandr. 264-(Kelime, kelime aynidir). . -o 802 Hangi yata olursak olalm kendi evirdiimiz '' {^enberin arkasnda koan ocuklarz. 265-Hangi yata olursak olahm, kendi evirdibniz enberin arkas sra koan ocuklarz. * 803-G olan kahramanca lmek deil kahraman ca yaamaktr. 267 (Kelime, kelime aynidir). 804-Maksatla vstay nasl tagt etmeyelim ki (yanh anlamayahm ki) imdi maksat dediimiz biraz tede gizlenen bir dier maksadn vstasdr. 268 Maksatla vstay taglit etmemek (yanh anla mamak) nasl mmkn olsun ki bizim maksat dedii miz de biraz tede gizlenen bir dier maksadn vsta sdr. 8 0 5 -Her mmyi (gsteri) sauktur, ahlk mmyii (gsterii)... iren! 269 Her mmyi souktur, mmyi-i ahlk (ah lk gsterii)... iren.

806 stidad (kabiliyet) dimamzn az ok mcbir (zorlayc) bir miridir (emredicisidir). 270 stidad, dimamzn mir-i mcbiridir (zorla yc miridir). 807 ocukken perde ardndaki karagz canl sanrdm, imdi perde nndeki canl da anlyorum ki karagzm. 271 ocukken perde arkasndaki karagz canl sa nrdm, imdi perde nndeki canly karagz sanyo rum. * 808 Havatta yle karagzlere rast geldim ki kt tan o ^ m u ^ a daha canl saylabilir, zira birinin bir denekle hic olmazsa bir kolunu kmldatabilirsiniz. 272 Hayat a yle karagzlere tesdf ettim ki k ttan oyulmu ada daha zruh (ruhlu) addolunabi lir (saylabilir), zira hi olmazsa bir denekle onun bir kolunu kmldatabilirsiniz! 809 Bzlar tabii grnmek iin ne yapmacklar ihtiyar ederler (gze alrlar). 273 Bzlar tabii grnmek iin ne cli haller (yap macklar) ihtiyar ederler (gze alrlar). 810 Fikrimiz ne kadar az ise fikrimize irtibatmz (balantmz) o kadar kuvveth olur: ite evldunzla (ocuklarmzla) efkrmz (fikirlerimiz) arasnda bir vech-i ebih daha! 274 Fikrimiz ne kadar azsa fikrimize irtibatmz o kadar kavi (kuvvetU) olur: te evldmzla efkrmz arasnda bir vech-i ebih daha! 811 psevdilerin ruhu han odasn andrr: Herget '

enden ydigr olarak biraz spint bulursunuz. 275-(Kelime, kelime aynidir). * 812 Akar su ne gzel hayat dersidir: Kk mnile rin zennde kprr, byklerin yanndan sessizce~5b~ laverir. 277-A kar su ne gzel ders-i hayattr (hayat dersidir) Kk mnilerin (engellerin) zerinde kprr, byk mnilerin yanndan sessizce geer. 813 Gzlerimizden akabilen yalarn acl deil, insan ruhunda mahbus kalan yalar zehirler. 278-Gzlerimizden akabilen yalarn merreti (ac l) hitir, asl msam ruhunda mahbus kalan yalar ze hirler. * 814 Terakkinin her hatvesi (adm) milyonlarca adam ezer: Kanun- tarih (tarih kanunu) budur. 2 7 9 -Her hatve-i terakki (terakki adm) milyonlar ca adam ezer: te kanun- tarih (tarih kanunu). 815 stibdat her miskin kavimin siysi cezasdr. 280-stibdat her ciz milletin ceza-y siyasisidir (si yasi cezasdr). 816 Kadn erkek birbirini tamamlar diyorlar. Hal buki ekseriya biri dierini tenkis eder (kltr). 2 8 1 -Kadn erkek birbirini ikml eder (tamamlar) diyorlar. Halbuki alelekser (ekseriya) biri dierini ten kis eder. 817 Menfaat sandalyeye seni kltr, ayann altna 282-M enfaat sandalyeye seni kltr, ayann altna benzer: Banda tarsan ahrsan ykseltir. benzer: Banda tarsan alrsan ykseltir.

818 Yksek tepelerde hem ylana hem kua tesdf edebilirsin (rastlayabilirsin), fakat biri srnerek teki u.arak_ykselmilir. 283-(Kelime, kelime aynidir). 819 Gn domadan meime-i ebden (gecenin kal binden) neler doar! Evet ama geceleri, gndz biz ken dimiz telkih ederiz (alarz). 284-(Kelime, kelima aynidir). 820 Zeklar syesinde (glgesinde) geinenler olduu gibi hamakatleri (aptalhklar) syesinde geinen1er de vardr. 285-H alkn ekseriyet-i azime (ezici ounluu) hamakati (aptall) syesinde ve ancak bir ekalliyet-i c ziye (kk bir aznl) zeks syesinde geinir. * 821 Hayal, ruhun gizli kapsdr: Kt fikirler he men daima oradan girer. 2 8 6 -Hayal, ruhun gizli kapsdr: Kt fikirler alelekser (ekseriya) oradan girer. * 822 Zeki bir ihtiyar derdi ki: "Artk bana lemin grlts bir ninni gibi geliyor, ebedi uykuya hazrla yan ninni..." 2 8 7 -Zeki bir ihtiyar derdi ki: "Artk bana velvele-i lem (lemin grlts) bir ninni gibi geliyor, ebedi bir uykuya hazrlayan ninni!.."
t .

823 Bir kadnn eli bo durursa dili, eli ve dili bo durursa gnl iler. 288 (Kelime, kelime aynidir). 824 nsanlar en ok seven hi phem yok yam- J ( } yamlardr. ""

9 V

289-nsaniyeti (insanl) en ok seven, hi phem yok yamyamlardr. * 825 Bir eyi sylemeden evvel dokuz kere dilini aznda evir, derler. Fena nasihat deil; zira nc evirmee vannadan alelekser (ekseriya) sktu tercih ederiz. 290-B ir ey sylemeden evvel dokuz kere dilini a znda evir, derler. Hi fena nasihat deil: nk cnc evirmeye vamiadan alelekser sktu tercih ederiz. 826 Edebiyat leminde (dnyasnda) dikkat ettim, herkes kendi seviyesindekini alklyor. Kimi alklad n syle, hangi tabakadasn syleyeyim. 291 Alem-i edebiyatta (edebiyat leminde) dikkat ettim, herkes kendi hizasmdakini alklyor. Kimi al kladn syle, meraiye-i edebiyeni (edebi vasfn) syleyeyim. * 827-Berm utd (det zere) dayak atana kzar, da yak yiyene acrz: Mamafih ikisinden birinin yerinde ol maa mecbur olsak hangisini tercih ederdik. 293-M ermutd dayak atana kzar ve dayak yiyene acrz: Maamafih ikisinden birinin yeriiKe bulunmaa mecbur olsak acaba hangisini kabul ederdik? * 828 Edebiyatta az ehliyet ehliyetsizlikten daha b yk bir bedbahtlktr (kt talihdir). 2 9 4 -Edebiyatta az liyakat (lyk olma) adem-i li yakatten (liyakatsizlikten) daha byk bir bedbahtlk tr. * 829-K endi ellerini akrdatmak iin bakasn alk lama vardr ve ekseriyet (ounluk) byle alklar. 298-(Kelime, kelime aynidir).

\\

830 Zeng-riz (kadn dman) dermi ki; "ka dnlarn ocukluklarm mazur (zrl) grmeliyiz: o cuk kalbdrlar!" 300 Zeng-riz derdi ki: "Kadnlarn ocukluklar mzur grlmeli: ocuk kalbdrlar!" * 831 Diime gelen iime gelir: te ekseriyetin dstu ru. 299-Diim e gelen iime gelir: te ekseriyetin dstur- tercihi (tercih dsturu). 832-Cenneti topran kimi altnda kimi stnde arar: Yalnz filosof kendi ruhunda bulur. 301 Cenneti topran kimi stnde kimi altnda arar: Yalnz flosof ruhunda bulur. 833-A nha minha (u veya bu) hi mahzursuz (za rarsz) bir tek elence var: Bir tath rya... 302 Anha minha hayatta en mahzursuz zevk... Bir tatl rydr. 834---- Efkr- mumiye (kamuoyu) nedir? Birka milyon bah bir ucube (korkun ya ratk) ki elime gese yirmi paraya seyrettirirdim. 303 Bir mtefekkire (dnre) sordum: -E fkr- umumiye nedir? Birka milyon bah bir ucube ki elime gese yirmi paraya seyrettirirdim, dedi. 835 amurlu yolda ymek temiz yokua trman maktan gtr: Sefillere acyalm! 304 amurlu yolda yrmek temiz yokua tr manmaktan gtr; esfile (sefillere) acyahm!

836-H o malbes ona deriz ki ierisinde kendimiz sylerken ve dinlerken memnun oluruz. 3 0 6 -Ho meclis ona deriz ki ierisinde kendimiz sylerken ve kendimiz dinlerken memnun oluruz. * 837-ehirde ev edinen kyl kynden ziyade e hirde kstah olur. 307-ehirde ev edinen kyl kynden ziyade e hirde had n-inas (haddini bilmez) olur! * 838- Gneten yz cevimedike-insan-kendi_glgesine perestis edemezJ tapamaz). ^309^^^Kelime, kelime aynidir). 839--Aref-i nefsin! Pek iyi ama insan nefsini (ken dini) rendike rendiine ndim (piman) oluyor. 308-A'ref-i nefsin! Pek iyi ama insan nefsini ren dike rendiine ndim olur. 840-F en, d in, ahlk, menfaat: Bunlar uzlatran adamdan korkarm! 310 Fen, din, ahlk, menfaat: Bu drt eyi uzla tran adamdan, ite itiraf ediyorum, korkarm! 841-Yerlemi safsatay (bo sz) mantk deil an cak zaman skebilir. 313-Yerlemi safsatay (bo sz) mantk deil an cak zaman ykabilir. 8 4 2 -Fert dinsiz yaayabilir, fakat cemiyete be hemehal (her halde) bir vicdan payandas (dayana ) lzmdr. 311 Bir kii dinsiz yaayabilir, fakat bir cemiyet iin din bir lzmie-i hayattr (hayat gereidir).

8 4 3 -Henz grmedii ahreti anladm diyenlere hay ran olurum, nk ben gzmn nndeki dnyay he nz anlayamadm. 312-Henz grmediimiz ahreti anladm, diyenlere hayran oluyorum, nk ben gzmn nndeki dny henz anlayamadm. 844-Politikada yanh yola sapanlar daima hzl y rrler. 315 (Kelime, kelime aynidir). * 845-Eski Yunanllar mabutlarn (tanrlarn) kendi ekillerinde tasvir ederlerdi (ekillendirirlerdi) biz de byk zannettiklerimizi mabut eklinde tasavvur ederiz (canlandrrz). 314-Eski Yunanllar mabutlar kendi ekillerinde tasvir ederlerdi, biz de byk saydklarmz ekl-i ma butta (mabut eklinde) tasavvur ederiz. i 846-Siyasette kabahat hibir zaman ldrenin de il, her zaman lenindir. 317 Siyasette kabahat hibir zaman ldrenin de il lenindir.
t .

8 4 7 -Hi kimseye yalan sylemeksizin kendini alda tabildin mi, ite ahlk dairesinde saadet budur. 318 Hi kimseyi aldatmakszn kendini aldatabil din mi? te ahlk dairesinde saadet budur! 848-phe, hummal hastaya benzer: Uyumaz, uyuyamaz, uyua da korkulu_r.v__grr. 319 phe, hummah hastaya benzer: Uyumaz, uyuyamaz; dalsa da korkulu rya grr. 8 4 9 -Hatt trbelerin kandilini sndrmeden evvel

o yzden ka kii geiniyor hesap etmeliyiz. 320 (Kelime, kelime aynidir). * 850 Hlyasz yrek petrolsz lmbaya benzer; Hi bir eyle parlatlamaz. 321 Hlyasz yrek petrolsz bir lmbadr: Hibir eyle parlatlamaz . * 851 Ahalinin lokmas hkmetin temelidir. 322-(Kelime, kelime aynidir). 852 Her gelii memnuniyeti mucib (gerektiren) ye gne (tek) misafir: kbal! 323-H er geli-i mucib-i memnuniyet olan (memnu niyeti gerektiren) yegne misafir: kbal. 853 Hrmet ok kere korkunun bir eklidir. 324 (Kelime, kelime aynidir), 854 A'ref-i nefsin (kiinin en rifisin)! Merdm-giriz (insandan kaan kimse) olmak istersen. 325-(Kelime, kelime aynidir). 855 Kendinden bahsetmek (szetmek) kadar irkin e o kadar tabii bir hareket yoktur. 327-(Kelime, kelime aynidir). 856-Beerin fitreti (insann yaradl) biraz mezat sergisini hatrlatr: Ne ararsan bulursun. 328-Tab- beer (insann huyu) biraz mezat sergisini hatrlatr: Ne ararsan bulursun. * 857 Bir milletin miyar- medeniyeti (medeniyet \ ls) erbab- irfanna (aydnlarna) derece-i hrmeti\ dir (hrmet derecesidir).

329 (Kelime, kelime aynidir). * 858 Tabiat her birimizin eline bir mit kemii verir; / liini karacaz diye mrmz olduka didiniriz. ^ 331 Tabiat her birimizin eline bir kemik verir, mrmz olduka iliini karacaz diye urarz: te hayat! * 859 Yaamak ve iyi yaamak: te yalnz insanlarda deil, btn uzviytta (organlarda) yegne (tek) gaye!.. st taraf beerin (insann) yalandr. 332 Yaamak ve iyi yaamak: te yalnz insanlarda deil, btn lem-i uzviyatta (organlarn leminde) gaye-i yegne (tek gaye)!... st taraf kizb-i beerdir (in sann yalandr). 860 Frtnann tahribat (harap ettikleri) bilhassa ykseklerde grlr: Onun iin sulh ve asayi herkes ten ziyade ser-i krda (i banda) olanlar iin kymet li olmak lzm gelir. 333 Frtna bhusus (hususiyle) ykseklerde icr-y tahribt eder (ykcln gsterir): Bu cihetle sulh ve asayi bilhassa ser-i krda olanlar iin kymettardr (kymetlidir). 861 Ben enseme inen baltaya bakarm: Sap ister iir v<f! fn7-il&t_nlsnn ister m ee so^ ^ I 334 Ben enseme inen baltaya bakarm: Sap ister iir ve fazilet, ister mee sopas olsun! * 862 Elencede yalnz mukaseme (blme) vardr; mreket (birlikte bulunma) ancak elemde ve matem de his olunur. 335 Elencede yalnz mukaseme (blme) vardr, mreket (itirak etme) ancak lmda (elemlerde) his

 863 His, fikrin hemire-i'kalbisidir (kalb kardei dir). 336 (Kelime, kelime aynidir). 864 Ter biraz kanmz ve az ruhumuzu dar karr: Yazn kalabalk yerlerde beeriyetin (insanln) vicdann kokluyorum sanrm. 337 Ter, biraz kanmz ve ruhumuzu dar karr: Yazn kalabalk yerlerde lemin ruhunu kokluyorum, sanrm.

865 Her meslekte ykselmek iin yolunu aranlar olduu gibi, yolunu ararak ykselenler de vardr. 338 (KeHme, kelime aynidir).

866 Sahte zarafet diken gibi yaar ve diken gibi metanetsizdir (dayankszdr.) 339 Sahte zarafet diken gibi batar ve diken gibi me tanetsizdir. 867 Hakik kurnaz herkesi kendisinden daha kmnaz beller. 340 Hakiki kurnaz erkesi kendisinden daha kur naz addeder (sayar). 868 p z grdi_vjeJ^alb dmLdjuma inanr. 341 Gz grdne ve kalb hissettiine inanr. 869 ok yaamak elimizde deil, fakat admz ok yaatmak elimizdedir. 343~ok yaamak elimizde deil, fakat nmmz (nmz) ok yaatmak elimizdedir. 870 En metin (salam) nokta-i istinad (dayanak noktas) herkesin kendi kuvvetidir.

344-E n metin nokta-i istinad (dayanak noktas) insanm kendi kuvvetidir.

-

871 Cezasz kalan hatlar avam nazarnda (gzn de) sevaba yaklar. 346-B ir hat cezasz kaldka nazar- avamda (halk gznde) sevaba yaklar. 872 plak sz edebi deildir, plak insan meddep (terbiyeli) olmad gibi. 347 (Kelime, kelime aynidir). 873 Mziyi (gemii) inemek hevesi hemen btn gen ayaklarn kuvve-i muharrikesidir (hareket getiren kuvvetidir). 348-(Kelime, kelime aynidir). 874 Karn alardan ziyade kalbi alara acrm. 349-(Kelime, kelime aynidir). 875 3!exnajki_az^ye^^ olsan yaam le__ST L _ 350 yle yaa ki az bile yaasan yaam olasn. 876 Zavalh koyun srs., oban da o besler, oban kpeini de, kurdu da^sahibini de! 351 Zavalh koyun srs! oban da o besler, oban kpeini de,kurdu da! 877 Temiz bir kyafet ndiren aldatan bir tavsiye mektubudur. 3D2-Bir gzel kyafet iyi bir tavsiye mektubudur. 878 lm sevmeyiimizin bir sebebi de hilii mizi meydana vurmas olsa gerek. /

353 lm sevmeyiimizin bir sebebi de hilii mizi meydana vurmasdr. 879 El akas fena, dil akas daha fena, kalem a kas hepsinden beterdir. 354 (Kelime, kelime aynidir). * 880 Rahat etmek istersen ayan yorganna gre uzat ve tependen yksek fikirlere uzanmaf 355 (Kelime, kelime aynS[irJ! * 881 Her cenaze alaynda olduu gibi akn cenaze alaynda da kalabal hizb (yalan) ve riy (iki yzl lk) tekil eder. 356 (Kelime, kelime aynidir). 882 Byklere ok sokulmak iltiyacn ancak k kler hisseder. 357 (Kelime, kelime aynidir). 883 lenlerin hepsi gassl (l ykayc) elinden geer, fakat... ancak temizler temizlenil*. 358 Her len gassl elinden geer, fakat... temizlen mez! 884 Byk ak kadna bir nevi aslet getirir: O artk sevmekten baka hibir eyi lyk ile if edemez (ya pamaz). 359 Kadna byk muhabbet bir nevi atlet geti rir: O artk sevmekten baka hibireyi lyk ile if edemez. 885 Yuvasn yakmadka ylann kk kesilmez. 361 (Kelime, kelime aynidir).

886 Demir mukaddestir, makine olursa; melundur (lnetlenmitir), pranga olursa. 360 Demir mukaddestir, seyf (kl) olursa; melun dur, zincir-i istibdd (istibdd zinciri) olursa... 887 Celdetin (^z pekliin) en yksek mertebe si hibir yeni fikirden korkmamakdr. * 888 Mrekkep, bizde ekmei en az iiren myidir. 889 Bir mddet bir zenciye bakdkdan sonra gzle rimi bir hemrengime (ayni rengime) evirince sanyo rum ki nazarmda beeriyet ni bir eafet ald (izil mitir). * 890 Yalnz bo draua-deil,-ay4asz-i-firene-de tenbel denir. 891 "Brn- kaza (kaza yamuru)" bazlarn sla tr, bzlarm ykar, bazlarn da amura bular, (i zilmitir.) 892 Bir hareketin seni biraz slah_etti mi (d ^ lttimi), inan ki o bir ibadettir. -----------------------------^ 893 Riy (ikiyzllk) ve taassubun her trls ir kindir, fakat en irkini taassub karsnda riydr. * 894 Mumun alevini gnein ziyasndan (ndan) ziyade ayan- itigal (megul olmaa deer) bulan gmmdr.
'A ;

895 Allah'dan uzun mr isteyenler tuhafma gi der: "Azizim mmkn mertebe ge grelim!" demek tir.

896 ihtiyarlayan ak eer kaytszla (ilgisizlie) dnmezse bir nevi dostluk olur: ihtiyarlayan dostluk da eer yaamakda devam ederse bir nevi ak olur. 897 Bir kadnn mhiyetini anlamak ister misin, tand kadnlar hakknda neler dndne dikkat et: herkesi kendi gibi zannetmek bilhassa kadnlar iin dorudur. s i 898 Dimalarn msdemesi (arpmas) asla yara lamaz, eer kalbin hi mdahalesi (karmas) olmazsa. 899 Olduundan ziyade grnmek isteven olduu kadar bile grnmez olur. ---------- -------------------- ----------------------^ 900 Sz iinde drub- emsal (darbmeseller) ne ise cemiyet iinde insanlarn bir ksm da odur: Her aza uymalar mnaszhklarn unutturur. 901 Ahlkn nisbiyetine (nisbiliine) bir delil daha: hi kskanan cahili kim ta'yibe eder (ayplar) halbu ki haset (kskanlk) mezmumdur (zemmedilmitir). 902 Her mabut dikkat ettim, abdesi elinde ve abdesi yznden lyor. 903 Bir kadn her meselenin ancak kendine nzr (bakan) cihetini iyi grr. 904 Galatlarn (yanllarn) en tehlikelisi ve en mnteiri (yaylm), nefsini (kendini) yanl tanmakdr. 905 Mutlakiyyet ile cumiuriyetin byk fark:

Re's-i krmzda (ibanda) balial bir tac giiyorduk; imdi kymetli bir ba gryoruz. 906 Sevk-i tabii (i gd) bence akln msveddesi dir: En hakir hayvanda bir beeriyet (insaniyet) mebdei (balangc) grrm. 907 Hissiyat (hisleri) ile dneni ancak hissiyat (hisleri) ile dnen anlar. 908 Kadnlann akllan, eskilerin dedikleri gibi, ksa deil, fakat daima biraz hisleri ile maudur (kar mtr).
fi

909 Tabiat muhasebesinde hemen her lezzet defte rimize zimmet kayt olunur. 910 Hakiki (gerek) zeknn her kanaatnda velev hurde-bini (gzn gremeyecei kadar kk) olsun bir phe ekirdei vardr. 911 ret gehi (bzen) demi temyiz (ayrd etme e) mihenktir, demiler; ak da yledir, kumar da, si yasi ihtiras da! 912 Az yalan svlevenden zivade gz valan syleyenden korkarm 913 Zamana nisbetle insan, hibir gn boalmaya cak bir kum saati iinde layenkati (durmakszn) boa lan bir kum saatidir. 914 Beeriyette (insaniyette) hibirey yoktur ki aranlnca gln bir taraf kefedilmesin: Hatt mede niyete, hatt irfana kadar.

915 Elim (ac) yaralar omlardr ki ilerinden kan de il gzya akar. 916 Dima (beyin) iyi alabilmek iin kalb tenbel olmal. 917 Hasbelkader (talihi dolaysyla) uurum kena rnda dnyaya gelenler vardr: Onlar iin her hatve (adm) bir hayat tehlikesi tar. * 918 Samimi facialarn en elimi: Yksek grnmek istediimiz gze gln grnmek! 919 nsanm "hayvan- dahik" (glen hayvan) oldu unu kabul ediyorum, srasnda dahkini habsedebilmesi art ile.. 920 Nezaketin mbalaas gizlenmek isteyen ftr (doutan) bir kabalk ifade eder. * 921 Cismin elemleri hayatn ruha verdii derslerdir. 922 Fikr-i selimin (gzel fikrin) en kuvvetli hasm (dman) ihtirasdr. * 923 rmcek a da tuzaktr ama ancak sinekler iin. 924 Kadn yreine gz yandan ziyade etaretle neeyle) girilir: Mahir klar hissiyat (hisler) yerine athiyyat (bo ve alayh szler) sarfederler. 925 Beendiklerini taklid edenler zannetme ki ken dilerini beenmezler.

9 2 6 -Zavall ba ya ka olursa olsun daima ocuk tur: Rahat uyumak iin efkatten yaplm bir yastk ister. * 927-"nsan chili olduunun dmandr derler ama hi bilmedii eyin hararetli taraftar olanlar ben ok grdm. 9 2 8 -Asar- kalemiyeyi (kalem eserlerini) Namk Ke mal merhum ocuklara benzetirdi: Doru... u fark ile ki ocuklarn tashihi (dzeltilmesi) daha ok gtr. * 929-H ayat pek garip bir maidedir: (sofradr): Anla yanlar tadamaz. 930-Dilek aslandr ama salverirsen, korkarm, en evvel seni yutmasn 931 olunmaz._aifndn glen .le-alayan..jpeL.faJc

932-B ir ba ne kadar ho olursa o nisbette kolay sarho olur. 933-Necabetlerin (asletlerin) en yksei dima (fikri) necabettir (soyluluktur). 934 Bana yle geliyor ki tabiatta bizim doyamad mz ve hibir zaman doyamayacamz daha pek ok gzellikler var; kinatn btn mehasinini (gzellikleri ni) idrak edebilmek iin insann be deil, yzlerce has sesi olmah idi. * 935 nsan ykseldike ykseklii daha yukarda ve

* 9 3 6 -yilik zaaf derecesine varnca iyilikten kar. 9 3 7 - San'atkr olmak istiyorsan eserinin gzelliin den daima phe et: San'atta en emin salah yolu nef sine reybliktir (pheciliktir). 938-Vs'ati (genilii) ihata (kavramak) iin yk selmek lzm gelir, tabiatta olsun san'atta olsun. 9 3 9 - Kalb kalbe snd m, gz gz kusurlu gre mez. 940-Daima daha ok sevmek itihasm duyan kalblerdir ki bir ak ile iktifa edemezler (yetinmezler). 941-Ktbhaneni ayak altna alrsan zincir, banda tarsan ta olur. 942-Daima beraber bulunduumuz mahlklarn (yaratklarn) faziletlerinden ziyade kusurlarn dn rz; meziyetleri (stnl) ancak uzunca bir mddet iin kendilerinden ayrlnca hissedilir. 943 Gzel tebessm ok kere solgunluu sarnlk eder. 944 Hangi sahada olsa basit olmayan mmtaz (se kin) olamaz. 945 Htralar kocayan dimalarn koltuk denei dir. 946 En ndir (az rastlanan) ve kymetli nmune-i
/

SLikt ettike sukti daha aada grr.

beer (beer numnesi) o kadndr ki gzel olduu hal de kendine baktrmak istemez. * 947-Asil misin, ecereni kt stnde deil, haya tnda gster. * 948-"Bugn lr, fakat "yarin" lyemuttur (lm szdr). t949-Kanatlann nur iinde harab eden pervaneler deil, karanlkta grnmez eden yarasalara acynz! * Q ^n-IItanma hilmevfin nedmet (nismanlk^ bilmez ------ H 951-lcab- vekar (vekar gerei) odur ki gzyalann skt iinde kurutmadan gstermeyesin. 952-San'at gzellikler sevindirerek ve irkinlikler yerindirerek ykseltir. 954 Mutaasblar nazarnda her tahavvl (deiik lik) bir inhitat (gerileme) eseridir. * 955 Vukuat- tarihiye (tarihi olaylar) mevzu- bahs (bahis konusu) olunca mantk ancak mzinin ununa (olaylanna) tatbik kabul eder: Kyaslar ile istikbal ifresini halletmek (zmek) midi bir safderunluktur (saflktr) zira tarih daima deierek tekerrr eder (tekrarlanr). 956 Size: "Niin fikir deitiriyorsun?" diyenlere gsnz gere gere u cevab verebilirsiniz: "nk kendim deitiriyorum!" 957 ok kere dndklerimiz dnmekle hallo-

lnamayacak (zmlenemeyecek) meselelerdir; Bee rin (insanhn) gafleti tefekkrde (dnmede) bile kendini gsterir. 958-E n muhataral deli makul syleyendir. 959-Yalanda mufil (ifl edici) bir fetanet (uya nklk) manzaras vardr: Onun iin zeki grnmek iste yen, aklszlar ok cezbeder, 960-B ir cemiyeti defaten (bir defada) mesut edebi lecek dstur- icz (ksa dsturu) kefeden bile kar snda kuvvetli bir firka-i itiraz (itiraz fokas) bulacan dan emin olmaldr. 961 Mefhumat- klliye (genel kavramlar) hsn-i inkilab (iyi gelimeyi) ve meflumat- cziye (zel kav ramlar da) hsn-i idareyi (iyi idareyi) temin eder (sa lar). 962-H er taassubda katil bir mahiyet vardr: Tari hin taassubu hakikat-i vekayii (vakalarm gerekliini) ldrr; felsefenin taassubu fikri ldrr; dinin taassu bu... dini ldriir. * 963-H ibir fikir voktur ki galattan (yanltan) dosun da kuvvet doursun. 964-cab- muvzene (denge gerei) odur ki sklet-i itimaiyenin (sosyal arln) her czn (para sn) bir selhiyet deruhte etmeli (zerine almah). * 965-A lnn ne kadar yksek tutarsan o kadar yere salam basarsn. --------- -

966 Hasedin karn doymaz, cebi dolmaz, ars din mez. 967 Talih, beceriksizlerin meharete verdikleri isim dir. 968 Musiki hissiyatn (hislerin) haykran sesidir. * 969 Saadet dalar gibidir; ses verir ama kmldamaz, bekler ki sen ona gidesin. 9 7 0 -En geveze ku mittir: Kalbimizde hi susmaz. 971-Fart- itaat (itaatin fazlas) bermtad muvaffakiyetsizlerin menfi bir ekl-i isyandr (isyan eklidir) 972-Fndkm m gzellii hem oltadr, hem siper! * 9 7 3 -Bilmedikleri eylerden bahsedenler, dikkat edi niz, sz sylerken mstesna bir azamet taknrlar! * 9 7 4 -Bir tek tesviye-i itimaiye (sosyal dzeltme) aleti tanrm: lm.. Hakiki msavat (eitlik) ancak cemiyet-i mevtada (l toplumda) mutasavverdir (tasav vur olunmutur) * 975-Ebedi (lmsz) yalnz bir iir vardr: Tabiat., ve yalnz bir ir vardr ki her zamann iridir: Mbdi-i tabiat (tabiat yaratan)! 976-nsan tkenir, iir tkenmez: Gkdeki bz yl dzlar gibi yerde henz nuru () insanlara vsl olma m (erimemi) iirler vardr. 977-Anlamamak, hamakatin (ahmakhm) ceza-y - 123 -

--------- -- -__________

tabiisi (tabii cezas) ve kfisidir! ^ ^ 9 7 8 -Yalann hizmet-i bediiyesi (estetik hizmeti): Maceralar hikye edildike gzelleir. :l= 979 Bz kadnlar birlikte dmek iin birbirine tu tunurlar. * 980 Fikirler ykseldike aralarnda ihtilflar (anla mazlklar) oalr ve ittifaklar (andlamalar) kuvvetle nir. 981 Kadn dnrken hemen her fikrini bir erkek yahut bir kadn hayaline isnad eder (dayandrr). 982-fratsz (arlksz) genlik yarm yahut yalan c genliktir. 983 Hayatta muvaffakiyet (baar) temin etmeyen (salamayan) malmatmz kendi nazarmzda (gz mzde) bile kymetini kaybeder,
j;

984-Yalnz seni sevenleri sevmek muhabbet deil, mbdeledir (dei tokutur) 985- Eskiden kzda_-mjij_^lyQLJ?luun, ak
im nrtms de m e k f e

986-E n zeki erkek bile kadnlar bihakkn (hak kyla) tanmak iddiasnda bulunamaz; halbuki en ah mak kadn bile erkekleri tanmak davasndadr. 987-Hrriyeti su-i istimal eden (kt kullanan) ona liyakatsizliini (lyk olmadn) itiraf etmi olur.
9 8 8 K livvefin i h iirm n lp-Hpil m k a m p fin lp l ]

989 dbarmza (dknlmze) yerinenler ikba

limize (iimizin doru gitmesine) sevinenlerden oktur; mamafih taziyet (basal) mektubundan ziyade tebrikname alrz. 990 Ekseriyetin grltye meclubiyeti o kadar kuv vetlidir ki felketin grltlsn bile kskananlar gr lr. 991 Kendini medhetmek har (bakasn) takdir den acze delalet eder. 992 Kyafet ruhun tercmanlarndan biridir. * 993 Hissiyata (hislere) istinad eden (dayanan) kafa lar makult (akla uygun eyler) ile ikna edilemez. 994 Saadet o kadar nisbidir ki seni mes'ud eden komunu bedbaht edebilir. 995 istediim olmadktan sonra dnva benim olmu neye yarar! -------------' 996 Zamann en byk kahr nisyan (unutma) ve en byk ltf de odur. 997 Hasudun (kskancn) sktu meziyetinizi itiraf tr. 998 Modann fikir sahasndaki ad "cereyandr. 999~Daima tevkirin (vekarlandrmanm) perdesi pes, tahkirin (hakir grmenin) perdesi tizdir: Galiba isteriz ki biri gizli kalsn, teki duyulsun. 1000-Genler ister ki kadnlarn peesi kalksn; or

ta yallar ister ki bluzlar alsn; ihtiyarlar ister kijp ksalsn. * 1001 Erkek iin en biimli kostm odur ki biimi ne sarf- zihin etmemitir (zihin yormamtr). 1002 Kadnn trnaklar yrtc da olsa elleri ok iyi "hasta bakc"dr. * 1003 incede kadna "niyu derlermi; "niy niyu gevezelik etmek, "niyu niyu niyu" gizli dolap kur mak demekmi: Garip itikak (treme). 1004 Her vaziyetin (durumun) icabettii nezaket bakadr: Kundura boyaclarna ayamz uzatarak se lm veririz. * 1005 Ak mektebinde stad erkekler vardr: Onla rn ellerinden gemeyen kadn ak tamamiyle rene mez. (izilmitir). 1006 Fazilet bence cemiyet-i muhiteye faydal faa liyettir: Ktibin fazileti kaleminden damlar, iftininki alnnda terler. * 1007 Salya gibi bz hakikatlar vardr ki azdan knca iren olur; onlar yutmak evldr (daha iyidir).
n

1008 Ss merak mbalagalanmca yalnz yz deil, kalbi ve hatt dima dzgnler. 1009 Bir akamcnn mlhazas: Hilal- Ahzar (yeilay): me lrsn! diyor, san ki imesem lmeyecekmiim.

1010 Hrriyetin mabihlhayat (yaamasnn teme li) kanundur. Savlan hrriyet salam kanunlarda bulunur. 1011-H at ecdadmza (atalarmza) it olmakla sevab (doru) olmaz; Hayr-l halef (haleflerin hayrls) odur ki babasnn hatalarn tashih eder (dzeltir). * 1012 Baz adamlar ftreten (yaratltan) esir doar lar, yle ki hrriyet havasn lyk ile teneffs edemez ler. * 013-Gzellii anlamak baka, hissetmek bakadr V P inltynn A-nlnyp
d ip a n la m a m fik ta n hptpiiiii- M n h a fpnHr^

* 1014 Muzur (zararl) tesadfler faydal tesdflerden bin kere daha oktur: Aklh adam tesadften hayr ummaz. 1015 ok okumu fakat hi yaamam adam da hi okumakszm ok yaam adam kadar chil saylr. Dima (beyin) ifte mumla aydnlanr ve h ;^ f ile ^p lar birbirinin karlkl mutessrdr (vorumcusuM r}. t-

1016 Kadn kocasna ya tamamiyle itaat eder, ya tamamiyle kumanda.. Muvazene-i hukukdan (haklarm dengesinden) kavga kar. * 1017 Her byk aka hissiyat- diniye (dini hisler) karr; akn byk mbtellar (dknleri) arasnda hibir samimi dinsiz yoktur. 1018 Fena yaaylarn ou iyi yaamay ren-

memenin cezasdr. 1019-En acnacak san'atkr eserini tashih ettik e (dzelttike) kymetten drendir. 1020-Gaflet-i beeriyenin (insanhn gafletinin) hu dudu yoktur: Tepmesini yediimiz eek bile olsa bize zeki grnr. 1021-Kadnn her damla gz yanda daima biraz sevmek yahut sevmemek arzusu karktr. 1022-Dnyann her yerinde devlet sefinesi (gemisi) onu idare edenlere pusulas dzgn, fakat teknesi rk gelir ve bilakis (aksine) muhaliflere teknesi salam, fakat pusulas bozuk grnr: Doruyu ancak vekayi (olaylar) syler. 10 2 3 -Ehliyetin pek kuvvetli bacaklar olabilir: Fa kat ancak dehaettir ki (deha sahibi olmadr) kanatl dr ve uabilir. 1024-Htralarmz gnden gne samimi yalanlar mzn inzimam (eklenmesi) ile gerginlenen bir serma yedir. * 1025;-Bz dostluklar vardr ki doduklar gn ok yaayacaklarn vaadederler; ve bzlar da hissedersiniz ki, l douyorlar. (izilmitir) 1 026-Yalnz bir duay ok gzel bulurum: "Ya Rabbi, insanlarn hi kimseyi izrar etmeyecek (zarara sokmayacak) dualarn kabul et!" Bu dua da dua saha sn o kadar tahdit eder ki., (snrlar ki).

1027 Pek yksek aklar hibir zaman dostlua mnkalib olmaz (dnmez): Fakat bzen dmanla mnkalib olduu (dnt) vakidir. * 1028 Hepimiz samimiyeti sevmek iddiasndayz. Fakat aleyhimizde tecelli edince (grnnce) akhmza derhal "kr kad fkras gelir. 1029 ok bilen gibi hi bilmeyen de maili afdr (af fa meyillidir): Kini yarm ilimde ara.. 5 ? 1030 "Elhasud la yesud" demiler, dorudur, zira hased (kskanlk) kendisinde kuvvet tevehhm (vehm) eden acizden doar. * 1031 Ak bazen alevlendiren uzun ayrlk dostluu behemehal (herhalde) hararetinden drr. 1032 Her dua bir ihtiya ifade eder: Muhtalar bizzarure (zaruri olarak) dindardrlar. (izilmitir.) * 1033 Bizde eskiden gz kapal evlenmek kaide idi; imdi ba dnerek evlenmek det oldu. Mamafih ikisi de alelekser (ekseriya) ayn talak (boanmay) douru yor. 1034 Ftreten (yaratltan) mteredditler (karar szlar) iin her yeni dakika tereddd (kararszl) art tran bir mildir. * 1035 Ahmaklar kendileri iin her muvaffakiyeti (baary) mmkn ve bakalar iin her teebbs aka mete (neticesiz kalmaya) mahkm grrler. 1036 San'at aleminde hcum daima zaafdan kuvve-

te, aadan yukaryadr. 1037 Nefsine (kendine) ok itimad (gveni) olann bakasna emniyeti az olur. 1038-Hrriyetin hakiki klar esirler deil hrler dir; zira hiTyeti bile sevmek iin tanmak lzmdr. 1039-En mes'ut asrlara bile, gariptir, mzi (ge mi) hasreti karr. 1040 Dostluu mterek saadet kuvvetlendirir ve mterek felket tevhin eder (zayflatr): nk ztrab tabiaten hodgmdr (kendini dnendir). 1041 nsan hakikati hayal ile katk ederek yaar: Ayaklarmz yerde ise gzlerimiz semadadr. ('zmtFi: ^ 1042 Szlerimize nazaran hepimiz msavt (eitlik) isteriz; fakat insanlarn bir ksmn ayaklar altnda gr mek bahasna dier ksmn banda taunaya rz ol mayacak kimse yoktur. (izilmitir.) H 1043-Hasedlerin (kskanlklarn) en zehirlisi mide nin hasedidir (kskanldr). 1044 Mabudunu her ferd (kii) biraz kendi eklin de tasavvur eder: Zencilerin btn sanemleri (putlar) zencidir. 1045 nanmak biraz malb olmaktr: ok kolay lkla insan ya ok sevdiine ya ok korktuuna inanr. 1046 Eski zaman: "sramayacam eli p!" demi;

asrmz bilkis (aksine): "kramayacan zinciri hi ol mazsa kemir!" der. (izilmitir.) * 1047 Edebiyatta tenev (eitlilik) o kadar mhim dir ki edeben zehirlemek bile lzm gelse semmu (ze hirleri) tenvi etmeliyiz (eitlendirmeliyiz). 1048 Fukarann (fakirlerin) hediyesi daima dee rinden ziyadeye (fazlaya) malolur. * 1 0 4 9 -Krlklerin en irkini eski inalar (tandk lar) grmemezlie getirendir. 1050 Gptay (imrenmeyi) tahrik etmeyen (hareke te getirmeyen) ss behemehal (muhakkak) istihkar (hakir grmeyi) tevlid eder (dourur). 1051-Kuva-i tabiiye (tabii kuvvetler) haricinde (d nda) yalnz bir mil tanyorum ki mantkidir: ey tan! * 1052-Her kadn ister ki sevdii erkek bir tarih kahraman yahut bir roman kahraman olsun. 105 3-Gzel zenginlik gibi gzel fakirlik de mmkn mertebe kendini gizleyendir. * 1054 nsan kendi hissiyatn (hislerini) ifade etme yen iirleri tamamiyle anlayamaz. 1055 Erkekler iin rtbe ve nian ne ise kadnlar iin elmas odur. 1056 Ebediyette her "n" ummanda (okyanusta) bir vapur gibi btn hamulesiyle (ykyle) batar.

1057 Tekml (gelime) ve cehd-i ekal (en az a lma) kanunlarma tevafuk etmeyen (uymayan) sla hata tayirat (bakalatrma) demeli. * 1058 Sevienler, cemiyet-i muhitann (toplum enberinin) mevcudiyetinden, ancak cemiyet (toplum) on lara mani-i telki (buluma mnii) olduka, haberdar olurlar. * 1059 Bir fakirden tand bir zengini somnuz: Ya msrif der, yahut ingene... fakir nazarmda muktesit (tutumlu) zengin yoktur. 1060 Htralarmz, diyoruz ve sanyoruz ki onlar hayatmzn aklmzda tam kalan paralardr, halbuki her birinin altnda nisyana (unutulmaa) gmlm binlerce para hayatmz vardr.
*

1061 Bakas dd m, "rk tahtaya basmasayd! deriz; kendimiz dnce bastmz tahtann rk km olmasndan ikyet ederiz. * 1062 Bence en ayan- merhamet (acnmaa deer) fakir odur ki akratbasnm zenginliini dilinden dre mez. * 1063 Hakikaten byk adamlar onlardr ki hakla rndan her kelime-i takdir (vme kelimesi) bir hav-i kabih (kt iirme) tesiri icra eder (yapar): Voltaire hakknda zeki adamdr!" demek gibi.. 1064 Etrafmzdakilerden terbiye ve nezaket yok sulluu bizi onlarn iffetsizliinden (namussuzluun dan) ziyade muztarib (rahatsz) eder.

1 065-Yalnz meleklerin deil eytann da kanatla r vardr: Velev ateden olsun. 1 0 6 6 -0 ak uzun yaar ki yalnz kalbde mahbus (hapsedilmi) deildir, adeltta (adalelerde) ve dima da da vcudu hissolunur. * 1067-Malmatl (bilgili) fakiri az ok hak ninas (hakkn bilmez) gibi telkki ederiz (dnrz). * 1068-Bizde erkekler asrlarca ykselemedi; nk kadn vaz ettikleri (koyduklar) mevkiden yukan sal vermek istemediler.
*

1069-Geni manzaralar, srrmz (neemiz) gibi elemimizi (zntmz) de arttrr: Eer mes'ut isen aklk ara;bedbahtmsm, (talihsizmisin) kapah yaa!.. * 1070-Bilhassa akraba meselesinde keyfiyet (nite lik) kemiyete (nicelie) mreccahtr (tercih olunur): Zengin bir amcas olan kimsesiz saylmaz; bilakis (ak sine) ykselememi bin daynz olsun, cemiyet iinde bi-kes (kimsesiz) tanlrsnz. *
1 0 7 1 -H a k sz sik yat kzdracak yerde _pildnriir ^

hakl ikyet utandracak yerde kzdrr, 10 7 2 -Dnyada icras (yaplmas) en g hareket sa nyorum ki mevkiinden sukut etmeksizin (dmeksi zin) kahkaha ile glebilmektir. * 1 0 7 3 -Res'l-hikmeti mehfetullah ve ahrul-hikmeti mehfesu'llah" ((Hikmetin ba Allah korkusu, sonu insan korkusudur).

1074 * *Ben hi kimsp anlayflmgH!" Hiynl 'k T kald soracaktm: "Allah msn be herif?" 1075 Hayatta ihtizar (can ekimeyi) tatmak ister misin? Sev ve aknn en ateli devrinde sevdiinden ayrl! * 1076 Lisan, ruhun vatandr. 1077 ki dmammzm birbiri ile barmas bir dos tumuzun bize darlmasndan daha zararldr, * 1078 Disiz az ha pm, ha srm. * 1079 "Toz!" diye istihkar ediyorsun (hakir gr yorsun): Halbuki o seni verem ederek ldrebilir, sen ona hibirey yapamazsn! 1080 Hrriyetten tath bir esaret vardr: Ak! 1081 Srra (ne'eye) o kadar az ahknz ki "dn akam neeli idim!" desem sorarlar: "ne kadar imi tin?" * 1082 Mahcuba (utangaca) frsat ver, derhal kstah (terbiyesiz) olur.~ ^ ^ 1083 Dmanlannn hatlarn istismar edemeyen (smrmeyen) maharetten (hnerden) bahsetmesin. * 1084 Toprak: te kavmin anas; lisan: te kavmin babas...

1085-Gzel kadn iin kapal yaamak namuslu yaamaktan gtr. * 1086-Zulm affetmek byklk, unutmak kcklktr. ------^ 1 0 8 7 -Bolar zevahirle (grnle) doludur. * 1 0 8 8 -En ok holandmz adamlar kendimizdeki meziyetlerden (stnlklerden) olup da kusurlarunza itirak edenlerdir (katlanlardr). 1089-Meslekdalarmzm eserlerini beenmemek kolay, an samim (samimiyetle) beenmek ok gtr. 1090-Herey gibi muhabbetin de fazlas muzrdur (zararldr): ^ d srnakhk olur ve mukabil (kar) muhabbeti azaltr. * 1091-Hsn-i niyetten (iyi niyetten) nasibi (ksmeti) olmayan bakalarna ne iare edebilir (dn verebilir)? Bittabi (tabiatyla) su-i niyet (kt niyet)! * 1092-abuk ykselenler itimai (sosyal) merdive ni ksa, yormaz ve tenha sanrlar. * 1 0 9 3 -Bir vlide (anne) demi: Dalar yaklatka byrler, ocuklar bydke uzaklarlar. * 10 9 4 -stanbul'u yle "Beyazd"mdan tutup dut silker gibi sarsveriniz eer hlis (saf) bir dedikodu sana isterseniz.. * 1095-Ak ne zaman kanun tanrsa hakiki san'at de o zaman ahlk gzetir.

1096 Btn insanlar yalana tvbe etseler yine yeryz lhti (tanrya it) yalanlarla dolu kalr: Ak, iir, genlik, gzellik, ilh (v.s.).
L

1097 Hayat bir aynadr, sen ona glersen o da sana gler. " 1098 Cha (makama) muhabbet nefse (kendine) muhabbet gibidir, ondan ancak meyuslar (mitsizler) mstani (ilgisiz) grnr. * ' 1099 Pek mtecessis (merakh) adam sebatkr k olamaz. 1100 nenler arasnda meziyetliler de (stnl olanlar da) yok deildir, fakat nrken meziyetleri ni (stnlklerini) hi azlarma almazlar. * 1101 Dsturu (kaidesi) budur zeknn ite: Aldan ma, fakat grn ferifte (aldanm)! 1102 Bzlar iin, "Konuurken kalbi azmda!" derler, ben tercih ederim ki dili dimanda (beynin de) olsun. * 1103 Sanayi-i nefise (gzel san'atlar) iin gzellik ten baka her endie sinek gibidir: Tahrib etmese de (harap etmese de) kurtlandnr. * 1104 Birbirine hibir diyecekleri olmayanlardr ki alelekser (ekseriya) tath tatl konuurlar! 1105 Akta muvaffakiyetin (baarnn) hi olmaz sa yars bir kstahlk (terbiyesizlik) meselesidir.

1106 nsanlarda tbiiyet (tbi olma) meyli yle mzmin (sre gelen) bir hastalk Ici u Amerika'ya ba knz en mterakki (ilerlemi) cumhuriyet iinde ken disine "elik krah", "mendfer krah", "bilmem ne krah" icad ediyor. 1107 ok kii lakrd ederken "sz"n bir mil-i itimai (sosyal etken) olduunu hatrlamaz. * 1108 Alelekser (ekseriya) kendi nefislerine (kendi lerine) hkim olmayan kocalardr ki karlarna hkim olmak iddiasndadrlar. * 1109 Bir kadn iin sevdiini yalnz kendisinin be enmesi kfi (yeter) deildir, baka kadnlar da beenmeli ki ona muhabbeti devam etsin. 1110 Darb- meseller (ata szleri) ancak muvazaa-i umumiye (umumi dankllk) ile hakikat kuvvetini alrlar. * 1111 Dehaetin (dhiliin) arasra yorulan kanatla r, ehliyetin hi yorulmaz ayaklar vardr. 1112 Bir kadn ev hali ve mhmel (ihmal edilmi) kyafeti ile daha latif bulmuyor musun? Beyhude "se viyorum!" deme. * 1113 Mstesna her sahada vardr: yle sralar d er ki hakk bulmak iin kavaid-i hukuku (hukuk kai delerini) inemek icabeder. (izilmitir) 1114 Her devir kendisinden sonrakini dourmak iin ar eker.

1115 Zeki mahfillerde (evrelerde) ahmaka bir sz umumi bir sknt tevlid eder (dourur). Gy o hamakatten (ahmaklktan) btn huzzara (hazr bulunan lara) dalan birer hisse vardr. 1116 Koyunlarn korumak isteyen oban aln kokusunu kurda duyurmamal. (izilmitir.) 1117 Kaaklk gmrk hatlarnn ga^ r- m^^ru (meru olmayan) ocuudur. * 1118 Bir kallein yannda bir ahmak grnce: te sustah aks! derim. * 1119 Kalbin erefi helecanndadr: arpnts dei meyen yrek l saylr. 1120 ok tacil (acele etme) ve ok tecil (geri brak ma) ikisi de kararszhk eseridir. 1121 nkilblar ok byk derslerdir; her dimaa (beyne) smaz ve sama'd dima bittabi (tabiaty la) bi-huzur (huzursuz) ^der. * 1122 Hedef olduu hakszla kar her ferdin derece-i teess (znt derecesi) zaafnn derecesiyle mtenasiptir (orantldr). 1123 Gzel azda cirkin_sz iki kere irkin gjijnr. 1124 pmek istediimiz elin tokaddr ki en ok actr. 1125 Alklamadmz abuk unuturuz: Hfza-

HIZ biraz avucnnzdadr. 11 2 6 -Khne (eskimi) fikirlfr benzer: Skp atmak cok gtr. (izilmitir) 11 2 7 -yle adamlar grdm ki kanundan kork mazlar da efsundan (byden) dleri patlar. * 1 1 2 8 -ek (phe) bzen malum yolunu sislendirir, fakat bzen de mehul kapsmm anahtar olur. 1129-Sanemi (putlar) bzlar peresti (tapma) ih tiyacyla, bazlar da recm (taa tutma) iin ister. 1130-Kaplan srt iin en tahammlsz (tahamml edilemeyecek) yk merhamettir.
--------------------------- ^

1131-A kn yaratt semada gne bzen cehen nemden doar. (izilmitir). ;i 1132- df san'atkr odur ki her eserinden honut (memnun) grnr. 1133 -Hukukunu haykrmak bile ancak kuvvetli azlarda alenkdar (henkii) hissolunur, a aslanlarn brmesi gibi. (izilmitir). * 1134 Ak salar altnda ok tannan (tnlayan) kah kaha etaretten (needen) ziyade sarholuu hatrla tr, 1135 Her muztarip (ztrp eken) sanr ki ektii acy baka hi kimse tatmantr. 1136 Kadn serapa (batan ayaa) ruh, yahut... se

rapa (batan ayaa) bi-ruhdur (ruhsuzdur). H ; 1137 Kartahn beenmediini knnnpalar irapcy1ar. 1138 Bz hatlardan muhtfler (haty yapanlar) deil, muhtilerin (haty yapanlarn) asr mes'ul (so rumlu) olmak lzm gelir. * 1139 Herkesle ho geinmenin aresi herkesle bil* fikirde olmaktr. 1140 Kermeti grebilmek iin evvel beevvel (her eyden nce) kermete mutekit olmak (itikat etmek) lzundr. 1141 Her din kendisinden evvelki dinleri kaba abeslerle (bolarla) doldurur. * 1142 Muvaffakiyetlerini cretlerine medyun (bor lu) olanlar zeklarmdan, ve zeklarma medyun (bor lu) olanlar cretlerinden bahsederler. * 1143 Bizi her dinleyen biraz metbuumuz olur (bize balanr); onun iin hibir marur geveze deildir. * 1144 Kapah gzler de levzun- i timaiyedendir (sosyal levzmdandr): Herkes akgzl olsayd belki hi kimse tehlikesiz uyuyamazd. * 1145 Vekarl ruhlara harm (bakasnn) merhame ti de hasedi (kskanl) kadar giran (ar) gelir. 1146 Hakikat bile harc- lem (herkesin harc) olunca kymetten der.

1147 Bence hal btn hayat kaplar ve istikbal her ferd iin kendi ld gn balar. 1148 oumuz sanrz ki takdirde ne kadar mkilpesend (g beenir) davranyorsak o nisbette ince zevkliyiz. ;l: 1149 Dman dmann her faziletine inanabilir, fakat samimiyetine asla! 1150 Herkes nazariyatn (nazariyelerini) onlara edilen hicivler (yermeler) nisbetinde kymetli hissedir. * 1151 nsan tamamiyle ne olduu gibi grnebilir, ne de olmad gibi. Riyakr (ikiyzl) odur ki izhr ettiinden (gsterdiinden) ziyade izmar eder (saklar).
t-

1152 Szne inanmayanlara yalanc kzar; inanan lara ise acr, fakat iinden sevinerek. 1153 Akn lezzetleri ksa, elemleri (zntleri) uzun mrldr: Bir pheden doan ztrab bin temi nat (garanti) teskin edemez (yattramaz). 1154 Ancak cemiyet sahnesinde hi rol olmayan hakirlerdir ki komedyasz yaayabilirler! 1155 irkinlik zevk-i selimi (iyi zevki) tahri eder (azdrr); zevk-i sakim (kt zevk) gzellikten sinirlenir. * 1156 Ef'alimizin (hareketlerimizin) yz bize gr nr, astar komumuza! 1157 Brak sylesin: Dipsiz mbhaseleri (konu malar) ksa kesmenin en messir (tesirli) aresi budur.

1158 Kendisini beendirmek hevesi insanda hayati bir ihtiyadr; halin takdirinden mstani (ilgisiz) gr nen, emin olunuz ki alk tiden (gelecekten) bekler, 1159 stersen yalandan yerindir; fakat yalandan se vindirme: nk bu ok acdr. 1160 Eserim kahkahaya mahkm olmaktansa nisyana (unutulmaa) mahkm olsun. * 1161 - Kabul etmek istemediimiz fikirler aleyhine ne kuvvetli mantmz vardr! -------- H 1162 Ulv (yksek) fikre sarfedilmi gzel ifadeden ziyade di ifade iinde bulduum gzel fikre yanarm. 1163 Kendini beenmilerin nedmetleri (piman lklar) bile ikin olur: Sanrlar ki hatlar ile de kina t dolduruyorlard. 1164 Sevdiine tam bir emniyetle bakana tam se viyor denemez; hakiki ak ahngan ve itimadszdr. 1165 Her vicdan iin ancak iinde istirahat buldu u (dinlendii) fikirler dorudur. 1166 Kurduu tuzaa dmeyen av hamakat (ah maklk) ile ittiham eden (sulayan) avclar bile gr dm! 1167 Elinden gelse her muharrir (yazar) btn ka rilerine (okuyucularna) kendi zevkini alard. 1168 Gurur dnyada yalnz aka mukavemet ede

mez; Sevdiinin uzurunda eytan bile mtevazidir! (alak gnlldr) * 1169 caz (az sz) iinde bir di fikir gzmn n ne dar elbise giymi kaba bir adam getirir. 1170 Anlalan anlamayanlardr ki bermutad (det zere) anlajdmayacaklar anlamak iddiasndadrlar. * 1171 Yalnz muaakadadr (sevimededir) ki k k sebepler byk eserler vcude getirebilir! * 1172 Ehliyetli ve mtevaz (alak gnll) olmak g deildir: Glk hem ehliyetsiz hem kibirsiz ola bilmektedir. 1173 Bir itb (azarlama) ne kadar hakl ise muhata ba (kendisine sz sylenene) o derecede kaba grihr. * 1174 Alk ne kadar aadan kopsa gururumuz iin bir basamak tekil eder. * 1175 Yazs ile karilerini (okuyucularn) ykselt meyen muharrir (yazar) ancak bir ktiptir. 1176 Ak kalabalk tazyik eder ve uzlet (toplum dan uzak kalma) besler; bunun iindir ki sevienler babaa kalmak isterler. * 1177 En iren yalan gzya ekline girendir. * 1178 Yalancnn en ltif mdafaas: "Doruyu sy lesem inanmayacaktnz!" s i 1179 Riyakr grnmek korkusu ok kiiyi kaba-

 1180 Her muntazam cemiyet bir hakikate l-ekal (en az) on yalan katk eder: Yalnz hakikat ile bes lenmek isteyen cemiyet yaayamaz; fakat yalnz yalan la beslenen cemiyet de zehirlenir. * 1181-im ize yaray^n_yalan.her hakikatten stn dr. - 1182 Yarasaya gnei gstermek bir saygszlktr. * 1183 Cehlin (bilgisizliin) zarar hamakat- mhitanm (ortamn ahmaklnn) murabba (karesi) ile mebsten mtenasiptir (dz orantldr). 1184 Yalana o kadar alz ki bir hakikati kabul ettirmek isterseniz biraz yalanla salalamalsnz. * 1185 Dmeni dinlemeyen gemi er-ge apa oturur. * 1186 Siyasi bir ihtirs iinde hareket edenlere ha kikati anlatmak lde kumlar ve ummanda (okyanus ta) dalgalar idare etmekten daha gtr. 1187 "Sakalm olsa szm dinlenir!" deriz. "Kl cm olsa szm dinlenir!" desek daha doru olurdu. 1 188 R/lnr iitir dinlemez: bzlnr ahlamnks/.n d i n l e r ; b/lar da eer iitse dinleyecek ve anlayacak, belva baknz ki sardr. Unun iin heT "^^7 anlayar^ beri gelsin!" demtfe mecbur oluruz. 1189 Arasra yle iptidi (basit) lkrdlara muha-

tap olurum ki iimden: "Acaba tufamn suyu hl kurumad m? derim. 1190 Koyunlar, kurtlar, obanlar, oban kpek leri: En medenisine varncaya kadar ite her cemiyetin alettakrib (aa yukar) tertibi! * 1191 Gzel kelebek isteyen irkin trth ezmemeli: Zira o bundan kar. 1192 En byk delilik herkesi bir tarzda dndr mee almaktr. 1193 Dmanmzn dman olmayan hakiki dos tumuz olamaz. * 1194 nsan ektiini bier, derler. Her yerde ve her zaman doru deil. Ktlk ve fakirlik ekip servet bi enler grlmtr. * 1195 Hakiki byk adamlar gzel aalara benzer ler: Dallarnda kular yuva yapar; glgesinde insanlar serinler; ieklerine srnen hava rayiha (koku) alr; meyvesi ile alar doyar ve yapraklar arasnda dklen gne damlalar altndaki topra ihya eder (yeniden canlandrr)! * 1196 Sevdiinizi yalnz kalbiniz deil, dimanz ve vicdannz da mtereken: "sev! demeli. * 1197 Sizi ahlken ykseltmeyen ak, emin olunuz ki bir tarafndan kirlidir. * 1198 Gz kr olmakla beraber ak gzeldir. Fakat ondan daha gzel birey tanrm: Gzlerini yuman

1199 Rm olmak (boyun emek) isteyen kadm se vildiine inanm grnmekle iktifa eder. Rm olmaa (boyun emee) karar verendir ki sevildiinden emin olmak ister. * 1200 ok ivekr (iveli) kadm gibi hi ivesiz kadm da phe altnda tutunuz: Zira biraz ive kadn iffetinin hukuk- tabiiyesindedir (tabii haklarndandr). 1201 Visalden (kavumadan) evvel: "Seviyorum" sznde sdk (doru) ve kizbin (yalann) yar yarya his sesi vardr. Visalden (kavumadan) sonradr ki o sz ya btn btn doru, ya btn btn yalan olur. * 1202 Sevmedii halde kendisini k zannedenler kadar da sevdii halde k olmadn iddia edenler grlr. * 1203 Kendimden ahmak grdklerim bana "zeki" diyeceklerine tercih ederim ki "ahmak" desinler. * 1204 ok kii yoksulluk iinde iken varlkl imi de sarfetmek istemiyormu gibi grnmee alr; de mek ki fakirlii hasislikten daha byk ayp telkki edi yoruz. H 1205 Salklarnda hrmet etmek istemediimiz b yk adamlarla vefatlarmdan sonra iftihara (nmee) hakkmz kalmaz.
a

1206 errin (ktln) byk menba (kayna) esaat deil hamakattir (ahmaklktr): Hapishaneleri fenalardan ziyade budalalar doldurur.

1207 Kuduranlar eer tedavi imkn yoksa an cak o zaman imha (yok) etmeli. * 1208 An samim (samimi olarak) bedbin (karamsar) olmak art ile yaamakta devam ancak kuvvetli ruhla rn krdr (iidir), * 1209 nsan yalnz dostlar ile deil, dmanlar ile de iftihar edebihneli. 1210 Arayan bulur, derler. Hakikat mevzu- bahs (bahis konusu) olunca bulamayacamz bilsek bile aramalyz. 1211 Bir dostundan elemsiz ayrlmak ister misin? u srada bir ka hafta evinde misafir et. 1212 nsan vaktin kymetini en ziyade birisini bek lerken anlyor. * 1213 Musiki iirin ifade edemedii hissiyat (his lerini) ifade eden iirdir. * 1214 Tekebbr (kibirlenme) ancak birey zerinde yakr: Hamakat (ahmakhk). 1215 Yksek makamlar ancak hafif balar dn drr. * 1216 Talih korkanlar korkutur, cesurlara cesaret verir. * 1217 Devlet ricali (adamlar) bizim memlekette kanun- tekmln (gelime kanununun) bir mstesnas dr: D efaten (bir defada) yetiir!

O 1219 Kendi kendisini istihfaf eden (kmseyen) ^>adamla hi kimse istihza (alay) edemez.
fr

1220 Her elem ve her lezzet az ok girdii ruhun --------------- eklini alr: Kadehde rak gibi. 1221-Bedbahtlar, olsalar olsalar ancak "uzakdan akrabamz" olabilirler. 1 2 2 2 -Gz yann en messir (tesirli) ilc gz ya dr, 1223-H er ferd iin en byk ir kendi hlyasnda bir ekl-i beyan (syleme ekli) verebilendir, 1224-Duvak altnda her kadn az ok gelindir; du vak aldktan sonra.... bilmem! 1225-Y eis midin cilvesidir. 12 2 6 -Glk mektepden birinci kmada deil, ha yata iyi numara ile girebilmektedir. 1227-Debba (deri tabaklayan san'atkr) sevdii deriyi yerden yere vurur: Bunda beis yok! Fakat bazan sevmedii deriye kzar da sevdii deriyi paralar! * 1228-Mektepde ve hayatta yalnz bir nokta-i itirk (itirak noktas) gryorum. * 1 2 2 9 -Hemen btn insanlar ikbalde (mevkide) aslan, idbarda (dknlkte) sandr.

1230 Edebiyatda itihar (hrete erimek) kolay dr; zorluk hreti muhafazadadr (korumadadr.) j 1231 Ammenin (halkn) zaikas (tadalma duygusu) hakikatin (gerein) tadndan holanmaz. 1232 Her kendini bilen az ok mtevazdr (alak gnlldr): Kendini rendikten sonra insan nasl marur olabilir? * 1233 Haykran haset (kskanlk) havlayan kpek gibidir: Isrmaa cesaret edemez. 1234 Haset (kskanlk) bakasnn malm kendi azma zehretmektir. * 1235 Firavun - ka yandasm? Hazret-i Yakub Yzotuz.... ve hibir gn rahat yz gnnedim! Ga liba Hazret-i Yakub Trkm! 1236 Bizde post elden gider; post kavgas bitmez. 1237 Dostluk kantarla ah-veri miskalle (birbuuk dirhemlik lyle): Dmanlk da yledir. 1238 Esasen hibireyi mahvetmemek (yok etme mek) taraftarym: Fakat behemehal (muhakkak) bir eyi malvetmem lzm gelse "taassub"un cann ka rrdm. 1239 Sefahatten (ar zevk ve elenceden) deli kanly nasihat deil, muhabbet kurtarr. 1240 Hatn grmee ah, velev bakalarnda ol

sun: Bir gn gelir, kendi hatlarm da grrsn. 1241 Zeki olmak kifayet etmez (yetmez), zeki g rnmelidir de. 1242 Fikir dne d&ne-artayr*
V -

1243 Hakiki iffet (namus) bir adamm kesesi ka dar da kanatlarne hrmet etmektedir. 1244 Eski baka, antika bakadr., 1245 Saadete bir mya diyorlar: Belki dorudur ama o ryay ancak uyanklar grr. 1246 Azda ereti szler ereti dilerden daha ir kindir. 1247 Karn tok olan iin ramazanla bayramn fark yoktur. * 1248 al fasulyasma nisbetle srk ne ise bize na zaran mit de odur. * 1249 Edebsize bir tokat atmalydn. Eldivenim yoktu;irendim! 1250 Tekgzlerden ve krlerden ziyade memleketi mizde bostana su aksn diye dolab eviren gzballara acrm! H 1251 Develer klavuzlar eek olduuna kzarlar m: Eer bu rivayet doru ise demek olur ki develer insandan ziyade nefislerine (kendilerine) hrmetkrdr. *

<;o -

1252-Tp ne kadar terakki etse Hipokrat (Hippocrate)' "evet!" dediine Calinus (Gallien): "Hayr" der.
1 ? ^ ^ -S7mii/ er-gec 7.iimze..bgnze.r-

H 1 2 5 4 -"Basma bel ffPHi!.'* ayamzla kendimiz gitmiizdir. ------ ^

p ^lbuki belya

1255~Dnyada en ok nefret ettiim mahlklar (yaratklar) sineklerdir: Temiz ve pis hereye tehalk le (can atma ile) atlrlar. 12 5 6 -Merhametten maraz (hastalk) kar, diyorlar. Tifsl bir kehlevi (hiti) indfnipyftc.pk..kadaE^ .fka yiirHdliseniz dorudur.
:i:

------- -

1257-Sarholuk ok kt hal; mrmde bir kere bama geldi, ve yalnz o gn ruhumda siyaseti andrr birtakm hisler vard! 125 8 O ltif kkde o irkin kz.. ekerleme kutusuna girmi hamam bcei! 125 9 Kyllerin ahn teriyle besleniyoruz! Onun iin benzimizde kandan eser yok! * 1260 ok kiiye dikkat ettike yamurlu gnlerde kira arabaclarn hatrlarm! 1261 Salah (iyileme) eseri bir hasta iin uyku, bir sa iin gzn amaktr. * 1262 Alklarn sktu bana bo kasalar hatrlatr. 1263 steriz ki ar bize daima baln versin ve inesi

ni hibir zaman gstermesin. 1264 Zavall bitaraflar (tarafszlar) sizi her frka taa tutar: sterler ki teki frkalarla alkanz olmasn ve isterler ki alkasz olmayasnz!., H 1265 insan ok kere tahkir ettiinin dnnda (aa snda) ve takdir ettiinin fevkindedir (yukarsmdadr) 1266 Bizim diyarda syleyeni Hpil baran d^nlerler. 1267 Hi kimseyi beenmeyeni beenen de pek ok olmaz. 1268 Ferdin bekledii bir inkilb vardr. Her inkilbta sanr ki bekledii inkilb geldi ve ok gemeden anlar ki bir daha aldanm! * 1269 lim ve sanat gzetmeyen hkmetten byk hayr ummam. * 1270 Bir devrin kaz baka bir devrin kartal olabi lir. * 1271 Cenab- Hak (Allah) ancak gabavet (kahn ka fallk) halk etmitir (yaratmtr) onu hamakata (ah makla) biz insanlar tahvil ettik. 1272 Bizde idare lemi ierisine hi oduncu girme mi ormana benzer: Orada slhata (Judit)in klc, (Guillaume Tell)in oku, (Cromwell)in baltas ile girimeli. 1273 Merhamet fakirlerin gznden, fakat zenginle-

rin elinden beklenir. 1274 timai (sosyal) meselelerde kelimelerle syle, fakat asar (eserler) ve vukuaat (olaylar) ile dn: ye rinde lf koyunca siyaset deil edebiyat yapm olur sun. 1275 Harb ve sulh meselelerinde kedilerle kpekle rin mnasebat (mnsebetleri) sadk bir tetkik sahas dr. * 1276 Siyasette herkes sahil i selmeti (selmet sa hilini) kendi fikri ucunda grr. * 1277 Rabbim selmet versin: Bir gemideyim ki kaptan ile makinist ayn fikirde deil, dmenci ikisine de muarz (kar) tayfalarla yolcularsa hi dnmez ler. * 1278 Gzel bir dstur: Kiminle ve nerde konuur san konu yle farz edeceksin ki pek ayan- hrmet (hrmete deer) bir hanmefendi seni dinliyor. * 1279 Anha minha (u veya bu) en ucuz para ala*rak kazanlandr. 1280 Ferd olsun, cemiyet olsun, bir gn gelir ki yo rulur, yorulunca dinlenmek ister ve dinlenince mevkiini kaybeder. 1281 Ben una mutekidim (inanmm): Ecdadnm (atalannm) hayat ile bir kimse ne kirlenir, ne sslenir. 1282 Kalle ile ahmakdan mecbur kahrsam birinci yi tercih ederim: nk o nihayet bir ie yarayabilir.

1283 Kyl elinden para zor kar, nk eline zor girmitir. * 1284 Bir hkmet isterim ki edebiyata hizmet et sin, edebiyat istihdam (kullanmak) kasdma dmeksi zin. 1285 Ne akimdan memnun olmavan grdm ne de tahinden memnun olan. -----------------------------------^ 1286 Arh bada t bile bir bel olur. 1287 Evld kopar! anadan ayrlr, fakat ana evlddan....

1288 Bence deha-y edebi (edebi deh): Herke sin gremediini grmek ve grdn herkesin syle yemeyecei gibi sylemek. * 1289 Saf-dernlar (saf kimseler) baka trl grne yim derken btn btn olduklar gibi grnrler! * 1290 Ahara (bakasna) emniyetsizHini bildirmek pantalonunun arka cebinde bir "browning" saklad n hissettirmee benzer. 1291 ark bir mbalaa adesesidir: Oradan tabiat bile mfrit (ar) grnr. * 1292 Mahiyetini (niteliini) muhafaza ederek (ko ruyarak) manzarasn enok deitiren ey: Beerin (insanhn) gafleti. 1293 Kendi kendine iken bile samimi olmayan sah

te-vekarlar (yapma tavrllar) vardr. * 1294 Lezzet almak iin yle sanyorum ki roman bir tarih ve tarihi bir roman gibi okumah. * * 1296 Istersiniz ki akim (neticesiz) dnmeyesi niz, sevdiiniz meseleleri dnnz! * 1297 Tarihte dikkat ediniz her "byk hkmdar" dedikleri mstebid bir hkmdardr. Onun iin ben an cak "iyi hkmdar"lar byk tanrm. * 1298 Ahlk, son tahlilde, ferd iin hfzsshha (sa l koruma) ve cemiyet iin menfaattir. * 1299 Fikr hatlarmzn en cmerdi udur: Mstes nay kaide sanmak ve mstesnalar stne kaide kur mak! H 1300 Bir hastah eken hasta da bilir, tedavi eden hekim de: Fakat aralarnda ne fahi (byk) fark! 1301 Zaman olur ki mesud olmak muhite (evre ye) kar bir zulm gibi grnr. 1302 Harb-i umumi (I.Dnya Sava) temelleri kan iinde bir medeniyet bidesidir. 1303 Krler memleketinde grmek bir hastalk sayhr. * 1304 Hak idare u eyi nefislerinde cem edebigra at: Qnu_cni&e_biri filizlenirj^ ^

lenlerindir (toplayabilenlerindir): Zek, ilim, tecriibe... tekiler az ok gsptr (zorla alandr). * 1305 Saadet-i ahsiye (ahsi saadet) ancak saadet-i umumiye (herkesin saadeti) ortasmda tam olabilir. 1306 lim ve zeknm istibdad bile ar gehiez, nki hrriyetin bir vacibesi (gerekli olan) de ilim ve zekya inkiyaddr (boyun emektir). 1307 nsan ancak sermaye-i ilim (bilgisi) kadar hr olabilir. * 1308 Serbest (babalanmam) ona derler ki ba ancak ilim ve zekya baldr. 1309 Bazen su bile ayan- tel'in (lnetlenmeye lyik) olur: Mesel yatandan taarak masum bir ky ezdii zaman, yahut st taiatmda (kartrmasnda) erik-i crm (crm orta) olduu iin. 1310 Siyasette ok kere hekimlerin hastalardan zi yade muhta- tedavi (tedviye muhta) olduklar iddia olunabilir. * 1311 Yunan ordusu bizim askerlerimizden nasl korkmasn ki ev sahibi daima hrszdan kuvvetlidir (*) * 1312 Bizde "tensikatdan (dzenlemeden) bahset mek ars dinmi rk dii kurcalamaa benzer. * 1313 Hayatta his deil, hayal deil, hatt zek bi le deil, ancak ilim ve tecrbe rehber (yol gsterici) olabilir.
(*) Mcadele-i m illiye esnasnda neredilmitir.

s : 1314 Merkezinde kuvvetli bir ak bulunmadka hayatnz ne tam bir saadet olur, ne hakiki bir facia. 1315 Bzlar sanyorlar ki seslerini duyunnak iin kavgadan baka re yoktur. * 1316 Aydnlk yol gsterir, eer gz kamatrmazsa. 1317 Shhat sarslmadka hfzssha (sal koru ma) hatra gelmez. 1318 irin ruhu tekke, harbt (meyhane), mekhane ve darlzifafdan (zifaf evinden) terekkb eder (oluur). * 1319 "Terbiyesiz!" diye ocuklarn azarlayan ana lar iittike soracam gelir: "Kabahat kimde?" 1320 Her cemiyette teceddt (yenileme) aadan balar: Avam (halk) eski halinde kaldka terakkiye (ilerlemeye) inanma! * 1321 Beni birisi zem ederken (ktlerken) hi korkmam; medhederken titrerim: Zem eden (ktle yen) ne kadar yanlsa zarar kendine olur. 1322 Kyafetimiz ne olduumuzu deil, ne olmak istediimizi gsterir. 1323 Kadnlarn ellerinde baston grdmden Beri: Ament! dedim, nisaiyuna dahil oldum (femi nistlerle birlik oldum). *

1 : ^ 2 4 Y a n d l k c a

y a ^ a m a a n g ran ireM v o n ^ r o n H i k -

e sanrsn ki ok yaayacaksn. ^ 1325 Memur olmak kolay, memuriyetle yaabil mek zordur. * 1326 Bir ziyafete daveti reddetmekdeki lezzet kabuldeki lezzetten daha yksektir. * 1327 Her hareketin ahmakas sevimsizdir, lkin itraz ile nezaketin ahmakalar hi ekilmez. * 1328 Erkek ister ki sevdii kadn bakalarnn kar snda melek, kendine kar iek olsun. 1329 zdivata g olan sevimek deil, anlamak * 1330 Gevezelik sz mukasemesinde (blmesinde) hissesine rz olmamakdr; onun iin muhatab (kar sndakini) sinirlendirir. * 1331 nsan eserini elbette ocuundan ziyade se ver: nki ocuunun ya anas yahut babasdr; halbu ki eserinin hem anas hem babasdr. * 1332 Hainin mn-y cinayeti udur: "Ben hami yete lyk deilim!" 1333 En tath ey bir kadn gznden kendimiz iin dklen yalar arasnda grdmz tebessmdr (g lmsemedir).
t -

tr.

1334 Zeki olmak isteyen evvel beevvel (hereyden

nce) iml-i zek etmek (zeksn iletmek) gerek. * 1335 Kadn ve erkekden mrekkeb cemiyetlerde nezaket sanki fahri ve meccani (parasz) olmakdan kar. * 1336 Kadn kolaylkla inanr ve daha kolaylkla inanduir. * 1337 ok faal olmak iin az hassas (hisli) olmak arttr. * 1338 Edebiyatta beenilmenin aresi bnekdir, ya hut meslekdalar tehdit edebilecek (korkutabilecek) kadar ehliyetli olmamak. * 1339 Necabet (huy temizlii) bir nevi an'ane-i uzviyedir (uzv gelenektir). * 1340 Devamh paraszlk erge bir musibet (felket) celbeder (getirtir), ister fertte ister cemiyette olsun. 1341 Kalb mantkdan ok kuvvetlidir: Her diledii ni ona syletir. 1342 Siz yalnz fenal aratrnz; iyilik kendisini gsterir. 1343 Mahuplara bakalarmm kstahh (terbiye sizlii) ayan- gbta (imrenmee deer) grnr. 1344 Daraac, bana yle gelir ki, adletin hiddet tavrdr. * 1345 Kadnlar abuk deiir, fakat az tenevv eder

(eitlilik gsterir); erkekler bilakis (aksine) ge dei ir, lkin ok mtenevvidir (eitlidir). Bundan dolay dr ki erkek intihabnda (seiminde) kadnlar daha zi yade zlrler. * 1346 Bir memleketin sokaklar fazla glyorsa, emin olabilirsiniz ki, evlerinin ii alyor. Evlerinin ii glen memleketlerde sokaklar alr. 1347 Can skc adamlar yazn bana sineklerin mua vini (yardmcs) gibi gelir. 1348 Alklarla kaklar karnz, cemiyet-i beeri ye (insan toplumu) yle tenhalar ki. 1349 Tvbe "gnah sabunu"dur, 1350 Ahmaa gzel kz vermek eee iek yedir mee benzer. 1351 Tmarhnesi olmayan memleketlerde insan deli olmadndan nasl emin olur bilmem! * 1352 Derin bir kin telkki etmek derin bir muhab bet telkin etmekden (alamaktan) kolay deildir. * 1353-k i irkin bile byk bir ak ile birleince biraz gzel grnrler. * 1354-Sevdiinin biraz aleyhinde bulunmak gizli sevdalarn briz (gze arpar) nianesidir (belirtisidir). 1355-Kuvvet bilhassa (hususiyle) tahribt (harap etme) ile kendini gsterir: Babalar "bizim olan bir bal taya sap olamad!" derler; "bir sapana demir" yahut

'bir hokkaya kalem" olamad, demezler. * 1356 Kaplanla aramzdaki fark: Onun penesi ile ald kuzu etini biz paramzla alrz! * 1357 Evet, hayvanlarda merhamet (acma) kayd yoktur; fakat zulm fikri de yoktur. * 1358 Hamiyetin (onurun) en kt ekli alehtlak (umumiyetle) ecnebigirizliktir (yabancdan kaarhktr) 1359 nsan mefevkin (stn) tasavvurunu madununkinden (astmkinden) evvel grr. * 1360 Kabahk kendi nefsine kar fart- nezakettir (nezaketin fazlasdr). * 1361 Can sklmca hayvan uyur, insan kt eyler dnr. 1362 Hakiki kibir gizli durur, zira bilir ki herkese kar kibir sarf da ehemmiyet (nem) vermenin bir eklidir. 1363 Daima sanrz ki mesleimizi biz ittihaz ettik (aldk, setik) halbuki ok kere meslek bizi ittihaz et mitir (semitir).
jt;

1364 stihkar (hor grme) incelere tahkirden daha ac gelir. * 1365 Dikenden ellerini saknmayanlardr ki gzel ~glleri koparabilirler. ------ --- * 1366 Pek ak yalan neticesi itibariyle (bakmm-

* 1367 Ailenin iki byk temeli vardr: Yatak, beik. * 1368 ok amur kartran erge stn lekeler. * 1369 Gzel kadnn en iyi bildii ey tebessm nn (glmsemenin) kymetidir . 1370 Para nereye gidiyor, anlamyorsan kadmlarm ayak izlerini takibet. . * 1371 Kendini beenenlerin iki byk merak var dr: Sk sk aynaya bakmak ve ok fotoraf kart mak. 1372 Zaafm (dknln) hakdan bahsetmesi esbab- zaafma (zaaf sebeplerine) bir daha ilve etmekdir. * 1373 Bir kadnn ruhundaki nezaketi hizmetile rine ettii muamele (davram) ile lebilirsiniz. 1374 Bugn stanbul halk: Yuvalarmda gagalarm rzgara am yem bekleyen kulardr. 1375 Bir kadn bin trl sevmek mmkndr: A kn hangi eklini tercih ettiini bilmelisiniz ki bir kad na arzettiiniz (sunduunuz) muhabbet makbul (be enilir) olsun. * 1376 Ak istibdad (keyf ynetim) yalanc hrri yetten her itibarla (bakmdan) ehvendir (daha az k tdr). *

dan) dorudan farkszdr.

1377-Bir cemiyetin (toplumun) lzumundan ziyade kuzu olmas o cemiyet iinde erge bir kurt srs yaratr. * 1378-Fikirleri bile kadnlar eer hissetmezlerse be enmezler. * 1379-Zendostluk (kadncllk) saz gibidir, krkmdan sonra balayan beceremez. * 1380-stibdad (keyf ynetimi) hkmet dourur ama stninesi ve dads millettir. 1381- a rk (dou) havas garbilar (batllar) titiz lendirir. 1382-lme kar bir tek nbetimiz vardr: Korku! * 1 3 8 3 -Terakki-i iktisadi (ekonomik ilerleme) yoktur" demeyiniz; Altn yerine Alman kd kaim oldu (geti). 1384-Her dndnz ve her hissettiiniz, iki ucu grnmez bir zincirin bir halkasdr. * 1 385-Kan iinde temel kurmak isteyen cemiyet (toplum) daima riik kokar. 1386-Fen bize tabiatn ancak elfazmdaki (szlerin deki) mnay tefsir eder (yorumlar); cmlelerindeki mna beerin (insann) zihni iin muakkad (mulak, mehul) kalacaktr. * 1387-Bir memuriyet isterim ki onda hi kimsenin

gz olmasn: Onda da, baknz, benim gzm var. 1388 Tarihin hakikatlan stnde yetimeyen hami yet (onur) bir pheli mantardr, gda olabildii gibi ze hir de olabilir, * 1389 Kl knn kesmez, fakat uygunsuz kn kl c krietir. 1390 Ecel-i mev'udu (tabii lm) ile len memle ketler azdr: ld dediimiz memleketlerin ou ha rici (d) veya dahili (i) bir el ile katledilmitir. * 1391 Ben cemiyet-giriz yaradlmm: Kalabalkda bana ruhum dalyor gibi gelir. 1392 Baz adamlar iin ikyet bir tabiattr: G nee nisbete arzn (dnyann) kklnden ikyet edeni bile belki iitirsiniz. 1393 Diyorlar ki: "En tehlikeli yalanc kendini aldatandr! bilmem kendisini aldatmayan yalanc ve dorucu kimse var mdr? * 1394 Ferd (kii) olsun cemiyet (toplum) olsun ha yatn tayin eden bahca u mildir: Kan, zaman ve mekn (yer). * 1395 Hi alamam gzler her eyi grseler de a layanlar gmezler. * 1396 Azmz dikkatle yoklayahm: Orada her siysi hamakatin (ahmakhn) yedi asrdan beri birik mi acln buluruz. 1397 Adalet-i lhiye (lhi adiet) mahkemelerden mid kesilince hatra gelen mercidir (bavuracak yer dir).

1398 Ltifeyi sevmeyenler kendi hisselerine de cek akalarn yar sahih (doru) olmasndan korkan lardr. 1399 Mzi (gemi) geen hayatmzn kymet sizliini isbat ettike, gariptir, gelecek hayat nazar mzda (gzmzde) kymet alr. 1400 Harb- umumide (I, Dnya Savamda) en ok reva bulan iki meslek vard: Erkn- harblik (kumayllc) ve.... falclk! * 1401 Bakasn yola getireyim derken yoldan kanlar ok grlr.
t-

1402 Bir hrete leke sren yalanlar pek ok az da dolaDica hakikat kuvvetini alu*. 1403 Usan vermeyen hal yoktur: an ve erefe va rncaya kadar! * 1404 Anlamayanlarn medhi zemminden (ktle mesinden) ar gelir. 1405 Hangi yolda olursa olsun ok mesafe katetmek (almak) ister misin, ynvns yiirii, fnkat hi durmak szn. 1406 Birey istemek iin kap alan isteyecei rtbe, nian, memuriyet, yahut bir dilim ekmek, her ne olsadilencidir. 1407 ftira en can pek hayvandr: Geberdikden sonra bile sinsi bir hayat ile yaar!

1408 Talihe inananlar ve talihden bahsedenler hep kendilerini talihsiz hissedenlerdir. * 1409 Krda gezerken sprnt grmee baladnz m, anlaymz ki biraz sonra bir insan cemiyetine rastgeleceksiniz. 1410 ''Amir"herkes olabilir, hner "m ut (kendisi ne itaat edilen) olmakdadr. * 1411 Metin (kuvvetli) ruhlar tazyik altnda, ezilmez mhrlenir! ^ H c 1412 Her leke sabunla kmaz, bzlar benzin ve bzlar... ebedi deniz banyosu ister! * 1413 Aharn (bakasnn) felketi bedbaht mesut etmese de mteselli (teselli) eder: nsan budala ca hodgmdr (bencildir). 1414 Musibette (felkette) bile teferrd (sivril me) diyesi (niyeti) unutulmaz: "Byle bellar da yal nz benim bama gelir! deriz. * 1415 Bir makalede iki byk glk; yi balamak, gzel bitirmek! *
1416 Sihhatin var, akln var. var mahmgfm (bilpilpy) m,>nghn (m aV am n) var: F.y, insaf et, dmann olmasn m? _____------------------------- ---------------------------------

1417 yilik akim (neticesiz) kalmaz: krn dour mazsa kfrn (nankrlk) dourur. 1418 H kimse kendi meddahn (medhedenini)

* 1419 Bulduumuz daima umduumuzdan dn (aa) ve ektiimiz daima korkduumuzdan efzn (fazla) grnr. 1420 Yksek ahlk ancak yksek zekya refakat (elik) edebilir: Hibir ahmak tamamiyle halk (iyi huylu) deildir. * 1421 Dikkat ediyorum: Her tantm adamm ken dine gre beni bir tany var. Tandklarnz arttka sanki ahsiyetiniz taaddt eder (oahr). * 1422 Bir sinema mdvimi (devamb gideni) diyor du: Sinemann k feti undadr ki gayr- mslim akt risler Trke sy nezler! 1423 Terbiyesizlikde bile ihtiyat eseri gsterenler vardr: mesel: "Sormak ayb olmasn! mukaddemesi (balangc) gibi. 1424 Fevkalde (olaanst) adamlar arasnda hi, ama hi gzel bykl adam grmedim: Acaba gzel b yk hilkatin (yaratlm) bayalk vesikas mdr? * 1425 Kymet nedrettedir (azhktadr): Politika le minde "namuslu sfat ve edebiyat leminde zengin" hreti mstesna (esiz) bir ehemmiyet alr. 1426 H cezasz terbiyeye aklm ermiyor: Salar bile kvrlmak iin kzgn demir ve tazyik ister. H 1427 Millet ^itti! memleket mahvoldu! diye hay-

zekadan mahrum grmez.

kranlannz muyene ediniz: ya yreklerinde me muriyet hasreti vardr, ya ceplerinde para yoktur! 1428 Bz adamlarm karilcatrleri, mmkn deil, muvaffak olmaz: Gya fotoraf yalan rekabete mni olur! 1429 Gzel kadmlaruTiz eskiden tavan gibi idiler: Yalnz sahib-i haneye (ev sahibine) grnrlerdi. im di sema gibi oldular: Her gz olan grebilir. * 1430 Ak tatm bir kalb iin aksz hayat bir so uk esnemedir. 1431 En tatl buse (pck) o dudaklara mevuddur (vdedilmitir) ki en hayal-perver (hayal besleyen) bir dimaa (beyne) merbutturlar (bahdrlar). * 1432 N-mtenahilii (sonsuzluu) ben bilhassa "nisyan (unutulma) da grm: Ne kadar adam yut tu, ve daha ne kadar yutacalc ve hi dolmak bilmez! 1433 Sanat gibi muhabbeti de bediiyat (estetik il mi) besler: stiyorsanz ki uzun yaasn, akmz gzel, zarif, ince eylere ihata ediniz (eviriniz).
*

1434 Her kadnn ruhunda bir roman yatar: ve gari bi udur ki en lgm masallar alelekser (ekseriya) en us lu hanunlarm ruhlarma sokulur! t( C 1435 Akn en tabii gdas fedakrhkdr, ister bir tarafdan sdr olsun (ksn) ister karlkh. 1436 Akim (neticesiz) hlyalar kendi kendilerini yi yerek beslenirler.

1437 Bizde mevki-i iktidara (iktidar mevkiine) ge en her siyasi frkann (partinin) ilk eser-i icraat (yap t i) bir "mazlumlar alay" (zulme uramlar) te kil etmek oluyor. 1438 Memurin (memurlar) msabakas: Ekmek fet hi iin alm ne hazin muhaebedir (savatr).
m

1439 ok kere bir hanm: "benim fikrim..." diye sze balar,- bir de bakarsnz ki btn syledikleri "his"dir! * 1440 nsan ne kadar hr olsa cemiyet-i muhita (evre) iinde mevzuatn (yasalarn) esiri kalr! 1441 Alelekser (ekseriya) derin szler uzun skt lar (sessizlikleri) takib eder. 1442 dare ilerinde kadnlar erkeklerin yerini tu tar, ine sngnn yerini ne kadar tutabilirse.
*

1443 Tayyarecileri kskanyorum: Kanaatimce in sanlar nisbet-i hakiki-yelerinde (gerek llerinde) yalnz onlar grebiliyorlar. . * ^ 1444-Pusulamzm ardn undan anlyorum ki her birimiz kendi gbegimizi kutub yldz sanyoruz. * 1445 Zaman sana uymazsa sen zamana uy, derler: Bizim zamanmz dnnce bundan daha ar teklif yok. 1446 Bir cemiyeti ykseltmek mi istiyorsunuz, ef radna (fertlerine) mesuliyet (sorumluluk) hissini tev-

* 1447 Seven kadn dndke yamlr ve samalar. * 1448 Bz hayatlar krk doarlar, onlar hibirey tamir edemez. 1449 Herkesle beraber aldanmak hakikati grp de kendi kendine kalmakdan ehvendir (iyidir). 1450 Kendi kendinize kalnca cannz sklyor mu, o halde huzurunuzun bakasna sknt verdiinden hi mtaaccib olmamahsmz (hayrete dmemelisiniz), * 1451 Anlamakszn okuduum kitap sanrm ki be nimle alay eder. 1452 Para sebebiyle endie dilencilerden ziyade bankerlerdedir. 1453 Bz deba (edipler) diyorlar ki: "Biz halka doru gitmeliyiz!" bzlar da: "h-\ bize doru gel sin!" diyorlar. Acaba en dorusu y ; yolda bulumak deil midir? 1454 Felketin aamad gz r kalmaa mah kmdur. 1455 Sevdiinizin bir kadn farkna varmyor mu, anlaynz ki bir bakasn seviyor. * 1 ^ 1456 Facia ve mudhie (vodvil) beer hayatnn an ve argacdr. Bzlar yalnz dram grr, alar;bun1ar riyakrlardr. Bzlar yalnz komedya tarafna ba kar ve gler; bunlar hodgmlardr (kendini sevenlerdir).

zi ediniz (datnz).

Bazlar da alanacaklara gler ve glneceklere alar; Bunlar da budalalardr. Yalnz ukaladr (aklllardr) ki her manzaraya hakkn verirler. 1457 Seven kadn sevdiini dinlerken ok kere s zn deil, sesini dinler. * <1458-:^ayan- merhamet (acnmaa deer) o mil letlerdir ki mzileriyle (gemileriyle) iftihar (v nr) ve tilerinden (geleceklerinden) phe ederler. 1459-Vesyet (vasilik) altnda yaaya yaaya ferd gibi cemiyet de biraz ocuk olur. * 1460-Bir kadnn kymet-i mneviyesini (mnevi kymetini) sevdii erkein kymet-i mneviyesi (ma nevi kymeti) tayin eder. * 1461-D ikkat ediniz; Fedakrlktan bermutad (adet zere) tok karnna bahsolunur. H 14 6 2 -Vefsz kadnlar klarn ak hatr iin se verler. Vefakrla bilkis (aksine) klarmn hatr iin ak sevenlere ir. * 1 4 6 3 -Sevmekten usannca erkek kadn terkeder, kadn erkei..,! unutur! * 1 4 6 4 -Kre-i arz (dnya) hudutlarn paralad bir yrektir ki szlayarak smaya bakar! 1465-"H akn vazifesi lemi alatmak ve kana bo yamak deil tenvir etmektir (aydnlatmaktr).

1466 Bizim genliimizde izdiva (evlenme) eraiti (artlan) yleydi k kocalarn ou zevceleri uyurken koynuna girivcnni gibiydiler, 1467 Kar-koca kavgas eer huylarn msademesi (arpmas) deilse geici bir sanakdr, gedikden sonra hava dala gzel a dr. 1468 Harab olmu kalblere velev gln olsunlar ak teklif etmemeli. 1469 Erkee sevdii kadn mulak (karmak) g rnr, kadnn bilakis (aksine) en iyi anlad sevdii erkektir. 1470 Bakyorum kadnlara hamakat (ahmakhk) er keklere geldii derecede tahamml-sz (tahamml edil mez) gelmiyor, hatt zeki kadnlara bile, bahusus (hu susiyle) hamakat biraz endaml ve biraz tuvaletli olursa.
1471 Kirli ve ac suda vasamava alk halik tatl ve.. jemiz suda honhr.

1472 Fakir her yerde biraz yabancdr, kendi evin de bile. * 1473 Bence en mz'i (iza edici) muhatablar: iit mek isteyen sar ve anlamak dileyen alm ak!
' A '

1474 Harb-i umumi'de (I.Dnya Sava'nda) Almanlann malub olacaklarm kesdirenlerimiz ancak yzde binde bir kii idi: te ekseriyet-i rnm (o unluk reyinin) kymeti! * 1475 Cildi souk kadnlar, dikkat olunmu, ale-

lekser (ekseriya) tehlikelidirler. 1476 Her calil yanl dnr ve her lim doru dnmez. Doru dnebilmek iin drst yaradlm ve ilim ile tefri edilmi (denmi) bir dima (beyin) lzmdr. 1477 Alelekser (ekseriya) kadnlar bo ve erkek ler n-ho (tatsz) konuur. * 1478 Tatmin edilmeyen her hakh ihtiya bir allk tehlikesidir: Oyuncaksz kalan ocuklar cdeb yer leriyle oynarlar! 1479 En souk cliyet (yapmackllk) yapmackhlarn tabii grnmeye almalardr. 1480 Dikkat ediniz: Pek krkn temizlerde ahlk nezfeti (temizlii) ender (ok az) grlr. * 1481 "-Muvaffakiyete (baarya) mni olan sebeple rin en acs fakirliktir. 1482 Cokun klar dalgn ve skit (susan) kadn lar arasndan kar. * 1483-E rkek sevdii kadn hem saklamak hem gs termek ister: Aklarm ldrtan o kadnlardr ki mtesettiren (kapah olarak) grnrler. 1484 Msrif ile hasis arasndaki fark: Parann ky metini biri bilmez teki yanl bilir! 1485-Akda biraz kskanl ho grdmz gibi dindarda biraz taassubu da mazur gmeliyiz.

1486 Salaryla pek ok oynayan kadnn, emin olabilirsiniz ki akl banda deldi-. * 1487 Daima Arap sabunu kullanan bir akll: Siyahdr kire dayanr!" dermi. 1488 Allah'n insanlara iki zengin sadakas: mit ve hlya.. * 1489 "iir sevmem!" diyen iirden anlamadn itiraf etmi olur. H s 1490 Dhilerin san (eserleri) onlardr ki ok yk sek gzellikleri arasnda garip kusurlar griilr. Kusur suz eserler dehaya deil, ehliyete dellet eder. * 1491 Maukasnn (sevgilisinin) huzurunda zarafet ve zeksn kaybetmeyen adam hakk ile k deildin 1492 nkisr-1 hayalin (hayal krkhnm) menei udur ki bulabileceimizi deil, istediimizi umarz. * 1493 "Matbuat" (basn) m ifadesine nazaran bizde harp, mtreke, kolera, kaht (ktlk), iyi kt her hdi se "hkmran" olur (hkm srer). * 1494 Herkes zeksn ilminden vsi hisseder, hal buki ilmini temamen ihata edebilmi zeklar enderdir. * 1495 "Hazr ol eer ister isen sulh-u selah!" hayr, doru deil. nsan ne isterse ona hazrlanr: "Hazr ol sulha eer ister isen sulh-u selah!" .... harbi Almanya gibi cenge hazrlanan devletler aar ve Iran gibi cenge hazrlanmam devletler harbden kaar. *

1496 Kuwe-i iptidaiyesini (iptidi kuvvetini) kay betmeyen adam gentir, ya her ka olsa.. 1497 Bz hakikatler daha briz (ak) surette karanlkda grlr: Gece gezen bekiler yle eyler re nirler ki.. * 1498 Kusurlarm grdm iin muhabbetim kal mad deme; "muhabbetim kalmad iin kusurlarn gryoum!" de. * 1499 Krka kadu- insan yaa basar, krkdan sonra ya insana! * 1500 Dost baa, dman ayaa bakar, derler; do ru deil... kimin serpuu (bal) yeni ise baa, kimin ayakkabs yeni ise ayaa bakar! * 1501 Her kavgada kocasna galebe edemeyen ka dn.... bihakkn (hakkyla) kadn deildir. * 1502 Harb zenginleri deil, harb kibarlar tahamml-sz (ekilmez)! c 1503 Zencilerin ruhu bana yle gelir ki kahve tel vesinden yahut kundura boyasndan mahluktur (ya ratlmtr). 1504 Fazla emniyet ve fazla emniyetsizlik ikisi de hiyaneti davet eder. * 1505 nsan anlamadm sevebilir, fakat sevmedii ni anlayamaz! * 1506 Siyaset-i hzrada (bugnk siyasette) bir -

kar yol grmek ister misiniz? Gznze gzlk deil, belinize kl taknz. * 1507 Hamakatn (ahmakln) tashihi (dzeltilme si) zeknn hatasndan beterdir: Baz edebiyat hocala rnn elinden gemi talebe msveddelerine dikkat edi niz.
t-

1508 ok ssller pek samimi mahluklar (yaratk lar) deildirler. * 1509 Parasz an ve eref cemiyet-i mhitanm en zalim istihzsdr. 1510 Hayatta tehlike ileri gitmekde mi, geri kalmalcda m, yoksa hi ayarn bozmamakta mdr, he nz kesdiremedim. 1511 Zev ve zevce arasnda kefavet (denklik) ara nr, fakat oynama mevzu- bahis (bahis konusu) olun ca her erkek ve her kadn kfvdr (denktir)! 1512 Hayat yolunda bizi yoran mesafenin uzunlu u deil, kunduramzn eskiliidir. 1513 Ikbal (mevkie erime) ve idbar (mevkiden dme) iyiyi daha iyi fenay daha fena eder: Onlar da iki gibi birer mihenktir (l tadr). 1514 Hal ve istikbal ancak mzinin (gemiin) kaarna (derinliine) ekilip de oradan baknca doru grlr. * 1515 Mahalsiz yaygara bir anrmadr, az ok eekli i ifade eder.

1516 Beenilmek arzusu her kadnda sevilmek he vesinden gelmez. Kadm vardr ki beni herkes beensin de isterse hi kimse sevmesin der. 1517 Haykryorsun, tabiidir ki azndan kan ku lan iitmez. * 1518 Hakikat en byk balar iin tc- eref (eref tac) bile fazla bir yktr. 1519 Namazdan sonra ok uzun dua, bana yle ge lir ki, saltn (onun) ibadet sfatn pheye drr. 1520 Bizde izdiva arklarnn belli bah nakarat; Terliklerimi ver; pijamam getir! 1521 nce bir hanm dermi ki: -Kocamn bir takkesi ve bir am hrkas olacana iki ortam olsun. 1522 Hamal yk altnda gzel yriir: u kadar var ki ba bi-lzm (lzumsuz) grnr. (izilmitir) 1523 Cenab- Hakk (Allah) ocuklar anlayamaz diyoruz; gy bykler anlayabilirmi! (izilmitir) 1524 Adaletin bulunmad yerde para en gzel si lahtr. 1525 Bilmem kim: "lm bir cmle nihayetine vazedilmi (konulmu) noktadr." demi. Temsil (ben zetme) dorudur, u fark ile ki hi kimse elleri titremeksizin o noktay koyamaz. (izilmitir) 1526 Vicdan, onu herkes kalbinde tamaz: Dilin-.

de. midesinde ve hatt czdannd? tflsytnlar_:Kardif (izilmitir.) * 1527 Memalik-i harrede (scak memleketlerde) rendiim bir hakikat: Derece-i hararet (scaklk de recesi) krk gedi mi, btn ahlk nazariyat deii yor. (izilmitir). * 1528 "Cennet kllarn glgesi altndadr." buyrulmu, lkin imdilik kllarn glgesi altnda ben ancak sngleri gryorum. * 1529 Gelinciksiz tarla olmuyor: Baaklarda bile ss ihtiyac var. (izilmitir). * 1530 Hakikat gfinpgini hltlar|n en kesifi fl^vusu) menfaattir. (izilmitir.) 1531 Kendi ellerimizle demir kafesi kurar, ierisine gireriz, ve sonra: "Aman biraz hrriyet! diye haykr rz. * 1532 At yarlarnda yerinden kmldamakszn hayvanlara ko! emri veren bir adam vardr: Gayr- msellah (silahsz) hamiyet-frularmz (onur satanlar mz) ona benzetirim! * 1533 Her mahbusa acrm, hur afat (hurafeler) ve telkinat (telkinler) mahbuslarna hepsinden ziyade. * 1534 Kimlerden mrekkeb olursa olsun her kalabahk bir koyun srsdr. * 1535 Cehil devam ettike mescid, mahkeme, mat baa, medrese, her ne bina etmi olsak mahbes olur. (i

zilmitir.) 1536-stanbul'da bi's-shule (kolaylkla) kazanlan ey : Bir yadan sonra semen (semizlik) * 1537-Edebiyatta hret en byk gdasn ta'rizden (dokunacak sz sylemeden) ahr. * 1538-Mdahane (dalkavukluk) sanat zan olundu u kadar kolay deildir: Birini alklamadan evvel ken di nefsinde beendii hangi evsafdr (vasflardr) iyice tahkik etmeliyiz (aratrmahyz). * 1539-Rtbe,nian bzlarn ykseltir^bilkis bzlar rtbe ve nian alaltr (izilmitir). * 15 4 0 -A czini duvmav^n VuvvAtinp pivenme. * 1 5 4 1 -Zamanmzda hakikaten ehl-i kalem (kalem sahibi) olmak isteyen her yazaca satra mukabil (kar lk) bir kitap okumaldr. * 1 5 4 2 -Ahmak!" hitab hemen daima: 'Benim gibi dnmyorsun! demektir. * 15 4 3 -Belagatta (gzel sz sylemede) basiret bir korkakhktr ve bilkis (aksine) fesahatte (akhkta) korkaklk bir eser i basirettir (basiret eseridir): Per vasz (korkusuz) dn, titreye titreye yaz. * 1544-Hakikati grmek iin hereyden evvel lzm olan hr nazardr. T ' ' 1545-Kuvvetli dimalar l fikirlerle dnemez.

1546 Asrlarn tecrbeleriyle yurubnayan her s luba n-phte (pimemi) denebilir. * 1547 Zeki adam tepeden trnaa gz kulakdr. M S 1548 -ok kii iin, matbuat (basn) diman bir hazr esvab mazasdr: Oradan hazu* efkr (fikirler) alrlar. * 1549 Ryada alayann gz yaarmaz. 1550 Bzlarna; "Sen hasta deilsin: kendini din liyorsun!" derler. Halbuki hasta olmakszn kendini dinlemek de bir hastalkdr. * 1551 Bz gzler vardr ki nazardan (grten) mahrum zan olunur: O kadar cansz bakarlar. M 1552 Zaman olur ki nazarmda (gzmde) herey klr: yle dakikalarda benim iin ummanlar (ok yanuslar) arzn kabuu stnde bir ebnem (iy) taba kasdr. 1553 Hayatlarnda sesleri duyulmayanlarn vefatlar duyulmaz. 1554 Ne yaptklarn bilmeyenler bittabi (tabiatiy le) istemezler ki ne yaptklar bilinsin. 1555 Kalabal hi sevmem: Orada bana yle gelir ki herkes birbirine svar! * 1556 Yksek fikirler yksek dalara benzer: Ahk n o l m a y a n l a r fir k t r .

1557 Mekteb eriklerini (arkadalarn) tebih danelerine benzetebilirsiniz: Tahsil (renim) nihayetin de iplik kopar ve her biri bir baka tarafa yuvarlanr.
*

1558 Niin dargn olduunuzu bilmezseniz tabiidir ki bar amazsnz. 1559 Doduumdan beri iitirim: "Bu byle de vam edemez! derler. Halbuki pek l etti, ediyor ve kim bilir daha ne kadar edecek.
*

1560 Muvafklar, muhalifler siyaset salatasnda zey tinya ile sirke gibidirler: Biri eksik olsa salatann tad kaar. 1561 Avamn (halkn) dima kulandan giren sz lerle dnr; iinden doan fikirler ile deil. * 1562 Her hain korkaktr, derler. lve edeyim ki hain olmakszn korkak olanlar da vardr ve byleleri her tarafda hiyanet sar (eserleri) grrler. * 1563 Tensikatnzn (dzenlemenizin) neticesi ister misiniz ki hayrl olsun? Evvel emirde (hereyden n ce) kalburla elei temizleyiniz. 1564 imdi byk caddelerimizin grltsn din lerken sanyorum ki koca stanbul'un alkdan karn gurlduyor. * 1565 Korku fena nasihat verir, derler. Btn ihti raslar, infialler (krgnlklar) de byledir. * 1566 Her cenaze alayna tesadfmde (rastlaym da) dnrm: "imdi omuzlarnda tayorlar, bir saat

sonra ayaklar altnda ineyecekler!" * 1567 nsan insan eden cemiyettir, srtlan eden de o. * 1568 Edebiyatta hakikat bir n iin hakikattir; bir n sonra yalan, hat veya galat (yanl) olabilir. 1569 Halinden ikyet byk bir saygszlkdr: "Elemimden bir hisse al" demekdir; niin alnsn? * 1570 nsan ne dnse fikrine biraz kendisini kar trr: Czibe-i umumiye (arz ekimi) nazariyesinde bile kendi nefsini merkez hissetmeyen azdr. 1571 Nefsinden (kendisinden) memnun olmayan hibirey ve hi kimse memnun edemez. 1572 En serbest harektnzda (hareketlerinizde) bile dikkat ediniz, ayanz bir ipek kstekle bahdr: Menfaatiniz. 1573 Kk dimalar kendilerini cziyyat (kk eyler) allnda kaybederler; klliyat (btnlkleri) ancak mstesna (esiz) zeklar ihata eder (kavrar). 1574 Uykuda btn insanlar insandr; uyandktan sonradr ki bzen hayvann dnuna (aasna) der. * 1575 0 adamlara acrm ki etrafndakilere uymak iin klmee ve irtifalarmdan (yksekliklerinden) fe da etmee mecbur olurlar. * 1576 Fikirler kadnlar gibidir: Gzellikleri modaya muvafk (uygun) kyafetler iinde artar.

1577 Yaamad saadetin lezzetini mid ve hayal kuvvetiyle duyanlar vardr: Onlara da mes'ud demeli yiz. * 1578 Krlm hayat ikyetsiz yaamak: te en byk metanet (dayankhik). * 1579 Yzde irkinlik huyda mbalaa tevlid eder (dourur): irkinliklerin iyisi gzellerin iyisinden daha iyi ve fenas daha fenadr. Fenalarn irkinlii hakb bir cezay- tabii (tabii ceza) gibi grnr. Ve iyilerin ir kinlii karsnda tabiat hesabna bir utanma hisseder gibi olursunuz. 1580 Mphem (rtl) bir korku, gizli bir sevin, daimi (devaml) bir dalgnlk, daimi (devaml) bir ss arzusu; Seven kadn bu drt hal taksim eder (bler.) * 1581 Gzel ve ahmak kadna dikkat ediniz: Gzel lii azaldka hamakat (aptall) artar. * 1582 Kin hissi ancak bo ruhlar doldurur. * 1583 Yalanclarn en mhiri (ustas) tabiattr: Hi sezdirmeksizin hepimizi aldatr. * 1584 Ancak ak sevenlerdir ki iiri severler: iir den holanan hadm aas hi grlmemitir. * 1585 Hayat bize haykryor: "Ben terleyen kulla rn, rpnan kanatlarn yahut hakikat (gerek) urun da didinen kafalann yardmcsym!" * 1586 Hakiki ve tam saadet ancak lm fikrinden bi-haber (habersiz) olduumuz devirde mmkndr:

Yalnz kk ocuklar tam mes'd olabilirler. * 1587 En hr adan hi olniaza bir s detlerin ve bir alay an'anenin (gelenein) esiridir. * 1588 Ferd iin ak ne ise cemiyet iin hrriyet de odur: Aksz ferd ve esir cemiyet akamete (neticesiz kalmaa) mahkm kalr. 1589 Kavilerin (kuvvetlilerin) deil zaiflerin zulmnden irenirim: Aslanla kehleyi (bit mukayese ediniz. 1590 Para aklllarn dostu aklszlarn dmandr. * 1591 lim bermudat (det zere) tahlili (zc) san'at ve felsefe terkibidir (birletiricidir). 1592 Galatl fvanhsi) dersp siph^ ynk ki cehil tercih olunur: Ehliyetsiz hnjcalajan-canma-ot-4kamak ilme hizmettir. 1593 Hibir dilden anlamayanlara kuvvetin bel*gati ile meram anlatmak farz olur! 1594 Nasl ki Allah'n varh tahakkuk etmekle (gerek olmakla) imanszlar tkenmez; Allahn yoklu u ispat edihnekle de taassubun can kmaz. Ve Al lah lse bile ilhiyat fakltesi yaar.
*

1595 Hi kimse kendi kokusunu duymaz, cihan kokutsa bile! 1596 Kinat yaratmakla hlik (halk eden) kendi ni de halk etmitir (yaratmtr).

1597 Gnein altnda at fks bile altn elenk g rnr. * 1598 Altn kurbanlar kurun kurbanlarndan az deildir.

1599 Mziyi (gemii) hatrlaman bile yarnki ha yat hatrlaman iin olmah. 1600 Herkes tarihini getii yola ayaklaryla yazar. * 1601 Annesi! ocuuna yalnz sylemei deil, dinlemei de ret ki yavrucak konuma renmi olsun! * 1602 Ben nasl ecdadmla (atalarmla) bir kafada olabilirim ki onlarn tepelerinden bulut ve ku geerdi, benimkinde radyo ve tayyare (uak) dolayor. :tc 1603 Akl- mil (amel eden akl) akl- kmilden (ol gun akldan) stndr. * 1604 Bizim kelimemiz ok mna douramyor, zi ra melekler gibi onlarda da menneslik, mzekkerlik yok. 1605 Siz meleklere hitab ederken bakarsnz bzen eekler stne ahmr. 1606 Nurun glgesi olmaz ama nur olmasa glge ol mazd. 1607 Korku cretten az tehlikeli deildir. kisi ara snda tercih bir miza meselesidir, basiret (sagr)

H c 1608 Yamur yaarken kpnihii doldurunuz ve kpnz dolunca... lekelerinizi ykayn/ 1609 Eer sa elin ibda'a (yaratmaa) kadirse (muktedirse) sol eline ykmak hakkm tamnm.
t-

deil.

1610 Sama kr den k yarm koca saylr. * 1611 Bana Allah' hissettirmeyen mbed ne kadar muhteem olsa gzel deildir. * 1612 nsan ok yorgun olmah ki bir gzel kadnn karsnda iirden baka birey dnebilsin. * 1613 Kaplar affa ve pencereleri hrriyete alma yan mbed bence bir vicdan mahbesidir (hapishanesi dir). 1614 Nur evet, nur ama unutma ki diriyi kuvvet lendiren gne ly kokutur. * 1615 Ahlk dsturlarm kymetten dren udur ki sar ve dilsiz fazileti herkes istedii gibi syletebilir. * 1616 Su dolu bir bardan dibinde ben susuzluk hissederim: Zira bir susayan olmasa o bardak dolmazd. * 1617 Dalkavuklar ne kadar ykselseler kendilerini ykselten tepmp. ZpHn krlarndan gjAiyiP7|fir 1618 ok kiinin en kuvvetli fikirleri kendi g bekleri etrafnda dner.

1619 Yakndan baksanz bir ferdin tamm (agz lln) btn beeriyet (insanlk) doyuramaz. * 1620 Cumhuriyet falakay kaldrmadan evvel fala kaclar falakaya yatrmalyd! * 1621 Caniler cemiyetinde phe yok ki cinayete ceza terettb etmez (gerekmez) ve eminim ki yalan memleketinde yalan kelimesi mevcut deildir. * 1622 Hakikaten hr adam odur ki bakasnda ken di hrriyetinden daha geni grd hrriyeti alklaya bilir. 1623 Hodgmhg (bencillii) bir maymuncuk gibi kuHanrsanz esrarn acamayacamz yrek hemen h kalmaz. -- -----------H 1624 Menfaat deta vicdanlarn cildi gibidir: Ona dokunanlar ruhumuzun derisini yzyorlar sanrz. 1625 "Hep"lerdir ki "hi telkki edilmee (sa ylmaa) ehemmiyet (nem) vermezler. * 1626 Hrriyet aaca yaraya dev (il) olan silhdr. * 1627 Ak, yrekden bir hayat yaratmak, ve iir, ha yatta bir yrek yaratmakdr. * 1628 Fedakrlklarn en gc zekdan fedakrlk ederek anlad halde kendini anlamamaa mahkm etmekdir! * 1629 Kiinin isi iinin avnasdr.

1630 0 ayyalar tuhafma gider ki biraz itiler mi, ahlktan bahse koyulurlar! * 1631 Kati (kesin) surette inanan adam kendi iin anlamak sahasm tecdid etmi (yenilemi) olur; zeknm hrriyeti phededir. * 1632 Her ihtiyar bunamaz ama akl yzdeki buruukluklarm kemendine tutulur! 1633 Musiki iirin ifade edemeyecei iiri ifade eden iirdir. 1634 Saltanat Trkiye'sini dndke anlyorum ki lm ypratan ancak cismin irilii olmutur! 1635 Kalb iin iir her irtifada (ykseklikte) ha kikattir (gerektir) ve hakikat gzden kaybolacak kadar jmkselmeli ki iir olsun. 1636 Kin kurundan ardr; kanatlar ne kadar ge ni olsa garazkr (garaz tutucu) ykselemez. * 1637 Kuvvet btn tabiatn tand hakdr. Hak ise yalnz insanlarn birbirine tantmaa altklar mevzu (kurulmu) kuvvettir. * 1638 Brak, ben baka trl dneyim: Bu ihtilfdan (anlamazlktan) olsa olsa u kar ki dnd ey bir cephe daha kazanm olur.
*

1639 Daima melek olarak ancak semada (gkte) ya anr; yerde yaamak iin arasra eytan olmak farzdr.

1640 Sevin ve keder: Hayatta hergn girip kt mz celennem. 1641 Eceli gelmi, deriz: Hayr, ecele kendisi git mitir. lm yrmez; dirilerdir ki daima ona yakla rlar. 1642 En vefal dostumuz glgemizdir: O da yolda lk etmek iin gneli hava bekler. 1643 Her sene Terin-i evvelde (ekimde) len yaz defnederken (gmerken) anlarz ki gzel mevsim ok ksa imi. Mamafih nmzdeki Nisan'm krlanglar yine bizi aldatr! * 1644 nce gda, sonra sevda: Hibir gvercin yem lii bo iken eini aramaz. * 1645 Tabiat kr ve sardr: yi grene ve iyi iidene farknda olmayarak az ok zulmeder. * 1646 Hizmetten her esir mteneffrdir (nefret eder): Azad oldukdan sonra bile bu nefreti devam eder. 1647 Fikir ordusu vasnk tanmaz: Yrr... ve daima yrr. ----------s H 1648 Vatanm hemen her ferd kendi fikirleriyle idare olunmak iin yaradlm sanr! 1649 Hakiki limleri tetebb ederken (incelerken) kendi bilgilerime lafz- murad" (sylemek istedikle rim) diyorum: Onlarn mevcudat (mevcut olanlarla) ile bina ettiklerini ben zihnimde kelimelerle atmaa abalamm.

* 1651 oumuz iin "dnya" iinde yaadmz kasaba veya kydr. * 1652 Her-yl elinde bir sual (soru) igareti ile gelir ve giderken ^dm da bir taaccb (ama) iareti brakr. ---------------- ^ ------------- ------------------- 1653 Her anlamadmz hadise (olay) bize gayr- tabii (tabiinin dnda) grnr. * 1654 Hakikaten temiz vicdanlar daima msamaha ya (hogrye) maildir. * 1655 Yasamak ok kii iin yeyip ierek lm beklemekdir. 1656 Edebiyatta genliini kaybetmeksizin yirmi seneden ziyade yaayan teceddt (yenilik) grmedim. Sanat denebilir ki san'atkrdan abuk ihtiyarlar. * 1657 Fikir nnde ahret yle derin ve o kadar genitir ki hibir itikad (inan) onu temamiyle ne dol durabilir, ne aydnlatabilir. 1658-Zamamn insana en byk zulm ihtiyarhk dedikleri gln hale getirmesidir. * 1659-Tam dindar yahut tam dinsiz olmak: Her iki si de mstesna (esiz) kuvvet ister. * ,1660-Mnhasran (yalnzca) gnahlarn are-i ke faretini (balatma aresini) dnerek dindar olanlar

1650 Hayat amandra olur.

* frtnalarnda

din

ok

kii

iin

da vardr ve belki diyanet (dindarlk) cumhurunda (topluluunda) ekseriyeti onlar tekil ederler. 1661 Ebedi akmz her kime vaadetsek hepimiz "lmn nianlsyz.
*

1662 Hayat bizi yle aldatyor ki galiba ldkden sonra bile ldmze tamamiyle inanamayacaz. * 1663 Her dindar bir papa yahut bol arpalkh bir eyhlislm olacandan emin olsayd yeryznde bir tek bile dinsiz kalmazd! 1664 Bir yadan sonra insana gazete havadisi (ha berleri) kifayet etmiyor (yetmiyor); Ahretten de haber almak istiyorsunuz, nk tandklarnzn ou artk oradadr. * 1665 badetlerin bile tuzu biberi eytandr, * 1666 Herey az ok i et gibidir: Biraz sabr ister ki kebab olsun! 1667 Dikkat ediniz: nsan tok karnna inkra, a iken daha ziyade imna maildir. * 1668 stihkar (hakir grlme) ancak istihkar (ha kir grme) ile denir.
t-

1669 Sevdiin mahlkdan (yaratktan) soumak is ter misin? Aranza bir parmak nikh al! * 1670 Gl yzn bir ieye doldurmak ne kadar mmknse arzn gzelliklerini iire koymak da o kadar mmkndr.

1671 Ackan iin lokanta camekm en ltif manza radr. 1672 Bir adam karmda vnrken frenk sfrnn iki kavsi stme gerinij^or, sanrm. * 1673 Garabet (gariplik) dediimiz ok kere yeni hakikatlerdir. 1674 Blbl bir fiske ile susdurabiliriz: Fakat sopa ya davransanz bile eei anrmakdan menedemezsiniz. 1675 Eer hrriyeti bakasndan kskanyorsam hkmedebilirsiniz ki efendi grnen kleyim. 1676 Elemi bilmeyenin merhametine inanmaynz. * 1677 Taze heyecan duymayan yeni iir ibda ede mez (yaratamaz). 1678 Btn ocuklar az ok irdir; Hakiki ir ler de behemehal (muhakkak) hayatlarmm bir tarafn ocuk brakrlar. * 1679 Herkes umduunu olacak sanr: Tabiatta bed bin (ktmser) yoktur. * 1680 Bir faydaya let etmek istediiniz dakikada san'at taltmdan hal etmi (indirmi) olursunuz. 1681 nsan bir hayvandr ki hayvan olduunu her hayvandan daha sk hatrlar! * 1682 Her zenginlik dman yaratr; Fikir zenginli i hepsinden ziyade.

1683 ok kere komumuzun semizliidir ki bizi i ne iplie evirir. * 1684 Ferdasz (yarmsz) muvaffakiyetler (baarlar) hakikatte gizli malbiyetlerdir. * 1685 Kokmu yumurtay ezen kokusuna dayan mal. 1686 Kynn ivesini dinden ve dininin damga sn yreinden hi kimse btn btn atamaz. * 1687 Kulamza uygun gelen her grlt bir musi kidir. H 1688 Garibdir ki istibdad ancak esir ruhlu yarat lanlara tatl gelir. * 1689 Ummadmz azdan kanca en parlak ha kikat deli samas grnr. * 1690 Kstahlk, gemi azya alm acizdir. * 1691 Aklh diriler llerin ac tecrbelerinden der dine deva karr. 1692 Harb- umumi (I.Dnya Sava) sanaklarnda dolan kplerin mtareke devri diplerini deldi. * 1693 En hazin ey gzleri kuru olarak alamakdr. * 1694 Yaayacak yenilikler ancak eskiyi bilenler den sadr olabilir (kabilir).

1695 Kendisinden oK bahseden mtevzi (alak gnll) hakikatte kokjik bir marurdur (kendini be enmitir). 1696 Kumarbaz odur ki kuman paradan ok sever. 1697 badet ok kere keder iin mahre (k) bo rusudur. 1698 Halk ne dizginleri, ne de onlar tutan eli hissetmemelidir ki candan itaat etsin. 1699 Seyahatin gzellii bana yle geliyor ki kara da biraz kurur ve onu ancak denizin nihayetsiz ahenklerinde bukruz. * 1700 iir daima gentir: Ruhunuzda onun hayat n duyduunuz mddete ihtiyarlamadnza hkme debilirsiniz. * 1701 Her yenilik yabancdr: Muhit (evre) onu ez mee ahr; fakat yaamaa lyksa ezilmez. 1702 Her yeni nimet suiistimale urar; ondan nasl istifade edileceini tecrbe bize retinceye kadar. * 1703 Fena yaam olmamak iin yalnz yatamz deil mezarmz da iyi hazrlamahyz. * 1704 En ac yalar gzmzden akanlar deil, ii mizde hapse mecbur olduklarmzdr. * 1705 Yaamak evet, kimyann dedii doru! yanmakdr; u kadar var ki bir yadan sonra insan alevsiz, kuru duman halinde yanyor.

1706 Hastalklarn ou yarasalara benzer: Nurun az olduu yerlerde dolar. * 1707 Dnrken i yerine lf koydun mu, hayat masala evirmi olursun. * 1708 Cebin delik ve czdanm bosa beyhude (bo una) zlme, mevzun (uyumlu) yryemezsin. H : : 1709-Gzel fikir ihtiyarlamaz (izilmitir). ...............^------------------- 1 7 1 0 -Allah' yalnz Allah tanr ve yalnz eytan an* 1711 Allah'n bykl varlmda m, yokluunda . 'dr? kesdiremiyorum. * 1712--frat 'arlk) hibir yolda ciz (yakk alr) .. jdir; Nurun bile fazlas gz kr eder. H : 1713-Haykran sktlar (susular) vardr ki ancak I>!nh iitir. * i 714 Benim bildiim Allah bykln anlatmak il hibir vaizin tercmanlna muhta deildir. * 1715 Daima gzmz aymalv?: ki havati rva san^'^vaL]i. 1716 Yaya kaldrm olmayan sokaklarda evler ba na yalnayak gibi gelir. * 1717 En kymetli kadn eini btn dier kadnlar dan mstani (ilgisiz) klandr.
r!

cemiyet de zehirlenir. 1738 imize yarayan yalan her K .n stn dr. * 1739 Yarasaya gnei gstermek bii siiygszlktr * 1740 Beeriyet (insanlk) yalana o k * ^v * a lr vki kabul ettirmek istediiniz hakikati biraz yalanla salalamalsmz. i 741-Dmeni dinlemeyen gemi erge karaya otu rur. * 1742 Bzlan dinlemez ki anlasn; bzlan anlamakszn dinler; bzlan da eer iitse anlayacak, fa kat belya baknz ki sardr. Onun iin sk sk: "Sz anlayan beri gelsin!" demee mecbur oluruz. 1743 Arasra yle iptidi (basit) lkrdlara muhatab olurum ki iimden; "Acaba tufann suyu henz ku rumad m? derim. 1744-Sevdiinizi yalnz kalbiniz de^ii, dimanz ve vicdannz da mtereken: "sev!" demeli. * 1745-nsan yalnz dostlaryla deil, dmanla. da l'tihar edebilmeli (vnebilmeli). 1746-Salklarnda kendilerine hrmetsizlik ettiijn7 byk adamlarla vefatlarmdan sonra iftihara (gvnmee) hakkmz kalmaz. :: 1747 Bence apdallk fenahkdan ziyade korkuntur: Hapishaneleri fenalardan ziyade ahmaklar doldiuur.

1748 Sevmedii halde kendisini k sananlar kadar da sevdii halde k olmadn iddia edenler grlr. 1749 ok ivekr (cilveli) kadn gibi hi ivesiz(cilvesiz) kadna da inanmaynz: Biraz ive kadm iffetinin (namusunun) tabii haklarndandr. * 1750 Gz kr olmakla beraber ak hi de irkin deildir; fakat ben ondan daha gzei birey tamnm: Gzlerini yuman dostluk! 1751 Sizi ahlaken ykseltmeyen ak emin olunuz ki bir tarafndan kirlidir. * 1752 Hakiki byk adamlar gzel aalara benzer ler: Dallarnda yuvalar kurulur, glgesinde yorgunlar dinlenir; ieklerine srnenler gzel koku alrlar; mey vesiyle amar doyar; ve yapraklar arasndan dklen gne damlalar topraa hayat verir: hi kimseye ve hi bireye zarar dokunmaz. * 1753 oumuz bilmeyiz ki ate ve yldz bcekle ri gibi etrafm karanh sayesinde parlyoruz. * 1754 Yanan kvlcm snk volkandan kuvvetlidir. * 1755 Ac tecrbeler nadiren (pek az) ferdi uslandrabilir, fakat hibir zaman bir cemiyetin akln bana getiremez. 1756 Genlerin hayat tanmak iddias henz eii ne ayak basdmz binann her tarafm bilmemiz iddiasma benzer. *

1757 Erkee mfrit akn verdii psrkl hibir kadn anlayamaz. 1758 Cokun ak kadnlar isterler ki faziletlerini siz dilinizle tasdik ve kalbinizle... inkr edesiniz! 1759 alan avucun nasr altndan kymetlidir. * 1760 Vuslat (kavuma) kitabnn binbir sahifesi vardr: Sevdiinizle hergn bir baka yaprak anz ki akmzm bahar sohnasm! * 1761 nsan btn mrnde bir tek kadnn ak ile iktifa edebilir (yetinebilir); u artla ki size hergn onun vuslat (kavumas) birgn evvelki kendinize bir ak hiyaneti hissini versin. * 1762 Kadmlarn fazileti iin sokak az ok ocuk larn mektep kakmim hatrlatr. 1763 Yrei akdan boalm kadnn hayatn hi bir saadet dolduramaz. * 1764 Baz szler o kadar nazikdir ki yakndan ve ok yava sylenmek lzm gelir: Uzakdan gelinceye kadar sanld harab olurlar! 1765 Arzu alevinde iek buketi gibi grnen his ler bazan vuslattan (kavumadan) sonra bize ot demeti grnr! H c 1766 Ak bir oyundur ki sevimsiz arkadala oyna namaz. * 1767 Gzlerinizi okayarak sizi uyandran sabah

gneinin gzelliine inanyor musunuz? Hayata bir kere daha yeniden dodunuz demektir. * 1768 ller mezarlarmdan kalksalar ne diyecekleri ni bilirim: ocuklar, cennet ve cehennem yeryznde ve hayat iinde imi!.... * 1769 Yaamak her saniye biraz lmektir.
-------------- i ------------------------------

1770 Nasihat kalp paraya benzer: Kimse kabul et mez. ~ ----- -------* 1771 Sarholukda kstahhm ad zek olur. 1772 ok uykusu gelen iin btn dnya uyuk lar! * 1773 Zamanmzda garbi (baty) iyi tanmadka msterik (orientalist) bile olamazsn! 1774 Bir sima yreimize yakladka kusurlar si linir. 1775 lim bir trl, cehil bin trldr. * 1776 Cimriliin girdii yerden kibarlk kaar. 1777 Yamurdan korkanlar kadar da gneden kor kanlar vardr: Ve hepsi emsiye altnda buluurlar. * 1778 Yalnz insan deil hibirey kusursuz olmaz: En saf suyun gizli bir tortusu vardr ve araynca gnein 3ile lekeleri kefolunur. 1779 timi (sosyal) futnalarn rasadhanesi borsa-

* 1780:Seyyahlarn en bahtiyar bahadr: Laponya' dan gen kar, Hindistana gen girer; her yerde daima gzel genliini gezdirir. 1781-rsen (doutan) hkmdar msn?... al ki gn domasn, zira gece karanlnda kle ettiklerinin yer aardktan sonra klesi bile olamazsn. 172 Mutlakiyyet) mant ancak cehlin kesif karan lnda yarasalar veya baykularla beraber yaayabilir. 1783 (Mkerre) lelebed (sonsuza kadar) tahtnda kalacak yalnz bir hkmdar tanrm: Para... kim olur sak olahm ona biat mecburiyetindeyiz. 1784-Sevin, fakat sevincin kimseyi incitmesin. ---- ------ ------------ 1----------------------------- ~ I *'85 - Hayattan bir kadn yorgun olabilir: Fakat tok ve bkm olamaz, * 1*"86 Tarafdarlk gibi muhalefet de ok sert kolah ya- la benzer: Onlardan biri gerdamnzda iken ba nz istediiniz gibi oynatamazsnz. 1787-Kadn akn esiri olmak iin yar adlm tr: Sevdii erkein gvdesine sarmak gibi sarih yaama dka tamamiyle bahtiyar olamaz. * 1788-H er kadnn bir erkee iltiyac vardr, hasta ya il nasl lzmsa. , * i 789 Kocasz kadn isiz erkee benzer.

dr.

 / ^>0- San'atkr nazarnda aan bir iek dnen bir rjozofdan daha derindir. -Hecelerini parmakla sayarak yahut aruza uy durarak zan eder misiniz ki sz iire ykseltirsiniz?Bu tpk bir yapma snbl lavantas serpmek ile hakiki ^ n bl yarattmza inanmak gibidir. 1792 phe yok ki iir bir sefahattir (Elenceye dknlktr) ve yle olduu iin halk onu musiki dal galarna san'at yoldah edecek bir sz oyunu, bir bes te yarda olarak kabul eder. * 1793 Sanatm alatt gz bile alarken biraz san'atkr olur. * 1794 iir herkesin lakrds olamaz: Vka onda da szden sze yryeceksiniz, fakat lhuti (lhi) adm larla. * 1795 Su nesir ise iir buluttur; ve ykselirken iin deki tuzu, soday ve amuru yerde brakr. * 1796 iir insan dudana ilk doar gibi taze olma ldr ve onda yeni bir dil dnyaya yeni bir fikir getiri yor sanmalyz. 1797 Baya dille sylediimiz eyler manzum da olsalar, hatt gzel de olsalar iir deildir. * 1798 Yeniliielverili hissedilmeyen her dil iir Jesabna ktdr. * 1799 iir tarif etmez, kendi adesesiyle ancak tev (sz evirir) eder.

1800 Nasl ki musiki hi bir ey in adn sylemeksizin hereyi anlatabiliyor,iir de biraz yle ohnak yara r. * 1801 Her iir, deil eski iirlere, kendisinden birgn evvel doan iirlere kar bile mhlik (ldrc) bir sanat yenilii gstermelidir. s t: 1802-iirde beceriksiz yenilik bile ustaca ilenmi tekrarlardan stndr. * 1803 Fikir kinatnda (evreninde) her iir yeni bir fikir bina edecektir; bu sebepden ok kere mevcut cmlelerin vuzuhuna (aklna) smaz ve sizi iidilmemi ibareler yaratmak mecburiyetinde brakr. 1804-Aptalln mevkiini dima erevesinin dmda ve tabiatn esrar kompantmanmda aramalyz. * 1805-Aptahn szn isyansz dinleyecek kadar ge ni msamaha (hogrii) yalnz Ulu Tanrya mahsusdur! 1806 Aptal otobse benzer:-Bile bile adam ldrmez, fakat yrrken ok kiiyi ezebilir.

------------------ ------ ------------------------ ^

1807-Aptalm her aykr iinde mn arasanz bir bolukdan tekine dersiniz. * 1808-Budalalar tereddt tanmazlar: Edebilecekleri ya tasdiktir, ya inkr. --------~ ~ ^ 1809 Yaamak, hayat ryalanndan birinden teki ne uzanmakdr.

1810 Krlan hlyadan sessizce akan gz yalan ne ince iirdir. * 1811 Hakikaten byk adamlar onlardr ki hakla rnda her takdir kelimesi souk bir haiv (mnsz ve fazla lkrd) tesiri yapar: Mesel Gazi hakknda "zeki zattr!" demek gibi. * 1812 Akn kfi gren k deildir.
*

1813 Budalalar meclisinde en zarif nkte... susmakdr.

*

1814 Herkes umduunu ve beklediini olacak sanr: Tabiatta bedbin (ktmser) yokdur. 1815 nsan sanat evinde ykseldike mevzu (ko nulmu) kaideleri hakir ve istihkara lyk giir. * 1816 Roma mparatorluunu ykan zaman kar snda benim slubum elbette ciara dumanndan daha iik kalr. 1817 Btn ocuklar az ok irdirler: irler de behemehal (muhakkak) hayatlarmm bir tarafn ocuk brakrlar.

MEZA vlMIN KTABES

mrmn defteK.i esefsiz kapadm Uyuwsun hare kadar topram altmda dem K gn ru h - gnhlarm rter karlar Gsn stnde yazn afv ile al gller aar Gkte benden daha mesud olamaz bir yldz Bu uzun uyku eer olmasa hi lyasz MEHMEDCGN MEZAR KTABES Sana ey anl ehid az grrm ben demei Ordunun gzbebei mmetin arslan yrei inedin dman, serdin yere, srdn denize Yaamak hakkn hak ettin o enginle bize Ezdi kahrn yediyz yl bizi ezmi taht Milletin gld yz, gld o kuster (gster) baht Kefenindir senin al kan ve vatandr trben Vatann al kan al sancak aar trbenden Sen bu dar topraa sm koca bir milyonsun Ey ehid adh ehid artk adn Trk olsun!

SO N