BAHAGIAN B: GEOGRAFI ALAM SEKITAR MANUSIA

IMPAK AKTIVITI MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR

2

IMPAK AKTIVITI MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR

Kemerosotan kualiti Alam Sekitar

Kemerosotan & kepupusan sumber

Hakisan Tanah runtuh Kegagalan cerun Banjir Kemarau Tanah tandus Pemanasan setempat dan global

Ancaman kepupusan sumber kepelbagaian biologi Kehabisan sumber

3

KEMEROSOTAN KUALITI ALAM SEKITAR

Tanah runtuh Kegagalan cerun Banjir Kemarau Tanah tandus
dan sisa toksik
4

Hakisan

Pencemaran air, tanih, udara, bunyi dan bau, sampah sarap,

Pemanasan setempat dan global

i. Kemerosotan Kualiti Alam Sekitar

Dilihat melalui kejadian yang dihasilkan oleh aktiviti manusia yang dilakukan secara berlebihan tanpa melihat kemampuan alam sekitar semula jadi Merangkumi hakisan,tanah runtuh, kegagalan cerun,banjir,kemarau, tanah tandus, pemanasan setempat ,pencemaran air,tanih,udara,bunyi dan bau,sampah sarap dan sisa toksik
5

a) Hakisan
Fenomena kerosakan tanah akibat daripada hakisan air @ angin Tanah yang dahulunya subur menjadi tandus akibat hakisan yang teruk Tanah tidak dapat memberi kesan langsung kepada kehidupan manusia Tekanan populasi dunia-semakin bertambah menyebabkan masalah hakisan kian ketara
6

b) Tanah Runtuh
Dikaitkan dengan kejadian geologi jenis pergerakan jisim cepat berlaku disebabkan faktor manusia dan faktor manusia Memusnahkan padang darat fizikal kawasan tanaha tinggi yang menarik dan berharga kepada manusia tanah tinggi (kawasan tadahan air) akan terhapus tanpa dapat diganti walaupun usaha pemuliharaan dijalankan Tanah runtuh memusnahkan sebahagian besar kawasan bercerun Cth: Kejadian tanag runtuh di Hulu Langat-Rumah anakanak Yatim & Anak-anak Hidayah Madrasah Al-Taqwa-21 Mei 2011
7

c) Kegagalan Cerun
Kawasan lereng tanah tinggi cerun curam atau landai mengalami pergerakan ke bawah (dalam bentuk pergerakan cepat@ lambat) Akibat aktiviti manusia & semulajadi-hujan lebat & lama Menghasilkan beberapa kejadian tanah runtuh,aliran lumpur,aliran tanih,runtuhan batu,jatuhan tanih & kesotan tanih
8

 Menyebabkan sumber alam merosot Tanih di kawasan lereng bukit @ bawah bukit akan musnah Ketidakhadiran tumbuhan tanih menjadi longgar & cerun mengalami kegagalan lalu runtuh ke bawah

d) Banjir
Menyebabkan kemerosotan sumber kualiti alam- permukaan bumi ditenggelami air terutamanya di kawasan tanah pamah Menyebabkan kejadian tanag runtuh & aliran lumpur di kawasan yang dilanda menjejaskan kualiti alam sekitar Apabila banjir surut- sejumlah besar wang diperlukan untuk membaikpulih kawasan yang musnah
10

e) Kemarau
Tanaman musnah-manusia tidak dapat menjalankan kegiatan pertanian dengan sempurna-Tiada sumber air untuk mengairi kawasan pertanian merekapengeluaran berkurangan Kemusnahan pengeluaran-boleh berlaku dalam jangka masa panjang bekalan makanan berkurangan-manusia mengalami kebuluran Mendatangkan kesan terhadap alam sekitar fizikaltanah merekah kerana hilang air yang banyak-sukar untuk bercucuk tanam & hilang kesuburan
11

f) Tanah Tandus
Tanah yang kering & gondol tidak ditumbuhi tumbuhan Berlaku secara semula jadi @ tindakan manusia yang merosakkan sumber alam secara berlebihan Wujud akibat aktiviti manusia-hasil tinggalan kawasan perlombongan bijih timah secara kapal korek Tanah yang diambil sumber mineral-menjadi tanah tandus & dibiarkan berlonggok Memerlukan kos yang tinggi untuk dibaik pulih sebagai kawasan pertanian
12

g) Pemanasan setempat & global

Suhu di permukaan bumi meningkat- ruang atmosfera dipenuhi gas tercemar,asap,debu dan habuk menghalang bahangan bumi daripada keluar terus ke ruang angkasa dan terperangkap di dalam lapisan atmosfera bumi Berlaku pemanasan setempat & global- flora & fauna musnah akibat kebakaran hutan-sistem hidrologi terganggu-Bongkah ais di kutub Utara & Selatan cair limpahan air laut-kawasan rendah tenggelam Pemanasan global-dikaitkan dengan suhu dunia yang kian panas
13

h) Pencemaran
i) Pencemaran Air Berlaku disebabkan terdapat pelbagai jenis bahan tercemar di dalam air Bahan toksik bahan pencemar berbentuk kimia- punca utama racun rumpai,racun serangga & bahan buangan industri yang disalurkan ke dalam sistem saliran
14

Hasil dpd perindustrian sisa efluen

plumbum,sisa kimia disalirkan ke sungai bagi mengurangkan kos merawat semula sisa buangan air sungai akan tercemar & hidupan akuatik akan mati akibat daripada peningkatan kadar BOD Penggunaan bahan kimia dalam pertanianBeri kesan kepada kualiti air-baja kimia seperti DDT,paraquat,baja Urea & baja fosfat dilarut resap oleh air hujan ke dalam sungaimenyebabkan PH air meningkat tidak sesuai digunakan oleh manusia
15

Pelancongan pembinaan hotel,pusat

peranginan dll kemerosotan kualiti air-Peningkatan bakteri E-Coli yang berasal dari najis manusia menyebabkan air laut @ sungai di kawasan pelancongan tidak boleh digunakan manusia Pantai Port Dickson N9,Batu Feringgi Pulau Pinang
16

ii) Pencemaran Tanih Tanih sesuatu kawasan hilang kesuburan & mengalami proses hakisan serta berubah dari warna asal Tanih bertukar menjadi warna hitam & tumbuhan menjadi layu @ mati Tanih hilang fungsi sebagai kawasan pertanian yang subur tanaman merosot Penggunaan baja kimia & racun serangga meningkatkan pencemaran tanih-Berfungsi sebagai bahan buangan dalam bentuk air @ pepejalminyak,sisa toksik & sisa kilang- bahan dibiarkan dalam tanih-tanih tercemar & hilang subur
17

iii) Pencemaran Udara Kehadiran 1 @ lebih bahan & gas tercemar dalam atmosfera dengan jumlah yang banyak & membahayakan kesihatan manusia & hidupan lain Boleh menganggu kualiti hidup manusia & menjejaskan kehidupan ketidakselesaan dan halangan hidupan sosial penduduk lain. Punca aktiviti manusia @ semula jadi. Aktiviti manusia- perindustrian,pembakaran terbuka,pembakaran hutan
18

Penggunaan kenderaan bermotor di

bandar bandar utama- menyebabkan pencemaran udara & jerebu yang teruk Kajian yang dilakukan penggunaan kenderaan diesel- penyumbang utama pencemaran udara Asap kenderaan mengandungi karbon monoksida,sulfur dioksida,nitrogen dioksida & plumbumgas rumah hijau-peningkatan suhu global
19

Aktiviti perlombongan kuari Aktiviti

letupan untuk mendapatkan batuan menyebabkan debu dan partikel halus berterbangan di kawasan sekitardiburukkan lagi dengan lori mengangkat batuan yang keluar masuk ke kawasan perlombongan telah menambahkan debu yang berterbangan-pencemaran udara & jerebu
20

iv) Pencemaran bunyi

Aktiviti manusia @ haiwan yang wujud

di persekitaran

Bunyi daripada sistem pengangkutan,

perindustrian- menghasilkan bunyi mesin yang kuat dalam menggerakkan jentera kilang & kawasan tapak binaan
21

Beri kesan negatif kepada haiwanGanggu keseimbangan sensitif pengesanan & mengelak pemangsa dan mangsa- tingkatkan tekanan dan bawa kematian

Aktiviti perlombongan batu(kuari)- yang

dijalankan melalui aktiviti letupan bagi memecahkan batuan menyebabkan pencemaran bunyi yang kuat dihasilkan
22

v) Pencemaran Bau Aktiviti manusia melepaskan sisa pencemaran yang menghasilkan bau busuk sama ada ke udara,sungai ataupun kawasan terbuka Contoh: Aktiviti penternakan,pemprosesan hasil pertanian serta pembuangan sampah Penternakan Penternakan khinzir di Sepang telah menyalurkan najis ternakan,sisa haiwan yang disembelih @ mati ke sungai 23

 - menyebabkan air sungai berbau busuk

sehingga menyebabkan penduduk berasa terganggu dengan bau busuk

Pembuangan sisa pertanian menyebabkan

berlakunya pencemaran bau- hampas kelapa sawit yang telah diproses menyebabkan pencemaran bau akibat proses penapaianbau masam menimbulkan ketidakselesaan penduduk
24

vi) Pembuangan sampah sarap Menyebabkan kemerosotan alam sekitar sama ada terhadap sumber udara & air Sumber udara terjejas sampah sarap yang tidak diurus dengan baik mengeluarkan bau yang kurang menyenangkan & kawasan sampah sarap akan menjadi tempat pembiakan haiwan mendatangkan penyakit
25

vi) Pembuangan sampah sarap Sumber air bersih terjejas akibat pembuangan sampah sarap menyebabkan kesukaran mendapatkan air bersih & menjejaskan hidupan akuatik kerana permukaan air ditutupbekalan oksigen berkurangan

26

vi) Pembuangan sisa toksik Dikaitkan dengan sektor perindustrian Malaysia- usaha untuk menjadi negara industri/negara maju telah mendatangkan masalah terhadap alam sekitar Penghasilan sisa industri merupakan kesan sampingan yang tidak dapat dielakkan kerana jumlah yang besar & kepelbagaian jenis serta bahaya kepada alam sekitar fizikal & manusia
27

vi) Pembuangan sisa toksik

Walapun loji rawatan & pelupusan sisa

toksik dibina- masih ada pengusaha yang membuang ke kawasan lapang dan terpencil Contoh: Penemuan > 500 tong sisa toksik di ladang kelapa sawit di Ijok Selangor Kos pembersihan menelan belanja jutaan ringgit- terpaksa ditanggung kerajaan negeri
28

KEMEROSOTAN & KEPUPUSAN SUMBER

Ancaman kepupusan sumber
kepelbagaian biologi dan kehabisan sumber

29

1. Ancaman kepupusan kepelbagaian biologi

Kemusnahan hutan- hutan hujan tropika yang
kaya dengan pelbagai biologi Kepelbagaian biologi hampir pupus disebabkan manusia Orang Utan-spesies flora dan fauna terancamwujudkan tempat perlindungan- Pusat Perlindungan Orang Utan di Sepilok Sabah
30

 Kepupusan pelbagai jenis tumbuhan & pokokpokok kayu keras- meranti, keruing, cengal hutan hujan tropika akibat kegiatan pembalakan- memusnahkan keseluruhan hampir kawasan hutan hujan tropika di seluruh dunia

31

2. Kehabisan sumber
Pupus akibat eksploitasi yang berlebihan BIJIH TIMAH di Pantai Barat SM hampir
pupus kerana menjadi tumpuan kaum cina sejak abad ke 19 menyebabkan bijih timah dieksploitasi secara berterusan Eksploitasi secara berlebihan menyebabkan stoknya habis dan hanya sedikit sahaja yang diusahakan sehingga kini
32

 SUMBER TANAH semakin terancam,kawasan

penduduk padat seperti bandar bandar besar,saiz tanah menjadi semakin sempit Perebutan tanah untuk petempatan, industri, pengangkutan & perniagaan menyebabkan skala tanah menjadi semakin berkurangan dan meningkatkan harga tanah SELANGOR & PERAK Fungsi tanah sebagai kawasan pertanian(getah & kelapa sawit) diambil alih untuk perumahan dan perindustrian- beri tekanan kepada sumber pertanian
33

AKTIVITI MANUSIA YANG BOLEH MENJEJASKAN ALAM SEKITAR

(i) perhutanan; (ii) perindustrian; (iii) pengangkutan dan perhubungan; (iv) pertanian dan penternakan; (v) perikanan dan akuakultur; (vi) pembinaan (petempatan dan infrastruktur); (vii) perlombongan dan kuari; (viii) pelancongan dan rekreasi.
34

i) PERHUTANAN
Pembalakan yang tidak terkawal-pembalakan
haram @ kaedah pembersihan hutan secara besar-besaran telah menyebabkan kemusnahan flora & fauna. Kegiatan tersebut- menyebabkan kemusnahan rantaian makanan,kemusnahan habitat hidupan & berlakunya gangguan terhadap biodiversiti Walaupun pembalakan ambil kayu yang matang-ukur lilit 40 cm tetapi kaedah penebangan menyebabkan pokok kecil turut musnah
35

 Kawsan yang diteroka-ambil masa yang lama untuk pulih Hutan-menyederhanakan suhu,sebagai kawasan tadahan, habitat flora & fauna & lokasi kawasan tanah tinggi Kesan aktiviti perhutanan Tanah runtuh & peningkatan suhu Cth: Tanah Runtuh di Hulu LangatMengorbankan anak yatim

36

ii) PERINDUSTRIAN
Kilang memproses menggunakan bahan api
fosil sebagai bahan bakar- pelbagai partikel terampai PM 10 & bahan pencemar dihasilkan Kilang kayu gergaji-bebaskan bahan pencemar-karbon monoksida, sulfur dioksida, hidrokarbon, habuk,debu Pembuangan sisa toksik ke dalam badan air/sungaihidupan akuatik musnah Pelepasan sisa kilang-hasil pertanian- bau busuk Kenaikan suhu setempat- Gas rumah hijauselimut atmosfera
37

iii) PENGANGKUTAN & PERHUBUNGAN

Pembinaan kemudahan pengangkutan- Jalan raya,lapangan terbang & pelabuhanmenyebabkan hakisan tanah. Kerja-kerja pemotongan,penarahan,peneresan,penebukan telah menyebabkan cerun bukit menjadi tidak stabil & akhirnya membawa kepada kejadian tanah runtuh & hakisan Pembinaan jaringan pengangkutan-kemusnahan kawasan tadahan-proses penyahutanan menyebabkan fungsi hutan sebagai span yang menyerap air hujan telah musnah
38

iv) PERTANIAN & PENTERNAKAN

Pembukaan kawasan pertanian secara besar-besaran kawasan tanah rancangan untuk pertanian ladang seperti di rancangan pembangunan wilayah menyebabkan pemusnahan hutan secara besarbesaran & ditukar kepada kawasan pertanian ladang seperti tanaman getah & kelapa sawit Pembakaran hutan untuk aktiviti pertanian pindah dan ladang telah menyebabkan kemusnahan ekosistem hutan-kemusnahan proses rantaian makanan seperti gangguan terhadap kepelbagaian biologi hutan
39

Amalan tebang & bakar menyebabkan

jerebu yang banyak mendatangkan masalah kepada penduduk di persekitarannya Cth: Kebakaran hutan dijadikan kawasan ladang kelapa sawit di Sumatera & Kalimantan Penggunaan racun serangga dan baja kimia tanih berasid- tanih tidak subur-merugikan petani dalam jangka masa panjang & hasil pengeluaran merosot
40

PENTERNAKAN

Pembuangan sisa buangan & najis tidak

diselanggara dengan baik dibuang ke dalam sistem saliran-sungai Mendatangkan pelbagai penyakit bawaan air-cirit-birit & muntah Air sungai yang mengandungi najis haiwantidak sesuai untuk menjadi habitat hidupan akuatik kerana kandungan oksigen dalam air semakin berkurangan
41

v) PERIKANAN & AKUAKULTUR

Kegiatan perikanan yang tidak berhemahmenyebabkan kepupusan. Kadar tangkapan berlebihan & kaedah tangkapanmemusnahkan habitat-penggunaan pukat tunda & harimau Aktiviti menuba- menyebabkan kepupusan ikan Terumbu karang musnah- Penggunaan pukat apollo- Ikan berhijrah ke laut lain yang berhampiran Pencemaran yang berlaku- menjejaskan sumber alam- pembuangan sisa ikan,pembersihan bot, tumpahan minyak
42

 Akuakultur Kolam-kolam akuakultur

menyebabkan alam sekitar terjejas Pembersihan dan penebangan hutan paya bakau di pinggir pantai boleh menjejaskan ekosistem kawasan sehingga hidupan akuatik ikan tembakul,lokan dan anakanak ikan terancam

43

vi) PENGANGKUTAN & PERHUBUNGAN

Pembinaan kemudahan pengangkutan- Jalan raya,lapangan terbang & pelabuhanmenyebabkan hakisan tanah. Kerja-kerja pemotongan,penarahan,peneresan,penebukan telah menyebabkan cerun bukit menjadi tidak stabil & akhirnya membawa kepada kejadian tanah runtuh & hakisan Pembinaan jaringan pengangkutan-kemusnahan kawasan tadahan-proses penyahutanan menyebabkan fungsi hutan sebagai span yang menyerap air hujan telah musnah
44

vii) PEMBINAAN(PETEMPATAN & INFRASTRUKTUR

Pembinaan kemudahan infrastruktur jalan

raya,saluran paip,lebuh raya, kabel elektrik beri kesan terhadap alam sekitar melalui aktiviti penebangan kawasan hutan bagi memudahkan kerja-kerja pembinaan kemudahan tersebut Kerja penurapan muka bumi dengan asfalt,bitumen dan tarmenyebabkan permukaan bumi tertutup- proses susupan air hujan berkurangan- ganggu aliran air bawah tanah dan sistem akuifer
45

vii) PEMBINAAN(PETEMPATAN & INFRASTRUKTUR

Kerja
pemotongan,penarahan,peneresan,penebukan bukit menyebabkan hakisan & tanah runtuh Pemotongan cerun- menyebabkan cerun menjadi tidak stabil menyebabkan kejadian gelongsoran atau tanah runtuh Kawasan tadahan musnah- pembinaan infrastruktur Pembinaan kawasan setinggan- aktiviti pembuangan sampah menyebabkan pencemaran air
46

viii) PERLOMBONGAN & KUARI

Perlombongan- terhasilnya kawasan bekas lombong yang membentuk lekukan,tasik & kolam Struktur tanah menjadi longgar tumbuhan yang bertindak sebagai pelindung permukaan bumi telah dimusnahkan Penggunaan kaedah melombong secara pam hidraulik menyebabkan kerosakan cerun bukittanah runtuh,jatuhan batu kerana pancutan air yang kuat ke atas cerun
47

vii) PERLOMBONGAN & KUARI

Di kawasan pemprosesan hasil perlombonganpetroleum & gas asli-pencemaran udara berlaku akibat pembebasan bahan pencemar udaramenyerap wap air -hujan asid terjadi Tumpahan minyak- pencemaran air-menjejaskan ekosistem halang cahaya matahari ke dasar laut-pelbagai hidupan musnah Perlombongan kuari- hasilkan letupan,tinggalan ketulan batuan- pencemaran udara & jerebu
48

ix) PELANCONGAN & REKREASI

Pembuangan & pengaliran sisa kumbahan & sisa makanan oleh hotel,pusat peranginan dan restoran makanan laut menyebabkan pencemaran bakteri E Coli Aktiviti pemusnahan hutan paya bakau untuk dijadikan kawasan tarikan pelancong seperti pusat peranginan & hotelmenyebabkan ekosistem hutan paya bakau & ekosistem akuatik musnah
49

ix) PELANCONGAN & REKREASI

Kawasan tanah tinggi Perubahan iklim mikro akan berlaku kesan daripada kemusnahan tumbuhan semula jadi akibat pembinaan kawasan pelancongan Tanah Tinggi Cameron Aktiviti penyahutanan berlaku kerana untuk dirika hotel & pusat peranginan yang telah menyebabkan kenaikan suhu
50