Cu 25: Bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng: 1.

Mt s khi nim C s h tng l ton b nhng quan h sn xut hp thnh c cu kinh t ca mt hnh thi kinh t x hi; c s h tng bao gm cc quan h sn xut thng tr, cc quan h sn xut tn d ca x hi c v cc quan h sn xut mm mng ca x hi sau; c trng ca c s h tng do quan h sn xut thng tr quy nh, chi phi, n quy nh v tc ng trc tip n xu hng chung ca ton b i sng kinh t x hi Trong x hi c giai cp i khng th tnh cht giai cp ca c s h tng l do kiu quan h sn xut quy nh; tnh cht i khng giai cp v s xung t giai cp bt ngun ngay trong c s h tng. Kin trc thng tng l ton b nhng quan im t tng x hi, nhng thit ch tng ng v nhng quan h ni ti ca chng c hnh thnh trn mt c s h tng nht nh. Mi yu t ca kin trc thng tng c c im ring, c quy lut pht trin ring, nhng khng tn ti tch ri nhau m lin h tc ng qua li ln nhau, u ny sinh trn c s h tng v phn nh c s h tng; trong c nhng yu t lin h trc tip vi c s h tng nh t chc chnh tr, php lut, c nhng yu t lin h gin tip c s h tng nh: trit hc, ngh thut, tn gio Kin trc thng tng ca x hi c giai cp i khng bao gm : t tng v thit ch ca giai cp thng tr, tn d cc quan im t tng ca x hi c, quan im t tng ca giai cp mi ra i, quan im t tng cc tng lp trung gian; song c trng chnh l s thng tr v chnh tr v t tng ca giai cp thng tr. B phn c quyn lc mnh nht ca kin trc thng tng trong x hi c giai cp i khng l nh nc; chnh nh c nh nc m t tng ca giai cp thng tr mi thng tr c ton b i sng x hi. 2. Mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng a. C s h tng quyt nh kin trc thng tng vai tr y th hin ch c s h tng no sinh ra kin trc thng tng y; giai cp no chim a v thng tr v kinh t th cng chim a v thng tr v i sng tinh thn; quan h sn xut no thng tr th cng to ra kin trc thng tng chnh tr tng ng, mu thun trong lnh vc kinh t quyt nh tnh cht mu thun trong lnh vc t tng. Vai tr quyt nh ca c s h tng i vi kin trc thng tng cn th hin ch, nhng bin i cn bn trong c s h tng sm hay mun s dn ti s bin i cn bn trong kin trc thng tng; s bin i din ra trong tng hnh thi kinh t x hi cng nh khi chuyn t mt hnh thi kinh t x hi ny sang hnh thi kinh t x hi khc. Khi c s h tng c mt i th kin trc thng tng m n sinh ra cng mt theo, song nhng nhn t ring r ca kin trc thng tng c vn cn tn ti trong mt thi gian di; khi c s h tng mi ra i th kin trc thng tng mi ph hp cng xut

hin; trong x hi c giai cp i khng, s bin i din ra thng qua cuc u tranh giai cp gay go, phc tp m nh cao l cch mng x hi nhm chuyn t hnh thi kinh t x hi ny sang hnh thi kinh t x hi khc cao hn. b. S tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng Kin trc thng tng lun l lc lng tc ng mnh m n ton b cc mt ca i sng x hi v tc ng tch cc tr li c s h tng sinh ra n; s tc ng y c th hin chc nng x hi ca kin trc thng tng l bo v, duy tr, cng c v pht trin c s h tng sinh ra n, u tranh xa b c s h tng v kin trc thng tng c. Trong x hi c giai cp i khng, kin trc thng tng bo m s thng tr v chnh tr v t tng ca giai cp gi a v thng tr trong kinh t; nu giai cp thng tr khng xc lp s thng tr ca mnh v chnh tr t tng th c s kinh t khng th ng vng c. Trong cc b phn ca kin trc thng tng th nh nc gi vai tr c bit quan trng v c tc dng to ln i vi c s h tng; nh nc khng ch da vo t tng m cn da vo h thng php lut, cc cng c bo lc khc nh qun i, cnh st cng c a v thng tr ca mnh. Cc b phn khc ca kin trc thng tng nh: trit hc, o c, tn gio, ngh thut cng u tc ng mnh m n c s h tng bng nhng hnh thc khc nhau, song thng nhng tc ng phi thng qua nh nc, php lut v cc th ch tng ng. Trong bn thn kin trc thng tng cng din ra qu trnh bin i, pht trin c tnh c lp tng i, qu trnh cng ph hp vi c s h tng th s tc dng ca n cng c hiu qu; nh vy kin trc thng tng cc tc dng to ln i vi c s h tng khi n tc ng cng chiu vi quy lut vn ng ca c s h tng, ngc li, n s cn tr s pht trin ca c s h tng 3. Quan h gia c s h tng v kin trc thng tng trong qu trnh i mi theo nh hng x hi ch ngha nc ta hin nay Trong qu trnh i mi, xy dng nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng x hi ch ngha, chng ta tng bc xy dng c s h tng cho ch ngha x hi. C s h tng trong thi k qu nc ta chnh l mt c cu kinh t nhiu thnh phn (v d) trong kinh t nh nc gi vai tr ch o; cc thnh phn kinh t va khc nhau v vai tr, chc nng, tnh cht, song va thng nht vi nhau trong mt c cu nn kinh t quc dn thng nht, chng va cnh tranh nhau va lin kt, b sung cho nhau. Cc thnh phn kinh t vn hnh theo c ch th trng, song bn thn c ch th trng c tnh 2 mt: va tch cc, va tiu cc; do cn phi tng cng s qun l ca nh nc pht huy mt tch cc, hn ch mt tiu cc v m bo hot ng theo ng nh hng x hi ch ngha. Vic i mi kinh t, xy dng nn kinh t hng ha nhiu thnh phn nc ta khng th tch ri nhng vn chnh tr, vn ha, x hi-nhng vn thuc kin trc thng tng. Ngh quyt i hi ng ton quc khng nh, trong cng cuc i mi

t nc phi gi vng mc tiu c lp dn tc vi ch ngha x hi, phi kin tr vi ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh, lm cho ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh gi vai tr chi phi trong i sng tinh thn ca nhn dn ta. Phi kt hp ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t lm trng tm ng thi tng bc i mi v chnh tr; trong i mi chnh tr phi tin hnh tng bc, ph hp vi i mi kinh t, p ng yu cu ca i mi kinh t; mc tiu ch yu ca i mi v chnh tr l nhm thc hin tt dn ch x hi ch ngha, pht huy cao nht quyn lm ch ca nhn dn; dn ch phi i i vi k lut, k cng, chng cc oan, qu khch, li dng dn ch, nhn quyn nhm gy ri trt t, lm mt n nh chnh tr. thc hin iu , chng ta phi xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha, nh nc ca dn, do dn, v dn; phi khng ngng i mi v nng cao nng lc lnh o, sc chin u ca ng c v chnh tr, t tng, t chc v cn b. i mi v kinh t phi gn lin vi pht trin cc lnh vc khoa hc, cng ngh, gio dc v o to, nhm nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti; phi gn vi pht trin vn ha v thc hin cng bng x hi.