JNEKOLOJK HASTALIKLARDA FTOTERAP

Do. Dr. Hsniye KAYALAR E.. Eczaclk Fak. Farmakognozi Anabilim Dal husniyekayalar@gmail.com

Menstrel bozukluklar PMS Dismenore Menopozal ikayetler Emmenagog strojen, progestin PMS: fiziksel ve davransal deiiklikler Gste gerginlik, ikinlik, karn blgesinde ilik, bulant, kabzlk, eklem,gz evresi ve ellerde dem Gsteki ikayetler: latent hiperprolaktinemiye bal estradiol ve progesteron dzeyi azalr ve stresle birlikte salglamada art olur

1 milyon yumurta Ergenlik anda 300.000-400.000 Dourgan yllarda: 400 yumurta olgunlar 50 ya civar sadece birka yumurta Menopozda aktif folikller yok olur ve strojen ve progesteron retiminde azalma Hipofiz bezi FSH ve LH salglanmasn artrr Fazla LH ve FSH androjen salglanmasn artrr Kala ve uyluktaki yalar androjeni strojene evirir

50 ya civar ovaryum fonksiyonu azalr Fiziksel ve psikolojik ikayetler balar Scak basmas, uykusuzluk, depresyon Hormon yerine konma tedavisi Risk, yan etki PMS: Vitex agnus castus Menopozal ikayetler iin : Cimicifuga racemosa

KOLESTEROL VE MENOPOZ
Btn steroid hormonlar kanda deil, tam tersine mutlaka hcre iinde yaplr Hcre iinde steroid hormon yapmlar iin mutlaka kolesterole ihtiya duyuluyor, hcre iinde yeterli miktarda kolesterol moleklleri yoksa strojen ve testosteron gibi steroid molekller yaplamaz. Kolesterol molekl sadece hcre iinde baz organellerin (rn.mitekondri, ER vs) yardmyla farkl steroidlere, rnein strojene dntrlr

KOLESTEROL VE MENOPOZ Hcre iinde yeterli kolesterol yoksa, kolesterolden yaplan hormonlar ve partikl oluumlar mutlaka eksik kalr. kanda ne kadar yksek olursa olsun, yalanma srecinde hcre iindeki kolesterol konsantrasyonu hzla azalr. strojen gibi molekllerin hcre ii yapmlarnda da eksiklikler ortaya kyor, kadnlarda menopoz olgusu da bu nedenle daha byk bir hzla gerekleir kandaki yksek kolesterol hcresel adan retimle ilgili bir sorun deildir, kanda oluan partikl birikimiyle ortaya kmaktadr

KLTREL GZDEN DME

SAYGIN BYK BLGE K

FTOSTROJENLER

Do. Dr. Hsniye KAYALAR husniyekayalar@gmail.com

strojen: strojenler kadnlarn adet dngsnde ve dier memeli hayvanlarn diilerinde estrus dngsnde nemli rol oynayan bir grup steroid hormondur. strojenler hem erkek hem kadnlarda bulunmakla beraber, reme yanda kadnlarda seviyeleri ok daha yksektir.

kadnlarda gs gibi ikincil cinsiyet zelliklerinin geliimini salarlar ve adet dngsyle ilikili olan endometrium kalnlamas ve dier sreleri dzenler Folikl uyarc hormon (follicle stimulating hormone, FSH) ve lteinizan hormon (LH), yumurtalayan kadnlarda strojen retimini dzenler Kan dolamnda bulunan strojen, FSH ve LH'nin seviyelerinin azalmasna neden olduu iin baz oral kontraseptiflerde strojenler bulunur.

Kadnlarda bulunan ana strojen, stradiol, striol ve stron Menar ile menopoz arasnda balca strojen stradioldr. enzim reaksiyonlar sonucu androjenlerden sentezlenir. stradiol testosterondan, stron da androstenedion'dan sentezlenir. stron stradioldan daha zayf etkilidir ve menopoz sonras kadnlarda stradioldan ok stron bulunur.

strojen

hormonu kadnlarn yksek acya dayanmasn salar

estrone

estriol

17b-estradiol

strojen: -reme sistemi -iskelet sistemi -santral sinir sistemi -kardiyovaskler sistem -deri

 Trifolium

subterraneum L. (Fabaceae) Clover Disease, -reme bozukluklar -anormal laktasyon *izoflavon *1954 ylnda 53 bitkide, 1975 ylnda 300 bitkide strojenik aktivite gzlenmitir. Price & Fenwick 1985 ylnda Phytoestrogens

Fitostrojen: Endojen strojene yapsal veya fonksiyonel olarak benzerlikler gsteren bitkisel kaynakl bileiklerdir

1-Fitostrojenlerin kimyasal yaplar:

izoflavon * Kalkon *makrolit izoflavan * kumestan * stilben flavanon * lignan * sterol

genistein

daidzein

kumestrol

4-metoksikumestrol

sekoizolarisiresinol

matairesinol

zearalenone

resveratrol

 2-

Fitostrojenlerin kaynaklar zoflavonlar Leguminosae Graminae Rosaceae Iridaceae Solanaceae

Besin
Soya fasulyesi (Glycine max) Soya unu Soya protein izolat

Toplam izoflavon*
(mg/100g) 144.99 177.89 97.43

Soya fasulyesi filizi

Soya st tofu tempeh Nohut (Cicer arietinum) Mercimek (Lens culinaris)

40.71
9.65 29.5 43.52 0.1 0.01

*USDA-Iowa State University Database on the Isoflavone Content of Foods. Released 1999 URL: http://www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp/Data/isoflav/isoflav.html

Lignanlar Tahl Sebze meyve

Linum usitatissimum

Besin keten tohumu

Lignan (mg/g) 675.0

mercimek
soya fasulyesi buday kepei yulaf kepei kuru fasulye sarmsak havu

17.9
8.6 5.7 6.5 5.6 4.1 3.5

patates
brokoli armut

3.0
2.3 1.8

Cimicifuga racemosa

Trifolium pratense

Humulus lupulus

Glycyrrhiza glabra

Vitex agnus-castus

3- Fitostrojenlerin biyolojik aktiviteleri -strojenik ve antistrojenik aktivite -Antioksidan aktivite -Antikarsinojenik aktivite

-strojenik ve antistrojenik aktivite ER-a ve ER-b iin ligand olan fitostrojenler agonist, antagonist ve seici agonist/antagonist aktivite gsterir -reseptr etkileimi -aktive ediciler/basklayclarn aktiviteleri -strojen regle eden genlere etki eden reseptrler -premenopoz: antistrojenik -postmenopoz: strojenik

 Antioksidan

aktivite -Serbest radikallere etki -antioksidan-sprc enzimleri etkileme -Genistein: strojen reseptrne balanma afinitesi ve antioksidan etkisi en yksek olan izoflavondur.

Antikarsinojenik aktivite

-DNA

topoizomerazn inhibisyonu -Anjiogenezin supresyonu -Tirozin kinaz, ribozomal S6 kinaz, 5aredktaz enzimlerinin supresyonu -Apoptozisin indksiyonu
Antiproliferatif antianjiogenetik

4- Fitostrojenler ile yaplan klinik aratrmalar -Premenopoz Endokrin deiiklikler (stradiol, progestron, SHBG dzeyinde azalma; FSH, LHn normal dzeylerinde basklama; menstrel siklusta uzama) -Postmenopoz (vasomotor semptomlar)

-Kardiyovaskler hastalklar *lipit profilini dzenleme *LDL oksidasyonunu nleme *endotel fonksiyonu gelitirme *aterosklerotik plak geliimini nleme -Osteoporoz priflavon

SEMEN GLYCINI GLYCINE MAX

% 13-25 ya %54 linoleik asit % 8 linolenik asit % 24 oleik asit % 12 palmitik asit % 2 stearik asit Protein, izoflavon, saponin, fitosteroller ZOFLAVON Genistein, Daidzein Antioksidan, fitostrojenik

Fitostrojenik: strojen seviyesi yksek ise strojeni bloke eder Gs Ca, nleme Menopozal ikayetler, Scak basmas Kemikleri koruma

Antioksidan: Gs, prostat, endometrium ca kar koruma Tirozin Protein Kinaz LDL azaltma, HDL ykseltme

Saponinler mmn fonksiyonu artrma

Fitosteroller Kolesterol drme Yalar Ksa sreli parenteral beslenmede yksek enerji salama

CIMICIFUGA RASEMOSA
Black Cohosh Avratotu Ranunculaceae Triterpen glikozit: actein, cimicifugoside Formononetin izoflavonu Alkaloit, tanen, uucu ya, asetik asit ve oleik asit

Formononetin

Actein,12-asetil actein, cimicifugoside ana etkili bileikler Kom. E, % 40-60 alkoll ekstresi, post menopoz, 4-6 hafta sonunda klinik iyileme zoflavon iermez ancak strojenik 152 post menopoz dnemdeki bayanda Serumda estradiol, FSH, SHBG ve prolaktin dzeylerini deitirmeden LH drmtr Scak basmas, vaginal kuruluk

Deney hayvanlarnda Alkoll ekstre; vcut ssn drme, uyku zamann artrma, rahim arlnda art olmakszn LH dzeyini azaltma, SSS ve kemiklerde strojen reseptrlerinin ekspresyonunu artrma Ovaryumu alnm sanlara 50-200 mg/kg/gn ekstre Kemik mineral dansitesinde kaypta azalma

GS ikayetler Baars Uyuukluk ve kiloda art hafif yan etkiler Mutajenite ve karsinojenite grlmemitir 6 aydan uzun sre kullanlmamaldr Karaciere toksik Remifemin,Klimadynon, Klimaktoplant

Kom E Dismenore Postmenopozal sendrom Klimakterik ikayetler

Droun endikasyonlar: Dismenore, scak basmas, doum eyleminin glendirilmesi, menopoz semptomlar, PMS Kontraendikasyonlar: Anormal fetal pozisyon, emzirme dnemi, serviks karsinomu, over ve meme karsinomu, gebelik

Yan etki: anemi, fetal abortus, fetal lm, vertigo, palpitasyonlar, teratogenez, uterus kontraksiyonlar, trombositopeni

Etkileimleri Hormon ve hormon dzenleyiciler Antidiabetikler strojen Fertilite ilalar Kontraseptifler nslin

Remixin

Klimadynon {60 Tablet Ambalaj} DierMenopoz Forml:

Actea racemosa yumru kklerinin (7-12:1) 1.66-2.86 mg kuru ekstresini (20 mg droga karlk)
Farmakolojik zellikleri: Endikasyonlar: Menopoz srasndaki scak basmas, terleme, uykusuzluk, vajinal kuruluk, sinirlilik ve depresif duygu durum gibi, menopoz ile ilikili nrovejetetatif ve psiik ikayetlerin giderilmesinde yardmc olur. Kontrendikasyonlar: Ambroksol ve metabolitlerinden biri olan bromeksin'e ar duyarl olan kiilerde kullanlmamaldr.Uyarlar/nlemler: Ambroksol ve metabolitlerinden biri olan bromeksin'e ar duyarl olan kiilerde kullanlmamaldr. Gebelik ve Laktasyonda Kullanm : Gebelik Kategorisi B' dir. Hayvan deneylerinde teratojenik bir etkiye sahip olmad bilinmekle beraber, insanlarda bu durum kantlanmad iin gebeliin ilk aynda kullanlmamaldr. Anne stne getiinden emzikli kadnlarda dikkatle kullanlmas nerilir. Yan etkiler/Advers etkiler: Genellikle Tusilin Pediatrik urup, iyi tolere edilir. Baz durunlarda mide, barsak bozukluklar, ishal, deri dknts, kant, kusma, halsizlik, ba ars grlebilir. Ayrca serum aminotransferaz seviyelerinde geici ykselme uygulanmtr. "BEKLENMEYEN BR ETK GRLDNDE DOKTORUNUZA BAVURUNUZ." la etkileimleri: Tusilin Pediatrik urup ile kardiyotonik glikozidler, kortikosteroidler, bronkodilatatrler ve diretikler arasnda herhangi bir etkileime rastlanmamtr.

Amoksisilin, eritromisin, cefuroksim gibi antibiyotiklerin plazma dzeylerini deitirmez. Birlikte kullanmlarnda bir saknca yoktur. Atropin ve antimuskarinik etki gsteren amantadin, trisiklik antidepresanlar, haloperidol, antihistaminikler, prokainamid gibi dier ilalar ( ipratropium hari ) siliyer motiliteyi ve mukosiliyer klerensi azaltarak mukoza sekresyonlarnn birikimine yol aabilirler. Antitussif etkili ilalarn yksek dozda kullanlmas ksrk refleksini inhibe ederek ambroksol etkisiyle oalan ve mobilize olan bron sekresyonlarnn atlmasn zorlatrabilir. Kullanm ekli ve dozu: Doktor tarafndan baka bir ekilde tavsiye edilmedii takdirde; 0-2 ya aras gnde 2 defa 2.5 ml ( lek ) 2-5 ya aras gnde 3 defa 2.5 - 5 ml ( - 1 lek ) 5 - 12 ya aras gnde 2 defa 5-10 ml ( 1-2 lek ) DOZ AIMI : Genelde herhangi bir zehirlenme vakasna rastlanmamtr. Doz am durumlarnda hasta kusturulur veya mide ykanr. Spesifik antidotu mevcut deildir. Destekleyici ve semptomatik tedavi yaplr.

VITEX AGNUS CASTUS CHASTE TREE, MONKS PEPPER

Hayt meyvalar Fructus Agni casti Verbenaceae Flavonoitler: kersetin, kemferol ridoitler: Aukubin, agnoside Uucu yalar Kuru ve sv ekstre Prolaktin inhibe etme Dopaminerjik etki

Dopaminerjik FSH salglanmasn basklar Laktasyonu inhibe eder (aukubin, agnosit) Prolaktin salverilmesini basklar PMS belirtilerini iyiletirir Kom E: PMS ve menopoz Endikasyonlar Menstrel sikls anormallikleri PMS ikayetleri Korpus leteum yetmezliine bal mens bozukluklar Mastodini Yan etki: dknt, dopamin res. agonisti ilalarla etkileim

OENETHERA BIENNIS
Onagraceae Evening primrose oil Tohum b-linolenik asit Prostaglandin metabolizmas Alerjik durumlarn inhibisyonu Baz hormonlarn sekresyonunda art ocuklarda atopik hiperaktif ekzema tedavisinde etkilidir

EFA Esansiyel ya asidi Kan basnc Kandaki ya oran Cilt sal Hormonal denge Baklk sistemi Linoleik asit-----GLA GLA, prostaglandin sentezinde rol alr GLA dzeyi dk atopik dermatidli hastalarda, atopik egzemada kullanlr PMS, MS, diabetik nropati, romatoid artritte de drog etkilidir.

Endikasyon: atopik dermatid, PMS, mastalji Yan etki: Hafif GS ikayetleri Kusma Fenotiyazin kulllananlarda, epilepsi riskini artrr. Doz amnda karn ars

BORAGO OFFICINALIS
Hodan, sr dili Boraginaceae Herba Pirolizidin alkaloitleri Msilaj Ya asitleri, GLA

Drog: Diaforetik ekspektoran tonik antienflamatuvar Galaktogog Evening primrose yana alternatif

Kontraendikasyonu: Pirolizidin alkaloitleri, hepatotoksik Fenotiyazin kullanm durumunda doktor kontrol Borage oil

Dnyada her ey kadnn eseridir

M.Kemal ATATRK

ANGELICA SINENSIS
Melekotu Angelica sylvestris Herba, reel yapm Kumarin, uucu ya, flavonoit, eker Kumarin: angelisin,bergapten Endikasyonu: PMS, dzensiz menstrasyon, menopozal semptomlar, anksiyete, sinirlilik, ar iritasyon Yan etki: furanokumarin nedeniyle fotosensitivite

Kkler Analjezik, antienflamatuvar, sedatif, antispazmodik, antioksidan PMS, menopoz Uterus tonii, hormon reglatr Abortifasiyan, menstrel siklusa etkili Warfarin ile etkileir, antikoaglan etkiyi artrr Hamilelik dneminde kullanlmamaldr

TRIFOLIUM PRATENSE
Leguminosae Genistein, daidzein Karbonhidrat, kumarin, izoflavonoitler, saponin, tanen Antispazmodik Astrenjan Kronik cilt hastalklar, egzema, psriazis Menopozda scak basmas

Fenolik glikozitler, kumarinler, siyanogenetik glikozitler, salisilatlar izoflavon genistein, daidzen, biochanin A, and formononetin, protein, beta karoten, vitamin C, B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12 magnezyum, manganez, inko bakr, and selenyum Yan etki: rtiker strojenik bileikler nedeniyle ar tketilmemelidir Yksek dozlar antikoaglanlarn ve hormonlarn etkisini artrr

DIOSCOREA VILLOSA
Wild yam Yams kk Steroidal saponozit, niasta, fitosterol, alkaloit, tanen Steroidal hormon sentez balang Diosgenin Divertikl dismenore

MATRICARIA CHAMOMILLA
Kapitulum Matricaria-----mother---uterus Pelvis alanndaki sancl durumlarda kullanlr Kramp eklinde dismenore arlarnda Uucu ya: kamazulen, bisabolol Flavonoitler: apigenin, luteolin Seskiterpen laktonlar: matricin, matricarin Kumarinler: umbelliferin

Daidzein

genistein

equol

Antienflamatuvar Spazmolitik Karminatif Stomaik Merhemlerde antiflojistik Flavonoitler lokal antienflamatuvar Bisabolol muskulotropik, spazmolitik Dismenorrhae-gastreu NR 75 ayn etkisi spazmolitik; hafif scak ve yudum yudum iilmeli

POTENTLLA ANSERINA
Rosaceae Herba Tanen, flavonoit,lkoantosiyanidol Dahilen ve haricen astrenjan Dismenorede Komisyon E: hafif dismenore, hafif diyare, az, boaz vb. mukoza enflamasyonu Nadiren mide irritasyonu grlr

CAPSELLA BURSA-PASTORIS
Herba Flavonoitler Saponozitler Biyojen aminler C vitamini Amino asitler ve peptidler Kom E : hemostiptik (oksitosin benzeri bir peptid) Drog kullanmnda, aktivite 3 aydan sonra balar Burun kanamalar, hemoroid, topikal preparatlar nfzyonu 10-15 g

ACHILLEA MILLEFOLIUM
Kom E Arl, krampl durumlarda oturma banyolar eklinde kullanm nermektedir. Dispeptik ikayetler Antispazmodik Antiflojistik, spazmolitik, stomaik, karminatif, kolagog Kantl iltihapl cilt lezyonlarnda tedavi kesilmelidir

SECALE CORNUTUM
avdar mahmuzu Graminae Ergot alkaloitleri Pre-mens. dnemde ve menopozda grlen depresyon, anksiyeteye bal scak basmas

Rheum rhaponticum Humulus lupulus Lycopus sp.(Bugleweed)

Antigonadotropik, antitrotropik, serum prolaktin seviyesini drc

Cimicifuga rasemosa: pms,menopoz ikayetleri: 40 mg/gn Lycopi herba(bugle weed): gste ar, gerginlik, hafif hipertroidism: 0.2-2 g (aniden kesilmemelidir) Agni casti fructus: mens. dzensizlii, pms ikayetleri, mastodini: 30-40 mg/gn Capsella bursa-patoris: hafif menoraji ve metroraji ted: 515 g/gn Potentilla anserina: hafif dismenorik ikayetler: 4 g/gn Achillea millefolium: oturma banyolar, arl spazm durumlar, kaslmalarda 100g/20 lit su