Laporan Makmal Kimia 1. Tajuk : Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid Nitrik 2.

Tujuan : Untuk menyediakan baja garam ammonium. 3. Pengenalan teori: Ammonia adalah hasil gabungan unsur nitrogen dan unsur hidrogen secara langsung yang dihasilkan melalui prosesw Haber. Nitrogen diperoleh daripada udara. Udara ditukarkan kepada udara cecair. Kemudian nitrogen diasingkan melalui penyulingan berperingkat ke atas udara cecair. Hidrogen diperoleh daripada gas asli. Gas asli ditindakbalaskan dengan stim mengikut persaman : CH4 (g) + H2 O(g) CO(g) + 3H2 (g) Gas nitrogen dan gas hidrogen dicampurkan dalam nisbah 1:3 mengikut isipadu. Kemudian campuran ini dialirkan ke atas serbuk besi yang bertindakbalas sebagai mangkin. Nitrogen dan hidrogen bertindakbalas mengikut tindakbalas berbalik di bawah : N2 (g) + 3H2 O(g) 2NH3 (g) Keadaan tindakbalas yang boleh diperhatikan ialah suhu mencatatkan 450 oC dengan tekanan 200 atmosfera dan besi sebagai bahan mangkin. Di bawah keadaan tindakbalas tersebut hanya 15% daripada nitrogen dan hidrogen dapat bertindakbalas membentuk ammonia. Ammonia yang terbentuk disejukkan sehingga manjadi cecair kemudian dialir keluar. Nitrogen dan hidrogen yang tidak bertindakbalas dikitar semula. Akhirnya hampir 98% daripada nitrogen dan hidrogen dapat ditukarkan kepada ammonia 4. Radas : a) Larutan ammonia b) Asid sulfurik cair c) Bikar d) Rod kaca e) Penunu bunsen 5. Bahan kimia :
Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 1

f) Kasa dawai g) Tungku kaki tiga h) Corong turas i) Penapis.

Larutan ammonia dan Asid Sulfurik cair 6. Prosedur : 1. Tuangkan 30 daripada asid suiphuric cair ke dalam sebuah bikar 2. Tambahkan larutan ammonia sedikit demi sedikit ke dalam bikar sambil larutan dikacau 3. Jangan tambah sebarang larutan ammonia apabila penyelesaian berbau amnion 4. Panaskan larutan sehingga ia menjadi 1/3 daripada jumlah asal 5. Sejukkan lautan dalam campuran ais dan air. 6. Tapis krista garam yang terhasil menggunakan corong penuras dan kertas turas

7. Rajah :

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 2

8. Keputusan / Jadual : Permerhatian adalah seperti dalam jadual yang berikut: Pecahan Pertama (Gasoline) Kedua (Benzene) Ketiga (Naphtha) Keempat (Kerosene ) 80 120 0C 120 160
0

Suhu 30 80 0C

Warna Kuning muda Kuning jingga Perang muda Perang

Kelikatan Amat Cair

Kebolehbakaran Sangat cepat terbakar, nyalaan kurang atau tidak berjelaga. Cepat terbakar, nyalaan sedikit berjelaga. Lambat terbakar, nyalaan semakin berjelaga. Sangat lambat terbakar, nyalaan sangat berjelaga. minyak mentah dapat

Cair

Cair

160 200
0

Sedikit likat pecahan,

Dengan

melakukan

penyulingan

diasingkan berdasarkan julat suhu takat didih. Semasa eksperimen, terdapat empat pecahan petroleum. Setiap pecahan mempunyai sifat-sifat yang tersendiri terhadap suhu takat didih, kelikatan, warna pecahan, warna nyalaan dan kuantiti jelaga yang terhasil apabila dibakar. Daripada keputusan eksperimen , didapati sifat (ciri) pecahan berubah dengan pertambahan takat didih pecahan tersebut. Semakin tinggi takat didih pecahan itu, semakin likat pecahan tersebut kerana saiz molekul pecahan semakin besar dan daya tarikan antara molekulmolekulnya semakin kuat menyebabkan molekul- molekul sukar untuk bergelongsor antara satu sama lain. Pecahan yang mempunyai takat didih tinggi semakin sukar untuk terbakar dan didih pecahan itu. Semasa eksperimen, sepatutnya terdapat empat pecahan namun begitu kumpulan kami hanya mendapat tiga hasil penyulingan kerana beberapa masalah timbul antaranya ialah kuantiti minyak mentah yang dibekalkan tidak mencukupi, suhu yang tidak mencapai 200 C untuk mendapatkan pecahan keempat dan juga penyediaan radas yang kurang baik. Bagi pecahan 1, ia mempunyai takat didih pada julat suhu 30-80 C. ini menunjukkan pecahan yang pertama mempunyai takat didih yang paling rendah berbanding pecahan-pecahan lain. Pecahan 1 bewarna kekuningan cair, hampir
Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 3

kuantiti

jelaga

semakin tinggi

kerana

peratus karbon permolekul semakin bertambah dengan bertambahnya takat

tiada warna dan ia merupakan warna paling cerah bagi pecahan petroleum. Pecahan 1 mempunyai kelikatan yang sangat rendah dan lebih cair. Warna api bagi pecahan pertama adalah biru dan ia menghasilkan sangat kurang jelaga apabila dibakar. Pecahan 2 yang mempunyai takat didih pada julat suhu daripada 80-120 C. Warna bagi pecahan ini adalah kekuningan dan bernakna warna warna tersebut kebih gelap daripada pecahan 1 tetapi masih cair. Warna nyalaan api untuk pecahan 2 adalah jingga dan ia lebih likat daripada pecahan 1. Apabila pecahan 2 dibakar, kuantiti jelaga yang dihasilkan adalah lebih tinggi berbanding jelaga pecahan 1. Pecahan 3 yang mempunyai takat didih antara julat suhu 120-160 C. Warna bagi pecahan ini kekuningan hijau dan bermakna lebih pekat daripada pecahan 1 dan 2. Pecahan 3 lebih likat berbanding pecahan 1 dan 2. Warna nyalaan api untuk pecahan 3 adalah merah. Kuantiti jelaga yang terhasil lebih banyak apabila dibakar. Pecahan 4 tidak dapat diperolehi kerana terdapat beberapa kekangan yang berlaku menyebabkan hasilnya gagal diperoleh.Tetapi berdasarkan pecahan 1, pecahan 2, dan pecahan 3 maka pecahan 4 sudah dapat dijangka berdasarkan pemerhatian ketiga pecahan tersebut. Pecahan 4 mungkin mencatat julat suhu daripada 160-200 C yang menghasilkan pecahan yang lebih pekat dari segi warna, kelikatan. Warna nyalaan apinya dijangka lebih merah dan jelaga yang dihasilkan lebih banyak berbanding 3 lagi pecahan yang diperoleh sebelum ini . 9. Soalan : menulis persamaan baki untuk mewakili pembentukan ammonium sulfat dalam eksperimen ini 10. bagaimana penambahan ammonium sulfat mempengaruhi pH tanah tersebut 11. selain baja, ammonium sulfat juga digunakan sebagai semburan pertanian bagi racun perosak larut air. Terangkan fungsi ammonium sulfat dalam bidang ini. 12. nama tiga contoh baja semula jadi yang digunakan dalam pertanian 13. nama tiga contoh baja sintetik yang digunakan dalam pertanian 14. persamaan kimia untuk mewakili pembentukan: 15. ammonium fosfat 16. ammonium nitrat
Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 4

17. urea 18. mengira peratus nitrogen dalam 1 mol baja di atas 19. jisim atom relatif: 20. yang baja di atas adalah yang paling sesuai untuk pertumbuhan tumbuhan? Menjelaskan jawapan anda 21. Perbincangan : 1. Petroleum terdiri daripada campuran hidrokarbon yang mempunyai saiz molekul dan takat didih yang berbeza-beza. 2. Melalui eksperimen yang telah dijalankan, dapat dilihat bahawa pecahan 4 mempunyai takat didih yang lebih tinggi kerana hidrokarbon yang terkandung dalam pecahan tersebut mempunyai saiz molekul yang lebih besar. Pecahan 1 pula mempunyai takat didih yang paling rendah kerana mempunyai saiz molekul hidrokarbon yang lebih kecil. Daya tarikan antara molekul turut bertambah dengan pertambahan saiz molekul.Dapat disimpulkan bahawa saiz molekul hidrokarbon bertambah daripada pecahan 1 ke pecahan 4. 3. Kelikatan juga bertambah daripada pecahan 1 ke pecahan 4 kerana daya tarikan antara molekul juga bertambah apabila saiz molekul bertambah dan akan menyebabkan molekul sukar untuk menggelongsor di atas satu sama lain. 4. Molekul hidrokarbon dalam setiap pecahan adalah molekul kovalen yang tidak berkutub. Oleh itu, hidrokarbon dalam semua pecahan tidak larut dalam air yang bersifat berkutub. 5. Apabila hasil penyulingan dibakar, jelaga yang terhasil semakin bertambah daripada pecahan 1 ke pecahan 4. Pertambahan kejelagaan nyalaan ini kerana bilangan karbon per molekul hidrokarbon bertambah. 6. Sebagai langkah berjaga-jaga, aliran air dalam kondenser Leibig hendaklah dialirkan terlebih dahulu sebelum penunu Bunsen dinyalakan. Hal ini bagi menyejukkan wap panas yang terhasil dan menyebabkannya terkondensasi dan dapat dikumpulkan sebagai hasil penyulingan.

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 5

7. Selain itu, setiap sambungan alat radas hendaklah dipastikan ketat bagi memastikan pendidihan berjalan lancar dan tiada wap yang terbebas keluar. 8. Serpihan porselin digunakan sebagai pencegah hentakan dalam kelalang penyulingan bagi mengelakkan petroleum daripada melompat masuk ke dalam salur pengantar apabila dididihkan.
9. Elakkan memanaskan kelalang penyulingan jika terdapat cecair di dalamnya.

10. 11. 12. 13. 8.

Gunakan cermin mata keselamatan semasa melakukan aktiviti makmal. Memastikan pengudaraan adalah baik sebelum memulakan eksperimen. Jangan menarik nafas terus daripada petroleum. Mengendalikan alatan kaca dan alatan yang panas dengan berhati-hati. Produk atau hasil pecahan penurasan hendaklah diletakkan jauh daripada api kerana ia merupakan bahan mudah terbakar

10. Kesimpulan : Petroleum boleh disediakan melalui proses penyulingan berperingkat berdasarkan takat tertentu. Semakin tinggi takat didih pecahan, semakin gelap warna pecahan tersebut. Semakin tinggi takat didih pecahan, semakin likat pecahan tersebut. Semakin tinggi takat didih pecahan , semakin kurang tahap kebolehbakarannya dan semakin banyak kuantiti jelaga yang terhasil

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 6

11. Lampiran :

Radas yang digunakan

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 7

Penyediaan bahan ujikaji

Proses penyulingan sedang dijalankan

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 8

Proses pemanasan minyak mentah sedang dijalankan

Proses kebolehbakaran pecahan 2 diuji

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 9

Proses kebolehbakaran pecahan 3 diuji

12. Rujukan : Chau Kok Yew (2010) Referens Ekspres SPM Kimia. Selangor: Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. Loh Yew Lee & N. Sivaneson (2011) Pre-U, STPM & Matriculation Chemistry. Selangor: Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Kamus Kimia KBSM (1991). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Refining of Petroleum (Julai 1, 2011) Diakses dari http://www.aip.com.au/industry/fact_refine.htm Petroleum Distillation (Julai 1, 2011) Diakses dari http://www.brinstrument.com/fractional-distillation/petroleum-distillation.html

Praktikal 5 : Ammonia, Asid Sulfurik dan Asid NitrikPage 10