Kombinovana Elektrina-EM metoda za detekciju podzemnih objekata infrastrukture

dr Duan Petrovaki mr Aleksandar Risti

Lokator RD4000 - opte

z

Opte napomene o detekciji vodova

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Namenjen je za detekciju svih tipova metalnih vodova, prvenstveno za detekciju energetskih vodova Ureaj koristi kombinaciju EM i elektrinih metoda Pokretan i primenljiv na nepristupanim terenima Osetljiv na smetnje koje emituju kako nadzemni tako i podzemni vodovi Nova tehnologija obezbeuje indirektnu primenu i za nemetalne vodove Postoje sektori mrea koji su nedodirljivi za ovaj tip detekcije

1. ON/OFF, 2. Izbor

selekcija menija preddefinisanih vrednosti frekvencija 3. Pojaava signala 4. Merenje: relativna dubina do ose cevi, struja 5. Tip antene: Null, Peak (twin - manje dubine, manja osetljivost, single - vee dubine, vea osetljivost, ne moe dubina) 6. Grafiki prikaz jaine prijemnog signala 7. Prikaz frek. opsega: Null, Narrow, Wide 8. Strelice za navoenje 9. Displej smera toka struje (CD) 10. Reim detekcije voda 11. Reim rada sa sondom 12. Status napajanja 13. Numeriki displej, procenat odziva 14. Displej frekvencije: 32.6kHz, 8kHz, 440Hz 15. Elektronski marker, EMS 16. Radio reim 17. Power reim 18. Zvuna indikacija 19. Dodatni ureaji 20. Detekcija prekida voda 21. Numeriki displej jaine signala 22. Reim detekcije toka struje

RD4000 - prijemnik 1

SONDE - sistem za detekciju nementalnih vodova z + detekcija curenja, kopanja... z Frekvencije sonde i prijemnika moraju biti iste z Sonda emituje specifian signal (baterija) z Merenje se ponavlja na svaka 3 do 5m. z Merenje dubine: direktno, proraun d=AB*0.7

RD4000 - prijemnik 2

z z z

z z

Koristi se i stetoskop kada je nemogue prii energetskom vodu i postaviti spojku Stetoskop se koristi i za sluaj velikog broja energetkih vodova na malom prostoru Stetoskopi se prave za male i velike prenike kablova, posebna vrsta za praenje smera toka struje Izolovane potopne antene za detekciju vodova u koritu reke, jezera, kanala itd... Niska frekvencija (manja od 1kHz) pri detekciji pod vodom. Uzemljenje mora biti udaljeno od predajnika najmanje 100m Uslovi su problematini za detekciju metalnih cevi velikog prenika

1. ON/OFF, 2. Izbor

selekcija menija preddefinisanih vrednosti frekvencija 3. Izbor tipa merenja: napon, otpornost, struja 4. Smanjenje jaine pobudnog signala 5. Poveanje jaine pobudnog signala 6. Status napajanja 7. Grafiki prikaz jaine pobudnog signala 8. Prikaz merne jedinice i vrednosti 9. Indikacija voda pod napajanjem 10. Reim Locate: prikaz tipa merenja 11. Indikacija Induction reima 12. Indikacija rada predajnika 13. Indikacija direktne veze predajnika sa uzemljenjem 14. Indikacija direktne veze predajnika sa vodom koji se locira 15. Reim rada, frekvencija, upozorenja 16. Frekvencija pobudnog signala (ISTA!) 17. Upozorenje: status pobudnog napona 18. Zvuna indikacija 19. Direktno napajanje iz mree

RD4000 - predajnik 1

Selekcija korektne vrednosti frekvencije: z Visoke frekvencije (do 32.6kHz) se koriste za TT vodove, izolovane eline cevi, livene cevi. Vea frekvencija - vea ansa da se signal izgubi na nekom drugom vodu, vea frekvencija - bre slabljenje signala zbog parazitne kapacitivnosti. Koristi se u Inductive reimu rada. z Srednji opseg frekvencija od 8 do 33kHz se generalno koristi za detekciju. Manje su anse za meanje signala sa drugim vodovima i manje je slabljenje signala. z Niske frekvencije 440, 512 i 640Hz se koriste za detekciju dugih izolovanih vodova. Nema mogunosti za meanje sa drugim tipovima vodova Direktno povezivanje: katodna zatita, gasovod, vodovod, TT kablovi, oplata kablova (bez napajanja!!!)

RD4000 - predajnik 2

z z z

Predajnik se NIKADA ne povezuje direktno na vodove pod napajanjem, koristi se spojka ili sonda Uzemljenje je na 5m od predajnika, po mogustvu upravno na osu voda, ne sme biti vodova izmeu predajnika i uzemljenja Jaina konekcije definisana zvuno Spojka daje manji intenzitet signala Predajnik ima posebnu antenu koja indukuje EM signal do 2m dubine, Inductive reim, elina mrea, izolovani vodovi su prepreka. Struja pobude: 5, 10, 30, 100mA, ogranienje 60mA za f<1kHz Posebni prikljuci za direktno povezivanje na vodove pod naponom.

RD4000 - Princip rada 1

Tipovi detekcije z Trace reim - brza detekcija voda

Trai se Null pozicija (iznad ose) Antena prijemnika je u Null modu Traganje se vri laganim pomeranjem prijemnika po trajektoriji upravnoj na duu osu voda, u opsegu za koji se sumnja da sadri instalaciju Strelice e ukazivati na koju stranu se treba kretati Ne koristi se predajnik

RD4000 - Princip rada 2

Tipovi detekcije z Pinpoint reim - tano lociranje voda

Tano lociranje voda, sledi nakon brze detekcije voda Srednja vrednost amplitude signala predajnika, srednja vrednost frekvencije na predajniku i prijemniku (Peak, Narrow mod antene) Postavljanjem prijemnika upravno na duu osu voda i upravno na povrinu odreuje se mesto sa maksimalnim odzivom (a) Rotiranjem antene bez kretanja prijemnika odreuje se maksimalni odziv (b) - pravac Laganim kretanjem prijemnika po trajektoriji upravnoj na duu osu voda i sasvim bliskoj povrini odreuje se mesto sa maksimalnim odzivom (c) Ponavljanjem koraka (b) i (c) se poveava tanost pozicioniranja

RD4000 - Princip rada 3

Tipovi detekcije z Pinpoint reim - provera

Antena prijemnika se postavlja u Null mod Ako postoji razlika, vod se nalazi na polovini rastojanja izmeu Peak i Null pozicije sa suprotne strane Peak pozicije Ne koristi se predajnik

RD4000 - Princip rada 4

Tipovi detekcije z Sweep + search reim - analiza kompletne povrine

a) Passive sweep Prijemnik je u Power modu, sa maksimalnom osetljivou Prebrisavanje prijemnikom eljene povrine cik-cak kretanjem sa odreenim razmakom (prema slici) Markira se svaka detektovana taka, u Peak modu se tano odredi taka Zbog estih smetnji koje izazivaju niskonaponski vodovi, antena prijemnika se podie 5cm od povrine zemlje Sa prijemnikom u Radio modu se ponavlja procedura za detekciju vodova koji nisu detektovani u Power modu Predajnik se ne koristi

10

RD4000 - Princip rada 5

Tipovi detekcije z Sweep + search reim - analiza kompletne povrine

b) Sweep and search (inductive search) Najpouzdanija metoda za detekciju nepoznatih vodova Aktivni su i prijemnik i predajnik (Inductive mod), 2 operatera Predajnik emituje signale ka vodovima, prijemnik detektuje signal sa vodova Minimalno rastojanje T-R je 20m Istovremeno kretanje predajnika i prijemnika u liniji Zbog estih smetnji koje izaziva zraenje nadzemnih vodova, maksimalna osetljivost prijemnika je i dobra i loa Mogue je odrediti poziciju za predajnik sa GPR

11

RD4000 - Princip rada 6

Merenje relativne dubine do ose cevi

12

Max dubina detekcije je do 3m kada je predajnik u kontaktu sa vodom Ukoliko je velik prenik cevi a pri tome nepoznat, tada je mogua velika greka oitavanja dubine Kada je predajnik u Inductive modu, merenja dubine su nepouzdana. Za sluaj da je takvo merenje jedino mogue, rastojanje T-R mora da bude barem 30m Prijemnik loe meri dubinu na kolenu cevi ili ravi, preporuka minimalno 5m pre kolena merenje Merenje relativne dubine do ose cevi je nepouzdano ukoliko ima jo vodova u neposrednoj blizini voda koji se analizira Ukoliko zrae vodovi merenje dubine izvriti na 5cm od zemlje

RD4000 - Princip rada 7

Verifikacija merenja dubine i kalibracija ureaja

Na sumnjivim mestima se podie antena prijemnika 0.5m iznad povrine i ponavlja merenje. Ukoliko se dubina poveala za datu vrednost, merenje je ispravno. Nazivna tanost merenja dubine je 5% Loe merenje se kontrolie: proverom pravca prethodnih merenja, jaine signala na prijemniku, provera postojanja paralelnih vodova Ponavljanjem merenja u rasponu od 0.5m, izabrati najmanju vrednost Postoje 2 metode za proveru merenja dubine Metoda 1: Predajnik se postavi na kartonsku kutiju na visinu 0.5m, daleko od vodova i aktivira u Inductive modu. Prijemnik se aktivira na rastojanju 5m od predajnika u reimu rada sa sondom, takoe se postavi na visinu 0.5m na kartonsku kutiju i usmeri ka predajniku. Odmeri se rastojanje i proveri metrom (antena prijemnika je u horizontali) Metoda 2: Ista kao kod GPR kalibracije

13

RD4000 - Energetski vodovi 1

z

Opte napomene o detekciji energetskih vodova (merenje struje)

1.

2.

Predajnik emituje AC struju odreene frekvencije u vod, koja slabi sa udaljavanjem od izvora, to zavisi od sastava zemljita u okruenju i tipa energetskog voda. Struja emitovanog signala slabi ravnomerno u normalnim okolnostima. Nagla promena vrednosti oznaava mesto oteenja kabla. Promena jaine odziva signala uz konstantnu vrednost detektovane struje ukazuje na promenu dubine energetskog voda. Najvanija informacija je signal koji ima maksimalnu vrednost merenja strujnog signala.

14

RD4000 - Energetski vodovi 2

z

Opte napomene o detekciji energetskih vodova (merenje struje)

3. 4.

Promena vrednosti merene struje moe da ukae na ravanje energetskih vodova. U zonama sa gusto rasporeenim instalacijama, maksimalnu vrednost odziva signala moe da ima proizvoljna instalacija sa veim zraenjem. Stoga je primarni metod za praenje eljenog energetskog voda, praenje voda sa najveom vrednou merenja struje.

15

RD4000 - Energetski vodovi 3

z

Opte napomene o detekciji energetskih vodova

Predajnik se moe direktno da povee na vod (ako nije pod napajanjem) ili da se prati indukcionom metodom Merenje struje mogue je samo kada je predajnik u Locate modu, jer moraju da budu aktivni i prijemnik i predajnik. Merenje struje je u funkciji dubine. Odreivanje smera toka struje (Current Direction)CD: Ostvaruje se pomou za to predviene CD spojnice ili direktnim povezivanjem predajnika na vod Detekcija se odvija na posebnim frekvencijama koje moraju da budu istovetne na oba ureaja

16

RD4000 - Energetski vodovi 4

Opte napomene o detekciji energetskih vodova

Pri detekciji smera strujnog toka na dugim vodovima, na rastojanjima veim od 10km, emitovana struja slabi sa udaljavanjem zbog parazitne kapacitivnosti pa se pomera i faza signala (kanjenje signala) Vri se reset CD moda rada na prijemniku kada se dostigne lokacija C. Postoji opciono mogunost slanja merenja na Data Logger ili direktno povezivanje sa GPS ureajem. Ukoliko se ispotuje odreen vremenski interval merenje dubine bie preneto na loger. U suprotnom merenje dubine e biti tumaeno kao kontrolno merenje.

17

RD4000 - Energetski vodovi 5

z

Lociranje oteenja plata energetskog voda (Finding Faults FF)

Neophodna je A ram, primenjuje se za analizu kako E tako i TT voda Predajnik se povezuje sa kablom i propisno uzemlji Poetak pretrage sa A ram na koju je zakaen prijemnik se odvija na 2m od uzemljenja, oitava se referentno merenje u dB i pamti. Ako je tokom daljnje pretrage merena vrednost identina kao referentna, tada postoji samo 1 oteenje. Ukoliko su merenja manja od referentnog, tada ima vie oteenja, a zbir merenja u dB mora da da referentnu vrednost. Kretanjem po trajektoriji voda, analizira se mesto oteenja, konstantnim merenjem u dB i praenjem strelice. Ukoliko nema oteenja, oitavanja u dB su zanemarljiva u odnosu na referentno merenje. Min rastojanje pretrage (novo ubadanje A rama u zemlju) se dobija pri startu kada se A ram postepeno udaljava od uzemljenja i odredi rastojanje na kojoj je merenje u dB zanemarljivo.

18

RD4000 - Energetski vodovi 6

z

Lociranje oteenja plata energetskog voda (Finding Faults FF)

U toku pribliavanja oteenju, vrednosti merenja amplitude signala u dB poinju da rastu Na metu oteenja, amplituda signala naglo se smanjuje do referentne vrednosti. Ako je vrednost amplitude manja od referentne, znai da ima jo oteenja Rotiranjem A rama za 90 tano se odreuje lokacija oteenja Ukoliko se energetski vod nalazi ispod trotoara, traganje se odvija po zemlji to blie trotoaru. Ukoliko se energetski vod nalazi ispod asfaltiranog puta, traganje se odvija po trasi uz kvaenje trase voda po putu i kontaktnih ipki A rama, da bi se obezbedila bolja provodljivost.

19

RD4000 - Energetski vodovi 7

20

10

Lociranje podzemnih vodova primenom elektronskih markera Electronic Marker System (EMS)

RD4000 - EMS 1

Elektronski markeri su pasivne antene koje se zakopavaju pri polaganju vodova na karakteristina mesta na trasi: H i V lomovi, ukrtanja, prelasci puta, spojevi, ventili, lukovi... U EMS modu rada, detektuje se takasti objekat odreene boje na odgovarajuoj frekvenciji koja reprezentuje ogovarajui tip voda

21

Lociranje podzemnih vodova primenom elektronskih markera Electronic Marker System (EMS)

RD4000 - EMS 2

Mogu da budu izraeni sa odgovarajuim ID brojem za sveobuhvatnu analizu na planovima vodova Jeftina alternativa GPS (geodetskom) premeru vodova Specijalni infrastrukturni podsistemi tipa aerodroma su prvi ugradili ovakav tip reenja za potpuni uvid u poloaj instalacija Budunost u Katastru vodova

22

11

RD4000 - EMS 3
z

Lociranje podzemnih vodova primenom elektronskih markera Electronic Marker System (EMS)

Integracija GPS-GIS mogunosti, potovanje standarda u oblasti Pasivne antene, RFID tehnologija Primenljivost u zonama sa gusto rasporeenim vodovima, vie paralelnih energetskih vodova na bliskom rastojanju, sloena dispozicija vodova, mimoilaenje vodova...

iD Marker

23

2205 /2206

1420

2210

2250

2273

2250M / 2250M iD -

2273M / 2273M-iD

Marker locating accessory for 2210, 2250, 2273 locators 2205 is single frequency marker locator 2206 is multi frequency marker locator Snaps on to bottom of locator

Multi frequency stand alone marker locator Locates all passive markers Read/Write capability for iD Ballmarkers Depth estimation Improved sensitivity vs. EMS II and 2205/2206

Cable/Pipe locator Two active frequencies 577 & 33Khz Snapshot Depth estimation Peak mode only 2 peak antennas Direct connect, coupler and direct induction modes 2205/2206 accessory for EMS locating Symbolic universal icons on keypad

Cable/Pipe Locator

Cable/Pipe & Cable/Pipe Locator Sheath/Ground Fault Locator

Cable/Pipe & Sheath/Ground Fault Locator

2 active frequencies 577, 8k, 33k, 200k Hz 4 active frequencies 577, 8k, 33k, 200k Hz Passive frequencies - power, CATV, LF, long haul Passive frequencies - power, CATV, LF fiber, 4 user assignable Snapshot depth estimation Real Time depth estimation Peak, null, differential and single peak Directional peak, null and single peak modes modes 6 antenna configuration 4 antenna configuration, 2 peak, 2 null antennas Loop resistance & voltage measurement Loop resistance & voltage measurement 3 watt and 5 watt output options 3 watt and 5 watt output options Direct connect, coupler and induction modes Direct connect, coupler and induction modes Improved sensitivity, speed, depth accuracy vs. 2250/2273 models 2205/2206 accessory for EMS locating Symbolic universal icons on keypad M-iD model has EMS -iDcapability Currently available in 16 languages High resolution graphic display with backlight M-iD model has communications capability with selected GPS/GIS field mapping instruments

Maintenance Technicians

Maintenance Technicians

Installation & repair Techs.

I&R Techs, Locating Techs.

I&R Techs, Locating Techs, Maint. Techs.

I&R Techs, Locating Techs.

I&R Techs, Locating Techs, Maint. Techs.

24

12

Lociranje podzemnih vodova primenom elektronskih markera Electronic Marker System (EMS)

RD4000 - EMS 4

Tipovi elektronskih markera: a) Prsten - lepi se ispod nemetalnog poklopca, do dubine 1.2m, b) Kuglica - 102mm prenik, pasivna antena sa identifikacijom i drugim GIS podacima: datum zakopavanja, stepen zatite-opasnosti, tip instalacije itd..., do dubine 1.5m c) Disk - 380mm prenik, postavlja se kao zatita, do dubine 2.44m d) Paok - 210mm prenik, paoci slue za laku stabilizaciju, do dubine 1.83m e) tapi - 89mm dugaki, do dubine 0.61m, direktno ispod asfalta ili betona

25

RD4000 - EMS 5
Near Surface 61cm dubina Ball Marker 1.5m dubina Disk Marker
1.5m dubina

Vault Marker 1.5m dubina

RFID Option

RFID Option

RFID Option

Duct Marker 61cm dubina

Mid Range 1.8m dubina

Full Range 2.4m dubina

RFID Option

26

Telefon

Gas

CATV

Struja

Voda

Kanalizac. Op. nam.

13

RD4000 - EMS 6
1. Budui prikljuci mree - Take nastavka budue mree, na primer Gasovod srednjeg pritiska Novi Sad: Univereksport - Klisa, SPENS, - zalivene u bitumen 2. Odravanje - Detekcija trase za potrebe odravanja, zamene cevi, ventila, spojki... 3. Izbegavanje oteenja vodova - Detekcija lomova, lukova ukrtanja sa ostalim tipovima instalacija. Primer: Kraj instalacije - Kraj kabela proizvodi irok signal odziva koji se pooveava sa dubinom kabela, teko je detektovati tanu lokaciju kraja kabela

27

Primer: detekcija energetske spojke Statistiki jedna od najeih lokacija oteenja, teko detektabilna sa standardnim EM lokatorom

Primer EMS aplikacije Naftovod & Gasovod

Ukrtanja - Reka, kanal - Prelaz puta - Pruga - Druge instal.

28

Prikljuci - Reparacija - Odmuljivanje - Ventili - aht, poklopac

Nemetalni gasovod - Pravolinijska trasa - Krajevi, lukovi - Promena dubine, V lom - Kolena, H lom

Katodna zatita, zatita - Mesta prikljuka na cev - Krajevi zatite - Pristupne take

14

Primer EMS aplikacije Telekomunikacioni vodovi

Ukrtanja - Reka, kanal - Prelaz puta - Pruga - Druge instal.

29

Mesta konekcije i ormaria Svi tipovi spojki Prikljuna mesta popravke Prespoji

Prekidi, Rave, Savijanje, Zatita Izolovani vodovi Optiki vodovi ahtovi

Primer EMS aplikacije Energetski vodovi

Ukrtanja - Reka, kanal - Prelaz puta - Pruga - Druge instal.

30

Mesta konekcije i ormaria Svi tipovi spojki Prikljuna mesta popravke Prespoji

Prekidi, Rave, Savijanje, Zatita Eliminisani vodovi ahtovi

15

RD4000 - EMS 7

Telephone
Buried splices Service drops Hand holes Road crossings Cable paths -fiber Man holes Conduit stubs Bends Slack loops Load coils

Power
Buried transformers Buried splices Street lighting Road crossings Service drops Distribution loops Bends Cable paths Hand hole covers Conduit stubs Man hole covers

CATV
Buried splices Cable paths -fiber Road crossings Bends Service drops

General Purpose
Buried valves Buried splices Private campus Road crossings Bends Tees Path marking

Water
Buried valves Road crossings Clean-outs PVC pipeline Service stubs Pipeline paths Snow cover

Wastewater
Buried valves Road crossings Clean-outs PVC pipeline Service stubs Path marking

Gas
Main stubs Meter boxes Buried valves P.C. fittings Stopping valves Depth changes E. F. couplings Transition fittings Sqeeze points Road crossings Pipeline paths Tees Service stubs

<--- All facilty access points that could be covered by snow --->

31

RFID Marker Tehnologija

A.S.I.C . Enhanced Marker

AC/DC
Protection Modulator

User Data

ID Data

Central Control Unit

32

Demodulator

16

RFID Markeri - identifikacija

Lokator pobuuje RFID Marker

RFID podatke ita lokator

Korisniki podaci
Svi podaci o tipu voda

Podaci o vlasniku voda

Podaci o lokaciji
(prostorne koordinate)
SOIL EMS SIGNAL SOIL MARKER SIGNAL

Jedinstveni ident. broj (programiran pre polaganja)

BALL MARKER

BALL MARKER

33

Mogunosti RFID Marker tehnologije

iD Marker 10- cifreni jedinstveni identifikacioni broj Koriniki definsani podaci - 6 redova labela sa 8 karaktera za naziv reda 14 karaktera opisa za svaki red zakljuavanje podataka Detektabilnost svim tipovima lokatora iD Locator Kapacitet memorije 100 zapisa tipa Read/Write 32 korisniki definisana ID templejta Eksport do raunara read/write istorije Simultana detekcija trase i oitavanje markera

34

17

GPS Interfejs

35

EMS - Sistemsko reenje

GIS Integracija Asset Tracking Integracija sa SCADA Nadzor procesa lociranja Markiranje vodova Procedura popravki i odravanja Unos Lat/Long koordinata u generisane mape Smanjena inspekcija pri izvoenju radova Proces mapiranja markera nakon postavljanja Identifikacija markera - pomou ID Markera

Menadment vodova Odravanje Projektovanje Iskopavanje

36

Omoguavanje detektabilnosti nemetalnih vodova, jednostavnost

18