Evolucija zvezda

Jovana Petrovi Departman za fiziku PMF Novi Sad

29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Od kolevke
Gigantski molekulski oblaci, nebule Gas, praina, obilje H Gravitacioni kolaps Fragmentacija Zagrevanje Disk praine i gasa sa sfernim centrom
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Pillars of creation

fragmentacija GMO

gravitacija

protozvezda

Zagrevanje! U centru se formira H jezgro Termnonuklearna fuzija!

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Celoivotna borba
Gravitacija nastavlja da saima zvezdu! Suprotstavlja joj se pritisak koji obezbedjuje fuzija u centru (visoka T, estice u centru divljaju) Stanje ekvilibrijuma glavna grana (eng. main sequence) Sunce Zvezda se pojavljuje na HR dijagramu!
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

HR dijagram
Gde e se zvezda pojaviti zavisi od njene mase

Veza T i luminoznosti Sunce

Boja i magnituda

Ceo evolutivni put zvezde jedna kriva linija na HR dijagramu

29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Klasifikacije zvezda

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

O plave zvezde, jako tople i luminozne, najredje, jako masivne, He jonizovan B belo-plave zvezde, esto u grupama u GMO, tople luminozne, He neutralan A bele zvezde, zvezde koje najvise vidimo golim okom, H linije F uto-bele zvezde, slabije H linije, linije metala G ute, Sunce! jo slabije H linije, linije i jonizovanih i nejonizovanih metala K narandaste, hladnije od G, jako slabe H linije M crvene, najee, jako male luminoznosti

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Oh Be A Fine Girl Kiss Me, Oh Boy An F Grade Kills Me

29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Kritine godine
Zvezda troi svoj H, brzinom koja zavisi od njene mase, T... Male zvezde ive jako dugo, velike znantno krae Dok god ima H zvezda moe da se opire gravitaciji U jednom momentu zvezda sagori sav svoj H, i gravitacija poinje da nadvladava pritisak
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Zvezde srednjih masa

Spoljanji slojevi zvezda bivaju razduvani u okolni prostor, sav H je izgoreo Poinje da gori He! ta kad nestane sav He? Neke zvezde poput naeg Sunca imaju jo jedan izlaz elektroni! Pritisak elektronskog gasa, nema daljeg saimanja > polako hladjenje do belog patuljka Beli patuljci zvezde u penziji
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Poslednji izlet belih patuljaka

Tip I supernova

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

29.5.2013, Novosadska kola SN 1572 Tycho astronomije

Petrovi, departman za fiziku, PMF novaJovana Novi sad lovexit@yahoo.com

Sudbina masivnijih zvezda

8, 10 puta masivnije od Sunca Kao i kod ostalih prvo koriste H za napajanje U jedno momentu H je izgoreo Potrebno je novo gorivo...

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

He to the rescue!
Trebaju 10 puta vie T nego one za gorenje H Sama gravitacija pomae Fuzija He u ugljenik Zvezda se iri (crveni)

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Nema vie He!

Ali ima ugljenika... T raste, fuzija teih elemenata je mogua Gori ugljenik, dok ga ima Kad nestane ugljenika gori produkt njegove fuzije
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Gvozdeno jezgro
Da bi dolo do fuzije Fe potrebno je ulagati energiju, jer je Fe izuzetno stabilno Nije energetski isplativo za zvezdu Zvezda postaje nestabilna Gravitacioni kolaps Slojevi se razbijaju jedan o drugi i o gvozdeno jezgro, na kraju kolaps samog jezgra Eksplozija: Tip II supernova
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

SN 1987A u Velikom Magelanovom oblaku

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Gravitacija protiv elektrona

Malo jezgro sastavljeno od elektrona Gravitacija jaa od pritiska elektronskog gasa Neutroni! Ostatak zvezde sainjen od neutrona neutronska zvezda Ogromne gustine, 1 kaikica neutronske zvezde oko milijardu tona, ogromna magnetna polja Neutronske zvezde brzo rotiraju
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Pulsar

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Najmasivnije zvezde
Ni neutronska zvezda ne moe da se suprotstavi gravitaciji 20tak puta (i vie) masivnije od Sunca Gravitacija nastavlja da ih saima u crnu rupu Ultimativna smrt zvezde, gravitaciona pobeda nad masom Objekat ogromne gustine ijoj je gravitaciji nemogue pobei, ak ni svetlost im ne moe pobei (otuda ime)
29.5.2013, Novosadska kola astronomije Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Crne rupe

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com

Pitanja?

29.5.2013, Novosadska kola astronomije

Jovana Petrovi, departman za fiziku, PMF Novi sad lovexit@yahoo.com