Professional Documents
Culture Documents
Hcongtin Hatienthapvinh
Hcongtin Hatienthapvinh
Hcongtin Hatienthapvinh
htm
Ngoi 10 bi th ng xng ch Hn, Mc Thin Tch cn lm 10 bi th ng ha ch Nm. Trc mi bi th ch Nm c mt khc on song tht lc bt, gi l khc vnh. T ng s mi khc vnh, gi H Tin thp cnh khc vnh, c Mc Thin Tch lm dn cho c 10 bi th ng ha Nm ca mnh, c tt c 334 cu, c phn b nh sau: 1. Bi Giang thnh d c c mt khc vnh 36 cu, gm: 1 cp lc bt, 8 o n song tht lc bt v 1 cp song tht. 2. Cc bi Kim d lan o, Lc tr thn c, L kh ng bc, m i bi c mt khc vnh 34 cu, gm: 1 cp lc bt v 8 o n song tht lc bt. 3. Bi Tiu t thn chung c m t khc vnh 34 cu, g m: 8 o n song tht lc bt v 1 cp song tht. 4. Bi Chu nham lc l c m t khc vnh 34 cu, g m: 1 cp lc bt, 2 o n song tht lc bt, r i 1 cp lc bt, 5 o n song tht lc bt, v 1 cp song tht. 5. Bi ng h n nguyt c mt khc vnh 34 cu, gm: 1 cp lc bt, 3 on song tht lc bt, r i 1 cp lc bt, 4 o n song tht lc bt, v 1 cp song tht. 6. Cc bi Thch ng thn vn, Nam ph trng ba, m i bi c mt khc vnh 32 cu, g m: 1 cp lc bt, 7 on song tht lc bt, v 1 cp song tht. 7. Bi Bnh san ip thy c mt khc vnh 30 cu, gm: 1 cp lc bt v 7 o n song tht lc bt. Sau H Tin thp cnh khc vnh, Mc Thin Tch cn lm m t bi th ng Nm vi tn ta l H Tin thp cnh tng vnh. Bi th nh mt th mc gii thiu chung v H Tin thp cnh m ng gii thiu qua th vnh ca mnh. Gi tr n i dung v ngh thut ca cc bi th ny c ghi nhn nh sau: 2.1. Bi 1 - Kim d lan o cng vit Kim d lan o (o vng chn sng) l bi th c xp u trong b su tp thp cnh, cp ti cnh p ca hn o nh ngay ca bin H Tin. v tr ny, hn o lm gim bt s hung hn ca nhng ngn sng ln ngoi khi khi vo n ca bin H Tin. Hn na, v chiu lc mt tri sp ln xu ng bin, khng gian y c m t mu vng , nn gi o vng chn sng th qu hp l. Ngi dn cn g i Kim d l pho i, bi n cn l ni c pho i canh gi ca bin, bo v trn H Tin. Ngy nay chic cu T Chu ni lin hn o ny vi Quc l 80 du khch khi n H Tin c th t chn ngay ln hn o xinh p v th mng ny. Cnh o vng chn sng, c khc h a c h n qua bn cu th ch Hn trong bi xng Kim d lan o, to nn hnh thi t tri ca c mt vng H Tin hi cc yu t thin thi, a li: Ba o th tit ng nam hi Nht nguyt quang hi thng h thin c thy ng long ty bin ha Bng nhai thch th t lin phin. Thin thi l ch : Nht nguyt quang hi thng h thin. c thy ng long ty bin ha; cn a li l ch: Ba o th tit ng nam hi. Bng nhai thch th t lin phin.. Hai cu th c nht trong o n th ni v s giao ha ca tri t l: Nht nguyt quang hi thng h thin. Bng nhai thch th t lin phin.. S ha hp gia thi gian v
1 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
khng gian ni y l tuyt vi, nn to cho vng hi o ny mt s ph n thnh, sung tc, m Mc Thin Tch dng ch thch th t lin phin. Trong bi h a, Mc Thin Tch li ni v Kim d lan o vi yu t nhn ha cng cc kha cnh ca n. l s quan tm chm sc cho dn: Ngn nga nc d khn vng vy, Che ch dn lnh khi nga nghing.. va l th ca t nhin va l th ca chnh tr: Nc an chng cht lng thu ng. Rng ba nhn ra tip b xuyn.. Cn bi khc vnh, ng li vit v cnh p ny nh sau: Ht rui giong gp ngy ca khi. Thu qun v cng hi dng an. Mt tay vng t giang san, Danh phong Kim D, tc ban Lan o (cu 23-26) Cnh y khng thun ty l cnh thin nhin thng ngon, m cn l cu c i trong cnh con ngi phi quan tm. Bi m o vng chn sng mi c Mc Thin Tch phong danh tc Kim D Lan o v c lu truyn n ngy nay. 2.2. Bi 2 - Bnh San ip thy hay Bnh Sn ip thy, cng vit Bnh Sn ip ty l bi th c xp cp vi Kim d lan o. Bi th vnh v cnh p ca mt dy ni ni lin vi Kim d lan o. Dy ni ny c m t mu xanh cy l trng ip v l ni c khu lng m v khai quc cng thn Mc Cu; v tng kim nh th, con trai Mc Cu l Mc Thin Tch v cc v quan vn v khc, c xy dng hn 300 nm. Ngi dn quen gi ni Lng l v vy. y l mt dy ni nm pha Ty dng ln nh m t bc bnh phong thin nhin che chn cho th trn H Tin, bo v cho m t ci bin thy, chng li vi nhng th lc ngo i xm n bng ng bin. Cnh p thin nhin ca Bnh san ip thy c Mc Thin Tch m t nh sau: Long thng tho mc t thiu nghiu ip lnh bnh khai t thy kiu. Hai cu th miu t c sc sng ca ni rng, s vn ln mnh m ca cy ci, m ra m t mu xanh mt m, mm mi, bao ph mt di ni dng nh m t bc bnh phong che chn cho t v ngi ni y. Hai cu th nu bt c u Bnh san ip thy ca bi th vnh v cnh thin nhin ni y. Thin nhin y khng ch gi trong con ngi th thng ngon, tiu dao; m cn to mt n tng phn thnh, bn vng, trng cu... Ring iu ny cng lm cho lng ngi vng mang m t hoi bo, c vng cao xa: Lo ng thin a chung linh cu. Vinh cng yn h chc vng diu. bi ha Nm, Mc Thin Tch cng rung ng tht s trc ci p ca thin nhin ni y, nn khng ngn ngi by t nim cm mn v s thn phc ca mnh: Mt bc cng thm mt th yu, Ln cy vt v hay thu? c bit hai cu kt ca bi th Nm, Mc Thin Tch mun nhn mnh ti s quyn r, cun ht ca thin nhin mt cch k l, n nh ng ng ra v chia s c n i nim ca So Ph, Ha Do, khi hai ng ny chn ght chn thnh th, cng danh: n y mi bit lm tuyn qu. Chng trch So Do lnh Nghiu. Cn bi khc vnh, m u tc gi ni v cnh p ca ni Lng nh sau: Sau Thnh, dng ni Bnh San Cao k mt khm, an nhn bn dn. c tinh thn, ngc lnh cnh tt; Cao thp u trn mt thc xanh. Th tri sao kho to hnh, ging lng hm, cy oanh khc rng. (cu 35-40) Ci p ca t nhin y khng thun ty l ci p thin nhin m cn n cha nt p ca tnh ngi v s gn kt ca tri-ngi to nn. Nu chng th th ng khng vit: Cao k mt khm, an nhn bn dn. c tinh thn, ngc lnh cnh tt.. ni y cn h i sinh ho t ca m t ni tin cnh: Cch bn khe, ting ng ra r; G be thuyn, ca v i cung. Di rng, my tr mc ng, Lng tru thi ch, gi lng theo khe. Tiu i v dng dng chng dt; Cy ln la tra mt cn chi. Tng kia my bc xanh ti; i thanh i nh, mt ni mt nhn. (cu 49-56) Mt bc tranh cnh sinh ng nh non tin nhn nh, an bnh. C ng, tiu, canh, mc, t ma, t qu, i
2 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
thanh i nh, mt ni m t nhn.. 2.3. Bi 3 - Tiu t thn chung khng thun ty l mt cnh tnh m l m t bc tranh ng, c cnh cha nhng cng c ting chung cha bui sm mai vang ln t khung cnh tch mch y. Ngi cha ny c gi l cha Tiu hay Tiu t. Tri qua bao thng trm bin i ca lch s, ngi cha Tiu khng cn, nhng trn nn cha y c mt ngi cha khc c dng ln, l cha Tam Bo hin nay. C th khng nh c iu y v bn cnh cha cn c ngi m ca m Mc Cu (Thi B B) m khi b cn s ng, Mc Cu cho xy dng m tu hnh v khi b cht th c chn y. Khi b qua i, Mc Cu cng cho c i h ng chung sm chiu tng nim cng lao ca ng sanh thnh. Trong hai cp thc, lun ca bi xng, Mc Thin Tch cm nhn c ci p ca ting chung cha ha quyn trong mt khng gian v thi gian thch hp, to nn cnh sc ring ca Tiu t thn chung, lm cho vn vt khng nhng thc tnh trc cnh tnh, m cn lm cho con ngi ng ra cuc i ny: Tnh cnh nhn duyn tnh th gii C thinh thanh vit xut giang giao Ht kinh hc l nhiu phong th Hu sc nguyt sao bi h a, Mc Thin Tch ni r s tnh ng v cuc i, t s tc ng ca Tiu t thn chung m t cch r rng hn: No phin k nu si nh vc Tr hu ngi mi sc t dao. M mt gm ng say mi tnh Ph sanh trong mt gic chim bao. Cn bi khc vnh, Mc Thin Tch cng nu ln tm trng ca con ngi trc cnh cha v ting chung cng lm tm hn h lng lng m t ni nim nhn th kh t, khn phn: Khch cha Tiu, n cn Pht s; m m hng phn th m dng. Gic he hn bm m mng, Lu qun, trng im sang nm di. Ni bun vui, mc lng nhn nh, Gi cha m cha h s lng. Gi a my ting thn chung, Lng tai nghe lt, bn lng vi vi. (cu 65-72) Ai trong chng ta mt ln vng cha c nghe chung sm, chc tm hn cng bt xao ng, bon chen; m th s mc lng nhn nh, hay tm t bn lng vi vi. 2.4. Bi 4 - Mt cp vi Tiu t thn chung l Giang thnh d c. y cng l mt bc tranh ng: cnh thnh quch cp hai bn b rch Giang Thnh vi ting trng cm canh t nhng n th xa xa, hay nhng thuyn canh vang ln trong m yn tnh. Con rch Giang Thnh nm gn st vi t bn Cam pu chia, nn m t thi chc c h Mc xem nh ng ranh gii phn nh bin cng cn phi c canh phng cn mt, m ting trng canh l m t ho t ng khng th thiu ni v cnh p Giang Thnh. Nh ph bn rch Giang Thnh hin nay khng cn, nhng chng tch thi gian cho nhng hot ng ca ngi xa nh vn cn thong hin u theo su t chiu di ca con rch ni lin kinh Vnh T mang nc vo ng h trc khi chy ra bin. Trong bi xng Giang thnh d c , ci p m Mc Thin Tch mu n ni y khng ch thun l Giang thnh v m, m ci p ny phi c gn lin vi ci p ngha v ca ngi lnh, ci p ca ting tr ng m vang ng trong m tam canh c gic v ci p th hin s dng mnh ca qun lnh trong b kim gip. Ni chung, chnh l ci p ca thc t chu ton trch nhim ng cm bo: Nht phin lu thuyn hn thy nguyt Tam canh c gic nh ba o Khch nhng cnh d ta kim gip Nhn chnh can thnh ng cm bo. bi ha, Mc thin Tch cng ni v ci p ca Giang thnh d c l ci p ca lng lng trung thnh, tn ty ca ba qun tng s trn rch Giang Thnh khi lm nhim v tun tra, canh gc v m: Trng qun giang th ni oai phong, Nghim ging i canh i ni sng. nh ph l gian ngi bit mt, Vang truyn lnh sm chng king lng. Cn bi khc vnh, ng cng ni v thc trch nhim ca qun s: Ac vng va ln hang ty, Liu dinh ting trng vang dy sn xuyn. (cu 111-112) Hay o n khc, ng li ca ngi tinh thn trch nhim h: Cng khuya cng nht my binh, Giao nghe nhm gy, chut rnh np hi.
3 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
Ba bn di, m qu na, Chinh bng he ng da b sng. Tan canh ri li rng ng, Ph tang mt ming ching ng th v. (cu 119-124) 2.5. Bi 5 - Thch ng thn vn l bc tranh p v cnh ni my. Ni y l mt kh i vi kh ng l nm trn mt tri ni, r ng bn trong, khin cho du khch c th nhn ngm tri xanh, my trng khi vo trong hang ng. M t hang ng gn vi truyn thuyt Thch Sanh cu cng cha m ngi Vit lu truyn. ng lng chng ni nhn qua nhng cnh ng la xanh r ti m t vng bin gii xa xa c nhng ni khc n hin trong sng my l vng t bn Cam-Pu-Chia. Gp nhng ngy ma hoc c sng m, my bay thp m ly ni, quyn ly ni, ho c len l i vo trong cc khe, ng ca ni, khin cho Mc Thin Tch nhn m lin tng ti hin tng ni ang nut my. c t tnh cht hang ng ny, Mc Thin Tch m u hai cu mo trong bi xng Thch ng thn vn nh sau: Sn phong tng thy tinh h ng tht lung linh un bch kha. Ci p y chnh l gi ni tung vt mu xanh ln cao n sng tri, cn hang ng th lung linh c cha ng c bch. Cn cp thc, lun th ng li vit: Bt yn vn do kh vng, V ngn tho mc cng b sa. Phong sng cu lch vn chng d, th tn di kh sc a. Ci p ca Thch ng thn vn l vng hang ng ny lun c s qun t ca khi my i v, c cy ti tt, gi th i sng ri, tri trng chuyn dch, c ng vi ci p ca s tng tri thng nm m tr thnh vn chng d, kh sc a. bi h a, Mc Thin Tch li vit v s ha hp gia t tri ca Thch ng nh sau: Hang su thm thm my vun li, Ca rng thinh thinh gi thi qua. Trng lng bn b thu th gii, Chang bang mt dy cha yn h. im ni bt Thch ng ny l do thin nhin to nn hang ng, nn n tr thnh im n, , i ca gi, khi, my. V tt nhin, n cng l ni thng ngo n l tng ca con ngi. Cn trong bi khc vnh, Mc Thin Tch li vit: Tm lng son say i cnh, Vi gia tri mt nh cao xy. Chp chng lp cao dy, Mt hang khp m nm my ra vo. Tng ng o u y li st, oi t b, ngun ngt kh linh. Tri gn gang tc chng chng, K ta Bc u, da nh T h. (cu 137-144) Thch ng di ci nhn ca Mc Thin Tch l mt ni danh thng c o, c m t khng hai. y nh c s tip gip gia t vi tri: M t hang khp m nm my ra vo, Tri gn gang tc chng chng, no c khc chi cnh tri: Tng ng o u y li st, K ta Bc u, da nh T h... 2.6. Bi 6 - i cp vi Thch ng thn vn l Chu nham lc l cng vit Chu nham lc nhn. y l cnh mt tri ni n i ln gia mt vng ng thp, nm pha sau Thch ng v hng Ty Bc c gi l ni Dng. Gi Chu nham lc l (c v ni ng c) v hn ni ny c thch nh lp lnh nh chu ngc, li c nhiu cy xanh nh m t khu vn nm gia, c nhng cnh ng ho c nhng ao m duyn hi bao chung quanh, d l ni l tng cho chim, c v tr ng, tm mi, kim n. Cnh chim c v tr ng m t vng ni m to nn mt v p thanh bnh v qu l cnh tr c bit, t c, m thin nhin ban tng cho vng ng bng chu th sng Cu Long. C kin cho Chu nham lc l l vng Bi t v ni y cng c nhiu chim c v tr ng. Nhng nu xt trong tng quan ca mt cp cnh th Chu nham lc l c l thch hp vi vng ni Dng hn. Hn na, trong bi khc vnh Chu nham lc l , Mc Thin Tch c ni v s gn gi a l ca hai cnh p ny: Lun ng tr gt i ra. Chn cn Thch ng, mt l Chu Nham.. (cu 167, 168) Trong bi xng Chu nham lc l, Mc Thin Tch vit: Lc m u vn xuyt m h Linh nham phi xut bch cm t Vn bi thin trn la phng tr Tnh lc bnh nhai t ngc hoa. Cnh Chu nham lc l l cnh sn chim, vn c thng thy vng ng bng sng nc. Ci p y khng ch l vng ni p, huyn o m cn c s no nhit ca chim c khi chiu v bay sp sn quanh khu rng ni, trc khi tm bi p: Linh nham phi xut bch cm t., to cho vng ni ny mt s s ng ng ring, nh m t x h i thu nh .
4 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
M u bi ha Chu nham lc l , Mc Thin Tch khng trc tip ni v ci p ca Chu Nham m gin tip ni v tp qun ca loi cm t tp qun ca chng m lun suy ci khn ca ai hay nhc nh con ngi v cu ngn ng ngi xa chim c t, ngi c tng: Bit ch m nng y mi khn, Bay v m c my mi mun. n hai cu kt ca bi th qu ng, tc gi mu n nhc n m t iu: tp tnh nht qun trc sau ca loi vt v lng thy chung ca con ngi li chnh l ci p t im cho vn c, qu xa. Ci p ny ng gi ngn vng khng d g chuyn dch c: Quen cy chim th ngi quen cha, D i ngn cn mt tm son. Trong bi khc vnh, ng t chi tit v tp tnh ca chim c vng t Chu Nham, n l mt na cnh khng th thiu c ca Chu Nham: Dc d mc cheo leo, quen quyn nhn, li nhiu r loan. C u k s mun ngn, Tung my vn ngt man man bay v. y bn b ku la t m, Ln rng rng nh v chm ong. Ri ngn rt phn gia khng, Sng ken i cm, tuyt phong khp hng. (cu 175-182) Chi tit man man bay v, ku la t m ta hnh dung cnh hi t ng o ca chng. Nhng ci no nhit l ch a dng: c by th ang ln r ng r ng; c n th cn bay l t xa xa, ch nhn thy nhng m trng xa xi, n hin, ln xu ng: Ri ngn rt phn gia khng; c m th yn v theo nhm sng ken i cm, c loi th xp thnh di tuyt phong khp hng... 2.7. Bi 7 - ng h n nguyt l bi th ni v m t khu m t nhin nm pha ng th trn H Tin, rng khong 14 Km2, m t pha n thng ra bin; cn m t pha ni lin vi rch Giang Thnh lin vi kinh Vnh T gip n i vi sng Hu. Nc ng H c hai ma mn ngt vi nhiu tm c. Ci p ca ng H l ci p sn thy hu tnh, ngy m lun in bng hai ng n T Chu: i T Chu, tiu T Chu. c bit l vo nhng ngy trng, sng nc ng H cng tr nn huyn o, th m ng. nh trng soi bng xung mt h lm Mc Thin Tch hnh nh ha hin tng ny nh m t chic n trn ng trn mt trang giy m g i l ng h n nguyt th cn ch dng no hay hn. Trong bi xng ng h n nguyt, Mc Thin Tch c th ha nt p ca vng h pha ng H Tin nh sau: Tnh khng lng tnh truyn song nh Bch hi quang hn tin vn phng Trm khot ng hm thin ng dng Lm linh bt qu hi thng lng. Ci p ca ng h l s ha hp gia tri v nc: trn th sng trong, pha di th lng trong; bi m truyn c song nh, to c cnh nc my. Ci p ca ng h cn l s iu ha tit tri, thin nhin: Bch hi quang hn tin vn phng. V qu l khng km g bin c: Lm linh bt qu hi thng lng. Trong bi ha, hai cu mo m t r ln nc trong xanh v yn tnh ca mt h lm tm gng soi tit tri ma thu, c bit l nhng m trng thu p: Mt h r r tit thu quang Gia c vng trng ni r rng. Tc gi cn ni v s ha hp ca nc my bng cch c t nt p ca mnh gng h , m y mt h v mt trng nh snh i nhau khoe sc. cp thc, tc gi vit: y nc chn my in mt sc, Hng nng t l i phng. Cn hai cu kt l tm trng ca con ngi trc cnh. Cnh l vy, nhng tm trng ca con ngi c th lm cho cnh sc nhu m mu ch quan, tm cnh: Cnh mt m tnh no d mt, Ngi th ng ngn, k su thng. Trong bi khc vnh, c l Mc Thin Tch ang a mang n i u t, n i su non nc, phi bn bu chuyn o cm, th nc, th tri..., nn khi n thng ngon ng h n nguyt, ng vn khng trt b c tm s ray rt, d cnh ni y mang cho ng s thanh nhn, s lng lng m nh ng bo khng d g c c: Mua nhn m t khc gi nh nghn cn. ng vit: K gi my ngi th non nc, Hai pha u chim c thu thanh. Cnh lnh nh i ngi lnh, Mua nhn mt khc gi nh nghn cn.
5 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
Thy tinh thn tm lng phi phi, Cnh v vi xui li ngun tham. Khuyn ai cha tr o cm, say th nc, li m th tri. (cu 217-224) 2.8. Bi 8 - Mt cp cnh vi ng h n nguyt l Nam ph trng ba. ng h th tnh lng nh, cn Nam ph l xm bin pha Nam cch H Tin 10 Km v hng Kin Lng th sao li lng sng cho c m g i l trng ba? Nhng vnh bin ny gn nh m m lng sng quanh nm nn Mc Thin Tch mi g i l trng ba. V Nam ph l khu vc thu c Bi t x Dng Ha (Du khch bit nhiu ti khu vc c tn Hn ph t hn. y, ni bin an xen nh H Long ca Nam B ), di b bin y nm np sau Hn M t ca Mi Da, mt di t nm nh ra bin hng gi ma Ty Nam thay cho Nam ph nn vng bin ny lun yn bnh. Thnh th, tuy vo ma nam bin ng, sng b ng n trng xa ngoi khi, nhng khi vo gn t lin, sng tr nn hin ha, du nh. Trong bi xng Nam ph trng ba, Mc Thin Tch gii thiu cnh tnh y ht sc thanh bnh, th mng. Cnh l mt mu xanh ngt ngn, bin b tip n i, cnh to lng ngi m t tnh thu bng bc, mt tnh cm nh nhng min man: Nht phin thng mang nht phin thanh Trng lin gip ph lo thu tnh Mc Thin Tch cn ni v s quang ng, tnh lng ca vng tri-bin ny: tri th mang khi ma theo nh sng kt t; bin khng c gi nn bt sng phng lng. ng vit: Thin h i v yn quang kit Trch quc v phong lng mt bnh Cn nhng sinh ho t nn th ca cnh bin tri y cng c ng ghi nhn: m t cnh bu m c c lt nhanh trn sng nc; mt con thuyn tri nh theo sng nc my tri. ng vit: Hng hiu c phn phn thy cp Xu triu dung phng ti vn khinh. Trong bi h a, ng li ni v im ring c ca Nam ph trng ba. Cu th Hai thc nh thu nc vi tri. Gi ln mt mu xuyn sut m tri v nc, vi c bi b, cng chung m t mu xanh soi bng, khin du khch n y nhn thy bin tri c th yn tm thng ngo n: Dng Nam phng lng khch du chi Hai thc nh thu nc vi tri. hai cu kt, ng li ni v m t vng tri rng m, yn bnh m con ngi tha h ung dung, t ti trong ci khong tri nc bao la y: Mt l yn ba du lng lo ong trng lng gi nc vi vi. Trong bi khc vnh, Mc Thin Tch cng cp ti s yn bnh, mu xanh, s ha hp ca vn vt..., nhng ci lm nn Nam Ph ny m t cu c sng qun t, sung tc: Phng lng thay bi di bin rng, My phng tr mt ging quang tinh. hay lai lng dng xanh, C phun nc mc, hc quanh khi tr. Nhn gn xa hy cn hip l, Chn bi nm bay ph mng xun. (cu 241-246) 2.9. Bi 9 - Cp cnh sau cng m Mc Thin Tch ni n trong thp cnh H Tin l cnh sinh hot lng xm ca ngi dn H Tin, gn lin vi c im t ai v ngnh ngh: Lc tr thn c v L kh ng bc. Lc tr thn c l bi bin Mi Nai, m tng truyn rng, c nhiu nai n y, sinh s ng, ho c a th ca bi bin ny tng hnh nh nai ang ci u u ng nc. Vng t ny cn l thn c ca dn lu tn m t thi n lp vn, lm ru ng. H ch n L c tr v y l cu c t t t, ph nhiu, cho h mt i no m, c th tn hng cu c sng an lc, thanh nhn; khng mng ua chen danh li. Trong bi xng Lc tr thn c, Mc Thin Tch ghi li phong cnh lng Lc Tr vo bu i chiu ng n vi nhng chi tit ht sc sinh ng o qui duyn song t, thy tip ph thanh to nn mt bc tranh p ring c ca lng qu: rng chiu t treo ngc men theo ca m t mu h ng ta; cn vn tc th cy ci xum xu bung r xu ng to m t mu xanh bt ngn. ng vit: Tn h o qui duyn song t Mt th thy tip ph thanh Cn tm tnh ca ngi dn ni y th ng nh ng ghi nhn. Ngi dn cht pht, m c mc gn gi vi vn vt trm lng, tm hn trong sng ch yu ly m bc v ch n thanh bnh lm l sng: D tnh thin ng vin lc tnh Thanh tm mi tin o lng hinh Trong bi ha, ng ni r hn v ci p ca thn Lc Tr. l mt v tr tip gip va cn bin va gn ni. l mt
6 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
mu xanh no m ca non xanh, nc bic. Tt nhin v th cnh nh vy lm sao khng quyn r con ngi: Lm lc ai rng th chng thanh, Na k nc bic na non xanh. Cn ci p ca cnh th u, nu khng l l s ng ph bin ca con ngi: m no to hnh phc; c hnh phc cn chi chuyn bon chen. Trong hai cu kt ca bi, c l ng cng nhn ra c mt iu: ngi dn chn ni ny lm t s ng, chc cng v m t iu n gin y. Nh ta bit, Mc Thin Tch khng lm th vn ca m t vn s thng thng; m ng cn l m t nh chnh tr - kinh t ti nng. V th, ng khng ch c ci nhn, ci tm ca mt con ngi, m hn th, ng cn ng t th ca nh qun l bit c xy cho nhng iu t t p. ng vit: u no th l an lc La phi chen chn chn th thnh. Trong bi khc vnh, ng cng ca ngi cuc sng m no, an nhn, hon ton t do ny qua cnh sinh hot v tm l sng ca ngi dn thn Lc Tr: Th ba o chng th tng ph, ng chu truyn mt th ng h. Non ngu i ba ln la, Rt giy ng ct, quy ch liu dng. Ring mt phng cy my, cuc nguyt, Ba thng xun cha thit mt ngy. ng chu ni v ra tay, Khi cu nc tr, khi cy nh an. (cu 281-288) Tt nhin, cuc s ng u th cng c tnh hai mt ca n. Khng phi mi vic ng ng u nh nhng nh ch n non tin c u. Nhng nu ly s ung dung, t ti, thanh nhn lm l s ng th cu c s ng ca h qu l l tng, nh Mc Thin Tch ni: Ba thng xun cha thit mt ngy.. 2.10. Bi 10 - L kh ng bc hay L kh nhn iu l cnh sinh hot ca ngi dn xm chi rch Vc. Mt dng nc c nhiu c chm c gi mt cch thi v l L kh, nhng ngi dn th quen g i n vi ci tn tht bnh d l rch vc ri thnh danh Rch Vc. Ngi dn chn hai bn b lm ni nh c, thnh p, thnh lng. Sau nhng chuyn i bin, ghe, tu s v y tr ng, ngh ngi (ng bc). Cn ai mun tn hng ci nhn ca th i cu th con rch ny cng nhiu c cho h vui th nhn (nhn iu) nh Thi cng L Vng ngy no. Cng c th v mn cnh ni ny m Mc Thin Tch cho dng ni y m t iu nh ng v ngi dn c nhng lc c hng th nhn iu. (Mc Thin Tch cng c vit bi ph L kh nhn iu ni v nhng lc ng bung cu y) Trong bi xng L kh ng bc, Mc Thin Tch c nu m t chi tit c th v xm ng, l: yn l xut ng ng (trong khi chiu c nh n ng ph). ng vit: Vin vin thng lang hm tch chiu L kh yn l xut ng ng Cn cu 3, ng m t khi qut v sinh ho t ca xm L kh nh sau: con thuyn (nh c) n c lt qua sng lp lnh (v bn ): Honh ba ym nh bc c nh Trong bi h a, ng ni v Bn Vc chi tit hn. l mt xm thuyn chi sm ut, nh ca san st nhau, ng c th phi tri b bn khp ni; sinh hot trng c v an nhn nhng cng lm cng, nhiu vic y: Bn Vc nh ng cht my tng, Trong nhn dng thy s lng xng. Li chi phi tri y tri h, Gi ru say sa toi ch hng. Trong bi khc vnh, Mc Thin Tch ni r hn v sinh hot ca dn chi li, vi khng kh m m, vui ti, l ngha... gin tip ngi ca s thnh tr ca lng xm thi ng cai qun. iu ny l ph hp vi v th ca m t nh th nh ng: Khi v hip mt dan tay, Rc xun ru cc li vy tic vui. Bit phn ngi, bit phn ch khch, Tuy giang thn no khc Trng An. Trong ca nghe c ting vang, Cng li mc khch cng trang cao bng. (cu 329-334) 2.11. M t bi tng vnh v thp cnh H Tin, k th cng khng cn thit. Nhng Mc Thin Tch mu n lm nhc nh mi ngi khi n vi H Tin nh thm thp cnh. C l iu ng mun c to i nguyn. V khi c bi H Tin thp cnh tng vnh, ngi c kh qun c mi cnh p ca H Tin, c ng xp lo i v ng b rt cn thn lm qu cho du khch. Ngi c kh m nhm ln ho c qun c: Mi cnh H Tin rt hu tnh. Non non nc nc gm nn xinh. ng H, Lc Tr lun dng chy.
7 of 8
08/08/2013 6:27 AM
http://namkyluctinh.org/a-vhbkhao/hcongtin-hatienthapvinh.htm
Nam Ph, L Kh mt mch xanh. Tiu T, Giang Thnh chung trng i. Chu Nham, Kim D c chim quanh. Bnh San, Thch ng l rng c t. Sng sng mun nm cng dnh. (Cc cnh trong bi t ng vnh khng theo mt trt t trc sau ca mi cnh, v yu cu xp theo chng loi cho d nh trong m t bi th c nim lut.) III - Vi thi gian, thp cnh H Tin chu bao thng trm bin i ca t nhin v x h i nn khng cn nguyn vn nh ngy no. C nhng thay i tt hn, nhng cng khng loi tr nhng thay i xu i. Nhng H Tin thp vnh th chc chn vn nguyn mu, vn c c gi tr trng tn vi nm thng. Nhng bi th xng ha ny khng ch cho ta thy c nhng vt tch ca lch s m t thi m cn minh chng cho mt iu quan trng hn: vng t ng bng sng Cu Long ny khng ch c la, c, m cn c th vn v nhc l. Hunh Cng Tn 8/2006 Ngun: http://www.vannghesongcuulong.org/
8 of 8
08/08/2013 6:27 AM