Kt cu mn hc

Chng 1: Doanh nghip v i cng v qun tr doanh

nghip
Chng 2: Qun tr sn xut kinh doanh v T chc b my
Qun tr doanh nghip
Chng 3: K hoch kinh doanh ca doanh nghip
Chng 4: Qun tr thit b - Cng ngh trong doanh nghip
Chng 5: Qun tr nguyn vt liu trong doanh nghip
Chng 6: Qun tr chi ph trong doanh nghip
Chng 7: Qun tr vn v hiu qu kinh doanh ca doanh
nghip
Ti liu tham kho
Gio trnh chnh thc: Tp bi ging Qun tr doanh
nghip, Ngnh QTDN, Khoa Kinh t - QTKD.
Gio trnh Qun tr doanh nghip, Trng i hc Kinh t
Quc dn, PGS.TS L Vn Tm, NXB Thng k, H ni 2005
Gio trnh Kinh t v T chc sn xut trong doanh nghip -
Trng i hc Kinh t Quc dn, PGS.TS.Phm Hu Huy,
NXB Gio dc 1998
Lut doanh nghip, 2005
CHNG 1
Doanh nghip v i cng v
qun tr doanh nghip

Khi nim doanh nghip
T gc hot ng lao ng sn xut th doanh
nghip c hiu l cng ng nhng ngi lao ng sn
xut ra ca ci.
Doanh nghip l mt t chc kinh t c s c t cch
php nhn hoc th nhn m hot ng ch yu ca t
chc l kinh doanh; Hot ng kinh doanh c thc
hin theo nguyn tc ti u ho li ch ca ngi tiu dng
ti a ho li nhun, kt hp hi ho gia li ch ca
doanh nghip vi li ch ca nn kinh t quc dn.
I. Khi nim doanh nghip

Theo Lut doanh nghip 2005:
1. Doanh nghip l t chc kinh t c tn
ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh,
c ng k kinh doanh theo quy nh ca
php lut nhm mc ch thc hin cc hot
ng kinh doanh.
Doanh nghip nh nc l doanh nghip trong
Nh nc s hu trn 50% vn iu l.
II. Cc loi hnh doanh nghip
1. Phng php phn loi theo hnh thc s hu vn ca
doanh nghip
Thi k trc i mi:
- Doanh nghip nh nc thun tu
- Doanh nghip lin doanh nh nc
- Doanh nghip hp tc x hoc cng ty
- Doanh nghip t nhn, H kinh doanh c th
Loi hnh doanh nghip nh nc thun tu, doanh nghip t
nhn, h kinh doanh c th c th hiu l doanh nghip mt
ch s hu (ng s hu)
Cc loi hnh doanh nghip lin doanh nh nc, hp tc x, cng
ty c phn l cc loi hnh ca doanh nghip nhiu ch s
hu (a s hu)
Thi k sau i mi:
CNG TY TRCH NHIM HU HN
CNG TY TRCH NHIM HU HN HAI THNH VI N TR LN
L doanh nghip, trong :
a) Thnh vin c th l t chc, c nhn; s lng thnh vin
khng vt qu nm mi;
b) Thnh vin chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti
sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn cam kt gp
vo doanh nghip
Cng ty trch nhim hu hn c t cch php nhn k t ngy
c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh.
Cng ty trch nhim hu hn khng c quyn pht hnh c
phn.
C cu t chc qun l cng ty
Cng ty TNHH hai thnh vin tr ln c Hi ng
thnh vin, Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c
hoc Tng gim c. Cng ty TNHH c t mi mt
thnh vin tr ln phi thnh lp Ban kim sot.
Ch tch Hi ng thnh vin hoc Gim c hoc
Tng gim c l ngi i din theo php lut ca
cng ty theo quy nh ti iu l cng ty. Ngi i
din theo php lut ca cng ty phi thng tr ti
Vit Nam; trng hp vng mt Vit Nam
CNG TY TRCH NHIM HU HN MT
THNH VI N (iu 63)
Cng ty TNHH mt thnh vin l doanh nghip do mt t
chc hoc mt c nhn lm ch s hu (sau y gi l ch
s hu cng ty), ch s hu cng ty chu trch nhim v
cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong
phm vi s vn iu l ca cng ty.
Cng ty TNHH mt thnh vin c t cch php nhn k t
ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh.
Cng ty TNHH mt thnh vin khng c quyn pht
hnh c phn.
C cu t chc qun l ca cng ty trch nhim hu
hn mt thnh vin l t chc
Trng hp c t nht hai ngi c b nhim lm i
din theo u quyn th c cu t chc qun l ca cng ty
bao gm Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim
c v Kim sot vin; trong trng hp ny, Hi ng
thnh vin gm tt c ngi i din theo u quyn.
Trng hp mt ngi c b nhim lm ngi i din
theo u quyn th ngi lm Ch tch cng ty; trong
trng hp ny c cu t chc qun l ca cng ty bao gm
Ch tch cng ty, Gim c hoc Tng gim c v Kim
sot vin.
CNG TY C PHN
Cng ty c phn l doanh nghip, trong :
Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn;
C ng c th l t chc, c nhn; s lng c ng ti thiu l ba v
khng hn ch s lng ti a;
C ng ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc
ca doanh nghip trong phm vi s vn gp vo doanh nghip;
C ng c quyn t do chuyn nhng c phn ca mnh cho ngi
khc, tr trng hp quy nh ti khon 3 iu 81 v khon 5 iu 84 ca
Lut ny.
Cng ty c phn c t cch php nhn k t ngy c cp Giy chng
nhn ng k kinh doanh.
Cng ty c phn c quyn pht hnh chng khon cc loi huy ng
vn.
Cc loi c phn
Cng ty c phn phi c c phn ph thng. Ngi s hu
c phn ph thng l c ng ph thng.
Cng ty c phn c th c c phn u i. Ngi s hu
c phn u i gi l c ng u i.
C phn u i gm cc loi sau y:
- C phn u i biu quyt;
- C phn u i c tc;
- C phn u i hon li;
- C phn u i khc do iu l cng ty quy nh.
C cu t chc qun l cng ty c phn
Cng ty c phn c i hi ng c ng, Hi
ng qun tr v Gim c hoc Tng gim c;
i vi cng ty c phn c trn mi mt c ng
l c nhn hoc c c ng l t chc s hu trn
50% tng s c phn ca cng ty phi c Ban
kim sot.
CNG TY HP DANH
Cng ty hp danh l doanh nghip, trong :
Phi c t nht hai thnh vin l ch s hu chung ca
cng ty, cng nhau kinh doanh di mt tn chung (sau
y gi l thnh vin hp danh); ngoi cc thnh vin hp
danh c th c thnh vin gp vn;
Thnh vin hp danh phi l c nhn, chu trch nhim
bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng
ty;
Thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon
n ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty.
Cng ty hp danh c t cch php nhn k t ngy c
cp Giy chng nhn ng k kinh doanh.
Cng ty hp danh khng c pht hnh bt k loi
chng khon no.
DOANH NGHIP T NHN
Doanh nghip t nhn l doanh nghip do mt c nhn lm
ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh
v mi hot ng ca doanh nghip.
Doanh nghip t nhn khng c pht hnh bt k loi
chng khon no.
Mi c nhn ch c quyn thnh lp mt doanh nghip
t nhn.
Vn u t ca ch doanh nghip
Vn u t ca ch doanh nghip t nhn do ch doanh
nghip t ng k.
NHM CNG TY
Nhm cng ty l tp hp cc cng ty c mi quan
h gn b lu di vi nhau v li ch kinh t, cng
ngh, th trng v cc dch v kinh doanh khc.
Nhm cng ty bao gm cc hnh thc sau y:
- Cng ty m - cng ty con;
- Tp on kinh t;
- Cc hnh thc khc.
Quyn v trch nhim ca cng ty m i
vi cng ty con
Tu thuc vo loi hnh php l ca cng ty con, cng ty m
thc hin quyn v ngha v ca mnh vi t cch l thnh
vin, ch s hu hoc c ng trong quan h vi cng ty con
theo quy nh tng ng ca Lut ny v php lut c lin
quan.
iu 149. Tp on kinh t
Tp on kinh t l nhm cng ty c quy m ln. Chnh ph
quy nh hng dn tiu ch, t chc qun l v hot ng
ca tp on kinh t.
1.2. Phn loi doanh nghip cn c vo quy m
Doanh nghip c quy m ln
500 lao ng, 1t tin vn

Doanh nghip c quy m va v nh
Khong 5 10 lao ng, vn t 3-5 tr
III. Thc cht qun tr doanh nghip
a. Khi nim v qun tr doanh nghip
Qun tr doanh nghip l s tc ng hng ch,
nhm vo mt i tng nht nh bng nhng phng
thc tc ng n qu trnh lao ng sn xut - kinh
doanh ca tp th nhng ngi lao ng trong doanh
nghip, lm cho qu trnh hot ng din ra ph hp
vi cc qui lut khch quan nhm t c mc ch v
cc mc tiu ca ch th qun tr.
Qun l l phm tr rng hn. l s tc ng
ca ch th qun l tm v m tc ng ln
h thng cc t chc kinh t, chnh tr, x hi
trong qun l kinh t l mt lnh vc.
Qun tr cng c hiu l hot ng qun l,
song l s tc ng ca ch th qun l
trong tng t chc c s, trong c cc n
v c s kinh t.
Qun tr l hot ng qun l i vi cc t
chc c s ni chung, bao gm cc c s ca
t chc chnh tr, x hi, quc phng, kinh
t
Qun tr kinh doanh l hot ng qun l
trong cc n v t chc kinh t m hot
ng c bn ca cc t chc l kinh
doanh trong cc lnh vc khc nhau nh: kinh
doanh, sn xut, dch v
b. Thc cht ca qun tr doanh nghip
Th nht: Qun tr l s t chc phi kt
hp hot ng ca cc lao ng tp th
to ra hiu sut v hiu qu cao hn. i t-
ng ca qun tr l con ngi.
Th hai: Qun tr doanh nghip c tnh
khoa hc, ngh thut v l mt ngh.
IV. Cc trng phi qun tr doanh nghip
Trng phi c in v qun tr doanh nghip.
L thuyt qun tr mt cch khoa hc. ( M ca Frederick Winslow
Taylor 1856 - 1915)
- L thuyt ny xut hin vo thi k u ca nn kinh t t bn a
ra nguyn tc qun tr khoa hc, thng qua nhng phng php khoa
hc xc nh nhng nhn t c bn trong cng vic v trong hot
ng qun tr sn xut kinh doanh a ra phng php qun tr mt
cch khoa hc.
- Xc nh r nhu cu, chc nng ca cc nh qun tr v quy nh
nhim v ca cc nh qun tr trong qu trnh sn xut kinh doanh,
hun luyn, o to ngi lao ng v cng nhn, khuyn khch s
hp tc trong sn xut kinh doanh.
C s phn nh r rng gia qun tr vin vi cng nhn
Henry L. Gantt (1861 1919)
a ra mt s phng php trong vic iu hnh
sn xut trong cc phn xng v a ra phng
php biu Gantt Biu tin thi
gian hon thnh cng vic.
ng b Gilbreth: ng trn quan im ca
Taylor v s dng cc phng php khoa hc i
vo nghin cu s dng nhng tm sinh l ca
ngi lao ng gim bt thao tc tha trong
sn xut.
Trng phi l thuyt qun tr hnh chnh.
ng u l Henry Fayol. ng cho rng cc hot
ng trong mt n v sn xut kinh doanh c
th chia thnh 6 nhm:
- Nhm k thut hay sn xut.
- Tip th
- Ti chnh
- Qun l ti sn v nhn vin
- K ton thng k
- Cc hot ng qun tr
5 chc nng qun tr c bn:
- D kin
- T chc
- Phi hp
- Ch huy
- Kim tra
14 nguyn tc qun tr
- Phi phn cng lao ng
- Xc nh r gia quyn hn v trch nhim
- Duy tr k lut lao ng trong doanh nghip
- Mi cng nhn ch nhn lnh t 1 cp ch huy trc
tip
- Cc nh qun tr phi thng nht khi ch huy
- Quyn li chung phi lun lun t trn quyn li ring
- Quyn li kinh t phi tng xng vi cng vic
- Quyn quyt nh trong doanh nghip phi tp trung
mt u mi.
- Doanh nghip phi c t chc theo cp bc
t gim c n cng nhn
- Sinh hot trong doanh nghip phi trt t
- S i x trong doanh nghip phi cng bng
- Cng vic ca mi ngi trong doanh nghip
phi n nh
- Phi tn trng v pht huy sng kin ca mi
ngi
- Doanh nghip phi xy dng cho c tinh
thn tp th.
3. Trng phi tm l x hi trong qun tr doanh
nghip.
Nhn mnh vo yu t tm l x hi ca con ngi
trong sn xut
4. Trng phi h thng trong qun tr doanh
nghip
Hot ng qun tr l qu trnh a ra quyt nh,
i hi phi chnh xc.
S dng nhiu cc cng c k thut, my tnh, thng
tin.
5. Trng phi qun tr ca Nht bn: Thuyt Z
L thuyt Z hng nhn vin ch trng vo vic tp
th hp tc, lm vic n nh, lu di.
Xnghip Nht Bn
- Lm vic sut i
- nh gi v b t
chm
- Cng nhn a n ng
- C ch kim tra mc
nhin
- Tr ch nhim tp th
- Quyn l i ton cc
Xnghip u, M
- Lm vic trong tng thi gian
- nh gi b t nhanh
- Cng nhn chuyn mn mt
ngh
- C chkim tra hin nhin
- Tr ch nhim c nhn
- Quyn l i ring c gi i h n

Chng 2

Qun tr sn xut kinh doanh
v T chc b my qun tr
doanh nghip
I- C cu sn xut ca doanh nghip
C cu sn xut l hnh thc t chc qu trnh sn xut
sn phm ca doanh nghip
1. Qu trnh sn xut sn phm:
a. Khi nim:
- Theo ngha rng: Qu trnh sn xut l qu trnh -
c bt u t khu chun b sn xut, mua sm vt t
k thut, t chc sn xut n khu cui cng l tiu th
sn phm hng ho, dch v v tch lu tin t. Ni cch
khc, y l ton b qu trnh sn xut kinh doanh ca
doanh nghip.
V d
Si dt in nhum vi thnh
phm bn thu tin
Theo ngha hp: Qu trnh sn xut l qu
trnh khai thc, ch bin, gia cng hoc phc
hi gi tr mt loi sn phm nh kt hp mt
cch cht ch, hp l cc yu t c bn ca qu
trnh sn xut v p ng c yu cu ca th
trng.
b. Ni dung ca qu trnh sn xut sn
phm:
Qu trnh sn xut chnh trong doanh
nghip bao gm qu trnh cng ngh, kim
tra v vn chuyn, trong qu trnh cng
ngh c vai tr quan trng hn c. Nu xt
s tc ng ca t nhin, qu trnh sn xut
sn phm cn l qu trnh tc ng ca t
nhin vo qu trnh to ra sn phm.
2. C cu sn xut ca doanh nghip:
a. Khi nim: C cu sn xut phn nh s
b cc v cht v tnh cn i v lng ca
qa trnh sn xut. C cu sn xut ca
doanh nghip c to lp bi cc b phn sn
xut v phc v sn xut vi nhng hnh thc
t chc xy dng, s phn b v khng
gian v mi lin h gia cc b phn vi nhau.
Ni dung ca c cu sn
xut
Cc b phn trong c cu sn xut ca
doanh nghip:
+) B phn sn xut chnh: L b phn trc
tip to ra sn phm chnh
+ B phn sn xut ph tr: L b phn m hot
ng ca n c tc dng phc v trc tip
cho b phn sn xut chnh
B phn sn xut ph: L b phn tn dng
ph phm, ph liu ca qu trnh sn xut
chnh ch to ra cc loi sn phm ph
khc.
B phn phc v sn xut: L b phn c
t chc ra nhm m bo cho vic cung
ng, bo qun, cp pht, vn chuyn nguyn
vt liu, thnh phm, nhin liu. B phn
ny c coi l mch mu ca qu trnh sn
xut
Cc cp sn xut trong doanh nghip:
+ Phn xng
+ Ngnh (bung my
+ Ni lm vic














Doanh
nghip
Doanh
nghip
Doanh
nghip
Doanh
nghip
Phn
x- ng
Phn
x- ng
Ngnh Ngnh
Ni LV Ni LV Ni LV Ni LV
c. Phng hng hon thin v cc nhn t nh hng
n c cu sn xut
Nng cao t trng cc b phn sn xut
chnh trn c s m bo mi quan h t l
hp l vi cc b phn sn xut ph tr, phc
v.
Cc nhn t nh hng n c cu sn xut:
- Chng loi
- c im kt cu sn phm
- Cht lng sn phm
d. ngha ca vic nghin cu c cu sn
xut ca doanh nghip
Thy r hnh thc t chc ca qu trnh sn
xut
Tnh cht phn cng lao ng gia cc b
phn sn xut v phc v sn xut
c im ca s kt hp lao ng vi t liu
lao ng v i tng lao ng trong qu trnh
sn xut.
L c s vt cht k thut ca doanh nghip
L c s khch quan to lp b my qun
tr doanh nghip. V vy, mun tinh gin b
my qun l nng cao hiu qu ca cng tc
qun l khng th khng hon thin c cu
sn xut ca doanh nghip.
II.Thc cht v cc chc nng doanh nghip
1. Cc cp qun tr trong doanh nghip:
- Cp cao: Tng Gim c, Gim c
- Cp trung (cp tha hnh): Trng phng,
Qun c phn xng
- Cp c s (cp thc hin): Gm tt c cc
nhn vin trong b my qun tr doanh
nghip
Qun tr gia cp cao
L th trng cao nht trong n v, chu trch
nhim trc ch s hu v ngi lao ng trong doanh
nghip v kt qu hot ng sn xut kinh doanh.
L ngi quyt nh nhng phng hng, mc tiu pht
trin ca doanh nghip, l ch ti khon duy nht
ca doanh nghip - s tn ti, pht trin ca doanh
nghip tu thuc vo nng lc ca qun tr gia cp
cao.
Qun tr gia cp trung (cp tha
hnh)
L th trng cao nht ca mt b phn chc nng
hay mt phn xng sn xut. Hc c vai tr t chc
trin khai thc hin ch th, mnh lnh, quyt
nh ca th trng cp trn; chu trch nhim trc
th trng cp trn v qun l, s dng c hiu qu
cc ngun lc v kt qu hot ng ca n v
mnh ph trch
Qun tr gia cp c s (cp thc hin)
C nhim v thc thi cc nhim v c
th tng lnh vc chuyn mn mnh
ph trch - kt qu cng vic ca h
hot ng ca doanh nghip.
Vai tr ca cc cp qun tr
Vai tr quan h vi con ngi: Vi t cch l ngi lnh
o trong hot ng t chc phi hp v kim tra
cng vic ca nhn vin cp di; l ngi i din
trong m phn, thng thuyt vi bn hng, khch
hng v bo v li ch cho ngi lao ng trong
doanh nghip; l ngi lin lc trong mi quan h vi
mi ngi trong v ngoi doanh nghip.
Vai tr thng tin: Trong thu thp, x l,
truyn t thng tin, kim tra tnh chnh xc
ca thng tin.
- Vai tr quyt nh: L ngi ra quyt nh
cao nht trong doanh nghip hay trong tng
b phn chc nng, trong phn xng v chu
trch nhim trc quyt nh ca mnh.
2. Cc chc nng qun tr
Khi nim: Chc nng qun tr l nhng
loi hot ng ring bit ca qun tr,
th hin nhng phng hng tc ng
ca qun tr gia n cc lnh vc
qun tr trong doanh nghip.
Cc cch phn loi chc nng qun tr
Cch phn loi ca Henry Fayol:
5 chc nng:
Chc nng d kin: Trong phi tr li c cc cu
hi: sn xut ci g ? sn xut bng cch no ? bn
cho ai ? Vi ngun ti chnh no". D kin nhm xc
nh mc tiu chin lc tng th, d kin l bc
khi u, do , d kin cng khoa hc chnh xc
th tnh kh thi cng cao
Chc nng t chc: "T chc mt doanh
nghip tc l trang b tt c nhng g cn cho
hot ng ca n: Vn, my mc, thit b, vt
liu, nhn vin..." Ni dung ca chc nng ny
nhm xc nh r: Ai? B phn no lm g?
Lm vo lc no? u? v nhng phng tin
vt cht cn thit cho vic thc hin nhim
v l g?
Chc nng phi hp: "Phi hp l lm cho ng
iu gia tt c nhng hot ng ca doanh
nghp nhm to d dng v c hiu qu".
Chc nng ch huy: S phi hp n khp, nhp nhng
ch c th c c nh chc nng ch huy m
bo vn hnh theo mt mc tiu thng nht. Chc
nng ch huy nh mt ngi nhc trng ca mt dn
nhc.

Chc nng kim tra: "Thc cht l duyt li xem tt
c c c tin hnh ph hp vi chng trnh nh
vi nhng mnh lnh ban b v nhng nguyn l
tha nhn".
ngha: Gip cho cc qun tr gia thy
c trnh t ca hot ng qun tr v
nhng phng hng ch yu tc
ng vo cc lnh vc qun tr.
Nhc im: Nu ch da vo 5 chc
nng th cha c c s xy dng b
my qun tr doanh nghip.
Cch phn loi ca L. Gulich v L.
Urwick:

P O S D CO R B

Planning (D kin)
organizing (Tchc)
Staffing (Nhn s)
Directing (Chhuy)
Coordinating (Phi h p
Reporting (B o c o)
Budgeting (Ngn s ch)

3. Cc lnh vc qun tr.
Lnh vc qun tr trong doanh nghip c hiu nh cc
hot ng qun tr khi sp xp trong mt hot ng no
. cc b phn ny c ngi ch huy v lin quan n
vic ra cc quyt nh qun tr. Nh vy, lnh vc qun
tr c xem xt gc qun l thc tin. Mi lnh vc
qun tr l mt hot ng rieng bit gn vi cc b phn
trong cu trc t chc cu doanh nghip (phng, ban) v
c phn cp, phn quyn trong vic ra quyt nh
qun tr.

C c lnh vc qun trdoanh nghip

Lnh
vc
vt
t-

Lnh
vc
sn
xut

Lnh
vc
Mar
Lnh
vc
nhn
s
Lnh
vc
ti
chnh
k
to n


Lnh
vc
R&
D

Lnh
vc
t
chc
thng
tin

Lnh
vc
hnh
chnh
&
ph p
ch
4. Mi quan h gia cc chc nng v
lnh vc qun tr












Kt lun:
- Trong qu trnh thc hin ho t ng qun tr, c c qun trgia
u phi vn dng tt c c c chc n ng qun trt c ng vo
tng lnh vc qun trnhm t mc tiu nh.

Qun
tr
gia
C c chc
n ng
qun tr
C c
lnh vc
qun
tr
Mc
tiu
qun
tr
III. C cu t chc qun tr doanh
nghip
1. Khi nim: C cu t chc qun tr doanh
nghip l tng hp cc b phn khc nhau c
mi lin h v quan h ph thuc ln nhau,
c chuyn mn ho, c giao nhng trch
nhim, quyn hn nht nh v b tr theo
tng cp nhm thc hin chc nng qun tr
doanh nghip
2. Ni dung v cc loi lin h trong c
cu t chc qun tr doanh nghip.
a. Ni dung ca c cu t chc qun tr
B phn qun tr: L mt n v ring bit c
nhng chc nng qun tr nht nh. Chng hn nh
phng k hoch, phng kim tra, phng marketing.
Cp qun tr: L s thng nht tt c cc b phn
qun tr mt trnh nht nh nh cp doanh
nghip, cp phn xng. Gim c, ph gim c,
cc trng phng.
b. Cc loi lin h trong c cu t chc qun
tr doanh nghip.
Quan h trc thuc:
Mi lin h gia th trng cp trn c cng v
ch huy vi nhng th trng cp di.
Mi lin h gia ngi ph trch (th trng) vi
cn b nhn vin trong mt b phn qun tr.
Quan h chc nng:
Mi lin h gia cc nhn vin, cc b phn chc
nng vi nhau trong qu trnh chun b quyt nh
cho gim c.
Mi lin h gia cc cn b nhn vin chc nng cp
trn vi cn b nhn vin chc nng cp di
Quan h t vn: L loi lin h gia c quan
lnh o chung, gia cn b ch huy trc
tuyn vi cc chuyn gia kinh t, k thut,
php ch
ngha: Lm cho mi b phn v c nhn
bit r v tr ca mnh trong b my. Ngoi
ra, y cn l cn c xc lp ch
trch nhim, quyn hn.
2. Cc kiu c cu t chc qun tr doanh
nghip
a. Kiu c cu t chc qun tr khng n nh:
L loi c cu t chc khng theo mt m hnh nht
nh, n c p dng trong cc doanh nghip c quy
m nh, mi thnh lp, t nhn vin hay nhng
doanh nghip hot ng mang tnh cht thi v,
thng thng trong kiu c cu ny, ch s hu v
ch qun l l mt.
u im: C cu t chc t phc tp, chi
ph qun l thp, cc quyt nh c hnh
thnh mt cch linh hot nhanh chng.

Nhc im: Tm hn qun tr rng v tnh
mo him cao.
b. Kiu c cu t chc phi hnh
th:
V thc cht, kiu c cu ny hnh thnh t s suy
tn uy tn ca mt hay mt s ngi c nng lc m
khng rng buc v mt t chc (khng do t
chc ch nh). H l nhng ngi ng vai tr nh
mt th lnh v c nh hng rt ln n cc nhm
nhn vin, c kh nng li cun h thc hin cng
vic
c. Kiu c cu t chc trc tuyn:
c trng: Mi quan h gia cc nhn vin trong t
chc c thc hin theo mt ng thng. Ngi tha
hnh ch nhn v thi hnh mnh lnh ca ngi ph
trch cp trn trc tip. Ngi ph trch chu trch
nhim hon ton v kt qu hot ng ca nhng
ngi di quyn.
u im:
- m bo nguyn tc tp trung trong qun l v s
thng nht ch huy trong b my.
- cao vai tr, trch nhim c nhn ca th trng
v nhn vin.
- Trnh cho ngi tha hnh cng mt lc phi nhn v
thi hnh nhng mnh lnh khc nhau ca nhiu ngi
ph trch

Tng gi m c
Qun
c
PX-A
G
Cty 2
Qun
c PX-
B

G
Cty 3
Qun
c
PX-C

Qun
c PX-
A
Qun
c PX-
B

Qun
c PX-
C

d. Kiu c cu t chc chc nng:
Chc nng ny ln u tin do Frederie W. Taylor
xng.
- Cn b ph trch cc phng ban chc nng c quyn ra
cc mnh lnh v cc vn lin quan n chuyn
mn ca h cho cc phn xng.
+ u im:
- Tn dng tr tu ca cc chuyn gia gii, t hiu
qu cao.
- Gim bt khi lng cng tc qun l chung ton
DN ca gim c
+ Nhc im:
- Vi phm nguyn tc tp trung trong qun l - Ngi tha
hnh nhn v hnh ng cng mt lc nhiu mnh
lnh.

Gi m c doanh nghip
Tr- ng
phng A
Tr- ng
phng B
Tr- ng
phng C
Tr- ng
phng D
Qun c phn x- ng
e. Kiu c cu trc tuyn chc nng:
c trng:
- Bn cnh h thng ch huy trc tuyn, c
cc b phn chc nng tham mu gip vic
(cc phng ban, cc chuyn gia, hi ng t
vn)
- Cc b phn ny khng c quyn ra cc
mnh lnh ch huy, quan h gia cc
phng chc nng v phn xng l quan h
tham mu
- Cc chuyn gia, hi ng t vn, cc phng chc
nng c nhim v nghin cu xut nhng bin
php ti u gii quyt cng vic thuc chuyn mn
mnh ph trch.
- Th trng l ngi c quyn quyt nh bin php
p dng
- Nhng mnh lnh do th trng ra c truyn
t t trn xung di theo mt tuyn nht nh v
theo quan h trc tip ch huy.
+ u im: Pht huy c vai tr ca cc
chuyn gia gii, quyt nh khng
chng cho ln nhau.
+Nhc im: Nu xc nh r trch
nhim, chc nng ca tng h thng
th mi pht huy c c cu trc tuyn
chc nng.



B MY QUN L & IU HNH
TP ON DU KH VIT NAM


IV. Ni dung ch yu ca T chc b my
qun tr doanh nghip.
1.T chc b my qun tr doanh nghip
Xc lp cc chc danh th trng:
- Gim c doanh nghip: L ngi ch huy
cao nht trong doanh nghip, l ngi chu
trch nhim trc nh nc. L ngi i din
php nhn ca doanh nghip trong vic thc
hin ng li chnh sch ca nh nc, php
lut.
Ph gim c k thut sn xut: L ngi c
gim c u quyn cao nht trong vic t
chc v iu hnh qu trnh sn xut ca
doanh. L ngi trc tip ch huy cc qun
c, trng ngnh v thng l ngi c quyn
lc cao nht, thay mt cho gim c quyt
nh nhng vn lin quan n sn xut
K ton trng: L ngi thay mt cho nh nc
kim tra v gim st hot ng ca gim c
trong vic qun l v s dng vn, ti sn.
Chu trch nhim gip gim c t chc cc
hot ng k ton, thc hin php lut v
tn dng, t chc vic phn tch hot ng
kinh t v t chc hch ton kinh doanh
trong ni b doanh nghip.
Ph gim c kinh doanh: C vai tr
quan trng gip cho gim c trong qu
trnh sn xut, hp tc sn xut, lin
doanh lin kt, t chc cung ng u
vo v tiu th u ra vi cc cng ty
bn ngoi.
Qun c phn xng: L th trng cao nht trong
phn xng c nhim v t chc cc yu t (Nguyn
vt liu, my mc thit b, cn b cng nhn vin)
trong ni b phn xng, t chc sn xut. Qun l v
s dng c hiu qu cc yu t .
Cc trng ngnh v c cng: L cp ch huy chu s
qun l iu hnh trc tip ca qun c phn xng.
Chc nng nhim v chnh ca h l trc tip t chc
sn xut trong ni b ngnh v ca lm vic nhm mc
ch tn dng trit thi gian, cng sut ca my
mc thit b, t chc phc v tt ni lm vic, phn
cng v s dng hp l sc lao ng.
T chc cc phng chc nng

T chc b my qun l phn xng:
Chng 3
K hoch kinh doanh ca
doanh nghip

I K hoch kinh doanh v H thng k
hoch trong doanh nghip

1. K hoch kinh doanh
Khi nim
K hoch kinh doanh l vn bn th hin phng hng,
nhim v, mc tiu hot ng kinh doanh ca doanh nghip
trong k tng lai, c lng ho bng h thng cc ch tiu, con
s v c tnh ton sao cho ph hp vi yu cu th trng, vi
php lut v kh nng thc t ca doanh nghip.
S cn thit ca cng tc k hoch
trong doanh nghip
Ch ng trong vic khai thc trit mi
ngun lc ca doanh nghip hin c.
Ch ng trong vic to v tm cc ngun vn,
ch ng trong vic lin doanh, lin kt v hip
tc sn xut vi cc doanh nghip trong v ngoi
nc.
Ch ng trong vic mua sm vt t, thit b
trong vic i mi k thut v cng ngh.
Ch ng trong vic tm th trng mua nguyn
vt liu (th trng u vo) v th trng tiu
th sn phm (th trng u ra)
2. H thng k hoch trong doanh nghip
2.1 Cc cch phn loi k hoch.
a) Theo mi quan h gia cc loi k hoch c:
- K hoch mc tiu: K hoch ny nhm xc nh
cc mc tiu cn phi t ti trong cc lnh vc hot
ng v cc chnh sch, cc gii php v sn phm,
th trng, quy m hot ng, cc ch tiu ti chnh
cn bn
- K hoch iu kin: K hoch ny a ra cc gii
php, phng n huy ng v khai thc cc ngun lc
thc hin c hiu qu k hoch mc tiu.
b) Theo tiu thc thi gian:
C 2 hnh thc:
- K hoch sn xut kinh doanh.
- K hoch tc nghip.

K hoch ca doanh
nghip
K
hoch
di hn
K
hoch
trung
hn
K
hoch
ngn
hn
K hoch
tc nghip
i su vo xem xt k hoch sn xut kinh
doanh, b phn k hoch ny li chia thnh 3
hnh thc:
- K hoch di hn: L k hoch cho thi k t 5
nm tr ln.
- K hoch trung hn: Cho thi k t 1 n 5
nm.
- K hoch ngn hn: Cho thi k di mt nm.
Theo mc hot ng:
- K hoch chin lc
- K hoch chin thut
- K hoch tc nghip

Theo mc chi tit:
- K hoch th (Tnh nh hng)
- K hoch tinh (Lp chi tit)
Theo lnh vc hot ng:

- K hoch tng th doanh nghip
- K hoch b phn (K hoch gn lin vi tng
lnh vc KD)
2.2. K hoch sn xut kinh doanh ca doanh
nghip

2.2. K hoch sn xut kinh doanh ca doanh
nghip (K hoch nm)
- Mun xy dng k hoch ny, ngi ta phi da vo
hng lot cc cn c: cc ch tiu ca k hoch di
hn, cc mc tiu chin lc, nhu cu ca th trng,
kt qu phn tch hot ng kinh t nm bo co,
kh nng thc t ca doanh nghip,
- So vi k hoch di hn, trung hn, ni dung ca k
hoch hng nm mang tnh cht ton din v c th
hn v cc mt sn xut, k thut, ti chnh v i
sng x hi ca cng nhn vin chc.
Ni dung k hoch hng nm do 8 b phn k
hoch sau hp thnh:

- K hoch sn xut v tiu th sn phm.
- K hoch mua nguyn nhin vt liu v vt t
k thut.
- K hoch lao ng tin lng.
- K hoch qun l k thut v tin b khoa
hc k thut cng ngh.
- K hoch u t xy dng c bn.
- K hoch gi thnh sn phm.
- K hoch ti chnh tn dng.
- K hoch i sng x hi.

K hoch hng nm
(KH sn xut - k thut - ti
chnh)
KH vt t,
k thut
KH lao ng
tin lng
K hoch
R & D
KH u t &
XD c bn
KH i
sng
KH gi
thnh
K hoch ti chnh


K hoch
sn xut v
tiu th sn
phm
K hoch sn xut v tiu th sn phm gi v tr
quan trng nht, n l b phn ch o v trung tm
ca k hoch hng nm, l mc tiu ca mi hot
ng trong doanh nghip v l c s tnh ton
cc ch tiu ca mi b phn k hoch trong doanh
nghip. K hoch ny th hin kh nng sn xut
v tiu th sn phm, kh nng p ng yu cu ca
th trng v kh nng ci thin i sng cn b cng
nhn vin chc.
K hoch sn xut v tiu th sn phm
bao gm 2 b phn chnh: K hoch sn
xut v k hoch tiu th sn phm.
Ni dung ch yu ca k hoch sn xut c
phn nh qua cc ch tiu: sn lng sn pm
ch yu v cc loi sn phm khc tnh bng
n v hin vt; gi tr sn lng hng ho v
gi tr tng sn lng.
Ni dung k hoch tiu th c phn nh qua
cc ch tiu: s lng mi loi sn phm tiu th
c. S lng lao v cung cp cho cc n v
bn ngoi doanh nghip, gi tr sn lng hng
ho thc hin.
K hoch mua nguyn nhin vt liu v vt t k
thut: K hoch ny bo m thc hin ti sn xut
v ti sn xut m rng ca doanh nghip, phn nh
kh nng thu mua, s dng hp l v tit kim vt t
k thut m bo thc hin c hiu qu k
hoch sn xut v tiu th.
- Ni dung ch yu ca n c th hin qua cc ch
tiu: S lng vt t cn dng, s lng vt t cn d tr v
s lng vt t cn mua trong nm k hoch.
K hoch lao ng - tin lng l b phn k hoch
m bo s lng v cht lng lao ng thc hin
cc mt hot ng ca doanh nghip, trn c s vn
dng sng to nguyn tc phn phi theo lao ng
v tin lng v tin thng.
- Ni dung ca k hoch ny c phn nh qua cc ch
tiu: Nng sut lao ng, tng s lao ng, s dng
thi gian lao ng, tng qu tin lng; o to v
bi dng cn b cng nhn vin chc; bo h lao
ng..
K hoch qun l k thut v tin b khoa
hc k thut cng ngh.
Ni dung ch yu ca k hoch ny c th
hin trong cc ti nghin cu khoa hc,
cc phng n p dng quy trnh cng ngh
tin tin, s dng nguyn vt liu mi, ch to
sn phm mi
K hoch u t xy dng c bn l b phn k
hoch bo m pht trin v m rng sn xut kinh
.
- Ni dung ch yu ca k hoch ny c th hin
trong cc ch tiu v xy dng c bn, trong cn
nu r mc tng thm nng lc sn xut mi a vo s
dng, khi lng v gi tr sa cha ln cc thit b
my mc, cc cng trnh kin trc hin c.
K hoch gi thnh sn phm l b phn k hoch
bo m vic xc nh hp l v tit kim cc loi
chi ph sn xut v tiu th cho mt n v v ton
b cc loi sn phm
- Ni dung ch yu ca n c th hin qua cc ch
tiu: gi thnh n v sn phm ch yu; gi thnh
ton b sn lng hng ho; d ton chi ph sn xut;
mc v t l gim gi thnh sn lng hn ho so snh
c.
K hoch ti chnh l b phn k hoch tng hp
ton b kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip di hnh thc tin t.
- Ni dung ch yu ca k hoch ny c th hin
qua cc ch tiu: khu hao ti sn c nh; nh
mc vn lu ng; mc v t l li v tiu th sn
phm; tch lu v phn phi li nhun, trch lp v
s dng cc qu ca doanh nghip
K hoch i sng l b phn k hoch phn nh
mc ci thit i sng ca cng nhn vin chc
v cc mt: iu kin n , i li v bo v sc
kho. S dng qu phc li v m rng phc li cng
cng; m rng hnh thc gia cng cho cng nhn
vin chc, gp phn tng sn phm cho doanh
nghip v tng thu nhp chnh ng cho cng nhn
vin chc.
2.3. K hoch tc nghip ca doanh
nghip
K hoch tc nghip l c th ho v m bo hon
thnh nhim v c nm ca doanh nghip bng cch
chia nh nhim v c nm cho cc khu ca doanh
nghip (phn xng, ngnh, t sn xut v ngi cng
nhn) v chia nh trong thi gian ngn (thng, tun,
ngy, ca) v mt sn xut cng nh phc v cho sn
xut trong doanh nghip.
Ni dung
Xc nh nhim v v mc tiu hot ng c
th cho cc b phn sx chnh.
Xc nh nhim v v mc tiu hot ng, sn
xut cho cc b phn ph tr.
Xc nh nhim v c th cho cc b phn
ph v cung cp NVL, cc b phn vn
chuyn v h thng kho tng.
II t chc cng tc k hoch trong doanh nghip
Cng tc k hoch trong doanh nghip
l mt qu trnh lin tc bao gm 3
khu c mi quan h mt thit vi
nhau, bao gm:
T chc xy dng k hoch.
T chc ch o thc hin k hoch.
T chc kim tra nh gi tnh hnh
thc hin k hoch.
1.T chc xy dng k hoch
Phn cng xy dng k hoch
Xc nh cc cn c xy dng k hoch
Trnh t xy dng k hoch gm 3 bc
- Bc chun b xy dng k hoch
- Bc xy dng k hoch d tho
- Bc xy dng k hoch chnh thc
III Phng php xy dng k hoch v phng hng
i mi cng tc k hoch trong doanh nghip
3.1 Cn c v trnh t xy dng k hoch
- Cn c: K hoch sn xut, kinh doanh ca
cc doanh nghip l mt qu trnh lin tc
bao gm nhiu b phn k hoch hp thnh.
Mi b phn k hoch lnh vc no th do
phng chc nng ph trch lnh vc m
nhn vic xy dng k hoch.
Trnh t xy dng k hoch.
c tin hnh qua ba giai on:
+ Chun b xy dng k hoch.
+ Xy dng k hoch d tho.
+ Xy dng k hoch chnh thc.
Giai on 1: Chun b xy dng k hoch
gm cc cng vic nh: nh gi li cc ngun
lc; phn tch hot ng kinh t; chun b
cc cn c xy dng k hoch nhu cu th tr-
ng v sn phm tiu th
Giai on 2: Xy dng k hoch d tho
thng qua i hi cc c ng, i hi cng
nhn vin chc.
thc hin phi t chc phn cng trch
nhim trong xy dng k hoch k hoch
d tho c xy dng t cui qu III v thng
c thng qua vo gia qu IV k bo co.
Giai on 3: Xy dng k hoch chnh thc
v hon thnh xy dng k hoch (vo qu
IV k bo co). T 1/12 k bo co tin hnh
t chc ph bin v phn cng trin khai
thc hin k hoch k k hoch, (bc xy
dng k hoch chnh thc phi dc hon
thnh chm nht l vo thng 12 nm bo
co). Phn chia k hoch nm ra cc qu v
cho cc phn xng.
3.2.Phng php xy dng k hoch.
Phng php cn i trong lp k hoch
Trong cng tc k hoch ho ca doanh
nghip, phng php cn i c s dng
xy dng cc k hoch sn xut, k hoch
nhn s, k hoch vt t, ti chnh.... Phng
php ny c tin hnh theo ba bc:
Bc 1. Tnh ton nhu cu v cc ngun lc cn thit
d thc hin k hoch sn xut kinh doanh ca
doanh nghip trong mt k k hoch.
Cc yu t sn xut c xc nh theo s lng gi
my cn thit, s gi cng, s lng vt t cc loi.
Vic xc nh nhu cu cc yu t cn c vo k
hoch sn xut hng nm v h thng nh mc
kinh t k thut ca doanh nghip.
Bc 2. Xc nh kh nng cc ngun lc doanh
nghip c th huy ng trong k k hoch. Kh
nng cc ngun lc c th huy ng c tnh cho
tng loi : my mc thit b, lao ng, c s vt cht
k thut , din tich sn xut v vt t...
Bc 3. Lp bng cn i gia nhu cu v kh nng
v so snh ga nhu cu vi kh nng cc yu t sn
xut.
B1: Xc nh nhu cu v s gi my
cn thit.
Nguyn tc tnh:
- Tnh ring cho tng loi my.
- Tnh theo tng loi sn phm.
- Tnh ring cho tng b phn sau tng
hp li.
Cng thc:

S gi m y
cn thit
hon thnh
nhim v sn
xut k KH
=
nh mc hao
ph gi m y
do mt n v
sn phm k
KH

X
Sn l- ng
KH ca lo i
sn phm


Trong :

nh mc hao
phgi m y
cho mt n
v sn phm
k KH
=
nh mc
hao phgi
m y do mt
n vsn
phm k b o
c o
x
Hs rt ngn
hao phgi
m y cho mt
n vsn
phm k KH

Gi nh doanh nghip x sn xut 4 lo i sn phm A, B, C,
D, E v mt s sn phm kh c.
Thit b- nh mc gi
m y cho sn phm
Sn phm
Sn l- ng
(c i)
Tin Bo
A 100 30 gi 20 gi
B 150 60 gi 30 gi
C 200 50 gi 25 gi
D 300 70 gi 40 gi


ng dng phng php cn i trong xc
nh nhu cu v kh nng mymc thit b.
Trnh t thc hin:
- Xc nh nhu cu s gi my cn thit hon
thnh nhim v sn xut v sn lng.
- Xc nh kh nng v s gi my c th s dng
c ca tng loi my mc thit b trong k k hoch.
- Cn i gia nhimu v sn xut v kh nng k
hoch ca tng loi my mc thit b.
Lp biu Tng s gi m y cn thit hon thnh nhim v sn xut
sn phm .
S gi m y cn thit hon
thnh nhim v
Sn phm Sn l- ng (c i)
Tin Bo
A 100 3.000 2.000
B 150 9.000 4.500
C 200 10.000 5.000
D 300 21.000 12.000
Sn phm kh c - 30.000 26.000
Tng s gi
m y cn thit
73.000 49.500

B2. Xc nh kh nng s gi my c th
s dng c ca tng loi my k k hoch
Cng thc:

Tng s
gi m y
c ths
dng
- c ca
mt lo i
m y k
KH
=
S gi
m y lm
vic theo
ch
quy nh
-
S gi m y
ngng vic
sa cha theo
KH
x
Tng s
m y mc
thit b
s dng
bnh
qun k
KH

Trong :

S gi
m y
lm
vic
theo
ch
=
S
ngy
lm
vic
theo
ch
x
S ca
lm
vic
trong
ngy
x
S gi
lm
vic
trong
ca

Tng s m y mc thit bs dng bnh qun - c tnh cho: s thit bang
s dng, s lp t - a vo s dng, thit bh- hng ang sa cha.



Trong :
Tng
s
MMT
B s
dng
bnh
qun


=
S
l- ng
m y
u
k
+
S
m y
t ng
thm
trong
k
-
S
l- ng
m y
gim
trong
k

Biu: Kh n ng kho ch ca tng lo i thit b

M y
S l- ng
m y bnh
qun
S ngy
lm vic
theo ch

S ca
lm vic
trong
ngy
S gi
lm vic
trong ca
S gi
sa cha
bnh
qun mt
m y
Kh n ng
KH tng
lo i m y
(gi)
Tin
15 305,5 2 8 150 71.070
Bo
12 305,5 2 8 50 58.056

B3. Cn i gia nhim v v kh n ng kho ch ca tng lo i m y.
Lo i m y Tin Bo
S l- ng m y 15 12
S gi m y cn thit hon
thnh nhim v sn xut
73.000 49.500
Kh n ng kho ch tng lo i m y 71.070 58.056
Thiu kh n ng -1.930
Tha kh n ng 8.556
Mc m nhn -0,027 0,147
Hs m nhn 1,02 0,85
So s nh nhim v v kh n ng
> 1 < 1

H s m nhn ca my Tin l 1,02 >1 chng t
Nhu cu > Kh nng.
H s m nhn ca my Bo l 0,85<1 chng t
Nhu cu < Kh nng
Mc m nhn ca my Tin l -0,027 (mang u (-
)) do Cng ty nn thu ngoi gia cng.
Mc m nhn ca my Bo l 0,147 (mang u
(+)) do Cng ty nn cho thu my.


S l- ng m y tha hoc thiu
Mc m nhn =
S gi m y c ths dng - c

S gi m y cn thit
Hs m nhn =
S gi m y huy ng - c


S m y x (12 th ng)
S m y t ng hoc gim =
12 th ng

Chng 4
Qun tr thit b Cng ngh trong
doanh nghip
I. Khi lun v cng ngh.

1. Khi nim cng ngh:
Cng ngh c bt ngun t ting Hy lp v
c vit l Techno v Logia. Techno c
ngha l mt ngh thut hay mt k nng,
cn Logia c ngha l mt khoa hc, hay
s nghin cu.
Xut pht t ngun gc ca cng ngh th Cng
ngh l vic p dng khoa hc vo cng nghip
bng cch s dng cc kt qu nghin cu v x l n
mt cch c h thng v phng php nh ngha
ca t chc pht trin cng nghip ca Lin hip
quc UNIDO United Nations Industrial Development
organisation.
Cng ngh l h thng kin thc v quy trnh v
k thut dng ch bin vt liu v thng tin. N
bao gm c cc k nng, kin thc, thit b v ph-
ng php s dng trong sn xut, ch to, dch v,
qun l, thng tin. nh ngha ca U ban kinh t
v X hi Chu - Thi Bnh Dng ESCAP
(Economic and Social Commision for Asia and the
Pacific).
Vit nam Cng ngh l mt tp hp cc
kin thc v Khoa hc ng dng nhm mc
ch bin i nhng nguyn liu hoc
nhng ngun lc ca t nhin thnh nhng
sn phm v dch v nhm sinh li.
Mt nh ngha khoa hc v khi qut
nht v Cng ngh: l tt c nhng ci g
dng bin i u vo thnh u ra.
2. c trng ca Cng ngh.
Cng ngh l sn phm lao ng ca con ngi nhng
l sn phm c bit v n l lao ng cht xm.
Cng ngh l phng tin, bin php, cng c cho
lao ng tng nng sut lao ng v nng cao
cht lng sn phm.
Cng ngh lun c i mi v thay th.
Ngy nay cng ngh cn l hng ho v vy xut
hin th trng cng ngh
3. Thnh phn ca Cng ngh.

Cng ngh gm c 4 thnh phn c bn:
Phn cng: + Vt t k thut
Phn mm:
+ Con ngi
+ Thng tin
+ T chc
Phn vt t k thut. (Technoware): Bao gm ton
b h thng my mc, thit b, nguyn liu, phng
tin... c coi l ct li ca cng ngh (Cn gi l
phn cng ca cng ngh).
Phn con ngi. (Humanware): Phn con ngi trong
cng ngh c hiu l nng lc ca con ngi v
cng ngh nh k nng, k xo kinh nghim, s sng
to, khoa hc, kh nng lnh o... trong qu trnh vn
hnh cng ngh.
Phn thng tin.(inforware): Bao gm cc s liu,
ti liu, bng biu, h s, mu thit k, cc cng
thc, b quyt... v nhng ti liu hng dn v cng
ngh thng tin c coi l sc mnh ca cng ngh.
Phn t chc.(orgaware): Gm quy trnh, th tc,
phng php t chc qun tr d n cng ngh.
Phn t chc c coi l ng lc ca cng ngh v
bn thn n cng bin i theo thi gian.
4. Vai tr ca cng ngh.

Cng ngh ng mt vai tr rt quan trng
trong qu trnh sn xut kinh doanh:
Cng ngh l nhn t quyt nh n nng
sut, cht lng, hiu qu sn xut.
L c s, nn tng cho hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip v l cn c
ca cc hot ng qun l v k thut.
To li th cnh tranh qua vic i mi v
chuyn giao cng ngh.
Cng ngh thc y ngi lao ng phi
nng cao trnh , tay ngh, s hiu bit
v cng ngh.
To iu kin s dng c hiu qu cc
ngun lc ca doanh nghip v c s vt
cht k thut, ti chnh, nhn s.
II. Ni dung ca qun tr cng ngh
trong doanh nghip.

1. Nng lc cng ngh:
Bao gm hai loi:
Nng lc cng ngh quc gia: L tp hp cc ngun
lc t nhin v khoa hc nhm bin i cc ngun
lc thnh hng ho, dch v.
Nng lc cng ngh quc gia c to nn bi cc yu
t:
Tim nng v ti nguyn thin nhin.
Nng lc sn xut cuae cc nghnh trong c cu kinh
t ca t nc.
C cu ngun nhn lc.
Nng lc cng ngh doanh nghip: Bao
gm ngun lc v vn, lao ng ca doanh
nghip.
Thc o nng lc cng ngh ca doanh
nghip l kh nng nghin cu, ng dng
khoa hc k thut cng ngh vo sn xut,
kh nng nm bt, ci tin v i mi cng
ngh nhp.
2. i mi cng ngh.

2.1.Thc cht v tc dng ca i mi cng
ngh.
Thc cht ca i mi cng ngh.
- i mi cng ngh c th hiu l vic a ra v p
dng mt cng ngh mi hoc mt yu t mi trong
cc thnh phn cng ngh hin c m trc y cha
c.
- Theo nh ngha ca hi ng t vn Khoa hc
cng ngh Anh: i mi cng ngh l qu trnh
thuc v k thut cng nghip thng mi nhm
Marketing nhng sn phm mi v nhm s dng cc
hot ng mang tnh thng mi i vi cc quy trnh
k thut v cc thit b mi.
Qu trnh i mi cng ngh bao gm cc
giai on t nghin cu v pht trin thng
mi ho c th bng cch ci tin cc cng
ngh hin c, hoc i mi mang tnh cch
mng a ra nhng sn phm mi hay qu
trnh sn xut hon ton mi.
Tc dng ca i mi cng ngh:
V mt kinh t: Thc y s hnh thnh v pht
trin nhng ngnh kinh t mi to c cu ngnh a
dng, phong ph theo hng cc ngnh c hm lng
khoa hc cng ngh cao v s pht trin nhanh hn
cc ngnh truyn thng hao tn nhiu nng lng,
sc lao ng. T to iu kin khai thc ti u cc
ngun lc thc y vic tng trng kinh t, nng
cao i sng nhn vin.
V mt vn ho x hi: Nng cao trnh dn
tr, i mi t duy v phong cch lm vic, truyn
thng vn ho c ci bin, to thm vic lm, ci
thin mi trng sng.
i vi ngi tiu dng: To li ch mi cho ngi tiu
dng t to nhng nhu cu mi v tng sc mua.
i vi doanh nghip: i mi cng ngh lm tng
nng sut lao ng v li nhun. Nng cao c cu
cht lng v s lng sn phm. To tch lu m
rngv pht trin doanh nghip. Nng cao uy tn
ca doanh nghip trn th trng.
Thc cht ca vic i mi cng ngh Vit
Nam l mt tt yu v:
- Xut pht t c im nn Kinh t Vit nam
trong thi k qu , trnh lao ng, c s h
tng thp km.
- Xut pht t s ho nhp, nu khng i mi s
khng th to ra sn phm mang tnh cnh tranh
trong khu vc v trn th gii.
2.2.Cc nhn t nh hng v phng thc i
mi cng ngh.

2.2.1.Nhn t nh hng.
Nhn t khch quan (Bn ngoi).
- Do xu hng tiu dng ca ngi tiu dng
- Do s thc y tin b KHKT, mi trng cnh tranh
ngnh, kh nng giao lu thng mi quc t v khu
vc, chnh sch c ch ca nh nc i vi hot
ng chuyn giao cng ngh, o to ngun nhn
lc cho hot ng qun l cng ngh.
Nhn t ch quan (Ni ti)
- Do nhu cu i mi cng ngh ca bn
thn Doanh nghip, t duy ca ngi lnh o
cp cao, ngun lc v mt ti chnh, trnh
t chc qun l
2.2.2.Cc phng thc i mi cng ngh.
i mi da theo tnh cht v phm vi c 2
hnh thc:
i mi tin tin: L phng thc i mi
dn dn tng bc i t nhng ci tin v
hon thin cng ngh hin c:
u im: Ph hp nng lc, trnh qun l,
s dng thit b cng ngh ph hp vi kh
nng ti chnh.
Nhc im: Khng em li s bin i t
bin v cht (Khng to c bc nhy vt v
khng c nhng cng ngh hon ton mi).
i mi nhy vt: c thc hin theo m
hnh sc y ca cng ngh:

c im: L phng thc i mi t bin
v cng ngh, to thay i c bn v cht,
nng lc cng ngh ca Doanh nghip,
ngnh v quc gia.
u im:
- To nng lc cnh tranh ln cho Doanh
nghip.
- Mang li li nhun cao.
- C cng ngh hin i, n u.
Nhc im: - Kh nng ri ro cao.
i mi da vo mi quan h gia i mi cng ngh
vi cc yu t lao ng, vt t, thit b v vn: C 2 hnh
thc:
i mi cng ngh i thng: Tc l nu khi thc hin
i mi cng ngh th cc yu t v lao ng, my
mc thit b, tin vn cng c tit kim theo mt t l
l nh nhau.
i mi cng ngh i xin: Vi iu kin yu t gi
khng i, chi ph v my mc thit b vn tng ln
v chi ph v lao ng gim xung.
3. Phng thc, bin php, iu kin thc
hin c hiu qu hot ng i mi cng
ngh.

3.1 Phng hng:
Nhm tng cng c kh ho v t ng ho ng b
s dng my mc thit b ngy nng c trnh
hin i.
Ch to ra nhng my chuyn dng c nng sut cao
kt hp vi cc thit b vn nng gp phn rt ngn
bc cng vic, rt ngn chu k sn xut.
M rng phm vi s dng my vo qu trnh sn xut
v qu trnh qun l, c bit coi trng vic s
dng in t, tin hc.
Khai thc v s dng cc ngun nhn lc mi, s dng
hp l, trit cc ngun nhn lc truyn thng.
To ra nhng vt liu mi, vt liu thay th.
Pht trin cng ngh sinh hc c bit l cng
ngh gen, cng ngh t bo v cng ngh vi sinh.
Tip tc i mi t duy v pht trin mt cch ng
b gia KH - XH, KH - Kinh t ngang tm vi i mi
cng ngh.
3.2. Bin php
Kt hp cht ch gia hot ng nghin cu trin
khai, nghin cu ng dng, coi trng mi lin kt
gia nghin cu v o to.
m bo vn v nng cao hiu qu s dng vn
trong nghin cu Khoa hc v i mi cng ngh.
C chnh sch u t tp trung cho cc cng trnh
nghin cu cp c s, cp B v Nh nc.
- Tng cng cng tc qun l ca ngnh v Nh nc
i vi hot ng i mi cng ngh, c th:
- Xy dng chnh sch, chin lc pht trin KH
Cng ngh.
- Xy dng tim lc KHCN cho doanh nghip v
Quc gia.
- Thit lp h thng nhng chnh sch, ch v
lut php c lin quan n hot ng i mi cng
ngh.
3.3 iu kin.
Phi t chc c h thng thng tin v cng ngh.
Coi trng vic xy dng c s h tng cho i mi
cng ngh.
C chin lc v con ngi.
C k hoch u t vn tho ng cho i mi cng
ngh.
4. La chn phng n cng ngh ti -
u.
S dng phng n cng ngh ti u trn
quan im gi thnh.
Da trn phng n ny, phng n no c
gi thnh h c xem l phng n ti u.
Cng thc tng qut:

Z = C + v.Q
Trong :
Z: Gi thnh ca ton b sn phm doanh nghip d
ng sn xut.
C: Chi ph c nh tnh cho ton b sn phm d
nh sn xut.
v: Chi ph bin i tnh cho 1 sn phm.
Q: S lng sn phm doanh nghip d nh sn
xut ra.
Nu c 2 phng n cn so snh vi
nhau:
Z1 = C1 + v1.Q
Z2 = C2 + v2.Q
Cch 1: Tnh trc tip bng cch thay
gi tr vo 2 cng thc trn, nu phng
n no c gi thnh h hn ta chn ph-
ng n .
Cch 2: Tm im nt q v da vo cc kt lun
chn phng n ti u.
C1 C2
q =
v2-v1
im nt q tc l im m ti ng vi mt s lng
sn phm nht nh, Z ca 2 phng n bng
nhau.
Nu Q > q: Chn phng n c chi ph
c nh C ln hn.
Nu Q < q: Chn phng n no c chi
ph c nh C nh hn.
Nu Q = q : Chn phng n no cng
c.
- Tnh gi thnh n vsn phm tng ph- ng n:





Z
n v(1)
= v
1
+ = X
C
1

q

Z
n v(2)
= v
2
+ = X
C
2

q
Gi thnh ton b sn lng hng ho:
ZTB(1) = X.q
ZTB(2) = X.q
So snh mc tit kim = X.q X.q
thminh ho:
Chi phC Z
1

Z
2


C
2
q



q

III. Chuyn giao cng ngh

1. Khi nim v tnh tt yu ca chuyn giao
cng ngh.
1.1. Khi nim.
Chuyn giao cng ngh l qu trnh a cng ngh
sn xut tin tin n tay ngi tiu dng (trc ht l
nhng nh sn xut kinh doanh) ch yu di hnh
thc mua bn trn th trng, c bit l th trng
quc t. Hay ni cch khc, vic mua bn cng ngh
c thc hin di hnh thc gi l Chuyn giao
cng ngh .
Hin nay trn th trng tn ti hai khuynh hng ca s
chuyn giao:
S chuyn giao cng ngh d trong mt quc gia
hay ngoi quc gia th vn c gi l chuyn giao
cng ngh.
Ch c s chuyn giao cng ngh t nc ny sang
nc khc qua ct mc bin gii mi c coi l chuyn
giao cng ngh.
Chuyn giao cng ngh l qu trnh gm nhiu giai
on khng ch c mua v bn cng ngh.
1.2. Tnh tt yu ca chuyn giao cng
ngh.
Do s pht trin ca KHKT c i vi ngi sn
xut ra cng ngh v ngi nhp cng ngh
mi.
Do xut pht ca s pht trin v ca cu tiu
dng.
i vi ngi sn xut:
Ko di chu k sng ca sn phm nh chuyn giao cng
ngh.
Nh chuyn giao cng ngh m cc cng ty c iu kin
thc hin chin lc sn phm khi t mnh khng to ra c
nhng cng ngh hin i.
Do s bin ng ca gi tr ng tin ca quc gia c
cng ngh mi so vi ng tin mnh theo chiu hng tch
cc thc y hot ng chuyn giao cng ngh.
Do chnh sch qun l v m ca nh nc: XNK, thu
Ring i vi Vit nam:
- C s h tng ca cc Doanh nghip.
- S nghip cng nghip ho, hin i ho v xy
dng nn kinh t tri thc.
- Thu ht u t ca nc ngoi.
- Hc tp kinh nghim, phng php sn xut v qun
l tin tin.
2. Th trng cng ngh v cc hnh thc chuyn
giao cng ngh.
2.1.Th trng chuyn giao cng ngh.
Gm c hai loi:
Th trng phn cng: L th trng m ngi ta
mua v bn nhng trang thit b c sn xut i
tr v bn vi gi n nh trn th trng.
Th trng phn mm: L th trng m c bn
cc thit b hoc cc pht minh sng ch cn nm
trong giai on nghin cu ch th, gi c ca nhng
sn phm ny thng khng n nh v khng theo
qui lut gi tr.
2.2. Cc hnh thc chuyn giao cng
ngh.
C hai hnh thc chuyn giao cng ngh:
Chuyn giao dc: L s chuyn v nhn
cng ngh ang trong giai on qun l ca
nghin cu c ngha cng ngh cha a vo
sn xut i tr.
Ngi mua cng ngh c th k trc hp ng
nghin cu, ng trc tin nghin cu. Khi
nghin cu thnh cng mi phi tr ton b s
tin v nhn cng ngh mi.
u im:- Ngi nhn c c cng ngh mi
hon ton, sn phm do cng ngh to ra d
chim lnh th trng, mang li li nhun cao.
- Ngi nhn c nng lc th va sn xut sn
phm va bn tip cng ngh to li nhun.
Nhc im: - Chp nhn mo him.
- Gi c v nh.
- Chp nhn ri ro, dng nng lc
cng ngh khc phc.
Chuyn giao ngang: L vic chuyn v nhn cng
ngh sn xut i tr.
u im: - tin cy cao, mo him t.
- Gi c r rng hp l.
- Ph hp trnh v iu kin cc nc ang pht
trin.
Nhc im: - Nhn cng ngh di tm ngi khc,
nu khng chun b tt d mua cng ngh lc hu,
khng pht huy hiu qu, kh to li th cnh tranh
cho Doanh nghip.
3. Thi ng x ca doanh nhn trong chuyn
giao cng ngh.
- La chn cng ngh phi trn c s gii quyt
mi quan h gia chi ph u t v hiu qa.
Xem xt kh nng thu hi vn.
Xem xt sn phm to ra nh th no, c sc cnh
tranh khng?
Xem xt cht lng sn phm nh th no, c to ra
th trng mi khng?
Doanh thu, li nhun to ra c m bo s tn ti ca
doanh nghip khng
Cng ngh hin i phi thch nghi vi:
Ngun lc ti chnh ca Cng ty.
Trnh qun l, trnh cng nhn.
Cht lng theo tiu chun quc t, ph hp
cht lng nguyn vt liu u vo.
Vit nam.
Lu ti s dng nguyn vt liu trong nc thay
th cho nguyn vt liu nhp ngoi.
Chng 6
Qun tr nguyn vt liu trong doanh
nghip

I. Khi nim v vai tr ca nguyn vt
liu.
1.1.Khi nim
Nguyn liu, vt liu gi tt l nguyn vt liu: L
i tng lao ng quan trng cu thnh nn thc th
vt cht ca sn phm, l mt b phn trng yu
ca t liu sn xut.
Nguyn vt liu cn l mt b phn ca vt t k
thut. Vt t k thut l sn phm ca lao ng bao
gm: My mc thit b, cng c, dng c, nguyn
nhin vt liu, nng lng, thit b dng c ph tng
thay th.
Vt t k thut bao gm hai nhm chnh:
- Ton b my mc thit b v trang b k thut.
- Nguyn nhin vt liu: gm nguyn vt liu chnh
v vt liu ph.
Nguyn vt liu chnh bao gm: nguyn liu (L sn
phm ca cc ngnh khai thc) v vt liu (L nhng
nguyn liu qua ch bin v cn tip tc ch
bin trong cc doanh nghip).
Vt liu ph l nhng vt liu c s dng
cng vi nguyn vt liu chnh trong sn
xut.
Vt liu ph gm nhin liu, nng lng v cc
loi vt liu ph tr khc gip cho qu
trnh sn xut kinh doanh c th tin hnh
c.
Vai tr ca nguyn vt liu:
Nguyn vt liu c nhng vai tr ch yu sau
L mt trong nhng yu t quan trng ca qu trnh
sn xut.
Cht lng chng loi ca nguyn vt liu c nh hng
rt ln ti cht lng sn phm.
Vic s dng nguyn vt liu trong doanh nghip
phn nh trnh s dng vn lu ng, qun l gi
thnh v ti chnh.(V nguyn vt liu thng chim
t 40% 60% tng s vn lu ng v chim t
trng t 60% - 80% trong c cu gi thnh)
II. Ni dung c bn ca cng tc t chc
cung ng nguyn vt liu.
Mc ch:
m bo cho qu trnh sn xut v kinh
doanh ca doanh nghip c tin hnh lin
tc, bnh thng.
s dng hp l, tit kim nguyn vt liu.
2.1 nh mc tiu dng nguyn vt liu.
Khi nim.
nh mc tiu dng nguyn vt liu l lng
tiu dng ln nht cho php sn xut
mt n v sn phm hoc hon
thnh mt cng vic no trong nhng
iu kin t chc v k thut cho php
ca thi k k hoch.
2. ngha ca nh mc tiu dng nguyn
vt liu.
L c s xy dng k hoch mua nguyn
vt liu, iu ho, cn i lng nguyn vt
liu cn dng trong doanh nghip.
L cn c trc tip t chc cp pht
nguyn vt liu hp l trong qu trnh sn
xut kinh doanh ca doanh nghip.
L c s tin hnh hch ton kinh t ni b, tnh
ton gi thnh chnh xc, tnh ton nhu cu v vn lu
ng v huy ng cc ngun vn hp l.
L mc tiu c th thc y vic s dng hp l,
tit kim nguyn vt liu.
L thc o nh gi trnh tin b khoa hc k
thut v ng dng k thut mi, cng ngh mi vo
sn xut.
3. C cu ca nh mc tiu dng nguyn
vt liu.
C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt
liu phn nh s lng v quan h t l ca
cc b phn hp thnh mc.
C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt
liu bao gm: Phn tiu dng thun tu
Phn tiu dng c tnh cht cng ngh
Phn tiu dng thun tu: L phn tiu dng c ch,
trc tip to thnh thc th ca sn phm v l ni
dung ch yu ca nh mc tiu dng nguyn vt
liu.
Phn tiu dng c tnh cht cng ngh: L hao ph
cn thit cho sn xut sn phm, Phn tn tht
ny th hin di dng ph liu, ph phm. Trong
bao gm ph liu dng li (Dng cho sn xut
chnh hoc ph) v ph liu khng dng li c.
4. Phng php xy dng nh mc tiu dng
nguyn vt liu.
Phng php thng k kinh nghim.
Phng php ny c s dng da vo cc cn c:
+ Cc s liu thng k v mc tiu dng nguyn vt
liu v nhng kinh nghim trong iu hnh sn
xut kinh doanh trn c s s dng phng php
bnh qun hoc bnh qun gia quyn xc
nh mc.
Phng php ny cha tht chnh xc,
khoa hc nhng n n gin, d vn
dng, thng c p dng nhng doanh
nghip c mt hng sn xut khng
n nh.
Phng php thc nghim: L phng php da
vo kt qu ca cc th nghim trong phng
th nghim hoc a ra th nghim ti hin
trng nhm xc nh mc.
+ Phng php ny thng c p dng trong cc
ngnh cng ngh sinh hc, ho cht, luyn
kim, thc phm....
+ Phng php ny c chnh xc v khoa hc
hn so vi phng php thng k kinh nghim,
tuy nhin vn b hn ch v chi ph cao,
mt nhiu thi gian v cha ph hp vi iu
kin sn xut c th.
Phng php phn tch.
Thc cht ca phng php ny l kt hp vic tnh
ton v k thut v kinh t vi vic phn tch ton
din cc yu t nh hng n lng tiu hao nguyn
vt liu trong qu trnh sn xut kinh doanh xc
nh c lng nguyn vt liu tiu dng cho k k
hoch, trnh lng ph v bt hp php.
Phng php ny l phng php khoa hc, c
cn c khoa hc k thut v c coi l phng
php ch yu xy dng nh mc tiu
dng nguyn vt liu
2.2. Phng php xc nh cc ch tiu
cung ng nguyn vt liu
Xc nh lng nguyn vt liu cn dng:
Lng nguyn vt liu cn dng l lng c s
dng mt cch hp l v tit kim trong k k
hoch, (thng l trong mt nm). Lng vt liu
cn dng phi m bo hon thnh k hoch
sn xut sn phm c v mt hin vt v
gi tr.
Xc nh lng nguyn vt liu cn dng phi xc
nh theo tng loi, tng th theo qui cch, c loi ca
n tng b phn s dng sau tng hp li cho
ton doanh nghip. Khi tnh ton phi da trn c s
nh mc tiu dng nguyn vt liu cho mt sn
phm, nhim v sn xut, ch th sn phm mi v
sa cha trong k k hoch.
Tnh lng Nguyn vt liu chnh cn dng:
Vcd
C ch 1: C n c vo s l- ng sn phm sn xut kinh doanh v nh
mc tiu d ng NVL
Trong :
Vcd: L- ng vt l i u cn d ng
Si: S l- ng sn phm lo i i k kho ch
Dvi: nh mc tiu d ng NVL cho 1 n v sn phm lo i i k kho ch
Pi: S l- ng phphm cho php ca lo i sn phm i k kho ch.
P
di
: L- ng phphm d ng l i ca lo i sn phm i

( ) | |

=
+ =
n
i
Pdi Dvi Pi Dvi Si Vcd
1
) . ( .
C ch 2: C n c vo t lphphm cho php.

Trong :
K
pi
: T lphphm cho php lo i sn phm i k kho ch
K
di
: T lphliu d ng l i lo i sn phm i k kho ch

( )( )( ) | |

=
+ =
n
i
Kdi Kpi Dvi Si Vcd
1
1 1 .
Tnh l- ng NVL ph cn d ng: Vpcd

( )

=
=
n
i
Dvlp Si Vpcd
1
.

Trong :
D
vlp
: nh mc vt liu ph cho 1 n vsn phm

Tnh l- ng Nhin liu cn d ng
C n c vo hs tnh i K
N
K=
Trong : 7000
N: L nhit l- ng ca lo i nhin liu m DN s dng
7000: D ng nhit l- ng tiu chun (7000 K cal/kg)


1
.
n
i
Dni Si
NLcd
Ki
=
| |
=
|
\ .

Lng nhin liu cn dng cho qu trnh cng ngh:
Trong :
NLcd: Lng nhin liu cn dng cho qu trnh cng ngh
Dni: nh mc tiu dng nhin liu i chi 1 sn phm
Si: Sn lng sn phm loi i
Ki: H s tnh i loi nhin liu i
Xc nh lng nguyn vt liu d tr.
Xc nh lng nguyn vt liu d tr m bo
cho qu trnh sn xut c tin hnh lin tc, t
hiu qu cao.
Lng nguyn vt liu d tr (cn gi l nh mc d
tr nguyn vt liu ) l lng nguyn vt liu tn kho
cn thit c qui nh trong k k hoch m
bo cho qu trnh sn xut c tin hnh lin tc v
bnh thng.
Xc nh lng NVL d tr thng xuyn: Vdx
Lng nguyn vt liu d tr thng xuyn l lng nguyn vt liu
cn thit ti thiu m bo cho sn xut tin hnh bnh
thng gia hai ln mua sm nguyn liu.
Cng thc:
Vdx = Vn . tn
Vdx: Lng NVL d tr thng xuyn ln nht
Vn: Lng NVL cn dng bnh qun mt ngy m.
tn: thi gian d tr thng xuyn
Lng NVL cn dng

Vn =
S ngy k k hoch

S :
B



A

C

AB: L- ng d tr th- ng xuyn l n nht
AC: S ngy c ch nhau gia hai ln mua
BC: Mc d tr th- ng xuyn gim dn

Lng NVL d tr bo him: Vdb.
Lng nguyn vt liu tr bo him l lng nguyn
vt liu cn thit ti thiu m bo cho sn
xut tin hnh c bnh thng (k c vi nhng tr-
ng hp khng lng nguyn vt liu cn dng cho
sn xut do b l hn cc ln mua)
Cng thc: Vdb = Vn . Tb
Vdb: Lng vt liu d tr bo him
Vn: Lng NVL cn dng bnh qun 1 ngy
m
tb: S ngy d tr bo him
S :
D tr
th- ng
B

xuyn

M



A

D tr
bo him
AB: D tr th- ng xuyn l n nht
AD: D tr bo him
EHK: D tr bo him - c s dng
IMN: D tr bo him - c b p.


Lng NVL d tr theo ma
Lng nguyn vt liu d tr theo ma l loi
nguyn vt liu ch c cc ma nht nh
hoc do iu kin kh hu khng vn
chuyn c nn cng phi d tr theo ma
m bo cho qu trnh sn xut kinh
doanh c tin hnh theo ng tin .
Cng thc: Vdm = Vn . tm
Trong :
Vdm: Lng NVL d tr theo ma
Vn: Lng NVL tiu hao bnh qun trong
ngy m
tm: S ngy d tr theo ma
L- ng NVLd tr
theo m a B E


Thi gian d tr
Th 12
C
Th 1
D
Th 3-4
F
Th 5

Xc nh lng vt liu cn mua sm
Vic xc nh lng nguyn vt liu cn mua sm
lm c s cho vic xy dng k hoch vn lu ng.
Cng thc:
Vc = Vcd + Vd2 - Vd1
Vc: Lng NVL cn mua
Vcd: Lng NVL cn dng
Vd1: Lng NVL d tr u k k hoch
Vd2: Lng NVL d tr cui k.
Trong :
Vd1 = ( Vk + Vnk) - Vx
Vk: Lng NVL tn kho thi im kim k
Vnk: Lng nhp kho t sau kim k n cui nm bo
co
Vx: Lng xut cho cc n v sn xut t sau kim
k n cui nm bo co.
Vd2 = Vdx + Vdb.
Trong :
Vdx: Lng NVL d tr thng xuyn
Vdb: Lng NVL d tr bo him.
III. Ni dung cng tc qun tr nguyn vt
liu trong doanh nghip.
3.1 T chc tip nhn nguyn vt liu.
T chc tip nhn nguyn vt liu l bc chuyn
giao trch nhim gia b phn mua, vn chuyn vi
b phn qun l nguyn vt liu trong ni b. L c
s hch ton chi ph v gi c nguyn vt liu.
Ni dung:
- Tip nhn chnh xc s lng, cht lng, chng loi (ch
cc th tc, giy t).
Chuyn nguyn vt liu vo kho.
Yu cu:
Nhn nguyn vt liu phi c y giy t hp l
Mi nguyn vt liu nhn phi qua th tc kim
nghim v kim nhn, xc nh chnh xc s lng,
cht lng, c bin bn xc nhn.
Khi tip nhn, th kho ghi s thc nhn, c
ch k ca ngi giao hng v chuyn ton b
ho n, chng t cho k ton.
Gii quyt nhanh chng vn ny sinh
trong qu trnh tip nhn nguyn vt liu.
3.2. T chc qun l kho.
Kho l ni tp trung d tr nguyn, nhin, vt liu...trc
khi a vo sn xut ng thi cng l ni tp trung
thnh phm trc khi a i tiu th.
Nhim v:
Bo qun y v s lng v cht lng nguyn vt
liu trnh mt mt, h hng.
Nm vng v s lng v cht lng, chng loi nguyn vt
liu phc v sn xut kp thi.
B tr nguyn vt liu trong kho, s dng hp l
din tch.
Yu cu:
Cn b qun l kho phi c h thng s sch theo
di r rng, nm vng v cht lng nguyn vt liu,
trnh h hng, mt mt, bo qun tt nguyn vt liu.
Chp hnh tt h thng ni qui trong kho.
B tr sp xp hp l nguyn vt liu d xut,
nhp nguyn vt liu.
3.3. T chc cp pht nguyn vt liu.
Cp pht nguyn vt liu l hnh thc
chuyn nguyn vt liu t kho xung cc b
phn.
Cp pht nguyn vt liu theo yu cu ca
cc b phn sn xut hoc theo hn mc
(theo tin k hoch).
3.4. S dng hp l, tit kim nguyn vt
liu.
Vic s dng hp l, tit kim nguyn vt
liu l phi s dng ng cng dng v
mc ch ca nguyn vt liu, s dng
theo ng mc ch ca nguyn vt
liu; s dng theo ng nh mc v
phn u h thp nh mc tiu hao.
3.4.1. ngha:
S dng hp l v tit kim nguyn vt liu l bin
php c bn tng s lng sn xut; cht lng sn
phm; gim chi ph v tit kim ngun ti nguyn
thin nhin.
L mt chnh sch ca ng v Nh nc (Bo co
chnh tr ti i hi ng VI).
L bin php c bn nng cao hiu qu
sn xut kinh doanh v h gi thnh sn
phm.
L bin php tit kim ngoi t trong vic
nhp khu nguyn vt liu, tit kim lao
ng sng, nng cao h s s dng my
mc thit b.
3.4.2.Nhng ch tiu nh gi trnh s
dng nguyn vt liu.
i v i nhng ngnh chbin nh- luyn kim, - ng, p du,
hp:
Trng l- ng cht c ch trong nguyn liu
Hs c ch trong NL =
(H
1
) Trng l- ng nguyn liu

Trng l- ng cht c ch thu - c
Hs s dng cht =
c ch (H
2
) Trng l- ng cht c ch trong nguyn liu

Hs thnh phm (H
3
) = H
1
x H
2

i v i nhng ngnh nh- c kh, may mc, g, da...s dng chtiu:

Trng l- ng tinh ca sn phm
Hs s dng nguyn =
liu (H
sd
) Trng l- ng NVL B vo sn xut

Hs ny cng gn 1 cng tt.


3.4.3.Phng hng v bin php s dng hp
l v tit kim nguyn vt liu.
Khng ngng gim bt ph liu, ph phm,
h thp nh mc tiu dng nguyn vt liu.
S dng nguyn vt liu thay th.
Trit thu hi v tn dng ph liu, ph
phm.
Xo b mi hao ht, mt mt, h hng nguyn
vt liu do nguyn nhn ch quan gy ra.
Bi tp
X c nh chtiu l- ng NVL cn d ng, cn mua sm v i nhng ti liu sau:
nh mc tiu d ng NVL / sn phm
SP
S l- ng sp
sxkd Gang(Kg) Thp (Kg) Nhin liu
A
B
C
nv #
1000
500
500
200
200
300
16020
50
40
60
8010
25
20
10
3200
s ngy d tr
th- ng xuyn
S ngy d tr bo
him
L- ng NVL u k
30 ngy

6 ngy

10.000
20

5

8.000
30

5

2
Bit:
T lphphm trong c gang l 5%
T lphliu d ng l i l 3%
Nhin liu DN s dng c hs tnh i K =1,2
S ngy k kho ch : 90 ngy


Chng 7

Qun tr Chi ph trong
doanh nghip
I.Khi nim v cc phng php phn loi chi
ph
1. Khi nim v cc mi quan h.
Khi nim:
Bn cht ca chi ph l nhng khon tin phi
chi ra sn xut c mt khi lng sn phm hoc
dch v.
Chi ph c hiu l biu hin bng tin ca
ton b nhng hao ph v lao ng sng v lao
ng vt ha m doanh nghip phi chi ra trong mt
k thc hin cc hot ng sn xut kinh doanh
nht nh.
Chi ph trong k ca doanh nghip bao
gm ton b phn ti sn hao mn
hoc tiu dng ht cho qu trnh sn
xut trong k.

Gi thnh sn phm ca doanh nghip
l biu hin bng tin ca ton b
nhng hao ph v lao ng sng v
lao ng vt ha m doanh nghip
b ra sn xut v tiu th sn
phm.
Cc mi quan h:
Cc chi ph m doanh nghip b ra cu
thnh nn gi tr ca sn phm, lao v, dch
v p ng nhu cu tiu dng ca x hi.
Gi tr ca sn phm, dch v bao gm 3 b
phn l;
C + V + m = Gi tr sn phm, dch v
C + V + 1 phn m = Gi thnh sn phm
Trong :
- C : l ton b gi tr t liu sn xut
tiu hao trong qu trnh to ra sn
phm, dch v, nh: khu hao TSC,
chi ph nguyn vt liu, cng c dng
c, nng lng ... B phn ny gi l hao
ph lao ng vt ha.
V : L chi ph v tin lng, tin cng phi
tr cho ngi lao ng tham gia qu trnh sn
xut to ra sn phm, dch v, n c gi l
hao ph lao ng sng cn thit.
- m : L gi tr mi do lao ng sng to ra
trong qu trnh hot ng to ra gi tr sn
phm.
Mi quan h gia gi thnh v gi c:
- Gi thnh khng phi l cn c duy
nht xc nh gi c
- Gi thnh l gii hn thp nht ca gi
c.
2. Cc phng php phn loi chi ph sn
xut.
a) Phn loi chi ph theo ni dung kinh t ca chi
ph sn xut.
Phn loi chi ph theo cch ny, chi ph c chia thnh
8 yu t chi ph:
- Nguyn liu, vt liu chnh mua ngoi (gm c bn
thnh phm mua ngoi).
- Vt liu ph mua ngoi (bao gm c bao b, cng c
dng c, ph tng thay th). Khng phn bit dng cho
sn xut cng nghip hay dng ngoi sn xut cng
nghip.
- Nhin liu mua ngoi (bao gm xng du, than ci ...).
- Nng lng mua ngoi (bao gm in, nc ... mua ngoi).
- Tin lng ca cng nhn vin. Bao gm tin lng chnh
v cc khon ph cp c tnh cht lng ca cn b cng
nhn sn xut cng nghip v cng nhn vin sn xut
khng mang tnh cng nghip nhng khng hch ton c
lp.
- Trch BHXH ca cng nhn vin. L s tin c trch
theo t l tin lng. T l ny theo chnh sch bo him
do Nh nc qui nh.
- Khu hao ti sn c nh. Bao gm khu
hao c bn v khu hao sa cha ln ca tt
c cc ti sn c nh phi tnh khu hao
trong doanh nghip.
- Chi ph khc bng tin. Bao gm cc khon
chi bng tin mt nhng khng nm trong
by yu t trn nh: tr li vay, cng tc ph
thu ti sn ...
b) Phn loi chi ph theo cng dng kinh t
.
i vi doanh nghip cng nghip, chi ph
sn xut chia thnh 11 khon mc sau:
- Nguyn liu, vt liu chnh dng vo sn
xut
- Vt liu ph dng vo sn xut
- Nhin liu dng vo sn xut
- Nng lng dng vo sn xut. Bao gm gi
tr in nng, kh nn ... dng cho sn xut
cng nghip.
- Tin lng cng nhn sn xut. Bao gm tin lng
v ph cp ca cng nhn sn xut cng nghip.
- Trch BHXH ca cng nhn sn xut
- Khu hao my mc thit b dng cho sn xut
- Chi ph qun l phn xng
- Chi ph qun l doanh nghip. Bao gm nhng chi
ph c tnh cht chung ton doanh nghip phc
v qun l sn xut.
Thit hi trong sn xut. Bao gm chi ph cho sn
phm hng khng sa cha c, chi ph sn xut
cha sn phm hng. Cc chi ph do thit hi
ngng sn xut ...
- Chi ph ngoi sn xut: Bao gm cc chi ph pht
sinh trong qu trnh tiu th sn phm.
Phng php ny c s dng trong vic xc nh gi
thnh n v sn phm cng nh gi thnh sn lng
hng ha.
c) Phn loi chi ph theo mi quan h gia chi ph
vi i tng tp hp chi ph:
Theo cch phn loi ny chi ph c chia lm 2 loi:
- Chi ph c bn: l nhng chi ph thuc cc yu t
c bn ca qu trnh sn xut, nh chi ph v nguyn
liu, vt liu, tin lng cng nhn sn xut ...
- Chi ph qun l phc v: l nhng khon chi ph c
tnh cht qun l, phc v, lin quan chung n hot
ng sn xut kinh doanh nh: chi ph sn xut
chung, chi ph qun l doanh nghip ...
V mt hch ton chi ph sn xut hin nay, chi
ph sn xut c chia thnh 4 khon chi ph sau:
- Chi ph nguyn vt liu trc tip: bao gm ton b
nhng chi ph nguyn, vt liu dng trc tip cho
sn xut sn phm.
- Chi ph nhn cng trc tip: bao gm ton b chi
ph v tin lng v trch BHXH ca cng nhn vin
trc tip tham gia sn xut.
Chi ph sn xut chung: bao gm tt c chi ph v
khu hao TSC dng cho sn xut, chi ph dng
qun l, phc v chung phm vi phn xng ...
- Chi ph qun l phc v: gm nhng chi ph dng
qun l, phc v chung phm vi ton doanh nghip,
thu v l ph, phc v sn xut v tiu th sn
phm.
Cch phn loi ny c ngha ln trong vic t chc
k ton tp hp chi ph sn xut trc tip cc doanh
nghip.
d) Phn loi chi ph theo mi quan h chi
ph vi sn lng hng ha
Ngi ta chia lm 2 loi chi ph:
- Chi ph bin i (cn gi l bin
ph): l nhng chi ph c th thay i
(tng, gim) t l thun hoc t l
nghch vi tnh hnh thay i ca sn
lng sn phm c sn xut ra.
Chi ph c nh (cn gi l nh ph ): l nhng
chi ph khng thay i khi sn lng sn phm lm
ra tng hay gim trong mt gii hn u t nht nh.
Chi ph c nh tn ti ngay c khi khng sn xut
sn phm. N khng chu s tc ng ca bt k s
bin i no ca vic thay i sn lng trong mt
k kinh doanh hay mt gii hn u t nht nh. V
d nh: li vay ngn hng, khu hao ti sn c nh
...
e) Phn loi chi ph theo phng php phn b
chi ph vo gi thnh
- Chi ph trc tip: l nhng chi ph c quan h trc
tip vi qu trnh sn xut ra tng loi sn phm v
c tnh trc tip vo gi thnh n v ca sn
phm.
- Chi ph gin tip: l nhng chi ph c lin quan
n hot ng chung ca phn xng, ca doanh
nghip v c tnh vo gi thnh mt cch gin tip
bng phng php phn b.
II. Phng php xc nh gi thnh sn
phm.
1. Cc loi gi thnh sn phm.
a. Cn c vo s liu tnh gi thnh th gi thnh
sn phm chia ra 3 loi gm:
Gi thnh k hoch: c xc nh trc khi bc vo
kinh doanh trn c s gi thnh thc t ca nm trc
v cc nh mc kinh t k thut ca ngnh, cc
chi ph c nh nc cho php. N c lp ra trn c
s hao ph vt cht v gi c k hoch k kinh
doanh.
Gi thnh nh mc: Mang c trng ca gi thnh
k hoch nhng c xc nh khng phi trn c s
mc k hoch cho c k kinh doanh m l mc hin
hnh cho tng giai on trong c k kinh doanh. Khi
xc nh c chnh xc gi thnh nh mc gip
cho cc nh qun l xc nh kp thi nhng chnh
lch so vi nh mc, trn c s c bin php
thch hp h gi thnh sn phm.
Gi thnh thc t: c xc nh da vo cui
k kinh doanh. Gi thnh thc t bao gm
ton b chi ph gn lin vi sn xut v tiu
th sn phm nhng c lp ra trn c s quy
m v gi c thc t ca cc chi ph pht
sinh k c chi ph do khuyt im ch
quan ca doanh nghip gy ra.
b. Nu theo phm vi tnh ton v pht
sinh chi ph th gi thnh c chia ra 3
loi

Gi thnh phn xng: Bao gm tt c nhng
chi ph trc tip, chi ph qun l phn xng
v chi ph s dng my mc thit b. Ni
cch khc, gi thnh phn xng bao gm
nhng chi ph ca phn xng v tt c
nhng chi ph ca phn xng khc nhm
phc v cho qu trnh sn xut sn phm ti
phn xng .
Gi thnh cng xng: Bao gm gi thnh
phn xng v chi ph qun l doanh nghip.
Nh vy, gi thnh cng xng (gi thnh sn
phm) bao gm tt c nhng chi ph sn
xut ra sn phm trong phm vi ton doanh
nghip.
Gi thnh ton b bao gm gi thnh cng x-
ng v chi ph tiu th (chi ph ngoi sn
xut).
2. Nguyn tc tnh gi thnh v i tng
tnh gi thnh.
a. Nguyn tc tnh gi thnh.
Tnh ng chi ph vo gi thnh sn phm: Tnh
ng l tnh ton chnh xc v hch ton ni dung
kinh t ca chi ph hao ph sn xut ra sn
phm.
Tnh chi ph vo gi thnh sn phm: Tnh
l vic tnh ton y mi hao ph b ra trn
tinh thn hch ton kinh doanh thc s; tnh mi
yu t u vo theo quy nh.
3. Cc phng php tnh gi thnh sn phm.
Phng php tnh gi thnh k hoch
theo khon mc chi ph.
Vi phng php ny gi thnh k hoch
c tnh theo cc bc sau:
B1: Xc inh chi ph trc tip.
B2: Xc nh chi ph gin tip.
Tnh chi ph trc tip:
Vic tnh chi ph trc tip cn c vo:
nh mc tiu dng nguyn vt liu
nh mc thi gian lao ng
Gi c, k hoch ca tng loi lao ng
Mc lng theo ch hin hnh

Chi ph trc
tip
=
nh mc
s lng n
v chi ph
trc tip
x
n gi
ca n
v chi
ph trc
tip
Chi ph v nguyn vt liu:
+ Nguyn vt liu chnh: Khi tnh khon mc NVL chnh phi
tr i gi tr vt liu hng v ph liu thu hi.

Gi tr
Nguyn
vt liu
= Gi
mua
+
Chi
ph
vn
chuy
n
+
Chi
ph
bo
qu
n
-
Cc
khon
bao b
ng
gi c
dng li
+
Hao
ht
cho
ph
p
+ Vt liu ph
+ Nhin liu
+ Nng lng
Chi ph gin tip (chi ph chung hoc chi ph
kt hp).
Chi ph gin tip l chi ph khng c lin quan vi
hot ng c th no m lin quan cng lc vi
nhiu hot ng Chi ph gin tip thng bao
gm nhiu khon mc chi ph m phn ln l
nh ph nn c khuynh hng t bin ng d
sn lng sn xut ra c dao ng. Do xc
nh chi ph chung ca mt hot ng c th
no, phi p dng phng php phn b.
Cch xc nh chi ph gin
tip:
Bc 1: Lp d ton chi ph.
Bc 2: Phn b chi ph gin tip phi cn c
vo tc dng ca tng b phn cu thnh chi
ph i vi qu trnh sn xut ra sn phm,
chi ph ny thng c phn b theo nhiu
tiu thc khc nhau.
Cch phn b:
- Tnh h s phn b: H = G / T
Trong :
G: Tng s chi ph gin tip tp
hp
T: Tng tiu thc dng phn b
H: H s phn b.
Tnh chi ph phn b cho tng i tng
chu chi ph:
gi = ti x H (i = 1, n)
gi: Chi ph gin tip phn b cho tng
i tng i.
ti: Tiu thc phn b ca tng i tng i.
Chi ph gin tip
TT C c lo i chi ph
I Chi phs dng thit bmy mc ( 1+2+3+4 )
1 Chi phbo qun m y mc thit b.
2 Chi phsa cha th- ng xuyn m y mc thit b.
3 Khu hao m y mc thit b.
4 C c chi phkh c vs dng m y mc thit b.
I I Chi phphn x- ng ( 1+2+3+4+5+6+7+8+9 ).
1 L- ng chnh v ph ca cng nhn ph v c n b nhn vin phn x- ng.
2 Bo him x hi ca cng nhn ph v c n b nhn vin phn x- ng.
3 Nhin liu, vt liu, n ng l- ng.
4 Chi phsa cha th- ng xuyn, bo qun nh ca, vt kin trc, dng c
sn xut.

5 Khu hao nh ca, vt kin trc, dng c sn xut v ti sn c
nh kh c.
6 Phn b vt r tin mau hng.
7 Chi phbo h lao ng.
8 Chi phnghin cu khoa hc, ph t minh s ng kin.
9 Chi phkh c ca phn x- ng.
I I I Chi phqun l xnghip ( A+B+C+D ).
A Chi phqun l hnh chnh (1+2+3).
1 L- ng chnh, ph ca c n b nhn vin qun l hnh chnh.
2 Bo him x hi ca c n b, nhn vin qun l hnh chnh.
3 C c chi phhnh chnh (Kh nh tit, tip tn, hi ngh).

B Chi phqun l kinh doanh ( 4+5+6+7+8+9+10+11 ).
4 Chi phsa cha th- ng xuyn bo qun kho tng, cng trnh kin trc,
dng c chung ca doanh nghip.
5 Khu hao ti sn c nh chung ca doanh nghip.
6 Chi phbo qun phng thnghim, ph t minh s ng ch, hon thin qu
trnh k thut
7 Chi phvbo h lao ng.
8 Chi phvi cu ho, v trang.
9 Chi phvthc tp sn xut, bi d- ng tuyn dng nhn vin.
10 Tr l i vay ngn hng.
11 C c khon chi phkh c.

C Chi phkhng sn xut (12+13+14 ).
12 Tin ph t.
13 Vt liu, sn phm thiu ht h- hng khi bo qun kho.
14 Chi phkhng sn xut kh c.
D Tin trch np c quan qun l cp trn.
I V Chi phngoi sn xut ( 1+2 ).
1 Chi phtiu th sn phm.
- Tin l- ng c n b lm nhim v tiu th sn phm t i kho thnh phm
- Chi phbao b, ng gi.
- Chi phbc d hng ln kho.
- Chi phkh c vtiu th.
2 Hao ht t i kho thnh phm.

Khi xc nh c chi ph trc tip, gin tip, ta c
th xc nh c gi thnh phn xng, gi thnh cng
xng v gi thnh ton b bng cch:

Chi ph s
dng my
mc thit
b
Gi thnh
phn xng
Chi ph
trc tip
Chi ph qun
l phn xng
Gi thnh
cng xng
Gi thnh
phn xng
Chi ph qun
l doanh
ngip
Gi thnh
ton b
Gi thnh
cng xng
Chi ph ngoi
sn xut
=
+ +
=
+
=
+
S :
Chi ph
trc tip
Chi ph s
dng m y
mc thit b
Chi phqun
l phn
x- ng
Gi thnh phn x- ng
Chi phqun l
doanh nghip
Gi thnh cng x- ng
Chi ph
ngoi sn
xut
Gi thnh ton b

4. Phng hng v bin php h gi
thnh sn phm
Phn u h gi thnh l bin php ch yu tng
li nhun ca doanh nghip. Mun h gi thnh phi
thc hin ng b nhiu phng hng v bin php.
Trc ht phi phn tch kh nng gim chi ph tng
loi trong gi thnh sn phm, phn tch c cu gi
thnh v xc nh r c trong tm phn u h gi
thnh trong tng thi k. Cc bin php h gi thnh
c th chia thnh ba nhm bin php c bn:
+ Bin php gim chi ph nguyn vt liu, nhin liu,
nng lng trong gi thnh sn phm.
H1 = [ ( Hm x H g ) -1 ] x H nguyn vt
liu
Trong :
H1 : Ch s h gi thnh do tit kim nguyn vt
liu
Hm : Ch s nh mc tiu dng nguyn vt
liu k k hoch
Hg: Ch s gi c nguyn vt liu k k hoch
Hnguyn vt liu: Ch s nguyn vt liu trong
gi thnh k bo co
+ Bin php gim chi ph tin lng trong gi thnh n v sn
phm. Mun gim chi ph tin lng trong gi thnh sn phm cn
tng nhanh nng sut lao ng.
H tlbq
H2 = ( ------------------ - 1 ) x H tl
H nsld
Trong :
H2 : Ch s h gi thnh do tng nng sut lao ng
Htlbq : Ch s tng tin lng bnh qun k k hoch
Hnsld : Ch s tng nng sut lao ng k k hoch
Htl : Ch s tin lng trong gi thnh n v sn phm
+ Bin php gim chi ph c nh trong gi thnh sn phm.
gim chi ph c nh trong gi thnh thng tp trung vo
nhng bin php phn u tng nhanh v nhiu sn phm sn
xut v tiu th.
Hc
H3= ( ----------------- - 1 ) x Hc
Hsl
Trong :
H3 : Ch s gim gi thnh do gim chi ph c nh
H c : Ch s chi ph c nh k k hoch
Hsl : Ch s sn lng k k hoch
Hc : Ch s chi ph c nh trong gi thnh k bo co.
Doanh nghip c th xc nh s tc ng ca
cc bin php n vic h gi thnh sn phm thng
qua cc ch s h gi thnh ca tng tng nhm bin
php.
Trn c s kt qu tnh ton nh hng ca cc
nhm bin php tc ng n h gi thnh sn
phm, ta c th tng hp t l h gi thnh v xc
nh c kh nng h gi thnh sn phm ca doanh
nghip bng cch tng cng cc ch s h gi thnh
ca tng nhm bin php.
H = H1 + H2 + H3
Cn c vo t l h gi thnh v gi thnh
sn phm k trc chng ta c th xc nh
c mc h gi thnh v gi thnh sn phm
k k hoach:
Mc h gi thnh sn phm = T l h gi
thnh x Gi n v sn phm
Chng Viii
Vn kinh doanh ca
doanh nghip
I. Khi nim v vai tr ca vn kinh
doanh
1. Khi nim vn kinh doanh.
Theo cc nh kinh t c in, vn
l mt trong cc yu t u vo
sn xut - kinh doanh. Theo quan im
ny, vn c xem xt di gc hin
vt l ch yu.
Theo quan im ca mt s nh ti
chnh th vn l tng s tin do
nhng ngi c c phn trong cng ty
ng gp v h nhn c phn thu
nhp chia cho cc chng khon ca
cng ty.
Mt s nh kinh t hc khc cho rng: Vn c
ngha l phn lng sn phm tm thi phi hy sinh
tiu dng hin ti ca nh u t, y mnh sn
xut tng tiu dng trong tng lai. Quan im ny ch
yu phn nh ng c v u t nhiu hn l ngun
gc v biu hin ca vn, do vy quan im ny
cng khng p ng c yu cu v qun l nng
cao hiu qu ca vn cng nh vic phn tch v
vn doanh nghip.
Hiu theo ngha rng, Vn bao gm ton b cc
yu t kinh t c b tr sn xut hng ho
dch v nh ti sn hu hnh, ti sn v hnh, cc
kin thc v kinh t, k thut ca doanh nghip c
tch lu, s kho lo v trnh qun l v tc
nghip ca cn b iu hnh cng cht lng i ng
cng nhn vin trong doanh nghip, cc li th v
cnh tranh nh v tr doanh nghip, uy tn doanh
nghip...
T bn vn c bn trn vn, c
hiu l: Vn l mt phn thu nhp
quc dn di dng ti sn vt cht v ti
sn ti chnh c cc c nhn, cc t
chc, cc doanh nghip b ra tin
hnh sn xut kinh doanh nhm mc
ch ti a ho li ch.
2. Vai tr ca vn kinh
doanh

D ng cho u t- trung v
di h n
Tip tc
sn xut:
- Thay
m y c
- M y
m i
- Gii
quyt
khng
hong

Sn xut
tt hn:
C c u
t- vhiu
sut

Sn xut
nhiu
hn: C c
u t- v
n ng lc
sn xut

Bo m
c c ho t
ng
hng
ngy ca
doanh
nghip

Tr tin
cho ng- i
cung ng

Tin
l- ng,
np thu

ng gp
x hi...

D ng cho u t- ngn h n
Vai tr ca vn kinh
doanh
II. Phn loi vn kinh doanh
1. Cn c theo ngun hnh thnh vn:
a. Vn s hu ca doanh nghip: L do ch
doanh nghip b ra u t hoc vn c phn.
i vi doanh nghip Nh nc, ngun vn ny bao
gm:
- Ngun vn ngn sch cp hoc c ngun gc
t ngn sch cp nh chnh lch gi v cc khon phi
np ngn sch nhng c Nh nc li cho doanh
nghip, vn c vin tr, quyn tng hoc cho tip
qun t ch c li.
- Ngun vn t b sung l vn c
hnh thnh t li nhun li.
Hai ngun vn ny cn c ghi
chung vo mt loi ngun vn gi l l
vn Nh nc.
b. Vn vay: L khon tin ngn hn,
trung v di hn nhn c t ngn
hng, cc t chc ti chnh, cc n
v, t chc, tp th, c nhn trong v
ngoi nc.
2. Cn c vo cng dng kinh t ca vn.
a. Vn c nh ca doanh nghip
Vn c nh l khon vn u t ng trc
v TSC, quy m ca vn c nh s quyt
nh quy m ca TSC. Song, c im
vn ng ca TSC li quyt nh n
c im tun hon v chu chuyn ca
vn c nh
- Vn c nh c tham gia vo nhiu
chu k sn xut. C c im ny l
do TSC c th c pht huy trong
nhiu chu k sn xut, v th vn c
nh - hnh thi biu hin bng tin
ca n cng c tham gia vo cc chu
k sn xut tng ng.
- Vn c nh c dch chuyn dn tng phn vo gi tr sn
xut sn phm. Khi tham gia vo qu trnh sn xut, gi tr ca ti
sn gim dn. Theo vn c nh cng c tch thnh hai phn:
Mt phn s gia nhp vo chi phi sn xut sn phm (di hnh thc
chi ph khu hao) tng ng vi mc gim dn gi tr s dng
TSC. Phn cn li ca vn c nh "c nh" trong ti sn .
Trong cc chu k sn xut k tip, nu nh phn vn dch chuyn
c dn dn tng ln th phn vn "c nh" li dn dn gim i t-
ng ng vi mc suy gim dn gi tr s dng ca TSC. Kt thc
s bin thin nghch chiu cng chnh l lc TSC ht thi
gian s dng v vn c nh cng hon thnh mt vng lun
chuyn.

Phn loi TSC theo hnh thi biu hin:

Theo hnh th i biu
hin
Theo tnh hnh s
dng
TSC
ch
thanh
l
C c c n c phn lo i
Ton b TSC ca
doanh nghip
Theo cng dng
kinh t
Theo ngun hnh
thnh
TSC
ch- a
cn
d ng
TSC
v
hnh
VD:
bng
ph t
minh..
.

TSC
u t-
bng
vn
vay
thu
ngoi
TSC
t c
VD:
DN l
vn
ngn
s ch
TSC
ang
d ng
TSC
khng
cn
d ng
TSC
d ng
ngoi
SXKD
c bn
TSC
d ng
cho
SXKD
c bn
TSC
hu
hnh
VD:
m y
mc,
thit
b, nh
x- ng

Ngoi TSC hu hnh v TSC v hnh, trong
doanh nghip cn bao gm cc loi ti sn sau y
thuc loi TSC:
- Cc khon u t ti chnh di hn (u t
chng khon di hn, gp vn lin doanh, cc khon
u t di hn khc).
- Chi ph xy dng d dang.
- Cc khon k qu, k cc di hn.
Phn loi TSC theo tnh hnh s
dng:
TSC ang s dng: y l nhng ti sn
ang trc tip hoc gin tip tham gia vo
qu trnh sn xut kinh doanh to ra sn
phm. Trong doanh nghip, t trng TSC
a vo s dng so vi ton b TSC hin
c cng ln th hiu qu s dng cng cao.
- TSC cha s dng: y l nhng
ti sn ca doanh nghip do nhng
nguyn nhn ch quan, khch quan cha
th a vo s dng nh: Ti sn d tr,
ti sn mua sm, xy dng thit k
cha ng b, ti sn trong giai on
lp rp chy th...
- TSC khng cn dng, ch thanh l:
y l nhng ti sn h hng khng
s dng c hay cn s dng c nhng
khng ph hp hoc lc hu v mt k
thut, ang ch i gii quyt.
Phn loi TSC theo ngun vn hnh
thnh.
Theo cch phn loi ny ta chia TSC
ca doanh nghip ra thnh cc nhm
sau:
- TSC t ngun vn ngn sch.
- TSC t ngun vn t b sung.
- TSC lin doanh.
- TSC i thu.
b. Vn lu ng ca doanh nghip.
Vn lu ng (VL) ca doanh nghip l
s tin ng trc v ti sn lu ng v
ti sn lu thng nhm m bo cho qu
trnh ti sn xut ca doanh nghip
thc hin c thng xuyn lin tc.
Vn lu ng lun chuyn ton b gi tr trong mt
ln, tun hon lin tc v hon thnh mt vng tun
hon sau mt chu k sn xut. Vn lu ng l iu
kin vt cht khng th thiu c ca qu trnh ti
sn xut. Nu doanh nghip khng vn th vic
t chc s dng vn s gp kh khn v do qu
trnh sn xut cng b tr ngi hay gin on.
qun l v s dng vn lu ng c hiu qu
phi tin hnh phn loi VL.
Cn c vo qu trnh tun hon v lun chuyn VL
ngi ta chia ra ba loi:
- Vn d tr: Tc l b phn vn dng mua nguyn
nhin vt liu, ph tng thay th... d tr v chun b
a vo sn xut.
- Vn trong sn xut: Tc l b phn vn trc tip
phc v cho giai on sn xut, sn phm t ch, chi
ph ch phn b...
- Vn lu thng: Tc l b phn vn trc tip phc v
cho giai on lu thng nh l thnh phm vn tin
mt...
* Da vo hnh thi biu hin v theo
chc nng ca cc thnh phn vn lu
ng c th chia thnh:
- Vn vt t hng ho
- Vn tin t
Da vo ngun hnh thnh vn lu ng c th chia
ra cc loi vn sau:
- Vn lu ng thuc ngun vn ngn sch.
- Vn lu ng thuc ngun vn t b sung.
- Vn lu ng thuc ngun vn lin doanh lin kt.
- Vn lu ng huy ng thng qu pht hnh c
phiu.
- Vn lu ng huy ng t vn vay.
Cn c vo phng php xc nh vn ngi ta chia
vn ra lm hai loi:
- Vn lu ng nh mc: L s vn lu ng ti
thiu cn thit thng xuyn trong hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip c th xc nh, bao
gm: Vn d tr, vn trong sn xut v thnh phm,
hng ho mua ngoi dng cho tiu th sn phm, vt t
thu ngoi ch bin.
- Vn lu ng khng nh mc: L s vn lu
ng c th pht sinh trong qu trnh sn xut kinh
doanh nh khng c cn c tnh ton nh mc
c.

C n c vo qu trnh tun
hon ca vn C n c vo ph- ng ph p
x c nh
Vn l- u
ng
khng
nh
mc

C c c n c phn lo i
C n c vo hnh th i
biu hin
C n c vo ngun hnh
thnh
Vn
tin t
VD:
vn
thanh
to n

Vn
trong
SX
VD:
sp d
dang

Vn
d tr
SX
VD:
vt
liu

Vn
LD
lin
kt

Vn
t c
VD:
vn
ngn
s ch
cp

Vn
vt t-
hng
ho

Vn
l- u
ng
nh
mc

Vn
ph t
hnh
CK

Vn
vay tn
dng
vn t
tn
dng
tm i

Vn
l- u
thng
VD:
thnh
phm
tin
mt

Vn l- u ng ca doanh
nghip
III. Ni dung c bn ca qun tr vn kinh
doanh ca doanh nghip.
1. Qun l vn c nh trong doanh
nghip
- Khu hao ti sn c nh: Cc phng
php tnh khu hao, lp k hoch khu hao
ti sn c nh.
- Bo ton vn c nh.
- Cc ch tiu nh gi hiu qu s dng
vn c nh.
a. Khu hao TSC:
* Hao mn v khu hao TSC
- Hao mn hu hnh: L s gim dn v mt
gi tr s dng v gi tr do chng c s dng trong
sn xut, hoc do s tc ng ca cc yu t t
nhin gy ra: TSC b hao mn hu hnh trc ht l
do n trc tip hay gin tip tham gia vo qu trnh
sn xut kinh doanh, trong trng hp ny, mc
hao mn ca TSC t l thun vi thi gian v cng
s dng chng.
TSC b hao mn hu hnh l do nhng tc
ng ca cc yu t t nhin nh m, khi hu, thi
tit...
- Hao mn v hnh: Hao mn v hnh ca TSC
l s gim thun tu v mt gi tr ca TSC do c
nhng TSC cng loi nhng c sn xut ra vi gi r
hn hoc hin i hn.
Nguyn nhn trc tip dn n hao mn v
hnh ca TSC khng phi do chng c s dng
nhiu hay t trong sn xut m do tin b khoa hc
k thut lm cho nhng TSC c sn xut thi
gian trc b "mt gi" so vi hin ti.
Trong qu trnh s dng v bo qun, TSC b
hao mn. B phn gi tr ca TSC tng ng vi mc
hao mn m n c chuyn dch dn dn vo gi
thnh sn phm gi l khu hao TSC. Sau khi sn
phm hng ho c tiu th, s tin khu hao c
trch li v tch lu thnh qu khu hao TSC.
Qu khu hao TSC c coi l mt ngun ti
chnh quan trng ti sn xut m rng TSC
trong sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip.
Thng thng ngi ta c nhng phng php
khu hao sau:
- Phng php khu hao theo ng thng
(khu hao c nh)
Gi l c nh v theo phng php ny,
mc khu hao v t l khu hao c tnh
mc khng i hng nm
NG
Mk = -------
T

Trong :
M
k
: Mc khu hao c bn c nh
hng nm.
T : Thi gian s dng nh mc ca c
i my.
NG : Nguyn gi TSC.

Mk
Tk = ------- * 100
NG
Tk : T l khu hao (%).
Phng php khu hao ny c u im c bn
l mc khu hao c phn b vo gi thnh
mt cch u n, lm cho gi thnh n
nh. Hn na tnh ton n gin, chnh
xc, nhng hn ch ca phng php ny l do
mc t l khu hao hng nm u nhau nn
kh nng thu hi vn chm. TSC kh trnh
khi b hao mn v hnh.
- Cc phng php trch khu hao gia tng:
Gm cc phng php khu hao sau:
+ Phng php khu hao s d gim dn:
Theo phng php ny, s khu hao hng nm -
c tnh nh mt t l c nh nhn vi gi tr cn li
ca TSC.
S trch khu hao hng nm gim dn theo
thang bc lu thoi. T l khu hao theo phng php
ny thng ln hn so vi t l khu hao trong phng
php khu hao c nh.
T l khu hao hng nm ca phng php ny c
tnh nh sau:

Tk = 1
Trong :
Tk : T l trch khu hao nm.
NGt : Gi tr cn li ca TSC cui nm th t.
NGo : Nguyn gi TSC.
u im ca phng php ny l tng kh nng thu hi
vn nhng hn ch l s tch lu k n nm cui
cng s khng b p gi tr ban u ca my
mc.
0
NG
NG
t
Theo phng php tng s, trch khu hao hng nm
c tnh trn c s nhn t l khu hao ca mi nm
vi gi tr ban u ca TSC. T l khu hao ca
mi nm l t l gim dn. N c xc nh bng
cch: Chia s nm cn li n khi ht thi hn phc
v ca my mc cho tng cc s ca dy s th t t
mt cho n s hng bng thi hn phc v ca my.
T l khu hao ca mi nm th t c xc
nh bng cng thc:
2 * (T t +1)
Tkt = ------------------
T * (T+1)
Trong :
T : thi hn phc v ca TSC.
t : thi im (nm) cn tnh khu
hao
Phng php tng s c u im hn phng php s d
gim dn ch s khu hao c tch lu k n
nm cui cng s m bo b p gi tr ban u
ca TSC.
C hai phng php khu hao gia tng u c u im
l thu hi vn nhanh c th trnh c s mt gi do
hao mn v hnh nn thng c p dng nhng
doanh nghip c trnh trang b my mc thit
b hin i nh ngnh in t tin hc.
K hoch khu hao TSC.
K hoch khu hao TSC l mt bin php quan
trng qun l vn c nh c trn phng din
bo ton v nng cao hiu qu s dng vn c
nh.
Khi lp k hoch khu hao TSC, trc ht cn xc
nh tng gi tr TSC hin c vo u nm k
hoch, c cu theo ngun hnh thnh ca gi tr
v phm vi ti sn cn tnh khu hao phi xc nh
r.
- TSC khng phi tnh khu hao.
- TSC cha khu hao ht m h hng.
- TSC tng, gim trong nm k hoch.
Trong thng pht sinh TSC th thi
gian tnh gi tr bnh qun ti sn
tng thm hay gim bt c tin hnh t
thng tip theo.
Gi tr bnh qun TSC tng thm (hay gim bt)
trong nm k hoch c xc nh theo cng thc
sau:
___ NGt * tsd
NGt = ------------------
12
___ NGg * (12 tsd)
NGg = ------------------------
12
Trong :
___ ___
NGt, NGg : Nguyn gi bnh qun TSC tng phi
tnh khu hao (hay gim thi tnh khu hao)
NGt, NGg : Nguyn gi TSC tng thm phi tnh
khu hao (hoc gim bt thi tnh khu hao).
tsd: S thng s dng TSC trong nm k hoch.
Tng gi trbnh qun TSC phi tnh khu hao trong n m kho ch
theo cng thc sau:
__ ___ ___
NG = NG
d
+ NG
t
- NG
g

Trong :
___
NG : Nguyn gi bnh qun TSC cn tnh khu hao trong n m k
ho ch.
NG
d
: Nguyn gi TSC u n m kho ch cn tnh khu hao.
___
NG
t
: Nguyn gi bnh qun TSC t ng thm cn tnh khu hao
trong n m kho ch.
___
NG
g
: Nguyn gi bnh qun TSC gim trong n m kho ch thi
tnh khu hao.

S tin trch khu hao ca n m kho ch.
___ __
KH = NG * T
k

__
T
k
: T lkhu hao tng h p bnh qun n m k
ho ch.

2. Qun l vn lu ng trong doanh
nghip.
Xc nh nhu cu thng xuyn ti thiu v
vn lu ng ca doanh nghip.
Bo ton vn lu ng.
Hiu qu s dng vn lu ng