²Ãö-3

ኣብ ማልያና…

KkF 18 –Kq cÿ.236

2 0 0 9
ኤውሮጳዊ
ኤ
²Ãö-4
ሕብረት ካልእ ኣማራጺ
ሻምብቆ ጋዝ የናዲ
ራጺ
²Ãö-5
ጀጋኑ ኣብ ዓውዲ ጅግንነት

ሰሉስ 2 ሰነ 2009
²Ãö-7
ቃለ - መጠይቕ ምስ ጸሓፊ
ህ.ግ.ደ.ፍ ኣቶ ኣልኣሚን
ሚ
²Ãö-10
‘’ሲሰሮ። ሮማዊ ፖለቲከኛን

²Äq 12 g³ 1.00 |iÍ

ፈላስፋን’’

መዓልቲ ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ሕንቅል-ሕንቅሊተይ

ብድምቀት ተባዒሉ “ሳኻሮቭ”
ቅድሚ ቅሩብ ግዜ ማ.ወ.ስ. (CIA) ብገለ ማዕከናት ዜና “ፈዳኢያት”
ዛንታ ሳኻሮቭን ናይ ማፍያ መርበቡን ዝትርኽ። ብኸመይ ተኸታቲሎም
መወዳእትኡ ኣብ “ማለዥያ” ክቕይድዎ ከምዝኸኣሉ ዝገልጽ ዛንታ
ኣቃሊሑ ነይሩ፣ እቲ ዛንታ። ናይ ክኢላታት ትንታነ መታን ክሃግግ
ዝተሰንዐ ሽቶ መደረታት ክኢላታት ማ.ወ.ስ እዩ ተነስኒስዎ፣ ስለምንታይ’ዩ
ክቃላሕ ተደልዩ? ሓቅነቱ? ብዙሕ ሕቶታት ዝቕስቅስ እዩ፣
እቲ ዘስደምም። እዚ ሕንቅል-ሕንቅሊተይ ወይ ዛንታ’ዚ። ንኤርትራ ከም
መኽሰሲ መርትዖ ምቕራብ እዩ፣ ኤርትራ ብኸመይ ኣብዚ ዝተኸሸነ
ዛንታ ከም መቓምምቲ ኣትያ ዘገርም ነገር እዩ፣
እቲ ዛንታ። ሃንደስቲ ናይቲ ሓሶት ጭብጢ ከቕርቡ ምስ ተበድሁን
ተወጠሩን ንሓሶቶም መእመኒ ዝኸውን መርትዖ ምስ ሰኣኑን ምስ
ተረትዑን። ክሶም ከምዝእመን ንምግባር ዝመሃዝዎ ሓሶት ምዃኑ ዘማትእ
ኣይኮነን፣ እቲ ዝያዳ ኹሉ ዘሕንኽ ግን። ባይቶ ጸጥታ። ኣብ ከምዚ ዝበለ
ሕሱር ሓሶት ተመርኲሱ ዘይሓላፍነታዊን ዘይሕጋዊን ውሳነ ምሕላፉ
እዩ፣
ኤርትራ ኪኖ ነቲ ሓሶት ምብዳህን ሓቁ ከምዝፍለጥ ምግባርን።
ንጠቀንቲን ኣጋዋሕቲን ብተሓታትነት ንምሓዝ። ሓሰውቲን ኣቃላሕቲን
“ብራቖም” ክሳብ ዝወጹ ነቲ ጉዳይ ክትስዕቦ ምዃና ተረጋግጽ፣

ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ

ሃገራዊ መዓልቲ ሓይሊ ኣየር ዕለት ምዃና ኣብሪሁ፣
ኤርትራ። ፕረዚደንት ኢሳይያስ ሜጀር ጀነራል ተኽላይ ኣስዒቡ። እቲ
ኣፈወርቂ። ሚኒስተር ምክልኻል ኣሃዱ ብቴክኒካውን ምምሕዳራውን
ጀነራል ስብሓት ኤፍረም። ሸነኻት ብውሽጣዊ ዓቕሙ ነብሱ
ሚኒስተራትን ካልኦት ሰበ-ስልጣንን ንክኽእልን ደልዲሉ ንኽረግጽን
ኣብ ዝተረኽቡሉ። ብ30 ግንቦት ዘይተሓለለ ጻዕሪ ንዘካየዱ ኣባላት
ኣብ ቀጽሪ ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ድሕሪ ምምስጋን። ንዝያዳ ምዕባለ
ኣብ ዝተኻየደ ጽንብል ብድምቀት ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ተካእቶም
ተዘኪሩ፣ ንምፍራይን ንምስሳንን ጻዕርታቶም
ኣብ’ቲ ስነ-ስርዓት። ኣዛዚ ሓይሊ ክቕጽሉ ኣዘኻኺሩ፣
ኣየር ኤርትራ ሜጀር ጀነራል ተኽላይ ሓላፊ ስታፍ ምምሕዳር’ቲ ኣሃዱ
ሃብተስላሴ። 30 ግንቦት - ሓይሊ ኣየር ኮሎኔል ፍጹም በላይ ኣቐዲሙ ብስም
ኤርትራ ንሕሉፍን ህሉውን ኩነታቱ ኣወሃሃዲት ኮሚተ ኣብ ዘስምዖ ቃል።
ብምግምጋም ንኹሉ እንተታት 30 ግንቦት ኪኖ’ቲ ብብሉጽ ስራሕን
ድልውነቱ ዘረጋግጸላን ንብሉጻትን ጅግንነትን ናይ ዝልለዩ ኣባላት
ኣብነታውያንን ኣባላቱ ዝሽልመላን ሽልማትን ምስጋናን ዝወሃበላ ምዃና።
30 ግንቦት 2009
ኣስመራ
ንሓይሊ ኣየርን ኣባላቱን ናይ ሞራልን
ተስፋን መዓልቲ ኮይና ንዝያዳ ኒሕን
ምዕባሌን ደፋኢት መዓልቲ ከምዝኾነት ጽምብል ናጽነት ኤርትራ። ኣብ
ሓቢሩ፣
ኣብ’ቲ ስነ-ስርዓት። ብተወፋይነቶምን ከተማ ካርቱም ብድምቀት
ተበላሕትነቶምን ኣብነትን ኣርኣያን
ዝኾኑ ኣባላት’ቲ ኣሃዱ። ከከም ተኸቢሩ
ደረጃኦም - ካብ ኢድ ፕረዚደንት ጽምብል መበል 18 ዓመት ናጽነት ኤርትራ ናጽነቱ ንኽጭብጥ ዝኸፈሎ
ኢሳይያስ ኣፈወርቂ። ሚኒስተር ኤርትራ። ኣብ ከተማ ካርቱም - ሱዳን መስዋእቲ ነዚ ሎሚ ነስተማቕሮ ዘለና
ምክልኻል ጀነራል ስብሓት ኤፍረም። ብድምቀት ከምእተባዕለ። ልኡኽ ሰላም። ራህዋን ክብርን ከምዘጋናጸፎ
ሓላፊ ውድባዊ ጉዳያት ህግደፍ ኣቶ ሚኒስትሪ ዜና ካብ’ቲ ቦታ ሓቢሩ፣ ድሕሪ ምሕባር። ህዝብን መንግስትን
ዓብደላ ጃብርን ኮሚሽነር ስፖርት ብኣሽሓት ዝቚጸሩ ኤርትራውያን ኤርትራ ነዚ ዓወት’ዚ ንምጭባጥ
ሜጀር ጀነራል ሮሞዳን ኣውሊያይን ኣብ ዝተረኽብሉ ኣብ ክለብ መኮንናት ዝተኸተልዎ መንገዲ። ናጻ ሃገራዊ
ዝተዳለወሎም ኣርማ ሓይሊ ኣየር (ናዲ ዱባጥ) ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት። መስመር ምንባሩ ኣረዲኡ፣
ኤርትራ። ወረቐት ምስክርን ገንዘባዊ ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ሱዳን ኣቶ ዒሳ ቅድሚ’ዚ ዕለት’ዚ ኣብ ክለብ
ሽልማትን ተቐቢሎም፣ ኣሕመድ ዒሳ ኣብ ዘስምዖ ቃል። ህዝቢ ሚኒስትሪ ጸዓት ኣብ ዝተኻየደ ጽምብል።
ተሓጋጋዚ ፕረዚደንት ሱዳን ዶክተር

ሸኽ ሓሰን ዳሂር ኣወይስ። “ኤርትራ ንተቓለስቲ ሶማል ናፍዕ ዓሊ ናፍዕ። ላዕለዎት ሓለፍቲ
መንግስቲ ሱዳንን ኣብ ሱዳን ዝርከቡ

ተዕጥቕ’ያ” እናተባህለ ዝንዛሕ ዘሎ ወረ ሓሶት ምዃኑ ደጊሙ ናይ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣምባሳደራትን

ዝተረኽብዎ ናይ ድራር እንግዶት።

ኣረጋጊጹ ሚኒስተር ትምህርቲ ሱዳን ዶክተር

ሓምድ ኢብራሂም መሓመድ ብስም
ኣቦ-መንበር ኪዳን ንዳግመ- ኣልቃዒዳ ኣሎ” ክብል ናይ ሓሶት ንህዝቢ ሶማልን ቃልሱን እትገብሮ ሕቶ ኣብ ዝሃቦ ምላሽ ከኣ ሸኽ ሓሰን መንግስቲ ሱዳን ኣብ ዘስምዖ መደረ።
ምሕራር ሶማል ሸኽ ሓሰን ዳሂር ወረ ይነዝሕ ምንባሩ ዝዘከረ ዳሂር ምድግጋፍ ካብ ሕወነትን ታሪኻዊ ንህዝብን መንግስትን ኤርትራ ‘ዮሃና”
ዳሂር ኣወይስ። “ኣብ መዝገብ ጸላእቲ
ኣወይስ። “ኤርትራ ንተቓለስቲ ሶማል ኣወይስ። እዚ ሕጂ። “ኤርትራ ምትእስሳርን ክልቲኡ ኣህዛብ ዝነቅል ድሕሪ ምባል። ኤርትራ ኣብ ዞባና
ዓሪዱ። ናይ ጸላእቲ ዛዕባ ከተግብር
ኣጽዋር ተዕጥቕ’ያ” እናተባህለ ንተቓለስቲ ሶማል ኣጽዋርን ገንዘብን ምዃኑ ኣረዲኡ፣ ሰላም ክሰፍን ንእትገብሮ ዘላ ኣበርክቶ
ምስ ዝተዓደገ ጉጅለ ክንዛተ
ብሰፊሑ ዝንዛሕ ዘሎ ወረ ሓሶት ትህብ’ያ” እናተባህለ ብማዕከናት ዜና ኣብ መንጐ ኪዳን ንዳግመ-ምሕራር ብምምስጋን። ኣብ ሞንጎ ኤርትራን
ዘይሕሰብ’ዩ” ድሕሪ ምባል። “እቲ ሱዳንን ዘሎ ዝምድና ክድንፍዕ
ምዃኑ ብ31 ግንቦት ምስ ተለቪዥን ዝጋዋሕ ዘሎ መግለጺታት’ውን ሶማልን ዕጡቓት ኣ’ሸባብን ንዘሎ እንኮ ቋንቋና ከምቲ ንስርዓት ወያነ ድልውነት መንግስቱ ኣረጋጊጹ፣
ኣልጀዚራ ኣብ ዘካየዶ ቃለ-መጠይቕ ካብዚ ኰነ ኢልካ ዝተፈብረኸ ወረ’ዚ ዝምድና ብዝምልከት ኣብ ዝሃቦ ዝተዘራረብናሉ። “ቋንቋ መኸተ’ዩ” ኣብ ክልቲኡ ኣጋጣሚታት።
ደጊሙ ኣረጋጊጹ፣ ዝፍለ ከምዘይኰነ ኣነጺሩ፣ መብርሂ ድማ ኣወይስ። ክልቲኣቶም ክብል ኣነጺሩ፣ ካብ ኤርትራ ዝኸደት ጉጅለ ባህሊ
“ፕረዚደንት መሰጋገሪ መንግስቲ እዚ ብዝተፈላለየ መልክዓት ውድባት ኣብ ሓድነት ሶማል ንሱ ብዘይካዚ። ዝበዝሓ ኣባል ሃገራት ዝተፈላለየ ጣዕመ ዜማታት ብምቕራብ
ሶማል” ተባሂሉ ብግዳማውያን ኣብዚ ቅንያት’ዚ ብዛዕባ ሶማልን ዝኣምኑን ኣንጻር ወራር ግዳማውያን ዓረብ ንጉዳይ ሶማል ብስትራተጅያዊ ንተሳተፍቲ ኣዘናጊዓ፣
ሓይልታት ናብ ህዝቢ ሶማል ቃልሳን ዝግበር ዘሎ ጽዑቕ ሓይልታት ዝቃለሱን ምዃኖም ከም ዓይኒ ከምዘይጥምታኦን ከም ሳዕቤኑ ጽምብል መበል 18 ዓመት በዓል
ተስገዲዱ ዝነበረ’ሞ ምስ ፈሸለ ዘመተ። መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ዝመሳሰሉ ኣረዲኡ፣ ድማ ህዝቢ ሶማል ብወረርቲ ናጽነት ኤርትራ። ኣብ ከተማታት
ብኻልእ መራሒ ጉጅለ ዝተተክአ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት ክንዛሕ ምስቲ “መሰጋገሪ መንግስቲ” ሓይልታት እናተጐብጠን እናተዳህከን ፓርት ሱዳንን ገዳርፍን’ውን ክቕጽል
ዓብዱላሂ ዮሱፍ ንኣመሪካን ዝጸንሐ መሰረት ዘይብሉ ሓሶት ተባሂሉ ዝተስገደደ ጉጅለ ዘተ ኢደን ኣጣሚረን ክዕዘባ ከምዝመረጻን ምዃኑ። ካብ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ
መሰልታን ንምምሳጥ። “ኣብ ሶማል ምዃኑ ብምሕባር ከኣ። ኤርትራ ብዛዕባ ዘካይድ ምዃኑ ንዝቐረበሉ ገሊጹ፣ ሱዳን ዝበጽሓና ሓበሬታ ኣመልኪቱ፣
 2
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ውሳነታት ባይቶ ጸጥታ ኣብ ምህናጽ ድንድላት ተቐሲሙ ዘሎ

ተመኲሮ። ደራኺ ሓይሊ ንዝዓብየ ዕዮ ኮይኑ
ዋናታቱ ካልኦት ምዃኖም
ምህላው ተገሊጹ
ዘግሃደ ቃለ-ኑዛዜ ኣብ ምህናጽ ድንድላት ተቐሲሙ ኲርዓትን ሓበንን ይስምዓና” ኢሉ፣ ኣብ ክራማት 2009 ንጽርግያ ብራር-
ዘሎ ተመኲሮ። ደራኺ ሓይሊ ኩባንያ ህንጻ ገደም። ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ተኾምብያ ብሓድሽ መልክዕ ክሰርሖ
ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ሶማል። ኣሕማዱ ውልዱ ዓብደላ።
ካብ ቤት ጽሕፈት ሕቡራት ሃገራት ኒዮርክ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ። ኤርትራ
“ንእስላማዊ ምንቅስቓስ ጉጅለ ኣልሸባብ ትድግፍ’ያ” ዝብል ዘረባታት
ተደጋጊሙ ክስማዕ እኳ እንተጸንሐ” “ዛጊት ነዚ ምትእትታው’ዚ ዘረጋግጽ
ዝኾነ ጭብጢ ኣይረኽብናን” ክብል ተናዚዙ ኣሎ፣

እቲ ወሃብ ቃል። ብዛዕባ’ቲ ቅድሚ ሕጂ ዝበሎን ብሕጂ ዝብሎን ጉዳያት።

ዚፈልጦ ስለዘይብሉ። ብባህሪ ናይ ኣቈጻጽርኡ ኣብቲ ስራሕ’ውን ክፈልጥ
ስለዘይክእል። ጫሌዳ ጉዳይ ናይቲ በሃሊ ገዲፍካ። ናብ ጉንዲ ናይቲ ጉዳይ
ምእታው’ዩ። እቲ ክውንነታዊ፣

ክንዲ - ዝኾነ ቃል ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት ሃገራት። ባይቶ ጸጥታ ይኹን።

እንተላይ እቲ ላቔባን መሕነኽን ሕብረት ኣፍሪቃ። ንኤርትራ ኣመልኪቶም
ከቕርብዎ ዝጸንሑ ጠቐነታት። ጭብጢ ከምዘይብሉ ዘረጋግጽ ጥራይ
ዘይኮነ። ዋናታቱን ደረኽቱን ካልኦት ሕቡኣን ምዃኖም ዘግሃደ እዩ፣

ኤርትራ። ውሳኔታት ናይዞም ናብ መጋበርያ ትካላት ሰለያ ገለ

ሓይልታት ዓለምና ተቐይሮም ዝርከቡ። ባይቶ ጸጥታ ይኹን መዳምቕቱ
ሕብረት ኣፍሪቃን ኢጋድን። “ዘይሕጋዊን ዘይሓላፍነታዊን” እዩ ብምባል
ንጭብጢ ምብድሃን ብጭብጢ ምስዓራን እምበርኣ። ስም ባይቶ ጸጥታ
ተሓንጊሮም ዝመጹ ውሳነታት ኣመጻጽኣኦም። ድርኺቶምን ዕላማታቶምን
ንዝዓብየን ዝማዕበለን ዕዮ ኮይኑ ኣብ ምህናጽ ድንድላት ተኾምብያን መደብ ሒዙ ድሮ ጀሚርዎ ምህላው
ኣማእዝያ ስለእትፈልጥ እዩ፣ ሕጂ’ውን እንተኾነ ኤርትራ። ነቲ ሓሶት ሓቁ
ምህላው።ሓላፊ ጨንፈር ኩባንያ ህንጻ ሩባ ዋልዋላይን ተጸሚዱ ዘሎ ኮይኑ። ተሓቢሩ፣
ከምዝፍለጥ ንምግባር። ንዋናታትን ኣጋዋሕትን ብተሓታትነት ንምሓዝ።
ገደም ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ ኣቶ ፍቓዱ
ነቲ ጉዳይ ክሳብ መወዳእታ ክትስዕቦ ምዃና ተረጋግጽ፣
ተኽለ ገሊጹ፣
ንኤሪና ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ ኣቶ
ክፍሊ መጓዓዝያ ባሕሪ። ስሉጥ
ፍቓዱ። ካብ 2006 ኣብ ዞባ ጋሽ- ኣገልግሎት ንምርግጋጽ ብዕቱብ
ንኡስ ዞባ ሽዕብ - ብልዕሊ ባርካ ኣብ ምህናጽ ድንድላት ዝነጥፍ
ዘሎ ኩባንያ ህንጻ ገደም። ኣብ ይሰርሕ ከምዘሎ ተሓቢሩ
140 ሚልዮን ናቕፋ ዝተፈላለዩ ኣሰራርሓ ኣዕኑድን ተሰካሚ ወርወርን ክፍሊ መጓዓዝያ ባሕሪ። ኣብ ብዘይዝኾነ ጸገም ናይ ምእንጋድ
ተመዝጊቡ ዘሎ ምዕባለ ኣተኣማማኒ
ልምዓታዊ ስርሓት ተሰላሲሎም ከምዝኾነ ብምጥቃስ። ዛጊት ካብ
ውሽጢ ዝሓለፈ 18 ናይ ናጽነት
ዓመታት። ደረጅኡ ዝሓለወ ወደብ
ዓቕሚ ኣማዕቢሉ ምህላዉን መራኽብ
ኣብ ወደብ ዝጸንሓሉ ሰዓታት’ውን ነክዩ
ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ እንከለዋ። 15 ዒላታት ተዃዒተን። ካብ ኣለቡ ንፌስኮ ዘስግር ዓቢ ድንድል
ብምውዳድን ዘመናዊ መሳለጥያታት ከምዘሎ ኣብሪሁ፣
- ንኡስ ዞባ ሽዕብ። ኣብ ዝሓለፈ ጋሕቴላይ ክሳብ ጀማሂር 65 ኪሎ- ሩባ ጋሽ። ከምኡ’ውን ድንድላት
ብምትእትታውን። ውሑስ።
ናይ ናጽነት ዓመታት ብልዕሊ 140 ሜተር ጽርግያ ብቕጥራን ተለቢጡ፤ ግራሻ። ዓዲ-ቐሺን ንሩባ ኣለቡ ዘስግር
ድሕነቱ ዝሓለወ። ስሉጥን
ሚልዮን ናቕፋ ዝተፈላለዩ ልምዓታዊ ካብ ጀማሂር ክሳብ ዒን 5 ኪሎ-ሜተር ድንድልን ዝርከቦ 12 ዓበይትን
ስሩዕን ኣገልግሎት
መደባት ከም እተተግበሩ። ግዝያዊ ብምሩጽ ሓመድ ተሸፊኑ፤ ኣብ ንኣሽቱን ድንድላት ተሃኒጹ ብቚዕ
ንምርግጋጽ ብዕቱብ
ኣማሓደሪ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣቶ ተወልደ ሩባታት ላባን ማይኡለን ድማ መእለዪ ኣገልግሎት ኣብ ምሃብ ከምዝርከብ
ይሰርሕ ከምዘሎ። ዋና
ግርማይ ገሊጹ፣ ውሕጂ ብኮንክሪት ተሰሪሑ፣ ኣብሪሁ፣
ዳይረክተር’ቲ ክፍሊ
ኣቶ ተወልደ። እቶም መደባት - ብዘይካ’ዚ። ከም ኣካል ናይቲ እቲ ዝስራሕ ዘሎ ኣዕኑድ ንዓበይቲ
ኣቶ ገብረመድህን ሃብተ
ምህናጽ ኣብያተ-ትምህርቲ። ትካላት ውሕስነት መግቢ ንምርግጋጽ ዝካየድ ወሓይዝ ክጻወር ብዝኽእል ኣገባብ
ይህነጽ ከምዘሎን ሰንጣቒቱ ካብ ሓቢሩ፣
ጥዕና። ፕሮጀክት ቀረብ ጽሩይ ዝስተ ዘሎ ጻዕርታት። ብመስርሕ መለሳ ኣቶ ገብረመድህን።
ማይ። ምውዳድ ትሕተ-ቅርጺ ሕርሻን መሬት 2,405 ደቂኣንስትዮ ዝርከብኦም 90 ሰንቲ ሜተር ናብ 1.4 ሜትሮ
ክብ ከምዝበለን፤ ዕምቈት መሰረት ብልዕሊ 1.2 ቢልዮን ናቕፋ
ጽርግያታትን። ምዝርጋሕ መስመራት 9,510 ሓረስቶት 7500 ሄክታር ክዕደል - ስርሓት ምዕማቚን
ኤለትሪክን ካልእን ከምዘጠቓልሉ እንከሎ። ኣብ ሩባ ላባ ብኣስታት 30 ድማ ምስ ቦታን ሓይልን ወሓይዝ
ከምዝፈላለ ዘመልከተ ኣቶ ፍቓዱ። ምንዋሕን መዐሸግታት።
ኣነጺሩ፣ ሚልዮን ናቕፋ ብዘመናዊ ኣገባብ ምህናጽ መኽዘን
በዚ መሰረት። ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ 15 ዝህነጽ ዘሎ መእለዪ ውሕጅ። ኣብ ክሳብ ልዕሊ 20 ሜትሮ ዝዕምቈቱ
መሰረት ዘለዎ ኣዕኑድ ከምዘሎ ኮንተይነራት። ምዝርጋሕ
ኣብያተ-ትምህርቲ። ክልተ ትካላት ምኽዕባት እቶታውነት ዕዙዝ ኣበርክቶ ሓዲድ ኮንተይነራት።
ጥዕናን 8 ባስካታት ማይን ክህነጻ ክህልዎ ትጽቢት ይግበር፣ ሓቢሩ፣
ኣብ ኣለቡ ዝተተኽለት ተሰካሚ ምሕዳስን ምስፋሕን
ድንድል ዝስራሓላ ትካል። ኣብ መሰጋገሪ ባብ ዓሸራን
ምንካይ ሃልኪ ነዳድን ግዜን ልዑል ሰጋለት ቀጣንን። ምህናጽ ናይ ቸሜንቶ ኣቶ ገብረመድህን ኣስዒቡ። 400
\\\\\\\\\\\\\ ጀቲ። ምሕዳስ መዐሸጊ ነዳዲ ኣጅፕ። ሚልዮን ናቕፋ ዝተመደበሉ ካልኣይ
ኣበርክቶ ትገብር ምህላዋ። ነቲ ካብ
ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ዝመጽእ ሕርጊጎን ምጽጋን ወደብ ዓሰብን ከም ገጽ ምሕዳስ ወደብ ባጽዕ ማለት ምህናጽ
ዝነበረ ከኣ ብዝበለጸ ተኪኣቶ ከምዘላ እተሰላሰሉ ጠቒሱ። ጎድኒ ጎድኒ’ቲ ዘመናዊ መዐሸጊ ነዳዲ ወደብ ሕርጊጎ
ኣሰናዳኢ ተፈሊጡ፣ ትሕተ-ቅርጻዊ ስርሓት። ኣሳልጦ ስራሕ ኣብ ትግባረ ከምዝርከብ ብምብራህ።
ከም መራሕ ስራሕ ኮይኑ ንልዕሊ ዘረጋግጽ ዘመናዊ መራኸቢታት። ብመሰረት ማስተር ፕላን። ልዕለ-
ኣስፍሃ ተኽለማርያም ሽድሽተ ዓመታት ኣብ ምህናጽ ናይ 15ን 75ን ቶን ክሬናት። ሰለስተ ቅርጻውን ትሕተ-ቅርጻውን ስርሓት ናጻ
ቍ.ስ 116266/201820(2220) ድንድላት ተዋፊሩ ዝርከብ ኣቶ ናይ ንግዲ መራኽብ። ከምኡ’ውን ዞባ ተጀሚሩ ከምዘሎ ኣገንዚቡ፣
ኢዮብ ዓንደ ኣብ ዝሃቦ ርእይቶ፤ ዘመናዊት መጸግዒት ጃልባ ብምዕዳግ ኣብ መወዳእታ ኣቶ ገብረመድህን።
ም/ኣሰናዳኢ እቲ ካብ እዋን ናብ እዋን ኣብ ስሉጥ ኣገልግሎት ይህብ ብምህላዉ እቲ ክፍሊ ኣብ ምምዕባል ትካላውን
ዮናስ መሓሪ ምህናጽ ድንድላት ዝምዝገብ ኣነጺሩ፣ ክኢላውን ዓቕሚ። ምቛም በዓል መዚ
ዘሎ ለውጢ። ነቶም ኣብ’ቲ ስራሕ ብመሰረት ዝተተግበረ ስርሓት። ወደባትን ኮርፖሬሽናትን። ምስግጋር
ቍ.ስ 201820(2212) ተዋፊሮም ዝርከቡ ከይተረፈ ተስፋ ኣብ ወደብ ባጽዕ - መስርሕ ምርጋፍ መስመር ንግዳዊ መራኽብ ናብ
ፋክስ። 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247 ዘስንቕ ምዃኑ ብምጥቃስ። ኣብ ኮንተይነራት ካብ 6 ኮንተይነራት ኣብ ብሕታዊ ክፍል። ምስልጣን ዓቕሚ
ምዝርጋሕ ጋዜጣ ወፍሪ ልምዓት መንኰርኰር ኮይኑ ሰዓት ናብ 12 ክብ ኢሉ ከምዘሎ፤ ሰብ ክፍሊ ዋኒንን ትካላትን። ምድላው
ከምዘጋልቦም ብምምልካት። “ህዝብን ከምኡ’ውን ኣብ ሰዓት ሓደ ሽሕን ሓድሽ ንድፊ ሕጊ ባሕሪ። ምሕያል
ቍ.ስ. 125394 ጥሪትን ራህዋ ረኺቦም ንዓበይቲ 500ን ቶን ብቱን ኣቕሑ ንመዓልቲ ኮለጅ ስነ-ፍልጠትን ቴክኖሎጂ ባሕሪን
ምልክታ ወሓይዝ ብዘይስክፍታ ክሳገርዎ ዝራገፍ ዝነበረ ናብ 2,500 ቶን ዓብዩ ኮለጅ ሓይሊ ባሕሪ ደንጎሎን ዕቱብ
ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284 ብምኽኣሎምን ናብ ወለዶታት ምህላዉ ዘመልከተ ኣቶ ገብረመድህን። ቈላሕታ ሂቡ ይሰርሓሉ ከምዘሎ
ዝሰጋገር ታሪኽ ንሰርሕ ምህላውናን እቲ ወደብ ማእከሎት መራኽብ ኣነጺሩ፣

ኣገደስቲ ቴለፎናት
ለይ-ኣውት ፖሊስ ዞ/ማእከል (ፖ/ትራፊክ ዞ/
መጥፋእቲ ሓዊ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ
ማእከል) ኣስመራ
ኣማኑኤል ተኽለ ሳምራዊት መለስ 202099
202260 120555 152817
ኤደን ገብረመድህን ዘቢብ ተወልደ
ሰላማዊት ክብረኣብ ራሄል ግርማይ
ማ.ቤ.ጽ. ፖሊስ ኤርትራ
ሓበን ስብሃቱ
127799

ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009
“ሓደ ኣባል ፖሊስ ኮነክቲኩት
- ኣመሪካ። ናይ ‘ንኸሰኒ’ ምልክት
ንዘርኣየቶ መሳርሕቱ ኣብ ዳሕረዋይ
ሸነኽ ናይ ጸጋማይ ቅልጽማ ነኺስዋ፣
መሳርሕቱ ምስኡ ተሓራሪቓ
ንዘርኣየቶ ምልክት ቃል-ብቓሉ
ወሲዱ ዘተግበሮ። ካፕተይን ፍራንሲስ
ዉድሩፍ። ተቐዪዱ ድሕሪ ምጽንሑ።
ድሕሪ ገለ መዓልታት ናብ ቤት-
ፍርዲ ክቐርብ። ብዋሕስ ተለቒቑ
ኣሎ” - ዝሓለፈ ሰሙን። ኣብ ነቝጣ
መርበብ ሓበሬታ ‘ኣሶሸይትድ
ፕረስ’ ናይ ዘንበብክዎ ዜና ከፊላዊ
ትርጉም’ዩ፣ ንካፕተይን ፍራንሲስ
እንታይ ‘ኮን እዩ ክፍረዶ? ‘ንኸሰኒ’
ኣብ’ዚ ዓምዲ እዚ ተላዒሉ ኣብ
ዘሎ ናይ ልዝብ ዛዕባ ሓሳበይ ክህብ
ኣፍቅዱለይ፣ ብወገነይ። መብዛሕትኦም
ኣብ’ዚ መካትዒ ኣርእስቲ እዚ
ተመርኲሶም ዝተዋህቡ ሓሳባት።
ሃነጽትን ንኣተሓሳስባ መንእሰያትና
ብእወንታ ክጸልዉ ዝኽእሉን ኮይኖም
ረኺበዮም፣ ንገለ ሸነኽ መጻኢ ናይ
ማሕበራዊ ኣቃውማና ዝጥምትን
ብዛዕብኡ ዝእምትን ጉዳይ ብምዃኑ።
ንዓይ ኣገዳሲ እዩ፣ እንተወሓደ። ብዛዕባ
ናይ ህዝብና ሕብረተ-ሰባዊ ስነ-ኣእምሮ
(Social Psychology) ክንሓስብን ኣብ
ገለ ባህርያትና ኣተኲርና ክንላዘብን።
ሓደ ባይታ እዩ - እዚ መድረኽ ልዝብ፣
ናብ ርእይቶታተይ ክሓልፍ፣
እቶም ንዶክቶር መብራህቶም
ዝቐረቡሉ ሕቶታት። ‘ክሳብ ክንድ’ቲ
በዳህቲ እዮም’ ኣይምበልክዎምን፣
ንሓድሕዶም ዝጋጨዉ ርእይቶታት
ዝሓቘፉ’ውን እመስለኒ - “ሕብረተ-
ሰብና ዓቃባዊ እዩ፤” ክምኡ’ውን “ኣብ
ሞንጎ ሕብረተ-ሰብና ዘሎ ጥቡቕ
ማሕበራዊ ርክብ። ውልቃዊ ሽግር ኣብ
ምፍታሕ እኹል እዩ” ዝብሉ፣ እዞም
ክልተ ዝተፈላለዩ ዝመስሉ ሓሳባት።
ኣብ ሓድሕዶም ዝመራዀሱ ኮይኖም
ይስምዑኒ፣ ሕብረተ-ሰብ ኤርትራ
ዓቃባዊ እንተኾይኑ ደኣ። ከመይ ኢልና
“ናይ ውልቀ-ሰባት ጸገም ንምፍታሕ
ባይታ ዝህብ ማሕበራዊ ኣቃውማ
ኣለዎ” ንብሎ ኣለና? “ሕብረተ-ሰብና
ውልቀ-ጸገማት ኣብ ምፍታሕ ተራ
ኣይጻወትን እዩ” ይብል የለኹን፥
“ዓቃባዊ ኣይኮነን” ደኣ’ምበር፣ ኣየናይ
እዩ ኸ “ዓቃባዊ እዩ” ዝበሃል ዘሎ
- እቲ መዓዲ ዶ፤ እቲ ተማዓዲ
(ደላዪ ምኽሪ)? ከም’ቲ። ብዙሓት
ቅድመይ ሓሳቦም ዝሃቡ ተሳተፍቲ
ዝገመትዎ ወይ መጠናዊ ጭብጢ
ኣብ ማልያና…
ምልክት ኣየርኣኽዎን” እንተትብል።
ዋላ መሰኻኽር ይንበሩ። ፍራንሲስ
እንታይ ምገበረ?
“እዋእ ምሽ ከም’ዚ ጌርኪ”
(ንዘርኣየቶ ምልክት እናደገመ)
“እወ፣ እሞ ንሱ እንታይ ማለት
ድዩ?”
“ንኸሰኒ”
“እዋእ። ኣንታ ሓወይ። መን’ዩ
ዝበለካ”
እታ መሳርሕቲ ፍራንሲስ። “ኣነ
ከምኡ ክብል ኢለ ኣይኮንኩን” ወይ
“ወዝቢ እየ ነታ ምልክት ኣርእየያ”
እንተ ኢላ። እዚ’ውን ካልኣይ ጸገም
ንዝበለካ። ኣይትሓይኮ እምበር። ምኾነ፣ ድምጺ-ኣልቦ ምብህሃል
እንተነኸስካዮ። ፍቓድ ክሳብ ዝሃበካ። ብዙሕ እዩ ዓይነቱ፣ ከመይ ከ ኢና
እንታይ ጸገም ኣለዎ? “እዋእ…” ድየ እንርእዮ?
ዝሰማዕኩ? ፍሉጥ - በዓል-ሞያ ሕጊ’ዩ ማልያታትኩም ጽሑፍ ኣለዎም
ተዛሪቡ፣ ምዃን። ብዛዕባ ፍቓድ ዶ? ብዙሓት ካብ’ቶም ናይ ወግዒ
ምሃብ እንተኾይኑ። ‘ቅተለኒ’ ንዝበለና። ዘይኮኑ (Casual) ክዳውንትና።
ክንቀትሎ፤ ‘ዕጸ-ፋርስ ሽጠለይ ብፍላይ ከኣ ማልያታት ጽሑፋት
ንዝበለና ከኣ ክንሸጠሉ ኢና ማለት ኣለዎም፣ ብዙሕ ግዜ እየ - ኣብ
ኣይኮነን፣ ሕጊ ሓያል’ዩ፣ መገደይ። ጽሑፋት ናይ ማልያ
ናብ መንጽረ-ኣረኣእያ ናይ እናኣንበብኩ ዝኸይድ፣ እዞም
ጽሑፋት። ትሕዝቶኦምን ዕላምኦምን
ዝተፈላለየ እዩ፣ ገሊኦም። ናይ
መዋዓውዒ፤ ገሊኦም። ዳርጋ መበቈሉ
ዘይፍለጥ ፍልስፍና ዝገልጹ፤ ገለ።
ሃይማኖታዊ መልእኽቲ ዘለዎም፤
ካልኦት። ምድጋሙ ዘሕንኽ ናይ
ቅልለት መተሓሳሰቢ…፣
ማልያታት ኣካል መራኸቢ
ብዙሓን ዝኾኑሉ ተኽእሎ ኣሎ፣
ዘይከምናይ ጋዜጣን መጽሔትን።
ባይታ ናይ ግዱድ ንባብ፣ መልእኽቲ
ከመሓላልፉ ጥራይ ዘይኮነ። ገለ
ስምዒት ከፍልቑ ስለዝኽእሉ እዮም
- ማልያታት። መልእኽትታት
ዝልጠፍዎም፣ ኣብ ዓውዲ ህዝባዊ
ርክባት። ብፍላይ ከኣ ኣብ ሸነኽ
ምውዕዋዕ (Advertising/ promotion)።
ንኣብነት። እዚ ሓደ መልእኽትኻ ናብ
ቋንቋ ዶ እሞ ክንሰግር? ቋንቋ’ውን ህዝቢ እተብጽሓሉ ኣገባብ’ዩ፣ ብዛዕባ
ሓያል’ዩ፣ እዛ ግዳይ ናይ በሰላዊ ዕላማታት ናይ ፋሽን ዲዛይነራት
መንከስቲ ዝኾነት ኣባል ፖሊስ ክዛረብ ዝኽእል ኣይኮንኩን፣ ኣብ
ኣመሪካ - ወዮ ደኣ ኣይገበረቶን ተርእዮታት። እቲ ኣዝዩ ዝተዘርገ
እምበር - “ፍጹም፣ ናይ ‘ንኸሰኒ’ ጽሑፍ ናይ ማልያታት ግን ካብ
መ ኸ - ብዛዕባ ስነ-ማዕዳ
ን ኻ ር
ዘቕረቡሉ። ውልቃዊ ሽግሩ ክፍትሓሉ እዞም ኣካላት እዚኦም። ኣብ ዕምቈት
ናብ መዓዲ ኣካል ከንቅድ ዝኽእል። ጉዳይ ሰብ-ሓዳር ኣትዮም ተዋሲኦም
መጠኑ ዘይውሑድ ክፋል ሕብረተ- ማለት ግን ኣይኮነን፣ አረ ኣብ ገሊኡስ
ሰብ (ብፍላይ ከኣ መንእሰያት) ክሳብ (ብፍላይ ኣብ እዋንና) ሽማግለታት
ዝሃለወና። ህዝብና ዓቃባዊ ኣይኮነን፣ በተንቲ ሓዳር ዝኾኑሉ ተርእዮታት
ብዓቢኡ። እቲ “ዓቃባዊ” ዝብል ኣምር። ንዕዘብ ኢና፣ ስለዚ። ኣገዳስነት ናይ
ደረቱ ሰፊሕ፤ ብሸነኻት ኣምሩ ሞያዊ መዓዲ። ኣብ ዝኾነ ይኹን
(Context) ከኣ ኣካታዒ እዩ፣ ስለዚ። ሕብረተ-ሰብ። ክከሓድ ዝከኣል
እዚ ዝሃብክዎ ርእይቶ። ኣብ ዓንኬል ኣይመስለንን፣ ብምዕቃብ ምስጢር
ወድዓውነት ዝተሓጽረ ክኸውን ዝመጸ’ውን። “ሞያዊ መዓዲ’ዩ ዝያዳ
ዝኽእል ኣይኮነን፣ ዘተኣማምን” ምበልኩ፣ ከመይሲ።
ብዘይካ’ዚ። ሓደ ውልቀ-ሰብ። ክፈዅሰና ኢልና ብምሕሳብ ወይ።
ግላውን ማሕበራውን ሽግራት ከምኡ። ንቡር ኮይኑ ስለዝስምዓና።
ከምዘጋጥምዎ ከዘኻኽር ኣገዳሲ ጉዳይና ብምልኣት ንዘይፈትሑልና
ኮይኑ ይስምዓኒ፣ በቶም ማሕበራዊ መሓዙትናን ቤተ-ሰብናን ሽግርና
ሽግራት ዝመጸ። ሕብረተ-ሰብና ኣብ ብምንጋርና። ምስጢርና ዶ ኣይዝሮን’ዩ?
ምፍትሖም ኢዱ ዝርጉሕ ምዃኑ - ሞያዊ መዓዲ ከኣ። ኣብ መጀመርታ
ድሮ ጠቒስናዮ ኣለና፣ ከም ፍትሕ ከም ዓሚል ክንላለዮ ስኽፍክፍ ክብለና
ዝኣመሰሉ። ዝተፈላለዩ። ከም ማሕበራዊ ዝኽእል እኳ እንተኾነ - ምኽንያቱ
ሽግራት ክጥቀሱ ዝኽእሉ ጉዳያት ሓድሽ ተመኵሮ’ዩ ክኾነና - ድሓር
ኣለዉ፣ ኣብ ከም’ዚኦም ዝበሉ ግን ዝቐረበ መሓዛና ይኸውን ኣሎ
ማሕበራዊ ጉዳያት። ባህልታትናን ማለት እኳ እዩ፣ ሞያዊ ውልቃዊ
ስጡም ማሕበራዊ ኣቃውማናን ማዕዳ። መስርሕ ብምዃኑ። ኣብ ሞንጎ
ዝጻወቶ ተራ ቀሊል ኣይኮነን፣ መዓድን ተማዓድን ምትእምማን
ብጅምላ ክዝረበሎም ዘይከኣል ክፈጥር ይኽእል’ዩ፣ ብዓቢኡ። እቲ
ማሕበራዊ ጉዳያትን ውልቀ-ጸገማትን ካብ በዓል-ሞያ ናይ’ዚ ዓውዲ እንረኽቦ
ግን ኣለዉ፣ ንኣብነት። መጻምድቲ ፍታሕ ከገድሰና ይግባእ፣ ሞያዊ
ኣብ ሞንጎኦም ጋግ ምስዝፍጠር መዓዲ። ምስጢርካ እንተፈለጠ’ኳ።
ወይ ጸገም ምስዘጋጥሞም። ከመይ ንንፋስ ዘይህብ ኣብ ርእሲ ምዃኑ።
ገይሮም ብእወንታውን ሚዛናውን ምስ ጸገም ብዙሓት ስለ ዝዋሳእ። ልዕሊ
መገዲ ሽግሮም የወግዱ? እዚ ሕቶ’ዚ። ብትምህርቱ። ብመሰረት ተመኵሮኡ
ብሕብረተ-ሰባዊ ኣካይዳ ዝፍታሕ ብቐሊሉ ፍታሕ ከምጽእ ዝኽእል
ኣይኮነን፣ ኣብ ፍትሕ። ካህን። ዓገብ ኮይኑ እስምዓኒ፣
ይብል፤ ዓበይቲ ዓድን ወለድን’ውን ኣብ’ዚ እዋን’ዚ። ኣብ ሃገርና ቤት-
ንሰብ-ሓዳር ከቀራርብዎም ይጽዕሩ ጽሕፈት ውልቃዊ ሞያዊ ማዕዳ
ይኾኑ፣ እዚ። ናቱ ኣገዳስነት ኣለዎ፣ እንተዝኽፈት። ዝበዝሕ ክፋል ሕብረተ-
ፋሽን ዲዛይነራት ምዃኑ።
ተኣማሚነ ክጠቅስ
እኽእል፣ ኣብ ፋሽን። ኣብ
ክዳን (ማልያ) ዝጸሓፉ
መልእኽትታት ምስ ቅዲ
ስፍየት ኣገደስቲ እዮም፣
ብትእዛዝ ዓማዊል
ዝጸሓፉ መልእኽትታትን
ኣሳእልን ማልያ’ውን
ኣለዉ፣ ንኣብነት።
ኣስማት ተኸደንቲ፣
ኣቦይ መጎስን
ኣደይ ዕቝባን። ዓበይቲ
ደቆም ካብ ወጻኢ ካብ
ዝሰደዱሎም ማልያታት
ኣልዒሎም ይወስዱ፣
ኣቦይ መጎስ ዝተዓቀንዋ
ማልያ። “I think I love my wife”
ዝብል ጽሑፍ ዘለዋ፤ እታ ኣደይ
ዕቝባ ዝኽደናኣ ሓዳስ ማልያ
ከኣ ክንደግሞ ዘይንደሊ ጽሑፍ
ዘለዋ ኮይና ትጸንሕ፣ ድሕር’ዚ።
እዞም ወለዲ። ደቆም መጺኦም
ምስረኣይዎም። እተን ማልያታት
ንዕኦም ከምዘይኮና ኣመሳሚሶም
ንወለዶም የሕድግዎም፣ ንበይኖም
ኮይኖም ከኣ ይስሕቁ፣
ኣብ ጎደና። “ኣንታ እንታይ
ጽሑፉ እያ ተሓንጊጣ ዘላ። ኣንታ
እቲ ኣብ ማልያኡ ዘሎ ጽሑፍ…”
ዘይንብል’ውን ኣይኮንናን፣ ሰባት ኣብ
መልእኽትታት ናይ’ዞም ማልያታት
ዘለዎም ኣረኣእያ። ኣብ ባህልናን
ኣብ ባህሊ ናይ’ቲ ዝተሰርሑሉ
ቦታን ነንበይኑ እዩ፣ ካባና። እቶም
ኣብ ማልያታትና እንረኽቦም
ጽሑፋት እነስተብህለሎም፤
እንተኣስተብሃልናሎምን ትርጉሞም
እንተፈለጥናዮን’ውን እንግደሰሎም
ክንደይ ኢና?
ካብ ማሕበራውን ስነ-
ኣእምሮኣውን መንጽረ-ኣረኣእያ
ተበጊስና። ብዛዕባ ኣብ ማልያታት
ዝጸሓፉ መልእኽትታት። ብፍላይ ከኣ
ብዛዕባ’ቶም ምስ ፋሽን ዝተኣሳሰሩ።
ብዙሕ ምበልና፣ ሓንቲ ብቐረባ
ክንጠቕሳ እንኽእል ቀንዲ ነጥቢ ግን።
ሰብና ብእወንታ ክቕበሎን ዝጥቀመሉ
ዝድረኽን ምኾነ እየ ዝብል - ብፍላይ
ከኣ እቲ ካብ ማእከላይ ዕድመ ንታሕቲ
ዘሎ፣ ከም’ቲ ብዙሓት ተሳተፍቲ ናይ’ዚ
ልዝብ በብወገኖም ዝጠቐስዎ። ኣብ
ስነ-ኣእምሮ ዝግደስን ንውልቀ-ጸገማት
ብመንጽረ-ኣረኣእያ ናይ’ዚ። ዓውዲ
ዝጥምትን ክፋል ናይ’ዚ ሃገር ተረኪቡ
ዘሎ ወለዶ ውሑድ ኣይመስለንን፣
ነዞም ዘለዉና ንኣሽቱ ናይ ሞያዊ
ምኽሪ ኣፍ-ደገታት ዝጥቀሙሎም።
ምስ’ዚ ዓውዲ ዝተኣሳሰሩ መጻሕፍቲ
ወይ ጽሑፋት ዘንብቡ… ዜጋታትና።
“ውሑዳት እዮም” ኣይምበልክዎምን
- ብፍላይ ከኣ መንእሰያት፣
“ሕብረተ-ሰብና ንገንዘቡ ኣብ
ግላዊ ማዕዳ መውዓሎ ዶ” ንእትብል
ሕቶ’ውን እንተኾነ። ብእወንታዊ መገዲ
ምመለስክዋ፣ ዳርጋ ኩሉ ሃልኪ ናይ
ሰብ እኮ። ኣብ ሓደ ዕዉት ናብራን
ርጉእ ማሕበረ-ስነ-ኣእምሮኣዊ ደረጃን
3
ምስ ምቕብዝባዝ (Flirting) ዝተኣሳሰር
ሓደ ኣሉታዊ ጽልዋ ክህልዎም
ዝኽእል ምዃኑ’ዩ፣ ብዘይ ንሱ።
ስምዒታዊ ግህሰታት። ኣብ እዋንና
ኣዛረብቲ እናኾኑ ይመጹ ኣለዉ፣
ብዓቢኡ ግን። እዞም ማልያታት። ምስ
ግሎባላውነት ብቐጥታ ዝተኣሳሰሩ
እዮም፣ ንባህላዊ ምርኡይነት ከም
ሓደ ዓቢ ገጽ ናይ ዓውለማ ክንርእዮ
ዝከኣል እዩ፣ ምስ’ዚ። “ህቡብ ባህሊ”
(Popular/ pop Culture) ተጠሚቑ።
ኣብ ዓለምና ዝዳመቕ ዘሎ ምስሩሕ
ምዕራባዊ ባህሊ። ጥቡቕ ምትእስሳር
ዘለዎም እዮም - ጽሑፋት
ማልያታትና፣
ኣብ ጎደና ሕርነት ንመጀመርታ
ግዜና ንእንረኽቦም ሰባት። ብዛዕባ
እተኸድንዎ። “ጽቡቕቲ ካምቻ።
ደስ እትብል ማልያ…” ክንብል
ምስጀመርና - እዚ። ዳርጋ ምዕራባዊ
ልምዲ ኮይኑ ይስምዓኒ - ብዛዕባ
መልእኽታት ናይ ማልያ ክንዘራረብ
ንኽእል፣ ፊልምታት ሆሊዉድ።
ደርፍታት ‘ፊፍቲ ሰንት’ን ካልኦት
ዓበይቲ ባእታታት ናይ ምዕራባዊ
ባህልን። ኣብ ዓምድታት ናይ’ዞም
ማልያታት። ሰፊሕ ሸፈነ እዩ
ዝወሃቦም፣
ንማልያታትና ከነንብቦም ኣለና
ዶ ሓቀይ?
ንምብጻሕ እዩ፣ ንገንዘብካ እሞ ካብ
ኣብ’ዚ ሓሊፍካ። ኣበየናይ መዓላ
ከተውዕሎ ክትመርጽ፣ ሕብረተ-
ሰብና። እንተወሓደ። ተጐስጒሱ ነዚ
ክርዳእ ዘይክእልን ኣመዳድባ ገንዘቡ
ነዚ መዳይ ዘየተባብዕን ኣይመስለንን፣
“እቲ ሞያዊ መዓዲ ኸ ክንደይ ዝኣክል
መኽሰብ እዩ ክጽበ? ካብ ኣየናይ እዋን
ጀሚሩ?” - እዚኦም። በዓል-ጉዳይ ባዕሉ
ክምልሶም ዘለዎ ዳሕረዎት ሕቶታት
እዮም፣
መም. ርግኣት ገብሩ
ዝኸበርኩም ኣንበብቲ። ኣብ’ዚ
ኩርናዕ ልዝብ ኣመልኪትኩም
እትሰዱልና ዘለኹም ጽሑፋትን
ርእይቶታትን ይበጽሑና ኣለዉ፣
ነዚ ኣርእስቲ እዚ ዝያዳ
ንምህብታም። ተሳትፎኹም
ክሕይል ከኣ ንላቦ፣ ኣድራሻና።-
ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ
ኣዳላዊ ዓምዲ “ስድራ-ቤት”
ቍ.ሳ.ፖ 247
ኣስመራ
 4
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ኤውሮጳዊ ሕብረት ካልእ ኣማራጺ ሻምብቆ ጋዝ የናዲ ንምምስራት ባንክ ሃገራት ላቲን
ዩክረይን። ሩስያ እትእውዳ ናይ ጸገማት ክፈጥር ምጽንሑ ይፍለጥ፣
ካብ ሓፈሻዊ ሃልኪ ጋዝ። ካብ ሩስያ
ክውድእ ከም ዝኽእልን ይግመት፣ ዝውዕል ገንዘብ ተመዲቡ
ጋዝ ልቓሕ ኣብ ምኽፋል ብምድንጓያ ሩስያ ነቲ ኤውሮጳዊ ሕብረት
ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ብዝረአ ሓደ ርብዒ ዘእቱ ኤውሮጳዊ ሕብረት። ዘውጸኦ መደባት ምዝርጋሕ ኣማራጺ ሸውዓተ ሃገራት ደቡብ ኣመሪካ
ወጥሪ ናብ ኤውሮጳ ዝሓልፍ ጋዝ ኣብ ልዕሊ እቲ ብዩክረይን ዝሓልፍ ሻምቡቆ ሚእቲ ካብ ሚእቲ ከም ሓደ ናይ ሓባር ባንኪ ንምምስራት
ከይቋረጽ ዝብል ስክፍታ ከም ዝፈጠረ ሻምቡቆ ካልእ ኣማራጺ መመሓላላፊ ዘይትድግፎ ንሰብ መዚ እቲ ሕብረት ብዝተበጽሐ ስምምዕ 7 ቢልዮን
ምንጭታት ሓቢሮም፣ ጋዝ ክዝርግሕ መደባት ኣውጺኡ ብምውካስ ቢቢሲ ይሕብር፣ ዶላር ከም ዝፈለያ ኣዣንስ ፍራንስ
ቀዳማይ ሚኒስተር ሩስያ ከም ዘሎ ጸብጻባት የረድኡ፣ ምስ ሩስያ ብምውጋን ኣብ ከተማ ሓቢሩ፣
ኣብ ቬንዙዌላ ዝኽፈት ባንኪ
ደቡብ (ባንኮ ደል ሱር) ኣባል ሃገራት
ንዝደለየኦ ዋኒን ልቓሕ ናይ ምሃብ
ቀንዲ ዕላምኡ ከምዝዀነ ይፍለጥ፣
ሓንቲ ሃገር ካብ 70 ሚልዮን
ዶላር ንላዕሊ ዝወድእ ዋኒን ናይ
ምጅማር መደባት ምስ እትሕዝ ካብ
ዓበይቲ ኣባል ሃገራት ብደገፍ ክልተ
ሃገራት ልቓሕ ክትቅበል ትኽእል፣ እንከለዋ እተን ዝተረፋ ድማ ኡራጓይ
ኣርጀንቲና ብራዚልን ቨንዙዌላን ፓራጓይ ኢኳዶርን ቦሊቪያን ምዃነን
ስለሰተ ዓበይቲ ኣባል ሃገራት ክዀና ይፍለጥ፣

ክኢላታት። ኣንፈት ምሕዋይ ቁጠባ

ዓለም የተንብሁ
ካብ ኤውሮጳ ክሳዕ ደብብ እስያን ማሕበር ሃገራት ለኣኽቲ ነዳዲ
ርሑቕ ምብራቕን ኣብ ዘለዋ ሃገራት (ኦፔክ)። ዕዳጋ ነዳዲ ንምርግጋእ ቀረብ
ብዝተወስደ መጽናዕቲ። ቁጠባ ዓለም ነዳዲ ሰለስተ ግዜ ከም ዝነከየ ዝዝከር
ናይ ምሕዋይ ተስፋታት የርኢ ኰይኑ። ኣብዚ ቅንያት ብዝተራእየ
ቭላድሚር ፑቲን ሓያሎ ደቓይቕ ኤውሮጳዊ ሕብረት ካብ ምስርን ፕራግ ኣብ ዝተገብረ ምፍርራም ምድያብ ዋጋ ነዳዲ ከም ዝዓገበ
ዝወሰደ ናይ ተሌፎን ርክብ ምስ ሃገራት ማእከላይ እስያን ናብ ዝነጸጋ ሓያሎ ኣፍረይቲ ጋዝ ማእከላይ ምንጭታት የረድኡ፣
ሓላፊ ኤውሮጳዊ ሕብረት ዮሴ ባሮሶ ኤውሮጳ ጋዝ ዘሕልፍ ሻምቡቆ እስያ ከም ዘለዋ ይፍለጥ፣ ካዛክስታን። ብደረጃ ዓለም እውን ብርኪ
ኣብ ዝገበሮ ዝርርብ። ዩክረይን ዘለዋ ኣብ ምዝርጋሕ ምስ ሓያሎ ሃገራት ቱርክመኒስታንን ኡዝቤክስታንን ዕዳጋታት ንዝሓለፋ ክልተ ኣዋርሕ
ናይ ሃልኪ ጋዝ ልቓሕ ክትከፍል ኣብ ዝሓለፈ ቕንያት ስምምዕ ከም ነቲ ሓድሽ መስመር ሻምቡቆ ከም ክብ እናበሉ ክድይቡ ከም ዝጸንሑ
ኤውሮጳዊ ሕብረት ክሕግዛ ከም እተፈራረመ ምንጭታት ይሕብሩ፣ ዝነጸግኦ ምንጭታት ይሕብሩ፣ ይፍለጥ፣
ዘለዎ ኣዘኻኺሩ ክብል ኤኤፍፒ እዚ ካብ ሃገራት ማእከላይ እስያ ብዘይካ ኣዘርባይጃንን ጂዮርጂያን። ኣብ ልዕሊ ባንክታት ኣመሪካ
ሓቢሩ፣ ኣብ መንጎ ዩክረይንን ብቱርኪ ኣቢሉ ናብ ኣውስትርያ ካብ ማእከላይ ምብራቕ ድማ ምስሪ ዝተገብረ ናይ ስራሕ ፈተነ። ዓበይቲ
ኤውሮጳዊ ሕብረትን ሓሓሊፉ ክዝርጋሕ ተሓሲቡ ዘሎ ሻምቡቆ በቲ ሓድሽ መስመር ጋዝ ክትልእኽ ባንክታት ብዘይካ ንመሐለውታ
ብዝፍጠር ምትህልላኻት። ብዩክረይን ‘ናቡኮ’ ተባሂሉ ዝፍለጥ መመሓላለፊ ድልውቲ ምዃና ኣፍሊጣ ኣላ፣ ምስሪ ዝኸውን 74.6 ቢልዮን ዶላር
ኣቢሉ ናብ ካልኦት ሃገራት ኤውሮጳ ጋዝ። 3200 ኪሎሜተር ንውሓት ብርክት ዝበለ ዕቁር ጋዝ ከምዘለዋ ልቓሕ። ብዘይምቍራጽ ዋኒን ከካይዳ
ዝሰግር ሻምቡቆ ጋዝ እናተቛረጸ ከምዘለዎን ኣስታት 10 ቢልዮን ዩሮ ይፍለጥ፣ ከምዝኽእላ ተፈሊጡ ኣሎ፣
ምህላዉ ምንጭታት ሓቢሮም፣ ቁጠባ ዓለም ናይ ምብርባር

ባሕረይን። ሰራሕተኛታት ካብ ቍጽጽር ውዕላት

ት ኩባን ጎድኒ-ጎድኒ ምሕዋይ ቁጠባን
ምብርባር ዕዳጋታትን። ዋጋ ነዳዲ እውን
ተስፋታት ጌና ከምዝዀነ ዘተንብሁ
ክኢላታት ድማ ናብ ዝተሓተ ደረጃ
ደላሎ ሓራ ዘውጽእ ሕጊ ቀጠርን ኣብ ዋኒን ኣብዚ ወርሒ እዚ ናይ 30% ዝላ ወሰኽ
ከም ዘርኣየ ተፈሊጡ ኣሎ፣
ምድስካል ዕዳጋታት ናይ ምብጻሕ
ተኽእሎታት ከምዘሎ የተንብሁ፣
ቱሪዝም
ኩባን ቀጠርን 450 ክፍልታት
ዘጠቓለለ ዓቢ ሆቴል ንምህናጽ ኣብ
ቬንዙዌላ 100 ሚልዮን ዓማዊል
ዝሓለፍ ቕንያት ናይ ሓባር ስምምዓት
ከምዘካየዳ ዘ ጋልፍ ኒውስ ሓቢሩ፣
ንዝተወርሰ መስመር ሞባይል
እቲ 75 ሚልዮን ዶላር ዝውድአ ግራን
ባንክ ትኸፍለሉ ዘለዎ ትካል
ፓራይዞ (ዓባይ ገነት) ዝተባህለ ሆቴል
መንግስቲ ቬንዙዌላ ብናይ ኣብ ህንዲ ዝርከብ ብሃራቲ ኣሪተል
60 ናይ ጽምዊ ቪላታትን ናይ በጻሕቲ
ወጻኢ ፋይናንሳዊ ትካል ዝተባህለ ትካል ተንቃሳቓሲ ቴሌፎን
መዘናግዒታትን ዘጠቓልል እዩ፣
ተታሒዙ ንዝነበረ ባንክ ድሕሪ ብዝሒ ዓማዊሉ ናይ 100 ሚልዮን
እቲ ሆቴል። ጻዕዳ ሑጻን ዕምባባታት
ምውራሱ። ወናኒ ናይቲ ባንክ ጥርዚ ከም ዝሓለፉ ኣፍሊጡ ክብሉ
ባሕርን ኣብ ዝርከቦ ካብ ከተማ ሃባና
ጸብጻባት ሓቢሮም፣
170 ኪሎሜተር ርሒቑ ኣብ ዝርከብ ንዝዀነ ሳንታንደር ናይ 1.05
እቲ ትካል መራኸቢታት ኣብ
ወሽመጥ ከም ዝህነጽ እቲ ጸብጻብ ቢልዮን ዶላር ክፍሊት ክትህብ
ዝቕጽላ ሰለስተ ዓመታት ብዝሒ
ይሕብር፣ ከም እተሰማምዐት ተፈሊጡ፣
ዓደግቲ መስመር ብዕጽፊ ከም ዝውስኽ
ባሕረይን ናብ ሃገር ዝኣትዉ ሚኒስተር ዕዮ መጅድ ዓለዊ እቲ ኩባ ብዘይካ እቲ ካብ ሰደድ ባንኮ ዲ ቬንዙዌላ ዝተባህለ
ግምት ሂቡ ኣሎ፣ ብዝርጋሐ ብዝሒ
ወጻእተኛታት ሰራሕተኛታት ብትካላት ካብ ባሕቲ ነሓሰ ጀሚሩ ኣብ ግብሪ ኒኬል እትረኽቦ ኣታዊታት። ቱሪዝም ዓቢ ባንክ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት
መስመራት ሞባይል ኣብ ዓለም
ድለላ ከይተቐየዱ ስራሕ ክቕይሩ ዝውዕል ሓድሽ ሕጊ ሰራሕተኛ ብኻልኣይ ደረጃ ብዝሒ ዓመታዊ ብመንግስቲ ከም እተወርሰ
ዘኽእል ሓድሽ ሕጊ ኣውጺኣ ክብሉ ብዘይፍቓድ እቲ ዘእተዎ ትካል ድለላ ዝዝከር ኰይኑ። ኣብ ስጳኛ ምስ
ምንጭታት እቲ ከባቢ ሓቢሮም፣ ባዕሉ ስራሕ ናይ ምቕያር መሰል ዝመደበሩ ወናኒ ናይቲ ባንኪ
ሰራሕተኛን ኣስራሒን ዘራኽቡ ክህልዎ ምዃኑ ኣፍሊጡ፣ ምስ ዝነበረ ትካል ሳንታንደር
ትካላት ድለላ። ናብ ባሕረይን ዘእትውዎ ሰራሕተኛ ናይ ስራሕ ኩንትራቱ ብዝተገብረ ስምምዕ ቬንዙዌላ
ሰራሕተኛ ናብ ካልእ ስራሕ ከይቅይር ምስ ኣብቀዐ ነቲ ዘእተዎ ደላላ ወይ ክትዕድጎ ከም እተሰማምዐት
ዝኽልክል ስልጣን በቲ ሓድሽ ሕጊ ትካል ብደብዳበ ምስ ሓበረሉ ኣብ ተሓቢሩ፣
ተሳዒሩ ኣሎ፣ ድልየቱ ከይዱ ስራሕ ክቝጸር ሽዱሽተ ሽሕ ሰራሕተኛታት
ሓያሎ ማዕከናት ዜና “ጊላነት” ይኽእል፣ እቲ ሓድሽ ኣስራሒ ድማ ገንዘብ ከም እተረኽበሉ ይፍለጥ፣ ኣብ ዝርከቦ ባንኮ ዲ ቬንዙዌላ ። ኣብ ቀዳምነት ከም ዝሓዘት እትፍለጥ ህንዲ
ኢሎም ዝጽውዕዎ ኣብ ባሕረይን ሰራሕተኛ ከም ዝቘጸረ ናብ ሚኒስትሪ ዝሓለፈ ዓመት 2.35 ሚልዮን በጻሕቲ ትሕቲ መንግስቲ ምእታዉ እታ ዝሓሰረ ክፍሊት ኣገልግሎት ከም
ብናይ ስራሕ ድለላ ክካየድ ዝጸንሐ ዕዮ የፍልጥ፣ ካብ ኤውሮጳን ካናዳን ናብ ኩባ ከም ሃገር ምስ እተካይዶ መደባት እትህብ ይፍለጥ፣
ኣገባብ ምስ ተሳዕረ። ምስቲ ዋኒን ባሕረይን ኣብ ኩለን ሃገራት ዝኣተዉ ምንጭታት የረድኡ፣ ልምዓት ዝሳነ ከም ዝዀነ ሰብ ወናኒ ናይቲ ትካል ሱኒል ሚታል
ርክብ ዝነበረን ትካላት ተቓውሞ ከም ወሽመጥ ክሰረሓሉ ዝጸንሐ ኣብ መንጎ ኩባን ቀጠርን። ነቲ ኣብ ምህናጽ
ስልጣን ኣረዲኦም፣ ስጳኛዊ ሚስጢር መኽሰብ ናይቲ ትካል።
ዘስመዓ ተፈሊጡ ኣሎ፣ እቲ ዝረአ ደላላን ሰራሕተኛን ዘሎ ንመሰላት እዚ ሆቴል ዝውድእ ናይ ወጻኢታት
ትካል ሳንታንደር ነቲ ባንክ ካብ ብዝህቦ ሕሱር ክፍሊት ዓማዊል ከብዝሕ
ዘሎ ተቓውሞ። ሰፈሩ ዝተተንከፈ ደላላ ዝከላኸል ሕጊ ዝሰዓረት ናይ ዝርዝር ኣብ ውሽጢ 14 ኣዋርሕ
12 ዓመት ንላዕሊ ከም ዝሰርሓሉ ብምኽኣሉ ከም ዝዀነ ንምንጭታት
ዕስለ ዕኰት ምስ ዘርእዮ ሕርቃን መጀመርታ ሃገር ወሽመጥ ኰይና ኣጻፊፈን ከም ዝውድኣ እቲ ምንጪ
ኤኤፍፒ ኣረዲኡ ኣብ ዝሃቦ ቃል ኣረዲኡ፣
ብምምስሳል ዘ ጋልፍ ኒውስ ይገልጾ፣ ኣላ፣ ሓቢሩ፣

ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009
ሻድሻይ ክፋል
ኣብ ዝሓለፈ ሕታም። ኲናት
ሰላሞን ከባቢኡን ጸጥ ኢሉ ክንሱ
ቃንዛ ወተሃደራት ወያነ ግን ይቕጽል
ምንባሩ፤ ብድሕር’ዚ። ጸላኢ ካብ ንኲናት
ናብ መርዓ ገጹ ብዝቐርብ ኣገባብ
ኣተኣታትዋ ህዱድ እናበለ ናብ ዕርዲ
ሓይልታት ምክልኻል ከምዝተጸግዐን
ሕርሕራይ ገይሮም ከምዝቐጥቀጡዎን፤
ኣብ ከምዚ ዝበለ ህሞት ደሙ ዝፈልሖ
ወዲ ኣሮን ከም ኣመሉ ካብ ቦታ ናብ
ቦታ ይናጠር ምንባሩ ሪኢና፣
ቀጺልና።- ሓላፊኡ ተራኡ ናብ
ምግናሕ ወዲ ኣሮን ከምዝኣተወ፤
ሰራዊት ወያነ ገና በቲ ዘስካሕክሕ
ህልቂት ከምዘይሰክሑ፤ ኣብ ውሽጢ
ሓደ ማዓልቲ ክሳብ ኣርባዓ ታንክታት
ጸላኢ ይቃጸላ ምንባረን እውን ኣብ
ዝሓለፈ ሕታምና ካብ ዘንበብናዮ እዩ
ነይሩ፣
ኣብ መወዳእታ።- ወዲ ኣሮን
ኣር.ፒ.ጂኡ ሒዙ ናብቲ እተን ታንክታት
ጸላኢ ዝጽግዕኦ ዝነበራ ቦታ ገጹ
ከምዝገዓዘ፤ ሻቡ። ቦምባኡ ሰኲዑ ንኣር.
ፒ.ጂኡ ኣብ መንኩቡ ብምስቃል ፈለማ
ንዘቃጽላ ታንኪ ክሓሪ ከምዝጀመረ፤
ብዙሕ ከይጸንሐ ኸኣ ኣዒንቱ ኣብ ሓንቲ
ታንኪ ዓሊበን ቃታ ብረቱ ከምዝስሓበ፤
እንተኾነ ግን... ብምባል ዛዚምና ኔርና፣
ንሎሚ ኸኣ እዚ ዝስዕብ እነሆ።-
* * *
እንተኾነ ግን።- ካብቶም ከም
ሕሱም ዝልብለቡ ዝነበሩ ወተሃደራት
ዝተተኰሰት ጥይት ኣብ ርእሲ ወዲ ኣሮን
ዓለበት፣ ወዲ ኣሮን ዓቕሎም ብዝጸበቦም
ወተሃደራት ቃታ ኣር.ፒ.ጂኡ ከይሰሓበ
ንቕድሚት ገጹ ጻሕ ኢሉ ወደቐ፣
ነታ ካብ ብዙሓት ዝሓረያ ታንኪ ባል
ክትብል ክርእያ እናበሃገ ንኽርእያ ዕድል
ኣይረኸበን፣
ብጾቱ ነቲ ካብ ርእሱ ዝፈስስ ዝነበረ
ደም ብምዕጋት ካብ መስዋእቲ ከድሕኑዎ
ተጓይዮም፣ ንሕክምና ‘ውን ወሲዶሞ፣
ብድሕር’ዚ ምእንቲ ርእሱ ‘ውን ኣብ
ወተሃደራዊ ኣሰላልፋ ገለ-ገለ ምቅይያር
ተገብረ፣ ኣሃዱታት ሓይልታት
ምክልኻል ነቲ ሽሾ ሰራዊት ንምዝሓል
ካብቲ ዝነበርኦ ቦታ ክስሕባ ከምዘለወን
ተገብረ፣ ስለዚ ኸኣ ከባቢታት ጋርዋን
ከባቢኡን ምስ እላላን የማነ ጸጋሙን
እዋናዊ መከላኸሊ ቦታ ኮነ፣
ወያነ እቲ ስልታዊ ምንስሓብ ስዕረት
ስለዝመሰሎ ምሒር ተሃንደደ፣ ስለዚ
ኸኣ ሩባ መረብ ንምስጋር ተርባጹ ናብ
ጥርዚ ደየበ፣ ሻቡ ሰራዊቱን ታንክታቱን
ሓጸልጸል እናበለ ናብቲ ተዳልዩሉ
ዝነበረ መፈንጠራ ተደርገመ፣ ከባቢ
ገማግም ሽላሎ። ዓዲ ሃኪንን ግርመን ከኣ
መቕበሪኡ ኮነ፣ ሰብ ኣብ ርእሲ ሰብ
ተጸፋጺፉ፣ ሂወት ማእለያ ዘይብሎም
ኢትዮጵያዊያን ተረስሪሱ፣ ናህሪን
ሕልምን ካልኣይ ወራር ከኣ ኣኽቲሙ፣
ወያነ። ሕጂ ‘ውን ናብ ካልእ ምድላው’ዩ
ኣትዩ፣ ጸላኢ። ሳልሳይን መጠነ ሰፊሕን
ወራር ንምክያድ ልዑል ምድላው ኣብ
ምግባር ተጸምደ፣ በቲ ኢድ ናይ ግዳም
ሓይልታት ዝተሓወሶ ወራር’ቲ ንመላእ
ኤርትራ ንምቍጽጻር’ዩ ሓሊኑ፣ ልዕሊ
ኹሉ ግን ንከተማና ኣስመራ ምቍጽጻር
ከምዝከኣል ዝተጠራጠረ ‘ውን
ኣይመስልን ነበረ፣ ኣስመራ ተቘጻጺርካ
ስርዓት ምቕያር ከኣ ሓደ ካብ ቀንዲ
ሕልምታቱ እዩ ዝነበረ፣
ጎድኒ ጎድኒ’ዚ ሰራዊት ኤርትራ
‘ውን ነቲ ወራር ንምብርዓን ዝኸውን
ምድላው ይካየድ ነበረ፣ እቲ ጽኑዕ
ዕርዲ ዝህነጸሉ ቦታታት ተመሪጹ፣
ስለዚ ከኣ ካብ ባይቶ ጎጃጅላይ ተበጊሱ።
ንዝባውንቲ ማይ ቆቓሕ ብምድያብ።
ጀጋኑ ኣብ ዓውዲ ጅግንነት
ብጐላጉል ሽላሎ ሓሊፉ። ምስ ታባታት
ዓዲ ሃኪን ተኣሳሲሩ። ብግርመን ጸሊም
ቀላይን ብምሕላፍን ብጽብራ ኣቢሉ
ንላዕላይ መረብ ብምዝርጋሕን ካብ
ደቡባዊ ምዕራብ ንሰሜናዊ ምብራቕ
ዝተኣሳሰር ድፋዕ። ልክዕ ከም ድፋዓት
ሰላሞን ከባቢኡን ኮይኑ ተሃኒጹ፣
ብድሕሪ እቶም ብከባቢ እላላን
ዝባውቲ ማይ ቆቓሕን ኣብ ወርሒ ሰነ
ዝተኻየዱ ከበድቲ ውግኣት። ወርሒ
ሓምለ ሰላም ሰፈና፣ ብርጌድና ምስ
የማነ ጸጋማ ዝነበራ ኣሃዱታት ኣብ
ቀዋሚ ዕርዲ ተጸምደት፣
እቲ ብሓሙስ 25 ለካቲት ኣብ
ርእሱ ዝተወቕዐ ወዲ ኣሮን ከም
ኩሎም ውጉኣት ሓውዩ ናብ
ኣሃዱኡ ተመልሰ፣ እንተኾነ ግን።
ናብታ ዝፈትዋ ኣር.ፒ.ጂኡ ዘይኮነስ
መራሕ ጋንታ ክኸውን ከምዘለዎ እዩ
ተነጊሩዎ፣ ሃብቶም ከፈላን ዓሊን እዮም
ነጊሮሞ፣ ወዲ ኣሮን ግን ክሳደይ ንኻራ
በለ፣ ኣዛዚ ኣር.ፒ.ጂ ድኣ’ምበር ኣዛዚ
ጋንታ ክኸውን ከምዘይክእል ንሓለፍቱ
ደጋጊሙ ሓበሮም፣
‘’ውሳኔና ብኹሉ መለኪዒታት ኢና
ርኢናዮ፣ ሓሲብናሉ ከኣ ኢና፣ ጋንታ
መሪሕካ ክትዋጋእን ከተዋግእን ጸገም
ከምዘይብልካ ኣረጋጊጽና ኢና’’ ሃብቶም
ተዛረቦ፣
‘’እወ። እቲ ዝበሃል’ኳ ሃብቶም
ኢሉዎ’ዩ፣ መራሕ ጋንታ ንዓኻ ትሕቲ
ዓቕምኻ’ዩ፣ ስለዚ ኣይትሕመቕ፣ ምስ
ጊላይ ተሸመ ኣብ ቀዳመይቲ ጋንታ
ተመዲብካ‘ለኻ’’ ዓሊ’ውን ወሰኸሉ፣
ወዲ ኣሮን እታ ‘’መራሕ ጋንታ
ኣለኻ’’ እትብል ዘረባ ሓለፍቱ
ክትወሓጠሉ ኣይከኣለትን፣ ስለዚ ኸኣ
ብቕዓት ከምዘይብሉ ንምእማን ብዙሕ
ተኸራኸረ፣ ካብኡ ንላዕሊ ዝኾኑ ሰባት
ከምዘለዉ ‘ውን ክጠቓቕስ ፈተነ፣
ንነብሱ ከም ቀይዲ በተኽን ሰታይን
ገይሩ ብምቕራብ ካብታ ናይ ሓላፍነት
መዚ ንምህዳም ብዙሕ ጸዓረ፣
‘’ኩሉ’ዚ ትብሎ ዘለኻ ሰብ ዘይንፈልጦ
ኣይኮንናን። ግዳ ካብኡ ንናብኡስ ንዓኻ
ኢና ሓሪና’’ በዓል ሃብቶም ‘ውን ከእምኖ
ይኽእል’ዩ ዝብል ሓሳባት ሃቡዎ፣
‘’ስምዑኒ። ኣነ ንሓላፍነት ዝኸውን ሰብ
ኣይኮንኩን፣ ኣነ እንተኻኣልኩ ብኣር.
ፒ.ጂ ጌረ ክሳጐድ ይኽእል ይኸውን፣
ነዚ ትብሉዎ ዘለኹም ሓላፍነት ግን
ፈጺመ ኣይክእሎን እየ፣ ድሓር ከኣ።
ኣነ ዝኣልያ ኣደ ዓሰርተ ቈልዑ ሓብቲ
ኣላትኒ፣ ስለዚ እዚ እዘን ጠላማት ከበሳ ክትብገስ ኣብ ምድላው ነበረት፣
ዝወልዓልና ኲናት እንተድኣ ተወዲኡ ግዳ ንብገሰሉ ሰዓት ስለዘይተፈልጠ
ሓብተይ ክናቢ ናብ ዓደይ ክምለስ’የ ‘’ዝኾነ ሰብ ናብ ከተማ ገጹ ከይከይድ!’’
ዝደሊ’’ ዓቲቡ’ዩ ተዛሪቡ፣ እቲ ኲናት ዝብል መምርሒ ተመሓላሊፉ ነበረ፣
ገና ዘይተወድአ ምዃኑ ይፈልጥ’ኳ እቲ ምእንቲ ክሰቲ ካብ ሃይ ቀዳም
እንተነበረ። ካብታ መራሕ ጋንታ ኩን ናብ ሸሸቢት ዝጓዓዝ ዝነበረ ወዲ
እትብል ሓሳብ መዋጽኦ እትኾኖ መገዲ ኣሮን ሓላፍነት ስለዝጸቐጦ ናብቲ ኣብ
ምጽራጉ ግን የሐጒሱዎ ነበረ፣ ሓለፍቱ ጥቕኡ ዝነበረ እንዳ መስተ ‘ውን ክኣቱ
ግን በቲ ካብ ኣር.ፒ.ጂ ንኸይፍለ ኢለ ኣይከኣለን፣ ድሓር ግን ዋላ ሓንቲ
ዘቕረበሎም ሓሳብ ኣይተሃመሉን፣ ጥራሕ ኢሉ ጸሊቑ ኣተወ፣ ‘’ኣንታ
ስለዝኾነ ኸኣ ኪርኪር ኢሎም ሰሓቑዎ፣ ዓፋሪ። ኣብዚ እናበጻሕካስ ንዓቐበት
ንሱ ‘ውን ምስኣቶም ሰሓቐ፣ ጋርዋ ደይብካ ሽላሎ ምብጻሕ ሲኢንካ?’’
ኣብ መወዳእታኡስ ወዲ ኣሮን ብምባል ልክዕ ከም ምስ ሰብ ምስቲ
ተሳዕረ፣ ነታ ዝፈትዋ ኣር.ፒ.ጂኡ ቢራ ይዘራረብ፣
ከም ኣደ ዓሰርተ ቈልዑ ሃብቱ ገይሩ ድሓር’ዚ ስትይ ዊዒሉ ሕሳቡ ከፊሉ
እኳ እንተገለጻ ክዕወተላስ ኣይከኣለን፣ ናብ ቦትኡ ተመልሰ፣ ዓሊ ወዲ ኣሮን
ሓሳቡ ብሓለፍቱ ስለዝተፈልጠ ኩሎም መምርሒ ጢሒሱ ናብ ከተማ ምውራዱ
ዘቕረቦም ምኽኒያታት ማይ ሓቚኑ ምስ ፈለጠ። ናብ ቦትኡ ከምዝመጽእ
ከምዝተርፍ ገበሩዎ፣ ብምግባር፤ ስለምንታይ ከምኡ ከም
‘’ድሓን ወዲ ኣሮን። ንኣር.ፒ.ጂ ዝገበረ ሓተቶ፣ ኣተሓታትታኡ
ሓብትኻ ዝኣልያ ኣይትስእንን’ያ፣ ኩሩይ እዩ ነይሩ፣ ወዲ ኣሮን‘ውን ዓሊ
ከምዛ ንብለካ ዘለና ጥራሕ ግበር፣ ስለዚ ምኹራዩ ኣይተሰወሮን፣
ሎሚ ምሸት ናብ ቀዳመይቲ ጋንታ ‘’ዋእ! ኣንታ ዓሊ ደይ ማንቲለ’ያ
ሰጊርካ ክትሓድር ኣለካ’’ ናይ መወዳእታ ናብዚ ኹሉ የእትያትኒ’’ ርእሱ ሓኸፍ
ውሳኔኦም ነገሩዎ፣ ሓኸፍ እናኣበለ’ዩ ተዛሪቡ፣
ወዲ ኣሮን ከምዘይገብሩሉ ተረዲኡዎ ‘’ማንቲለ ድኣ ከመይ ኣቢላ’ያ ናብ
ነይሩ፣ ኣብቲ ናይ መወዳእታ ግበር ባር ተእትወካ?’’ ዓሊ ተገሪሙ ሓተቶ፣
ኣይትግበር ኣትዩ ንዘይከውን ነገር ምስ ሓርቖቱ ግና ገና ኣብ ገጹ ይረአ ነበረ፣
ሓለፍቱ ክገታተር ከኣ ቅኑዕ ምርጫ ‘’ነታ ማንቲለ ክቐትል ክብል
ኮይኑ ኣይተራእዮን፣ ስለዝኾነ። ነታ ደድሕሪኣ ጐየ፣ ንሳ ትጐዪ ኣነ ድማ
ዝፈትዋ ኣር.ፒ.ጂኡ ካብ መንኩቡ ደድሕሪኣ ይጐዪ፣ ኣብ መወዳእትኡስ
ኣውሪዱ ካልእ ጾር ንኽስከም ንጋንታኡ ሒዛትኒ ናብ ከተማ ኣትያ፣ ሽዑ... ኣብ
ተፋንዩ ናብ’ታ ሓዳስ ጋንታኡ ገጹ ከተማ ካብ በጻሕኩ ድኣ... ሓደ ካብዚ
ኣምርሐ፣ ሓጺር ክሳዱ ለኪመ ዘይከይድ ኢለ’’
ብድሕርዝስ ወዲ ኣሮንን ሓላፍነትን ዝበለ ወዲ ኣሮን ኣይሰሓቐን። ዓሊ ግን
ተጋጢሞም፣ እቲ ብዘይ ፍቓድ እንታይ እዋኑ ኩራኡ ከምዝረስዖ ድሮ
ፈጨው ኢልካ ናብ መስተ ዘለዎ ሰሓቕ ጀሚሩ ነበረ፣
ቦታ ምኻድ እናተረፈ መጺኡ፣ ‘’እሞ ንሓንቲ ቢራ ኢኻ ክሳብ
ሓላፍነት ኣብ እንግድዕኡ ተሰቒላ ካብ ክንድ’ዚ ዝደንጐኻ?’’ ሰሓቑ ኣሞንግዩ
ኩሎም ወተሃደራዊ ሕግን ስነ-ስርዓትን እዩ ሓቲቱዎ፣
ዘይፈቕዶም ተግባራት ከምዝቝጠብ ‘’ኣንታ ዓሊ። ሱቕ ኢልካ እባ ኢኻ፣
ገበረቶ፣ ባር ኣቲኻ ድኣ... ሓንቲ ሰቲካ’ዶ
ሓደ ሓደ ግዜ ግን። መስተ ቃሕ ይውጻእ’ዩ፣ ልክዕ’ዩ ክትኣቱ ከለኻ
ክብሎ ከሎ። ‘’ክላእ። ኣንታ ብዘይተሓዝ ሓንቲ ኢልካ ኢኻ ትኣቱ፣ ምስ ኣተኻ
ድኣ ተታሒዝና ‘ምበር... ለንቅነስ ግን እታ ሓንቲ ንሓንቲ እናጸውዐት
ንቶኾምብያ ኬድካ ምስቲ ሓጺር ክሳዱ ትንፋስካ ኣውጺኣትካ ትውዕል፣ ድሓር
ምዕላል ኣገዳሲ ኔሩ’’ እናበለ የስሕቖም ክኣ... ደይ ብዘይተሓዝ ሒዝኩምና
ነይሩ፣ ሓጺር ክሳዱ ቢራ ምዃኑ’ዩ፣ ‘ምበር ኣነን እዚ ሓጺር ክሳዱን’ዶ
ኣሃዱና ኣብቲ ድፋዕ’ቲ ዓሪዳ ድሕሪ ምተፈላለና? ኣየ ግዜ!’’ ዝበለ ወዲ ኣሮን
ምጽናሕ። ክፍለ-ሰራዊትና ብዕለት 15 ምስቲ ገና ዘረባኡ ቅድሚ ምውድኡ
ለካቲት 2000 ካብ ድፋዓት ሽላሎን ሰሓቕ ዝጀመረ ዓሊ ኮይኑ ካርካር ኢሉ
ማይ ቆቓሕን - ግንባር መረብ ሰቲት ሰሓቐ፣
ናብ ማእከላይ ግንባር ንምቕያር ናብ ብድሕር’ዚ ሓርቖት ዓሊ ናብ በረድ
5
ስለዝተለወጠ ብዛዕባ ምብጋስ እዮም
ክዘራረቡ ጀሚሮም፣ ጉዕዞ ሰዓታቱ
ቈጺሩ ምስ መጸ ኸኣ። መገዶም
ብመስመር ቶኾምብያ ዓናጉለ ኣቢሎም
ንዓቢ መስመር ጽርጊያ ሻምብቆ
ዓረዛ ተኸቲሎም ጉዕዞ ናብ ከበሳ
ተተሓሓዙዎ፣
ድሕሪ ነዊሕ ናይ መኪና ጉዕዞ
ኸኣ ንከተማ መንደፈራ ሓሊፎም።
ቀዳመይቲ ብርጌድ ንከባቢ ጣፋ ንፋስ።
ካልኣይቲ ብርጌድ ንመስመር ሸኻ
ኢያሞ ምድፋእ ዋልታ ሒዛ ናብ ማይ
ሳግላ ብምውራድ ንሸነኽ እንዳ ዕሸ
ማየልቦ፣ ብርጌድ በዓል ወዲ ኣሮን
ድማ ንዲጋ ሰመሞ ብምሕላፍ ዓዲ ዃላ
ኣተወት፣ ንቁልቁለት ጽርጊያ ዓዲኮተዮ
ወሪዶም እንዳገርግስ ሰንጢቖም ኣብ
ከባቢ ክሳድዒቃ ናብ ዝርከብ ሻኻጐብየ
ዝተባህለ ቦታ ብምብጻሕ ከም ሪዘርባ
ናይተን ኣብኡ ዓሪደን ዝጸንሖኦም
ኣሃዱታት ተመዲቦም ቦታኦም ሓዙ፣
ኣብዚ ቦታ’ዚ ምስ በጽሑ ከኣ ከም
ታዕሊም። ጨመተ ቶዅሲ። ዝተፈላለዩ
ስፖርታዊ ንጥፈታት። ምህናጽ ድፋዓትን
ካልኦት ንወተሃደራዊ ንጥፈታቶም
ዝሕግዙ ልምምዳትን እናኣካየዱ ክሳብ
ወርሒ ግንቦት 2000 ጸንሑ፣
ብድሕርዝስ ጸላኢ። ዓርቢ 12 ግንቦት
ብወገን ዛላምበሳን ጸጋማይ ግንባር
መረብ ሰቲትን ወራር ከም ዝጀመረ
ኣብ ምስራሕ ድፋዕ ከለዉ ኢዮም
ብድምጺ ሓፋሽ ሰሚዖም፣ ሽዑ።
እተን ምስኦም ዝነበራ ኣሃዱታት ናብ
ድፋዓተን ብምእታው ንምንቅስቓስ
ጸላኢ ክከታተላ ጀመራ፣ ንሶም ግን
ከም ሪዘርባ ስለዝነበሩ ቀልጢፎም ናብ
መዓስከሮም ተመለሱ፣
ሪዘርባ ብምዃኖም እቲ ዝነበሩዎ ቦታ
ቦታኦም ከምዘይነበረ ይፈልጡ ነይሮም፣
ስለዚ ኸኣ ጸላኢ በዚ ቦታ’ዚ ጸቕጢ
ይገብር ኣሎ ዝብል ሓበሬታ እንተድኣ
መጺኡ ናብቲ ዝተባህለ ቦታ ብምኻድ
ንኽዋግኡ ቅሩባት ነይሮም፣
ኣሃዱታት ነተን ዝነበርአን ሬድዮታት
ዝኸውን ቅያር ባተሪ ተዓደላ፣ ነፍሲ-
ወከፍ ሰብ ዕጥቁ ዓጢቑ ንኹሉ እንተታት
ድሉው ኮነ፣ ኣዘዝቲ ሓይልታትን
ጋንታታትን ሬድዮታቶም ሓድሽ
ባተሪ ገይሮም ይፈታትኑወን ነበሩ፣
እቲ መራሕ ጋንታ ናይ ካልኣይቲ
ጋንታ ኮይኑ ዝቐነየ ወዲ ኣሮን ግን ምስ
ወዲ ዓሊ ይከራከር ነበረ፣
‘’ስማዕ ዓሊ። ኣነ መራሒ ክኸውን
ኣይክእልን እየ’’ ወዲ ኣሮን’ዩ ሕማሙ
ደጊሱዎ ብዓውታ ዝከራኸር ነይሩ፣
ዓሊ ስለምንታይ ንዝደቀሰ ሕቶኡ
ከምዘልዓሎ ኣይጠፍኦን፣ ምኽኒያቱ።
ንባህሪ ወዲ ኣሮን ጽቡቕ ገይሩ’ዩ
ዝፈልጦ፣ ክንዲ ዝኾነ ኸኣ መራሕ
ጋንታ እንተድኣ ኮይኑ ካብ ተዋጋኢ
ናብ ኣዋጋኢ ከምዝቕየር ስለዝፈልጥ
ይዓቢ ምህላዉ ኣይሰሓቶን፣
‘’ስማዕ ወዲ ኣሮን። ሕጂ ንድሕሪት
እንተተመለስና ጽቡቕ ኣይኮነን፣
ብዛዕብኡ ቀደም ተረዳዲእና ጸግዑ
ዘትሓዝናዮ ጉዳይ እዩ፣ ስለዚ። ንድሕሪት
ከይተመለስና እንካ’ዛ ሬድዮኻ ተቐበለኒ’’
መግናሕቲ ሓዊሱ’ዩ ተዛሪቡዎ፣
ወዲ ኣሮን ክሰምዖ ኣይከኣለን፣ ብሰሪ
መራሕ ጋንታ ምዃኑ ናይ ውግእ
ወኑ ከይስበር ስለዝሰግአ ነታ ሓላፍነት
ምቕባል ኣበያ፣ ክቕበላ እንተበለ ‘ውን
ምስ ኣር.ፒ.ጂ ከምዝፈላለዩ ስለዝዝክር
መሊሱ ኣብ ዝቐደመ ሓሳቡ ይጸንዕ፣
ብኸም’ዚ ኸኣ መራሕ ጋንታ ምዃን
ኣበየ፣
ኢሳቕ ተስፋማርያም
ይቕጽል
 6
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ክልተ ደቁ ድማ ወረስቲ ምዃኖም ወደይ ነጋሲ ጅረይ ስለዝተሰዉአ። 2.ግርማይ የማነ ገረዝጊሄር
ኣዳለውቲ ምልክታ - ሄለን ዮናስ - ልዋም ተስፋሂወት ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም ወረስቲ ኣነን ኣዲኡ ወ/ሮ ኣረጋሽ ስለዝተሰዉኡ። ኣነ ወራሲት
እንተሎ። ን25/06/09 ኣብ ቤ/ፍ/ ገብረወልዲ ምዃንና ይረጋገጸልና ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤
ዞ/ማ/ሰረጀቓ ይቕረብ፣
ምልክታታት ቤት ፍርዲ ስለዝበሉ፤ ዝቃወም እንተሎ። ዝቃወም እንተሎ። ን15/07/09
ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ ን21/07/09 ኣብ 1ይ መጋባእያ ኣብ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ፣
ምባል ተሪፉ። መብራህቱ ተስፋይ ይቕረብ፣
ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ ቢወጣ ተባሂሉ ይተኣረመለይ
ደቡብ መንደፈራ ወ/ሮ ወለሽ በርሀ ስባህቱ።
ማእከል ኣስመራ ስለዝበሉ፤ ዝቃወም እንተሎ። ዝረኣዩ ጉዳያት ወ/ሮ ዉዳሰ ሰይፈ ተወልደ። በዓል ቤተይ ኣቶ ኪዳነ ርእሶም
ኣቶ ተኽሉ ገ/መድህን ዮዉሃንስ።
ዝረኣዩ ጉዳያት ን23/06/09 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 1ይ
ወደይ የማነ ተኽሉ ገ/መድህን
ተጸዋዕቲ ወረስቲ ኣፈወርቂ ዓንደመስቀል ስለዝተሰዉአ።
ሞግዚት ወ/ሮ ኣለም ሓድሽ። መጋባእያ ቁ.32 ሰዓት 8።30 ቅ/ ኣስፍሃ። ሚሚ ኣፈወርቂ ኣስፍሃ። ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ
ቀትሪ ይቕረብ፣ ስለዝተሰዉአ። ኣነ ጥራይ ወራሲ ሰላማዊት ኣፈወርቂ ኣስፍሃ። ክሕለወለይ። ክልተ ደቅና ድማ
ህጻን በረኸት ኣማኑኤል ተኽሉ።
ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበሉ፤ እየሩሳሌም ኣፈወርቂ ኣስፍሃ። ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸለይ
ኣቦይ ተ/ጋ ኣማኑኤል ተኽሉ
ከሳሲት ወ/ሮ ሰምሃር ዓንደብርሃን። ዝቃወም እንተሎ። ን15/07/09
እያሱ ስለዝተሰዉአ። ወራሲ ኣስፍሃ ኣፈወርቂ ኣስፍሃ። ዘሎ ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ።
ተኸሳሲ በዓል ቤተይ ኣቶ ቶማስ ኣብ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ፣
ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፤ ናይ ዉርሲ ምምቅቃል ጉዳይ። ን24/07/09 ኣብ 1ይ መጋባእያ
ዝቃወም እንተሎ። ን30/06/09 ሳምስጋርድ ሃንስ። ንክልተ ዓመት
ወ/ሮ ኣብርሀት ጸጋይ ትኩእ። ተጸዋዕቲ ብኣድራሽኦም ክርኸቡ ይቕረብ፣
ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 2ይ ሲቪል መጋባእያ ደሃይ ስለዘይብለይ። ብጋዜጣ
ይጸዋዓለይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም ወደይ ዳኒኤል ጸጋይ ስዩም ስለዘይከኣሉ። ብጋዜጣ ተጸዊዖም
ይቕረብ፣
እንተሎ። ን02/06/09 ኣብ 2ይ ስለዝተሰዉአ። ኣነ ምስ ኣቶ ን01/07/09 ኣብ 3ይ መጋባእያ ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ
ወ/ሮ ልኡል ነጸረኣብ ነጋሲ። በዓል ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ይቕረቡ፣ ጸጋይ ስዩም ወረስቲ ምዃንና ሰዓት 8።00 ቅ/ቀትሪ ይቕረቡ፣ ደቡብ ድባርዋ ዝረኣዩ
ይረጋገጸልና ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተዘይቀሪብኹም ቤ/ፍ
ቤተይ ተ/ጋ ዳዊት ተስፋማርያም እንተዘይቀሪብኩም ቤ/ፍ ንስኹም
እንተሎ። ን15/07/09 ሰዓት 8።00
ጉዳያት
ገብረስላሴ ስለዝተሰዉአ። ንዓይ ኣብዘየለክምሉ ውሳኔ ክህብ ምዃኑ ኣብዘየለክምሉ ዉሳኔ ክህብ ምዃኑ ወ/ሮ ኣብርሄት ኣበዶም ሃይለ።
ነፍልጥ፣ ቅ/ቀትሪ ኣብ 3ይ መጋባእያ ነፍልጥ፣
ናይ መጻምዲ መሰለይ ክሕለወለይ። በዓል ቤተይ ኣቶ ቃልኣብ
ይቕረብ፣
ሓሙሽተ ደቅና ድማ ወረስቲ ገብሪሂወት ተወልደብርሃን
ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፤ ወ/ሮ ለተኺዳን ዘርአዮዉሃንስ ኣቶ ኪዳነ ዮዉሃንስ ኣምላኽ።
ወ/ሮ ኣብረሀት ኪዳነ ኣረጋይ። ስለዝሞተ። ንዓይ ናይ መጻምዲ
ዝቃወም እንተሎ። ን18/06/09 ሓጂ። ሓብተይ ወ/ሮ ኣልጋነሽ ወደይ ከሰተ ኪዳነ ዮዉሃንስ
ወደይ ኣቶ ርእሶም ኣማረ መሰለይ ክሕለወለይ። ወድና ኤቨን
ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 2ይ ሲቪል መጋባእያ ዘርአዮዉሃንስ ሓጂ ስለዝሞተት። ስለዝተሰዉአ። ወራሲኡ ምዃነይ
ወልደስላሴ ስለዝተሰዉአ። ኣነ ድማ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸለይ
ይቕረብ፣ ኣነ ምስ ክልተ ኣሕዋተይን ሓደ ይረጋገጸለይ ስለዝበሉ፤ ዝቃወም
በይነይ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ።
ወዲ መዋቲት ሓብትና ጸጋብርሃን ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ። ን24/07/09 ይቕረብ፣
ኣቶ ምስግና ኣርኣያ ሓደራ። ኣደይ ን17/06/09 ይቕረብ፣
ዘርኣዮዉሃንስ ወረስቲ ምዃንና እንተሎ። ን14/07/09 ኣብ 3ይ
ወ/ሮ ጸጋብርሃን ዘርአሓንስ ሓጅ
ስለዝሞተት። ኣነ ጥራይ ወራሲ
ይረጋገጸልና ስለዝበላ፤ ዝቃወም መጋባእያ ሰዓት 8።00 ቅ/ቀትሪ ወ/ሮ ኣስመረት መኮነን ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ
እንተሎ። ን30/06/09 ኣብ 1ይ ቤ/ ገብረክርስቶስ። ደቀይ ፍካረ
ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበሉ፤
ይቕረብ፣ ጋሽ-ባርካ ባረንቱ
ፍ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ፣ ሃይለ ሚኪኤል ብኢዱን
ዝቃወም እንተሎ። ን23/06/09
ወ/ሮ ብርነሽ ኣብርሃ ዓይኖም ሃይለሚካኤል ብኢዱን ዝረኣዩ ጉዳያት
ኣብ 3ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ሞግዚት ሃይማኖት ኣብርሃ
ወ/ሮ ሓዳስ ተወልደ ተስፉ። በዓል ተወልደመድህን። ደቀይ 1. ስለዝተሰዉኡ። ኣነ ወራሲት
ይቕረብ፣
ቤተይ ኣቶ መሓሪ ገብረሚካኤል ይከኣሎ ተኩእ ወልደስላሴ 2. ኣበባ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤ ገብረሊባኖስ። ህጻን ንያት
ወ/ሮ ማና ኣርኣያ ኣብርሃ። ወለደይ መኮነን ስለዝሞተ። ንዓይ ናይ ተኩእ ወልደስላሴ ስለዝተሰዉኡ። ዝቃወም እንተሎ። ን14/07/09 ኣምባሳጅር ሃይማኖት ኣብርሃ።
ብላታ ኣርኣያ ኣብርሃን ወ/ሮ መጻምዲ መሰለይ ክሕለወለይ። ወራሲቶም ምዃነይ ይረጋገጸለይ ኣብ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ፣ ኣቦይ ኣምባሳጅር መኮነን ካሳ
ተበርህ ተላ ባይራኡን ስለዝሞቱ። ሰለስተ ደቁ ምስ ክልተ ተካእቲ ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ። ስለዝሞተ። ኣነ ጥራይ ወራሲት
ኣነ ምስ ክልተ ኣሕዋተይን ምስ ደቂ ደቁን ወረስቲ ምዃኖም ን24/07/09 ኣብ 1ይ መጋባእያ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፤
ወ/ሮ ዘነበሽ ኪዳነ ገብረኪዳን።
ክልተ ደቂ መዋቲ ሓወይን ወረስቲ ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም ይቕረብ፣ ዝቃወም እንተሎ። ን17/06/09
ደቀይ 1.ብርሃነ የማነ ገረዝጊሄር
ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበላ፤ እንተሎ። ን23/06/09 ኣብ 1ይ ቤ/ ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ፣
ዝቃወም እንተሎ። ን24/06/09 ፍ 10ይ መጋባእያ ይቕረብ፣ ወ/ሮ መሰለሽ ባሪኡ ወልደሚካኤል።
ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 2ይ ሲቪል መጋባእያ ወደይ ቶምቦሳ ወልደገብርኤል
ይቕረብ፣
ወ/ሮ ሚለ ተኽለሃይማኖት ምባል ስለዝተሰዉአ። ኣነ ጥራይ ወራሲት NOTICE
ተሪፉ። ምልእተ ተኽለሃይማኖት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፤
ሞጊዚት ጸጋ ወልደሚካኤል። ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ። ን21/07/09 Shareholders ofERlTREA TEXTILES INDUSTRIES PEC in
ህጻን ሰሊሆም ኪዳነ እያሱ። ኣቦይ ዝቃወም እንተሎ። ን22/06/09 ኣብ 1ይ መጋባእያ ይቕረብ፣ their extra-ordinary meeting of 21.05.09 resolved that:
ኪዳነ እያሱ ስለዝሞተ። ወረስቲ ኣነ ኣብ 3ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ
ይቕረብ፣ ኣቶ ተኽለ ገብረእየሱስ 1. shares of Mr. Gebrebrhan Tecleab and Mr. Kahsay
ምስ ክልተ ኣሕዋተይ ምዃንና
ይረጋገጸልና ስለዝበለት፤ ዝቃወም ዑቕባገርግሽ። ወደይ ኣቶ የማነ Yihdego increased from 2138 to 8287 & their capital
ሰረጀቓ ተኽለ ገብረእየሱስ ስለዝተሰዉአ። from Nfa 2,138,000 to 8,287,000 each. As a result.
እንተሎ። ን18/06/09 ኣብ 1ይ ቤ/ ወ/ሮ ህድኣት ገብረዝጊ ዑቕባዝጊ።
ፍ 4ይ መጋባእያ ይቕረብ፣ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ shares of the companv increased from 4,276 to 16,574
ኣደይ ወ/ሮ ለተብርሃን ፍስሃጽዮን ይረጋገጸለይ ስለዝበሉ፤ ዝቃወም
ስለዝሞተት። ወረስቲ ሰለስተ ደቃ
& its capital from Nfa 4,276,000= to Nfa 16,574,000=
ኣቶ ሚኪኤል ተስፋይ ኢያሱ። እንተሎ። ን21/07/09 ኣብ 3ይ
ጥራይ ምዃንና ይረጋገጸልና መጋባእያ ይቕረብ፣ 2. one of the two former managers. Mr. Mohammednur Ab-
ኣሕዋተይ 1.ፍስሃየ ተስፋይ
ስለዝበላ፤ ዝቃወም እንተሎ። dulkader, has been replaced by Mr. Gebrebrhan Tekleab.
ኢያሱ 2.ዮሴፍ ተስፋይ ኢያሱ
ን18/06/09 ኣብ ቤ/ፍ/ዞ/ማ/
ደሃይ ስለዘይብሎም። ናይ ጥፉኣት ኣቶ ጅረይ ገብረኪሮስ ዘወልዲ።
ሰረጀቓ ይቕረብ፣ ERITREA TEXTIEES INDUSTRIES PEC
ምዃኖም ይረጋገጸለይ ስለዝበሉ፤
ዝቃወም እንተሎ። ን23/06/09 ወ/ሮ ማህሌት ትካቦ ተኽሉ። በዓል
ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 10ይ መጋባእያ
ቁ.52 ይቕረብ፣
ቤተይ ተ/ጋ ክፍላይ ገብረሃንስ ሓበሬታ
ሓጎስ ስለዝተሰዉአ። ንዓይ ናይ
መጻምዲ መሰለይ ክሕለወለይ። ዕለት ሰሉስ 19 ግንቦት 2009 ዓ.ም መበል 18 ዓመት ቁ/223 ንጨ/ሚኒ/ሕርሳ ዞባ ደቡብ ኣገልግሎት
ቀሺ መብራህቶም ተስፋይ ቢወጣ ዝዉዕል ዝወጸ ምልክታ ጨረታ። ቆፎ ናይ ንህቢ ዝኽፈተሉ ዝዕጸወሉን ዕለት ስለዘይተጻሓፈ ተወሳኺ
መብርሂ ከምዚዝስዕብ ይኸዉን፣
Vacancy 1. ጨረታ ዝኽፈተሉ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ኣብ ናይ ስራሕ ሰዓታት ን30 መዓልታት ክፉት
Asmara English School ኮይኑ ንጽባሒቱ ኣብ ናይ ስራሕ ሰዓት 3።00 ድሕሪ ቀትሪ ተወዳደርቲ ወይ ወከልቶም
ኣብ ዝተረኽብሉ ይኽፈት።
Asmara Business School 2. መጫረቲ ወረቐት ካብ ቤት ጽሕፈት ምም/ዞባ ደቡብ ጨ/ሓፈ/ኣገልግሎት ኣሃዱ ዕድጊ ክትወስዱ
Position: i) English Teachers ትኽእሉ።
3. ንዝያዳ ሓበሬታ ኣብ ቁጽሪ ቴሌፎን 611300 ኤክስተንሽን 232/262 ተወከሱ፣
ii) Accounting Teachers
4. ተሰሪሑ ዝቀርበሉ ዕለት ክሳብ 30 መስከረም 2009 እዩ፣
iii) Business Administration 5. ተጫረቲ ናይ 2008 ንግዲ ፍቓዶም ዘሐደሱ ክኾኑ ኣለዎም
Teachers 6. ቤት ጽሕፈትና ዝሓሸ ኣማራጺ እንተረኺቡ ነዚ ጨረታ ብምልኡ ወይ ብኸፊል ናይ ምስራዝ
iv) Physics Tutorial Teachers መሰሉ ሕሉዉ ኢዩ፣
v) Mathematics Tutorial Teachers ምም/ዞባ ደቡብ
vi) Chemistry Tutorial Teachers
Qualification: BA or BSc Degree ምልክታ ጨረታ
Experience: Minimum of 2 years teaching ሚኒስትሪ ትምህርቲ ሓፈሻዊ ትምህርቲ ዓመታዊ ጽገናን ጽሬትን ናይ ቴሌፎን ከወዳድር ስለዝደለየ
Salary: Negotiable ግዱሳት ነጋዶ ንጨረታ ይዕድም፣
Applicants are expected to submit their CV, - ናይ 2008 ዝተሓደሰ ንግዲ ፍቓድ ፎቶ ኮፒ
letters of application, and copies of - ምልክታ ጨረታ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ን30 መዓልቲ ክፉት ኮይኑ ይጸንሕ፣
credentials - ሳንዱቕ ጨረታ ንጽባሒቱ 10።00 ቅ/ቀትሪ ተጫረትቲ ወይ ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዝተረኽብሉ
ይኽፈት፣
on or before June 13, 2009 to the office of - መኽበሪ ጨረታ 2,000.00 (ክልተ ሽሕ) ናቕፋ ወይ ዝተረጋገጸ ቸክ C.P.O ይተሓዝ።
^tsfnara English School OR - ንተወሳኺ ሓበሬታን መግለጺ ኣብ ቤት ጽሕፈት ቁጽሪ 20 ሚ/ትም ተወከሱ
^sinara Business School OR - ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዝሓሸ መንገዲ እንተረኺቡ በዚ ጨረታ’ዚ ኣይግደድን
P.O.Box 4953 Asmara ሚኒስትሪ ትምህርቲ
 7
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

መስዋእትን ጻዕርን ኢዩ ተረጋጊጹ፣

ፈለማ ኩሉ ሰብ ዝሓተሉን
ዝግደሰሉን ስለ ዝኾነ ኩነታት ጥዕናኻ
ቃለ - መጠይቕ ምስ ጸሓፊ ህ.ግ.ደ.ፍ ነዚ ንምዕቃብን ንምስሳንን ከኣ ሓላፍነት
ስለዘሰክምና ካብ መንእሰይ ወለዶ
ከመይ ኣሎ?
ኣቶ ኣልኣሚን መሓመድ ስዒድ ትጽቢትና እንታይ ኢዩ?

ከምቲ ኣቐዲመ ዝበልኩዎ። ትጽቢትና

ሓቀኛ ከም ዝነበረ ዘነጽር’ዩ፣ ክስገር ከሎ ግን ብናትና ምብዳህን
ብዙሕ ኢዩ፣ እዚ ሰውራ’ዚ ኣብቲ
ተወፋይነትን ቃልስን ዝመጸ’ዩ፣
መድረኽ ናቱ ተዓዊቱን ተልእኾኡ
እቲ ዝኸፍአን ዝጸንከረን እዋን ገድሊ ውፉያት እንተዘይንነብር ኣይምተሰግረን
ፈጺሙን’ዩ፣ ሓንቲ እንኾርዓላ ስምርቲ
መዓስ ነይሩ? ነይሩ፣ እቶም ካብ ቅድም ኣትሒዞም
ሃገር ከነረጋግጽ ክኢልና ኢና፣ እዚ
ብኸመይ’ከ ተሰጊሩ? ንህሉው ወለዶ ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝተፈላለየ ኩርናዓት
ሓደጋ’ዚ ግን። ነዚ ሃገር’ዚ። ንምግጣም።
ዝምህሮ’ኸ እንታይ’ዩ? ናይ’ዚ ሃገር’ዚ። ኣብ ልምዓት። ፖለቲካ።
ንምሽርራፍን ሰብ ከም ዝመቓቐልን
ምክልኻል ሃገር። ኣብ ውሽጥን ኣብ ደገን
ኣብ ነሓድሕዱ ከም ዝባላዕን ንምግባር።
ገድሊ ክንብል ከለና። ቃል ብቓላ ህዝቢ ኣብ ምንቕቓሕን ኣብ ምውዳብን
ብዝተፈላለየ መሳርሒታት ሃይማኖት
ሽግር። ጸበባ። ጸገም። ኣብ ጽንኩር ኩነታት ዝጋደሉ ዘለዉ። ዝተቓለስዎ ተራ ቀሊል
ፈቲኖም ኢዮም፣ ናይ ብሓቂ ሃይማኖት
ምንባር ማለት እዩ፣ እቲ ዝኸፍአ ኣይነበረን፣ ብቐሊሉ ዘይተሰግረን ረዚን
ዘይብሉ ሰብ የለን፣ ሃይማኖት ዘይብሉ።
ኩነታት ኣየናይ’ዩ ኢልና’ውን ክንፈልዮ ዋጋ ተኸፊልዎ ዝመጸን ኢዩ፣ ስለ
ኣውራጃ ወይ ቀቢላ ዘይብሉ ህዝቢ
ኣጸጋሚ እዩ፣ ምኽንያቱ። መስርሕ’ዩ ዝኾነ። ብቐሊል ነገር ክርአ ኣይክእልን፣
እውን የለን፣ እቲ ጸገም ግን። ሃይማኖት።
ነይሩ፣ ካብ’ቲ ኣነ ዝተሰለፍኩሉ ሕጂ እቲ ገግናዩ ከይዱ። ጸጽቡቑ’ዩ
ቀቢላ። ኣውራጃ። ከም ፖለቲካዊ መሳርሒ
እዋን ኣትሒዙ ክሳብ መወዳእታ። ዝጽበየና ዘሎ፣ እንተዘይሰሪሕና ግን።
ትጥቀመሉ እንተድኣ ኴንካ። እቲ
በብመድረኹ። ሓደ ነቲ ሓደ እናሰገርናን እቲ ገግናዩ ዳግማይ ክምለሰና ምዃኑ
ሓደጋን ጸገምን ኣብዚ ኢዩ ዝመጽእ፣
እናበዳህናን። ንሓደስቲ ብድሆታትን ኣጸቢቕና ክንርድኦ ይግባኣና በሃላይ
ስለዚ። ተልእኾና መቐጸልታና እዚ
ምረትን እናገጠምናን እናተዓወትናሉን ኢየ፣
ሓድሽ ወለዶ ስለዝኾነ። ልክዕ ከምዛ እዛ
ኢና ንኸይድ ነይርና፣ ስለዚ። ከም ገድሊ ሃገር ተሰዊእና ዘምጻእናያ። ሕጂ’ውን
ክትርእዮ ከለኻ። ብቐሊሉ ወይ ብፍሱህ ብዝተፈላለዩ ሓይልታት። ጉዕዞናን
ክንዕቅባ። ንቕድሚት ክንደፍኣ።
ወይ ብርህው መንገዲ ነካይዶ ነይርና ሃገራውነትና ንምዕንቃጽ። መወዳእታ
ኣብ ጽቡቕ ምዕባለ ከነብጽሓ ናትና
ክንብል ኣይንኽእልን፣ ኩሉ ብምረት ዘይብሉ ተጻብኦታት ተራእዩን ገና
መስዋእቲ’ዩ ዝሓትት። ብፍላይ ናይዚ
ዝተሓልፈ እዩ፣ ዋላ ኣብቲ መድረኻት ይቕጽል ኣሎን፣ ኤርትራ ግን ካብ
ሓድሽ ወለዶ፣
ክንርኢ ከለና። ኣብ ገሊኡ ጽቡቕ ሃዋሁ። ቀንዲ መስመር ዕላማኣ ከይተኣልየት
መበል 18 ዓመት ናጽነትና
ኣብ ገሊኡ ድማ ሕማቕን ኣጸጋሚ ብምስራሕ ትስስን ኣላ፣ እዚ ሓይሊ’ዚ
ክንጽንብል ከለና። ኣብ ዝሓለፈ 18
ምረትን ዝምለኦ ነይሩ፣ ኩሉ ርሁው’ዩ ካብ ምንታይ ዝመንጨወ ኢዩ?
ዓመታት ብውሱን ትሕዝቶ በጺሕናዮ
ነይሩ ኢልና ክንዛረብ ኣይንኽእልን፣ ዘለና ደረጃን ኣመቱን ብኸመይ
ብምሉኡ እቲ መስርሕ ኣዝዩ ጽንኩር’ዩ ተጻብኦታት ንዓና ሓድሽ ኣይኮነን፣
ትግምግሞ?
ነይሩ፣ እዚ ድማ። ከምቲ ኣቐዲመ ሕጂ ኣይኮነን ተጻብኦታት ኣጋጢሙና
ህይወት ናይ ኩላትና ክብሎ እኽእል’የ፣
ዝበልክዎ። ባህርይ ናይ’ቲ ጉዳይና ወይ ዘጋጥመና ዘሎ፣ ተጻብኦታት ኣብ
መጀመርታ። ነቲ ሕቶ ቅድሚ እዚ ክበሃል እንከሎ ብመሰረቱ እንታይ ኣነ ናይ ብሓቂ ዝብሎ። ዝፈጸምናዮ
ዘምጽኦ ምረት’ዩ፣ ምኽንያቱ። ጉዳይና ልዕሌና። ከም ሃገር። ከም ህዝቢ ከም
ምምላሰይ። በዚ ኣጋጣሚ’ዚ ምስ እንታይ ኢዩ’ቲ እንተ ደኣ ኢልና። እቲ ካልኦት ምስ ዝፈጸምዎ ምስ ግዜ
ንምጭዋይን ንምህጋርን፤ ጉዳይ መሰል ሓደ ኣብ ኣገዳሲ ጂኦፖለቲካዊ ከባቢ
ቲቪ ኤረ ብምርኻበይ ዝስምዓኒ ዕላማ ንጹር ኢዩ፣ ካብ መጀመርትኡ ከነነጻጽሮ ከለና መዳርግቲ የብሉን፣ ኣብ
ርእሰ-ውሳኔና ንምዝራግን መሰልና ዝነብር ህዝቢ ቀሊል ኣይኮነን በሃላይ
ሓጎስ ክገልጽ እፈቱ፣ ንኹሎም ሰባት። ዋላ’ውን ኣብ ካልእ ነናቶም መሬት እንታይ ለውጥታት ኣምጺእና?
ንምሕካኽን ተባሂሉ ዝግበር ዝነበረ ኢየ፣ እዚ ግን ከምቲ ኣቐዲመ ዝብሎ
ኣባላት ሚኒስትሪ ዜናን ንኹሎም ፍልስፍናን ኣጠማምታን ከይኣተው። ብፍላይ ኣብ ማሕበራዊ ፍትሕን
ተጻብኦ ዝፈጠሮ ምረት’ዩ፣ ኣብ ዝነበርኩ ተሰጊሩ’ዩ፣ ብቐሊሉ ዝተሰግረ
ሓርበኛታት። ንኹሎም ኣብ ኤርትራ እቲ መሰረታዊ ፍልስፍና ወይ ዕላማ ማሕበራዊ ናብራን? ንዝብሉ ሕቶታት
ውሽጢ’ቲ መስርሕ ግን ኣይርህወናን’ዩ ግን ኣይኮነን - ዋጋ ተኸፊልዎ ዝመጽአ
ዝዓዩን ዝጽዕቱን ዘለው ሰባት ዮሃና ነፍሲ ወከፍና ዝነበረ። “ኤርትራ ከመይ ምስ ካልኦት ኣብ እነነጻጽረሉ እዋን።
ነይሩ ማለት ኣይኮነን፣ ኣብ ውሽጢ’ዚ ኢዩ፣ ቀንዲ ዕላማ ናይቲ ተጻብኦ ኸ
ክብል እደሊ፣ ናብቲ ሕቶ ክምለስ። ጌራ ኢያ ናጻ ትኸውን? ህዝቢ ኤርትራ ብግዜ ይኹን ብጻዕሪ ክንርእዮ እንከለና
ነዊሕ መስርሕ ናይ ቃልሲ። ኣብ ገሊኡ እንታይ’ዩ? ስለምንታይ ኢዮም ከ
ሓቂ ኢዩ ብዙሓት ኤርትራውያንን ከመይ ጌሩ ኢዩ ሓርነቱ ዘረጋግጽ? ናይ ብሓቂ ኣብ ጽቡቕን ዘተኣማምንን
ቁሩብ ይርህወና ስለዝነበረ። ዋናታት ዝጻብኡና? ካብ 40ታት ኣትሒዞም።
ካልኦት ፈተውትን ብዛዕባ ኩነታት ናጽነት ኤርትራ ብኸመይ መንገዲ’ዩ ደረጃ በጺሕና ከም ዘለና’የ ዝኣምን፣
መደባትና ከም እንኸውን። ባዕልና ስለምንታይ ከምቶም ካልኦት። ኣብ
ጥዕናይ ተገዲሶም ኣብ ዝተፈላለያ ክጭበጥ ዝከኣል?” ዝብል ኢዩ ነይሩ፣ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ዝትግበር ዘሎ
እነካይዶ ስራሕ ከምዝህሉን። ወነንቲ ትሕቲ ግዝኣት ኢጣልያ ዝነበሩ’ሞ
እዋናት ብምጽዋይ ይኹን ጸሎት እዚ በቲ ሓደ ሸነኽ ኮይኑ። በቲ ካልእ መደባት ልምዓት ብቐሊሉ ዝረአ
ጉዳያትና ኮይንና ናትና መደባት መሰል ርእሰ ውሳኔኦም ዝተረጋጊጽሎም
ብምግባር። ኣብ ገሊኡ እውን ጽቡቕ ሸነኽ ድማ ምስ ተመኩሮ በብቕሩብ ኣይኮነን፣ ምስቶም ደሓን ዝኾነ
ክንስእልን ክንትልምን ጽቡቕ ዕድል - ሊብያ። ሶማልያ…ንሕና’ውን ሓደ ናቱ
ትምኒቶም ብምግላጽ ስለቲ ዘርኣይዎ ኣእምሮና ብዛዕባ ክግበር ኣለዎ እንብሎ ኣንፈት ናይ ምዕባለ ዝሓዙ ከባቢታት
ይህበና ነይሩ፣ ኣብ መወዳእታ ናይ’ዚ መንነት ዘለዎ ህዝቢ ክነስና ስለምንታይ
ተገዳስነት ናይ ብሓቂ ብልቢ ከመስግን ኣብ ኤርትራ ኣብ ኩሉ መዳያት - ኣብ ከተነጻጽሮ እንከለኻ። ገሊኡ’ሞ ፈጺሙ
መሪር ቃልሲ ከኣ። ከም እንዕወት እዚ መሰል’ዚ ተጎስዩ ክንብል ከሎና።
እፈቱ፣ ንጥዕናይ ብዝምልከት። ኣብዚ መዳያት ማሕበራዊ። ፖለቲካዊ ምዕባለ። ክትጽበዮ ዘይትኽእል። ወይ እውን
ዘጠራጥር ኣይነበረን፣ ካበይ ዝመጸ ኢዩ እቲ ተጻብኦ? መሰልና
እዋን’ዚ ኣብ ጽቡቕ ደረጃ ናይ ጥዕና ሓድነት ናይ ህዝቢ ኤርትራ። ምብርታዕ ኣብ ሕልሚ ክትርእዮ ዘይከኣል
ስለዝበልና ካብኡ ዝነቐለ’ዩ፣ ዘመናዊ
ኢየ ዘለኹ፣ እቲ ዝነበረ ሓደጋ ዳርጋ ቃልሲ ንቕሓትና ክብ ኣቢልና፣ ኣብቲ ዝነበረ። ሎሚ ተሃሙሹ ኣሎ፣ ሎሚ
ነዚ ሓድሽ ወለዶ እንታይ ትብሎ? ፖለቲካዊ ታሪኽ ናይ ህዝቢ ኤርትራ
ድሕሪ ዓመት ብምልኡ ተቐንጢጡ’ዩ ቃልሲ ተመኩሮ በብቕሩብ እናተደለበ ኣብ ኤርትራ ኣገልግሎት ሕክምናን
ክርአ ከሎ። ተጻብኦታት ካብ 40ታት
ክብሃል ይከኣል፣ ኣብ ጽቡቕ ደረጃን ድማ እቲ መሰረታዊ ዕላማ ክውቃዕ ትምህርትን ዘይበጽሖ ከባቢታት
ኩላትና ኣብቲ ቃልሲ ክንስለፍ ከለና። ኣትሒዙ’ዩ ዝነበረ፣ ካብ 2ይ ኲናት
ሃዋሁን ናይ ጥዕና እርከብ ከም ዘለኹ ተኻኢሉ ክብል እኽእል፣ የለን፣ ቅድም። ብፍላይ ኣብ ርሑቕ
ካብ መወዳእታ 60ታት ኣትሒዝና። ዓለም ኣትሒዙ ክሳብ’ዚ ምወዳእታ
ንኹሎም ኤርትራውያን ከበስር እፈቱ። እቲ ናይ ሽዑ ከቢድ መድረኽ ከባቢታት ዕድል ትምህርትን ሕክምናን
እቶም መንእሰያት ንበሃል ኢና ኔርና፣ ዘለናዮ እዋን ድማ። በብመድረኻቱ።
ኣውራ ኣውራ ድማ ንኹሎም ኣባላት ንድሕሪት ተመሊስካ ክትጥምቶ ዘይረኽበ ውሑድ ኣይነበረን፣ ንርሑቕ
ደቂ 18ን 19ን ኢና ነይርና፣ እቲ ዝዓበየ ዝተፈላለየ መልክዓት ዘለዎ ተጻብኦታት
ሓይልታት ምኽልኻል ኤርትራ። ኣባላት እንከለኻ። መልእኽትን ትርጉምን ከባቢታት ከተማዕብልን ናብቲ ዝድለ
ካባና ወዲ 21 ዓመት’ዩ ነይሩ፣ ምናልባት እናገጠመና ኢና ንኸይድ ነይርና፣
ህዝባዊ ግንባር ብቐንዱ ድማ ንኽቡር ናጽነት ከመይ ትገልጾ? ክትድፍኦን። ምስቲ ካልእ ህዝቢ’ውን
ካብኡ ዝዓብዩ ውሑዳት ነይሮም ተጻብኦታት ሕጂ’ውን ኣሎ። ጽባሕ’ውን
ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ‘ዮሃና’ ብማዕረ ተሰሪዑ ናብቲ ዝድለ ክበጽሕ
ክኾኑ ይኽእሉ እዮም፣ እቲ ዝበዝሕ ክህሉ ይኽእል’ዩ፣ እዚ ምስ ምንታይ’ዩ
ክብል እፈቱ፣ ንሃገረይ ተመሊሰ ካቢ ሓቂ’ዩ። እቲ መድረኽ ከምቲ ኩላትና ሓያል ጻዕሪ ተኻይዱ’ዩ፣ ኩሉ ዜጋ ከም
ግን። ንእሽቶ መንእሰይ ኮይኑ። ዓቕሚ ዝተኣሳሰር። ክንነፍዕ ከለና ተጻብኦታት
ናይ ቅድም ብዕጽፊ ክሰርሕን ነዚ ኣብቲ ቃልሲ ዝተሳተፍና እንዝክሮ ኣዝዩ ኤርትራዊ መጠን ፍልልይ ብዘይብሉ።
ዘለዎ። ብሱል። ክሰርሕን ንዝኾነ ነገራት ክገጥመና ምዃኑ ክንፈልጥ ኣለና፣
ሃገር’ዚን ነዚ ህዝቢ’ዚን ዝያዳ ከወፍን መሪር ኢዩ ነይሩ፣ ካብ መሪር እውን ሃይማኖት ይኹን ኣውራጃ። ብሄር። ናይ
ክብድህን ዝኽእል ኢዩ ነይሩ፣ ስለዚ። እቲ ተጻብኦ ዝገጥሞ ሰብ ሓያል ስለዝኾነ
በዓል ዓቢ ተስፋን እምነትን ስለዝኾንኩ። ዝጸንከረ ኩነታት’ዩ ነይሩ፣ ብኹሉ ጸቢብ ረብሓታት ምሕላውን ምርኣይን
ክብሎ ዝደሊ። እዚ ሃገር ብብዙሕ ጸበባን ኢዩ፣ ምኽንያቱ። ንመሰልካ ኢልካ ኣብ
መብጽዓይ ዘሐድሰሉ እዋን’ዩ፣ ብፍላይ መለክዒታቱ እንርኢና። ቅድም ቀዳድም ብዘይብሉ ዝተኻየደ ደረጃ ዕብየት
ሽግርን ከቢድ መስዋእቲ ተኸፊሉዎን’ዩ ትቃለሰሉ እዋን። ነዚ መሰል’ዚ ክሓክኽ
ብድሕሪ’ዛ ሕማም ምስጋረይ፣ ሓደ ሓደ ንዓና ንምልሓቕ ብዝተገብረ ውዲት። ቀሊል ኮይኑ ኣይስምዓንን፣
ኣብዚ ደረጃ’ዚ በጺሑ ዘሎ፣ ናጽነት ዝጽዕር ህርድግ ዝብል ሓይሊ ኩሉ
ንኣሽቱ ምስ ሕክምና ዝተኣሳሰር ነገራት ንዓና ንምኽፋእን ከም ኤርትራውያን
ናይ ኤርትራ ክውን ስለ ዝተገብረ። ግዜ ስለዘሎ፣ ዝተፈላለየ መንገድታትን
ጥራይ ኢዩ ተሪፉኒ ዘሎ፣ ቀስ ኢልካ መንነትና ንምሕካኽን ናትና ህላወ ኣብ መወዳእታ። ብኣጋጣሚ
እዚ ሓድሽ ወለዶ። ነዚ ተረዲኡ። መሳርሒታትን እናተጠቕመ። ቀጻሊ
ምስ ግዜ ዝፍታሕ ኢዩ፣ ግን ከም ጥዕና ንምድምሳስን ካብ መጀመርትኡ ካብ መበል 18 ዓመት ጽንብል ናጽነት
ሕድሪ ናይ’ቲ ዝተጨበጠ ክቕጽሎ ተጻብኦ ኣንጻርካን ኣብ ልዕሌኻን
ግን። ንኹሎም ብጾተይ። ኣሕዋተይን 50ታት ኣትሒዞም ኣንጻርና ዝተፈላለዩ ንመላኣ ህዝቢ ኤርትራ እተመሓላልፎ
ኣለዎ፣ ካብዚ ዘለናዮ። በብቑሩብን ከምዝተርር ምግባር። ሓደ ካብቲ
ፈተውትናን ኣዕሩኽትናን። ብዓቢኡ ሓይልታት ዓጢቖም ነይሮም፣ መልእኽቲ እንተሎ?
በብመድረኻቱን። ከይተሃወኽካን ናብ ስልትታቱ’ዩ፣ ሕጂ’ውን ከይደኸምና።
ከኣ ንመላእ ህዝቢ ኤርትራ “ኣነ ከምዛ ዓበይቲ ሓይልታት - ንሓደ መሰለይ
ካልእ ጉዳያት ከይኣቶኻን። ዝተፈላለዩ ከይተዛነና። ነቲ ዝኸፈልናሉ። ዝደመናሉ።
ትርእዩኒ ዘለኹም ጽቡቕ ኣለኹ፣ እሓትት’የ ዝብል ንዕኡ ዝብድሁ ወይ መልሲ።- ህዝቢ ኤርትራ መልእኽቲ
ሓይልታት። ኣተሓሳስባኻን ርእይቶኻን ርሃጽና ዘፍሰናሉ ሃገር ከምዚ ኣብ ብዙሕ
ኣልሓምዲሊላህ። ተመስገን ጽቡቕ ንዕኡ ከከላብቱ ዝፍትኑ ሓይልታት ዘድልዮ ኣይኮነን፣ ከምቲ ፕረዚደንት
ከይጠምዘዙልካ። ከመይ ገይርካ ነቲ ቦታታት እንርእዮ ዘለና። ንኸይሸራረፈናን
ኣለኹ” ክብል እደሊ፣ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ ነይሮም፣ ተመኩሮ ናትና’ውን ነዚ’ዩ ዝብሎ። ህዝቢ ኤርትራ እዝን ከምዚን
መሰረታዊ ማሕበራዊ ፍትሒ ኣብ ኣብ ካልእ መዓላ ንኸይልወጥን
ከኣ ‘ርሑስ በዓል ይግበረልና’ እብል፣ ዘረጋግጸልና፣ ስለዚ። ኣብ ውሽጢ ግበር እትብሎ ህዝቢ ኣይኮነን፣ እዚ
ውሽጢ ኤርትራ ንምርግጋጽ ትሰርሕ ብጽንዓት ክንገጥሞ ክንክእል ኣሎና፣
ብጻይ ኣልኣሚን መንእሰይ እንከለኻ ከምዚ ዓይነት ኩነታት’ዩ ናትና ኣሰላልፋ ሓቂ’ዚ ብግብሪ ተረጋጊጹ ኢዩ፣ ኣነ
ክትነቕሓሉ ኣለካ፣ ብኣጋጣሚ መበል እዚ ድማ ተልእኾ ናይ ኩሉ ኤርትራዊ
ኢኻ ተሰሊፍካ፣ ሽዑ ዝነበረካ ዕላማ። ዝመጸ፣ ከምቲ ዝበልክዎ ኣብ 60ታት ህዝቢ ኤርትራ ከምዚ ክገብር ኣለዎ ኢለ
18 ዓመት ጽንብል ናጽነት። ኣነ ነዚ ኢዩ፣ ንሕና ናትና ተልእኾ ነይሩ’ዩ፣
ትጽቢት ናጽነት መጻኢት ኤርትራን ተሰሊፈ ኣነ ንገዛእ ርእሰይ፣ ኣብ 1966 ኣብ ቦታ ናይ ህዝቢ ኮይነ። ከም እስታዝ
ሓድሽ ወለዶ ክብሎ ዝደሊ። መንእሰይ ሕጂ’ውን በዚ ኣጋጣሚ ዝብሎ። ኢድናን
ካልእን ሎሚ ድሕሪ ናጽነት ተመሊስካ ተሰሊፈ፣ ኣብቲ እዋን’ቲ ሓድጊ ናይቲ ወይ ከም ሓደ ሊቅ ወይ ሓደ ምሁር።
ዲናሞ ስለዝኾነ። ማሕበራዊ ፍትሒ እግርናን ኣጣሚርና ንገዛና ንኽይድ
ክትዝክሮ እንከለኻ እንታይ ትብል? ቅድሚኡ ዝነበረ ግዕዙይ ኩነታት ነይሩ፣ ‘’ህዝቢ ኤርትራ ከምዚ ክገብር ኣለዎ’’
ንምርግጋጽ እቲ ሓላፍነት ናትኩም ማለት ኣይኮነን፣ ገና ብሕጂ’ውን ነቲ
እወ። ብሓቂ ኣነ ጥራይ ዘይኮንኩ ምኽንያቱ። ከምቲ ኩላትና እንርድኦ ወይ ‘’ከምዚ ክትገብር ኣለካ’’ ክብል ኣዝዩ
ኢዩ እሞ። ሃየ ናትኩም ተራ መሊሱ እንኣምነሉን እንሰርሓሉን ዝነበርና።
ብዙሓት መንእሰያት ናይቲ እዋን’ቲ ኣብ ካብ መወዳእታ ኣርብዓታት ኣትሒዙ። ዘጸግም ኢዩ፣ ኣነ ከምቲ ዝበልኩኻ። 100
ይዕዘዝ ኢየ ዝብል፣ ነቲ ኩሎም ብጾትና ዝተሰውኡሉን
ንኡስ ዕዲሚኦም ኢዮም ተሰሊፎም፣ ኣነ ናጻ መሰል ኤርትራ ወይ ሓርነት ናይ ካብ 100 ርግጸኛ ኢየ፣ እዚ ህዝቢ’ዚ
ክሳብ ሕጂ ዝደመይሉን ክንቅጽሎ
ዳርጋ ወዲ 19 ዓመት ከለኹ’የ ተሰሊፈ፣ ኤርትራውያን ንኸይረጋገጽ። ብቐጻሊ ቀሊል ህዝቢ ኣይኮነን፣ ጽቡቕ ናብራን
ኣብ ተመኩሮ ገድሊ ጸብጺብካ መብጽዓና’ዩ፣ መብጽዓ ስለዘለና። ዋላ
ኩላትና እቶም ኣብዚ እዋን’ዚ ብሂወትና ኤርትራ ምስ ኢትዮጵይ ክትኣቱ ጽቡቕ ማሕበራዊ ፍትሕን። ጽቡቕ
ዘይውዳእን ዝሓልፍ ዘይመስልን ሽግር። ሓደ እግርና ኣብ ጉድጓድ ሓደ እግርና
እንርከብን ዝተሰውኡን ተጋደልቲ ኣብ ዝብል ኣበጋግሳ ነቲ ዝነበረ ኩነታት ሃገራዊ ሓድነትን ንኸደልድል ዝኽእል
ጸባባ። ሽርሒ….ወዘተ ተሰጊሩ እዩ፣ ኣብ መሬት ይኹን። ነዚ ህዝቢ’ዚ። ነዚ
ንኡስ ዕድሜና ኢና ተሰሊፍና ክብሃል ኣዝዩ የምርሮ ነይሩ፣ ህዝቢ’ዩ ዝብል እምነት ስለዘለኒ። ሓድሽ
ምስጢር ናይ’ዚ እንታይ እዩ? ካብዚ’ኸ ሃገር’ዚ ክንቃለስን በርቲዕና ክንሰርሓሉን
ይከኣል፣ ኣብዚ ሰውራ’ዚ ምስላፍና እዚ ካብ ምንታይ ዝተበገሰ ኢዩ ዝብሎ መልእኽቲ የብለይን፣ እቲ
እንታይ ንምሃር? ሓደ ካብቲ ግቡእና ኢዩ ኢለ’የ
ብቐንዱ ሃገራዊ ድርኺት’ዩ፣ ብሃገራዊ እንተድኣ ኢልና። እቲ ናትና ቃልስን ዝበልኩዎ’የ ደጊመ ደጋጊመ። ንኹሎም
ዝኣምን፣
ድርኺት ተተባቢዕና ናብ ሓድሽ ኣበጋግሳን። ከምኡ’ውን ናይ ህዝብና ኤርትራውያን ርሑስ መበል 18 ዓመት
ኣበጋግሳ ካብ 60ታት ኣትሒዙ ክሳብ’ዚ እቲ ሽግር። ጸበባ። መከራ። እቲ በዓል ናጽነት ይግበረልና ክብል ጥራይ’የ
ምዕራፍ ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ
ሐሕማቝን ገግናዩን ነገራት ተሰጊሩ’ዩ፣ ብጻይ ኣልኣሚን ናጽነት ብኸቢድ
ክንሳተፍ ናይ ሓቂ ሓደ ኣወንታዊ ናጽነት ዝጭበጠሉ እዋን። ክሳብ ክንደይ ዝፈቱ፣ የቐንየለይ ክብረት ይሃበለይ፣
 8
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ንኣርብዓ ዓመታት ዝተመስጠረ ኣማዉታ

ፓትሪስ ሉሙምባ
ዘይተዳለወሉ መደረ ከስምዕ ዓደሞ፣ ሓለፍቲ ቤልጅዩማዉያን ነቶም ናይ ደቭሊን ስራሕ እምበኣር ነታ
ንሱ ካኣ ነቲ ህዝቢ ኮንጎ ኣብ ትሕቲ ናይ ሕቡራት ሃገራት ሲቪላዊ ኮልጌት ኣብ ናይ ሉሙምባ ባኞ
መግዛእቲ ቤልጅዩም ዘሕለፎ ክኢላታት ስርሖም ብግቡእ ከካይዱ ከይተፈልጠ ምቕማጥ እዩ ነይሩ፣
ስቅያትን ዉርደትን ብስምዒት ከም ዘይክእሉ ገበርዎም” ይብል “እቲ ኮልጌት ንሉሙምባ ብቕጽበት
ገለጸ፣ ብድሕሪ’ዚ ቤልጅዩማዉያን ብርጋዴር ኢንዳርጂት ሪክየ። ምቐተሎ ነይሩ” ድሕሪ ምባል “ኣነ
ምስ ሉሙምባ ተባተኹ፣ ህዝቢ ወኪል ዋና ጸሓፊ ሕቡራት ሃገራት ሉሙምባ ክቕተል ኣለዎ ኢለ ሓሳብ
ምሕረትኣብ ፍስሃየ
ድማ ‘እዚ ዘረባ’ዚ እዩ መጥፍኢ ኣብ ኮንጎ ዝነበረ፣ ኣብዚ ግዜ’ዚ ኣየቕረብኩን፣ ተመራጺ ሓሳብ’ዩ
17 ጥሪ 1961 እቲ ብድምጺ ሉሙምባ ዝኾነ ብምባል ገሊጽዎ’ ሉሙምባ ኣብ ወጥሪ ብምእታዉ ኢለ’ዉን ኣይኣመንኩን፣ እቲ
ህዝቢ ቀዳማይ ሚኒስተር ኮንጎ ይብል ቫን ሌርደ፣ ናይ ሶቭየት ናይ መጓዓዝያ ነፈርትን ኮልጌት ድማ ናብ ናይ ሉሙምባ ኢድ እቲ ቀንዲ ጸላኢኡ ዝነበረ
ኮይኑ ዝተመርጸ ፓትሪስ ሉሙምባ ጉዕዞ ናጽነት ሓርጎጽጎጽ ዝመልኦ ወተሃደራዉያን መካይንን ሓገዝ ባኞ ኣይኣተወን፣ ኣገልግሎቱ ምስ ፕረዚደንት ቾምቤ ክርከብ’ዮም
ዝተቐትለሉ ዕለት እዩ፣ ኩነታት መገዲ እዩ ነይሩ፣ ምእንቲ’ዚ ድማ ክስደደሉ ተሰማመዐ፣ እዚ ድማ ኣብቀዐ ናብ ፈለግ ኮንጎ ደርብየዮ” ጠሊቦም፣ በዚ መሰረት ድማ ብ15
ኣማዉትኡን መንነት ቀተልቱን እቲ ሰራዊት ኣብ ዉሽጢ ሒደት ብዓይኒ ምዕራባዉያን ናይ ኣጽዋር ብምባል የስተንትን ደቭሊን፣ ንሱ ጥሪ 1961 ቤልጅዩማዊ ሚኒስተር
ግን ምስጢር ኮይኑ’ዩ ጸኒሑ፣ ድሕሪ መዓልታት ናዕቢ ኣለዓዓለ፣ ዝሰዓበ ሓገዝ’ዩ ተባሂሉ ስለዝተጠርጠረ ሉሙምባ ንኽቕንጸል ዝኣዘዘ ሰብ ኣብ ጉዳያት ኣፍሪቃ ነቶም ኣብ
ኣርብዓ ዓመታት ኣብ ጥቅምቲ ኩነታት ድማ ዝበኣሰ ኮነ፣ እታ እቲ ተግባር ብኣምባሳደር ኣመሪካ ፕረዚደንት ኣይዘንሃወር ክኸዉን ኮንጎ ዝነበሩ መሳርሕቱ ፕረዚደንት
2000 ብምስጢር ተታሒዞም ኣብ ብማዕድን ሃብታም ዝኾነት ኣዉራጃ ኣብ ኮንጎ “ሉሙምባቪች” ዝብል ኣለዎ ዝብል ጥርጣረ እኳ እንተነበሮ ቾምቤ ብዘይ ወዓል ሕደር ንሉሙምባ
ልዕሊ ዝነበሩ ሰነዳት ብዝተገብረ ካታንጋ ካኣ ናጽነታ ኣወጀት፣ ጥብቆ ተዋህቦ፣ 67 መዓልቲ ድሕሪ ርግጸኛ ግን ኣይነበረን፣ ሕጂ ድሕሪ ክርከቦ ከም ዘለዎ ክሕብርዎ ዝእዝዝ
መርመራን ኣብቲ እዋን’ቲ ዝነበሩ እቲ ናይ ነዊሕ ግዜ መቐናቕንቲ ደብዳበ ጸሓፈሎም፣ ትርጉም ናይቲ
ሰባት ብዝሃብዎ ቃለ-ምስክርነትን ሉሙምባ ዝነበረ መራሒ ኣዉራጃ ደብዳበ ናይ ሞት ፍቓድ ኣብ ልዕሊ
እቲ ንኣርባዕተ ዓሰርተ ዓመታት ካታንጋ ሞይስ ቾምቤ ምስተን ሉሙምባ ብምንባሩ ፕረዚደንት
ተመስጢሩ ዝጸንሐ ኣህጉራዊ ነሓስ። ወርቅን ዩራንዩምን ዝኹዕታ ቾምቤ ብዙሕ ከይተማተአ ተቐበሎ፣
ዉዲትን ጥልመትን ኣብ ልዕሊ ዝነበራ ኩባንያታት ቤልጅዩም ብ17 ጥሪ 1961 ድማ ብነፋሪት
ፓትሪስ ሉሙምባን መንግስቱን ጥቡቕ ምሕዝነት ብምምስራቱ ናብ ኤልሳቤጥቪለ ይዉሰድ ኣብ
ተቓሊዑ፣ ሃብቲ’ታ ኣዉራጃ ንዓሰርተታት ዝነበረሉ ግዜ እንደገና ተቐጥቀጠ፣
ሉሙምባ ብ1956 ሰራሕተኛ ዓመታት ብብራሰልስ ተጓሪቱ’ዩ፣ ብወተሃደራት ካታንጋ ተሓልዩ ናብ
ቤት ጽሕፈት ፖስታ እዩ ነይሩ፣ ቁጠባ ኮንጎ ድማ ብዘይ ናይ ቪለ ብሮወ ድሕሪ ምዉሳዱ ድማ
ድሕሪ ኣርባዕተ ዓመታት ቀዳማይ ካታንጋ ሃብቲ ዝነደየ ቁጠባ’ዩ፣ እቲ ፕረዚደንት ቾምበ ምስ ካቢነኡ ዉሳነ
ሚኒስተር ከም ዝኸዉን ድማ ንኣርብዓ ዓመታት ኣብ ኣብያተ ኣብ ዘሕለፈሉ እዋን ወተሃደራት
ዝፈልጥ ኣይነበረን፣ ሉሙምባ። መዛግብቲ ብራሰልስ ተታሒዙ ቤልጅዩምን ካታንጋን እናተበራረዩ
ማእከላይ ደረጃ መነባብሮ ካብ ዝጸንሐ ሰነዳት ዝፈተሸ ናይ ታሪኽ ኣሳቐይዎ፣ ሽዑ ለይቲ ሉሙምባ
ዝነበሮም ጸለምቲ ዜጋታት ኮንጎ ተመራማሪ ሉደ ዳዊተ “መንግስቲ ብካልእ ቃፍላይ ብተብተብ ናብ
ኮይኑ ሓንሳብ ኣከፋፋሊ ቢራ ካልእ ቤልጅዩም ብድሕሪ መጋረጃ ጫካ ተወስደ፣ እታ መኪና ድማ
ግዜ ድማ ፖለቲከኛ ብምዃን ይሰርሕ ኮይኑ ምንጻል ኣዉራጃ ካታንጋ ኣብ ሓደ ገረብ ተጸጊዓ ደዉ በለት፣
ነበረ፣ ኣብ ፖለቲካ ሃገሩ ብዝነበሮ የቀላጥፍ’ኳ እንተነበረ ረብሓታቱ ብሓደ ቤልጅዩማዊ ዝእዘዙ ሰለስተ
ንጡፍን ሓላፍነታዉን ተዋሳእነት ግን ብስዉር ክካየድ እዩ ተቓሊሱ” ረሸንቲ ወተሃደራት’ዉን ተዳልዮም
ድማ ሓደ ግዜ ብምጥፍፋእ ካልእ ብምባል ይገልጾ፣ “ኩሉ’ቲ ሰነዳት ነበሩ፣ ነቲ ፍጻመ ዝቆጻጸር ካልእ
ግዜ’ዉን ብምንዕዓብ ተኸሲሱ ንጹር’ዩ ነይሩ፣ ኩሎም ሰበ-ስልጣን ቤልጅዩማዊ ካኣ ምስኣቶም፣
ተኣሲሩ’ዩ፣ ቤት ማእሰርቲ ገስጋሲ መንግስቲ ኮንጎ ናይ መንግስቲ ሉሙምባን ክልተ ካልኦት ብጾቱን
ኣተሓሳስባ ንኸማዕብል ሓጊዝዎ’ዩ፣ ቤልጅዩም ትእዛዛት ኣተግበርትን ብተርታ ኣብ ሓደ ዓቢይ ገረብ
ንኣብነት ብ1956 ሃገራዊ ምንቅስቓስ ተኸተልቲ ፖሊሲ መንግስቲ ኣብ ስልጣን ምምጽኡ ሉሙምባ 40 ዓመታት ነሓሰ 2000 ናይ ተጸጊዖም ከለዉ ድማ ነቲ በብሓደ
ኮንጎ (MNC) ዝተባህለ ፖለቲካዊ ቤልጅዩምን እዮም ነይሮም” ብፕረዚደንት’ታ ሃገር ጆሴፍ ካሳቩቡ ደቭሊን ጥርጣረ ካብ ዋሺንግተን ዝተወስደ ናይ ምርሻን ስጉምቲ
ሰልፊ መስሪቱ’ዩ፣ ብኣገላልጻ ጂን ብምባል ይዉስኽ ሉደ ዳዊተ፣ ነዚ ካብ ስልጣኑ ስለዝተሰጎጎ ሉሙምባ ብወግዒ ተረጋገጸ፣ እቲ ትእዛዝ ፕረዚደንት ቾምበን ካልኦት ክልተ
ቫን ሌርደ ዝተባህለ (ቤልጅዩማዊ ጽቡቕ ገይሩ ዝፈለጠ ሉሙምባ። ንባዕሉ ግብረ-መልሲ ብምዉሳድ ካብ ፕረዚደንት ኣይዘንሃወር እዩ ሚኒስተራትን ይዕዘብዎ ነበሩ፣
ዓርኪ ሉሙምባ) ሃገራዊ ምንቅስቓስ ወተሃደራት ቤልጅዩም ካብ ኮንጎ ንካሳቩቡ ካብ ስልጣን ክኣልዮ ፈተነ፣ ተመሓላሊፉ፣ ንጽባሒቱ 18 ጥሪ ድማ ሚኒስተር
ኮንጎ ቀንዲ መለለይኡ ኣፍሪቃዊ ክወጽኡ’ኳ እንተጠለበ ክትግበር ግን ክሰልጦ ግን ኣይከኣለን፣ ድሕሪ’ዚ ስለዚ ድማ ሉሙምባ ካብዚ ዉሽጣዊ ጉዳያት ካታንጋ ንሓደ
ሃገራዉነት (Pan-Africanism) ከም ኣይከኣለን፣ ስለዚ ድማ ንኹሎም ሉሙምባ ኣብ መንበሪ ገዝኡ ዉዲት’ዚ ንምድሓን ምናልባት ቤልጅዩማዊ ላዕለዋይ ኣዛዚ ፖሊስ
ዝነበረ ይዛረብ፣ ሉሙምባ እምበኣር ቤልጅዩማዉያን ዲፕሎማሰኛታት ዘይወግዓዊ እሱር ኮይኑ ተረፈ፣ ብ6 ኣብ ህይወቱ ነቲ ዝኸፍአ ዉሳነ ናብ ቤት ጽሕፈቱ ብምጽዋዕ ነቲ
እቲ እንኮ ልዕሊ’ቲ ንኹለን ብምስጓግ ዉድብ ሕቡራት ሃገራት ጥቅምቲ 1960 ድማ ቤልጅዩማዊ ብምዉሳድ ካብ መንበሪ ገዝኡ ቅትለት ከም ዘይፍለጥ ክገብርዎ
ፖለቲካዉያን ሰልፍታት ዘጥፈአ ነታ ሓዳስ ናጽነታ ዝረኸበት ሚኒስተር ጉዳያት ኣፍሪቃ ልኡል ብለይቲ ብመኪና ብምምላ`ቕ ነቲ ከምዚ ብምባል ኣዘዞ። “ኣጥፍእዎ።
ዓሌታዉን ቀቢላዉን ኣተሓሳስባ ሃገር ክሕልዋ ጻዉዒት ኣቕረበ፣ ዲኣስፕሮሞንት ሊንደን ኣብ ናብ ስታንሊቪል ዝወስድ ነዊሕ ኣሰሮም ከም ዘይርከብ ገይርኩም
በሪኹ ዝተራእየ መራሒ’ዩ ነይሩ፣ እንተዘይኮይኑ ናይ ሕብረት ሶቭየት ልዕሊ ሉሙምባ ዘየማትእ ስጉምቲ ጉዕዞ ተተሓሓዞ፣ ነዚ ዝፈለጡ ኣጥፍእዎም፣ ብኸመይ ከም
ብሰነ 1960 ኣብ ዝተኻየደ ምርጫ ቀጥታዊ ሓገዝ ምሕታት ኣድላዪ (ቅንጸላ) ክዉሰድ ዝገልጽን ፖሊሲ ወተሃደራት ሞቡቱ ኣብ ጽዑቕ ትፍጽምዎ ንዓይ ኣይግድሰንን’ዩ፣”
ድማ ከም መራሒ ሃገራዊ ምንቅስቓስ ከም ዝኾነ ኣተንበሀ፣ እዚ ድማ ኣብ መንግስቲ ቤልጅዩም ዘነጽርን ሃድን’ዮም ተዋፊሮም፣ ኣብ ጀራርድ ሰወተን ሓደ ካልኣዩን
ተሌግራም ናብ ርእሰ ከተማ መወዳእትኡ ድማ ኣብ ገማግም ኮይኖም ድማ ነቲ ኣብ ቀረባ ጥልቀት
ኣዉራጃ ካታንጋ ኤልሳቤጥ ቨለ ፈለግ ሳንኩሩ በቶም ንኮሎኔል ተቐቢሩ ዝነበረ ኣካላት ሉሙምባን
ሰደደ፣ ኣብ ተመሳሳሊ እዋን ኣብ ሞቡቱ እሙናት ዝነበሩ ወተሃደራት ብጾቱን ፍሒሮም ብምዉጻእ
ለንደን ዋይትሆል ዝመደበሮም ተታሕዘ፣ ሉሙምባ ናብቶም ኣብቲ ቆራሪጾም ብኣሲድ ኣሕቀቕዎ፣
ብሪጣንያዉያን ተንተንቲ ኣባላት ከባቢ ዝነበሩ ወተሃደራት ሕቡራት ከምዚ ብምባል ድማ ይገልጾ
ጉዳያት ወጻኢ ካብ ሊዮፖልድቪል ሃገራት ብምጥራዕ ከድሕንዎ እኳ ሰወተ። “ንክልተ መዓልታት ዝኣክል
ዝመደበሩ ኣምባሳደሮም ዝበጽሖም እንተሓተተ ካብ ማእከላይ ቤት ኣብኡ ቀኒና፣ ሓደ እንስሳ ክገብሮ
ጸብጻብ የጽንዕዎ ነበሩ፣ ካብዚ ጽሕፈት ኒዉዮርክ ብዝተዋህቦም ዘይክእል ተግባራት ፈጺምና”፣ ነቲ
ብምብጋስ ሓደ ካብኣቶም ድሒሩ ትእዛዝ መሰረት ግን ንሕቶኡ ነጸግዎ፣ ዘስካሕክሕ ተግባራት ክፍጽሙ
ናይቲ ብM15 ዝፍለጥ ኣገልግሎት መጀመርያ ናብ ሊዮፖልድቪል ከለዉ ኣሲድ ስለዝተወድኦም ነቲ
ዉሽጣዊ ጸጥታ ብሪጣንያ ሓላፊ ኣብ ዝተወስደሉ ድማ ኣብ ቅድሚ ዝተረፈ ናይ መወዳእታ ቅንጥብጣብ
ዝኾነ ሰብ ከምዚ ብምባል ርእይቶ ጋዜጠኛታትን ዲፕሎማሰኛታትን ኣካላት ብሓዊ ብምቅጻል ኣሰር-ሰብ
ኣቕረበ፣ “መፍትሒ ናይዚ ጸገም ተዋሪዱን ተቐጥቂጡን ተራእየ፣ ከም ዘይነበረ ከም ዝገበሩዎ’ዉን
ክልተ ጥራይ ኮይኑ ይረኣየኒ፣ “ኣብ ድሕሪት ናይ ጽዕነት መኪና ኣይሓብአን፣ ብዛዕባ’ዚ ንሰለስተ
እቲ ቀዳማይን ዝቐለለን ፍታሕ ብሰንሰለት ተኣሲሩ እናደመየን ቅነ ዝኣክል ዋላ ሓደ መግለጺ እኳ
ንሉሙምባ ምግላፍ (ምቕንጻል) ጸጉሩ ወንጨርጨር ኢሉ እንከሎን እንተዘይተዋህበ እቲ ወረ ግን ሽዑ
እዩ፣ ብርግጽ ካኣ እዚ እዩ እቲ ርኢናዮ፣ እንተኾነ ግን ጣልቃ ንሽዑ’ዩ ተናፊሱ፣ ድሕሪ’ዚ ሞት
ፍታሕ፣” ክንኣቱ ኣይከኣልናን” ብምባል ሉሙምባ ብሬድዮ ካታንጋ ብወግዒ
ደቭሊን። ሓላፊ ሲ.ኣይ.ኤ ኣብ ይዛረብ ብርጋዴር ሪክየ፣ ኣብ ኣዳ ኣብ ዝተፈነወሉ እዋን ክእመን
ሊዮፖልድቪል “ጀ ካብ ፓሪስ” ሞቡቱ ቪላ ድማ ካብቶም ኣብ ዘይክእል መግለጺ’ዩ ተዋሂብዎ፣
ዝተባህለ ጋሻ ክሳብ ዝመጽእ ቅድሚ ናይ ቴሊቪዥን ካሜራታት “ክሃድም ከሎ ዝረኸብዎ ዝተቖጥዑ
ክጽበ ከም ዘለዎ ካብ ዋሺንግተን ብህዝቢ ንዝተመርጸ ቀዳማይ ተቐማጦ’ቲ ዓዲ እዮም ቀቲሎሞ”
ትእዛዝ ተቐበለ፣ “እቲ ዝተባህለ ሰብ ሚኒስተር ብምቕጥቃጦም ብታሕጓስ ዝብል ጨለ ጉልባብ ዝኣመኖ
ናብ መኪናይ እናቐረበ ምስ መጸ ዝጭድሩ ዝነበሩ ወተሃደራት ኣይነበረን፣ ነዚ ሓቂ’ዚ ንምዉጻእ
ኮንጎን ቀዳማይ ሚኒስተር ኮንጎን ኣለልየዮ፣ እንተኾነ ግን እንታይ ተወሳኺ ዉርደትን ስቅያትን ብ ሉደ ዲዊተ ዝተኻየደ ምርምርን
ኮይኑ ተመርጸ፣ ብ30 ሰነ 1960 ምዕራባዉያን ቁጠዐ ስለዘለዓዓለ ክግበር ከም ዝደልዩ ምስ ነገረኒ ተቐበለ፣ ብድሕሪ’ዚ ናብታ ካብ ካልኦት ሓገዝቲ መሰኻኽርን
ኣብ ጽንብል መዓልቲ ናጽነት ብኡ ንብኡ ካብ ብዙሓት ሃገራት ኣዝየ ተገሪመ” ይብል ደቭሊን፣ ሊዮፖልድቪል 100 ማይልስ ርሒቓ ንዝሃብዎ እዋናዊ ሓበሬታ
ኮንጎ ኣብ ዝነበረ ሃዋህዉ ተጻብኦ ዝተዋጸአ ናይ ሕቡራት ሃገራት እቲ “ጀ ካብ ፓሪስ” ዝተባህለ ጋሻ እትርከብ ታይሰቪል ዝተባህለት ንምእካብን ኣብ ብራሰልስ ዝተኻየደ
መንግስቲ ቤልጅዩም ኣብ ልዕሊ ዓቃብ ሰላም ሰራዊት ኣብታ ሃገር ድማ ናይ ሲ.ኣይ.ኤ ናይ ቴክኒክ ቁሸት ወተሃደራት ተወስደ፣ ጻዕሪ ዳርጋ ትንፋስ ካብ ሓመድ
ሉሙምባ ክዓሙቕ ከኣለ፣ ኣብቲ ተዋፈረ፣ ሓላፊ ዝነበረ ዶክተር ሲድኒ ቤልጅዩማዉያን ግን በዚ ምድላይ እዩ ነይሩ፣
ጽንብል ቫን ሌርደ ንሉሙምባ “ኣብ ጸብጻብ ዉድብ ሕቡራት ጎትሌብ እዩ ነይሩ፣ ንሱ ዝተሰመመ ስለዘይዓገቡ ዘየዳግም መደምደምታ
ሃገራት ሰፊሩ ከም ዘሎ ሲቪላዊ ፍሉይ ኮልጌት ሒዙ’ዩ መጺኡኒ፣
***
ካብቲ ወግዓዊ መደብ ወጻኢ ክግበረሉ ኣለዎ ብምባል ናብ
 9
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ሚኪኤል ባህታ ነቶም ዝነበሩ ውሽጣዊ ምሕደራኡ

ዳግማይ ህይወት ዝለበሰ መንገዲ ለሚሱ፣ መሳርሒታት ናብ ካልኦት

ም ዕራባውያን ኣብ ኣፍሪቃ
እግሮም ካብ ዘንበርሉ እዋን።
ኣብ ምዝማትን ምርሳይን ተፈጥሮኣዊ
ባቡር ምድሪ
ተባሃግቲ ኣቀማምጣ ቅርጺ መሬትን
ሃገራት ተሸይጡ፣ መብዛሕትኡ
ኣብ መስመር ተዘርጊሑ ዝነብረ
ሓዲዳት ሓጺንን ዕንጸይትን ድማ
ንመስርሕ ድፋዓትን ካናለታትን
ጸጋታት ንኸዋፈሩ ግዜ ኣይወሰዱን፣ ከስተማቕርዎ ክኢሎም እዮም፣
ገይሮሞ፣ ብዘይካ’ዚ ናይ’ቲ እዋን።
ካብ ኩሉ ኩርንዓት ኣፍሪቃ እዞም ብርክት ዝበሉ በጻሕቲ ሃገር።
ሞያውያን ካብ ስርሖም ገሊፋ ናብ
ድማ እልቢ ዘይብሉ ማዕድናት ብጉጅለታት ዝተጠርነፉን ኣብ
ካልእ ኣዋፊርዎም፣ ነቲ ብውሕልነቱ
ጊሒጦም ሰፋሕቲ ጫካታት ናብ ነፍሲ-ወከፍ ጉጅለ ድማ ልዕሊ
ዘተኣማምን ካብ ሓደጋታት ትራፊክ
ምድረ በዳ ቀይሮሞ እዮም፣ ነቲ 35 ምንባሩን ጸብጻባት ሚኒስትሪ
ናጻ ዝነበረን መራኸቢታት ንሓዋሩ
ዝመዝመዝዎ ሃብቲ ናብ ሃገሮም ቱሪዝም ይሕብሩ፣ እዚ ናይ 2009
ከምዘይትስእ ገይሮሞ፣
ዘግዕዝሉ ባይታ ንምፍጣር ድማ። ዘቕረብናዮ ከም ኣብነት ድኣምበር።
ድሕሪ ናጽነት። መንግስቲ
ናብ ኣፍሪቃ መስመራት መጓዓዝያ ካብ ድሕሪ ናጽነት። ብፍላይ ካብ
ኤርትራ ኣብ 1994 መንገዲ ባቡር
ኣተኣታትዮም፣ ሓደ ካብኡ ከኣ። 2003 ንደሓር። ብኣማኢት ዝቑጸሩ
ምድሪ እተጽንዕ ሓይሊ ዕማም
መጓዓዝያ ምድሪ ባቡር እዩ፣ እዚ በጻሕቲ ንመንገዲ ባቡር ምድሪ ናብዚ ሎሚ ደረጃ ይበጽሓየን ኢልካ ሎተሪና ኣብ ኣገልሎት ከምዝዋፈራ ኣቚሙ፣ እታ ሓይሊ ዕማም
ክገብሩ እንከለዉ። ንምዕባለ ኣፍሪቃ ኤርትራ በጺሖም እዮም፣ እዞም ዝግመታ ኣይነበራን፣ እንተኾነ። ብሳላ ገይርወን እዩ፣ ኣብ ዳግመ ህንጸት ድሕሪ ዘካየደቶ መጽናዕቲ። መንገዲ
ተባሂሉ ዘይኮነ። ንተፈጥሮኣዊ ጸጋታት በጻሕቲ ሃገር መብዛሕትኦም ኣብ ዘይሕለል ጻዕሪ ኣባላት መጓዓዝያ ከተማ ምጽዋዕ ካብን ናብን ናይ ባቡር ኤርትራ ዳግማይ ብውሽጣዊ
ንምምዝማዝ ዝዓለመ’ዩ፣ ውጽኢት ናይ ሃፋ ባቡር ተገዳስነት ዘለዎምን ባቡር ምድሪ ኤርትራ ትንፋስ ህንጻ መሳርሒታት የመላልሳ ድማ ዓቕሚ ክበራበር ከምዘለዎ እማማ
ናይ’ቲ ንዓመታት ዝዘመትዎ ሃብቲ ነዚ ትዕድልቲ’ዚ ኣብተን ምዕቡላት ክረኽባን ንነዊሕ ሰዓታት ከምዝጓዓዛ ነይረን፣ ነዚኣተን ናብ ንቡር ስርሓን ኣቕሪባ፣ በዚ መሰረት። ኣብ ግዜ
ኣፍሪቃ። ንዓበይቲ ከተማታት ሃገራት እውን እንተኾነ ክረኽብዎ ገይሮመን እዮም፣ እዘን ናይ ጥንቲ ንምምልላስን ናይ መቀያየሪ ኣቑሑት መግዛእቲ ኢጣልያ ኣብቲ ስራሕ
ሎንዶን። ሮማ። ማድሪድ…ወዘተ ዘይክእሉ ምዃኖምን’ዮም ዝገልጹ፣ ባቡራት። ካብ ገጽ መሬትና ክጸንታ ንምርካብን ኣጸጋሚ እኳ እንተነበረ። ዘገልግሉ ዝነበሩን ብዕድመ ዝደፍኡ
ሃኒጽወን እዩ፣ መዓልታዊ። ንሰሙን መመላእታ ብምኽኣለን በቲ ሓደ ሸነኽ። ኣብ ኣባላት መንገዲ ባቡር ኤርትራ ኤርትራውያን ዳግማይ ዝከኣሎም
ንሃገርና ዝገዝኡ ኢጣልያውያን። ካብ 8 -10 ሰዓታት። ነቲ በወረ ሃገርናን ኣብ ገለ ውሑዳት ሃገራትን ብዘተኣታተዎ ምህዞን ብልሓትን ግን ከበርክቱን ጻውዒት ቀሪብሎም፣
ዋላኳ ዝነኣድ ትሕተ ቅርጺ እንተ ጥራይ ዝፈልጥዎ ብሃፋ ዝንቀሳቐስ ይንቀሳቐሳ ብምህላወን ድማ በቲ ንዕኣን ዝኸውን መቀያየሪ ኣቑሑት ኣብ መጀመርያ መንግስቲ። ነቶም
ኣንጸፉ። ንጸጋታት ሃገርናስ ሕሪ ባቡር ብኣካል መጺኦም ምርኣዮም ኻልእ። ንኤርትራ ካብ ዓለምና ኣብተን ከፍርዩ ክኢሎም ኢዮም፣ ገዳይም ሰራሕተኛታት ዝነበሩ
ሕራይ ገይሮም መዝሚዞሞ እዮም፣ ፍሉይ ባህታ ከምዝፈጥረሎም ድማ ቀዳሞት ዓሰርተ ብሃፋ ዝንቀሳቐሳ ምህናጽ መንገዲ ባቡር ኤርትራ ዝጸውዖም። እቲ ፍልጠትን ሞያን
ሓደ ካብቲ ግዝኣቶም ንምስፋሕን ይዛረቡ፣ ባቡር ዝውንና ሃገራት ከም እትስራዕ ኣብ 1887 ዝተጀመረ ክኸውን ናብ ናኣሽቱ ንከሰጋግርዎን። ብኡኡ
ጸጋታት ንምብዝባዝን ዝተጠቕምሉ ኣቶ ሓጎስ ወልዱ። ኣብ ሚኒስትሪ ገይሮማ እዮም፣” ይብል፣ እንከሎ። ድሕሪ 41 ዓመታት እዩ ኣቢሎም ድማ። ባይታ ከጣጥሕሎምን
ሜላ ድማ። ምህናጽ መስመር ቱሪዝም ሓላፊ ወፍርን ምውዕዋዕን ገማግም ሰሜናዊ ምብራቕ ኤርትራ። ንኣገልግሎት ብቚዕ ኮይኑ፣ ኣብ ብዝብል ዕላማ ምዃኑ እቶ ኣማኑኤል
መጓዓዝያ ባቡር ምድሪ’ዩ፣ እዩ፣ ንሱ። ብዛዕባ ባቡር ምድሪ ኣሽንካይ ዶ ብኣካል ተጓዒዝካ። ካብ ምህናጽ ድማ። ኢመልዮ ኦሊቨር ገብረስላሴ ኣወሃሃዲ ፕሮጀክትመንገዲ
መስመር መጓዓዝያ ባቡር ምድሪ ኤርትራ ክዛረብ እንከሎ። እዘን ኣብ ርሑቕ ቦታ ብወረ እውን እንተኾነ። እተባህለ ኢጣልያዊ መሃንድስ ባቡር ምድሪ ኤርትራ ይሕብር፣
ኤርትራ። ቅድሚ ካልኣይ ኵናት ዓለም ሃገርና ዳግማይ ህይወት ረኺበን ኣዝዮም ተናፈቕትን ተባሃግትን ይከታተሎ ነይሩ፣ ንከተማታት እቶም ኣብቲ ስራሕ ተዋፊሮም
ዝተሃንጸ ኮይኑ። ብሃፋ ዝንቀሳቐሳ ዘለዋ ባቡራት። ብዘይካ’ቲ ናይ ጥንቲ ዝገብሮም ኣቀማምጣ ቅርጺ መሬት ኣስመራ - ከረን ዘራኽብ 306.4 ኪሎ ዝርከቡ መንእሰያት ምሉእ ዓቕማም
ባቡር ኢየን ዝጥቀማሉ ነይረን፣ እዘን ምዃነን ዝህልወን ክብሪ። እቶም ይውንኑ እዮም፣ መስመር መንገዲ ሜተር ርሕቀት ዝሽፈነን ድማ ነይሩ፣ ይነጥፉ ብምህላዎም። እወንታዊ
ብሃፋ ዝንቀሳቐሳ ባቡር ምድሪ። ሎሚ ተጓዓዝቲ ካብ ከተማ ኣስመራ ባቡር ምድሪ ኤርትራ ድማ። ነዚ ኩሉ እቲ መስመር ካብ ጽፍሒ ባሕሪ ኣበርክቶ ይህቡ ኣለዉ፣ ነዚ ዘለዎም
ኣብ መብዛሕትኡ ሃገራት ዓለምና ናብ ወደባዊት ከተማ ምጽዋዕ ኣብ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ሰንጢቕዎ እዩ ምጽዋዕ - ኣስመራ 2,394 ሜትሮ ፍልጠትን ሞያ ክብ ንምባል ድማ።
ጸኒተን፤ ብኤሌክትሪክ ዝሰርሓ ዝጓዓዘሉ እዋን። ንዓይንኻ ኣዝዮም
ኣብ ዝተፈላለዩ እዋናት ስልጠናታት
ምዕቡላት ባቡር ተተኪኤን ይርከባ፣ ማረኽቲ ሰንሰለታውያን ታባታት።
ይወሃቦም እዩ፣
እዚ ይኹን ድኣምበር። ነዚ ነዊሕ ኣጻድፍን ስንጭሮን። ምልኩዓት
ወዲ 77 ዓመት ኣቶ ስዩም ኪዳነ።
ዓመታት ዝገበረ ብሃፋ ዝንቀሳቐስ ኣቐማምታ ቅርጺ መሬትን ሓምላይ
ኣብ መንገዲ ባቡር ኤርትራ። ካብ
ባቡር ንምርኣይን ንምዝንጋዕን። ቦታታትን ተደማሚሮም ነቲ ጉዕዞ
1945 ክሰርሑ ዝጀመሩ እዮም፣
ብዙሓት ሰባት ካብን ናብን ይጓዓዙን ኣዝዩ ተባሃጊ ከምዝገብሮ እዩ
ንሶም።”ኣብ ግዜ መግዛእቲ ኢጣልያ።
ገንዘቦም የፍስሱን እዮም፣ ዝዛረብ፣
እቲ ሞያ ብዜጋታት ኢጣልያ እዩ
ኣብ’ዚ ሕጂ እዋን። ከም ኣካል ብዘይካ’ቲ ንወጻእተኛታት ዝወሃብ
ተባሒቱ ነይሩ፣ ድሕሪ ናይ ነዊሕ
ናይቲ በብእዋኑ መንግስቲ ኤርትራ ኣገልግሎት። በዓል መዚ ምድሪ ባቡር
ቃልሲን ቀጻሊ ምክትታልን ግና። እቲ
ከካይዶ ዝጸንሐ ምህናጽ ትሕተ ኤርትራ። ንነበርቲ ውሽጢ ሃገር።
ሞያ ንሕና ኤርትራዊያን ክንለምዶ
ቅርጺ። መንገዲ ባቡር ኤርትራ’ውን ንተፈጥሮኣዊ ቦታታትን ጉዕዞ ባቡርን
ጀሚርና፣ ኣብ’ዚ ሕጂ እዋን ድማ።
ብ50 ሚልዮን ናቕፋ ሓዲስዎ እዩ፣ ንከስተማቕርዋ ብምባል። ኣብ ሰሙን
እቶም ነባራት ሰራሕተኛታት ዋላኳ
ኤርትራ። ኣብ ምጽጋን መስመር ሓደ መዓልቲ ማለት - ሰንበት ካብ
ብዕድመ ዓበይትን ገሊኦም ብህይወት
ባቡር ምድሪ ሳላ ዘካየደቶ። ጻዕሪ ኣስመራ-ነፋሲት ብዝተሓተን ርትዓዊ
ካብዛ ዓለም ተፈልዮም እንተኾኑ።
ሓንቲ ካብተን ተጠቐምት ብሃፋ ብዝኾነ ክፍሊትን ኣገልግሎት ይህብ
ናብዚ ሓድሽ ወለዶ ዘለና ፍልጠትን
ዝንቀሳቐሳ ባቡር ክትንውን በቒዓ ከም ዘሎ ድማ ኣቶ ሓጎስ ወሲኹ
ተመኩሮ ሞያን ከነሰጋግሮ ሓላፍነት
ኣላ፣ እዚ ድማ ብሳላ ዘይሕለል ጻዕሪ። የረድእ፣ብዙሓት ዜጋታት እውን
ኣለና” ብምባል ይዛረብ፣
ብፍላይ ኣባላት መስመር መጓዓዝያ ተጠቀምቲ ናይዚ ዕድል ኮይኖም
ወዲ 24 ዓመት መንእሰይ ሃብቶም
ባቡር ምድሪ ኤርትራ እዩ፣ ምህላዎም የብርህ፣ ጠለባት ውሽጢ
ምሕረትኣብ ብወገኑ። “ድሕሪ ኣብ
ነዚ ኣብ ኤርትራን ኣብ ገለ ሃገር ክውስኽ ብምኽኣሉ በዓል መዚ ዝሓልፍ፣ ስእልታት ክትወስድሎም ብራኸ። ኣብ ምዕራብ ኤርትራ ኣብ ሳዋን ኢንስቲትዩት ቴክኖሎጂ
ብኣጻብዕ ዝቑጸራ ሃገራትን ዝርከብ መንገዲ ባቡር ምድሪ ኤርትራ። ዘወናውን ኣቀማምጣ ቅርጺ መሬት። ዝጓዓዘሉ ድማ። ኣቑርደት 606 ሜትር ኤርትራን ዝወሰድክዎ ትምህርቲ።
ጥንታዊ መስመር መጓዓዝያ ሎተሪናን ብሃፋ ዝንቀሳቐሳ ባቡርን ገለርያታት። ድልድላት። ስንጭሮታት። ብራኸ ኣብ ዘለዎ ቦታ’ዩ ተዘርጊሑ ኣብዚ ተመዲበ ነቲ ብክልሰ ሓሳብ
ባቡር ምድሪ ንምዕዛብ። ብዙሓት ክውስኽ ከምዝኸኣለ ይሕብር፣ ኣጻድፍን ከምኡ’ውን። እተን ባቡራት ነይሩ፣ እዚ ኣቀማምጣ ቅርጺ ዝቐሰምክዎ ኣብ ባይታ ናብ ተግባር
ዜጋታትን ወጻእተኛታት በጻሕቲ ወጻእተኛታት በጻሕቲ። ብሃፋ ጥራይ ዘይኮና ጥንታውያን እንተላይ። መሬትን ተፈጥሮኣዊ ትዕድልትን ክልውጦ ይሰርሕ ኣለኹ፣ ኣብ
ሃገርን ኣብ ዝተፈላለየ እዋናት ናብ ዝንቀሳቐሳ ባቡር መድሪ ኤርትራ እቶም ዝመርሑወን ብዕድመ ዝጸገቡ ሓደ ካብቲ ነዚ ዝተባህለ ጥንታዊ ጎድኒ እቶም ነባራት ሰራሕተኛታት
ኤርትራ ክውሕዙ ይረኣዩ እዮም፣ ንምዕዛብ። ንመጀመርያ ግዜ ናብ ኣቦታት ብምዃኖም ፍሉይ ሰሓብነት መስርሕ ማራኺ ካብ ዝገበርዎ ተመዲበ ይሰርሕ ብምህላወይ ድማ
ጥንታዊ መስመር መጓዓዝያ ባቡር ኤርትራ ዑደት ዘካየዱ። ኣብ 2000 ኣለዎ፣ ረቛሒታት እዮም፣ “world steam. ፍናን ይስምዓኒ፣” ድሕሪ ምባሉ።
ምድርና ዳግማይ ትንፋስ ረኺቡ እዩ፣ ኣብቲ ዝሰዓበ ዓመት መስመር ኣብዚ ካብ ኣስመራ - ናብ ባጽዕ com” ዝተባህለ መርበብ ሓበሬታ። “ሎሚ መጓዓዝያ መስመር መንገዲ
ብስሩዕ ይንቀሳቐስን ከም ዓቢ ምንጪ ኣስመራ - ምጽዋዕ ኣገልግሎት ክህብ ዘሎ መስመር መጓዓዝያ ባቡር። ከምዘበሎ። “መስመር መንገዲ ባቡር ባቡር ኣብቲ ዳግማይ ትንፋስ ሰዅዑ
ሃገራዊ እቶት ኮይኑ ድማ የገልግልን ብምጅማሩ። ቁጽሪ በጽሓቲ ሃገር ልዕሊ 30 ገለርያታት።- ዝነውሐ 372 ኤርትራ። ኣብ ዓለምና ኣብ ኣስታት ዝለዓለ ጥርዚ በጺሕሉ ኣብ ዝርከበሉ
ኣሎ፣ ንኣብነት። ኣብ ቀዳሞት ብተዓጻጻፊ ክውስኽ ክኢሉ እዩ፣ ሜትሮ ርሕቀት። ዝሓጸረ ድማ። 35 2,400 ሜትር ብራኸ ኣብ ዘለዎም እዋን ኢና ንርከብ ዘለና፣ ንሕና’ውን
ሜትሮ ርሕቀት ዘለዎም። ኣስታት በረኽቲ ታባታት ዝርከብ ዝያዳ ንሃገርና ናብቲ ዝለዓለ ምዕባለ
65 ድልድላት ይርከቡ፣ ካልኦት ጸብለልታ ዘለዎ’ዩ ይብል፣ ቴክኖሎጂ ከነብጽሓ ከይተሓለልና
መንገዲ ባቡር ምድሪ ኤርትራ። ኣብ እዋን መግዛእቲ ኢጣልያ ክንሰርሕ ኢና ኢሉ፣
ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣብ 1938 ኣብ መንገዲ ባቡር ኤርትራ ዝተማልአ ኣብ መወዳእታ ኣቶ ኣማኑኤል
ኣንሳልዶ ጀነቫ ዝተሰርሓ ኣርባዕተ ኣገልግሎት ይህብ ኣብ ዝነበረሉ። ካብ ገብረስላሴ ኣካያዲ ፕሮጀክት
‘ማሌት 42’ እተባህላ (MALLET 42) ወደብ ምጽዋዕ ናብ ከተማ ኣስመራ መንገዲ ባቡር ኤርትራ። “ኣብዚ ሕጂ
ተንቀሳቐስቲ ባቡራት ኣለውኦ፣ 200 ሽሕ ቶን ጽዕነት ኣብ ዓመት እዋን በዓል መዚ መጓዓዝያ ባቡር
ካብ’ዚኣተን እተን ሰለስተ ኣብ ንጡፍ የመላልስ ነይሩ፣ ኢጣልያውያን ኤርትራ። ካብዝ እተፈላለዩ ቦታታት
ስራሕ ተጸሚዶም ይርከባ ብሃፋ ንኢትዮጵያ ንምውራር ምድላዋት ሃገርና። ኣብ ዕደና ዝተዋፈራ
ዝንቀሳቐስ ኢየን፣ ይገብሩ ኣብ ዝነበሩሉ ግዜ ድማ ኩባንያታት ጠለባት የቕርባሉ ኣለዋ፣
ብዘይካ’ዚ መንገዲ ባቡር ምድሪ 38 ባቡራት 24 ሰዓት ካብን ናብን ኣብ ከም ቢሻን ካልእን ዝኣመሰሉ
ኤርትራ። ኣብ 1927ን 1937ን ይመላለሳ ነይረን፣ ኣብ 1965 ክሳብ ድማ። ተዋፊሩ ኣበርክትኡ ይህብ
ብኢጣልያዊ ብሬዳ ዝተባህለ 1966 ኣብ ዝነበረ ግዜ ከኣ። እቲ ኣሎ፣ ኣብ ቀረባ ግዜ እውን። ኣብ
ትካል ዝተሰርሓ። ኣብ ሓጺር ጒዕዞ መስመር ፍርቂ ሚልዮን ተሳፈርቲ መጓዓዝያ ጽዕነት ዘገልግላ ሓደስቲ
ንመቀያየሪ ኣቑሑት ዘገልግላን። ካብን ናብን ከመላልስ ክኢሉ እዩ፣ ባቡራት ከተኣታቱ መደብ ኣለዎ፣
ባቡር ኣብ ምድፋእ ዝዓያን። ኣስታት እዚ ኣብ ኣፍሪቃ። ኣብ ቀዳማይ እዚ መንገዲ ባቡር ብክልተ እግሩ
ሽዱሽተ ናኣሽቱ ባቡራት ዳግማይ ደረጃ ዝስራዕ ዝነበረ መንገዲ ባቡር ደው ምስ በለ ድማ። ካብ መጓዓዝያ
ሰለስተ ኣዋርሕ ናይ 2009። ካብ ኣብ መንገዲ ባቡር ኤርትራ ጸጊኑ ኣገልግሎት ከምዝህባ ገይርወን ኤርትራ። መግዛእታውያን ስርዓታት ጽዕነትን ተሳፈርትን ሓሊፉ ብርእሰ
ዝተፈላለዩ ክፍሊ ዓለምና ዝመጹ። ኣዋሃሃዲ ፕሮጀክት። ኣቶ ኣማኑኤል ይርከብ፣ ብተወሳኺ። መንገዲ ባቡር ሃይለስላሰን ደርግን። ካነ ኢሎም ምርኮሳ ብምስርሑ ኣብ ዓለምና ከም
ኣብ ሰለስተ ጉጅለታት ዝተኸፋፈሉ። ገብረስላሴ “ነዘን ንነዊሕ ዓመታት ኤርትራ ክልተ ብዲዘል ዝንቀሳቐሳ ንምድዃም ኣብ 1975 ንትጥፈታቱ ኣብነታዊ ካይኑ እናተጠቕሰ ክዝከርን
በጻሕቲ ሃገር። መጓዓዝያ ባቡር ምድሪ ካብ ኣገልግሎት ወጻኢ ኮይነን። ኣብ ኵሩፕ ዝተባህላ ፍርያት ጀርመን ኣዛሕቲሎም። ኣብ 1976 ድማ። ምሉእ ከም ዓቢ ቱሪዝም ምንጪ እቶት
ሃገርናን ንሱ ሰንጢቕዎም ዝሓልፍ ፈቐድኦ ተዛህዚሐን ዝነበራ ባቡራት። (ጻዕዳ ባቡር)ን ፍያት ዝዓይነተንን ብምሉእ ስርሑ ከምዘቋርጽ ገይሮሞ፣ ኮይኑ ከገልግል ክነብር ኢዩ ኢሉ፣
 10
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

‘’እቲ ናይ ብሓቂ ሓያልን ይርከብዎም፣ ሶቅራጦስ ድማ። ’’ሶቅራጦስ

ለባምን ዝብሃል ሰብ። ንሓይሊ ኣብቶም ድሒሮም ዝመጹ ንፍልስፍና ካብ ጠፈር ኣውሪዱ።
ኣካላዊ መልክዕ ክጻወር ዓመታት ሲሰሮ ኣብ መዓሙቕ ናብ ከተማታት ኣብ ስድራ-
ዝኽእል’ዩ፣’’ ሲሰሮ ኣብ ህይወት ፍልስፍና ምስ ወደቐ። ቤታት ኣእትዩ፣ ህይወት። ብዛዕባ
ጥንታዊት ሮማ እቲ ዝበለጸን ኢሳያስ ሃብትኣብ ከም ሓደ ዓቢ መምርሒ ኣብ ጽቡቕን ሕማቕን ስነ-ምግባር
ተበላሓቲ ኣእምሮ ዝነበሮ ሰብ ሂወቱ ሓዞ፣ ብዛዕባ ፍላስፋታት ከምትመራመር ገይርዋ፣”
ኢዩ ነይሩ፣ ንሮማውያን ናብ እንክዛረብ ንፕላቶ ከም ኣምላኹ ብምባል ኣብዞም ክልተ ዓበይቲ
ናይ ግሪኽ ፍልስፍና ዘእተወን ‘’ሲሰሮ። ሮማዊ ፖለቲከኛን ክቘጽሮ እንከሎ። ነቲ ሞራላውን ፍላስፋታት ዝነበሮ ኣድናቖት
ናይ ላቲን ፈልስፍናዊ ቃላት
ዘቘመን ብምዃኑ። ከም ተርጓሚ
ፈላስፋን’’ ፖለቲካውን
ይምህረሉ ነበረ፣
ፍልስፍናኡ
ብዛዕባ
ይገልጽ፣
***
ቃላትን ፈላስፋን ስሙ ግኑን ናይ ፖለቲካዊ መንግስቲ ነበረ፣ ክመልኽ’ኳ እንተነበሮ። ኣብ
ሲሰሮ ብ106 ቅድሚ ልደተ ላዕለዋይ ደርቢ(Upper Class)
ቀለቤት መርዓ
ነበረ፣ ሲሰሮ ልዕሊ ኩሉ ነቲ
ኣብ ፖለቲካ ዝነጥፎ ዝነበረ ክርስቶስ ኣብ ኣርፒኑም ዝነብሩ ዝነበሩ ሮማውያን ግና
ናይ ግሪኽ ቋንቋ ከም መረዳድእን
መጽሓፍን። ብተወሳኺ’ውን ናይ መርዓ ቀለቤት ኣብ ውላዶም ይወሃሃቡ ኢዮም፣
በቲ ርቀቱ ይመርጽዎ ነበሩ፣ መብዛሕትኡ ባህልታት ልሙድ ኣብ ገለ ዓይነት ቀለቤት። እቲ
ኩሉ ዝበለጸ ትምህርቲ ብቋንቋ ተርእዮ ኮይኑ። ናይ ኤውሮጳውያን ሰለስተ ሕንጻጽ ናይ ገዛእ ርእሱ
ግሪኽ ይወሃብ ስለዝነበረ ባህሊ ምዃኑ ድማ ይንገር፣ ኣብ ናይ መብጽዓ ህሉው። ሕሉፍ።
ከምቶም ካልኦት ኣብቲ እዋን ገለ ሃገራት ቀለቤት መርዓ ኣብ ከምኡ’ውን ናይ መጻኢ ዝብል
ዝነበሩ ፈላስፋታት። ገጠምትን ጸጋማይ ኣጻብዕቲ ኢድ ክግበር ትርጉም ኣለዎ፣
ተመራመርቲ ታሪኽን። ሲሰሮ’ውን እንከሎ። ኣብ ካልኦት ሃገራት ኣብ ካልኦት ባህልታት ድማ።
ብቋንቋ ግሪኽ ዝተማህረ ብምዃኑ ከኣ ኣብ የማናይ ኣጻብዕቲ ኢድ ናይ መጻምድቶም ስም ወይ
ኩሉ’ቲ ብክልሰ ሓሳብ ዝቐሰሞ ይውደ፣ እዚ ቀለቤት። ናይ ዕለተ - መርዓኦም የጽሕፍሉ’ሞ።
ፍልስፍናዊ ሓሳብ ናብ ቋንቋ መርዓ ምልክት ኮይኑ። ሰብ ኪዳን በዚ ከኣ ቃሎም የትርሩ፣ ኣብ
ላቲን ኣሰጋገሮ፣ እዚ ምቕያር ብመገዲ ቀለቤቶም ናይ ዘልኣለም ምብራቕ ዝርከቡ ተዋህዶን
ካብ ቋንቋ ንፍልስፍናዊ ስርሑ እሙናት ምዃኖም ይምሕሉ፣ ካቶሊክን ክርስቲያን ምቅይያር
ንቡዙሓት ቋንቋ ላቲን ዝመልኩ እዚ ናይ ኤውሮጳውያን ባህሊ ቀለቤት ክፋል ናይ መርዕኦም
ኣዕገበ፣ በዚ ድማ ምስ ባህሊ ኣብዚ ሒዝናዮ ዘለና ዘመን ኣብ ኣይኮነን፣ እንታይ ደኣ ኣብ ካልእ
ላቲን ከም ዝተኣሳሰር ገበሮ፣ መላእ ዓለም ተለሚዱ ይርከብ፣ ኣጋጣሚታት ከም ኣብ ሕጸ ወይ
ኣቦ ሲሰሮ በቲ ካብ ዓቐን ንላዕሊ ኣብ ገለ ባህልታት። እዚ ናይ ከም መብጽዓ ይወሃብ፣ ኣብ
ዝመራመሮ ዝነበረ መጽናዕቱ መርዓ ቀለቤት ናይ መጨረሽታ ካልኦት ባህልታት። ናይ መርዓዊ
ኣብ ነገራት እተዘይኮይኑ ኣብ ህያብ ንናይ ዘለኣለም ሰበይትኻ ቀለቤት ብወርቂ ዝተለበጠ
ወይ ሰብኣይካ ክኸውን እንከሎ። ክኸውን እንከሎ። ናይ መርዓት
ማሕበራዊ ህይወት ይሕወስ ስለ
ኣብ ካልኦት ባህልታት ከኣ ድማ ብሩር ኮይኑ ብሞንጎኝነት
ዘይነበረ ሕጉሳት ኣይነበሩን፣
ቅድሚ ናይ መርዓ ቀለቤት ናይ ቀሺ ድማ ይባረኽ፣ ብድሕሪ’ዚ
ብዛዕባ ሀልቪያ ኣዲኡ ድማ።
ሕጸ ቀለቤት ይወሃብ ነይሩ፣ እዚ ብሞንገኝነት ናይ ቀንዲ ዓርኪ ወይ
ኲዩንቱስ ሓዉ ጥንቅቕቲ
ሰበይቲ ከም ዝነበረት ዝጻሓፎ
እንተዘይኮይኑ። ካልእ ዝፍለጥ
ነገር የለን፣
ሲሰር እትብል ሳጉኡ ፕሉታሮክ
ከም ዝብሎ። እዛ ሳጓ ንሓደ ካብ
ኣቦሓጎታቱ ኣብ ኣፍንጫኡ ነቓዕ
ዝነበረቶ ሰብኣይ ዝተዋህበት ከም
ዝነበረት ይዛረብ፣ ኣብቲ ግዜ’ቲ
ስርሑ ከም ዓወት ይቖጽሮ’ኳ ደቡባዊ ሮማ ተወሊዱ፣ ንቋንቋ ሮማውያን ናይ ስድራቤት ተባሂሉ
እንተነበረ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ግና በቲ ላቲን ከም ልቡ ዝመልኮ። ፍሉዩስ። ለንቱሉስ። ፒሶ። ዝባሃሉ
ሰብኣውን ፖለቲካውን ጽሕፈቱ’ዩ ዝተዓጻጸፈሉን ንምሉእ ሂወቱ’ውን ፍሉያት ኣስማት ካብ ቋንቋ ላቲን
ልዕሊ ኩሉ ዝድነቕ፣ ኣብ 1ይ ዝተወፈየሉን’ኳ እንተነበረ። እቲ ዝወጹ ባልዶንጓ። ብርስን። ዓይኒ-
ክ.ዘ ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ። ህዝቢ ግና ከም ሮማዊ ይቕበሎ ዓተር ዝብሉ ትርጉም ዝነበሮም
ብኲናት ሓድሕድን ውልቁ ኣይነበረን፣ ኣብቲ እዋን’ቲ ሓደ ኣስማት ይጥቀሙ ነይሮም፣
መላኪ ጁሊየስ ቄሳርን ዝፍለጥ ሰብ ባህላዊ ክብሃል እንተድኣ ሲሰሮ ናብ ፖለቲካ ዓለም ምስ
ዝነበረ እዋን። ሲሰሮ ከም ተጠባቒ ኮይኑ ንቋንቋ ላቲንን ግሪኽን መጸ ነዞም ናይ ወቐሳ ኣስማት
ክቕይሮም እኳ ሓሲቡ እንተነበረ። ልሙድ ባህሊ’ዚ። ብሮማውያን ቀሺ ከኣ ሰለስተ ግዜ ይቀያየሩ፣
ተቐባልነት ግና ኣይረኸበን፣ ነታ ዝጀመረ ኮይኑ። ብድሕሪኡ ግሪኻውያን ግና ካብ ጥንቲ ካብ

ጥቕስታት ብዛዕባ ህይወት ሲሰሮ ትብል ስሙ ግና ካብተን

ስካውሩስን ካቱልስን ዝብላ ከም
ትገንን ጌሩ፣ ኣብ ናይ ትምህርቲ
ግን ምስ ምስፍሕፋሕ ንግዲ
ወርቂ ልሙድ ተርእዮ እንናኾነ
መጺኡ፣ ኣብዚ ግዜ’ዚ ካብ
ሓደ ዓይነት ማዕድን ዝተሰርሐ
ቀለቤት ይገብሩ ነይሮም፣ ክሳብ
ሕጸ ዝውዳእ ኣብ ጸጋማይ ኢድ
*‘’ ኩሉ ግዜ ከም ዘለኻ ተማሃር። ጽባሕ ከም ትመውት ናይ መርዓ ቀለቤት ሓሊፉ ኣብ ይጸንሕ’ሞ። ብድሕሪኡ ናብ
እዋን ሲሰሮ እቲ ዝነፍዐ ተመሃራይ
ዝተፈላለዩ ኣጋጣሚታት ኣፍቀርቲ የማናይ ኣጸብዕቲ ይሰግር፣ ኣብዚ
እናፈለጥካ ድማ ንበር’’ ኣብ ሮማ ብምንባሩ። ንሕጊ ሮማ
ነንሕድሕዶም ናይ ክሳድን
ከጽንዕ ዕድል ተዋህቦ፣ ምስኡ ግዜ’ዚ ግና ቀይሮሞ እዮም ፣ ናይ
ማርያ ሚቸል ኣእዳውን ቀለቤት ይለዋወጡ፣ መርዓ ቀለቤት ኣብ ገዛ ይውደ’ሞ
ድማ ድሒሩ ንፉዕ ጠበቓ ዝኾነ
*‘’ዕድመ ናይ ህይወትካ ዘይኮነ ህይወት ናይ ዕድሜኻ ኢኻ ገሊኣቶም’ውን ኣብ ውሽጢ ብድሕሪኡ ኣብ ቤተክርስትያን
ብሲሰሮ ጽቡቕ ተቐባልነት ዝነበሮ ሓዳሮም እንከለዉ ምልክት
ክትቆጽር ዘለካ’’ ማሪዉስን። ቲቱስን ፓንፖኒዩስን
ይኣስርዎ፣ ኣብ ካልኦት ከኣ
ዘለኣለማዊ ፍቕሮም ቀለቤት ቅድም ናይ መርዓ ቀለቤት ይእሰር
ኣብርሃም ሊንከን ድማ ቀንዲ ኣዕርኽቱ ዝነበሩ ይለዋወጡ። ገለ’ውን ድሕሪ ቦኽሪ ብድሕሪኡ ብዘውዲ ይስነ፣
*‘’ እቲ ናይ ብሓቂ ህይወት ዝብሃል ብፍቕሪ ዝተባባዕን
ብፍልጠት ዝምራሕን’ዩ’’
ኣለን ብነት መጻይት ደም መንካዕ
*‘ ’ህይወት ምርኢት ወይ ፌስታ ዘይኮነ መንቀራቕሮ ኢያ’’
እዚ እንስሳዚ። ደም እንስሳ እናሰተዩ ዝነብሩ
ጆርጅ ሳንታና ን ኽ ነ ብ ር ዝጽውዕሉ ኢዩ፣ መብዛሕቲኦም
*‘’ ህይወት ማለት እቲ ዝኾንካዮ ምፍላጥን ኣብ ምርጫኻ ሓድሽ ደም ስለ ቫምፓየር መንካዕ። ነፍራስ።
ምንባርን ኢዩ’’ ዘድልዮ ነቲ ጠለ-በጊዕ። ስሕት ኢሎም’ውን
ኢሊኖር ሩዝቨልት ግዳይ ዝገበሮ ንደቂሱ ዘሎ ሰብን ንኻልኦት
ፍጥረት ኣብ እንስሳታትን ደሞም እና ሰተየ
*‘’ ትርጉም ህይወት ሓጎስ ኢዩ’’ ክሳዱ ብምንካስ ይነብር፣ ቫምፓየር መንካዕ ካብ
ደላይ ላማ ደሙ ይመጽዎ። 8 ሰ.ሜ ዘይነውሕ ቁመት ዘለዎ
*‘’ ብዙሓት ሰባት ካብ ንዕድል ንውሕስነት ይመርጹ፣ እዚ ከኣ እቲ ግዳይ ድማ ብጣዕሚ በሊሕ ዝኾነን ብስሉሳዊ
ካብ ንሞት ንህይወት ይፈርሕዋ ምዃኖም ኢዩ ዘርእየካ’’ ይመውት ወይ ቕርጺ ዝቖመን ናይ ቅድሚት
ጀምስ ላይመስ ንገዛእ ርእሱ ኣስናን ኣለዎም፣ ተመራመርቲ
ቨ ም ፓ የ ር ኣፈ ታሪኽ ከም ዝሕብርዎ
*‘’ ብዘይ ፍልጠት ህይወት የለን’’ ይኸውን ፣ ቨምፓየር ኣብ ዝተፈላለዩ
ካተሪን ሄልለርግ ቫ ም ፓ የ ር ቦታታት ዝተፈላለየ መግለጺታት
*‘’ኣብ ህይወት ዘፍርሕ ነገር የለን። ተረዳእ ጥራይ’’ መንካዕ ዝብል ዘለዎም’ኳ እንተኾነ። ዝበዝሑ ግና
ሜሪ ኩሪ ሽ ም ’ ው ን ካብ ምብራቕ ኤውሮጳን ካብ
ቫምፓየር ክብሃል እንከሎ ውሱናት ኣብ ማእከላይን ሃገራት ባልካን ከም ዝተበገሰሉ
*‘’ ፍቕሪ ኣብ ዘለወሉ ህይወት ኣሎ’’ ከምቲ ኩልና እንፈልጦ። ደም ሰብ ትሮፒካውን ኣመሪካ ዝርከቡ ኢዩ ዝሕበር፣
ጋንዲ እናመጸየ ዝነብር እንስሳ ኢዩ፣
Hª] „íXqV 2 ሰነ 2009
ብምኽንያት መበል 18 ዓመት
በዓል ናጽነት ኤርትራ። ኣብ ሜዳታት
ደምበ ሰምበልን ቤት ገርግሽን ክካየድ
ዝጸንሐ ውድድር ቴኒስ ባይታ።
ብቐዳም 31 ግንቦትን ሰንበት ባሕቲ
ሰነን ብዝተኻየዱ ናይ መፈጸምታ
ግጥማት ብወግዒ ተዛዚሙ፣
ኣብቲ ኣማሓዳሪ ዞባ ማእከል ኣቶ
ተወልደ ቀለታ። ኮሚሽነር ስፖርት ዞባ
ማእከል ኣቶ እንድርያስ ኣስመሮም።
ፕረዚደንት ሃገራዊ ፈደረሽን ቴኒስ
ባይታ ኢንጅነር ዳኒኤልን ካልኦት
ሓለፍቲን ኣካየድቲን ዝተረኽብሉ
ኣጋጣሚ። ብገምጋም ልዕሊ 400,000
ናቕፋ ዝወድአ መጽለሊ። መቐየሪ
ክዳውንቲ። መሕጸቢ ነብሲ። ዓይኒ
ምድሪን ካልእን ዘጠቓለለ ህንጻ
ክለብ ቴኒስ ባይታ ደምበ ሰምበል
ብምምራቑ። እቲ ኣጋጣሚ ድርብ
ሸቶታት ወቒዑ፣ እቲ ህንጻ ናብ
መፈጸምታኡ ኣብ ምብጽሑ
ዝተፈላለዩ ኣካላት ዝተጻወትዎ ተራ
ዕዙዝ ኮይኑ። ሓላፊ ቴክኒክ ፈደረሽን
ቴኒስ ባይታ ኢንጅነር መንግስ በርሀ
ብነጻ ሞያዊ ዓቕሙ ብምፍሳሱ
ኣካየድቲ ክለብ ደምበ ሰምበል
ምስጋናኦም ኣቕሪቦም፣
ኣርባዕተ ሜዳታት ዝሓቘፈ ሜዳ
ክለብ ደምበ ሰምበል። ኣብ ቀጽሪ’ቲ
ብእንዳ ኮርያ ዝፍለጥ ህንጻ ደምበ
ሰምበል ዝርከብ ኮይኑ። ኣብ ታሪኽ
ናይቲ ሜዳ። ሎሚ ንፈለማ ግዜ
መዛዘሚ ናይ በዓል ናጽነት ውድድራት
ከአንግድ በቒዑ ኣሎ፣ ቅድሚ ሕጂ።
ኣብቲ ዝገደመን ታሪኻውን ዝኾነ
ሜዳ ቤት ገርግሽ ይእንገድ ምንባሩ
ይፍለጥ፣
ን 33 መዓልቲ ብውዕውዕ መንፈስ ክካየድ
ዝቐነየ ቅነ ስፖርት ስርሒት ዞባ 2: ኣዛዚ
ስርሒት ዞባ 2 ሜ/ጀነራል ገብረእዝጋብሔር
ዓንደማርያም: ኣማሓዳሪ ዞባ ጋሽ-ባርካ ኣቶ
ካሕሳይ ገብረሂወት። ሓለቓ ስታፍ ስርሒት
ዞባ 2 ብ/ጀኔራል ኣብርሃለይ ክፍለ። ሓ/መ/ጎ/
ሓ ሚ/ምክልካል ብ/ጀ ተኽለሚካኤል ሃብቱ
(ሲንስ)። ኣማሓዳሪ ከተማ ባረንቱ ኣቶ መሓሪ
ጸጋይ። ሓላፊ ህ.ግ.ደ.ፍ ዞባ-ጋሽ ባርካ ኣቶ
ረዘነ ኣዶናይ። ኣዘዝቲ ሰራዊት። ሓለፍቲ
ጨናፍር። ዕዱማት ኣጋይሽን ብኣሽሓት
ዝቑጸሩ ኣፍቀርቲ ስፖርት ኣብ ዝትረክብሉ።
ብ28 ግንቦት 2009 ኣብ ሜዳ ከተማ ባረንቱ
ብድምቀት ተዛዚሙ፣
ጸብጻብ ናይቲ ክካየድ ዝቐነየ ቅነ-ስፖርት
ብመጀር እስቲፋኖስ ኣብ ዝቐረበሉ። ዕላማ
ናይዚ ቅነ ኣሃዱታት ስፖርታዊ ፍቅርን
ሓድነትን ንምስናቕ። ናይ ውድድር
መንፈስ ንምሕዳርን ንሃገር ዝወክሉ ብቁዓት
ተካእቲ መንእሰያት ንምፍራይን ምዃኑ
ገሊጹ፣ ቀጺሉ። መጀር እስቲፋኖስ ኣብቲ
ስፖርታዊ ቅነ። 10 ጋንታታት ኣብ ክልተ
ምድብ ተመዲበን ብኵዕሶ እግሪን ብኵዕሶ
ሳሙኤል ተስፋይ። ኮዀብ ሸቶ ኣመዝጋቢ
ውድድር ቴኒስ ባይታ ኣብ ደምበ ሰምበል ተዛዚሙ
ብምኽንያት መዓልቲ ናጽነት ዝተኣንገደ ውድድር
ቁጽሪ ናይቶም ኣብ ሜዳ ደምበ
ዝስልጥኑ ህጻናት ልዕሊ’ቲ ኣብ
ካልኦት ሜዳታት ዝስልጥኑ ኮይኑ።
ብብዝሒን ብዓይነትን ጸብለል
ኢሉ ይርከብ፣ እዚ ድማ ተካእቲ
መንእሰያት ኣብ ምፍራይ ይኹን
ተቐባልነት እቲ ዓይነት ስፖርት ኣብ
ምስፍሑ ዝለዓለ ተራ ክህልዎ ኢዩ፣
ኣብዚ ግዜ’ዚ። ክሳብ 160 ምዝጉባት
ኣባላት ተጻወትቲ ኣብ ክለብ ደምበ
ሰምበል ወርሓዊ ካብ 10 ክሳብ 50
ናቕፋ እናኸፈሉ ይጻወቱ፣
ብመሰረት ፕረዚደንት ሃገራዊ
ፈደረሽን ቴኒስ ባይታ ኢንጅነር
ዳኒኤል። ኣብዚ ግዜ’ዚ ኣተኵሮ ናይቲ
ቅነ ስፖርት ስርሒት ዞባ 2 ብድምቀት ተዛዚሙ
መርበብን። 6 ጋንታታት ድማ ኣብ ክልተ
ምድብ ተኸፊለን ብኵዕሶ ሰኪዔት ኣካዪደን፣
ብዘይካ’ዚ። ዝተፈላለዪ ውድድራት
ኣትለቲክስን ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠትን
ቀሪቡ፣ ውድድራት ግጥሚን ሓጺር ዛንታን
ነቲ ቅነ ከም ዘድመቘ ወሲኹ ገሊጹ፣ ኣብ
መወዳእታ ከኣ። ነዚ ቅነ ስፖርት ክውን
ንምግባር ብገንዘብ። ብንዋትን ብጉልበትን
ንዝተሓጋገዙ ከምኡ’ውን ንኹሎም ኣካየድቲ
ቅነ ስፖርትን ጋንታታትን ኣመስጊኑ፣
ቀጺሎም። ኣዛዚ ስርሒት ዞባ 2። ሓ/መ/ጎ/ሓ።
ኣማሓዳሪ ከተማ ባረንቱን በብተራ ሓጺር
ቃል ኣቕሪቦም፣
ቀጺሉ። ንዕውታት ጋንታታትን ተጻወትቲን
ካብ ኢድ ኣዛዚ ስርሒት ዞባ 2 ሜ/ጀ
ገብረእዝጋብሔር ዓንደማርያም። ኣማሓዳሪ ዞባ
ጋሽ ባርካ ኣቶ ካሕሳይ ገብረሂወት። ሓ/ስታፍ
ስርሒት ዞባ 2 ብ/ጀኔራል ኣብርሃለይ ክፍለ። ሓ/
ጎ/ሓ/ሚ/ም ብ/ጀነራል ተኽለሚካኤል ሃብቱን
ኣማሓዳሪ ከተማ ባረንቱ ኣቶ መሓሪ ጸጋይ።
ካብ ኣዘዝቲ ሰራዊትን ሓላፊ ሃ.ማ.መ.ት.ኤ
ዞባ ጋሽ ባርካ ኣቶ ሎጂ ሑሴንን ናይ
ዋንጫ። መዳልያ። ምስክር ወረቐትን ገንዘባዊ
ሽልማትን ተቐቢሎም፣
ኣብቲ ናይ መዛዘሚ ዕለት። ንመጋጥምተን
ብምስዓር ንዋንጫ መን ወሰደ ዝቐረባ።
ጋንታ ቢሻ ምስ ጋንታ ገልዓሎ’የን ነይረን፣
ተጻዋታይ ጋንታ ቢሽ ዳዊት ተኽለብርሃን
ብማእከል ሜዳ ንዝረኸብዋ ነጻ ቅላዕ ብነዊሕ
ቀሊዑ ሸቶ ኣመዝገበ፣ ኣብ 5ይ ደቒቕ
ክልታኤን ጋንታታት ሸቶ ክኾና ዘይከኣለ
ሓደገኛ ፈተናታት ኣካይደን፣ እንተኾነ።
ዝተመዝገበ ሸቶ ብዘይ ምንባሩ ንዕረፍቲ
ብመሪሕነት ጋንታ ቢሻ 1-0 ወጻ፣
ውህደት ጸወታ ዝተንጸባረቐሉ ናይ ድሕሪ
ዕረፍቲ ጸወታ። ብርሱኑ ጀመረ፣ ሓሓሊፉ
ኢሳያስ ፍስሃየ
ፈደረሽን ኣብ ክሊ ዕድመ 11-13 ኣብ
ዝርከቡ ህጻናት ኢዩ፣ ናይዚ ምኽንያት
ድማ። ኤርትራ ብቴኒስ ባይታ ዝመጽእ
ዓመት ኣብ ሲንጋፖር ኣብ ዝካየድ
ንፈለማ ግዜ ዝተኣታተወ ውድድር
ኦሊምፒክ መንእሰያት (Youth
Olympic 2010) ክትሳተፍ መዲባ
ብምህላዋ ኢዩ፣ ኣብቲ ናይ መዛዘሚ
ስነስርዓት መሳጢ ጸወታ ዘርኣዩ ናይ
ክሊ ዕድመ 11-13 ተጻወትቲ ቴኒስ
ባይታ ጽንዓት ተወልደን ሶምሶም
ዮሃንስን ከምኡ’ውን ሚኪኤል ዳዊት።
ዮውሃንስ ተኽላይ። ሰሎሞን ዮሴፍን
ካልኦትን ንኦሊምፒክ መንእሰያት
2010 ኣተኵሮም በርቲዖም ክጽዕሩ
ብክልቲኤን ጋንታታት ፈተነ ይካየድ ኣብ
ዝነበረሉ። ጋንታ ቢሻ ኣብ መበል 77 ደቒቕ
ዝረኸቡዋ ነጻ ቅላዕ መቕጻዕቲ ብወሊድ
ኣቡበከር ኣቢሎም ኣመዝገቡዋ፣ በዚ ከኣ።
ጋንታ ቢሻ ናይ 2009 ቅነ ስፖርት ስርሒት
ዞባ 2 ብናይ 2ብ0 ዓወታ ዛዘመቶ፣
ብ27 ግንቦት። ኣብ መንጎ ጋንታታት
ፈንቅልን ኣማልን ኣብ ዝተኻየደ ናይ ደረጃ
ቢሻ። ተዓዋቲት ጋንታ ኵዕሶ እግሪ
ግጥም። ኣብ 120 ደቓይቕ ዝተመዝገበ ሸቶ
ብዘይምንባሩ። ብፍጹም ቅላዕ ጋንታ ፈንቅል
3ብ2 ተዓዊታ፣ በዚ መሰረት። ብኵዕሶ እግሪ
1ይቲ ጋንታ ቢሻ
2ይቲ ጋንታ ገልዓሎ
3ይቲ ጋንታ ፈንቅል ኮይነን፣
ኣብዚ ክካየድ ዝቐነየ ናይ ኵዕሶ እግሪ ጸወታ።
ብጠቕላላ 70 ሸቶታት ክምዝገብ እንከሎ 93
ቢጫ ናይ መጠንቀቒ ካርድ። 3 ድማ ቀይሕ
ካርድ ተራእዩ፣ ተጻዋታይ ጋንታ ቢሻ
ሳሙኤል ተስፋይ ድማ ብ7 ሸቶታቱ ብሉጽ
ሸቶ ኣመዝጋቢ ኮይኑ ውድድሩ ዛዚሙ፣
ዕዉታት ጋንታታት ኵዕሶ መርበብ
1ይቲ ጋንታ ፈንቅል
2ይቲ ጋንታ ሰቲት
3ይቲ ጋንታ ዋልታ
ዕዉታት ጋንታታት ኵዕሶ ሰኪዔት
1ይቲ ጋንታ ቢሻ
2ይቲ ጋንታ ፈንቅል
3ይቲ ጋንታ ሰቲት
ብያታዊ ስፖርት (ቅልስ)
1ይ በሪሁ ኣበበ (ጋንታ ሰላም)
2ይ ኤርምያስ ተስፋዝጊ (ጋንታ ዋልታ)
3ይ ፍስሃጽዮን ይሓይሽ (ጋንታ ገርሰት)
ዝላ መሬት
1ይ ኣሕመድ ሓምድ (ጋንታ ገርሰት)
2ይ ተስፋይ ተኽለ (ጋንታ ሰቲት)
3ይ ወልዱ ምለይ (ጋንታ ቢሻ)
ልዕለት ዝላ
27
11
ክልተ ናይ ሃርድ ኮርድ ሜዳታት
ግቡእ ምትዕርራይ እንተተገይርሉ።
ኣብቲ ቦታ ንዝርከቡ ብርክት ዝበሉ
ህጻናት ብቐሊሉ ብኣብነት ከጸውዖም
ዝኽእል ኣድማዒ ኣገልግሎት
ክወሃብ ከምዝከኣል’ውን ክዝንጋዕ
ኣይግብኦን፣ ንረብሓ ናይቶም ኣብቲ
መዓሰክር ዝርከቡ ብርክት ዝበሉ
ህጻናት። ዝምልከቶ ኣካል ከይደቀሰ
ክሰርሓሉ ዝግብኦን ነበርቲ’ቲ መዓስከር
ብሃንቀውታ ዝጽበዩዎን ወፍሪ ኢዩ!!
ካብ ዝግብኦም ኢዮም፣ ናብ ናይ ፍጻመ ውድድር ዝበጽሑ
መጻወቲ ሜዳ ደምበ ሰምበል ተወዳደቲ ቴኒስ ባይታ ክለባት ቤት
ኣህጉራዊ መለክዒ ዝሓዘ ኮይኑ። ናይ ገርጊስ። ደምበ ሰምበል። ሓይሊ ኣየርን
ቅድም ናይ ዓለምና ኮዀብ ተጻዋቲት ኣስመራ ፓላስን ምስ ዘመዝገብዎ
ቴኒስ ባይታ ዝነበረት ስቴፊ ግራፊ ውጽኢት ነዚ ዝስዕብ ይመስል፣
ትሕቲ 10 ዓመት
ኣብ ቀረባ ኣዋርሕ ናብቲ ሜዳ ብኣካል ሞጎስ ዜና (ቤ/ገ) 2-1 ያፌት መስፍን (ቤ/ገ)
ከምዝበጽሓቶን ምስ ገለ ኣባላት ሮዳስ ተስፋስላሴ (ደ/ሰ) 2-0 ሚለና
ምሕዝነታዊ ጸወታታት ከምዘካየደትን ገብረዝጋብሔር (ቤ/ገ)
ይፍለጥ፣ 11-13 ዕድመ
ኣቤል ነጋሲ (ደ/ሰ) 2-0 ዮናታን የማነ (ደ/ሰ)
ኣብ ዞባ ማእከል። ብዘይካ’ቲ ኣብ ሳሮን ፍስሃየ (ቤ/ገ) 2-0 ፎርቱና ዮናስ
ደምበ ሰምበልን ቤት ገርግሽን ዘሎ (ደ/ሰ)
ሜዳታት። ኣብ ኣስመራ ፓላስን 14-15 ዕድመ
ኣብ ዓዲ ቀን ኣገልግሎት ዝህባ ሳምሶም ዮውሃንስ (ደ/ሰ) 2-1 ጽንዓት
ተወልደ (ቤ/ገ)
ሜዳታት ከምዘለዋ ይፍለጥ፣ ኣብ ኣቢጌል ኣብርሃም (ደ/ሰ) 2-1 ማርታ
ውሽጢ መዓስከር ደንደን ዝርከብ ዘርኣብሩኽ (ደ/ሰ)
ክሊ ዕድመ 16-18
ቢንያም ነጋሲ (ደ/ሰ) 2-1 ዳዊት ኣማኑኤል
(ደ/ሰ)
ኣሰኒት የማነ (ደ/ሰ) 2-0 ሚልዮን ኣብርሃም
(ደ/ሰ)
ክሊ ዕድመ 19-35
በረኸት ጌታሁን (ሓ/ኣ) 2-0 ዮናታን
ዮውሃንስ (ቤ/ገ)
ቢልዮን ኣለምሰገድ 2-0 ሊድያ ትኩእ (ደ/ሰ)
1ይ ኣሕመድ ሓምድ (ጋንታ ገርሰት) ክሊ ዕድመ 36-50
2ይ ተስፋይ ተኽለ (ጋንታ ሰቲት) ኣሕመድ ሳልሕ (ቤ/ገ) 2-1 ቴድሮስ ሓድጉ
3ይ ዮናስ ተኽለ (ጋንታ ዋልታ) (ቤ/ገ)
ልዕሊ 60 ዓመት
ውድድር ፍርቂ ማራቶን 21 ኪ.ሜ ኣሰፋው ገ/እግዝኣብሔር (ደ/ሰ) 2-0 በየነ
1ይ ኣብርሃም ኪዳነ (ዋልታ))
መብራህቱ (ቤ/ገ)
2ይ ሙሴ መዓሾ (ጋንታ ፈንቅል)
3ይ ከሚስ እስማዒል (ኦማል)
100 ሜትሮ 2ይ ተወልደ ጻድቕ (ኦማል)
1ይ እስማዒል ብራር (ዋልታ)) 3ይ ከሚስ እስማዒል (ኣማል)
2ይ መሓመድ ኣሕመድ (ኦማል) 5000 ሜትሮ
3ይ መ/እድሩስ እስማዒል (ገርሰት) 1ይ ኣብርሃም ኪዳነ (ዋልታ)
200 ሜትሮ 2ይ ሙሴ መዓሾ (ፈንቅል)
1ይ እስማዒል ብራር (ዋልታ)) 3ይ ተመስገን ገ/ብርሃን (ኣማል)
2ይ ሳልሕ ዑስማን (ገርሰት) 10,000 ሜትሮ
1ይ ኣብርሃም ኪዳነ (ዋልታ)
2ይ ሙሴ መዓሾ (ፈንቅል)
3ይ ከሚስ እስማዒል (ኣማል)
ብሩኖ
ቢሻ። ተዓዋቲት ጋንታ ኵዕሶ ሰኪዔት
3ይ መሓመድ ኣሕመድ (ኦማል)
400 ሜትሮ
1ይ መንግስትኣብ ኣዋጁ (ኦማል)
2ይ ሳልሕ ዑስማን (ገርሰት)
3ይ ዮናስ ጸጋይ (ቢሻ)
100X4 ሜትሮ
1ይቲ ዋልታ
2ይቲ ሰቲት
3ይቲ ኦማል
800 ሜትሮ
1ይ ስምረት ወልዳይ (ፈንቅል)
2ይ ዳዊት ተስፋይ (ዋልታ)
3ይ ፍትሓዊ ኪዳነ (ሰቲት)
1500 ሜትሮ
1ይ ተመስገን ተወልደብርሃን (ዋልታ)
ተዓዋቲ ፍርቂ ማራቶን - ኣብርሃም ኪዳነ
 12
ሓዳስ ኤርትራ 2 ሰነ 2009

ተወላዶ ዝተፈላለያ ብሄራት ዝዀኑ ወተሃደራት ወያነ

ንዝግበረሎም ኣድልዎ ተሪር ተቓውሞ የስምዑ
ኣብ ምብራቕ ኢትዮጵያ ዝርከቡ ብምምርኳስ ምስጢራዊ ወረ ዝርከብዎም ታሕተዎት መኰንናትን
ተወላዶ ኣምሓራን ካልኦት ብሄራትን ከምትዝርግሕ ዝንገረላ “ኢንዲያን ወተሃደራትን። “መራሕቲ ተቓውሞ”
ዝዀኑ ሓያሎ ወተሃደራትን ኦሽን”። እቶም ንዝበዝሐ ክፋል ተባሂሎም ናብ ዘይተፈልጠ ካብ ምጥሓል
መኰንናትን ስርዓት ወያነ። ብላዕለዎት ሰራዊት ወያነ ዝውክሉ ወተሃደራት ቦታ ተወሲዶም ከምእተሓየሩን ታይታኒክ ብሂወት
ሓለፍቶም ንዝግበረሎም ኣድልዎን ኣበጊሶሞ ዘለዉ ተቓውሞን ተሓቢሩ፣ ዝደሓነትን ብሂወት
ምፍርራሕን ብትሪ ይቃወምዎ ምዕዝምዛምን ዘሻቐሎ ስርዓት ወያነ። ኣገዳሲ ወተሃደራዊ ጽፍሕታት ዝጸንሐትን እንኮ
ከምዘለዉ “ኢንድያን ኦሽን ኒውስ ተወላዲ ብሄረ ኣገው ንዝዀነ ኣዛዚ ሚኒስትሪ ምክልኻል ኢትዮጵያ። ብሪጣንያዊት
ለተር” ዝተባህለት ጋዜጣ ሓቢራ፣ ማእከላይ እዚ ሌተናል ጀነራል ምሉእ ብምሉእ ብኣባላት ህወሓት ሚልቪና ዲን ኣብ
ብፍላይ ተወላዶ ኣምሓራ። ኦሮሞ። ኣበባው ታደሰ ልኢኹ ከረጋግኦም’ኳ ብምብሓቱ። ኣብተን ኣብ ኢህወደግ መበል 97 ዓመታ
ኦጋዴንን ካልኦትን ዝኣመሰሉ እንተፈተነ። እቲ መረረ ንነዊሕ እዋን ንስሙ ዝጥርነፋ ሰለስተ ውድባት ዓሪፋ፣
ወተሃደራት’ቲ ስርዓት ተራ ዝቐጸለ ምስ ምዃኑ ግና ሰማዒ ኢትዮጵያ ተላዒሉ ዘሎ ወተሃደራዊ ዲን። መርከብ
መሰላቶም ከም ዝንፈጎምን ምስምሳት ከምዘይረኸበ እታ ጋዜጣ ኣብሪሃ፣ ተቓውሞ ብዝሓየለ መልክዑ ታ ይ ታ ኒ ክ
ብምፍጣር ኣብ ኣብያተ-ማእሰርቲ ሓላፊ ስርሒታት’ቲ ስርዓት ሌተናል ይቕጽል ከምዘሎን ከም ግብረ- ኣብ 1912 ምስ ከውሒ በረድ (iceberg) ተጋጭያ ኣብ ኣትላንቲካዊ
ከም ዝዳጐኑን ብምኽሳስ። እቲ ኣብ ጀነራል ገብረዝግኣቢሄር መብራት መልሲ ድማ ብዙሓት ተወላዶ ውቅያኖስ ኣብ ዝጠሓለትሉ እዋን ጓል ክልተ ወርሒ ህጻን ከም ዝነበረት
ልዕሊኦም ዝፍጸም ግፍዕታት ደው ነቶም ወተሃደራት ኣኪቡ ከፈራርሖም ኣምሓራ ዝርከብዎም ብኣማኢት
ተገሊጹ፣
ክብል ዝጽውዕ ተቓውሞ የቕርቡ ኣብ ዝሃቀነሉ እዋን ዘይተጸበዮ ዝቝጸሩ መኰንናት ተዳጕኖም
ዲን። ኣዲኣን ክልተ ኣሕዋታን ክድሕኑ እንከለዉ። ኣቦኣ ግን ምስታ
ምህላዎም ተገሊጹ፣ ተሪር ተቓውሞ ከምዝገጠሞን ከም ምህላዎም ምንጭታት ኣዲስ ኣበባ
መርከብ ከም ዝጠሓለ ይሕበር፣
እታ ኣብ ስለያዊ ሓበሬታታት ሳዕቤኑ ብርክት ዝበሉ ኣምሓሩ ይገልጹ፣
ዝነበራ ናይ ድሕነት ጃላቡ ንደቀንስትዮን ህጻናትን ቀዳምነት ስለ
ዝተዋህባ። ኣቦ ዲን ዝርከቦም ኣብታ መርከብ ዝነበሩ ዝበዝሑ ደቂተባዕትዮ
ኣብ ህንዲ ዓመታዊ ልዕሊ 900 ሽሕ ሰባት ብሰንኪ ኣብቲ ውቅያኖስ ከም ዝጠሓሉ ይንገር፣
ታይታኒክ ካብቶም ናብ ኣመሪካ ንኽገሹ ዝጸዓነቶም 2,223 ሰባት።
ምትካኽ ሽጋራ ይሞቱ እቶም 1,517 ጥሒሎም ከምዝሞቱ ይግለጽ፣
ኣብ ህንዲ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዓመት መርከብ ታይታኒክ 46,328 ቶን እትምዘንን 168 ሜትሮ ንውሓትን
ልዕሊ 900 ሽሕ ሰባት ምትካኽ ሽጋራ 28 ሜትሮ ቁመትን ዝነበራ ናይቲ እዋን’ቲ ዝዓበየት መርከብ ከም
ብዘስዕቦ ጥዕናዊ ጸገማት ከምዝሞቱ ዝነበረት ጸብጻባት የመልክቱ፣
ጸብጻባት ጥዕና’ታ ሃገር ሓቢሮም፣
ህንዲ። ነቲ ናብ ሓደገኛ ኣንፈት
ዝጐዓዝ ዘሎ ምትካኽ ሽጋራ ክትቈጻጸሮ
እንተ ዘይክኢላ። ኣብ 2010 ቁጽሪ እስራኤል። ሰፊሕ ወተሃደራዊ
ናይቶም ብሰንኪ ምትካኽ ዝሞቱ ሰባት
ናብ ሓደ ሚልዮን ክብ ክብል ከም መናውራ ተካይድ
ዝኽእል ጸብጻባት ኣጠንቂቖም፣ እስራኤል ንሓሙሽተ እቲ ወተሃደራዊ መናውራ!
ኣቐዲማ ኣብ ህዝባዊ ቦታታት መዓልታት ዝቕጽል ኣብ ታሪኻ ከጋጥሙ ካብ ዝኽእሉ ባህርያውያን
ምትካኽ ሽጋራ ዝኸልከለት ህንዲ። ኣብዚ ዝዓበየ ወተሃደራዊ ልምምድ ሓደጋታትን ምልባዕ ሕማማትን
እዋን’ዚ ኣብ ዝዀነ ባኮ ሽጋራ። ምትካኽ ንምክልኻል’ውን ዝሕግዝ ምዃኑ
ተካይድ ከምዘላ ማዕከናት ዜና
ጎዳኢ ምዃኑ ዝገልጽ መጠንቀቕታን ኣረዲኡ፣
ሓቢረን፣
ኣባህረርቲ ምስልታትን ከም ዝሰፍር
እቲ ልምምድ ዳርጋ ንመላእ እቲ ልምምድ። እስራኤል ምስ
ትገብር ምህላዋ ተገሊጹ፣
ዞባታት’ታ ሃገር ዝትንክፍ ከም ኢራን ተፋጢጣትሉ ኣብ ዘላ
በዚ መሰረት። ኣብ ኩሉ ባኮታት
ዝኾነን ኣብ መዓስከራት። ኣብያተ- እዋን ይካየድ ምህላዉ። ክግበር
ሽጋራን ገበር ዝሕየኽ ትንባኾን ኣሳእል
ሳንቡእን ዕንቅርቢትን ከም ዝህልዎን ጽሕፈት መንግስቲ። ኣብያተ- ኣብ ዝኽእል ውግእ ዘለዋ ብቕዓት
እቲ ኣሳእል ኣቓልቦ ንኽረክብ ልዕሊ ባኮታት ክሰፍር ዘቕረቦ መምርሒ እንተዘይተወሲዱ ድማ ኣብ 230 እቲ ትምህርትን ካልእን ይካየድ ንምርኣይን ንምህዳድን ዝዓለመ
40 ሚእታዊት ናይቲ ባኮ ዝሽፍን ብኩባንያታት ኣፍረይቲ ትምባኾ ቁጽሪ ናብ 8 ክብ ክብል እዩ፣ ከምዘሎን ዝጠቐሱ ምንጭታት። ክኸውን ከም ዝኽእል ተንተንቲ
ከምዝኸውንን ተፈሊጡ፣ ተሪር ተቓውሞ ስለ ዝገጠሞ ንኽልተ 80 ሚእታዊት ካብ ግዳያት ሰበ-ስልጣን። ሰላማውያን ሰባትን ፖለቲካ ይገልጹ፣
ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናዓበየ ብዝኸይድ እዋን ከሰጋግሮ ተገዲዱ ምጽንሑ ምትካኽ። ኣብ ምምዕባል ኣብ ዝርከባ ተማሃሮን’ውን ክሳተፍዎ ምዃኖም ኢሁድ ባራክ። ምስ ሬድዮ
ዘሎ ቁጽሪ ኣትከኽቲ ሽጋራ ዝሰግአ ይንገር፣ ሃገራት ይርከቡ፣ ተፈሊጡ፣ ሰራዊት እስራኤል ኣብ ዝገበሮ
መንግስቲ ህንዲ ብዘይካ’ዚ። ሰባት ብመሰረት ጸብጻብ ዓለማዊ ውድብ ህንዲ ሓንቲ ካብተን መወዓውዒ እቲ “ነጥበ-መቐይሮ -3” ተሰምዩ ቃለ-መጠይቕ። ንጉዳይ ኑክሌሳዊ
ምትካኽ ንኸቋርጹ ኣብ ማዕከናት ዜና ጥዕና። ብሰንኪ ምትካኽ ትምባኾ ሽጋራ ከይትግበር ምድሕርሓራት ዘሎ ልምምድ። ከጋጥም ካብ ፕሮግራም ኢራን ብዝምልከት
ሰፊሕ ዘመተ ከካይድ ጀሚሩ ኣሎ፣ ዓመታዊ ኣስታት 5.4 ሚልዮን ከርእያ ዝጸንሓ ሒደት ሃገራት’ያ፣ ዝኽእል ኵናት። መጥቃዕትታት ዝግበር ዲፕሎማስያዊ ዝርርብ።
መንግስቲ ህንዲ። ኣሳእል ኣብ ሰባት ይሞቱ። ህጹጽ ስጉምቲ ነፈርትን ሚሳይላትን መርዛም ተስፋ ከምዘይብሉን እታ
ቀመማትን ካልእን ንምክልኻል ሃገር ኑክሌሳዊ ቦምባ ምዕጣቓ
ተዳሊኻ ንምጽናሕ ዝዓለመ ከምዘይተርፍን ገሊጹ ኔሩ’ዩ፣
ጀነራል ሞተርስ ኣብ ጥፍሽና ከምዝኾነ ሚኒስተር ምክልኻል 81 ሚእታዊት ካብ
እስራኤል ኢሁድ ባራክ ሓቢሩ፣ እስራኤላውያን። ኢራን ኑክሌሳዊ
ክዕወት ከምዘይከኣለን ከምዝፈጥራን ዝግለጽ ኮይኑ። ጀነራል
እቲ ልምምድ ብፍላይ። ካብ ቦምባ ናይ ምዕጣቕ ተኽእሎ
ናብ ጥፈሻ ምምርሑ ሞተርስ እንተተዓጽዩ ድማ ናይ
ኢራን። ሶርያ። ሊባኖስ ወሽመጥ ከምዘለዋ ክግምግሙ እንከለዉ።
ዘይተርፍ ምዃኑን’ዩ ኣስታት 3 ሚልዮን ኣመሪካውያን
ቓዛን ክፍኖ ንዝኽእል ደብዳባት 74 ሚእታዊት ድማ ሓድሽ
ክግለጽ ቀንዩ፣ ሂወት ብቐጥታን ብተዘዋዋርን ከም
መንግስቲ ኣመሪካ። ዝትንከፍን ካብ ስራሕ ከምዘባርርን ሚሳይል ንምክልኻል ሓጋዚ ምምሕዳር ኣመሪካ ሒዝዎ ብዘሎ
ነቲ ትካል ንምድሓን ጸብጻባት የመልክቱ፣ ከምዝኸውን እቲ በዓል ስልጣን ፖሊሲ መሰረት። ንእስራኤል
60% ካብ ብርክታቱ ኩባንያ ‘ጀነራል ሞተረስ’ እምንቶኡ ገሊጹ፣ ከምዘይሕግዝ ይኣምኑ፣
ኪዕድግ ምዃኑን ናይ ቸቭሎሬት። ካዲላክ። ጂ.ኤም.ሲ.።
ኣስታት 30 ቢልዮን ቡኬትን ካልእን ዘጠቓልል ሸሞንተ
ዶላር ተወሳኺ መሕወዪ ዝተፈላለያ ዓይነታት መኪና ዘፍሪ
ባጀት ክስልዓሉ መደብ ዓቢ ትካል’ዩ፣
ከምዘለዎን ተገሊጹ፣ ዝሓለፈ ታሕሳስ። ‘ጀነራል
እቲ ትካል። እዚ ሞተርስ’ ዝነበሮ 47 ጨናፍር ናብ
ብሕጂ ዝስልዓሉ 33 ከምዘጕድሎን ዘፍርየን ብዝሒ
ንኣስታት 100 ዓመታት ንሂወት መሕወዪ ባጀት ናይ መጨረሽታ መካይን ብኡ መጠን ከም ዝነከዮን
ኣመሪካውያን ዝጸለወ ኢንዱስትሪ ከም ዝኾነን። በቲ ባጀት ክበራበር ምሕባሩ’ውን ይዝከር፣
ምፍራይ ማኪና ጀነራል ሞተረስ እንተዘይክኢሉ ንሓዋሩ ካብ ንግዲ ኣብ ዝሓለፈ ቅንያት ፕረዚደንት
(GM) ናብ ጥፍሽና ከምዘምርሐን ዓለም ክእለ ከምዝኽእልን ጸብጻባት ኣመሪካ ባራክ ኦባማ ብዝሃቦ ቀጥታዊ
ናይ ጥፍሽና ፋይል ከም ዝኸፈተን ሓቢሮም፣ ትእዛዝ መሰረት። ላዕለዋይ ሓላፊ
ተገሊጹ፣ ኢንዱስትሪታት ምፍራይ መኪና ኩባንያ ምፍራይ መካይን ኣመሪካ
ጀነራል ሞተርስ ካብ ጥፈሻ ኣመሪካ። 4 ሚእታዊት ካብ ጃምላ ጀነራል ሞተርስ ሪክ ዋጎነር ካብ
ንምድሓኑ ብመንግስቲ መሕወዪ ዘቤታዊ እቶት ኣመሪካ ከም ዝሽፍናን መዝነቱ ክወርድ ከም ዝተገደደ
ባጀት ብምስላዕ ኪግበር ዝጸንሐ ጻዕሪ ንሚልዮናት ዜጋታት ዕድል ሽቕለት ኣይርሳዕን፣

በዓል ተራ ቤት መድሃኒት።- ዕለት ኣድራሻ ቍ.ስልኪ

ፋርማሲ ናጽነት 02/06/09 ጐደና 176-3 ቁ.8። ከባቢ ከባቢ ሚኒስትሪ ትምህርቲ 122035
ፋርማሲ ቍ.1 ብዘይካ’ቲ መዓልታዊ እትህቦ ኣገልግሎት ምሉእ ለይቲ’ውን ክፍትቲ ኢያ፣ ኣድራሻ። ዞባ 1 ንኡስ ዞባ 02 ጐ. ናቕፋ ቍ.1። 127565