Bài Giảng QLHCNN

i hc quc gia H Ni khoa s phm
Bi ging
qun l hnh chnh nh nc v gio dc v o to

Phn II (Chng trnh dng cho SV khoa SP, HQG HN)
PGS-TS ng xun hi - o ph qung
H Ni 2007
qun l hnh chnh NN v GD & t.

PGS-TS. ng Xun Hi, o ph qung
- 04. 8645903; o989 54 54 29
Chng I
mt s vn c bn v Nh nc, qun l hnh chnh nh nc v cng v, cng chc
A. L lun chung v nh nc, Nh nc CHXHCN Vit Nam
1. Ngun gc ca nh nc Nh nc l mt hin tng c bn, phc tp ca mi x hi c giai cp, l tc nhn bin i ca x hi v pht trin kinh t. Chnh v th cc nh t tng tip cn v a ra nhng l gii khc nhau v ngun gc pht sinh ra nh nc. Thuyt thn hc cho rng Thng l ngi sp t trt t x hi. Nh nc cng vy, u do Thng sng to ra bo v trt t chung, h coi Thng l lc lng siu nhin, quyn lc nh nc l vnh cu. S phc tng quyn lc nh nc l cn thit v tt yu. Thuyt gia trng cho rng nh nc l kt qu ca s pht trin lch s gia nh, l hnh thc t chc t nhin ca cuc sng con ngi, nh nc c trong mi x hi v quyn lc nh nc v c bn ging nh quyn ca ngi ng u gia nh. Thuyt kh c x hi cho rng s ra i ca nh nc l sn phm ca 1 kh c gia nhng con ngi sng trong trng thi t nhin khng c nh nc. Nhn dn c th lt nh nc v nhng ngi i din, nu nh h vi phm hp ng. Thuyt bo lc cho rng nh nc xut hin trc tip t s s dng bo lc ca th tc ny i vi th tc khc, m kt qu l th tc chin thng ngh ra 1 t chc c bit (nh nc) n dch k chin bi. Cc nh kinh In ca ch ngha Mc-L nin ch ra rng: Nh nc khng phi l 1 hin tng vnh cu, bt bin, m nh nc l 1 phm tr lch s, c qu trnh pht sinh, pht trin v tiu vong. Lch s hnh thnh v pht trin x hi loi ngi chng t rng: x hi loi ngi c mt thi k di khng c nh nc. l thi k lch s ko di hng triu nm ca ch cng x nguyn thu. Trong ch , quyn lc x hi c gn vi mt h thng qun l gin n: Hi ng th tc. l 1 hnh thc t chc quyn lc cao nht ca th tc gm nhng ngi cao tui c uy tn trong cng ng, hi ng quyt nh tt c nhng vn quan trng ca th tc nh: T chc lao ng sn xut; Tin hnh chin tranh; Gii quyt cc tranh chp ni b... Nhng quyt nh ca hi ng th tc th hin ch chung ca tt c mi thnh vin v c tnh bt buc chung i vi tt c mi ngi. Mc d trong th tc cha c cc t chc cng ch vic thi hnh cc quyt nh , nhng quyn lc x hi c hiu lc rt cao v th hin tnh cng ch mnh m. Nh vy, trong x hi cng sn nguyn thu cha c nh nc, php lut. Nhng tn ti nhng qui phm x hi nh: o c, tp qun, tn gio... iu chnh cc quan h ca cc thnh vin trong x hi. Cc qui phm x hi trn th hin ch chung ca 2
http://www.ebook.edu.vn
mi thnh vin trong x hi v c tt c tun theo mt cch t gic. Vic t gic tun theo cc qui tc ny tr thnh thi quen, tp qun ca cc cng ng. N c m bo thc hin bng sc mnh ca ca Hi ng th tc. Lch s x hi nguyn thu tri qua 3 giai on phn cng lao ng x hi. S phn cng lao ng x hi y nhanh qu trnh phn ho x hi, lm cho s phn bit giu - ngho, mu thun giai cp ngy cng pht trin. S pht trin ca nhng yu t lm o ln i sng th tc, t chc Hi ng th tc tr nn bt lc, khng th gii quyt ni nhng mu thun, xung t giai cp. iu hnh, qun l mt x hi mi, mt x hi cha y nhng mu thun, xung t quyn li ca cc giai cp, tt yu phi c mt t chc quyn lc mi iu chnh cc quan h x hi, iu ho cc xung t giai cp, l nh nc. Nh nc ch ra i khi nn sn xut, nn vn minh x hi pht trin n mt trnh nht nh, cng vi s pht trin l s xut hin ch t hu v phn chia x hi thnh giai cp, mu thun giai cp khng th t iu ho c, l nhng nguyn nhn ch yu xut hin nh nc. 2. Bn cht ca nh nc - Nh nc mang tnh giai cp: C.Marx - Ph.Engen khng nh:Nh nc thc cht l bo lc c t chc ca mt giai cp n p nhng giai cp khc(1). V.I. Lnin cng ch r: Nh nc di ch t bn ch ngha, nh nc theo ng ngha ca n, l mt b my trn p c bit ca giai cp ny i vi mt giai cp khc, hn na li l ca thiu s i vi a s.(2) Trong x hi bc lt, b my ny ch yu l nhm m bo v bo v li ch ca giai cp thng tr chim i a s quyn s hu t nhn v t liu sn xut. Trong x hi XHCN, nh nc bo v li ch ca nhn dn lao ng theo ng php lut ca nh nc XHCN. Bt c nh nc ca giai cp no cng l mt t chc quyn lc chnh tr i biu cho li ch ca giai cp y. thc hin c vai tr l cng c ca mt giai cp, th b my nh nc phi th hin chc nng va trn p s phn khng ca giai cp b tr, va thc thi chc nng qun l trn cc lnh vc kinh t- x hi. Nh vy, nh nc mang tnh giai cp. - Nh nc c vai tr XH: Bn cnh tnh giai cp, nh nc cn c vai tr x hi: Nh nc thc thi chc nng qun l trn hu ht cc lnh vc i sng x hi, duy tr trt t, k cng trong XH v phc v nhng nhu cu thit yu ca i sng cng ng. Ngoi ra, bng sc mnh ca quyn lc chnh tr v sc mnh ca b my, ti chnh...nh nc cn gii quyt nhng vn t xut m tng cng dn, tng cng ng nh khng t gii quyt c Nh nc l 1 t chc quyn lc chnh tr, mt b my c bit tch ra khi x hi thc hin cc chc nng qun l nh nc v i ni v i ngoi, nhm bo v li ch ca giai cp thng tr, duy tr s n nh v kinh t x hi v bo v quyn li ca giai cp thng tr. 3. c trng (du hiu c bn) ca nh nc a. Nh nc thit lp quyn lc cng cng c bit, mt h thng cc c quan nh nc quyn lc chuyn nghip, mang tnh cng ch i vi mi thnh vin trong x
(1) (2)
C.Marx - Ph.Engen. Tuyn tp, tp 1, Nh xut bn S tht - H Ni, 1980, tr.563.
V.I. Lnin, Ton tp, Tp 33, Nh xut bn TB, M. 1976, tr. 110.
hi. Quyn lc mang tnh chnh tr ch khng ho nhp vo dn c; n bao gm b my qun l nh nc, trong c nhng thit ch nh: qun i, cnh st, nh t... thc hin nhng chc nng ca nh nc: qun l, cng ch, trn p. Nh vy, t chc quyn lc cng cng c bit ny tch khi x hi, mang tnh giai cp su sc v phc v ch yu cho li ch ca giai cp thng tr. Quyn lc nh nc th hin sc mnh cng ch thng qua vic s dng nhng phng php c bit, phng php cng ch nh nc, vi nhng cng c c bit l php lut, b my nh nc... nhm gii quyt nhng cng vic i ni, i ngoi v to nn s tp trung, thng nht sc mnh quyn lc vo trong tay nh nc. b. Nh nc l b my qun l, cng ch dn c theo a bn lnh th nht nh. chnh l im xut pht v gii hn thc hin cc quyn, ngha v ca nh nc vi cng dn. c. Nh nc qui nh v thc hin vic thu cc loi thu di cc hnh thc bt buc c ngun vt cht (ti chnh) chi ph cho b my nh nc v cc hot ng qun l nh nc. d. Nh nc ban hnh php lut c tnh cht bt buc chung i vi mi t chc, mi thnh vin trong x hi. Nh nc qun l x hi bng php lut v bng cc bin php khc nhm t c mc ch t ra. . Nh nc c ch quyn quc gia: ch quyn quc gia th hin quyn c lp t quyt ca nh nc v nhng chnh sch i ni v i ngoi khng ph thuc vo cc th lc bn ngoi. 4. Cc chc nng ca nh nc v cc kiu t chc nh nc a. Cc chc nng ca nh nc. Chc nng ca nh nc c th hin thng qua nhng phng din hot ng c bn ca nh nc, phn nh bn cht nh nc v nhm thc hin cc mc ch, nhim v ca nh nc. Nh vy, chc nng ca nh nc c quy nh xut pht t bn cht nh nc, do c s kinh t v kt cu giai cp ca x hi quyt nh; n bao gm hai chc nng ch yu l chc nng i ni v chc nng i ngoi. + Chc nng i ni th hin vai tr ca nh nc trong phm vi qun l quc gia. + Chc nng i ngoi phn nh mi quan h ca nh nc vi cc quc gia, cc dn tc khc. C hai chc nng ny c mi quan h mt thit h tr cho nhau, thc y nhau, hng ch th n mc ch ca nh nc. Nh nc thc hin cc chc nng ca mnh di cc hot ng c bn: hot ng lp php; hot ng hnh php; hot ng t php. b. Cc kiu t chc nh nc trong lch s Kiu t chc nh nc l tng th cc du hiu c bn, c th ca nh nc, th hin bn cht giai cp v cc iu kin tn ti v pht trin nh nc trong mt hnh thi kinh t - x hi nht nh. Do , mi quan h sn xut s c mt kiu nh nc tng ng; x hi loi ngi tn ti cc hnh thi kinh t - x hi nht nh; thch ng vi n l cc kiu nh nc: * Kiu nh nc ch n. * Kiu nh nc phong kin. * Kiu nh nc t sn. * Kiu nh nc x hi ch ngha. Ba kiu nh nc u tin da trn c s ch chim hu t nhn v t liu sn xut, bo v ch t hu, bo v quyn li ca giai cp thng tr. Kiu nh nc x hi ch ngha l mt kiu nh nc mi, c nhim v bo v ch s hu ton dn v cc hnh thc s hu hp hin, hp php khc; xy dng nn dn ch x hi ch ngha v nn kinh t mi theo nh hng x hi ch ngha. 4
6. Hnh thc nh nc Hnh thc nh nc l cch thc t chc quyn lc nh nc v nhng phng php thc hin quyn lc nh nc ca giai cp thng tr. Hnh thc nh nc bao gm ba b phn: Hnh thc chnh th, hnh thc cu trc nh nc v ch chnh tr. - Hnh thc chnh th: l cch thc t chc v trnh t thnh lp ra cc c quan quyn lc nh nc ti cao, c cu v trnh t hnh thnh cc c quan nh nc , mi quan h qua li ca c quan nh nc vi nhau v vi nhn dn cng nh mc tham gia ca dn vo qu trnh hnh thnh cc c quan . Hnh thc chnh th bao gm: chnh th qun ch; chnh th cng ho. - Ch chnh tr: l tng th cc phng thc, bin php, phng tin thc hin quyn lc nh nc. Lch s th gii c s hin din ca hai ch chnh tr: ch c ti v ch dn ch. - Hnh thc cu trc nh nc l c cu v mt t chc lnh th, s phn chia a gii hnh chnh ca quc gia. Trn th gii c hai hnh thc t chc nh nc c bn l: nh nc n nht v nh nc lin bang II. Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam
1. Khi lc v h thng chnh tr Vit Nam

H thng chnh tr l tng th cc c quan v t chc nh nc, cc t chc x hi lin kt li, hot ng theo c ch m bo quyn lc thuc v giai cp thng tr, theo s lnh o ca ng cm quyn. H thng chnh tr ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l tng th cc lc lng chnh tr bao gm ng Cng sn, nh nc, cc t chc, on th nhn dn mang tnh cht chnh tr, i din cho quyn li ca cc giai cp v tng lp x hi khc nhau, di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, chng hp tc, u tranh vi nhau, to thnh mt th ch chnh tr, quyt nh phng hng c bn v ng li xy dng t nc. H thng chnh tr Vit Nam l kt qu ca qu trnh u tranh cch mng, ph hp vi cc iu kin kinh t - x hi v nhu cu khch quan ca x hi. H thng chnh tr l mt c cu t chc gm: ng Cng sn, Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam v cc t chc chnh tr - x hi, on th nhn dn. Nh vy, c cu h thng chnh tr Vit Nam gm: - ng Cng sn Vit Nam - lc lng lnh o nh nc v x hi. - Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam - trung tm ca quyn lc chnh tr mang tnh cht php quyn, l b xng sng ca c h thng. - Cc t chc chnh tr - x hi, on th nhn dn bao gm: Mt trn T quc Vit Nam, Tng Lin on lao ng Vit Nam, Hi Nng dn Vit Nam, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, Hi Lin hip ph n Vit Nam, Hi Cu chin binh Vit Nam v.v... C ch chung ca h thng chnh tr Vit Nam l: ng lnh o Nh nc v ton th x hi, Nh nc qun l, nhn dn lm ch x hi. Nh vy, h thng chnh tr Vit Nam th hin chc nng hot ng ca h thng c cu t chc trong ch chnh tr x hi x hi ch ngha. C ch vn hnh ca h thng chnh tr Vit Nam l: ng Cng sn Vit Nam l lc lng lnh o Nh nc v ton th x hi, hng x hi i ln ch ngha x hi; Nh nc qun l x hi bng php lut, nhn dn lm ch x hi ch yu bng nh nc v cc t chc chnh tr - x hi, on th x hi. Nh vy, h thng chnh tr ca Vit Nam va th hin tnh php l c th, va th hin chc nng t chc, hot ng ca ch chnh tr x hi x hi ch ngha. 5
2. Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam 2.1. nh hng chnh tr ca ng v xy dng Nh nc trong giai on 5 nm 2006 2010. ( Trch Bo co i hi ng ton quc ln th X....)
a. Tip tc xy dng v hon thin Nh nc php quyn x hi ch ngha Xy dng c ch vn hnh ca Nh nc php quyn x hi ch ngha, bo m nguyn tc tt c quyn lc nh nc u thuc v nhn dn; quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp gia cc c quan trong vic thc hin quyn lp php, hnh php v t php. Hon thin h thng php lut, tng tnh c th, kh thi ca cc quy nh trong vn bn php lut. Xy dng, hon thin c ch kim tra, gim st tnh hp hin, hp php trong cc hot ng v quyt nh ca cc c quan cng quyn. Tip tc i mi t chc v hot ng ca Quc hi. Hon thin c ch bu c nhm nng cao cht lng i biu Quc hi; tng hp l s lng i biu chuyn trch, pht huy tt hn vai tr ca i biu v on i biu Quc hi. T chc li mt s U ban ca Quc hi; nng cao cht lng hot ng ca Hi ng Dn tc v cc U ban ca Quc hi. i mi hn na quy trnh xy dng lut, gim mnh vic ban hnh php lnh. Thc hin tt hn nhim v quyt nh cc vn quan trng ca t nc v chc nng gim st ti cao. y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca Chnh ph theo hng xy dng h thng c quan hnh php thng nht, thng sut, hin i. Lut ho c cu, t chc ca Chnh ph; t chc b qun l a ngnh, a lnh vc, bo m tinh gn v hp l. Phn cp mnh, giao quyn ch ng hn na cho chnh quyn a phng, nht l trong vic quyt nh v ngn sch, ti chnh, u t, ngun nhn lc, thc hin ngha v ti chnh i vi Trung ng. Xy dng h thng c quan t php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim minh, bo v cng l, quyn con ngi. y mnh vic thc hin Chin lc ci cch t php n nm 2020. Ci cch t php khn trng, ng b; ly ci cch hot ng xt x lm trng tm; thc hin c ch cng t gn vi hot ng iu tra. Xy dng c ch phn quyt v nhng vi phm Hin php trong hot ng lp php, hnh php v t php. Nng cao cht lng hot ng ca hi ng nhn dn v u ban nhn dn, bo m quyn t ch v t chu trch nhim ca chnh quyn a phng trong phm vi c phn cp. Pht huy vai tr gim st ca hi ng nhn dn. T chc hp l chnh quyn a phng, phn nh li thm quyn i vi chnh quyn nng thn, th, hi o. Thc hin cc gii php nhm chn chnh b my v quy ch hot ng ca c quan, cn b, cng chc. C cu li i ng cn b, cng chc v o to, bi dng theo yu cu nng cao cht lng c v nng lc v phm cht o c. Thc hin ch trch nhim trong c, b nhim chc v lnh o theo hng cp trng gii thiu cp ph, cp s dng trc tip gii thiu cp c thm quyn xem xt, quyt nh. C c ch kp thi a ra khi b my nh nc nhng cng chc khng xng ng, km phm cht v nng lc. b. Tch cc phng nga v kin quyt chng tham nhng, lng ph Ton ng, ton b h thng chnh tr v ton x hi phi c quyt tm chnh tr cao u tranh chng tham nhng, lng ph. B sung, hon thin cc c ch, quy nh v qun l kinh t - ti chnh, qun l ti sn cng, ngn sch nh nc, cc qu do nhn dn ng gp v do nc ngoi vin tr; v thanh tra, gim st, kim tra, kim k, kim sot. y mnh ci cch hnh chnh; thc hin c ch gim st ca nhn dn, thng qua cc i din trc tip v gin tip, i vi ng vin, cng chc, c quan, n v. Bo m cng khai, minh bch cc hot ng kinh t, ti chnh trong cc c quan hnh 6 http://www.ebook.edu.vn
chnh, n v cung ng dch v cng v doanh nghip nh nc. Tip tc i mi ch tin lng i vi cn b, cng chc. Khn trng v nghim chnh thc hin Lut Phng, chng tham nhng, Lut Thc hnh tit kim, chng lng ph. B sung, hon thin Lut Khiu ni v t co. X l kin quyt, kp thi, cng khai nhng ngi tham nhng, bt k chc v no, ng chc hay ngh hu, tch thu, sung cng ti sn c ngun gc t tham nhng; nhng ngi bao che cho tham nhng, c tnh ngn cn vic chng tham nhng hoc li dng vic t co tham nhng vu khng, lm hi ngi khc, gy mt on kt ni b. C c ch khuyn khch v bo v nhng ngi tch cc u tranh chng tham nhng, tiu cc. Biu dng v nhn rng nhng gng cn kim lim chnh, ch cng v t. Hon thin c ch dn ch, thc hin tt Quy ch dn ch c s; pht huy vai tr ca c quan dn c, Mt trn T quc, cc t chc chnh tr - x hi v nhn dn trong vic gim st cn b, cng chc v c quan cng quyn, pht hin, u tranh vi cc hin tng tham nhng. y mnh vic hp tc quc t v phng, chng tham nhng. Cc cp u v t chc ng, cc c quan nh nc, cc on th nhn dn, cn b lnh o, trc ht l cn b cp cao, phi trc tip tham gia v i u trong vic phng, chng tham nhng, lng ph.
2.2. Cc quan im ca ng v xy dng v hon thin Nh nc CH XHCN Vit Nam

a. Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn v v dn, ly lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc lm nn tng, do ng Cng sn lnh o Ton b ni dung ca quan im trn c ghi nhn trong Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam (1991), c ng Cng sn Vit Nam khng nh nhiu ln trong cc vn kin quan trng nh: Ngh quyt Ban Chp hnh Trung ng 8 (kho VII), Bo co i hi ng ton quc ln th VIII. Quan im mang tnh nguyn tc Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn... cn c c th ho trong Ngh quyt Ban Chp hnh Trung ng ng 3, 7 (kho VIII). Vn kin i hi ng ton quc ln th IX (4/2001) cn nhn mnh: Xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha di s lnh o ca ng. Quan im ny c Nh nc th ch ho thnh mt nguyn tc Hin nh, c ghi nhn iu 2 v iu 4 Chng I, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001). Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn v v dn. Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam mang bn cht ca giai cp cng nhn. Mt khc, dn ch x hi ch ngha l bn cht ca Nh nc Vit Nam. Dn ch x hi ch ngha va l mc tiu va l ng lc ca ca cch mng x hi ch ngha. Trong iu kin kinh t nhiu thnh phn, mi cng dn c quyn dn ch, bnh ng v chnh tr, nhng cha phi hon ton bnh ng v kinh t. l mt s hn ch khch quan trong iu kin lch s hin nay. Nhn dn Vit Nam thc hin cc quyn cng dn v chnh tr (quyn bu c, ng c, quyn tham gia qun l nh nc, quyn bi nhim cc i biu Quc hi v Hi ng nhn dn...) xy dng v hon thin b my nh nc Vit Nam. Mt khc ton dn cn thc hin nghim chnh cc ngha v cng dn (cc ngha v: bo v t quc, bo v trt t an ton x hi v an ninh quc gia; tun th Hin php, php lut; ng thu v lao ng cng ch...) bo v v duy tr s hot ng ca b my nh nc. Nh nc Vit Nam lun lun chm lo ti i sng ca nhn dn, nhn dn Vit Nam cng lun quan tm xy dng v cng c Nh nc; thng qua hot ng ca Quc hi v 7
Hi ng nhn dn, bng cc kin phn nh, bng cc hot ng gim st, kim tra cn b, cng chc, c quan nh nc, nhn dn gp phn xy dng h thng cc c quan nh nc Vit Nam ngy cng trong sch v vng mnh. Nh vy, Nh nc Vit Nam l thnh qu cch mng ca nhn dn Vit Nam, nhn dn thit lp ra Nh nc v lun lun cng c Nh nc vng mnh. Ngc li, Nh nc cng c nhng c ch thch hp dn gim st, kim tra cc vin chc, c quan nh nc Nh nc xng ng vi s tin cy ca dn, xng ng l Nh nc ca dn. Mt khc, Nh nc Vit Nam cng lun tn trng v bo v cc quyn v li ch hp php ca cng dn. b. Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn: lp php, hnh php v t php. . Quyn lc nh nc c tp trung v thng nht Quyn lc nh nc gm cc quyn: quyn lp php, quyn hnh php, quyn t php; cc quyn lc ny c phn cng cho cc c quan nh nc (c quan lp php, c quan hnh php, c quan t php), cc c quan ny nm trong mt b my nh nc thng nht, t di s lnh o thng nht ca ng Cng sn Vit Nam. Hin php ghi nhn: ... quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php. iu 2, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001)ghi nhn: "Tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn". Khi bu cc i biu Quc hi v Hi ng nhn dn, nhn dn u quyn cho cc c quan nh nc thc hin quyn lc ca mnh. Hin php cn khng nh: Quc hi v Hi ng nhn dn l cc c quan i din cho ch, nguyn vng ca ton dn, do dn bu nn, Quc hi l c quan i biu cao nht ca nhn dn, c quan quyn lc nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. . S phn cng gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t php Quc hi c phn cng thc thi quyn lp php; iu 83 (sd) ghi nhn: Quc hi l c quan duy nht c quyn lp Hin v lp php Quc hi l c quan c quyn lp php, quyn gim st ti cao ton b hot ng ca b my nh nc; Quc hi c thm quyn quyt nh nhng vn quan trng c lin quan n i sng ca quc gia: vn chin tranh v ho bnh, cc bin php c bit bo m quc phng v an ninh quc gia.... Chnh ph c phn cng thc thi quyn hnh php; iu 109 (sd) ghi nhn: "Chnh ph l c quan chp hnh ca Quc hi, c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Chnh ph thc hin quyn lp qui v t chc iu hnh b my hnh chnh nh nc cc cp; l c quan hnh chnh nh nc cao nht chu trch nhim t chc, iu hnh b my hnh chnh nh nc, nhm a Hin php, lut, ngh quyt (do Quc hi ban hnh) vo trong cuc sng. To n nhn dn ti cao v Vin kim st nhn dn ti cao c phn cng thc thi quyn t php. Vin kim st nhn dn thc hin chc nng kim st cc hot ng t php v chc nng cng t nhm chun b chng c, to iu kin cho To n nhn dn thc hin chc nng xt x. . S phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t php S phi hp gia Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao vi Quc hi trong hot ng lp php v hot ng lp qui. S phi hp gia Quc hi vi Chnh ph, c quan t php trong cc hot ng gim st, xt bo co, cht vn, x l cc vn bn quy phm php lut (iu 84, iu 112 (sd). 8
S phi hp gia B t php, B quc phng vi To n nhn dn ti cao trong hot ng qun l hnh chnh t php nh: qun l cng tc gim nh t php, qun l cng tc thi hnh n, qun l cng tc hp tc quc t v t php . c. Thc hin nguyn tc tp trung dn ch trong t chc v hot ng ca Nh nc T khi ra i n nay, ng Cng sn Vit Nam lun t chc, hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch; nh , ng Cng sn Vit Nam lnh o thnh cng s nghip cch mng Vit Nam trong hn na th k qua. Quan im Thc hin nguyn tc tp trung dn ch... c ng Cng sn Vit Nam khng nh trong nhiu vn kin quan trng ca ng v xy dng Nh nc Vit Nam (Ngh quyt Ban Chp hnh Trung ng ng 8 - Kho VII, Bo co i hi ng ton quc ln th VIII...), Vn kin Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng 3 (kha VIII). Tp trung dn ch l mt nguyn tc Hin nh; iu 6, Chng I, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001) ghi nhn: "Quc hi, Hi ng nhn dn v cc c quan khc ca Nh nc u t chc v hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch". Quan im trn c Nh nc Vit Nam ghi nhn trong ba Hin php: Hin php 1959 ( iu 4, Chng1); Hin php 1980 (iu 6, Chng1); Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001)( iu 6, Chng1). Tp trung dn ch l s kt hp hi ho gia s lnh o, ch o tp trung, thng nht ca cc c quan trung ng, ca cp trn vi m rng dn ch, nhm tng cng tnh ch ng, sng to v khai thc mi tim nng ca cc c quan a phng, ca cp di, ng thi m bo pht huy quyn lm ch ca nhn dn trong vic tham gia qun l nh nc v thc hin cc quyn v ngha v cng dn. d. Tng cng php ch x hi ch ngha, xy dng Nh nc php quyn Vit Nam, qun l x hi bng php lut, coi trng gio dc, nng cao o c. Tng cng php ch chnh l hot ng a php lut vo thc tin i sng x hi, l bin php tin quyt nhm nng cao hiu lc qun l nh nc, thit lp trt t k cng x hi. Quan im Tng cng php ch x hi ch ngha... c ng Cng sn Vit Nam nhn mnh trong nhiu vn kin v xy dng v hon thin Nh nc Vit Nam (Ngh quyt Ban Chp hnh Trung ng ng 8 - Kho VII, Bo co i hi ng ton quc ln th VIII - 6/1996...). Vn kin Hi ngh BCH TW 3 (kha VIII). Quan im Tng cng php ch x hi ch ngha... tr thnh mt nguyn tc Hin nh. iu 12, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001) khng nh: "Nh nc qun l x hi bng php lut, khng ngng tng cng php ch x hi ch ngha ". . Tng cng vai tr lnh o ca ng i vi Nh nc Quan im ny c ng Cng sn Vit Nam ghi nhn trong nhiu vn kin quan trng ca ng (cc Bo co i hi ng ton quc ln th III, IV, V, VI,VII, VIII, IX, Ngh quyt Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng 8 - Kho VII, Ngh quyt Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng 3 - Kho VIII). m bo s lnh o ca ng i vi Nh nc l mt nguyn tc Hin nh - iu 4, Chng I, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001) khng nh "ng Cng sn Vit Nam, i tin phong ca giai cp cng nhn Vit Nam, i biu trung thnh quyn li ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc... l lc lng lnh o Nh nc v x hi". y cng l mt quan im mang tnh nguyn tc xuyn sut trong c qu trnh xy dng Nh nc Vit Nam v c khng nh trong cc bn Hin php ca nc Cng ho XHCN Vit Nam. Hin php 1959, Hin php 1980, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001). Thc tin xy dng nh nc ca cc nc x hi ch ngha trn th gii cng khng nh nguyn tc . nc no, ng Cng sn gi vng vai tr lnh o Nh nc th nc , vic xy dng Nh nc x hi ch ngha cng thnh cng. nc 9
no, ng Cng sn bung lng s lnh o, li b cc th lc chng i, mn c "i mi", "dn ch", i "a nguyn chnh tr"... th Nh nc x hi ch ngha suy yu hoc tan r. Mun hon thin Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam i hi phi tng cng vai tr lnh o ca ng Lch s cch mng Vit Nam trong gn mt th k qua ch r: Thnh cng ca cch mng Vit Nam vi cc du n lch s chi li: 1945, 1954, 1975 v cng cuc i mi t 1986 n nay khng nh vai tr lnh o ca ng l yu cu khch quan, l iu kin khng th thiu c m bo cho Nh nc Vit Nam gi ng bn cht ca n: Nh nc ca dn, do dn v v dn. ng cm quyn nhng ng khng bao bin, lm thay Nh nc, ng cm quyn thng qua Nh nc qun l x hi, pht huy vai tr v hiu lc qun l x hi ca Nh nc, lm cho ng li ca ng i vo cuc sng, tr thnh hin thc x hi. Hin nay, vic m bo vai tr lnh o ca ng i vi Nh nc l vn c tnh nguyn tc, mi t chc ng v ng vin u phi qun trit v thc hin tt, bi v: Vi m mu din bin ho bnh , cc th lc th ch ang dng mi th on xuyn tc vai tr lnh o ca ng, chia r Nh nc, nhn dn vi ng, i lp quyn lc nh nc vi vai tr lnh o ca ng. Mt khc, c mt b phn ng vin nhn thc khng ng v vai tr lnh o ca ng, khi c giao quyn th khng thng xuyn rn luyn, phai nht thc, vi phm k lut ng, vi phm php lut ca Nh nc, gy thit hi n li ch ca nhn dn, ca Nh nc.
2.3. Bn cht ca Nh nc Cng ho XHCN Vit Nam

- Nh nc Vit Nam mang bn cht giai cp cng nhn Nh nc CHXHCN Vit Nam l nh nc php quyn XHCN ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn. Tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn m nn tng l lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc. Nh nc php quyn l nh nc ca php quyn, n ban hnh php lut, tun th php lut v qun l x hi bng php lut. Nh nc php quyn l mt hc thuyt v nh nc, trong khng nh php lut gi a v thng tr i vi mi lnh vc i sng x hi: Php lut l h thng cc qui tc x s mang tnh bt buc, do Nh nc ban hnh, to ra hnh lang php l, nhm iu chnh cc quan h x hi theo ch ca nh nc, trong Nh nc cng phi t mnh di php lut. Php lut qui nh tt c c cu t chc, c ch hot ng, phm vi thm quyn ca tt c cc c quan nh nc. Php lut chi phi, iu chnh mi hnh vi cng dn, mi hot ng ca Nh nc. Php lut qui nh r chc nng, nhim v, quyn hn ca tng chc danh cng chc, tng loi c quan nh nc. Trong Nh nc php quyn, mi cng dn c quyn c thng tin v php lut v t gic thc hin php lut. Nh nc php quyn m bo s cng khai ho hot ng ca cng chc v c quan nh nc i vi ton dn nhm to c s hin thc cho vic thc hin dn ch ho trong mi lnh vc ca i sng x hi. Php lut bo v v tn trng cc quyn, gi tr v li ch ca con ngi, quyn v ngha v cng dn phi c ghi nhn trong Hin php. Nh nc Vit Nam ly lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc lm nn tng. l mt Nh nc x hi ch ngha theo lp trng v l tng ca giai cp cng nhn, nn tng t tng l ch ngha Mc L nin v t tng H Ch Minh.
10
- Tnh nhn dn th hin bn cht dn ch x hi ch ngha, dn ch l bn cht ca Nh nc Vit Nam. Bn cht nh nc ta, c khng nh r trong cc bn hin php Vit Nam Tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn. Quyn lc y nm trong tay nhn dn c t chc, khng phi tng nhm ngi hay c nhn ri rc m nm trong tay mt t chc quyn lc chnh tr cao nht, i din cho ch ca nhn dn, l Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. - Tnh dn tc th hin c th ca t nc Vit Nam, nhn dn Vit Nam l mt cng ng gm nhiu dn tc, c cc giai cp v tng lp khc nhau sng trn cng mt lnh th quc gia, c truyn thng on kt u tranh xy dng v bo v T quc, c nhng li ch cn bn thng nht v c mc ch chung l i ln ch ngha x hi; nhn dn cng c nhng li ch b phn khc nhau v cng c nhng khc bit nht nh, nhng c ng lnh o v Nh nc qun l thng nht v iu chnh bng tuyn truyn gio dc v bng php lut. Cng ng cc dn tc Vit Nam, trong c nhn tng cng dn khng nhng c a v lm ch ca mnh, m quyn lm ch cn c Nh nc bo m bng php lut trn mi mt ca i sng x hi. - Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam khng ch l mt c quan thng tr giai cp, m cn l b my thng nht qun l x hi v mi mt. Nh nc ta l nh nc ca ch nhn dn lm ch x hi, lm ch quyn lc chnh tr thng qua nh nc. Do vy, nn dn ch x hi ch ngha l hnh thc ca t chc ca nh nc: Mt mt l nh nc thc hin dn ch vi a s nhn dn, chuyn chnh vi k th ca nhn dn; mt khc, quan trng hn l t chc, xy dng ln mt x hi mi, x hi x hi ch ngha v qun l mi mt ca i sng x hi khng ngng pht trin. Bn cht ca Nh nc th hin trn mt s c im sau: - Nh nc Vit Nam m bo s tp trung, thng nht quyn lc, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn: - Nh nc Vit Nam l nh nc biu hin ch tp trung ca khi i on kt cc dn tc. Tnh dn tc c pht huy nh s kt hp vi tnh giai cp, tnh nhn dn, tnh thi i. - Nh nc Vit Nam l mt thit ch ca nn dn ch x hi ch ngha, thc hin dn ch ho trong i sng kinh t x hi nhm t mc tiu Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh m ng Cng sn Vit Nam khng nh. - Nh nc Vit Nam va l mt b my quyn lc, mt c quan cng ch, va l mt t chc thc hin chc nng qun l nh nc v kinh t, vn ho, x hi nhm chng li cc hnh vi gy mt n nh chnh tr, trt t, k cng php lut v bo v cc quyn, li ch hp php ca cng dn, bo v li ch ca tp th, ca nh nc theo Hin php v php lut.
2.4. C cu t chc b my nh nc Cng Ho XHCN Vit Nam

Theo Hin php 1992 (s), c cu t chc b my nh nc ta gm c: Quc hi, U ban Thng v Quc hi, Ch tch nc; Chnh ph; To n nhn dn v Vin kim st nhn dn; Hi ng nhn dn v U ban nhn dn cc cp. 2.4.1. Quc hi a. a v php l ca Quc hi iu 83 - Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001) quy nh: Quc hi l c quan i biu cao nht ca nhn dn, c quan quyn lc nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Quc hi l c quan duy nht c quyn lp hin v lp php. Quc hi quyt nh nhng chnh sch c bn v i ni v i ngoi, nhim v kinh t - x hi, quc phng, an ninh ca t nc, nhng nguyn tc ch yu v t chc v hot ng ca b my nh nc, v quan h x hi v hot ng ca cng dn.
11
Quc hi thc hin quyn gim st ti cao i vi ton b hot ng ca Nh nc. b. Nhng nhim v v quyn hn ca Quc hi c Hin php 1992, iu 84 quy nh: Lm Hin php v sa i Hin php; lm lut v sa i lut; Quc hi quyt nh chng trnh xy dng lut, php lnh Thc hin quyn gim st ti cao vic tun theo Hin php, lut v cc ngh quyt ca Quc hi; xt bo co hot ng ca Ch tch nc, U ban Thng v Quc hi, Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao; Quyt nh k hoch pht trin kinh t - x hi ca t nc; Quyt nh chnh sch ti chnh, tin t quc gia; quyt nh d ton ngn sch nh nc v phn b ngn sch trung ng; ph chun quyt ton ngn sch nh nc; quy nh, sa i, bi b cc th thu; Quyt nh chnh sch dn tc, chnh sch tn gio ca Nh nc; Quy nh t chc v hot ng ca Quc hi, Ch tch nc, Chnh ph, To n nhn dn, Vin kim st nhn dn v chnh quyn a phng; Bu, min nhim, bi nhim Ch tch nc, Ph Ch tch nc, Ch tch Quc hi, Ph Ch tch Quc hi, cc U vin thng v Quc hi, Th tng Chnh ph, Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao; ph chun ngh ca Th tng Chnh ph v vic b nhim, min nhim, cch chc Ph Th tng, B trng v cc thnh vin khc ca Chnh ph; ph chun ngh ca Ch tch nc v danh sch thnh vin Hi ng quc phng v an ninh; b phiu tn nhim i vi nhng ngi gi cc chc v do Quc hi bu hoc ph chun. Bi b cc vn bn ca Ch tch nc, U ban Thng v Quc hi, Chnh ph, Th tng Chnh ph, Ta n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao tri vi Hin php, lut v ngh quyt ca Quc hi v.v... Cc d n lut c Quc hi thng qua khi c trn 50% tng s i biu Quc hi ng tn thnh. Vic thay i Hin php phi c t nht 2/3 tng s i biu ng . Sau khi cc d n c Quc hi thng qua s c chuyn cho Ch tch nc cng b chm nht l 15 ngy k t ngy c thng qua, nu nh Quc hi khng quy nh r ngy vn bn c hiu lc thi hnh.
2.4.2. U ban Thng v Quc hi

a. a v php l ca U ban Thng v Quc hi: U ban Thng v Quc hi l c quan thng trc ca Quc hi, thay mt Quc hi quyt nh mt s vn trong thi gian Quc hi khng hp. Cc thnh vin ca U ban Thng v Quc hi do Quc hi bu, min nhim v bi nhim. Thnh vin ca U ban Thng v Quc hi khng th ng thi l thnh vin Chnh ph v lm vic theo ch chuyn trch. T chc U ban Thng v Quc hi gm c: Ch tch, cc Ph Ch tch v cc U vin thng v Quc hi. b. U ban Thng v Quc hi c nhng nhim v v quyn hn sau y: . Cng b v ch tr vic bu c i biu Quc hi. . T chc vic chun b, triu tp v ch tr cc k hp Quc hi. . Gii thch Hin php, lut, php lnh . Ra php lnh v nhng vn c Quc hi giao. . Gim st vic thi hnh Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi, php lnh v ngh quyt ca U ban Thng v Quc hi; gim st cc hot ng ca Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao; nh ch vic thi hnh cc vn bn ca Chnh ph, Th tng Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao tri vi Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi v trnh Quc hi hu b cc vn 12
bn ; hu b cc vn bn ca Chnh ph, Th tng Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao tri vi php lnh, ngh quyt ca U ban Thng v Quc hi. . Gim st, hng dn hot ng ca Hi ng nhn dn; bi b cc ngh quyt sai tri ca Hi ng nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng; gii tn Hi ng nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trong trng hp Hi ng nhn dn lm thit hi nghim trng n li ch ca nhn dn. . Ch o, iu ho, phi hp hot ng ca Hi ng dn tc v cc U ban ca Quc hi; hng dn v bo m iu kin hot ng ca i biu Quc hi. . Quyt nh tng ng vin hoc ng vin cc b; ban b tnh trng khn cp trong c nc hoc tng a phng. . Thc hin quan h i ngoi ca Quc hi. . T chc trng cu dn theo quyt nh ca Quc hi... 2.4.3. Ch tch nc iu 91, Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001)quy nh: "Ch tch nc l ngi ng u Nh nc, thay mt nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam v i ni v i ngoi". Ch tch nc do Quc hi bu ra trong s i biu Quc hi. Ch tch nc chu trch nhim v bo co cng tc trc Quc hi. Nhim k ca Ch tch nc theo nhim k ca Quc hi. Khi Quc hi ht nhim k, Ch tch nc tip tc lm nhim v cho n khi Quc hi kho mi bu ra Ch tch nc mi. Nhim v v quyn hn ca Ch tch nc . Cng b Hin php, lut, php lnh; . Thng lnh cc lc lng v trang nhn dn v gi chc v Ch tch Hi ng quc phng v an ninh; . ngh Quc hi bu, min nhim, bi nhim Ph ch tch nc, Th tng Chnh ph, Chnh n Ta n nhn dn ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao; . Cn c vo ngh quyt ca Quc hi b nhim, min nhim, cch chc Ph Th tng, B trng v cc thnh vin khc ca Chnh ph; . Cn c vo ngh quyt ca Quc hi hoc ca U ban Thng v Quc hi, cng b quyt nh tuyn b tnh trng chin tranh, cng b quyt nh i x; . Cn c vo ngh quyt ca U ban Thng v Quc hi, ra lnh tng ng vin hoc ng vin cc b, cng b tnh trng khn cp; trong trng hp U ban Thng v Quc hi khng th hp c, ban b tnh trng khn cp trong c nc hoc tng a phng; . B nhim, min nhim, cch chc Ph Chnh n, Thm phn Ta n nhn dn ti cao, Ph vin trng, Kim st vin Vin Kim st nhn dn ti cao... 2.4.4. Chnh ph iu 109 (sd) ghi nhn: "Chnh ph l c quan chp hnh ca Quc hi, c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Chnh ph thng nht qun l vic thc hin cc nhim v chnh tr, kinh t, vn ho, x hi, quc phng an ninh v i ngoi ca Nh nc; bo m hiu lc ca b my nh nc t Trung ng n c s, bo m vic tn trng v chp hnh Hin php v php lut; pht huy quyn lm ch ca nhn dn trong s nghip xy dng v bo v T quc, bo m n nh v nng cao i sng vt cht v vn ho ca nhn dn. 13
Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v bo co cng tc vi Quc hi, y ban thng v Quc hi, Ch tch nc"(1) . Nguyn tc lm vic ca Chnh ph Chnh ph lm vic theo ch kt hp s lnh o ca tp th Chnh ph vi s iu hnh ca Th tng Chnh ph v cao trch nhim ca mi thnh vin Chnh ph. Chnh ph gii quyt cng vic theo cc nguyn tc sau: Gii quyt cng vic ng thm quyn v phm vi trch nhim; cp trn khng lm thay cng vic ca cp di, tp th khng lm thay cng vic ca c nhn v ngc li; Mi vic ch mt ngi ph trch v chu trch nhim chnh. Th trng c quan c phn cng cng vic phi chu trch nhim chnh v cng vic c phn cng; Tun th trnh t, th tc v thi hn gii quyt cng vic theo ng cc quy nh ca php lut, chng trnh, k hoch cng tc ca Chnh ph; ng thi thc hin ci cch th tc hnh chnh bo m r rng, minh bch, kp thi v hiu qu; Bo m s phi hp cng tc, trao i thng tin trong gii quyt cng vic v trong mi hot ng theo chc nng, nhim v, quyn hn c php lut quy nh. iu 2, Lut T chc Chnh ph qui nh Chnh ph quyt ngh tp th nhng cng vic sau y: Chng trnh hot ng c nhim k v chng trnh cng tc hng nm ca Chnh ph; Chng trnh xy dng lut, php lnh c nhim k v hng nm; cc d n lut, php lnh v cc d n khc trnh Quc hi v U ban Thng v Quc hi; ngh quyt, ngh nh ca Chnh ph; Chng trnh hnh ng ca Chnh ph trin khai thc hin cc ngh quyt ca ng; Cc vn quan trng v ch trng, chnh sch v c ch pht trin kinh t, x hi, quc phng, an ninh, i ni v i ngoi; Chin lc, quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi di hn, 5 nm, hng nm; cc cng trnh quan trng quc gia; d ton Ngn sch nh nc, d kin phn b ngn sch Trung ng v mc b sung t ngn sch Trung ng cho ngn sch tng a phng, tng quyt ton Ngn sch nh nc hng nm trnh Quc hi; n v chnh sch dn tc, chnh sch tn gio trnh Quc hi; n trnh Quc hi v c cu t chc ca Chnh ph, vic thnh lp, bi b cc B, c quan ngang B; v thnh lp mi, nhp, chia, iu chnh a gii tnh, thnh ph trc thuc Trung ng (gi chung l U ban nhn dn tnh), thnh lp, gii th cc n v hnh chnh - kinh t c bit; Vic thnh lp, sp nhp, gii th c quan thuc Chnh ph; vic thnh lp mi, nhp, chia, iu chnh a gii cc n v hnh chnh di cp tnh; Cc bo co ca Chnh ph trc Quc hi, U ban Thng v Quc hi, Ch tch nc; Kim im s ch o iu hnh, thc hin quy ch lm vic ca Chnh ph; Nhng vn khc m php lut quy nh thuc thm quyn ca Chnh ph. 2.4.5. Hi ng nhn dn v y ban nhn dn a. Hi ng nhn dn - Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho ch, nguyn vng v quyn lm ch ca nhn dn, do nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn. - Cn c vo Hin php, lut, vn bn ca cc c quan nh nc cp trn, xut pht t li ch chung ca t nc v li ch ca nhn dn a phng, Hi ng nhn dn ra
(1)
Hin php nc CHXHCN Vit Nam nm 1992, tr. 58-59, NXB Chnh tr quc gia, H, 1992.
14
ngh quyt v cc bin php bo m thi hnh nghim chnh Hin php v php lut a phng; v k hoch pht trin kinh t - x hi v ngn sch; v quc phng, an ninh a phng; v cc bin php n nh v nng cao i sng ca nhn dn, hon thnh mi nhim v cp trn giao cho, lm trn ngha v i vi c nc. Hi ng nhn dn c thnh lp cc n v hnh chnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng; qun, huyn, th x, thnh ph trc thuc tnh; x, th trn, phng. iu 03, Lut T chc Hi ng nhn dn v U ban nhn dn c quy nh: Trong phm vi, quyn hn ca mnh, Hi ng nhn dn v U ban nhn dn qun l a phng theo Hin php, lut v cc vn bn ca cc c quan nh nc cp trn, pht huy quyn lm ch ca nhn dn, tng cng php ch x hi ch ngha, ngn nga v chng cc biu hin quan liu, hch dch, ca quyn, tham nhng, lng ph v cc biu hin tiu cc khc trong cc c quan nh nc, cn b, cng chc nh nc, trong b my chnh quyn a phng. Nhim v ca Hi ng nhn dn cn c quy nh trong iu 11 Lut T chc Hi ng nhn dn v U ban nhn dn nh sau: Cn c vo chc nng, nhim v, quyn hn ca cp mnh v xut pht t li ch chung ca t nc, ca nhn dn a phng, Hi ng nhn dn quyt nh nhng ch trng, bin php quan trng xy dng v pht trin a phng v mi mt, lm trn ngha v vi c nc". b. y ban nhn dn iu 123 Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001)quy nh: y ban nhn dn do Hi ng nhn dn bu ra, l c quan chp hnh ca Hi ng nhn dn, c quan hnh chnh nh nc a phng, chu trch nhim chp hnh Hin php, lut, cc vn bn ca c quan nh nc cp trn v ngh quyt ca Hi ng nhn dn. U ban nhn dn l c quan thc hin chc nng qun l nh nc a phng va do Hi ng nhn dn giao cho, va do U ban nhn dn cp trn giao cho v chu s lnh o thng nht ca Chnh ph. U ban nhn dn l c quan hnh chnh nh nc hot ng thng xuyn ca a phng, thuc h thng hnh chnh nh nc thng nht ca c nc, nhng thc hin vic ch o, iu hnh hng ngy cng vic hnh chnh nh nc a phng, chu trch nhim qun l mi mt i sng x hi a phng theo quy nh ca php lut. 2.4.6. To n nhn dn v Vin kim st nhn dn To n nhn dn v Vin kim st nhn dn nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, trong phm vi chc nng ca mnh, c nhim v bo v php ch x hi ch ngha, bo v ch x hi ch ngha v quyn lm ch ca nhn dn, bo v ti sn nh nc, ca tp th, bo v tnh mng, ti sn, t do, danh d v nhn phm ca cng dn. a. To n nhn dn iu 127 ca Hin php 1992 (s nm 2001) quy nh: "To n nhn dn ti cao, cc To n nhn dn a phng, cc To n qun s v cc To n khc do lut nh l nhng c quan xt x ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam". Vic xt x ca To n nhn dn c Hi thm nhn dn, ca To n qun s c Hi thm qun nhn. Khi xt x, Thm phn v Hi thm nhn dn bnh ng, c lp, ch tun theo php lut. Trc to, mi cng dn u bnh ng trc php lut. To n xt x cng khai, tr nhng trng hp c bit, nhng quyt nh ca To n phi cng khai mi ngi c bit. (iu 130,131 Hin php 1992). Khi xt x: quyn bo cha ca b co c bo m. B co c th t bo cha hoc nh ngi khc bo cha cho mnh. (sd..iu 132.) - To n nhn dn ti cao l c quan xt x cao nht v c quyn trnh d n lut ra Quc hi, hoc d n php lnh ln U ban Thng v Quc hi v cng tc xt x. - To n nhn dn cp tnh v To n qun s cp qun khu xt x s thm nhng v n hnh s khng thuc thm quyn ca To n nhn dn cp huyn v To n qun s 15
cp khu vc hoc nhng v n thuc thm quyn ca To n cp di m mnh ly ln xt x. - To n nhn dn cp huyn v To n qun s cp khu vc xt x s thm nhng v n hnh s v nhng ti phm t nghim trng, ti phm nghim trng, ti phm rt nghim trng theo qui nh ti B lut Hnh s v B lut T tng Hnh s hin hnh. b. Vin kim st nhn dn Vin kim st nhn dn thc hnh chc nng cng t v kim st cc hot ng t php, m bo cho php lut c chp hnh nghim chnh v thng nht. Vin kim st t chc v hot ng mt cch cht ch theo ch th trng. iu 138 Hin php Vit Nam 1992 (s nm 2001) quy nh: Vin kim st nhn dn do Vin trng lnh o. Vin trng Vin kim st nhn dn cp di chu s lnh o ca Vin trng Vin kim st nhn dn cp trn; Vin trng Vin kim st nhn dn cc a phng, Vin trng Vin Kim st qun s cc cp chu s lnh o thng nht ca Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao. - Vin kim st ND thc hnh quyn kim st cc hot ng t php nh: Kim st iu tra; Kim st xt x; Kim st thi hnh n; Kim st giam gi v ci to: - Vin kim st nhn dn thc hnh quyn cng t: Khi pht hin ra nhng hnh vi vi phm php lut, Vin kim st nhn dn phi kin ngh, yu cu sa cha vi phm, loi tr nhng nguyn nhn v iu kin dn n vi phm php lut. Nu vi phm mang tnh cht ti phm th Vin kim st nhn dn thc hin ngay quyn khi t hoc yu cu c quan iu tra khi t iu tra, nhm truy cu trch nhim hnh s. Bo m khng mt hnh vi phm ti no thot khi vic x l ca php lut.
B. Nhng vn v qun l hnh chnh nh nc.

I. Khi nim qun l hnh chnh nh nc (QLHCNN). Trc khi tip cn qun l hnh chnh nh nc, iu quan trng l nn thng nht quan nim v qun l. 1. Qun l l g? C quan nim cho rng qun l l hnh chnh, l cai tr, quan nim khc li cho rng qun l l iu hnh, iu khin, ch huy. Cc cch ni ny khng c g khc nhau v ni dung m ch khc ch dng thut ng. Song, nu xem xt qun l di gc chnh tr - x hi, v gc hnh ng thit thc, th qun l c hiu nh sau: "Qun l l s tc ng c thc ch huy, iu khin cc qu trnh x hi v hnh vi hot ng ca con ngi nhm t n mc tiu, ng ch ca ch th qun l v ph hp vi quy lut khch quan". 2. Qun l nh nc l g? Qun l nh nc ra i cng vi s xut hin ca nh nc, l s qun l ca Nh nc, i vi x hi v cng dn. y l dng qun l x hi mang tnh quyn lc nh nc, c s dng quyn lc nh nc iu chnh cc quan h x hi v hnh vi hot ng ca con ngi, khc vi dng qun l ca cc ch th khc (Cng on, on thanh nin...) ch dng phng thc gio dc vn ng qun chng. "Qun l nh nc l s ch huy, iu hnh thc thi quyn lc nh nc, do tt c cc c quan nh nc (lp php, hnh php, t php) tin hnh, t chc v iu chnh cc qu trnh x hi, v hnh vi hot ng ca cng dn". 3. Nn hnh chnh nh nc l g? Nn hnh chnh nh nc l tng th cc t chc v quy ch hot ng ca b my hnh php c trch nhim qun l cng vic hng ngy ca nh nc, do cc c quan c t cch php nhn cng quyn tin hnh, bao gm: th ch hnh chnh; c cu t chc b my hnh chnh; cng v- cng chc; nn ti chnh cng 16
Ci cch nn hnh chnh nh nc l g? Ci cch hnh chnh c hiu l nhng thay i c thit k c ch nh nhm hon thin cc yu t ca nn hnh chnh.. l: . Ci cch th ch hnh chnh . Ci cch c cu t chc b my hnh chnh . Ci cch cng v-cng chc . Ci cch nn ti chnh cng 4. Qun l hnh chnh nh nc l g? Qun l hnh chnh nh nc l hot ng hnh chnh ca cc c quan thc thi quyn hnh php qun l, iu hnh cc lnh vc ca i sng x hi theo lut php. l Chnh ph v c quan chnh quyn a phng cc cp khng k cc t chc thuc nh nc nhng khng nm trong c cu quyn lc nh cc doanh nghip v cc n v s nghip. Cc c quan Nh nc trong lnh vc lp php, t php khng thuc h thng qun l hnh chnh, nhng trong c ch vn hnh b my ca mnh cng c cng tc hnh chnh nh ch cng v, quy ch cng v, quy ch cng chc, cng tc t chc cn b... Phn cng tc hnh chnh ca cc c quan ny cng tun th nhng quy nh thng nht ca nn Hnh chnh nh nc. Quyn hnh php l quyn thi hnh php lut v t chc i sng x hi theo php lut. Quyn hnh php c thc hin bi cc thm quyn: Mt l, lp quy c thc hin bng vic ra vn bn quy phm php lut chp hnh lut. Hai l, qun l hnh chnh tc l t chc, iu hnh, phi hp cc hot ng kinh t - x hi a lut php vo i sng x hi... Nh vy, c th nh ngha qun l hnh chnh nh nc nh sau: "Qun l hnh chnh nh nc l hot ng thc thi quyn hnh php, l s tc ng c t chc v iu chnh bng quyn lc nh nc i vi cc qu trnh x hi v hnh vi hot ng ca cng dn, do cc c quan trong h thng Chnh ph t Trung ng n c s tin hnh, thc hin nhng chc nng v nhim v ca Nh nc, pht trin cc mi quan h x hi, duy tr trt t php lut, tho mn nhng nhu cu hp php ca nhn dn".
II. Tnh cht ca qun l hnh chnh nh nc (QLHCNN)

2.1 Tnh l thuc vo chnh tr. Nn hnh chnh nh nc lun ph thuc vo chnh tr, phc tng v phc v chnh tr. Nh nc no cng phi do mt ng lnh o, do bn cht ca Nh nc ph thuc vo bn cht ca ng cm quyn. Nhim v chnh tr l nhim v nh hng cho s pht trin x hi: ng vch ra ng li, ch trng v chng trnh mc tiu, pht trin kinh t x hi. Nhim v hnh chnh l t chc thc hin nhim v chnh tr: Cc c quan nh nc th ch ho ng li chnh sch ca ng thnh vn bn php lut v cc quyt nh qun l t chc v iu chnh ton b cc quan h x hi v hnh vi hot ng ca con ngi. Do , QLHCNN phi ph thuc vo chnh tr mc d QLHCNN c k thut, nghip v ring ca mt nn hnh chnh khoa hc v hin i. 2.2 Tnh php quyn. c trng ca Nh nc php quyn l Nh nc nm ly php lut v t t mnh di php lut. Thng qua vic ra vn bn quy phm php lut chp hnh lut, ccc c quan hnh chnh nh nc t chc, iu hnh, phi hp cc hot ng kinh t - x hi a lut php vo i sng. 17
Mt khc, QLHCNN phi bo m tnh hp hin hp php, hot ng trn c s lut v thi hnh lut trong mi lnh vc ca i sng x hi. 2.3 Tnh h thng th bc cht ch. Nn hnh chnh nh nc l mt h thng thng sut t trn xung di, cn phi thc hin nghim tc ch quyn lc trc thuc theo th bc: nhn vin phc tng th trng, cp di phc tng cp trn, a phng phc tng Trung ng. 2.4 Tnh lin tc v n nh trong t chc v hot ng. Nn hnh chnh h nc c ngha v phc v dn, ly phc v cng v v nhn dn l cng vic hng ngy, thng xuyn cho nn qun l hnh chnh nh nc phi m bo tnh lin tc tho mn nhu cu hng ngy ca nhn dn, ca x hi v phi n nh bo m hot ng khng b gin on trong bt k tnh hung chnh tr - x hi no. QLHCNN phi thch ng vi mi thay i ca cc iu kin t nhin- x hi v quc t (xu hng hi nhp quc t...). 2.5 Tnh chuyn mn ho nghip v cao. Qun l hnh chnh nh nc c tnh chuyn mn ho v ngh nghip cao, v y l nghip v ca mt Nh nc v mt nn hnh chnh khoa hc, vn minh, hin i. Qun l hnh chnh nh nc khng ch c coi l mt ngh m cn c coi l mt ngh tng hp, phc tp, sng to nht trong cc ngh. Cn b, cng chc hnh chnh nh nc khng ch c chuyn mn su m phi c kin thc rng trn nhiu lnh vc. 2.6 Tnh khng v li c nhn. Nn hnh chnh nh nc c nhim v phc v li ch cng v li ch ca cng dn. Mi hot ng trong h thng hnh chnh nh nc u mang tnh cht phc v ch khng theo ui ng c li nhun. Do hnh chnh nh nc phi v t, cng tm, trong sch. Cng chc phi cn - kim - lim - chnh - ch cng v t.
II. Cc nguyn tc QLHCNN.

2.1. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc di s lnh o ca ng v s tham gia, kim tra, gim st ca nhn dn. ng lnh o QLHCNN bng cc ngh quyt ca cc c quan ng cc cp, trong vch ra ng li, ch trng, nhim v cho qun l Nh nc phng hng hon thin h thng cc c quan qun l v mt t chc c cu, cng nh cc hnh thc v phng php hot ng chung. ng lnh o thng qua cng tc t chc v cn b. ng lnh o QLHCNN nhng khng lm thay cc c quan Nh nc. . S tham gia ca nhn dn (c nhn hoc tp th) vo quyn lc chnh tr l mt trong nhng c trng ca ch dn ch. iu 53 ca Hin php 1992 (s nm 2001) quy nh cng dn c quyn tham gia qun l nh nc v x hi tham gia tho lun cc vn chung ca c nc v a phng, kin ngh vi c quan nh nc, biu quyt khi nh nc t chc trng cu dn . Do phi xy dng mt c ch bo m thu ht ng o nhn dn tham gia QLHCNN. Nhn dn c quyn tham gia vo QLHCNN trc tip hoc gin tip. Mun vy phi thc hin ng phng chm Dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra. 2.2 Nguyn tc tp trung dn ch. - Tp trung dn ch l nguyn tc quan trng ch o mi t chc hot ng, sinh hot ni b v phong cch lm vic ca cc c quan nh nc. - Tp trung dn ch l: Nh nc phi gi quyn thng nht qun l nhng vn c bn cp trung ng, ng thi phi giao quyn hn v trch nhim gii quyt cho cc a phng, cc ngnh, tc l thc hin phn cp qun l cho cc cp, cc ngnh. 18 http://www.ebook.edu.vn
Trong t chc v hot ng QLHCNN, hai mt tp trung v dn ch l mt th thng nht khng i lp, hn ch nhau. 2.3 Nguyn tc kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo lnh th. y l nguyn tc chung cho qun l nh nc i vi mi lnh vc. - Qun l ngnh: l s ch o chuyn mn theo ngnh dc t B S Phng n v. Qun l theo lnh th l qun l theo cp hnh chnh. Qun l ngnh c chc nng, nhim v ring, nhng n li din ra trn mt a bn c th nn phi xy dng c ch phi hp c hiu qu. 2.4 Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc bng php lut v tng cng php ch. Qun l hnh chnh nh nc bng php lut v tng cng php ch l nguyn tc Hin nh. Nguyn tc ny i hi t chc v hot ng qun l nh nc phi da trn c s php lut.iu c ngha l h thng hnh chnh nh nc phi chp hnh lut v cc quyt nh ca Quc hi trong chc nng thc hin quyn hnh php..Php lut phi c chp hnh nghim chnh,mi ngi u bnh ng trc php lut.nu cc c quan, t chc, c nhn c nhng sai phm trong hot ng qun l gy thit hi ti li ch hp php ca cng dn th phi chu trch nhim trc php lut v phi bi thng cho cng n. 2.5 Nguyn tc cng khai. T chc hot ng hnh chnh ca nh nc ta l bo m,bo v v phc v li ch quc gia v li ch hp php ca cng dn.Do cc c quan hnh chnh nh nc phi cng khai ho cc hot ng cho dn bit, thc hin tt Quy ch dn ch c s, to iu kin nhn dn kim tra, gim st hot ng qun l hnh chnh nh nc. Ngoi ra cn mt s nguyn tc khc nh: nguyn tc phn bit hnh chnh iu hnh vi hnh chnh ti phn; nguyn tc phn bit hnh chnh iu hnh vi hnh chnh ti phn
IV. Ni dung, quy trnh hot ng qun l hnh chnh nh nc.

4.1 Ni dung hot ng QLHCNN. Ni dung hot ng qun l hnh chnh nh nc c c th ho thng qua cc mc tiu, nhim v, chc nng hot ng c th ca tng c quan hnh chnh nh nc, tng cp, tng ngnh v ton h thng hnh chnh nh nc. Cc c quan hnh chnh nh nc vi quyn hn, thm quyn xc nh, vi c cu t chc v i ng cn b, cng chc tng ng thc hin chc nng hnh php trong hnh ng trn cc lnh vc v cc mt sau: - Qun l hnh chnh nh nc v kinh t (qun l cc ngnh kinh t-k thut, dch v), vn ho, gio dc, x hi, ngoi giao, an ninh quc phng. - Qun l hnh chnh nh nc v ti chnh, ngn sch Nh nc, k ton, kim ton, thng k, chng khon, ngn hng- tn dng, bo him, cng sn. - Qun l hnh chnh nh nc v khoa hc- cng ngh, ti nguyn thin nhin v mi trng. - Qun l hnh chnh nh nc v ngun nhn lc v pht trin cc ngun nhn lc, c bit l xy dng v pht trin i ng cn b, cng chc, vin chc nh nc. - Qun l hnh chnh nh nc v t chc b my hnh chnh. 4.2 Quy trnh hot ng qun l hnh chnh nh nc. 4.2.1. Lp quy hoch, k hoch. Trn c s chin lc pht trin kinh t - x hi c hoch nh trong ng li ca ng v c Quc hi nht tr thng qua, Chnh ph, cc b, cc chnh quyn a phng phi xy dng v ch o thc hin quy hoch pht trin ca ngnh v a phng. 19 http://www.ebook.edu.vn
4.2.2 T chc b my hnh chnh nh nc. Xy dng mt b my gn nh, thng sut, c hiu lc, hiu qu. Xc nh quan h ch o, phi hp. Qun l cht ch hot ng ca b my hnh chnh. 4.2.3. B tr nhn s: Sp xp b tr i ng cn b, cng chc theo tiu chun chc danh Tiu chun ho i ng cn b, cng chc, vin chc. Xy dng i ng cn b, cng chc, vin chc c uy tn v chnh tr, c phm cht o c, gii chuyn mn, c trch nhim khi thi hnh cng v. 4.2.4. Ra cc quyt nh qun l v t chc thc hin quyt nh. - Tp hp y thng tin, x l thng tin. - ra cc phng n khc nhau v thm nh hiu qu cc phng n. - La chn phng n. - Ban hnh quyt nh qun l hnh chnh v t chc thc hin quyt nh. 4.2.5. Ch o, gim st, kim tra, iu ho, phi hp hot ng. - Phn cng n v ch tr, n v phi hp theo mt c ch iu ho, phi hp hot ng c hiu qu. Trn c s : thc hin ch o dc; phi hp ngang. - Xy dng c ch chi tiu ph hp hot ng qun l hnh chnh c hiu qu. 4.2.6. S dng cc ngun lc. Ch yu l s dng ngun ngn sch v cng sn; s dng ngn sch tit kim, c hiu qu, ng ch . 4.2.7. Bo co, tng kt, nh gi. V. Cng c, hnh thc v phng php Qun l hnh chnh nh nc. 5.1 Cc cng c qun l hnh chnh nh nc. thc hin chc nng, nhim v, thm quyn, cc c quan hnh chnh nh nc s dng cc cng c ch yu: cng s, cng sn, cng v, cng chc, quyt nh qun l hnh chnh nh nc. 5.1.1. Cng s: l tr s lm vic ca c quan hnh chnh nh nc, ni lnh o cng chc v nhn vin thc thi cng v, l ni giao tip i ni, i ngoi, l ni ban hnh cc quyt nh hnh chnh v t chc thc hin. 5.1.2. Cng v: Cng v l mt dng lao ng x hi ca nhng ngi lm vic trong cng s Nh nc. 5.1.3. Cng chc: Theo Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh cn b, cng chc( ngy 29/ 4/ 2003) th cn b, cng chc l cng dn Vit Nam, trong bin ch, bao gm 8 i tng (Xem phn cn b, cng chc...) 5.1.4 Cng sn: Vn (kinh ph) v cc iu kin, phng tin cng s hot ng. 5.1.5 Quyt nh QLHCNN: Quyt nh QLHCNN l s biu th ch ca Nh nc, mang tnh mnh lnh n phng ca quyn hnh php m mi i tng thuc phm vi iu chnh phi tun theo. Chnh v vy, QLHCNN coi quyt nh hnh chnh l phng tin c quyn.
5.2 Hnh thc qun l hnh chnh nh nc:

a. Ban hnh cc vn bn quy phm php lut. 20
b. Ban hnh cc vn bn p dng php lut. c. Hi ngh l hnh thc hot ng thuc phm vi chc nng, nhim v, thm quyn ca c quan hnh chnh nh nc bo m tnh ch ng, hiu qu ca hot ng. V d: Hnh thc hi ngh c tin hnh cc c quan nh nc (hi ngh c quan hnh chnh nh nc thm quyn chung khc vi hi ngh c quan hnh chnh nh nc thm quyn ring, theo ch th trng v n khng ban hnh quyt nh c tnh quyn lc). Trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, hi ngh l hnh thc cn thit v quan trng. Cn phi t chc hi ngh theo phng php khoa hc tn t thi gian m t hiu qu cao. 5.3 Phng php qun l hnh chnh nh nc. Phng php qun l hnh chnh nh nc l cc bin php iu hnh m bo vic thc hin cc chc nng, nhim v v thm quyn ca c quan v cng chc lnh o trong c quan QLHCNN. Cc phng php QLHCNN mang tnh quyn lc nh nc nn chng phi ph hp vi php lut. Vic la chn phng php no hoc kt hp gia cc phng php ra sao l tu thuc vo iu kin ch quan v khch quan, vo trnh nng lc v ngh thut qun l lnh o, nhng nht thit khng c tri vi php lut, vi c ch qun l hin hnh v vi cc nguyn tc trong qun l hnh chnh nh nc. Phng php qun l hnh chnh c th chia thnh hai nhm. 5.3.1 Nhm phng php ca cc khoa hc khc c s dng trong qun l hnh chnh nh nc: Phng php k hoch ho; Phng php thng k; Phng php ton hc; Phng php tm l hc; Phng php sinh l hc.....
5.3.2 Nhm cc phng php ca QLHCNN:

a - Phng php gio dc chnh tr, t tng, o c y l s tc ng v tinh thn v t tng i vi con ngi h gic ng l tng, thc chnh tr v php lut, nhn bit c vic lm no l tt hay xu, l ng hay sai. thc ng th hnh ng ng. Trn c s , h s c trch nhim, c k lut, c lng tm, khng vi phm php lut, hng hi lao ng, em ht sc mnh ra cng hin. Phng php gio dc chnh tr, t tng l nhng cch thc tc ng ca ngi qun l ti ngi b qun l nhm bin nhng yu cu ca cc cp qun l thnh ngha v t gic bn trong, thnh nhu cu ca ngi b qun l. Phng php gio dc chnh tr, t tng trong qun l gio dc l cch thc tc ng vo i tng qun l bng cc bin php lgic v tm l nhm bin nhng yu cu do ngi lnh o ra thnh ngha v t gic, thnh nhu cu ca ngi thc hin. Nhim v ca phng php gio dc chnh tr, t tng l ng vin tinh thn ch ng, tch cc, t gic ca mi ngi, ng thi to ra bu khng kh ci m, tin cy ln nhau, gip nhau hon thnh nhim v . Phng php ny ny th hin tnh nhn vn trong hot ng qun l. Ngi lnh o mt mt phi t chc gio dc nng cao nhn thc v ngha v, trch nhim ca mi thnh vin, mt khc phi c s hiu bit su sc tm t nguyn vng ca mi ngi, tn trng kin ca h v xy dng c cc mi quan h lnh mnh, trong sng, tt p gia ngi qun l v ngi b qun l. Cc phng php gio dc chnh tr, t tng bao gm cc phng php : gio dc, thuyt phc, ng vin, to d lun x hi, giao cng vic, yu cu cao ... Thc cht ca phng php ny l s kch thch ngi b qun l sao cho h lun lun ton tm ton cho cng vic, coi nhng mc tiu, nhim v qun l nh l nhng mc tiu v cng vic ca chnh h; ng thi to ra bu khng kh ci m, tin cy ln 21 http://www.ebook.edu.vn
nhau trong t chc . Trong qun l, c bit l qun l nh trng yu t tm l x hi ngy cng chim v tr c bit quan trng, n iu chnh mi mi quan h trong nh trng, c nh hng ln ti kt qu hot ng ca nh trng . c trng ca cc phng ph gio dc chnh tr, t tng. L s tc ng lin nhn cch ti nhn thc, t tng, tnh cm, lng t trng v tinh thn trch nhim ca mi thnh vin trong t chc, bin ch ca t chc thnh ch v nguyn vng ca c nhn thng qua nhng tc ng tm l, trn c s tn trng kin v nguyn vng ca mi c nhn. Nhm cc phng php ny th hin tnh dn ch trong hot ng qun l ca ngi lnh o. Ngi lnh o mt mt t chc gio dc nng cao nhn thc v nhim v v trch nhim ca mi thnh vin trong t chc, mt khc h phi c s hiu bit su sc tm t nguyn vng ca mi vin chc, tn trng kin ca h v xy dng c bu khng kh lnh mnh ci m trong t chc . T chc cho cc thnh vin trong t chc (cn b gio vin nh trng, cn b phng gio dc - o to ...) hc tp, tho lun v cc vn bn php qui v bn bin php thc hin; tho lun xy dng mc tiu, k hoch ca t chc, gp vi cc ch trng quyt nh ca ngi qun l i vi hot ng ca t chc. Nhng thng tin phn hi gip ngi lnh o xem xt v iu chnh hot ng qun l hoc ngi cn b qun l phi thuyt phc vin chc rng nhng ch trng l cn thit. Xy dng bu khng kh lao ng tp th, on kt nht tr, c nhn gn b vi tp th lao ng ca mnh. Trong khi lm vic vi ngi di quyn, ngi lnh o phi : + Hiu c tm t nguyn vng ca vin chc. + Lng nghe kin ca h. + Tin tng vo kh nng ca h, cng c lng tin h rng h c th lm vic tt hn, giao vic cho h, ch cho h cch vt kh ca c nhn, pht huy c s trng ca h. + La chn v bi dng i ng cn b ct cn l nhng ngi c uy tn trong t chc . + Bit u quyn cho nhng ngi gip vic. Chn thnh gii to mt ch hp tnh, hp l cc xung t, xy dng tt cc mi quan h trong cng tc cng nh trong sinh hot trong t chc cng nh ngoi x h. + ng vin khen thng kp thi. T chc cc t thi ua, c bit trong trng hc, t chc thi ua dy tt, hc tt nhm ng vin cn b gio vin dy tt, hc sinh hc tt. + Ci thin i sng vt cht, tinh thn cho cn b gio vin v hc sinh ca nh trng . iu kin vn dng vn dng c kt qu phng php gio dc chnh tr, t tng, ngi cn b qun l phi : + C uy tn cao, trnh chuyn mn nghip v vng vng, mu mc trong cng tc cng nh cuc sng. Cc phng php tm l x hi s t hiu qu cao nu ngi qun l l ngi c uy tn trong t chc, c kh nng ng x linh hot v s hiu bitt rng ri, tp hp quanh mnh lc lng ct cn c uy tn trong t chc. + Nghin cu nm c c im tm l ca nhng ngi di quyn (cn b gio vin) v cc mi quan h trong tp th c cch thc tc ng ph hp. + Xy dng tp th s phm on kt nht tr, c bu khng kh tm l - x hi thun li, c d lun tp th lnh mnh. Coi trng s phi hp hot ng ng b, gip 22
nhau cng tin b. + Cn b qun l phi c kh nng ng x linh hot, nhy cm, nm bt nhanh chng din bin tm l ca cn b gio vin, c kh nng thuyt phc i tng v c ngh thut giao tip. La chn phng php tc ng tm l - x hi phi ch n tnh hung c th, c tnh ring ca ngi di quyn, nhng yu t khch quan nm ngoi phm vi nh hng trc tip ca ngi lnh o. + Vic gio dc thuyt phc ng vin sao cho mi ngi t gic, yn tm phn khi lm vic l ht sc quan trng v c tnh quyt nh s thnh bi trong qun l . u nhc im ca phng php gio dc chnh tr, t tng - u im : + Pht huy quyn lm ch tp th v mi tim nng ca mi thnh vin trong t chc ni chung l pht huy c ni lc ca c nhn v tp th. + Vn dng thnh cng phng php gio dc chnh tr, t tng s mang li hiu qu cao trong hot ng ca t chc . - Nhc im : + Lm dng cc bin php ca phng php ny s dn ti nn hi hp trn lan. + Hiu qu ca phng php ny ph thuc ln vo ngh thut ca ngi qun l . b - Phng php kinh t: Phng php kinh t l s tc ng mt cch gin tip ti ngi b qun l bng c ch kch thch lao ng thng qua li ch vt cht h tch cc tham gia cng vic chung v thc hin tt nhim v c giao. y l phng php m ch th qun l nh nc tc ng gin tip n hnh vi ca cc khch th qun l da trn cc li ch vt cht (lng, thng, ph cp... ) lm cho cc khch th qun l suy ngh n li ch ca mnh, t gic thc hin bn phn v trch nhim ca mnh mt cch tt nht m khng phi n c nhc nh nhiu v mnh lnh ca ch th qun l. Tuy nhin phi bit kt hp mt cch ng n gia ba li ch: Li ch ca Nh nc, li ch ca tp th, li ch ca ngi lao ng. Trong ba li ch ny, li ch ca ngi lao ng l ng lc trc tip, li ch ca Nh nc l ti cao. Phng php ny c th hin trn c hai mt: lm gii, hiu qu cao th c tng lng, tng thng; lm sai, hiu qu thp th b x l theo qui nh ca php lut. - Trong trng hc, thc cht ca phng php kinh t l da trn s kt hp gia vic thc hin trch nhim, ngha v ca cn b gio vin, hc sinh ghi trong iu l nh trng, quy ch chuyn mn,... vi nhng kch thch c tnh n by trong nh trng . - Vic s dng n by kinh t trong qun l s kch thch s hot ng c lp, sng to c nh hng (nhng tiu chun cn t cho mi mc thng...) i vi mi ngi, n thc y h ch ng lm vic c hiu qu m khng cn s gim st, bt buc ca nhng tc ng hnh chnh. c trng v s th hin ca phng php kinh t. c trng ca phng php ny l khuyn khch vic hon thnh nhim v bng li ch kinh t c ngha to ln vi tnh tch cc lao ng ca con ngi. Bn thn vic kch thch vt cht cng cha ng s c v v tinh thn, l s tha nhn ca tp th i vi kt qu lao ng, phm cht v nng lc ca mi ngi. Cc phng php ny da trn cc phng php tnh ton kinh t c tun theo cc qui lut kinh t. Trong qun l gio dc ngi ta cng s dng phng php hch ton kinh t tnh ton vn u t, gi thnh o to... p dng cc ch tiu, nh mc lao ng, cc bin php khuyn khch vt cht thng qua cc ch v tin lng, tin thng ... 23
S tc ng ti li ch vt cht ca vin chc c ngha quyt nh ti tnh tch cc lao ng ca h. Lao ng nhiu vi nng sut cao, cht lng tt s c tr cng nhiu, l thc cht kch thch vt cht cho c nhn v tp th. Bn thn kch thch vt cht cng cha ng s c v v tinh thn, l s tha nhn ca tp th i vi kt qu lao ng s c v v tinh thn, l s tha nhn ca tp th i vi kt qu lao ng ca mi ngi . thc hin cc phng php kinh t c hiu qu, i hi nhng cn b qun l gio dc phi nghin cu, nm vng cc vn v kinh t gio dc c nhng quyt nh, nhng bin php qun l ng n. T chc xy dng h thng cc tiu chun, nh mc cho tng loi lao ng trong t chc (trng hc, Phng Gio dc v o to ...). T chc b my theo di qu trnh thc hin, cui mi t (thng, hc k ...) t chc bnh bu, nh gi phn loi lao ng, thng pht theo ch quy nh. T chc nh gi phn loi lao ng trong gio vin, xp loi hc tp trong hc sinh phi m bo tnh cng khai, cng bng v dn ch. Trong t chc kch thch vt cht biu hin s quan tm ng mc n i sng cn b gio vin, ch n tin lng, tin thng ca h. Trong qun l gio dc, phng php kinh t c th hin bng cc ch , chnh sch khuyn khch vt cht v thng c kt hp vi phng php hnh chnh t chc trong vic xc nh cc nh mc, tiu chun, ch tiu,v.v... iu kin vn dng. vn dng c hiu qu phng php kinh t trong qun l gio dc, qun l trng mm non, cn m bo cc iu kin sau y : Xy dng nh mc lao ng s phm hp l v c cch thc nh gi ng n. i hi trnh t qun, t iu khin kh cao trong n v. p dng phng php kinh t lun gn lin vi vic s dng n by kinh t. Thng phi i i vi pht. Cn phi hp cht ch vi phng php hnh chnh t chc v hai phng php ny lun b sung v thc y ln nhau. u nhc im ca phng php kinh t. u im : - Gim bt ti a vic ban hnh cc mnh lnh, ch th, ng thi gim bt s gim st ca cn b qun l ti hot ng ca tng ngi . - Pht huy tnh sng to, nng cao tnh t gic, c lp ca mi ngi trong cng vic. - u im ni bt ca phng php kinh t l nhanh chng to nn ng c mnh cho hot ng v mang li li ch thit thc cho ngi lao ng . Nhc im : - Lm dng cc bin php kinh t dn ti khuynh hng t li, ch bit ti li ch c nhn, t quan tm ti tp th. - D ny sinh t tng : ci g c li ch mi lm, khng c li ch khng mun lm. Tm li : Phng php kinh t thc cht l dng n by kinh t kch thch tnh tch cc lao ng ca mi ngi nhm hon thnh tt nhim v c giao. S dng phng php ny mt mt mang li li ch thit thc cho mi cn b gio vin, ng thi to ra s tha nhan v mt tinh thn i vi kt qu lao ng ca mi ngi. V vy, cc bin php kch thch vt cht phi c kt hp cht ch v tng xng vi cc bin php ng vin khuyn khch v tinh thn, phng php kinh t hin nay c s dng rng ri trong qun l gio dc . Ngy nay, trong bi cnh c ch th trng, vic vn dng phng php kinh t phi 24
thn trng mt mt khuyn khch tnh tch cc lao ng ca gio vin, mt khc vn m bo uy tn s phm ca gio vin v tp th nh trng. c - Phng php t chc. Phng php ny nhm a con ngi vo khun kh, k lut, k cng. thc hin tt bin php ny, iu quan trng l phi c quy ch, quy trnh, ni quy hot ng ca c quan, ca tng b phn, tng c nhn, v phi cng quyt thc hin. Phi nghim tc kim tra v x l kt qu kim tra mt cch dn ch, cng bng. Thc hin tt phng php ny th trch nhim v k lut s c gi vng v tng ln, hiu qu cng vic s cao, on kt ni b c bo m. Ngc li, th t tng ln xn, on kt ni b khng m bo, k lut k cng lng lo, hiu qu cng vic thp. d- Phng php hnh chnh. y l phng php tc ng trc tip ca ch th QLHCNN ln cc khch th bng cc mnh lnh hnh chnh dt khot, bt buc. Mnh lnh ny c tnh n phng thuc ch th qun l v tnh chp hnh v iu kin ca khch th qun l. c trng c bn ca phng php t chc v phng php hnh chnh. L s tc ng hnh chnh mang tnh cht n phng. Cc vn bn, mnh lnh do c quan QL cp trn, ngi lnh o ca t chc (Hiu trng, Trng phng ...) ban hnh mang tnh cht bt buc, bao gm: + L bt buc i vi ngi chp hnh thng qua s tc ng trc tip ca ngi qun l ti ngi b qun l. + L s bt buc trong t chc b my nh : vic phn cng, phn nhim, phn cp, phn quyn gia cc t chc v cc thnh vin ca n. + L s bt buc trong qun l thng qua vic xy dng v gi gn k lut, nn np lao ng trong t chc . Phng php t chc v phng php hnh chnh c thc hin thng qua vic : + Xy dng qui ch, ni qui hot ng ca t chc (nh trng, phng gio dc o to...), b phn, c nhn v phi cng quyt thc hin. + T chc ph bin cc vn bn php qui ca ngnh, cc quyt nh, mnh lnh ca ngi lnh o trong ton t chc. Ngi lnh o khng ch truyn t thng tin, m c trch nhim gii thch, yu cu chp nhn cc quyt nh v hnh ng thc hin chng. T chc kim tra vic thc hin cc vn bn php qui, cc quyt nh qun l thng qua kim tra nh k, kim tra t xut cng vic ca cc nhn vin trong t chc, trn c s gip cc nhn vin thc hin tt hn nhim v ca mnh, ng thi c th iu chnh cc quyt nh qun l cho ph hp vi thc tin, nu cn phi c hnh thc x pht i vi nhng ai c tnh khng tun th cc vn bn php qui, cc quyt nh qun l. iu kin vn dng c hiu qu phng php t chc v phng php hnh chnh. Phng php t chc v phng php hnh chnh ch pht huy tc dng ni no c s phn nh trch nhim, quyn hn, ngha v cho tng b phn, tng ngi r rng, ng n. K lut lao ng c thit lp nghim tc, b my kim tra hot ng c hiu qu. Cc mnh lnh, ch th phi m bo tnh khch quan, khoa hc (phi xut pht t nhim v ca t chc, t cc ngun lc c th c c, t yu cu ca s pht trin x hi ...). Ngi qun l c quyn ra quyt nh v dm chu trch nhim v vic s dng quyn hn . Quyt nh phi m bo ng lut, phi xut pht t li ch ca nh 25
trng, ca s nghip gio dc, ph hp vi hon cnh iu kin c th. Bn phm cht quan trng cn cho nhng quyt nh c hiu qu l : . Kinh nghim . c sng to . Xt on . Nhng kh nng nh lng. Khi p dng phng php t chc v phng php hnh chnh cn b qun l cn phi : + C y v nm vng ni dung cc vn bn php quy ca c quan qun l cp trn, ca trng mm non. + T chc ph bin kp thi cc vn bn php quy, cc ch th mnh lnh ca cp trn cng nh ca ngi lnh o ti nhng ngi thc hin. Ph bin khng n thun l truyn t thng tin m phi c trch nhim gii thch, lm sng t ni dung v cch thc hin mi ngi chp nhn, tch cc hot ng theo ng quy nh. + Thng xuyn kim tra vic thc hin cc vn bn php quy, cc mnh lnh qun l ban hnh bng nhiu hnh thc. Trn c s gip , un nn, ng vin, iu chnh khi cn thit. u nhc im ca phng php t chc v phng php hnh chnh. - u im: + m bo tnh k cng, k lut trong mi hot ng ca t chc + Tnh linh hot, kp thi ca cc quyt nh ca ngi qun l . - Nhc im: + S p t ca cc quyt nh qun l lm cho ngi b qun l ri vo trng thi b ng. + Lm dng cc bin php hnh chnh d dn n ti tnh trng quan liu, mnh lnh. Tm li, phng php t chc v phng php hnh chnh l ti cn thit trong cng tc qun l, n phi c xem nh nhng bin php qun l c bn nht xy dng nn np, duy tr k lut trong ton t chc, buc cc vin chc phi lm tt nhim v ca mnh. S la chn v kt hp ti u cc phng php qun l gio dc v o to . Qu trnh qun l gio dc phi vn dng nhng tri thc, nhng quy lut thuc nhiu lnh vc khc nhau ca khoa hc v thc tin cuc sng. Do vic p dng cc phng php qun l khc nhau l tt yu. Mi phng php u c u nhc im ring, khng c phng php qun l no l vn nng v chim v tr c tn. V th trong qun l gio dc, vic la chn ng n v bit kt hp ti u cc phng php qun l ph hp vi nguyn tc qun l, i tng qun l, tnh hung qun l t kt qu cao chnh l ti nng ngh thut qun l . Du hiu ca vic vn dng tt phng php qun l l nng sut, cht lng, hiu qu gio dc cao, khng kh tm l trong tp th lnh mnh. Phng php l lnh vc sng to ca ngi qun l, n i hi ngi qun l va c tri thc, va c kinh nghim ngh nghip, kinh nghim ng x v c c sng to. N va mang tnh khoa hc, va mang tnh ngh thut. Phi tu theo cng vic, con ngi, hon cnh c th v thi gian m la chn v kt hp cc phng php cho ph hp nhm em li hiu qu qun l cao. Trong thc tin qun l phi bit s dng tng hp cc phng php qun l, bi v : + i tng qun l chu tc ng ca hng lot quy lut, nn mi phng php ch vn dng mt hay mt vi quy lut. 26
+ H thng qun l ht sc phc tp, ng thi din ra nhiu mi quan h khng th tch ri nhau, gn b hu c vi nhau, do , mi phng php ch iu chnh c mt vi mi quan h no . + i tng qun l l con ngi. Bn thn con ngi khng ch l s tng ho cc mi quan h x hi, m thc cht con ngi cng l sn phm ca t nhin. Khng nhng th mi con ngi cn tn ti mt th gii ring v tm hn, v tm linh. Do vy, ch c lin kt cc phng php mi iu chnh tng ho cc mi quan h phc tp ni trn. + Mi phng php u c u v nhc im ring, cn phi kt hp li b sung, h tr, khc phc ln nhau. Nh vy, ngh thut qun l cn l ti nng sng to trong s dng tng hp cc phng php qun l hnh thnh c ch qun l hp l. + Thc tin cn chng minh con ngi l sn phm ca mi trng, lun lun ph thuc vo iu kin ca mi trng. Trong iu kin trnh pht trin hin nay ca x hi vn minh, ngoi nhng phng php tc ng ln i tng qun l nu trn, cn nhng h thng phng php tc ng ln cc tng v phm vi ngy cng rng ln ca mi trng khch quan. Tt c u v cuc sng tng lai ngy cng tt p v vn minh ca con ngi trn hnh tinh ny. + Hot ng gio dc - o to v qun l gio dc v o to khng phi l cc yu t tch bit, m gn cht vi nhau. Phng php qun l no c vn dng cng phi nhm y nhanh tc tng trng, em li hiu qu cao. Do vy, hot ng qun l phi ly mc tiu tng trng v hiu qu lm tiu ch nh gi. Trong bn phng php trn, theo quan im ca ng v Nh nc ta hin nay th: Phng php gio dc chnh tr t tng o c c t ln hng u, phi lm thng xuyn lin tc v nghim tc. Phng php t chc l ht sc quan trng c tnh khn cp. Phng php kinh t l c bn, l ng lc thc y mi hot ng qun l hnh chnh nh nc. Phng php hnh chnh l rt cn thit nhng phi c s dng mt cch ng n.
VI. Nng cao hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc.
4.1 Khi nim, mi tng quan gia hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc. Hiu lc v hiu qu qun l hnh chnh nh nc l chun mc biu th quyn lc nh nc v nng lc t chc thc hin ca b my qun l hnh chnh nh nc. Hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc lin quan n quyn lc, nng lc, kt qu v chi ph. Quyn lc Kt qu
Thng tin
Hiu lc
Hiu qu
Tng
Nng lc
Chi ph
Hiu lc qun l hnh chnh nh nc l s thc hin v hon thnh ng chc nng nhim v, thm quyn quy nh, t kt qu d kin. 27 http://www.ebook.edu.vn
Hiu qu qun l hnh chnh nh nc l mi tng quan gia kt qu thu c ti a so vi chi ph thc hin kt qu mc ti thiu. Chi ph thc hin kt qu c biu hin bng chi ph v nhn lc, vt lc, ti chnh v thi gian. Kt qu qun l hnh chnh nh nc cn phi hng n cc mc tiu pht trin kinh t - x hi ca t nc trong tng thi k. Hiu lc hnh chnh nh nc l s iu hnh thng xuyn, s iu phi, phi hp nhp nhng gia cc c quan hnh chnh nh nc nhm tc ng n cc qu trnh kinh t - x hi v hnh vi hot ng ca cng dn bng quyn lc nh nc vi nng lc i ng cn b cng chc duy tr trt t x hi, k cng nh nc, theo di v pht hin, x l nghim minh cc hnh vi vi phm php lut phc v c lc v thc y mnh m cng cuc i mi theo hng cng nghip ho, hin i ho.
4.2. Nhng nh hng v gii php c bn nng cao hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc.
X hi ngy cng pht trin th nhim v ca qun l hnh chnh nh nc ngy cng phc tp v nng n. khng ch v s bin ng nhanh chng ca i tng qun l, phm vi cc vn cn qun l ngy cng m rng, m cn do tnh cht v tm quan trng ca qun l hnh chnh nh nc thay i nhiu so vi trc, nhu cu ca nhn dn v mi mt ngy cng cao, do s tc ng mnh m ca tnh hnh quc t, ca nhng nhn t mi, ca thi i n tnh hnh trong nc trong iu kin hi nhp quc t, theo xu th ton cu ho. Nn kinh t tri thc cng i hi qun l hnh chnh nh nc phi thch ng nhm nng cao cht lng, hiu lc, hiu qu.
Mun nng cao hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc, cn thc hin tt mt s nh hng sau:
- Qun trit nhng quan im ca ng, Nh nc v xy dng, hon thin Nh nc trong giai on Cng nghip ho, hin i ho. - Qun trit nhng t tng ch o ca ng, nh nc v ci cch nn hnh chnh nh nc - Tip tc thc hin chn chnh b my nh nc v ci cch nn hnh chnh nh nc theo Chng trnh tng th ci cch nn hnh chnh nh nc ban hnh km theo Quyt nh s 136/2001/Q-TTg ngy 17/9/2001 ca Th tng Chnh ph), mc tiu chung ca ci cch hnh chnh giai on ny l: Xy dng mt nn hnh chnh dn ch, trong sch, vng mnh, chuyn nghip, hin i ho, hot ng c hiu lc, hiu qu theo nguyn tc ca Nh nc php quyn XHCN di d lnh o ca ng; xy dng i ng cn b cng chc c phm cht v nng lc p ng yu cu ca cng cuc xy dng, pht trin t nc. Trc mt nng cao hiu lc, hiu qu qun l hnh chnh nh nc cn phi thc hin nhng gii php sau: + i mi, nng cao cht lng cng tc lp php v gim st ti cao ca Quc hi i vi ton b hot ng ca Nh nc. + Ci cch nn hnh chnh nh nc c coi l trng tm ca vic xy dng hon thin Nh nc. + Ci cch t chc v hot ng t php, cng c,kin ton b my cc c quan t php. + y mnh u tranh chng tham nhng. C. cng chc, cng v, Php lnh cn b-cng chc 2003.
1. Mt s vn v cn b, cng chc v Php lnh cn b - cng chc

28
1.1. S cn thit phi ban hnh Php lnh cn b - cng chc - i vi cc quc gia trn th gii, lut cng chc, iu l cng chc, quy ch cng chc l cng c quan trng o to, bi dng, tuyn dng, qun l v s dng i ng cng chc nh nc, c ngha quyt nh trong vic xy dng b my hnh chnh nh nc. - Vit Nam, trong hn 60 nm qua, ng v Nh nc thc hin ch nhn s trong ly ngi cn b lm trung tm. i ng cn b, cng nhn vin chc c nhng ng gp rt to ln vo cng cuc xy dng v bo v T quc. Tuy nhin c ch ny c nhiu nhc im, n nay khng cn ph hp vi tnh hnh kinh t - x hi. - Trong nhng nm thc hin cng cuc i mi ca t nc, vn xy dng i ng cn b, cng chc s lng v cht lng tr thnh mt i hi cp bch ca cng cuc i mi. Vic ban hnh Php lnh cn b, cng chc p ng yu cu bc xc t nhiu nm, l cng c quan trng thc hin ci cch nn hnh chnh ca Nh nc. Php lnh th ch ho ng li ca ng v cng tc cn b trong thi k mi, l cn c xy dng i ng cn b, cng chc c o c, phm cht, ti nng, p ng nhng yu cu ca t nc trong giai on pht trin mi, Nh nc ta ban hnh ln u tin Php lnh s 01/2000/PL-UBTVQH 11 (do UBTVQH kho X ban hnh) ngy 26/02/ 1998 Cho ti nay, Php lnh cn b, cng chc c Nh nc sa i, b xung 2 ln: - Ln th nht: Php lnh sa i, b xung mt s iu Php lnh cn b, cng chc s 21/2000/PL-UBTVQH 11, ngy 28/04/ 2000. - Ln th hai: Php lnh s 11/2003 /PL-UBTV QH11 ngy 29/4/2003, sa i, b xung mt s iu Php lnh cn b, cng chc s 21/2000/PL-UBTVQH 11, Php lnh gm 7 chng, 48 iu.
1.2. Cn b, cng chc

1.2.1. Khi nim: Cn b, cng chc l ngi c cc iu kin: l cng dn Vit Nam, trong bin ch nh nc (iu 1, Php lnh cn b - cng chc 2003) bao gm: a. Nhng ngi do bu c m nhim chc v theo nhim k trong c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi trung ng, cp tnh, cp huyn. b. Nhng ngi c tuyn dng, b nhim hoc c giao nhim v thng xuyn lm trong t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi trung ng, cp tnh, cp huyn. c. Nhng ngi c tuyn dng, b nhim vo mt ngch cng chc hoc giao gi mt cng v thng xuyn trong cc c quan nh nc trung ng, cp tnh, cp huyn. d. Nhng ngi c tuyn dng, b nhim vo mt ngch vin chc hoc giao gi mt nhim v thng xuyn trong n v s nghip ca Nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr- x hi. . Thm phn To n nhn dn, kim st vin Vin kim st nhn dn. e. Nhng ngi c tuyn dng, b nhim hoc c giao nhim v thng xuyn lm vic trong cc c quan, n v thuc Qun i nhn dn m khng phi l s
29
quan, qun nhn chuyn nghip, cng nhn quc phng, lm vic trong cc c quan, n v thuc Cng an nhn dn m khng phi l s quan, h s quan chuyn nghip. g. Nhng ngi do bu c m nhim chc v theo nhim k trong Thng trc Hi ng nhn dn,U ban nhn dn; B th, Ph B th ng u; ngi ng u t chc chnh tr- x hi x, phng, th trn. h. Nhng ngi c tuyn dng, giao gi mt chc danh chuyn mn nghip v thuc U ban nhn dn cp x. . Cn b, cng chc quy nh ti cc im a, b, c, , e, g v h khon 1 iu ny c hng lng t ngn sch nh nc, cn b, cng chc quy nh ti im khon 1 iu ny c hng lng t ngn sch nh nc v cc ngun thu s nghip theo quy nh ca php lut. Cn b l cng dn Vit Nam, trong bin ch nh nc, hng lng t t ngn sch nh nc, gm 2 nhm i tng: - Nhng ngi do bu c m nhim chc v theo nhim k trong c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi - Nhng ngi c tuyn dng, b nhim hoc c giao nhim v thng xuyn lm vic trong t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi 1.2.2. Ngha v, quyn li ca cn b, cng chc (t iu 6 n iu 8 ca Php lnh CB CC) - Trung thnh vi Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam; bo v s an ton, danh d v li ch quc gia; - Chp hnh nghim chnh ng li, ch trng ca ng v chnh sch, php lut ca Nh nc; thi hnh nhim v, cng v theo ng quy nh ca php lut; - Tn ty phc v nhn dn, tn trng nhn dn; - Lin h cht ch vi nhn dn, tham gia sinh hot vi cng ng dn c ni c tr, lng nghe kin v chu s gim st ca nhn dn; - C np sng lnh mnh, trung thc, cn kim lim chnh, ch cng v t; khng c quan liu, hch dch, ca quyn, tham nhng; - C thc t chc k lut v trch nhim trong cng tc; thc hin nghim chnh ni quy ca c quan, t chc; gi gn v bo v ca cng, bo v b mt nh nc theo quy nh ca php lut; - Thng xuyn hc tp nng cao trnh ; ch ng, sng to, phi hp trong cng tc nhm hon thnh tt nhim v, cng v c giao; - Chp hnh s iu ng, phn cng cng tc ca c quan, t chc c thm quyn. Cn b, cng chc chu trch nhim trc php lut v vic thi hnh nhim v, cng v ca mnh; cn b, cng chc gi chc v lnh o cn phi chu trch nhim v vic thi hnh nhim v, cng v ca cn b, cng chc thuc quyn theo quy nh ca php lut. Cn b, cng chc phi chp hnh quyt nh ca cp trn; khi c cn c cho l quyt nh tri php lut th phi bo co ngay vi ngi ra quyt nh; trong trng hp vn phi chp hnh quyt nh th phi bo co ln cp trn trc tip ca ngi ra quyt nh v khng phi chu trch nhim v hu qu ca vic thi hnh quyt nh . Ngha v ca cn b, cng chc c quy nh ti iu 6, 7, 8 ca Php lnh. c th phn loi xc nh cc nhm ngha v m cng chc phi thc hin: Mt l: nhm quy nh ngha v lin quan n th ch, bao gm: - Trung thnh vi Nh nc, bo v s an ton, danh d v li ch quc gia. - Chp hnh nghim chnh ng li, ch trng ca ng v chnh sch, php lut Nh nc. - Tn tu phc v nhn dn, tn trng nhn dn, l cng bc ca dn. - Lin h cht ch vi dn. 30
Hai l: nhm ngha v lin quan n o c cng v: - Cng chc phi c np sng lnh mnh, trung thc, cn, kim, lim, chnh, ch cng v t. - Tham gia sinh hot ni c tr, lng nghe kin nhn dn. Ba l: nhm ngha v lin quan n trch nhim rn luyn, hc tp trau di chuyn mn: - Thng xuyn hc tp nng cao trnh . - Ch ng sng to, phi hp cng tc hon thnh nhim v. Bn l: nhm ngha v lin quan n k cng, tc phong v thc cng dn. - C thc k lut. - Thc hin tt ni quy c quan. - Bo v ti sn nh nc trong c quan. Nm l: nhm ngha v v trch nhim cng v v trt t th bc. - Cng chc phi chp hnh s iu ng, phn cng cng tc ca c quan, t chc c thm quyn. b. Quyn li ca cn b, cng chc (iu 9 - PL): c quy nh trong Php lnh v B lut lao ng, bao gm: - c ngh hng nm, ngh ngy l v ngh vic ring. - c ngh khng hng lng nu c l do chnh ng v c s ng ca th trng c quan. - c hng cc ch tr cp bo him x hi, m au, tai nn lao ng, bnh ngh nghip, thai sn, hu tr v ch t tut. - c hng ch hu tr, thi vic. - Cn b, cng chc l n cn c hng quyn quy nh ti cc iu t 109 n 117 ca B lut lao ng. - c hng cc quyn li khc theo quy nh ca php lut. Nhng vic cn b, cng chc khng c lm Php lnh dnh ring Chng III quy nh nhng vic cn b, cng chc khng c lm. iu phn nh yu cu chung, l i hi cn thit v ch cng chc. a s cc quc gia trn th gii khi xy dng cc quy phm php lut iu chnh hot ng ca cng chc u c nhng iu khon quy nh mt s lnh vc cng chc khng c lm. * Ngoi ra, t iu 15 n iu 20 ca Php lnh CB CC, cn quy nh ngha v c bit l ngha v tun th cc iu cm m CB CC khng c lm. - CB, CC khng c chy li trong cng tc, trn trnh trch nhim hoc thoi thc nhim v, cng v; khng c gy b phi, mt on kt, cc b, t b vic. - CB, CC khng c ca quyn, hch dch, sch nhiu, gy kh khn, phin h i vi c quan, t chc, c nhn trong khi gii quyt cng vic. - CB, CC khng c thnh lp, tham gia lp hoc tham gia qun l, iu hnh cc doanh nghip t nhn, cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn, cng ty hp danh, hp tc x, bnh vin t, trng hc t v t chc nghin cu khoa hc t. - CB, CC khng c lm t vn cho cc doanh nghip, t chc kinh doanh, dch v v cc t chc, c nhn khc trong nc v nc ngoi v cc cng vic c lin quan n b mt Nh nc, b mt cng tc, nhng cng vic thuc thm quyn gii quyt ca mnh v cc cng vic khc m vic t vn c kh nng gy phng hi n li ch Nh nc. Chnh ph quy nh c th vic lm t vn ca CB, CC. - Ngi ng u (N), cp ph ca N c quan, t chc, v hoc chng ca nhng ngi khng c gp vn vo doanh nghip hot ng trong phm vi ngnh, ngh m ngi trc tip thc hin vic QLNN. 31
- CB, CC lm vic nhng ngnh, ngh c lin quan n b mt Nh nc, th trong thi hn t nht l 5 nm k t khi c quyt nh hu tr, thi vic, khng c lm vic cho cc t chc, c nhn trong nc, nc ngoi hoc t chc lin doanh vi nc ngoi trong phm vi cc cng vic c lin quan n ngnh, ngh trc y mnh cmcnhim. - Ngi N v cp ph ca N c quan, t chc khng c b tr v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut ca mnh gi chc v lnh o v t chc nhn s, k ton ti v; lm th qu, th kho trong c quan, t chc hoc mua bn vt t, hng ho, giao dch, k kt hp ng cho c quan, t chc . Nhng ngha v m CB CC phi nghim chnh chp hnh cng c Ch tch H Ch Minh khi qut trong my ch:" Cn, kim, lim, chnh, ch cng, v t." Trong Chng IV v Chng V, Php lnh quy nh v vic bu c tuyn dng, s dng cn b,cng chc, qun l cn b, cng chc. . Khen thng v k lut cn b cng chc Vic khen thng v x l vi phm i vi cn b, cng chc c quy nh ti chng VI. Cn b, cng chc c thnh tch th c khen thng theo cc hnh thc: Giy khen; Bng khen; Danh hiu vinh d Nh nc; Huy chng; Hun chng. Khi cc b, cng chc vi phm lut hoc gy thit hi v ti sn ca Nh nc trong c quan, t chc th p dng theo quy nh ca Php lnh cn b, cng chc. Nu cng chc c hnh vi tham nhng th x l theo Php lnh chng tham nhng. Nu hnh vi vi phm ca cng chc c du hiu phm ti th b x l theo B lut hnh s. Cc hnh thc k lut i vi cng chc vi phm c quy nh ti iu 39 ca Php lnh: Khin trch; Cnh co; H bc lng; H ngch; Cch chc; Buc thi vic. Chnh ph c cc ngh nh quy nh chi tit vic thc hin Php lnh cn b, cng chc. B Ni v c cc thng t hng dn thc hin cc quy nh v tng vn trong cc ngh nh ca Chnh ph v ch i vi cn b, cng chc.
2. Mt s vn v cng v
2.1. Quan nim chung
2.1.1. Cng v Cng v l thut ng c trnh by t nhiu gc khc nhau. - Cng v l cc hot ng ca cc c quan quyn lc nh nc. - Cng v l mt h thng bao gm tt c hot ng ca nhng ngi lao ng mang tnh dn s trong cc c quan nh nc v c b nhim da trn nng lc, khng phi da vo s lin kt chnh tr 1. - Cng v l hot ng em li quyn li chung cho mi ngi. iu ny cng c th thy: cng v (thut ng) cng gn vi khi nim dch v cng, khu vc cng, hnh chnh cng. - Cng v l mt loi lao ng (hot ng) c bit thc hin chc nng qun l nh nc, thi hnh lut php s dng hiu qu ngun lc cng (cng sn, ngn sch) nhm p ng mc tiu ca Nh nc (chnh tr) ra trong giai on pht trin. Tuy nhin, cng v thng hiu theo ngha ca cc hot ng, c th hn l c cu. Vit Nam, thut ng cng v c hiu l: - Cng v l hot ng ca cc t chc, c quan nh nc nhm thc hin ch ca nhn dn. - Cng v l quy ch, nguyn tc hot ng ca cc c quan nh nc nhm thc hin cc chc nng qun l x hi theo mc tiu vch ra. - Cng v l hot ng thc hin ng li, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc.
1
Xem chi tit trong World Book - 1998
32
- Cng v bao gm ton b cc hot ng ca tnh quyn lc cng, tnh php l ca cng chc, bao gm: + Nhng hot ng thc hin chc nng, nhim v ca cng chc trong cc cng s nhm gii quyt quan h gia c quan NN vi nhn dn gi l hot ng cng v. + Hot ng cng v nh nc mang tnh cht phc v v tnh cht cng ch. i tng phc v ca cng v l mi t chc, c nhn, cng dn v ngi nc ngoi. + Hot ng cng v do cc vin chc nh nc thc hin, khc vi cc lao ng x hi khc. Hot ng ny mang tnh quyn lc cng, phc v cho vic ban hnh cc quyt nh qun l nh nc, p ng cc dch v ca nhn dn, tc ng ti mi mt i sng x hi. Khi thc thi cng v, vin chc phi ly li ch hp php ca cng dn, li ch ca Nh nc lm mc tiu, tiu chun cho hnh vi ca mnh. Hot ng cng v phi c thc hin theo nguyn tc thng nht, cng khai, tun th php lut, ng thm quyn v chu trch nhim c nhn. Trn c s cc quan nim trn, c th hiu : "Cng v l hot ng mang tnh quyn lc cng, tnh php l c thc thi bi cc cng chc thc hin cc chc nng ca Nh nc trong qu trnh qun l mi mt ca i sng x hi ". Hot ng cng v c cha ng cc du hiu : - Ch o ca Nh nc thng qua php lut ; - Do ngi lm cng cho Nh nc thc hin ; - S dng quyn lc cng khi tin hnh ; - Mang tnh php l ; - Phc v li ch chung ; - Do Nh nc tr cng (lng, ph cp). Nhng tiu ch nhm phn bit mt s hot ng ca mt s t chc mang tnh x hi, khng phi cng v. mt s nc, cng v mang tnh thng xuyn ca cc c quan hnh chnh nh nc nhm bo m cho mi hot ng qun l nh nc c thc hin. Trong mt th ch nh nc nht nh, c 3 nhm hot ng sau : + Hot ng ca cc c quan lp php ; + Hot ng ca cc c quan t php ; + Hot ng hnh php, thc thi v lm cho c hiu lc ca h thng php lut. (1). Trong Nh nc phong kin, c : + Vua (vi i ng t vn) ra php nc ; + Quan, nha, ti trin khai thc hin ; + H thng xt x ca vua ; (2). Trong Nh nc tam quyn phn lp (cng rn, mm do hoc kt hp) c : + H thng lp php thng qua th ch ; + H thng hnh php thc thi php lut, hnh php hnh ng ; + H thng to n xt x. (3). Trong Nh nc quyn lc thng nht, c phn cng, phi hp cc quyn c : + C quan quyn lc nh nc (c nhn dn trao quyn) xy dng h thng php lut + C quan hnh php thc hin hot ng hnh chnh, qun l (hnh php hnh ng) ; + To n xt x. Cc nhm hot ng thng thng khng hon ton gn lin vi i ng cng chc, m do cc dng tc k tha, cc nh chnh tr hoc c th do cng chc m nhn. Do , 33
nu theo mt s nh ngha nu trn, mt s trong cc hot ng khng thuc khi nim cng v. Thng thng cng v ch c xem xt gn lin vi cc c quan hnh chnh nh nc (thc thi php lut).
2.1.2. Nn cng v
Thut ng nn cng v (the Civil Service) c s dng kh ph bin trong nhiu ti liu. Tuy nhin, khng trnh khi s nhm ln gia cng v v nn cng v. Nu nh cng v dng ch cc hot ng c th thc thi quyn lc qun l hnh chnh nh nc, th nn cng v mang ngha ca h thng, ngha l n cha ng bn trong n tt c cng v v cc iu kin (quyn lc php l) cho cng v c tin hnh. T nghin cu thc tin, nn cng v gm : - H thng php lut quy nh cc hot ng ca cc c quan thc thi cng v (c quan thc thi quyn hnh php, quyn qun l nh nc). H thng ny bao gm Hin php, cc o lut v cc vn bn quy phm php lut khc do cc c quan quyn lc nh nc c thm quyn ban hnh. - H thng cc quy ch quy nh cch thc tin hnh cc hot ng cng v do Chnh ph hoc c quan hnh chnh nh nc c thm quyn ban hnh, to thnh h thng th tc hnh chnh, quy tc quy nh cc iu kin. - Cng chc, vi t cch l nhng ch th thc s tin hnh cc cng v c th. y l ht nhn ca nn cng v v cng chnh l yu t bo m cho nn cng v hiu lc, hiu qu. - Cng s l ni t chc tin hnh cc cng v. Cng s cn phi bo m cc iu kin cn thit nhn dn c tip cn vi cng v thun tin khi tin hnh cng v. Hin nay, nhng iu kin vt cht cn thit tin hnh cng v theo xu th hin i (bn cnh cng chc hin i) cn c quan tm. Mt s nc, c s phn chia cng v theo h thng th bc v cng vic : - Cng v mang tnh qun l hnh chnh v mang tnh s nghip (dch v cng) ; - Cng v thc thi bi cng chc hnh chnh nh nc (Trung ng) ; - Cng v thc thi bi cng chc thuc cc cng ng lnh th (mang tnh t qun) ; - Cng v thc thi bi cc t chc s nghip (bnh vin, trng hc). nc ta, khi nim cng v tng i rng. Do khi nghin cu cc c trng cng v cn ch lm r cc c trng cho tng nhm.
2.2. Nguyn tc v nh h ng hot ng cng v
i tng ca cng v l cng dn, nhm buc cng dn phi tun th theo quy nh v phc v cng dn. Nh vy mi quan h gia cng v v cng dn thng thng mang tnh mt chiu, tnh cht ca lut cng. Tnh cht mt chiu ca lut cng cng c th hiu l Nh nc thc thi cng v v li ch quc gia, li ch cng khng c s bnh ng ca cc ch th tham gia quan h nh trong lut t - dn lut. Trong xu th dn ch, m rng s tham gia ca cng dn vo cc hot ng qun l nh nc, x hi i hi Nh nc phc v x hi nhiu hn v tt hn, i hi Nh nc phi tn trng nhiu cam kt hn trong tin trnh phc v x hi. a. Mt s nguyn tc c bn ca hot ng cng v - Nguyn tc tun th Hin php v php lut. - Nguyn tc lp quy di lut. - Nguyn tc ng thm quyn, ch c php thc hin trong phm vi cng v (ch c lm nhng g php lut cho php). - Nguyn tc chu trch nhim. 34
- Nguyn tc thng nht v li ch cng. - Nguyn tc cng khai. - Nguyn tc lin tc, k tha. - Nguyn tc tp trung dn ch. b. Mt s quy nh mang tnh nh hng cho cng v H thng vn bn php lut quy nh chc nng, nhim v thm quyn ca cc c quan thc thi cng v gm: Hin php ; lut ; cc vn bn php quy ; cc quy ch ni b c quan. Cc quy nh v tnh cht hnh vi ca cng v gm : hp php ; hp l ; mang tnh nhn o, nhn vn. H thng th tc hnh chnh quy nh cch thc, ph ng thc tin hnh cng v trn cc lnh vc vi mc tiu : n gin ; d hiu ; d thc hin ; thng nht ; khoa hc. Quy nh trch nhim khi c sai lm (vi phm tnh hp php, tnh hp l) ca cng v Mt s nc, c s phn chia cng v theo h thng th bc v cng vic : - Cng v mang tnh qun l hnh chnh v mang tnh s nghip (dch v cng) ; - Cng v thc thi bi cng chc hnh chnh nh nc (Trung ng) ; - Cng v thc thi bi cng chc thuc cc cng ng lnh th (mang tnh t qun) ; - Cng v thc thi bi cc t chc s nghip (bnh vin, trng hc).
nc ta, khi nim cng v tng i rng. Do khi nghin cu cc c trng cng v cn ch lm r cc c trng cho tng nhm. 2.3. Trch nhim ca cng chc khi thi hnh cng v
thc hin cng v, cng chc c trao nhng quyn hn nht nh tng ng vi chc v do h m nhim. Nhng quyn hn l phng tin cng v, khng phi l c quyn ca cng chc. Cng chc phi thc hin cng v theo php lut. Khi thc thi cng v cng chc phi tn tu, trung thc, ht lng v cng vic c giao. Gi gn k lut lao ng ca c quan v ca Nh nc, nghim chnh chp hnh php lut. Bo v ti sn nh nc, s dng ti sn tit kim, chng lng ph ti sn v tin bc ca Nh nc. Gi gn b mt cng v, b mt nh nc. u tranh chng mi biu hin vi phm php lut, k c trong c quan nh nc v ngoi x hi. Chng li nhng tt bnh nn hnh chnh, quan liu, hch dch,ca quyn, sch nhiu, th v trch nhim, n trnh trch nhim, tham nhng, b phi,.. Cng chc phi nm vng ni dung cng vic, am hiu chuyn mn nghip v, hiu bit php lut, nm c quyn hn v trch nhim ca mnh. Khi tip xc vi mi ngi phi lch s, khim tn, tn trng v lng nghe kin ca dn. Khng c t chi thc hin cc dch v hnh chnh i vi cng dn, c quan, t chc m khng c cn c php l. Cng chc khng c t ngng thi hnh cng v khi cha c s ng ca ngi c thm quyn, khng c tu tin ri b cng s. Khi gii quyt cng vic phi khn trng, trnh phin h cho dn. Cng chc khng c tu tin gii p, hng dn, gii quyt cng vic tri php lut hoc tri vi cc quy nh ca c quan c thm quyn. 35
Cng chc phi hon thnh nhim v c giao c v s lng v cht lng, chu trch nhim c nhn v kt qu cng vic hay quyt nh gii quyt cng vic ca mnh. Trong qu trnh thc hin cng v, nu cng chc c hnh vi vi phm php lut gy thit hi trc tip v vt cht, quyn t do, li ch hp php ca cng dn, t chc th phi chu trch nhim cng v. Cc bin php trch nhim cng v c p dng theo th tc t tng hnh chnh do c quan hnh chnh hoc To n hnh chnh p dng.
2.4. Nhng vn v ti phn hnh chnh

Cn b, cng chc nh nc, cc c quan qun l nh nc trong qu trnh thc thi cng v ca mnh, c th v mt l do no m gy nn thit hi cho cng dn hoc cc t chc c lin quan. bo v quyn v li ch chnh ng ca cc c nhn, t chc, php lut c quy nh bo m quyn khiu kin i vi cc hnh vi sai tri ca cc c quan nh nc hoc cng chc nh nc. 2.3.1. Quyn khiu ni Khiu li l vic c nhn, t chc ngh c quan, t chc, c nhn c thm quyn xem xt li quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh hoc quyt nh k lut cn b, cng chc khi c cn c cho rng quyt nh hoc hnh vi l tri php lut, xm phm quyn, li ch hp php ca mnh. 2.3.2. Quyn t co T co l vic cng dn bo cho c quan, t chc, c nhn c thm quyn v hnh vi vi phm php lut ca bt c c quan, t chc, c nhn no gy thit hi hoc e do gy thit hi li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca cng dn, c quan, t chc. 2.3.3. Trch nhim v thm quyn ca c quan nh nc xem xt gii quyt khiu ni, t co . Thm quyn gii quyt khiu ni: Thm quyn gii quyt khiu ni c quy nh ti mc 2, Chng II, Lut khiu ni t co (2004). - Ngi ng u cc c quan qun l nh nc cc cp c thm quyn gii quyt khiu ni i vi quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca mnh, ca ngi c trch nhim do mnh qun l trc tip. - Quyt nh gii quyt khiu ni ca Ch tch UBND tnh, B trng, Th trng c quan ngang B, Tng Thanh tra nh nc l quyt nh gii quyt khiu ni cui cng m ni dung thuc phm vi qun l ca mnh. - Tng Thanh tra Chnh ph c thm quyn gii quyt khiu ni thuc thm quyn ca Th tng Chnh ph, hoc c Th tng Chnh ph u quyn. - Chnh Thanh tra UBND cc cp gii quyt khiu ni thuc thm quyn gii quyt ca Ch tch UBND cng cp, hoc c ch tch UBND cng cp u quyn. - Th tng Chnh ph c quyn gii quyt cui cng, i vi nhng khiu ni m B trng gii quyt nhng cn c khiu ni, khiu ni c bit phc tp, xem xt li nhng quyt nh phi gii quyt nhng tranh chp v thm quyn gii quyt khiu ni gia cc B, ngnh, a phng. Thm quyn gii quyt t co: c quy nh ti mc 2, chng IV, Lut khiu ni, t co. Ngi b t co thuc thm quyn qun l ca c quan, t chc no th c quan, t chc c trch nhim gii quyt. 36
Ngi ng u c quan, t chc b t co th ngi ng u c quan, t chc cp trn trc tip c trch nhim gii quyt. Cc c quan tin hnh t tng b t co l c hnh vi phm ti th gii quyt theo quy nh ca php lut t tng hnh s. Chnh thanh tra cc cp c thm quyn gii quyt t co thuc thm quyn gii quyt ca th trng c quan cng cp khi c giao; xem xt, kt lun ni dung t co m th trng c quan cp di trc tip ca th trng c quan cng cp gii quyt nhng c vi phm php lut, kin ngh ngi gii quyt xem xt, gii quyt li. Tng Thanh tra nh nc c thm quyn xc minh, kt lun ni dung t co, kin ngh bin php x l t co thuc thm quyn gii quyt ca Th tng Chnh ph khi c giao; xem xt, kt lun v ni dung t co m B trng, th trng c quan ngang B, Ch tch UBND tnh gii quyt, trong trng hp kt lun vic gii quyt t co c vi phm php lut th kin ngh ngi gii quyt xem xt, gii quyt li. Th tng Chnh ph ch o vic gii quyt nhng t co c ni dung c bit phc tp, quyt nh x l t co m Tng Thanh tra nh nc kt lun, kin ngh.
2.5. Hng dn vic x l k lut cn b, cng chc

( Ngh nh s: 35/2005/N-CP, ngy 17 thng 3/ 2005, v vic x l k lut cn b, cng chc: T iu 20 n iu 25) a. Hnh thc khin trch (iu 20) p dng i vi cn b, cng chc c hnh vi vi phm k lut ln u nhng mc nh. b. Hnh thc cnh co (iu 21) p dng i vi cn b, cng chc b khin trch m ti phm hoc vi phm mc nh nhng khuyt im c tnh cht thng xuyn hoc tuy mi vi phm ln u nhng c tnh cht tng i nghim trng; vi phm ln u nhng lin quan n t cch, phm cht ca cn b, cng chc, lm nh hng n uy tn ca c quan, t chc, n v; vi phm ngha v cn b, cng chc lin quan n trch nhim rn luyn, hc tp, k cng, tc phong ca cn b, cng chc; lm gi h s, l lch v s dng vn bng, chng ch khng hp php nhng cha gy hu qu; vi phm mc nh quy nh nhng vic cn b, cng chc khng c lm ca Php lnh Cn b, cng chc. c. Hnh thc h bc lng (iu 22) p dng i vi cn b, cng chc vi phm ngha v cn b, cng chc ang trong thi gian b k lut cnh co m ti phm; lin quan n o c cng v v vi phm k lut ca c quan, t chc, n v quy nh; lm gi h s, l lch v s dng vn bng, chng ch khng hp php c nng bc lng hoc nng ngch; vi phm k lut v php lut nghim trng trong khi thi hnh nhim v, cng v; vi phm tng i nghim trng nhng iu cn b, cng chc khng c lm quy nh ti Php lnh Cn b, cng chc. d. Hnh thc h ngch (iu 23) p dng i vi cn b, cng chc c hnh vi vi phm k lut v php lut trong khi thi hnh nhim v, cng v m xt thy khng phm cht o c v tiu chun nghip v chuyn mn ca ngch ang m nhim; vi phm nghim trng nhng iu cn b, cng chc khng c lm quy nh ti Php lnh Cn b, cng chc. 37
. Hnh thc cch chc (iu 24) p dng i vi cn b, cng chc gi chc v c hnh vi vi phm k lut v php lut nghim trng khng th tip tc m nhim chc v c giao. e. Hnh thc buc thi vic (iu 25) - p dng i vi cn b, cng chc phm ti b Ta n pht t giam. - Hi ng k lut c th kin ngh ngi c thm quyn quyt nh hnh thc k lut buc thi vic i vi cc trng hp sau: + Cn b, cng chc ang trong thi gian thi hnh mt trong cc hnh thc k lut h ngch, cch chc m ti phm hoc tip tc vi phm k lut; + Cn b, cng chc tuy c hnh vi vi phm ln u nhng tnh cht v mc vi phm rt nghim trng, khng cn xng ng ng trong i ng cn b, cng chc; + Cn b, cng chc s dng vn bng, chng ch khng hp php c tuyn dng vo c quan, t chc, n v ca nh nc; + Cn b, cng chc nghin ma ty; + Cn b, cng chc t b vic v c c quan, t chc, n v gi giy gi 3 ln m khng n.
Chng 2 ng li, quan im v GIO Dc & o to ca ng v nh nc

2.1. Mt s vn cn gii quyt trong gD& T hin nay (Chin lc pht trin gio dc 2001 2010; Ban hnh km theo Quyt nh s 201/2001/Q-TTg, ngy 28 thng 12 nm 2001 ca Th tng Chnh ph)
2.1.1. Tnh hnh gio dc Vit Nam hin nay:
A. Nhng thnh tu:

Bc vo th k 21, gio dc Vit Nam tri qua 15 nm i mi v thu c nhng thnh qu quan trng v m rng quy m, a dng ho cc hnh thc gio dc v nng cp c s vt cht cho nh trng. Trnh dn tr c nng cao. Cht lng gio dc c nhng chuyn bin bc u. a) Mt h thng gio dc quc dn tng i hon chnh, thng nht v a dng ho c hnh thnh vi y cc cp hc v trnh o to t mm non n sau i hc. Mng li cc trng ph thng c xy dng rng khp trn ton quc. Cc tnh v nhiu huyn min ni c trng ni tr v bn tr cho con em cc dn tc t ngi. Cc trng, lp trung tm dy ngh pht trin di nhiu hnh thc, cc lp dy ngh ngn hn pht trin mnh. Cc trng i hc v cao ng c thnh lp hu ht cc khu dn c ln ca c nc, cc vng, cc a phng. C s vt cht k thut cc trng c nng cp, ci thin. S trng lp c xy dng mi theo chun quc gia ngy cng tng. H thng gio dc bc u c a dng ho c v loi hnh, phng thc v ngun lc... tng bc ho nhp vi xu th chung ca gio dc th gii. T mt h thng ch c cc trng cng lp v ch yu l loi hnh chnh quy n nay c cc trng ngoi cng lp, c nhiu loi hnh khng chnh quy, c cc trng m, c 4 phng thc o to t xa, phng thc lin kt o to vi nc ngoi. Thc hin ch 38
thu hc ph vi hu ht cc cp hc v trnh o to sau ph cp. T l hc sinh, sinh vin ngoi cng lp trong tng s hc sinh, sinh vin ngy cng tng, trong nm hc 2000 - 2001 chim 66% tr em cc nh tr, hn 50% hc sinh mu gio, hn 34% hc sinh trung hc ph thng, hn 11% sinh vin i hc. b) Quy m gio dc tng nhanh, bc u p ng nhu cu hc tp ca x hi. Nm hc 2000 - 2001 c gn 18 triu hc sinh ph thng, 820.000 hc sinh hc ngh (130.000 hc ngh di hn), 1 triu sinh vin cao ng, i hc. S sinh vin trn vn dn t 118, vt ch tiu nh hng cho nm 2000 m Ngh quyt Trung ng 2 Kho VIII ra. Quy m o to ngh t nm 1997 n nm 2000 tng 1,8 ln. Lc lng lao ng qua o to theo cc loi hnh v trnh khc nhau chim 20% trong tng s lao ng c nc, t ch tiu nh hng Ngh quyt Trung ng 2 Kho VIII ra. c) Cng bng x hi trong gio dc c s v c bn c m bo, gio dc cc vng dn tc thiu s c nhng chuyn bin tch cc, thnh lp gn 250 trng dn tc ni tr v hn 100 trng bn tr. C nc hon thnh cng tc xo m ch, ph cp gio dc tiu hc v ang thc hin ph cp trung hc c s. Gn 94% dn c t 15 tui tr ln bit ch; s nm i hc trung bnh t 7,3. V c bn nc ta t c s bnh ng nam n trong gio dc c s. d) Cng tc x hi ho gio dc em li kt qu bc u. Cc lc lng x hi tham gia ngy cng tch cc vo vic huy ng tr n trng, xy dng c s vt cht ca trng hc, u t m trng, ng gp kinh ph cho gio dc di nhiu hnh thc khc nhau. T trng ngun kinh ph x hi ng gp trong tng kinh ph gio dc ngy cng tng, t khong 25% vo nm 2000. e) Cht lng gio dc c chuyn bin trn mt s mt. Trnh hiu bit, nng lc tip cn tri thc mi ca mt b phn hc sinh, sinh vin c nng cao; gio dc trung hc ph thng chuyn t trnh cao ca khu vc v th gii, s hc sinh ph thng t cc gii quc gia v quc t mt s mn hc ngy cng tng. S ng sinh vin tt nghip i hc, cao ng c hoi bo lp thn, lp nghip v c tinh thn t lp, nng ng. Cht lng o to ca mt s ngnh khoa hc c bn v khoa hc cng ngh c nng cao mt bc. Gio dc i hc tng bc vn ln, o to c mt i ng ng o cn b khoa hc k thut t c nhn, thc s cho n tin s, v ang cng tc v c nhng cng hin quan trng trong hu ht cc lnh vc kinh t, x hi. Nh nhng thnh tu ca gio dc v cc lnh vc x hi khc m ch s pht trin con ngi (HDI) ca nc ta theo bng xp loi ca Chng trnh pht trin Lin hip quc (UNDP) 10 nm gn y c nhng tin b ng k: t 0,456 - xp th 121 tng ln 0,682 - xp th 101/174 nc. So vi ch s pht trin kinh t (GDP/ngi), HDI vt ln 19 bc. Nguyn nhn ca nhng thnh tu l do i b phn nhn dn ta c tinh thn hiu hc, chm lo cho vic hc tp ca con em; phn ln cc nh gio tn tu vi ngh. ng v Nh nc ta rt quan tm v c nhng ch trng, chnh sch ng n pht trin gio dc. Thc hin Ngh quyt ca Hi ngh ln th 2 Ban chp hnh Trung ng ng Kho VIII v thi hnh Lut Gio dc, s nghip gio dc c nhng chuyn bin tch cc. tm v m, Chnh ph ch o trin khai ph cp gio dc trung hc c s trong c nc, i mi chng trnh gio dc ph thng; ch o xy dng v trin khai quy hoch mng li cc trng i hc v cao ng giai on 2001-2010; tp trung xy dng v cng c hai i hc Quc gia v mt s trng trng im khc; quan tm nhiu hn n pht trin gio dc cho cc vng su, 5 vng xa, vng dn tc t ngi; khc phc mt bc nhng hin tng tiu cc trong gio dc. Chnh ph cng tp trung hon thin tng bc h thng cc chnh sch v m v gio dc, ch o thc hin cc 39
gii php khc phc cc yu km, bt cp, iu chnh c cu v nng cao cht lng gio dc. u t cho gio dc t ngn sch nh nc v cc ngun khc tng ln. Ngn sch nh nc dnh cho gio dc tng t 8% nm 1990 ln ti 15% nm 2000. Nhiu chng trnh, n ln huy ng a dng ngun lc pht trin gio dc, c bit l cho gio dc ph thng c trin khai. Ngnh gio dc c mt s i mi v mc tiu gio dc; a dng ho cc loi hnh gio dc v cc ngun kinh ph, huy ng x hi tham gia pht trin gio dc, to c hi cho nhiu ngi hc tp, tng cng trao i v hp tc quc t. Cc on th qun chng, cc t chc x hi c nhiu hot ng tr gip pht trin gio dc. S n nh chnh tr, nhng thnh qu pht trin kinh t, ci thin i sng nhn dn ca thi k i mi to thm iu kin cng nh mi trng thun li cho gio dc pht trin.
Tm li, nhng thnh tu ca gio dc Vit Nam:

a) Mt h thng gio dc quc dn tng i hon chnh, thng nht v a dng ho c hnh thnh vi y cc cp hc v trnh o to b) Quy m gio dc tng nhanh, bc u p ng nhu cu hc tp ca x hi. c) Cng bng x hi trong gio dc c s v c bn c m bo, d) Cng tc x hi ho gio dc em li kt qu bc u. e) Cht lng gio dc c chuyn bin trn mt s mt. B. Nhng yu km: Mc du t c nhng thnh tu nu trn, nhng nhn chung, gio dc nc ta cn yu v cht lng, mt cn i v c cu; hiu qu gio dc cha cao; gio dc cha gn b cht ch vi thc tin; o to cha gn vi s dng; i ng gio vin cn yu, c s vt cht cn thiu; chng trnh, gio trnh, phng php gio dc v cng tc qun l chm i mi; mt s hin tng tiu cc, thiu k cng chm c khc phc. a) Cht lng gio dc ni chung cn thp mt mt cha tip cn c vi trnh tin tin trong khu vc v trn th gii, mt khc cha p ng vi cc ngnh ngh trong x hi. Hc sinh, sinh vin tt nghip cn hn ch v nng lc t duy sng to, k nng thc hnh, kh nng thch ng vi ngh nghip; k lut lao ng, tinh thn hp tc v cnh tranh lnh mnh cha cao; kh nng t lp nghip cn hn ch. b) Hiu qu hot ng gio dc cha cao. T l hc sinh tt nghip cui cp so vi nhp hc u cp cn thp, nht l vng ni, vng su, vng xa (nm hc 1999 - 2000 t l ny tiu hc v trung hc c s xp x 70%, trung hc ph thng 78%). T l lao ng qua o to cn thp; cn nhiu hc sinh, sinh vin sau khi tt nghip cha c vic lm. c) C cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min c khc phc mt bc song vn cn mt cn i. Cng tc ch o cng nh tm l x hi vn cn nng v o to i hc, cha ch trng ng mc n o to ngh, c bit l ngh trnh cao. Vic tng quy m o to trong nhng nm gn y ch yu din ra bc i hc; t l hc sinh, sinh vin cao ng k thut, cng ngh, trung hc chuyn nghip v hc ngh cn thp v tng chm. Cng tc d bo, quy hoch nh hng ngnh ngh o to cha tt. Hc sinh, sinh vin cha c nh trng hng dn y v ngh nghip v to kh nng t lp nghip. Cc c s gio dc, nht l gio dc i hc v gio dc ngh nghip tp trung qu nhiu vo cc thnh ph ln, khu cng nghip ln. Gio dc vng 40
su, vng xa, vng ng bo cc dn tc thiu s cn kh khn. Cha ch trng ng mc n cc hnh thc gio dc khng chnh quy, gio dc bn ngoi nh trng, c bit cho nhng ngi ang lao ng. d) i ng nh gio thiu v s lng v nhn chung thp v cht lng, cha p ng c yu cu va phi tng nhanh quy m va phi m bo v nng cao cht lng, hiu qu gio dc. c bit l i ng ging vin cc trng i hc t c iu kin thng xuyn tip cn, cp nht tri thc v nhng thnh tu khoa hc cng ngh mi ca th gii. e) C s vt cht ca nh trng cn thiu thn. Cha thanh ton ht cc lp hc 3 ca; vn cn cc lp hc tranh tre na l min ni, vng su, vng xa. Th vin, trang thit b phc v ging dy v hc tp cn rt thiu v lc hu. g) Chng trnh, gio trnh, phng php gio dc chm i mi, chm hin i ho. Chng trnh gio dc cn mang nng tnh hn lm, kinh vin, nng v thi c; cha ch trng n tnh sng to, nng lc thc hnh v hng nghip; cha gn b cht ch vi nhu cu ca thc tin pht trin kinh t- x hi cng nh nhu cu ca ngi hc; cha gn b hiu qu vi nghin cu khoa hc - cng ngh v trin khai ng dng. Gio dc tr lc cha kt hp hu c vi gio dc phm cht o c, nhn cch cng dn, trch nhim i vi x hi, thc t tn dn tc...Ch thi c cn lc hu. Cch tuyn sinh i hc cn nng n v tn km h) Cng tc qun l gio dc cn km hiu qu. Mt s hin tng tiu cc, thiu k cng trong gio dc cha c ngn chn kp thi. Cc hin tng thng mi ho gio dc nh: mua bng, bn im, tuyn sinh vt ch tiu, thu chi sai nguyn tc lm nh hng n uy tn ca nh trng, ca nh gio. Hin tng gian ln trong kim tra, thi c ca hc sinh, sinh vin nh hng xu n nhn cch v thi lao ng ca ngi hc sau ny. Ma tu v cc t nn x hi xm nhp vo nh trng. Nhn chung, cht lng v hiu qu nng cao dn tr, o to nhn lc v bi dng nhn ti cn thp, cha p ng c nhu cu ca t nc trong giai on pht trin mi. Nguyn nhn ca nhng yu km, bt cp trc ht l do nhng yu t ch quan, trnh qun l gio dc cha theo kp vi thc tin v nhu cu pht trin khi nn kinh t ang chuyn t k hoch ho tp trung sang th trng nh hng x hi ch ngha; cha phi hp tt v s dng c hiu qu ngun lc ca Nh nc v x hi; chm i mi c v t duy v phng thc qun l; chm ra cc nh hng chin lc v chnh sch v m ng n x l mi tng quan ln gia quy m, cht lng v hiu qu trong gio dc. Cc vn bn php quy v gio dc cha c ban hnh kp thi. Cng tc thanh tra gio dc cn yu v cha c quan tm ng mc. Nhng vn v l lun pht trin gio dc trong giai on mi cha c quan tm nghin cu ng mc nh hng cc hot ng thc tin. Nng lc ca cn b qun l gio dc cc cp cha c ch trng nng cao. Mt s cn b qun l v gio vin suy gim v phm cht o c. Quan im "gio dc l quc sch hng u" ca ng v Nh nc cha c nhn thc y v thc s ch o hnh ng trong mt b phn cn b lnh o, qun l cc cp. Gio dc vn c xem nh l cng vic ring ca ngnh gio dc; cha to ra c s lin kt, phi hp ng b gia cc ngnh cc cp, cc lc lng x hi v ngnh gio dc pht trin s nghip gio dc; vic kt hp gio dc nh trng vi gio dc gia nh v gio dc ngoi x hi cha c quan tm ng mc. V mt khch quan, trong nhng nm qua gio dc nc ta chu mt sc p rt ln v nhu cu hc tp ngy cng tng do dn s v trnh dn tr tng, song lao ng d tha nhiu, kh nng s dng lao ng ca nn kinh t cn hn ch, kh nng u t cho gio dc cn hn hp. t nc chuyn sang nn kinh t th trng v thc hin chnh 41
sch m ca ang lm thay i thang gi tr x hi, phm cht ca ngi lao ng... iu nh hng trc tip n nh hng pht trin nhn cch ngi hc. Gio dc nc ta cha c nhng bin php hiu qu tc ng tch cc n nhng thay i . Nhng chm tr trong vic ci cch hnh chnh nh nc, trong vic i mi qun l kinh t, ti chnh, s dng lao ng, chnh sch tin lng... cng l nhng yu t cn tr vic gii quyt c hiu qu nhng vng mc ca ngnh gio dc trong vic huy ng sc mnh tng hp ca ton x hi v s nghip pht trin gio dc to mt s tng trng nhanh chng, p ng nhng nhu cu rt cao ca qu trnh cng nghip ho, hin i ho t nc. Nc ta cn ngho, thu nhp quc dn trn u ngi thp, ngun ti chnh, c s vt cht, thit b v u t cho gio dc cn nhiu thiu thn, trong lc nhu cu ca x hi i vi gio dc tng nhanh. Trong bi cnh , d cn nhng yu km v bt cp nu trn, nhng thnh tu gio dc t trong nhng nm va qua l rt ng trn trng.
Tm li, nhng yu km ca gio dc Vit Nam:

a) Cht lng gio dc ni chung cn thp b) Hiu qu hot ng gio dc cha cao. c) C cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min c khc phc mt bc song vn cn mt cn i. d) i ng nh gio thiu v s lng v nhn chung thp v cht lng e) C s vt cht ca nh trng cn thiu thn. g) Chng trnh, gio trnh, phng php gio dc chm i mi, chm hin i ho. h) Cng tc qun l gio dc cn km hiu qu. C. Bi cnh v thi c, thch thc i vi gio dc nc ta trong vi thp k ti:
C1. Bi cnh quc t:

a) Cuc cch mng khoa hc - cng ngh s tip tc pht trin vi nhng bc tin nhy vt trong th k 21, a th gii chuyn t k nguyn cng nghip sang k nguyn thng tin v pht trin kinh t tri thc, ng thi tc ng ti tt c cc lnh vc, lm bin i nhanh chng v su sc i sng vt cht v tinh thn ca x hi. Khong cch gia cc pht minh khoa hc- cng ngh v p dng vo thc tin ngy cng thu hp li; kho tng kin thc ca nhn loi ngy cng a dng, phong ph v tng theo cp s nhn. b) Ton cu ho v hi nhp kinh t quc t l mt xu th khch quan, va l qu trnh hp tc pht trin va l qu trnh u tranh ca cc nc ang pht trin bo v li ch quc gia. S cnh tranh kinh t gia cc quc gia s ngy cng quyt lit hn i hi phi tng nng sut lao ng, nng cao cht lng hng ho v i mi cng ngh mt cch nhanh chng. Cc phng tin truyn thng, mng vin thng, Internet to thun li cho giao lu v hi nhp vn ho, ng thi cng ang din ra cuc u tranh gay gt bo tn bn sc vn ho dn tc. S pht trin mnh m ca khoa hc - cng ngh, s pht trin nng ng ca cc nn kinh t, qu trnh hi nhp v ton cu ho ang lm cho vic rt ngn khong cch v trnh pht trin gia cc nc tr nn hin thc hn v nhanh hn. Khoa hc - cng ngh tr thnh ng lc c bn ca s pht trin kinh t - x hi. Gio dc l nn tng ca s pht trin khoa hc - cng ngh, pht trin ngun nhn lc p ng nhu cu ca x hi hin i v ng vai tr ch yu trong vic nng cao thc dn tc, tinh thn trch nhim v nng lc ca cc th h hin nay v mai sau. 42
c) i mi gio dc ang din ra trn quy m ton cu. Bi cnh trn to nn nhng thay i su sc trong gio dc, t quan nim v cht lng gio dc, xy dng nhn cch ngi hc n cch t chc qu trnh v h thng gio dc. Nh trng t ch khp kn chuyn sang m ca rng ri, i thoi vi x hi v gn b cht ch vi nghin cu khoa hc - cng ngh v ng dng; nh gio thay v ch truyn t tri thc, chuyn sang cung cp cho ngi hc phng php thu nhn thng tin mt cch h thng, c t duy phn tch v tng hp. u t cho gio dc t ch c xem l phc li x hi chuyn sang u t cho pht trin. V vy, cc quc gia, t nhng nc ang pht trin n nhng nc pht trin u nhn thc c vai tr v v tr hng u ca gio dc, u phi i mi gio dc c th p ng mt cch nng ng hn, hiu qu hn, trc tip hn nhng nhu cu ca s pht trin t nc.
C2. Bi cnh trong nc:

i hi IX ca ng tip tc khng nh rng trn c s nm vng hai nhim v chin lc xy dng ch ngha x hi v bo v T quc; trong thi gian t nay n nm 2010 t nc ta ra khi tnh trng km pht trin nng cao r rt i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn, to nn tng n nm 2020 nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i. Con ng cng nghip ho, hin i ho ca nc ta cn v c th rt ngn thi gian so vi cc nc i trc, va c nhng bc tun t, va c nhng bc nhy vt. i tt n u t mt t nc km pht trin th vai tr ca gio dc v khoa hc cng ngh li cng c tnh quyt nh. Gio dc phi i trc mt bc, nng cao dn tr, o to nhn lc v bi dng nhn ti thc hin thnh cng cc mc tiu ca Chin lc pht trin kinh t - x hi. nc ta, qu trnh cng nghip ho, hin i ho c tin hnh trong iu kin tn ti nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t, vn hnh theo c ch th trng nh hng x hi ch ngha. Sn xut hng ho pht trin lm cho th trng lao ng c m rng, nhu cu hc tp tng ln; mt khc, cng lm thay i quan nim v gi tr, nh hng n vic la chn ngnh ngh, ng c hc tp, cc quan h trong nh trng v ngoi x hi. T do cnh tranh lm phn ho giu ngho, lm tng thm s cch bit v c hi hc tp gia cc tng lp dn c. X hi to iu kin cho gio dc pht trin, ng thi cng i hi gio dc phi phc v c lc cho x hi; kp thi iu chnh c cu v quy m, nng cao trnh o to p ng cc nhu cu a dng ca thc tin, tng hiu qu gio dc, nhy bn v thch ng nhanh vi nhng bin ng ca nhu cu nhn lc. Gio dc cn phi nh hng li quan nim v cc gi tr; bi dng phm cht nhn cch mi, nng lc mi v m bo cng bng v c hi hc tp mi cp bc hc v trnh o to cho mi tng lp nhn dn.
C3. Thi c v thch thc:

Bi cnh quc t v trong nc va to thi c ln va t ra nhng thch thc khng nh cho gio dc nc ta. S i mi v pht trin gio dc ang din ra quy m ton cu to c hi tt gio dc Vit Nam nhanh chng tip cn vi cc xu th mi, tri thc mi, nhng c s l lun, phng thc t chc, ni dung ging dy hin i v tn dng cc kinh nghim quc t i mi v pht trin. ng, Nh nc v nhn dn ta ngy cng coi trng vai tr ca gio dc, quan tm nhiu hn v i hi gio dc phi i mi v pht trin p ng nhu cu ngy cng ln ca mi tng lp nhn dn v hc tp v tip thu nhng kin thc, k nng ngh nghip, rn luyn nhng phm cht, nng lc cn thit trong thi k cng nghip ho, hin i ho t nc v hi nhp kinh t quc t. 43
Gio dc nc ta phi vt qua khng ch nhng thch thc ring ca gio dc Vit Nam m c nhng thch thc chung ca gio dc th gii. Mt mt phi khc phc nhng yu km bt cp, pht trin mnh m thu hp khong cch vi nhng nn gio dc tin tin cng ang i mi v pht trin. Mt khc, phi khc phc s mt cn i gia yu cu pht trin nhanh quy m v ngun lc cn hn ch, gia yu cu pht trin nhanh quy m v i hi gp rt nng cao cht lng; gia yu cu va to c chuyn bin c bn, ton din va gi c s n nh tng i ca h thng gio dc. Thc tin chuyn i c ch v pht trin kinh t i hi gio dc phi tip cn v thch nghi vi c ch mi, phi lun pht trin v i trc mt bc n u s pht trin ca x hi. Dn tc ta c truyn thng yu nc, lao ng cn c, tinh thn hiu hc, nng lc tip thu, vn dng tri thc v k nng mi. Cn pht huy nhng li th vt qua thch thc, tranh th thi c xy dng mt nn gio dc tin tin, hin i, hng ti mt x hi hc tp, nhm p ng nhu cu o to ngun nhn lc, nng cao phm cht ton din ca con ngi Vit Nam trong thi i mi, thc y tin b x hi. 2.1.2. Cc quan im ch o pht trin GD;
- Gio dc l quc sch hng u. Pht trin gio dc l nn tng, ngun nhn lc cht lng cao l mt trong nhng ng lc quan trng thc y s nghip CN ho, hin i ho, l yu t c bn pht trin x hi, tng trng kinh t nhanh v bn vng. - Xy dng nn gio dc c tnh nhn dn, dn tc, khoa hc, hin i, theo nh hng XHCN, ly CN Mc-Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng. Thc hin cng bng XH trong gio dc, to c hi bnh ng ai cng c hc hnh. Nh nc v XH c c ch, chnh sch gip ngi ngho hc tp, khuyn khch nhng ngi hc gii pht trin ti nng. - Pht trin gio dc phi gn vi nhu cu pht trin KT - XH, tin b khoa hc - cng ngh, cng c quc phng- an ninh; thc hin nguyn l gio dc: hc i i vi hnh, gio dc kt hp vi L-SX, l lun gn lin vi thc tin, gio dc nh trng, kt hp vi gio dc gia nh v gio dc x hi. - Gio dc l s nghip ca ng, NN v ca ton dn. Xy dng x hi hc tp, nh nc gi vai tr ch o trong pht trin gio dc; y mnh x hi ho gio dc. 2.1.3. Mc tiu v gii php pht trin Gio Dc A. Mc tiu chung a. To bc chuyn bin c bn v cht lng gio dc theo hng tip cn vi trnh tin tin cu th gii, ph hp vi thc tin VN, phc v thit thc cho s pht trin KT -XH ca t nc; ca tng vng, tng a phng; hng ti mt x hi hc tp. Phn u a nn gio dc nc ta thot khi tnh trng tt hu trn mt s lnh vc so vi cc nc pht trin trong khu vc. b. u tin nng cao cht lng o to nhn lc, c bit ch trng nhn lc khoa hc - cng ngh trnh cao, cn b qun l, cng nhn gii v cng nhn k thut lnh ngh trc tip gp phn nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t; y nhanh tin thc hin ph cp THCS. c. i mi mc tiu, ni dung, phng php, chng trnh gio dc cc cp bc hc v trnh o to; pht trin i ng nh gio p ng yu cu va tng quy m, va nng cao cht lng, hiu qu v i mi phng php dy - hc; i mi qun l gio dc o to c s php l v pht huy ni lc pht trin gio dc.
44
B. Mc tiu pht trin cc cp bc hc, trnh v loi hnh gio dc:

ng thi vi vic tng cng cht lng v hiu qu, tip tc m rng qui m cc cp bc hc v trnh o to, ph hp vi c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min ca nhn lc. Nng t l lao ng qua o to cc trnh vo nm 2010 t 40%, trong t cao ng tr ln 6%, trung hc chuyn nghip 8%, cng nhn k thut 26%. Thc hin ph cp trung hc c s trong c nc. Thc hin cng bng x hi trong gio dc v to c hi hc tp ngy cng tt hn cho cc tng lp nhn dn, c bit l cc vng cn nhiu kh khn. a) Gio dc mm non: Nng cao cht lng chm sc gio dc tr trc 6 tui, to c s tr pht trin ton din v th cht, tnh cm, tr tu, thm m; m rng h thng nh tr v trng lp mu gio trn mi a bn dn c, c bit nng thn v nhng vng kh khn; tng cng cc hot ng ph bin kin thc v t vn nui dy tr cho cc gia nh. n nm 2010 hu ht tr em u c chm sc, gio dc bng nhng hnh thc thch hp. Tng t l tr di 3 tui n nh tr t 12% nm 2000 ln 15% nm 2005 v 18% nm 2010. i vi tr 3 - 5 tui tng t l n trng, lp mu gio t 50% nm 2000 ln 58% vo nm 2005 v 67% vo nm 2010; ring tr em 5 tui tng t l huy ng n mu gio chun b vo lp 1 t 81% nm 2000 ln 85% vo nm 2005 v 95% vo nm 2010. Gim t l suy dinh dng ca tr trong cc c s gio dc mm non xung di 20% vo nm 2005, di 15% vo nm 2010. b) Gio dc ph thng: Thc hin gio dc ton din v c, tr, th, m. Cung cp hc vn ph thng c bn, h thng v c tnh hng nghip; tip cn trnh cc nc pht trin trong khu vc. Xy dng thi hc tp ng n, phng php hc tp ch ng, tch cc, sng to; lng ham hc, ham hiu bit, nng lc t hc, nng lc vn dng kin thc vo cuc sng. Tiu hc: Pht trin nhng c tnh t nhin tt p ca tr em, hnh thnh hc sinh lng ham hiu bit v nhng c tnh, k nng c bn u tin to hng th hc tp v hc tp tt. Cng c v nng cao thnh qu ph cp gio dc tiu hc trong c nc. Tng t l huy ng hc sinh trong tui n trng t 95% nm 2000 ln 97% nm 2005 v 99% nm 2010. Trung hc c s: Cung cp cho hc sinh hc vn ph thng c s v nhng hiu bit ban u v k thut v hng nghip thc hin phn lung sau trung hc c s, to iu kin hc sinh tip tc hc tp hoc i vo cuc sng lao ng. t chun ph cp trung hc c s cc thnh ph, th, vng kinh t pht trin vo nm 2005, trong c nc vo nm 2010. Tng t l hc sinh trung hc c s trong tui t 74% nm 2000 ln 80% vo nm 2005 v 90% vo nm 2010. Trung hc ph thng: Thc hin chng trnh phn ban hp l nhm m bo cho hc sinh c hc vn ph thng, c bn theo mt chun thng nht, ng thi to iu kin cho s pht huy nng lc ca mi hc sinh, gip hc sinh c nhng hiu bit v k thut, ch trng hng nghip to iu kin thun li cho vic phn lung sau trung hc ph thng, hc sinh vo i hoc chn ngnh ngh hc tip sau khi tt nghip. Tng t l hc sinh trong tui vo trung hc ph thng t 38% nm 2000 ln 45% vo nm 2005 v 50% vo nm 2010. c) Gio dc ngh nghip: c bit quan tm nng cao cht lng dy ngh gn vi nng cao thc k lut lao ng v tc phong lao ng hin i. Gn o to vi nhu cu s dng, vi vic lm trong qu trnh chuyn dch c cu kinh t, c cu lao ng, 45
p ng nhu cu ca cc khu cng nghip, khu ch xut, khu vc nng thn, cc ngnh kinh t mi nhn v xut khu lao dng. M rng o to k thut vin, nhn vin nghip v c kin thc v k nng ngh nghip trnh trung cp da trn nn hc vn trung hc c s. Hnh thnh h thng o to k thut thc hnh p ng nhu cu pht trin kinh t - x hi, trong ch trng pht trin o to ngh ngn hn v o to cng nhn k thut, k thut vin, nhn vin nghip v c trnh cao da trn nn hc vn trung hc ph thng hoc trung hc chuyn nghip. Trung hc chuyn nghip: Thu ht hc sinh trong tui vo cc trng trung hc chuyn nghip t 10% nm 2005, 15% nm 2010. Dy ngh: Thu ht hc sinh sau trung hc c s vo hc cc trng dy ngh t 6% nm 2000 ln 10% nm 2005, 15% nm 2010. Dy ngh bc cao: Thu ht hc sinh sau trung hc ph thng, trung hc chuyn nghip vo hc cc chng trnh ny t 5% nm 2005, 10% nm 2010. d) Gio dc cao ng, i hc v sau i hc: p ng nhu cu ngun nhn lc trnh cao ph hp vi c cu kinh t - x hi ca thi k cng nghip ho, hin i ho, nng cao nng lc cnh tranh v hp tc bnh ng trong qu trnh hi nhp kinh t quc t. To iu kin thun li m rng gio dc sau trung hc thng qua vic a dng ho chng trnh o to trn c s xy dng mt h thng lin thng ph hp vi c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min ca nhn lc v nng lc ca cc c s o to. Tng cng nng lc thch ng vi vic lm trong x hi, nng lc t to vic lm cho mnh v cho nhng ngi khc. Nng t l sinh vin trn mt vn dn t 118 nm hc 2000 - 2001 ln 200 vo nm 2010. Tng quy m o to thc s t 11.727 hc vin nm 2000 ln 38.000, nghin cu sinh t 3.870 nm 2000 ln 15.000 vo nm 2010. e) Gio dc khng chnh quy: Pht trin gio dc khng chnh quy nh] l mt hnh thc huy ng tim nng ca cng ng xy dng x hi hc tp, to c hi cho mi ngi, mi trnh , mi la tui, mi ni c th hc tp sut i, ph hp vi hon cnh v iu kin ca mi c nhn, gp phn nng cao dn tr v cht lng ngun nhn lc. Cng c v nng cao kt qu xo m ch cho ngi ln, c bit vng ni, vng su, vng xa. Thc hin c hiu qu cc chng trnh sau xo m ch, b tc trn tiu hc gp phn thc hin ch trng ph cp gio dc trung hc c s vo nm 2010; to iu kin thc hin ph cp bc trung hc trong nhng nm tip theo. To c hi cho ng o ngi lao ng c tip tc hc tp, c o to li, c bi dng ngn hn, nh k v thng xuyn theo cc chng trnh gio dc, cc chng trnh k nng ngh nghip ph hp vi nhu cu nng cao nng sut lao ng, tng thu nhp hoc chuyn i ngh nghip. Ch trng pht trin cc chng trnh chun ho i ng gio vin, cn b lnh o, qun l, cng chc nh nc t Trung ng n a phng. g) Gio dc tr khuyt tt: To c hi cho tr khuyt tt c hc tp mt trong cc loi hnh lp ho nhp, bn ho nhp hoc chuyn bit, t t l 50% vo nm 2005 v 70% vo nm 2010.
C. Cc gii php pht trin gio dc:

t c cc mc tiu trn, cn tp trung thc hin 7 nhm gii php ln: - i mi mc tiu, ni dung, chng trnh gio dc; - Pht trin i ng nh gio, i mi phng php gio dc;
46
- i mi qun l gio dc; - Tip tc hon chnh c cu h thng gio dc quc dn v pht trin mng li trng lp v cc c s gio dc; - Tng cng ngun ti chnh, c s vt cht cho gio dc; - y mnh x hi ho gio dc; - y mnh hp tc quc t v gio dc. Trong : + i mi chng trnh gio dc, pht trin i ng nh gio l cc gii php trng tm; + i mi qun l gio dc l khu t ph. C1. i mi mc tiu, ni dung, chng trnh GD:
Mc tiu, ni dung, chng trnh c i mi theo hng chun ho, hin i ho, tip cn vi trnh tin tin ca khu vc v tham gia; ng thi, thch ng vi nhu cu ngun nhn lc cho cc lnh vc kinh t -x hi ca t nc, tng vng v tng a phng. a. GD ph thng: Nng cao cht lng GD ton din; thc hin gim ti, c c cu chng trnh hp l va m bo c chun kin thc ph thng, c bn, va to iu kin pht trin nng lc ca mi hc sinh, nng cao nng lc t duy, k nng thc hnh, tng tnh thc tin, coi trng kin thc khoa hc x hi v nhn vn; b sung nhng thnh tu khoa hc v cng ngh hin i ph hp vi kh nng tip thu ca hc sinh v tip cn trnh GD ph thng cc nc pht trin trong khu vc; quan tm y n GD phm cht, o c, thc cng dn, gio dc sc kho thm m cho hc sinh. b. GD ngh nghip: Xy dng v ban hnh danh mc ngnh ngh o to, i mi v chun ho ni dung, chng trnh o to theo hng mm do, nng cao k nng thc hnh, nng lc t to vic lm, nng lc thch ng vi s bin i nhanh chng ca cng ngh v thc t sn xut kinh doanh, gn kt cht ch vi vic lm trong x hi, lin thng vi cc trnh o to khc. c. GD i hc, cao ng v sau H: Tin hnh i mi mnh m chng trnh o to theo hng a dng ho, chun ho, hin i ho, to iu kin mau chng tip thu c chn lc nhng chng trnh o to ca cc nc pht trin v khoa hc t nhin, k thut v cng ngh ph hp vi yu cu ca t nc, phc v thit thc cho s pht trin kinh t - x hi, ca tng ngnh, lnh vc, vng, tng a phng ni ring. Thit k cc chng trnh chuyn tip, cc chng trnh a giai on v p dng cc quy trnh o to mm do nhm tng c hi hc i hc cho mi ngi, nht l nhng ngi nng thn, min ni, vng su, vng xa. i mi ch thi c, ch tuyn sinh, xy dng phng php, quy trnh v h thng nh gi cht lng o to, cht lng ging vin, cht lng sinh vin mt cch khch quan, chnh xc; xem y l mt bin php c bn khc phc tnh cht i ph vi thi c ca nn GD hin nay, thc y vic lnh mnh ho qu trnh GD khng ch trnh i hc, cao ng m cc cp bc GD ph thng.
C2. Pht trin i ng nh gio, i mi phng php GD:

Gii php pht trin i ng nh gio l gii php trng tm; Pht trin i ng nh gio m bo v s lng, hp l v c cu v chun v cht lng p ng nhu cu va tng quy m va nng cao cht lng v hiu qu GD. i mi v hin i ho cc phng php GD. Chuyn t vic truyn t tr thc th ng, thy ging, tr ghi sang hng dn ngi hc ch ng t duy trong qu trnh tip cn tri thc; dy cho ngi hc phng php t hc, t thu nhn thng tin mt cch h thng v c t duy phn tch, tng hp. 47
a. Gio vin mm non: o to gio vin mm non p ng nhu cu gio vin cho cc c s GDMN cng lp v ngoi cng lp, tin ti chun ho i ng gio vin MN. Xy dng chnh sch i vi gio vin MN, c bit l gio vin nng thn, min ni, vng su, vng xa. b. Gio vin ph thng: iu chnh c cu i ng gio vin ph thng, tng cng gio vin nhc ho, th dc th thao, n cng gia chnh, gio vin hng nghip v dy ngh a dng ho vic hc v hot ng ca hc sinh trong qu trnh tin ti hc 2 bui/ ngy. Nng dn t l gio vin tiu hc c trnh cao ng. Phn u n 2005 tt c gio vin THCS u c trnh cao ng tr ln, trong nhng gio vin trng, ph cc B mn c trnh i hc. Nng t l gio vin THPT c trnh thc s ln 10% vo nm 2010. c bit ch trng u t cho vic xy dng i ng gio vin cho cc tnh min ni, vng su, vng xa, cho ng bo cc dn tc thiu s. Gio vin c thng xuyn tham gia cc lp bi dng nng cao trnh . c. Gio vin cc trng dy ngh v trung hc chuyn nghip: o to v bi dng i ng gio vin cc trng dy ngh v trung hc chuyn nghip theo chun, b sung gio vin cho mt s lnh vc ngnh ngh mi, thc hin lun phin bi dng chuyn mn nghip v theo chu k 5 nm/ln. Nng t l gio vin trung hc chuyn nghip c trnh sau i hc ln 10% vo nm 2010. d. Ging vin H, C; Khn trng o to, b sung v nng cao trnh i ng ging vin i hc, cao ng mt mt gim t l sinh vin/ ging vin trung bnh ang qu cao hin nay (30) xung khong 20, trong 10-15 i vi cc ngnh KH t nhin, k thut v CN, 20 - 25 i vi cc ngnh khoa hc x hi v nhn vn, cc ngnh kinh t, mt khc, n u s pht trin GD i hc trong nhng nm sp ti. Tng t l gio vin H c trnh Thc s ln 40% c trnh tin s ln 25% vo nm 2010. La chn cc sinh vin gii b sung ngun gio vin cho cc trng H, C v tip tc o to trong v ngoi nc. u tin gi ging vin H, C i o to, bi dng nc ngoi bng ngn sch NN v cc ngun kinh ph khc. e. Hon thin nh mc lao ng, ch lm vic, ch chnh sch i vi nh gio: Tng bc xy dng ch tr lng theo s lng v cht lng dy hc. Thc hin tt cc chnh sch u i i vi nh gio, cn b qun l GD cc vng c iu kin kinh t - XH kh khn, GD cc i tng c bit. NN c ch , chnh sch u i v lng i vi nh gio. M rng din tuyn gio vin, ging vin theo ch hp ng di hn. g. Tng cng nng lc o to v i mi chng trnh o to ca cc trng s phm v cc khoa s phm: Thnh lp mi cc khoa s phm, cc trung tm o to, bi dng gio vin trong mt s trng H, C khc. Tp trung xy dng hai trng s phm trng im va o to gio vin c cht lng cao, va nghin cu KH GD t trnh tin tin. u tin o to gio vin ngi dn tc v gio vin bit ting dn tc cho cc c s GD vng c nhiu ngi thuc cc dn tc thiu s.
C3. i mi qun l GD:

Gii php i mi qun l gio dc l khu t ph. a. Nng cao hiu lc ch o tp trung ca Chnh ph trong vic thc hin chin lc GD. i mi chc nng v phng thc hot ng ca Hi ng Quc gia do Th tng lm Ch tch theo hng gip Th tng ch o thc hin Chin lc pht trin 48
GD. Hi ng Quc gia GD c b phn gip vic, huy ng ng o lc lng cc nh khoa hc, GD, hot ng KT- XH c uy tn thuc cc lnh vc khc nhau tham gia vo qu trnh xy dng, thm nh cc ch trng chnh sch, k hoch pht trin, nh gi cht lng, hiu qu cc hot ng GD v tin thc hin Chin lc. b. i mi c ch v phng thc qun l GD theo hng phn cp mt cch hp l nhm gii phng v pht huy mnh m tim nng, sc sng to, tnh t ng v t chu trch nhim ca mi cp v mi c s GD, gii quyt mt cch c hiu qu nhng bt cp ca ton h thng trong qu trnh pht trin. C th l: - Tp trung lm tt 3 nhim v ch yu: xy dng chin lc, quy hoch v k hoch pht trin GD, xy dng c ch chnh sch v quy ch qun l ni dung v cht lng o to; t chc kim tra v thanh tra. c bit ch trng cng tc thanh tra GD v m bo cht lng GD thng qua vic t chc v ch o h thng kim nh cht lng; xy dng c ch phi hp qun l gia nh trng, gia nh v x hi, c ch gn kt gio dc -o to vi nghin cu khoa hc - cng ngh v ng dng qua cc hnh thc t chc, lin kt, cc chnh sch v m v vi m. - Tng cng cht lng ca cng tc lp k hoch; tin hnh d bo thng xuyn, tng cng cung cp thng tin v nhu cu nhn lc ca x hi cho cc ngnh cc cp, cc c s GD iu tit quy m, c cu ngnh ngh v trnh o to cho ph hp vi nhu cu s dng. - Thc hin phn cp qun l mnh m cho cc B, cc a phng, giao quyn qun l v t chc, cn b v ti chnh cho cc c quan qun l GD a phng. Hon thin quy ch qun l hot ng ca cc loi hnh trng. Giao quyn ch ng cao hn cho cc trng H, cao ng to iu kin cho cc trng ch ng, sng to trong vic thc hin c hiu qu cc mc tiu GD, ng thi cng phi chu trch nhim ln hn i vi x hi v nhn dn. - Thc hin ci cch hnh chnh nh nc trong nn GD v i mi phng thc qun l GD. Th ch ho vai tr, chc nng, nhim v, quyn hn, trch nhim qun l GD cc cp; ban hnh v t chc thc hin cc quy phm php lut v GD. c. Xy dng v thc hin chun ho i ng cn b qun l gio dc. o to v bi dng thng xuyn i ng cn b qun l GD cc cp v kin thc, k nng qun l v rn luyn phm cht o c; ng thi iu chnh, sp xp li cn b theo yu cu mi ph hp vi nng lc v phm cht ca tng ngi. S dng cc phng tin, thit b k thut thch hp nng cao hiu qu ca cng tc qun l. Xy dng h thng thng tin qun l gio dc, khai thc ngun thng tin quc t v gio dc, h tr vic nh gi tnh hnh v ra quyt nh. d. Tng cng s lnh o ca ng i vi gio dc. Cc cp u ng t T. n a phng thng xuyn lnh o v kim tra vic thc hin cc ch trng, chnh sch GD, c bit l cng tc x hi ho GD, cng tc GD chnh tr, t tng, xy dng n np, k cng, coi vic pht trin v nng cao cht lng GD l 1 ch tiu phn u xy dng ng b trong sch, vng mnh. Pht trin ng, tng cng xy dng v cng c t chc ng thc s tr thnh ht nhn lnh o trong nh trng.
C4. Tip tc hon chnh c cu h thng GD quc dn v pht trin mng li trng, lp, c s GD:
Hon thin c cu h thng GD quc dn theo hng a dng ho, chun ho, lin thng lin kt t GD ph thng, GD ngh nghip n H, C, sau H. T chc phn lung sau THCS v THPT. 49
a. C cu li h thng gio dc p ng nhu cu ca t nc trong giai on CNH, HH, tip thu c chn lc kinh nghim t chc h thng GD tin tin trn th gii ph hp vi iu kin Vit Nam. C cu li cc trnh o to theo chun quc t. Ci tin hc ch, i mi tuyn sinh, a dng ho phng thc o to, xy dng cc quy chun v lin thng, chuyn tip gia cc cp bc, trnh o to, gia cc c s o to v thc hin cc gii php khc h tr vic iu chnh c cu h thng GD. b. M thm cc c s gio dc mm non, c bit nng thn v nhng vng kh khn. Khuyn khch pht trin v trng mm non ngoi cng lp, cc trng mm non cc n v sn xut - kinh doanh. c. Pht trin mng li trng ph thng rng khp trn ton quc. Xy dng trn mi a bn x, phng hoc ni tha dn th cm x, phng t nht1 trng tiu hc v 1 trng THCS t tiu chun quc gia. Mi tnh xy dng t nht mt trng THPT trng im. Cng c v m thm cc trng ph thng dn tc ni tr. Lin kt cc trng thpt vi cc trung tm k thut tng hp, hng nghip, cc c s o to ngh cc a bn tng thi lng hot ng ca hc sinh ti trong qa trnh tin ti hc v hot ng c ngy ti trng. d. Thc hin phn ban cc cp THPT trn c s m bo chun kin thc ph thng, c bn, ton din v hng nghip cho mi hc sinh, c ni dung nng cao mt s mn hc pht trin nng lc, p ng nguyn vng ca hc sinh. Hon thin m hnh trng THPT chuyn cc a phng hoc cc trng H bi dng hc sinh c nng khiu trong cc lnh vc khoa hc, vn hc, ngh thut, th dc - TT. e. Cng c v m thm cc c s dy ngh, c bit l cc c s gn vi a bn dn c, o to theo cc ngnh ngh ph hp vi nhu cu lao ng a phng. Phn u xy dng 25 trng o to ngh trng im vo nm 2005, 40 trng vo nm 2010. g. Trin khai thc hin quy hoch mng li cc trng H, cao ng. Tp trung u t xy dng v pht trin cc trng trng im bao gm: i hc Quc gia H Ni, H Quc gia thnh ph HCM, 2 trng HSP trng im v mt s trng khc. h. Cng c v m thm cc c s GD thng xuyn nh trung tm GD thng xuyn, trung tm GD cng ng, trng b tc vn ho p ng nhu cu hc tp thng xuyn ca mi ngi, mi la tui v trnh . Tng cng cho 2 vin i hc m v phng tin, thit b, ti liu m rng hnh thc GD t xa.
C 5. Tng cng ngun ti chnh, c s vt cht cho GD:

a. Ngn sch nh nc l ngun ti chnh ch yu ca GD. Nh nc u tin u t cho GD trong tng quan vi cc ngnh khc. Nng t l chi cho GD trong ngn sch nh nc t 15% nm 2000 ln t nht 18% nm 2005 v 20% nm 2010; tranh th ngun ti chnh vay vi li sut u i cho GD t Ngn hng TG (WB), Ngn hng Pht trin Chu (ADB), cc t chc quc t v cc nc. b. i mi c ch qun l ti chnh theo hng song song vi vic trao quyn ch ng v ti chnh cn thc hin ch ti chnh cng khai v ch kim ton nhm tng hiu qu s dng cc ngun ti chnh u t cho GD. Hon thin c ch, chnh sch tn dng cho GD c. Cc a phng c k hoch c th xy dng thm trng s y nhanh tin ph cp GD THCS, tng s lng hc sinh ph thng v hot ng c ngy ti trng ln ti 70%, nng t l cc trng c xy dng theo chun quc gia ln ti 50% vo nm 2010. c bit quan tm xy dng trng kin c, bn kin c cho cc vng thng xy ra thin tai.
50
d. Tng cng v hin i ho trang thit b phc v i mi chng trnh, ni dung, phng php GD. Phn u n nm 2010 c 60% trng ph thng v 100% trng H, cao ng c ni mng Internet. M rng kt ni Internet trc tip cho h thng i hc. e. Xy dng th vin trng. n nm 2010 tt c cc trng ph thng u c th vin trng. Xy dng h thng th vin in t kt ni gia cc trng i hc trong tng vng tin ti kt ni vi cc th vin trong phm vi quc gia, khu vc v quc t. g. Xy dng mt s phng th nghim quc gia trong cc trng HQG, cc trng H trng im, u ngnh. Xy dng cc c s thc nghim v cng ngh 1 s trng cao ng.
C6. y mnh x hi ho GD:

Hon thin c s l lun, thc tin, c ch chnh sch v cc gii php x hi ho GD, nhm to s nht tr cao trong xut hin v nhn thc v t chc thc hin; b sung v hon thin nhng vn bn quy phm php lut, cc chnh sch v m khuyn khch mnh m cc t chc KT -XH, cc c nhn u t cho pht trin GD. - Pht trin cc trng ngoi cng lp. Chuyn mt s trng cng lp thnh trng ngoi cng lp khi c iu kin thch hp. - Cng c v nng cao cht lng GD ca cc trng ngoi cng lp. Nng t l hc sinh hc ngh (ngn hn v di hn) ngoi cng lp n nm 2010 ln khong 70%, t l sinh vin ngoi cng lp n nm 2010 ln khong 30%. - M rng cc qu khuyn hc, qu bo tr GD, khuyn khch c nhn v tp th u t pht trin GD; i mi ch hc ph ca cc trng H, C cng lp v ngoi cng lp theo hng m bo tng xng vi cht lng v cc dch v GD. - M rng v tng cng cc mi quan h ca nh trng vi cc ngnh, a phng, c quan, n v, doanh nghip, cc t chc KT - XH; to iu kin x hi c th ng gp xy dng c s vt cht, gp kin cho quy hoch pht trin nh trng. - Xy dng nh trng tr thnh trung tm vn ho, mi trng GD lnh mnh, GD ton din v c, tr, th, m. Pht huy trun thng tn s trng o, nu cao phm cht nh gio, lm tt cng tc GD chnh tr t tng, phn u cc nh gio thc s l nhng ngi mu mc v mi mt, l tm gng sng cho hc sinh. - Nng cao nhn thc, tng cng s lnh o ca cc cp u ng, s gim st ca Hi ng ND, s qun l ca UBND cc cp; pht huy vai tr ca cc t chc Cng on, Hi Ph n, on TN, i thiu nin TP, Hi hc sinh - SV, Hi Cha m hc sinh, Hi khuyn hc v cc t chc on th, t chc x hi khc trong vic huy ng ngun lc x hi tham gia pht trin s nghip GD.
C7. y mnh hp tc quc t v GD:

a. Huy ng ngun lc t hp tc quc t tng cng trang thit b; xy dng c s vt cht cho GD ph thng, c bit cc vng c iu kin kinh t - x hi kh khn. b. Tng s d n vin tr vn vay o to i ng lao ng k thut p ng cc yu cu v chuyn dch c cu lao ng v xut khu lao ng. c. Hp tc u t xy dng mt s trung tm cng ngh cao trong cc c s o to i hc; nhp thit b th nghim khoa hc tin tin nng cao hiu qu ca cng tc o to v nghin cu khoa hc. d. Pht trin cc d n hp tc trong lnh vc nghin cu k thut ni chung v nghin cu khoa hc GD ni ring ca c s o to H, cc vin, cc trung tm chuyn nghin cu v GD. e. Khuyn khch cc ch u t nc ngoi c kinh nghim, tim lc, truyn thng v trnh tin tin thnh lp c s GD 100% vn nc ngoi hoc lin doanh vi cc i 51
tc VN o to i hc, dy ngh, GD t xa, m cc kho bi dng ngn hn c trnh khu vc v quc t ti VN theo quy nh ca php lut VN. g. Xy dng c ch chnh sch khuyn khch, to iu kin thun li v qun l tt vic du hc t tc.
2.2. Mt s nhim v trng tm v cc gii php (Trch Bo co ca Chnh ph trnh QH ti k hp th 6, QH kho XI/ thng 11/2004) 2.2.1. p ng nhu cu hc tp ca nhn dn, huy ng mi ngun lc pht trin gio dc, y mnh x hi ho gio dc, xy dng x hi hc tp
Chnh ph s tp trung ch o thc hin cc gii php sau: - Bt u qu trnh m rng quy m gio dc i hc v gio dc ngh nghip ngay t nm hc 2005-2006: nm 2005 tng quy m tuyn sinh H, C t 5% ln 10%, tip tc duy tr tc tng trong cc nm tip theo n nm 2010 t mc 200 sinh vin / 1 vn dn. - Hon thin h thng gio dc theo hng lin thng, m ra nhiu kh nng v c hi hc tp khc nhau cho th h tr la chn, c bit l pht trin h thng dy ngh, ch trng dy ngh trnh cao. - Ban hnh chnh sch to iu kin duy tr, cng c v pht trin cc trng ngoi cng lp, khc phc tnh trng phn bit i x vi trng ngoi cng lp, bo m trng ngoi cng lp bnh ng vi trng quc lp. - Trong nm 2005 xy dng v ban hnh chnh sch hc ph hp l trn c s i mi quan nim v hc ph. - T nm 2005 t chc trin khai n xy dng x hi hc tp, ly Hi Khuyn hc v cc on th lm nng ct thc hin. - Pht trin v hon thin cc hnh thc huy ng cng ng tham gia gim st cc hot ng ca nh trng v gii quyt nhng vn quan trng ca gio dc. - Phi hp cht ch vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn huy ng mi lc lng x hi, trc ht l cha m hc sinh xy dng mi trng gio dc lnh mnh, ngn chn v chng li cc t nn, tiu cc x hi thm nhp vo nh trng. 2.2.2. Nng cao r rt cht lng v hiu qu gio dc Chnh ph s tp trung ch o tip tc i mi mc tiu, ni dung gio dc, i mi mnh m cch dy, cch hc trong nh trng, tng cng cc iu kin v i ng gio vin, ging vin, c s vt cht k thut theo hng chun ho, hin i ho. Trong , cc gii php ch yu l: - Xy dng v hon thin h thng chun quc gia cho gio dc bao gm: chun kin thc, k nng i vi tng cp hc, bc hc v trnh o to v chun cc iu kin bo m cht lng gio dc (i ng gio vin, ging vin, cn b qun l v cng nhn vin; SGK, gio trnh v ti liu tham kho; trng s, thit b, phng th nghim, th vin, sn chi, bi tp...), cc yu cu c bn v o c, tc phong v trch nhim ca ngi hc trc gia nh v x hi. - Xy dng danh mc ngnh ngh v chng trnh pht trin nhn lc quc gia. - Tip tc i mi chng trnh gio dc. i vi gio dc ph thng tip tc thc hin k hoch trin khai chng trnh, SGK mi theo Ngh quyt 40/2000/QH10 ca Quc hi. Trn c s nghim tc nh gi kt qu trin khai hn hai nm qua, tip thu cc kin ng gp ca x hi t chc r sot, chnh l nhm khc phc cc sai st, gim hp l ni dung chng trnh tiu hc v THCS ph hp vi c im tm, sinh l ca hc sinh. Ngay trong nm hc 2004-2005, Chnh ph s ch o B GD&T rt kinh nghim 52
th im phn ban trong trng THPT xy dng phng n phn ho mm do, linh hot, kh thi vi bc i thch hp. - Tp trung i mi phng php dy v hc. Trin khai n dy hc tin hc v ng dng cng ngh thng tin trong nh trng. Gim bt gi ln lp, tng thi gian t hc v tho lun chuyn , nht l bc i hc. Ch o y nhanh vic trin khai hc ch tn ch cc trng H, C, THCN v dy ngh ngay t nm 2005. - Xy dng v nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc. T chc bi dng gio vin vi ni dung ch yu l i mi phng php dy hc, lm cho mi gio vin u qun trit yu cu coi trng vai tr ch ng ca ngi hc, pht huy nng lc sng to trong cch tip thu v vn dng tri thc vo cuc sng; pht trin ngi hc nng lc t hc, t nghin cu, t nh gi v kh nng lp nghip. Tng bc xo b s cch bit khng cn thit gia gio vin trong bin ch vi gio vin ngoi bin ch, gia gio vin cc trng cng lp vi gio vin cc trng ngoi cng lp, tin ti mi gio vin c cc quyn li v trch nhim nh nhau (ch khc nhau ngun tr lng) - Thc hin Chng trnh kin c ho trng, lp hc, nng cao hiu qu s dng, y nhanh tin gii ngn ngun cng tri, tng cng kim tra, gim nh, bo m cht lng cng trnh xy dng trng hc. Kin quyt xo b tnh trng hc 3 ca. - T nm 2005 trin khai h thng kim nh cht lng. Thc hin cng b nh k kt qu kim nh cht lng. - Trn c s tng cng nng lc v cht lng o to, tng s lng, ng thi nng cp trnh o to nhn lc phc v xut khu lao ng; thu ht hc sinh, sinh vin cc nc n Vit Nam du hc; tin ti tham gia th trng o to nhn lc quc t. 2.2.3. Thc hin cng bng x hi trong lnh vc gio dc, u tin pht
trin gio dc vng ng bo dn tc, vng kh khn v gio dc i vi tr em b thit thi

Bt u t nm 2005, Chnh ph s tp trung ch o thc hin cc nhim v, gii php sau: - iu chnh nh hng u t t ngn sch nh nc, tp trung u t cho gio dc ph cp, pht trin gio dc vng kh khn, cc chng trnh trng im, chng trnh nhn lc quc gia. - Xo x "trng" v c s gio dc mm non, to iu kin hu ht tr 5 tui con em ng bo dn tc thiu s c hc mu gio nhm chun b v ting Vit trc khi vo lp mt. - M rng hnh thc tn dng hc tp, to iu kin cho con em gia nh ngho, gia nh c thu nhp thp (cn ngho) c tip cn cc c hi gio dc, nht l cc bc hc cao. - T chc cc hnh thc hc tp a dng ngy cng nhiu tr khuyt tt c hc tp, gip cc em phc hi chc nng v hi nhp x hi. 2.2.4. Nng cao kh nng ch ng hi nhp quc t ca gio dc Vit
Nam.
Chnh ph tp trung ch o thc hin t nm 2005 cc gii php sau: - Cho php p dng c chn lc cc chng trnh, gio trnh tin tin v cc mn ton, khoa hc t nhin, cng ngh, ngoi ng ca cc nc pht trin vo gio dc H v gio dc ngh nghip, bo m ph hp vi mc tiu, yu cu v thc tin gio dc nc ta; ng thi xy dng cc chng trnh o to c kh nng chuyn i vi cc c s gio dc nc ngoi. - Trin khai chin lc dy v hc ngoi ng trong h thng gio dc quc dn, tp trung ch yu vo ting Anh, khuyn khch dy v hc ngoi ng th hai.
53
- Cho php cc trng H, C hp tc vi cc trng c uy tn nc ngoi thc hin chng trnh lin kt o to theo m hnh nhng nm u o to trong nc, nhng nm cn li o to nc ngoi, c bit l trong cc chng trnh o to sau i hc. - Tp trung kinh ph ca Nh nc v huy ng lc lng ging vin trnh cao xy dng mt s trng i hc c trnh quc t. 2.2.5. Nng cao hiu lc, hiu qu qun l trong gio dc thc hin nhim v ny, trc ht cn tp trung i mi c ch, thc hin mnh m vic phn cp qun l gio dc: - Chnh ph s tp trung ch o xy dng chin lc, chnh sch, quy hoch, k hoch pht trin gio dc; xy dng mt s lut v gio dc nh Lut Gio vin, Lut Gio dc i hc, Lut Gio dc ngh nghip... trnh Quc hi thng qua. - B GD&T, B L, TB & XH phi hp vi cc B, ngnh c lin quan gip Chnh ph bo m thc hin cc chc nng qun l nh nc i vi lnh vc gio dc, c bit l hon thin h thng vn bn php l v tng cng cng tc thanh tra, kim tra; phi hp hot ng ca a phng trong vic thc hin cc ch trng v gio dc. - T nm 2004 thc hin ngay vic trin khai Ngh nh 166/2004/N-CP ca Chnh ph "Quy nh trch nhim qun l nh nc v gio dc", thc hin phn cp cho chnh quyn a phng quyt nh v chu trch nhim c th ho cc chnh sch gio dc, huy ng ngun lc, xy dng v t chc thc hin quy hoch, k hoch pht trin gio dc, m bo pht trin quy m v nng cao cht lng gio dc ti a phng. - Ban hnh cc quy nh c th tng cng quyn t ch, t chu trch nhim ca c s gio dc v sn phm o to, ti chnh, nhn lc, tuyn sinh... - R sot, b tr, sp xp li i ng cn b qun l gio dc. T chc o to, bi dng xy dng i ng cn b qun l gio dc tn tm, tho vic v c nng lc iu hnh. - a cng tc xy dng quy hoch, k hoch vo nn np; quy hoch k hoch pht trin ngnh phi cn c vo d bo nhu cu nhn lc ca t nc. - Trong qu trnh i mi qun l gio dc ly vic qun l cht lng lm nhim v trng tm. Qun l cht ch qu trnh hc tp, nh gi v "u ra" bng cch tng cng kim sot cht lng trong sut qu trnh o to. 2.2.6. Khc phc nhng tiu cc trong lnh vc gio dc a- i vi cc tiu cc trong dy thm, hc thm: Dy thm, hc thm tn ti ch yu th, vng kinh t pht trin, c phn l nhu cu chnh ng ca nhiu hc sinh v ph huynh hc sinh. Biu hin tiu cc ca dy thm l to ra "nhu cu gi" nhm bt hc sinh hc thm vi mc ch kim li. khc phc nhng tiu cc , s thc hin nghim tc cc bin php sau: - Sa i, b sung quy nh v t chc v qun l dy thm, hc thm thng nht thc hin trong nc. - Hon thin ni dung, chng trnh v SGK i mi gio dc ph thng theo hng ph hp vi yu cu v iu kin dy v hc cc vng min, tng cng c s vt cht, chuyn dn cc trng c iu kin sang hc 2 bui / ngy. - i mi nh gi, ci tin thi c, tuyn sinh theo hng bm st chng trnh, SGK; gim bt s k thi, n gin ho hnh thc thi, p dng thi trc nghim......m rng quy m H, C v ci tin k thi tuyn sinh. - Tng cng cc bin php gio dc chnh tr t tng cho i ng gio vin, nghin cu gii quyt ch , chnh sch i vi gio vin ng thi x l nghim minh i vi cc trng hp vi phm. b - i vi cc tiu cc trong vic cp pht, s dng vng bng, chng ch v nh gi kt qu hc tp khng ng thc cht: 54
- Tng cng thanh tra, kim tra, x l nghim tc, kp thi theo ng cc quy nh ban hnh. - Tng cng trch nhim ca cc c s gio dc trong vic bo m quy trnh o to v cp pht vn bng tng ng vi trnh thc cht ca ngi hc, trc ht i vi cc h o to khng chnh quy. - Kin quyt x l nghim minh cc trng hp sao chp lun vn, lun n, phi hp vi cc cp chnh quyn a phng thanh tra, kim tra v x l cc c s t chc sao in, mua bn lun vn, lun n vi dng xu.
- Xy dng c ch nh gi, s dng cn b cng chc cn c vo trnh , nng lc v kt qu hot ng thc tin, khc phc tnh trng tuyn chn, bt qu thin vo bng cp, gp phn ngn chn tn gc tnh trng "hc gi, bng tht".
Chng III. Lut Gio dc.

I. gii thiu khI qut Lut Gio dc 1998
Qu trnh th ch ho qun l GD trc khi c Lut Gio dc.
Tri my nghn nm dng nc v gi nc truyn thng tn s trng o tr thnh bn sc dn tc v gi tr bn vng ca con ngi Vit Nam. ng, Nh nc v nhn dn ta khng ngng phn u gi vng v pht huy truyn thng tt p . Hn 50 nm qua, nn gio dc quc dn c xy dng thnh mt h thng ngy cng hon chnh t gio dc mm non n o to tin s, gp phn ch yu vo s nghip nng cao dn tr, T nhn lc, bi dng nhn ti phc v cng cuc xy dng v bo v T quc. qun l cc hot ng gio dc, Nh nc ban hnh cc vn bn quy phm php lut, khng ngng th ch ho ng li ch trng ca ng v gio dc. T nm 1945 n 1998, Nh nc ban hnh 756 vn bn quy phm php lut v gio dc di dng cc ngh nh, quyt nh, thng t, ch th : - Sc lnh SL20 ( 8-9-1945) l sc lnh u tin v GD, y l sc lnh thnh lp Nha bnh dn hc v v cng bch hc quc ng; tip n SL 146 (20-6-1946) v SL 147 (10-8-1946) t nn mng cho hnh lang php l i vi hot ng gio dc ca nc Vit Nam dn ch cng ho, a ra nhng nguyen tc c bn cho mt nn gio dc mi v vic t chc bc hc c bn. - Thng t s 56 (31-7-1950) ca B Gio dc ch o ci cch gio dc (CCGD) ln 1 - Ngh nh s 1027 (27- 8- 1956) ca Chnh ph ch o CCGD ln 2 - Ngh quyt s (NQ) 14 (12-1978) v cc Quyt nh s 243/CP (28/6/1979); Q s 126/CP (19/3/1981)... km theo Hng dn ch o CCGD ln 3 - c bit t nm 1991 khi ban hnh Lut Bo v chm sc (BVCS) tr em, Lut Ph cp gio dc tiu hc (16/8/1991) v Ngh nh 90/CP v c cu h thng gio dc to nn mt hnh lang php l r rng cho cc hot ng qun l gio dc trong giai on mi. V quan h quc t Nh nc ta tham gia k kt v ph chun mt s vn kin lin quan n gio dc: - Cng c ca Lin hp quc v quyn tr em (1990) ; - Tuyn ngn th gii v gio dc cho mi ngi (1990) ; Nhng vn bn quy phm php lut m Nh nc ban hnh trc khi c Lut Gio dc nhn chung c ni dung chnh xc, phm vi iu chnh r rng, kp thi gii quyt nhng vn ny sinh v php quy trong lnh vc gio dc, gip cho gio dc khng ngng pht trin. Tuy nhin, nhiu vn bn thiu c th, h thng vn bn thiu ng b ; phm vi iu chnh cha rng ; hiu lc php l cha cao. 55
Mc d t 1992, Lut Ph cp gio dc tiu hc c ban hnh nhng cng mi ch gii hn phm vi iu chnh mt b phn, cha to c s php l cho ton b hot ng ca h thng gio dc quc dn. Cn c mt vn bn php lut c tnh php l cao, phm vi iu chnh rng. Thc hin ch trng xy dng Nh nc php quyn Cng ho XHCN Vit Nam v ci cch nn hnh chnh, tng cng th ch ho ch trng ng li GD - T ca ng trong thi k mi. i hi ng VIII v Hi ngh Trung ng 2 kho VIII xem xt ban hnh Lut Gio dc l mt ch trng quan trng nhm pht trin gio dc. Quc hi kho IX, ti k hp th 8 thng 10 nm 1995, a vic son tho Lut GD vo k hoch xy dng php lut ca Quc hi T nm 1995 n 1998, Nh nc xem xt v cho kin i vi 23 ln d tho, ngy 07/ 08/ 1998 Lut Gio dc c cng b ly kin ca nhn dn, cc ngnh, cc cp. Ti k hp th 4 Quc hi kho X, sau 9 ngy lm vic khn trng v nghim tc gm nhng bui tho lun t, hi trng, chnh l v biu quyt thng qua tng iu, ngy 02/ 12/ 1998 Quc hi thng qua ton b Lut Gio dc bao gm : Li ni u, 9 chng, 110 iu v quy nh Lut Gio dc c hiu lc t ngy 01/ 06/ 1999.
II. gii thiu Lut Gio dc 2005 1. S cn thit ban hnh Lut Gio dc 2005
1.1 Qua gn 7 nm thc hin, Lut Gio dc c Quc hi thng qua ngy 02/12/1998 to c s php l s nghip gio dc tip tc pht trin, h thng gio dc quc dn c tng bc kin ton, trnh dn tr v cht lng ngun nhn lc c nng cao. Tuy nhin, trong qu trnh pht trin gio dc, gii quyt cc vn bc xc do thc t cuc sng t ra; cn c thm mt s quy nh mi, ng thi cn sa i, b sung mt s quy nh c nhm tng cng c s php l, to iu kin cho s nghip gio dc pht trin mnh m p ng nhu cu hc tp ca nhn dn v phc v c hiu qu cng tc i mi kinh t - x hi ca t nc. 1.2. i hi ng ton quc ln th IX xc nh nhng quan im v phng hng c bn v pht trin gio dc, trong ni bt l cc yu cu nng cao cht lng gio dc ton din, i mi ni dung, phng php dy hc, hon thin h thng trng lp v h thng qun l gio dc; chun ho, hin i ho, x hi ho gio dc; thc hin cng bng trong gio dc v xy dng x hi hc tp. Hi ngh ln th su Ban chp hnh Trung ng kho IX nm 2002 tip tc nhn mnh phng hng, nhim v do i hi IX vch ra, ng thi xc nh vai tr nng ct ca i ng nh giov cn b qun l gio dc trong vic thc hin cc nhim v v gio dc. Cc quan im ca ng trong cc vn kin nu trn v pht trin s nghip gio dc trong thi k mi cn c th ch ho trong Lut gio dc. 1.3. Trong nhng nm qua, nhn thc quan im pht trin gio dc l quc sch hng u mc d c nng ln, song cha th hin y trong cng tc ch o v t chc thc hin nhiu cn b qun l v cp qun l, nht l khi phi xy dng v la chn cc phng n u t cho gio dc, xy dng c ch, chnh sch cho cc t chc v hot ng gio dc. Trong qun l nh nc v gio dc, s phi hp gia cc ngnh, cc cp cn c nhiu trng hp thiu cht ch, cha ng b, km hiu qu. S phi hp gia nh trng, gia nh v x hi cha c trin khai thc hin ng mc. Tnh hnh i hi cn sa i Lut Gio dc nhm xc nh r hn hnh lang php l tng cng s phi hp gia cc c quan nh nc trong cng tc qun l gio dc, gia cc t chc, c nhn tham gia hot ng gio dc. 1.4. Trong bi cnh ton cu ho v hi nhp kinh t quc t, khoa hc - cng ngh c nhng bc pht trin nhy vt, cng cuc ci cch gio dc ang din ra trn quy m ton cu, vic sa i Lut Gio dc cn nhm to thm iu kin gio dc 56
nc ta tip cn trnh pht trin v gio dc ca cc nc tin tin, trn c s , phc v tt hn s nghip i mi kinh t - x hi cu t nc trong thi k hi nhp v pht trin u th k XXI.
2. Nguyn tc ch o, qu trnh son tho, tho lun v thng qua d n Lut Gio dc (sa i)
2.1 Vic xy dng Lut Gio dc (sa i) c tin hnh theo cc nguyn tc ch o sau y: Lut Gio dc (sa i) th ch ho ng li, quan im gio dc ca ng c ch ra trong cc vn kin ca i hi IX, kt lun ca Hi ngh TW6 v ngh quyt Hi ngh TW9 kho IX, to chuyn bin c bn v cht lng gio dc v qun l gio dc theo hng chun ho, hin i ho, x hi ho, gp phn thc hin cng bng x hi, hi nhp kinh t quc t v xy dng x hi hc tp. Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam nm 1992 c sa i, b sung nm 2001 l cn c php l c bn sa i Lut gio dc. ng thi cc quy nh ca Lut Gio dc nm 2005 phi m bo ph hp v ng b vi php lut hin hnh, c bit l cc b lut mi ban hnh k t nm 1998 tr li y. Lut Gio dc nm 2005 l Lut Gio dc (sa i) v vy phi xut pht t nhng i hi khch quan v to c s php l gii quyt cc vn thc s bc xc, gp phn tho g nhng kh khn, vng mc trong hot ng gio dc v trong cng tc qun l gio dc, trong , u tin tp trung vo cc vn : thc hin chun ho, hin i ho, nng cao cht lng v hiu qu gio dc; y mnh x hi ho gio dc v xy dng x hi hc tp; hon thin h thng gio dc quc dn; tng cng qun l nh nc, thc hin phn cp mnh m cho a phng, nng cao quyn t ch, t chu trch nhim ca cc c s gio dc. 2.2 Qu trnh son tho Lut Gio dc 2005 Thc hin Ngh quyt ca Quc hi, thang 3/2003 Chnh ph thnh lp Ban son tho Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Gio dc do B trng B Gio dc v o to lm trng ban. Trong qu trnh xy dng D n Lut, di s ch o ca Chnh ph, Ban son tho phi hp cht ch vi U ban Trung ng, U ban Vn ho Giao dc Thanh nin, Thiu nin v Nhi ng ca Quc hi, Vn phng Chnh ph, B T php, B Lao ng Thng binh v X hi, Lin hip cc hi khoa hc v k thut, Hi Khuyn hc Vit Nam, Hi Cu gio chc Vit Nam v cc B, ngnh, on th, cc a phng tin hnh kho st, nh gi tnh hnh v xy dng bo co tng kt 5 nm thi hnh Lut gio dc; t chc nghin mt s chuyn , su tm, nghin cu, h thng ho cc vn bn ca ng, Nh nc, cc quy nh c th ca cc B, ngnh lin quan n gio dc. Ban son tho cng tham kho cc o lut v gio dc ban hnh trong nhng nm gn y v kinh nghim v qun l nh nc, xy dng h thng gio dc ca mt s quc gia trong khu vc v th gii. Ban son tho phi hp vi cc c quan, on th c lin quan mt s tnh, thnh ph t chc tho lun gp cho D n Lut gio dc; tp trung i ng chuyn gia gii gp cho Lut ng thi cng tin hnh trng cu kin ca i din cc nh gio, nh khoa hc, cn b qun l gio dc v ph huynh hc sinh ti cc a phng v mt s trng i hc, cao ng. Ngy 26/8/2004, Chnh ph c t trnh U Ban Thng v Quc hi v D n Lut (t trnh s 1208/ CP-PC); Ngy 21/9/2004, U ban Vn ho, Gio dc, Thanh nin, Thiu nin v Nhi ng ca Quc hi hp cho kin thm tra. Ti phin hp thng k thng 9, U ban Thng v Quc hi cng cho kin v D n Lut. Ngy 26, 27 thng 11 nm 2004, ti K hp th 6, Quc hi cho kin v D n Lut gio dc. Tip thu kin ng gp ca i biu Quc hi, D n Lut tip tc c chnh l v hon thin thm. 57
Ngy22, 23 thng2 nm 2005, Hi ngh i biu Quc hi chuyn trch ln th nm tho lun v d tho 17 Lut Gio dc ( sa i); Ngy 13/5/2005, Quc hi tho lun ti hi trng v D n Lut gio dc(sa i). Nhn chung, cc kin rt phong ph, c th, th hin s quan tm v tinh thn trch nhim cao ca cc v i biu Quc hi i vi vic i mi gio dc, thc hin chun ho, hin i ho, nng cao cht lng v hiu qu gio dc, xy dng x hi hc tp. Trn c s kin ca cc i biu Quc hi, thc hin ch o ca U ban Thng v Quc hi, Ban son tho phi hp cht ch vi Ban cng tc lp php ca U ban Thng v Quc hi, on th k k hp v cc c quan, t chc co lin quan nghim tc tip thu, chnh l, hon thin D n Lut. Ngy 13 thng 5 nm 2005, ti K hp th 7 Quc hi kho XI tho lun ti hi trng v d n Lut Gio dc (sa i). Chiu ngy 20 thng 5 nm 2005, Lut Gio dc (sa i) c Quc hi biu quyt thng qua. Ngy 14 thng 6 nm 2005 Ch tch Quc hi Nguyn Vn An k xc nhn Quc hi thng qua Lut gio dc, ngy 14 thng 7 nm 2005, Ch tch nc Trn c Lng k lnh cng b Lut Gio dc nm 2005 c hiu lc k t ngy 01 thng 01 nm 2006.
3. B cc v ni dung c bn ca Lut io dc
Lut Gio dc 2005 gm 9 chng, 120 iu, b bt 3 iu, b sung 13 iu mi, sa i 83 iu (trong c 68 iu c chnh l v ni dung v 15 iu c chnh l v k thut). L do b 3 iu trong mc 4 chng VII v thanh tra Lut Gio dc l v mt s ni dung quy nh v thanh tra gio dc c quy nh ti Lut Thanh tra v do Lut Thanh tra iu chnh. L do thm 13 iu mi l nhm quy nh cc ni dung v chng trnh, trch nhim ca cn b qun l, t chc kim nh cht lng gio dc, cc hnh vi b cm i vi nh gio v ngi hc, chnh sch i vi tr em ti cc c s gio dc mm non, chnh sch i vi trng dn lp v cc t chc cn c m trong Lut Gio dc 1998 cha quy nh. Cc iu b xung mi gm quy nh v chng trnh gio dc (iu 6), vai tr v trch nhim ca cn b qun l gio dc (iu 16), kim nh cht lng gio dc (iu 17), chng trnh gio dc mm non (iu 24), Hi ng trng (iu 53), mc 4 chng III, chnh sch i vi trng dn lp, t thc gm 4 iu: quy nh nhim v, quyn hn ca trng dn lp, t thc (iu 65), ch ti chnh ( iu 66), quyn s hu ti sn, rt vn v chuyn nhng vn ( iu 67), chnh sch u i (iu 68), cc hnh vi nh gio khng c lm ( iu 75), quyn v chnh sch i vi tr em ti c s gio dc mm non (iu 84), cc hnh vi b cm i vi ngi hc (iu 88), ban i din cha m hc sinh (iu 96). B cc Lut Gio dc bao gm: Chng I, Nhng quy nh chung gm 20 iu, quy nh v phm vi iu chnh; mc tiu gio dc; tnh cht, nguyn l gio dc; h thng gio dc quc dn; yu cu v ni dung, phng php gio dc; chng trnh gio dc; ngn ng dng trong nh trng v c s gio dc khc, dy v hc ting ni, ch vit ca dn tc thiu s, dy ngoi ng; vn bng, chng ch; pht trin gio dc; quyn v ngha v hc tp ca cng dn; ph cp gio dc; x hi ho s nghip gio dc; u t cho gio dc; qun l nh nc v gio dc; vai tr v trch nhim ca nh gio; vai tr v trch nhim ca cn b qun l gio dc; kim nh cht lng gio dc; nghin cu khoa hc; khng truyn b tn gio trong nh trng, c s gio dc khc; cm li dng cc hot ng gio dc. Chng II. H thng gio dc quc dn gm 27 iu, quy nh v gio dc mm non ( mc tiu, yu cu v ni dung, phng php, chng trnh gio dc, c s gio dc)l gio dc ph thng (mc tiu, yu cu v ni dung, phng php, chng trnh gio dc, sch gio khoa, c s gio dc, xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc v cp vn bng tt nghip trung hc); gio dc ngh nghip ( mc tiu, yu cu v ni dung, phng php, chng trnh, gio trnh, c s gio dc, vn bng, chng ch). 58
Chng III. Nh trng v c s gio dc khc gm 22 iu, quy nh t chc, hot ng ca nh trng (nh trng trong h thng gio dc quc dn; trng ca c quan nh nc, ca t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, ca lc lng v trang nhn dn; thnh lp nh trng; thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp, nh ch hot ng, sp nhp, chia, tch, gii th nh trng; iu l nh trng; hi ng trng, hiu trng, hi ng t vn trong nh trng, t chc ng trong nh trng, on th, t chc x hi trong nh trng); nhim v v quyn hn ca nh trng ( nhim v v quyn hn ca trng trung cp, trng trung cp chuyn nghip, trng cao ng ngh, trng cao ng, trng i hc trong nghin cu khoa hc phc v x hi, quyn t ch v t chu trch nhim ca trng trung cp ngh, trng trung cp chuyn nghip, trng cao ng ngh, trng cao ng, trng i hc); cc loi trng chuyn bit (trng ph thng dn tc ni tr, trng ph thng dn tc bn tr, trng d b i hc, trng chuyn, trng nng khiu, trng lp dnh cho ngi tn tt, trng gio dng); Chnh sch i vi trng dn lp, t thc (nhim v v quyn hn ca trng dn lp, t thc, ch ti chnh, quyn s hu ti sn rt vn v chuyn nhng vn, chnh sch u i); t chc v hot ng ca cc c s gio dc khc. Chng IV, Nh gio gm 13 iu, quy nh nhim v v quyn hn ca nh gio (gio s, ph gio s, nhim v ca nh gio, quyn ca nh gio, thnh ging, cc hnh vi nh gio khng c lm, ngy nh gio Vit Nam); o to v bi dng nh gio ( trnh chun c bi dng ca nh gio, trng s phm, nh gio ca trng cao ng, trng i hc); chnh sch i vi nh gio ( bi dng chuyn mn, nghip v, tin lng, chnh sch i vi nh gio, cn b qun l gio dc cng tc trng chuyn bit, vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn). ChngV. NGi hc gm 10 iu, quy nh nhim v v quyn ca ngi hc (ngi hcm quyn v chnh sch i vi tr em ti c s gio dc mm non, nhim v ca ngi hc, quyn ca ngi hc, ngha v ca ngi hc ti trng cao ng, trng i hc quc lp, cc hnh vi b cm i vi ngi hc); chnh sch i vingi hc (hc bng v tr cp x hi, ch c tuyn, tn dng gio dc,min, gim ph dch v cng cng cho hc sinh, sinh vin). ChngVI. Nh trng, gia nh v x hi gm 6 iu, quy nh trch nhim ca nh trng, trch nhim ca gia nh, quyn ca cha m hoc ngi gim h ca hc sinh, ban i din cha m hc sinh, trch nhim ca x hi, qu khuyn hc, qu bo tr gio dc. ChngVII. Qun l nh nc v gio dc gm 15 iu, quy nh ni dung qun l nh nc v c quan qun l nh nc v gio dc, u t cho gio dc (ngn sch nh nc chi cho gio dc, u tin u t ti chnh v t ai xy dng trng hc, khuyn khch u t cho gio dc, hc ph, l ph tuyn sinh, u i v thu trong xut bn sch gio khoa, sn xut thit b dy hc, chi); hp tc quc t v gio dc ( khuyn khch v gio dc vi nc ngoi, khuyn khch v hp tc gio dc vi Vit Nam, cng nhn vn bng nc ngoi); thanh tra gio dc (quyn hn, trch nhim ca thanh tra gio dc, t chc hot ng ca thanh tra gio dc). Chng VIII. Khen thng v x l vi phm gm 5 iu, quy nh phong tng danh hiu nh gio nhn dn, nh gio u t; khen thng i vi t chc, c nhn c thnh tch trong gio dc; khen thng i vi ngi hc; phong tng danh hiu tin s danh d. Chng IX. iu khon thi hnh gm 2 iu, quy nh v hiu lc thi hnh v hng dn thi hnh. Lut Gio dc 2005 c xy dng trn c s k tha v pht trin nhng quy nh ca Lut Gio dc 1998, nhng ni dung mi c b xung bao gm cc quy nh nhm tp chung gii quyt 5 nhm vn : 59
Mt l, hon thin mt bc v h thng gio dc quc dn, Lut khng nh v tr ca gio dc thng xuyn, pht trin gio dc ngh nghip theo ba cp o to, tng kh nng lin thng, phn lung gia cc b phn ca h thng. Hai l, Lut xc nh r yu cu v chng trnh gio dc, v iu kin thnh lp nh trng, cc nh nhng tiu tr c bn mt trng i hc hoc vin nghin cu c php o to trnh tin s, inh hng v cng tc kim nh cht lng gio dc, to iu kin chuyn i t o to theo nm hc sang o to theo tch lu tn ch, tng tnh cnh tranh gia cc c s gio dc. Ba l, nng cao tnh cng bng x hi trong gio dc, Lut c nhng quy nh m rng c hi hc tp, xc nh cc chnh sch h tr cho con em ng bo dn tc thiu s, cc i tng c hng chnh sch x hi, con em gia nh ngho. Bn l, tng cng qun l nh nc v gio dc, Lut xc nh nhng quy phm nhm ngn nga, hn ch cc hnh vi tiu cc, xc nh r trch nhim ca hi ng nhn dn, U ban nhn dn cp tnh, nng cao tnh t ch, t chu trch nhim ca nh trng, c bit l cc trng dy ngh, cc trng trung cp, cao ng v i hc. Nm l, khuyn khch u t m trng ngoi cng lp, Lut c cc quy nh bo m s bnh ng gia cc loi hnh trng v quy nh cc chnh sch h tr trng dn lp, trng t thc.
III. mt s ni dung ca Lut Gio dc 2005 1. Khng inh vai tr v trch nhim ca cn b qun l gio dc.
im mi ca Lut Gio dc 2005 l, bn cnh vic vn xc nh vai tr ca nh gio trong bo m cht lng gio dc, Lut b xung 01 iu mi (iu 16), quy nh vai tr v trch nhim ca cn b qun l gio dc: Vai tr v trch nhim ca cn b qun l GD; Cn b qun l GD gi vai tr quan trng trong vic t chc, qun l, iu hnh cc hot ng GD. Cn b qun l GD phi khng ngng hc tp, rn luyn, nng cao phm cht o c, trnh chuyn mn, nng lc qun l v trch nhim c nhn. Nh nc c k hoch xy dng v nng cao cht lng i ng cn b qun l GD nhm pht huy vai tr v trch nhim ca cn b qun l GD, bo m pht trin s nghip gio dc
2. Hon thin quy nh v h thng gio dc quc dn

- Lut quy nh thng nht vic b thi tt nghip tiu hc ( c xc nh ti Ngh quyt s 37/2004/QH11 ca Quc hi), hc sinh vo hc lp su phi hon thnh chng trnh tiu hc, c hiu trng nh trng xc nhn trong hc b. Lut cng xc nh nhng trng hp B trng B Gio dc v o to quy nh hc sinh c th hc trc tui, hc vt lp, hc lu ban. - Lut quy nh c s gio dc ph thng bao gm c trng ph thng c nhiu cp hc (iu 30), vn ny xut pht t vn thc t hin nay mt s a phng c bit l cc tnh min ni, vung su, vng xa kh khn trong vic t chc cc trng ph thng cho tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thng ring bitm do s lp hc v s hc sinh khng theo quy nh. V vy, trong thc t hnh thnh nhng trng ph thng c nhiu cp hc (tiu hc, trung hc c s v trung hc ph thng hoc tiu hc, trung hc). - Lut Gio dc 2005 b quy nh v k thi tt nghip trung hc c s. Theo kt qu phiu xin kin i biu Quc hi ti k hp th 7 cho thy, c 83% tn thnh b k thi tt nghip trung hc c s. Hc sinh hc ht chng trnh trung hc c s, c iu 60
kin theo quy nh th c trng phng gio dc v o to qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh cp bng tt nghip trung hc c s ( iu 31). Vic b k thi ny gp phn gim bt tn km cho gia nh, nh trng v x hi cng nh tm l cng thng ca hc sinh. Tuy nhin, thc hin theo phng php ny i hi va phi i mi cch hc, cch dy, va phi nng cao trch nhim ca hc sinh, ca thy c gio v cn b qun l gio dc, ca gia nh v chnh quyn a phng. Cc cp qun l gio dc cn c s phi hp ch o vic st sao thc hin chng trnh gio dc, t chc tt vic kim tra ht mn, kim tra hc k, kim tra cui nm m bo cht lng gio dc ngay trong qu trnh dy v hc. Phi t chc tt vic tuyn sinh vo cc trng trung hc ph thng, trng trung cp theo hng m bo tnh nghim tc, cng bng, khch quan, trnh gy nhng cng thng qu mc khng cn thit. -Lut khng nh v tr ca gio dc thng xuyn trong ton b h thng gio dc quc dn bng quy nh ti iu 4 h thng gio dc quc dn gm gio dc chnh quy v gio dc thng xuyn. iu ny cho thy gio dc thng xuyn tr thnh mt b phn quan trng bn cnh gio dc chnh quy trong h thng gio dc quc dn. Gio dc thng xuyn hin nay c vai tr ln trong vic o to, bi dng ngun nhn lc, p ng yu cu thay i cng ngh trong sn xut v i sng, xy dng x hi hc tp. nc ta trong nhng nm gn y, gio dc thng xuyn pht trin nhanh chng v tng bc p ng nhu cu hc tp cho hng triu ngi c nhu cu hc tp lin tc, hc tp sut i. - Lut xc nh r yu cu v chng trnh gio dc: Do tm quan trng ca chng trnh gio dc, Lut c mt iu ring v chng trnh gio dc phn quy nh chung, nu nhng nguyn tc v yu cu c bn v vic xy dng thc hin chng trnh gio dc. iu 6. Chng trnh GD 1. Chng trnh GD th hin mc tiu GD; quy nh chun kin thc, k nng, phm vi v cu trc ni dung GD, phng php v hnh thc t chc hot ng GD, cch thc nh gi kt qu GD i vi cc mn hc mi lp, mi cp hc hoc trnh o to. 2. Chng trnh GD phi bo m tnh hin i, tnh n nh, tnh thng nht; k tha gia cc cp hc, cc trnh o to v to iu kin cho s phn lung, lin thng, chuyn i gia cc trnh o to, ngnh o to v hnh thc GD trong h thng GD quc dn. 3. Yu cu v ni dung kin thc v k nng quy nh trong chng trnh GD phi c c th ha thnh sch gio khoa GD ph thng, gio trnh v ti liu ging dy GD ngh nghip, GD i hc, GD thng xuyn. Sch gio khoa, gio trnh v ti liu ging dy phi p ng yu cu v phng php GD. Trong chng quy nh c th v h thng gio dc quc dn ( chng II), Lut cng b xung mt s iu c chng trnh gio dc ca tng cp hc v trnh o to ( iu 24,29, 35, 41). Cc quy nh ny m bo c ch qun l gio dc bng chng trnh trong h thng gio dc quc dan, gp phn nng cao cht lng gio dc. - Lut quy nh nguyn tc chung v cng tc kim nh cht lng gio dc: iu 17. Kim nh cht lng GD Kim nh cht lng GD l bin php ch yu nhm xc nh mc thc hin mc tiu, chng trnh, ni dung GD i vi nh trng v c s GD khc. Vic kim nh cht lng GD c thc hin nh k trong phm vi c nc v i vi tng c s GD. Kt qu kim nh cht lng GD c cng b cng khai x hi bit v gim st. B trng B GD&T c trch nhim ch o thc hin kim nh 61
cht lng GD. y l im mi v Lut Gio dc nm 1998 cha quy nh v vn ny. Trong qu trnh tho lun xy dng Lut, c mt s kin ngh cn b xung nhng quy nh c th, v d nh chc nng, nhim v, quyn hn v h thng t chc ca c quan kim nh cht lng gio dc, trch nhim ca B GIO GD&T trong vic ch o, xy dng cc tiu ch kim nh i vi tng cp hc, tng trnh o toTuy nhin, c th thy rng kim nh cht lng gio dc l mt vn mi, do nc ta cha c kinh nghim t thc tin, v vy ch c th quy nh t nguyn tc chung, trn c s , Chnh ph s ban hnh nhng quy nh c th ch o trong qu trnh t chc thc hin v rt kinh nghim t thc tin nhm hon chnh cc vn bn di lut, m bo cho vic thc hin ch trng ny c hiu qu. Nh vy, theo tinh thn ca Lut, yu cu t ra trong thi gian ti l phi xy dng quy trnh, tiu chun nh gi v trin khai k hoch kim nh cht lng cc c s gio dc, nhm nh gi, phn loi nng lng, cht lng ca cc c s ny. Lut Gio dc 2005 to lp c s php l cho vic chuyn tip dn t t chc o to theo nin ch sang o to theo tn ch gio dc i hc v gio dc ngh nghip, tng cng tnh lin thng v phn lung trong h thng gio dc quc dn: Khon 4, iu 6 quy nh Chng trnh GD c t chc thc hin theo nm hc i vi GD mm non v GD ph thng; theo nm hc hoc theo hnh thc tch lu tn ch i vi GD ngh nghip, GD i hc. Kt qu hc tp mn hc hoc tn ch m ngi hc tch lu c khi theo hc mt chng trnh GD c cng nhn xem xt v gi tr chuyn i cho mn hc hoc tn ch tng ng trong chng trnh GD khc khi ngi hc chuyn ngnh ngh o to, chuyn hnh thc hc tp hoc hc ln cp hc, trnh o to cao hn. B trng B GD & T quy nh vic thc hin chng trnh GD theo hnh thc tch lu tn ch, vic cng nhn xem xt v gi tr chuyn i kt qu hc tp mn hc hoc tn ch. Lut sa i, b xung mt s ni dung c th nhm to iu kin pht trin dy ngh: Theo , dy ngh o to 3 trnh : s cp, trung cp v cao ng: hc sinh tt nghip trnh trung cp v trnh cao ng c cp bng ngh tng ng vi trnh o to. Vic b sung dy ngh trnh cao ng ( cp bng cao ng ngh) nhm p ng nhu cu th trng lao ng v i ng cng nhn k thut c k nng ngh nghip v kin thc chuyn mn cao, c bit l nhng ngh thuc lnh vc k thut, cng ngh hin i nh t ng ho, c - in t, c kh chnh xc, cng ngh thng tin, ho du, cng ngh ch bin khc.Vic m rn dy ngh n trnh cao ng cng thu ht hc sinh v ngi lao ng hc ngh, gp phn thc hin phn lung sau trung hc ph thng. Cao ng ngh o to cng nhn k thut trc tip sn xut c trnh cao ng, v vy thi lng thc hnh chim t l ln trong chng trnh o to. Thc t, mt s nc cng c o to v cp vn bng cao ng ngh. - Lut sung quy nh v iu kin chung mt c s gio dc i hc c giao nhim v o to trnh tin s, c th, ti iu 42 Lut quy nh: 1. C s GD i hc bao gm: a) Trng cao ng o to trnh cao ng; b) Trng i hc o to trnh cao ng, trnh i hc; o to trnh thc s, trnh tin s khi c Th tng Chnh ph giao. Vin nghin cu khoa hc o to trnh tin s, phi hp vi trng i hc o to trnh thc s khi c Th tng Chnh ph giao. 2. C s GD i hc c giao nhim v o to trnh tin s khi bo m cc 62
iu kin sau y: a) C i ng gio s, ph gio s, tin s s lng, c kh nng xy dng, thc hin chng trnh o to v t chc hi ng nh gi lun n; b) C c s vt cht, trang thit b bo m p ng yu cu o to trnh tin s; c) C kinh nghim trong cng tc nghin cu khoa hc; thc hin nhng nhim v nghin cu thuc ti khoa hc trong cc chng trnh khoa hc cp nh nc; c kinh nghim trong o to, bi dng nhng ngi lm cng tc nghin cu khoa hc. Vi quy nh ny, trong qu trnh trin khai Lut, B Gio dc v o to s kim tra vic thc hin cc yu cu trn y v tin hnh sp xp li cc c s o to.
3, B sung quy nh nhm tng cng qun l nh nc v gio dc.

Lut b sung thm cc quy nh c tnh nguyn tc ti iu 14: Qun l nh nc v GD Nh nc thng nht qun l h thng GD quc dn v mc tiu, chng trnh, ni dung, k hoch GD, tiu chun nh gio, quy ch thi c, h thng vn bng, chng ch; tp trung qun l cht lng GD, thc hin phn cng, phn cp qun l GD, tng cng quyn t ch, t chu trch nhim ca c s gio dc. V ni dung qun l nh nc, ti iu 99, xut pht t quan nim, ni dung quan trng ca vic qun l gio dc l qun l cht lng gio dc, kim nh cht lng gio dc v cng tc thng k c vai tr rt quan trng trong cng tc qun l, Lut b sung 2 khon: Khon 4 quy nh ni dung: t chc, qun l vic bo dm cht lng gio dc v kim nh cht lng gio dc; khon 5 quy nh ni dung: thc hin cng tc thng k, thng tin v t chc v hot ng gio dc.
4. Nhng sa i, b sung nhm y mnh vic thc hin x hi ho GD.

V u t cho gio dc, ng thi vi vic Nh nc khuyn khch cc t chc v c nhn u t vo lnh vc gio dc, ti iu 13 Lut b sung quy nh Nh nc bo h cc quyn, li ch hp php ca t chc, c nhn trong nc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi u t cho gio dc. Lut quy nh 3 loi hnh trng ti iu 48: Nh trng trong h thng GD quc dn 1. Nh trng trong h thng GD quc dn c t chc theo cc loi hnh sau y: a) Trng cng lp do Nh nc thnh lp, u t xy dng c s vt cht, bo m kinh ph cho cc nhim v chi thng xuyn; b) Trng dn lp do cng ng dn c c s thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng; c) Trng t thc do cc t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc kinh t hoc c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng bng vn ngoi ngn sch nh nc. 2. Nh trng trong h thng GD quc dn thuc mi loi hnh u c thnh lp theo quy hoch, k hoch ca Nh nc nhm pht trin s nghip GD. Nh nc to iu kin trng cng lp gi vai tr nng ct trong h thng GD quc dn. Vic nu r khi nim trong Lut th no l trng cng lp, trng dn lp, trng t thc to c s php l r rng i vi vn s hu v qun l ti sn ca nh trng, v nh vy loi hnh trng bn cng s khng tn ti na m c chuyn dn sang cc loi hnh khc. 63
Nhn thc r, cc trng ngoi cng lp l hnh thc t chc c tc dng quan trng trong vic huy ng cng sc, tr tu v ngun vn t x hi pht trin t gio dc, nn rt cn to iu kin php l cc trng ngoi cng lp pht trin, Lut Gio dc 2005 c thm 1 mc mi ti chng III (Chnh sch i vi trng dn lp, trng t thc) quy nh c th cc chnh sch i vi trng dn lp, t thc bao gm: - Nhim v v quyn hn ca trng dn lp, trng t thc (iu 650. - Ch ti chnh (iu 66). - Quyn s hu ti sn, rt vn v chuyn nhng vn (iu 67). - Chnh sch u i (iu 68). Vic khng nh trong Lut ti chnh, ti sn ca trng t thc thuc s hu ca cc thnh vin gp vn cng nh t vn rt vn, chuyn nhng vn i vi trng t thc l t duy mi ca cc nh lm lut, iu ny khc phc mt im yu by lu nay trong chnh sch x hi ho gio dc l cha quy inh rnh mch v s hu ca cc c s ngoi cng lp, dn n tm l e ngi ca cc nh u t vo lnh vc gio dc o to.
5. Nhng sa i, b sung nhm phn cp mnh cho a phng, cng cao quyn t ch, t chu trch nhim ca s gio dc.
5.1. V vic thu v s dng hc ph, l ph tuyn sinh. Lut quy nh r: hc ph, l ph tuyn sinh l khon tin ca gia nh ngi hc hoc ngi hc phi np gp phn m bo chi ph cho cc hot ng gio dc (iu 105). Theo Lut Gio dc 1998, Chnh ph quy nh khung hc ph, c ch thu v s dng hc ph; nay sa li thnh: Chnh ph quy nh thu v s dng hc ph c phn cp cho B Ti chnh, B Gio dc v o to (i vi cc trng do trung ng qan l). Ring i vi trng dn lp, trng t thc th Lut quy nh C s gio dc dn lp, t thc c quyn ch ng xy dng mc thu hc ph, l ph tuyn sinh. Ngha l, v php l, khng phi theo mc quy nh ca c quan qun l. 5.2 V vn bng, chng ch v thm quyn cp vn bng, chng ch. C nhng sa i, b sung sau y: - i vi gio dc ph thng, ti iu 31, Lut b sung hai im mi: Mt l, b vn bng tt nghip tiu hc, thay th bng hnh thc hiu trng trng tiu hc xc nhn trong hc b vic hon thnh chng trnh tiu hc; Hai l, phn cp trng phng gio dc v o to cp huyn cp bng tt nghip trung hc c s. Vic cp bng trung hc ph thng vn thuc thm quyn ca gim c s gio dc v o to nh quy nh hin hnh. -i vi cc c s gio dc ngh nghip, c s gio dc i hc v sau i hc th thc hin nguyn tc c giao nhim v t chc o to trnh no th th trng c s c trch nhim v thm quyn cp vn bng trnh y. Quy nh ny nhm gp phn nng cao trch nhim v kt qu o to, to iu kin x hi nh gi ng sn phm gio dc, c quan nh nc khng chu trch nhim thay cho c s gio dc v cht lng o to ca chnh c s. C quan qun l nh nc v gio dc tp trung thc hin nhim c qun l nh nc v gio dc, kim tra, thanh tra, kim nh cht lng gio dc, ban hnh vn bn qun l v t chc thc hin php lut. 5.3 V nhim v v quyn hn ca nh trng. Ti iu 58, Lut b sung ni dung Xc nhn hoc cp vn bng, chng ch theo thm quyn; thay th quy nh hin hnh: nh trng c trach nhim Qun l, s dng t ai, trng s, trang thit b v ti chnh theo quy nh ca php lut bng quy nh: nh trng c trch nhim huy ng, qun l, s dng cc ngun lc theo quy nh ca php lut. 64
- V nhim v v quyn hn nghin cu khoa hc, ti iu 59, Lut Gio dc nm 1998 ch quy nh i vi trng i hc, cao ng, nay c m rng cho trng trung cp ngh, trng trung cp chuyn nghip. -Ti iu 60, Lut Gio dc 2005 b sung quy nh: trng trung cp, trng cao ng, trng i hc c quyn t ch v t chu trch nhim trong vic xy dng ch tiu tuyn sinh v tuyn dng, qun l, s dng, i ng nh gio, cn b, nhn vin. -Ti iu 46, Lut cng b sung quy nh trch nhim ca c s gio dc i hc khi thc hin gio dc thng xuyn ly bng tt nghip cao ng, i hc ch c lin kt vi c s gio dc a phng l trng i hc, trng cao ng, trng trung cp, trung tm gio dc thng xuyn cp tnh vi iu kin c s gio dc ti a phng bo m cc yu cu v c s vt cht, thit b v cn b qun l cho vic o to trnh cao ng, trnh i hc.
6. Xc nh r quyn hn v t chc ca thanh tra GD

Lut Gio dc nm 2005 c bn tha k Lut Gio dc nm 1998 nhng quy nh v thanh tra gio dc. Tuy nhin, do Lut Thanh tra (c hiu lc t 01/01/2004) quy nh kh c th v quyn hn trch nhim ca thanh tra chuyn ngnh nn trong Lut Gio dc nm 2005 khng nhc li nhng ni dung c th v quyn hn, trch nhim ca Thanh tra gio dc. Lut Gio dc nm 2005 c 3 iu v Thanh tra gio dc. (gm c iu 111; 112; 113). Khon 1 iu 111 Lut Gio dc nm 2005 c nu r chc nng ca Thanh tra gio dc: 1. Thanh tra gio dc thc hin quyn thanh tra trong phm vi qun l nh nc v gio dc nhm m bo vic thi hnh php lut, pht huy nhn t tch cc, phng nga v x l vi phm, bo v li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca t chc c nhn trong lnh vc gio dc. Ti khon 2 iu 111 cng nu r nhim v ca thanh tra gio dc: 2. Thanh tra chuyn ngnh v gio dc c nhng nhim v sau y: a. Thanh tra vic thc hin chnh sch v php lut v gio dc. b. Thanh tra vic thc hin mc tiu, k hoch, chng trnh, ni dung, phng php gio dc, quy ch chuyn mn, quy ch thi c, cp bng, chng ch, vic thc hin cc quy nh v iu kin cn thit m bo cht lng gio dc c s gio dc. c. Thc hin nhim v gii quyt khiu ni, t co trong lnh vc gio dc theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co; d. X pht vi phm hnh chnh trong lnh vc gio dc theo quy nh ca php lut v x l vi phm hnh chnh; e. Thc hin nhim v phng nga v u tranh chng tham nhng trong lnh vc gio dc theo quy nh ca php lut v chng tham nhng; f. Kin ngh cc bin php bo m thi hnh php lut v gio dc, ngh sa i, b sung cc chnh sch v quy nh ca nh nc v gio dc; g. Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. V c bn, trong Lut Gio dc 2005 nhng quy nh v Thanh tra gio dc m bo cho thanh tra tham gia vo vic phng nga v u tranh chng tham nhng cng nh vic thc hin tt nhng quy nh v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc gio dc. Khi son tho Lut Gio dc (sa i) nm 2005 c nghin cu v Lut Thanh tra. V vy nhng quy nh v t chc v hot ng ca thanh tra gio dc trong Lut Gio dc cng ph hp vi quy nh trong Lut thanh tra. V d nh Lut Gio dc nm 1998 c cc iu quy nh c th v quyn hn, trch nhim ca Thanh tra gio dc, nay Lut Gio dc nm 2005 ti iu 112 nu quyn hn v trch
65
nhim ca Thanh tra gio dc nh sau: Thanh tra gio dc c quyn hn v trch nhim theo quy nh ca php lut v thanh tra. V t chc hot ng ca thanh tra gio dc Theo quy nh ti iu 113 ca Lut Gio dc nm 2005 cc c quan thanh tra gio dc cc cp qun l nh nc v gio dc gm c: - Thanh tra B Gio dc v o to - Thanh tra S Gio dc v o to Hot ng thanh tra gio dc c thc hin theo quy nh ca Lut Thanh tra. hot ng thanh tra chuyn ngnh c t chc v tin hnh cc c s gio dc o to, pht huy c vai tr ca cng tc thanh tra trong qun l chuyn ngnh, Lut Gio dc nm 2005 cng quy nh r ti iu 113: - Hot ng thanh tra gio dc cp huyn do trng phng gio dc v o to trc tip ph trch, theo s ch o nghip v ca thanh tra s gio dc v o to. - Hot ng thanh tra gio dc trong c s gio dc ngh nghip, c s gio dc i hc do th trng c s trc tip ph trch theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to, theo trng c quan qun l nh nc v dy ngh. Lut Gio dc cn c vo nhng quy nh ca php lut v thanh tra t ra yu cu v hot ng thanh tra trong cc c s gio dc ngh nghip v c s gio dc i hc. ng thi B Gio dc v o to cng ang son tho Quy nh v t chc v hot ng thanh tra trong cc trng i hc, cao ng. Bn v t chc v hot ng thanh tra gio dc ti xin c lu thm mt s vn : cc t chc, c nhn mun tham gia vo hot ng gio dc o to cn phi nm vng Lut Gio dc. Theo quy nh ca php lut, trong trng hp cc vn bn Lut nhiu lnh vc c nhng vn lin quan hoc khc nhau th phi tun theo lut chuyn ngnh. Ni mt cch khc i: Phi tun th Lut Gio dc khi tham gia hot ng gio dc o to. Mc 4, Chng VII (Thanh tra gio dc) bao gm 3 iu (iu 111, 112, 113) c sa i, b xung ph hp vi Lut Thanh tra v cc vn bn quy nh v thanh tra gio dc. Cc quy nh ti Mc ny c c th hn v thanh tra gio dc, nhim v, quyn hn, trch nhim v t chc hot ng ca thanh tra GD. iu 112 nu quyn hn, trch nhim ca Thanh tra gio dc, theo , khi tin hnh thanh tra, trong phm vi thm quyn qun l ca Th trng c quan qun l gio dc cng cp, thanh tra gio dc c thm quyn quyt nh tm nh ch hot ng tri php lut trong lnh vc gio dc, thng bo cho c quan c thm quyn x l v phi chu trch nhim v quyt nh ca mnh. iu 113 quy nh c th v t chc v hot ng ca thanh tra gio dc. Trong xc nh c quan thanh tra gio dc gm Thanh tra B Gio dc v o to v thanh tra s gio dc v o to. Khng c t chc thanh tra gio dc cp huyn, tuy nhin Lut quy nh Hot ng thanh tra gio dc cp huyn do Trng phng gio dc v o to trc tip ph trch theo s ch o nghip v ca thanh tra s gio dc v o to.
IV. Nhng im mi c bn ca Lut Gio dc 2005

So vi Lut Gio dc nm 1998, c 110 iu, Lut Gio dc nm 2005 c 120 iu, trong sa i, b sung 83 iu v ni dung v 15 iu v k thut, b bt 3 iu v vit thm 13 iu mi. Nhng ni dung mi c b sung bao gm cc quy nh nhm tp trung gii quyt nm nhm vn : 1. Hon thin mt bc v h thng gio dc quc dn,
Khng nh v tr ca gio dc thng xuyn, pht trin gio dc ngh nghip theo ba trnh o to, tng kh nng lin thng, phn lung gia cc b phn ca h thng. Lut quy nh thng nht vic b thi tt nghip tiu hc ( c xc nh ti Ngh quyt s 37 ca Quc hi), hc sinh vo hc lp su phi hon thnh chng trnh tiu hc, 66
c hiu trng nh trng xc nhn trong hc b. Lut cng xc nh nhng trng hp B trng B Gio dc v o to quy nh hc sinh c th hc trc tui, hc vt lp, hc lu ban. Ti iu 30, Lut quy nh c s gio dc ph thng bao gm c trng ph thng c nhiu cp hc, vn ny xut pht t thc t hin nay mt s a phng c bit l cc tnh min ni, vng su, vng xa kh khn trong vic t chc cc trng ph thng cho tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thng ring bit, do s lp hc v s hc sinh khng theo quy nh. V vy, trong thc t hnh thnh nhng trng ph thng c nhiu cp hc (tiu hc, trung hc c s v trung hc ph thng hoc tiu hc, trung hc). V k thi tt nghip trung hc c s, theo kt qu phiu xin kin i biu Quc hi ti k hp th 7 cho thy, c 83 % tn thnh phng n b k thi tt nghip trung hc c s. Hc sinh hc ht chng trnh trung hc c s, c iu kin theo quy nh th c trng phng gio dc v o to qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh cp bng tt nghip trung hc c s. (Lut Gio dc nm 1998 quy nh hc sinh hc ht chng trnh THCS theo quy nh th c d thi v nu t yu cu th c Gim c s gio dc v o to tnh, thnh ph trc thuc trung ng cp bng tt nghip THCS). Vic b k thi ny gp phn gim bt tn km cho gia nh, nh trng v x hi cng nh tm l cng thng trong thi c ca hc sinh. Tuy nhin, thc hin theo phng n ny i hi va phi i mi cch hc, cch dy, va phi nng cao trch nhim ca hc sinh, ca thy c gio v cn b qun l gio dc, ca gia nh v chnh quyn a phng. Cc cp qun l gio dc cn c s phi hp ch o st sao vic thc hin chng trnh gio dc, t chc tt vic kim tra ht mn, kim tra hc k, kim tra cui nm bo m cht lng gio dc ngay trong qu trnh dy v hc. Phi t chc tt vic tuyn sinh vo cc trng trung hc ph thng, trng trung cp theo hng m bo tnh nghim tc, cng bng, khch quan, trnh gy nhng cng thng qu mc khng cn thit. Lut Gio dc nm 2005 quy nh dy ngh o to 3 trnh : s cp, trung cp v cao ng; hc sinh tt nghip trnh trung cp v trnh cao ng c cp bng ngh tng ng vi trnh o to. Lut quy nh gio dc i hc o to 4 trnh , trong o to trnh cao ng c quy nh c th i vi ngi c bng tt nghip THPT, trung cp (gm trung cp chuyn nghip v trung cp ngh) th thi gian l t hai n ba nm (Lut Gio dc nm 1998 quy nh o to trnh cao ng c thc hin trong ba nm hc); t mt nm ri n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh. Quy nh v o to trnh cao ng cng c b sung c th i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh (hai nm ri n bn nm hc) v sa i thi gian o to i vi ngi c bng nghip cao ng cng chuyn ngnh (t mt nm ri n hai nm hc). o to trnh thc s c thc hin t mt n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip i hc (Lut Gio dc nm 1998 quy nh thc hin trong hai nm hc). m bo vic quy nh i vi mt s bng chuyn mn c bit (chuyn khoa 1, chuyn khoa 2 ca ngnh y), Th tng Chnh ph quy nh c th vic o to trnh tng ng vi trnh thc s, trnh tin s mt s ngnh chuyn mn c bit. C th thy, cc quy nh c b sung trn y nhm khuyn khch v to iu kin cho ngi hc tip tc nng cao trnh ngh nghip, m bo phn lung v lin thng trong h thng gio dc. Trong Lut, v tr ca gio dc thng xuyn c khng nh h thng gio dc quc dn gm gio dc chnh quy v gio dc thng xuyn. Gio dc thng xuyn hin nay c vai tr rt quan trng trong vic o to, bi dng ngun nhn lc, p ng yu cu thay i cng ngh trong sn xut v i sng, xy dng x hi hc tp. S thay i ny i hi ngi lao ng lun phi hc tp, khng ngng nng cao trnh tay 67 http://www.ebook.edu.vn
ngh, cp nht kin thc v hn na hc c th thay i ngh nghip theo yu cu ca c nhn v x hi. nc ta trong nhng nm gn y, gio dc thng xuyn c pht trin nhanh chng v tng bc p ng nhu cu hc tp cho hng triu ngi c nhu cu hc tp lin tc, hc tp sut i. nhiu nc, gio dc thng xuyn pht trin rt mnh, rt a dng v m hnh t chc v chng trnh ging dy, hc tp, nhm to cc iu kin tt nht p ng mi yu cu hc tp sut i, hc tp lin tc ca mi cng dn. Gio dc thng xuyn mt mt va l phng thc hc tp, mt khc do nhu cu pht trin tr thnh mt b phn quan trng bn cnh gio dc chnh quy trong h thng gio dc quc dn. C s gio dc thng xuyn trong Lut Gio dc nm 2005 c b sung thm trung tm hc tp cng ng c t chc ti x, phng, th trn nhm khng nh v mt php l i vi hnh thc t chc ny, vn pht trin rt mnh m trong my nm va qua nhm huy ng tim nng ca cng ng p ng nhu cu hc tp ca mi tng lp nhn dn v xy dng mt x hi hc tp. Lut cng b sung quy nh trch nhim ca c s gio dc i hc khi thc hin gio dc thng xuyn ly bng tt nghip cao ng, i hc ch c lin kt vi c s gio dc ti a phng l trng i hc, trng cao ng, trng trung cp, trung tm gio dc thng xuyn cp tnh vi iu kin c s gio dc ti a phng bo m cc yu cu v c s vt cht, thit b v cn b qun l cho vic o to trnh cao ng, trnh i hc.
2. Nng cao cht lng v hiu qu gio dc,

Xc nh r yu cu v chng trnh gio dc, v iu kin thnh lp nh trng, xc nh nhng tiu ch c bn mt trng i hc hoc vin nghin cu c php o to trnh tin s, nh hng v cng tc kim nh cht lng gio dc, to iu kin chuyn i t o to theo nm hc sang o to theo tch lu tn ch, tng tnh cnh tranh gia cc c s gio dc. Do tm quan trng ca chng trnh gio dc, cc nh lm lut thit k mt iu ring v chng trnh gio dc phn quy nh chung, nu nhng nguyn tc v yu cu c bn v vic xy dng, thc hin chng trnh gio dc. chng quy nh c th v h thng gio dc quc dn, Lut cng b sung mt s iu v chng trnh gio dc ca tng cp hc v trnh o to. Cc quy nh ny bo m c ch qun l gio dc bng chng trnh trong h thng gio dc quc dn, gp phn nng cao cht lng gio dc. Lut Gio dc nm 2005 c 1 iu quy nh v kim nh cht lng gio dc (Lut Gio dc nm 1998 cha quy nh v vn ny). Kim nh cht lng gio dc l mt gii php quan trng nhm nng cao cht lng gio dc. Tuy nhin, kim nh cht lng gio dc l mt vn mi, do nc ta cha c kinh nghim t thc tin, v vy ch c th quy nh v nguyn tc chung, trn c s , Chnh ph s ban hnh nhng quy nh c th ch o trong qu trnh t chc thc hin v rt kinh nghim t thc tin nhm hon chnh cc vn bn di lut, m bo cho vic thc hin ch trng ny c hiu qu. Nh vy, yu cu t ra trong thi gian ti l phi xy dng quy trnh, tiu chun nh gi v trin khai k hoch kim nh cht lng cc c s gio dc, nhm nh gi, phn loi nng lc, cht lng ca cc c s ny.
3. Nng cao tnh cng bng x hi trong gio dc v tng thm c hi hc tp cho nhn dn c bit l c hi hc tp ca con em ng bo dn tc thiu s, cc i tng c hng chnh sch x hi, con em gia nh ngho.
Lut Gio dc nm 2005 b sung quy nh v vic Nh nc u tin b tr gio vin, c s vt cht, thit b v ngn sch cho cc trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt do nh nc thnh lp; c chnh sch u i i vi cc trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt do t chc, c nhn thnh lp. Bn cnh , Lut cng quy nh Nh nc c chnh sch tn dng u i v li sut, iu kin v thi hn vay tin ngi hc thuc gia nh c thu nhp thp c iu kin hc tp. 68
Vic sa i Lut ln ny b sung nhiu quy nh th hin chnh sch u tin ca nh nc i vi pht trin gio dc vng dn tc thiu s, v d nh yu cu B trng B Gio dc v o to quy nh vic hc ting Vit cho tr em ngi dn tc thiu s trc khi vo hc lp 1, hoc ch c tuyn c sa i, b sung nhiu vn c th, theo nhn mnh Nh nc dnh ring ch tiu c tuyn i vi nhng dn tc thiu s cha c hoc c rt t cn b c trnh i hc, cao ng, trung cp v c chnh sch to ngun tuyn sinh nhm o to cn b cho cc vng ny. Vic c tuyn c giao cho U ban nhn dn cp tnh cn c vo nhu cu a phng, c trch nhim xut ch tiu c tuyn, phn b ch tiu c tuyn theo ngnh ngh ph hp, c ngi i hc c tuyn theo ng ch tiu c duyt v tiu chun quy nh, c trch nhim phn cng cng tc cho ngi c c i hc sau khi tt nghip.
4. Tng cng qun l nh nc v gio dc,

Xc nh nhng quy phm nhm ngn nga, hn ch cc hnh vi tiu cc, xc nh r trch nhim ca Hi ng nhn dn, U ban nhn dn cp tnh, nng cao tnh t ch, t chu trch nhim ca nh trng, c bit l cc trng dy ngh, cc trng trung cp, cao ng v i hc. Lut Gio dc nm 2005 b sung 2 ni dung qun l nh nc v gio dc bao gm c t chc qun l vic bo m cht lng gio dc v kim nh cht lng gio dc; thc hin cng tc thng k, thng tin v t chc v hot ng gio dc. B sung ni dung quy nh vic phn b ngn sch th hin c chnh sch u tin ca Nh nc i vi gio dc ph cp, pht trin gio dc vng dn tc thiu s. chn chnh k cng trong ngnh gio dc, Lut b sung quy nh v nhng vic nh gio khng c lm nhm bo v v nng cao uy tn ca nh gio cng nh thanh danh ngh dy hc; b sung mt iu quy nh cc hnh vi c th ngi hc khng c lm. Tng cng quyn t ch v t chu trch nhim ca c s gio dc l yu cu cn thit trong cng tc qun l. Lut Gio dc nm 2005 xc nh c s gio dc i hc c giao o to trnh no th th trng c s o to c trch nhim v thm quyn cp vn bng trnh y nhm gp phn nng cao trch nhim v kt qu o to, to iu kin x hi nh gi ng sn phm gio dc, c quan nh nc khng chu trch nhim thay cho cc c s gio dc v cht lng o to ca chnh c s. C quan qun l nh nc v gio dc tp trung thc hin nhim v qun l nh nc v gio dc, kim tra, thanh tra, kim nh cht lng gio dc, ban hnh vn bn qun l v t chc thc hin php lut. iu 42 c b sung thm khon 2 quy nh v iu kin c s gio dc i hc c giao nhim v o to trnh tin s. Khi c giao nhim v o to tin s th th trng c s o to tin s c thm quyn cp bng tin s. Nhim v v quyn hn ca nh trng cng c sa i, b sung ni dung v xy dng c s vt cht theo yu cu chun ho, hin i ho; t nh gi cht lng gio dc v chu s kim nh cht lng gio dc ca c quan c thm quyn kim nh cht lng gio dc. Lut cng khng nh quyn t ch ca nh trng trong vic cp pht vn bng, chng ch; tuyn dng, qun l nh gio, cn b, nhn vin, tham gia vo qu trnh iu ng ca c quan qun l nh nc c thm quyn i vi nh gio, cn b, nhn vin.
5. Khuyn khch u t pht trin trng ngoi cng lp, to c s php l nng cao cht lng hot ng ca cc trng dn lp, t thc.
Lut Gio dc nm 2005 quy nh nh trng trong h thng gio dc quc dn c t chc theo cc loi hnh: cng lp, dn lp, t thc (khng duy tr loi hnh bn cng). Khi nim trng dn lp, t thc c th hin r trong Lut: Trng dn lp l trng do cng ng dn c c s thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng; trng t thc l trng do cc t chc x hi, t chc x hi- ngh 69
nghip, t chc kinh t hoc c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng bng vn ngoi ngn sch nh nc. Lut Gio dc 2005 c thm 1 mc mi ti chng III (gm cc iu 65, 66, 67 v 68) quy nh c th v cc chnh sch i vi trng dn lp, t thc bao gm: nhim v v quyn hn ca trng dn lp, t thc, ch ti chnh quyn s hu ti sn, rt vn v chuyn nhng vn, chnh sch u i. Khng nh trong Lut ti chnh, ti sn ca trng t thc thuc s hu ca cc thnh vin gp vn, t vn rt vn, chuyn nhng vn i vi trng t thc l t duy mi ca cc nh lm lut, iu ny khc phc mt im yu by lu nay trong chnh sch x hi ho gio dc l cha quy nh rnh mch v s hu ca cc c s ngoi cng lp, dn n tm l e ngi ca cc nh u t khi u t vo lnh vc gio dc o to. Trn y l nhng im mi c bn c sa i, b sung trong Lut Gio dc nm 2005. Cc ni dung ny s c hng dn v sa i, b sung trong cc vn bn di Lut ph hp vi cc quy nh mi ca Lut, nhm hon thin cc quy nh v hot ng gio dc to hnh lang php l cho s pht trin gio dc trong tnh hnh hin nay.
Tm li : Nhng im mi c bn ca Lut Gio dc 2005

1. Hon thin mt bc v h thng gio dc quc dn 2. Nng cao cht lng v hiu qu gio dc, 3. Nng cao tnh cng bng x hi trong gio dc 4. Tng cng qun l nh nc v gio dc, 5. Khuyn khch u t pht trin trng ngoi cng lp III. mt s cng tc cn trin khai thc hin tt Lut gio dc a Lut Gio dc vo cuc sng, trc mt cn lm tt nhng cng vic sau y:
1. T chc tp hun, gii thiu cc quy nh ca Lut n cc c quan, nh trng, cn b qun l, nh gio, ngi hc v nhn dn. y l cng vic quan trng, thit thc nhm a cc quy nh ca Lut Gio dc i vo cuc sng, nng cao thc, trch nhim ca tng ngi dn cng nh cc c quan, t chc trong vic thc hin cc quy nh ca Lut, tham gia tch cc v c hiu qu vo cc hot ng gio dc v qun l gio dc. Thc hin ch trng ca U ban thng v Quc hi v tuyn truyn ca lut, php lnh thng qua ti k hp th 7, K hoch ph bin, gio dc php lut ca Chnh ph v ca ngnh gio dc, ngy 19/7/2005, B Gio dc v o to ban hnh K hoch tuyn truyn, ph bin Lut Gio dc 2005 (K hoch s 6115/KH BGD&T). K hoch nu r cc yu cu v mc ch, i tng, ni dung, hnh thc v bin php tuyn truyn Lut, theo , th trng cc c quan qun l gio dc, cc c s gio dc cn c vo K hoch ny phi hp vi cc n v lin quan xy dng k hoch c th v t chc trin khai vic tuyn truyn, ph bin Lut cho cc i tng thuc quyn qun l. 2. Khn trng ban hnh h thng vn bn quy phm php lut quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lut. Vic son tho v ban hnh cc vn bn hng dn Lut Gio dc c ngha quan trng, gp phn a cc quy nh ca Lut vo cuc sng. Ngy 01/7/2005, B trng B Gio dc v o to ban hnh Quyt nh 3542/Q-BG&T phn cng cc n v son tho, phi hp son tho cc d tho vn bn quy phm php lut quy nh chi tit 70
v hng dn thi hnh Lut gio dc. Theo , t nay n thng 3/2006, B s phi trnh Chnh ph, Th tng chnh ph ban hnh 8 Ngh nh, 03 Quyt nh v ban hnh theo thm quyn 16 vn bn cp b v kin b. ng thi vi vic son tho mi cc d tho vn bn c xc nh, mt yu cu t ra l phi tr sot cc vn bn hin hnh, c bit l cc iu l nh trng, cc quy ch o to, thi, kim tra v cng nhn tt nghip, cc quy ch t chc v hot ng ca nh trng, c s gio dc khc, c k hoch sa i, b sung cc vn bn hin hnh, bo m kp thi yu cu ca nm hc mi 20052006 v thc hin ngay khi Lut Gio dc c hiu lc thi hnh vo ngy 01/01/2006. 3.Tin hnh trin khai mt s quy nh tc ng ln n h thng: Th nht l, chuyn i loi hnh trng bn cng sang cc loi hnh trng khc: - Trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip bn cng chuyn sang loi hnh trng t thc. -Trng ph thng bn cng chuyn sang trng cng lp hoc t thc. -Trng mm non bn cng nng thn chuyn sang dn lp. Th hai l, xc nh li quyn o to trnh thc s, trnh tin s ca cc c s gio dc i hc. 4. Mt s vn bn quy phm php lut khc hng dn vic thc hin Lut Gio dc. 4.1. K hoch trin khai Lut Gio dc i vo cuc sng k hoch s ban hnh h thng vn bn quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lut Gio dc sau: a/ Ngh nh ca Chnh ph: 1. Ngh nh (N) hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Gio dc; 2. N v phn cp qun l GD; 3. N v t chc v hot ng thanh tra GD; 4. N quy nh tiu chun, th tc b nhim v min nhim cc chc danh GS, PGS; 5. N v phng thc GD khng chnh quy; 6. N quy nh ngha v ca ngi hc ti cc trng cao ng, i hc cng lp; 7. N quy nh quan h quc t trong lnh vc GD; 8. N v cng c v pht trin GD mm non; 9. N hng dn thi hnh Lut Gio dc i vi cc trng ca c quan HC NN, ca t chc chnh tr x hi; 10. N thnh lp, hot ng ca cc c s vn ho GD nc ngoi ti Vit Nam; 11. N v chnh sch i vi nh gio cng tc trng chuyn bit, vng c iu kin KT- XH c bit kh khn; 12. N v x pht hnh chnh trong lnh vc GD; 13. N qui nh vic kt hp o to, ging dy vi cng tc NCKH gia cc trng i hc v vin NCKH. b. Cc vn bn ca Th tng Chnh ph: 1. iu l Trng i hc; 2. iu l Trng cao ng; 3. Qui ch v t chc v hot ng ca trng i hc dn lp; 4. Hc ph cc trng ngoi cng lp. c. Cc vn bn ca B trng B GD&T: 1. iu l trng mm non, tiu hc, trung hc c s v THPT, THCN, cao ng; 2. Quy ch v t chc v hot ng ca trung tm GDTX, trung tm KTTH- HN. 3. Qui ch t chc trng chuyn, trng nng khiu; 4, Qui ch SV,hc vin ngi nc ngoi ti Vit nam; 71
5. Qui ch o to sau i hc; 6. Qui nh bin son, duyt in, pht hnh v s dng sch gio khoa, gio trnh; 7. Qui ch thit b trng hc; 8. Qui ch trng thc hnh SP; 9. Chng trnh GD tiu hc, THCS, THPT; 10. Chng trnh khung v gio dc THCN, gio dc i hc; 11. Qui ch thi, cp vn bng v cng nhn vn bng cc bc hc, cp hc. Cho n thi im ny cha phi tt c cc vn bn quy phm php lut nu trn c ban hnh, nhng tt c vn bn ny c d tho, trong s nhiu vn bn c chnh thc ban hnh. Mt cn b qun l GD cn phi c " S tay " v cc vn bn ny. y chng ti im qua mt s vn bn lin quan trc tip n qun l nh trng. * Ngy 30/8/2000 Chnh ph ban hnh Ngh nh s 43/2000/N- CP gm 45 iu quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Gio dc (Cng bo s 36 (1526) - 30/9/2000). Ngh nh 43 nhn mnh vn phn lung v lin thng trong GD (iu 2) ng thi lm r vn u tin m bo pht trin GD vng c iu kin kinh t- XH c bit kh khn (iu 3) Ngh nh 43 cng ch r nguyn tc quy hoch mng li c s GD nh sau: - Mi x c t nht 1 trng tiu hc; Mi cm x c t nht 1 trng trung hc c s; Mi qun huyn c t nht 1 trng trung hc ph thng; Mi tnh c t nht 1 trng trung hc chuyn nghip hoc mt trng dy ngh hoc kt hp c 2, trung tm k thut tng hp- hng nghip, trung tm GD thng xuyn thuc tnh.(iu 16). Ngh nh 43 cng c th ho iu kin thnh lp trng v th tc nh ch hot ng nh trng: - Thanh tra GD tin hnh thanh tra v kin ngh vi c quan qun l GD; - C quan qun l GD t chc thm nh, ly kin cc n v c lin quan, trnh cp thm quyn quyt nh nh ch hot ng nh trng theo khon 2 iu 47 ca Lut Gio dc (Cp no c thm quyn quyt nh thnh lp trng th cp c thm quyn quyt nh nh ch hot ng, sp nhp, chia, tch, gii th nh trng ) iu 22 cng ch r cc trng hp nh trng b gii th; l: - Mc tiu o to ca trng khng cn ph hp vi yu cu pht trin kinh t- x hi; - Khng khc phc c tnh trng yu km sau thi gian b nh ch hot ng v khng c n kh thi t chc, xy dng li nh trng; - Theo ngh ca t chc, c nhn xin thnh lp trng. Th tc gii th cng c tin hnh nh th tc nh ch hot ng nh trng. bo m php ch trong qun l GD, ngy 30/6/1999 B trng B GD&T ra Ch th 29/1999/CT- BGD&T v vic tng cng kim tra, thanh tra vic qun l, cp pht, s dng cc loi vn bng, chng ch (VB- CC) ca h thng GD quc dn nhm lp li k cng trong lnh vc ny. Ch th nu r yu cu ca vic kim tra, thanh tra vic qun l, cp pht v s dng vn bng, chng ch l: Pht hin, x l nhng c nhn v n v cp pht VB- CC bt hp php d c hay khng c ( cp pht khng ng thm quyn, cp pht cho ngi cha iu kin, cp pht khi cha c h s theo quy nh, khng ng mu quy nh ). Ch th cng neu r i tng, ni dung, phng php kim tra, thanh tra v t chc thc hin. * Ngy 9/12/2000 Quc hi ra Ngh quyt s 40/2000/QH10 v i mi chng trnh GD ph thng( Cng bo s 7(1546) ngy 22/2/01 )gm 3 vn ln: Mc tiu ca vic i mi; Tin thc hin: T chc thc hin. Trong phn mc tiu ca vic i mi chng trnh gio dc ph thng (CTGDPT) ch r: Vic i mi CTGDPT phi qun trit mc tiu, yu cu v ni dung, phng 72 http://www.ebook.edu.vn
php GD ca cc bc hc, cp hc quy nh trong Lut Gio dc; khc phc nhng mt cn hn ch ca chng trnh, sch gio khoa hin hnh, tng cng tnh thc tin, k nng thc hnh, nng lc t hc, coi trng kin thc khoa hc x hi v nhn vn, b sung nhng thnh tu khoa hc v cng ngh hin i ph hp vi kh nng tip thu ca hc sinh. Tng cng tnh lin thng; Thc hin phn lung... Trong phn tin thc hin Ngh quyt nhn mnh cn trin khai th im, tng kt rt kinh nghim phi chu o, khn trng t c cc mc tiu nu trn. Trin khai i tr lp 1 v lp 6 t nm hc 2002- 2003, bt u t lp 10 t nm hc 20042005. Trong phn t chc thc hin ch r: B GD&T c trch nhim huy ng, tp hp cc nh khoa hc cc nh s phm cc cn b qun l GD am hiu, c kinh nghim v GD ph thng v cc GV gii tham gia bin son, th im, thm nh chng trnh sch gio khoa mi v hng dn p dng i vi cc a bn khc nhau. B Ti chnh, B k hoch v u t, Ban t chc - cn b Chnh ph v cc B ngnh c lin quan cng vi B GD&T bo m cc iu kin thc hin. U ban nhn dn tnh c trch nhim ch o thc hin a phng, bo m cc iu kin theo quy nh ca Lut Gio dc. * Ngy 9/12/2000 Quc hi ra Ngh quyt s 41/2000/QH10 v thc hin ph cp GD trung hc c s ( Cng bo s 7(1546) ngy 22/2/01 )gm 3 vn ln: Mc tiu ph cp gio dc trung hc c s; Tin thc hin: T chc thc hin. Trong phn Mc tiu ph cp gio dc trung hc c s (PCTHCS) giai on 20012010 l phi bo m cho hu ht thanh thiu nin sau khi tt nghip tiu hc tip tc hc tp t trnh THCS trc khi ht tui 18. Cc ch tiu cn t: - i vi phng x: Bo m duy tr, cng c kt qu v hon thin mc tiu ph cp GD tiu hc. Huy ng s hc sinh tt nghip tiu hc vo THCS t 95% tr ln, nhng vng kh khn t t 85% tr ln v t l tt nghip THCS tng ng 90% ( v 75% ) tr ln trong tui t 15- 18. - i vi qun huyn bo m 90% s x phng t mc tiu PCTHCS. - i vi tnh bo m 100% s qun huyn t mc tiu PCTHCS. Trong Ngh quyt cng quy nh rt r trch nhim ca cng dn, gia nh, t chc v nh nc i vi vic PCTHCS. Trong phn t chc thc hin ch r trch nhim ca cc cp cc ngnh thc hin nhim v PCTHCS thuc phm vi ca mnh. 4. Ngy 4/5/2001, Chnh ph cng ra Ngh nh 18/2001/N- CP quy nh v thnh lp v hot ng ca cc c s vn ho, gio dc nc ngoi ti Vit Nam (Cng bo s 21(1560), ngy 08/6/01 ). Ngh nh ny gm 6 chng, 37 iu. Chng 1- Nhng quy nh chung ch r: Cc c s vn ho GD nc ngoi hot ng nhm mc ch li nhun khng thuc phm vi iu chnh ca N ny v c thc hin theo quy inh ca lut u t nc ngoi ti Vit Nam (iu 1- 3). Chng 2 quy nh r th tc cp, gia hn, sa i, b sung v thu hi giy php lp v hot ng ca cc c s vn ho GD nc ngoi di dng nh vn phng i din, c s lin kt, c s c lp (iu 5-15 ). Chng 3 (gm 10 iu: t iu 16-27) Quy nh quyn hn trch nhim ca c s vn ho, GD nc ngoi ti Vit nam. Chng 4- V qun l nh nc. Chng 5 Vn x l vi phm ch r quyn v trch nhim ca cc B GD&T; B VH-TT; B L- TBXH v ca UBND tnh ni t cc c s VH- GD nc ngoi thc hin quyn qun l nh nc i vi cc c s . 73
III. Qun l nh nc v gio dc v o to.

1. Khi nim qun l nh nc v GD&T. 1.1. Khi nim: Qun l nh nc v gio dc v o to (QLNN v GD&T) l vic
nh nc thc hin quyn lc cng iu hnh, iu chnh ton b cc hot ng GD&T trong phm vi ton x hi nhm thc hin mc tiu gio dc ca Nh nc. * Quan nim khc: - QLNN v GD&T l s qun l ca cc c quan nh nc c thm quyn, ca b my qun l gio dc t trung ng n c s ln h thng GDQD v cc hot ng GD ca x hi nhm nng cao dn tr - o to nhn lc- bi dng nhn ti cho t nc v hon thin nhn cch cho cng dn. - QLNN v GD&T l s tc ng c t chc v iu chnh bng quyn lc nh nc i vi cc hot ng GD&T do cc c quan qun l c trch nhim v gio dc ca Nh nc t trung ng n c s tin hnh thc hin chc nng, nhim v theo qui nh ca Nh nc nhm pht trin s nghip GD&T, duy tr k cng, tho mn nhu cu GD&T ca nhn dn, thc hin mc tiu GD&T ca nh nc. * Nhng yu t c bn trong QLNN v GD & T. + Ch th QLNN v GD&T l cc c quan c thm quyn, (iu 87 Lut Gio dc). + Khch th ca QLNN v GD&T l qun l h thng GDQD v qun l cc hot ng GD&T trong ton x hi. + Mc tiu GD&T: bo m trt t k cng trong cc hot ng GD&T, thc hin c mc tiu nng cao dn tr...... pht trin nhn cch ca cng dn; mi cp hc, bc hc mc tiu c c th ho trong Lut Gio dc, Chin lc pht trin GD, iu l cc nh trng. + Cng c ch yu trong qun l HCNN l h thng cc vn bn quy phm php lut, do , cng tc th ch to ra hnh lang php l cho cc hot ng QLNN v GD&T. + Phng php qun l HCNN.( 04 PP). * QLNN l vic thc thi ba quyn: Lp php - hnh php - t php iu chnh mi quan h x hi v hnh vi ca cng dn. Cn QLNN v GD&T thc cht l thc thi quyn hnh php t chc, iu hnh v iu chnh mi hot ng gio dc v o to trong phm vi ton x hi.
1.2.1. Mt s tnh cht.

QLNN v GD&T l QLNN v 1 ngnh, 1 lnh vc c th nhng n cng c nhng tnh cht ca QLNN v qun l HCNN ni chung, y ch xin nhc li 5 tnh cht cn lu : - Tnh l thuc vo chnh tr: QLNN v GD phc tng v phc v nhim v chnh tr; tun th ch trng ng li ca ng v Nh nc. - Tnh x hi: GD l s nghip ca NN v ca ton x hi. Trong QLNN v GD cn phi coi trng tnh XH ho v dn ch ho GD (DCH GD). GD&T lun pht trin trong mi quan h vi s pht trin ca KT-XH v vy QLNN v GD cn lu tnh cht ny c nhng iu chnh ph hp. - Tnh php quyn: QLNN l qun l bng php lut; QLNN v GD cng phi tun th hnh lang php l m nh nc quy nh cho mi hot ng qun l cc hot ng GD&T; Tng cng php ch XHCN. - Tnh chuyn mn nghip v: 74 http://www.ebook.edu.vn
Cng chc hot ng trong lnh vc GD&T cn phi c o to vi cc trnh tng ng vi cc ngch, bc c quy nh. Vic tuyn chn cng chc cn p ng cc chun m nh nc ban hnh. - Tnh hiu lc, hiu qu: Ly hiu qu ca hot ng chuyn mn-nghip v nh gi cn b cng chc, vin chc ngnh GD&T; Cht lng, hiu qu v s bo m trt t k cng trong GD&T l thc o trnh , nng lc, uy tn ca cc c s GD&T v ca cc c quan QLNN v GD&T.
1.2.2. Mt s c im ca QLNN v GD&T.

a- c im kt hp qun l hnh chnh v qun l chuyn mn trong cc hot ng qun l gio dc (c im HC- GD). Hnh chnh - gio dc thc cht l trin khai chc nng, nhim v, quyn hn do Nh nc qui nh (phn cp, phn cng hoc u quyn), Cc c quan QLNN v GD&T iu hnh, iu chnh cc hot ng GD&T. Qun l HC thc cht l vic xy dng cc vn bn php quy v chp hnh cc vn bn. Kt hp vi qun l gio dc l a vic xy dng cc vn bn cho cc hot ng chuyn mn ca gio dc v lm cho mo ngi hiu, bit c cc qui nh ca vn bn thc hin cho ng. y l c im quan trng nht trong hot ng qun l nh nc v GD&T nhm bo m mi trng s phm thun li cho vic thc hin c mc tiu gio dc m Nh nc quy nh. Quan tm thch ng n c im ny s gip cho cc cn b QLGD gii quyt tt mi quan h ngnh- lnh th trong hot ng QLGD. Qun l cc hot ng GD&T trn 1 a bn cn phi hiu r nghip v s phm, c im ca qu trnh GD ch o, qun l chuyn mn. Ch trn c s bit kt hp QLHC v qun l chuyn mn th mi c th ch o, qun l tt hot ng GD&T tin ti thc hin tt mc tiu GD&T ca Nh nc. b- c im v tnh quyn lc nh nc trong hot ng qun l gio dc. + iu kin trin khai qun l nh nc l phi c t cch php nhn v yu cu v tnh hp php trong qun l l yu cu trc ht. Mun c t cch php nhn th CBQL phi c b nhim v khi c b nhim cn phi thc hin ng, chc nng, thm quyn. Khng lm quyn cng khng n y trch nhim; thc hin ng ch th trng trong vic ra quyt nh v phi chu trch nhim v cc quyt nh qun l trc tp th v cp trn. + Phng tin QLNN v GD&T l cc vn bn quy phm php lut, y chnh l hnh lang php l cho vic trin khai cc hot ng QLGD, bo m tnh quyn lc nh nc trong qun l; phng php ch yu QLNN l phng php hnh chnh, phng php t chc. + Trong QLNN phi tun th th bc cht ch hot ng qun l theo s phn cp r rng v mnh lnh - phc tng l biu hin r nht ca tnh quyn lc trong QLNN. c- c im kt hp nh nc - x hi trong qu trnh trin khai QLNN v GD. GD&T l mt hot ng mang tnh x hi cao v ng ta cng nhn mnh t tng GD&T l s nghip ca ng, Nh nc v ca ton dn; dn ch ho v x hi ho cng tc gio dc l mt t tng c tnh chin lc v n c vai tr rt to ln trong s pht trin gio dc ni chung v QLGD ni ring; QLNN v GD&T l vic thc hin chc nng, nhim v, thm quyn do Nh nc qui nh, phn cp trong cc hot ng QLGD. mt c s gio dc, QLNN v GD&T thc cht l qun l cc hot ng HC-GD, v vy n c hai mt qun l thm nhp vo nhau, l qun l hnh chnh s nghip gio dc v qun l chuyn mn trong qu trnh s phm; Chnh v vy, QLNN v GD&T cn lu cc c im nu trn.. 75
1.2.3. Nhng nguyn tc c bn ca qun l gio dc. a- Nguyn tc m bo s lnh o ca ng trong qun l gio dc.
y l nguyn tc c bn hng u ca qun l gio dc. Nguyn tc ny xut pht t ch nn gio dc XHCN Vit Nam l mt b phn khng kht ca s nghip cch mng XHCN Vit Nam do ng cng sn Vit Nam lnh o (Theo iu 4 Hin php nc cng ha XHCN Vit Nam : ng cng sn Vit Nam.....l lc lng lnh o Nh nc v x hi) + Ni dung nguyn tc: ng lnh o gio dc thng qua cc ch th, ngh quyt. S lnh o ca ng v mt t tng cng nh v mt t chc phi c m bo mt cch tuyt i mi cp qun l gio dc Mi ch trng, chnh sch gio dc ra phi phc v ng li v nhim v cch mng trong tng giai on; ng thi khi xem xt, nh gi kt qu, nh hng ca mt ch trng chnh sch gio dc phi ng vng trn lp trng v quan im ca ng, cn c vo li ch ca ton th nhn dn lao ng. Mi ch th qun l gio dc phi nm vng, qun trit cc quan im ca ng v gio dc; nghim tc, kin tr t chc thc hin ng li gio dc ca ng, bin ng li thnh hin thc. Ni dung, phng php v t chc gio dc phi bo m nguyn l gio dc ca ch ngha Mc Lnin v ng li chnh sch gio dc ca ng. Trong cc nh trng phi t chc v lnh o tt vic gio dc ng li, chnh sch ca ng v o c cch mng cho hc sinh, nng cao trnh gic ng XHCN cho gio vin v nhn vin trong trng; t chc cho hc sinh v gio vin tham gia cc hot ng x hi a phng. Ngi ng u c quan qun l gio dc cc cp ( t B n Trng) tn trng s lnh o ca t chc c s ng theo ng quy nh ca iu l ng; mt khc, ngi qun l phi quan tm xy dng chi b ng v cc on th qun chng trong n v cng tc, pht huy nh hng chnh tr ca cc t chc trong ton n v. Gio dc, nh trng khng ng ngoi chnh tr m phc v chnh tr. Nguyn tc m bo s lnh o ca ng CSVN trong qun l gio dc v ang l nguyn tc c bn gii quyt vn l lun v thc tin trong cng cuc i mi qun l gio dc hin nay. Thc hin tt nguyn tc ny l mt trong nhng iu kin quan trng bo m thc hin thng li ng li, ch trng chnh sch ca ng v gio dc. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: thc hin nguyn tc m bo s lnh o ca ng trong qun l gio dc i hi ch th qun l phi nghin cu nm vng cc ch th, ngh quyt ca ng v gio dc v c trch nhim t chc thc hin nghim tc trong phm vi tng n v; Phi lm cho ng li, chnh sch gio dc ca ng tr thnh h t tng ch o ton b cng tc gio dc. 76
Gio vin l lc lng quyt nh cht lng gio dc nn cn phi coi trng cng tc gio dc chnh tr t tng, thuyt phc, ng vin lm cho h nhn thc su sc quan im gio dc ca ng v t gic thc hin trong khun kh php lut; Tp trung sc xy dng i ng gio vin mnh v t chc, vng vng v chuyn mn nghip v c y nhng phm cht v nng lc cn thit thc hin ha mc tiu gio dc. Mt khc, m bo s lnh o ca ng cn chm lo xy dng cc t chc ng v t chc qun chng trong ngnh vng mnh. Chm lo xy dng, kin ton b my chnh quyn nhm nng cao kh nng t chc ch o thc hin; Gn hot ng gio dc ca nh trng, ca cc c s gio dc vi cc phong tro chnh tr-x hi a phng; Tch cc huy ng cng ng x hi tham gia pht trin s nghip gio dc theo ng ng li, ch trng gio dc ca ng. m bo s lnh o ca ng trong qun l gio dc l m bo s thng nht gia chnh tr v qun l gio dc. Thc hin nguyn tc ny i hi mi c quan gio dc phi xy dng chng trnh hnh ng thit thc, c th thc hin tt cc ch th, ngh quyt ca ng v Nh nc v gio dc.
b- Nguyn tc tp trung dn ch.

Tp trung dn ch l nguyn tc bt ngun t bn cht ca ch XHCN, l nguyn tc ch o ton b hot ng qun l. iu 6- Hin php nc CHXHCN Vit Nam nu r: Quc hi, Hi ng nhn dn v cc c quan khc ca Nh nc u t chc v hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch. Tinh thn ca nguyn tc ny trong qun l gio dc l ch phi thng xuyn kt hp s lnh o tp trung vi s tham gia ca qung i qun chng lao ng vo cng vic t chc qun l gio dc. Nh nc thng nht, tp trung qun l v ch , chnh sch gio dc; v mc tiu, ni dung gio dc v qui ch vn bng... ng thi to iu kin cho c s ch ng sng to trong vic trin khai cc hot ng gio dc v qun l GD c th. i vi c s pht huy quyn lm ch ca tp th s phm, ng thi cao trch nhim c nhn theo ch Th trng i vi vic QLNN, thc hin dn ch ho gio dc, thc hin Quy ch dn ch nh trng. + Ni dung nguyn tc: Phi m bo mi quan h cht ch v ti u gia tp trung v dn ch trong qun l. Tp trung v dn ch l hai mt ca mt th thng nht, tp trung phi trn c s dn ch v dn ch phi thc hin trong khun kh tp trung: Kha cnh tp trung th hin ch phi thng nht qun l t mt trung tmPhi tng cng qun l tp trung , thng trn quy m ton quc v nhng vn c bn. N c ngha l s ch huy, iu phi thng nht da trn quan h mnh lnh phc tng t cp qun l Trung ng n cc c s thc hin qu trnh gio dc o to, mt khc th hin s thc hin trong thc tin ng li gio dc ca ng mt cch nht qun, khng c bt k ngoi l no. Tp trung biu hin 3 im chnh: Th nht, c b ch huy lm nhim v lnh o; Th hai, c l li lm vic hp l; 77
Th ba, thc hin ch mt th trng tt c cc n v, cc cp. Kha cnh dn ch biu hin ch: phi pht huy m rng ti a quyn ch ng ca cc a phng, cc c s gio dc, ca qun chng lao ng trong vic gii quyt cc vn trng yu, bng cc phng php, phng tin a dng sng to. Nguyn tc tp trung dn ch gn lin vi vn phn cp qun l trong qun l gio dc: mt c trng quan trng ca nguyn tc ny l s phn cp qun l thch hp, vn phn cp qun l cn lin quan ti nguyn tc kt hp gia qun l theo ngnh v qun l theo lnh th. Bn cht ca vic phn cp qun l l s y quyn t cp qun l cao hn cho cp qun l thp hn. S y quyn ny km theo nhng vn t chc, chc nng, nhim v, quyn hn, thm quyn ca mi cp. Mt trong nhng nt c trng ca h thng gio dc o to l mng li gio dc o to tri rng n tn thn x, v vy vn phn cp qun l l mt i hi khch quan, hp quy lut. Trong qun l gio dc vic m bo dn ch cn th hin ch thc hin cng khai, cung cp y thng tin cn b cng nhn vin, gio vin c bit, c bn, c lm v c kim tra gim st. Dn ch biu hin 5 im chnh: Th nht, xc nh r phm vi trch nhim, quyn hn ca cc cp; Th hai, cao tnh t ch, t chu trch nhim ca c s; Th ba, chp nhn u tranh, chp nhn lin kt; Th t, gio dc bi dng tng cho qun chng, to c hi cho h c hc tp nng cao trnh v mi mt m bo thc hin tt vic qun chng bit, bn, lm v kim tra; Th nm, gim bt vic hp hnh khng cn thit, tit kim thi gian cho cc cp lm tt cng vic ca h. Nguyn tc tp trung dn ch c ni dung phong ph v c vai tr quan trng trong qun l. Thc hin nguyn tc ny va cao trch nhim ca c nhn ngi ph trch, va cao quyn lm ch ca ngi lao ng, va chng c tnh trng tp trung quan liu, va chng c tnh trng b phi, m bo s thng nht ch v hnh ng, lm tng sc mnh ca t chc. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Nguyn tc ny i hi thc hin nghim tc ch th trng kt hp vi ch ly kin tp th. Trong tt c cc trng hp khng c ngoi l, tnh tp th phi i i vi vic xc nh mt cch chnh xc nht trch nhim c nhn ca mi ngi i vi mt cng vic c xc nh. Trong cc cuc tho lun, ly kin tp th cn i n kt lun r rng, dt khot, ngi qun l cn c gng lm cho nhng quyt nh ca th trng ph hp vi kin tp th, n tr thnh mt quyt tm, mt ting ni, mt hnh ng chung. iu ny i hi ngi qun l phi c trnh v ngh thut qun l. 78
Tng cng k lut, m rng dn ch, cao trch nhim, lm r trch nhim c nhn, trch nhim tp th trong tng cng vic c th. Trnh tnh trng n y trch nhim cho tp th, tho lun, thng lng ko di khng i n kt lun r rng lm cng vic khng tin trin ng thi trnh c on chuyn quyn, gia trng, xa ri qun chng, quan liu, mt dn ch; Trong cc c s gio dc phi thc hin tt qui ch dn ch c s Tp trung dn ch l mt nguyn tc c tnh khch quan, ph qut, song thc hin n khng n gin, ph thuc rt nhiu vo bn lnh, phm cht o c v phong cch ca ngi qun l. Vn dng nguyn tc ny khng ng mc u gy tc hi. Hoc tp trung quan liu mt dn ch, hoc dn ch hnh thc, hoc dn ch qu trn theo ui qun chng, hoc phn tn cc b... u cn tr s pht trin ca t chc. V vy, ngi qun l phi khng ngng hc tp trau di kin thc nghip v qun l, ng thi rn luyn phong cch qun l m bo kt hp hi ha ch th trng vi ch tp th.
c- Nguyn tc php ch.

Tng cng php ch XHCN l mt nguyn tc quan trng t chc v hot ng ca cc c quan Nh nc (iu 12- Hin php nc CHXHCN Vit Nam khng nh: Nh nc phi qun l x hi bng php lut, khng ngng tng cng php ch XHCN). + Ni dung nguyn tc: Cc c quan qun l gio dc phi tun th quy ch qun l hnh chnh ca b my nh nc. iu c ngha l: C quan qun l gio dc phi l mt c quan c t cch php nhn cng quyn trong lnh vc gio dc v o to, c thm quyn thc thi quyn hnh php qun l cc hot ng gio dc ca x hi bng php lut. Cc c quan qun l gio dc phi l mt h thng c cu c t chc v chc nng, nhim v v quyn hn, thm quyn c th ch ha bng nhng vn bn php quy thc hin vic qun l vi t cch l b my nh nc. Php ch c vai tr quan trng l m bo v bo v quyn t do v li ch hp php ca cng dn. Tng cng php ch l mt i hi cp thit ca s nghip i mi kinh t x hi v i mi gio dc, m bo dn ch v ngn chn, loi tr cc vi phm php lut, vi phm k lut lao ng. V th nng cao hiu lc qun l yu cu mi ch th qun l gio dc hot ng trn nguyn tc php ch. Nguyn tc php ch i hi cng tc t chc v hot ng ca cc c quan qun l gio dc, ca mi ch th qun l gio dc phi tin hnh theo ng quy nh ca php lut, chng s lm quyn, ln trnh ngha v. Mi cn b gio vin phi tng trng v thc hin nghim chnh cc yu cu ca php lut v cc quy phm ca ngnh trong hot ng ca mnh. Nhng ngi vi phm php lut, vi phm k lut lao ng phi c x l nghim minh. m bo nguyn tc php ch trong qun l gio dc l iu kin gi nghim k lut. 79
+ Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Coi trng cng tc tuyn truyn gio dc php lut cho i tng qun l hnh thnh cho h c thc php lut, to iu kin mi cn b cng nhn vin, gio vin v hc sinh c nm vng v thc hin nghim chnh nhng ch quy nh ca Nh nc cng nh ni quy, quy ch ca trng. Thng xuyn kim tra, gim st vic thc hin php lut v cc quy phm ca ngnh trong phm vi n v. Pht hin sai st trong qu trnh thc hin kp thi un nn, sa cha. Gi vng trt t, k cng nn np trong mi hot ng gio dc. Cn b qun l gio dc nht thit phi l nhng ngi nm vng php lut, nm vng cc quy phm ca ngnh qun l n v theo ng php lut.
d- Nguyn tc kt hp Nh nc v x hi
Xut pht t lun im: gio dc l s nghip ca ton dn (hay l ton dn chm lo cho s nghip gio dc), nguyn tc ny gi vai tr quan trng trong qun l gio dc. + Ni dung nguyn tc: T c im quan trng ca h thng qun l gio dc l s tham gia ngy cng tng ca qun chng lao ng, ca cc t chc x hi vo xy dng v qun l gio dc, qun l nh trng vi nhng hnh thc v phng php hot ng vn c. Nguyn tc ny i hi phi kt hp qun l gio dc mang tnh cht nh nc vi qun l gio dc mang tnh cht x hi: Qun l c tnh cht Nh nc l hot ng c tnh ch huy - chp hnh, thc hin chc nng nhim v, thm quyn do Nh nc qui nh, phn cp trong cc hot ng qun l gio dc. Thc hin qun l gio dc c tnh cht nh nc l: thc hin vic hoch nh cc chnh sch cho gio dc - o to, lp php, lp qui cho cc hot ng gio dc - o to, thc hin quyn hnh php trong qun l gio dc; T chc b my qun l gio dc; Huy ng cc ngun lc pht trin s nghip gio dc; Thanh tra, kim sot nhm thit lp trt t k cng, php lut trong hot ng qun l v pht trin s nghip gio dc. Vi mi cp qun l, cc ni dung li c c th ho, trong cc trng hc, thc hin qun l c tnh cht Nh nc l thc hin tt cc ni dung: T chc thc hin ch trng, chnh sch gio dc thng qua vic thc hin mc tiu, ni dung gio dc v m bo cc qui ch chuyn mn; Qun l i ng cn b gio vin, c s vt cht thit b, ti chnh... theo cc qui nh chung; Thc hin kim tra ni b, bo m an ninh trt t trong nh trng; iu hnh cc hot ng ca nh trng theo ng iu l nh trng c ban hnh v gim st s tun th iu l . Qun l gio dc c tnh cht x hi l hot ng ca cc on th qun chng nhn dn, cc t chc x hi thc hin cc chc nng x hi nht nh, c lp hoc cng tc vi cc c quan nh nc, da vo cc chun mc, iu l ca t chc x hi v sc mnh tc ng v o c, tham gia cng cc c s gio dc gio dc ngi hc, o to cn b, bi dng gio vin, b sung cho cc nh trng, c s gio dc v tri thc khoa hc, ngh thut, chnh tr, kinh nghim qun l, xy dng c s vt cht, thit b gio dc ngy cng hin i, chm lo i sng nh gio, to ra mt mi trng x hi thun li cho cng tc gio dc th h tr. 80
Kt hp Nh nc v x hi trong qun l gio dc to mi trng cho mi quan h gia gio dc v x hi pht huy ti a vai tr ca mnh. Thc hin tt nguyn tc ny s nng cao hn, gn b hn, phong ph hn trch nhim ca Nh nc v x hi i vi s nghip pht trin gio dc, to iu kin cho gio dc khng nh vai tr thc y pht trin x hi v khi dy mi tim nng, huy ng mi ngun lc trong cng ng x hi tham gia xy dng pht trin gio dc. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Qun l gio dc phi thc hin chc nng d bo, m bo cho gio dc lun c s thch ng vi nn kinh t x hi; i vi cc c s gio dc cn nm vng cc vn bn: Lut gio dc, cc ngh nh hng dn, cc vn bn php qui v gio dc thc hin nhim v qun l Xy dng b my qun l v i ng cn b cng chc, qui nh r chc nng, nhim v, quyn hn ca cc i tng trong t chc, c c ch phi hp r rng, i mi cch thc t chc ch o cc hot ng qun l, m bo k cng gp phn thc hin tt mc tiu gio dc. Phi bm st iu l nh trng trong trin khai cc cng vic c th Thc hin x hi ha gio dc (m ni dung c bn l huy ng cc lc lng x hi v cng ng tham gia pht trin gio dc v qun l gio dc), a dng ha nn gio dc quc dn, da vo cc vn bn php lut, php qui dm bo quyn v ngha v i vi mi i tng tham gia hot ng gio dc v qun l gio dc. Xy dng v cng c hot ng ca Hi ng gio dc cc cp, to iu kin cho cc Hi ng gio dc hot ng c hiu qu. Trong cc nh trng cn xy dng mt c ch qun l m bo s phi hp gia hi ng gio dc ca trng vi cc t chc Cng on, on Thanh nin cng sn HCM, i thiu nin tin phong HCM... trong qun l trng hc; Xy dng v duy tr tt mi quan h Nh trng Gia nh- X hi trong vic trin khai cc hot ng gio dc, trong nh trng gi vai tr ch o...
e- Nguyn tc kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo lnh th.

Thc hin hot ng ca h thng gio dc quc dn i hi s qun l nh nc trong lnh vc gio dc phi tun theo nguyn tc kt hp qun l ngnh v qun l theo a phng, vng, lnh th. C s hnh thnh ca nguyn tc l s kt hp hu c gia qu trnh phn b cc c s ca ngnh trn tng a bn thuc phm vi c nc vi vn phn cp qun l. Khi nim a bn c nhiu ngha: theo quan im qun l hnh chnh l cc a phng; theo quan im phn b kinh t l cc vng kinh t. + Ni dung nguyn tc: S qun l nh nc thng nht t Trung ng n c s v ni dung hot ng gio dc v o to, kt hp vi s phn cp v phi hp qun l Nh nc v vic m bo cc ngun lc cho cc hot ng ny theo a phng, vng, lnh th. Phi phn cp qun l thch hp qui nh r rng phm vi trch nhim ca ngnh v a phng trn cc vn c th v k hoch, ti chnh, vt t, cn b, gio 81
vin...cng nh trch nhim quyn hn ca th trng cc t chc gio dc trc y ban nhn dn a phng; trong s kt hp qun l theo ngnh v theo a phng, vng lnh th ht sc pht huy vai tr ch ng, sng to ca a phng nhng phi trn c s m bo vai tr ch o ca qun l theo ngnh. Ch c kt hp ng n hai mt mi to ra c kh nng pht trin ti u ca gio dc Qun l theo ngnh c trch nhim m bo thc hin quan im, ng li, chnh sch gio dc thng nht trong c nc; thng nht mc tiu, ni dung, phng php v t chc gio dc thng qua chng trnh, sch gio khoa, cc iu l t chc, cc chnh sch ch ... ban hnh thng nht cho c nc; thng nht nhng vn c tnh cht khoa hc v chuyn mn; thc hin hp tc vi cc ngnh khc trn qui m c nc. c trng qun l theo ngnh l da trn c s qu trnh tch t v tp trung cc ngun lc, c bit l vn ti chnh v tr tu, cc n v c s ca ngnh c iu kin chuyn mn ha, nng cao trnh cng ngh, ti nng ngh nghip ca cn b gio vin; c iu kin v kh nng qun l tt nht m bo khng ngng nng cao cht lng gio dc, tay ngh qun l vn ln t trnh cao. Qun l theo ngnh c iu kin tuyn chn, o to v s dng hp l, hiu qu i ng cn b gio vin v cc nh qun l c trnh cao. ng thi c th tn dng khai thc tt nht mi tim nng th mnh ca ngnh pht trin, nng cao trnh , sm hi nhp vi khu vc v quc t ngay tng n v c s. Qun l theo a phng, vng lnh th c trch nhim m bo thc hin ni dung v cc yu cu c bn ca qun l theo ngnh ph hp vi hon cnh a phng, lnh th; khai thc kh nng v pht huy th mnh ca a phng, pht huy sc mnh tng hp ca Nh nc v nhn dn cng lm gio dc c trng qun l trn a bn c th hin ch: Mi a bn chnh l ni hi t ca dn c, t qun l nh nc chm lo m bo cuc sng tt p yn bnh cho mi ngi. Mt khc a bn cn l ni hi t cc n v c s ca cc ngnh, qua phc v tt nht mi li ch, mi nhu cu ca dn c trn a bn. T s kt hp hu c ny hnh thnh mt c cu kinh t hp l, hiu qu cao trong u t v qun l tt c cc lnh vc trn a bn. Do , ch c qun l trn a bn kt hp cht ch vi qun l hu c theo ngnh mi hnh thnh c mt c ch qun l thch hp. H thng GDQD l mt th thng nht: - B GD&T l c quan QLNN v GD&T thng nht trong phm vi c nc. - Chnh quyn a phng QLNN v GD&T thng qua c quan chuyn mn ca mnh theo chc nng, nhim v, quyn hn do Nh nc qui nh ph hp vi c ch phn cp, c trch nhim bo m mi trng KT-XH lnh mnh cho cc hot ng gio dc din ra ng mc tiu ca Nh nc. * Nhim v, quyn hn do B GD&T c nh nc qui nh Ngh nh 85/2003 /N-CP, ngy 18/7/2003. V d: + Xt duyt v cho pht hnh cc loi sch gio khoa. + Qui nh tiu chun nh gi, th l cp pht v thu hi vn bng, chng ch GD&T. + Xy dng tiu chun nh mc gio vin, t chc, qun l thng nht vic o to, bi dng i ng gio vin cc cp. 82
+ Thc hin chc nng thanh tra gio dc trong c nc. * Nhim v, quyn hn HND a phng ( Lut T chc HND v UBND): + Quyt nh qui hoch, k hoch pht trin gio dc ca a phng. + Gim st vic thi hnh php lut v ch trng chnh sch v gio dc a phng.. + Quyt nh ch trng huy ng v s dng ngun lc a phng nhm pht trin s nghip GD&T a phng. * Nhim v, quyn hn ca UBND a phng: + Xy dng v ch o thc hin k hoch pht trin gio dc, bo m cc iu kin cho cc hot ng s nghip gio dc trn a bn; + Qun l cc trng, cc c s gio dc theo s phn cp; + Ch o thc hin x hi ho GD. T chc thc hin ph cp, xo m; Kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo a phng v vng lnh th th hin: mi c s gio dc thc hin chc nng nhim v gio dc - o to theo s ch o ca ngnh dc, nhng u ng trn mt a bn c th, v vy va chu s qun l ca UBND a phng theo s phn cp ca Nh nc, va chu s qun l ca c quan gio dc cp trn trc tip. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Ngi qun l phi xc nh r v tr, chc nng, nhim v ca t chc ca mnh trong h thng gio dc v trn a bn. Hiu r c ch qun l phi hp v bit xy dng c ch phi hp hp l, c hiu qu. - Nguyn tc tnh khoa hc Nguyn tc tnh khoa hc l mt nguyn tc c bn ca qun l gio dc, qun l gio dc nht thit phi da trn nhng c s khoa khc. Lnin ni: khng th no qun l nu khng am hiu thng tho cng vic, khng th no qun l nu khng c tri thc y v khoa hc qun l Cc nhm khoa hc lm c s ch yu cho qun l gio dc mt cch khoa hc l: trit hc Mc Lnin, t tng H Ch Minh, khoa hc t chc qun l, tm l hc, gio dc hc, cc thnh tu ca khoa hc k thut c s dng vo cc khu ca qu trnh qun l (v d nh tin hc...). Qun l gio dc l mt khoa hc tng hp, do m bo tnh khoa hc trong qun l gio dc l mt i hi tt yu. l yu cu v cht ca cng tc qun l gio dc. + Ni dung nguyn tc: Qun l gio dc phi xy dng trn h thng tri thc su rng, trn s tng kt qu trnh pht trin ca l lun qun l, nhn thc c nhng quy lut khch quan ca gio dc, ca t nhin v x hi, nghin cu nhng quy lut s dng trong hot ng thc tin qun l gio dc. Hot ng qun l gio dc ni chung v qun l nh trng ni ring l hot ng mang tnh cht tng hp rt cao. N khng ch da vo kinh nghim m phi am hiu tri thc ca nhiu ngnh khoa hc v s hiu bit su sc v lnh vc l lun qun l gio dc. 83
m bo tnh khoa hc trong qun l gio dc, ngi cn b qun l gio dc phi nm vng v bit tn dng cc quy lut khch quan, quy lut gio dc, cc tri thc khoa hc qun l vo qu trnh t chc iu hnh cc hot ng gio dc. Lm tt cng tc d bo, bit phn tch tng hp cc s kin, hin tng gio dc, cc tc ng qua li, pht hin ra xu hng pht trin ca chng c s iu chnh, tc ng ph hp. Phi am hiu su sc i tng qun l. Tc l ngi qun l phi hiu tng tn v tnh cht, nguyn tc t chc cc hot ng gio dc, cc qu trnh gio dc v am hiu c im lao ng, c im tm sinh l ca ngi gio vin, cn b cng nhn vin v hc sinh cng nh c im tm l ca cc lc lng x hi tham gia gio dc... l mt trong nhng iu kin quan trng hng u lm cho ngi qun l c kh nng iu hnh cng vic mt cch thnh tho, c hiu qu. T chc lao ng ca ch th qun l v khch th qun l mt cch khoa hc, phn nh trch nhim, quyn hn r rng to nn s phi hp cht ch, thng nht trong qu trnh thc hin mc tiu, nhim v gio dc + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Thc hin nguyn tc ny i hi ngi cn b qun l gio dc phi tun th nghim ngt quy trnh khoa hc khi ra cc quyt nh hoc x l thng tin xc nh mc tiu. Ngi qun l phi khng ngng hc tp, bi dng nng cao trnh , cp nht kin thc thuc cc lnh vc c lin quan, bit vn dng chng vo thc tin cng tc p ng yu cu ngy cng cao ca nhim v qun l gio dc. Vic qun l m bo tnh khoa hc i hi phi thng xuyn nghin cu, tip thu, khi qut kinh nghim gio dc, kinh nghim qun l v p dng c kt qu vo qu trnh qun l. Kt hp cht ch gia l lun vi tnh hnh v kinh nghim thc t trong qu trnh c th ha ng li thnh bc i, mc tiu, nhim v, chnh sch, k hoch pht trin trc mt v lu di ca t chc cng nh trong qu trnh t chc thc hin.
g- Nguyn tc tnh hiu qu, thit thc v c th

+ Ni dung nguyn tc: Cht lng gio dc ph thuc nhiu vo hiu qu qun l. Hiu qu qun l gio dc c tnh trn c s thc hin cc mc tiu vi nhng chi ph nht nh v- cc ngun lc cho php (nhn lc, vt lc, ti lc) sao cho t kt qu cao nht vi mc chi ph thp nht. Ti u ha vic thc hin cc mc tiu qun l vi s tit kim v s dng hp l sc lao ng cng nh cc phng tin vt cht k thut. Nm vng v vn dng cc thnh tu khoa hc cng ngh vo lnh vc gio dc trong hot ng qun l nhm nng cao cht lng gio dc. Gio dc l loi hnh hot ng c bit, kt qu ca n l do c mt qu trnh lao ng (dy hc, gio dc) lin tc, c th v thit thc to nn. Chnh n yu cu qun l gio dc phi c th thit thc. 84
Chn l bao gi cng c th, khoa hc khng ch gii thch th gii m cn ci to th gii. Tnh c th v tnh thit thc ca qun l gn lin vi tnh khoa hc. Qun l gio dc li cng phi c th thit thc. C th, thit thc y c em i lp vi ci chung, ci tru tng. Qun l gio dc phi nm chnh xc thng tin, din bin tnh hnh gio dc, coi trng iu tra, nghin cu, tng kt kinh nghim thc tin v hin thc khoa hc, nhanh chng ra nhng bin php ng n, c th, thit thc v kp thi. Trong qu trnh qun l cn hiu bit y , tng tn tnh hnh thc t cng vic, bit xc nh nhng vn c bn then cht trong tng thi gian tp trung sc gii quyt. Quan tm c th n tng cn b gio vin, to iu kin h pht huy mc cao kh nng lm vic ca mi ngi v phn u rn luyn hon thin bn thn. Khi trin khai nhim v phi nu r rng ni dung, yu cu, thi gian, a im tin hnh v thi im phi hon thnh v phn cng c th n tng ngi hoc nhm ngi. Mc tiu nhim v phi ph hp tnh hnh thc t ca n v, vi mc tiu pht trin ca n v... ngha l phi kh thi. Mi hot ng gio dc trong nh trng v mi quyt nh a ra thc hin u phi c kim tra mt cch chu o lm c s cho vic ra cc quyt nh qun l ng n. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: thc hin nguyn tc ny i hi ngi cn b qun l gio dc khi a ra cc quyt nh qun l cn tnh n hiu qu ca chng v p ng c yu cu thc tin. Phi c quan im hiu qu ng n, bit phn tch hiu qu trong tng tnh hung khc nhau, bit t li ch chung trc v trn li ch c nhn, t ra cc quyt nh ti u nhm to c nhng thnh qu c li nht cho nhu cu pht trin ca t chc. Vic nm su st tnh hnh gio dc, pht hin, phn tch tng kt v ph bin nhng kinh nghim gio dc tin tin l nhng yu cu ch yu ca tnh c th v thit thc trong cng tc qun l gio dc. - Nguyn tc tnh k hoch. Hot ng qun l ni chung lun i hi phi m bo tnh k hoch, k hoch l trung tm ca h thng qun l, ca mi hot ng qun l ca nh nc. Nguyn tc k hoch trong t chc v hot ng ca qun l gio dc c ngha rt ln, v n m bo pht trin nn gio dc theo nhng mc tiu m ng v Nh nc vch ra, cho php s dng cc ngun lc ca t nc mt cch c hiu qu vo qu trnh pht trin gio dc. + Ni dung nguyn tc: Phi c mt h thng k hoch chnh xc (t B Gio dc - o to ti cc c s gio dc) ph hp vi trnh , yu cu qun l hin i. K hoch th hin chin lc, sch lc pht trin gio dc, thc hin chng bng hnh ng. N nh r, v theo thi gian cc mc tiu cn t, v c cc bin php thc hin.
85
Phi d kin trc vic kim tra thc hin k hoch. Kim tra cho php tin hnh phn tch kp thi thc trng vic phi hp cng tc ca cc c quan cp di. m bo tnh k hoch l mt yu cu ca khoa hc qun l v l mt nguyn tc qun l. Thc hin nguyn tc ny s tng cng tnh ch ng trong qu trnh iu hnh v thc hin nhim v ca ch th v khch th qun l, gim bt bt nh trong qun l v to kh nng thc hin cng vic mt cch kinh t. Qun l m khng m bo tnh k hoch l qun l khng khoa hc, qun l thiu nh hng r rng, c th v nh vy hiu qu qun l s rt hn ch. + Yu cu i vi vic thc hin nguyn tc: Phi a mi hot ng qun l vo k hoch Ngi qun l phi c trang b nhng kin thc c bn v k hoch, hiu v nm c cc loi k hoch trong qun l gio dc v bit xy dng k hoch hot ng ca n v, hng dn mi thnh vin xy dng k hoch c nhn v b phn, kin tr thc hin k hoch vch ra Phi rn thi quen lm vic c k hoch cho mnh v cho mi thnh vin trong t chc. Khi tin hnh bt c mt hot ng no u phi xy dng k hoch v hnh thnh cho ngi di quyn thi quen lm vic c k hoch. Ngi qun l phi bit la chn, nu ra c v gii quyt hp l nhng khu ch yu. Vic gii quyt khu ny s m bo kt qu ca vic thc hin cc nhim v khc. Tm li: Nguyn tc qun l gio dc l nhng tiu chun, nhng quy tc c bn c c kt t thc tin qun l gio dc, l ch da ng tin cy v l lun gip ngi cn b qun l gio dc nh hng ng n trong hon cnh phc tp lun bin i t mnh gii quyt cc tnh hung c th, a dng v bit t chc mt cch khoa hc hot ng qun l t hiu qu ti u. Trong thc tin hot ng qun l gio dc, cc nguyn tc lin h cht ch vi nhau, tc ng b sung cho nhau. Cht lng v hiu qu qun l gio dc c m bo khi thc hin tt cc nguyn tc qun l.
1.2.4. b my qun l gio dc v o to

A. C s php l ca t chc b my QL gD&T Cc vn bn php l lin quan ti t chc b my qun l gio dc v o to bao gm: 1. Hin php nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Hin php nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam c sa i, b xung thng 12 nm 2001. Trong Hin php c cc iu 35, iu 36, Chng 3; iu 59, Chng 5 l nhng cn c cho vic t chc b my qun l gio dc v o to. 2. Lut T chc Chnh ph. Lut T chc Chnh ph c Ch tch nc cng b ngy 07 thng 01 nm 2002. Trong Lut T chc Chnh ph c cc iu 1, iu 22, iu 23, iu 26, iu 27, iu 28 lin quan ti vic t chc b my qun l gio dc v o to. 3. Lut Gio dc. 86
Lut Gio dc c ban hnh ngy 14 / 06 / 2005. Trong Lut c cc 9 chng, 120 iu lin quan ti vic t chc b my qun l gio dc v o to. c bit cc iu 99 v iu 100 quy nh r ni dung v c quan qun l nh nc v gio dc v o to. 4. Lut T chc Hi ng nhn dn v U ban nhn dn. Ngy 10-12-2003, Ch tch nc Trn c Lng k lnh cng b Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Trong Lut c cc iu 102, iu 114 quy nh v nhim v v quyn hn ca UBND trong vic qun l lnh vc gio dc v o to. Cc iu 128, iu 128, iu 130 qui nh chung v t chc v hot ng ca c quan chuyn mn gip UBND qun l nh nc v gio dc a phng. 5. Cc ngh nh ca Chnh ph qui nh chc nng nhim v v c cu t chc ca B Gio dc v o to: - Ngh nh s 86/2002/N-CP, ngy 05/11/2002, qui nh chc nng nhim v v c cu t chc ca B, c quan ngang B; - Ngh nh s 85/2003/N-CP, ngy 18/7/2003, qui nh chc nng nhim v v c cu t chc ca B Gio dc v o to. Ngoi ra Chnh ph cn ban hnh Ngh nh s 166/2004/N-CP quy nh:Trch nhim qun l nh nc v gio dc ca B gio dc&o to, cc B, c quan ngang B, UBND, cc c quan chuyn mn thuc UBND. 6. Thng t lin tch s 21/2004/TTLT - BGD&T-BNV ca B GD&T v B Ni v, ngy 23/7/2004, quy nh chc nng, nhim v quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn (S gio dc v o to v phng gio dc v o to) gip UBND qun l nh nc v gio dc v o to a phng.
B. Cc c quan QLNN v GD -T
B1. Quy nh php lut (iu 100 ca Lut Gio dc 2005):
1. Chnh ph thng nht qun l nh nc v GD. Chnh ph trnh Quc hi trc khi quyt nh nhng ch trng ln c nh hng n quyn v ngha v hc tp ca cng dn trong phm vi c nc, nhng ch trng v ci cch ni dung chng trnh ca mt cp hc; hng nm bo co Quc hi v hot ng GD v vic thc hin ngn sch GD. 2. B GD & T chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh nc v GD. 3. B, c quan ngang b phi hp vi B GD & T thc hin qun l nh nc v GD theo thm quyn. 4. U ban nhn dn cc cp thc hin qun l nh nc v GD theo s phn cp ca Chnh ph v c trch nhim bo m cc iu kin v i ng nh gio, ti chnh, c s vt cht, thit b dy hc ca cc trng cng lp thuc phm vi qun l, p ng yu cu m rng quy m, nng cao cht lng v hiu qu GD ti a phng.
C. Cc c quan nh nc qun l trc tip - B Gio dc v o to - S Gio dc v o to - Phng Gio dc v o to 1. B Gio dc v o to a. V tr v chc nng
Theo Hin php v Lut T chc Chnh ph, B l b phn cu thnh Chnh ph. Theo cch phn loi chung, c hai loi b: mt l, B qun l lnh vc c bn nh: k 87
hoch, ti chnh, lao ng, ngoi giao, t chc...; hai l, B qun l ngnh: B Gio dc v o to thuc nhm b qun l ngnh nh kinh t, k thut, vn ho, x hi.... B Gio dc v o to l c quan ca Chnh ph, thc hin chc nng QLNN v GD&T trn phm vi c nc bao gm: gio dc mm non, gio dc ph thng, gio dc trung hc chuyn nghip, gio dc i hc, sau i hc v gio dc khng chnh quy; qun l nh nc cc dch v cng thuc cc lnh vc qun l ca B; B trng B GD&T l thnh vin Chnh ph, l ngi ng u v lnh o b; chu trch nhim trc Th tng Chnh ph, trc Quc hi v qun l nh nc v GD&T trong phm vi c nc. Nh vy theo cc vn bn qui nh, B Gio dc v o to c chc nng qun l nh nc v GD&T trn phm vi c nc i vi cc bc hc, cp hc v cc hnh thc gio dc v o to.
b. Nhim v ch yu ca B GD&T.
Trong Ngh nh 85/2003/N-CP, ngy 18/7/2003, c quy nh 24 nhim v cho B GD&T, trong B cn tp trung thc hin 14 vn ch yu sau: (1). Trnh Chnh ph, Th tng Chnh ph cc d n lut, php lnh, cc d tho vn bn quy phm php lut khc; chin lc, quy hoch, k hoch di hn, 5 nm v hng nm v gio dc, cc chng trnh, d n quan trng ca B GD&T; (2). Trnh Chnh ph, Th tng Chnh ph v ch trng ci cch ni dung, chng trnh, ph cp gio dc ph thng v ch o thc hin sau khi cp c thm quyn ph duyt; (3). Trnh Chnh ph c cu o to, c cu u t v cc chnh sh bo m cht lng o to THCN, cao ng, i hc v sau i hc; ch o, kim tra, t chc thc hin sau khi c ph duyt; (4). Trnh Chnh ph, Th tng Chnh ph: - Cc ch , chnh sch c th i vi nh gio v cn b qun l gio dc; - Khung hc ph, c ch thu v s dng hc ph; cc chnh sch khuyn khch khc i vi ngi hc; - Quy nh vic tng thng cc danh hiu vinh d cho nh gio v cn b qun l gio dc; (5). Ban hnh theo thm quyn cc quyt nh, ch th, thng t, ni dung chng trnh, phng php ging dy, quy ch t chc v hot ng, iu l nh trng i vi gio dc mm non, gio dc ph thng, gio dc trung hc chuyn nghip, gio dc i hc, sau i hc v phng thc gio dc khng chnh quy; (6). Quy nh v vic bin son, xut bn, in v pht hnh sch gio khoa; (7). Hng dn, kim tra UBND tnh thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc mm non, gio dc ph thng theo phn cp ca Chnh ph; hng dn, kim tra cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph v UBND tnh thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc trung hc chuyn nghip theo phn cng, phn cp ca Chnh ph. (8). Ban hnh tiu chun c th ca nh gio v cn b qun l gio dc; cc quy nh v chng trnh o to, bi dng chuyn mn, nghip v nng cao trnh v chun ho nh gio v cn b qun l gio dc; (9). Quy nh tiu chun bo m cht lng gio dc; thng nht qun l vic kim nh cht lng gio dc; (10). Quy nh th tc cp pht, thu hi cc vn bng, chng ch trong h thng gio dc quc dn; (11). T chc v ch o vic thc hin k hoch nghin cu khoa hc, ng dng tin b khoa hc cng ngh trong hot ng gio dc - o to; 88
(12). Thanh tra, kim tra, gii quyt khiu ni, t co, chng tham nhng, tiu cc v x l cc vi phm lut v gio dc thuc thm quyn ca B; (13). Quyt nh v ch o thc hin chng trnh ci cch hnh chnh ca B theo mc tiu v ni dung chng trnh tng th ci cch hnh chnh nh nc c Th rng Chnh ph ph duyt; (14). Phi hp vi B K hoch u t, B Ti chnh phn b ngn sch nh nc chi cho gio dc, iu chnh chi tit trong phm vi ti chnh c duyt cho chng trnh mc tiu gio dc v kim tra cc B, cc c quan ngang B, UBND tnh trong vic s dng, qun l kinh ph gio dc v cc ngun thu khc theo quy nh ca php lut.
c. C cu t chc b my ca B GD&T. T chc ni b ca B GD&T gm c hai b phn: - Cc t chc gip B trng thc hin chc nng qun l nh nc v GD&T, theo
Ngh nh s 85/2003/N-CP, hin nay B GD&T c 16 t chc bao gm 13 V v 3 c quan Vn phng, Thanh tra, Cc kho th v Kim nh cht lng gio dc. - Cc t chc s nghip trc thuc b nh: Vin Chin lc v Chng trnh gio dc, Trung tm Tin hc, Bo GD&T, Tp ch Gio dc.v.v... S 1. T chc b my ca B (nguyn tc chung)
B trng
Th trng
Th trng
Th trng
- Cc n v QL (cc v, Thanh tra, cc...) - Cc n v chc nng (cc v, ban...) - Cc n v s nghip (cc vin, trng, bo ngnh...)
2. S Gio dc v o to
2.1. V tr, chc nng: Thng t s 21/2004/TTLT-BGD&T-BNV Hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn gip UBND qun l nh nc v gio dc v o to a phng. S GD&T l c quan chuyn mn thuc UBND tnh. S GD&T c chc nng tham mu v gip UBND tnh thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc v o to (tr o to ngh) trong phm vi a phng; thc hin mt s nhim v, quyn hn theo s u quyn ca UBND tnh.
2.2. Nhim v, quyn hn ch yu ca S GD&T.

Trong Thng t s 21, c quy nh 21 nhim v cho S GD&T, trong S cn tp trung thc hin 10 nhim v ch yu sau: - Trnh UBND tnh ban hnh cc quyt nh, ch th v qun l lnh vc GD&T thuc phm vi qun l ca a phng v phn cp ca B GD&T.
89
- Trnh UBND tnh k hoch di hn, k hoch 5 nm, k hoch hng nm, d n pht trin GD&T a phng, ph hp vi quy hoch, k hoch tng th pht trin KT-XH a phng. - Trnh UBND tnh mc thu hc ph c th trn a bn tnh v chu trch nhim kim tra mc thu hc ph trn a bn theo quy nh ca tnh. - Qun l ch o cng tc tuyn sinh, thi c, xt duyt, cp pht vn bng, chng ch theo quy ch ca B GD&T - Qun l, ch o v kim tra vic thc hin mc tiu, chng trnh, ni dung k hoch v cc hot ng gio dc i vi cc trng, c s gio dc theo s phn cp ca B GD&T v phn cng ca UBND tnh. - Qun l cn b, cng chc, vin chc thuc ngnh GD&T a phng theo s phn cng ca UBND tnh. - T chc lp d ton ngn sch gio dc hng nm ca tnh. Sau khi c giao d ton ngn sch, phi hp vi S Ti chnh phn b v giao d ton chi ngn sch, hng dn, kim tra vic thc hin. - Hng dn, ch o, kim tra vic thc hin ph cp gio dc; chuyn mn nghip v i vi Phng GD&T, cc trng v cc c s GD&T trn a bn. - Thanh tra, kim tra vic thi hnh php lut, gii quyt khiu ni, t co, chng tham nhng, tiu cc v x l cc vi phm php lut v cc lnh vc thuc quyn qun l ca S theo quy nh ca php lut. - Thc hin ch bo co nh k v t xut v tnh hnh thc hin nhim v c giao vi UBND tnh v B GD&T. 2.3. C cu t chc b my ca S GD&T. S GD&T l c quan chuyn mn ph thuc hai chiu: Mt l, ph thuc vo s ch o, hng dn, kim tra chuyn mn, nghip v ca c quan cp trn l B GD&T; Hai l, ph thuc vo s qun l hnh chnh nh nc (t chc, bin ch, cng tc) ca UBND tnh. S GD&T c Gim c v khng qu 3 Ph Gim c. i vi cc tnh c trn 40.000 cn b, cng chc, vin chc ngnh gio dc v o to th c khng c 4 Ph Gim c. Gim c S chu trch nhim trc UBND tnh v trc php lut v ton b hot ng ca S; Ph Gim c chu trch nhim trc Gim c v trc php lut v lnh vc cng tc c phn cng. C cu t chc ni b ca S GD&T gm c hai b phn: - Cc phng cng tc thuc S: bao gm cc phng chuyn mn, nghip v v 2 b phn chc nng m tt c cc S u phi c (Vn phng, Thanh tra). - Cc n v s nghip ca S. Cn c vo khi lng cng vic, tnh cht, c im c th ca tng a phng. Gim c S GD&T ch tr, phi hp vi S Ni v trnh UBND tnh quyt nh c th tn gi s phng chuyn mn, nghip v nhng khng qu 08 phng . i vi thnh ph H Ni v thnh ph H Ch Minh v cc tnh c dn s trn 2 triu ngi) v khng qu 07 phng i vi cc tnh cn li. Cc n v s nghip ca S do Ch tch UBND tnh quyt nh theo quy nh ca php lut. Ch tch UBND cp tnh quyt nh b nhim Gim c, Ph G S Gio dc & o to theo tiu chun chuyn mn, nghip v do B GD&T quy nh v theo cc quy nh ca Nh nc v qun l cn b.
90
B Gio dc v o to http://www.ebook.edu.vn
U ban nhn dn tnh
S Gio dc v o to (cc phng cng tc & cc n v s nghip)
Cc c s GD&T trc thuc S
Phng GD&T
S 2. T chc b my ca S GD&T
3. Phng Gio dc v o to
3.1. V tr, chc nng: Theo Thng t s 21/2004/TTLT/ BGD&T-BNV Hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn gip UBND qun l nh nc v gio dc v o to a phng. Phng GD&T l c quan chuyn mn thuc UBND huyn. Phng GD&T c chc nng tham mu v gip UBND huyn thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc v o to (tr o to ngh) trong phm vi a phng; thc hin mt s nhim v, quyn hn theo u quyn ca UBND huyn. Phng GD&T chu s ch o qun l v t chc, bin ch v cng tc ca UBND huyn; ng thi chu s ch o, hng dn, kim tra v chuyn mn, nghip v ca s GD&T. 3.2. Nhim v ch yu ca Phng Gio dc v o to - Trnh UBND huyn cc vn bn hng dn thc hin chnh sch, php lut, cc quy nh v hot ng GD&T trn a bn; k hoch 5 nm v k hoch hng nm; Chng trnh ci cch hnh chnh nh nc v lnh vc GD&T trn a bn v t chc thc hin sau khi c ph duyt. - Trnh UBND huyn v quy hoch mng li cc trng hc v c s gio dc thuc huyn qun l. - Thm nh v chu trch nhim ni dung thm nh cc n, h s thnh lp, sp nhp, chia tch, nh ch, gii th cc trng thuc huyn qun l trnh Ch tch UBND huyn quyt nh. - Hng dn, kim tra UBND cp x thc hin k hoch pht trin gio dc, vic thnh lp, sp nhp, chia tch, nh ch, gii th cc c s gio dc mm non thc hin theo quy nh php lut. - Qun l cn b, cng chc, vin chc ngnh GD&T trn a bn huyn theo phn cp ca UBND tnh v phn cng ca UBND huyn; Chu trch nhim thc hin cc quy nh v GV, quy ch thi c, cp pht vn bng chng ch theo quy nh php lut. - Hng dn, kim tra cc c s GD&T cng lp thuc phm vi qun l ca huyn xy dng k hoch bin ch hng nm; t chc o to bi dng chuyn mn nghip v i vi CB, vin chc ngnh GD thuc a phng qun l. - T chc lp d ton ngn sch gio dc, d ton chi cc Chng trnh mc tiu Quc gia hng nm v gio dc ca huyn. Sau khi c giao d ton ngn sch, phi hp vi c quan chuyn mn ca UBND huyn phn b, hng dn, kim tra vic thc hin ngn sch GD 91
- T chc thc hin cng tc ph cp gio dc v t chc thc hin x hi ho gio dc theo s ch o ca UBND huyn v S GD&T. - Phi hp vi c quan lin quan kim tra v thanh tra vic thi hnh php lut v lnh vc GD&T. Gii quyt khiu ni, t co v lnh vc gio dc &o to thuc thm quyn theo quy nh ca php lut v thc hin nhng nhim v khc do Ch tch UBND huyn giao. 3.3. C cu t chc b my ca Phng GD&T. Phng GD&T l c quan chuyn mn ph thuc hai chiu: Mt l, ph thuc vo s ch o, hng dn, kim tra chuyn mn, nghip v ca c quan cp trn l S GD&T; Hai l, ph thuc vo s qun l hnh chnh NN (t chc, bin ch, cng tc) ca UBND huyn. Phng GD&T c 1 Trng phng v khng qu 2 Ph Trng phng. Trng phng chu trch nhim trc UBND huyn v trc php lut v ton b hot ng ca phng; Ph Trng phng chu trch nhim trc Trng phng v trc php lut v lnh vc cng tc c phn cng. Cn c vo khi lng cng vic v c im c th ca a phng, Gim c S GD&T xy dng phng n trnh UBND tnh quyt nh c th v bin ch ca Phng GD&T huyn trong tng bin ch hnh chnh huyn.
S Gio dc v o to
UBND cp huyn
Phng GD - T ( cc t
cng tc & chuyn vin)
UBND cp x
Cc c s GD&T
trc thuc Phng
S 3. T chc b my ca Phng GD&T

Ch tch UBND cp huyn quyt nh b nhim Trng phng, Ph TP ca Phng Gio dc & o to theo tiu chun chuyn mn, nghip v do UBND tnh quy nh v theo cc quy nh ca Nh nc v qun l cn b. B my qun l gio dc v o to l t chc gi v tr quan trng trong vic iu hnh, iu chnh ton b cc hot ng gio dc v o to trong h thng gio dc quc dn, vic quy nh r v tr, chc nng, nhim v v trch nhim ca b my qun l gio dc v o to v h thng qun l gio dc v o to c tnh quyt nh trong vic t chc v hot ng ca ton b h thng gio dc nhm t ti cc mc tiu gio dc nh nc quy nh. Trong giai on hin nay vic i mi t chc v hot ng ca b my qun l gio dc c tnh t ph nhm duy tr v nng cao cht lng gio dc trong ton b h thng gio dc quc dn.
6. Nhng ni dung c bn ca QLNN v GD&T.

6.1. Nhng ni dung c bn ca QLNN v GD&T (theo iu 99 Lut Gio dc 2005.)
92
1. Xy dng v ch o thc hin chin lc, quy hoch, k hoch, chnh sch pht trin GD; 2. Ban hnh v t chc thc hin vn bn quy phm php lut v GD; ban hnh iu l nh trng; ban hnh quy nh v t chc v hot ng ca c s GD khc; 3. Quy nh mc tiu, chng trnh, ni dung GD; tiu chun nh gio; tiu chun c s vt cht v thit b trng hc; vic bin son, xut bn, in v pht hnh sch gio khoa, gio trnh; quy ch thi c v cp vn bng, chng ch; 4. T chc, qun l vic bo m cht lng GD v kim nh cht lng GD; 5. Thc hin cng tc thng k, thng tin v t chc v hot ng GD; 6. T chc b my qun l GD; 7. T chc, ch o vic o to, bi dng, qun l nh gio v cn b qun l GD; 8. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc pht trin s nghip GD; 9. T chc, qun l cng tc nghin cu, ng dng khoa hc, cng ngh trong lnh vc GD; 10. T chc, qun l cng tc hp tc quc t v GD; 11. Quy nh vic tng danh hiu vinh d cho ngi c nhiu cng lao i vi s nghip GD; 12. Thanh tra, kim tra vic chp hnh php lut v GD; gii quyt khiu ni, t co v x l cc hnh vi vi phm php lut v GD. 6.2. Nhng ni dung ch yu ca QLNN v GD&T. - Cc nhm ni dung ch yu: C th gom 12 khon li thnh 5 nhm ni dung: 1. Hoch nh chnh sch cho GD&T. Lp php v lp qui cho cc hot ng GD&T. Thc hin quyn hnh php trong QLGD. (khon 1, 2, 3) 2. Qun l cng tc thng k, thng tin kim nh cht lng GD; (Khon 4, 5) 3. T chc b my QLGD. (Khon 6, 7, 11) 4. Huy ng v qun l cc ngun lc pht trin s nghip GD. (Khon 8, 9, 10) 5. Thanh tra, kim tra nhm thit lp trt t k cng php lut trong hot ng QLGD v pht trin s nghip GD. (Khon 12)
6.3. Trch nhim QLNN v GD ca cc c quan nh nc

(1). Chnh ph thng nht qun l nh nc v gio dc. Chnh ph trnh Quc hi trc khi quyt nh nhng ch trng ln c nh hng n quyn v nghi v hc tp ca cng dn trong phm vi c nc, nhng ch trng v ci cch ni dung chng trnh ca c mt cp hc; hng nm bo co Quc hi v hot ng gio dc v vic thc hin ngn sch gio dc. (2). B Gio dc v o to chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh nc v gio dc. iu 3, Ngh nh s 166/2004/N-Chnh ph quy nh: B Gio dc v o to chu trch nhim thc hin qun l nh nc v gio dc theo quy nh ti: iu 99, 100 Lut Gio dc, Ngh nh s 85/2003/N-CP ngy 18 thng 7 nm 2003 ca Chnh ph quy nh chc nng, nhim v quyn hn v c cu t chc ca B Gio dc v o to, iu 47, iu 48, iu 49 ca Ngh nh s 116/2003/N-CP ngy 10 thng 10 nm 2003 ca Chnh ph v vic tuyn dng, s dng v qun l cn b, cng chc trong cc n v s nghip ca nh nc v iu 8, iu 9 ca Ngh nh s 71/2003/N-CP ngy 19 thng 6 nm 2003 ca Chnh ph v phn cp qun l bin ch hnh chnh, s nghip nh nc. (3). Cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph c trch nhim qun l nh nc v gio dc theo qui nh ca Chnh ph. 93
Chnh ph qui nh c th trch nhim ca cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph trong vic phi hp vi B Gio dc v o to thc hin vic thng nht qun l nh nc v gio dc. iu 4.Ngh nh s 166/2004/N-Chnh ph quy nh: Trch nhim qun l nh nc v gio dc ca cc B: 1. Cc B c trch nhim thc hin nhim v, quyn hn qun l nh nc quy nh ti Ngh nh ca Chnh ph v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca mi B; ng thi phi hp vi B Gio dc v o to bo m s thng nht qun l nh nc v gio dc. 2. Cc B c c s gio dc trc thuc cn c trch nhim: a. Tham gia kin vi B Gio dc v o to xy dng chng trnh khung gio dc i hc, trung hc chuyn nghip theo quy nh ti khon 3 iu 5 ca Ngh nh s 43/2000/N-CP ngy 30 thng 8 nm 2000 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Gio dc; b. Ch o, kim tra cc c s gio dc trc thuc thc hin cc quy nh v mc tiu chng trnh, ni dung, k hoch gio dc, tiu chun nh gio, quy ch thi v qun l h thng vn bng theo quy nh ca B Gio dc v o to; c. Thc hin qun l cc c s gio dc trc thuc v t chc, bin ch, nhn s, ti chnh, ti sn v c s vt cht theo quy nh ca php lut; bo m cc iu kin ging dy, hc tp v cc hot ng khc ca cc c s gio dc trc thuc; d. Thc hin cng tc thanh tra, kim tra vic chp hnh php lut v gio dc i vi cc c s gio dc trc thuc; x l vi phm v gii quyt khiu ni, t co i vi cc c s gio dc trc thuc theo quy nh ca php lut. 3. B K hoch v u t ch tr, phi hp vi B Gio dc v o to, B Lao ng Thng binh v X hi, B Ni v v cc c quan c lin quan, tng hp ch tiu o to v bi dng hng nm v a vo k hoch pht trin kinh t x hi ca c nc trnh Th tng Chnh ph ph duyt; chu trch nhim v tnh hp l, s p ng nhu cu thc tin v cn i v c cu ngun nhn lc c o to. 4. B Ti chnh ch tr, phi hp vi B Gio dc v o to v cc c quan lin quan lp d ton, phn b, t chc thc hin ngn sch nh nc; xy dng cc chnh sch, ch , tiu chun, nh mc v ti chnh - ngn sch; bo m ti chnh v thc hin thanh tra, kim tra ti chnh - ngn sch i vi lnh vc gio dc o to theo quy nh ca Lut Ngn sch Nh nc v cc vn bn php lut c lin quan. 5. B Ni v c trch nhim: Thc hin nhng quy nh v qun l bin ch ngnh gio dc v o to quy nh ti iu 8, iu 9, iu 11 ca Ngh nh s 71/2003/N-CP ngy 19 thng 6 nm 2003 ca Chnh ph v thc hin qun l vin chc s nghip gio dc v o to theo quy nh ti iu 46, iu 47, iu 49 ca Ngh nh s 116/2003/N-CP ngy 10 thng 10 nm 2003 ca Chnh ph v tuyn dng, s dng v qun l cn b, cng chc trong cc n v s nghip ca nh nc.
(4). UBND cc cp.

4.1. Trch nhim QLNN v gio dc ca UBND cp tnh (iu 5, Ngh nh 166) y ban nhn dn cp tnh chu trch nhim v pht trin s nghip gio dc ca tnh, thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc trn a bn tnh v c nhng nhim v, quyn hn sau y: 1. Xy dng quy hoch, k hoch, chng trnh, d n pht trin gio dc trn a bn tnh trnh Hi ng nhn dn cp tnh thng qua hoc trnh Th tng Chnh ph ph duyt; bo m cc iu kin v ngn sch, bin ch gio vin, c s vt cht v k thut;
94
ch o, kim tra vic thc hin ca S Gio dc v o to cc S Ban, ngnh c lin quan v y ban nhn dn cp huyn. 2. Qun l nh nc i vi cc loi hnh trng, lp hc c giao theo thm quyn. 3. Quyt nh thnh lp, sp nhp, chia tch, gii th, nh ch hot ng ca cc trng trung hc ph thng, trng ph thng dn tc ni tr, trng trung hc chuyn nghip thuc tnh, trung tm gio dc thng xuyn, trng bi dng cn b qun l gio dc tnh, trung tm k thut tng hp - hng nghip trn c s bo m ng quy hoch, iu kin v th tc quy nh ca B Gio dc v o to. 4. Ch o o to, bi dng i ng gio vin trong tnh. 5. Quyt nh cng nhn trng mm non, tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thng t chun quc gia theo ng cc quy nh ca B Gio dc v o to. 6. Quy nh t chc b my v nhim v quyn hn ca S Gio dc v o to theo hng dn ca B Ni v, B Gio dc v o to. 7. Hng dn, ch o cc n v s nghip gio dc - o to trong vic lp k hoch bin ch v thc hin nh mc bin ch s nghip gio dc v o to theo hng dn ca B Gio dc v o to; kim tra vic thc hin c ch t ch, t chu trch nhim v ti chnh, t chc b my v bin ch i vi cc n v s nghip gio dc v o to. 8. Qun l v kim tra vic thc hin tiu chun gio vin, quy ch thi v vic cp vn bng, chng ch theo quy nh ca php lut. 9. T chc thc hin ch trng x hi ha s nghip gio dc v ph cp gio dc trn a bn tnh. 10. Thanh tra, kim tra vic thc hin php lut v gio dc a phng theo quy nh ca php lut. 11. Gii quyt khiu ni t co v x l vi phm trong gio dc theo quy nh ca php lut. 12. Trnh Hi ng nhn dn cp tnh ph duyt tng bin ch hnh chnh v bin ch s nghip gio dc - o to ca tnh hng nm trn c s nh mc bin ch do c quan nh nc c thm quyn ban hnh. Quyt nh phn b ch tiu bin ch hnh chnh ca S Gio dc v o to. (5). Trch nhim ca S Gio dc v o to (iu 6, Ngh nh 166) S Gio dc v o to c trch nhim gip y ban nhn dn cp tnh thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc trong phm vi ton tnh: 1. Xy dng v trnh y ban nhn dn cp tnh quy hoch, k hoch, chng trnh, d n pht trin gio dc a phng; t chc thc hin sau khi c cp c thm quyn ph duyt. 2. Chu trch nhim qun l cc trng trc thuc: trung tm gio dc thng xuyn, trng ph thng dn tc ni tr, trng bi dng cn b qun l gio dc cp tnh, trung tm k thut tng hp - hng nghip, trng, lp dnh cho ngi tn tt, trng, c s thc hnh s phm. 3. Gip y ban nhn dn cp tnh qun l cng tc chuyn mn, nghip v, t chc, bin ch nhn s, ti chnh, ti sn v cc hot ng gio dc khc ca cc c s gio dc theo ng quy nh ca php lut. 4. Trnh y ban nhn dn cp tnh cp php hot ng ca cc t chc dch v du hc t tc trn a bn theo quy nh ca php lut. Chu trch nhim theo di, kim tra hot ng ca t chc ny theo quy nh ca php lut v phn cng ca Ch tch y ban nhn dn cp tnh. 5. Hng dn, ch o, kim tra vic thc hin v chuyn mn, nghip v i vi Phng Gio dc v o to v cc c s gio dc trc thuc cc S, ngnh khc. 95
6. Ch o, kim tra cc n v s nghip gio dc trc thuc lp k hoch bin ch; tng hp v lp k hoch bin ch s nghip gio dc ton tnh theo hng dn ca c quan c thm quyn qun l vic ny. 7. T chc lp d ton ngn sch gio dc hng nm ca tnh gi S Ti chnh, S K hoch v u t, lp d ton chi cc chng trnh mc tiu quc gia theo quy nh ca php lut. Sau khi c y ban nhn dn cp tnh giao d ton ngn sch, phi hp vi S Ti chnh phn b v giao d ton chi ngn sch, hng dn, kim tra vic thc hin. 8. Ch tr, phi hp vi cc S, ngnh v y ban nhn dn cp huyn thc hin xa m ch v ph cp gio dc trn a bn. 9. T chc ng dng cc kinh nghim, thnh tu khoa hc - cng ngh tin tin trong gio dc, tng kt kinh nghim, sng kin ca a phng; qun l, ch o cng tc nghin cu khoa hc - cng ngh trong cc trng, cc c s gio dc trc thuc S qun l. 10. Hng dn, ch o phong tro thi ua, xy dng v nhn in hnh tin tin v gio dc trn a bn tnh. 11. Xy dng, trnh Hi ng nhn dn, y ban nhn dn cp tnh cc gii php thc hin x hi ha gio dc; ch o hng dn v kim tra vic thc hin. 12. Qun l, ch o vic xy dng, bo qun, s dng ti sn v c s vt cht trng hc; cng tc pht hnh sch gio khoa, n phm gio dc, thit b th nghim v cc phng tin gio dc khc theo quy nh. 13. Trnh y ban nhn dn cp tnh ban hnh hoc ban hnh theo thm quyn nhng quy nh c th v qun l gio dc, ch chnh sch i vi nh gio v hc sinh ph hp vi cc quy nh ca php lut. 14. Kim tra, thanh tra vic chp hnh php lut v gio dc; x l vi phm v gii quyt khiu ni, t co theo quy nh ca php lut. 15. Thc hin ch bo co nh k theo quy nh. 16. Thc hin nhng nhim v khc theo quy nh ca php lut hoc do y ban nhn dn cp tnh y quyn, phn cng. (6). Trch nhim QLNN v gio dc ca UBND cp huyn (iu 7 Ngh nh 166) y ban nhn dn cp huyn thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc trn a bn huyn; chu trch nhim trc y ban nhn dn cp tnh v pht trin gio dc mm non, tiu hc, trung hc c s trn a bn huyn: 1. Xy dng cc chng trnh, n pht trin s nghip gio dc ca huyn trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua; t chc v ch o, kim tra vic thc hin cc chng trnh, n gio dc c ph duyt; bo m cc iu kin v ngn sch v bin ch gio vin, c s vt cht v k thut thc hin theo quy nh ca php lut. 2. Qun l nh nc cc c s gio dc ng trn a bn. 3. T chc v kim tra vic thc hin cc quy nh ca php lut. 4. Ch o vic xa m ch v ph cp gio dc trn a bn huyn v thc hin cc quy nh v tiu chun gio vin, quy ch thi. 5. Ch o, trin khai thc hin ch trng x hi ha gio dc, thc hin c ch t ch, t chu trch nhim v ti chnh v t chc i vi cc n v s nghip gio dc ca huyn theo quy nh ca php lut. 6. Thc hin theo quy nh ca Chnh ph v hng dn ca y ban nhn dn tnh v m hnh t chc B my v khung bin ch ca Phng Gio dc v o to; bo m bin ch hnh chnh cho Phng Gio dc v o to thc hin chc nng, nhim v c giao. 96
7. Gii quyt khiu ni, t co v x l vi phm trong gio dc theo quy nh ca php lut. 8. Quyt nh s lng bin ch ca Phng Gio dc v o to trong tng bin ch hnh chnh ca huyn. (7). Trch nhim QLNN ca Phng Gio dc v o to (iu 8, N 166) Phng Gio dc v o to c trch nhim gip y ban nhn dn cp huyn thc hin chc nng qun l nh nc v gio dc trn a bn huyn: 1. Ch tr xy dng v trnh y ban nhn dn cp huyn cc chng trnh, n pht trin s nghip gio dc ca huyn; t chc thc hin sau khi c cp c thm quyn ph duyt. 2. Gip y ban nhn dn cp huyn qun l cng tc chuyn mn, nghip v t chc, bin ch, nhn s, ti chnh, ti sn v cc hot ng khc ca cc trng mm non, trng mu gio, trng tiu hc, trng trung hc c s, trng ph thng dn tc bn tr, trng bi dng cn b qun l gio dc huyn theo quy nh ca php lut. 3. Hng dn, kim tra cc c s gio dc o to cng lp thuc phm vi qun l ca huyn xy dng k hoch bin ch s nghip hng nm y ban nhn dn cp huyn trnh cp c thm quyn quyt nh. 4. T chc lp d ton ngn sch gio dc, d ton chi cc chng trnh mc tiu quc gia hng nm v gio dc ca huyn gi c quan chuyn mn ca y ban nhn dn cp huyn theo quy nh ca php lut. Sau khi c giao d ton ngn sch, phi hp vi c quan chuyn mn v ti chnh, k hoch ca y ban nhn dn cp huyn trong vic phn b ngn sch gio dc, hng dn, kim tra vic thc hin ngn sch gio dc. 5. Ch tr, phi hp vi cc phng v y ban nhn dn cp x thc hin ph cp gio dc trn a bn huyn. 6. T chc ng dng cc kinh nghim, thnh tu khoa hc - cng ngh tin tin trong gio dc, tng kt kinh nghim v sng kin ca a phng. 7. Hng dn, ch o phong tro thi ua ca ngnh, xy dng v nhn in hnh tin tin v gio dc trn a bn huyn. 8. Xy dng, trnh Hi ng nhn dn, y ban nhn dn cp huyn cc gii php thc hin x hi ha gio dc; ch o hng dn v kim tra vic thc hin x hi ha gio dc. 9. Qun l, ch o vic xy dng, bo qun, s dng ti sn v c s vt cht trng hc; vic pht hnh sch gio khoa, n phm gio dc, thit b th nghim v cc phng tin gio dc khc thuc phm vi qun l. 10. Kin ngh cc cp c thm quyn x l vi phm trong lnh vc gio dc. 11. Thc hin nhng nhim v khc theo quy nh ca php lut hoc do y ban nhn dn huyn y quyn, phn cng. (8). Trch nhim QLNN v gio dc ca UBND cp x (iu 9, N166) y ban nhn dn cp x thc hin chc nng qun l nh nc theo thm quyn v gio dc trn a bn x v c nhng nhim v, quyn hn sau y: 1. Thc hin k hoch pht trin s nghip gio dc a phng. 2. Phi hp vi cc c s gio dc trn a bn xy dng k hoch xy dng, tu sa trng lp trn a bn x trnh Hi ng nhn dn cp x ph duyt. 3. Phi hp vi nh trng t chc ng k, huy ng tr em n trng; vo lp 1 ng tui v hon thnh chng trnh ph cp gio dc; t chc thc hin cc lp b tc vn ha, thc hin xa m ch. 4. T chc xy dng v qun l, kim tra hot ng ca nh tr, lp mu gio, lp mm non, lp tiu hc linh hot, lp tiu hc gia nh trn a bn x. 97
5. Phi hp vi Phng Gio dc v o to qun l trng mu gio, trng mm non, trng tiu hc, trng trung hc c s ng trn a bn. T chc thc hin ch trng x hi ha gio dc; xy dng mi trng gio dc lnh mnh, vn ng nhn dn phi hp vi nh trng gio dc con em v tham gia bo v, tn to cc cng trnh dnh cho hot ng hc tp, vui chi ca hc sinh; huy ng cc ngun lc pht trin s nghip gio dc ca x. Khi qut li : i vi B GD&T: - Xy dng chin lc v k hoch pht trin gio dc; Xy dng v ban hnh h thng vn bn quy phm php lut lm cn c cho vic t chc v trin khai cc hot ng i mi gio dc trong ton b h thng gio dc quc dn; - Xy dng, cng c v tng cng sc mnh ca b my qun l gio dc t Trung ng n c s theo hng i mi qun l gio dc, xc nh li chc nng nhim v ca tng c quan qun l thc hin phn cng, phn cp v cao tnh t ch, t chu trch nhim ca c s nhm nng cao tnh hiu lc v hiu qu trong qun l. - Xy dng chnh sch v c ch huy ng, s dng v qun l cc ngun lc nhm bo m cc iu kin cho vic thc hin i mi gio dc. - T chc thanh tra, kim tra cc hot ng gio dc cc bc hc, ngnh hc tren phm vi ton quc; nh gi v thm nh cht lng gio dc. * i vi cp a phng: (tnh, huyn thng qua c quan chuyn mn ca mnh l S v Phng): - Xy dng v ch o thc hin qui hoch, k hoch pht trin gio dc a phng; - Khai thc v bo m cc iu kin v nhn lc, vt lc v ti lc cho cc c s gio dc thuc a phng qun l. - Qun l chuyn mn nghip v cc trng hc, c s gio dc theo s phn cp v QLNN v cc hot ng gio dc a phng. - Thc hin kim tra, thanh tra gio dc a phng. * i vi cp c s gio dc (cp trng): - T chc thc hin ch trng, chnh sch GD&T thng qua vic thc hin mc tiu, ni dung, k hoch gio dc v bo m cc qui ch chuyn mn, thi c... - Qun l i ng s phm, CSVC, ti chnh... theo cc qui nh chung v bo m trt t an ninh trong nh trng. - iu hnh cc hot ng ca nh trng theo iu l nh trng c ban hnh v gim st s tun th iu l ; - Kt hp cc hot ng kim tra ni b trng vi thanh tra ca cc cp qun l * Cp trung ng ch trng n ni dung xy dng c ch, chnh sch, chin lc, k hoch pht trin cho ngnh phm vi c nc * Cp a phng (S - Tnh, Phng - Huyn) li khu tr phm vi ni dung trn a bn c phn cp, * Cp c s (nh trng) ni m QLNN c hiu rt c th l thc hin chc nng, nhim v, thm quyn do nh nc u quyn trin khai cc hot ng qun l nh trng th li coi trng vic t chc thc hin nhng qui nh ca nh nc (m c th l iu l nh trng) nhng hot ng gio dc v QLGD c th.
7. Thc trng, phng hng i mi v bin php thc hin QLNN v GD&T. 7.1. Thc trng; - NQTW 2 ( kho 8): " Cng tc kim tra, thanh tra GD cn qu yu, thiu nhng bin
php hu hiu kim tra nh gi cht lng o to, c bit l cc hnh thc " Trng 98
m", bn cng, dn lp, t thc. Chm pht hin, thiu nghim tc trong x l v khc phc nhng tiu cc trong ngnh GD; C ch qun l ca ngnh GD&T cha hp l: chc nng, nhim v c bit chc nng, nhim v QLNN qui nh thiu r rng, chng cho, v vy QLNN cn va m m va bung lng... - NQT 6 ( Kho 9): " Vic xp lng nh gio mc cao nht trong h thng thang bc lng HC s nghip nh yu cu ca NQT 2 vn cha thc hin c. Nhn chung, chnh sch i vi nh gio cha to c ng lc mnh cho ngi dy a s nghip GD vo th n nh, theo hng i mi bt kp bc pht trin ca th k mi nh NQT2 vch ra ", " u t ca NN cho GD ch yu mi chi cho lng v ph cp GV, vic u t cn dn tri, thiu s thng nht qun l v phi hp nhiu d n u t cho GD...Vn cn hin tng ct xn ngn sch GD cho cc khon chi khc" - B trng B GD&T: Mt trong nhng nguyn nhn ca nhng bc xc hin nay trong GD&T l do cc cp qun l gio dc cn chm i mi t duy v phng thc qun l. y l nguyn nhn c bn ca nhiu vn bc xc, hn ch trong gio dc, do , i mi qun l gio dc ang l vn bc bch hin nay i vi s pht trin ca gio dc Vit Nam. C th y l yu cu do nhng nm trc li v by gi yu cu i mi ngy mt nhiu ln.
7.2. Phng hng i mi.

i vi cp B, S, Phng cn sp xp li t chc, i mi cng tc cn b, i mi phng thc ch o v phong cch lm vic thc hin tt hn chc nng QLNN ca mnh. i vi cp c s (nh trng) cn phi bm st iu l nh trng trong vic trin khai cc hot ng c th. Lut Gio dc, cc ngh nh hng dn v nhng vn bn php qui v GD l phng tin quan trng tin hnh QLNN v GD mi cp . Ci cch nn hnh chnhl ci cch ng b 4 yu t, nhm tng cng hiu lc, hiu qu ca qun l. Nh vy, ni vn dng tinh thn CCHC i mi QLGD l vn dng t tng i mi mt cch ng b cc hot ng qun l. Vn dng tinh thn CCHC i mi QLGD mt c s gio dc l qui nh r chc nng, nhim v, thm quyn ca cc i tng trong t chc. C c ch phi hp r rng. Trong hot ng qun l va bo m ch Th trng nhng pht huy cao dn ch c s, to iu kin cho tp th s phm c th hon thnh tt ngha v ca h, ng thi bo m ng quyn li chnh ng cho h vi mc ch cui cng l tng cng hiu lc v hiu qu ca QLGD n v. Tp trung i mi cc khu trng yu trong gio dc hin nay: Theo hng ny, c nhng hi ngh v kin khc nhau v nhng khu trng yu cn i mi trong qun l gio dc: - Hi ngh cn b gio dc qun trit v trin khai cc kt lun ca Hi ngh ln 6 Ban chp hnh Trung ng ng kho IX vi s tham gia ca i din cc S GD&DDT, cc trng i hc, cao ng do B GD&T t chc ngy 16-17/6/2002, xc nh c 4 vn ni cm trong ngnh gio dc v o to, l: + Cht lng gio dc cha p ng yu cu; + Mt cn i trong gio dc; + Xu hng khng lnh mnh trong gio dc ang tng ln + C s vt cht cn qu lc hu. - Ngy 12/7/2004, ti bui lm vic ca Th tng Phan Vn Khi, Ch tch Hi ng Quc gia Gio dc vi cc nh gio, nh nghin cu, nh qun l gio dc, nh vn ho tiu biu trong c nc v cc vn trng tm ca gio dc nc ta hin nay. Th tng Phan Vn Khi nu 4 vn ln ca gio dc hin nay. 99
Mt l, xut hin cc hin tng tiu cc chm c khc phc gy bc xc trong d lun nh; dy thm, hc thm trn lan, gian di trong thi c, cht lng bng cp thp... Th tng cho rng nhng tiu cc ny hon ton c th gii quyt dt im c khi c s tham gia, gim st tch cc ca cc cp u ng a phng, cc lc lng x hi. Hai l, v cht lng gio dc, y ang l vn c nhiu kin rt khc nhau. Gii quyt vn cht lng gio dc phi tnh n vai tr ca i ng gio vin. nng cao thu nhp cho gio vin, u t c s trang thit b cho cc trng hc.... Ba l, cn i mi mnh m hn v quan im, t duy gio dc phi c th hin bng thay i phng php gio dc nhm pht huy tnh nng ng, sng to ca hc tr, pht huy c th mnh ca dn tc ta l thng minh, cn c. Bn l, cn y nhanh tin trnh x hi ho gio dc bng cch cc thnh phn khc trong x hi cng chm lo cho gio dc, m thm cc trng i hc, tng quy m gio dc, p ng nguyn vng chnh ng ca ngi dn l c hc tp sut i, xy dng c nc tr thnh mt x hi hc tp... X hi ho gio dc Nh nc c iu kin cho cc phn trng yu nh o to gio vin, gio dc vng ngho, vng ng bo dn tc min ni...
7.3. Bin php thc hin i mi QLNN v GD&T

- To c s php l ph hp hn cho hot ng GD&T v QL GD. Vn th ch, ban hnh v chnh sa cc vn bn l gc ca mi vn t chc cc hot ng. - i mi cng tc qun l nhn s theo hng tp trung1 u mi: c quan no qun l chuyn mn th c quan c vai tr ch cht trong qun l cc iu kin nh qun l i ng cng vi cc iu kin khc nh c s vt cht v ngn sch. - Ch trng o to, bi dng i ng cn b cng chc, vin chc (i ng gio vin v cn b qun l trong ngnh GD&T v s lng, cn i v c cu, ng thi bo m ng b vi cc iu kin c s vt cht-thit b dy hc theo hng chun ho v hin i ho. - Cn tng cng tnh ch ng, t chu trch nhim cho qun l nh trng v c quan qun l gio dc cc cp (t Trung ng n a phng).
Chng IV iu l nh trng v nhng quy nh i vi gio vin trng ph thng.

I. iu l nh trng 1.1. Cu trc chung ca iu l nh trng. iu 52 ca Lut Gio dc ch r: - Nh trng c t chc v hot ng theo quy nh ca Lut Gio dc v iu l nh trng. - iu l nh trng phi c nhng ni dung ch yu sau: Nhim v v quyn hn ca nh trng; T chc v hot ng GD trong nh trng; Nhim v v quyn ca nh gio; Nhim v v quyn ca ngi hc; T chc v qun l nh trng; C s vt cht v thit b nh trng; Quan h gia nh trng, gia nh v x hi. - Th tng Chnh ph quyt nh ban hnh iu l trng i hc; B trng B 100
GD&T quyt nh ban hnh iu l nh trng cc bc hc, cp hc khc. 1.2. Vai tr ca iu l nh trng trong QL nh trng. Mt trong nhng ni dung quan trng ca QLNN v GD nh trng l t chc thc hin iu l nh trng, c th ni rng iu l nh trng l hnh lang php l c th cho qu trnh qun l i vi mt nh trng c th ( mi nh trng c iu hnh theo iu l nh trng tng ng ). Bt k mt cn b QLGD no ang qun l nh trng nu phi nm chc iu l nh trng v qun trit n cho tp th s phm v mi ngi c lin quan n nh trng; ng thi t chc thc hin tt nhng iu ghi trong iu l . Ngy 20/7/2000, B trng B GD&T k Quyt nh s 27/2000/Q- BGD T v vic ban hnh i l Trng mm non. Ngy 11/7/2000 B trng B GD&T k quyt nh s 22; 23/2000/QBGD&T ban hnh iu l Trng tiu hc (LTT`H) v iu l Trng trung hc (LTTH ). iu l Trng tiu hc gm 7 chng, 49 Iu; cn iu l trng trung hc gm 7 chng, 45 iu theo cu trc m iu 52 Lut Gio dc quy nh. Ngy 02/4/2007 ca B trng B Gio dc v o to k Quyt nh s: 07/2007/Q-BGDT Ban hnh iu l Trng trung hc c s, trng trung hc ph thng v trng ph thng c nhiu cp hc 1.3. iu l Trng mm non: Ngy 20/7/2000 B trng B GD&T k quyt nh s 27/2000/Q- BGD &T ban hnh iu l Trng mm non (LTMN). iu l ny gm 7 chng, 45 iu theo cu trc c quy nh iu 52 Lut Gio dc. iu 3 LTMN ch r 8 nhim v v quyn hn ca trng mm non; iu 18, LTMN cng quy nh 8 nhim v v qun hn ca hiu trng. Chng ta c th thy s giao thoa ca iu 3 v iu 18 ny v l iu hin nhin v ngi chu trch nhim chnh trong vic thc hin nhim v nh trng khng ai khc m chnh l ngi hiu trng. Ngi hiu trng l ngi phi t chc b my nh trng trin khai cc cng vic c th v thng qua n qun l tp th s phm; Thc hin cc chnh sch ch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc sinh; t chc thc hin quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng. Chng 3 nu r cc hot ng nui dng, chm sc v GD tr em. iu 2 ch r: Vic nui dng, chm sc, GD tr c tin hnh thng qua cc hot ng theo quy nh ca chng trnh: 1. Cc hot ng chung: - T chc n, tr tr; T chc chm sc GD v sinh c nhn v v sinh mi trng; T chc qun l sc kho v an ton cho tr; T chc hot ng vui chi; T chc hot ng hc tp; T chc hot ng lao ng; T chc ngy hi, ngy l, do chi v tham quan. 2. Ti trng bn tr hoc ni, c thm cc hot ng t chc n ng cho tr. 3. Vic nui dng, chm sc, GD tr cn thng qua cc hot ng tuyn tryn ph bin kin thc khoa hc v nui dng, chm sc, GD tr cho cc bc cha m v cng ng. iu 27, LTMN cng quy nh h thng s sch theo di hot ng GD trong trng cn phi c l: a/ i vi nh trng: S tng hp; S theo di chuyn mn; S kim tra nh gi GVNV; S lu tr cc vn bn, cng vn; S qun l ti sn, ti chnh; S qun l ch n cho tr. b. i vi gio vin: S bi son; S d gi thm lp; S theo di tr; S theo di ti sn nhm, lp. CBQL ca nh trng cn phi nm chc quyn v ngha v ca GV. iu 29- 34 LTMN quy nh 5 qun v 7 nhim v ca GV v iu 34 ch r cm cc hnh vi xm 101
phm thn th, xc phm danh d, nhn phm, i x khng cng bng vi tr em. Chng 7; Nh trng- gia nh- x hi, ccDDDiu 42- 45 quy nh r trch nhim ca nh trng, gia nh, x hi trong vic phi hp chm sc nui dy tr. i vi cn b QLGD ca trng mm non bn cnh vic phi qun trit y iu l Trng mm non cn cn phi nm chc Lut bo v chm sc v gio dc tr em. 1.4. iu l Trng tiu hc: Ngy 11/7/2000 B trng B GD&T k Quyt nh s 22/2000/QBGD&T ban hnh iu l Trng tiu hc (LTT`H). iu l ny gm 7 chng, 49 iu. iu 3 LTTH ch r 7 nhim v v quyn hn ca trng tiu hc; iu 18 LTTH cng quy nh 7 nhim v v qun hn ca hiu trng. Chng ta c th thy s giao thoa ca iu 3 v iu 18 ny v l iu hin nhin v ngi chu trch nhim chnh trong vic thc hin nhim v nh trng khng ai khc m chnh l ngi hiu trng. Ngi hiu trng l ngi phi t chc b my nh trng trin khai cc cng vic c th v thng qua n qun l tp th s phm; Thc hin cc chnh sch ch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc sinh; t chc thc hin quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng. iu 28 LTTH cng quy nh h thng s sch theo di hot ng GD trong trng cn phi c l: a. i vi nh trng: S ng b; S k hoch cng tc; S gi tn v ghi im; S ghi u bi; Hc b hc sinh; - S theo di ph cp GD tiu hc; S Ngh quyt nh trng; S kim tra nh gi gio vin v cng tc chuyn mn; S khen thng k lut hc sinh; S lu tr cc vn bn, cng vn; S qun l ti sn, ti chnh. b. i vi gio vin: Bi son; - S d gi thm lp; S ch nhim (i vi GV ch nhim); S ghi chp tng hp. Vi t cch l CBQL ca nh trng cn phi nm chc quyn v ngha v ca GV v HS iu hnh iu chnh cc quan h din ra trong trng tiu hc: - iu 32 - 36 LTT`H quy nh 5 quyn v 7 nhim v ca GV. - iu 39 - 42 LTT`H quy nh r nhim v v quyn ca hc sinh bc tiu hc. i vi CBQLGD ca trng tiu hc bn cnh vic phi qun trit y iu l trng tiu hc cn cn phi nm chc Lut chm sc,bo v tr em v Lut ph cp GD tiu hc khi vn cn hiu lc. 1.5. iu l Trng trung hc: a. Ngy 02/4/2007 ca B trng B Gio dc v o to k Quyt nh s: 07/2007/Q-BGDT Ban hnh iu l Trng trung hc c s, trng trung hc ph thng v trng ph thng c nhiu cp hc. iu l ny gm 7 chng, 47 iu.
I. T chc qun l - Nhim v v quyn hn ca trng trung hc (iu 3)

1. T chc ging dy, hc tp v cc hot ng gio dc khc ca Chng trnh gio dc ph thng. 2. Qun l gio vin, cn b, nhn vin; tham gia tuyn dng v iu ng gio vin, cn b, nhn vin. 3. Tuyn sinh v tip nhn hc sinh, vn ng hc sinh n trng, qun l hc sinh theo quy nh ca B Gio dc v o to. 4. Thc hin k hoch ph cp gio dc trong phm vi cng ng. 102
5. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc cho hot ng gio dc. Phi hp vi gia nh hc sinh, t chc v c nhn trong hot ng gio dc. 6. Qun l, s dng v bo qun c s vt cht, trang thit b theo quy nh ca Nh nc. 7. T chc cho gio vin, nhn vin, hc sinh tham gia hot ng x hi. 8. T nh gi cht lng gio dc v chu s kim nh cht lng gio dc ca c quan c thm quyn kim nh cht lng gio dc. 9. Thc hin cc nhim v, quyn hn khc theo quy nh ca php lut.
- Nhim v v quyn hn ca Hiu trng, ph Hiu trng (iu 19) 1. Nhim v v quyn hn ca Hiu trng
a) Xy dng, t chc b my nh trng; b) Thc hin cc Ngh quyt, Quyt ngh ca Hi ng trng c quy nh ti khon 2 iu 20 ca iu l ny; c) Xy dng k hoch v t chc thc hin nhim v nm hc; d) Qun l gio vin, nhn vin; qun l chuyn mn; phn cng cng tc, kim tra, nh gi xp loi gio vin, nhn vin; thc hin cng tc khen thng, k lut i vi gio vin, nhn vin theo quy nh ca Nh nc; qun l h s tuyn dng gio vin, nhn vin; ) Qun l hc sinh v cc hot ng ca hc sinh do nh trng t chc; xt duyt kt qu nh gi, xp loi hc sinh, k xc nhn hc b, k xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc vo hc b hc sinh tiu hc (nu c) ca trng ph thng c nhiu cp hc v quyt nh khen thng, k lut hc sinh theo quy nh ca B Gio dc v o to; e) Qun l ti chnh, ti sn ca nh trng; g) Thc hin cc ch chnh sch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc sinh; t chc thc hin Quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng; thc hin cng tc x hi ho gio dc ca nh trng. h) c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v v hng cc ch , chnh sch theo quy nh ca php lut; i) Chu trch nhim trc cp trn v ton b cc nhim v c quy nh trong khon 1 iu ny. 2. Nhim v v quyn hn ca ph Hiu trng a) Thc hin v chu trch nhim trc Hiu trng v nhim v c Hiu trng phn cng; b) Cng vi Hiu trng chu trch nhim trc cp trn v phn vic c giao; c) Thay mt Hiu trng iu hnh hot ng ca nh trng khi c Hiu trng u quyn; d) c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v v hng cc ch , chnh sch theo quy nh ca php lut. - Hi ng trng (iu 20) 1. Hi ng trng i vi trng trung hc cng lp, Hi ng qun tr i vi trng trung hc t thc c gi chung l Hi ng trng. 2. Hi ng trng cng lp c cc nhim v v quyn hn sau y: a) Quyt ngh v mc tiu, cc d n, k hoch v phng hng pht trin ca nh trng; b) Quyt ngh v vic huy ng ngun lc cho nh trng; c) Quyt ngh nhng vn v ti chnh, ti sn ca nh trng; 103
d) Quyt nh v t chc, nhn s theo quy nh v c quyn gii thiu ngi c quan c thm quyn b nhim lm Hiu trng, ph Hiu trng; ) Gim st vic thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng, vic thc hin quy ch dn ch trong cc hot ng ca nh trng; gim st cc hot ng ca nh trng. 3. Th tc thnh lp, c cu t chc ca Hi ng trng cng lp. a) Thnh phn ca Hi ng trng. Nhim k ca Hi ng trng l 5 nm. Hi ng trng c ch tch v cc thnh vin khc ca hi ng, trong c 1 th k. Cc thnh vin ca Hi ng trng gm: mt i din ca t chc ng do t chc ng c, mt i din ca t chc Cng on do Ban chp hnh Cng on c, mt i din ca Ban gim hiu nh trng do Ban gim hiu nh trng c, i din gio vin (t 3 n 7 ngi) do hi ngh ton th gio vin bu chn, mt i din Ban i din cha m hc sinh ca trng do Ban i din cha m hc sinh ca trng c. Tng s thnh vin ca Hi ng trng t 7 n l 11 ngi; b) Ngi c thm quyn b nhim Hiu trng nh trng (quy nh ti cc khon 3 v 4 iu 18 ca iu l ny) th c thm quyn quyt nh thnh lp Hi ng trng (sau y gi l cp c thm quyn); c) Quy trnh bu c cc thnh vin v thnh lp Hi ng trng nh sau: - Theo ngh ca Hiu trng (khi thnh lp Hi ng trng nhim k u tin) v ca Ch tch Hi ng trng (khi nh trng c Hi ng trng, k t nhim k th 2 tr i), c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng (quy nh ti iu 6 ca iu l ny) trnh cp c thm quyn (ni ti im b khon 3 ca iu ny) duyt ch trng, ra quyt nh cng nhn cc thnh vin v thnh lp Hi ng trng; - Khi thnh lp Hi ng trng nhim k u tin, Hiu trng trnh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng theo cc bc sau: + Bc 1: Hiu trng trnh xin php v ch trng, d kin s lng, c cu thnh vin v k hoch trin khai c th ca Hi ng trng; + Bc 2: Sau khi c kin ph duyt ca cp c thm quyn, Hiu trng trao i vi cc t chc lin quan ni ti khon 3 ca iu ny v hp ton th gio vin ca trng chun b nhn s ca Hi ng trng; + Bc 3: Hiu trng trnh danh sch cc thnh vin Hi ng trng. + Bc 4: Khi c quyt nh ca c quan c thm quyn cng nhn cc thnh vin Hi ng trng, Hiu trng t chc cc thnh vin ca Hi ng trng hp kho u tin bu Ch tch v Th k ca Hi ng trng; + Bc 5: Hiu trng trnh kt qu bu ch tch v th k cp c thm quyn ra quyt nh thnh lp Hi ng trng; - Khi nh trng c Hi ng trng (k t nhim k th 2 tr i), 6 thng trc khi ht nhim k, Ch tch Hi ng trng chu trch nhim trnh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng theo quy trnh v cc bc 1, 2, 3, 4, 5 tng ng nh quy nh i vi Hiu trng (ni ti im c khon 3 iu ny) thnh lp Hi ng trng cho nhim k tip theo. d) Trong nhim k, nu c yu cu t xut v vic thay i thnh vin ca Hi ng trng, th Hi ng trng ra Ngh quyt, Ch tch Hi ng trng ngh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng trnh cp c thm quyn ra quyt nh cng nhn. Nu thnh vin cn thay i l Ch tch Hi ng trng, th cp c thm quyn ly kin ca tng thnh vin Hi ng trng trc khi quyt nh cng nhn. 4. Hot ng ca Hi ng trng ca trng cng lp 104
a) Hi ng trng hp thng k t nht hai ln trong mt nm. Cc phin hp do Ch tch Hi ng trng triu tp tho lun, biu quyt nhng vn quy nh ti khon 2 iu ny. Phin hp ca Hi ng trng phi m bo c mt t nht 3/4 s thnh vin (trong c ch tch) mi hp l. Cc ngh quyt ca Hi ng trng c thng qua bng biu quyt hoc ly kin bng vn bn ti cuc hp. Ngh quyt ca Hi ng trng ch c hiu lc khi c t nht 2/3 s thnh vin nht tr, c cng b cng khai trong ton trng. Ch tch Hi ng trng triu tp hp bt thng khi Hiu trng ngh hoc khi c t nht 1/3 s thnh vin Hi ng ngh. b) Hiu trng c trch nhim thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng v nhng ni dung c quy nh ti khon 2 iu ny. Nu Hiu trng khng nht tr vi quyt ngh ca Hi ng trng phi kp thi bo co xin kin c quan qun l gio dc cp trn trc tip ca nh trng. Trong thi gian ch kin ca cp c thm quyn ni ti khon 3 iu ny, Hiu trng vn phi thc hin theo quyt ngh ca Hi ng trng. 6. Nhim v, quyn hn, th tc thnh lp, c cu t chc v hot ng ca Hi ng trng ca trng t thc c thc hin theo Quy ch t chc v hot ng trng t thc.
II. Gio vin - Nhim v ca gio vin trng trung hc (iu 31) 1. Gio vin b mn c nhng nhim v sau y:
a) Dy hc v gio dc theo chng trnh, k hoch gio dc; son bi; dy thc hnh th nghim, kim tra, nh gi theo quy nh; vo s im, ghi hc b y , ln lp ng gi, qun l hc sinh trong cc hot ng gio dc do nh trng t chc, tham gia cc hot ng ca t chuyn mn; b) Tham gia cng tc ph cp gio dc a phng; c) Rn luyn o c, hc tp vn ho, bi dng chuyn mn, nghip v nng cao cht lng, hiu qu ging dy v gio dc; d) Thc hin iu l nh trng; thc hin quyt nh ca Hiu trng, chu s kim tra ca Hiu trng v cc cp qun l gio dc; ) Gi gn phm cht, danh d, uy tn ca nh gio, gng mu trc hc sinh, thng yu, tn trng hc sinh, i x cng bng vi hc sinh, bo v cc quyn v li ch chnh ng ca hc sinh, on kt, gip ng nghip; e) Phi hp vi gio vin ch nhim, cc gio vin khc, gia nh hc sinh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh trong dy hc v gio dc hc sinh. g) Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim, ngoi cc nhim v quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng nhim v sau y: a) Tm hiu v nm vng hc sinh trong lp v mi mt c bin php t chc gio dc st i tng, nhm thc y s tin b ca c lp; b) Cng tc cht ch vi gia nh hc sinh, ch ng phi hp vi cc gio vin b mn, on thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, cc t chc x hi c lin quan trong hot ng ging dy v gio dc hc sinh ca lp mnh ch nhim; c) Nhn xt, nh gi v xp loi hc sinh cui k v cui nm hc, ngh khen thng v k lut hc sinh, ngh danh sch hc sinh c ln lp thng, phi kim tra li, phi rn luyn thm v hnh kim trong k ngh h, phi li lp, hon chnh vic ghi vo s im v hc b hc sinh; 105
d) Bo co thng k hoc t xut v tnh hnh ca lp vi Hiu trng. 3. Gio vin thnh ging cng phi thc hin cc nhim v quy nh ti khon 1 iu ny. 4. Gio vin lm cng tc on thanh nin Cng sn H Ch Minh l gio vin THPT c bi dng v cng tc on thanh nin Cng sn H Ch Minh, c nhim v t chc cc hot ng ca on nh trng v tham gia cc hot ng vi a phng. 5. Gio vin lm tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh l gio vin THCS c bi dng v cng tc i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, c nhim v t chc cc hot ng ca i nh trng v phi hp hot ng vi a phng. - Quyn ca gio vin (iu 32) 1. Gio vin c nhng quyn sau y: a) c nh trng to iu kin ging dy v gio dc hc sinh; b) c hng mi quyn li v vt cht, tinh thn v c chm sc, bo v sc kho theo cc ch , chnh sch quy nh i vi nh gio; c) c trc tip hoc thng qua cc t chc tham gia qun l nh trng; d) c hng lng v ph cp (nu c) khi c c i hc o to nng cao trnh chuyn mn, nghip v theo quy nh hin hnh; ) c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng v c s gio dc khc nu c s ng ca Hiu trng v thc hin y nhng nhim v quy nh ti iu 31 ca iu l ny; e) c bo v nhn phm, danh d; g) c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim ngoi cc quyn quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng quyn sau y: a) c d cc gi hc, hot ng gio dc khc ca hc sinh lp mnh; b) c d cc cuc hp ca Hi ng khen thng v Hi ng k lut khi gii quyt nhng vn c lin quan n hc sinh ca lp mnh; c) c d cc lp bi dng, hi ngh chuyn v cng tc ch nhim; d) c quyn cho php c nhn hc sinh ngh hc khng qu 3 ngy; ) c gim gi ln lp hng tun theo quy nh khi lm ch nhim lp. 3. Gio vin lm cng tc on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh c hng cc ch , chnh sch theo quy nh hin hnh. - Trnh chun c o to ca gio vin (iu 33.) 1. Trnh chun o to ca gio vin trng trung hc c quy nh nh sau: a) i vi gio vin tiu hc: c bng tt nghip trung cp s phm; b) i vi gio vin THCS: c bng tt nghip cao ng s phm hoc c bng tt nghip cao ng v chng ch nghip v s phm theo ng chuyn ngnh ca cc khoa, trng s phm; c) i vi gio vin THPT: c bng tt nghip i hc s phm hoc c bng tt nghip i hc v c chng ch bi dng nghip v s phm theo ng chuyn ngnh ti cc khoa, trng i hc s phm. 2. Gio vin cha t trnh chun quy nh ti khon 1 iu ny c nh trng, c quan qun l gio dc to iu kin t trnh chun. 3. Gio vin c trnh trn chun c nh trng, c quan qun l gio dc to iu kin pht huy tc dng ca mnh trong ging dy v gio dc. 106
- Hnh vi, ngn ng ng x, trang phc ca gio vin (iu 34) 1. Hnh vi, ngn ng ng x ca gio vin phi mu mc, c tc dng gio dc i vi hc sinh. 2. Trang phc ca gio vin phi chnh t, ph hp vi hot ng s phm, theo quy nh ca Chnh ph v trang phc ca vin chc Nh nc. - Cc hnh vi gio vin khng c lm (iu 35) 1. Xc phm danh d, nhn phm, xm phm thn th ca hc sinh, ng nghip, ngi khc. 2. Gian ln trong kim tra, thi c, tuyn sinh; gian ln trong nh gi kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh. 3. Xuyn tc ni dung gio dc. 4. p buc hc sinh hc thm thu tin. 5. Ht thuc; ung ru, bia; nghe, tr li bng in thoi di ng khi ang dy hc, khi ang tham gia cc hot ng gio dc nh trng.
III. Hc sinh
- Nhim v ca hc sinh (iu 38) 1. Knh trng thy gio, c gio, cn b v nhn vin ca nh trng; on kt gip ln nhau trong hc tp, rn luyn; thc hin iu l, ni quy nh trng; chp hnh php lut ca Nh nc; 2. Thc hin nhim v hc tp, rn luyn theo chng trnh, k hoch gio dc ca nh trng; 3. Rn luyn thn th, gi gn v sinh c nhn, gi gn v bo v mi trng; 4. Tham gia cc hot ng tp th ca trng, ca lp, ca i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, gip gia nh v tham gia cng tc x hi. 5. Gi gn, bo v ti sn ca nh trng, ni cng cng; gp phn xy dng, bo v v pht huy truyn thng ca nh trng. - Quyn ca hc sinh (iu 39) 1. c bnh ng trong vic hng th gio dc ton din, c bo m nhng iu kin v thi gian, c s vt cht, v sinh, an ton hc tp lp v t hc nh, c cung cp thng tin v vic hc tp ca mnh, c s dng trang thit b, phng tin phc v cc hot ng hc tp, vn ho, th thao, th dc ca nh trng theo quy nh; 2. c tn trng v bo v, c i x bnh ng, dn ch, c quyn khiu ni vi nh trng v cc cp qun l gio dc v nhng quyt nh i vi bn thn mnh; c quyn chuyn trng khi c l do chnh ng theo quy nh hin hnh; c hc trc tui, hc vt lp, hc tui cao hn tui quy nh ni ti iu 37 ca iu l ny; 3. c tham gia cc hot ng nhm pht trin nng khiu v cc mn hc, th dc, th thao, ngh thut do nh trng t chc nu c iu kin; 4. c nhn hc bng hoc tr cp khc theo quy nh i vi nhng hc sinh c hng chnh sch x hi, nhng hc sinh c kh khn v i sng v nhng hc sinh c nng lc c bit; 5. c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. - Hnh vi, ngn ng ng x, trang phc ca hc sinh (iu 40) 1. Hnh vi, ngn ng ng x ca hc sinh trung hc phi c vn ho, ph hp vi o c v li sng ca la tui hc sinh trung hc. 107
2. Trang phc ca hc sinh phi sch s, gn gng, thch hp vi tui, thun tin cho vic hc tp v sinh hot nh trng. 3. Khi i hc, khng c t son, nh phn, sn mng tay, mng chn, nhum tc trang im. Tu iu kin ca tng trng, Hiu trng c th quyt nh hc sinh mc ng phc mt s bui trong tun nu c nh trng v Ban i din cha m hc sinh ca trng ng . - Cc hnh vi hc sinh khng c lm (iu 41): 1. Xc phm nhn phm, danh d, xm phm thn th gio vin, cn b, nhn vin ca nh trng, ngi khc v hc sinh khc; 2. Gian ln trong hc tp, kim tra, thi c, tuyn sinh; 3. nh nhau, gy ri trt t, an ninh trong nh trng v ni cng cng; 4. Lm vic khc; nghe, tr li bng in thoi di ng; ht thuc, ung ru, bia trong gi hc, khi ang tham gia cc hot ng gio dc ca nh trng. 5. nh bc; vn chuyn, mang n trng, tng tr, s dng ma tu, hung kh, v kh, cht n, cht c; lu hnh, s dng vn ho phm c hi, i tru; tham gia t nn x hi. IV. Cc hot ng gio dc (iu 26) 1. Hot ng gio dc trn lp c tin hnh thng qua vic dy hc cc mn hc bt buc v t chn trong chng trnh gio dc ca cp hc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 2. Nh trng phi hp vi cc t chc, c nhn tham gia gio dc ngoi nh trng thc hin cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp. Hot ng gio dc ngoi gi ln lp bao gm cc hot ng ngoi kho v khoa hc, vn hc, ngh thut, th dc th thao, an ton giao thng, phng chng t nn x hi, gio dc gii tnh, gio dc php lut nhm pht trin ton din v bi dng nng khiu; cc hot ng vui chi, tham quan, du lch, giao lu vn ho, gio dc mi trng; cc hot ng x hi, t thin ph hp vi c im sinh l la tui hc sinh.
H thng h s, s sch v hot ng gio dc trong trng (iu 27) H thng h s, s sch theo di hot ng gio dc trong trng gm: 1. i vi nh trng:
- S ng b, - S gi tn v ghi im, - S ghi u bi, - Hc b hc sinh, - S qun l cp pht vn bng, chng ch, - S theo di ph cp gio dc, - S theo di hc sinh chuyn i, chuyn n, - S ngh quyt ca nh trng v ngh quyt ca hi ng trng, - H s thi ua ca nh trng, - H s kim tra, nh gi gio vin v nhn vin, - H s khen thng, k lut hc sinh, - S qun l v h s lu tr cc vn bn, cng vn, - S qun l ti sn, - S qun l ti chnh, - H s qun l thit b dy hc v thc hnh th nghim, - H s qun l th vin, - H s theo di sc kho hc sinh. 2. i vi gio vin: 108
- Bi son, - S k hoch ging dy theo tun, - S d gi thm lp, - S ch nhim (i vi gio vin lm cng tc ch nhim lp).
1.6. iu l Trng trung hc chuyn nghip

Ngy 11/7/2000 B trng B GD&T k Quyt nh s 24/2000/Q- BGD& T ban hnh iu l trng trung hc chuyn nghip (LTTHCN). iu l ny gm 7 chng, 56 iu theo cu trc c quy nh iu 52 Lut Gio dc. iu 3 LTTHCN nu r mc tiu o to ca THCN, y nhn mnh mc tiu kin thc, k nng, thc k lut tc phong cng nghip i vi ngi hc. iu 4 LTTHCN ch r 15 nhim v v quyn hn ca trng trung hc chuyn nghip; iu 7 quy nh phn cp qun l i vi trng THCN; iu 11 LTTHCN cng quy nh 9 nhim v v qun hn ca hiu trng. Chng ta c th thy s giao thoa ca iu 4 v iu 17 ny v l iu hin nhin v ngi chu trch nhim chnh trong vic thc hin nhim v nh trng khng ai khc m chnh l ngi hiu trng. Ngi hiu trng l ngi t chc xy dng v quyt nh k hoch o to v pht trin nh trng; phi t chc b my nh trng trin khai cc cng vic c th v thng qua n qun l tp th s phm thc hin cc nhim v ca trng THCN c quy nh trong iu 4; Thc hin cc chnh sch ch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc sinh; t chc thc hin Quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng. iu 37 LTTH cng quy nh h thng s sch theo di hot ng GD trong trng cn phi c l: a. i vi nh trng: H s tuyn sinh; S ng k hc sinh; H s tt nghip; Chng trnh cc mn hc; S ln lp hng ngy; S qun l cp pht vn bng chng ch; Chng trnh cc mn hc; K hoch o to; Tin thc hin k hoch; K hoch GV; S Ngh quyt canh trng; S khen thng k lut; S lu tr cc vn bn, cng vn; S qun l ti sn, ti chnh. b. i vi gio vin: Gio n l thut; Gio n thc hnh; S tay GV; Lch ging dy. CBQL ca nh trng cn phi nm chc quyn v ngha v ca GV. iu 40, 41 LTTHCN quy nh 5 qun v 5 nhim v ca GV v nu l GV lm cng tc ch nhim cc iu na cn quy nh rt c th thm mt s quyn v ngha v iu 42. iu 46, 47, 48, 49 LTTHCN quy nh r nhim v v quyn ca hc sinh trung hc chuyn nghip. iu 43 quy nh cc khon ti chnh v quy nh qun l ti chnh trng THCN. 1.7. iu l trng i hc, iu l trng Cao ng. a. iu l trng i hc iu l trng i hc c d tho hng chc ln v c cc trng i hc ng gp nhiu kin. Ngy 30/ 7/ 2003, iu l trng i hc mi c ban hnh theo Quyt nh s 153/ 2003/Q-TTg ca Th tng Chnh ph, iu l trng i hc cng c cu trc chung theo iu 52 ca Lut Gio dc: Chng I. Nhng quy nh chung Chng II. Hot ng GD & T Chng III. Hot ng KH & cng ngh Chng IV. Nh trng, gia nh v x hi. Chng V. Quan h quc t.
109
ChngVI. T chc v nhn s. ChngVII. Ging vin, cn b, nhn vin. Chng VIII. Ngi hc. Chng IX. Ti sn v ti chnh. Chng X. Thanh tra, kim tra, khen thng v x l vi phm im ni bt ca iu l trng i hc so vi iu l trng hc ca cc bc hc khc ch trong iu l ca trng i hc xc nh r quyn t ch v t chu trch nhim ca cc trng i hc. b. iu l trng Cao ng. * + iu l trng C (ban hnh theo Quyt nh s 56/2003/Q-BGD&T, ngy 10 12 -2003) ca B trng B GD&T vi cu trc nh sau: Chng I. Nhng quy nh chung Chng II. T chc v nhn s. Chng III. Ging vin, cn b, nhn vin. Chng IV. Ngi hc. Chng V. Ti sn v ti chnh. Chng VI. Quan h gia nh trng v x hi. Chng VII. Thanh tra, kim tra v x l vi phm Ging nh quy nh ca iu l trng i hc, iu l trng C cng c xc nh r quyn t ch v t chu trch nhim . Ngy 04/4/2001 Chnh ph ban hnh Quyt nh v mng li cc trng i hc trong giai on 2000- 2010; Quyt nh ny Chnh ph ch r trong mng li trng i hc c cc i hc quc gia, i hc a lnh vc vng; cc trng i hc chuyn ngnh; cc trng i hc a phng, cng ng. quyt nh ny cng ch r cc mi quan h gia cc trng i hc. */ i vi mi CBQLGD- qun l nh trng cn nm chc Quyt nh s 04/2000/Q- BGD&T ngy 01/3/2000 ca B trng B GD&T v "Quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng"; Ti khon 1, iu 1 ca Quyt nh ch r: Thc hin dn ch trong nh trng nhm thc hin tt nht, c hiu qu nht nhng iu Lut Gio dc quy nh theo phng chm " Dn bit, dn bn, dn lm dn kim tra" trong cc hot ng ca nh trng thng qua hnh thc dn ch i din, dn ch trc tip; m bo cho cng dn c quyn gim st, kim tra, ng gp kin tham gia xy dng s nghip GD thc s l ca dn,do dn v v dn. bo m dn ch iu 4 ca quyt nh nu r 10 trch nhim ca hiu trng; iu 5 ch r 5 vn hiu trng phi to iu kin cho CB- NV c bn; iu 7 c quy nh 8 vn CB- CC c bit, tham gia kin, gim st kim tra. Cn phi nhn mnh rng nguyn tc tp trung dn ch l nguyn tc rt quan trng trong t chc v iu hnh ca b my nh nc ca nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam, v vy bo m hnh lang php l ng thi thc hin c dn ch c s ngi hiu trng nh trng phi bit gii quyt tt mi quan h gia ch th trng v quy ch dn ch c s trong t chc iu hnh cc hot ng ca nh trng, l cch tt nht thc hin php ch XHCN trong QLGD. 1.8. V cc vn bn php lut c lin quan: nm chc hnh lang php l v bo m php ch XHCN trong cc hot ng QLGD, ngi cn b QLGD cn nm bt thm mt s vn ca Php lnh CB CC c hiu lc t 03/9/1998 ( s nm 2000, 2003); bi v GV l mt CB CC nn cc hnh vi cng c iu chnh bi php lnh ny. Theo quy nh ca B lut Lao ng, cng chc, vin chc nh nc, ngi gi chc v c bu c hoc b nhim, ngi thuc lc 110
lng v trang, cc t chc chnh tr x hi khng thuc phm vi p dng B lut Lao ng m do cc vn bn php lut khc quy nh (nh Php lnh CB CC, Lut s quan...). Tuy nhin cc nh trng c th c cc i tng lm vic theo hp ng, nhng i tng ny c iu chnh bi lut lao ng. Qun l nh trng khng ch qun l mi qu trnh GD&T din ra y m cn phi qun l t ai, ti sn, ti chnh... chnh v vy bo m php ch trong QLGD ngi cn b QLGD cn c thc tm hiu php lut v tt nht l phi to cho mnh mt " S tay " nhng iu php lut lin quan n cng vic qun l ca mnh v thng xuyn cp nht n. * Lut bo v, chm sc v gio dc tr em. Ngy 16- 8- 1991, Nh nc cng b Lut bo v, chm sc v gio dc tr em gm nm chng, 26 iu. Trong Chng 1 (t iu 1- 4) xc nh mc ch i tng ca lut ny v qui nh r tr em t lt lng cho n 16 tui l i tng ca lut ny. Chng 2 gm 11 iu qui nh cc quyn ca tr em c chm sc nui dy vui chi gii tr v c quyn tha k. Nghim cm ngi ln ngc i, nh p, hnh h, bc lt... tr em. Tn trng nhn phm, danh d ca tr (iu 8- 9). Chng 3 gm 6 iu qui nh trch nhim gia nh, nh trng, on th, x hi bo m cc iu kin chm sc gio dc tr. Chng 4 gm 2 iu qui nh khen thng, x pht trong vic thc hin cc iu khon ca lut. Chng 5 gm 2 iu qui nh v vic x l cc vn bn c c lin quan v giao cho Hi ng b trng(CP) qui nh chi tit vic thi hnh lut. Mc du trong Lut Gio dc v iu l cc nh trng mm non, tiu hc, THCS, qui nh qun li v ngha v ca hc sinh tuy nhin vic qun trit cho GV, c bit l GV ang GD, chm sc tr, vic nghin cu Lut bo v, chm sc v gio dc tr em cng l mt iu cn thit. Ngoi ra, nm chc hnh lang php l v bo m php ch XHCN trong cc hot ng QLGD, ngi cn b QLGD cn nm bt thm mt s vn bn quy phm php lut c lin quan n cc hot ng qun l Nh nc v gio dc nh: - Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn (Ngy 10-12-2003). Trong lut c cc iu 102, iu 114 quy nh v nhim v v quyn hn ca UBND trong vic qun l lnh vc GD&T. Cc iu 128, iu 128, iu 130 qui nh chung v t chc v hot ng ca c quan chuyn mn gip UBND qun l nh nc v gio dc a phng. - Ngh nh s 86/2002/N-CP, ngy 05/11/2002, qui nh chc nng nhim v v c cu t chc ca B, c quan ngang B; - Ngh nh s 85/2003/N-CP, ngy 18/7/2003, qui nh chc nng nhim v v c cu t chc ca B GD&T. - Ngh nh s 116/2003/N-CP ngy 10 thng 10 nm 2003 ca Chnh ph v tuyn dng, s dng v qun l cn b, cng chc trong cc n v s nghip ca nh nc. - Ngh nh s 71/2003/N-CP ngy 19 thng 6 nm 2003 ca Chnh ph v phn cp qun l bin ch hnh chnh, s nghip nh nc. - Ngh nh s 166/2004/N-CP quy nh:Trch nhim qun l nh nc v gio dc ca B GD&T, cc B, c quan ngang B, UBND, cc c quan chuyn mn thuc UBND. . Thng t lin tch s 21/2004/TTLT-BGD&T-BNV ca B GD&T v B Ni V, ngy 23/7/2004, quy nh chc nng, nhim v quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn (S GD&T v Phng GD&T) gip UBND qun l nh nc v GD&T a phng. - Php lnh Cn b, cng chc ngy 29 thng 4 nm 2003;
111
- Ngh nh s: 35/2005/N-CP, ngy 17 thng 3/ 2005; v vic x l k lut cn b, cng chc - Ngh nh s 43/2006/N-CP, ngy 25 thng 4 nm 2006 quy nh quyn t ch, t chu trch nhim v thc hin nhim v, t chc b my, bin ch v ti chnh i vi cc n v s nghip cng lp; - Ngh nh s 75/2006/N-CP, ngy 02 thng 8 nm 2006; Quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Gio dc 2005
II. Tiu chun chung cc ngch cng chc Chuyn ngnh gD - T

(Q 202 /1994/TCCP-VC( ban hnh ngy 08/6/1994 ca B trng, Trng ban TCCB CP)
I- Gio vin mm non 1- Chc trch;

L cng chc chuyn mn trc tip chn sc, nui dng v gio dc tr t 3 thng n 72 thng tui ti trng lp cng lp. *Nhim v c th: - Chu trch nhim quan l s lng chu trong nhm, lp c phn cng chu trch nhim. - Thc hin nghim chnh ni quy, quy ch ca nh tr, trng mu gio,thc hin y trng trnh, k hoch gio dc do B Gio dc v o to ban hnh ph hp vi iu kin ca tng nh tr, trng mu gio. - Lm chi, dng dy hc, bo qun v s dng mi ti sn c giao. - Tuyn truyn kin thc chm sc, nui dng v gio dc chu theo phng php khoa hc cho cha m chu v phi hp cht ch vi cha m chu thng nht trong vic chm sc nui dng v gio dc chu gia nh. - Hon thnh cc trng trnh bi dng. C thc t hc, t bi dng rn luyn o c, nng cao trnh chuyn mn, nghip v. 2- Hiu bit - Nm c ch trng, ng li, chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v cng tc nui dng, chm sc v gio dc chu. - Nm vng mc tiu, k hoch, chng trnh cc quy ch, ni quy v cc quy nh khc nhau ca ngnh hc mm non. - Nm c kin thc c bn v tm l, sinh l v phng php nui dng, chm sc v gio dc tr t 3 n 72 thng tui, c bit nhm, lp c phn cng ph trch. - Bit qun l s dng v bo qun ti sn, c s vt cht, thit b ca nhm, lp v ca nh trng. - Bit phi hp vi cha m cc chu trong cng tc chm sc, nui dng v gio dc tr. 3- Yu cu trnh Tt nghip trung hc ph thng v qua o to nghip v t 6 n 12 thng hoc tt nghip trung hc s phm mm non tr ln. II- Gio vin tiu hc 1. Chc trch: L cng chc chuyn mn trc tip ging dy v gio dc hc sinh trng tiu hc cng lp. 112
* Nhim v c th: - Ging dy cc mn hc theo mc tiu, k hoch o to bc hc v chng trnh ca lp c phn cng. Thc hin y chc nng, nhim v v t chc thc hin cc hot ng gio dc. - Thc hin y , nghim tc quy ch, ch , ni quy v cc quy nh khc ca ngnh gio dc v o to nh: son bi, ging dy, chm bi, nh gi xp loi hc sinh - T chc, phi hp vi ph huynh hc sinh gio dc, rn luyn thi quen o c, thc lao ng, nn np hc tp cho hc sinh. - Phi hp c vi cc on th tt chc cc hot ng ngoi gi nh vn ngh, th thao, tham quan, vui chi tp th gp phn gio dc hc sinh. - Hon thnh y v bo m yu cu cc chng trnh bi dng gio vin do B Gio dc v o to quy nh. T hc, t bi dng rn luyn o c, nng cao trnh chuyn mn v nghip v. Sinh hot chuyn mn y . - Tham gia mt s cng tc x hi gp phn tuyn truyn thc y thc hin cc chnh sch ca Nh nc v gio dc xa m ch, ph cp gio dc tiu hc i vi a phng. 2. Hiu bit - Nm c mc tiu bc hc, nm bt kp thi ng li chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v gio dc v o to bc tiu hc. - Nm vng kin thc c bn cc mn hc, nhng kin thc c bn v tm l v sinh l la tui, phng php nhn thc ca hc sinh tiu hc. - Nm c chc nng, nhim v v t chc cc hot ng gio dc o to bc tiu hc. - Bit cch phi hp vi ph huynh hc sinh nh gi chnh xc kt qu tu dng, hc tp ca hc sinh, phi hp gio dc gia nh trng v gia nh nhm nng cao hiu qu gio dc o to. 3. Yu cu trnh : Tt nghip trung hc s phm tr ln. III- Gio vin trung hc c s( cp 2) 1. Chc trch; L cng chc chuyn mn chuyn trch ging dy v gio dc hc sinh trng trung hc c s cp 2 cng lp. * Nhim v c th: - Ging dy cc mn hc theo mc tiu, ni dung chng trnh v k hoch o to cp hc do B Gio dc v o to ban hnh. - Thc hin y cc quy ch chuyn mn nh: son bi, ging dy, chm bi, nh gi xp loi hc sinh v cc ch , ni quy, cc quy nh khc ca ngnh. - Hon thnh y cc chng trnh, ni dung bi dng, sinh hot chuyn mn, cc hi tho chuyn mn hc, cp hc, nghip v. - m nhim cc hot ng gio dc (ch nhim, lao ng hng nghip, vn ngh, th dc th thao) theo chng trnh quy nh v phn cng ca Hu trng - Nu cao o c, phm cht ca ngi gio vin, gng mu tham gia cng tc on th, x hi trong v ngoi trng, phi hp vi cc gio vin lin quan xy dng tp th s phm trong nh trng v gio dc hc sinh. 2. Hiu bit - Nm bt kp thi cc quan im, ch trng, ng li chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v cc cng tc gio dc v o to. - Nm c mc tiu bc hc. 113
- Nm c kin thc c bn, l lun dy hc v phng php ging dy cc B mn m gio vin trc tip ging dy. - Nm c tm sinh l la tui, tnh hnh hc tp b mn v cc hot ng gio dc ca hc sinh m gio vin ph trch. - Hiu bit v tin hnh c mt s hot ng gio dc trong v ngoi nh trng. 3. Yu cu trnh Tt nghip cao ng s phm tr ln, nu tt nghip trng cao ng( hoc i hc khc) v mt chuyn ngnh c ging dy trong chng trnh trng trung hc c s cp 2 th phi hon thnh chng trnh bi dng nghip v s phm theo ni dung chng trnh ca B Gio dc v o to. IV - Gio vin cao cp trung hc c s( cp 2) 1. Chc trch: L cng chc chuyn mn cao nht ca bc hc, chuyn trch ging dy v gio dc bc trung hc c s cp 2 cng lp. * Nhim v c th: - Thc hin tt cng tc ging dy cc mn hc c phn cng v trc tip ging dy, gio dc hc sinh cc lp c bt, lp chn, lp chuyn t hiu qu cao. - Ch tr ra thi tuyn chn hc sinh gii b mn, kim tra cht lng b mn cp huyn. Pht hin v bidng hc sinh gii b mn cho cc lp chn, lp chuyn. - Ch tr c vic san tho cc chuyn ca mn hc bi dng cho gio vin b mn ca cp hc nhm nng cao cht lng ging dy, gio dc hc sinh trong nh trng. - Ch tr c vic tng kt, son tho c cc chuyn s phm, tm sinh l hc sinh, tham gia gio dc hc sinh c bit, tham gia bi dng thng xuyn gio vin trong qun, huyn. Lm gio vin ch nhim cc lp c bit c kt qu. - Tham gia kim tra, thanh tra ging dy v cc mt cng tc gio dc cc lp trong cp hc( khi c phn cng). - Ch tr xy dng v thc hin c vic qun l phng th nghim, vn th nghim theo mn hc mnh ph trch. - Ch tr hng dn, kim tra v nh gi thc tp s phm ca sinh vin. - Lm gio vin ch nhim lp trong lp hc theo phn cng ca Hiu trng. - L thnh vin Hi ng chm thi xt chn gio vin gii b mn (theo yu cu). 2. Hiu bit - Nm vng mc tiu cp hc. Nm bt kp thi cc quan im, ch trng, ng li, chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh Gio dc v o to. - Hiu bit su sc kin thc c bn cc mn hc c phn cng ging dy, c k nng tt trong ging dy b mn. C phng php tt trong t chc gio dc tp th hc sinh trung hc c s cp 2 hoc cc hot ng gio dc. - Nm chc tm sinh l la tui v tnh hnh hc tp, sinh hot, o cca hc sinh c bin php ph hp nhm ging dy, gio dc c kt qu. - Bit phi hp cc t chc, c nhn trong v ngoi nh trng phc v cho cng tc ging dy v gio dc hc sinh c hiu qu cao. 3. Yu cu v trnh . - Tt nghip i hc s phm (nu tt nghip trng i hc khc v mt chuyn ngnh c ging dy trong chng trnh trng trung hc c s cp 2 th phi qua o to lp bi dng nghip v s phm theo ni dung chng trnh ca B Gio dc v o to). - C chng ch B ngoi ng. Gio vin ngoi ng phi c chng ch C ngoi ng. - C thm nin ngch gio vin ti thiu l 9 nm. 114 http://www.ebook.edu.vn
- C cc chuyn thuc cng trnh ci tin chuyn mn v gio dc hc sinh c cht lng cao c cp tnh cng nhn. c cng nhn l gio vin gii cp huyn, qun tr ln. V - Gio vin ph thng trung hc cp 3 1. Chc trch L cng chc chuyn mn, chuyn trch ging dy v gio dc trng ph thng trung hc cp 3 cng lp. * Nhim v c th: - Ging dy mn hc theo mc tiu, ni dung chng trnh v k hoch o to ca bc hc do B Gio dc v o to ban hnh. - Thc hin y cc quy ch chuyn mn, son bi, ging bi, ph o, coi thi, chm thi, nh gi xp loi hc sinh, cc ch ni quyv cc quy nh khc ca B Gio dc v o to - Hon thnh y cc chng trnh, ni dung bi dng, sinh hot chuyn mn, cc hi tho, chuyn ,v t bi dng nng cao trnh chuyn mn, nghip v. - m nhn cc hot ng gio dc (ch nhim, lao ng hng nghip, vn ngh, th dc th thao, luyn tp qun s v cc hot ng ngoi kha khc)theo ni dung chng trnh v phn cng ca Hiu trng. - Rn luyn o c, phm cht ca ngi gio vin, gng mu tham gia cng tc x hi, on th trong v ngoi nh trng, phi hp vi cc gio vin lin quan xy dng tp th s phm. 2. Hiu bit - Nm c mc tiu cp hc, nm bt kp thi cc quan im, ch trng, ng li, chnh sch ca nh nc v cc quy nh ca ngnh v cng tc gio dc o to. - Nm c kin thc c bn, l lun dy hc, phng php ging dy b mn m gio vin trc tip ging dy. - Nm c tm sinh la tui, tnh hnh hc tp b mn v cc hot ng gio dc ca hc sinh m gio vin ph trch. - Hiu bit v tin hnh c mt s hot ng gio dc. 3. Yu cu trnh - Tt nghip i hc s phm tr ln; nu tt nghip trng i hc khc v mt chuyn ngnh c ging dy trong chng trnh ph thng trung hc cp 3 th phi qua bi dng nghip v s phm theo ni dung chng trnh ca B gio dc v o to. - C chng ch A ngoi ng. Gio vin ngoi ng phi c chng ch B ca mt ngoi ng khc. VI- Gio vin cao cp ph thng trung hc cp 3 1. Chc trch L cng chc chuyn mn cao nht ca bc hc, chuyn trch ging dy v gio dc trong trng trung hc ph thng cp 3 cng lp. * Nhim v c th: - Thc hin tt cng tc ging dy cc mn hc c phn cng v trc tip ging dy c cc lp dc bit, lp chn, lp chuyn... - Ch tr ra thi tuyn chn hc sinh gii b mn, kim tra cht lng b mn ca trng tr ln, pht hin, ging dy v bi dng c kt qu hc sinh gii b mn cho cc lp chn, lp chuyn... - Ch tr t chc v son tho c cc chuyn ca mn hc bi dng cho gio vin b mn ca bc hc nhm nng cao cht lng ging dy hoc gio dc. - Ch tr hng dn, nh gi kt qu hc tp s phm cu sinh vin. 115
- Lm gio vin ch nhim lp trong cp hc theo s phn cng ca Hiu trng. - Ch tr xy dng v hon thin m hnh hc c, phc v cho cng tc ging dy. - Ch tr c vic tng kt nh gi rt kinh nghim nghip v ging dy b mn, son tho cc chuyn s phm, tm sinh l hc. Tham gia gio dc hc sinh c bit. Tham gia bi dng thng xuyn gio vin cp tnh v thnh ph. - Tham gia kim tra, thanh tra ging dy v cc mt cng tc gio dc cc trng ca bc hc (khi c yu cu). - L thnh vin Hi ng chm thi xt chn gio vin gii b mn (khi c yu cu). 2. Hiu bit - Nm vng mc tiu bc hc. Nm bt kp thi nhng quan im, ch chng, ng li, chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh gio dc v o to. - Hiu bit su sc kin thc c bn b mn v cc mn hc c lin quan, c k nng thnh tho trong ging dy b mn, c phng php tt trong t chc gio dc mt tp th hc sinh ph thng trung hc cp 3 hoc hot ng gio dc c kt qu. - Nm chc tm sinh l la tui ca tnh hnh hc tp ca hc sinh c bin php ph hp nhm ging dy, gio dc c kt qu. - Phi hp c kt qu cc lc lng gio dc trong v ngoi nh trng ging dy v gio dc. 3. Yu cu trnh - C chng ch bi dng sau i hc v mn trc tip ging dy. - C chng ch C ngoi ng. Gio vin ngoi ng phi c chng ch C ngoi ng th 2. - C thm lin ngch gio vin ti thiu l 9 nm. - C cc cng trnh sng to thuc chuyn ci tin chuyn mn v gio dc c cp tnh, thnh ph cng nhn. c cng nhn l gio vin gii cp tnh, thnh ph tr ln. - C chng ch l lun Mc Lnin theo chng trnh bi dng cho cng chc sau i hc. VII. Gio vin trung hc chuyn nghip. 1. Chc trch. L cng chc chuyn mn m nhim cng vic ging dy l thuyt v thc hnh trong trng trung hc chuyn nghip. * Nhim v c th: - Ging dy mt mn hc (c l thuyt v thc hnh) trong k hoch o to ca trng trung hc chuyn nghip t yu cu v tnh t tng, tnh khoa hc v tnh phng php. - Chun b ging dy v ging dy mn hc mnh phc trch theo yu cu ca k hoch o to, chng trnh v sch gio khoa quy nh. - Son bi ging, bi hng dn thc hnh v cc ti liu khc phc v ging dy cho mn hc. - S dng c hiu qu v an ton cc trang thit b, dng dy hc c lin quan dn mn hc, gp phn xy dng v b sung cc trang thit b v dng dy hc . - Thc hin cc hot ng bi dng v t bi dng theo quy nh, d gi, trao i kinh nghim ging dy v hng dn hc tp i vi mn hc. Tham d cc sinh hot chuyn mn, nghip v khc trong t b mn. - Qun l cht lng v k lut hc tp ca cc i tng hc sinh c phn cng ph trch; gp phn gio dc, xy dng nhn cch hc sinh. - Tham gia nghin cu, thc hin khoa hc k thut v lao ng sn xut trong phm vi cc ti c ni dung lin quan n mn hc c phn cng. Tham gia gip cc nhm sng to khoa hc k thut trong hc sinh. 116 http://www.ebook.edu.vn
2. Hiu bit. - Nm vng ng li ch trng, chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v cng tc o to trung hc chuyn nghip. - Qun trit mc tiu o to, k hoch o to ca ngnh hc c lin quan. - C nhng hiu bit c bn v thc t sn xut, lao ng ca ngnh ngh c phn cng ging dy. - C nhng kin thc c bn v tm l hc la tui, gio dc hc v l lun dy hc. Bit chn hnh thc, phng php ging dy ph hp vi mn hc v i tng hc sinh do mnh ph trch. - Bit cch t chc v qun l hc sinh i vi mn hc c phn cng. 3. Yu cu v trnh . - Tt nghip i hc v ngnh ngh ph hp vi mn hc c phn cng ging dy. - C chng ch s phm bc I theo chng trnh ca B Gio dc v o to quy nh (tr gio vin tt nghip i hc s phm k thut). - C chng ch trnh A v ngoi ng thng dng (nu tt nghip i hc nc ngoi th phi c trnh A ca ngoi ng khc. VIII. Gio vin cao cp trung hc chuyn nghip. 1. Chc trch. L cng chc chuyn mn cao nht ca trng trung hc chuyn nghip, ch tr t chc v thc hin cc nhim v thuc lnh vc cng tc ging dy l thuyt v thc hnh theo mn hc c phn cng trong trng trung hc chuyn nghip. * Nhim v c th: - Ging dy thnh tho 2 mn hc (l thuyt v thc hnh) trong k hoch o to ca trng trung hc chuyn nghip t trnh cao v tnh t tng, tnh khoa hc v tnh phng php. - Ch tr t chc v bin son c cc ti liu ging dy, tham gia tham kho cho mn hc. - Ch tr c vic bin son sa i sch gio khoa cho cc mn hc ca ngnh hc. - Tham gia xt tuyn, nh gi cc ti liu ging dy thuc phm vi chuyn mn ca mnh. - Ch tr t chc hng dn thc hin cc hot ng chuyn mn nhim v trong trng; S, tng kt kinh nghim ging dy, hc tp, p dng v hng dn cc hnh thc, phng php v phng tin dy hc tin tin c hiu qu. Hon thin ni dung, chng trnh cc mn hc c phn cng. Ch tr cc hot ng nghin cu, ci tin mc tiu, k hoch o to ca ngnh hc c lin quan theo k hoch ca cp trn. - Ch o t chc qun l gio dc i vi cc tp th hc sinh hc trung hc chuyn nghip. Tham gia qun l o to cc cp t t b mn tr ln (khi c yu cu). - Ch tr t chc v thc hin c cng tc nghin cu, thc nghim khoa hc k thut v khoa hc sn xut trong nh trng trung hc chuyn nghip. - Ch tr t chc thc hin cng tc bi dng chuyn mn nghip v cho i ng gio vin thc hin. 2. Hiu bit. - Nm vng v vn dng ng li, ch trng, chnh sch ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v cng tc o to trung hc chuyn nghip. - Qun trit mc tiu o to, k hoch o to ca cc ngnh ngh v chng trnh cc mn hc c phn cng ging dy. - Nm vng tnh hnh thc t sn xut, lao ng cng cc su th pht trin, tin b khoa hc k thut thuc lnh vc chuyn mn ca mnh ph trch. 117
- Nm vng kin thc v tm l hc, gio dc v l lun dy hc. Vn dng cc hnh thc, phng php v phng tin ging dy tin tin c hiu qu trong cng tc o to. gio dc hc sinh trung hc chuyn nghip. 3. Yu cu v trnh . - C chng ch o to bi dng sau i hc v mn hc hoc ngnh hc c phn cng. - C chng ch s phm bc II theo quy nh ca B Gio dc v o to. - C chng ch l lun Mc - Lnin theo chng trnh bi dng cho cn b sau i hc. - C chng ch trnh C v mn ngoi ng thng dng. - Lm tt chc trch gio vin trung hc chuyn nghip t nht 9 nm. - C nhng cng trnh khoa hc sng to v ci tin ging dy ca ngnh hc p dng c hiu qu l c Hi ng khoa hc ca ngnh hc tha nhn. IX. Gio vin dy ngh. 1. Chc trch. L cng chc chuyn mn m nhim vic ging dy l thuyt k thut v thc hnh trong trng dy ngh. * Nhim v c th: - Tin hnh ging dy mn hc c phn cng t cc yu cu v ni dung, phng php. - Thng qua qu trnh ging dy mn hc, tin hnh gio dc xy dng phm cht o c, ngh nghip cho hc sinh. - S dng c hiu qu v an ton cc trang thit b dng dy hc c lin quan n mn hc c phn cng ging dy. Gp phn xy dng cc trang thit b v dng dy hc, xy dng phng hc chuyn mn cho mn hc ca mnh. - Qun l cht lng hc tp v ch tr cc hot ng thc hnh ngh, sn xut trong phm vi mt lp hc sinh c phn cng chu trch. Lm gio vin ch nhim. - Tham gia cc hot ng bi dng v thc hin bi dng nng cao trnh . - Tham gia nghin cu thc nghim khoa hc ti cp nh trng vi ni dung lin quan n mn hc c phn cng dy di s hng dn ca gio vin cao cp. 2. Hiu bit: - Nm vng ng li, chnh sch, ch trng ca Nh nc v cc quy nh ca ngnh v cng tc o to ngh. - Qun trit mc tiu o to v ni dung chng trnh ca mn hc c phn cng ging dy. - C kin thc k thut dy ngh v bit t chc lao ng khoa hc ca ngh . - Bit s dng cc ti liu, t liu, thng tin, dng v phng tin k thut dy hc ging dy v khng ngng nng cao cht lng ging dy, gio dc hc sinh. - Nm vng k thut an ton lao ng. - C hiu bit v tnh hnh thc tin sn xut thuc ngh chuyn mn ca mnh a phng. 3. Yu cu trnh : - Gio vin dy ngh c mt trong cc vn bng v chng ch sau: + Tt nghip i hc. + Tt nghip cao ng s phm k thut. + Tt nghip trung hc chuyn nghip v c tay ngh tng ng bc th trung bnh ca ngh tr ln. - C chng ch s phm dy ngh bc I theo chng trnh ca B Gio Dc v o To 118
(Tr gio vin tt nghip s phm k thut). - C chng ch trnh A v ngoi ng thng dng. X. Gio vin cao cp dy ngh: 1. Chc trch: L cng thc chuyn mn cao nht trong trng hp dy ngh, ch tr t chc v thc hin vic dy l thuyt v thc hnh theo nghnh hc c phn cng trong trng dy ngh. * Nhim v c th: - Ging dy mn hc (l thuyt v thc hnh) c phn cng t yu cu cao v ni dung v phng php. - Ch tr hoc tham gia bin son, thm duyt c cc chng trnh ti liu gio khoa dng chung trong nghnh. - Ch tr c vic xy dng mc tiu, k hoch o to ngh (c l thuyt v thc hnh) thuc chuyn mn c giao. - Ch tr xy dng v t chc qun l phng thc hnh ngh theo nghnh hc. - Ch tr tng kt, c rt kinh nghim v ni dung v PP o to ngh. Trn c s xut ci tin mc tiu, ni dung chng trnh v phng thc o to ngh p ng yu cu thc t ca x hi. - Ch tr hoc tham gia cc ti nghin cu, ng dng khoa hc k thut trong cng tc dy ngh cp nghnh. 2. Hiu bit: - Nm vng ng li, ch trng, chnh sch ca Nh nc v cc quy dnh ca ngnh v cng tc o to ngh. - Nm vng ni dung mn hc c lin quan n nghnh ngh o to. - Hiu bit su v t chc qun l o to v sn xut v xu th pht trin v cng tc dy ngh trong nc, th gii. - Am hiu tnh hnh kinh t - x hi trong nc. - Hiu bit rng v k thut cng ngh v nhng tin b khoa hc k thut ca ngnh v nhng thnh tu m v khoa hc gio dc, o to ngh nghip trong nc v th gii. 3. Yu cu v trnh : - C chng ch bi dng sau i hc v c tay ngh hng dn hc sinh theo yu cu o to tay ngh ca trng. - C chng ch s phm dy ngh bc II theo quy nh ca B Gio dc v o to. - C chng ch l lun Mc Lnin theo chng trnh bi dng cho cn b sau i hc. - C chng ch trnh C v mt ngoi ng thng dng. - C thm nin gio vin dy ngh ti thiu l 9 nm. - C nhng cng trnh khoa hc ci ting ging dy ca nghnh ngh c p dng c hiu qu, c Hi ng khoa hc ngnh hc tha nhn.
III. Quy ch cng nhn trng trung hc T tiu chun quc gia
(Giai on t nm 2001 n nm 2010; Ban hnh km theo Quyt nh s 20/2001/QBGD&T, ngy 05 thng 7 nm 2001 ca B trng B Gio dc v o to)
Chng I. Nhng Quy nh chung iu 1: Phm vi iu chnh

Quy ch ny quy nh tiu chun, vic t chc xt v cng nhn trng trung hc 119
c s, trng trung hc ph thng (sau y gi chung l trng trung hc) t chun quc gia trong giai on t nm 2001 n nm 2010. iu 2: Xt cng nhn 1. Cn c vo tiu chun quy nh, cc trng trung hc cng lp, bn cng, dn lp, t thc t danh hiu tin tin nm lin k vi nm ngh cng nhn trng t chun quc gia c quyn t nh gi v ngh cp c thm quyn cng nhn t chun quc gia. 21. B trng B Gio dc v o to quyt nh cng nhn trng trung hc ph thng t chun quc gia. Ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc Trung ng quyt nh cng nhn trng trung hc c s t chun quc gia. iu 3: Thi hn cng nhn Thi hn cng nhn trng trung hc t chun quc gia l 5 nm k t ngy k quyt nh cng nhn. Trong thi hn 5 nm, nu trng t chun quc gia mc nhng sai phm v tiu chun th tu theo tnh cht, mc sai phm m c xem xt tip tc cng nhn hoc khng cng nhn trng t chun quc gia. iu 4: Trch nhim ca Phng Gio dc v o to, S gio dc v o to phng gio dc v o to, S gio dc v o to trong phm vi chc nng, nhim v c giao c trch nhim la chn, tp trung u t xy dng trng chun quc gia trn c s nhng trng hin c, ng thi tham mu cho chnh quyn a phng v vic u t xy dng nhng trng hc mi theo tiu chun quy nh v ph hp vi quy hoch, k hoch pht trin gio dc ca a phng. Chng II- Tiu chun trng trung hc t chun quc gia iu 5: Tiu chun 1- T chc nh trng 1. Lp hc a, C cc khi lp ca cp hc. b, C nhiu nht l 45 lp. c, Mi lp c khng qu 45 hc sinh. 2. T chc chuyn mn a, Hng nm tp trung gii quyt c t nht mt ni dung chuyn mn c tc dng nng cao cht lng v hiu qu dy - hc b, C k hoch bi dng nng cao trnh chuyn mn nghip v cho gio vin v t cc ch tiu ra v bi dng trong nm hc, bi dng ngn hn, bi dng v o to di hn. 3. T chc chnh - qun tr a, T hnh chnh- qun tr c s ngi m nhn cc cng vic: hnh chnh, qun tr, vn th, lu tr, k ton, th qu, y t hc ng, bo v, phc v, th kho theo cc quy nh hin hnh ca iu l Trng trung hc. b, C cc loi s, h s qun l, s dng ng theo quy nh ti iu l trng trung hc v nhng quy nh trong hng dn s dng ca tng loi s. c, Hon thnh tt nhim v, khng c nhn vin no b k lut t mc cnh co tr ln. 4. Cc Hi ng v ban i din cha m hc sinh Hot ng ca cc Hi ng v ban i din ca cha m hc sinh trong nh trng c k hoch, nn np, t hiu qu thit thc gp phn nng cao cht lng gio dc, xy dng nn np k cng ca nh trng. 5. T chc ng v cc on th a, nhng trng trung hc c t ng hoc chi b ng Cng sn Vit Nam, phi t tiu chun trong sch, vng mnh. Nhng trng cha c t chc ng phi c k 120
hoch v t ch tiu c th v pht trin ng vin trong tng nm hc v xy dng t chc c s ng. b) Cng on gio dc, on Thanh nin Cng Sn H Ch Minh, i Thiu nin tin phong H Ch Minh ca nh trng c t cp huyn tr ln cng nhn vng mnh v t chc, tin tin trong hot ng a phng. iu 6: Tiu chun 2 - Cn b qun l, gio vin v nhn vin 1. Hiu trng v cc Ph Hiu trng t tiu chun quy nh theo iu l trng trung hc; thc hin tt quy ch dn ch trong hot ng ca Nh trng; c cp qun l gio dc trc tip xp loi t kh tr ln v nng lc v hiu qu qun l. 2. gio vin cc B mn t trnh chun c o to theo quy nh hin hnh trong t nht c 20% gio vin t tiu chun dy gii t cp huyn tr ln; c phm cht o c tt; khng c gio vin xp loi yu v chuyn mn v o c. 3. C gio vin hoc nhn vin ph trch th vin, phng th nghim, phng thc hnh b mn, c o to hoc bi dng v nghip v. Gio vin, nhn vin ph trch tng vic ny lun hon thnh tt nhim v. iu 7: Tiu chun 3 - Cht lng gio dc Nm hc trc nm ngh cng nhn v trong 5 nm c cng nhn t chun quc gia t nht phi t cc ch tiu sau: 1. T l hc sinh b hc hng nm khng qu 1%, hc sinh lu ban khng qu 5%. 2. Cht lng gio dc a) Hc lc: Xp loi gii t t 3% tr ln. Xp loi kh t t 30% tr ln. Xp loi yu, km khng qu 5%. b) Hnh kim: Xp loi kh, tt t t 80% tr ln. Xp loi yu khng qu 2%. 3. Cc hot ng gio dc: Thc hin ng quy nh ca B v thi gian t chc, ni dung cc hot ng gio dc trong v ngoi gi ln lp. Mi nm hoc t chc c t nht 1 ln hot ng tp th theo quy m ton trng. 4. Hon thnh nhim v c giao trong k hoch ph cp go dc THCS ca a phng. iu 8: Tiu chun 4 - C s vt cht thit b 1.Nhng trng c thnh lp trc khi Quy ch ny c hiu lc thi hnh a) Khun vin nh trng l mt khu ring bit, c tng ro, cng trng, bin trng, tt c cc khu trong nh trng c b tr hp l, lun sch, p. b) C cu cc khi cng trnh trong trng bao gm: b.1) Khu phng hc, phng thc hnh b mn: - s phng hc cho cc lp hc mt ca; phng hc thong mt, nh sng; bn gh hc sinh, bn gh gio vin, bng ng quy cch hin hnh. - C phng th nghim, cc phng thc hnh b mn Vt l, Sinh hc, Ho hc, phng Tin hc, c trang thit b theo quy nh ti Quy ch thit b gio dc trong trng mm non, trng ph thng do B Gio dc v o to ban hnh. - C phng hc ting, phng nghe nhn. b.2) Khu phc v hc tp: C th vin ng theo tiu chun quy nh hin hnh v t chc v hot ng ca th 121
vin trng hc, phng truyn thng, khu luyn tp th dc th thao, phng lm vic ca Cng on gio dc, phng hot ng ca on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh. b.3) Khu hnh chnh - qun tr: C phng lm vic ca Hiu trng, phng lm vic ca cc Ph Hiu trng, vn phng nh trng, phng hp gio vin, kho, phng thng trc. b.4) Khu sn chi sch, m bo v sinh v c cy bng mt. b.5) Khu v sinh c b tr hp l ring cho gio vin, cho hc sinh nam, hc sinh n, khng lm nhim mi trng trong v ngoi nh trng. b.6) C khu xe ring cho gio vin, cho tng lp trong khun vin nh trng, m bo trt t, an ton. b.7) C nc sch cho cc hot ng dy - hc, cc hot ng gio dc v nc s dng cho gio vin, hc sinh; c h thng thot nc hp v sinh. 2. Nhng trng c thnh lp sau khi Quy ch ny c hiu lc thi hnh C c s vt cht theo quy nh ti chng VI iu l trng trung hc v cc vn bn hng dn km theo ca B Gio dc v o to iu 9: Tiu chun 5 - Cng tc x hi ho gio dc. Tch cc lm tham mu cho cp U ng v chnh quyn a phng v cng tc gio dc. C nhiu hnh thc huy ng cc lc lng x hi vo vic xy dng mi trng gio dc lnh mnh, gp phn nng cao cht lng gio dc ton din.
IV. V ch tin lng i vi cn b, cng chc

A. Thng t LT s 01/ 2005/TTLT-BNV-BTC - Ngy 05/01/2005 Chc danh H s lng c + % Ti c Ch tch nc 10, 00 + % Ti c Tng b th Ch tch QH, 9, 96 + % Ti c Th tng CP H s lng mi 13, 00 12, 50
B. V ch tin lng i vi cn b, cng chc,
vin chc v LL v trang

Ngh nh S: 204/2004/N-CP, 14 /12/ 2004 V ch tin lng i vi cn b, cng chc, vin chc v LL v trang
a) Quy nh 7 bng lng sau:

Bng 1: Bng lng chuyn gia cao cp. Bng 2: Bng lng cn b, cng chc trong cc c quan NN Bng 3: Bng lng cn b, vin chc trong cc n v s nghip ca NN. Bng 4: Bng lng nhn vin tha hnh, phc v trong cc c quan NN v cc n v s nghip ca NN. Bng 5: Bng lng cn b chuyn trch cp x. 122
Bng 6: Bng lng s quan qun i ND; s quan, h s quan cng an ND. Bng 7: Bng lng qun nhn chuyn nghip thuc qun i ND v chuyn mn k thut thuc cng an ND
C th:
Bng 1: Bng lng chuyn gia cao cp.
Bc 1 H s lng 8, 80 Bc 2 9, 40 Bc3 10, 00
Bng lng 3
1- Vin chc loi A3:

- Nhm 1 (A3.1):= ( 6 Bc )
+ Bc 1: 6, 20.+ Bc 6: 8, 00 + Mc chnh lch bc: 0, 36

Ngch vin chc: Kin trc s cao cp, Nghin cu vin cao cp, K s cao cp, Gio s - Ging vin cao cp, Dc s cao cp, Bc s cao cp........
- Nhm 2 (A3.2):
Ngch vin chc: Pht thanh vin cao cp, Bo tng vin cao cp Th vin vin cao cp, Lu tr vin cao cp...
2- Vin chc loi A2:

- Nhm 1 (A2.1): Gm: 8 Bc ) + Bc 1 = 4, 40 Bc 8 = 6, 78 + Mc chnh lch bc: 0, 34 Ngch vin chc: Kin trc s chnh, Nghin cu vin chnh, K s chnh, Ph gio s - Ging vinchnh, Dc s chnh, Bc s chnh...
- Nhm 2 (A2.2):
Ngch vin chc: Gio vin trung hc cao cp, Pht thanh vin chnh, Bo tng vin chnh, Th vin vin chnh...
3- Vin chc loi A1: = ( 9 Bc )

+ Bc 1: 2, 34+ Bc 9: 4, 98 + Mc chnh lch bc: 0, 33 Bc 1 Bc 2 Bc 9
H s lng 2,34 2,67 4,98 Ngch vin chc: Kin trc s, Nghin cu vin, K s, Ging vin, Gio vin trung hc, Dc s, N h sinh cao cp, Y t cao cp, Bc s
4- Vin chc loi Ao: := ( 10 Bc )

+ Bc 1: 2, 10+ Bc 10: 4, 89 + Mc chnh lch bc: 0, 31 Bc 1 2,10
Bc 2 2,41
Bc 10 4,89
123
Ngch vin chc: Gio vin trung hc c s (cp 2), Pht thanh vin.
5- Vin chc loi B::= ( 12 Bc )

+ Bc 1: 1, 86+ Bc 12: 4, 06 + Mc chnh lch bc: 0, 20 Bc 1 Bc 2
Bc 12
4, 06 2,06 1,86 Ngch vin chc: Lu tr vin trung cp, K thut vin lu tr, Gio vin tiu hc, Gio vin MN, N h sinh chnh, Y s, Dc s trung cp....
6- Vin chc loi C:

Nhm 1 (C1):: = ( 12 Bc ) + Bc 1: 1, 65+ Bc 12: 3, 63 + Mc chnh lch bc: 0, 18 Ngch vin chc: Quan trc vin s cp, Y t, N h sinh, K thut
vin y, H l, Dc t Nhm 2 (C2): Ngch nhn vin nh xc Nhm 3 (C3): Ngch Y cng
Quyt nh S: 61/2005/Q-BNV, 15 /6/ 2005 Ban hnh tm thi m s ngch ca vin chc ngnh GD
A. GV mm non (Quyt nh S: 61/2005) 1. GV mm non cao cp ( Tr. i hc)..............- M s: 15a.205 2. GV mm non chnh ( Tr. cao ng)...........- M s: 15a.206 3. GV mm non ( Tr. THSP 12+2 )........- M s: 15.115 4. GV mm non cha t chun ( cha t tr. THSP )...- M s: 15c.210 B. GV tiu hc 1. GV tiu hc cao cp(Tr. i hc) - M s: 15a.203 2. GV tiu hc chnh ...(Tr. cao ng) - M s: 15a.204 3. GV tiu hc(Tr. THSP 12+2) - M s: 15.114 4. GV tiu hc cha t chun - M s: 15c.209 ( cha t tr. THSP ) C. GV trung hc c s 1. GV trung hc c s chnh ( Tr. i hc) - M s: 15a.201 2. GV trung hc c s.............( Tr. C) - M s: 15a.202 3. GV trung hc c s cha t chun ( cha t tr. CSP )..- M s: 15c.208 D. GV. THPT 1. GV trung hc cao cp..........( Tr. Th.s) - M s: 15.112 2. GV Trung hc................( Tr. i hc) - M s: 15.113 124
3. GV THPT cha t chun ( cha t tr. H SP). M s: 15c.207 Ch nng bc lng, Ch tr lng, Qun l tin lng v thu nhp Ngh nh s: 204/2004/N-CP, 14 /12/ 2004 V ch tin lng i vi cn b, cng chc, vin chc v LL v trang iu 7. Ch nng bc lng 1. Thc hin nng bc lng thng xuyn trn c s kt qu hon thnh nhim v ca cn b, cng chc, vin chc v thi gian gi bc trong ngch hoc trong chc danh. Thi gian gi bc trong ngch hoc trong chc danh xem xt nng bc lng thng xuyn quy nh nh sau: a) i vi chc danh chuyn gia cao cp, nu cha xp bc lng cui cng ca bng lng th sau 5 nm ( 60 thng) gi bc lng trong bng lng chuyn gia cao cp c xt nng ln mt bc lng. b) i vi cc i tng xp lng theo bng 2, bng 3, bng 4 quy nh ti khon 1 iu 5 Ngh nh ny v bng lng chuyn mn, nghip v ngnh To n, ngnh Kim st quy nh ti Ngh quyt s 730/2004/NQ-UBTVQH11, nu cha xp bc lng cui cng trong ngch hoc trong chc danh th thi gian gi bc trong ngch hoc trong chc danh xt nng bc lng nh sau: b1) Cc i tng xp lng theo cc ngch t loi A0 n loi A3 ca bng 2, bng 3 v cc chc danh xp lng theo bng lng chuyn mn, nghip v ngnh Ta n, ngnh Kim st: Sau 3 nm ( 36 thng) gi bc lng trong ngch hoc trong chc danh c xt nng ln mt bc lng. b2) Cc i tng xp lng theo cc ngch loi B, loi C ca bng 2, bng 3 v nhn vin tha hnh, phc v xp lng theo bng 4: Sau 2 nm ( 24 thng) gi bc lng trong ngch c xt nng ln mt bc lng. c) Cc i tng quy nh ti im a v im b khon 1 iu ny, nu khng hon thnh nhim v c giao hng nm hoc b k lut mt trong cc hnh thc khin trch, cnh co, cch chc hoc b bi nhim th c mi nm khng hon thnh nhim v hoc b k lut b ko di thm thi gian tnh nng bc lng thng xuyn 1 nm ( 12 thng) so vi thi gian quy nh. 2. Thc hin nng bc lng trc thi hn nh sau: a) Cn b, cng chc, vin chc lp thnh tch xut sc trong thc hin nhim v m cha xp bc lng cui cng trong ngch hoc trong chc danh th c xt nng mt bc lng trc thi hn ti a l 12 thng so vi thi gian quy nh ti im a v im b khon 1 iu ny. T l cn b, cng chc, vin chc c nng bc lng trc thi hn trong mt nm khng qu 5% tng s cn b, cng chc, vin chc thuc bin ch tr lng ca c quan, n v (tr cc trng hp quy nh ti im b khon 2 iu ny). b) Cn b, cng chc, vin chc c thng bo ngh hu theo quy nh ca Nh nc, hon thnh nhim v c giao, cha xp bc lng cui cng trong ngch hoc trong chc danh v cha iu kin thi gian gi bc c nng bc lng thng xuyn ti thi im c thng bo ngh hu, th c nng mt bc lng trc thi hn ti a l 12 thng so vi thi gian quy nh ti im a v im b khon 1 iu ny. 125
3. Vic thng, ging cp bc qun hm v nng lng, nng ph cp qun hm i vi s quan, h s quan, chin s, qun nhn chuyn nghip v chuyn mn k thut thuc lc lng v trang thc hin theo quy nh ca php lut hin hnh i vi lc lng v trang. iu 8. Ch tr lng 1. Ch tr lng gn vi kt qu thc hin nhim v ca cn b, cng chc, vin chc; ngun tr lng v theo quy ch tr lng ca c quan, n v. Th trng c quan, n v sau khi trao i vi Ban Chp hnh Cng on cng cp c trch nhim xy dng, ban hnh quy ch tr lng thc hin i vi cn b, cng chc, vin chc ca c quan, n v. Quy ch tr lng phi c gi c quan qun l cp trn trc tip qun l, kim tra v thc hin cng khai trong c quan, n v. Vic tr lng trong lc lng v trang thc hin theo quy nh ca php lut hin hnh. 2. Ch tr lng lm vic vo ban m, lm thm gi i vi cn b, cng chc, vin chc thc hin theo quy nh ca B lut Lao ng. Cn b, cng chc, vin chc thc hin ch trc 12gi/24gi hoc 24gi/24gi c thc hin ch tr lng hoc ph cp c th do Chnh ph, Th tng Chnh ph quy nh. 3. Ch tr lng trong nhng ngy ngh lm vic c hng lng; ch tm ng tin lng trong thi gian b nh ch cng tc, b tm gi, tm giam, thc hin theo quy nh ti Ngh nh s 114/2002/N-CP ngy 31 thng 12 nm 2002 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca B lut Lao ng v tin lng. 4. Cn b, cng chc, vin chc trong bin ch tr lng ca c quan, n v v cc i tng hng lng thuc lc lng v trang c c i cng tc, lm vic, hc tp nc ngoi t 30 ngy lin tc tr ln hng sinh hot ph do Nh nc i th hoc hng lng, hng sinh hot ph do nc ngoi, t chc quc t i th th trong thi gian nc ngoi c hng 40% mc lng hin hng cng ph cp chc v lnh o v ph cp thm nin vt khung (nu c). 5. Cng chc d b v nhng ngi trong thi gian tp s hoc th vic trong cc c quan nh nc (k c tp s cng chc cp x) v trong cc n v s nghip ca Nh nc c hng mc lng theo quy nh ti iu 18 Ngh nh s 115/2003/N-CP, iu 21 Ngh nh s 116/2003/N-CP, iu 18 Ngh nh s 117/2003/N-CP, iu 4 Ngh nh s 121/2003/N-CP v c hng ch ph cp, ch tr lng theo quy nh ti Ngh nh ny. 6. Ch tr lng p dng t ngy 01 thng 01 nm 2005 i vi cn b chuyn trch v cng chc cp x l ngi ang hng ch hu tr hoc tr cp mt sc lao ng nh sau: a) Cn b chuyn trch cp x l ngi ang hng ch hu tr hoc tr cp mt sc lao ng, ngoi lng hu hoc tr cp mt sc lao ng, hng thng c hng 90% mc lng chc danh hin m nhim quy nh ti Ngh nh ny v khng phi ng bo him x hi, bo him y t. b) Cng chc cp x l ngi ang hng ch hu tr hoc tr cp mt sc lao ng, ngoi lng hu hoc tr cp mt sc lao ng, hng thng c hng 90% mc lng bc 1 ca ngch cng chc hnh chnh c cng trnh o to quy nh ti Ngh nh ny v khng phi ng bo him x hi, bo him y t. iu 9. Ngun kinh ph thc hin ch tin lng 126
1. Tit kim 10% chi thng xuyn (tr tin lng v cc khon c tnh cht lng) i vi tng c quan hnh chnh, tng n v s nghip thuc cc B, c quan Trung ng v cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng. 2. S dng ti thiu 40% s thu c li theo ch ca cc n v s nghip c thu (k c cc n v thc hin c ch ti chnh i vi n v s nghip c thu). Ring cc n v s nghip thuc ngnh y t s dng ti thiu 35%. 3. S dng ti thiu 40% s thu c li theo ch ca cc c quan hnh chnh c thu. 4. Ngn sch a phng s dng 50% s tng thu gia d ton nm k hoch so vi d ton nm trc lin k do Th tng Chnh ph giao v 50% s tng thu gia thc hin so vi d ton nm k hoch do Th tng Chnh ph giao. 5. Ngn sch Trung ng b sung ngun kinh ph thc hin ch tin lng cho cc B, c quan Trung ng v cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trong trng hp thc hin ng cc quy nh ti cc khon 1, 2, 3 v 4 iu ny m vn cn thiu. iu 10. Qun l tin lng v thu nhp 1. Cc c quan, n v thc hin vic xp lng, ch ph cp lng, nng bc lng, tr lng, qun l tin lng v thu nhp theo quy nh ti Ngh nh ny v hng dn ca c quan c thm quyn. i vi cc c quan hnh chnh c khon bin ch v kinh ph qun l hnh chnh v cc n v s nghip ca Nh nc thc hin ch hch ton v t ch ti chnh, th cn c vo kt qu tit kim kinh ph hnh chnh v mc tng trng cc ngun thu c quyn quyt nh h s iu chnh tng thm tin lng so vi mc lng ti thiu chung v tng thm mc trch lp cc qu khen thng, qu phc li tng thm thu nhp cho cn b, cng chc, vin chc thuc bin ch tr lng ca c quan, n v theo quy nh ca c quan c thm quyn. 2. Thc hin phn cp trch nhim ngi ng u c quan nh nc v ngi ng u n v s nghip ca Nh nc quyt nh vic xp lng, nng bc lng thng xuyn, nng bc lng trc thi hn v ph cp thm nin vt khung i vi cn b, cng chc, vin chc thuc phm vi qun l theo phn cp ca c quan c thm quyn. 3. i vi chc danh chuyn gia cao cp, chuyn vin cao cp v tng ng, thc hin phn cp vic quyt nh xp lng, nng bc lng v ph cp thm nin vt khung nh sau: a) i vi chc danh chuyn gia cao cp: Vic quyt nh xp lng, nng bc lng thng xuyn v nng bc lng trc thi hn, thc hin theo phn cp hin hnh. b) i vi ngch chuyn vin cao cp v tng ng (loi A3): b1) Vic quyt nh xp lng vo loi A3 khi c ph chun kt qu bu c, khi c b nhim vo ngch (hoc chc danh), nng ngch, chuyn ngch, thc hin theo phn cp hin hnh. b2) Vic quyt nh nng bc lng thng xuyn v ph cp thm nin vt khung trong ngch hoc trong chc danh loi A3 do Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin trng Vin Kim st nhn dn ti cao, B trng, Th trng c quan ngang B, Th trng c quan thuc Chnh ph, Ch tch y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trc tip s dng v qun l
127
cn b, cng chc, vin chc ra quyt nh thc hin v c trch nhim bo co kt qu thc hin v B Ni v. b3) Vic quyt nh nng bc lng trc thi hn (khi lp thnh tch xut sc trong thc hin nhim v v khi c thng bo ngh hu) trong ngch hoc trong chc danh loi A3 do Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin trng Vin Kim st nhn dn ti cao, B trng, Th trng c quan ngang B, Th trng c quan thuc Chnh ph, Ch tch y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trc tip s dng v qun l cn b, cng chc, vin chc ra quyt nh thc hin sau khi c tho thun ca B trng B Ni v v c trch nhim bo co kt qu thc hin v B Ni v.
Chng V Mt s vn thc tin gio dc v o to Vit Nam

I. i mi gio dc tHPT
I. thc trng pht trin gio dc trung hc ph thng a) Quy m pht trin: Trong cc cp, bc hc th s hc sinh trung hc ph thng c tc tng nhanh, cao nht so vi tiu hc v trung hc c s, c bit l trong 10 nm tr li y. Hng nm bnh qun c nc c khong 76% hc sinh tt nghip THCS c tuyn vo THPT (tnh c khu vc cng lp v ngoi cng lp). S hc sinh nhp hc tng t 554.000 trong nm hc 1991-1992 ln n 2.802.000 trong nm hc 2005-2006. Ngay c nhng vng kh khn nh Min ni pha Bc v Ty nguyn cng c tc tng s lng rt cao v s tip tc tng trong nhng nm ti. y l c s thun li cho vic thc hin ch trng ph cp bc trung hc vo nm 2020 song cng lm trm trng hn nhng kh khn rt ln vn c trong vic m bo cc iu kin cn thit, ti thiu m bo cht lng. Thm na, du hiu ni trn tuy phn nh mt tnh hnh ng mng l nhu cu c hc tp t trnh cao ca x hi ngy cng tng, song cng bc l mt im yu l cha lm tt vic phn lung sau trung hc c s. b) V mng li trng: Trong nhng nm qua h thng trng THPT pht trin mnh. S lng trng THPT tng t 1.402 trong nm hc 1996-1997 ln 2200 trng vo nm hc 2005-2006. Hin ti, bnh qun mi huyn, th trn ton quc c khong 3,7 trng THPT. S lng cc trng ngoi cng lp cng tng kh mnh, nht l nhng thnh ph ln. Tuy nhin, mng li trng c phn b khng u gia cc vng. Ti cc vng min ni pha Bc v Ty nguyn mng li trng vn cha p ng nhu cu hc tp (tng ng l 1,9 trng/huyn v 2,2 - 2,7 trng/huyn cho hai vng). c) V cht lng v hiu qu gio dc THPT Cht lng gio dc Trung hc Ph thng cng nh cht lng gio dc ca cc cp bc hc khc c nhng chuyn bin ng k trong my nm qua. Trn phm vi ton quc, cc t l b hc v lu ban u gim, t l tt nghip tng, do t l hon thnh cp hc ca ton quc tng t 82,5% (nm hc 1997-1998) ln 85,1% (nm hc 2001-2002). Tuy nhin, v nhiu l do, trong c s chnh lch v trnh kinh t x hi nn gia cc vng cng cn nhng khc bit v cht lng; c bit l i vi nhng vng m tc tng hc sinh qu mt cn i so vi h iu kin ti thiu m bo cht lng (thiu nhiu gio vin, c s vt cht ngho nn...). 128
Cht lng cp trn y v thc cht mi phn nh c mt mt l cht lng hc tp. Nhng mt khc nh o c, th lc, nng lc v xc cm thm m, lao ng v hng nghip theo yu cu gio dc ton din tuy ch ti khi nh gi tng hp song yu cu ny cn mt s nghin cu cng phu, nghim tc, khoa hc v kh phc tp m cho n nay cha th thc hin c nh mong mun. Xt v hiu qu ngoi (tc xt v mc p ng cc i hi ca x hi i vi hc sinh sau khi ra trng) th cho n nay cha c nhng s liu thng k chnh xc. Nu ch xt ring t phng din phn lung sau trung hc ph thng, cn c vo kt qu kho st 457 trng THPT 15 tnh ca D n pht trin gio dc THPT th c 19,2% hc sinh tt nghip THPT vo hc i hc, cao ng; 7,4% vo cc trng trung hc chuyn nghip v 4,9% vo cc trng ngh. S cn li hoc i lm ngha v qun s hoc vo i tham gia lao ng (c hoc khng qua o to). nh gi chung l cht lng gio dc trung hc ph thng hin nay mc du c chuyn bin song cha p ng c yu cu ngy cng cao, cng phong ph, cng a dng ca x hi vi nn kinh t th trng trong xu th hi nhp. d) V cc iu kin cn thit m bo gio dc trung hc ph thng. - Thi lng hc: Hin nay thi gian dnh cho hc sinh hc tp trong tt c cc cp bc hc nc ta, nu tnh theo tun l 35 tun/nm. Cp trung hc ph thng cng c s tun hc nh vy, nu tnh theo s tit th tng thi lng hng nm cho ton b cp hc ch t xp x 1000 gi. Con s ny thp hn nhiu so vi s gi hc trung bnh ca hc sinh cng cp hc cc nc khc (bnh qun 1200 gi/nm hc). Cn ch rng thi lng hc l mt trong nhng yu t quan trng m bo cht lng hc; thm ch l yu t hng u (theo nhiu cng trnh nghin cu v cht lng hc tp ca cc nc trong thi gian gn y). - Chng trnh, sch gio khoa: y l mt trong nhng yu t quan trng nht nh hng n cht lng gio dc. Chng trnh (chng trnh ci cch gio dc) c bin son t cch y hn 25 nm (ring sch gio khoa THPT cng s dng c hn 10 nm). y l b chng trnh thng nht ca mt t nc thng nht k t sau cch mng thng 8, c chun b mt cch nghim tc, cng phu, phc v tch cc cho mc tiu o to ngi lao ng Vit Nam trong mt giai on pht trin kinh t x hi nht nh v trong mt bi cnh th gii c phn khc so vi hin nay. Chng trnh qun trit yu cu gio dc ton din, tp trung vo kin thc v k nng c bn, m bo tnh lin tc gia cc cp bc hc, m bo yu cu lin thng gia gio dc ph thng v gio dc chuyn nghip. Chng trnh cng gp phn tch cc vo vic ph cp gio dc, p ng yu cu hc tp tip tc ca s ng hc sinh, gp phn pht trin qui m gio dc ph thng v pht hin, bi dng nhn ti tng lai cho t nc. Tuy nhin, nh nu trn, nu chng trnh v c bn t ra ph hp vi yu cu v c im ca mt giai on qua th i chiu vi yu cu ca giai on pht trin mi li th hin nhiu iu bt cp m ni bt nht l khng th p ng tt i vi mc tiu o to con ngi Vit Nam trong giai on mi, giai on cng nghip ho, hin i ho t nc vi nhng phm cht v nng lc mi th hin trong mc tiu o to. Ni dung chng trnh v sch cn qu thin v l thuyt, t kin thc ng dng v thc hnh, t gn vi thc tin. Khi lng v mc ni dung mt s phn trong mt s mn cn nng v cao, c hin tng kin thc va tha va thiu, c s trng lp gia mt vi mn hc. Cha ch ti vic rn luyn cc k nng mt cch thch ng, c bit l k nng thc hnh, k nng vn dng cc iu hc gii quyt nhng vn trong cuc sng. Chng trnh cn qu ch n h thng cc mn hc trn lp m cha quan tm ng mc n hot ng ngoi gi ln lp ca ngi hc. c bit, chng 129
trnh v sch gio khoa cha trc tip gp phn gip gio vin v hc sinh chuyn t cch dy, hc th ng, p t, ch yu l i ph vi thi c sang cch dy hc tch cc, ch ng pht trin t duy sng to, rn luyn phng php t hc cho hc sinh, gn hc tp trong nh trng vi thc tin sinh ng, phong ph ngoi x hi. Quan nim, li vit, cch trnh by sch gio khoa t ra qu c so vi yu cu v xu th i mi sch gio khoa trn th gii. - V i ng gio vin i ng gio vin ng mt vai tr c ngha quyt nh ti vic m bo cht lng gio dc. V s lng, tng s gio vin trung hc ph thng hin nay trn ton quc tnh n nm hc 2005 - 2006 xp x 107.000 ngi. Mc d vy nu theo qui nh t l gio vin/lp l 2,1 th hin nay mi t 1,68 (tr vng ng bng sng Hng). Ging nh i vi cc cp, bc hc khc, c cu gio vin trung hc ph thng cng c tnh trng va tha, va thiu, li khng ng b. Tuy nhin i chiu vi nhu cu pht trin cp hc ny th i hi gii quyt tnh trng thiu gio vin vn phi t ln hng u, c bit l cc vng kh (theo d bo n nm hc 2010 - 2011 s cn ti mt s lng gio vin l 124.000 ngi). . Cht lng gio vin Hu ht gio vin cc trng THPT u c trnh i hc s phm. Tnh n nm hc 2005-2006 c > 97% gio vin t chun (tt nghip i hc) v 1,7% gio vin t trn chun (thc s). Theo nghin cu ca Vin Chin lc v Chng trnh gio dc tui i trung bnh v tui ngh bnh qun ca gio vin THPT l 35 v 11,91 nm. Vi mt s tui ngh nht nh a s gio vin c th m ng c cc yu cu dy hc m chng trnh t ra. Tuy nhin, i ng gio vin THPT hin nay cn c nhng hn ch v trnh ngoi ng, tin hc, v thc v kh nng i mi phng php dy hc, s say m nng cao hiu bit v tay ngh, trnh s dng thit b dy hc, cn thiu hiu bit c s khoa hc v k nng nh gi theo xu th, k thut hin i. Ngoi ra, mt b phn nh cn c nhng biu hin suy thoi o c ca ngi thy lm nh hng n uy tn chung ca i ng (nh p buc hc sinh hc thm, lm nhc hc sinh...). - V c s vt cht, thit b dy hc V kinh ph gio dc c phn b t Ngn sch nh nc c s dng hu ht cho chi thng xuyn cn kinh ph dnh cho xy dng c s vt cht nh trng th ch yu da vo kh nng ngn sch ca a phng v ng gp ca ph huynh hc sinh, nhng trong thi gian qua cc a phng rt n lc trong vic tng cng c s vt cht cho cc trng hc v so vi cc cp bc hc khc th cc trng trung hc ph thng c c s vt cht tng i kh. Tuy nhin i chiu vi nhng iu kin ti thiu m bo cht lng th c s vt cht ca nhiu trng vn cn rt thiu thn, c bit nhng vng kh khn. Tnh trng hc hai ca trong ngy vn cn ph bin. iu ng lu l s s hc sinh trong mt lp thng cao (48-50 hc sinh). Tnh hnh cht lng ca cc phng hc cng l vn cn quan tm v vn cn 4,14% s phng hc trong tnh trng tm thi, tp trung vo cc tnh min ni. Cht lng c s vt cht, thit b dy v hc ca cc trng THPT cng l vn cn quan tm. Trong s 27 tnh c kho st xy dng "K hoch tng th pht trin gio dc trung hc (nm 2001) th ch c khong 38,2% thit b dy hc l p ng tiu chun quy nh. Tnh hnh ny c ci thin tt hn trong vi nm gn y. Nh vy v c s vt cht, thit b dy hc th t s lng, cht lng, cho n cc khu trang cp, bo qun, s dng u ang t ra nhiu vn cn phi khn trng gii quyt. - Qun l gio dc 130
Hin ti cc trng THPT u do S Gio dc v o to trc tip qun l. Trong thi gian qua tng cng thc hin ch trng phn cp theo hng trao quyn nhiu hn cho c s nhm khuyn khch tnh ch ng v s nng ng ca i phng, s tham gia ca cng ng v nng cao tinh thn trch nhim ca cc c quan qun l. Tuy nhin, qun l vn l khu yu v nhiu l do (trnh i ng, c ch cn nhiu iu bt cp, phng tin phc v hot ng qun l cn thiu v lc hu...). Tm li, trong mt s nm qua cht lng gio dc THPT c nhng tin b v cc iu kin m bo cht lng gio dc THPT c ci thin, tuy nhin nhng tin b ny vn cha p ng c yu cu v i hi ca thc t gio dc cp THPT. 2. s cn thit phi i mi chng trnh gio dc trung hc ph thng v nhng nh hng i mi Khc vi nhng ln ci cch gio dc trc y (1950, 1956, 1980), i mi gio dc ph thng theo Ngh quyt 40 ca Quc hi ln ny ch tp trung vo vic i mi chng trnh gio dc ph thng (t tiu hc qua THCS n THPT). Tuy nhin cn hiu chng trnh theo ngha rng, khng ch b hp trong phm vi ni dung. i mi chng trnh gio dc ph thng l mt qu trnh i mi t mc tiu, ni dung, phng php n phng tin gio dc, nh gi cht lng gio dc, k c vic i mi cch xy dng chng trnh t quan nim cho n qui trnh k thut. a) Ngh quyt 40/2000/QH10, ngy 09 thng 12 nm 2000 ca Quc hi kho X v i mi chng trnh gio dc ph thng, khng nh mc tiu ca vic i mi chng trnh gio dc ph thng ln ny l xy dng ni dung chng trnh, phng php gio dc, sch gio khoa ph thng mi nhm nng cao cht lng gio dc ton din th h tr, p ng yu cu pht trin ngun nhn lc phc v cng nghip ha, hin i ha t nc, ph hp vi thc tin v truyn thng Vit Nam, tip cn trnh gio dc ph thng cc nc pht trin trong khu vc v trn th gii. b) Chin lc pht trin kinh t - x hi 2001 - 2010 ca nc ta ra nhim v "Khn trng bin son v a vo s dng n nh trong c nc b chng trnh v sch gio khoa ph thng ph hp vi yu cu pht trin mi" v chin lc pht trin gio dc 2001 - 2010 cng c th ha yu cu ny. c) Th tng Chnh ph c Ch th s 14/2001/CT-TTg v vic i mi chng trnh gio dc ph thng thc hin Ngh quyt s 40/2000/QH10 ca Quc hi kha X v Ch th s 30/1998/CT-TTg v iu chnh ch trng phn ban ph thng trung hc v o to hai giai on i hc, nu r cc yu cu, cc cng vic m B Gio dc v o to v cc c quan c lin quan phi khn trng tin hnh trong thi gian ti. . Mc tiu ca cp trung hc ph thng (Theo Lut Gio dc 2005, iu 27) Gio dc trung hc ph thng nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt qu ca gio dc trung hc c s, hon thin hc vn ph thng v c nhng hiu bit thng thng v k thut v hng nghip, c iu kin pht huy nng lc c nhn la chn hng pht trin, tip tc hc i hc, cao ng, trung cp, hc ngh hoc i vo cuc sng lao ng. . Mt s c im ca cp trung hc ph thng + Cp THPT gm 3 nm hc t lp 10 n lp 12, l cp hc cui cng ca gio dc ph thng, ni tip cp THCS v c trch nhim hon thnh vic o to tip th h tr hc sinh qua cc cp, bc hc trc ca nh trng ph thng. y l cp hc va trc tip to ngun cho bc cao ng, i hc ni ring, va gp phn quan trng vo vic o to ngun nhn lc phc v cng nghip ha, hin i ha t nc ni chung. Ni c th hn, cp hc ny mt mt, cn chun b cho hc sinh nhng tri thc v k nng v khoa hc x hi, nhn vn, ton hc, khoa hc t nhin, k thut h c th tip tc o to bc hc tip theo, mt khc cn hnh thnh v pht trin cho h nhng hiu bit v ngh ph thng cn thit cho cuc sng, tham gia lao ng sn xut, xy dng x hi 131
v khi c iu kin tip tc hc ln. T trn nn tng m pht trin cc h thng phm cht, nng lc cn thit p ng yu cu xy dng t nc trong giai on mi. + Trng THPT ch trng ti phn ha trong gio dc, do c im pht trin tm, sinh l ca hc sinh vi kh nng, nguyn vng a dng. Tuy nhin phn ha theo hng no v mc no vn phi m bo tnh ph thng vi ni dung gio dc mang tnh cht nn tng, lm c s cho s pht trin hi ha, ton din nhn cch ngi hc. + Trng THPT cn mang tnh hng nghip, gio dc hng nghip nh trng s gp phn gip hc sinh sau khi hc xong c kh nng tm v thch ng nhanh vi nhng ngh thch hp. - L do ca vic i mi chng trnh gio dc ph thng a) Do yu cu ca s pht trin kinh t - x hi i vi vic o to ngun nhn lc trong giai on mi t nc ta ang bc vo giai on cng nghip ho, hin i ho (CNH, HH) vi mc tiu n nm 2020 Vit Nam s t mt nc nng nghip v c bn tr thnh nc cng nghip, hi nhp vi cng ng quc t. Nhn t quyt nh thng li ca cng cuc CNH, HH v hi nhp quc t l con ngi, l ngun lc ngi Vit Nam c pht trin v s lng v cht lng trn c s mt bng dn tr c nng cao. Vic ny cn c bt u t gio dc ph thng, m trc ht l phi bt u t vic xc nh mc tiu o to nh l xc nh nhng g cn t c (i vi ngi hc) sau mt qu trnh o to. Ni chung l mt h thng phm cht v nng lc c hnh thnh trn mt nn tng kin thc, k nng v chc chn. p ng yu cu ca giai on mi, ngoi cc phm cht nh lng yu nc, yu ch ngha x hi, qu trng v hng say lao ng, c lng nhn i, thc trch nhim, cn c nhng phm cht v nng lc rt cn thit trong qu trnh chuyn i t nn kinh t tp trung, bao cp sang nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha, t kinh t nng nghip sang kinh t cng nghip v chun b hnh thnh kinh t tri thc; l phm cht tn trng v nghim tc tun theo php lut; quan tm v tham gia gii quyt cc vn bc xc mang tnh ton cu; c t duy ph phn thch ng vi nhng thay i trong cuc sng; l nng lc hp tc v giao tip c hiu qu, nng lc chuyn i ngh nghip theo yu cu mi ca sn xut v th trng lao ng, nng lc qun l, ni bt nht l nng lc thch ng vi ct li l kh nng pht hin v gii quyt vn . Nhng phm cht v nng lc nu trn phi c xem l nhng ni dung ch yu ca mc tiu gio dc v trc ht l mc tiu ca nh trng ph thng. b) Do s pht trin nhanh, mnh vi tc mang tnh bng n ca khoa hc cng ngh th hin qua cc l thuyt, cc thnh tu mi v kh nng ng dng cao, rng v nhanh vo thc t buc chng trnh, sch gio khoa phi lun c xem xt, iu chnh. Hc vn m nh trng ph thng trang b khng th thu tm c mi tri thc mong mun, v vy phi coi trng vic dy phng php, dy cch i ti kin thc ca loi ngi, trn c s m tip tc hc tp sut i. X hi i hi ngi c hc vn hin i khng ch c kh nng ly ra t tr nh cc tri thc di dng c sn, lnh hi nh trng ph thng m cn phi c nng lc chim lnh, s dng cc tri thc mi mt cch c lp; kh nng nh gi cc s kin, cc t tng, cc hin tng mi mt cch thng minh, sng sut khi gp trong cuc sng, trong lao ng v trong quan h vi mi ngi. Ni dung hc vn phi gp phn quan trng pht trin hng th v nng lc nhn thc ca hc sinh; cung cp cho hc sinh nhng k nng cn thit cho vic t hc v t gio dc sau ny. c) Do c nhng thay i trong i tng gio dc. Nhng kt qu nghin cu tm sinh l ca hc sinh v iu tra x hi hc gn y trn th gii cng nh nc ta cho thy thanh thiu nin c nhng thay i trong s pht trin tm - sinh l, l s thay i c gia tc. Trong iu kin pht trin ca cc phng tin truyn thng, trong bi cnh 132
hi nhp, m rng giao lu, hc sinh c tip nhn nhiu ngun thng tin a dng, phong ph t nhiu mt ca cuc sng, c hiu bit nhiu hn, linh hot v thc t hn so vi cc th h cng la tui trc y my chc nm, c bit l hc sinh bc trung hc. Trong hc tp, h khng tho mn vi vai tr ca ngi tip thu th ng, khng ch chp nhn cc gii php c sn c a ra. Nh vy, la tui ny ny sinh mt yu cu v cng l mt qu trnh: s lnh hi c lp cc tri thc v pht trin k nng. Nhng cc phng thc hc tp t lp hc sinh nu mun c hnh thnh v pht trin mt cch c ch nh th cn thit phi c s hng dn ng thi to cc iu kin thun li. Chng trnh v sch gio khoa phi gp phn trc tip p ng yu cu . d) Do nhu cu phi ho chung vi xu th i mi tin b trn th gii trong lnh vc chng trnh, sch gio khoa. y cng l mt trong nhng yu cu cn thit, c bit l cc bi cnh th gii hin nay vi xu th ha nhp. T nhng thp k cui th k XX, nhiu quc gia tin hnh chun b v trin khai ci cch gio dc, tp trung vo gio dc ph thng m trng im l ci cch chng trnh v sch gio khoa. Chng trnh ca cc nc u hng ti vic thc hin yu cu nng cao cht lng gio dc, trc tip gp phn ci thin cht lng ngun nhn lc, nng cao cht lng sng ca con ngi, khc phc tnh trng hc tp nng n, cng thng, nh hng n sc khe, hng th v nim tin i vi vic hc tp ca hc sinh, tnh trng gio dc thot li i sng, qu nhn mnh n tnh h thng, yu cu qu cao v mt l thuyt m coi nh nhng tri thc v k nng c lin quan trc tip n cuc sng hng ngy ca hc sinh khin nng lc hot ng thc tin ca ngi hc b hn ch. Xu th i mi cng nhm khc phc tnh trng sn phm ca gio dc khng p ng c yu cu bin i nhanh v a dng ca s pht trin x hi, s bt bnh ng v c hi tip nhn gio dc m biu hin ch yu l s cch bit v iu kin, v trnh gia cc a phng v khu vc, cch bit gia gii tnh v a v x hi. Tro lu ci cch gio dc ln th 3 ca th k 20 ang hng vo vic khc phc nhng biu hin ni trn chun b cho th h tr cc quc gia bc vo th k XXI. T tinh thn trn, vic xy dng chng trnh gio dc ph thng cc nc thng theo cc xu th sau: - Quan tm hn na n vic p ng yu cu ca s pht trin kinh t, x hi v cnh tranh quc t trong tng lai, gp phn thc hin yu cu bnh ng v cng bng v c hi gio dc. - Nhn mnh vic gn gi bn sc vn ha dn tc, k tha truyn thng tt p ca mi quc gia trong bi cnh ton cu ha. - Coi trng thc hnh, vn dng, ni dung chng trnh thng tinh gin, tp trung vo cc kin thc, k nng c bn v thit thc, tch hp c nhiu mt gio dc. Hnh thc t chc dy hc rt a dng. - Chng trnh v cch thc hin chng trnh nh trn lm thay i quan nim v cch bin son, cch s dng sch gio khoa. Sch gio khoa tr thnh ti liu nh hng v h tr cho qu trnh t hc, t pht hin, t chim lnh tri thc mi v thc hnh theo nng lc ca ngi hc. Cc thng tin trong sch gio khoa (qua knh hnh v knh ch) thng a dng, phong ph, i hi ngi hc phi c t duy linh hot, c u c ph phn mi pht hin v gii quyt c vn .Cn c vo nhng yu cu va nn xem xt chng trnh ph thng hin hnh vi nhng u im nu th r rng l phi t chc xy dng li chng trnh, sch gio khoa mi cho tt c cc cp bc hc ph thng nc ta. Nhng nh hng i mi chng trnh - sch gio khoa Trung hc ph thng 133
Di y l nhng nguyn tc c bn ch o i mi chng trnh v sch gio khoa ca gio dc ph thng trong giai on t nay n nm 2010. a) Qun trit mc tiu gio dc: Chng trnh v sch gio khoa ca gio dc ph thng phi l s th hin c th ca mc tiu gio dc qui nh trong Lut Gio dc cho tng cp, bc hc. Cc phm cht v nng lc nu trong mc tiu phi c c th ha thnh h thng cc gi tr, bao gm cc gi tr truyn thng cn k tha v pht huy gi gn bn sc dn tc, cc gi tr mi c hnh thnh trong giai on cng nghip ha, hin i ha v hi nhp quc t. Lm c nh vy th chng trnh v sch gio khoa mi ng gp mt cch hiu qu vo qu trnh chun b ngun nhn lc ca t nc trong nhng thp k u ca th k 21. Vi yu cu xy dng mc tiu nu, chng trnh v sch gio khoa phi quan tm ng mc n "dy ch" v "dy ngi", nh hng ngh nghip trong hon cnh mi ca x hi Vit Nam hin i. b) m bo tnh khoa hc v s phm: Chng trnh v sch gio khoa ca gio dc ph thng phi l cng trnh khoa hc s phm, trong phi la chn c cc ni dung c bn, ph thng, cp nht vi nhng tin b ca khoa hc, cng ngh, ca kinh t - x hi, gn gi vi i sng v ph hp vi trnh nhn thc ca hc sinh trong tng giai on hc tp, gn b vi thc t pht trin ca t nc, tch hp c nhiu mt gio dc trong tng n v ni dung, nng cao cht lng thc hnh vn dng theo nng lc tng i tng hc sinh. c) Th hin tinh thn i mi phng php dy hc Mt trong nhng trng tm ca i mi chng trnh v sch gio khoa ca gio dc ph thng l tp trung vo i mi phng php dy hc, thc hin dy hc da vo hot ng hc tp tch cc, ch ng, sng to ca hc sinh vi s t chc v hng dn ng mc ca gio vin, gp phn hnh thnh phng php v nhu cu t hc, bi dng hng th hc tp, to nim tin v nim vui trong hc tp. i mi phng php dy hc lun lun t trong mi quan h vi i mi mc tiu, ni dung dy hc, i mi c s vt cht v thit b dy hc; i mi cc hnh thc t chc dy hc phi hp gia dy hc theo c nhn v cc nhm nh hoc c lp, gia dy hc trong phng hc v ngoi hin trng; i mi mi trng gio dc hc gn vi thc hnh v vn dng; i mi nh gi kt qu hc tp ca hc sinh vi s khuyn khch hc sinh t nh gi v s dng b cng c nh gi, phi hp kiu nh gi truyn thng vi trc nghim khch quan. d) m bo tnh thng nht: Chng trnh gio dc ph thng phi m bo tnh chnh th qua vic xc nh mc tiu, ni dung, nh hng phng php... t bc tiu hc qua trung hc c s n trung hc ph thng. Chng trnh v sch gio khoa phi p dng thng nht trong c nc, m bo s bnh ng thc s trong gio dc, c bit giai on hc tp c bn ca cc cp, bc hc ph cp gio dc. Tnh thng nht ca chng trnh v sch gio khoa th hin : Mc tiu gio dc Quan im khoa hc v s phm xuyn sut cc mn hc, cc cp bc hc Trnh chun ca chng trnh trong dy hc v kim tra, nh gi. Do s pht trin khng ng u gia cc vng, min, gia cc i tng hc sinh nn phi c cc gii php thch hp v linh hot v cc bc i, v thi lng, v iu kin thc hin chng trnh theo tng vng, min, tng loi i tng hc sinh; gii quyt mt cch hp l gia yu cu ca tnh thng nht vi s a dng v iu kin hc tp ca hc sinh. e) p ng yu cu pht trin ca tng i tng hc sinh: 134
Chng trnh v sch gio khoa to c s quan trng : Pht trin trnh gio dc c bn ca ngun nhn lc Vit Nam p ng giai on cng nghip ha, hin i ha t nc v kh nng hp tc, cnh tranh quc t. Pht trin nng lc ca mi c nhn, gp phn pht hin v bi dng cc ti nng tng lai ca t nc bng phng thc dy hc c nhn ha, thc hin dy hc cc ni dung t chn khng bt buc ngay t tiu hc v phn ha theo nng lc, s trng ngy cng m nt qua cc hnh thc thch hp. iv. vn phn ban trung hc ph thng 1. C s khoa hc v thc tin ca ch trng phn ban - Phn ho trong dy hc l mt nguyn tc s phm. Nguyn tc ny i hi vic dy hc tt c cc cp, bc hc phi tnh n nhng khc bit ca hc sinh v c im tm-sinh l, s trng, nguyn vng, hng th, iu kin sng, v.v... t c hiu qu i vi mi c nhn. Phn ho c th hin cp vi m v v m. Phn ho cp vi m l tm kim cc phng php, k thut dy hc sao cho mi c th hoc mi nhm, vi nhp hc tp khc nhau trong gi hc u t c kt qu mong mun. Phn ho cp v m th hin cc hnh thc t chc dy hc vi nhng ni dung khc nhau cho tng lp i tng khc nhau cng nhm to iu kin cho hc sinh pht trin tt nht v nng lc v thin hng. Nhng hnh thc t chc ni trn thng l: phn thnh cc ban vi nhng chng trnh khc nhau; phn loi cc gio trnh hc tp theo kiu bt buc v t chn, xy dng cc loi trng chuyn bit hoc kt hp cc hnh thc nu. - Phn ho dy hc cng gp phn thc hin yu cu o to v phn cng lao ng x hi theo nguyn tc mi thnh vin s ng gp c hiu qu nht i vi vic chn hoc c giao trn c s c chun b tt theo nh hng t nh trng. y thc cht l p ng yu cu phn lung lao ng ca x hi m nh trng phi thc hin. - Cn c vo quy lut pht trin nhn thc v hnh thnh cc c im tm l th t nhng lp cui ca cp trung hc c s, hc sinh bc l thin hng, s trng v hng th i vi nhng lnh vc kin thc, k nng nht nh. - Phn ho dy hc cp v m i vi cp trung hc ph thng l mt xu th ca th gii v c th hin c th trong thc tin gio dc t rt lu. Theo kt qu ca cc cng trnh nghin cu v h thng gio dc v cc hnh thc t chc hc tp trong nh trng trn th gii th hin nay hu nh khng cn nc no dy hc theo mt chng trnh v k hoch duy nht cho mi hc sinh trng THPT. 2. V cc phng n phn ban c th im a) Nm 1989, B Gio dc (c) thc hin Ngh Quyt 14 ca B Chnh tr tin hnh th im din hp ti hai trng Hon Kim (H Ni) v L Hng Phong (Nam H c; sau thm mt s trng cc tnh pha Nam) v mt phng n phn ban (gm 5 ban). Thc nghim a li nhiu bi hc b ch cho vic thit k m hnh trng THCB sau ny (mc tiu, phng n phn ban, ni dung v phng php dy hc cc mn cc ban...) Sau mt thi gian nghin cu, thu thp v trao i kin, iu chnh phng n th im B trng B Gio dc v o to ph duyt trn c s kin t vn ca Hi ng gio dc trung hc phng n phn ban di y: - Phn ban sm (ngay t lp 10). - Phn ban rng (c t ban) vi ba ban l: Khoa hc t nhin (A), Khoa hc t nhin- k thut (B), Khoa hc x hi (C). - Kt hp vi gio trnh t chn phn ho su hn 135
Phng n ny c th im t 1993 v dng li vo nm 1997. b) nh gi chung Tng kt li qu trnh th im phn ban giai on 1993 - 1997, Ch th 30 ca Th tng Chnh ph nh gi nh sau: ""Ch trng phn ban Ph thng Trung hc nhm p ng nguyn vng hc tp v phn lung hc sinh sau khi hc Trung hc C s l ph hp vi xu th pht trin kinh t x hi nc ta". Chnh v vy m trong Ch th nu r l tip tc thc hin phn ban trn c s tin hnh nhng iu chnh cn thit. C th nh gi nhng u, nhc im ca phng n th im giai on 1993 - 1997 nh sau: - Phn ho bng hnh thc phn ban c nhiu thun li, ph hp vi iu kin ca nc ta hin nay v c kh nng thc hin hn c, so vi nhng hnh thc phn ho khc. Vic thc hin th im rt kinh nghim v iu chnh l mt vic lm cn thit, c trin khai nghim tc, cng phu, to nhiu thun li cho s iu chnh v trin khai i tr sau ny. - Mc tiu ca trng THPT c phn ban cng nh mc tiu ca tng ban c xc nh hp l, ph hp vi tnh cht ca loi trng ny, c bit l tnh cht phn ho. - B chng trnh v SGK th im, c bit l ca ban A v ban C, c tha nhn l tt, hin i hn SGK i tr. Qu trnh ging dy th im cng ng thi l qu trnh thc hin nhng i mi bc u v phng php v t chc dy hc. - Cng tc bi dng gio vin v cn b qun l c coi trng. Nhn chung gio vin tham gia th im nm c mc tiu gio dc, ni dung v mc cn t c qua ging dy mn hc, ng thi qua trng thnh mt bc v chuyn mn. Hc sinh cc trng tham gia th im c tin b r rt c v hc lc v hnh kim; t l tt nghip v trng tuyn vo i hc v cao ng kh cao. - Mt biu hin ng ghi nhn l s tng tin ng k v c s vt cht v thit b trng hc cc trng th im nh ngun u t ca ngn sch dnh cho hot ng th im, ngn sch a phng v s ng gp ca cc lc lng x hi. Tuy nhin, qua th im cng bc l nhiu thiu st, bt cp i vi m hnh phn ban, mc tiu v ni dung dy hc, cc iu kin ti thiu thc hin ch trng, c th l: - Cha m bo c khi lng v mc cn thit v hc vn ph thng m mt hc sinh tt nghip THPT cn c. iu ny th hin ni dung thuc mt s mn khng phn ho ca tng ban (c phn cn gin n, s lc, cha t mc ti thiu cn c). - Phng n ba ban t ra m bo tnh logic v mt l thuyt nhng trong thc t th im bc l nhng bt cp, c bit l s tn ti v pht trin ca ban B. Mc tiu ca ban B c xc nh v c bn l ng n, tuy nhin li cha tnh n nhng vn tm l, x hi - c bit l nguyn vng vo hc i hc (trc ht l ca ph huynh v hc sinh), nhng kh khn xut hin khi cn c iu kin o to k thut, ngh i vi ban ny (i ng gio vin, c s vt cht...). Mc d c s iu chnh lin tc song s hc sinh vo hc ban B cng ngy cng t, ngay c cc trng trung hc va hc va lm. - Chng trnh v SGK vn cn c nhng biu hin "qu ti" (ngay c i vi mn chuyn ca tng ban), vn cn nng v qu l thuyt, yu v thc hnh v ng dng. Phng php dy hc cha thch hp vi i tng, vn ch yu thin v truyn th mt chiu, hc tp th ng. Thit b dy hc, c bit l i vi mn K thut, K thut ng dng cn rt thiu thn (y cng chnh l mt trong nguyn nhn trc tip ban B t ra km hp dn v t hiu qu).
136
- Phn ln cc trng th im u l nhng trng c xp t loi kh tr ln,c i ng gio vin kh nng thc hin c cc yu cu ca chng trnh, nhng mt s trng vn c tnh trng gio vin cha th m ng c nhim v ging dy. Chnh v nhng thiu st v bt cp ni trn trong qu trnh trin khai m " bc l mt s nhc im nn cha p ng c nhng mc tiu chnh t ra v to s khng ng tnh ca x hi" (Ch th 30 ca Th tng Chnh ph). Tuy nhin, phn ban l xu th ng n v cn tip tc c thc hin vi cc iu chnh cn thit. c) Thc hin Ch th 30 ca Th tng Chnh ph, t nm hc 2003 - 2004 n nay, B Gio dc v o to ch o tip tc iu chnh v th im phn ban THPT ti 89 trng, 20 tnh v thnh ph trn ton quc. Theo phng n th im ny, t lp 10 THPT hc sinh c la chn hc mt trong hai ban: Ban KHTN vi cc mn nng cao l Ton, Vt l, Ha hc, Sinh hc. Ban KHXH-NV vi cc mn nng cao l Ng Vn, Lch S, a l. Mc chnh lch kin thc (trc ht c xc nh bi thi lng dy hc) ca 7 mn trnh nng cao so vi trnh khng nng cao l 20%. Phng n th im ny c nhng im tin b, nhng mt ln na li th hin nhng bt cp. Mt trong nhng bt cp ch yu l phng n t ra thiu linh hot, hc sinh ch c th chn 1 trong 2 ban hc, trong khi nhu cu v nguyn vng ca hc sinh th a dng hn nhiu. Trc tnh hnh nh vy, ti k hp 12/2004 Quc hi xem xt v ra Ngh quyt 37/2004/QH11 v gio dc, trong c mt ni dung ngh Chnh ph xem xt tip tc iu chnh phng n phn ban THPT mt ln na. 3. Phng n phn ban chnh thc s c trin khai t nm hc 2006 - 2007 Thc hin Ngh quyt s 37/2004/QH11 ca Quc hi v gio dc v s ch o ca Th tng Chnh ph, B Gio dc v o to tin hnh kho st nh gi tnh hnh thc hin th im phn ban trung hc ph thng; hnh thnh cc phng n iu chnh v t chc nhiu hi tho xin kin ca cn b qun l gio dc, gio vin, hc sinh, ph huynh hc sinh, cc tc gi sch gio khoa v bo co xin kin Chnh ph hai ln trong nm 2005. Di y l nhng kin c bn c Chnh ph tn thnh v phng n iu chnh phn ban THPT a) Cc nguyn tc iu chnh phn ban THPT Phn ho trong dy hc l mt trong nhng nguyn tc c bn ca qu trnh gio dc. Nguyn tc ny i hi ngoi vic cung cp nhng kin thc c bn v pht trin nhng k nng cn thit cho hc sinh cn cn ch to ra cc c hi la chn v ni dung v phng php ph hp vi nng lc v nguyn vng ca hc sinh. Phn ho trong dy hc thng c tin hnh bng t chc phn ban hoc dy hc t chn, hoc kt hp c 2 hnh thc ny. Ngy nay xu th chung ca th gii l t chc dy hc phn ho bng t chn. Tuy nhin, do iu kin c s vt cht, i ng gio vin v cn b qun l phc v dy hc phn ho ca Vit Nam trong giai on hin ti cn nhiu hn ch nn vic t chc phn ho trong dy hc Vit Nam cn c tin hnh theo 2 giai on: Giai on 1: T nay n khong nm 2015 tip tc thc hin dy hc THPT theo phng thc phn ban iu chnh. Giai on 2: Sau nm 2015 s thc hin dy hc phn ho bng phng thc t chn p ng yu cu rt a dng ca hc sinh v ph hp vi xu th chung ca th gii. Theo tt c cc mn hc u c hai loi chng trnh: Chng trnh nng cao v chng trnh chun. Hc sinh c la chn hc mt trong hai loi chng trnh ny i vi tng mn hc tu thuc vo nng lc v s thch ca c nhn.
137
Trong giai on t nay n nm 2015 tip tc t chc dy hc phn ho theo hnh thc phn ban, phng n ang c th im cp THPT s c xem xt iu chnh da trn cc nguyn tc sau: 1. m bo tnh ph thng, ton din; pht huy c nhng nng lc khc nhau ca hc sinh trn nn kin thc chun. To iu kin cho vic phn lung v hng nghip mt cch linh hot, gp phn o to ngun nhn lc a dng p ng yu cu pht trin kinh t - x hi. 2. m bo tnh kh thi, ph hp vi thc t ca Vit Nam c bit l iu kin ca cc trng THPT khi trin khai i tr. 3. K tha c nhng mt tch cc ca phng n phn ban ang th im, to ra c s ph hp gia t chc dy hc phn ban v t chc thi tuyn sinh cao ng, i hc. 4. m bo tin trin khai i tr chng trnh v sch gio khoa mi THPT t nm hc 2006 - 2007 theo k hoch c Quc hi thng qua. 5. Tng bc tip cn c vi xu th chung ca th gii trong vic phn ho dy hc THPT. b) Phng n iu chnh phn ban THPT Ni dung Phng n: Phn thnh 3 ban ngay t lp 10 vi cc iu chnh sau: (1) iu chnh v t chc dy hc ca phng n Chia 3 ban thc hin ngay t lp 10 - Ban KHTN vi cc mn phn ha l: Ton, Vt l, Ha hc, Sinh hc. - Ban KHXH-NV vi cc mn phn ha l: Ng vn, Lch s, a l, Ngoi ng. - Ban C bn dy v hc theo chng trnh chun i vi tt c cc mn. Trong k hoch dy hc ca ban C bn c 4 tit dy hc t chn mt tun. Hc sinh ban C bn c th s dng s tit dy hc t chn ny chn hc t 1 n 3 mn trong s 8 mn nng cao. Vic la chn ny gip cho hc sinh hc ban C bn c th c hc su hn mt s mn hc ph hp vi nng lc v s thch c nhn, c th chuyn ban trong qu trnh hc tp v c c hi vo hc cc trng cao ng, i hc. Cc trng s quyt nh cc ban c trong trng mnh, cn c vo iu kin c s vt cht, i ng gio vin v kh nng t chc ca nh trng. (2) iu chnh chng trnh v sch gio khoa: Chng trnh THPT c sp xp li bao gm chng trnh chun cho tt c cc mn hc v chng trnh nng cao cho 8 mn phn ha, theo s c hai loi sch gio khoa tng ng. Cc sch gio khoa theo chng trnh chun v cc sch gio khoa theo chng trnh nng cao ca 8 mn phn ha hai ban. Hc sinh ban KHTN dng sch gio khoa c ni dung nng cao cc mn Ton, Vt l, Ho hc, Sinh hc v dng sch gio khoa theo chng trnh chun ca cc mn cn li. Hc sinh hc ban KHXH - NV dng sch gio khoa c ni dung nng cao ca cc mn Ng vn, Lch s, a l, Ngoi ng v sch gio khoa theo chng trnh chun ca cc mn cn li. Ring i vi ban C bn, hc sinh s dng sch gio khoa theo chng trnh chun cho tt c cc mn hc. Tuy nhin, hc sinh hc ban C bn c th s dng sch nng cao cho mt s mn do nh trng quyt nh da trn nhu cu ca hc sinh v iu kin ca nh trng. (3) iu chnh phng n thi tt nghip THPT v tuyn sinh i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip t nm 2009 Song song vi vic iu chnh phng n t chc cc ban trong nh trng, phng n thi tt nghip v tuyn sinh vo cc trng trung hc chuyn nghip, cao ng, 138
i hc bt u t nm 2009 ang c xy dng. Phng n thi thch hp s lm cho vic t chc dy hc phn ha trong nh trng THPT t c hiu qu. Phng n thi vo nm 2009 ang c xy dng s m bo cc nguyn sau: 1. m bo cho vic t chc cc k thi l gn nh, khng to nn s lng ph v sc p v tm l cho hc sinh v gia nh hc sinh. 2. m bo cng bng. Hc sinh hc cc ban, k c ban C bn c iu kin v c hi nh nhau tham gia d tuyn vo cc trng trung hc chuyn nghip, cao ng, i hc. Phng n iu chnh mm do v linh hot hn so vi phng n hai ban ang th im v to thm c hi la chn cho hc sinh v nh trng c th ch ng trong vic quyt nh cc ban trong trng. Tuy nhin, bn cnh nhng u im ny phng n iu chnh c th to nn mt s kh khn, phc tp trong vic t chc v ch o ba ban hc trong cng mt nh trng. Ngoi cc trng THPT phn ban, B Gio dc v o to ang t chc th im cc trng THPT k thut. Mc ch ca loi hnh trng ny l chun b ngh tt hn cho hc sinh trn nn hc vn ph thng. Bi vy chng trnh ca trng THPT k thut l chng trnh chun, ngoi ra hc sinh cn c chn hc cc chng trnh k thut ngh. Kt lun n thi im ny (4/2006) v c bn chng ta chun b sn sng cho vic trin khai th im chng trnh, sch gio khoa mi THPT t lp 10 theo phng n phn ban c iu chnh: - Chng trnh THPT s c B trng B Gio dc v o to ban hnh chnh thc cng vi B chng trnh gio dc ph thng vo thng 4/2006, lm c s php l cho vic trin khai dy hc THPT trn ton quc. - Cc sch gio khoa theo chng trnh chun v sch gio khoa theo chng trnh nng cao c bin son, thm nh in chnh thc. - Cc ti liu dy hc t chn THPT ang c tch cc bin son. - Cng tc bi dng i ng gio vin v cn b qun l bt u c xc tin. Khi trin khai dy hc theo chng trnh, sch gio khoa mi THPT chc chn s gp nhiu kh khn, c bit khu t chc cc ban v t chc dy hc t chn trong cc nh trng, cc kh khn v lng tng ca nhng nm hc u tin l iu bnh thng. Bng s thng nht v quyt tm cao ca i ng nhng ngi "trong cuc", t cn b ch o, cn b qun l n ton th cc gio vin c th tin rng gio dc THPT s c nhng i mi thc s v t c kt qu mong i.
II. BI DNG GIO VIN P NG YU CU I MI GDPT

A. nh gi kt qu bi dng gio vin Nhng u im 1. V cng tc chun b: Cc kho bi dng gio vin ct cn v cn b qun l gio dc thc hin th im phn ban THPT c chun b kh chu o; mc tiu, chng trnh, ni dung, phng tin s dng trong cc kho bi dng c xc nh r rng, c th v ph hp vi mc tiu cc lp bi dng. 2. Chng trnh cc kho bi dng v c bn ph hp nhu cu ca thc tin gio dc, ph hp yu cu i mi gio dc, p ng yu cu phn ban bc THPT. 139
3. Ni dung cc kho bi dng v c bn ph hp v p ng c mc tiu ca cc kho bi dng, v vy vic bi dng gio vin ct cn v cn b qun l gio dc THPT phn ban l thit thc. 4. Vic xy dng k hoch bi dng trong c thi k th im phn ban THPT v k hoch t chc cc kho bi dng l chu o, tng i ph hp. Cc kho bi dng ni chung thc hin ng k hoch xy dng, mc d gp rt nhiu kh khn, c bit l kh khn v tin bin son SGK th im. 5. Ti liu dng trong cc kho bi dng c bn p ng c mc tiu ca cc kho bi dng. Ni dung ti liu bi dng nu c nhng im mi ca chng trnh v SGK THPT phn ban th im; nu c yu cu c bn ca i mi phng php dy hc; i mi kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc sinh THPT; nhng im mi trong dy hc t chn; im mi trong qun l gio dc trng THPT phn ban. Ti liu bi dng c bn ph hp vi i tng s dng v c nh gi l c ch cho gio vin v cn b qun l trong dy hc v cng tc. Nhiu ti liu c phn hng dn thc hin nu kh y nhng lu v ni dung kh, phng php dy hc ca nhng chng, bi mi, nhng bi c ni dung, kin thc phc tp. Ni dung ca ti liu kh thng nht, cht lng ti liu tng i tt, c gio vin v hc vin tham gia cc lp bi dng nh gi tt, mt s ti liu c nh gi cao. Ti liu tp hun v chng trnh dy hc t chn v i mi nh gi kt qu hc tp hc sinh THPT th im c chun b kh cng phu, th hin r vic i mi trong phng php tp hun, gip hc vin tch cc tham gia lm vic. Hc vin nh gi cao ti liu tp hun, thc s gip ch cho hc vin trong dy hc v s dng trong bi dng. 6. Vic t chc thc hin cc kho bi dng nghim tc, ti liu bi dng chun b chu o v a n tay ngi s dng, iu kin phc v cho cc kho bi dng p ng c nhng yu cu ti thiu cho php. Vic qun l hnh chnh, k hoch thc hin tng kho bi dng tng i hp l. 7. V bo co vin, B GD & T xy dng i ng bo co vin cc kho bi dng c bn p ng c nhng yu cu t ra, p ng c nhim v ca bo co vin theo quy nh ca B. Bo co vin c nhiu c gng tng bc thc hin phng php mi, s dng phng tin, thit b dy hc. 8. Gio vin v cn b qun l nhn chung hi lng sau khi d cc kho bi dng v ghi nhn nhng gip ch ca ti liu ca nhng kho bi dng vi cng vic dy hc v qun l gio dc. II. Nhng hn ch 1. V chng trnh bi dng: Mc tiu quan trng ca i mi gio dc l i mi phng php dy hc, nhng chng trnh bi dng cn tp trung nhiu cho cc mc tiu gii thiu ni dung mi, kh ca chng trnh v SGK mi. Trong khi nhu cu ca gio vin v cn b qun l GD li tp trung nhiu hn vic i hi c bi dng v thc hin i mi phng php dy hc v i mi qun l, hnh thc phn ban, phn ho trong dy hc; dy hc theo cc ch t chn cn mi m, ni dung chng trnh bi dng cha c cp tho ng. - Thi gian thc hnh cc lp bi dng cn t, cn c tng cng hc vin c thi gian son cc bi ging v dy th ngay ti lp bi dng trao i, rt kinh nghim. - Phn hng dn phng php son bi theo hng i mi nhn chung cha tht thuyt phc, cha c s thng nht v cu trc nn t c hiu qu i vi hc vin. - Mt s b mn nhng vn mi, kh ca chng trnh-SGK cc lp c tc gi phn tch cha tht su; mt s b mn cha nh hng c c th cho hc vin i vi nhng vn c bn trong chng trnh v sch gio khoa mi. 140 http://www.ebook.edu.vn
2. V ti liu bi dng: - Mt s vn v phng php dy hc b mn theo hng tch cc c bin son cn chung chung, cha su v c th, t l thi lng cho phn ny cn t so vi cc phn khc ca ni dung bi dng, cn c tng cng hn v i mi phng php ang l yu cu quan trng ng thi cng ang l im yu ca GV hin nay. i mi phng php dy hc cc b mn cn dng li nhng nguyn tc v phng php chung chung, t i su vo cc trng hp c th ca tng b mn, do vy hc vin gp nhiu kh khn trong vic vn dng vo mn hc. - Cc bi son minh ha vi cc dng bi, cc th loi, cc phn mn khc nhau cn t, cn tng cng hn lm mu cho hc vin trong vic vn dng vo cng vic dy hc ca mnh. - Ti liu bi dng c bin son ch yu l cung cp kin thc, cha th hin c nhiu v i mi phng php dy hc, vn dng phng php dy hc tch cc, t c cu hi, bi tp nhm tng cng cc hot ng ca ngi hc. - Mt s kha bi dng, ti liu chuyn n tay hc vin chm nn nh hng n cht lng v hiu qu ca kha hc. 3. V t chc cc kho bi dng: Thi im t chc mt s kho bi dng cha tht ph hp, c th iu chnh cho ph hp hn. 4. Mt s bo co vin cn t s dng phng php mi v cc phng tin k thut dy hc trong kha bi dng, cn nng v thuyt trnh, din gii. Thi gian dnh cho hc vin t lm vic cn cha nhiu. - Thi gian thc hnh ca cc kha bi dng cn t do vy hc vin t c c hi rn luyn cc k nng son bi ging, k nng dy hc theo cc phng php dy hc tch cc. Bi dng v i mi phng php dy hc cn c u t nhiu hn, cn c cc iu kin v thi gian thch hp hn, cc bi minh ho nu nhiu loi hnh, c bng a hnh minh ho. - C mt s bo co vin cn c nhng sai st v ni dung, cn c nhng lng tng trong phng php, cn nng v l gii, din thuyt, t vn dng cc phng php dy hc tch cc. Cn c cc kho bi dng chuyn , c bit ch bi dng v phng php dy hc b mn, v dy hc theo ch t chn, v s dng trang thit b, dng dy hc b mn... 5. Mc ph hp ca mc tiu, ni dung chng trnh ca cc kha bi dng qua kho st thc t thp hn so vi kt qu c nh gi qua hi cu cc t liu. iu ny cng d hiu v nh gi qua thc t thng l khch quan hn v do vy, kt qu nh gi st thc hn.
B. Bi dng cn b qun l gio dc, gio vin THPT p ng yu cu i mi gio dc

Tip tc trin khai Ngh quyt s 40/QH10 ca Quc hi, Ch th s 14/2001/CT-TTg ca Th tng Chnh ph v i mi chng trnh GDPT. Thc hin Ch th s 40-CT/TW ngy 15/6/2004 ca ban B th v vic xy dng, nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc, Ch th s 22/2003/CTBGD&T ngy 05/6/2003 ca B trng B GD&T v vic bi dng nh gio v cn b qun l gio dc, B GD&T ch o cc n v, cc a phng thc hin c hiu qu k hoch bi dng CBQL gio dc, gio vin gp phn quan trng nng cao cht lng gio dc: 1. Mc ch bi dng: Lm cho i ng CBQLGD, gio vin: Nng cao trnh v chnh tr, chuyn mn v qun l gio dc p ng yu cu nng cao cht lng gio dc. 141
Nm vng mc tiu i mi chng trnh, sch gio khoa theo tinh thn NQ 40/QH10 ca Quc hi, Ch th 14/2001/CT-TTg ca Th tng Chnh ph v Ch th s 40-CT/TW ca ban B th v xy dng, nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc. Tng cng kin thc, hiu v nm vng c nhng im mi trong chng trnh, sch gio khoa; nm c chng trnh, ni dung ti liu BDTX chu k III. Tng cng nng lc s phm, nm vng yu cu i mi phng php dy hc, bc u vn dng c trong qu trnh ch o, dy hc; tch cc i mi phng php dy hc thc hin tt cc yu cu i mi gio dc. Cng c kt qu bi dng ca cc giai on, cc chu k BDTX trc v tinh thn t hc, t bi dng ca gio vin. 2. Phng chm bi dng - Kt hp bi dng ni dung vi bi dng v phng php dy hc v s dng thit b dy hc (TBDH). - Kt hp bi dng trong h vi t bi dng trong nm hc. - a dng ho hnh thc bi dng. - Phng php bi dng ti cc lp bi dng tp trung phi ph hp vi ni dung, kt hp cc hnh thc nghe ging, tho lun v thc hnh; m bo 70% thi lng bi dng dnh cho vic trao i, tho lun, thc hnh son bi, tp ging, s dng TBDH, thit k kim tra nh gi theo hng i mi. 3. Loi hnh, hnh thc v phng thc bi dng a. Loi hnh bi dng - Bi dng dy chng trnh v sch gio khoa mi. - Bi dng thng xuyn theo chu k III. b. Hnh thc bi dng - Bi dng thng qua cc lp tp hun. - Bi dng thng qua sinh hot t nhm chuyn mn. - Bi dng thng qua t hc ca cn b qun l gio dc v gio vin. T hc, t nghin cu ti liu l hnh thc bi dng chnh v kt hp vi cc hnh thc hc tp khc. Trn c s ti liu v s h tr ca hng dn vin, cc c nhn, nhm ng nghip c th s dng trung bnh 2gi/tun (c th kt hp vo cc bui sinh hot chuyn mn ca trng hoc trung tm) tin hnh bi dng. - Bi dng t xa qua cc phng tin thng tin Internet, v tuyn truyn hnh, i pht thanh; cc hnh thc b tr bng hnh, bng ting... c. Phng thc bi dng thc hin CT-SGK THPT mi - T chc bin son ti liu bi dng, xy dng bng hnh cc tit dy minh ho s dng chung trong c nc m bo thng nht v chng trnh, ni dung, phng php bi dng. - Cc trng (khoa) HSP t chc BDGV ct cn cc tnh - thnh ph. - Cc tnh - TP t chc bi dng cho ton b gio vin dy trc tip CT-SGK mi v cn b ph trch TBDH (Gio vin ct cn l bo co vin). 4. Thi gian v i tng tham gia bi dng Thi gian bi dng mi nm hc l 1 thng, kt hp cc hnh thc bi dng tp trung, sinh hot chuyn v t hc c hng dn a. BDTX, thc hin bi dng tp trung kt hp vi sinh hot chuyn mn t 5 n 7 ngy theo ti liu ca B (ti liu do cc trng (khoa) HSP c B giao nhim v BDGV THPT bin son). b. Bi dng thc hin CT-SGK mi 142 http://www.ebook.edu.vn
- T chc bi dng CBQLGD: thi gian 4 ngy - T chc BDGV dy CT-SGK mi Cc mn Ton, Ng vn, Vt l, Ho hc, Sinh hc: 6 ngy; cc mn cn li: 5 ngy. 5. Chng trnh, ni dung bi dng. a. i vi cn b qun l gio dc - Nhng kin thc nhm nng cao nhn thc v t tng H Ch Minh trong tnh hnh mi, Ngh quyt 40/QH10, Ngh quyt 41/QH10, Ch th 14/CT-TTg, Ch th 40CT/TW ca ban B th v xy dng, nng cao cht lng i ng nh gio v CBQLGD. - Mc tiu i mi CT-SGK; i mi cng tc qun l; mc tiu BDTX chu k III cho gio vin trung hc. - Chng trnh gio dc ph thng; i mi ni dung, phng php dy hc theo CT-SGK mi; chng trnh, ni dung, phng php BDTX chu k III. - Cc vn bn ch o, qun l dy hc, kim tra, nh gi, qun l v s dng thit b dy hc trong gio dc ph thng. b. i vi gio vin dy CT-SGK mi - Nhng kin thc nhm nng cao nhn thc t tng chnh tr, tng cng k cng nn np trong qun l gio dc v dy hc. - Mc tiu, cu trc, ni dung; nhng im mi v nhng ni dung tch hp trong CT-SGK mi. - i mi phng php dy hc theo hng pht huy tnh tch cc, ch ng, sng to, kh nng t hc ca hc sinh; hng dn thit k, xy dng k hoch dy hc; t chc cc hot ng dy hc. - Hng dn chun b v s dng thit b dy hc; hng dn lm th nghim, thc hnh v t lm dng dy hc. - i mi cch kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh theo quy nh ca B GD&T. - Hng dn chng trnh, ni dung, phng php ging dy t chn. c. i vi gio vin dy CT-SGK khng phn ban Mc tiu, cu trc chng trnh, ni dung, phng php BDTX chu k III theo hng dn ca B GD&T. Chng trnh, ni dung BDTX c quy nh c th trong chng trnh BDTX chu k III theo Quyt nh s 19/2004/Q-BGD&T ngy 24/6/2004 v vic ban hnh chng trnh BDTX cho gio vin trung hc ph thng chu k III (2004-2007). Chng trnh BDTX c cu to thnh cc hc phn. Mi hc phn c chia thnh cc bi hc (hoc tiu m-un). C th c hc phn t chn (c quy nh c th mi chu k bi dng) theo yu cu ca cp qun l gio dc a phng. Thi lng dnh cho mi chu k BDTX t 120 tit n 150 tit v c thc hin tng ng t 2 nm n 4 nm hc, bao gm: - Phn l lun gio dc chung (30 tit): gm cc vn v chnh tr, x hi, cc ch trng, chnh sch ca ng v Nh nuc v gio dc. - Phn chuyn mn nghip v gm 60 n 90 tit (tu tng b mn). 6. Phng php bi dng: - Phng php bi dng gio vin theo hng tch cc v tng tc. Coi trng t hc, t bi dng kt hp vi trao i, tho lun, gii p thc mc trn c s mi ngi hc u c ti liu hc tp. Kt hp bi dng v ni dung vi bi dng v phng php dy hc, s dng thit b dy hc. 143
- Phng php bi dng cn ph hp vi ni dung m bo yu cu nghim tc, hp dn, thit thc, hiu qu. Ngoi vic t chc nghe ging, cn pht trin cc hnh thc: tho lun, i thoi, thc hnh, thao ging, tham quan thc t, thc hnh son bi, s dng v lm thit b dy hc, thit k kim tra nh gi theo hng i mi. - Cn i mi cch thc qun l, ch o hc tp bi dng theo hng thit thc, hiu qu. Ch trng hn ti hnh thc hc tp theo t, nhm chuyn mn. T chc qun l vic t hc, t bi dng nng cao trnh gio vin theo n v trng. - a dng ho hnh thc bi dng. Kt hp bi dng trong h vi t bi dng trong nm hc. 7. Xy dng i ng hng dn vin. i ng hng dn vin cho cc lp bi dng bao gm: ging vin cc trng s phm, cc chuyn gia, gio vin gii cc mn hc, cn b qun l gii a phng, cc ct cn bi dng cp tnh (theo quyt nh ca S Gio dc v o to). Hng dn vin c trch nhim h tr gio vin bng nhiu hnh thc: bin son ti liu b tr, tham d v gii p trc tip cc vn m c nhn hoc nhm hc tp cha gii quyt c trong qu trnh bi dng. 8. nh gi kt qu bi dng. - Kt qu bi dng ca gio vin c nh gi qua cc chuyn hay hc phn trong ton kho. nh gi kt qu mi hc phn da vo nh gi ca mi bi hc trong hc phn, bo co khoa hc v bi tp nghin cu khoa hc nu c hc phn . - Cn c nh gi kt qu mi bi hc l mc hon thnh cc tiu ch c xc nh t mc tiu bi hc . - Kt qu bi dng c xp theo cc mc: Gii, Kh, Trung bnh, Yu. - Khi hon thnh tt c cc hc phn theo quy nh ca chng trnh bi dng mc Trung bnh tr ln, gio vin s c cp giy chng nhn hon thnh chng trnh bi dng. 9. Nhim v ca B Gio dc v o to - Phi hp vi cc c quan, ban, ngnh c lin quan m bo cc iu kin thc hin cng tc BDGV m bo nhng yu cu trong Ch th s 22/2003/CT-BGD&T ngy 5/6/2003 ca B trng B GD&T v vic bi dng nh gio v cn b qun l gio dc. - B Gio dc v o to qun l, ch o trin khai thc hin k hoch, chng trnh, ni dung bi dng trn phm vi ton quc; vic ban hnh chng trnh, ti liu bi dng. - Lp k hoch kinh ph v giao cc n v trc tip thc hin cng tc bi dng. Cn i v phn b kinh ph t cc ngun thuc ngn sch Nh nc, cc d n, chng trnh mc tiu phc v cho BDGV. Hng dn s dng kinh ph cho cc n v lin quan v a phng thc hin. - Chun b cc iu kin, cung ng kp thi cc t liu, phng tin cn thit cho trin khai bi dng gio vin (SGK, TBDH...). - Ch o cc a phng thc hin cng tc bi dng gio vin. Hng dn, n c kim tra vic thc hin k hoch bi dng gio vin ca cc a phng. - T chc rt kinh nghim, nh gi kt qu thc hin cng tc bi dng gio vin. Tng kt cng tc bi dng gio vin hng nm ton ngnh. 10. Nhim v ca cc S GD&T: - Thc hin nhim v qun l nh nc v cng tc BDGV ca a phng
144
- Xy dng k hoch v t chc bi dng gio vin bc trung hc trong tnh theo hng dn ca B v bo co k hoch bi dng gio vin v B trc 20/3 hng nm. - Xy dng i ng gio vin ct cn v n nh lu di i ng bo co vin theo tng ngnh hc, cp hc, bc hc, mn hc c th, bi dng gio vin v tham mu vi cc cp u ng, chnh quyn a phng c ch chnh sch cho i ng ny. - Chun b cc iu kin cho trin khai BDGV (ti liu BDGV, SGK, SGV, TBDH...) kp thi v s lng theo yu cu ca cng tc BDGV. - Chun b kinh ph phc v cho bi dng gio vin (lp d ton kinh ph bao gm kinh ph mua ti liu bi dng, SGK, SGV mi, thit b, kinh ph bi dng ging vin v t chc cc lp tp hun...) - Ch ng lin kt vi cc trng (khoa) SP phi hp vi cc n v hu quan t chc bi dng gio vin ca a phng. - Ch o cht ch cng tc BDGV h theo k hoch ca a phng. T chc iu tra nh gi kt qu bi dng, t chc hi ngh tng kt bi dng rt kinh nghim, phc v cho cng tc qun l ch o. Bo co tng kt v cng tc BDGV vi B GD&T trc 30/8 hng nm. - Cp Giy chng nhn hon thnh chng trnh bi dng cho gio vin. 11. Nhim v ca cc trng (khoa) s phm. - a nhim v BDGV vo k hoch cng tc ca trng. Ch ng trin khai cng tc bi dng gio vin theo phn cng ca B. - a chng trnh, ni dung bi dng vo ni dung bi dng nghip v s phm cho sinh vin, nht l sinh vin nm cui kho. - Tham gia xy dng chng trnh, ti liu bi dng trn c s k hoch, chng trnh khung ca B, m bo ph hp vi thc tin ca a phng. - Chn c cc ging vin c kinh nghim lm bo co vin cc lp tp hun gio vin ca B v cc a phng. - Ch ng phi hp vi cc a phng xy dng k hoch bi dng gio vin v chun b cc iu kin cn thit (c s vt cht, thit b, bo co vin...) thc hin k hoch BDGV theo yu cu ca a phng. 12. Nhim v v quyn li ca gio vin - Nghim chnh thc hin ni dung v chng trnh bi dng theo quy nh ca B Gio dc v o to. - Vn dng c hiu qu nhng kin thc, k nng nghip v s phm vo cng tc dy hc. - Nhng gio vin khng t yu cu hc tp chng trnh bi dng c nhim v tip tc hon thnh chng trnh theo thi hn ca S Gio dc v o to, phng Gio dc v o to quy nh. - c quyn ng k k hoch hc tp v c th hon thnh k hoch bi dng trc k hn. - c cp gio trnh, ti liu hc tp (ti liu in, bng a hnh, s tay hc tp), ti liu hng dn s dng thit b, th nghim quy nh. - c cp chng nhn khi hon thnh k hoch bi dng, c khen thng (theo quy nh ca php lut) khi c thnh tch xut sc trong qu trnh bi dng. - Trong thi gian tham gia chng trnh bi dng, gio vin c hng nguyn lng v tt c cc khon ph cp cng nh cc ch , chnh sch v cng tc bi dng gio vin ca Nh nc, ca B Gio dc v o to v cc chnh sch khuyn khch ca a phng. - Kt qu nh gi bi dng c ghi vo h s ca mi c nhn, l mt tiu chun 145
b tr ging dy, bnh xt danh hiu thi ua cc cp theo quy nh ca B Gio dc v o to. C. BI DNG THNG XUYN Kh nng p ng c nhng yu cu ngy cng cao ca s nghip gio dc, mi gio vin phi c k hoch v quyt tm ln trong cng tc bi dng, t bi dng, nng cao trnh chuyn mn, nghip v s phm, ph hp vi mc tiu, yu cu o to cng nh thc t ca t nc v tng a phng. Thc hin ng k hoch bi dng gio vin v qui ch BDTX Chu k III (n 2008) ca B GD&T; m bo thi gian bi dng mi nm 1 thng trong h. 1. Chng trnh, ni dung BDTX Khung chng trnh BDTX Chu k III: Chng trnh mi mn hc trong chu k BDTX III gm 120 tit chia thnh 3 phn: - Phn 1: Bi dng v l lun gio dc chung (30 tit) Phn Bi dng l lun gio dc cung cp cho CBQL v gio vin nhng l lun nhn thc v chnh tr, x hi, cc Ch th, Ngh quyt ca ng v Nh nc v Gio dc v o to. - Phn 2: Bi dng chuyn mn v nghip v (60 tit). Phn ny, ni dung tp trung vo chuyn mn, nghip v, phng php dy hc c thit k thnh 4 phn nh gm khong 21 bi: Phn 2.1. Gii thiu chung v mc tiu, ni dung, phng php (3 bi) Phn 2.2. Gii thiu phng php dy hc tch cc v tng tc (6 bi). Phn 2.3. Gii thiu p dng phng php dy hc tch cc v tng tc vo dy hc b mn (10 bi). Phn 2.4. Thc hnh v nh gi ging dy (2 bi). - Phn 3: Bi dng ni dung ph hp vi tng a phng (30 tit) Phn ny, dnh cho a phng t t chc xy dng chng trnh v bin son ti liu bi dng cho ph hp vi tng a phng. 2. Yu cu ca Chng trnh BDTX - Bm st mc tiu, yu cu ca i tng bi dng. - Ly i mi phng php dy hc l trng tm ca Chng trnh bi dng trong mi quan h tng th gia ND, PP, PTDH, G, TCDH (t chc dy hc). - Tng cng tnh thit thc, hiu qu nhm to ng lc cho gio vin hc tp, bi dng; gip gio vin c phng php t hc, t nh gi v vn dng c kt qu bi dng vo thc hin nhim v gio dc tng mn hc. - To iu kin thun li cho cc cp QLGD t chc thc hin; ch ti tnh phn ho vng, min, tnh c th ca tng a phng. - Th hin tnh tch hp gia khoa hc b mn vi PPDH, c t l hp l gia khoa hc c bn vi PPDH, gia l thuyt vi thc hnh. - p ng c cc yu cu ca chng trnh hc tp t xa, to ra s tng tc gia ngi hc vi ngi hng dn; ngi hc vi ti liu, bng a hnh; gia hc tp BDTX vi cc tit dy trn lp, vi mi trng gio dc. - Ph hp vi tin , bc i ca vic trin khai chng trnh, sch gio khoa mi. 3. Phng php: i mi phng php bi dng to iu kin cho gio vin c tng cng cc hot ng thit thc v hiu qu theo hng - Gio vin c to iu kin tng s chun b: c trc ti liu, vit nhn xt, gp v nhng kin xut trc khi bi dng, tp hun.
146
- Gio vin c tng cng hot ng: yu cu t nghin cu, lm vic theo nhm, theo lp. - Gio vin c tng cng trao i: vi ng nghip, vi ging vin, vi hc sinh trong nhm nh, trong lp, trong Hi ngh, Hi tho. - Gio vin c tng c hi nh gi: bng nhiu hnh thc nh gi kt hp nh lng v nh tnh; qua nhm, qua bo co, qua trao i, qua sn phm; bng nhiu phng thc nh gi kt hp t nh gi v c nh gi. - Gio vin thu c nhiu sn phm qua qu trnh bi dng: thng tin phn hi qua hot ng tch cc, tng tc; ti liu do gio vin bin son; cc b ti liu, t liu ca ging vin v ng nghip. - Gio vin c to iu kin tng thc hnh, thc tin: kt hp nghe ging, tho lun, thc hnh, tham quan; trnh by kt qu tho lun, vit thu hoch, son bi ging, son kim tra; to cc tnh hung s phm v xut phng n gii quyt. - Tng hp dn, thit thc, hiu qu, ph hp vi iu kin thc t. 4. Hnh thc hc tp Ly vic t hc ca ngi hc l chnh, qua gip gio vin ch ng, t gic hc tp, bi dng da vo ti liu hng dn vi cc hnh thc: - T hc c ti liu v phng tin h tr. - T hc c h tr ca ng nghip. - T hc c hng dn ca ging vin. - T hc kt hp tho lun trao i nhm. - T hc kt hp gii p thc mc 5. nh gi kt qu hc tp bi dng thng xuyn. y l khu quan trng gip cho vic nh gi kt qu hc tp mt cch t gic iu chnh cch hc ca bn thn. Cc Hnh thc nh gi: - nh gi qua sn phm, h s hc tp ca gio vin (k hoch, bi vit, bi son, phiu d gi, phiu nhn xt nh gi, cc sn phm t lm...) - nh gi qua trc nghim khch quan. - nh gi qua cc hot ng: thc hnh ging dy, phng vn, tho lun nhm, d gi, vit thu hoch, p dng vo thc t dy hc b mn... - nh gi qua Hi ging v cc K thi gio vin dy gii. Cc Phng thc nh gi: - T nh gi. - nh gi ca ng nghip. - nh gi ca ging vin, ca ngi hng dn. - nh gi ca cc cp QLGD. - Cp chng ch hon thnh cc yu cu bi dng.
III. i mi qun l trng Trung hc ph thng

I. L do i mi qun l trng trung hc ph thng Vit Nam Trong vn kin Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng Kha VIII ch r: i mi cng tc qun l gio dc v i mi c ch qun l (Ngun: Vn kin Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng kha VIII. NXB Chnh tr Quc gia, trang 42 v 44). 147
Kt lun ca Hi ngh ln th su Ban Chp hnh Trung ng kha IX v tip tc thc hin Ngh quyt Trung ng 2 kha VIII, phng hng pht trin gio dc - o to, khoa hc v cng ngh t nay n nm 2005 v n nm 2010 xc nh: Thc hin mnh m phn cp qun l gio dc; pht huy tnh ch ng, t chu trch nhim ca cc c s gio dc v Tip tc xy dng ng b v kp thi hon thin cc vn bn php l gio dc. Xc nh v th ch ha vai tr, chc nng cc cp qun l. Hon thin t chc b my qun l gio dc t B Gio dc v o to n cc c s gio dc (Ngun: Vn kin Hi ngh ln th su Ban Chp hnh Trung ng kha IX. NXB Chnh tr Quc gia, trang 131). Mt trong nhng gii php pht trin gio dc ca Chin lc pht trin gio dc 2001 - 2010 l: i mi qun l gio dc. i mi v c bn v phng thc qun l gio dc theo hng nng cao hiu lc qun l nh nc, phn cp mnh m nhm pht huy tnh ch ng v t chu trch nhim ca cc a phng, ca cc c s gio dc, gii quyt mt cch c hiu qu cc vn bc xc, ngn chn v y li cc hin tng tiu cc hin nay (Ngun: Chin lc pht trin gio dc 2001 - 2010. NXB Gio dc, trang 33). Qun l gio dc mt s nc trn th gii Gio dc l mt hot ng x hi rng ln c lin quan trc tip n li ch v ngha v, quyn li ca mi ngi dn, mi t chc kinh t - x hi ng thi c tc ng mnh m n tin trnh pht trin ca quc gia do vn qun l gio dc lun lun l vn c cc nc quan tm cho d l nc ln hay nc nh, nc giu hay nc ngho, nc pht trin hay ang pht trin. Nhng vn v thc hin chnh sch gio dc quc gia, nng cao hiu qu u t cho gio dc... cho n vn thc hin cc mc tiu gio dc, nng cao cht lng gio dc... u lin quan n cng tc qun l gio dc t bnh din quc gia (v m) n cc cp qun l gio dc cc a phng, cc c s gio dc o to. Do , vic nghin cu kinh nghim qun l gio dc cc nc trn th gii v vn dng ph hp vi iu kin nc ta l mt yu cu cp bch v c ngha rt to ln. Cc nhn t nh hng n m hnh qun l gio dc ca mt s nc Trong sut qu trnh pht trin ca lch s nhn loi ni chung v ca tng quc gia ni ring, gio dc lun lun l nhu cu c bn v c tnh ph qut. Tuy nhin, h thng gio dc v m hnh qun l gio dc ca cc nc li rt khc nhau v a dng. M hnh qun l gio dc ca cc nc chu s chi phi ca cc nhn t, c im ca mi quc gia v th ch chnh tr - x hi, th ch nh nc, chnh sch quc gia v gio dc, c ch kinh t v trnh pht trin kinh t - x hi, truyn thng vn ha - gio dc.v.v...
a. i mi qun l trng trung hc ph thng theo phng thc ly nh trng lm c s

iu 14 ca Lut Gio dc 2005 xc nh: Nh nc thng nht qun l h thng gio dc quc dn v mc tiu, chng trnh, ni dung, k hoch gio dc, tiu chun nh gio, quy ch thi c, h thng vn bng, chng ch; tp trung qun l cht lng gio dc, thc hin phn cng, phn cp qun l gio dc, tng cng quyn t ch, t chu trch nhim ca c s gio dc. Lut Gio dc nm 2005 c th ha v nhim v v quyn hn ca nh trng vi ba ni dung mi: 1) Nh trng c quyn tuyn dng, qun l nh gio, cn b, nhn vin; tham gia vo qu trnh iu ng ca c quan qun l nh nc c thm quyn i vi nh gio, cn b, nhn vin. 2) Nh trng c quyn huy ng, qun l, s dng cc ngun lc theo quy nh ca php lut.
148
3) Nh trng c nhim v t nh gi cht lng gio dc v chu s kim nh cht lng gio dc ca c quan c thm quyn kim nh cht lng gio dc. Cc quy nh trn m ra c hi cho nh trng ph thng trong vic khng nh v th trung tm ca mnh i vi tin trnh i mi gio dc. Nh trng l t bo ca h thng gio dc, l im u v im cui ca mi s i mi. V vy, khng c cp no tt hn chnh nh trng trong vic to ra trch nhim, n lc v s cam kt a i mi n thnh cng trn c s c trao quyn hn quyt nh v gii quyt vn ti ch. Kinh nghim trong nc cng nh th gii ch ra rng, chng no nh trng cha c quyn t ch v t chu trch nhim th nhng mong mun v cht lng v hiu qu gio dc kh thnh hin thc. Cc quy nh hin hnh v phn cp cn c b sung cho hon thin hn na, c th l: Ngh nh s 166/2004/N-CP ngy 16 thng 9 nm 2004 ca Chnh ph Quy nh trch nhim qun l nh nc v gio dc; Thng t lin tch s 21/2004/TTLT/BGD&T-BNV ngy 23 thng 7 nm 2004 ca B Gio dc v o to v B Ni v Hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn gip UBND qun l Nh nc v gio dc v o to a phng; Ngh nh s 171/2004/N-CP ngy 29 thng 9 nm 2004 ca Chnh ph Quy nh t chc cc c quan chuyn mn thuc y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng v Ngh nh s 172/2004/N-CP ngy 29 thng 9 nm 2004 ca Chnh ph Quy nh t chc cc c quan chuyn mn thuc y ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph trc thuc tnh. Trong Thng t lin tch s 21/2004/TTLT/BGD&T-BNV ngy 23 thng 7 nm 2004 ca B Gio dc v o to v B Ni v Hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan chuyn mn gip UBND qun l Nh nc v gio dc v o to a phng nu r nhim v, quyn hn ca S Gio dc v o to v qun l trng hc l: - Trnh y ban nhn dn tnh quy hoch mng li cc trng trung hc ph thng, trung hc c s, trng b tc vn ha, trung tm gio dc k thut tng hp hng nghip, trng ph thng dn tc ni tr, bn tr v cc trung tm gio dc thng xuyn ca tnh. - Trnh y ban nhn dn tnh mc thu hc ph c th trn a bn tnh y ban nhn dn tnh trnh Hi ng nhn dn tnh quyt nh theo quy nh ca php lut; chu trch nhim kim tra vic thu chi hc ph trn a bn. - Chu trch nhim ch o, theo di, kim tra v pht huy quyn t ch hot ng ca cc trng: trng cao ng s phm, trng trung hc chuyn nghip khi s phm, trng trung hc ph thng, trng b tc vn ha, trng ph thng dn tc ni tr, trung tm gio dc thng xuyn ca tnh, trng cn b qun l gio dc tnh (nu c), trung tm gio dc k thut - hng nghip, trng, lp, c s bi dng, o to ti chc, trng, lp dnh cho ngi tn tt, trng, c s thc hnh s phm v cc trng hc khc theo quy nh ca php lut v theo y quyn ca y ban nhn dn tnh. - Trnh y ban nhn dn tnh ban hnh cc quy nh v thnh lp, sp nhp, chia tch, nh ch hot ng, gii th cc trng trung hc c s, tiu hc, mm non; chu trch nhim hng dn, kim tra y ban nhn dn huyn, y ban nhn dn x, phng, th trn trc thuc huyn (sau y gi chung l x) trin khai thc hin sau khi c ban hnh. - Thm nh v chu trch nhim v ni dung thm nh cc n, h s thnh lp, sp nhp, chia tch, nh ch hot ng, gii th cc trng trung hc ph thng trnh Ch tch y ban nhn dn cp tnh quyt nh.
149
- Qun l, ch o cng tc tuyn sinh, thi c, xt duyt, cp pht vn bng, chng ch theo quy ch ca B Gio dc v o to; cp bng tt nghip trung hc c s, bng tt nghip trung hc ph thng. - Qun l, ch o v kim tra vic thc hin mc tiu, chng trnh ni dung k hoch v cc hot ng gio dc i vi cc trng, cc c s gio dc o to c y ban nhn dn tnh phn cp y quyn cho S qun l theo iu l, quy ch, ph chun, nh mc v cc quy nh ca Nh nc, ca B Gio dc v o to. Nh vy, S Gio dc v o to c trch nhim pht huy quyn t ch hot ng ca cc trng THPT theo quy nh ca php lut v theo y quyn ca y ban nhn dn tnh. Theo Quy ch nh gi, xp loi gio vin mm non v gio vin ph thng cng lp (Ban hnh km theo Quyt nh s 06/2006/Q-BNV ngy 21 thng 3 nm 2006 ca B trng B Ni v) xc nh: Ngi ng u cc c s gio dc cng lp c trch nhim t chc thc hin vic nh gi, xp loi gio vin theo Quy ch ny v bo co kt qu cho c quan qun l cp trn trc tip theo tng nm hc ca cc cp o to v nh gi, xp loi gio vin nhm mc ch lm r nng lc, trnh , kt qu cng tc, phm cht chnh tr, o c, li sng lm cn c cc cp qun l gio dc b tr, s dng, b nhim, o to, bi dng v thc hin ch , chnh sch i vi gio vin.
b. Qun l trng trung hc ph thng (THPT) trn c s qun l theo mc tiu cht lng
Thc hin i mi chng trnh THPT l nhm hng ti cht lng gio dc, pht trin ti u cc phm cht v nng lc ca hc sinh, p ng yu cu ca x hi ch khng phi thc hin nhim v Thay sch, khng phi ch dng li ch tm cch truyn th cho hc sinh cc bi vit ca sch gio khoa. nng cao cht lng gio dc, phi lm cho chng trnh, ni dung, phng php gio dc, hnh thc t chc gio dc ph hp vi cc i tng hc sinh c th, cc iu kin hc tp c th. Do t chc hot ng dy hc l mt cng vic i hi s sng to nhm lm cho chng trnh ph hp vi thc tin dy hc. Mt bi hc t c hiu qu gio dc cao phi l kt qu ca s nghin cu, tip nhn thit k ca cc nh s phm (vi t cch l nhng phng n c th) vi s vn dng sng to ca gio vin vo hon cnh c th ca a phng, ca nh trng, ra nhng gii php s phm thch hp nht i vi hc sinh m ch c ngi gio vin trc tip ng lp mi bit r: nhu cu, hng th, nguyn vng, nng lc ca tng hc sinh. Thc tin dy hc ht sc phong ph, qu trnh dy hc din ra trong nhng iu kin c nhiu khc bit. Do vy, khng th t ti hiu qu gio dc cao nu vic dy hc din ra ng lot, nh mt dy chuyn sn xut lm cho chng trnh, sch gio khoa ph hp vi hc sinh v thc tin dy hc, mt mt trong c ch qun l chng trnh cn phi to ra mt m, dnh ch cho s tham gia quyt nh ca cc lc lng thc hin chng trnh, cho s vn dng linh hot, iu chnh nhng ch cha tht s ph hp ca lnh o nh trng v ca gio vin. Nh vy, i mi chng trnh THPT i hi mt s tham gia iu chnh v vn dng mt cch c trch nhim v vng vng v nng lc chuyn mn ca lnh o nh trng v ca gio vin. iu ny, mt mt i hi Hiu trng v cn b qun l nh trng phi c k hoch ch ng tham gia tip tc hon thin v c th ho nhng ni dung, t chc thc hin chng trnh trong thc t. c bit l i vi cc hot ng gio dc, cc ni dung chng trnh gn vi a phng, nhng hot ng tham gia vo cng tc thc tin v i sng, ch o v t chc bin son mt s ch t chn iu m cc nc pht trin ngi ta gi l chng trnh nh trng (school curriculum) phn bit vi chng trnh chung ca c nc (national curriculum). Mt khc vic nng cao cht lng gio dc ton din lin quan ti tt c cc hot ng ca nh trng, nhng iu kin vt 150
cht v tinh thn, mi trng gio dc i hi hiu trng cn phi c kh nng lp k hoch tng th di hn ng thi sp xp k hoch thc hin nhng nhim v trc mt nhm hng ti mc tiu ca chng trnh. Theo ngi hiu trng cn phi ng x vi gio vin theo phong cch qun l mi th hin cc du hiu: - Dn ch trong qun l - Tn trng nhn cch ca gio vin - Phn bit r quyn hn v trch nhim ca tng thnh vin trong nh trng. - Tn trng tnh sng to ca gio vin ng thi coi trng tinh thn hp tc trong nh trng. Hiu trng cn quan tm n vic bi dng i ng gio vin, nng cao phm cht v nng lc ca h, bi h l nhn t quyt nh s thnh cng ca vic i mi chng trnh THPT.
c. Ch trng ch o i mi phng php dy hc

Trong qun l i mi chng trnh THPT, ngi Hiu trng cn th hin r vai tr trong qun l mc tiu, ni dung, chng trnh, phng php gio dc, thit b gio dc v nh gi trong gio dc mt cch ng b v ton din. Theo , trng tm hng u ca vic i mi chng trnh THPT l i mi phng php dy hc (PPDH) trong nh trng theo cc nh hng: - Chuyn t dy hc truyn th mt chiu, hc tp th ng, ch yu l ghi nh kin thc i ph vi thi c sang t chc cho hc sinh hc tp trong hot ng v bng cc hot ng tch cc, ch ng, sng to, ch trng hnh thnh nng lc t hc. - i mi cc hnh thc t chc dy hc: + a dng ho, lm cho hot ng hc sinh ng, l th, trnh nhm chn, n iu. + Lm cho hot ng hc gn vi mi trng thc t, hc tp cch iu tra, nghin cu trong thc tin cuc sng. - iu mong mun ca i mi PPDH l i mi cch hc ca hc sinh, c gng lm cho hc sinh c suy ngh nhiu hn, hnh ng nhiu hn, hp tc hc tp vi nhau nhiu hn, by t kin ca mnh nhiu hn. Do vy ngi hiu trng cn quan tm ch o hot ng i mi PPDH bi y l yu t lin quan trc tip n vic nng cao cht lng gio dc thng qua t chc v ch o mt s hot ng sau: - T chc hot ng nghin cu, hc tp, ng dng nhng l lun, hc hi v phng php dy hc mi thng qua hc tp chuyn , t chc hi tho, trao i kinh nghim, t chc nghin cu sch bo tp ch - Quy nh v qun l nn np v cht lng cc hot ng ca t, nhm chuyn mn, ch trng i mi hot ng sinh hot nhm chuyn mn: trao i gio n, tm hiu nhng vn kh, tho lun i mi cch thit k bi hc, trao i cc tnh hung dy hc theo hng i mi PPDH, t chc d gi rt kinh nghim cc tit hc theo hng tch cc ho v tng cng mi quan h tng tc cc hot ng ca hc sinh. - T chc hot ng tham quan, trao i, hc tp kinh nghim nhng n v thc hin i mi PPDH c kt qu. - T chc c nh k cc k thi tay ngh s phm. - i mi phng php nh gi hiu qu bi hc, chuyn t ch n ngh thut truyn th ca gio vin sang ch nh gi nng lc t chc cc hot ng t lc, khm ph, sng to cho hc sinh; khuyn khch tn vinh nhng c nhn thc hin tt, c hiu qu vic i mi PPDH thng qua vic xy dng chun nh gi ph hp v s tn vinh v tinh thn, i ng v vt cht. 151
Qun l trng ph thng ngoi cng lp trn c s qun l theo mc tiu cht lng l hnh thc qun l ph hp vi mc tiu ca cc trng ngoi cng lp.
Ch c cht lng cc trng ngoi cng lp mi thu ht hc sinh, mi m bo nhp pht trin bn vng, chng c nhng cch lm ch lm theo s lng, tu tin, h thp yu cu gio dc ton din Vy Qun l theo mc tiu cht lng phi tin hnh nh th no? - V hnh thc cc trng ngoi cng lp phi c ch o thng nht qun l theo h thng qun l cht lng ca ISO hoc TQM. y l hnh thc qun l c xy dng trn c s cc trng hc, xy dng cho c mc tiu cht lng ph hp vi iu kin hon cnh mi nh trng. y l h thng qun l mang tnh cht quc t, chun b cho gio dc Vit Nam hi nhp cc nc. - V ni dung, nh nc mun qun l nhng mt no ca cc trng ngoi cng lp u c th xc nh cc ni dung, yu cu cc trng ngoi cng lp c trch nhim tun th theo yu cu . C th yu cu cc trng thc hin theo ng cc tiu chun ca Kim nh cht lng. C iu vn dng nhng tiu chun ny khng nn p t bt cc trng cng lp th no cng bt cc trng ngoi cng lp tun theo l cha ph hp. Th d tiu chun Kim nh cht lng v thit b dy hc, cc trng ngoi cng lp ch ch trng u t nhng thit b cn thit, thng xuyn, s dng ch khng u t cho b ri khng s dng. Hoc thit b ca cc trng cng c tnh ton theo bc i ca mi nh trng khng u t trn lan.
Qun l cht lng gio dc theo ISO 9000

Qun l cht lng gio dc theo ISO 9000 cn ch : - Lp k hoch (hoch nh, thit k): + Xc nh tm nhn v s cam kt cht lng gio dc ca lnh o. + Qun l mc tiu v chun cht lng. + Qun l k hoch v ngun lc. - T chc, ch o cc qu trnh, cc hot ng v cc iu kin m bo cht lng qu trnh gio dc: Mc tiu, ni dung, chng trnh, sch gio khoa, ti liu ging dy, thng tin; i ng gio vin; c s vt cht, th vin; mi trng gio dc; s dng hiu qu cc ngun lc (nhn lc, vt lc, ti lc, tin lc); i mi phng php dy hc; t chc cc hot ng gio dc; kim tra - nh gi; t chc v qun l (k hoch, lch ging dy...). - Kim tra - nh gi cht lng gio dc: + Gim st, kim tra qu trnh thc hin. + nh gi kt qu hc tp: kin thc, k nng, thi . + nh gi s hi lng ca gio vin, hc sinh, cc bn quan tm. nh gi kim nh cht lng gio dc (sn phm gio dc) cn nh gi theo cc tiu ch sau: + Phm cht o c, thc x hi v cng dn; + Trnh kin thc v k nng vn dng; + Cc ch s v sc khe, tm l, sinh hc.v.v... + Hiu bit v nng lc th cm thm m; + Nng lc sng v thch ng x hi; + Kh nng pht trin c nhn; + Thc hin hnh ng iu chnh: khc phc, phng nga v ci tin thng xuyn.
152
d. Qun l cht lng gio dc theo m hnh qun l cht lng tng th (TQM)
- c trng ca m hnh qun l cht lng tng th (QLCLTT) l ch n khng p t mt h thng cng nhc cho bt k mt c s o to (trng hc) no, n to ra mt nn vn ha cht lng bao trm ln ton b qu trnh o to. S 2: Qun l cht lng gio dc theo m hnh TQM
Qun l cht lng gio dc theo TQM
Ch th qun l: Hiu trng, gio vin, hc sinh, ngi quan tm trong
Mi trng
Cc yu t u vo Hoch nh - thit k
Cc yu t din bin ca qu trnh, hot ng
Cc yu t u ra Kim tra - nh gi
Mc ch nn vn ha cht lng
Thc hin
Tha mn nhu cu ca cc bn lin quan
Hnh ng iu chnh = H pht huy H un nn H x l
- QLCLGD theo TQM i hi mi thnh vin trong nh trng ng thun quyt tm thc hin k hoch ca c nhn, ca trng, hng ti cht lng hc sinh. - Thc hin ci tin tng bc vng chc, ci tin lin tc, k tha cc mt mnh, khc phc tng bc cc yu km, ci tin phi m bo va sc v m bo thnh cng QLCLGD. - i hi phi c k hoch c th, phn cng trch nhim r rng. Mi ngi u tr thnh ngi t qun l cng vic ca mnh n kt qu cui cng. Mun vy, phi xy dng c h thng tiu ch nh gi hot ng ca hiu trng, gio vin, hc sinh mt cch ph hp. - Phi to lp mng li thng tin qun l hai chiu thng sut t hiu trng n gio vin, lp hc sinh, cha m hc sinh v ngc li. Thng tin kp thi gip ngi qun l ra cc quyt nh iu chnh kp thi trong qu trnh thc hin k hoch, to s gn kt, thng nht trong nh trng. - Vn dng TQM cn c s bi dng kin thc, k nng qun l, t chc lao ng mt cch khoa hc, to ra nhng thay i nhn thc v cht lng, vn ha cht lng ca nh trng, mi hot ng u hng ti nng cao cht lng gio dc. - To ra mt mi trng v cung cch lm vic cng tc, hc hi v chia s kinh nghim gia cc ng nghip hng vo nng cao cht lng cc hot ng s phm nhm em n thng xuyn nhng gi tr gia tng gip hc sinh pht trin.
Qun l trng THPT theo hng dn ch ha v x hi ha gio dc

- Theo Quyt nh s 20/2005/Q BGD&T ngy 24/6/2005 v vic ph duyt n Quy hoch pht trin x hi ha gio dc giai on 2005 - 2010 xc nh: Nh nc qun l thng nht i vi cc c s gio dc v o to cng lp v ngoi cng lp; to iu kin cc c s cng pht trin n nh, lu di; bo m li ch ca tng c 153
nhn, tp th v ton x hi; phn cp qun l, gn quyn hn vi trch nhim ca tng cp qun l gio dc, ca tp th v c nhn ngi ng u cc c quan hnh chnh nh nc cc cp; gn phn cp nhim v vi phn cp qun l v ti chnh, t chc nhn s v bo m cc iu kin vt cht khc v: Tng cng thc hin dn ch trong gio dc v o to, xy dng mt hnh lang php l r rng, minh bch v thc hin ci cch th tc hnh chnh trong vic thnh lp cc c s gio dc, to iu kin ton x hi tham gia mt cch thun li vo qu trnh x hi ha. - V qun l trng THPT ngoi cng lp theo hng dn ch ha v x hi ha gio dc. Thc hin ng Ngh quyt 05 ca Chnh ph v x hi ha gio dc, khng phn bit trng cng lp v ngoi cng lp trong vic u t kinh ph cho ngi hc. Nh nc cn h tr cc trng ngoi cng lp v mt iu kin c s vt cht, m bo mi trng ngoi cng lp c thnh lp l m bo nhng iu kin gio dc ton din. Theo , ch cho cc trng ngoi cng lp c thnh lp khi c iu kin c s vt cht, i ng gio vin v cn b qun l gio dc. - Mi hot ng ca nh trng ngoi cng lp, cho d l trng t thc th cng khng th quan nim l ca ring ch trng hay ca mt hiu trng no . Sn phm ca gio dc bao gi mang tnh x hi cao. Qu trnh o to l qu trnh tham gia ca nhiu lc lng: gio vin, cng nhn vin, cha m hc sinh v c bn thn mi hc sinh. Hin nay qun l cc trng ngoi cng lp cn phn nh r v s hu c nhn v qun l c nhn. V S hu c nhn khng c ngha l c s hu c nhn l qun l theo phng php c quyn. Ngay c trong kinh t, cc tp on, cng ty cho d l ln n u ngi ta thy phi qun l theo cch phn quyn v dn ch mi tp hp tr tu v sc mnh ngun lc ca cc lc lng tham gia. Ni phng thc qun l theo hng dn ch ha khng c ngha ph nhn vai tr lnh o ca c nhn. Vy qun l theo hng dn ch ha y l qun l cc trng ngoi cng lp theo cch no? - Hiu trng cc nh trng ngoi cng lp phi cam kt cng khai vi hc sinh v cc chng trnh, ni dung cc mn hc v cc kt qu hc sinh s t c sau mi kha hc, nm hc. - Hiu trng phi cng khai cam kt vic bi dng nng cao trnh gio vin, gio vin c quyn tham gia la chn cc phng php gio dc, ging dy v nh trng c trch nhim p ng nhng yu cu cn thit gip gio vin nng cao cht lng ging dy. Gio vin phi cam kt nh trng s p ng cc yu cu nng cao cht lng ging dy ca nh trng. - Hng nm mi lc lng gio dc nh trng c cng khai tham gia bn bc xy dng k hoch pht trin nh trng. Cam kt thc hin trch nhim c nhn v cc k hoch ca nm hc.
Qun l trng THPT theo hng tng cng qun l cc ngun lc c s vt cht - thit b gio dc
Qun l cc ngun lc c s vt cht - thit b gio dc ca nh trng nhm thc
hin tt i mi chng trnh. - i mi chng trnh gn lin vi nhng yu cu v trang b, s dng thit b dy b mn theo quan nim tin tin v phng php dy hc, coi thit b dy hc khng phi ch l phng tin minh ha, trc quan ha iu trnh by, ging gii ca gio vin m chnh l ngun tri thc, phng tin, truyn ti thng tin, phng tin t duy, nghin cu hc tp, tip cn t nhin v x hi ca hc sinh, gip hc sinh t tm kin kin thc. Cn quan tm khuyn khch gio vin tng cng s dng thit b dy hc, gim dn v tin ti khc phc tnh trng dy chay. Trong iu kin kinh ph hn hp, Nh nc kh c th trang b , p ng ti a nhu cu v thit b dy hc cho nh trng, yu cu t chc tm kim v t sn xut thit b dy hc tip tc c t ra. 154
- Chng trnh mi t ra nhiu yu cu mi v t chc dy hc v cc hot ng gio dc, lm cho vic dy hc thot ra khi gii hn ca bn bc tng lp hc, lm cho cc hot ng dy hc v gio dc gn vi thc tin, gn vi cuc sng, gn vi nhng a ch v i tng m hc sinh u thch trong qu trnh hc tp. ng thi, chng trnh cng t ra nhng yu cu t chc dy hc phn ha ht sc a dng, i hi phi c iu kin vt cht thc hin (chng hn vic dy hc theo cc ni dung t chn lm cho cc nhm hc tp thay i rt linh hot khng trng hp vi cc lp hc theo quy nh ca nh trng, i hi s phng hc phi nhiu hn s lp hc). Chng trnh mi i hi nh trng phi tr thnh mt mi trng gio dc ch thc, mi trng pht trin mt cch hi ha, ton din nhn cch hc sinh ch khng phi ch l ni hc sinh n nghe ging. Vic hc tp THPT thng gn lin vi khoa hc b mn, mang tnh nghin cu, gn lin vi cc thit b lm vic, cc i tng nghin cu ca b mn, rt cn thit phi tin hnh dy hc cc phng th nghim, phng b mn, phng my... - cp ti vn qun l v s dng thit b nhm tng cng hiu qu thit b dy hc, Th trng B GD&T Nguyn Vn Vng nu ra cc gii php trc mt cng nh lu di vic qun l v s dng thit b khc phc c tt c nhng hn ch hin nay: - Cn lm thay i nhn thc ca cn b, gio vin v cng tc thit b. y l mt vn cn phi tr thnh ni dung trong cng tc qun l. Hiu trng, hiu ph cn coi y l mt ni dung qun l nh trng. - Ch trng cng tc o to, bi dng gio vin: Nm nay B s chnh thc ban hnh ti liu hng dn s dng thit b (ti liu ny c lm theo mt quy trnh nghim ngt, quy trnh ny lm nh mt b sch gio vin, c thm nh, c bi dng gio vin v yu cu gio vin s dng thit b). S ch o cc trng s phm trong khu o to gio vin ch trng o to gio vin s dng thit b c ng thi phi ch trng bi dng thng xuyn. Phi r sot li xem vic bi dng gio vin s dng thit b ph hp cha iu chnh. Tng cng cng tc kim tra nh gi trn c s php l, hnh chnh trong cng tc s dng thit b. S phi tin thm mt bc na trong cng tc ny, c th phi c tiu ch nh gi gio vin, tiu ch ny c hai yu cu, mt l k nng s phm v hai l kh nng s dng thit b trong cc yu cu c th. - Xy dng phng hc b mn: Trong quy ch v trng chun quc gia cng c tiu ch v phng hc b mn nhng cha y . B ang son tho mt vn bn ring v phng hc b mn, gm nhng phng hc b mn no v tiu ch cn phi cn nhc lm sao va p ng tng lai va c th tn dng c nhng phng c hin ti ca nh trng. Phng hc b mn l mt gii php tch cc k quan trng thit b, sp ti B s tp trung trc mt vo cc phng hc b mn Ton, L, Ha, Sinh. Nu khng c cc iu kin tch tng phng th c th ghp. Tp trung sm ban hnh vn bn chnh sch, bin ch cho cn b thit b. - y mnh phong tro t lm dng dy hc. Khi c danh mc thit b khng phi l ti thiu v trong s chc chn s c nhng thit b khng phi c sn xut bng cng ngh m c th ch bng bn tay v c sng to. V vy vic t lm dng dy hc s rt c ngha. (Ngun: Th trng B GD&T Nguyn Vn Vng - iu quan trng l phi thay i nhn thc ca cn b, gio vin v vic s dng thit b Bo Gio dc v Thi i. S 39 nm th 47. Th by 1/4/2006)
155
Qun l trng THPT theo hng m bo s lnh o ca t chc ng, phi hp cc t chc on th qun chng ca gio vin v hc sinh
- i mi chng trnh gio dc THPT i hi i mi mt cch ng b hot ng ca cc t chc trong nh trng hng vo thc hin mc tiu chung. Ngi hiu trng cn ch ng m bo s lnh o ca t chc ng v c k hoch kt ni, phi hp hnh ng vi cc t chc on th qun chng ca gio vin, hc sinh, ban i din cha m hc sinh, cc c cu t chc a phng,... tt c cng nhm vo nh hng chung: thc hin i mi chng trnh THPT, nng cao cht lng gio dc. - V quan h phi hp thc hin nhim v chuyn mn. Theo bn Tha thun gia Cng on gio dc Vit Nam vi B Gio dc v o to v quan h cng tc gia c quan gio dc cc cp v cng on trong ngnh Gio dc ch r: + Ngi ng u cc c s gio dc, c quan gio dc, n v trong ngnh (sau y gi chung l Th trng c quan gio dc) cn thng tin y , kp thi ng li, chnh sch ca ng v Nh nc v gio dc v o to, nhng ch trng, k hoch cng tc ca ngnh ti t chc cng on gio dc v cn b, cng chc, vin chc, lao ng (sau y gi chung l ngi lao ng). + Ban Chp hnh cng on cc cp trong ngnh (sau y gi chung l cng on gio dc) c trch nhim v ch ng phi hp vi c quan gio dc cng cp t chc ng vin ngi lao ng trong n v tch cc tham gia thc hin i mi trong gio dc, xy dng i ng nh gio v cn b qun l gio dc c phm cht cao, v s lng, ng b v c cu, t chun o to theo quy nh, gp phn nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc. + Th trng c quan gio dc to iu kin cng on ch ng t chc cc hot ng tham gia qun l ngnh, tch cc cc hot ng x hi tng cng thu ht ngun lc xy dng ngnh, cng c trch nhim trong gii quyt v khc phc nhng yu km trong ngnh, thc hin cng bng x hi trong gio dc v pht trin gio dc min ni, vng kh khn. (Ngun: Tha thun s 394/CGDVN-BGD&T ngy 15 thng 8 nm 2005 Gia Cng on gio dc Vit Nam vi B Gio dc v o to v quan h cng tc gia c quan gio dc cc cp v cng on trong ngnh Gio dc).
. Qun l trng THPT theo hng t ch trong qun l ti chnh

- Trn c s qui m pht trin hc sinh ca tng trng, S Gio dc v o to lp d ton ngn sch gio dc, d ton chi cc chng trnh mc tiu hng nm v gio dc gi c quan chuyn mn ca UBND tnh theo quy nh ca php lut, sau khi c giao d ton ngn sch, phi hp vi cc c quan chuyn mn phn b ngn sch gio dc, hng dn, kim tra vic thc hin. Qun l ti chnh ti cc trng hc cn thc hin theo nguyn tc khon ti chnh. Tuy nhin, cc cp qun l gio dc v cc lnh vc chuyn mn lin quan cn ban hnh cc quy nh to iu kin cho nh trng tip nhn cc ngun huy ng ti chnh trong x hi. ng thi, c nhng hng dn chi tiu c hiu qu trong khun kh quy nh ca php lut. - Theo Quyt nh s 20/2005/Q-BGD&T ngy 24/6/2005 V vic ph duyt n Quy hoch pht trin x hi ha gio dc giai on 2005 - 2010 xc nh: Chuyn cc trng trung hc ph thng cng lp sang thc hin c ch t ch, t chu trch nhim v thc hin nhim v, t chc b my, bin ch v ti chnh. Trc mt, chuyn cc trng trung hc ph thng cng lp c ngun thu s nghip thnh ph, th x, khu vc kinh t pht trin sang thc hin c ch t ch ti chnh, t m bo mt phn chi ph hot ng thng xuyn. C l trnh chuyn cc trng trung hc ph thng bn cng lp sang loi hnh dn lp, t thc. Khuyn khch pht trin trng trung hc ph thng dn lp v t thc cc vng min trn c nc, nht l cc th v vng kinh 156
t pht trin. n nm 2010, t l hc sinh trung hc ph thng ngoi cng lp khong 40%. - Cc trng THPT ch ng trong qun l ti chnh, thu, chi theo quy nh ca Ngh nh 10/2002/N-CP. - V ti chnh cc trng ngoi cng lp, cn phn nh r v s hu c nhn ca nhng ngi m trng, nhng v mt qun l phi qun l theo hng cng khai minh bch: + nh mc thu hc ph ca ngi hc do tng trng cn c s u t c s vt cht v cc chng trnh hc c th ca mi trng m c mt khung hc ph cho ph hp ngi hc, min ngi hc chp nhn nhng nh nc phi tham gia qun l bo v quyn li ca ngi hc. Hng nm cc trng ngoi cng lp phi ln k hoch s dng phn b ti chnh cho cc hng mc chi, Hiu trng c trch nhim iu hnh theo cc hng mc ghi trong k hoch thng qua hi ng s phm. Nhng trng c Hi ng qun tr cc ch tch v Hiu trng phi bo co cng khai vi hi ng gio dc. Cc cn b gio vin c quyn cht vn cc khon chi khng minh bch, khng c hiu qu. + Cui nm ti chnh, cc trng ngoi cng lp phi mi c quan kim ton xc nhn cc khon chi nht l cc khon chi cho hot ng gio dc, chi bi dng gio vin, chi trang thit b phc v nng cao cht lng gio dc, ging dy phi c m bo v cn i. Bn nh gi ca c quan kim tra c gi n c quan qun l gio dc cp trn v c quan ti chnh ca a phng kp thi can thit khi c nhng sai tri vng mc. e. Qun l trng THPT theo hng tng cng ng dng cc thnh tu ca khoa hc - cng ngh c bit l cng ngh thng tin v truyn thng vo cc hot ng qun l gio dc v cc hot ng gio dc ca nh trng - Tng cng ng dng cc thnh tu ca khoa hc - cng ngh trong vic thit lp, s dng cc phng tin dy hc hin i i mi phng php, hnh thc t chc dy hc. - Thit lp h thng thng tin ca trng (gm i ng v cc iu kin phng tin k thut cn thit) h thng c nng lc thu nhn y , x l chnh xc v chuyn ti kp thi mi thng tin ni b v cc thng tin a chiu t ni b nh trng n cp qun l v cc t chc hu quan ngoi nh trng. - Thu thp y , x l chnh xc v chuyn ti nhanh chng n cc b phn v c nhn trong trng cc tin v ch chnh sch v c ch gio dc, v nng lc ca b my t chc v i ng nhn s ca trng, v tim lc ti lc v vt lc gio dc ca trng, nhng nh hng thun hoc bt thun ca mi trng (x hi, t nhin) i vi nh trng; trong ch trng n: + Nhng thng tin v Chin lc pht trin kinh t - x hi (cp quc gia v a phng), Chin lc pht trin gio dc (chung v ca tng cp hc); nhng thng tin v i mi mc tiu, ni dung, chng trnh, phng php gio dc; nhng thng tin v ch th nhim v nm hc ca ngnh...; + Nhng thng tin t hc sinh, cng ng, x hi v t ngay i ng nh gio trong trng v yu cu x hi, v cht lng v hiu qu gio dc ca trng, nhng c hi v thch thc, nhng vn bc xc ca gio dc m nh trng cn phi tho g... + Nhng thng tin v tin b ca khoa hc - cng ngh trong nc v trn th gii; - Tm c cc mu thun c bn, nhng ro cn trong lnh vc thng tin v truyn thng trong trng nh ra cc gii php qun l nhm to ra ng lc v tho g kh khn.
157
i mi chng trnh gio dc THPT l cng cuc quan trng, cp bch v cn thit. Trong bi cnh mi ca t nc, vic i mi chng trnh t ra nhiu yu cu mi i vi cc hot ng gio dc - dy hc trong nh trng, nhiu i hi mi i vi hot ng s phm ca gio vin. iu t ra nhiu yu cu mi i vi cng tc qun l ca ngi hiu trng, i hi ngi hiu trng phi thay i s qun l qun l s thay i. IV. thanh tra ton din nh trng A. nh hNG CHUNG 1. Phm vi v i tng p dng Thng t ny hng dn v ni dung, quy trnh, cch nh gi kt qu thanh tra ton din nh trng, c s gio dc v hot ng s phm ca nh gio; c p dng i vi cc loi hnh nh trng trong h thng gio dc quc dn v trng ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr- x hi, lc lng v trang nhn dn v c s gio dc khc ( sau y gi chung l nh trng, c s gio dc). 2. Thanh tra ton din Thanh tra ton din nh trng, c s gio dc l xem xt vic thc hin nhim v v quyn hn ca nh trng, c s gio c quy nh theo Lut Gio dc, iu l nh trng, quy ch t chc v hot ng ca cc c s gio dc khc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 3. Thanh tra hot ng s phm ca nh gio Thanh tra hot ng s phm ca nh gio l xem xt vic thc hin nhim v ging dy v gio dc ca nh gio theo quy nh ca Lut Gio dc v nhng quy nh khc c lin quan. 4. Trch nhim thanh tra ton din C quan qun l nh nc v gio dc c thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp trng, c s gio dc theo iu 51 ca Lut Gio dc v Ngh nh s 166/2004/N-CP ca Chnh ph ngy 16/9/2004 qui nh trch nhim qun l nh nc v gio dc c trch nhim thanh tra ton din nh trng, c s gio dc.
B. THANH TRA TON DIN NH TRNG, C S GIO DC
I. Mc ch yu cu 1. nh gi ton din vic thc hin nhim v v quyn hn ca nh trng, c s gio dc trn c s xem xt, i chiu vi nhng quy nh ca Lut Gio dc v cc vn bn php quy hng dn ca B Gio dc v o to (B GD&T) v mc tiu, k hoch, chng trnh, ni dung, phng php gio dc, quy ch chuyn mn, quy ch thi, cp vn bng chng ch, nhng quy nh v iu kin bo m cht lng gio dc. 2. nh gi ng thc trng tnh hnh hot ng ca nh trng, c s gio dc v vic thc hin cc quy nh ca php lut, khng nh nhng mt lm c, pht huy u im v xut nhng bin php khc phc nhng yu km (nu c); ng thi kin ngh vi cc cp qun l iu chnh, b sung cc chnh sch, quy nh cn thit nh trng, c s gio dc thc hin nhim v, quyn hn theo quy nh. 3. Cc cp qun l m bo mi nm hc tin hnh thanh tra ton din t t nht 20% s trng trc thuc v 5 nm mi trng c thanh tra ton din mt ln; thanh tra hot ng s phm phi t 20% tng s nh gio ca trng trc thuc. II. Ni dung thanh tra 1.Thc hin k hoch gio dc a) Tuyn sinh v qun l ngi hc: Thc hin ch tiu, s lng hc sinh tng khi (kho) lp. b) T chc ging dy, hc tp: Thc hin k hoch dy hc, thc hin quy ch chuyn mn v kim tra, thi hc k, hc phn, nh gi xp loi hc lc, kt qu tt nghip 3 nm lin k thi im thanh tra; xc nhn hoc cp vn bng, chng ch. 158
c) Hot ng s phm ca nh gio (xem ni dung hng dn muc III.Thanh tra hot ng s phm ca nh gio). d) Thc hin k hoch gio dc o c, thm m, th cht, quc phng, lao ng hng nghip, ph cp gio dc, nui dng (nu c) theo quy nh bao gm hot ng theo k hoch ln lp, ngoi gi, hot ng x hi (nu c); kt qu xp loai o c (hnh kim) v hot ng gio dc 3 nm lin k. 2. T chc nh trng, c s gio dc a) S lng cn b qun l, nh gio, nhn vin theo nh mc b) Cc phng ban, hi ng chc nng c) Khoa, t chuyn mn, nghip v d) Cc t chc on th 3. C s vt cht k thut a) Din tch khun vin, cnh quan (cng trng, tng ro, cy xanh) v th tc php l v quyn s dng t. b) S lng phng hc, phng lm vic, phng th nghim thc hnh, phng b mn, th vin, phng a chc nng, phng y t, bp n tp th, khu ni tr, bn tr (nu c). c) Trang thit b dy hc, phng tin lm vic. d) Khu vc xe, v sinh, sn chi, bi tp, nh a chc nng, b bi (nu c). 4. Cng tc qun l ca hiu trng a) Qun l k hoch gio dc (k hoch o to). i vi cc trng trung cp, cao ng, i hc ngoi k hoch trn cn c k hoch nghin cu khoa hc, phc v x hi. b) Qun l cn b, nh gio, nhn vin v ngi hc. Tuyn dng; qun l h s nh gio, cn b, nhn vin, ngi hc; vic b tr, s dng; k hoch bi dng i ng nh gio. c) T chc cho nh gio, cn b, nhn vin v ngi hc tham gia cc hot ng x hi. d) Thc hin ch chnh sch i vi nh gio v ngi hc. ) Qun l hnh chnh, ti chnh, cng sn: H s, s sch; thu chi v s dng cc ngun ti chnh; u t xy dng, s dng c s vt cht k thut, bo qun ti sn cng. 5. T nh gi cht lng gio dc v kt qu kim nh cht lng gio dc ca c quan thm nh (nu c).
III. Quy trnh thanh tra

1. Thm quyn, cn c ra quyt nh thanh tra ton din a) Cn c vo k hoch thanh tra hng nm, th trng c quan thanh tra, t chc thanh tra, trng phng gio dc qun, huyn ra quyt nh thanh tra v thnh lp on thanh tra ton din. Khi xt thy cn thit th trng c quan qun l nh nc ra quyt nh thanh tra v thnh lp on thanh tra.ton din. b) on thanh tra c Trng on v 5 n 15 thnh vin. 2. Thi hn thanh tra ton din a) Cuc thanh tra do Thanh tra tnh, Thanh tra b tin hnh khng qu 30 ngy. b) Cuc thanh tra do Thanh tra huyn, Thanh tra s, Ban thanh tra ca cc gio dc i hc tin hnh khng qu 15 ngy. c) Thi hn ca cuc thanh tra ton din c tnh t ngy cng b quyt nh thanh tra n khi kt thc vic thanh tra ti ni c thanh tra.. 3. Trnh t, th tc thanh tra a) Cng tc chun b - Tp hp thng tin v n v c thanh tra. - Thu thp cc vn bn php quy lin quan ca B ban hnh. - Lp k hoch thanh tra: xc nh mc ch, yu cu, ni dung, d kin thnh phn on v thi gian tin hnh thanh tra; d tr kinh ph. - Trnh ngi c thm quyn ra quyt nh thanh tra. - Hp on thng bo quyt nh thanh tra, phn cng nhim v cho tng thnh vin, xy dng mu bin bn v nhng vic cn thit khc. 159
b) Tin hnh thanh tra - T chc cng b quyt nh, thng bo k hoch thanh tra vi lnh o n v c thanh tra. - Nghe bo co ca lnh o n v v tnh hnh v kt qu thc hin nhim v t u nm hc n thi im thanh tra. - Cht vn, trao i ca on vi lnh o n v. - Xem xt h s ca cc t chuyn mn, nghip vu; t chc on th, phng ban chc nng. - Xem xt hot ng s phm ca nh gio: h s chuyn mn, d gi. - Hi on tng hp kt qu thanh tra ca tng b phn; chun b ni dung lm vic vi n v v cc c quan c lin quan. - Thng bo d tho kt lun thanh tra. c) Kt thc thanh tra - Chm nht sau 15 ngy, k t ngy kt thc thanh tra, Trng on thanh tra phi c vn bn bo co kt qu thanh tra gi ti ngi ra quyt nh thanh tra v th trng c quan thanh tra cng cp. - Tp hp h s cuc thanh tra v lu tr theo quy nh d) Sau thanh tra - Thng bo kt qu thanh tra n n v c thanh tra, c quan ch qun v cc n v c lin quan. - Theo di vic thc hin cc kin ngh ca on thanh tra. IV. nh gi xp loi 1. Nhng cn c nh gi xp loi n v c thanh tra a) Mc tiu gio dc, chng trnh v k hoch gio dc (o to) ca nh trng, c s gio dc b) iu l nh trng, qui ch hot ng ca cc c s gio dc. c) Kt qu thc hin nhim v, quyn hn ca nh trng, c s gio dc. d) Kt qu kim nh cht lng (nu c). 2. Ni dung nh gi, xp loi. a) nh gi ton din nh trng, c s gio dc theo bn ni dung Mc II. phn B ca Thng t ny. b) Kt qu thc hin tng ni dung v kt qu chung ca n v c thanh tra c xp thnh 4 loi: tt, kh, t v cha t. 3. Tiu chun xp loi tng ni dung thanh tra a) Loi tt Thc hin y nhng nhim v trong ni dung t cc tiu chun, nh mc, ng quy nh do B GD&T ban hnh. b) Loi kh Thc hin y nhng nhim v trong ni dung t 80% cc tiu chun, nh mc, ng quy nh do B GD&T ban hnh. c) Loi t yu cu Thc hin y nhng nhim v trong ni dung t 50% tr ln cc tiu chun, nh mc, ng quy nh do B GD&T ban hnh. d) Loi cha t yu cu Thc hin cha y nhng nhim v trong ni dung theo cc tiu chun, nh mc, quy nh do B GD&T ban hnh. 4. Xp loi i vi n v c thanh tra a) Tt: Cc ni dung 1 v 4 xp loi tt, ni dung 2 v 3 xp loi kh.tr ln b) Kh: Cc ni dung 1 v 4 xp loi kh tr ln, ni dung 2 v 3 xp loi t yu cu tr ln. c) t yu cu: Cc ni dung 1 v 4 xp loi t yu cu tr ln, ni dung 2 v 3 xp loi cha t yu cu tr ln. d) Cha t yu cu: cc trng hp cn li.
160
C. Thanh tra hot ng s phm ca nh gio

Thng t ny hng dn ni dung, quy trnh v cch nh gi hot ng s phm ca nh gia ni chung; ring nh gio l ging vin c nhng hng dn b sung ca th trng c s gio dc i hc.
(I). Hnh thc thanh tra hot ng s phm

1. Thanh tra hot ng s phm ca nh gio c tin hnh trong cuc thanh tra ton din nh trng. 2. Thanh tra hot ng s phm ca nh gio c tin hnh c lp theo k hoch thanh tra ca c quan qun l nh trng.
(II). Ni dung thanh tra

1. Tiu chun nh gio a) Phm cht, o c, t tng. b) Trnh o to v chuyn mn nghip v (vn bng, chng ch). c) Sc kho. d) H s l lch. 2. Thc hin nhim v ging dy ca nh gio. a) Kim tra h s - Xem xt h s chuyn mn ca nh gio. - Xem xt h s t chuyn mn - Xem xt h s lp, v hc sinh theo b mn. b) Kim tra gi ln lp - D gi. - Phn tch. - nh gi gi dy. 3. Kt qu ging dy a) im kim tra hoc kt qu nh gi mn hc ca hc sinh t u nm n thi im thanh tra. b) Kim tra kho st ca cn b thanh tra. c) So snh kt qu ca cc lp do gio vin dy vi cc lp khc trong 3 nm lin k n thi im thanh tra. 4. Thc hin nhim v gio dc v cc quy nh ca php lut a) Thc hin cng tc ch nhim ( nu c). b) Thc hin ngha v cng dn, cc quy nh ca php lut v iu l nh trng, quy nh ca c s gio dc. c) Gi gn phm cht, uy tn, danh d nh gio; tn trng nhn cch, i x cng bng v bo v cc quyn li chnh ng ca ngi hc. d) Hc tp, rn luyn nng cao phm cht o c, trnh chnh tr, chuyn mn, nghip v ) Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut.
(III). Quy trnh thanh tra

1. Thi hn thanh tra a) Cuc thanh tra hot ng s phm ca nh gio do Thanh tra huyn, Thanh tra s, Ban, phng thanh tra ca cc c s gio dc i hc tin hnh khng qu 15 ngy. c) Thi hn ca cuc thanh tra c tnh t ngy cng b quyt nh thanh tra n khi kt thc vic thanh tra ti ni c thanh tra.. 2. Trnh t thanh tra a) Cng tc chun b - Thu thp thng tin v i tng thanh tra bao gm: trnh o to, tinh thn thi thc nhim v, uy tn i vi ng nghip. - Nghin cu ni dung c phn cng ging dy ca i tng b) Tin hnh thanh tra 161
- Xem xt, kim tra h s c nhn, phiu nh gi cng chc, vin chc, h s chuyn mn. - D t nht hai tit trn lp; phn tch nh gi. - Kho st trc nghim hc sinh sau tit d; trao i vi i tng thanh tra, lp phiu d gi. - Trao i vi t trng chuyn mn, t chc on th. c) Hon thin h s thanh tra: bin bn, phiu d gi d) Thng bo kt qu nh gi cho i tng thanh tra v th trng n v qun l i tng.
(IV). nh gi xp loi
1. Nhng cn c nh gi xp loi. a) Tiu chun nh gio. b) Tiu ch nh gi vin chc v phm cht, o c, v thc hin cc quy nh ca php lut; iu l nh trng, qui ch chuyn mn. c) Tiu ch nh gi gi dy. d) Kt qu kim nh cht lng (nu c). 2. Ni dung nh gi, xp loi. a) nh gi theo cc ni dung Mc II. phn C ca Thng t ny. b) Kt qu thc hin tng ni dung v kt qu chung c xp thnh 4 loi: tt, kh, t v cha t. 3. Xp loi i vi i tng c thanh tra. a) Tt: Cc ni dung 1 v 2 xp loi tt, ni dung 3,4 (phiu nh gi nhn vin) xp loi kh.tr ln. b) Kh: Cc ni dung 1 v 2 xp loi kh tr ln, ni dung 3, 4 (phiu nh gi nhn vin) xp loi t yu cu tr ln. c) t yu cu: Cc ni dung 1 v 2 xp loi t yu cu tr ln, ni dung 3, 4 (phiu nh gi nhn vin) xp loi t yu cu tr ln. d) Cha t yu cu: cc trng hp cn li.
Phn ph lc
1. Lut Gio dc ( 14/ 6/ 2005)
Chng I. nhng quy nh chung
iu 1. Phm vi iu chnh Lut GD quy nh v h thng GD quc dn; nh trng, c s GD khc ca h thng GD quc dn, ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, lc lng v trang nhn dn; t chc v c nhn tham gia hot ng GD. iu 2. Mc tiu GD Mc tiu GD l o to con ngi Vit Nam pht trin ton din, c o c, tri thc, sc kho, thm m v ngh nghip, trung thnh vi l tng c lp dn tc v ch ngha x hi; hnh thnh v bi dng nhn cch, phm cht v nng lc ca cng dn, p ng yu cu ca s nghip xy dng v bo v T quc. iu 3. Tnh cht, nguyn l GD 1. Nn GD Vit Nam l nn GD x hi ch ngha c tnh nhn dn, dn tc, khoa hc, hin i, ly ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng. 2. Hot ng GD phi c thc hin theo nguyn l hc i i vi hnh, GD kt 162
hp vi lao ng sn xut, l lun gn lin vi thc tin, GD nh trng kt hp vi GD gia nh v GD x hi. iu 4. H thng GD quc dn 1. H thng GD quc dn gm GD chnh quy v GD thng xuyn. 2. Cc cp hc v trnh o to ca h thng GD quc dn bao gm: a) GD mm non c nh tr v mu gio; b) GD ph thng c tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thng; c) GD ngh nghip c trung cp chuyn nghip v dy ngh; d) GD i hc v sau i hc (sau y gi chung l GD i hc) o to trnh cao ng, trnh i hc, trnh thc s, trnh tin s. iu 5. Yu cu v ni dung, phng php GD 1. Ni dung GD phi bo m tnh c bn, ton din, thit thc, hin i v c h thng; coi trng GD t tng v thc cng dn; k tha v pht huy truyn thng tt p, bn sc vn ha dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi; ph hp vi s pht trin v tm sinh l la tui ca ngi hc. 2. Phng php GD phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, t duy sng to ca ngi hc; bi dng cho ngi hc nng lc t hc, kh nng thc hnh, lng say m hc tp v ch vn ln. iu 6. Chng trnh GD 1. Chng trnh GD th hin mc tiu GD; quy nh chun kin thc, k nng, phm vi v cu trc ni dung GD, phng php v hnh thc t chc hot ng GD, cch thc nh gi kt qu GD i vi cc mn hc mi lp, mi cp hc hoc trnh o to. 2. Chng trnh GD phi bo m tnh hin i, tnh n nh, tnh thng nht; k tha gia cc cp hc, cc trnh o to v to iu kin cho s phn lung, lin thng, chuyn i gia cc trnh o to, ngnh o to v hnh thc GD trong h thng GD quc dn. 3. Yu cu v ni dung kin thc v k nng quy nh trong chng trnh GD phi c c th ha thnh sch gio khoa GD ph thng, gio trnh v ti liu ging dy GD ngh nghip, GD i hc, GD thng xuyn. Sch gio khoa, gio trnh v ti liu ging dy phi p ng yu cu v phng php GD. 4. Chng trnh GD c t chc thc hin theo nm hc i vi GD mm non v GD ph thng; theo nm hc hoc theo hnh thc tch lu tn ch i vi GD ngh nghip, GD i hc. Kt qu hc tp mn hc hoc tn ch m ngi hc tch lu c khi theo hc mt chng trnh GD c cng nhn xem xt v gi tr chuyn i cho mn hc hoc tn ch tng ng trong chng trnh GD khc khi ngi hc chuyn ngnh ngh o to, chuyn hnh thc hc tp hoc hc ln cp hc, trnh o to cao hn. B trng B GD & T quy nh vic thc hin chng trnh GD theo hnh thc tch lu tn ch, vic cng nhn xem xt v gi tr chuyn i kt qu hc tp mn hc hoc tn ch. iu 7. Ngn ng dng trong nh trng v c s GD khc; dy v hc ting ni, ch vit ca dn tc thiu s; dy ngoi ng 1. Ting Vit l ngn ng chnh thc dng trong nh trng v c s GD khc. Cn c vo mc tiu GD v yu cu c th v ni dung GD, Th tng Chnh ph quy nh vic dy v hc bng ting nc ngoi trong nh trng v c s GD khc. 2. Nh nc to iu kin ngi dn tc thiu s c hc ting ni, ch vit ca dn tc mnh nhm gi gn v pht huy bn sc vn ha dn tc, gip cho hc sinh 163
ngi dn tc thiu s d dng tip thu kin thc khi hc tp trong nh trng v c s GD khc. Vic dy v hc ting ni, ch vit ca dn tc thiu s c thc hin theo quy nh ca Chnh ph. 3. Ngoi ng quy nh trong chng trnh GD l ngn ng c s dng ph bin trong giao dch quc t. Vic t chc dy ngoi ng trong nh trng v c s GD khc cn bo m ngi hc c hc lin tc v c hiu qu. iu 8. Vn bng, chng ch 1. Vn bng ca h thng GD quc dn c cp cho ngi hc sau khi tt nghip cp hc hoc trnh o to theo quy nh ca Lut ny. Vn bng ca h thng GD quc dn gm bng tt nghip trung hc c s, bng tt nghip trung hc ph thng, bng tt nghip trung cp, bng tt nghip cao ng, bng tt nghip i hc, bng thc s, bng tin s. 2. Chng ch ca h thng GD quc dn c cp cho ngi hc xc nhn kt qu hc tp sau khi c o to hoc bi dng nng cao trnh hc vn, ngh nghip. iu 9. Pht trin GD Pht trin GD l quc sch hng u nhm nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti. Pht trin GD phi gn vi nhu cu pht trin kinh t - x hi, tin b khoa hc, cng ngh, cng c quc phng, an ninh; thc hin chun ha, hin i ha, x hi ha; bo m cn i v c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min; m rng quy m trn c s bo m cht lng v hiu qu; kt hp gia o to v s dng. iu 10. Quyn v ngha v hc tp ca cng dn Hc tp l quyn v ngha v ca cng dn. Mi cng dn khng phn bit dn tc, tn gio, tn ngng, nam n, ngun gc gia nh, a v x hi, hon cnh kinh t u bnh ng v c hi hc tp. Nh nc thc hin cng bng x hi trong GD, to iu kin ai cng c hc hnh. Nh nc v cng ng gip ngi ngho c hc tp, to iu kin nhng ngi c nng khiu pht trin ti nng. Nh nc u tin, to iu kin cho con em dn tc thiu s, con em gia nh vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn, i tng c hng chnh sch u i, ngi tn tt, khuyt tt v i tng c hng chnh sch x hi khc thc hin quyn v ngha v hc tp ca mnh. iu 11. Ph cp GD 1. GD tiu hc v GD trung hc c s l cc cp hc ph cp. Nh nc quyt nh k hoch ph cp GD, bo m cc iu kin thc hin ph cp GD trong c nc. 2. Mi cng dn trong tui quy nh c ngha v hc tp t trnh GD ph cp. 3. Gia nh c trch nhim to iu kin cho cc thnh vin ca gia nh trong tui quy nh c hc tp t trnh GD ph cp. iu 12. X hi ha s nghip GD Pht trin GD, xy dng x hi hc tp l s nghip ca Nh nc v ca ton dn. Nh nc gi vai tr ch o trong pht trin s nghip GD; thc hin a dng ha cc loi hnh trng v cc hnh thc GD; khuyn khch, huy ng v to iu kin t chc, c nhn tham gia pht trin s nghip GD. Mi t chc, gia nh v cng dn c trch nhim chm lo s nghip GD, phi hp vi nh trng thc hin mc tiu GD, xy dng mi trng GD lnh mnh v an ton. iu 13. u t cho GD u t cho GD l u t pht trin. 164
Nh nc u tin u t cho GD; khuyn khch v bo h cc quyn, li ch hp php ca t chc, c nhn trong nc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi u t cho GD. Ngn sch nh nc phi gi vai tr ch yu trong tng ngun lc u t cho GD. iu 14. Qun l nh nc v GD Nh nc thng nht qun l h thng GD quc dn v mc tiu, chng trnh, ni dung, k hoch GD, tiu chun nh gio, quy ch thi c, h thng vn bng, chng ch; tp trung qun l cht lng GD, thc hin phn cng, phn cp qun l GD, tng cng quyn t ch, t chu trch nhim ca c s GD. iu 15. Vai tr v trch nhim ca nh gio Nh gio gi vai tr quyt nh trong vic bo m cht lng GD. Nh gio phi khng ngng hc tp, rn luyn nu gng tt cho ngi hc. Nh nc t chc o to, bi dng nh gio; c chnh sch s dng, i ng, bo m cc iu kin cn thit v vt cht v tinh thn nh gio thc hin vai tr v trch nhim ca mnh; gi gn v pht huy truyn thng qu trng nh gio, tn vinh ngh dy hc. iu 16. Vai tr v trch nhim ca cn b qun l GD Cn b qun l GD gi vai tr quan trng trong vic t chc, qun l, iu hnh cc hot ng GD. Cn b qun l GD phi khng ngng hc tp, rn luyn, nng cao phm cht o c, trnh chuyn mn, nng lc qun l v trch nhim c nhn. Nh nc c k hoch xy dng v nng cao cht lng i ng cn b qun l GD nhm pht huy vai tr v trch nhim ca cn b qun l GD, bo m pht trin s nghip GD. iu 17. Kim nh cht lng GD Kim nh cht lng GD l bin php ch yu nhm xc nh mc thc hin mc tiu, chng trnh, ni dung GD i vi nh trng v c s GD khc. Vic kim nh cht lng GD c thc hin nh k trong phm vi c nc v i vi tng c s GD. Kt qu kim nh cht lng GD c cng b cng khai x hi bit v gim st. B trng B GD & T c trch nhim ch o thc hin kim nh cht lng GD. iu 18. Nghin cu khoa hc 1. Nh nc to iu kin cho nh trng v c s GD khc t chc nghin cu, ng dng, ph bin khoa hc, cng ngh; kt hp o to vi nghin cu khoa hc v sn xut nhm nng cao cht lng GD, tng bc thc hin vai tr trung tm vn ha, khoa hc, cng ngh ca a phng hoc ca c nc. 2. Nh trng v c s GD khc phi hp vi t chc nghin cu khoa hc, c s sn xut, kinh doanh, dch v trong vic o to, nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh, phc v pht trin kinh t - x hi. 3. Nh nc c chnh sch u tin pht trin nghin cu, ng dng v ph bin khoa hc GD. Cc ch trng, chnh sch v GD phi c xy dng trn c s kt qu nghin cu khoa hc ph hp vi thc tin Vit Nam. iu 19. Khng truyn b tn gio trong nh trng, c s GD khc Khng truyn b tn gio, tin hnh cc nghi thc tn gio trong nh trng, c s GD khc ca h thng GD quc dn, ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, lc lng v trang nhn dn. iu 20. Cm li dng cc hot ng GD 165
Cm li dng cc hot ng GD xuyn tc ch trng, chnh sch, php lut ca Nh nc, chng li Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, chia r khi on kt ton dn tc, kch ng bo lc, tuyn truyn chin tranh xm lc, ph hoi thun phong m tc, truyn b m tn, h tc, li ko ngi hc vo cc t nn x hi. Cm li dng cc hot ng GD v mc ch v li. Chng II h thng GD quc dn Mc 1. GD mm non iu 21. GD mm non GD mm non thc hin vic nui dng, chm sc, GD tr em t ba thng tui n su tui. iu 22. Mc tiu ca GD mm non Mc tiu ca GD mm non l gip tr em pht trin v th cht, tnh cm, tr tu, thm m, hnh thnh nhng yu t u tin ca nhn cch, chun b cho tr em vo hc lp mt. iu 23. Yu cu v ni dung, phng php GD mm non 1. Ni dung GD mm non phi bo m ph hp vi s pht trin tm sinh l ca tr em, hi ha gia nui dng, chm sc v GD; gip tr em pht trin c th cn i, kho mnh, nhanh nhn; bit knh trng, yu mn, l php vi ng, b, cha, m, thy gio, c gio v ngi trn; yu qu anh, ch, em, bn b; tht th, mnh dn, hn nhin, yu thch ci p; ham hiu bit, thch i hc. 2. Phng php GD mm non ch yu l thng qua vic t chc cc hot ng vui chi gip tr em pht trin ton din; ch trng vic nu gng, ng vin, khch l. iu 24. Chng trnh GD mm non 1. Chng trnh GD mm non th hin mc tiu GD mm non; c th ha cc yu cu v nui dng, chm sc, GD tr em tng tui; quy nh vic t chc cc hot ng nhm to iu kin tr em pht trin v th cht, tnh cm, tr tu, thm m; hng dn cch thc nh gi s pht trin ca tr em tui mm non. 2. B trng B GD & T ban hnh chng trnh GD mm non trn c s thm nh ca Hi ng quc gia thm nh chng trnh GD mm non. iu 25. C s GD mm non C s GD mm non bao gm: 1. Nh tr, nhm tr nhn tr em t ba thng tui n ba tui; 2. Trng, lp mu gio nhn tr em t ba tui n su tui; 3. Trng mm non l c s GD kt hp nh tr v mu gio, nhn tr em t ba thng tui n su tui. Mc 2. GD ph thng iu 26. GD ph thng 1. GD ph thng bao gm: a) GD tiu hc c thc hin trong nm nm hc, t lp mt n lp nm. Tui ca hc sinh vo hc lp mt l su tui; b) GD trung hc c s c thc hin trong bn nm hc, t lp su n lp chn. Hc sinh vo hc lp su phi hon thnh chng trnh tiu hc, c tui l mi mt tui; c) GD trung hc ph thng c thc hin trong ba nm hc, t lp mi n lp mi hai. Hc sinh vo hc lp mi phi c bng tt nghip trung hc c s, c tui l mi lm tui. 2. B trng B GD & T quy nh nhng trng hp c th hc trc tui i vi 166
hc sinh pht trin sm v tr tu; hc tui cao hn tui quy nh i vi hc sinh nhng vng c iu kin kinh t - x hi kh khn, hc sinh ngi dn tc thiu s, hc sinh b tn tt, khuyt tt, hc sinh km pht trin v th lc v tr tu, hc sinh m ci khng ni nng ta, hc sinh trong din h i ngho theo quy nh ca Nh nc, hc sinh nc ngoi v nc; nhng trng hp hc sinh hc vt lp, hc lu ban; vic hc ting Vit ca tr em ngi dn tc thiu s trc khi vo hc lp mt. iu 27. Mc tiu ca GD ph thng 1. Mc tiu ca GD ph thng l gip hc sinh pht trin ton din v o c, tr tu, th cht, thm m v cc k nng c bn, pht trin nng lc c nhn, tnh nng ng v sng to, hnh thnh nhn cch con ngi Vit Nam x hi ch ngha, xy dng t cch v trch nhim cng dn; chun b cho hc sinh tip tc hc ln hoc i vo cuc sng lao ng, tham gia xy dng v bo v T quc. 2. GD tiu hc nhm gip hc sinh hnh thnh nhng c s ban u cho s pht trin ng n v lu di v o c, tr tu, th cht, thm m v cc k nng c bn hc sinh tip tc hc trung hc c s. 3. GD trung hc c s nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt qu ca GD tiu hc; c hc vn ph thng trnh c s v nhng hiu bit ban u v k thut v hng nghip tip tc hc trung hc ph thng, trung cp, hc ngh hoc i vo cuc sng lao ng. 4. GD trung hc ph thng nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt qu ca GD trung hc c s, hon thin hc vn ph thng v c nhng hiu bit thng thng v k thut v hng nghip, c iu kin pht huy nng lc c nhn la chn hng pht trin, tip tc hc i hc, cao ng, trung cp, hc ngh hoc i vo cuc sng lao ng. iu 28. Yu cu v ni dung, phng php GD ph thng 1. Ni dung GD ph thng phi bo m tnh ph thng, c bn, ton din, hng nghip v c h thng; gn vi thc tin cuc sng, ph hp vi tm sinh l la tui ca hc sinh, p ng mc tiu GD mi cp hc. GD tiu hc phi bo m cho hc sinh c hiu bit n gin, cn thit v t nhin, x hi v con ngi; c k nng c bn v nghe, ni, c, vit v tnh ton; c thi quen rn luyn thn th, gi gn v sinh; c hiu bit ban u v ht, ma, m nhc, m thut. GD trung hc c s phi cng c, pht trin nhng ni dung hc tiu hc, bo m cho hc sinh c nhng hiu bit ph thng c bn v ting Vit, ton, lch s dn tc; kin thc khc v khoa hc x hi, khoa hc t nhin, php lut, tin hc, ngoi ng; c nhng hiu bit cn thit ti thiu v k thut v hng nghip. GD trung hc ph thng phi cng c, pht trin nhng ni dung hc trung hc c s, hon thnh ni dung GD ph thng; ngoi ni dung ch yu nhm bo m chun kin thc ph thng, c bn, ton din v hng nghip cho mi hc sinh cn c ni dung nng cao mt s mn hc pht trin nng lc, p ng nguyn vng ca hc sinh. 2. Phng php GD ph thng phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, sng to ca hc sinh; ph hp vi c im ca tng lp hc, mn hc; bi dng phng php t hc, kh nng lm vic theo nhm; rn luyn k nng vn dng kin thc vo thc tin; tc ng n tnh cm, em li nim vui, hng th hc tp cho hc sinh. iu 29. Chng trnh GD ph thng, sch gio khoa 1. Chng trnh GD ph thng th hin mc tiu GD ph thng; quy nh chun kin thc, k nng, phm vi v cu trc ni dung GD ph thng, phng php v hnh thc t chc hot ng GD, cch thc nh gi kt qu GD i vi cc mn hc mi 167
lp v mi cp hc ca GD ph thng. 2. Sch gio khoa c th ha cc yu cu v ni dung kin thc v k nng quy nh trong chng trnh GD ca cc mn hc mi lp ca GD ph thng, p ng yu cu v phng php GD ph thng. 3. B trng B GD & T ban hnh chng trnh GD ph thng, duyt sch gio khoa s dng chnh thc, n nh, thng nht trong ging dy, hc tp cc c s GD ph thng, trn c s thm nh ca Hi ng quc gia thm nh chng trnh GD ph thng v sch gio khoa. iu 30. C s GD ph thng C s GD ph thng bao gm: 1. Trng tiu hc; 2. Trng trung hc c s; 3. Trng trung hc ph thng; 4. Trng ph thng c nhiu cp hc; 5. Trung tm k thut tng hp - hng nghip. iu 31. Xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc v cp vn bng tt nghip trung hc c s, trung hc ph thng 1. Hc sinh hc ht chng trnh tiu hc c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c Hiu trng trng tiu hc xc nhn trong hc b vic hon thnh chng trnh tiu hc. 2. Hc sinh hc ht chng trnh trung hc c s c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c Trng phng GD v o to huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh (sau y gi chung l cp huyn) cp bng tt nghip trung hc c s. 3. Hc sinh hc ht chng trnh trung hc ph thng c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c d thi v nu t yu cu th c Gim c s GD v o to tnh, thnh ph trc thuc trung ng (sau y gi chung l cp tnh) cp bng tt nghip trung hc ph thng. Mc 3. GD ngh nghip iu 32. GD ngh nghip GD ngh nghip bao gm: 1. Trung cp chuyn nghip c thc hin t ba n bn nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung hc c s, t mt n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung hc ph thng; 2. Dy ngh c thc hin di mt nm i vi o to ngh trnh s cp, t mt n ba nm i vi o to ngh trnh trung cp, trnh cao ng. iu 33. Mc tiu ca GD ngh nghip Mc tiu ca GD ngh nghip l o to ngi lao ng c kin thc, k nng ngh nghip cc trnh khc nhau, c o c, lng tm ngh nghip, thc k lut, tc phong cng nghip, c sc kho nhm to iu kin cho ngi lao ng c kh nng tm vic lm, t to vic lm hoc tip tc hc tp nng cao trnh chuyn mn, nghip v, p ng yu cu pht trin kinh t - x hi, cng c quc phng, an ninh. Trung cp chuyn nghip nhm o to ngi lao ng c kin thc, k nng thc hnh c bn ca mt ngh, c kh nng lm vic c lp v c tnh sng to, ng dng cng ngh vo cng vic. Dy ngh nhm o to nhn lc k thut trc tip trong sn xut, dch v c nng lc thc hnh ngh tng xng vi trnh o to. iu 34. Yu cu v ni dung, phng php GD ngh nghip 168
1. Ni dung GD ngh nghip phi tp trung o to nng lc thc hnh ngh nghip, coi trng GD o c, rn luyn sc kho, rn luyn k nng theo yu cu o to ca tng ngh, nng cao trnh hc vn theo yu cu o to. 2. Phng php GD ngh nghip phi kt hp rn luyn k nng thc hnh vi ging dy l thuyt gip ngi hc c kh nng hnh ngh v pht trin ngh nghip theo yu cu ca tng cng vic. iu 35. Chng trnh, gio trnh GD ngh nghip 1. Chng trnh GD ngh nghip th hin mc tiu GD ngh nghip; quy nh chun kin thc, k nng, phm vi v cu trc ni dung GD ngh nghip, phng php v hnh thc o to, cch thc nh gi kt qu o to i vi mi mn hc, ngnh, ngh, trnh o to ca GD ngh nghip; bo m yu cu lin thng vi cc chng trnh GD khc. B trng B GD & T phi hp vi B trng, Th trng c quan ngang b c lin quan, trn c s thm nh ca hi ng thm nh ngnh v chng trnh trung cp chuyn nghip, quy nh chng trnh khung v o to trung cp chuyn nghip bao gm c cu ni dung, s mn hc, thi lng cc mn hc, t l thi gian gia l thuyt v thc hnh, thc tp i vi tng ngnh, ngh o to. Cn c vo chng trnh khung, trng trung cp chuyn nghip xc nh chng trnh o to ca trng mnh. Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh phi hp vi B trng, Th trng c quan ngang b c lin quan, trn c s thm nh ca hi ng thm nh ngnh v chng trnh dy ngh, quy nh chng trnh khung cho tng trnh ngh c o to bao gm c cu ni dung, s lng, thi lng cc mn hc v cc k nng ngh, t l thi gian gia l thuyt v thc hnh, bo m mc tiu cho tng ngnh, ngh o to. Cn c vo chng trnh khung, c s dy ngh xc nh chng trnh dy ngh ca c s mnh. 2. Gio trnh GD ngh nghip c th ha cc yu cu v ni dung kin thc, k nng quy nh trong chng trnh GD i vi mi mn hc, ngnh, ngh, trnh o to ca GD ngh nghip, p ng yu cu v phng php GD ngh nghip. Gio trnh GD ngh nghip do Hiu trng nh trng, Gim c trung tm dy ngh t chc bin son v duyt s dng lm ti liu ging dy, hc tp chnh thc trong c s GD ngh nghip trn c s thm nh ca Hi ng thm nh gio trnh do Hiu trng, Gim c trung tm dy ngh thnh lp. iu 36. C s GD ngh nghip 1. C s GD ngh nghip bao gm: a) Trng trung cp chuyn nghip; b) Trng cao ng ngh, trng trung cp ngh, trung tm dy ngh, lp dy ngh (sau y gi chung l c s dy ngh). 2. C s dy ngh c th c t chc c lp hoc gn vi c s sn xut, kinh doanh, dch v, c s GD khc. iu 37. Vn bng, chng ch GD ngh nghip 1. Hc sinh hc ht chng trnh dy ngh trnh s cp, chng trnh bi dng nng cao trnh ngh, c iu kin theo quy nh ca Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh th c d kim tra v nu t yu cu th c Th trng c s GD ngh nghip cp chng ch ngh. 2. Hc sinh hc ht chng trnh trung cp chuyn nghip, c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c d thi v nu t yu cu th c Hiu trng nh trng cp bng tt nghip trung cp chuyn nghip. 3. Hc sinh hc ht chng trnh dy ngh trnh trung cp, c iu kin theo quy nh ca Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh th c d thi v nu t 169
yu cu th c Hiu trng nh trng cp bng tt nghip trung cp ngh. Sinh vin hc ht chng trnh dy ngh trnh cao ng, c iu kin theo quy nh ca Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh th c d thi v nu t yu cu th c Hiu trng nh trng cp bng tt nghip cao ng ngh. Mc 4. GD i hc iu 38. GD i hc GD i hc bao gm: 1. o to trnh cao ng c thc hin t hai n ba nm hc ty theo ngnh ngh o to i vi ngi c bng tt nghip trung hc ph thng hoc bng tt nghip trung cp; t mt nm ri n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh; 2. o to trnh i hc c thc hin t bn n su nm hc ty theo ngnh ngh o to i vi ngi c bng tt nghip trung hc ph thng hoc bng tt nghip trung cp; t hai nm ri n bn nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh; t mt nm ri n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip cao ng cng chuyn ngnh; 3. o to trnh thc s c thc hin t mt n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip i hc; 4. o to trnh tin s c thc hin trong bn nm hc i vi ngi c bng tt nghip i hc, t hai n ba nm hc i vi ngi c bng thc s. Trong trng hp c bit, thi gian o to trnh tin s c th c ko di theo quy nh ca B trng B GD & T. Th tng Chnh ph quy nh c th vic o to trnh tng ng vi trnh thc s, trnh tin s mt s ngnh chuyn mn c bit. iu 39. Mc tiu ca GD i hc 1. Mc tiu ca GD i hc l o to ngi hc c phm cht chnh tr, o c, c thc phc v nhn dn, c kin thc v nng lc thc hnh ngh nghip tng xng vi trnh o to, c sc kho, p ng yu cu xy dng v bo v T quc. 2. o to trnh cao ng gip sinh vin c kin thc chuyn mn v k nng thc hnh c bn gii quyt nhng vn thng thng thuc chuyn ngnh c o to. 3. o to trnh i hc gip sinh vin nm vng kin thc chuyn mn v c k nng thc hnh thnh tho, c kh nng lm vic c lp, sng to v gii quyt nhng vn thuc chuyn ngnh c o to. 4. o to trnh thc s gip hc vin nm vng l thuyt, c trnh cao v thc hnh, c kh nng lm vic c lp, sng to v c nng lc pht hin, gii quyt nhng vn thuc chuyn ngnh c o to. 5. o to trnh tin s gip nghin cu sinh c trnh cao v l thuyt v thc hnh, c nng lc nghin cu c lp, sng to, pht hin v gii quyt nhng vn mi v khoa hc, cng ngh, hng dn nghin cu khoa hc v hot ng chuyn mn. iu 40. Yu cu v ni dung, phng php GD i hc 1. Ni dung GD i hc phi c tnh hin i v pht trin, bo m c cu hp l gia kin thc khoa hc c bn, ngoi ng v cng ngh thng tin vi kin thc chuyn mn v cc b mn khoa hc Mc - Lnin, t tng H Ch Minh; k tha v pht huy truyn thng tt p, bn sc vn ha dn tc; tng ng vi trnh chung ca khu vc v th gii. o to trnh cao ng phi bo m cho sinh vin c nhng kin thc khoa hc c bn v kin thc chuyn mn cn thit, ch trng rn luyn k nng c bn v nng lc thc hin cng tc chuyn mn. 170
o to trnh i hc phi bo m cho sinh vin c nhng kin thc khoa hc c bn v kin thc chuyn mn tng i hon chnh; c phng php lm vic khoa hc; c nng lc vn dng l thuyt vo cng tc chuyn mn. o to trnh thc s phi bo m cho hc vin c b sung v nng cao nhng kin thc hc trnh i hc; tng cng kin thc lin ngnh; c nng lc thc hin cng tc chuyn mn v nghin cu khoa hc trong chuyn ngnh ca mnh. o to trnh tin s phi bo m cho nghin cu sinh hon chnh v nng cao kin thc c bn; c hiu bit su v kin thc chuyn mn; c nng lc tin hnh c lp cng tc nghin cu khoa hc v sng to trong cng tc chuyn mn. 2. Phng php o to trnh cao ng, trnh i hc phi coi trng vic bi dng thc t gic trong hc tp, nng lc t hc, t nghin cu, pht trin t duy sng to, rn luyn k nng thc hnh, to iu kin cho ngi hc tham gia nghin cu, thc nghim, ng dng. Phng php o to trnh thc s c thc hin bng cch phi hp cc hnh thc hc tp trn lp vi t hc, t nghin cu; coi trng vic pht huy nng lc thc hnh, nng lc pht hin, gii quyt nhng vn chuyn mn. Phng php o to trnh tin s c thc hin ch yu bng t hc, t nghin cu di s hng dn ca nh gio, nh khoa hc; coi trng rn luyn thi quen nghin cu khoa hc, pht trin t duy sng to trong pht hin, gii quyt nhng vn chuyn mn. iu 41. Chng trnh, gio trnh GD i hc 1. Chng trnh GD i hc th hin mc tiu GD i hc; quy nh chun kin thc, k nng, phm vi v cu trc ni dung GD i hc, phng php v hnh thc o to, cch thc nh gi kt qu o to i vi mi mn hc, ngnh hc, trnh o to ca GD i hc; bo m yu cu lin thng vi cc chng trnh GD khc. Trn c s thm nh ca Hi ng quc gia thm nh ngnh v chng trnh GD i hc, B trng B GD & T quy nh chng trnh khung cho tng ngnh o to i vi trnh cao ng, trnh i hc bao gm c cu ni dung cc mn hc, thi gian o to, t l phn b thi gian o to gia cc mn hc, gia l thuyt vi thc hnh, thc tp. Cn c vo chng trnh khung, trng cao ng, trng i hc xc nh chng trnh GD ca trng mnh. B trng B GD & T quy nh v khi lng kin thc, kt cu chng trnh, lun vn, lun n i vi o to trnh thc s, trnh tin s. 2. Gio trnh GD i hc c th ha yu cu v ni dung kin thc, k nng quy nh trong chng trnh GD i vi mi mn hc, ngnh hc, trnh o to. Hiu trng trng cao ng, trng i hc c trch nhim t chc bin son v duyt gio trnh cc mn hc s dng chnh thc trong trng trn c s thm nh ca Hi ng thm nh gio trnh do Hiu trng thnh lp; bo m c gio trnh phc v ging dy, hc tp. B trng B GD & T c trch nhim t chc bin son v duyt cc gio trnh s dng chung cho cc trng cao ng, trng i hc. iu 42. C s GD i hc 1. C s GD i hc bao gm: a) Trng cao ng o to trnh cao ng; b) Trng i hc o to trnh cao ng, trnh i hc; o to trnh thc s, trnh tin s khi c Th tng Chnh ph giao. Vin nghin cu khoa hc o to trnh tin s, phi hp vi trng i hc o to trnh thc s khi c Th tng Chnh ph giao. 171
2. C s GD i hc c giao nhim v o to trnh tin s khi bo m cc iu kin sau y: a) C i ng gio s, ph gio s, tin s s lng, c kh nng xy dng, thc hin chng trnh o to v t chc hi ng nh gi lun n; b) C c s vt cht, trang thit b bo m p ng yu cu o to trnh tin s; c) C kinh nghim trong cng tc nghin cu khoa hc; thc hin nhng nhim v nghin cu thuc ti khoa hc trong cc chng trnh khoa hc cp nh nc; c kinh nghim trong o to, bi dng nhng ngi lm cng tc nghin cu khoa hc. 3. M hnh t chc c th ca cc loi trng i hc do Chnh ph quy nh. iu 43. Vn bng GD i hc 1. Sinh vin hc ht chng trnh cao ng, c iu kin th c d thi v nu t yu cu theo quy nh ca B trng B GD & T th c Hiu trng trng cao ng hoc trng i hc cp bng tt nghip cao ng. 2. Sinh vin hc ht chng trnh i hc, c iu kin th c d thi hoc bo v n, kha lun tt nghip v nu t yu cu theo quy nh ca B trng B GD & T th c Hiu trng trng i hc cp bng tt nghip i hc. Bng tt nghip i hc ca ngnh k thut c gi l bng k s; ca ngnh kin trc l bng kin trc s; ca ngnh y, dc l bng bc s, bng dc s, bng c nhn; ca cc ngnh khoa hc c bn, s phm, lut, kinh t l bng c nhn; i vi cc ngnh cn li l bng tt nghip i hc. 3. Hc vin hon thnh chng trnh o to thc s, c iu kin th c bo v lun vn v nu t yu cu theo quy nh ca B trng B GD & T th c Hiu trng trng i hc cp bng thc s. 4. Nghin cu sinh hon thnh chng trnh o to tin s, c iu kin th c bo v lun n v nu t yu cu theo quy nh ca B trng B GD & T th c Hiu trng trng i hc, Vin trng vin nghin cu khoa hc cp bng tin s. 5. B trng B GD & T quy nh trch nhim v thm quyn cp vn bng ca c s GD i hc trong nc quy nh ti khon 1 iu 42 ca Lut ny khi lin kt o to vi c s GD i hc nc ngoi. 6. Th tng Chnh ph quy nh vn bng tt nghip tng ng trnh thc s, trnh tin s ca mt s ngnh chuyn mn c bit. Mc 5. GD thng xuyn iu 44. GD thng xuyn GD thng xuyn gip mi ngi va lm va hc, hc lin tc, hc sut i nhm hon thin nhn cch, m rng hiu bit, nng cao trnh hc vn, chuyn mn, nghip v ci thin cht lng cuc sng, tm vic lm, t to vic lm v thch nghi vi i sng x hi. Nh nc c chnh sch pht trin GD thng xuyn, thc hin GD cho mi ngi, xy dng x hi hc tp. iu 45. Yu cu v chng trnh, ni dung, phng php GD thng xuyn 1. Ni dung GD thng xuyn c th hin trong cc chng trnh sau y: a) Chng trnh xa m ch v GD tip tc sau khi bit ch; b) Chng trnh GD p ng yu cu ca ngi hc; cp nht kin thc, k nng, chuyn giao cng ngh; c) Chng trnh o to, bi dng v nng cao trnh v chuyn mn, nghip v; d) Chng trnh GD ly vn bng ca h thng GD quc dn. 172
2. Cc hnh thc thc hin chng trnh GD thng xuyn ly vn bng ca h thng GD quc dn bao gm: a) Va lm va hc; b) Hc t xa; c) T hc c hng dn. 3. Ni dung GD ca cc chng trnh quy nh ti cc im a, b v c khon 1 iu ny phi bo m tnh thit thc, gip ngi hc nng cao kh nng lao ng, sn xut, cng tc v cht lng cuc sng. Ni dung GD ca chng trnh GD quy nh ti im d khon 1 iu ny phi bo m cc yu cu v ni dung ca chng trnh GD cng cp hc, trnh o to quy nh ti cc iu 29, 35 v 41 ca Lut ny. 4. Phng php GD thng xuyn phi pht huy vai tr ch ng, khai thc kinh nghim ca ngi hc, coi trng vic bi dng nng lc t hc, s dng phng tin hin i v cng ngh thng tin nng cao cht lng, hiu qu dy v hc. 5. B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh theo thm quyn quy nh c th v chng trnh, gio trnh, sch gio khoa, ti liu GD thng xuyn. iu 46. C s GD thng xuyn 1. C s GD thng xuyn bao gm: a) Trung tm GD thng xuyn c t chc ti cp tnh v cp huyn; b) Trung tm hc tp cng ng c t chc ti x, phng, th trn (sau y gi chung l cp x). 2. Chng trnh GD thng xuyn cn c thc hin ti cc c s GD ph thng, c s GD ngh nghip, c s GD i hc v thng qua cc phng tin truyn thng i chng. 3. Trung tm GD thng xuyn thc hin cc chng trnh GD thng xuyn quy nh ti khon 1 iu 45 ca Lut ny, khng thc hin cc chng trnh GD ly bng tt nghip trung cp, bng tt nghip cao ng, bng tt nghip i hc. Trung tm hc tp cng ng thc hin cc chng trnh GD quy nh ti im a v im b khon 1 iu 45 ca Lut ny. 4. C s GD ph thng, c s GD ngh nghip, c s GD i hc khi thc hin cc chng trnh GD thng xuyn phi bo m nhim v o to ca mnh, ch thc hin chng trnh GD quy nh ti im d khon 1 iu 45 ca Lut ny khi c c quan qun l nh nc v GD c thm quyn cho php. C s GD i hc khi thc hin chng trnh GD thng xuyn ly bng tt nghip cao ng, bng tt nghip i hc ch c lin kt vi c s GD ti a phng l trng i hc, trng cao ng, trng trung cp, trung tm GD thng xuyn cp tnh vi iu kin c s GD ti a phng bo m cc yu cu v c s vt cht, thit b v cn b qun l cho vic o to trnh cao ng, trnh i hc. iu 47. Vn bng, chng ch GD thng xuyn 1. Hc vin hc ht chng trnh trung hc c s c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c cp bng tt nghip trung hc c s. Tr trng hp hc vin hc ht chng trnh trung hc c s quy nh ti khon ny, hc vin theo hc chng trnh GD quy nh ti im d khon 1 iu 45 ca Lut ny nu c cc iu kin sau y th c d thi, nu t yu cu th c cp bng tt nghip: a) ng k ti mt c s GD c thm quyn o to cp hc v trnh tng ng; 173
b) Hc ht chng trnh, thc hin cc yu cu v kim tra kt qu hc tp trong chng trnh v c c s GD ni ng k xc nhn iu kin d thi theo quy nh ca B trng B GD & T. Thm quyn cp vn bng GD thng xuyn c quy nh nh thm quyn cp vn bng GD quy nh ti cc iu 31, 37 v 43 ca Lut ny. 2. Hc vin hc ht chng trnh GD quy nh ti cc im a, b v c khon 1 iu 45 ca Lut ny, nu c iu kin theo quy nh ca B trng B GD & T th c d kim tra, nu t yu cu th c cp chng ch GD thng xuyn. Gim c trung tm GD thng xuyn cp chng ch GD thng xuyn.
Chng III. nh trng v c s GD khc

Mc 1. T chc, hot ng ca nh trng iu 48. Nh trng trong h thng GD quc dn 1. Nh trng trong h thng GD quc dn c t chc theo cc loi hnh sau y: a) Trng cng lp do Nh nc thnh lp, u t xy dng c s vt cht, bo m kinh ph cho cc nhim v chi thng xuyn; b) Trng dn lp do cng ng dn c c s thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng; c) Trng t thc do cc t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc kinh t hoc c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng bng vn ngoi ngn sch nh nc. 2. Nh trng trong h thng GD quc dn thuc mi loi hnh u c thnh lp theo quy hoch, k hoch ca Nh nc nhm pht trin s nghip GD. Nh nc to iu kin trng cng lp gi vai tr nng ct trong h thng GD quc dn. iu kin, th tc v thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp nh trng c quy nh ti iu 50 v iu 51 ca Lut ny. iu 49. Trng ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, lc lng v trang nhn dn 1. Trng ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi c nhim v o to, bi dng cn b, cng chc. Trng ca lc lng v trang nhn dn c nhim v o to, bi dng s quan, h s quan, qun nhn chuyn nghip v cng nhn quc phng; bi dng cn b lnh o, cn b qun l nh nc v nhim v v kin thc quc phng, an ninh. 2. Chnh ph quy nh c th v trng ca c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, lc lng v trang nhn dn. iu 50. Thnh lp nh trng 1. iu kin thnh lp nh trng bao gm: a) C i ng cn b qun l v nh gio v s lng v ng b v c cu, t tiu chun v phm cht v trnh o to, bo m thc hin mc tiu, chng trnh GD; b) C trng s, thit b v ti chnh bo m p ng yu cu hot ng ca nh trng. 2. Ngi c thm quyn quy nh ti iu 51 ca Lut ny, cn c nhu cu pht trin GD, ra quyt nh thnh lp i vi trng cng lp hoc quyt nh cho php thnh lp i vi trng dn lp, trng t thc. iu 51. Thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp, nh ch hot ng, 174
sp nhp, chia, tch, gii th nh trng 1. Thm quyn thnh lp trng cng lp v cho php thnh lp trng dn lp, trng t thc c quy nh nh sau: a) Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh i vi trng mm non, trng mu gio, trng tiu hc, trng trung hc c s, trng ph thng dn tc bn tr; b) Ch tch U ban nhn dn cp tnh quyt nh i vi trng trung hc ph thng, trng ph thng dn tc ni tr, trng trung cp thuc tnh; c) B trng, Th trng c quan ngang b quyt nh i vi trng trung cp trc thuc; d) B trng B GD & T quyt nh i vi trng cao ng, trng d b i hc; Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh quyt nh i vi trng cao ng ngh; ) Th tng Chnh ph quyt nh i vi trng i hc. 2. Ngi c thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp th c thm quyn nh ch hot ng, sp nhp, chia, tch, gii th nh trng. Th tng Chnh ph quy nh c th v th tc thnh lp, nh ch hot ng, sp nhp, chia, tch, gii th trng i hc. B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh theo thm quyn quy nh th tc thnh lp, nh ch hot ng, sp nhp, chia, tch, gii th trng cc cp hc khc. iu 52. iu l nh trng 1. Nh trng c t chc v hot ng theo quy nh ca Lut ny v iu l nh trng. 2. iu l nh trng phi c nhng ni dung ch yu sau y: a) Nhim v v quyn hn ca nh trng; b) T chc cc hot ng GD trong nh trng; c) Nhim v v quyn ca nh gio; d) Nhim v v quyn ca ngi hc; ) T chc v qun l nh trng; e) Ti chnh v ti sn ca nh trng; g) Quan h gia nh trng, gia nh v x hi. 3. Th tng Chnh ph ban hnh iu l trng i hc; B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh ban hnh iu l nh trng cc cp hc khc theo thm quyn. iu 53. Hi ng trng 1. Hi ng trng i vi trng cng lp, hi ng qun tr i vi trng dn lp, trng t thc (sau y gi chung l hi ng trng) l t chc chu trch nhim quyt nh v phng hng hot ng ca nh trng, huy ng v gim st vic s dng cc ngun lc dnh cho nh trng, gn nh trng vi cng ng v x hi, bo m thc hin mc tiu GD. 2. Hi ng trng c cc nhim v sau y: a) Quyt ngh v mc tiu, chin lc, cc d n v k hoch pht trin ca nh trng; b) Quyt ngh v quy ch hoc sa i, b sung quy ch t chc v hot ng ca nh trng trnh cp c thm quyn ph duyt; c) Quyt ngh v ch trng s dng ti chnh, ti sn ca nh trng; 175
d) Gim st vic thc hin cc ngh quyt ca hi ng trng, vic thc hin quy ch dn ch trong cc hot ng ca nh trng. 3. Th tc thnh lp, c cu t chc, quyn hn v nhim v c th ca hi ng trng c quy nh trong iu l nh trng. iu 54. Hiu trng 1. Hiu trng l ngi chu trch nhim qun l cc hot ng ca nh trng, do c quan nh nc c thm quyn b nhim, cng nhn. 2. Hiu trng cc trng thuc h thng GD quc dn phi c o to, bi dng v nghip v qun l trng hc. 3. Tiu chun, nhim v v quyn hn ca Hiu trng; th tc b nhim, cng nhn Hiu trng trng i hc do Th tng Chnh ph quy nh; i vi cc trng cc cp hc khc do B trng B GD & T quy nh; i vi c s dy ngh do Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh quy nh. iu 55. Hi ng t vn trong nh trng Hi ng t vn trong nh trng do Hiu trng thnh lp ly kin ca cn b qun l, nh gio, i din cc t chc trong nh trng nhm thc hin mt s nhim v thuc trch nhim v quyn hn ca Hiu trng. T chc v hot ng ca cc hi ng t vn c quy nh trong iu l nh trng. iu 56. T chc ng trong nh trng T chc ng Cng sn Vit Nam trong nh trng lnh o nh trng v hot ng trong khun kh Hin php v php lut. iu 57. on th, t chc x hi trong nh trng on th, t chc x hi trong nh trng hot ng theo quy nh ca php lut v c trch nhim gp phn thc hin mc tiu GD theo quy nh ca Lut ny. Mc 2. Nhim v v quyn hn ca nh trng iu 58. Nhim v v quyn hn ca nh trng Nh trng c nhng nhim v v quyn hn sau y: 1. T chc ging dy, hc tp v cc hot ng GD khc theo mc tiu, chng trnh GD; xc nhn hoc cp vn bng, chng ch theo thm quyn; 2. Tuyn dng, qun l nh gio, cn b, nhn vin; tham gia vo qu trnh iu ng ca c quan qun l nh nc c thm quyn i vi nh gio, cn b, nhn vin; 3. Tuyn sinh v qun l ngi hc; 4. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc theo quy nh ca php lut; 5. Xy dng c s vt cht k thut theo yu cu chun ha, hin i ha; 6. Phi hp vi gia nh ngi hc, t chc, c nhn trong hot ng GD; 7. T chc cho nh gio, cn b, nhn vin v ngi hc tham gia cc hot ng x hi; 8. T nh gi cht lng GD v chu s kim nh cht lng GD ca c quan c thm quyn kim nh cht lng GD; 9. Cc nhim v v quyn hn khc theo quy nh ca php lut. iu 59. Nhim v v quyn hn ca trng trung cp, trng cao ng, trng i hc trong nghin cu khoa hc, phc v x hi 1. Trng trung cp, trng cao ng, trng i hc thc hin nhng nhim v v quyn hn quy nh ti iu 58 ca Lut ny, ng thi c cc nhim v sau y: a) Nghin cu khoa hc; ng dng, pht trin v chuyn giao cng ngh; tham gia gii quyt nhng vn v kinh t - x hi ca a phng v t nc; 176
b) Thc hin dch v khoa hc, sn xut kinh doanh theo quy nh ca php lut. 2. Khi thc hin cc nhim v quy nh ti khon 1 iu ny, trng trung cp, trng cao ng, trng i hc c nhng quyn hn sau y: a) c Nh nc giao hoc cho thu t, giao hoc cho thu c s vt cht; c min, gim thu, vay tn dng theo quy nh ca php lut; b) Lin kt vi cc t chc kinh t, GD, vn ha, th dc, th thao, y t, nghin cu khoa hc nhm nng cao cht lng GD, gn o to vi s dng, phc v s nghip pht trin kinh t - x hi, b sung ngun ti chnh cho nh trng; c) S dng ngun thu t hot ng kinh t u t xy dng c s vt cht ca nh trng, m rng sn xut, kinh doanh v chi cho cc hot ng GD theo quy nh ca php lut. iu 60. Quyn t ch v t chu trch nhim ca trng trung cp, trng cao ng, trng i hc Trng trung cp, trng cao ng, trng i hc c quyn t ch v t chu trch nhim theo quy nh ca php lut v theo iu l nh trng trong cc hot ng sau y: 1. Xy dng chng trnh, gio trnh, k hoch ging dy, hc tp i vi cc ngnh ngh c php o to; 2. Xy dng ch tiu tuyn sinh, t chc tuyn sinh, t chc qu trnh o to, cng nhn tt nghip v cp vn bng; 3. T chc b my nh trng; tuyn dng, qun l, s dng, i ng nh gio, cn b, nhn vin; 4. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc; 5. Hp tc vi cc t chc kinh t, GD, vn ha, th dc, th thao, y t, nghin cu khoa hc trong nc v nc ngoi theo quy nh ca Chnh ph. Mc 3. Cc loi trng chuyn bit iu 61. Trng ph thng dn tc ni tr, trng ph thng dn tc bn tr, trng d b i hc 1. Nh nc thnh lp trng ph thng dn tc ni tr, trng ph thng dn tc bn tr, trng d b i hc cho con em dn tc thiu s, con em gia nh cc dn tc nh c lu di ti vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn nhm gp phn to ngun o to cn b cho cc vng ny. 2. Trng ph thng dn tc ni tr, trng ph thng dn tc bn tr, trng d b i hc c u tin b tr gio vin, c s vt cht, thit b v ngn sch. iu 62. Trng chuyn, trng nng khiu 1. Trng chuyn c thnh lp cp trung hc ph thng dnh cho nhng hc sinh t kt qu xut sc trong hc tp nhm pht trin nng khiu ca cc em v mt s mn hc trn c s bo m GD ph thng ton din. Trng nng khiu ngh thut, th dc, th thao c thnh lp nhm pht trin ti nng ca hc sinh trong cc lnh vc ny. 2. Nh nc u tin b tr gio vin, c s vt cht, thit b v ngn sch cho cc trng chuyn, trng nng khiu do Nh nc thnh lp; c chnh sch u i i vi cc trng nng khiu do t chc, c nhn thnh lp. 3. B trng B GD & T phi hp vi B trng, Th trng c quan ngang b c lin quan quyt nh ban hnh chng trnh GD, quy ch t chc cho trng chuyn, trng nng khiu. iu 63. Trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt 177
1. Nh nc thnh lp v khuyn khch t chc, c nhn thnh lp trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt nhm gip cc i tng ny phc hi chc nng, hc vn ha, hc ngh, ha nhp vi cng ng. 2. Nh nc u tin b tr gio vin, c s vt cht, thit b v ngn sch cho cc trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt do NN thnh lp; c chnh sch u i i vi cc trng, lp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt do t chc, c nhn thnh lp. iu 64. Trng gio dng 1. Trng gio dng c nhim v GD ngi cha thnh nin vi phm php lut cc i tng ny rn luyn, pht trin lnh mnh, tr thnh ngi lng thin, c kh nng ti ha nhp vo i sng x hi. 2. B trng B Cng an c trch nhim phi hp vi B trng B GD & T, B trng B Lao ng - Thng binh v X hi quy nh chng trnh GD cho trng gio dng. Mc 4. Chnh sch i vi trng dn lp, trng t thc iu 65. Nhim v v quyn hn ca trng dn lp, trng t thc 1. Trng dn lp, trng t thc c nhim v v quyn hn nh trng cng lp trong vic thc hin mc tiu, ni dung, chng trnh, phng php GD v cc quy nh lin quan n tuyn sinh, ging dy, hc tp, thi c, kim tra, cng nhn tt nghip, cp vn bng, chng ch. 2. Trng dn lp, trng t thc t ch v t chu trch nhim v quy hoch, k hoch pht trin nh trng, t chc cc hot ng GD, xy dng v pht trin i ng nh gio, huy ng, s dng v qun l cc ngun lc thc hin mc tiu GD. 3. Vn bng, chng ch do trng dn lp, trng t thc, trng cng lp cp c gi tr php l nh nhau. 4. Trng dn lp, trng t thc chu s qun l ca c quan qun l nh nc v GD theo quy nh ca Chnh ph. iu 66. Ch ti chnh 1. Trng dn lp, trng t thc hot ng theo nguyn tc t ch v ti chnh, t cn i thu chi, thc hin cc quy nh ca php lut v ch k ton, kim ton. 2. Thu nhp ca trng dn lp, trng t thc c dng chi cho cc hot ng cn thit ca nh trng, thc hin ngha v i vi ngn sch nh nc, thit lp qu u t pht trin v cc qu khc ca nh trng. Thu nhp cn li c phn chia cho cc thnh vin gp vn theo t l vn gp. 3. Trng dn lp, trng t thc thc hin ch cng khai ti chnh v c trch nhim bo co hot ng ti chnh hng nm cho c quan qun l GD v c quan ti chnh c thm quyn a phng. iu 67. Quyn s hu ti sn, rt vn v chuyn nhng vn Ti sn, ti chnh ca trng dn lp thuc s hu tp th ca cng ng dn c c s; ti sn, ti chnh ca trng t thc thuc s hu ca cc thnh vin gp vn. Ti sn, ti chnh ca trng dn lp, trng t thc c Nh nc bo h theo quy nh ca php lut. Vic rt vn v chuyn nhng vn i vi trng t thc c thc hin theo quy nh ca Chnh ph, bo m s n nh v pht trin ca nh trng. iu 68. Chnh sch u i Trng dn lp, trng t thc c Nh nc giao hoc cho thu t, giao hoc cho thu c s vt cht, h tr ngn sch khi thc hin nhim v do Nh nc giao theo n t hng, c hng cc chnh sch u i v thu v tn dng. Trng dn lp, trng t thc c Nh nc bo m kinh ph thc hin chnh sch i vi ngi 178
hc quy nh ti iu 89 ca Lut ny.
Chnh ph quy nh c th chnh sch u i i vi trng dn lp, trng t thc.

Mc 5. T chc v hot ng ca cc c s GD khc iu 69. Cc c s GD khc 1. C s GD khc thuc h thng GD quc dn bao gm: a) Nhm tr, nh tr; cc lp c lp gm lp mu gio, lp xa m ch, lp ngoi ng, lp tin hc, lp dnh cho tr em v hon cnh kh khn khng c i hc nh trng, lp dnh cho tr tn tt, khuyt tt, lp dy ngh v lp trung cp chuyn nghip c t chc ti cc c s sn xut, kinh doanh, dch v; b) Trung tm k thut tng hp - hng nghip; trung tm dy ngh; trung tm GD thng xuyn; trung tm hc tp cng ng; c) Vin nghin cu khoa hc c giao nhim v o to trnh tin s, phi hp vi trng i hc o to trnh thc s. 2. Vin nghin cu khoa hc, khi c Th tng Chnh ph giao nhim v phi hp vi trng i hc o to trnh thc s c trch nhim k hp ng vi trng i hc t chc o to. 3. B trng B GD & T ban hnh quy ch t chc v hot ng ca cc c s GD khc quy nh ti im b khon 1 iu ny; quy nh nguyn tc t chc v hot ng ca cc c s GD khc quy nh ti im a khon 1 iu ny; quy nh nguyn tc phi hp o to ca c s GD khc quy nh ti im c khon 1 iu ny. Chng IV. Nh gio Mc 1. nhim v v quyn ca nh gio iu 70. Nh gio 1. Nh gio l ngi lm nhim v ging dy, GD trong nh trng, c s GD khc. 2. Nh gio phi c nhng tiu chun sau y: a) Phm cht, o c, t tng tt; b) t trnh chun c o to v chuyn mn, nghip v; c) sc khe theo yu cu ngh nghip; d) L lch bn thn r rng. 3. Nh gio ging dy c s GD mm non, GD ph thng, GD ngh nghip gi l gio vin; c s GD i hc gi l ging vin. iu 71. Gio s, ph gio s Gio s, ph gio s l chc danh ca nh gio ang ging dy c s GD i hc. Th tng Chnh ph quy nh tiu chun, th tc b nhim, min nhim chc danh gio s, ph gio s. iu 72. Nhim v ca nh gio Nh gio c nhng nhim v sau y: 1. GD, ging dy theo mc tiu, nguyn l GD, thc hin y v c cht lng chng trnh GD; 2. Gng mu thc hin ngha v cng dn, cc quy nh ca php lut v iu l nh trng; 3. Gi gn phm cht, uy tn, danh d ca nh gio; tn trng nhn cch ca ngi hc, i x cng bng vi ngi hc, bo v cc quyn, li ch chnh ng ca ngi hc; 179
4. Khng ngng hc tp, rn luyn nng cao phm cht o c, trnh chnh tr, chuyn mn, nghip v, i mi phng php ging dy, nu gng tt cho ngi hc; 5. Cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. iu 73. Quyn ca nh gio Nh gio c nhng quyn sau y: 1. c ging dy theo chuyn ngnh o to; 2. c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v; 3. c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng, c s GD khc v c s nghin cu khoa hc vi iu kin bo m thc hin y nhim v ni mnh cng tc; 4. c bo v nhn phm, danh d; 5. c ngh h, ngh Tt m lch, ngh hc k theo quy nh ca B trng B GD & T v cc ngy ngh khc theo quy nh ca B lut lao ng. iu 74. Thnh ging 1. C s GD c mi ngi c tiu chun quy nh ti khon 2 iu 70 ca Lut ny n ging dy theo ch thnh ging. 2. Ngi c mi thnh ging phi thc hin cc nhim v quy nh ti iu 72 ca Lut ny. 3. Ngi c mi thnh ging l cn b, cng chc phi bo m hon thnh nhim v ni mnh cng tc. iu 75. Cc hnh vi nh gio khng c lm Nh gio khng c c cc hnh vi sau y: 1. Xc phm danh d, nhn phm, xm phm thn th ca ngi hc; 2. Gian ln trong tuyn sinh, thi c, c nh gi sai kt qu hc tp, rn luyn ca ngi hc; 3. Xuyn tc ni dung GD; 4. p buc hc sinh hc thm thu tin. iu 76. Ngy Nh gio Vit Nam Ngy 20 thng 11 hng nm l ngy Nh gio Vit Nam. Mc 2. o to v bi dng nh gio iu 77. Trnh chun c o to ca nh gio 1. Trnh chun c o to ca nh gio c quy nh nh sau: a) C bng tt nghip trung cp s phm i vi gio vin mm non, gio vin tiu hc; b) C bng tt nghip cao ng s phm hoc c bng tt nghip cao ng v c chng ch bi dng nghip v s phm i vi gio vin trung hc c s; c) C bng tt nghip i hc s phm hoc c bng tt nghip i hc v c chng ch bi dng nghip v s phm i vi gio vin trung hc ph thng; d) C bng tt nghip trung cp ngh, cao ng ngh hoc l ngh nhn, cng nhn k thut c tay ngh cao i vi gio vin hng dn thc hnh c s dy ngh; ) C bng tt nghip i hc s phm hoc c bng tt nghip i hc v c chng ch bi dng nghip v s phm i vi gio vin ging dy trung cp; e) C bng tt nghip i hc tr ln v c chng ch bi dng nghip v s phm i vi nh gio ging dy cao ng, i hc; c bng thc s tr ln i vi nh gio ging dy chuyn , hng dn lun vn thc s; c bng tin s i vi nh gio ging 180
dy chuyn , hng dn lun n tin s. 2. B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh theo thm quyn quy nh v vic bi dng, s dng nh gio cha t trnh chun. iu 78. Trng s phm 1. Trng s phm do Nh nc thnh lp o to, bi dng nh gio, cn b qun l GD. 2. Trng s phm c u tin trong vic tuyn dng nh gio, b tr cn b qun l, u t xy dng c s vt cht, k tc x v bo m kinh ph o to. 3. Trng s phm c trng thc hnh hoc c s thc hnh. iu 79. Nh gio ca trng cao ng, trng i hc Nh gio ca trng cao ng, trng i hc c tuyn dng theo phng thc u tin i vi sinh vin tt nghip loi kh, loi gii, c phm cht tt v ngi c trnh i hc, trnh thc s, trnh tin s, c kinh nghim hot ng thc tin, c nguyn vng tr thnh nh gio. Trc khi c giao nhim v ging dy, ging vin cao ng, i hc phi c bi dng v nghip v s phm. B trng B GD & T ban hnh chng trnh bi dng nghip v s phm. Mc 3. Chnh sch i vi nh gio iu 80. Bi dng chuyn mn, nghip v Nh nc c chnh sch bi dng nh gio v chuyn mn, nghip v nng cao trnh v chun ha nh gio. Nh gio c c i hc nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v c hng lng v ph cp theo quy nh ca Chnh ph. iu 81. Tin lng Nh gio c hng tin lng, ph cp u i theo ngh v cc ph cp khc theo quy nh ca Chnh ph. iu 82. Chnh sch i vi nh gio, cn b qun l GD cng tc trng chuyn bit, vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn 1. Nh gio, cn b qun l GD cng tc ti trng chuyn, trng nng khiu, trng ph thng dn tc ni tr, trng ph thng dn tc bn tr, trng d b i hc, trng dnh cho ngi tn tt, khuyt tt, trng gio dng hoc cc trng chuyn bit khc c hng ch ph cp v cc chnh sch u i theo quy nh ca Chnh ph. 2. Nh gio, cn b qun l GD cng tc vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn c U ban nhn dn cc cp to iu kin v ch , c hng ch ph cp v cc chnh sch u i theo quy nh ca Chnh ph. 3. Nh nc c chnh sch lun chuyn nh gio, cn b qun l GD cng tc vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn; khuyn khch v u i nh gio, cn b qun l GD vng thun li n cng tc ti vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn; to iu kin nh gio, cn b qun l GD vng ny an tm cng tc; t chc cho nh gio, cn b qun l GD cng tc vng dn tc thiu s c hc ting dn tc thiu s nng cao cht lng dy v hc. Chng V. ngi hc Mc 1. Nhim v v quyn ca ngi hc iu 83. Ngi hc 1. Ngi hc l ngi ang hc tp ti c s GD ca h thng GD quc dn. Ngi hc bao gm: a) Tr em ca c s GD mm non; 181
b) Hc sinh ca c s GD ph thng, lp dy ngh, trung tm dy ngh, trng trung cp, trng d b i hc; c) Sinh vin ca trng cao ng, trng i hc; d) Hc vin ca c s o to thc s; ) Nghin cu sinh ca c s o to tin s; e) Hc vin theo hc chng trnh GD thng xuyn. 2. Nhng quy nh trong cc iu 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91 v 92 ca Lut ny ch p dng cho ngi hc quy nh ti cc im b, c, d, v e khon 1 iu ny. iu 84. Quyn ca tr em v chnh sch i vi tr em ti c s GD mm non 1. Tr em ti c s GD mm non c nhng quyn sau y: a) c chm sc, nui dng, GD theo mc tiu, k hoch GD mm non ca B GD & T; b) c chm sc sc kho ban u; c khm bnh, cha bnh khng phi tr tin ti cc c s y t cng lp; c) c gim ph i vi cc dch v vui chi, gii tr cng cng. 2. Chnh ph quy nh cc chnh sch i vi tr em ti c s GD mm non. iu 85. Nhim v ca ngi hc Ngi hc c nhng nhim v sau y: 1. Thc hin nhim v hc tp, rn luyn theo chng trnh, k hoch GD ca nh trng, c s GD khc; 2. Tn trng nh gio, cn b v nhn vin ca nh trng, c s GD khc; on kt, gip ln nhau trong hc tp, rn luyn; thc hin ni quy, iu l nh trng; chp hnh php lut ca Nh nc; 3. Tham gia lao ng v hot ng x hi, hot ng bo v mi trng ph hp vi la tui, sc kho v nng lc; 4. Gi gn, bo v ti sn ca nh trng, c s GD khc; 5. Gp phn xy dng, bo v v pht huy truyn thng ca nh trng, c s GD khc. iu 86. Quyn ca ngi hc Ngi hc c nhng quyn sau y: 1. c nh trng, c s GD khc tn trng v i x bnh ng, c cung cp y thng tin v vic hc tp, rn luyn ca mnh; 2. c hc trc tui, hc vt lp, hc rt ngn thi gian thc hin chng trnh, hc tui cao hn tui quy nh, hc ko di thi gian, hc lu ban; 3. c cp vn bng, chng ch sau khi tt nghip cp hc, trnh o to theo quy nh; 4. c tham gia hot ng ca cc on th, t chc x hi trong nh trng, c s GD khc theo quy nh ca php lut; 5. c s dng trang thit b, phng tin phc v cc hot ng hc tp, vn ha, th dc, th thao ca nh trng, c s GD khc; 6. c trc tip hoc thng qua i din hp php ca mnh kin ngh vi nh trng, c s GD khc cc gii php gp phn xy dng nh trng, bo v quyn, li ch chnh ng ca ngi hc; 7. c hng chnh sch u tin ca Nh nc trong tuyn dng vo cc c quan nh nc nu tt nghip loi gii v c o c tt. iu 87. Ngha v lm vic c thi hn theo s iu ng ca Nh nc 1. Ngi hc cc chng trnh GD i hc nu c hng hc bng, chi ph o 182
to do Nh nc cp hoc do nc ngoi ti tr theo hip nh k kt vi Nh nc th sau khi tt nghip phi chp hnh s iu ng lm vic c thi hn ca Nh nc; trng hp khng chp hnh th phi bi hon hc bng, chi ph o to. 2. Chnh ph quy nh c th thi gian lm vic theo s iu ng ca c quan nh nc c thm quyn, thi gian ch phn cng cng tc v mc bi hon hc bng, chi ph o to quy nh ti khon 1 iu ny. iu 88. Cc hnh vi ngi hc khng c lm Ngi hc khng c c cc hnh vi sau y: 1. Xc phm nhn phm, danh d, xm phm thn th nh gio, cn b, nhn vin ca c s GD v ngi hc khc; 2. Gian ln trong hc tp, kim tra, thi c, tuyn sinh; 3. Ht thuc, ung ru, bia trong gi hc; gy ri an ninh, trt t trong c s GD v ni cng cng. Mc 2. Chnh sch i vi ngi hc iu 89. Hc bng v tr cp x hi 1. Nh nc c chnh sch cp hc bng khuyn khch hc tp cho hc sinh t kt qu hc tp xut sc trng chuyn, trng nng khiu quy nh ti iu 62 ca Lut ny v ngi hc c kt qu hc tp, rn luyn t loi kh tr ln cc c s GD ngh nghip, GD i hc; cp hc bng chnh sch cho sinh vin h c tuyn, hc sinh trng d b i hc, trng ph thng dn tc ni tr, trng dy ngh dnh cho thng binh, ngi tn tt, khuyt tt. 2. Nh nc c chnh sch tr cp v min, gim hc ph cho ngi hc l i tng c hng chnh sch x hi, ngi dn tc thiu s vng c iu kin kinh t x hi c bit kh khn, ngi m ci khng ni nng ta, ngi tn tt, khuyt tt c kh khn v kinh t, ngi c hon cnh kinh t c bit kh khn vt kh hc tp. 3. Hc sinh, sinh vin s phm, ngi theo hc cc kha o to nghip v s phm khng phi ng hc ph, c u tin trong vic xt cp hc bng, tr cp x hi quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny. 4. Nh nc khuyn khch t chc, c nhn cp hc bng hoc tr cp cho ngi hc theo quy nh ca php lut. iu 90. Ch c tuyn 1. Nh nc thc hin tuyn sinh vo i hc, cao ng, trung cp theo ch c tuyn i vi hc sinh cc dn tc vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn o to cn b, cng chc, vin chc cho vng ny. Nh nc dnh ring ch tiu c tuyn i vi nhng dn tc thiu s cha c hoc c rt t cn b c trnh i hc, cao ng, trung cp; c chnh sch to ngun tuyn sinh trn c s to iu kin thun li hc sinh cc dn tc ny vo hc trng ph thng dn tc ni tr v tng thi gian hc d b i hc. 2. y ban nhn dn cp tnh, cn c vo nhu cu ca a phng, c trch nhim xut ch tiu c tuyn, phn b ch tiu c tuyn theo ngnh ngh ph hp, c ngi i hc c tuyn theo ng ch tiu c duyt v tiu chun quy nh, phn cng cng tc cho ngi c c i hc sau khi tt nghip. 3. Ngi c c i hc theo ch c tuyn phi chp hnh s phn cng cng tc sau khi tt nghip. Chnh ph quy nh c th tiu chun v i tng c hng ch c tuyn, vic t chc thc hin ch c tuyn, vic bi hon hc bng, chi ph o to i vi ngi c c i hc theo ch c tuyn sau khi tt nghip khng chp hnh s phn cng cng tc. 183
iu 91. Tn dng GD Nh nc c chnh sch tn dng u i v li sut, iu kin v thi hn vay tin ngi hc thuc gia nh c thu nhp thp c iu kin hc tp. iu 92. Min, gim ph dch v cng cng cho hc sinh, sinh vin Hc sinh, sinh vin c hng ch min, gim ph khi s dng cc dch v cng cng v giao thng, gii tr, khi tham quan vin bo tng, di tch lch s, cng trnh vn ha theo quy nh ca Chnh ph. Chng VI. Nh trng, Gia nh v x hi iu 93. Trch nhim ca nh trng Nh trng c trch nhim ch ng phi hp vi gia nh v x hi thc hin mc tiu, nguyn l GD. Cc quy nh c lin quan n nh trng trong Chng ny c p dng cho cc c s GD khc. iu 94. Trch nhim ca gia nh 1. Cha m hoc ngi gim h c trch nhim nui dng, GD v chm sc, to iu kin cho con em hoc ngi c gim h c hc tp, rn luyn, tham gia cc hot ng ca nh trng. 2. Mi ngi trong gia nh c trch nhim xy dng gia nh vn ha, to mi trng thun li cho vic pht trin ton din v o c, tr tu, th cht, thm m ca con em; ngi ln tui c trch nhim GD, lm gng cho con em, cng nh trng nng cao cht lng, hiu qu GD. iu 95. Quyn ca cha m hoc ngi gim h ca hc sinh Cha m hoc ngi gim h ca hc sinh c nhng quyn sau y: 1. Yu cu nh trng thng bo v kt qu hc tp, rn luyn ca con em hoc ngi c gim h; 2. Tham gia cc hot ng GD theo k hoch ca nh trng; tham gia cc hot ng ca cha m hc sinh trong nh trng; 3. Yu cu nh trng, c quan qun l GD gii quyt theo php lut nhng vn c lin quan n vic GD con em hoc ngi c gim h. iu 96. Ban i din cha m hc sinh Ban i din cha m hc sinh c t chc trong mi nm hc GD mm non v GD ph thng, do cha m hoc ngi gim h hc sinh tng lp, tng trng c ra phi hp vi nh trng thc hin cc hot ng GD. Khng t chc ban i din cha m hc sinh lin trng v cc cp hnh chnh. iu 97. Trch nhim ca x hi 1. C quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr x hi - ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc ngh nghip, t chc kinh t, n v v trang nhn dn v cng dn c trch nhim sau y: a) Gip nh trng t chc cc hot ng GD v nghin cu khoa hc; to iu kin cho nh gio v ngi hc tham quan, thc tp, nghin cu khoa hc; b) Gp phn xy dng phong tro hc tp v mi trng GD lnh mnh, an ton, ngn chn nhng hot ng c nh hng xu n thanh nin, thiu nin v nhi ng; c) To iu kin ngi hc c vui chi, hot ng vn ha, th dc, th thao lnh mnh; d) H tr v ti lc, vt lc cho s nghip pht trin GD theo kh nng ca mnh. 2. U ban Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim ng vin ton dn chm lo cho s nghip GD. 184
3. on thanh nin Cng sn H Ch Minh c trch nhim phi hp vi nh trng GD thanh nin, thiu nin v nhi ng; vn ng on vin, thanh nin gng mu trong hc tp, rn luyn v tham gia pht trin s nghip GD. iu 98. Qu khuyn hc, Qu bo tr GD Nh nc khuyn khch t chc, c nhn thnh lp Qu khuyn hc, Qu bo tr GD. Qu khuyn hc, Qu bo tr GD hot ng theo quy nh ca php lut.
Chng VII Qun l nh nc v GD

Mc 1. Ni dung qun l nh nc v GD v c quan qun l nh nc v GD iu 99. Ni dung qun l nh nc v GD Ni dung qun l nh nc v GD bao gm: 1. Xy dng v ch o thc hin chin lc, quy hoch, k hoch, chnh sch pht trin GD; 2. Ban hnh v t chc thc hin vn bn quy phm php lut v GD; ban hnh iu l nh trng; ban hnh quy nh v t chc v hot ng ca c s GD khc; 3. Quy nh mc tiu, chng trnh, ni dung GD; tiu chun nh gio; tiu chun c s vt cht v thit b trng hc; vic bin son, xut bn, in v pht hnh sch gio khoa, gio trnh; quy ch thi c v cp vn bng, chng ch; 4. T chc, qun l vic bo m cht lng GD v kim nh cht lng GD; 5. Thc hin cng tc thng k, thng tin v t chc v hot ng GD; 6. T chc b my qun l GD; 7. T chc, ch o vic o to, bi dng, qun l nh gio v cn b qun l GD; 8. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc pht trin s nghip GD; 9. T chc, qun l cng tc nghin cu, ng dng khoa hc, cng ngh trong lnh vc GD; 10. T chc, qun l cng tc hp tc quc t v GD; 11. Quy nh vic tng danh hiu vinh d cho ngi c nhiu cng lao i vi s nghip GD; 12. Thanh tra, kim tra vic chp hnh php lut v GD; gii quyt khiu ni, t co v x l cc hnh vi vi phm php lut v GD. iu 100. C quan qun l nh nc v GD 1. Chnh ph thng nht qun l nh nc v GD. Chnh ph trnh Quc hi trc khi quyt nh nhng ch trng ln c nh hng n quyn v ngha v hc tp ca cng dn trong phm vi c nc, nhng ch trng v ci cch ni dung chng trnh ca mt cp hc; hng nm bo co Quc hi v hot ng GD v vic thc hin ngn sch GD. 2. B GD & T chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh nc v GD. 3. B, c quan ngang b phi hp vi B GD & T thc hin qun l nh nc v GD theo thm quyn. 4. U ban nhn dn cc cp thc hin qun l nh nc v GD theo s phn cp ca Chnh ph v c trch nhim bo m cc iu kin v i ng nh gio, ti chnh, c s vt cht, thit b dy hc ca cc trng cng lp thuc phm vi qun l, p ng yu cu m rng quy m, nng cao cht lng v hiu qu GD ti a phng. 185
Mc 2. u t cho GD iu 101. Cc ngun ti chnh u t cho GD Cc ngun ti chnh u t cho GD bao gm: 1. Ngn sch nh nc; 2. Hc ph, l ph tuyn sinh; cc khon thu t hot ng t vn, chuyn giao cng ngh, sn xut, kinh doanh, dch v ca cc c s GD; u t ca cc t chc, c nhn trong nc v nc ngoi pht trin GD; cc khon ti tr khc ca t chc, c nhn trong nc v nc ngoi theo quy nh ca php lut. iu 102. Ngn sch nh nc chi cho GD 1. Nh nc dnh u tin hng u cho vic b tr ngn sch GD, bo m t l tng chi ngn sch GD hng nm cao hn t l tng chi ngn sch nh nc. 2. Ngn sch nh nc chi cho GD phi c phn b theo nguyn tc cng khai, tp trung dn ch; cn c vo quy m GD, iu kin pht trin kinh t - x hi ca tng vng; th hin c chnh sch u tin ca Nh nc i vi GD ph cp, pht trin GD vng dn tc thiu s v vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn. 3. C quan ti chnh c trch nhim b tr kinh ph GD y , kp thi, ph hp vi tin ca nm hc. C quan qun l GD c trch nhim qun l, s dng c hiu qu phn ngn sch GD c giao v cc ngun thu khc theo quy nh ca php lut. iu 103. u tin u t ti chnh v t ai xy dng trng hc B, c quan ngang b, Hi ng nhn dn v y ban nhn dn cc cp c trch nhim a vic xy dng trng hc, cc cng trnh th dc, th thao, vn ha, ngh thut phc v GD vo quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi ca ngnh v a phng; u tin u t ti chnh v t ai cho vic xy dng trng hc v k tc x cho hc sinh, sinh vin trong k hoch pht trin kinh t - x hi. iu 104. Khuyn khch u t cho GD 1. Nh nc khuyn khch, to iu kin cho t chc, c nhn u t, ng gp tr tu, cng sc, tin ca cho GD. 2. Cc khon u t, ng gp, ti tr ca doanh nghip cho GD v cc chi ph ca doanh nghip m trng, lp o to ti doanh nghip, phi hp o to vi c s GD, c ngi i o to, tip thu cng ngh mi phc v cho nhu cu ca doanh nghip l cc khon chi ph hp l, c tr khi tnh thu nhp chu thu theo Lut thu thu nhp doanh nghip. 3. Cc khon ng gp, ti tr ca c nhn cho GD c xem xt min, gim thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao theo quy nh ca Chnh ph. 4. T chc, c nhn u t xy dng cng trnh phc v cho GD; ng gp, ti tr, ng h tin hoc hin vt pht trin s nghip GD c xem xt ghi nhn bng hnh thc thch hp. iu 105. Hc ph, l ph tuyn sinh 1. Hc ph, l ph tuyn sinh l khon tin ca gia nh ngi hc hoc ngi hc phi np gp phn bo m chi ph cho cc hot ng GD. Hc sinh tiu hc trng cng lp khng phi ng hc ph. Ngoi hc ph v l ph tuyn sinh, ngi hc hoc gia nh ngi hc khng phi ng gp khon tin no khc. 2. Chnh ph quy nh c ch thu v s dng hc ph i vi tt c cc loi hnh nh trng v c s GD khc. B trng B Ti chnh phi hp vi B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh quy nh mc thu hc ph, l ph tuyn sinh i vi cc c s GD cng lp trc thuc trung ng. Hi ng nhn dn cp tnh quy nh mc thu hc ph, l ph tuyn sinh i vi 186
cc c s GD cng lp thuc cp tnh trn c s ngh ca U ban nhn dn cng cp. C s GD dn lp, t thc c quyn ch ng xy dng mc thu hc ph, l ph tuyn sinh. iu 106. u i v thu trong xut bn sch gio khoa, sn xut thit b dy hc, chi Nh nc c chnh sch u i v thu i vi vic xut bn sch gio khoa, gio trnh, ti liu dy hc; sn xut v cung ng thit b dy hc, chi cho tr em; nhp khu sch, bo, ti liu, thit b dy hc, thit b nghin cu dng trong nh trng, c s GD khc. Mc 3. Hp tc Quc t v GD iu 107. Hp tc quc t v GD Nh nc m rng, pht trin hp tc quc t v GD theo nguyn tc tn trng c lp, ch quyn quc gia, bnh ng v cc bn cng c li. iu 108. Khuyn khch hp tc v GD vi nc ngoi 1. Nh nc khuyn khch v to iu kin cho nh trng, c s GD khc ca Vit Nam hp tc vi t chc, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi trong ging dy, hc tp v nghin cu khoa hc. 2. Nh nc khuyn khch v to iu kin cho cng dn Vit Nam ra nc ngoi ging dy, hc tp, nghin cu, trao i hc thut theo hnh thc t tc hoc bng kinh ph do t chc, c nhn trong nc cp hoc do t chc, c nhn nc ngoi ti tr. 3. Nh nc dnh ngn sch c ngi c tiu chun v phm cht, o c v trnh i hc tp, nghin cu nc ngoi v nhng ngnh ngh v lnh vc then cht phc v cho s nghip xy dng v bo v T quc. iu 109. Khuyn khch hp tc v GD vi Vit Nam 1. T chc, c nhn nc ngoi, t chc quc t, ngi Vit Nam nh c nc ngoi c Nh nc Vit Nam khuyn khch, to iu kin ging dy, hc tp, u t, ti tr, hp tc, ng dng khoa hc, chuyn giao cng ngh v GD Vit Nam; c bo h quyn, li ch hp php theo quy nh ca php lut Vit Nam v iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin. 2. Vic hp tc o to, m trng hoc c s GD khc ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi, t chc quc t trn lnh th Vit Nam do Chnh ph quy nh. iu 110. Cng nhn vn bng nc ngoi 1. Vic cng nhn vn bng ca ngi Vit Nam do nc ngoi cp c thc hin theo quy nh ca B trng B GD & T v iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin. 2. B trng B GD & T k hip nh v tng ng vn bng hoc cng nhn ln nhau v vn bng vi cc nc, cc t chc quc t. Mc 4.Thanh tra GD iu 111. Thanh tra GD 1. Thanh tra GD thc hin quyn thanh tra trong phm vi qun l nh nc v GD nhm bo m vic thi hnh php lut, pht huy nhn t tch cc, phng nga v x l vi phm, bo v li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca t chc, c nhn trong lnh vc GD. 2. Thanh tra chuyn ngnh v GD c nhng nhim v sau y: a) Thanh tra vic thc hin chnh sch v php lut v GD; b) Thanh tra vic thc hin mc tiu, k hoch, chng trnh, ni dung, phng php GD; quy ch chuyn mn, quy ch thi c, cp vn bng, chng ch; vic thc hin 187
cc quy nh v iu kin cn thit bo m cht lng GD c s GD; c) Thc hin nhim v gii quyt khiu ni, t co trong lnh vc GD theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co; d) X pht vi phm hnh chnh trong lnh vc GD theo quy nh ca php lut v x l vi phm hnh chnh; ) Thc hin nhim v phng nga v u tranh chng tham nhng trong lnh vc GD theo quy nh ca php lut v chng tham nhng; e) Kin ngh cc bin php bo m thi hnh php lut v GD; ngh sa i, b sung cc chnh sch v quy nh ca Nh nc v GD; g) Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. iu 112. Quyn hn, trch nhim ca Thanh tra GD Thanh tra GD c quyn hn v trch nhim theo quy nh ca php lut v thanh tra. Khi tin hnh thanh tra, trong phm vi thm quyn qun l ca Th trng c quan qun l GD cng cp, thanh tra GD c quyn quyt nh tm nh ch hot ng tri php lut trong lnh vc GD, thng bo cho c quan c thm quyn x l v phi chu trch nhim v quyt nh ca mnh. iu 113. T chc, hot ng ca Thanh tra GD 1. Cc c quan thanh tra GD gm: a) Thanh tra B GD & T; b) Thanh tra s GD v o to. 2. Hot ng thanh tra GD c thc hin theo quy nh ca Lut thanh tra. Hot ng thanh tra GD cp huyn do Trng phng GD v o to trc tip ph trch theo s ch o nghip v ca thanh tra s GD v o to. Hot ng thanh tra GD trong c s GD ngh nghip, c s GD i hc do th trng c s trc tip ph trch theo quy nh ca B trng B GD & T, Th trng c quan qun l nh nc v dy ngh. Chng VIII. Khen thng v X l vi phm iu 114. Phong tng danh hiu Nh gio nhn dn, Nh gio u t Nh gio, cn b qun l GD, cn b nghin cu GD c tiu chun theo quy nh ca php lut th c Nh nc phong tng danh hiu Nh gio nhn dn, Nh gio u t. iu 115. Khen thng i vi t chc, c nhn c thnh tch trong GD T chc, c nhn c thnh tch ng gp cho s nghip GD c khen thng theo quy nh ca php lut. iu 116. Khen thng i vi ngi hc Ngi hc c thnh tch trong hc tp, rn luyn c nh trng, c s GD khc, c quan qun l GD khen thng; trng hp c thnh tch c bit xut sc c khen thng theo quy nh ca php lut. iu 117. Phong tng danh hiu Tin s danh d Nh hot ng chnh tr, x hi c uy tn quc t, nh gio, nh khoa hc l ngi Vit Nam nh c nc ngoi, ngi nc ngoi c ng gp nhiu cho s nghip GD v khoa hc ca Vit Nam c trng i hc tng danh hiu Tin s danh d theo quy nh ca Chnh ph. iu 118. X l vi phm
188
1. Ngi no c mt trong cc hnh vi sau y th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut, x pht vi phm hnh chnh hoc truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut: a) Thnh lp c s GD hoc t chc hot ng GD tri php; b) Vi phm cc quy nh v t chc, hot ng ca nh trng, c s GD khc; c) T thm, bt s mn hc, ni dung ging dy c quy nh trong chng trnh GD; d) Xut bn, in, pht hnh sch gio khoa tri php; ) Lm h s gi, vi phm quy ch tuyn sinh, thi c v cp vn bng, chng ch; e) Xm phm nhn phm, thn th nh gio; ngc i, hnh h ngi hc; g) Gy ri, lm mt an ninh, trt t trong nh trng, c s GD khc; h) Lm tht thot kinh ph GD; li dng hot ng GD thu tin sai quy nh; i) Gy thit hi v c s vt cht ca nh trng, c s GD khc; k) Cc hnh vi khc vi phm php lut v GD. 2. Chnh ph quy nh c th v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc GD. Chng IX iu khon thi hnh iu 119. Hiu lc thi hnh 1. Lut ny c hiu lc thi hnh k t ngy 01 thng 01 nm 2006. 2. Lut ny thay th Lut GD nm 1998. iu 120. Quy nh chi tit v hng dn thi hnh Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lut ny.
@2. iu l
Trng trung hc c s, trng trung hc ph thng v trng ph thng c nhiu cp hc

(Ban hnh km theo Quyt nh s: 07/2007/Q-BGDT ngy 02/4/2007 ca B trng B Gio dc v o to) Chng I. Nhng quy nh chung
iu 1. Phm vi iu chnh v i tng p dng 1. iu l ny quy nh v trng trung hc c s (THCS), trng trung hc ph thng (THPT) v trng ph thng c nhiu cp hc (sau y gi chung l trng trung hc), bao gm: nhng quy nh chung; t chc v qun l nh trng; chng trnh v cc hot ng gio dc; gio vin; hc sinh; ti sn ca trng; quan h gia nh trng, gia nh v x hi. 2. iu l ny p dng cho cc trng trung hc (k c trng chuyn bit quy nh ti khon 4 iu 4 ca iu l ny) v t chc, c nhn tham gia hot ng gio dc trng trung hc. iu 2. V tr ca trng trung hc Trng trung hc l c s gio dc ph thng ca h thng gio dc quc dn. Trng c t cch php nhn v c con du ring. iu 3. Nhim v v quyn hn ca trng trung hc Trng trung hc c nhng nhim v v quyn hn sau y: 1. T chc ging dy, hc tp v cc hot ng gio dc khc ca Chng trnh gio dc ph thng. 189
2. Qun l gio vin, cn b, nhn vin; tham gia tuyn dng v iu ng gio vin, cn b, nhn vin. 3. Tuyn sinh v tip nhn hc sinh, vn ng hc sinh n trng, qun l hc sinh theo quy nh ca B Gio dc v o to. 4. Thc hin k hoch ph cp gio dc trong phm vi cng ng. 5. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc cho hot ng gio dc. Phi hp vi gia nh hc sinh, t chc v c nhn trong hot ng gio dc. 6. Qun l, s dng v bo qun c s vt cht, trang thit b theo quy nh ca Nh nc. 7. T chc cho gio vin, nhn vin, hc sinh tham gia hot ng x hi. 8. T nh gi cht lng gio dc v chu s kim nh cht lng gio dc ca c quan c thm quyn kim nh cht lng gio dc. 9. Thc hin cc nhim v, quyn hn khc theo quy nh ca php lut. iu 4. H thng trng trung hc 1. Trng trung hc c loi hnh cng lp v loi hnh t thc. a) Trng cng lp do c quan nh nc c thm quyn quyt nh thnh lp v Nh nc trc tip qun l. Ngun u t xy dng c s vt cht v kinh ph cho chi thng xuyn, ch yu do ngn sch nh nc bo m; b) Trng t thc do cc t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc kinh t hoc c nhn thnh lp khi c c quan nh nc c thm quyn cho php. Ngun u t xy dng c s vt cht v kinh ph hot ng ca trng t thc l ngun ngoi ngn sch nh nc. 2. Cc trng c mt cp hc gm: a) Trng trung hc c s; b) Trng trung hc ph thng. 3. Cc trng ph thng c nhiu cp hc gm: a) Trng tiu hc v trung hc c s; b) Trng trung hc c s v trung hc ph thng; c) Trng tiu hc, trung hc c s v trung hc ph thng. 4. Cc trng trung hc chuyn bit gm cc loi trng theo quy nh ti Mc 3 Chng III ca Lut Gio dc. iu 5. Tn trng, bin tn trng 1. Vic t tn trng c quy nh nh sau: Trng trung hc c s (hoc: trung hc ph thng; tiu hc v trung hc c s; trung hc c s v trung hc ph thng; tiu hc, trung hc c s v trung hc ph thng; trung hc ph thng chuyn) + tn ring ca trng, khng ghi loi hnh cng lp, t thc. 2. Tn trng c ghi trn quyt nh thnh lp, con du, bin tn trng v giy t giao dch. 3. Bin tn trng ghi nhng ni dung sau: a) Gc pha trn, bn tri: - i vi trng trung hc c cp hc cao nht l cp THCS: Dng th nht: U ban nhn dn huyn (qun, th x, thnh ph) trc thuc tnh v tn huyn (qun, th x, thnh ph) thuc tnh; Dng th hai: Phng Gio dc v o to. - i vi trng trung hc c cp THPT: 190
Dng th nht: U ban nhn dn tnh, thnh ph v tn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng; Dng th hai: S Gio dc v o to. b) gia ghi tn trng theo quy nh ti iu 5 ca iu l ny; c) Di cng l a ch, s in thoi. 4. Tn trng v bin tn trng ca trng chuyn bit c Quy ch v t chc v hot ng ring th thc hin theo Quy ch v t chc v hot ng ca loi trng chuyn bit . iu 6. Phn cp qun l 1. Trng trung hc c cp hc cao nht l THCS do phng gio dc v o to qun l. 2. Trng trung hc c cp THPT do s gio dc v o to qun l. iu 7. T chc v hot ng ca trng trung hc c cp tiu hc, trng trung hc chuyn bit v trng trung hc t thc 1. Trng trung hc c cp tiu hc phi tun theo cc quy nh ca iu l ny v iu l trng tiu hc. 2. Cc trng trung hc chuyn bit, trng trung hc t thc quy nh ti iu 4 ca iu l ny tun theo cc quy nh ca iu l ny v Quy ch v t chc v hot ng ca trng chuyn bit, trng t thc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. iu 8. Ni quy trng trung hc Cc trng trung hc cn c cc quy nh ca iu l ny v cc Quy ch, iu l ni ti iu 7 ca iu l ny (i vi trng trung hc c cp tiu hc, trng trung hc chuyn bit, trng trung hc t thc) xy dng ni quy ca trng mnh. Chng II
T chc v qun l nh trng

iu 9. Thnh lp trng trung hc iu kin thnh lp trng trung hc bao gm: 1. Vic m trng ph hp vi quy hoch mng li trng trung hc v yu cu pht trin kinh t, x hi ca a phng. 2. C quan, t chc, c nhn m trng c lun chng kh thi bo m: a) C i ng cn b qun l v gio vin s lng theo c cu v loi hnh gio vin, t tiu chun v phm cht v trnh o to, bo m thc hin Chng trnh gio dc ph thng; b) C c s vt cht v ti chnh bo m p ng yu cu hot ng gio dc v thc hin cc quy nh ti chng VI ca iu l ny. iu 10. Thm quyn quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng trung hc Thm quyn quyt nh thnh lp trng trung hc cng lp v cho php thnh lp trng trung hc t thc c quy nh nh sau: 1. Ch tch u ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh (sau y gi chung l cp huyn) quyt nh i vi trng trung hc c cp hc cao nht l THCS, trng chuyn bit (thuc thm quyn theo quy nh ti Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit). 2. Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng (sau y gi chung l cp tnh) quyt nh i vi cc trng trung hc c cp THPT, trng chuyn bit thuc thm quyn (theo quy nh ti Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit). 191
iu 11. H s v th tc thnh lp trng trung hc 1. H s xin thnh lp trng gm: a) n xin thnh lp trng; b) Lun chng kh thi vi nhng ni dung ch yu quy nh ti iu 9 ca iu l ny; c) n t chc v hot ng; d) S yu l lch ca ngi d kin b tr lm Hiu trng. 2. Lp h s xin thnh lp trng. H s xin thnh lp trng c lp theo quy nh ti khon 1 iu ny. Cc c quan, t chc, c nhn sau y chu trch nhim v vic lp h s: a) U ban nhn dn cp x, phng, th trn (sau y gi chung l cp x) i vi trng trung hc c cp hc cao nht l THCS; b) U ban nhn dn cp huyn i vi trng trung hc c cp THPT; c) T chc, c nhn i vi cc trng trung hc t thc. 3. Th tc xt duyt thnh lp trng. a) Phng gio dc v o to i vi trng trung hc c cp hc cao nht l THCS tip nhn h s, ch tr, phi hp vi cc ngnh hu quan cp huyn t chc thm nh v mc ph hp ca vic m trng vi quy hoch mng li trng trung hc v yu cu pht trin kinh t, x hi ca a phng; mc kh thi ca lun chng quy nh ti iu 9 ca iu l ny; trnh U ban nhn dn cp huyn xem xt, quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng trung hc (theo quy nh ti iu 10 ca iu l ny). b) S gio dc v o to i vi trng trung hc c cp THPT tip nhn h s, ch tr, phi hp vi cc ngnh hu quan cp tnh t chc thm nh v mc ph hp ca vic m trng vi quy hoch mng li trng trung hc v yu cu pht trin kinh t, x hi ca a phng; mc kh thi ca lun chng quy nh ti iu 9 ca iu l ny; trnh U ban nhn dn cp tnh xem xt, quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng trung hc (theo quy nh ti iu 10 ca iu l ny). c) Trong thi hn 45 ngy k t ngy nhn h s hp l, cp c thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp trng c trch nhim thng bo kt qu bng vn bn cho c quan, t chc, c nhn xin thnh lp trng. 4. H s, vic lp h s v th tc thnh lp trng trung hc chuyn bit c thc hin theo Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit. iu 12. Sp nhp, chia, tch trng trung hc 1. Vic sp nhp, chia, tch trng phi m bo cc yu cu sau: a) Ph hp vi quy hoch mng li trng trung hc; b) p ng yu cu pht trin kinh t - x hi; c) Bo m quyn li nh gio v ngi hc; d) Gp phn nng cao cht lng v hiu qu gio dc. 2. Cp c thm quyn quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp th c thm quyn quyt nh sp nhp, chia, tch trng. Trng hp sp nhp gia cc trng khng do cng mt cp c thm quyn thnh lp th cp c thm quyn cao hn quyt nh; trng hp cp c thm quyn thnh lp ngang nhau th cp c thm quyn ngang nhau quyt nh. 3. H s, trnh t v th tc sp nhp, chia tch trng thnh lp hoc cho php thnh lp trng mi tun theo cc quy nh ti iu 11 iu l ny. iu 13. nh ch hot ng trng trung hc 1. Vic nh ch hot ng ca trng trung hc c thc hin khi xy ra mt trong cc trng hp sau y: 192
a) Vi phm cc quy nh ca php lut v x pht hnh chnh trong lnh vc gio dc mc phi nh ch; b) V l do khch quan khng bo m hot ng bnh thng. 2. Ngi c thm quyn quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng trung hc th c thm quyn quyt nh nh ch hot ng ca nh trng. Trong quyt nh nh ch hot ng ca nh trng phi xc nh r l do nh ch hot ng, quy nh r thi gian nh ch; cc bin php m bo quyn li ca gio vin v ngi hc. Quyt nh nh ch hot ng ca trng phi c cng b cng khai trn cc phng tin thng tin i chng. 3. Sau thi gian nh ch, khi nguyn nhn dn n vic nh ch c khc phc th c quan c thm quyn quyt nh nh ch ra quyt nh cho php nh trng hot ng tr li. 4. Trnh t, th tc nh ch hot ng hoc cho php hot ng tr li ca trng trung hc a) Trng phng gio dc v o to (i vi trng trung hc do U ban nhn dn cp huyn ra quyt nh thnh lp) t chc thanh tra, ly kin cc n v c lin quan, trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh nh ch hot ng hoc cho php hot ng tr li ca nh trng. b) Thanh tra s gio dc v o to (i vi trng trung hc do U ban nhn dn cp tnh ra quyt nh thnh lp) tin hnh thanh tra v kin ngh vi s gio dc v o to. S gio dc v o to t chc thm nh, ly kin cc n v c lin quan, trnh U ban nhn dn cp tnh quyt nh nh ch hot ng hoc cho php hot ng tr li ca nh trng. 5. Vic cho hc sinh ton trng tm thi ngh hc trong trng hp thin tai, thi tit khc nghit do gim c s gio dc v o to quyt nh. iu 14. Gii th trng trung hc 1. Trng trung hc b gii th khi xy ra mt trong cc trng hp sau y: a) Vi phm nghim trng cc quy nh v qun l, t chc, hot ng ca nh trng; b) Ht thi gian nh ch m khng khc phc c nguyn nhn dn n vic nh ch; c) Mc tiu, ni dung hot ng trong quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng khng cn ph hp vi yu cu pht trin kinh t - x hi; d) Theo ngh ca t chc, c nhn thnh lp trng. 2. Cp c thm quyn quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp th c thm quyn quyt nh gii th hoc cho php gii th nh trng. 3. C quan qun l trc tip ca trng xy dng phng n gii th nh trng, trnh cp c thm quyn ra quyt nh gii th hoc cho php gii th nh trng. Trong quyt nh gii th hoc cho php gii th nh trng phi xc nh r l do gii th; cc bin php m bo quyn li ca gio vin v ngi hc. Quyt nh gii th nh trng phi c cng b cng khai trn cc phng tin thng tin i chng cu cc c quan Trung ng. 4. Trnh t, th tc gii th trng trung hc a) Trng phng gio dc v o to (i vi trng trung hc do U ban nhn dn cp huyn ra quyt nh thnh lp) t chc thanh tra, ly kin cc n v c lin quan, trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh gii th hoc cho php gii th nh trng; b) Thanh tra s gio dc v o to (i vi trng trung hc do U ban nhn dn cp tnh ra quyt nh thnh lp) tin hnh thanh tra. S gio dc v o to t chc thm 193
nh, ly kin cc n v c lin quan, trnh U ban nhn dn cp tnh quyt nh gii th hoc cho php gii th nh trng. iu 15. Lp, t hc sinh, khi lp 1. Lp a) Hc sinh c t chc theo lp; b) Mi lp cc cp THCS v THPT c khng qu 45 hc sinh; c) S hc sinh trong mi lp ca trng chuyn bit c quy nh trong Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit. 2. Mi lp c chia thnh nhiu t hc sinh. 3. Mi lp c lp trng, 1 hoc 2 lp ph do tp th lp bu ra vo u mi nm hc; mi t c t trng, 1 t ph do t bu ra vo u mi nm hc. 4. Hiu trng thnh lp khi lp v quy nh t chc, nhim v ca khi lp. iu 16. T chuyn mn 1. Hiu trng, cc ph Hiu trng, gio vin, vin chc th vin, vin chc thit b th nghim ca trng trung hc c t chc thnh t chuyn mn theo mn hc hoc nhm mn hc tng cp hc THCS, THPT. Mi t chuyn mn c t trng, t 1 n 2 t ph chu s qun l ch o ca Hiu trng, do Hiu trng b nhim v giao nhim v vo u nm hc. 2. T chuyn mn c nhng nhim v sau: a) Xy dng k hoch hot ng chung ca t, hng dn xy dng v qun l k hoch c nhn ca t vin theo k hoch gio dc, phn phi chng trnh mn hc ca B Gio dc v o to v k hoch nm hc ca nh trng; b) T chc bi dng chuyn mn v nghip v; tham gia nh gi, xp loi cc thnh vin ca t theo cc quy nh ca B Gio dc v o to; c) xut khen thng, k lut i vi gio vin. 3. T chuyn mn sinh hot hai tun mt ln. iu 17. T vn phng 1. Mi trng trung hc c mt t vn phng, gm vin chc lm cng tc vn th, k ton, th qu, y t trng hc v nhn vin khc. 2. T vn phng c t trng v 1 t ph, do Hiu trng b nhim v giao nhim v. iu 18. Hiu trng v ph Hiu trng 1. Mi trng trung hc c Hiu trng v mt s ph Hiu trng. Nhim k ca Hiu trng l 5 nm, thi gian m nhn chc v Hiu trng khng qu 2 nhim k mt trng trung hc. 2. Hiu trng, ph Hiu trng phi c cc tiu chun sau: a) V trnh o to v thi gian cng tc: phi t trnh chun o to ca nh gio theo quy nh ca Lut Gio dc i vi cp hc, t trnh chun cp hc cao nht i vi trng ph thng c nhiu cp hc v dy hc t nht 5 nm (hoc 3 nm i vi min ni, hi o, vng cao, vng su, vng xa, vng dn tc thiu s, vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn) cp hc ; b) t tiu chun phm cht chnh tr, o c, li sng v chuyn mn, nghip v; c nng lc qun l, c bi dng l lun, nghip v v qun l gio dc; c sc kho theo yu cu ngh nghip; c tp th gio vin, nhn vin tn nhim. 3. Theo ngh ca Trng phng gio dc v o to (khi nh trng cha c Hi ng trng) v ca Trng phng gio dc v o to trn c s gii thiu ca Hi ng trng (khi nh trng c Hi ng trng), Ch tch u ban nhn cp huyn hoc ngi c u quyn ra quyt nh b nhim Hiu trng, ph Hiu trng trng trung 194
hc cng lp c cp hc cao nht l THCS v ra quyt nh cng nhn Hiu trng, ph Hiu trng trng trung hc t thc c cp hc cao nht l THCS. 4. Theo ngh ca Gim c s gio dc v o to (khi nh trng cha c Hi ng trng) v ca Gim c s gio dc v o to trn c s gii thiu ca Hi ng trng (khi nh trng c Hi ng trng), Ch tch u ban nhn dn cp tnh hoc ngi c u quyn ra quyt nh b nhim Hiu trng, ph Hiu trng cc trng trung hc cng lp c cp THPT v ra quyt nh cng nhn Hiu trng, ph Hiu trng trng trung hc t thc c cp THPT. 5. Ngi c thm quyn b nhim th c quyn min nhim Hiu trng, ph Hiu trng trng trung hc. iu 19. Nhim v v quyn hn ca Hiu trng, ph Hiu trng 1. Nhim v v quyn hn ca Hiu trng a) Xy dng, t chc b my nh trng; b) Thc hin cc Ngh quyt, Quyt ngh ca Hi ng trng c quy nh ti khon 2 iu 20 ca iu l ny; c) Xy dng k hoch v t chc thc hin nhim v nm hc; d) Qun l gio vin, nhn vin; qun l chuyn mn; phn cng cng tc, kim tra, nh gi xp loi gio vin, nhn vin; thc hin cng tc khen thng, k lut i vi gio vin, nhn vin theo quy nh ca Nh nc; qun l h s tuyn dng gio vin, nhn vin; ) Qun l hc sinh v cc hot ng ca hc sinh do nh trng t chc; xt duyt kt qu nh gi, xp loi hc sinh, k xc nhn hc b, k xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc vo hc b hc sinh tiu hc (nu c) ca trng ph thng c nhiu cp hc v quyt nh khen thng, k lut hc sinh theo quy nh ca B Gio dc v o to; e) Qun l ti chnh, ti sn ca nh trng; g) Thc hin cc ch chnh sch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc sinh; t chc thc hin Quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng; thc hin cng tc x hi ho gio dc ca nh trng. h) c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v v hng cc ch , chnh sch theo quy nh ca php lut; i) Chu trch nhim trc cp trn v ton b cc nhim v c quy nh trong khon 1 iu ny. 2. Nhim v v quyn hn ca ph Hiu trng a) Thc hin v chu trch nhim trc Hiu trng v nhim v c Hiu trng phn cng; b) Cng vi Hiu trng chu trch nhim trc cp trn v phn vic c giao; c) Thay mt Hiu trng iu hnh hot ng ca nh trng khi c Hiu trng u quyn; d) c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v v hng cc ch , chnh sch theo quy nh ca php lut. iu 20. Hi ng trng 1. Hi ng trng i vi trng trung hc cng lp, Hi ng qun tr i vi trng trung hc t thc c gi chung l Hi ng trng. 2. Hi ng trng cng lp c cc nhim v v quyn hn sau y: a) Quyt ngh v mc tiu, cc d n, k hoch v phng hng pht trin ca nh trng; b) Quyt ngh v vic huy ng ngun lc cho nh trng; 195
c) Quyt ngh nhng vn v ti chnh, ti sn ca nh trng; d) Quyt nh v t chc, nhn s theo quy nh v c quyn gii thiu ngi c quan c thm quyn b nhim lm Hiu trng, ph Hiu trng; ) Gim st vic thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng, vic thc hin quy ch dn ch trong cc hot ng ca nh trng; gim st cc hot ng ca nh trng. 3. Th tc thnh lp, c cu t chc ca Hi ng trng cng lp. a) Thnh phn ca Hi ng trng. Nhim k ca Hi ng trng l 5 nm. Hi ng trng c ch tch v cc thnh vin khc ca hi ng, trong c 1 th k. Cc thnh vin ca Hi ng trng gm: mt i din ca t chc ng do t chc ng c, mt i din ca t chc Cng on do Ban chp hnh Cng on c, mt i din ca Ban gim hiu nh trng do Ban gim hiu nh trng c, i din gio vin (t 3 n 7 ngi) do hi ngh ton th gio vin bu chn, mt i din Ban i din cha m hc sinh ca trng do Ban i din cha m hc sinh ca trng c. Tng s thnh vin ca Hi ng trng t 7 n l 11 ngi; b) Ngi c thm quyn b nhim Hiu trng nh trng (quy nh ti cc khon 3 v 4 iu 18 ca iu l ny) th c thm quyn quyt nh thnh lp Hi ng trng (sau y gi l cp c thm quyn); c) Quy trnh bu c cc thnh vin v thnh lp Hi ng trng nh sau: - Theo ngh ca Hiu trng (khi thnh lp Hi ng trng nhim k u tin) v ca Ch tch Hi ng trng (khi nh trng c Hi ng trng, k t nhim k th 2 tr i), c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng (quy nh ti iu 6 ca iu l ny) trnh cp c thm quyn (ni ti im b khon 3 ca iu ny) duyt ch trng, ra quyt nh cng nhn cc thnh vin v thnh lp Hi ng trng; - Khi thnh lp Hi ng trng nhim k u tin, Hiu trng trnh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng theo cc bc sau: + Bc 1: Hiu trng trnh xin php v ch trng, d kin s lng, c cu thnh vin v k hoch trin khai c th ca Hi ng trng; + Bc 2: Sau khi c kin ph duyt ca cp c thm quyn, Hiu trng trao i vi cc t chc lin quan ni ti khon 3 ca iu ny v hp ton th gio vin ca trng chun b nhn s ca Hi ng trng; + Bc 3: Hiu trng trnh danh sch cc thnh vin Hi ng trng. + Bc 4: Khi c quyt nh ca c quan c thm quyn cng nhn cc thnh vin Hi ng trng, Hiu trng t chc cc thnh vin ca Hi ng trng hp kho u tin bu Ch tch v Th k ca Hi ng trng; + Bc 5: Hiu trng trnh kt qu bu ch tch v th k cp c thm quyn ra quyt nh thnh lp Hi ng trng; - Khi nh trng c Hi ng trng (k t nhim k th 2 tr i), 6 thng trc khi ht nhim k, Ch tch Hi ng trng chu trch nhim trnh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng theo quy trnh v cc bc 1, 2, 3, 4, 5 tng ng nh quy nh i vi Hiu trng (ni ti im c khon 3 iu ny) thnh lp Hi ng trng cho nhim k tip theo. d) Trong nhim k, nu c yu cu t xut v vic thay i thnh vin ca Hi ng trng, th Hi ng trng ra Ngh quyt, Ch tch Hi ng trng ngh c quan gio dc qun l trc tip ca nh trng trnh cp c thm quyn ra quyt nh cng nhn. Nu thnh vin cn thay i l Ch tch Hi ng trng, th cp c thm quyn ly kin ca tng thnh vin Hi ng trng trc khi quyt nh cng nhn. 4. Hot ng ca Hi ng trng ca trng cng lp a) Hi ng trng hp thng k t nht hai ln trong mt nm. Cc phin hp do Ch tch Hi ng trng triu tp tho lun, biu quyt nhng vn quy nh ti 196
khon 2 iu ny. Phin hp ca Hi ng trng phi m bo c mt t nht 3/4 s thnh vin (trong c ch tch) mi hp l. Cc ngh quyt ca Hi ng trng c thng qua bng biu quyt hoc ly kin bng vn bn ti cuc hp. Ngh quyt ca Hi ng trng ch c hiu lc khi c t nht 2/3 s thnh vin nht tr, c cng b cng khai trong ton trng. Ch tch Hi ng trng triu tp hp bt thng khi Hiu trng ngh hoc khi c t nht 1/3 s thnh vin Hi ng ngh. b) Hiu trng c trch nhim thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng v nhng ni dung c quy nh ti khon 2 iu ny. Nu Hiu trng khng nht tr vi quyt ngh ca Hi ng trng phi kp thi bo co xin kin c quan qun l gio dc cp trn trc tip ca nh trng. Trong thi gian ch kin ca cp c thm quyn ni ti khon 3 iu ny, Hiu trng vn phi thc hin theo quyt ngh ca Hi ng trng. 6. Nhim v, quyn hn, th tc thnh lp, c cu t chc v hot ng ca Hi ng trng ca trng t thc c thc hin theo Quy ch t chc v hot ng trng t thc. iu 21. Cc hi ng khc trong nh trng 1. Hi ng thi ua v khen thng Hi ng thi ua khen thng t vn v cng tc thi ua khen thng trong nh trng v ng theo quy nh ca B Gio dc v o to. 2. Hi ng k lut a) Hi ng k lut c thnh lp xt hoc xo k lut i vi hc sinh theo tng v vic. Hi ng k lut do Hiu trng quyt nh thnh lp v lm ch tch, gm: Hiu trng, B th on Thanh nin Cng sn H Ch Minh (nu c), Tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh (nu c), gio vin ch nhim lp c hc sinh phm li, mt s gio vin c kinh nghim gio dc v Trng ban i din cha m hc sinh ca trng; b) Hi ng k lut c thnh lp xt v ngh x l k lut i vi cn b, gio vin, vin chc khc theo tng v vic. Vic thnh lp, thnh phn v hot ng ca Hi ng ny c thc hin theo quy nh ca php lut. 3. Hiu trng c th thnh lp cc hi ng t vn khc theo yu cu c th ca tng cng vic. Nhim v, thnh phn v thi gian hot ng ca cc hi ng ny do Hiu trng quy nh. iu 22. T chc ng v cc on th trong nh trng 1. T chc ng Cng sn Vit Nam trong nh trng lnh o nh trng v hot ng trong khun kh Hin php v php lut. 2. Cc on th, t chc x hi trong nh trng hot ng theo quy nh ca php lut v gip nh trng thc hin mc tiu, nguyn l gio dc. iu 23. Qun l ti sn, ti chnh 1. Vic qun l ti sn ca nh trng phi tun theo cc quy nh ca php lut; mi thnh vin ca trng c trch nhim bo v ti sn nh trng. 2. Vic qun l thu, chi t cc ngun ti chnh ca nh trng phi tun theo cc quy nh v k ton, thng k, bo co ca B Ti chnh, ca lin B Gio dc v o to v B Ti chnh. Chng III Chng trnh v Cc hot ng gio dc iu 24. Chng trnh gio dc 1. Trng trung hc thc hin vic ging dy v hc tp theo chng trnh gio dc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 197
2. Trng trung hc thc hin thi gian hc tp theo bin ch nm hc do B Gio dc v o to quy nh. 3. Cn c chng trnh gio dc v bin ch nm hc, nh trng xy dng k hoch v thi kho biu iu hnh hot ng dy hc. iu 25. Sch gio khoa, sch bi tp, thit b dy hc v ti liu tham kho 1. Sch gio khoa c th ho cc yu cu v ni dung kin thc v k nng quy nh trong chng trnh gio dc ca cc mn hc mi lp ca gio dc ph thng, p ng yu cu v phng php gio dc ph thng. Sch gio khoa do B trng B Gio dc v o to duyt s dng chnh thc, n nh, thng nht trong ging dy, hc tp trng trung hc. 2. Trng trung hc s dng cc thit b dy hc, sch bi tp v ti liu tham kho theo cc danh mc do B Gio dc v o to quy nh. Mi t chc, c nhn khng c p buc hc sinh mua ti liu tham kho. iu 26. Cc hot ng gio dc 1. Hot ng gio dc trn lp c tin hnh thng qua vic dy hc cc mn hc bt buc v t chn trong chng trnh gio dc ca cp hc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 2. Nh trng phi hp vi cc t chc, c nhn tham gia gio dc ngoi nh trng thc hin cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp. Hot ng gio dc ngoi gi ln lp bao gm cc hot ng ngoi kho v khoa hc, vn hc, ngh thut, th dc th thao, an ton giao thng, phng chng t nn x hi, gio dc gii tnh, gio dc php lut nhm pht trin ton din v bi dng nng khiu; cc hot ng vui chi, tham quan, du lch, giao lu vn ho, gio dc mi trng; cc hot ng x hi, t thin ph hp vi c im sinh l la tui hc sinh. iu 27. H thng h s, s sch v hot ng gio dc trong trng H thng h s, s sch theo di hot ng gio dc trong trng gm: 1. i vi nh trng: - S ng b, - S gi tn v ghi im, - S ghi u bi, - Hc b hc sinh, - S qun l cp pht vn bng, chng ch, - S theo di ph cp gio dc, - S theo di hc sinh chuyn i, chuyn n, - S ngh quyt ca nh trng v ngh quyt ca hi ng trng, - H s thi ua ca nh trng, - H s kim tra, nh gi gio vin v nhn vin, - H s khen thng, k lut hc sinh, - S qun l v h s lu tr cc vn bn, cng vn, - S qun l ti sn, - S qun l ti chnh, - H s qun l thit b dy hc v thc hnh th nghim, - H s qun l th vin, - H s theo di sc kho hc sinh. 2. i vi gio vin: - Bi son, - S k hoch ging dy theo tun, - S d gi thm lp, - S ch nhim (i vi gio vin lm cng tc ch nhim lp). 198
iu 28. nh gi kt qu hc tp ca hc sinh 1. Hc sinh c kim tra, nh gi kt qu hc tp, rn luyn theo Quy ch nh gi v xp loi hc sinh ca B Gio dc v o to. 2. Vic ra kim tra phi cn c vo cc yu cu v ni dung v phng php gio dc theo chng trnh gio dc v sch gio khoa. 3. Vic nh gi hc sinh phi bo m yu cu cng khai, cng bng, khch quan, chnh xc v ton din. Kt qu nh gi v xp loi hc sinh phi c thng bo cho gia nh vo cui hc k v cui nm hc. 4. Hc sinh tiu hc trng ph thng c nhiu cp hc hc ht chng trnh tiu hc, c iu kin theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to th c Hiu trng trng ph thng c nhiu cp hc xc nhn trong hc b vic hon thnh chng trnh tiu hc. 5. Hc sinh hc ht chng trnh THCS, c iu kin theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to th c Trng phng gio dc v o to cp huyn cp bng tt nghip THCS. 6. Hc sinh hc ht chng trnh THPT, c iu kin theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to th c d thi tt nghip v nu t yu cu th c Gim c s gio dc v o to cp bng tt nghip THPT. iu 29. Gi gn v pht huy truyn thng nh trng 1. Trng trung hc c phng truyn thng gi gn nhng ti liu, hin vt c lin quan ti vic thnh lp v pht trin ca nh trng, nhm gio dc truyn thng cho gio vin, nhn vin v hc sinh. 2. Mi trng c th chn mt ngy trong nm lm ngy truyn thng ca trng mnh v ly ngy t chc hi trng hng nm hoc mt s nm. 3. Hc sinh c ca trng c thnh lp ban lin lc gi gn v pht huy truyn thng tt p ca nh trng, huy ng cc ngun lc gip nh trng trong vic thc hin mc tiu, nguyn l gio dc.
Chng IV. Gio vin

iu 30. Gio vin trng trung hc Gio vin trng trung hc l ngi lm nhim v ging dy, gio dc trong nh trng, gm: Hiu trng, Ph Hiu trng, gio vin b mn, gio vin lm cng tc on thanh nin Cng sn H Ch Minh (b th, ph b th hoc tr l thanh nin, c vn on) i vi trng trung hc c cp THPT, gio vin lm tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh (i vi trng trung hc c cp tiu hc hoc cp THCS). iu 31. Nhim v ca gio vin trng trung hc 1. Gio vin b mn c nhng nhim v sau y: a) Dy hc v gio dc theo chng trnh, k hoch gio dc; son bi; dy thc hnh th nghim, kim tra, nh gi theo quy nh; vo s im, ghi hc b y , ln lp ng gi, qun l hc sinh trong cc hot ng gio dc do nh trng t chc, tham gia cc hot ng ca t chuyn mn; b) Tham gia cng tc ph cp gio dc a phng; c) Rn luyn o c, hc tp vn ho, bi dng chuyn mn, nghip v nng cao cht lng, hiu qu ging dy v gio dc; d) Thc hin iu l nh trng; thc hin quyt nh ca Hiu trng, chu s kim tra ca Hiu trng v cc cp qun l gio dc; ) Gi gn phm cht, danh d, uy tn ca nh gio, gng mu trc hc sinh, thng yu, tn trng hc sinh, i x cng bng vi hc sinh, bo v cc quyn v li ch chnh ng ca hc sinh, on kt, gip ng nghip; 199
e) Phi hp vi gio vin ch nhim, cc gio vin khc, gia nh hc sinh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh trong dy hc v gio dc hc sinh. g) Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim, ngoi cc nhim v quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng nhim v sau y: a) Tm hiu v nm vng hc sinh trong lp v mi mt c bin php t chc gio dc st i tng, nhm thc y s tin b ca c lp; b) Cng tc cht ch vi gia nh hc sinh, ch ng phi hp vi cc gio vin b mn, on thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, cc t chc x hi c lin quan trong hot ng ging dy v gio dc hc sinh ca lp mnh ch nhim; c) Nhn xt, nh gi v xp loi hc sinh cui k v cui nm hc, ngh khen thng v k lut hc sinh, ngh danh sch hc sinh c ln lp thng, phi kim tra li, phi rn luyn thm v hnh kim trong k ngh h, phi li lp, hon chnh vic ghi vo s im v hc b hc sinh; d) Bo co thng k hoc t xut v tnh hnh ca lp vi Hiu trng. 3. Gio vin thnh ging cng phi thc hin cc nhim v quy nh ti khon 1 iu ny. 4. Gio vin lm cng tc on thanh nin Cng sn H Ch Minh l gio vin THPT c bi dng v cng tc on thanh nin Cng sn H Ch Minh, c nhim v t chc cc hot ng ca on nh trng v tham gia cc hot ng vi a phng. 5. Gio vin lm tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh l gio vin THCS c bi dng v cng tc i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, c nhim v t chc cc hot ng ca i nh trng v phi hp hot ng vi a phng. iu 32. Quyn ca gio vin 1. Gio vin c nhng quyn sau y: a) c nh trng to iu kin ging dy v gio dc hc sinh; b) c hng mi quyn li v vt cht, tinh thn v c chm sc, bo v sc kho theo cc ch , chnh sch quy nh i vi nh gio; c) c trc tip hoc thng qua cc t chc tham gia qun l nh trng; d) c hng lng v ph cp (nu c) khi c c i hc o to nng cao trnh chuyn mn, nghip v theo quy nh hin hnh; ) c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng v c s gio dc khc nu c s ng ca Hiu trng v thc hin y nhng nhim v quy nh ti iu 31 ca iu l ny; e) c bo v nhn phm, danh d; g) c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim ngoi cc quyn quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng quyn sau y: a) c d cc gi hc, hot ng gio dc khc ca hc sinh lp mnh; b) c d cc cuc hp ca Hi ng khen thng v Hi ng k lut khi gii quyt nhng vn c lin quan n hc sinh ca lp mnh; c) c d cc lp bi dng, hi ngh chuyn v cng tc ch nhim; d) c quyn cho php c nhn hc sinh ngh hc khng qu 3 ngy; ) c gim gi ln lp hng tun theo quy nh khi lm ch nhim lp.
200
3. Gio vin lm cng tc on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh c hng cc ch , chnh sch theo quy nh hin hnh. iu 33. Trnh chun c o to ca gio vin 1. Trnh chun o to ca gio vin trng trung hc c quy nh nh sau: a) i vi gio vin tiu hc: c bng tt nghip trung cp s phm; b) i vi gio vin THCS: c bng tt nghip cao ng s phm hoc c bng tt nghip cao ng v chng ch nghip v s phm theo ng chuyn ngnh ca cc khoa, trng s phm; c) i vi gio vin THPT: c bng tt nghip i hc s phm hoc c bng tt nghip i hc v c chng ch bi dng nghip v s phm theo ng chuyn ngnh ti cc khoa, trng i hc s phm. 2. Gio vin cha t trnh chun quy nh ti khon 1 iu ny c nh trng, c quan qun l gio dc to iu kin t trnh chun. 3. Gio vin c trnh trn chun c nh trng, c quan qun l gio dc to iu kin pht huy tc dng ca mnh trong ging dy v gio dc. iu 34. Hnh vi, ngn ng ng x, trang phc ca gio vin 1. Hnh vi, ngn ng ng x ca gio vin phi mu mc, c tc dng gio dc i vi hc sinh. 2. Trang phc ca gio vin phi chnh t, ph hp vi hot ng s phm, theo quy nh ca Chnh ph v trang phc ca vin chc Nh nc. iu 35. Cc hnh vi gio vin khng c lm Gio vin khng c c cc hnh vi sau y: 1. Xc phm danh d, nhn phm, xm phm thn th ca hc sinh, ng nghip, ngi khc. 2. Gian ln trong kim tra, thi c, tuyn sinh; gian ln trong nh gi kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh. 3. Xuyn tc ni dung gio dc. 4. p buc hc sinh hc thm thu tin. 5. Ht thuc; ung ru, bia; nghe, tr li bng in thoi di ng khi ang dy hc, khi ang tham gia cc hot ng gio dc nh trng. iu 36. Khen thng v x l vi phm 1. Gio vin c thnh tch s c khen thng, c tng cc danh hiu thi ua v cc danh hiu cao qu khc. 2. Gio vin c hnh vi vi phm quy nh ti iu l ny th b x l theo quy nh ca php lut.
Chng . Hc sinh
iu 37. Tui hc sinh trng trung hc 1. Tui ca hc sinh vo lp su THCS: t 11 n 13 tui. 2. Tui ca hc sinh vo lp mi THPT: t 15 n 17 tui. 3. Cc trng hp sau y c vo cp hc tui cao hn tui quy nh: a) c cao hn 1 tui vi hc sinh n, hc sinh t nc ngoi v nc; b) c cao hn 2 tui vi hc sinh ngi dn tc thiu s, hc sinh vng kinh t - x hi kh khn, hc sinh khuyt tt, tn tt, km pht trin th lc v tr tu, hc sinh m ci khng ni nng ta, hc sinh trong din h i ngho theo quy nh ca Nh nc; Nu thuc nhiu trng hp nu ti cc im a v b khon 3 iu ny ch c p dng 1 quy nh cho 1 trong cc trng hp . 201
4. Hc sinh c th lc tt v pht trin sm v tr tu c th vo hc trc tui hoc hc vt lp nu c nh trng ngh v theo cc quy nh sau: a) Vic cho hc vt lp ch p dng trong phm vi cp hc; b) Hc trc mt tui do gim c s gio dc v o to cho php cn c vo ngh ca phng gio dc v o to cp huyn (i vi hc sinh trng trung hc c cp hc cao nht l THCS) v ngh ca trng trung hc c cp THPT (i vi hc sinh trng trung hc c cp THPT); c) Trng hp hc vt lp v trng hp hc trc tui ngoi quy nh ti im a v im b khon 4 iu ny, phi c Gim c s gio dc v o to ngh v c B trng B Gio dc v o to cho php. iu 38. Nhim v ca hc sinh Hc sinh c nhng nhim v sau y: 1. Knh trng thy gio, c gio, cn b v nhn vin ca nh trng; on kt gip ln nhau trong hc tp, rn luyn; thc hin iu l, ni quy nh trng; chp hnh php lut ca Nh nc; 2. Thc hin nhim v hc tp, rn luyn theo chng trnh, k hoch gio dc ca nh trng; 3. Rn luyn thn th, gi gn v sinh c nhn, gi gn v bo v mi trng; 4. Tham gia cc hot ng tp th ca trng, ca lp, ca i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, gip gia nh v tham gia cng tc x hi. 5. Gi gn, bo v ti sn ca nh trng, ni cng cng; gp phn xy dng, bo v v pht huy truyn thng ca nh trng. iu 39. Quyn ca hc sinh Hc sinh c nhng quyn sau y: 1. c bnh ng trong vic hng th gio dc ton din, c bo m nhng iu kin v thi gian, c s vt cht, v sinh, an ton hc tp lp v t hc nh, c cung cp thng tin v vic hc tp ca mnh, c s dng trang thit b, phng tin phc v cc hot ng hc tp, vn ho, th thao, th dc ca nh trng theo quy nh; 2. c tn trng v bo v, c i x bnh ng, dn ch, c quyn khiu ni vi nh trng v cc cp qun l gio dc v nhng quyt nh i vi bn thn mnh; c quyn chuyn trng khi c l do chnh ng theo quy nh hin hnh; c hc trc tui, hc vt lp, hc tui cao hn tui quy nh ni ti iu 37 ca iu l ny; 3. c tham gia cc hot ng nhm pht trin nng khiu v cc mn hc, th dc, th thao, ngh thut do nh trng t chc nu c iu kin; 4. c nhn hc bng hoc tr cp khc theo quy nh i vi nhng hc sinh c hng chnh sch x hi, nhng hc sinh c kh khn v i sng v nhng hc sinh c nng lc c bit; 5. c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. iu 40. Hnh vi, ngn ng ng x, trang phc ca hc sinh 1. Hnh vi, ngn ng ng x ca hc sinh trung hc phi c vn ho, ph hp vi o c v li sng ca la tui hc sinh trung hc. 2. Trang phc ca hc sinh phi sch s, gn gng, thch hp vi tui, thun tin cho vic hc tp v sinh hot nh trng. 3. Khi i hc, khng c t son, nh phn, sn mng tay, mng chn, nhum tc trang im.
202
Tu iu kin ca tng trng, Hiu trng c th quyt nh hc sinh mc ng phc mt s bui trong tun nu c nh trng v Ban i din cha m hc sinh ca trng ng . iu 41. Cc hnh vi hc sinh khng c lm Hc sinh khng c c cc hnh vi sau y: 1. Xc phm nhn phm, danh d, xm phm thn th gio vin, cn b, nhn vin ca nh trng, ngi khc v hc sinh khc; 2. Gian ln trong hc tp, kim tra, thi c, tuyn sinh; 3. nh nhau, gy ri trt t, an ninh trong nh trng v ni cng cng; 4. Lm vic khc; nghe, tr li bng in thoi di ng; ht thuc, ung ru, bia trong gi hc, khi ang tham gia cc hot ng gio dc ca nh trng. 5. nh bc; vn chuyn, mang n trng, tng tr, s dng ma tu, hung kh, v kh, cht n, cht c; lu hnh, s dng vn ho phm c hi, i tru; tham gia t nn x hi. iu 42. Khen thng v k lut 1. Hc sinh c thnh tch trong hc tp v rn luyn c nh trng v cc cp qun l gio dc khen thng bng cc hnh thc sau y: - Khen trc lp, trc trng; - Khen thng cho hc sinh tin tin, hc sinh gii; - Cp giy chng nhn, giy khen, bng khen, nu ot gii trong cc k thi chn hc sinh gii theo quy nh ca B Gio dc v o to; - Cc hnh thc khen thng khc. 2. Hc sinh vi phm khuyt im trong qu trnh hc tp, rn luyn c th c khuyn rn hoc x l k lut theo cc hnh thc sau y: - Ph bnh trc lp, trc trng; - Khin trch v thng bo vi gia nh; - Cnh co ghi hc b; - Buc thi hc c thi hn. Chng VI ti sn ca trng iu 43. Trng hc 1. a im: a) Trng hc l mt khu ring c t trong mi trng thun li cho gio dc. Trng phi c tng bao quanh, c cng trng v bin trng; b) Tng din tch mt bng ca trng tnh theo u hc sinh ca trng t nht phi t: - T 6 m2/hc sinh tr ln (i vi ni thnh, ni th); - T 10 m2/hc sinh tr ln (i vi cc vng cn li). 2. C cu cc khi cng trnh: - Khi phng hc, phng hc b mn; - Khi phc v hc tp; - Khi phng hnh chnh; - Khu sn chi, bi tp; - Khu v sinh v khu xe. iu 44. Quy nh c th cho cc khi cng trnh 1. Phng hc, phng hc b mn a) Phng hc: - C phng hc hc nhiu nht l hai ca trong 1 ngy; - Phng hc xy dng theo tiu chun ca B Gio dc v o to; - Phng hc c bn gh hc sinh ph hp vi tng cp hc, bn gh ca gio vin, c bng vit v iu kin v nh sng, thong mt. 203
b) Phng hc b mn: Thc hin theo Quy nh v tiu chun phng hc b mn do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 2. Khi phc v hc tp gm nh tp a nng, th vin, phng hot ng on i, phng truyn thng. 3. Khi hnh chnh - qun tr. Gm phng lm vic ca Hiu trng, ph Hiu trng, vn phng, phng hp ton th cn b v vin chc nh trng, phng gio vin, phng y t hc ng, nh kho, phng thng trc. Cc phng ny phi c trang b bn, gh, t, thit b lm vic. 4. Khu sn chi, bi tp. C din tch t nht bng 25% tng din tch mt bng ca trng, khu sn chi c hoa, cy bng mt v m bo v sinh, khu bi tp c thit b luyn tp th dc th thao v m bo an ton. 5. Khu v sinh v h thng cp thot nc. a) Khu v sinh c b tr hp l theo tng khu lm vic, hc tp cho gio vin v hc sinh, c nc, nh sng, m bo v sinh, khng lm nhim mi trng; b) C h thng cp nc sch, h thng thot nc cho tt c cc khu vc theo quy nh v v sinh mi trng. 6. Khu xe. B tr hp l trong khun vin trng, m bo an ton, trt t, v sinh. Chng VII Quan h gia Nh trng, Gia nh v x hi iu 45. Trch nhim ca nh trng Nh trng phi ch ng phi hp thng xuyn v cht ch vi gia nh v x hi xy dng mi trng gio dc thng nht nhm thc hin mc tiu, nguyn l gio dc. iu 46. Ban i din cha m hc sinh 1. Mi lp c mt Ban i din cha m hc sinh t chc theo tng nm hc gm cc thnh vin do cha m, ngi gim h hc sinh c ra phi hp vi gio vin ch nhim lp, gio vin b mn trong vic gio dc hc sinh. 2. Mi trng c mt Ban i din cha m hc sinh c t chc trong mi nm hc gm mt s thnh vin do cc Ban i din cha m hc sinh tng lp bu ra phi hp vi nh trng thc hin cc quy nh ti iu 45 ca iu l ny. 3. Nhim v, quyn hn, t chc v hot ng ca Ban i din cha m hc sinh tng lp, tng trng trung hc thc hin theo iu l Ban i din cha m hc sinh. iu 47. Quan h gia nh trng, gia nh v x hi Nh trng phi hp vi Ban i din cha m hc sinh, cc t chc v c nhn nhm: 1. Thng nht quan im, ni dung, phng php gio dc gia nh trng, gia nh v x hi. 2. Huy ng mi lc lng ca cng ng chm lo s nghip gio dc, xy dng phong tro hc tp v mi trng gio dc lnh mnh, gp phn xy dng c s vt cht nh trng.
@3. iu l Trng Tiu hc

1. Ban hnh ln th nht : Ngy 11-7-2000 B Gio dc v o to ban hnh iu l Trng tiu hc km theo Quyt nh s 22/2000/Q-BGD&T. iu l Trng tiu hc (LTTH) c 7 chng;
204
2. Ban hnh ln th hai : Ngy 31 thng 8 nm 2007, ban hnh km theo Quyt nh s 51/2007/Q-BGDT ca B trng B Gio dc v o to.
Chng I
NHNG QUY NH CHUNG
iu 1. Phm vi iu chnh v i tng p dng 1. iu l ny quy nh t chc v hot ng ca trng tiu hc bao gm : t chc v qun l nh trng; chng trnh v cc hot ng gio dc; gio vin; hc sinh; ti sn ca nh trng; nh trng, gia nh v x hi. 2. iu l ny p dng cho trng tiu hc; lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc v trng chuyn bit; c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc; t chc, c nhn tham gia hot ng gio dc cp tiu hc. iu 2. V tr ca trng tiu hc Trng tiu hc l c s gio dc ph thng ca h thng gio dc quc dn, c t cch php nhn, c ti khon v con du ring. iu 3. Nhim v v quyn hn ca trng tiu hc 1. T chc ging dy, hc tp v hot ng gio dc t cht lng theo mc tiu, chng trnh gio dc tiu hc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 2. Huy ng tr em i hc ng tui, vn ng tr em tn tt, khuyt tt, tr em b hc n trng, thc hin k hoch ph cp gio dc v chng m ch trong cng ng. Nhn bo tr v qun l cc hot ng gio dc ca cc c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc theo s phn cng ca cp c thm quyn. T chc kim tra v cng nhn hon thnh chng trnh tiu hc ca hc sinh trong nh trng v tr em trong a bn qun l ca trng. 3. Qun l cn b, gio vin, nhn vin v hc sinh. 4. Qun l, s dng t ai, c s vt cht, trang thit b v ti chnh theo quy nh ca php lut. 5. Phi hp vi gia nh, cc t chc v c nhn trong cng ng thc hin hot ng gio dc. 6. T chc cho cn b qun l, gio vin, nhn vin v hc sinh tham gia cc hot ng x hi trong cng ng. 7. Thc hin cc nhim v v quyn hn khc theo quy nh ca php lut. iu 4. Trng tiu hc, lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc v trng chuyn bit, c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc
205
1. Trng tiu hc c t chc theo hai loi hnh : cng lp v t thc. a) Trng tiu hc cng lp do Nh nc thnh lp, u t xy dng c s vt cht, bo m kinh ph cho cc nhim v chi thng xuyn; b) Trng tiu hc t thc do cc t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc kinh t hoc c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v bo m kinh ph hot ng bng vn ngoi ngn sch Nh nc. 2. Lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc v trng chuyn bit, gm : a) Lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc; b) Lp tiu hc trong trng ph thng dn tc bn tr; c) Lp tiu hc trong trng dnh cho tr em tn tt, khuyt tt; d) Lp tiu hc trong trng gio dng; trung tm hc tp cng ng v trng, lp tiu hc thc hnh trong trng s phm. 3. C s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc, gm : lp dnh cho tr em v hon cnh kh khn khng c i hc nh trng, lp dnh cho tr tn tt, khuyt tt. iu 5. Tn trng, bin tn trng 1. Tn trng c quy nh nh sau : trng tiu hc v tn ring ca trng, khng ghi loi hnh trng cng lp hay t thc. Tn trng c ghi trn quyt nh thnh lp trng, con du, bin trng v cc giy t giao dch. 2. Bin tn trng : a) Gc trn bn tri : - Dng th nht : U ban nhn dn huyn (qun, th x, thnh ph thuc tnh) v tn huyn (qun, th x, thnh ph thuc tnh); - Dng th hai : Phng gio dc v o to. b) gia : ghi tn trng theo quy nh ti khon 1 iu 5 ca iu l ny; c) Cui cng : ghi a ch, s in thoi ca trng. iu 6. Phn cp qun l 1. Trng tiu hc do U ban nhn dn qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh (sau y gi chung l cp huyn) qun l. 2. Cc lp tiu hc, c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc quy nh ti khon 2 v khon 3 iu 4 ca iu l ny do cp c thm quyn thnh lp qun l. 3. Phng gio dc v o to thc hin chc nng qun l nh nc i vi mi loi hnh trng, lp tiu hc v cc c s gio dc khc thc hin chng
206
trnh gio dc tiu hc trn a bn. iu 7. T chc v hot ng gio dc ho nhp cho hc sinh tn tt, khuyt tt trong trng tiu hc T chc v hot ng gio dc ho nhp cho hc sinh tn tt, khuyt tt trong trng tiu hc tun theo cc quy nh ca iu l ny v Quy nh v gio dc ho nhp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt do B trng B Gio dc v o to ban hnh. iu 8. T chc v hot ng ca cc lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc, trng chuyn bit, trng t thc 1. T chc v hot ng ca cc lp tiu hc trong trng ph thng c nhiu cp hc thc hin cc quy nh ca iu l ny v iu l trng trung hc c s, trng trung hc ph thng v trng ph thng c nhiu cp hc. 2. T chc v hot ng ca cc lp tiu hc trong trng chuyn bit, trng t thc thc hin cc quy nh ca iu l ny v Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit, Quy ch t chc v hot ng ca trng t thc thuc cc cp hc ph thng.
Chng II
T CHC V QUN L NH TRNG
iu 9. iu kin thnh lp trng tiu hc Trng tiu hc c cp c thm quyn quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp khi m bo cc iu kin sau : 1. Ph hp vi quy hoch mng li trng hc, p ng yu cu pht trin kinh t - x hi ca a phng, to thun li cho tr em n trng nhm m bo thc hin ph cp gio dc tiu hc. 2. C cn b qun l, gio vin v nhn vin theo tiu chun quy nh ti cc iu 17, iu 18 v iu 33 ca iu l ny. 3. C c s vt cht, trang thit b theo quy nh ti Chng VI ca iu l ny. iu 10. Thm quyn thnh lp hoc cho php thnh lp trng tiu hc Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh thnh lp i vi trng tiu hc cng lp v cho php thnh lp i vi trng tiu hc t thc. iu 11. H s v th tc thnh lp trng tiu hc 1. H s ngh thnh lp hoc cho php thnh lp trng gm :
207
a) n thnh lp trng; b) T trnh v n thnh lp trng, d tho Quyt nh thnh lp trng, d tho iu l hoc Quy ch hot ng ca trng; c) kin bng vn bn ca cc c quan c lin quan v vic thnh lp trng; d) Bo co gii trnh vic tip thu kin ca cc c quan c lin quan v bo co b sung theo kin ch o ca U ban nhn dn cp huyn (nu c); ) S yu l lch km theo bn sao vn bng, chng ch hp l ca ngi d kin lm Hiu trng. 2. Th tc thnh lp trng : a) U ban nhn dn x, phng, th trn (sau y gi chung l cp x) i vi trng tiu hc cng lp, t chc hoc c nhn i vi trng tiu hc t thc c trch nhim lp h s theo quy nh ti khon 1 ca iu ny; b) Phng gio dc v o to nhn h s, xem xt iu kin thnh lp trng theo quy nh ti iu 9 ca iu l ny. Sau khi xem xt, nu thy iu kin, phng gio dc v o to c kin bng vn bn v gi h s ngh thnh lp trng n U ban nhn dn cp huyn; c) Trong thi hn 50 ngy lm vic k t ngy nhn h s hp l, U ban nhn dn cp huyn quyt nh thnh lp trng i vi trng cng lp hoc cho php thnh lp trng i vi trng t thc theo quy nh. Trng hp cha quyt nh thnh lp trng hoc cha cho php thnh lp trng, U ban nhn dn cp huyn c vn bn thng bo cho phng gio dc v o to bit r l do v hng gii quyt. iu 12. Sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th trng tiu hc 1. Sp nhp, chia, tch trng tiu hc : a) Vic sp nhp, chia, tch trng tiu hc phi m bo cc yu cu sau: - V quyn li hc tp ca hc sinh; - Ph hp vi quy hoch mng li c s gio dc; - p ng yu cu pht trin kinh t - x hi; - Bo m quyn li ca cn b qun l, gio vin, nhn vin; - Gp phn nng cao cht lng v hiu qu gio dc. b) Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh sp nhp, chia, tch trng tiu hc. c) Trnh t, th tc sp nhp, chia, tch trng tiu hc thnh lp trng tiu hc mi c thc hin theo quy nh ti iu 11 ca iu l ny. 2. nh ch hot ng trng tiu hc :
208
a) Vic nh ch hot ng ca trng tiu hc c thc hin khi xy ra mt trong cc trng hp sau y : - nh hng n tnh mng ca hc sinh v cn b gio vin ca nh trng; - Vi phm cc quy nh v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc gio dc mc phi nh ch; - Khng bo m hot ng bnh thng ca trng tiu hc. b) Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh nh ch hot ng ca trng tiu hc. Trong quyt nh nh ch hot ng ca trng tiu hc phi xc nh r l do nh ch hot ng, quy nh r thi gian nh ch; cc bin php bo m quyn li ca cn b qun l, gio vin, nhn vin v hc sinh. Quyt nh nh ch hot ng ca trng tiu hc phi c cng b cng khai trn cc phng tin thng tin i chng. c) Trnh t, th tc nh ch hot ng hoc cho php hot ng tr li i vi trng tiu hc: - U ban nhn dn cp x lp bin bn gi phng gio dc v o to v vic trng tiu hc vi phm quy nh ti im a khon 2 iu 12 ca iu l ny; - Phng gio dc v o to t chc kim tra, xc nhn l do nh ch hot ng i vi trng tiu hc v c vn bn gi U ban nhn dn cp huyn xem xt, quyt nh; - Sau thi gian nh ch, nu cc nguyn nhn dn n vic nh ch c khc phc th Ch tch U ban nhn dn cp huyn cn c vo bin bn xc nhn ca cc c quan chc nng xem xt, quyt nh cho php trng tiu hc hot ng tr li. 3. Gii th trng tiu hc : a) Trng tiu hc b gii th khi xy ra mt trong cc trng hp sau y: - Vi phm nghim trng cc quy nh v qun l, t chc, hot ng ca trng tiu hc; nh hng nghim trng n cht lng gio dc; - Ht thi gian nh ch m khng khc phc c nguyn nhn dn n vic nh ch; - Mc tiu v ni dung hot ng ghi trong quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp trng tiu hc khng cn ph hp vi yu cu pht trin kinh t x hi; - Theo ngh chnh ng ca t chc, c nhn thnh lp trng tiu hc. b) Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh gii th hoc cho php gii th trng tiu hc. Trong quyt nh gii th phi ghi r l do gii th, cc bin php bo m quyn li ca ca cn b qun l, gio vin, nhn vin v hc sinh. Quyt nh gii th trng tiu hc phi c cng b cng khai trn cc phng tin thng tin i chng.
209
4. H s sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th trng tiu hc bao gm : a) n v sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th; b) T trnh v n v sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th v d tho Quyt nh v sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th; c) Cc vn bn xc nhn v ti chnh, ti sn, t ai, cc khon vay, n phi tr v cc vn khc c lin quan; d) kin bng vn bn ca cc c quan c lin quan. Vic gi h s, tip nhn h s, x l h s, thm nh, thm tra v th tc v h s, thi hn gii quyt v sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng, gii th trng tiu hc c thc hin nh i vi vic thnh lp trng tiu hc. iu 13. iu kin v th tc ng k thnh lp c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc 1. T chc, c nhn ng k thnh lp c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc c cp c thm quyn cho php thnh lp khi m bo cc iu kin sau: a) H tr yu cu ph cp gio dc tiu hc ca a phng; b) c mt trng tiu hc nhn bo tr v qun l v cc hot ng gio dc quy nh ti iu 24, iu 26, iu 27, iu 28 ca iu l ny; c) C gio vin theo tiu chun quy nh ti iu 33 ca iu l ny; d) C phng hc theo quy nh ti iu 43 ca iu l ny. 2. Th tc ng k thnh lp c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc : a) T chc, c nhn c h s ng k vi y ban nhn dn cp x, gm : t trnh ngh thnh lp c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc km theo bn sao vn bng, chng ch hp l ca ngi d kin ph trch c s gio dc , vn bn nhn bo tr v qun l ca mt trng tiu hc cng a bn trong huyn; b) Ch tch y ban nhn dn cp x tip nhn h s, xem xt, c vn bn cho php thnh lp c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc. Vic cho php thnh lp hoc khng cho php thnh lp phi c tr li bng vn bn, trong thi hn khng qu 15 ngy, k t ngy nhn h s. iu 14. Lp hc, t hc sinh, khi lp hc, im trng 1. Hc sinh c t chc theo lp hc. Lp hc c lp trng, mt hoc hai lp ph do tp th hc sinh bu ra hoc do gio vin ch nhim lp ch nh lun phin trong nm hc. Mi lp hc c khng qu 35 hc sinh. Mi lp hc c mt gio vin ch nhim ph trch ging dy mt hoc nhiu mn hc. i vi trng tiu hc dy 1 bui trong ngy c b tr bin ch bnh
210
qun khng qu 1,20 gio vin trn mt lp; i vi trng tiu hc dy hc 2 bui/ ngy c b tr bin ch bnh qun khng qu 1,50 gio vin trn mt lp. Trng tiu hc dy hc 2 bui/ ngy phi c gio vin chuyn trch i vi cc mn M thut, m nhc, Th dc v mn hc t chn. nhng a bn c bit kh khn c th t chc lp ghp nhm to iu kin thun li cho hc sinh i hc. Mi lp ghp khng qu 15 hc sinh v khng qu hai trnh . Trng hp c bit kh khn c th ghp 3 trnh nhng mi lp khng qu 10 hc sinh. 2. Mi lp hc c chia thnh nhiu t hc sinh. Mi t c t trng, t ph do hc sinh trong t bu ra hoc do gio vin ch nhim lp ch nh lun phin trong nm hc. 3. Mi trng tiu hc c khng qu 30 lp hc. i vi nhng lp cng trnh c lp thnh khi lp phi hp cc hot ng chung. 4. Tu theo iu kin a phng, trng tiu hc c th c thm im trng nhng a bn khc nhau thun li cho tr n trng. Hiu trng phn cng mt Ph Hiu trng hoc mt gio vin ch nhim lp ph trch im trng. i vi nhng trng c t 3 im trng tr ln, Hiu trng lm t trnh gi cp c thm quyn ngh chia, tch thnh lp trng mi. Vic chia, tch thnh lp trng mi c quy nh ti iu 10, iu 11, iu 12 ca iu l ny. iu 15. T chuyn mn 1. T chuyn mn bao gm gio vin, vin chc lm cng tc th vin, thit b gio dc. Mi t c t nht 5 thnh vin. T chuyn mn c t trng, t ph. 2. Nhim v ca t chuyn mn : a) Xy dng k hoch hot ng chung ca t theo tun, thng, nm hc nhm thc hin chng trnh, k hoch dy hc v cc hot ng gio dc khc; b) Thc hin bi dng chuyn mn, nghip v, kim tra, nh gi cht lng, hiu qu ging dy, gio dc v qun l s dng sch, thit b ca cc thnh vin trong t theo k hoch ca nh trng; c) Tham gia nh gi, xp loi gio vin theo quy nh Chun ngh nghip gio vin tiu hc v gii thiu t trng, t ph. 3. T chuyn mn sinh hot nh k hai tun mt ln. iu 16. T vn phng 1. Mi trng tiu hc c mt t vn phng gm cc vin chc lm cng tc y t trng hc, vn th, k ton, th qu v nhn vin khc. T vn phng c t trng, t ph. 2. Nhim v ca t vn phng :
211
a) Xy dng k hoch hot ng chung ca t theo tun, thng, nm nhm phc v cho vic thc hin chng trnh, k hoch dy hc v cc hot ng gio dc khc ca nh trng; b) Bi dng chuyn mn, nghip v, kim tra, nh gi cht lng, hiu qu cng vic ca cc thnh vin trong t theo k hoch ca nh trng; c) Tham gia nh gi, xp loi vin chc; gii thiu t trng, t ph; d) Lu tr h s ca trng. 3. T vn phng sinh hot nh k hai tun mt ln. iu 17. Hiu trng 1. Hiu trng trng tiu hc l ngi chu trch nhim t chc, qun l cc hot ng v cht lng gio dc ca nh trng. Hiu trng do Ch tch U ban nhn dn cp huyn b nhim i vi trng tiu hc cng lp, cng nhn i vi trng tiu hc t thc theo ngh ca Trng phng gio dc v o to. Nhim k ca Hiu trng trng cng lp l 5 nm; ht nhim k, Hiu trng c lun chuyn n mt trng khc ln cn hoc theo yu cu iu ng. Hiu trng ch c giao qun l mt trng tiu hc. Sau mi nm hc, Hiu trng trng tiu hc c cp c thm quyn nh gi v cng tc qun l cc hot ng v cht lng gio dc ca nh trng. 2. Ngi c b nhim hoc cng nhn lm Hiu trng trng tiu hc phi l gio vin c thi gian dy hc t nht 3 nm cp tiu hc, hon thnh chng trnh bi dng cn b qun l, c uy tn v phm cht chnh tr, o c, li sng, chuyn mn, nghip v; c nng lc qun l trng hc v c sc kho. Trng hp do yu cu c bit ca cng vic, ngi c b nhim hoc cng nhn Hiu trng c th c thi gian dy hc t hn theo quy nh. 3. Nhim v v quyn hn ca Hiu trng : a) Xy dng quy hoch pht trin nh trng; lp k hoch v t chc thc hin k hoch dy hc, gio dc tng nm hc; bo co, nh gi kt qu thc hin trc Hi ng trng v cc cp c thm quyn; b) Thnh lp cc t chuyn mn, t vn phng v cc hi ng t vn trong nh trng; b nhim t trng, t ph. xut cc thnh vin ca Hi ng trng trnh cp c thm quyn quyt nh; c) Phn cng, qun l, nh gi, xp loi; tham gia qu trnh tuyn dng, thuyn chuyn; khen thng, thi hnh k lut i vi gio vin, nhn vin theo quy nh; d) Qun l hnh chnh; qun l v s dng c hiu qu cc ngun ti chnh, ti sn ca nh trng; ) Qun l hc sinh v t chc cc hot ng gio dc ca nh trng; tip nhn, gii thiu hc sinh chuyn trng; quyt nh khen thng, k lut, ph duyt kt
212
qu nh gi, xp loi, danh sch hc sinh ln lp, li lp; t chc kim tra, xc nhn vic hon thnh chng trnh tiu hc cho hc sinh trong nh trng v cc i tng khc trn a bn trng ph trch; e) D cc lp bi dng v chnh tr, chuyn mn, nghip v qun l; tham gia ging dy bnh qun 2 tit trong mt tun; c hng ch ph cp v cc chnh sch u i theo quy nh; g) Thc hin quy ch dn ch c s v to iu kin cho cc t chc chnh tr x hi trong nh trng hot ng nhm nng cao cht lng gio dc; h) Thc hin x hi ho gio dc, pht huy vai tr ca nh trng i vi cng ng. iu 18. Ph Hiu trng 1. Ph Hiu trng l ngi gip vic cho Hiu trng v chu trch nhim trc Hiu trng, do Ch tch U ban nhn dn cp huyn b nhim i vi trng cng lp, cng nhn i vi trng t thc theo ngh ca Trng phng gio dc v o to. Trng hng I c 2 Ph Hiu trng; trng hng II, hng III c 1 Ph Hiu trng; trng tiu hc c t 20 hc sinh khuyt tt tr ln c b tr thm 1 Ph Hiu trng. Cc hng I, II, III ca trng tiu hc c quy nh ti Thng t s 35/2006/TTLT-BGDT - BNV ngy 23 thng 8 nm 2006 lin tch B Gio dc v o to v B Ni v v hng dn nh mc bin ch vin chc cc c s gio dc ph thng cng lp. 2. Ngi c b nhim hoc cng nhn lm Ph Hiu trng trng tiu hc phi l gio vin c thi gian dy hc t nht 2 nm cp tiu hc, c uy tn v phm cht chnh tr, o c, li sng, chuyn mn, nghip v; c nng lc qun l trng hc v c sc kho. Trng hp do yu cu c bit ca cng vic, ngi c b nhim hoc cng nhn Ph Hiu trng c th c thi gian dy hc t hn theo quy nh. 3. Nhim v v quyn hn ca Ph Hiu trng : a) Chu trch nhim iu hnh cng vic do Hiu trng phn cng; b) iu hnh hot ng ca nh trng khi c Hiu trng u quyn; c) D cc lp bi dng v chnh tr, chuyn mn, nghip v qun l; tham gia ging dy bnh qun 4 tit trong mt tun; c hng ch ph cp v cc chnh sch u i theo quy nh. iu 19. Tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh Tng ph trch i Thiu nin Tin phong H Ch Minh (sau y gi l Tng ph trch i) l gio vin tiu hc c bi dng v cng tc i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, Sao Nhi ng H Ch Minh. Tng ph trch i c nhim v t chc, qun l cc hot ng ca i Thiu nin v Sao Nhi ng nh trng v t chc, qun l hot ng gio dc
213
ngoi gi ln lp. Mi trng tiu hc c mt Tng ph trch i do Trng phng gio dc v o to b nhim, theo ngh ca Hiu trng trng tiu hc. iu 20. Hi ng trng 1. Hi ng trng i vi trng cng lp, Hi ng qun tr i vi trng t thc c gi chung l Hi ng trng. Hi ng trng l t chc chu trch nhim quyt nh v phng hng hot ng ca nh trng, huy ng v gim st vic s dng cc ngun lc dnh cho nh trng, gn nh trng vi cng ng v x hi, bo m thc hin mc tiu gio dc. 2. C cu t chc, hot ng v th tc thnh lp Hi ng trng tiu hc cng lp : a) C cu t chc : Hi ng trng tiu hc cng lp gm: i din t chc ng Cng sn Vit Nam, Ban gim hiu (gm Hiu trng v Ph Hiu trng), i din Cng on, i din on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, Tng ph trch i, i din cc t chuyn mn, i din t vn phng; Hi ng trng c ch tch, th k v cc thnh vin khc. Ch tch Hi ng trng cng lp khng ng thi l Hiu trng. S lng thnh vin ca Hi ng trng t 9 n 11 ngi. b) Hot ng ca Hi ng trng : Hi ng trng hp thng k t nht hai ln trong mt nm. Trong trng hp cn thit, khi Hiu trng hoc t nht mt phn ba s thnh vin Hi ng trng ngh, Ch tch Hi ng trng c quyn triu tp phin hp bt thng gii quyt nhng vn pht sinh trong qu trnh thc hin nhim v v quyn hn ca nh trng. Ch tch Hi ng trng c th mi i din chnh quyn v on th a phng tham d cuc hp ca Hi ng trng khi cn thit; Phin hp Hi ng trng c cng nhn l hp l khi c mt t ba phn t s thnh vin ca hi ng tr ln (trong c Ch tch hi ng). Ngh quyt ca Hi ng trng c thng qua v c hiu lc khi c t nht hai phn ba s thnh vin c mt nht tr. Cc ngh quyt ca Hi ng trng c cng b cng khai trong ton trng; Hiu trng nh trng c trch nhim thc hin cc ngh quyt hoc kt lun ca Hi ng trng v nhng ni dung c quy nh ti khon 3 ca iu ny. Khi Hiu trng khng nht tr vi ngh quyt hoc kt lun ca Hi ng trng, phi kp thi bo co xin kin c quan qun l gio dc cp trn trc tip. Trong khi ch kin ca cp trn, Hiu trng vn phi thc hin theo ngh quyt hoc kt lun ca Hi ng trng i vi nhng vn khng tri vi php lut hin hnh v iu l trng tiu hc. c) Th tc thnh lp :
214
Cn c vo c cu t chc, nhim v, quyn hn v hot ng ca Hi ng trng, Hiu trng tng hp danh sch nhn s do tp th gio vin v cc t chc, on th nh trng gii thiu, lm t trnh ngh Phng gio dc v o to trnh U ban nhn dn cp huyn ra quyt nh thnh lp Hi ng trng. Ch tch Hi ng trng do cc thnh vin hi ng bu ra; th k hi ng do Ch tch hi ng ch nh. Nhim k ca Hi ng trng l 5 nm; hng nm, nu c s thay i v nhn s, Hiu trng lm vn bn ngh cp c thm quyn ra quyt nh b sung, kin ton Hi ng trng. 3. Nhim v v quyn hn ca Hi ng trng tiu hc cng lp : a) Quyt ngh v mc tiu, chin lc, cc d n, k hoch u t v pht trin ca nh trng trong tng giai on v tng nm hc; b) Quyt ngh v t chc, nhn s, ti chnh, ti sn ca nh trng; gii thiu ngi b nhim lm Hiu trng theo yu cu ca c quan c thm quyn; c) Gim st cc hot ng ca nh trng; gim st vic thc hin cc ngh quyt ca Hi ng trng, vic thc hin quy ch dn ch trong cc hot ng ca nh trng. 4. Chc nng, nhim v, quyn hn, thnh phn, c cu t chc, th tc thnh lp v hot ng ca Hi ng trng i vi trng tiu hc t thc c thc hin theo Quy ch t chc v hot ng ca trng t thc thuc cc cp hc ph thng. iu 21. Hi ng thi ua khen thng, hi ng t vn 1. Hi ng thi ua khen thng do Hiu trng thnh lp vo u mi nm hc. Hiu trng l Ch tch hi ng thi ua khen thng. Cc thnh vin ca hi ng gm : Ph Hiu trng, B th Chi b ng Cng sn Vit Nam, Ch tch Cng on, B th on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, Tng ph trch i, cc gio vin ch nhim lp, t trng t chuyn mn, t trng t vn phng. Hi ng thi ua khen thng gip Hiu trng t chc phong tro thi ua, ngh danh sch khen thng i vi cn b, gio vin, nhn vin, hc sinh nh trng. Hi ng thi ua khen thng hp vo cui hc k v cui nm hc. 2. Hiu trng c th thnh lp cc hi ng t vn gip hiu trng v chuyn mn, qun l. Nhim v, quyn hn, thnh phn v thi gian hot ng ca cc hi ng t vn do Hiu trng quyt nh. iu 22. T chc ng Cng sn Vit Nam v on th trong trng 1. T chc ng Cng sn Vit Nam trong trng tiu hc lnh o nh trng v hot ng trong khun kh Hin php, php lut v iu l ca ng. 2. Cng on, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, Sao Nhi ng H Ch Minh v cc t chc x hi khc hot
215
ng trong trng tiu hc theo quy nh ca php lut v iu l ca tng t chc nhm gip nh trng thc hin mc tiu, nguyn l gio dc. iu 23. Qun l ti sn, ti chnh 1. Qun l ti sn ca trng tiu hc tun theo cc quy nh ca php lut. Mi thnh vin trong trng c trch nhim gi gn, bo v ti sn nh trng. 2. Vic qun l thu, chi t cc ngun ti chnh ca nh trng thc hin theo quy nh hin hnh ca B Ti chnh v B Gio dc v o to. Chng III
CHNG TRNH V CC HOT NG GIO DC
iu 24. Chng trnh gio dc, k hoch dy hc 1. Trng tiu hc thc hin chng trnh gio dc, k hoch dy hc do B trng B Gio dc v o to ban hnh; thc hin k hoch thi gian nm hc theo hng dn ca B Gio dc v o to v ph hp vi iu kin c th ca tng a phng. 2. Cn c vo k hoch dy hc v k hoch thi gian nm hc, nh trng c th ho cc hot ng gio dc v ging dy, xy dng thi kho biu ph hp vi tm l, sinh l la tui hc sinh v iu kin ca a phng. Hc sinh dn tc thiu s c hc ting ni, ch vit ca dn tc mnh. Vic dy v hc ting ni, ch vit ca dn tc thiu s c thc hin theo quy nh ca Chnh ph. Hc sinh tn tt, khuyt tt hc ho nhp c thc hin k hoch dy hc linh hot ph hp vi kh nng ca tng c nhn v Quy nh v gio dc ho nhp dnh cho ngi tn tt, khuyt tt. iu 25. Sch gio khoa v ti liu tham kho 1. Sch gio khoa c s dng chnh thc trong ging dy, hc tp trng tiu hc v cc c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc. 2. Nh trng c trch nhim trang b ti liu tham kho phc v cho hot ng ging dy v nghin cu ca gio vin; khuyn khch gio vin s dng ti liu tham kho nng cao cht lng gio dc. 3. Ti liu hc tp dnh cho hc sinh tn tt, khuyt tt, hc sinh c hon cnh c bit kh khn do B Gio dc v o to hng dn ring. iu 26. Hot ng gio dc 1. Hot ng gio dc bao gm hot ng trn lp v hot ng ngoi gi ln lp nhm rn luyn o c, pht trin nng lc, bi dng nng khiu, gip
216
hc sinh yu km ph hp c im tm l, sinh l la tui hc sinh tiu hc. 2. Hot ng gio dc trn lp c tin hnh thng qua vic dy hc cc mn hc bt buc v t chn. 3. Hot ng gio dc ngoi gi ln lp bao gm hot ng ngoi kho, hot ng vui chi, th dc th thao, tham quan du lch, giao lu vn ho; hot ng bo v mi trng; lao ng cng ch v cc hot ng x hi khc. iu 27. H thng s sch phc v hot ng gio dc trong trng 1. i vi nh trng : a) S ng b; b) S ph cp gio dc tiu hc; c) S ngh quyt; d) S k hoch cng tc; ) S kim tra, nh gi gio vin v cng tc chuyn mn; e) S theo di kt qu kim tra, nh gi hc sinh; h s gio dc i vi hc sinh tn tt, khuyt tt (nu c); g) Hc b ca hc sinh; h) S khen thng, k lut; i) S qun l ti sn, ti chnh; k) S lu tr cc vn bn, cng vn. 2. i vi gio vin : a) Gio n (bi son); b) S ghi chp sinh hot chuyn mn v d gi; c) S ch nhim (i vi gio vin lm cng tc ch nhim lp); d) S cng tc i (i vi Tng ph trch i); 3. i vi t chuyn mn : S ghi ni dung cc cuc hp chuyn mn. iu 28. nh gi, xp loi hc sinh 1. Trng tiu hc t chc kim tra, nh gi, xp loi hc sinh trong qu trnh hc tp v rn luyn theo Quy nh v nh gi, xp loi hc sinh tiu hc do B trng B Gio dc v o to ban hnh. 2. Hc sinh hc ht chng trnh tiu hc c iu kin theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to th c Hiu trng trng tiu hc xc nhn trong hc b vic hon thnh chng trnh tiu hc. 3. i vi c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc, hc
217
sinh hc ht chng trnh tiu hc c iu kin theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to th Hiu trng trng tiu hc c giao trch nhim bo tr v qun l c s gio dc xc nhn trong hc b vic hon thnh chng trnh tiu hc. i vi hc sinh do hon cnh kh khn khng c iu kin n trng, theo hc c s khc trn a bn, c Hiu trng trng tiu hc ni t chc kim tra cp giy xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc theo quy nh ca B trng B Gio dc v o to. iu 29. Gi gn v pht huy truyn thng nh trng 1. Mi trng tiu hc c mt phng truyn thng lu gi nhng ti liu, hin vt c lin quan ti vic thnh lp v pht trin ca nh trng. 2. Mi trng tiu hc chn mt ngy trong nm lm ngy gio dc truyn thng ca trng. Chng IV GIO VIN iu 30. Gio vin Gio vin l ngi lm nhim v ging dy, gio dc hc sinh trong trng tiu hc v c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc. iu 31. Nhim v ca gio vin 1. Ging dy, gio dc m bo cht lng theo chng trnh gio dc, k hoch dy hc; son bi, ln lp, kim tra, nh gi, xp loi hc sinh; qun l hc sinh trong cc hot ng gio dc do nh trng t chc; tham gia cc hot ng ca t chuyn mn; chu trch nhim v cht lng, hiu qu ging dy v gio dc. 2. Trau di o c, nu cao tinh thn trch nhim, gi gn phm cht, danh d, uy tn ca nh gio; gng mu trc hc sinh, thng yu, i x cng bng v tn trng nhn cch ca hc sinh; bo v cc quyn v li ch chnh ng ca hc sinh; on kt, gip ng nghip. 3. Tham gia cng tc ph cp gio dc tiu hc a phng. 4. Rn luyn sc khe, hc tp vn ho, bi dng chuyn mn, nghip v nng cao cht lng, hiu qu ging dy v gio dc. 5. Thc hin ngha v cng dn, cc quy nh ca php lut v ca ngnh, cc quyt nh ca Hiu trng; nhn nhim v do Hiu trng phn cng, chu s kim tra ca Hiu trng v cc cp qun l gio dc. 6. Phi hp vi i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, Sao Nhi ng H Ch Minh, vi gia nh hc sinh v cc t chc x hi c lin quan trong hot ng ging dy v gio dc.
218
7. Nhim v ca Hiu trng, Ph Hiu trng, Tng ph trch i c quy nh c th ti iu 17, iu 18, iu 19 ca iu l ny. iu 32. Quyn ca gio vin 1. c nh trng to iu kin thc hin nhim v ging dy v gio dc hc sinh. 2. c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v; c hng nguyn lng, ph cp v cc ch khc theo quy nh khi c c i hc nng cao trnh chuyn mn, nghip v. 3. c hng mi quyn li v vt cht, tinh thn v c chm sc, bo v sc kho theo ch , chnh sch quy nh i vi nh gio. 4. c bo v nhn phm, danh d. 5. c thc hin cc quyn khc theo quy nh ca php lut. iu 33. Trnh chun c o to ca gio vin 1. Trnh chun c o to ca gio vin tiu hc l c bng tt nghip trung cp s phm. 2. Gio vin tiu hc c trnh o to trn chun c hng ch chnh sch theo quy nh ca Nh nc; c to iu kin pht huy tc dng trong ging dy v gio dc. Gio vin cha t trnh chun c o to c nh trng, cc c quan qun l gio dc to iu kin hc tp, bi dng t trnh chun b tr cng vic ph hp. iu 34. Hnh vi, ngn ng ng x, trang phc ca gio vin 1. Hnh vi, ngn ng ng x ca gio vin phi chun mc, c tc dng gio dc i vi hc sinh. 2. Trang phc ca gio vin phi chnh t, ph hp vi hot ng s phm. iu 35. Cc hnh vi gio vin khng c lm 1. Xc phm danh d, nhn phm, xm phm thn th hc sinh v ng nghip. 2. Xuyn tc ni dung gio dc; dy sai ni dung, kin thc, khng ng vi quan im, ng li gio dc ca ng v Nh nc Vit Nam. 3. C nh gi sai kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh. 4. p buc hc sinh hc thm thu tin. 5. Ung ru, bia, ht thuc l khi tham gia cc hot ng gio dc nh trng, s dng in thoi di ng khi ang ging dy trn lp. 6. B gi, b bui dy, tu tin ct xn chng trnh gio dc.
219
iu 36. Khen thng v x l vi phm 1. Gio vin c thnh tch c khen thng, c tng danh hiu thi ua v cc danh hiu cao qu khc theo quy nh. 2. Gio vin c hnh vi vi phm cc quy nh ti iu l ny th tu theo tnh cht, mc s b x l theo quy nh. Chng V
HC SINH
iu 37. Tui ca hc sinh tiu hc 1. Tui ca hc sinh tiu hc t 6 n 14 tui (tnh theo nm). 2. Tui vo hc lp 1 l 6 tui; tr em b tn tt, khuyt tt, tr em c hon cnh c bit kh khn, tr em nc ngoi v nc c th vo hc lp 1 tui t 7 n 9 tui. 3. Hc sinh c th lc tt v pht trin sm v tr tu c th c hc vt lp trong phm vi cp hc. Th tc xem xt i vi tng trng hp c th c thc hin theo cc bc sau : a) Cha m hoc ngi u c n ngh vi nh trng; b) Hiu trng nh trng lp h s ngh phng gio dc v o to xem xt; Trng phng gio dc v o to ngh Ch tch U ban nhn dn cp huyn thnh lp hi ng kho st, t vn, gm : i din phng gio dc v o to, phng y t, U ban dn s, gia nh v tr em, chuyn gia tm l, Ban gim hiu v Ban i din cha m hc sinh ca trng; c) Cn c kt qu kho st ca hi ng t vn, Trng phng gio dc v o to ngh Gim c s gio dc v o to xem xt, quyt nh. iu 38. Nhim v ca hc sinh 1. Thc hin y v c kt qu hot ng hc tp; chp hnh ni quy nh trng; i hc u v ng gi; gi gn sch v v dng hc tp. 2. Knh trng, l php vi thy gio, c gio, nhn vin v ngi ln tui; on kt, thng yu, gip bn b v ngi tn tt, khuyt tt. 3. Rn luyn thn th, gi v sinh c nhn. 4. Tham gia cc hot ng tp th trong v ngoi gi ln lp; gi gn, bo v ti sn ni cng cng; tham gia cc hot ng bo v mi trng, thc hin trt t an ton giao thng. 5. Gp phn bo v v pht huy truyn thng ca nh trng. iu 39. Quyn ca hc sinh
220
1. c hc mt trng, lp hoc c s gio dc khc thc hin chng trnh gio dc tiu hc ti ni c tr; c chn trng ngoi ni c tr nu trng c kh nng tip nhn. 2. c hc vt lp, hc lu ban; c xc nhn hon thnh chng trnh tiu hc theo quy nh. 3. c bo v, chm sc, tn trng v i x bnh ng; c m bo nhng iu kin v thi gian, c s vt cht, v sinh, an ton hc tp v rn luyn. 4. c tham gia cc hot ng nhm pht trin nng khiu; c chm sc v gio dc ho nhp (i vi hc sinh tn tt, khuyt tt) theo quy nh. 5. c nhn hc bng v c hng chnh sch x hi theo quy nh. 6. c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. iu 40. Cc hnh vi hc sinh khng c lm 1. V l, xc phm nhn phm, danh d, xm phm thn th ngi khc. 2. Gian di trong hc tp, kim tra. 3. Gy ri an ninh, trt t trong nh trng v ni cng cng. iu 41. Khen thng v k lut 1. Hc sinh c thnh tch trong hc tp v rn luyn c nh trng v cc cp qun l gio dc khen thng theo cc hnh thc : a) Khen trc lp; b) Khen thng danh hiu hc sinh gii, danh hiu hc sinh tin tin; khen thng hc sinh t kt qu tt cui nm hc v mn hc hoc hot ng gio dc khc; c) Cc hnh thc khen thng khc. 2. Hc sinh phm khuyt im trong qu trnh hc tp v rn luyn th tu theo mc vi phm c th thc hin cc bin php sau : a) Nhc nh, ph bnh; b) Thng bo vi gia nh. Chng VI
TI SN CA NH TRNG
iu 42. Trng hc 1. a im t trng phi m bo cc yu cu di y. a) di ng i ca hc sinh n trng : i vi khu vc thnh ph, th

221
x, th trn, khu cng nghip, khu ti nh c khng qu 500m; i vi khu vc ngoi thnh, nng thn khng qu 1km; i vi vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn khng qu 2km. b) Mi trng xung quanh khng c tc ng tiu cc i vi vic gio dc, ging dy, hc tp v an ton ca gio vin v hc sinh. 2. Din tch mt bng xy dng trng c xc nh trn c s s lp, s hc sinh v c im vng min vi bnh qun ti thiu 10m2 cho mt hc sinh i vi khu vc nng thn, min ni, 6m2 cho mt hc sinh i vi khu vc thnh ph, th x. i vi trng hc 2 bui trong ngy c tng thm din tch phc v cc hot ng gio dc ton din. Mu thit k trng tiu hc c thc hin cho tng vng, theo quy nh ca B Gio dc v o to. 3. Khun vin ca trng phi c hng ro bo v (tng xy hoc hng ro cy xanh) cao ti thiu 1,5m. Cng trng v hng ro bo v phi m bo yu cu an ton, thm m. Ti cng chnh ca trng phi c bin trng ghi bng ch r rng, trang nh, d c, theo ni dung quy nh ti khon 2 iu 5 ca iu l ny. Ngoi cc khu hiu chung, mi trng c th chn khu hiu mang tnh gio dc v ph hp vi yu cu c th ca nh trng trong tng nm hc. 4. C cu khi cng trnh a) Khi phng hc : s phng hc c xy dng tng ng vi s lp hc ca trng v m bo mi lp c mt phng hc ring; b) Khi phng phc v hc tp : - Phng gio dc rn luyn th cht hoc nh a nng; - Phng gio dc ngh thut; - Th vin; - Phng thit b gio dc; - Phng truyn thng v hot ng i; - Phng h tr gio dc hc sinh tn tt, khuyt tt hc ho nhp. c) Khi phng hnh chnh qun tr : - Phng Hiu trng (nhng trng quy m ln cn c phng Ph Hiu trng); - Phng gio vin; - Vn phng; - Phng y t hc ng; - Kho; - Phng thng trc, bo v gn cng trng. d) Khu nh n, nh ngh m bo iu kin sc kho cho hc sinh hc bn tr (nu c);
222
) Khu t lm sn chi, sn tp khng di 30% din tch mt bng ca trng. Sn chi phi bng phng, c chi, thit b vn ng cho hc sinh v cy bng mt. Sn tp th dc c h nhy cao, nhy xa ng tiu chun v m bo an ton cho hc sinh; e) Khu v sinh dnh ring cho nam, n, gio vin, hc sinh; c khu v sinh ring cho hc sinh tn tt, khuyt tt; khu cha rc v h thng cp thot nc m bo v sinh. Khuyn khch xy dng khu v sinh ring cho mi tng nh, mi dy phng hc. g) Khu xe cho hc sinh, gio vin v nhn vin. 5. i vi nhng trng cha m bo cc yu cu theo quy nh ti iu ny th Hiu trng nh trng c trch nhim xy dng k hoch ci to trng lp, bo co Trng phng gio dc v o to trnh Ch tch U ban nhn dn cp huyn gii quyt (i vi trng cng lp) hoc ngh Ch tch Hi ng qun tr gii quyt (i vi trng t thc). iu 43. Phng hc 1. Phng hc phi m bo ng quy cch, nh sng, thong mt v ma h, m p v ma ng, an ton cho gio vin v hc sinh v v sinh trng hc; c iu kin ti thiu dnh cho hc sinh tn tt, khuyt tt hc tp thun li. 2. Phng hc c cc thit b sau y : a) Bn gh hc sinh ng quy cch v ch ngi cho hc sinh; b) Bn gh cho gio vin; c) Bng lp; d) H thng n v h thng qut ( ni c in); ) H thng t ng h s, thit b dy hc. iu 44. Th vin 1. Th vin trng phi phc v cho vic ging dy ca gio vin v hc tp ca hc sinh. Nh trng t chc cho hc sinh, theo tng loi i tng, c thu, mn sch gio khoa, bo m tt c hc sinh u c sch gio khoa hc tp; t chc t sch lu ng a n cc im trng. 2. Mi trng c mt th vin vi cc phng tin, thit b cn thit theo quy nh v Tiu chun Th vin trng ph thng do B Gio dc v o to ban hnh. iu 45. Thit b gio dc 1. Trng c trang b thit b gio dc, t chc qun l v s dng c hiu qu thit b gio dc trong ging dy v hc tp theo quy nh ca B Gio dc v o to.
223
2. Gio vin c trch nhim s dng thit b gio dc theo cc yu cu v ni dung v phng php c quy nh trong chng trnh gio dc. Chng VII NH TRNG, GIA NH V X HI iu 46. Ban i din cha m hc sinh Trng tiu hc c Ban i din cha m hc sinh ca tng lp v Ban i din cha m hc sinh ca trng, t chc v hot ng theo iu l Ban i din cha m hc sinh do B trng B Gio dc v o to ban hnh. iu 47. Quan h gia nh trng, gia nh v x hi 1. Nh trng phi hp vi chnh quyn, on th a phng, Ban i din cha m hc sinh ca trng, cc t chc chnh tr - x hi v c nhn c lin quan, nhm: a) Thng nht quy m, k hoch pht trin nh trng, cc bin php gio dc hc sinh v quan tm gip hc sinh c bit. b) Huy ng mi lc lng v ngun lc ca cng ng gp phn xy dng c s vt cht, thit b gio dc ca nh trng, chm lo cho s nghip gio dc, xy dng phong tro hc tp v mi trng gio dc lnh mnh, an ton; to iu kin hc sinh c vui chi, hot ng vn ha, th dc th thao ph hp vi la tui. 2. Gio vin ch nhim lin h cht ch vi cha m hc sinh ca lp : thng bo kt qu hc tp ca tng hc sinh; thng nht k hoch phi hp gip hc sinh yu km, gio dc hc sinh c bit; biu dng kp thi hc sinh n lc hc tp v rn luyn tt.
@3. Ch th s 40 -CT/TW
Ngy 15 thng 6 nm 2004, Ban Chp hnh Trung ng ban hnh Ch th s 40 -CT/TW v vic xy dng, nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc. Pht trin gio dc v o to l quc sch hng u, l mt trong nhng ng lc quan trng thc y s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc, l iu kin pht huy ngun lc con ngi. y l trch nhim ca ton ng, ton dn, trong nh gio v cn b qun l gio dc l lc lng nng ct, c vai tr quan trng. Trong lch s nc ta, "tn s trng o" l truyn thng qu bu ca dn tc, nh gio bao gi cng c nhn dn yu mn, knh trng. Nhng nm qua, chng ta xy dng c i ng nh gio v cn b qun l gio dc ngy cng ng o, phn ln c phm cht o c v thc chnh tr tt, trnh chuyn mn, nghip v ngy cng c nng cao. i ng ny p ng quan trng yu cu nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti, gp phn vo thng li ca s nghip cch mng ca t nc. Tuy nhin, trc nhng yu cu mi ca s pht trin gio dc trong thi k cng nghip 224
ho, hin i ho, i ng nh gio v cn b qun l gio dc c nhng hn ch, bt cp. S lng gio vin cn thiu nhiu, c bit cc vng su, vng xa, vng ng bo dn tc thiu s...C cu gio vin ang mt cn i gia cc mn hc, bc hc, cc vng, min. Cht lng chuyn mn, nghip v ca i ng nh gio c mt cha p ng yu cu v truyn t l thuyt, t ch n pht trin t duy, nng lc sng to, k nng thc hnh ca ngi hc; mt b phn nh gio thiu gng mu trong o dc, li sng, nhn cch, cha lm gng tt cho hc sinh, sinh vin. Nng lc ca s nghip gio dc. Ch , chnh sch cn bt hp l, cha to c ng lc mnh pht huy tim nng ca i ng ny. Tnh hnh trn i hi phi tng cng xy dng i ng nh gio v cn b qun l gio dc mt cch ton din. y l nhim v va p ng yu cu trc mt, va mang tnh chin lc lu di, nhm thc hin thnh cng Chin lc pht trin gio dc 2001-2010 v chn hng t nc. Mc tiu l xy dng i ng nh gio v cn b qun l gio dc c chun ho, m bo cht lng, v s lng, ng b v c cu, c bit ch trng nng cao bn lnh chnh tr, phm cht, li sng, lng tm, tay ngh ca nh gio; thng qua vic qun l, pht trin ng nh hng v c hiu qu s nghip gio dc nng cao cht lng o to ngun nhn lc, p ng nhng i hi ngy cng cao ca s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc. t mc tiu trn, Ban B th yu cu cc cp y, t chc ng ch o thc hin tt mt s nhim v sau: 1. Cng c, nng cao cht lng h thng cc trng s phm, cc trng cn b qun l gio dc. Cc trng s phm v trng cn b qun l gio dc c vai tr quan trng trong o to, bi dng v nng cao cht lng i ng nh gio, cn b qun l gio dc. B Gio dc v o to cng cc c quan c lin quan xy dng k hoch cng c, nng cao nng lc o to, bi dng ca h thng cc trng s phm, khoa s phm trong cc trng i hc, cao ng v trng cn b qun l gio dc, y nhanh hn vic xy dng hai trng i hc S phm trng im H Ni v Thnh ph H Ch Minh va o to gio vin c cht lng cao, va nghin cu khoa hc c bn v khoa hc gio dc t trnh tin tin. Nhim v trng tm trong thi gian ti cn tp trung vo i mi ni dung, chng trnh, phng php ging dy; cc trng s phm phi tch cc, ch ng thc hin tt nhim v ny, ng thi tham gia vo vic i mi chng trnh, sch gio khoa, i mi phng php ging dy trong h thng gio dc; xy dng chng trnh, quy hoch, k hoch o to i ng nh gio cho cc trng ngoi khi s phm, c bit l i ng ging vin cc trng i hc, gio vin dy ngh, ch gio vin cc mn hc cn thiu. Cn u tin thch ng cho cn b ging dy ca cc trng s phm c i o to theo cc d n o to sau i hc nc ngoi. 2. Tin hnh r sot, sp xp li i ng nh gio, cn b qun l gio dc c k hoch o to, bi dng bo m s lng v cn i v c cu; nng cao trnh chuyn mn, nghip v, o c cho i ng nh gio, cn b qun l gio dc. T chc iu tra, nh gi ng thc trng i ng nh gio, cn b qun l gio dc, v tnh hnh t tng, o c, trnh chuyn mn, nghip v, phng php ging dy, nng lc qun l trong nh trng v cc c quan qun l gio dc cc cp. Trn c s kt qu iu tra, cn c vo chin lc pht trin gio dc, B Gio dc v o to, y ban nhn dn cc tnh, thnh ph tin hnh xy dng quy hoch, k hoch o to, o to li, bi dng, nng cao trnh i ng nh gio, cn b qun l gio dc, bo m s lng, nng cao cht lng, cn i v c cu, t chun, p ng yu cu ca thi k mi. R sot, b tr, sp xp li nhng gio vin khng p ng yu cu bng cc gii php thch hp nh: lun chuyn, o to li, bi dng nng cao trnh ; gii quyt ch 225
ngh hu trc tui, b tr li cng vic ph hp vi yu cu nhim v, ng thi b sung kp thi lc lng gio vin tr c iu kin v nng lc trch s ht hng. Ch trng o to, bi dng nng lc chuyn mn, nghip v cho i ng cn b qun l gio dc trong cc c s gio dc theo hng chuyn nghip ho; b tr, sp xp cn b qun l gio dc cc cp ph hp vi yu cu, nhim v v nng lc ca cn b, c c ch thay th khi khng p ng yu cu. Tip tc vic o to theo a ch, c tuyn i vi vng ng bo dn tc thiu s, vng c iu kin kinh t -x hi c bit kh khn. u tin vic o to, bi dng gio vin cc mn hc cn thiu v ging vin cc lnh vc mi nhn hoc c nhu cu cp bch. Khn trng o to, b sung v nng cao trnh i ng gio vin, ging vin, cn b qun l gio dc trong cc trng dy ngh, trung hc chuyn nghip, cao ng, i hc; to c ch nh gio trong cc trng ny ch ng v c trch nhim gn ging dy vi nghin cu khoa hc v phc v x hi. 3. y mnh vic i mi ni dung, chng trnh v phng php gio dc theo hng hin i v ph hp vi thc tin Vit Nam Tip tc iu chnh v gim hp l ni dung, chng trnh cho ph hp vi tm l, sinh l ca hc sinh, nht l cp tiu hc v trung hc c s. c bit i mi mnh m v c bn phng php gio dc nhm khc phc kiu truyn th mt chiu, nng l thuyt, t khuyn khch t duy sng to; bi dng nng lc t hc, t nghin cu, t gii quyt vn , pht trn nng lc thc hnh sng to cho ngi hc, c bit cho sinh vin cc trng i hc v cao ng. Tch cc p dng mt cch sng to cc phng php tin tin, hin i, ng dng cng ngh thng tin vo hot ng dy v hc. i mi chng trnh, gio trnh, phng php dy v hc trong cc trng, khoa s phm v cc trng cn b qun l gio dc nhm p ng kp thi nhng yu cu i mi ca gio dc ph thng v cng tc qun l nh nc v gio dc. 4. i mi, nng cao cht lng cng tc qun l nh gio v cn b qun l gio dc. Hon thin c ch qun l theo hng tng cng k lut, k cng trong hot ng dy hc, nng cao tinh thn trch nhim v o c ngh nghip ca nh gio v cn b qun l gio dc, phn cng, phn cp hp l gia cc cp, cc ngnh, cc c quan v trch nhim, quyn hn qun l nh gio v cn b qun l gio dc. Tip tc xy dng v hon thin h thng vn bn quy phm php lut v xy dng, qun l i ng nh gio v cn b qun l gio dc. Tng cng cng tc thanh tra, kim tra, nht l cng tc thanh tra chuyn mn v qun l cht lng gio dc. Qun l cht ch cc loi hnh o to, nht l o to ti chc, t xa; kin quyt xo nn vn bng, chng ch khng hp php, gii quyt cc vn bc xc, ngn chn v y li cc hin tng tiu cc trong gio dc. Trn c s quy nh v qun l h s cn b, cng chc ca nh nc, hon thin ni dung h s qun l nh gio, cn b qun l gio dc, ng thi nng cp, hin i ho cng c qun l thng qua vic ng dng cng ngh thng tin trong qun l nhn s. Tng cng cng tc d bo, i mi cng tc quy hoch, k hoch o to, bi dng, kin ton i ng nh gio, cn b qun l gio dc. C chnh sch iu tit s lng v c cu i ng ny cho ph hp vi yu cu pht trin gio dc. M rng hp tc quc t nng cao cht lng o to, bi dng i ng nh gio, cn b qun l gio dc. 5. Xy dng v hon thin mt s chnh sch, ch i vi i ng nh gio, cn b qun l gio dc. R sot, b sung, hon thin cc quy nh, chnh sch, ch v b nhim, s dng, i ng, kim tra, nh gi i vi nh gio, cn b qun l gio dc cng nh cc iu kin bo m vic thc hin cc chnh sch, ch , nhm to ng lc thu ht, ng vin i ng nh gio, cn b qun l gio dc ton tm, ton phc v s nghip gio dc. C ch ph cp u i thch hp cho nh gio, cn b qun l gio dc. Kt hp cht 226
ch gia ging dy v nghin cu khoa hc, nht l bc i hc, to c s php l nh gio c quyn v trch nhim tham gia nghin cu khoa hc. C chnh sch v quy nh c th thu ht cc tr thc, cn b khoa hc c trnh cao ca cc c s nghin cu khoa hc trong nc v cc nh khoa hc Vit Nam nc ngoi, cc nh khoa hc quc t tham gia ging dy cc trng i hc, cao ng. Tng cng s lnh o ca ng i vi vic xy dng v nng cao cht lng i ng nh gio, cn b qun l gio dc. Cc cp y ng, chnh quyn v cc cp qun l gio dc cn tng cng tuyn truyn, gio dc lm cho nhn dn v ton x hi nhn thc r vai tr quan trng hng u ca i ng nh gio, cn b qun l gio dc trong s nghip nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti cho t nc. Xy dng i ng nh gio, cn b qun l gio dc l nhim v ca cc cp y ng v chnh quyn, l mt b phn cng tc cn b cu ng v Nh nc, trong ngnh gio dc gi vai tr chnh trong vic tham mu v t chc thc hin. Tip tc qun trit, t chc thc hin tt Ch th 34-CT/TW, ngy 30-5-1998 ca B Chnh tr (kho VIII) v tng cng cng tc chnh tr, t tng, cng c t chc ng, on th qun chng v pht trin ng vin trong cc trng hc. T chc thc hin. Ban cn s ng Chnh ph ch o cc c quan chc nng c th ho cc ni dung nu trong Ch th ny thnh c ch, chnh sch, xy dng k hoch trin khai v ch o thc hin tt nhim v xy dng v nng cao cht lng i ng nh gio, cn b qun l gio dc trong thi k y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. Ban cn s ng B Gio dc v o to ch tr cng cc b, ngnh hu quan thc hin tt cc n c lin quan n vic thc hin Ch th, ng thi nghin cu chun b trnh Quc hi ban hnh Lut Gio vin. Ban cn s ng, ng on cc b, ngnh, on th Trung ng, cp y ng, chnh quyn cc cp c trch nhim lnh o, ch o, t chc thc hin tt Ch th. Ban Khoa gio Trung ng ch tr phi hp vi Ban cn s ng B Gio dc v o to c trch nhim theo di, hng dn, n c, kim tra vic thc hin Ch th, nh k bo co Ban B th. Ch th ny ph bin n cc chi b.
227
chnh ph
S : 153/2003/Q
cng ho x hi ch ngha vit c lp - T do - Hnh phc
H Ni, ngy 30 thng 7 nm 2003
quyt nh ca th tng Chnh ph v vic ban hnh ''iu l trng i hc" _____
th tng chnh ph
Cn c Lut T chc Chnh ph ngy 25 thng 12 nm 2001; Cn c Lut Gio dc ngy 02 thng 12 nm 1998; Xt ngh ca B trng B Gio dc v o to,
Quyt nh :
iu 1 : Ban hnh iu l trng i hc km theo quyt nh ny. iu 2. Giao B trng B Gio dc v o to hng dn cc trng i hc thc h iu l. Trong qu trnh thc hin, B trng B Gio dc v o to c th trnh T tng Chnh ph xem xt, b sung hoc sa i iu l ny. iu 3. Quyt nh ny c hiu lc thi hnh sau 15 ngy, k t ngy ng Cng bo. C quy nh trc y tri vi quyt nh ny u c bi b. iu 4. Cc B trng, Th trng c quan ngang B, Th trng c quan thu Chnh ph, Ch tch y ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng ch trch nhim thi hnh Quyt nh ny ./.
th tng chnh ph
Ni nhn : - Ban B th Trung ng ng, - Th tng, cc Ph Th tng Chnh ph, - Cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh p - HND, UBND cc tnh, thnh ph trc thuc TW - Vn phng Quc hi, - Vn phng Ch tch nc, - Vn phng Trung ng v cc Ban ca ng, - Vin Kim st nhn dn ti cao, - To n nhn dn ti cao, - C quan Trung ng ca cc on th, - Cng bo, - VPCP : BTCN, cc PCN, cc V, Cc, cc n v trc thuc, - Lu : KG (5b), VT.
Phan Vn Khi k
chnh ph
228
cng ho x hi ch ngha vit c lp - T do - Hnh phc
iu l Trng i hc (Ban hnh theo Quyt nh s 153/2003/Q-TTg thng 7 nm 2003 ca Th tng Chnh ph) ________ ngy 30
Chng I Nhng quy nh chung iu 1. i tng v phm vi iu chnh iu l ny p dng cho cc trng i hc quy nh ti iu 38 Lut Gio dc Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua ngy 02 thng 12 n 1998 (di y gi tt l Lut Gio dc). iu 2. Cc loi hnh trng v loi trng i hc 1. Cc loi hnh trng i hc bao gm : cng lp, bn cng, dn lp v t thc, quy nh ti iu 13 Ngh nh s 43/2000/ N-CP ngy 30 thng 8 nm 2000 c Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Gio d (di y gi tt l Ngh nh 43). 2. Cc loi trng i hc bao gm : i hc, trng i hc v hc vin, c q nh ti khon 1 iu 14 Ngh nh 43. 3. i hc Quc gia c quy nh ti Ngh nh s 07/2001/N-CP ngy 01 thng nm 2001 ca Chnh ph v i hc Quc gia.
4. Cn c vo nhim v pht trin kinh t - x hi, nhu cu o to nhn lc v quy hoch mng l cc trng i hc trong tng thi k, B trng B Gio dc v o to trnh Th tng Chnh p ph duyt danh mc cc trng i hc trng im ca nh nc. iu 3 . Nguyn tc t tn trng i hc 1. Tn ca trng i hc bao gm cc cm t sau y : a) Cm t xc nh loi trng : i hc, trng i hc, hc vin; b) Cm t xc nh loi hnh trng nu l bn cng, dn lp hoc t thc. c) Cm t xc nh lnh vc, ngnh ngh (nu cn thit); d) Tn ring hoc cm t xc nh tn i hc nu trng l trng thnh vin. 2. B Gio dc v o to quy nh vic dch tn trng i hc ra ting nc ngoi.
iu 4. Qun l nh nc i vi cc trng i hc
1. Trng i hc chu s qun l nh nc v gio dc ca B Gio dc v o to; chu s qun hnh chnh theo lnh th ca y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng ni trng tr s. 2. C quan ch qun phi hp vi B Gio dc v o to thc hin qun l nh nc i vi
229
trng i hc trc thuc theo quy nh ca iu l ny. iu 5. T chc ng v cc t chc on th 1. T chc ng Cng sn Vit Nam trong trng i hc lnh o nh trng v hot ng tro khun kh Hin php v php lut, theo chc nng, nhim v ca t chc ng, ch th, ngh qu ca ng. 2. Cc on th, t chc x hi trong trng i hc hot ng theo quy nh ca php lut v trch nhim thc hin mc tiu, nguyn l gio dc theo quy nh ca Lut Gio dc ph hp vi ch mc ch, chc nng, nhim v ca on th, t chc x hi c xc nh.
iu 6. iu kin thnh lp trng i hc Trng i hc c xt thnh lp khi c cc iu kin quy nh ti iu 18 Ng nh 43. iu 7. Th tc thnh lp, sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng v gii th c trng i hc 1. Th tc thnh lp, sp nhp, chia, tch, nh ch hot ng v gii th cc trng hc c quy nh ti cc iu 19, 20, 21 v 22 Ngh nh 43. 2. n thnh lp cc trng i hc c thc hin theo 2 bc : Bc 1 : B Gio dc v o to tip nhn n tin kh thi, i chiu vi cc q nh ti cc khon 1 v 2 iu 18 Ngh nh 43 trnh Th tng Chnh ph xem x ph duyt ch trng v cho php lp n kh thi thnh lp trng; Bc 2 : B Gio dc v o to ch tr, phi hp vi B K hoch v u t, B T chnh, B Ni v v cc c quan c lin quan t chc thm nh n kh thi th lp trng v cc iu kin c quy nh ti khon 3 iu 18 v iu 19 Ngh 43, trnh Th tng Chnh ph xem xt, quyt nh thnh lp trng. iu 8. Quy ch t chc v hot ng ca trng i hc 1. Quy ch v t chc v hot ng ca trng i hc l vn bn c th ho iu trng i hc p dng cho tng loi hnh trng, mt s trng hoc mt trng 2. B Gio dc v o to ban hnh quy ch t chc v hot ng ca cc loi trn cc loi hnh trng i hc theo u quyn ca Th tng Chnh ph. 3. Cc trng i hc xy dng quy ch v t chc v hot ng ca trng trnh quan ch qun ph duyt. iu 9. Nhim v ca trng i hc
1. o to nhn lc c phm cht chnh tr, o c tt, c kin thc v nng lc thc hnh n nghip tng xng vi trnh o to, c sc kho, c nng lc thch ng vi vic lm trong x h t to vic lm cho mnh v cho nhng ngi khc, c kh nng hp tc bnh ng trong quan quc t, p ng yu cu xy dng v bo v T quc.
2. Tin hnh nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh; kt hp o to vi ngh cu khoa hc v sn xut, dch v khoa hc v cng ngh theo quy nh ca L Khoa hc v Cng ngh, Lut Gio dc v cc quy nh khc ca php lut. 3. Gi gn v pht trin nhng di sn v bn sc vn ho dn tc.
230
4. Pht hin v bi dng nhn ti trong nhng ngi hc v trong i ng cn b ging vin trng. 5. Qun l ging vin, cn b, nhn vin; xy dng i ng ging vin ca trng v s lng, i v c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu tui v gii.
6. Tuyn sinh v qun l ngi hc. 7. Phi hp vi gia nh ngi hc, cc t chc, c nhn trong hot ng gio dc. 8. T chc cho ging vin, cn b, nhn vin v ngi hc tham gia cc hot ng hi ph hp vi ngnh ngh o to v nhu cu ca x hi. 9. Qun l, s dng t ai, trng s, trang thit b v ti chnh theo quy nh c php lut. 10. Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. iu 10. Quyn hn v trch nhim ca trng i hc Trng i hc c quyn t ch v t chu trch nhim theo quy nh ca php l v iu l ny v quy hoch, k hoch pht trin nh trng, t chc cc hot o to, khoa hc v cng ngh, ti chnh, quan h quc t, t chc v nhn s. C l : 1. Xy dng v t chc thc hin quy hoch, k hoch pht trin nh trng ph h vi chin lc pht trin gio dc v quy hoch mng li cc trng i hc ca n nc; 2. Xy dng chng trnh, gio trnh, k hoch ging dy, hc tp i vi cc ng ngh nh trng c php o to trn c s chng trnh khung do B Gio dc o to ban hnh; t chc tuyn sinh theo ch tiu ca nh nc, t chc qu trnh to, cng nhn tt nghip, in n v cp vn bng theo quy nh ca B Gio dc o to; 3. Huy ng, qun l, s dng cc ngun lc nhm thc hin mc tiu gio dc; h tc, lin kt vi cc t chc kinh t, gio dc, vn ho, th dc, th thao, y t, ngh cu khoa hc trong nc v nc ngoi nhm nng cao cht lng gio dc, gn to vi vic lm, phc v s nghip pht trin kinh t - x hi; 4. ng k tham gia tuyn chn v thc hin nhim v khoa hc v cng ngh do quan, t chc c thm quyn giao; s dng c hiu qu kinh ph u t pht trin kh hc v cng ngh; k kt, thc hin hp ng khoa hc v cng ngh, o to nh lc, bi dng nhn ti v khoa hc v cng ngh gp phn xy dng v pht tr tim lc khoa hc v cng ngh ca t nc; 5. c bo h quyn s hu tr tu; chuyn giao, chuyn nhng kt qu hot khoa hc v cng ngh, cng b kt qu hot ng khoa hc v cng ngh; bo v ch ca nh nc v x hi, quyn v li ch hp php ca c nhn trong hot ng to, khoa hc v cng ngh ca nh trng; 6. Hp tc, lin doanh, nhn ti tr ca cc t chc, c nhn; gp vn bng tin, sn, gi tr quyn s hu tr tu tin hnh cc hot ng khoa hc v cng ngh, s
231
xut kinh doanh; s dng ngun thu t hot ng kinh t u t m rng sn x kinh doanh, xy dng c s vt cht ca nh trng, chi cho cc hot ng gio dc b sung ngun ti chnh cho nh trng; 7. c nh nc giao t; c thu t, vay vn; c min, gim thu theo q nh ca nh nc; 8. T chc b my nh trng; thnh lp v gii th cc t chc khoa hc v c ngh, cc n v s nghip v cc doanh nghip ca trng theo quy nh ca n nc; 9. Thc hin dn ch, bnh ng, cng khai trong vic b tr v thc hin cc nhim o to, khoa hc v cng ngh v hot ng ti chnh; 10. Thc hin ch bo co c quan ch qun v cc c quan cp trn v cc h ng ca trng theo quy nh hin hnh. iu 11. Trch nhim dn s ca trng i hc Trng i hc chu trch nhim dn s theo quy nh ca php lut; khng bt k nhn hoc t chc no li dng danh ngha v c s vt cht ca trng tin hnh c hot ng tri vi cc quy nh ca iu l ny.
Chng II
Hot ng Gio dc v o to
iu 12. Mc tiu, tnh cht v nguyn l gio dc Mc tiu, tnh cht v nguyn l gio dc ca trng i hc c quy nh ti iu v iu 3 Lut Gio dc. iu 13. Ngn ng ging dy Ngn ng chnh thc ging dy cc trng i hc l ting Vit. Trong nh chng trnh hp tc vi nc ngoi, chng trnh o to ngn ng v vn ho n ngoi v mt s ngnh hc khc c ging dy trc tip bng ting nc ngoi, ti dn tc theo quy nh ca B Gio dc v o to. iu 14. Ngnh ngh o to 1. Trng i hc c m cc ngnh o to i hc v chuyn ngnh o to sau hc c trong danh mc ngnh o to ca nh nc khi c cc iu kin th quy nh ca B Gio dc v o to. 2. Trng i hc kin ngh vi B Gio dc v o to m th im cc ngnh to mi khi x hi c nhu cu v nhn lc. Vic m thm ngnh mi c thc h theo quy nh ca B Gio dc v o to.
232
3. Trng i hc thng xuyn iu tra d bo nhu cu o to ngun nhn lc c x hi i vi tng ngnh ngh ca trng; trn c s iu chnh quy m, c c ngnh ngh, trnh v phng thc o to ca trng. iu 15. Chng trnh v gio trnh
1. Trng i hc t chc xy dng chng trnh o to, k hoch ging dy v hc tp cho ngnh o to ca trng trn c s chng trnh khung do B Gio dc v o to ban hnh.
2. Trng i hc o to theo cc chng trnh c bit i vi nhng sinh vin x sc, theo cc chng trnh bi dng, nng cao trnh khoa hc - cng ngh, chuy mn nghip v v cc chng trnh nng cao kin thc khc cho cc i tng c n cu hc tp. 3. Trng i hc thng xuyn pht trin chng trnh o to theo hng a dng h chun ho, hin i ho, to iu kin nhanh chng tip thu c chn lc nh chng trnh o to ca cc nc pht trin v khoa hc cng ngh, ph hp vi y cu ca t nc, phc v thit thc cho s pht trin kinh t - x hi ni chung, c tng ngnh, lnh vc, vng, a phng ni ring. 4. Trng i hc da trn chng trnh o to ca h chnh quy, thit k cc ch trnh chuyn i v quy nh v lin thng gia cc trnh , hnh thc t chc o v vi cc c s o to khc; p dng quy trnh o to linh hot; tng bc chuy quy trnh t chc o to theo nin ch sang hc ch tn ch, thc hin ch cho h v thi ly chng ch theo tng hc phn to thun li cho ngi hc tch lu kin th v thc hin bnh ng v c hi hc tp hoc chuyn i ngh nghip cho mi t lp nhn dn, c bit l nhng ngi nng thn, min ni, vng su, vng xa. 5. Trng i hc t chc bin son, duyt v thm nh cc gio trnh theo chuy ngnh v cc ti liu ging dy, hc tp ca trng; xy dng h thng gio trnh, liu, trang thit b dy - hc p ng yu cu i mi ton din v ni dung, ph php dy - hc, pht huy tnh tch cc, ch ng, nng lc t hc, t nghin cu c ngi hc. 6. Trng i hc thng xuyn t chc nh gi cc chng trnh o to ca c ngnh hc, mn hc ca nh trng c nhng iu chnh cn thit. iu 16. Tuyn sinh 1. Trng i hc xy dng k hoch tuyn sinh hng nm theo ch tiu ca nh n trn c s kho st nhu cu nhn lc, hiu qu o to v nng lc cn b, c s cht ca nh trng; kin ngh vi c quan ch qun v B Gio dc v o to iu chnh c cu ngnh ngh v pht trin quy m ca trng. 2. Trng i hc t chc tuyn sinh theo quy ch ca B Gio dc v o to. iu 17. Kim tra, thi v nh gi 1. Trng i hc thc hin vic nh gi kt qu hc tp, rn luyn tu dng, th gia cc hot ng x hi ca ngi hc, vic ging dy ca ging vin.
233
2. Trng i hc c la chn phng php, quy trnh, xy dng h thng kim t thi v nh gi m bo khch quan, chnh xc v ph hp vi phng thc o to hnh thc hc tp, xc nh mc tch lu ca ngi hc c v kin thc chuyn m k nng thc hnh ngnh ngh v kh nng pht hin, gii quyt nhng vn thu chuyn ngnh o to. iu 18. Vn bng chng ch v cht lng o to 1. Trng i hc t chc cng nhn, cp chng ch, cp vn bng tt nghip c nhng ngi c trng o to khi c cc iu kin theo quy nh ca B G dc v o to. 2. Trng i hc chu trch nhim v cht lng o to v gi tr vn bng chng do trng cp trn c s xy dng v pht trin h thng m bo cht lng o to 3. Trng i hc c trch nhim thc hin quy trnh kim nh cht lng v c khai kt qu kim nh cht lng theo quy nh ca cc c quan c thm quyn.
Chng III
Hot ng khoa hc v cng ngh
iu 19. Ni dung hot ng khoa hc v cng ngh ca trng i hc

1. Nghin cu c bn, thc hin cc nhim v khoa hc v cng ngh u tin, trng im ca n nc v nghin cu khoa hc v gio dc. 2. Tham gia gii quyt nhng vn khoa hc v cng ngh do yu cu pht trin kinh t - x hi ninh, quc phng ca t nc t ra; kt hp cht ch gia o to v nghin cu khoa hc v xut, dch v khoa hc v cng ngh.
3. Tham gia t vn xy dng chnh sch v xut cc gii php thc hin chnh s pht trin kinh t-x hi cho cc cp qun l nh nc trung ng v a phn tham gia thm nh v mt khoa hc v cng ngh cc d n, cc cng trnh ln; g phn a cc thnh tu khoa hc v cng ngh tin tin vo thc tin sn xut, sng. iu 20. T chc cc hot ng khoa hc v cng ngh 1. Trng i hc t chc thc hin cc nhim v khoa hc - cng ngh c s d ngn sch nh nc hoc do qu pht trin khoa hc v cng ngh ti tr theo q nh ca php lut.
2. Trng i hc xy dng cc vin, trung tm nghin cu v pht trin, cc c s sn xut nghim, cc doanh nghip khoa hc v cng ngh c cn b c hu v kim nhim trin khai hot ng khoa hc v cng ngh. 3. Trng i hc phi hp vi cc t chc khoa hc v cng ngh, cc n v s nghip, cc c sn xut kinh doanh dch v t chc cc hot ng khoa hc v cng ngh.
4. Trng i hc hp tc khoa hc v cng ngh vi nc ngoi v cc t chc qu t theo quy nh ca php lut.
234
5. Trng i hc t chc cc hot ng nghin cu khoa hc v pht trin cng ng ca ngi hc. 6. Trng i hc t chc cc hi ngh khoa hc v cng ngh, tham d cc g thng khoa hc v cng ngh trong nc v quc t. iu 21. Xy dng k hoch hot ng khoa hc v cng ngh
1. Trng i hc t chc xy dng nh hng, k hoch hng nm, trung hn v di hn v h ng khoa hc v cng ngh ca trng a vo k hoch hot ng khoa hc v cng n chung ca c quan ch qun. 2. Trng i hc ch ng ng k tham gia tuyn chn, u thu, k kt hp ng hoc cc h thc khc theo quy nh ca php lut thc hin cc nhim v nghin cu khoa hc v pht tr cng ngh cc cp. 3. Trng i hc t xc nh cc nhim v khoa hc v cng ngh cp trng.
iu 22. Thng tin v trang thit b khoa hc 1. Trng i hc t chc, xy dng, qun l v cung cp cc ngun thng tin kh hc v cng ngh ca trng, tham gia vo h thng thng tin - th vin chung ca c trng i hc, thc thi quyn s hu tr tu theo quy nh ca php lut. 2. Trng i hc xut bn v pht hnh tp san, tp ch, cc n phm khoa hc, liu, gio trnh v cc hc liu phc v cho hot ng o to, khoa hc v cng ng ca trng theo quy nh ca php lut. 3. Trng i hc xy dng v qun l cc d n tng cng trang thit b cho cc h ng o to, khoa hc v cng ngh ca trng, tham gia vo vic xy dng v qu l cc d n tng cng trang thit b, cc phng th nghim trng im quc gia.
Chng IV
Nh trng, gia nh v x hi
iu 23. Trch nhim v quan h ca trng i hc i vi gia nh v x hi
1. Trng i hc thng bo cng khai v : a) Ch tiu, iu kin, k hoch v phng thc tuyn sinh mi hng nm, t chc o to, kim thi, cng nhn tt nghip v cc quy nh ring ca trng lin quan n hc tp, quyn v ngha ca ngi hc; b) iu kin m bo cht lng o to, iu kin phc v hc tp, nghin cu v sinh hot ngi hc ti trng; c) S liu thng k hng nm v ngi tt nghip v c c vic lm ph hp vi ngnh ngh c to. 2. Trng i hc c trang website ring, thng xuyn cp nht cc thng tin nu khon 1 ny v cc thng tin khc v t chc v hot ng ca trng. 3. Trng i hc ch ng phi hp vi cc t chc chnh tr - x hi, t chc x hi - ngh ngh
235
thc hin mc tiu gio dc ton din cho ngi hc, kt hp cht ch gia gio dc nh tr gia nh v x hi; thc hin Quy ch thc hin dn ch trong nh trng; xy dng nh trng th s tr thnh trung tm vn ho, khoa hc. 4. Trng i hc thc hin tt ch trng x hi ho s nghip gio dc, to iu kin x hi th tham gia u t xy dng c s vt cht, gp kin cho nh trng v quy hoch pht trin, cu ngnh ngh, c cu trnh o to; h tr kinh ph cho ngi hc v tip nhn ngi tt nghi gim st cc hot ng gio dc v to lp mi trng gio dc lnh mnh. 5. Trng i hc c trch nhim ph bin trong cng ng cc tri thc khoa hc, chuyn giao kt qu nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh.
iu 24. Quan h gia trng i hc vi cc B, ngnh, a phng v cc chc khoa hc v cng ngh, c s sn xut kinh doanh 1. Trng i hc c trch nhim ch ng phi hp vi cc B, ngnh, cc a ph cc t chc khoa hc v cng ngh, cc c s sn xut kinh doanh to iu kin thun cho ngi hc tham quan, thc hnh, thc tp v rn luyn k nng ngh nghip; gn v ging dy, hc tp vi mi trng x hi. 2. Trng i hc phi hp vi cc B, ngnh, cc a phng, cc doanh nghip tro vic xc nh nhu cu o to, gn o to vi vic lm v vic tuyn dng ngi h tt nghip; trin khai ng dng nhng thnh tu khoa hc v cng ngh mi v thc tin sn xut v i sng x hi. iu 25. Quan h gia trng i hc vi cc c s vn ho, ngh thut, th d th thao, c quan thng tin i chng Trng i hc ch ng phi hp vi cc c s vn ho, ngh thut, th dc th th cc c quan thng tin i chng trong cc hot ng vn ho, ngh thut, th dc thao, to mi trng gio dc lnh mnh; pht hin v bi dng nhng ngi hc nng khiu v hot ng ngh thut, th dc th thao; to iu kin v c s vt ch ti chnh phc v hot ng giao lu vn ho, ngh thut, th dc th thao cho ng hc. iu 26. Quan h gia trng i hc vi chnh quyn a phng Trng i hc ch ng phi hp vi chnh quyn a phng ni trng t tr trong vic a tin b khoa hc v cng ngh vo sn xut, i sng x hi v o nhn lc cho a phng; bo m trt t, an ninh, cnh quan mi trng hc tp v ton ca ngi hc; ngn chn vic s dng ma tu v cc t nn x hi xm nhp v nh trng.
Chng V
Quan h quc t
iu 27. Nhim v v quan h quc t
236
1. Trng i hc ch ng thit lp cc mi quan h hp tc, k cc vn bn ghi nh, th thun v o to, khoa hc v cng ngh vi cc trng i hc, cc t chc gio dc, kh hc v cng ngh nc ngoi; mi chuyn gia nc ngoi n ging dy v trao i k nghim theo cc quy nh ca nh nc. 2. Trng i hc xy dng cc d n c vn u t nc ngoi trnh c quan c th quyn quyt nh; huy ng ngun lc thc hin tt cc tho thun, cc d n p hp vi cc quy nh ca nh nc. 3. Trng i hc t chc th im cc chng trnh o to quc t trong khun k cc d n hp tc vi cc trng i hc c uy tn trn th gii, trn c s kin ng B Gio dc v o to kim tra, cng nhn l chng trnh o to chnh thc c trng. 4. Trng i hc t chc hi ngh, hi tho quc t theo cc quy nh ca nh n v ca B Gio dc v o to. 5. Trng i hc tham gia cc t chc quc t v gio dc, khoa hc v cng ng theo quy nh ca nh nc. iu 28. Hp tc v gio dc vi nc ngoi 1. Trng i hc hp tc vi cc t chc c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh nc ngoi trong ging dy hc tp v nghin cu khoa hc. 2. Trng i hc khuyn khch v to iu kin ging vin, cn b nhn vin nc ngoi hc tp, ging dy, nghin cu, trao i kinh nghim, hc thut theo c chng trnh ca nh nc, ca nh trng hoc t tc hoc bng kinh ph do t ch c nhn trong nc v nc ngoi ti tr.
Chng VI
T chc v nhn s
iu 29. C cu t chc ca trng i hc 1. C cu t chc ca trng i hc bao gm :

a) Hi ng trng i vi cc trng cng lp hoc Hi ng qun tr i vi cc trng bn c dn lp v t thc (sau y gi chung l cc trng ngoi cng lp); b) Hiu trng v cc Ph Hiu trng i vi trng i hc, Gim c v cc Ph Gim c vi hc vin (sau y gi chung l Hiu trng v Ph Hiu trng);
c) Hi ng khoa hc v o to; d) Cc phng chc nng; ) Cc khoa v b mn trc thuc trng; e) Cc b mn thuc khoa. Mt s trng i hc chuyn ngnh c th ch c c khoa hoc b mn trc thuc trng;
237
g) Cc t chc khoa hc v cng ngh nh vin, trung tm, cc c s phc v o t khoa hc v cng ngh; h) Cc doanh nghip, cc n v s nghip; i) T chc ng Cng sn Vit Nam; k) Cc on th v t chc x hi. 2. C cu t chc ca i hc Quc gia c quy nh ti Ngh nh s 07/2001/ Nngy 1 thng 2 nm 2001 ca Chnh ph v i hc Quc gia. 3. C cu t chc ca cc i hc c quy nh trong quy ch v t chc v hot ng c cc i hc. 4. C cu t chc c th ca trng i hc c quy nh trong quy ch v t chc hot ng ca trng. iu 30. Hi ng trng v Hi ng qun tr
1. Hi ng trng l c quan qun tr ca trng i hc. Hi ng trng quyt ngh cc trng ln thc hin quyn t ch v t chu trch nhim ca trng i hc c Nh nc g theo quy nh ca php lut v theo iu l ny. a) Hi ng trng c cc nhim v sau y : - Quyt ngh v mc tiu chin lc, k hoch pht trin ca trng bao gm d n quy hoch, hoch pht trin trung hn v di hn ph hp vi Quy hoch mng li cc trng i hc ca n nc; - Quyt ngh v d tho quy ch t chc v hot ng ca trng hoc cc b sung, sa i quy trc khi Hiu trng trnh cc cp c thm quyn ph duyt; - Quyt ngh ch trng chi tiu, u t xy dng c s vt cht, mua sm trang thit b t ngun vn ti cc khon 2 v 3 iu 53 ca iu l ny; - Gim st vic thc hin Quy ch thc hin dn ch trong cc hot ng ca nh trng do trng B Gio dc v o to ban hnh v cc quyt ngh ca Hi ng trng, bo co c qu ch qun v B Gio dc v o to.
b) Cc cuc hp ca Hi ng trng c coi l hp l khi c t nht 2/3 s th vin tham d. Cc quyt ngh ca Hi ng ch c gi tr khi c qu na tng s th vin Hi ng nht tr. c) Hiu trng trng i hc c trch nhim thc hin cc quyt ngh hoc kt lu ca Hi ng trng v nhng ni dung c quy nh ti mc a ca kho ny. Khi Hiu trng khng nht tr vi quyt ngh hoc kt lun ca Hi ng tr phi kp thi bo co xin kin c quan ch qun. d) Nhim k ca Hi ng trng l 5 nm. Hi ng trng c cc thnh vin l Hiu trng, B th ng u trng, i din cc ging vin, cn b qun l gio d c uy tn trong v ngoi trng, cc t chc chnh tr-x hi trong trng, cc t ch c nhn tham gia u t xy dng trng. Ch tch Hi ng trng l chuyn trch do cc thnh vin ca Hi ng trng bu theo nguyn tc a s phiu. Hiu tr khng kim nhim Ch tch Hi ng trng.
238
) Tng s cc thnh vin Hi ng trng l mt s l. B trng B Gio dc o to quy nh c cu thnh vin c th, quy ch hot ng, quy trnh bu c, c nhn cc thnh vin, Ch tch v Tng Th k; hng dn v iu kin v th thnh lp Hi ng trng. 2. Hi ng qun tr l t chc i din duy nht quyn s hu ca cc trng ng cng lp; c trch nhim v quyn t ch quyt nh nhng vn quan trng v chc, nhn s v ti chnh, ti sn ca trng. a) Hi ng qun tr thc hin chc nng v cc nhim v ca Hi ng trng q nh ti mc a khon 1 ca iu ny v cc chc nng, nhim v khc ca Hi qun tr. b) C cu, chc nng, nhim v v quyn hn ca Hi ng qun tr c quy trong Quy ch v t chc v hot ng ca tng loi hnh trng ngoi cng lp. iu 31. Hiu trng trng i hc 1. Hiu trng l ngi i din theo php lut ca nh trng; chu trch nhim tr tip qun l v iu hnh cc hot ng ca nh trng theo cc quy nh ca ph lut v ca iu l ny. 2. Hiu trng trng i hc phi c cc tiu chun sau y : a) C phm cht chnh tr, o c tt, c uy tn trong gii khoa hc, gio dc, c n lc v c t nht 5 nm tham gia qun l gio dc i hc t cp b mn tr ln; b) C hc v Tin s; c) C sc kho; tui khi b nhim Hiu trng trng i hc cng lp khng qu i vi nam v 50 i vi n. Nhng trng hp c bit B trng B Gio dc o to thng nht vi c quan ch qun xin kin Th tng Chnh ph trc k quyt nh; Tui b nhim Hiu trng cc trng ngoi cng lp c quy nh trong Quy ch t chc v hot ng ca tng loi hnh trng. iu 32. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v t chc v nhn s 1. Quyt nh thnh lp v gii th cc t chc ca trng c quy nh ti im c , e, g, h khon 1 iu 29 ca iu l ny. 2. Ban hnh v bi b cc ni quy, quy nh trong ni b trng nhm m bo v iu hnh, kim tra v gim st mi hot ng ca trng theo ng cc quy nh h hnh. 3. Quyt nh b nhim v min nhim cc chc danh trong cc t chc c quy ti im c khon 1, trng, ph cc n v quy nh ti cc im d, , e, g, h khon iu 29 ca iu l ny. 4. Xy dng quy hoch pht trin i ng ging vin, t chc vic bi dng, o li i ng ging vin, cn b, nhn vin; chm lo i sng vt cht, tinh thn v
239
iu kin cho ging vin, cn b, nhn vin v ngi hc tham gia cc sinh hot o th v hot ng x hi. 5. T chc thi tuyn cn b, nhn vin, quyt nh vic tip nhn, chuyn ngch c chc danh t ging vin chnh tr xung; c c quan ch qun nh trng u quy t chc thi nng ngch v b nhim vo ngch t ging vin chnh tr xung theo q nh ca nh nc (vi cc trng cng lp), ph hp vi c cu cn b, nhn vin c trng v tiu chun chc danh ca ngnh gio dc. K quyt nh tuyn dng, thi vic v thuyn chuyn cng tc ging vin, cn b nhn vin v k hp ng lao ng theo quy nh ca php lut. 6. Thc hin Quy ch thc hin dn ch trong cc hot ng ca nh trng do trng B Gio dc v o to ban hnh. 7. Bo m quyn li ngi hc theo quy nh ca iu l ny. 8. Thc hin ch bo co nh k v cc mt hot ng ca trng theo quy hin hnh. 9. Thc hin ch khen thng, k lut theo quy nh ca nh nc. 10. m bo trt t, an ninh v an ton trong nh trng. iu 33. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v hot ng o to 1. T chc thc hin cc hot ng o to c quy nh ti Chng II ca iu ny. 2. Chu trch nhim v cht lng o to ca nh trng. iu 34. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v hot ng khoa hc cng ngh 1. Xy dng k hoch hot ng khoa hc v cng ngh ca trng bo co cc quan c thm quyn. 2. T chc thc hin cc ti nghin cu khoa hc, pht trin cng ngh, cc hp tc quc t, cc d n pht trin cp nh nc. 3. Tham gia qun l v t chc thc hin cc ti nghin cu khoa hc, pht tr cng ngh, cc ti hp tc quc t, cc d n pht trin cp b. 4. Xt duyt, qun l v nghim thu cc ti nghin cu khoa hc, pht trin c ngh, cc ti hp tc quc t, cc d n pht trin cp trng. 5. Xy dng, t chc, qun l cc ngun thng tin khoa hc v cng ngh v cc d v khoa hc v cng ngh . iu 35. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v ti chnh, ti sn v u t 1. Hiu trng l ch ti khon ca trng i hc, chu trch nhim trc php lut ton b cng tc qun l ti chnh v ti sn ca n v; 2. Ch o v t chc thc hin cc quy nh v qun l ti chnh, ti sn ti cc 52, 55 ca iu l ny v cc quy nh v lao ng, tin lng, tin cng, hc bn hc ph, tr cp x hi, cc ch chnh sch ti chnh i vi ging vin, cn b nhn vin v ngi hc ca trng; 3. Quyt nh mc chi qun l, chi nghip v trong phm vi ngun ti chnh c dng, tu theo ni dung v hiu qu cng vic quy nh ti iu 55 ca iu l ny.
240
4. Tu theo iu kin c th Hiu trng cc trng cng lp c B trng B G dc v o to hoc Th trng c quan ch qun y quyn quyt nh u t cc d nhm B, C s dng vn ngn sch nh nc theo quy nh ca nh nc. 5. Hiu trng thc hin vic quyt nh u t v qun l cc d n t ngn sch n nc theo Quy ch qun l u t v xy dng do Chnh ph ban hnh. 6. Cn c vo quy hoch hoc k hoch pht trin nh trng c cp c th quyn ph duyt v quyt ngh ca Hi ng trng hoc Hi ng qun tr, H trng chu trch nhim xem xt, quyt nh u t v ph duyt tt c cc d n, t tc xy dng c bn, mua sm, thanh l ti sn t ngun vn nu ti cc khon 2 v iu 53 ca iu l ny.
iu 36. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v quan h quc t 1. T chc thc hin cc nhim v v quan h quc t c quy nh ti Chng V ca iu l ny 2. Quyt nh c cn b t Ph Hiu trng tr xung i cng tc nc ngoi trn c s nhng q nh hin hnh ca nh nc. 3. Qun l cc on ra, on vo trong phm vi hot ng ca trng theo quy nh ca php lut.
4. nh k bo co c quan ch qun v B Gio dc v o to v cng tc quan quc t ca trng; iu 37. Nguyn tc b nhim Hiu trng 1. Hiu trng c b nhim v b nhim li theo nhim k, mi nhim k l 5 n v khng gi qu hai nhim k lin tip. 2. Th trng c quan ch qun b nhim, min nhim Hiu trng cc trng i h cng lp. Trong nhng trng hp c th, Th trng c quan ch qun t chc thm tn nhim ti trng trc khi b nhim. Quy trnh b nhim Hiu trng trng cng lp c thc hin theo quy nh ca n nc. 3. Th trng c quan ch qun cng nhn, khng cng nhn Hiu trng cc tr i hc ngoi cng lp. Quy trnh cng nhn Hiu trng cc trng ngoi cng lp c thc hin theo Q ch v t chc v hot ng ca tng loi hnh trng. 4. Trong trng hp cn thit, Th trng c quan ch qun (vi cc trng cng l hoc Hi ng qun tr (vi cc trng ngoi cng lp) c th t chc ly phiu thm tn nhim i vi Hiu trng gia nhim k hoc t xut. iu 38. Ph Hiu trng trng i hc 1. Gip vic cho Hiu trng c cc Ph Hiu trng. Ph Hiu trng trng i h phi c bng tt nghip i hc tr ln, c sc kho, tui khi b nhim khng qu 55 vi nam v 50 i vi n. Ring Ph Hiu trng ph trch o to v nghin cu kh hc phi c cc tiu chun nh i vi Hiu trng.
241
Theo ngh ca Hiu trng, Th trng c quan ch qun b nhim v min nhi Ph Hiu trng (i vi cc trng cng lp); cng nhn, khng cng nhn Ph H trng (i vi cc trng ngoi cng lp). 2. Ph Hiu trng c nhng nhim v v quyn hn sau : a) Gip Hiu trng trong vic qun l v iu hnh cc hot ng ca trng; tr tip ph trch mt s lnh vc cng tc theo s phn cng ca Hiu trng v g quyt cc cng vic do Hiu trng giao; b) Khi gii quyt cng vic c Hiu trng giao, Ph Hiu trng thay mt H trng v chu trch nhim trc Hiu trng v kt qu cng vic c giao. 3. Nhim k ca Ph Hiu trng theo nhim k ca Hiu trng. 4. Trong trng hp cn thit, Th trng c quan ch qun (vi cc trng cng l hoc Hi ng Qun tr (vi cc trng ngoi cng lp) c th t chc ly phiu th d tn nhim i vi Ph Hiu trng gia nhim k hoc t xut. iu 39. Hi ng khoa hc v o to 1. Hi ng khoa hc v o to l t chc t vn cho Hiu trng v :
a) Mc tiu, chng trnh o to; k hoch di hn v k hoch hng nm pht trin gio dc to, khoa hc v cng ngh ca trng; b) o to, bi dng i ng ging vin, cn b, nhn vin. 2. Cc thnh vin Hi ng khoa hc v o to ca trng c quyn kin ngh v k hoch v dung cng vic ca Hi ng. 3. Hi ng khoa hc v o to ca trng i hc bao gm : Hiu trng, mt s Ph Hiu tr cc Trng khoa, cc Vin trng; mt s Gim c trung tm, Trng phng, Gio s, Ph Gio Tin s, ging vin, cn b hot ng khoa hc - cng ngh ca trng; mt s nh khoa hc, g dc, qun l gio dc v i din mt s t chc kinh t - x hi ngoi trng quan tm v am h v gio dc i hc. 4. Hi ng khoa hc v o to c thnh lp theo quyt nh ca Hiu trng. Nhim k ca H ng khoa hc v o to theo nhim k ca Hiu trng. Ch tch Hi ng do cc y vin H ng bu theo nguyn tc a s phiu. Trng hp s phiu ngang nhau th quyt nh theo pha phiu ca Hiu trng. Hiu trng k quyt nh b nhim Ch tch Hi ng khoa hc v o t 5. Hi ng khoa hc v o to hp t nht 6 thng mt ln v do Ch tch Hi ng triu tp.
iu 40. Cc phng chc nng 1. Cc phng c nhim v tham mu v gip Hiu trng trong vic qun l, tng h xut kin, t chc thc hin cc mng cng vic ch yu ca trng : hnh ch - tng hp, t chc - cn b, o to i hc v sau i hc, khoa hc v cng ng cng tc chnh tr - qun l ngi hc, k hoch - ti chnh, quan h quc t, thanh tr 2. ng u cc phng l Trng phng do Hiu trng b nhim, min nhim. Gi vic Trng phng c cc Ph trng phng do Hiu trng b nhim, min nhi theo ngh ca Trng phng. Tui khi b nhim Trng phng, Ph trng ph khng qu 55 i vi nam v 50 i vi n. Nhim k ca Trng phng, Ph tr phng theo nhim k ca Hiu trng v c th c b nhim li. Trong trng h cn thit, Hiu trng c th ly phiu tn nhim i vi Trng phng.
242
iu 41. Cc khoa v b mn trc thuc trng

1. Khoa l n v qun l hnh chnh c s ca trng, c cc nhim v sau y: a) Xy dng chng trnh, k hoch ging dy, hc tp v ch tr t chc qu trnh o to mt hoc m ngnh; t chc qu trnh o to v cc hot ng gio dc khc trong chng trnh, k hoch ging chung ca nh trng; b) T chc hot ng khoa hc v cng ngh, ch ng khai thc cc d n hp tc quc t; phi h vi cc t chc khoa hc v cng ngh, c s sn xut, kinh doanh, gn o to vi nghin cu kh hc, sn xut kinh doanh v i sng x hi;
c) Qun l ging vin, cn b, nhn vin v ngi hc thuc khoa theo phn cp c Hiu trng; d) Qun l cht lng, ni dung, phng php o to v nghin cu khoa hc;
) T chc bin son chng trnh, gio trnh mn hc do Hiu trng giao. T chc nghin cu tin phng php ging dy, hc tp; xut xy dng k hoch b sung, bo tr thit b dy - h thc hnh, thc tp v thc nghim khoa hc;
e) Xy dng k hoch v t chc thc hin cng tc gio dc chnh tr , t tng, c, li sng cho i ng ging vin, cn b, nhn vin v ngi hc, t chc o t bi dng nng cao trnh chuyn mn, nghip v cho ging vin v cn b nh vin thuc khoa. 2. Trn c s quyt ngh ca Hi ng trng v k hoch pht trin ca trng, H trng quyt nh thnh lp v gii th cc khoa. 3. ng u cc khoa l Trng khoa do Hiu trng b nhim, min nhim. Gi vic Trng khoa c cc Ph Trng khoa do Hiu trng b nhim, min nhim th ngh ca Trng khoa. Nhim k ca Trng khoa v Ph Trng khoa l 5 n v c th c b nhim li nhng khng qu hai nhim k lin tip. 4. Trng khoa, Ph Trng khoa c chn trong s cc ging vin c uy tn, c ki nghim ging dy, nghin cu khoa hc, qun l. Trng khoa c hc v tin s. 5. Tui khi b nhim Trng khoa, Ph trng khoa cc trng cng lp khng qu i vi nam v 50 i vi n. Gii hn tui b nhim Trng khoa, Ph trng kh trong cc trng ngoi cng lp c quy nh trong quy ch v t chc v hot ca tng loi hnh trng. 6. Quy trnh b nhim Trng khoa c quy nh trong quy ch v t chc v h ng ca trng. 7. Trong cc khoa c Hi ng khoa hc v o to ca khoa. Nhim v v quyn h ca Hi ng khoa hc v o to ca khoa do Hiu trng quy nh.
8. Trn c s quyt ngh ca Hi ng trng v k hoch pht trin ca trng, Hiu trng quyt nh thnh lp, gii th v quy nh nhim v c th ca b mn trc thuc trng. 9. Trong cc trng i hc chuyn ngnh ch t chc khoa hoc b mn trc thuc trng th khoa hoc b mn trc thuc c chc nng, nhim v ca khoa v b mn c quy nh ti iu 41 v 42 ca iu l ny.
iu 42. Cc b mn
1. B mn l n v c s v o to, khoa hc v cng ngh ca trng i hc, chu trch nhim hc thut trong cc hot ng o to, khoa hc v cng ngh.
243
Trn c s kin t vn ca Hi ng khoa hc v o to v ngh ca Trng khoa, Hiu tr quyt nh vic thnh lp, gii th v quy nh nhim v c th ca b mn. B mn hot ng theo q ch do Hiu trng quy nh. 2. B mn c cc nhim v sau y :
a) Chu trch nhim v ni dung, cht lng, tin ging dy, hc tp mt s mn h trong chng trnh, k hoch ging dy chung ca trng, ca khoa;
b) Xy dng v hon thin ni dung, chng trnh, bin son gio trnh, ti liu tham kho lin qu n chuyn ngnh o to v mn hc c khoa v trng giao;
c) Nghin cu ci tin phng php ging dy, t chc cc hot ng hc thut nh nng cao cht lng o to;
d) Tin hnh nghin cu khoa hc, pht trin cng ngh v cung ng cc dch v khoa hc v c ngh theo k hoch ca trng v khoa giao; ch ng phi hp vi cc c s o to, t chc kh hc v cng ngh, sn xut kinh doanh, dch v nhm gn o to, nghin cu khoa hc vi h ng sn xut v i sng x hi, b sung ngun ti chnh cho trng; ) Xy dng v o to i ng cn b khoa hc ca b mn; tham gia o to, bi dng i n cn b thuc chuyn ngnh;
e) Ch tr vic o to chuyn ngnh cho mt hoc mt s chuyn ngnh; ch tr v o to cc chuyn ngnh sau i hc;
g) Qun l c s vt cht, thit b ca b mn. 3. ng u b mn l Trng b mn. Trng b mn do Hiu trng b nhim, min nhim t c s ngh ca Trng khoa sau khi tham kho kin ca cc ging vin trong b mn. Tr b mn l nh khoa hc c uy tn ca chuyn ngnh o to tng ng. Nhim k ca Trng mn l 5 nm v c th c b nhim li. Tiu chun c th v gii hn v tui ca Trng mn do Hiu trng quy nh nhng khng vt qu tui lao ng quy nh ti Lut Lao ng vi cc trng cng lp hoc tui quy nh ti quy ch v t chc v hot ng ca tng loi h trng i vi cc trng ngoi cng lp.
iu 43. Cc t chc khoa hc v cng ngh, cc doanh nghip v cc n v nghip 1. Cc t chc khoa hc v cng ngh trong trng i hc gm c cc t chc ngh cu v pht trin v cc t chc dch v khoa hc v cng ngh. 2. Cc t chc nghin cu v pht trin c t chc di cc hnh thc : vin, tru tm v cc c s nghin cu v pht trin khc. Cc t chc nghin cu v pht tr c thnh lp v hot ng theo quy nh ca php lut v c cc nhim v sau : a) Trin khai cc hot ng khoa hc v cng ngh, a tin b khoa hc v chuy giao cng ngh phc v nhu cu pht trin kinh t - x hi, an ninh, quc phng; b) Tham gia o to, gn o to vi hot ng khoa hc v cng ngh. 3. Cc t chc dch v khoa hc v cng ngh c thnh lp v hot ng theo q nh ca php lut phc v nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh, trin k cc hot ng c lin quan n s hu tr tu, chuyn giao cng ngh, cc dch v thng tin, t vn, o to, bi dng, ph bin v ng dng tri thc khoa hc v c ngh vo thc tin.
244
4. Cc doanh nghip v cc n v s nghip c t chc ph hp vi ngnh ngh to ca trng, phc v cho mc tiu pht trin ca trng; c thnh lp v h ng theo quy nh ca php lut. 5. Trn c s quyt ngh ca Hi ng trng v k hoch pht trin ca trng, H trng quyt nh vic thnh lp v gii th cc t chc khoa hc v cng ngh, c doanh nghip v cc n v s nghip. iu 44. Cc c s phc v o to, khoa hc v cng ngh 1. Trng i hc c Trung tm thng tin t liu phc v hot ng o to, khoa h v cng ngh. Trung tm thng tin t liu c trch nhim qun l, b sung v cung c thng tin, t liu khoa hc v cng ngh trong v ngoi nc thuc cc lnh vc h ng ca trng, thu thp v bo qun cc sch, tp ch, bng, a, cc ti liu lu t cc lun n bo v ti trng, cc n phm ca trng; hng dn v qun l c tc quyn s hu tr tu ca trng. Trung tm thng tin t liu hot ng theo q ch do Hiu trng ban hnh. 2. Trng i hc c t chc in n. Nhim v, chc nng ca t chc in n do H trng quy nh ph hp vi php lut hin hnh. 3. Trng i hc cn c cc n v phc v cng tc o to, khoa hc v cng ng nh : phng th nghim, trm nghin cu, trm quan trc, trm thc nghim, xn trng thc hnh, bo tng, phng truyn thng, t chc dch v, cu lc b, nh v ho - th dc th thao, h thng k tc x, nh n. Chc nng, nhim v ca cc c ny c quy nh trong Quy ch t chc v hot ng ca trng. 4. Trn c s quyt ngh ca Hi ng trng v k hoch pht trin ca trng, H trng quyt nh vic thnh lp v gii th cc c s phc v o to, khoa hc cng ngh. Chng VII
ging vin, cn b, nhn vin

iu 45. Quyn hn v trch nhim ca ging vin, cn b, nhn vin 1. Chp hnh nghim chnh ch trng, Ngh quyt ca ng, chnh sch, php l ca nh nc, thc hin y cc quy ch ca B Gio dc v o to, iu trng i hc, Quy ch t chc v hot ng v cc quy nh khc ca trng Hiu trng ban hnh. 2. Hon thnh nhim v chuyn mn v cc cng tc khc c trng, khoa, b m giao. 3. Tham gia gp kin vo vic gii quyt nhng vn quan trng ca nh trn nhng vn c lin quan n vic thc hin Quy ch thc hin dn ch c s. 4. Tham gia cng tc qun l nh trng; tham gia cng tc ng, on th khi tn nhim. 5. c hng lng, ph cp v cc quyn li khc theo quy nh ca nh nc quy nh ca nh trng; c xt tng Huy chng V s nghip gio dc v c phn thng cao qu khc; c to cc iu kin cn thit nng cao trnh chuyn mn, nghip v.
245
iu 46. Tiu chun, nhim v v quyn hn ca ging vin 1. Tiu chun ca ging vin c quy nh ti iu 61 Lut Gio dc. 2. Nhim v v quyn hn ca ging vin c quy nh ti cc iu 63, 64 ca L Gio dc v cc nhim v, quyn hn c th sau y : a) Nhim v : - Hon thnh nhim v ging dy v nghin cu khoa hc c quy nh theo g chun do B Gio dc v o to ban hnh i vi cc chc danh v ngch tng n - Ging dy theo ni dung, chng trnh c B Gio dc v o to, trng hc quy nh. Vit gio trnh, bi ging, ti liu phc v ging dy - hc tp theo phn cng ca cc cp qun l; - Khng ngng t bi dng chuyn mn nghip v, ci tin phng php ging d nng cao cht lng o to; - Tham gia v ch tr cc ti nghin cu khoa hc, pht trin cng ngh, dch v khoa h v cng ngh v cc hot ng khoa hc v cng ngh khc; - Chu s gim st ca cc cp qun l v cht lng, ni dung, phng php o v nghin cu khoa hc; - Hng dn, gip ngi hc trong hc tp, nghin cu khoa hc, rn luyn tng, o c, tc phong, li sng. b) Quyn hn : - c bo m v mt t chc v vt cht k thut cho cc hot ng ngh nghi c s dng cc dch v o to, nghin cu khoa hc v cng ngh v dch v c cng ca nh trng; - c quyn la chn gio trnh, ti liu tham kho, phng php v phng tin ging d nhm pht huy nng lc c nhn, bo m ni dung, chng trnh, cht lng v h qu ca hot ng o to, khoa hc v cng ngh; - c k hp ng ging dy, khoa hc v cng ngh vi cc c s o to, c nghin cu, c s sn xut v cc t chc kinh t khc theo quy nh ca B Lut L ng, Quy ch thnh ging v kim nhim do B Gio dc v o to ban hnh v c quy nh c lin quan ca nh nc sau khi c s ng ca cc cp c th quyn theo quy nh ca Hiu trng; - c ng k xt cng nhn, c b nhim chc danh Gio s, Ph gio s th quy nh ca nh nc; c Nh nc xt tng danh hiu Nh gio Nhn dn, N gio u t; - c bi dng chuyn mn, nghip v s phm theo quy nh ca B Gio dc o to;
246
- c tham d cc hi ngh, hi tho khoa hc trong v ngoi nc theo quy nh cng b cc cng trnh nghin cu khoa hc, gio dc. iu 47. Quyn, ngha v ca ging vin tham gia nghin cu khoa hc v c ngh v cc cn b hot ng khoa hc v cng ngh khc tham gia o to 1. Quyn, ngha v ca ging vin tham gia nghin cu khoa hc v cng ngh v c cn b hot ng khoa hc v cng ngh khc trong trng i hc c quy nh iu 17 v iu 18 ca Lut Khoa hc v cng ngh. 2. Cc cn b hot ng khoa hc v cng ngh tham gia o to theo s phn c ca cc cp qun l phi thc hin cc nhim v ca ging vin. iu 48. Tuyn chn ging vin Trng i hc u tin tuyn chn cc sinh vin tt nghip i hc loi xut sc, gi c phm cht tt v nhng ngi c bng tt nghip i hc tr ln, c kinh nghi hot ng thc tin tt b sung vo i ng ging vin. iu 49. Ging vin, cn b, nhn vin lm vic theo hp ng di hn. Ging vin, cn b, nhn vin lm vic theo hp ng di hn k kt vi trng y tiu chun, nhim v v quyn hn nh cc ging vin, cn b, nhn vin kh
Chng VIII Ngi hc

iu 50. i tng d tuyn vo trng i hc Cng dn Vit Nam, ngi Vit Nam nh c nc ngoi v ngi nc ngoi c iu kin quy nh theo Quy ch tuyn sinh i hc v Quy ch tuyn sinh sau i h ca B Gio dc v o to u c ng k d tuyn v xt tuyn vo trng hc. iu 51. Nhim v v quyn ca ngi hc Nhim v v quyn ca ngi hc c quy nh ti iu 74 v iu 75 ca L Gio dc. Ngha v ca ngi hc ti trng i hc cng lp c quy nh ti 76 ca Lut Gio dc. Ngoi ra, trong trng i hc ngi hc cn c cc nhim quyn li v trch nhim sau : 1. Thc hin quy ch o to; 2. Thc hin ngha v ng hc ph v cc khon khc theo quy nh hin hnh c nh nc; 3. c hng cc ch chnh sch ca nh nc i vi ngi hc; c nh tr to iu kin trong hc tp, hot ng khoa hc v cng ngh, tham gia cc hi ng khoa hc, cng b cc cng trnh khoa hc v cng ngh trong cc n phm c trng; 4. Ngi hc thuc din c tuyn, con em cc dn tc cc vng c iu kin kinh - x hi c bit kh khn, din chnh sch x hi v cc gia nh ngho c cp h bng, tr cp, min gim hc ph, vay vn tn dng ... theo quy nh ca nh nc;
247
5. Hc sinh, sinh vin, hc vin v nghin cu sinh xut sc c hng cc iu k u tin trong hc tp v nghin cu khoa hc theo quy nh ca B Gio dc v to. Chng IX Ti sn v ti chnh iu 52. Qun l v s dng ti sn
1. Ti sn ca trng i hc bao gm : t ai, nh ca, cng trnh xy dng, cc kt qu hot khoa hc v cng ngh, cc trang thit b v nhng ti sn khc c Nh nc giao cho trng qu l v s dng hoc do trng u t mua sm, xy dng hoc c biu, tng m bo cc h ng o to, nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh v cc hot ng khc. 2. Ti sn ca trng i hc cng lp thuc s hu nh nc c qun l v s dng theo quy ca php lut. 3. Ti sn ca trng i hc ngoi cng lp c s hu, s dng v qun l theo quy ch v t ch v hot ng ca tng loi hnh trng.
4. Ngoi vic b tr kinh ph duy tu, bo dng, sa cha thng xuyn ti sn h nm, trng i hc c k hoch v b tr kinh ph hp l t ngun thu ca trng u t b sung, i mi trang thit b, sa cha ln, xy dng mi v tng bc h i ho c s vt cht k thut. Vic u t pht trin c s vt cht phc v s ngh o to v nghin cu khoa hc phi tun th cc quy nh ca iu l ny. 5. Hng nm, trng i hc t chc kim k, nh gi li gi tr ti sn ca n v thc hin ch bo co theo quy nh ca nh nc. iu 53. Ngun ti chnh ca trng i hc 1. Ngn sch nh nc cp bao gm : a) Kinh ph hot ng thng xuyn i vi trng i hc cng lp c ngn s nh nc bo m mt phn chi ph; b) Kinh ph thc hin cc ti nghin cu khoa hc cp nh nc, cp b, ngn chng trnh mc tiu quc gia v cc nhim v t xut khc c cp c th quyn giao; kinh ph thanh ton cho nh trng theo ch t hng thc hin c nhim v ca nh nc; c) Vn u t xy dng c s vt cht, mua sm trang thit b phc v hot ng o v nghin cu khoa hc theo d n v k hoch hng nm; vn i ng do cc d n cp c thm quyn ph duyt; kinh ph u t ban u, u t khuyn khch ca nh n i vi cc trng ngoi cng lp;
2. Ngun thu s nghip bao gm : a) Thu hc ph, l ph t ngi hc theo quy nh ca nh nc; b) Thu t cc hot ng hp tc o to, nghin cu khoa hc, chuyn giao cng ngh, sn xut th c) Thu t hot ng sn xut, dch v; d) Cc ngun thu s nghip khc : li tin gi ngn hng, tin thanh l, khu hao ti sn mua sm ngun thu quy nh ti khon ny; 3. Cc ngun thu khc theo quy nh ca php lut, bao gm :
248
a) Ti tr, vin tr, ng h, qu tng ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc; b) Vn vay ngn hng v cc t chc tn dng, vn gp ca cc t chc, c nhn u t, m r v pht trin nh trng; c) Cc ngun thu hp php khc.
iu 54. Ni dung chi ca trng i hc 1. Chi thng xuyn cho hot ng o to, khoa hc - cng ngh v chi phc v c hot ng o to v khoa hc cng ngh ca trng. 2. Chi hot ng sn xut, cung ng dch v, thc hin ngha v vi ngn sch n nc. 3. Chi thc hin cc ti nghin cu khoa hc cp nh nc, cp b, ngnh; ch trnh mc tiu quc gia; chi thc hin n t hng (iu tra, quy hoch, kho st); vn i ng thc hin cc d n c vn nc ngoi; chi thc hin cc nhim v xut c cc cp c thm quyn giao. 4. Chi u t pht trin, gm : chi u t xy dng c s vt cht, mua sm ti sn nh, trang thit b; chi thc hin cc d n u t khc theo quy nh ca nh nc. 5. Chi tr vn vay, vn gp. 6. Cc khon chi khc. iu 55. Qun l ti chnh 1. Trng i hc cng lp c p dng ch ti chnh quy nh ti Ngh nh 10/2002/N-CP ngy 16 thng 01 nm 2002 ca Chnh ph v ch ti chnh dng cho n v s nghip c thu. 2. Cc trng i hc ngoi cng lp c p dng ch ti chnh quy nh ti Ng nh s 73/1999/N-CP ngy 19 thng 8 nm 1999 ca Chnh ph v chnh s khuyn khch x hi ho i vi cc hot ng trong lnh vc gio dc, y t, vn h th thao v quy ch v t chc v hot ng ca tng loi hnh trng.
Chng X Thanh tra, kim tra, khen thng v x l vi phm

iu 56. Thanh tra, kim tra 1. Trng i hc t chc vic t kim tra, thanh tra theo quy nh ca php lut. 2. Trng i hc chu s kim tra, thanh tra ca B Gio dc v o to, c quan c qun v cc c quan nh nc c thm quyn. iu 57. Khen thng C nhn v tp th trng i hc thc hin tt iu l ny, c nhiu thnh tch gp cho s nghip gio dc, khoa hc v cng ngh c khen thng theo quy ca nh nc.
249
iu 58. X l vi phm 1. C nhn, tp th no lm tri vi cc quy nh ca iu l ny th tu theo tnh ch mc vi phm m b x l k lut, x pht hnh chnh hoc truy cu trch nhi hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. 2. B Gio dc v o to x l k lut hoc kin ngh vi c quan ch qun x l lut khi Hi ng trng, Hi ng qun tr, Hiu trng, Ph Hiu trng lm t vi cc quy nh ca iu l ny. 3. Khi trng i hc lm tri vi cc quy nh ca iu l ny, tu theo tnh ch mc vi phm, B trng B Gio dc v o to c trch nhim x l theo cc m sau : a) Nhc nh bng vn bn; b) Quyt nh tm ngng tuyn sinh; c) Kin ngh vi Th tng Chnh ph tm ngng hot ng ca trng; d) Trnh Th tng Chnh ph hoc phi hp vi cc c quan ch qun trnh T tng Chnh ph quyt nh gii th trng ./.
th tng chnh ph
iu 32. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v t chc v nhn s iu 33. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v hot ng o to iu 35. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v ti chnh, ti sn v u t
iu 36. Quyn hn v trch nhim ca Hiu trng v quan h quc t
250
Ti liu tham kho.

1/ Cc gii php thc y ci cch hnh chnh Vit Nam. Hc vin Hnh chnh quc gia, H ni, 2001. 2/Ch th s 40-CT/T ca Ban B th v vic xy dng,nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc ngy 15/6/2004. 3/ ng cng sn Vit Nam- Vn kin hi ngh ln th 8 BCHTW kho VII.NXB Chnh tr quc gia, H ni, 1994. 4/ ng cng sn Vit Nam- Vn kin hi ngh ln th 3 BCHTW kho VIII.NXB Chnh tr quc gia, H ni,1998. 5/ ng cng sn Vit Nam. Vn kin hi ngh ln th 7 BCHTW kho VIII.NXB Chnh tr quc gia, H ni,1999. 6/ ng cng sn Vit Nam. Vn kin i hi ng kho IX.NXB Chnh tr quc gia, H ni, 2001. 7/ ng cng sn Vit Nam.Vn kin i hi ng kho X. NXBChnh tr quc gia, H ni, 2006. 8/ GS.TS Nguyn Duy Gia -Ci cch nn hnh chnh quc gia nc ta;NXB Chnh tr quc gia, H ni, 1996. 9/ GS.TS. Nguyn Duy Gia..Nng cao quyn lc - nng lc, hiu lc qun l nh nc. Nng cao hiu lc php lut. NXB Lao ng, H ni,1996. 10/ T T H- Ci cch cng v trong mt nn kinh t chuyn i (vn ca Vit Nam). 11/ T T H. Cng chc v vn xy dng i ng cn b, cng chc hin nayNXB Chnh tr quc gia, H ni, 1998. 12/ K yu Hi tho Cc gii php thc y ci cch hnh chnh Vit Nam NXB Hc vin Hnh chnh quc gia, H ni, 2000. 13/ Lut phng, chng tham nhng.NXB Chnh tr quc gia,H ni, 2006. 14/ Lut thc hnh tit kim chng lng ph. NXB Chnh tr quc gia,H ni, 2006 15/ Php lnh sa i,b sung php lnh cn b,cng chc.NXB Chnh tr quc gia, H ni,2003. 16/ GS. on Trng Truyn. PTS. L Th Vn Hnh. Chuyn nn Hnh chnh nh nc v ci cch nn hnh chnh nh nc (Bi ging dng cho bi dng chuyn vin chnh ln chuyn vin cao cp). 17/ Ch nhim GS. on Trng Truyn-Ci cch c cu t chc v c ch hot ng ca b my Nh nc CHXHCN Vit Nam trong thi k qu . ti NCKH cp b. M s 89-98-012. 18/ GS.TS V Huy T, Thc s Nguyn Khc Hng, Hnh chnh hc v ci cch hnh chnh, NXB Chnh tr Quc gia, H ni, 1998. 19/ PTS Phm Hng Thi, PTS inh Vn Mu. Lut hnh chnh Vit Nam. TP H Ch Minh, H ni,1997. 20/ So snh hnh chnh cc nc ASEAN. GS on Trng Truyn ch bin.NXB Chnh tr quc gia, H ni, 1999. 21/ Ti liu bi dng qun l hnh chnh nh nc.Chng trnh chuyn vin.Phn 2. Hc vin hnh chnh quc gia,H ni, 2004.
Cc n thi kt thc hc phn

Mn thi: Qun l NN v gio dc v o to. S VHT: 2 251
Cu 1: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc quan im ca ng, Nh nc trong Chin lc pht trin gio dc giai on 2001 - 2010; Theo /C, quan im no chim v tr quan trng nht, to ra sc mnh tng hp pht trin gio dc v o to trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 2: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhm gii php m ng, Nh nc ra trong Chin lc pht trin gio dc giai on 2001 - 2010; Theo Anh (Ch), gii php no l gii php trng tm nht, to ra ng lc pht trin gio dc v o to trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 3: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc mc tiu chung m ng, Nh nc ra trong Chin lc pht trin gio dc giai on 2001 - 2010; Theo Anh (Ch), gii php no chim v tr quan trng nht, tc ng trc tip n vic nng cao cht lng gio dc v o to trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 4: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc ni dung qun l nh nc v gio dc trong giai on hin nay; Theo Anh (Ch), ni dung no chim v tr quan trng nht, tc ng trc tip n vic gii quyt 1 s vn bc xc v gio dc v o to trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 5.: T cc ni dung qun l nh nc v gio dc c ghi nhn trong iu 99, Lut Gio dc 2005, Anh (Ch) c th trnh by khi qut thnh cc nhm vn no ? Theo Anh (Ch), nhm vn no chim v tr quan trng nht, tc ng trc tip n vic gii quyt 1 s vn bc xc v gio dc v o to trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 6: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhim v v quyn hn ca Trng trung hc; (c qui nh trong iu 3, Chng I, iu l Trng trung hc)Theo Anh (Ch), nhim v v quyn hn no chim v tr quan trng nht, tc ng trc tip n vic nng cao cht lng gio dc v o to ca nh trng trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 7: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhim v v quyn hn ca Hiu trng trng Trng trung hc (c qui nh trong iu 17, Chng II, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), Hiu trng cn c bit coi trng n nhim v, quyn hn no gp phn nng cao cht lng gio dc v o to ca nh trng trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 8: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhim v ca Gio vin b mn ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 29, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), Gio vin b mn cn c bit dnh thi gian, tr lc vo nhim v no gp phn nng cao cht lng gio dc hc sinh trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 9: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhim v ca Gio vin ch nhim ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 29, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), Gio vin ch nhim cn c bit dnh thi gian, tr lc vo nhim v no gp phn nng cao hiu qu qun l v cht lng gio dc hc sinh trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 10: Anh (Ch) hy trnh by cc hnh vi b cm i vi hc sinh ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 39, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), hnh vi no hc sinh cn c bit trnh khng vi phm, v l hnh vi nh hng nghim trng n o c ca hc sinh Trng trung hc; Hy phn tch v sao ? Cu 11: Anh (Ch) hy trnh by cc hnh vi b cm i vi gio vin ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 33, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), hnh vi no gio vin cn c bit trnh khng vi phm, v l hnh vi nh hng nghim trng n o c ca gio vin ca Trng trung hc; Hy phn tch v sao ? 252
Cu 12: Anh (Ch) hy trnh by cc hnh vi nh gio khng c lm (c ghi nhn trong iu 75, Lut Gio dc 2005); Theo Anh (Ch), hnh vi no nh gio cn c bit trnh khng vi phm, v l hnh vi nh hng nghim trng n o c ca nh gio ca Trng trung hc; Hy phn tch v sao ? Cu 13: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc nhim v ca hc sinh ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 36, iu l Trng trung hc); Theo Anh (Ch), Gio vin cn c bit ch n nhim v no ca hc sinh gp phn nng cao hiu qu qun l v cht lng gio dc hc sinh trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 14: Mt gio vin trng trung hc; Anh ta va l 1 gio vin, va l1 nh gio, va l 1 cn b cng chc, va l 1 cng dn hay khng ? /C hy a ra nhng c s php l ng n lm r nhng nhim v, ngha v ca ngi gio vin ? Cu 15: T vic trnh by khi qut cc ni dung qun l nh nc v gio dc, Anh (Ch) hy trnh by nhng cng vic m trng trung hc phi thc hin gp phn nng cao hiu qu qun l v cht lng gio dc hc sinh trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 16. Hy phn tch trch nhim ca cc c quan qun l nh nc v gio dc trong Lut GD ? Cu 17. Hy phn tch cc c im qun l nh nc v gio dc ? Cu 18. Hy phn tch cc qui nh v hnh vi, ngn ng, trang phc i vi gio vin ca trng trung hc (c qui nh trong iu 32, iu l Trng trung hc); Cu 19: Anh (Ch) hy trnh by khi qut cc quyn ca gio vin ca Trng trung hc (c qui nh trong iu 30, iu l Trng trung hc)? Cu 20. Hy phn tch 1 trong nhng vn bc xc cn gii quyt nht v gio dc v o to trong giai on hin nay; ? Cu 21. Hy phn tch tnh cht, nguyn l ca nn gio dc VN ? Vn dng vo trng trung hc gp phn nng cao hiu qu qun l v cht lng gio dc hc sinh trong giai on hin nay; Hy phn tch v sao ? Cu 22. Hy trnh by c cu t chc b my hnh chnh nh nc v gio dc v o to Vit Nam theo qui nh trong Lut Gio dc 2005. (Lp Ton 2006) Cu 23: Anh (Ch) hy phn tch cc quyn v nhim v ca nh gio c qui nh trong Lut Gio dc 2005. (Lp Ton 2006)
Ging vin. o Ph Qung.
253

Bài Giảng QLHCNN

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Giảng QLHCNN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

i hc quc gia H Ni khoa s phm

qun l hnh chnh nh nc v gio dc v o to

qun l hnh chnh NN v GD & t.

C.Marx - Ph.Engen. Tuyn tp, tp 1, Nh xut bn S tht - H Ni, 1980, tr.563.

1. Khi lc v h thng chnh tr Vit Nam

2.2. Cc quan im ca ng v xy dng v hon thin Nh nc CH XHCN Vit Nam

2.3. Bn cht ca Nh nc Cng ho XHCN Vit Nam

2.4. C cu t chc b my nh nc Cng Ho XHCN Vit Nam

2.4.2. U ban Thng v Quc hi

B. Nhng vn v qun l hnh chnh nh nc.

II. Tnh cht ca qun l hnh chnh nh nc (QLHCNN)

II. Cc nguyn tc QLHCNN.

IV. Ni dung, quy trnh hot ng qun l hnh chnh nh nc.

5.2 Hnh thc qun l hnh chnh nh nc:

5.3.2 Nhm cc phng php ca QLHCNN:

1. Mt s vn v cn b, cng chc v Php lnh cn b - cng chc

1.2. Cn b, cng chc

Xem chi tit trong World Book - 1998

2.4. Nhng vn v ti phn hnh chnh

2.5. Hng dn vic x l k lut cn b, cng chc

Chng 2 ng li, quan im v GIO Dc & o to ca ng v nh nc

A. Nhng thnh tu:

Tm li, nhng thnh tu ca gio dc Vit Nam:

Tm li, nhng yu km ca gio dc Vit Nam:

C1. Bi cnh quc t:

C2. Bi cnh trong nc:

C3. Thi c v thch thc:

B. Mc tiu pht trin cc cp bc hc, trnh v loi hnh gio dc:

C. Cc gii php pht trin gio dc:

C2. Pht trin i ng nh gio, i mi phng php GD:

C3. i mi qun l GD:

C 5. Tng cng ngun ti chnh, c s vt cht cho GD:

C6. y mnh x hi ho GD:

C7. y mnh hp tc quc t v GD:

trin gio dc vng ng bo dn tc, vng kh khn v gio dc i vi tr em b thit thi

Chng III. Lut Gio dc.

2. Hon thin quy nh v h thng gio dc quc dn

3, B sung quy nh nhm tng cng qun l nh nc v gio dc.

4. Nhng sa i, b sung nhm y mnh vic thc hin x hi ho GD.

6. Xc nh r quyn hn v t chc ca thanh tra GD

IV. Nhng im mi c bn ca Lut Gio dc 2005

2. Nng cao cht lng v hiu qu gio dc,

4. Tng cng qun l nh nc v gio dc,

Tm li : Nhng im mi c bn ca Lut Gio dc 2005

III. Qun l nh nc v gio dc v o to.

1.2.1. Mt s tnh cht.

1.2.2. Mt s c im ca QLNN v GD&T.

b- Nguyn tc tp trung dn ch.

c- Nguyn tc php ch.

e- Nguyn tc kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo lnh th.

g- Nguyn tc tnh hiu qu, thit thc v c th

1.2.4. b my qun l gio dc v o to

2.2. Nhim v, quyn hn ch yu ca S GD&T.

U ban nhn dn tnh

S Gio dc v o to (cc phng cng tc & cc n v s nghip)

Cc c s GD&T trc thuc S

trc thuc Phng

S 3. T chc b my ca Phng GD&T

6. Nhng ni dung c bn ca QLNN v GD&T.

6.3. Trch nhim QLNN v GD ca cc c quan nh nc

(4). UBND cc cp.

7.2. Phng hng i mi.

7.3. Bin php thc hin i mi QLNN v GD&T

Chng IV iu l nh trng v nhng quy nh i vi gio vin trng ph thng.