Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 63

Puan In Hmun Zauh

BEIRUAL THUZIR 2013.

PUAN IN HMUN ZAUH

BAPTIST CHURCH OF MIZORAM

2013 BCM Beirual Thuzir

PUAN IN HMUN ZAUH Beirual Thuzir 2013.

Published by The Publication Board. Baptist Church Of Mizoram.

Copy rights reserved by the Publisher

Copies - 15,500.

Printed at The Baptist Printing Press Serkawn

Puan In Hmun Zauh

CHHUAHTU THUHMA
Kum 2012 a\angin Publication Board-in Beirual thuzir tur a buatsaih ta a. Kumin atn pawh peihfel a lo ni leh ta hi Pathian malswmna a ni. Kan zir tur thupui hi 2013 Assembly thupui zlzuiin Puan In Hmun Zauh tih a ni. Zirlai pariatah \hen a ni a, subject hrang hrang ziaktu mi 8 (pariat)-ten theihtwpa \hain an rawn ziak hlawm a, ziaktute hnnah Publication Board-in lwmthu kan sawi e. Kuminah hian Beirual thuzir hun atn Administrative Committee chuan September 21-30 chhng a ruat avngin zirlai pariat chauh kan zir dwn a ni. Tin, Pathian ni zing leh zan chu Sermon inkhwma kalpui leh tur a ni a. Mahse Board Meeting-in thupui siamin \hen nghl ni se a tih avngin Pathian ni zing leh zan thusawi tur thupui leh a \hen pawh 2013 Beirual Thupui Zir Dn tur tihah hian trlan nghl a ni e. Administrative Committee thu anga zir ve thei lo, kum tr a\anga programme pawimawh leh lian tak tak lo siam tawhte kan awm tih kan hria a. Chng kohhrante pawh chuan kumina kan zir tur hi zirna hun insiam ngei ngei tur a ni. Kum danga kan tih \hin angin inkhwm apiangin \awng\ai rual neih \hin tur a ni bawk. Zirtu zawng zawngin Pathian hnn ata malswmna tam tak dawng \heuh turin duhsakna ka hln a che u.

Rev. P.C. Liandula General Manager, Baptist Literature and Printing.

2013 BCM Beirual Thuzir

Puan In Hmun Zauh

2013 BEIRUAL THUPUI ZIR DAN TUR September 21-30.


Date & Day 2 1 .I n r i n n i 22. Pathianni zing Z i r l a i 1-na Thupui Puan In Hmun Zauh Awmzia Leh Pawimawhna. Sermon Inkhawm Thupui : Pathian thupek a ni. - A thupek anga zauh tur - Hmangaihna nun nena thawh - Thlarau Thianghlim nena thawhdun Sermon Inkhawm Thupui : Khawia Zauh Tur Nge ? - Li thuk lamah. - Suamhmang tawkte zingah - Pathian rilru puin. Huapzo rawngbawlnaah (Holistic) Ramthimah (Mission Concept) Pawl dang nena thawhhonaah (Partnership With Others) Ram leh Khawtlngah. Kohhran Inrlbwlnaah. (Church Administration) Pathian Chibai Bknaah (Dynamic Worship) Sermon Inkhawm. Thupui : Engtia zauh tur nge ? - Rinna & Tawngtaiin - Mahni & Thilpekin - Thlarau thiltihtheihna nen. Sermon Inkhawm. Thupui : Puan in zauh malsawmna. - Tuarna leh channa - Krista hnena midangte hruai. - Lawmman chuai ve ngai lo chu. Kohhran Than Zelnaah (Church Expansion)

22. Pathianni zan

23. Thawhtan zan 24. Thawhleh zan 25. Nilai zan 26. Ninga zan 27. Zirtawp zan 28. Inrinni zan 29. Pathianni zing

2-na 3-na. 4-na 5-na 6 n a 7-na

Pathianni zan

30. Thawhtan zan

8-na

2013 BCM Beirual Thuzir

ZIRLAI 1 PUAN IN HMUN ZAUH AWMZIA LEH A PAWIMAWHNA.


(Isaia 54:1-5) PUAN IN ZAUH AWMZIA Puan in (tent) hi Kl hmul puana siam, puan khawng tak a ni a. Puan In an kaih dwn chuan a laiah a dona ban an phun a, kl hmul puan khawng tak chu an kai pharh a, a lai takah an do va, a kil tinah hruiznin an suih zawm a, kl hmul puan chu pawt marin a kaihmarna khenah chuan nghet takin an suih a. Zin vk miten an zin kualnaah an hmang a, hun rei lote chhng khawsak nn leh chn nn an hmang \hn. Khaw hmun nghet tak tak nei lova, insawn kual fo \hnte khn an hmang uar hle bawk a. Bible history lam kan en chuan puan in chu Berm/ran rual vngtute chnna in a ni tih kan hmu a. Jabala kha puan ina awm \hn, ran vulhtuho thlahtu a nih min hrilh a (Gen.4:20). Reuben hnam te, Gad hnam te, Manasse hnamte pawh kha Jordan lui chhak lamah khn puan inah an khawsa \hn a ni tih kan hria (Jos.22:4-8). Jakoba te, Isaka-te pawh kha puan inah an chng \hn a ni (Gen.25:27; Gen.26:12,25). Puan In tih \awngkam hi Bible hian kawng hrang hrangin a hmang a. In biakna puan in tih te (Ex.27:21), awm hmun nghet lm lova chnna in tih te (Jer.49:29); leh he leia kan chnna in/

Puan In Hmun Zauh

bwkt angtein a sawi bawk (2 Kor.5:1; 2 Pet.1:13). Puan In (tent) tih thu hi chnna in angin hman a ni tlngpui a. Thil nihna tak tihlanna atn te, thil nihna sawifiahna \awngkam atn te, aiawhtu (represent) \awngkam atnte pawh an hmang fo \hn (Is.13:20; Is.54:2; Jer.10:20). Isaia 54:2 thua Puan In hmun zauh tih pawh hi thil nihna tak sawi lo va, a aiawhtu atna \awngkam emaw thumal hman (figurative word); thil nihna pholan fiahna tura \awngkam hman niin a lang. Heta puan in zauh a tih hi a tak taka thlalr rama puan in kaih tih zauhna sawi nn hman ni ta se la, keini tn chuan awmzia a nei thk lo hle ang. I kaihmarna khente tinghet rawh, tihte hi keini puan in pawh hmu ngai lo leh, nei ve ngai lote tn chuan awmzia thk tak a nei lm lo. Nimahsela, puan in chu Pathian ram, Pathian lalna ram, Pathian rorlna, Pathian thuneihna leh a hmangaihna sawi nna (figurative word) hman a nih chuan awmzia a nei thk hle si a ni. Pathian ramah chuan Pathian hmangaihna miten an hmu fiah a, khawvl zawng zawngah Pathian hmangaihna chu darh zau zl se, Pathian hre lote pawhin Pathian hmangaihna chu an lo hriat a, nun malswmnate chu an lo chan ve ngei hi Pathian duhzwng leh a thiltum a ni a. I puan in hmun chu zauh rawh, tih thupk pawh hi Pathian ram chu zauh zl rawh u, Pathian hmangaihna chu mite thinlungah darh zau zl rawh se, tihna a nih chuan kan tn chuan thupk khauh tak leh pawimawh tak a ni thei ta a ni.

2013 BCM Beirual Thuzir

Puan in zauh tih chu Pathian ram zauh tih sawi nn leh tihlanfiah nn hman mai \hin a ni. Kan beirual thuzir trah pawh hian Puan in hmun zauh tih awmzia chu Puan in tak tak hmun zauh tur ni lovin Pathian ram zauh rawh, Pathian hmangaihna chu puang darh zau zl rawh u, tia Pathian thupk sawi chhuahna anga dawnsawn mai tur a ni. PUAN IN ZAUH PAWIMAWHNA: 1 . Pathian hmangaihna miten an hria ang: Pathian ram chu zauhvin a awm ang a, Pathian hmangaihna chu a darh zau zl ang. Pathian hmangaihna miten an lo hriat chuan an fakin an chawimawi ang a, Pathian hnnah ropuina an pe dwn a ni.

2 . Chanchin \ha hrilhin a awm ang: Lal Isua thupk ropui Khawvl zawng zawngah kal ula, thilsiam zawng zawng hnnah chuan chanchin \ha hi hril rawh u a tih kan zawm theihna remchng \ha tak a ni. Tn hmaa chanchin \ha hril theih lohnaah chanchin \ha chu puan chhuah a ni tawh ang a. Chanchin \ha hre loten an lo hre ve thei tawh ang. Lal Isua ngaih pawimawh ber chu keini ringtute hian a takin kan chhunzawm ve thei dwn ta a ni. 3 . Malswmna kan dawn Lalpa tn hman chhuahna remchng a ni: I sumin Lalpa chawimawi la (Thuf. 3:9) tih a nih angin Puan in hmun zauh a nih chuan Lalpa malswmna kan dawn, sum leh paite hi Pathian ram tn

Puan In Hmun Zauh

kan hmang ang a, rah chhuah duhawm tak neiin, Pathian chawimawi nn nasa takin a pr chhuak ve dwn a ni.

4.

Khawvlin Pathian malswmna an dawng ang: Pathianin Abrahama hnnah khn, I khaw lam ata leh i laichnteho zng ata leh i pa in ata chhuak la, ram ka la entr tr che lamah kal rawh: tichuan chi ropui takah ka siam ang chia, mal pawh ka swm ang chia, I hming ka tiropui bawk angnangmahah chuan leia hnam tin an la thawveng ang (malswmsakin an awm ang) (Gen 12:2-3) a ti a.
Puan in hmun zauh a lo nih chuan Pathianin Abrahama hnna a thutiam kha hlen chhuahin awm ang a. Pathian thutiam angin leia hnam tin malswmsakin an awm ang a. Khawvla hnam tinin taksa, rilru, thlarau malswmsakna a tharin an dawng zl dwn a ni.

5 . Miten Pathian chhandamna an chang ang: Pathian chuan, Kawlkila mite u, ka lam lo hawi ula, chhandamin awm rawh u, (Isaia 45:22) a ti a. Chu chu a takin a lo thleng dwn a ni. Pathian thu, Chanchin \ha chu puan chhuahin a awm ang a, miten Pathian lam hawiin Pathian hriatna (experience) an nei ang a, Pathian chhandamna huangah chuan khungin an awm ve thei dwn a ni. 6 . Pathian lwmzwng chu tihin a awm ang: A mite a tna siam che u chu Lalpa lwmzwng

10

2013 BCM Beirual Thuzir

tak a ni si a, (I Sam.12:22) tih a nih avngin hmana Pathian lam hawi lo leh Pathian tel lova awm \hnte (cf. Eph.2:12), thing bul, lung bul bia leh ramhuai be mai mai \hn, hlauhna bawiha awm \hnte chu (cf. Heb.2:15) Pathian mite, Pathian ta, Pathian chanpual an lo ni ve tawh ang a, Pathian nna lngdnin thlamuang takin nun an hmang ve tawh dwn a ni.

7 . Pathian lalna din a ni ang: Puan In hmun zauh a nih chuan Pathian ram chu a lo thleng ang a, Pathian lalna chu mite nunah a lo lang chhuak ang a. Pathian chu miten an bia ang a, amah chu an fakin an chawimawi ang. Pathian ropuina chu a lang chhuak tawh ang a. Isua chu lal a ni tiin an puang chhuak ve tawh dwn a ni (Phil2:11). 8 . Miten Pathian taka chu chibai an bk (worship) tawh ang: Pathian ram tihzau a nih a, puan in hmun zauh a lo nih a, puan in chungte chu kaihpharh a nih chuan Pathian taka chu chibai bktu an lo pung ang a, hmuh theihin Pathian ram chu a lo lang chhuak dwn a ni. Tichuan Pathian chibai bktu tak takten thlarau leh tihtakzetin Pa chibai an bk tawh ang. 9 . Israel-te hlawhchhamna kha Israel thar hian a tipuitling dwn a ni: He thupk khauh tak mai Pathian ram zauh tra thupk hi a pawimawh m m a. Israel hnam kha Pathianin a thlang bk a, mawhphurhna pawh a bkin a pe a. Pathian thu kawltu an ni a, Pathian thu

Puan In Hmun Zauh

11

thehdarhtu tr an ni a, Jentailte tingtu atn ruat an ni (Is.49:6; 43:10,12). Nimahsela, Pathian thu awih lovin, Pathian thupk chu an hlen thei lo va. Sakhaw dang betute zngah an zm ral ta mai mai a. Isua Krista zra Israel thar, Thuthlung thar kohhrante hian puan in hmun zauh tra thupk hi kan hlen chhuah a, puan in hmun zauh a nih chuan Israel-te hlawhchhamna kha tihpuitlinin a awm thei dwn a lo ni. Sawiho tr: 1. Puan in hmun zauh hi kohhran hian thupui ber atn leh pawimawh berah kan hmang tak takin kan hria em? Pawimawh berah kan nei a ni i tih chuan a chhan han sawi teh? Pawimawh berah kan nei lo i ti a nih chuan a chhan han sawi bawk teh ?

12

2013 BCM Beirual Thuzir

ZIRLAI

HUAPZO RAWNGBAWLNAAH
I Kor. 9:19-23; Luka 14:23-35; Johana 10:10; I Kor. 9:19-23; Rom.8:18-24 1 . Thuhma: Huapzo rawngbwlna kan hriat thiam dn trah chuan engpawh ti ila, miten engtin nge an lo dawnsawn ang, tuin nge hlwkpui ang, tisa leh thlarauvah engtin nge hma an swnpui ang tihte ngaihtuah hmasak a ngai \hn. Khawvl mi tinrng, khawsak leh nunphung in ang lo, kan hun tawng mkin a pht ni si znga thawh thiam a \l \hn a. Chuvngin kan rawngbwlna kan ngaihtuah hian tisa leh thlarau lamin hmun dik leh \ha a chan theih nn, hmun zm t mai ni lo, nun pum pui leh khawvl pum pui huapzo rawgbwlna (reaching world-wide ministry) a ni ngei tr a ni. Chu chu tna kan thuzirah hian kan ngaihtuahho dwn a ni. 2 . PATHIAN RILRU: Huapzo rawngbwlna hi Pathian mission (missiodei) a ni. Chuvngin Pathian lam hnathawh dn kan thlr hmasa ang.

2:1. Pa, Pathian mission: Thilsiam chanchin (creation story) kan en chuan kan Pathian hi huapzo rawngbwlna bul tumtu a ni a, holistic misison bul in\anna chu amah hi a ni. Mihringte chu tn thleng hian mahni chauha

Puan In Hmun Zauh

13

awm thei lo, a huhova awm \hn (communiterian society) kan ni a, chu chu Pathianin a din dn pawh a ni. A mal chauhvin engmah awmtr a duh lova, leilungah hian engkim an nihna tr ang an nih \heuh theihna trin chanvo a siamsak vek a ni. Chutah tak chuan Pathian mission chu engkim huapzo a ni tih a lang a ni. Fapa Isua hmanga a mission pawh kha taksa, rilru leh thlarau huapzo a ni a, engmah hmaih nei lovin a thawk a ni.

2:2. Pathian Fapa Isua mission: Lal Isua mission chu Mi trtu duhzwng tih leh a hnathawh zawh tr hi ka chaw a ni, (John. 4:34) a tih ang takin Pa duhzwnga huapzo rawngbwl hna thawh hi a ni. Huapzo rawngbwlnaah hian Lal Isuan thil ropui tak min hnuchhiah a. Miten mi suala an chhiar chhiahkhawntu Zakaia ina a cht dn te, uirenu den hlum an tum chunga a rilru put dn te, Kanaan nu tna a hnathawh leh Samari hmeichhia a hmachhawn dn te; mi sual a ruala an khenbeh chunga zahngaihna a lantr dn te, mi rethei leh chanhai, piangsual leh phrte a lainat a, an tn damna Chanchin |ha a thlentr dnte khn thil engkim, mi lian leh te, Juda sakhaw dna an puithuna nn lam a khung vek dnah khn, a rawngbwlna chuan engmah thlei bk nei lovin engkim mai a huapzo vek a, ramri kham chin nei lovin a tizau zl a ni. 2:3. Thlarau Thianghlim hnathawh : Jerusalem khua kalsan suh u, Pa thiltiam lo thleng tr in hnna ka sawi kha lo nghk rawh u tia Lal Isuan a sawi angin zirtrte chuan Jerusa-

14

2013 BCM Beirual Thuzir

lem an chhuahsan phal lo va. Tichuan Thlarau Thianghlim a lo thleng a, Pathian hnathawh ropui tak, khawvl twp hun thleng pawha miten an theihnghilh ngai tawh loh tr thil mak danglam tak a lo thleng ta a. Hnam tin leh \awng tin, ram tina mite awmkhwm chu Thlarau Thiahglimin an khat ta hlawm a. |henkhatin an nuihsan a, uain thar an rui a ni an ti hial a. Mahse, Pathian mission chu huapzo mission a ni tih a lo lanna trin Thlarau Thianghlim chuan mi zawng zawng a fan chhuak a, hngte hi a hretute keini kohhranho hi kan ni. Thlarau Thianghlimin rawngbwlna puan in chu mi zawng zawng tn zauhin a khung leng ta vek a ni. 3. HUAPZO MISSION THILSIAM DANGTEAH. Huapzo mission kan zir laiin Pathian thilsiam dang, kan tih leh khawih phk chinah tal huapzo mission hna kan thawh a \l ang.

3:1: Ramsa leh nungchate znga rawngbwlna (ecology): Tun laiin he lama rawngbawlna hi kohhran hian kan ngai pawimawh \an ta a, a lwmawm hle. Kan ram hi tn hma kum rei vak lovah kha chuan ramsa leh sava tam takte, hlim leh muang taka an tuallnna hmun a ni. Tnah zawng ramsa leh sava hrm ri mawi tak tak hriat leh hmuh tr a awm meuh ta lo. Ei tham pawh tling lo, mamawh m m vng pawh ni lova, rannung leh ramsa tihhlum mai mai hi Pathian duh dn a ni lo va. Bible pawhin Thil siam zawng zawngte chu thil lawilo (kuthleite) thu thua awmtrin an awm tawh;

Puan In Hmun Zauh

15

chhiatna bawih ata tihchhuahin an Pathian fate zalnna ropuiah chuan si a. tn thlengin rm leh nauvei awm hlawm tih kan hre si. a ti. kan harh chhuah a hun ta.

awm ang a, an lt dwn na tuarin an Hngah hian

3:2. Thing leh mau, hnim hring dangte: Thilsiam dangte chunga kan mission pawh huapzo a ni tr a ni a, Pathianin min siam chhan pawh a ni. A tichhe zwnga cht hi Pathian min duhdn a ni hauh lo vang. Kan mamawh twk aliam kan hman tr ni si lote hi tichhiat chn loh tr a ni. Chutiang thil \ha lo tih kan chn avngin mihring nunah harsatna a thleng mk a, leimin leh ram kng avnga mihring leh ramsa tam tak thihna te, khawvl lum zual zl (global warming) te, ram tihchereuna avnga lui tui pawh kang zovin tui tlkchhamnate hi ringtute khawsakna ramah te hi chuan a awm tr pawh niin a lang lo. Hng thilah hian kan puan in hmun kan zauh a \l hle a ni. 3:3. Luia chng nungchate: Kan ram luite hian nungcha tam tak a khawi ngam ve \hn a. Mahse tnah chuan Pathian fate hian kan enkawl \ha lo hle. Sangha hi Lal Isua hun lai a\ang khn mihringte ei tr atn an hmang \hn a. Zirtrte pawh sangha mantute an ni a; Lal Isua ngei pawh khn li thk lam pana sangha man trin a ti a ni. Pathian thuah hian sanghate hi a man nan Bomb emaw, Tr emaw an hman kan hre ngai lo. Ln hmanga man a nih thu kan hria. Chuvngin kan ram mipuite nun dn \ha lo tak,

16

2013 BCM Beirual Thuzir

Bomb, Tr hmanga hrai leh Electric current hmanga sangha man hi Pathianin a remti ngai lo vang. Hng thil \ha lo tih dodlna kawngah hian kohhran hian kan puan in zauh trin mawhphurhna lian tak kan nei. 4 . KOHHRAN HUANGA RAWNGBAWLNA: Kohhran chhnga kan rawngbwlna puan in zauh a \lna leh kan puan inin a khuh tel ngei ngei tr tlm lo en ve ila.

4:1. Hmeithai leh fahrahte: Kohhranah hian mi chi hrang hrang hrang, dinhmun inang lo tak takte kan awmho a. Kan zngah nunphung pngngai phk lova inngai, hmeithai leh fahrahte an lawi ve a ni. Mizo nunah chuan hmeithaite hi vntlng zngah dinhmun hniam bka inngai an nih avngin, kohhran hian an dinhmun kan hriatpui a \l hle a ni. Hmeithai leh fahrahte hi Pathian thu pawhin a dah pawimawh hle. Kan Pathian mithmuha sakhaw biak dn \ha leh sual tel lo chu hei hi a ni, fahrah leh hmeithaite an hrehawm laia kan leh khawvl bawlhhlawh kai lova insiam \hin hi, (Jakoba 1:27) tih a ni. Chuvngin hmeithaite leh fahrahte hi kan rawngbwlna puan in hian a khuh loh palh a hlauhawm m m a, kan fmkhur a ngai \hn a ni. 4:3. Ram Politics-ah: Kohhran chu politics-ah a inrawlh tr a ni lo tih hi a dik hle. Mahse kohhran hian ram rorlna fel

Puan In Hmun Zauh

17

zwka a kal theih nn mawhphurhna kan nei. Ezek. 22:30-ah chuan, Ram chu ka tihchhiat dai theu tr leh ram chhana ka hmaa \ang tr mi ka zawng a, ka hmu si lo va, tih kan hmu a. Pathianin tunge a zawn hmuh ang le ? Kohhran kan ni mai lwm ni ? Rorltute pawhin an chungah rorltu Pathian a awm tih hriain an rorlna huangah chuan mi zawng zawng an khung leng tr a ni. India Prime Minister hmasa ber Jowahar Lal Nehru chuan, Jeise desh, waise hi besh (In the right time at the right place) a ti a. Engkim a hun leh mamawhnain azir ang zla awm a \l thu a sawina a ni. Apwng atakin politics-ah kan inrawlh a \l kher lo; mahse kan ramah rorlna dik a awm theih nn kohhran hian kan ram rorltute hi kan vnpui a ngai a, huapzo taka kan cht a \l a ni.

4:5. Taksa lam rawngbwlna: Kan sawi tum tak chu kan taksa hi Krista pngte a ni a, Krista pngte chu sual rawngbwl nn nawhchizuar pngah te siam tr kan ni lo, (cf. I Kor. 6:18,19) tih a ni. Kan taksa hi thil \angkai lo, kan rilru chk zwng, zk leh hmuam te, z leh ruihtheih thil dangte tih nn kan hmang a, Pathian kan zah lohzia a lang a ni. Kan taksa hi thianghlim tak leh zahawm taka enkawl tr kan ni. Mahni ta pawh in ni lova, mana lei in ni asin. Chuvngin in taksaah chuan Pathian chawimawi rawh u tih a ni. He thilah hian mi piangthar te chu sawi loh, kohhran hruaitute ngei pawh kan

18

2013 BCM Beirual Thuzir

fihlm lo va, kan rawngbwlna leh society tn a pawi m m a ni. Mahni taksa pawh huapzo lo rawngbwlna hi kan inngaihtuah harh a hun hle. 5. CHANCHIN |HA HRILAH. Petera hnnah Lalpa a inlr a, vn a\anga bwm kil li nei uai thla, a chhnga fuliafa te, ramsa leh chunglng savate awm a hmu a; aw chuan, Peter, tho rawh, talh la, ei rawh a ti a. Peteran, Ni lo ve Lalpa, thiang lo leh bawlhlawh engmah rng ka ei ngai lo, a ti a. Aw chuan, Pathianin a tihthianghlim tawh chu nangin thiang lo ti suh, a ti a. Pathianin a ram din a tum chu chi bing leh inthliar hranna awm lo, hnam tinte huapzo (holistic mission) hmanga din a tum a ni. Baptist Kohhran chuan Chanchin |ha Mi tin tn tih thupui atn kan nei a. Mahse hnam dang, \awng dang leh ram dang znga hnathawh kan thiam lo fo. Hnam dang znga rawngbwlna (cross-culture ministry) hi hun tam takah kan man fuh lo fo \hn a. Tnah chuan hnam tinin anmahni ze milin Chanchin |ha hrilh an dawngsawng thiam vek a ni tih kan harh chhuahpui ve ta, a lwmawm hle. Chanchin |ha hi mihring duh dna kal (missio populi) ni lovin, Pathian duh dna kal (missio dei) niin huapzo a ni. Spanish Mission styleah chuan kum 17691823 thleng khn Florida, Mexico, Arizona leh Caifornia-ahte mite thinglung hp thei tr (misison style) hmangin rawng an bwl a, Pathianin mal a swm m m a ni. Paula chuan Juda mite zngah Juda mite angin a awm a, Dn hnuaia awmte zngah Dn hnuaia mite angin a awm tih a sawi (I Kor. 9:19-23).

Puan In Hmun Zauh

19

Sawiho tr: Kohhran hian huapzo mission hi kan ti\hain kan hria em? Eng kawngah te hian nge la tlabal deuh nia kan inhriat sawi ila, tih dn tr rawtna pawh i siam nghl teh ang.

20

2013 BCM Beirual Thuzir

ZIRLAI

RAMTHIMAH (Mission Concept)


Bible chhiar tur : Isaia 54:2 - 4; Marka 16:14 - 18

Thuhma Znina kan zir tr chu Puan In Hmun Zauh Ramthimah tih a ni a. Mission hi engnge ni? Mission awmzia chu mi mal emaw pwl emaw hnna hnathawh tr bk hlen chhuah ngei ngei tra pk hi a ni. Kristiante leh sakhaw dangte chuan anmahni rinna mi dangte hnna kawng hrang hranga puanchhuahna tiin an hrilhfiah. Mission thlr dn chi hnih : 1. Ecumenical-ho thlr dn: Kum 1948-ah World Council of Churches din a ni a, png hrang hrang a nei a, hei hi Ecumenical Movement tih a ni. Ecumenical-ho chuan, Chanchin |ha la hre lote hnna puanchhuah bkah chi leh chi inthliarna tibo tra beihna, rethei leh chanhaite dikna leh chanvo humhalh sak, sakhaw dang betute nna inngeih tlng zwka awm tra beih, inremlote inremtr tra beih leh Pathian thilisiamte humhalh hi a ni an ti a ni.
Mission hrilhfiah nn Missio Dei \awngkam hi an hmang a, Mission hi kohhran mission ni mai lovin Pathian Mission (Missio Dei) a ni e an
1. CD. Rom, Encarte Dictionary Tools, 2. Phillip A. Potter & Jacques Matthey, Mission in Dictionary of the Ecumenical Movement

Puan In Hmun Zauh

21

ti a ni. Pathian Mission chuan mite hnna a chhandamna thu hriattrna tra a thiltih engkim hi a huap a, chuvngin kohhranin kohhran a nihna anga a thiltih zawng zawng hi an huaptr vek a ni.

2. Evangelical-ho thlr dan: Evangelical-ho pawh hian Ecumenical thlr dn ang hian Mission hi Pathian Mission (Missio Dei) niin an pawm ve tho va, mahse kawng thumin an \hen a. i) Mission chu khawvl hmun hrang hranga hnam hrang hrang ringlotute hnna Chanchin |ha puanchhuah a, kohhran din hi a ni. ii) Mission chuan Chanchin |ha puanchhuah bkah mihring dikna leh chanvo humhalh leh inremlote inremtr tra beih hi a keng tel. iii) Chanchin |ha puandarh leh mihring dikna humhalh hi an pawimawh dn a inchen reng a, pawimawh zwk a awm lo tih a ni. Mizoram Baptist Kohhranin Mission kan thlr dn: Mizoram Baptist Kohhran hian Evangelical kohhranah inchhlin Chanchin |ha puanchhuahna pawh a uar hle. Tin, Chanchin |ha puanchhuahna bkah rawngbwlna kawng hrang hrang kalpui kan nei bawk. Amaherawh chu Evangelical-ho thlr dn \huang thum ang lo tak hian BCM mission sawifiah dn chu Chanchin |ha puanchhuah/Ramthim rawngbwlna (evangelism) ni maiin a lang. Kohhranin rawngbwlna kawng hrang hrang a neih hi chu service emaw ministry emaw-ah a dah a ni.
3. Ibid

22

2013 BCM Beirual Thuzir

RAMTHIMA BCM HMALAK DAN (Mission Strategy): Mizoram Baptist Kohhran hian a hringtu Baptist Missionary Society (BMS) dung thlin a din \antirh a\angin Chanchin |ha la hre lote hnna puandarh hi hna pui berah a nei a, kum 1918-ah khn Tripura tlngdungah pawh Chanchin |ha hi an lo hril daih tawh a ni.
Tin, Buhfai |hm hmangin hmeichhe tirhkoh Chalchhngi, kum 1922-ah khn an lo ruai daih tawh bawk. Jerusalem khua-ah te, Judai leh Samari ram khaw tinahte, kwlkil thleng pawhin ka thu hretute in ni ang, (TT 1:8) tih kha hre rengin mahni hnam zngah chauh duh twk lovin kum 1939-ah Tuikuk-Takam (Bru leh Chakma) zngah rawngbwlna chu zauh a ni a, kum 1968-ah chuan Mizoram pwn (Samari ram) a thleng ta a. kum 1994 hnu lamah phei chuan kawlkil Bangladesh, Nepal, Thailand, China, South Africa, Indonesia, Cambodia etc. a thleng ta hial a ni. A lwmawm hle. Mizoram Baptist Kohhran hian ramthima puan in hmun zauh nna hma a lk dn kawng li chauh lo en ila:

1. Direct Evangelism: Mizoram Baptist Kohhran hian a pian tirh a\angin Chanchin |ha la hrelote hnna puanchhuah hi a ngaihpawimawh ber a nih avngin nasa takin a thawk \hn a, mi tam tak Krista ke bulah a hruai thleng tawh a ni. Tnah hian Mizoram chhng leh pwna missionary-ten Chanchin |ha la hrelote hnnah kalin \hianah an siam a, Krista Chhandamna Chanchin awihawm tak leh fimkhur

Puan In Hmun Zauh

23

takin an sawi \hn. Hmun \henkhatah chuan chaw eipuiin remchng insiam chawpin a hunah te, a hun lovahte pawh bei zl rawh (II Tim. 4:2) tih ang khn mite hnnah an hril hrm hrm \hn a, hmun \henkhatah chuan dodlna nasa tak an hmachhawn chng a awm \hn a, mahse theih twp chhuahin an bei zl a ni. Tnah hian BCM Mission Department hnuaia hnam hrang hrang znga direct evangelism thawk evangelist 100 chuang zet kan nei a ni.

2. Health & Medical Ministry: Baptist Missionary Society khn rawngbwlnaah Health & Medical \lzia hriain bul min \ansak a, hei hi rawngbwlna pawimawh leh hlwk tak a ni a, chuvngin BCM pawhin hmanraw pawimawh takah a hmang ve nghl a ni. Kum 1963-ah Rotlng (W) Bru zngah Nurse Lianzmi dah a ni a, kum 1964-ah Nurse Vnlalnghki dah belh leh a ni.
Tin, Mizoram pwnah pawh kum 1969-ah Rabha hnam zngah Compounder K. Kpkima leh Nurse Drropuii tirh an ni a, Pi Vnchhngi leh Pi Khwlmawii-te leh mi dang eng emaw zt tirh belh an ni tawh. He rawngbwlna hlwkzia hi hriain tnah chuan Mizoram chhng leh pwna kan thawhna hmun hrang hrangah damdawi lam thiam kan indah ta thluah a ni. Kan thawhnaah nurse ten damlote, nau hring trte an enkawl hian Chanchin |ha hrilna remchng tak an nei \hn a, damlo an enkawlte leh an chhngte hi Krista ke bulah hruaiin an awm \hn a ni.

24

2013 BCM Beirual Thuzir

3. School Education: Mission-in a tum pakhat chu hnam hnufualte chawikn a, anmahni kea dintr a ni. Chutianga an din theihna trin zirna hi a pawimawh hle a. BCM thawhna hnam \henkhat chuan Kristianna hi an dodl nasa hle a, an hnna Chanchin |ha kan thlen theihna kawng khat chu zirna in (School) hmangin a ni. Sap Missionary-ten Mizo zngah zirna a pawimawhzia hriaa bul min \ansak ang khn BCM pawhin zirna hmangin hmun hrang hrangah rawng kan bwl a ni.
Kan thawhna hmuna kohhran hruaitu leh hnrkaitute hi kan school a\anga zr chhuak deuh vek an ni a, tin, native worker kan neihte pawh kan sikul chhuak deuh vek an ni. Tnah hian College leh University-a zir mk kan nei nual a, sawrkrah hna hniam leh sang thawk \hahnem tak kan nei tawh bawk. Hetiang hian ram chhng leh pwnah zirna in Comprehensive High School 15, Comprehensive Middle School 4 leh Primary School 34 enkawl mk a ni. Doctor nupa baptisma chang tr chuan an testimony hetiang hian an sawi. In school-ah kan fate kan kaltr a, an rawn chawlh hian kan chhngkaw inthawinaah an tel duh lo va, Pathian nung a ni lo an ti a. An nun kan enin an hlim hle si a, kan tnte hian an \awng\ai \hn a, an nunah
Zoram Baptist Mission Golden Jubilee Souvenir 1939 1989, Published by Baptist Church of Mizoram, 1989 ZBM Missionary Conference Vawi 2-na Report, 1990. Published by Assembly Literature Committee.

Puan In Hmun Zauh

25

sawisl tr kan hre si lo. Kan fate nun tihlimtu hi engnge ni tia kan zawn hmuh chu Isua Krista hi a lo ni, tichuan kan ring ve ta a, baptisma kan chang ve ta a ni tiin. Khaw \henkhat Chanchin |ha hrila kal an phal lohnaah pawh zirlai naupang kan neih chuan a kal theihin an inchhngah pawh ltin thu kan hril thei zl a ni. Hei hian zirna School pawimawhzia a tilang a, zirna hmangin puan in hmun zauh zl hi a \l tak meuh a ni. 4. Music Ministry: Music hi Ramthima rawngbwlna hmanrua pawimawh tak pakhat a ni. Field hrang hrangah rimawi hmanga rawngbwlna hian hma a swn a. Chuvngin Evangelist Music Teacher kan intirh belh mk zl a ni. Ring lotute hp khwm nn a pawimawh m m a. Krista hnna ringlote hruai thlenna hmanraw pawimawh tak a ni.
Nu leh pa, \halai leh naupang chenin music thiam an chk a, kohhran din tawhnaah chuan nula leh tlangvl music zirnaa lo kalte chu rei loteah Krista neitu an lo ni a. Ringlo nula/tlangvl tel vete hnnah Krista Chanchin hrilh an ni \hn a, an nu leh pate pawh an hruai hial \hn. Tin, Kohhran tiphuisuitu \ha tak a ni. Zai mawi taka Pathian fak trin music thiam a ngai a, Pathian duhzwng pawh a ni. Baptisma an chanah twp lovin ka thupkte pawm trin zirtr rawh u ( Mtt. 28:19) tih ang khn thu leh hla zirtrna kawngah puan in hmun zauh zl hi kohhran tih tr a ni.

26

2013 BCM Beirual Thuzir

5. Literature Service: Mihring kal phal lohna, kal theih lohnaah pawh ziakin puan in hmun zauh mk a ni. Adi Bible lehlin zawh a ni tawh a, Galo New Testament chhutchhuah tawh a ni a, Apatani Bible te, Molsom Bible te lehlin mk a ni. Chakma Bible New Testament chhutchhuah tawh a ni a, lehlin hna chhunzawm leh mk a ni. Tin, Debbarma Bible chu chhutchhuah a, release fel a ni tawh a. Nyshi New Testament 2002 khn release tawh a ni. BCM thawhnaa Bible neilote tn literature hmanga puan in hmun zauh zl hi a hlwk hle ang.
Tlngkawmna: Puan in hmun zauh tih kan zir a\ang hian Missionary rilru pu thar lehin eng chenin nge kan kohhran leh chhngkua leh mi mal hian puan in hmun kan zauh ve tawh? tih inzwt chungin \hahnem i ngai thar leh \heuh ang u. Sawiho tr: Ramthim rawngbwlnaa hma kan lk dn kan trlante hi la \ha twkin kan hria em ? Hmaswnna tr kan neihte leh hmanraw dang hman atna \ha kan hriatte sawiho ni se.

Puan In Hmun Zauh

27

ZIRLAI

PAWL DANG NENA THAWHHONAAH:


Bible Chhiar tr: 1 Chro 4: 9-10; Phil. 2: 1-4. Thuhma: Kuminah hian BCM Assembly thupuiah I Puan in hmun chu zauh rawh tih hman a ni a, MBKHP Platinum Jubilee thupuiah hman a ni bawk a. Tn \um Beirual thuzir atn Puan in hmun zauh tih thlan a leh ta a. Kan Kohhran tn Pathianin min cho tharnaah ngai ila, kan hriat fo tawh thupui nimahsela, rilru tharin zirho ila kan hlwk lehzual ngeiin a rinawm. He thupui hi Isaian Israelte sal tn hun laia a ziak a ni a, Israel fate chu sal tnna a\anga kr leh tr an nihna leh khawpui din tharna tr atna an thinlung tichak tra fuihna a ni. Tin, darhzau zl tr an ni tih a hrilhna a ni bawk. Isaia hian he ram zauhna tr atna puan in a rawn hmang hi, keini tn chuan hriatfiah a har deuh mai thei a. Palestina ramah chuan Isaia te hun lai hian chhngkaw chnna ber a ni a. A tirah chuan puan in (tent) atn hian savun an hmanga, hun a lo kal zl a, Sahmul a\angin an tah a (Hlate 1:5). Israelte hian Kanaan an luh hnu pawh khn puan in tih \awngkam hi in pngngai sawina atn an hmang zui fo \hn (1Lalte 12:16). Keini tn puan in hi lr lutuk lo mah sela, Israel mite tn chuan an chhngkaw nunna atna pawimawh berte znga mi a ni thung a, chuvngin he chona hi an tn chuan a chiang m m a ni.

28

2013 BCM Beirual Thuzir

Zninah pawh hian puan in hmun zauh chung chngah, thawhhona hmanga Pathian ram zauh zl chungchng kan zirho dwn a ni. Thawhho (Net Working) pawimawhna: Kohhran rawngbwlnaah te, Ram rawngbwlnaah te, chhngkaw khawsakna tinrngah mi mal \hatna leh chakna hi a \angkai hle a, mi mal finna leh remhriatna hmangin thil \ha tak tak tih tr hi duan chhuahin awm mah sela, chakna a nei twk loh chuan chu thil \ha duan chhuah chu a takah a chang thei lo fo a ni. Mi mal thiamna leh chakna infinkhwm chuan hmaswnna duan chhuah (vision) pawh \ha takin a tipuitling thei \hn a ni. Mizoram Baptist Kohhran pawh hi khawvl hmun danga kan Baptist-pui member tam zwkte aia rawngbwlna kawnga ke kan pn zau zl theihna chhan ber chu Pathian vang a nih rualin tualchhng kohhrante mal tlat lova kan inzawmkhwm (centralized) tlat hi a ni. BCM pawh hi, tualchhng kohhran mal \heuhin awm ta ila, tna kan thil neih (assets) AICS, HATIM, BHSS, Hospitals leh Mission Fieldsa kan thil neih te, missionary kan neih zt te hi kan nei thei hauh lo vang a, Headquaters-a kan in chhnkhwmna hmanga kan tih theih tam tak hi kan ti thei dwn hauh lo a ni. Nagaland Baptist nuai ruk chuang, tualchhng kohhran mal tlat theuhte hian keini nuai khat chuang hlek hmalkna ang hi an nei pha lo a ni. Hei hian kan kalphung hlutzia leh thatzia a tifiah hle.

Puan In Hmun Zauh

29

Tualchhng Kohhran lian leh t pawh phawkhai rual taka kan thawhhona hian, a mala kan tih theih loh Pathian ram tn thil tam tak kan ti thei ang hian, pwl dangte nn pawha kan thawhho \hat chuan kan kohhran malin kan thawh phk lohna-ah pawh Pathian ram leh kan chnna khawvl tn hian thil \ha tam tak kan ti thei a ni. Kohhran thawhhona (co-oporation) kan tih hian kohhran pakhata (organic church)-a insiamna tr emaw ti kan awm fo \hn. He mi pahnih hi kan ngaihfin tlat \hin avngin kan rilru a inhawng \ha thei lo \hn a ni. Kohhran hian thawhho theihna tam tak kan nei a, thlarau bo chhanchhuahna kawngah te, khawtlng sualna do kawngah te, ram hmaswnna chi hrang hrang atn te, mahni Kohhran thurin leh \obul (fundamental) khawih lovin chak takin a kalpui theih a ni. BCM hian he mi kawngah hian a kut a kuangkuah mai ngai lova, pwl dangte nn Pathian ram zauh zlna tr leh khawtlng \hatna tr atn thawhhona a nei mk a ni. Tin, BCM hian a thurin (doctrine) leh a \obul (fundamental) palzam zwnga thawhhona trah chuan a fimkhurin, ngun takin a dai chin tr a ngaihtuah a, a tel lohna trah chuan a inthiarfihlm mai \hn. BCM-in pwl kan thawhho (Net Working) puite hi sum pkin emaw, thawhlwm khawn phalna pk (BCM Finance Rules kalh lovin) leh thusawi phalna hmangtein kan thawkho tlngpui a ni.

30

2013 BCM Beirual Thuzir

BCM-in rawngbwlnaa Pawl dang a thawhhopuite: 1 . Mission Agencies-te nna thawhhona: BCM hian kan rawngbwlna png hrang hrangah hian Thlarau bo chhandam hi a pian tirh ata a thlahthlam ngai lo a, a thupui lian ber a ni reng \hn. BCM hian kan mission rawngbwlnaa keimahnia kan tih theih loh leh kan dai chhuah phk loh te zngah Chanchin |ha kan thlen theih nn thawhpui pwl (mission agencies) 36 zet kan nei mk a ni. Hng kan thawhpuite hi an \angkai m m a, sum leh mihring hmangin mission rawngbwlnaah kan thawkho a ni. Mission rawngbwlnaah pwl dangte nna kan thawhhonaah hian inremna (MOU) mumal tak siamin kan thawkho \hn. Pathian ram a lo zau zl theih nn, BCM hian a sum leh pai leh mihring a\ang pawhin tlin loh chin kan nei ve thei tho a ni. Amaherawh chu tun thleng hian thlarau bo chhanchuah ngaiten min au reng a. Chng min mamawhtute hnn kan thlen theih nn mi dangte chakna hmang thiama thawkho trin a kawng kan dap \hn a, kan la dap zl ang. Pwlho mai pawh ni lovin mi mal pawh thawhhopuiin kan missionary atna pawm (recognized missionary) pawh engemaw zt kan nei a ni.

2 . Para Church nna thawhhona: Para Church tih hi Kohhran hrla rawngbwl tihna a ni a. Kohhranin rawngbwlnaah hma sn loh a nei ve reng a, thil \l thar a piang ve reng

Puan In Hmun Zauh

31

bawk a, hng avng hian Para Church hi a lo piang chhuak ta \hn a ni. Puan in kan zauh zlna atn hng mi \hahnemngai pwl hrang hrangte nna thawhho dn tr (policy) hi fel tak a nei a, a thawhpui \hn a ni. Hng bkah hian NGO pawh thawhpui theih dn a nei a ni. Hng pwlte nna kan thawhhonaah hi chuan Kohhran a fimkhur hle a, kan Finance Rules kalh lovin thawhhona thuthlung (MOU) fiah taka ziah \hn a ni. Hmn lai a\anga kan thawhpui (Traditional Partner) Bible Soceity leh Leprosy Mission te hmangin Pathian ram tn zau leh zualin kan thawk mk a, Kohhranin kan hma sn loh thil tam tak hi anni nn kan thawkho a ni. Kohhran hian hng pwl lo dingte hi ral en mai lova an \hahnemngaihna leh inpknate chhawr \angkai thiam ila, kan thlen phk lohna hmunah, anmahni nn hian rawng kan bwl zl dwn a ni. Hei hi Kohhranin kan Puan in kan zauhna pawimawh tak a ni.

3 . Kohhran pwl dangte nna thawhhona: Puan in kan zauh tr hi pwl (denomination) ramri paltlang ngai a ni ve thung tlat mai. Kan Kohhran hruaitu hmasate a\ang tawhin pwl dang nn thawhhona kawngah vawi tam tak hma an lo la tawh \hn a ni. Chhim leh Hmr Kohhran Joint Committee-ah te, Mizoram buai vnglai taka MNF leh India sipai inkrah Zoram mipui kan him theih nn, kohhran dang hruaitute nn hma lain huaisen takin an lo thawkho tawh a. Mizorama Missionary din Kohhrante Presbyterian, Evangelical Church Of Maraland-te nn 2002-ah BCM buatsaihin Tourist Lodge, Zotlangah riak

32

2013 BCM Beirual Thuzir

khwm meuhin Co-operation seminar neih a ni. Thawhho dn tr uluk takin sawiho leh zirho a ni. Tin, kum 2003-ah Synod Conference Hall-ah a aia zau hlekin member tam zwkte nn Seminar nei lehin thawhhona thu sawiho leh a ni a. Tin, Mizoram Kohhran Hruaitu Committee (MKHC)-ah te hian BCM chu active takin hma latuah a \ang mk a. Mizoram pwnah pawh India hmrchhak Kohhran hrang hrangte nna thawhhona NEICC-ah a hmatwnga \angin, tna Secretary pawh BCM Pastor a ni. NEICC-a |halai leh Hmeichhe Pwl lamah pawh hmahruaitu pawimawh tak an ni \hn. Tin, Baptist chhngkuaah pawh thawhhona \ha tak kan nei a, khawvl huap (BWA)-ah te, Asia huap (ABF)-ah te leh India ram huapa thawhhona (BUI)-ah te hmn a\angin thawhhona \ha tak kan nei reng a ni. Tnah hian Mizoram chhnga Baptist hming pu, thurin leh tih dn in angte inzawmkhwmna leh thawhhona atn Mizoram Baptists Federation (MBF) nei trin hma a la mk a, kohhran malah chuan thawhpui ngah ber a ni hial awm e.

Tlngkawmna: Jabez-a \awng\aina thu hmang hian kan thuzir tlng i kwm teh ang. Thil chi hnih sawi ila; a hmasain mal mi swm ngei ngei la tih a ni a, a dawtah ka ramr hi mi zauh la tih a ni leh a ni (IChro.4:10). Pathian hnnah malswmna leh ramr zauh a dl a. Pathian tn engemaw a tih theih nn mawhphurhna lian zwk a duh a ni. Jabez-a ang hian kan thinlung hi Pathian ram tna \angkai leh kan puan in hmun kan zauh zl theih nn hng hmang hian Pathian i au ang u.

Puan In Hmun Zauh

33

Pathian ram kan tihzau zlna trah mawhphurhna lian zwk i la ngam ang u. Kan chakna leh mi dangte chakna hmang kawp thiam kan nihin Lalpa tn kan \angkai lehzual ang. Pwl dang thawhpui tr kan dapna kawngah hmaswnna thar dap zl ila. Martin Lutheran, Thawhhona tra kristian nuna pawimawh ber chu inngaihtlwmna hi a ni, a ti a. Keini tn pawh mi dang nna kan thawhho theihna atna hmanraw pawimawh ber a ni tho. He hmanrua hi thlahthlam lova kan vawn nun tlat theih nn \an i la zl ang. Pwl dangte nna kan thawhho tam lehzual theih nn chuan mi dangin min rem theih loh pawha, keimahni lam talin kan rem ngam zlna hi a ni. Pathianin he khawvla a ram a din a, a tihzauh zlna atn hmanraw ropui a hmang lo, kraws a hmang mai a ni. Kohhran pawhin kan puan in kan zauh zlna trah hian he hmanrua hi i hmang ngam zl ang u. Sawiho tr: Mission Partnership tih loh Kohhran pwl dang (other denomination) leh Para Church-te kan thawhpuina ah hian eng angin nge puan in zauh ila \ha kan tih ? Mission lamah (ramthim) hian BCM hian mi dangte kan thawhhopui tam lutuk hian kan inthlahdah phah thei ang em ?

34

2013 BCM Beirual Thuzir

ZIRLAI

RAM LEH KHAWTLANGAH


Bible chhiar trte: TT 1:6-8; Luka 10:30-35. Mizoram kohhrante rawngbwlna hi \huang thum lian tak takin a ngaihtuah theih awm e. Ram thim (Mission) lam, Khawtlng nun leh a kaihhnawih thil hrang hrang (Social Concern) leh kohhran mite intihchakna, intuaitharna leh infuih tawnna lam (keimahni leh keimahni)-a kan rawngbwlnate hi an ni. Chng zngah chuan znina kan zir tur hi thupui zir chkawm tak, zau tak leh vawi khata zir zawh mai atna uihawm tak a ni. Ram thim vei ang ma kan vei si loh, mahse kan rawngbwlnaa pawimawh leh zau ber chu a ni a, thil \henkhat chauh zir kan tum dwn a ni. Society-a puan in zauh: Ram leh khawtlng han tih mai hian a huap a zau hle a, Sp \awnga Society an tih tlukpui hian kan hmang mai ang a, chu chu vntlng mipui sawina a ni mai a. Vntlng mipui min phuarkhwm a, min khalh kaltu thil (agent) chi hrang hrang a awm - hnam ziarng, sakhua, sawrkr inawpna kalphung, eibr zawnna, politic, education, khawtlng nun (social life) leh thil dang tam tak a huam ang. He zirlaiah hian sawi wm zawng zawng sawi sn a ni lo vang. Chuvngin ram leh khawtlnga min phuartu pawimawh zual a\angin puan in hmun kan zauh a \l em ? tih i lo en teh ang.

Puan In Hmun Zauh

35

Ram leh khawtlng tih chu society tih tlukpuia hman a ni ang kan ti tawh a. Society-a min phuarkhwmtu thil (agents) chi hrang hrang hi bihchiang phawt ila. Mizote chu kristian kan inti vek a, mahse sakhuana a\anga kristian kan awm nual ang. Sakhua chu mihringin Pathian a zawnna a ni a, kristianna chu Pathianin Kristaa min zawnna hi a ni, an ti \hn. Chuti a nih chuan Pathianin Isua Kristaa a zawn hmuh, Krista ringtute hian kan kristianna puan in hmun hi mihringin sakhuaa a vawn tlat thleng hian kan zauh zl tr a ni a, kan \lpui ber pawh niin a lang, chhunzawm zl ila. Tin, sawrkr inawpna kalphung hian kan ram leh khawtlng a huapzovin, ram leh khawtlng nihphung pawh a tilang chiang ber awm e. Chuvngin kohhranten puan in hmun kan zauhna tr pawimawh tak a ni em ? He lama Pathian ram tizauva, tilangfiah tr leh tinghet tra kan rawngbwlna atn social guidance kan nei a. A tihtr pawimawh tak, Kan ramah sawrkr \ha a awm theihna tra hmalk tih pawh hi na deuh hleka kalpui a hunin a lang. Kohhran puan ina mi \ha leh rinawm, regular leh punctual m m, mahse sawrkr inawpna kalphunga an hna thawhna hmunah chuan an puan in hmun sawn leh daih, rinawm lo tak, regular lo lutuk leh punctual lo lutuk, hun hmasa (first hour)-a dwr theih hauh loh kohhran hruaitu ni tlat site pawh hi kan memberte hian sawi tr an hre nual awm e. Kan

36

2013 BCM Beirual Thuzir

kristianna puan in hmunin sawrkr kalphunga kan nihna hmun a thlen hunah chuan thamna, hlemhltna leh eirkna (corruption) kan buaipui m m te hi a lo tlmin a lo zia sawtin a rinawm. Tin, pawhin kan chuan ram laiin keini ngai niin a Mipui mimir, thingtlng pa berh ber ruihchilh chu politic hi a ni. Mi ramah leh hnam tna rlvnbuka an hman chuan sumdwnna hlwk berah kan lang.

Chuvngin Lalpa zawn chhuah ram intite hi politic puan inin min tuam hneh hle laiin kan kristianna puan inin kan politic a khuh phk mang lo hi chu ngaihtuah chian a \l ta hle mai. Lalpa zawn chhuah ramah hian Lalpa miten a fawng vuanin party politic a\ang ringawt lo hian kal a hun ve tawh em ? tih hi kan chhn ve ngei tr a nih hml e. Kohhrana kan chnna leh politic khelhna hmuna kan puan in kan dah hrang a, kan thlarau nun leh kristianna khawih a nih kan ngaihtuah dr lo. Khawtlng leh NGO-a hming\ha tak, nopui dawm thei hial pawh sawrkr leh kohhrana a hnathawhnaah hmantlk mang lote hi a awm theih em ? BCM rawngbwlna png \henkhat a\angin: 1 . Communication (Media) lam: Khawvl hmaswnna tam tak zngah kan ram leh khawtlng min nghawng nasa bertu chu electronic media hi a ni hial awm e. Mahse kan puan in hmunin a thleng tlm hle. He lama kan rawngbwlna atn Audio Visual kan nei a, kum

Puan In Hmun Zauh

37

khat budget-ah chng nuai thum vl \en\awn chauh dah a ni a, hma han lkna tham meuh a ni lo. Mass Communication lama mi thiamte pawh ruaiin hma la tak tak ve tawh ila, kum khatah cheng nuai 50 vlte chu budget-ah dah ve a hun tawh hlein a lang. BCM chuan local television neitute hnnah an thil tihchhuah trah fimkhur tra ngenna kan siam ta hial a. BCM hian tn aia zau zwka media lama rawngbwlna hi kan kalpui ve a hun ta hlein a lang. A chhan chu he hmaswnna hian \halai leh naupangte a mausm nasa m m a, nu leh pa tam tak kan rm takmeuh a ni. BCM operation area-a kan tamna ber Lunglei districta media pawh hi kan kuta a awm (capture) a hun ve tawh lwm ni ? tih hi \hangtharte zawhna a lo ni ve ta. Khawvl ram dang lo thlr ve ila, kohhran \henkhat chuan an puan in hmun he lamah hian an lo zauh nasa hle. Kan chnna India rama TV news media lr ber NDTV chu Spanish based Gospel of Charity hmanga kalpui a ni a. CNN-IBN pawh Southern Baptist Church In USA-in kum tina $ 800 million (4000 cores vl) snga an kalpui (run) a ni (http://www.lankaweb.com/news/items/2013/ 03/28/who-really-owns-indian-media/) tih kan hre thei bawk.

2 . Social Concern lam: BCM Social Concern Department chuan Public Guidance, Prevention and Care, Christian

38

2013 BCM Beirual Thuzir

Counselling leh Hnuchham lamah Organiser-te neiin hma a la zl a. Hngte hian kan society-a kan puanin hmun kan zauhna tr leh, zauh dn tr a tifiah viauvin a lang. Mahse kohhran mipui rilru erawh chu a la thleng twk lo deuh. Hmeichhiat/mipat hman dik lohna sual, ruihhlo, beidawnna sual (depression)-ah kan \halai tam tak an tng a, sualna chi hrang hrangten kan ram leh khawtlng min chnchilh reng bawk. Hngte hi kan puan in hmun hian a thleng phk ve zl a, a lwmawm hle. Mahse kan puan in chung (curtain) erawh chuan a khuh pha meuh lovin a lang, kan kaihpharh lehzual a ngai a ni. Hng thil inkawp tlatte hi ram bung pakhata chng, sakhaw pakhat bia, sawrkr leh NGO-ten harsatna an tawh (problem and issue) a ni satliah mai lo. Khawvl pum leh kan ram leh khawtlnga harsatna kan neih mk, kan puan in hmun zauhna trte an ni. Mizoramah ruihhlo (heroin) vnga thihna thleng hmasa ber 1984-ah a ni. Tichuan ruihhlo chu a pung zl a, tn laiin jail tng 5070% chu ruihhlo avnga tng an ni. HIV+ 25-28% te chu ruihhlo tih \hin avnga kai an ni bawk (source Shalom; Vanglaini May 28, 2013). Ruihhlo hmang khawlo chhinchhiahnaah chuan mi 10,750 vl chhinchhiah an ni bawk (Zoram Herald, May 28. 2013). Tin, HIV+ kan ramah 60% vl hi hmeichhiat mipat hman khawloh sual avnga inkai an ni bawk. Chutih laiin electronic media sng takin min chm a. Cellphone-ah sex lam kaihhnawih kan \halaiten

Puan In Hmun Zauh

39

an khl nasa m m bawk. BPL (Below Poverty Line)-a telte pawhin cellphone neiin lrtheite pawh kan duh zl a. Cellphone leh internet-te chuan min ei chhe nasa hle a ni. Chutih laiin beidawnna sualah kan \halaite an tng nasa m m a, chu beidawnna avng chuan ruihhlo lamah nasa takin an tln a, mahni inthat an tam tulh tulh bawk. Chuvngin hng suamhmang twktute tn hian Counseling/ psychotherapeutic/Camping center \ha tak nn kan puan in hmun hi kan zauh a hun lehzual ta hle mai.

Tlngkawmna: Kan thupui hi a zau m avngin tlm t chauh kan zir a ni a. Hng thil tlm t a\ang hian kan ram leh khawtlngah Puan In hmun zauh a pawimawhzia leh a\lzia te, kan zauh dn trte kan hre thei thovin a rinawm a. Engtin nge kohhrante hian hma kan lk ang a, kan kal zl ang, tiin ngaihtuahna i sng zl ang u.
Sawiho tr: BCM-in Communication (media) hmanga hma a l k n a h i h m a sw n d n t r a w m i n k a n h r i a e m ? H m a s w n n a t r a h m a l k d n t r \h a n i a k a n h r i a t t e t h a w h k h w m i l a .

40

2013 BCM Beirual Thuzir

ZIRLAI

KOHHAN INRELBAWLNAAH
Bible chhiar tr: Thufingte 11:14; Tirhkohte 6:2-4

Thuhma: Znina kan thupui chu Kohhran Inrlbwlnaah tih a ni a. Thupui pawimawh tak, puan in hmun zauhna tra a hrui tihsei a nih zl theih nna a kaihmarna khen, tihnghehna tr lai tak a ni. Puan in hmun tizauvin a hrui tisei ngawt ila, a kaih marna khen kan tihngheh si loh chuan awmzia a nei dwn lo a ni. Puan in zauh zl tr chuan a kaihmarna tr nghet taka kan khen hmasak a ngai a, chutilochuan kan mualpho mai ang tih a hlauhawm a ni. Znina kan thupui zir tr hi kan kohhran hian a mamawh tak pawh a ni awm e.
1. Kohhran rawngbwlna \huang hnih: Kan thupui kan zir hmain Kohhran rawngbwlna \huang hnih hi sawi hmasa ila a \ha awm e. Kohhran rawngbwlna hi \huang hnihin dah ta ila, Inrelbwlna (administration) leh Thu rawngbwlna (evangelism) tiin. Hng rawngbwlna hi a pawimawh dn pawh a inang a, thlarau lam thil leh rawngbwlna ve ve an ni. Pakhat zwk kalpui vaka pakhat dang thlauhthlk chi a ni lo va, unau inngeih tak kal dn rial anga inkawp tlat tr an ni. Inrelbwlna lam uara \ha taka kalpuiin, thu rawngbwlna lam hi thlauthla si ila; kohhran hi miten min hmu

Puan In Hmun Zauh

41

tisa viau thei a ni. Tin, thu rawngbwlna lam hi uarin inrlbwlna lam hi thlahthlam leh si ila, kohhran kalphung hi a fel loh ve theih avngin kohhran hian he rawngbwlna \huang hnihte hi a inbk twk (balance)-a kalpui kan tum tlat tr a ni. 2. Inrlbwlna awmzia leh Kohhrana a tum: Sap\awnga Administration tih hi Latin \awng thumal pahnih Ad leh Ministrare tih a\anga lo chhuak, |hat tlnna tra mipui enkawl leh kaihhruai tihna a ni. Inrlbwlna awmzia thui tak sawi lo ila, Kohhran inrlbwlna pawimawhzia leh a \lna chauh sawi ila. Kohhran inrlbwlnain a tum ber chu, Lal Isua duhzwng leh thiltum tihlawhtling tra kohhran mipuite enkawl leh kaihhruai a ni. Lal Isua duhzwng leh thiltum chu Pathian ram din a ni a. Hun chu a lo thleng ta a, Pathian ram pawh a hnai ta; sim ula, Chachin |ha hi ring rawh u, (Marka 1:15) tiin a bul a \an a nih kha. Hei hi Mizoram Baptist Kohhran chuan, kohhran din chhan (mission statement)ah neiin kan Constitution & Rules-ah hetiang hian ziak a ni. He khawvla Pathian ram chu a lo zau zl a, a lo ngheh a, a lo lanfiah deuh deuh nna rawngbwl hi a ni tiin. 3. Inrlbwlna hi Pathianin a ngaipawimawh: Kan Pathian hi rorltu dik, ruahmanna fel tak neia hnathawk \hn a ni. A rorlnate chu a fel vl veka, a thiltihah a inchhr ngai lo. A inchhrna chu a duh dn leh rlbwl dn anga mihringte an awm loh va, an tihsukuk hian a ni. Thuthlung Hlui

42

2013 BCM Beirual Thuzir

hunah pawh ruahmanna fel leh \ha tak neiin, a mite a kaihruai \hn. An awm dn tr fel takin a ruahmansak a, tihtr leh tih loh trte a hriattr a; hruaitute pein rorltute leh lalte a ruatsak a. A mite chuan a rorlna dn chu an zawm chuan malswmin an awm a, hmlma lakah humhim an ni \hn. Isua Kristaa Pathianin chhandamna min siamsak pawh hi, Leilung pian hmaa a lo buatsaih lwk daih tawh a ni a. Chu chu a hun bi a lo kim khn kan hnnah puanchhuahin a lo awm ta a ni (II Tim 1:9; Gal 4:4,5; Heb 1:1,2). 4. Kohhran Inrlbawlna hi Thlarau Thianghlim a\anga chhuak a ni: Pentikos nia Thlarau Thianghlim a lo thlen khn kohhran a lo piang a. An ni tin thil sem thuah buaina a lo awm ta a, an buaina chinfel a nih theihna trin Thlarau Thianghlim chuan thlarau leh finnaa khat mi hming\ha \hiau upa pasarih thlang chhuak trin a hriattr tih kan hria (Tirh 6:2ff). Chutiangin khawvl hmun hrang hrangah kohhran a lo darh zl a. Kohhran inrlbwlna \ha tak an neih theihna trin kohhran hruaitu Pastor te, Upate leh Rawngbwltute ruat an ni zl a. Tn thlengin kohhran zngah Thlarau chuan kohhran mite kaltlangin hruaitu a la pe zl a ni. 5. Inrlbwlna \ha neih a pawimawhna leh a \lna : 5.1.Kohhran mite zaln taka kan nunho theih nn: Kohhran mite zalnna hi Lal Isua dn hnuaiah a awm a. Lal Isuan a dnte kengkawh tr leh a thupkte tihlawhtling trin kohhran hnnah thuneihna leh mawhphurhna a pe a, Vnram

Puan In Hmun Zauh

43

chabi a kawltr a (Mat 16:19). Zaln taka kan nunho theih nn, inrlbwlna dn kan zawm thiam hi a ngai a. Inrlbwlna leh inkaihhruaina dn kan neihte kan pawisaka kan zawm hian, nun a hlimin a thlamuang a, kan nun a zaln a, thlarau malswmna pawh kan dawng \hn a ni. Lal Isua duhzwng ngaihtuah chunga kohhran mite inpumkhatna tr leh \hat tlnna tra kohhran inrlbwlna hi buatsaih a ni a, thlarau lam thil a ni. Tin, Kohhran inrlbwlna ngai thei lova mahni duh dn dna awmte hi Kristian sapa-tlat an ni a. Thlarau lam chaw hmuh tumin an vk kual ruai ruai a, a twpah phei chuan rinna phatsanin an kal sual fo \hn.

5.2. Kohhran siam \hat nn leh a thianghlim theih nn : Kohhran Inrlbwlnain a tum ber chu Lal Isua duhzwng leh a thiltum tihhlawhtlin a nih theih nna kohhran mipuite enkawl leh kaihhruai a ni tih kan sawi tawh a. Tichuan Kohhran mite thinlungah Pathian ram a thlen a, Pathianin ro a rl a, Pathian an chawimawi theihna tra theihtwpa buatsaih chu kohhran inrlbwlna chuan a tinzwn tlat tr a ni. Hei hi Puan In hmun zauhna tra kaihmarna kan khen ngheh dn tr tak pawh niin a lang.
Pathian ram rawngbwlna hna hi huho rawngbwlna (team work) a ni a. A neitu chan chang kan tam poh leh Krista taksa hi siam puitlin a ni a, a \hanglian \hn. Kohhran member tipung

44

2013 BCM Beirual Thuzir

trte, inkhwm kan lo tam theihna tr leh mi chuangtlai an awm reirui lohna trtein kohhran inrlbwlna hi thiam taka kalpui leh ngaihtuah a pawimawh hle. Tna kan dinhmun hi inkhwm kan tam hun ber Pathianni zngah pawh kohhran member 60% pawh kan inkhwm pha tawh mang lo a ni a. Hetiang hi kan kal zl dn a nih chuan khawthlang lam kohhran an sawi ang hi kan la ni ve ang a, biak in khr a la ngai ve mai ang tih a hlauhawm hle. Rilru thianghlim tak pua kohhran enkawltu, Pathian tna mi inpe leh a duhzwnga kaihruaitu, hmangaihtu leh rlbwl hna thawktu trte mipuiin kan thlan thiam a \l a. Tin, kohhran hruaitu, inrlbwlna hna chelhtute pawhin mihring duh dn leh rilru bawlhlawh pu lo va, Pathian ram tn engnge \ha ber ang tih ngaihtuah chunga inrlbwlna kan kalpui \hin a pawimawh hle bawk.

5.3. Kohhran venhim nn leh Pathian ram a lo zau zl nn : Setana hian hmanraw chi hrang hrang hmangin kohhrante tihchhiat tumin a bei zl a. Chumi laka vnghim trin inrlbwlna fimkhur taka kan kalpui a \l a. Kohhrana harsatna lo thleng \hn chingfel trte, siam \hat ngai lai siam \hat a nih theih nn te, inrlbwlna him leh \ha, rilru ngl tak nn inpumkhatna kan neih a ngai a, thlarauva kan awm a \l a ni. Tin, Pathian ram zauna tr leh kohhran \hatna tr chuan hmathlr thui tak nei a, inrlbwlna a\anga hma kan lk thiam a \l \hn. Kohhran hruaituten mipuite hneh zwka kan

Puan In Hmun Zauh

45

enkawl theih nn leh kutke \angkai leh member an punna tr ngaihtuah a, berm inrk sak theihna laka kan him theih nn inrlbwlna a\anga hma kan lk chak pawh a ngai a ni.

5.4. Kalphung, rin dn leh tih dn vawnhim a nih theih nn: Kohhran nihna pakhat chu pumkhat (one) tih a ni. Pathian ngaihah chuan amah ringtu dik takte chauh kohhran an ni a. Khawi hmunah pawh awm se, eng hun pawh ni se, kohhran pwl hrangte pawh ni mah se, Krista thisen hmun khata hrin, chhlkhatkual vek, khawii rama mi pawh, eng hnam zinga mi pawh Krista ringtute chu pumkhat an ni.
Hei hi kohhran nihna a nih laiin Isua Krista lo kal leh hma loh chuan khawvla kohhran pwl hrang hrang awm hi tihtwp a nih a rinawm lo. Tin, kan kalphung te, rin dn leh tih dn kan neihte hi kan tihbn a rinawm lo bawk. A chhan chu kohhran tinte hian mumal leh awmze nei zwka kan kal a, member-te pumkhata kan awm theih nn, kalphung nghet leh rin dn leh tih dn mumal tak kan neih hi a ngai a ni. BCM dintu, Sap Upa (F.W Savidge) leh Pu Buanga (J.H Lorain) (Mizoram-a missionary hmasa berte) -te khn Mizo nun dn ngun taka zirin, kohhran \henkhatte tih dn \ha laite lain, inawpkhwmna dn \ha tak min siamsak a, Headquaters-ah kan in\huikhwm (centralized) a ni. Hei hi kan danglam bkna leh kan kalphung a

46

2013 BCM Beirual Thuzir

ni. Kan chakna leh thiltihtheihna a ni bawk. Chuvngin he mi tichhe zwngin tualchhng kohhran leh Pastor bialte hian rilru kan puin, inrlbwlna kan kalpui tr a ni lo. Tin, headquaters ngaihpawimawh lohna thinlung kan pu bawk tr a ni lo va, vawnhim zl kan tum tlat zwk tr a ni. Tin, kohhran dang rin dn leh tih dn, \ha tih lai deuhte pawh kan nei a ni thei. Thil \ha chu inzir tawna inlachhwng tawn tr kan nih mk laiin, kan Kohhran rin dn leh tih dnte thlkthlengna tra hman tum hi, thil \ha a ni ber lo. A chhan chu Kohhran tih dn leh kal dn mumal nei lova min siamtu a ni \hn. Chutiang bawkin, Kohhran hian kalphung ze nghet tak kan nei a, hei hi a lo rei deuh chuan siam\hat (reform) a ngaih hun chu a awm ngei ang; mahse, kohhran kalphung tihdanglam thut (sudden change) te, vawilehkhata kalphung nasa taka thlk thutte hi kohhranin a tuar thei \hn. Chuvngin kohhran a lo nglngheh zla a \hanlen zl theih nn, kohhran kalphung ze nghet kan neih leh rin dn leh tih dn kan neihte Chanchin |ha dn hnuaiah kan vawnhim tlat a pawimawh a ni. Sawiho tr: Kohhran Inrlbwlna kan zir a\ang leh kan zir bk a\angte a, Tualchhng Kohhran leh BCM pumpui huapa \an lk kan ngaihna leh hmaswn kan ngaihnate sawiho ni se.

Puan In Hmun Zauh

47

ZIRLAI 7 PATHIAN CHIBAI BUKNA NUNG (DYNAMIC WORSHIP)-AH


Bible chhiar tr: Joh 4:21-26; TT 16:25-26.

Thuhmahruai : Mihring hian amah aia thiltithei awm ngeia hriain hmasng a\angin chibai bkin an lo be tawh \hn a ni. Miin chhui chhuakin finfiah thei lo mah se, engemaw mihring aia chungnung zwk a awm a ni tih hi hnam tin pawm dn Pi Pu Sakhua (Primal Religion) a ni. Pathian thu thiamte chuan, hei hi Pathian chibai bk tra mihring hi siam kan nihzia tilangtu a ni an lo ti \hn a ni. Pathian chibai bk Bible-ah: Chibai bkna hian Bible-ah hmun pawimawh tak a luah a. Juda-hote tih mang \hak tuma Hamana hmalkna chhan kha Mordekaia, Juda miin chibai a bk ve duh loh vng a ni. Elizabeti pum chhnga naut kha Mari chibai bk thwmah a che a ni. Kan Pathian hian chibai bk hi a ngai pawimawh hle. Chutichuan, a hun a thleng dwn ta, tnah pawh a thleng tawh mk, chumi hunah chuan Pathian chibai bktu tak takten thlarau leh tihtakzetin Pa chibai an bk ang; Pain chutiang mi chu a chibai bktu trin a zawng a ni . (Jn 4:23). Pathian chibai bk tn lai hunah: Pathian chibai bk nung leh nung lo a awm chuang em ni? tih hi zawhna awm thei a ni. Zir chian a pawimawh reng a ni. Kohhran hoten a

48

2013 BCM Beirual Thuzir

huhova Pathian chibai kan bkna boruak hi nuam kan ti em? Miten tel ve an chk em?. Nge keimahni ngei pawh hian thlkhlelhawm kan ti pha chiah lo? Tunge mawh phur? tih dap chhuah a \l. Israelten Pathian chibai bk an ngipawimawh viauva a lan lai khn, Pathianin chibai bktu taka a pawm loh chng a awm. Hng mite hian min rawn hnaih a, an k leh an hmuiin min chawimawi \hn tak a, nimahsela an thinlung chu ka hlatah an sawn a, an mi \ihna chu mihring thupk an inzirtr mai chu a ni (Isaia 29:13) Hetiang Pathian chibai bkna hi a thlwn mai a ni tih Lal Isuan a sawi a ni. (Mt 15:8-9)

Khawthlang ram Pathian chibai bka harhtharna: Chanchin |ha min petu Sap ram leh khawvl hmun hrang hrang han thlr hian, Pathian chibai bktu tlahniam zl chuan Kohhran a ti luhai ta. Scotland-ah phei chuan Biak In luahtu awm loh vnga zawrh (for sale) tih intr hmuh tr a tam ta. An hralh tawh \henkhat chu, Motor dahkhwmna (garage) atn te an hmang a, Pulpit tual zwlahte chuan, suahdr, bwngtuthlawh leh leilehna hmanrua a thal phung mai. A \hen Wine siamna hmunpuiah an hmang vei nn.
Hng thil thleng hian veitu a hring chhuak ta a. Pathian chibai bkna nung nei trin research an han beih hnu chuan an inkhwmin hma a swn a, mite a hp a, hla nung tak leh thiltihtheihna neiin an sa chhuak a, Praise & Worship hruaitu

Puan In Hmun Zauh

49

lar Bob Fitts, Don Moen te America lamah an lo chhuak a. Australia lamah Hillsong-a an leader huhng ngah zet mai, Darlene Zchech-te an rawn lang chho bawk nn, Pathian chibai bkna nung tak leh tel ve chkawm zet an rawn chhawp chhuak ta a. India ram Kolkata Circular Road ah pawh khuan AG Church-ah hetianga hun hlimawm tak hmanga inkhwmna hi an hmang mk a ni.

BCM Pathian chibai bk Inkhwm: Kan ram pawh hian hei hi tn dinhmuna kan mamawh m m a ni. Pathian biak inkhwm nung leh thlkhlelhawm nei trin chanvo neituten mumal leh swt zwka an hlen theih nn BCM Inkhwm kaihhruaina (Pastors manual) kawhhmuhna ang hian tlm zir ila.
Order of Service (Inkhwma hun kan hman dn tlngpui): 1. Chibai bk tra swmna 2. |awng\ai. 3. Hla 4. Thupuan 5. Special items 6.Thuchah/Sermon 7. Hla 8. Malswmna/|awng\ai.

1. Chibai bk tra swmna (Call to Worship): Pathioan chibai bk tra swmna hi hruaitu chanvo a ni a, mumal tak leh urhsn taka siam tr a ni. Pathian be tra Kohhrante buatsaihna \ha ber chu Pathian thu a ni. Kan din chhuaha kan sawi hmasak ber pawh Pathian thua mi a ni tr a ni. eg:- Aw lo kal rawh u, Lalpa chawimawiin hlim takin i zai ang u, (Sam 91:1). Thil dang leh chibai bkna chu a hnu lamah a tih theih.

50

2013 BCM Beirual Thuzir

Thunawi neih duah loh a \ha a, sermon pat thlk chn loh tr. Inkhwm ti nuam lotu a ni. Chanvo neiten \ha taka an hlen chhuah theih nn kaihhruai tr a ni.

2. |awng\ai: Mipui aiawha \awng\ai kan ni a, ka ti lova kan tih \hin a \ha. An lo kal chhan ang ngeia Pathian pwlna thar an chan theih nn leh thuhriltu tn pawh kan \awng\ai a ngai. Thilpk lkkhwm hln tr kan nih pawhin tawi fel taka hlan a \ha. Thil dang chham duah si a, thawhlwm ber hlan theihnghilhte pawh a awm thei a ni. 3. Hla: Mipui chanvo pawimawh tak chu hla hmanga Pathian chibai bk hi a ni. Hla thlan hi uluk a \l khawp mai, thusawi \anpuitu leh chhunzawmna \ha tak a ni a, duhtui a ngai. Sermon mil hla chuan kohhran a tiharhin a tichak thei a ni. Hemi rual hian hun leh hmun thlu lova hla thlan chuan boruak a tichhe vek thei bawk. Inkhwm hruaitu chuan mipui kan buatsaih a ni a, thiam tln mang loh hla thlan fo mai pawh a \ha lo. Hun bk nei a nih erawh chuan kan hun hmana zira thlan chng chu a awm a ngai. Thilpk lkkhwm laia Lalpa sum ka ngai np a tih thlan te hi a chi lm lo.
Hla hmangin Pathian kan fakin kan chawimawi a, chibai kan bk a ni. Davida khn heti hian a sawi, Aw ka nunna, Lalpa chu fak la, A thiltih \hat zawng zawng chu theihnghilh suh (Sam 103:2). Lalpan a chunga a thiltih \hat zawng zawngte chu fak tr leh hrereng trin amah leh

Puan In Hmun Zauh

51

amah a ve dn Pathian uihawm

infuih a ni. Hei hi keini pawhin kan tih tr a ni. Kan chunga a \hat avnga, fak lova kan liamtr leh mai \hn hi a lutuk a ni

Fakna hi mihringin a tihtheih phk chin sng bera hlngkaitu thiltihtheihna a ni. Paula leh Sila Pathian chibai bkna kha a nung (dynamic) a ni. Phillipi tn inah khn hai rual lohvin a lo lang a. Tn in kawngkhr zawng zawng a inhawng nghl a, mi tin kawl bunte a lo inphelh ta vek a (T.T 16:25-26). Pathian an fakna chuan zalnna a pe a, anmahni chauh ni lovin, mi tin kawl bunte pawh a phelh vek a ni. Thlarau leh tihtakzeta Pathian chibai bkna hi kohhran mite thiltihtheihna a ni.

4. Thu puan : Thupuan hi rawngbwlna pawimawh tak a ni. Kohhrante hriat tr pawimawh kan hriattrna a ni. Puan tr neite chuan ziakin a hma thei ang berah Kohhran Secretary pk tr a ni. Mi hrang hrangin puan loh a \ha. Chawpchilh deuhva ziak chhe pui leh chhiar har deuh pk chn loh a \ha. Secretary kha mi fel lovah kan chhuah thei a ni. 5. Special Items : Kan inkhwm tinung \hntu dang leh chu special Items nei thei an awm \hn hi a ni. Zaipwl, Solo, Group zai, Recitation nei thei fo ila a duhawm. Hla thu hian hausak rkna a nei a. Sermon-a minute 20/30 hman ngai kha, minute 5-7 lekah zawh theih a ni. Hla hi thlk nei a ni a, mi a hneh hmain ngaithlatu thinlungah a chm rei bawk \hn.

52

2013 BCM Beirual Thuzir

6. Thuchah: Mizote zngah chuan Sermon hian hmun pawimawh tak a luah a ni. Hun changtu pawh inbuatsaihna \ha nn hun a hman \hin a \l. Kohhran mite beiseina nn an lo kalkhwm a, Ka hun a ni tih ka lo hre lova, ka inbuatsaih lova. ti a, bul \an chng an awm leh zauh \hn. Hei hi chn loh tawp tr a ni. Mahni ngei pawhin ngaihnawm kan tih tr khawp sermon nei tra Pathian pwl \hin a \l a ni. 8. Malswmna : Malswmnaa \n tr ka nih chuan, chham duah lova malswmna sawi mai hi a \ha. |l tlata hriat chuan Sermon mil tlma zwng chham tel ni chauh se. Tin, malswmna sawituin, Kan zaa chungah tih hman hun a ni tawh lova, In zaa chungah tih tr a ni. 9. Zai hruaitu : Zai hi Pathian chibai bknaa hmun pawimawh tak luahtu a nih avngin zai hruaitute hi an pawimawh hle. Keyboardist, Khuang bngtu, Guitarist, Drummer, Hla hriltute, a huam tel vek, combination \ha an mamawh. Ha key dik leh zawm nuam taka hla an lk chuan, zai boruak a nuam \hn. A key lk fuh loh chng pawh a awm thei, insiamrem thiam a ngai. Hla hriltuin hla thu awmzia a hriat chian a ngai. Mipui hmaa ding chhuaka zai hruaitute hian min kaihruaiin boruak an siam thei m m a. Zai boruak nuam thlen tr chuan inbuatsaih leh \awng\ai tam a pawimawh.

Puan In Hmun Zauh

53

Pathian Chibai bkna nung miin engtin nge a neih? Kan sawi bkah hian lang lo lama inbuatsaihna \ha a la pawimawh. Pathian duhzwng inthawina chu thlarau lungchhia hi a ni. Aw Pathian thinlung lungchhia leh inchhr ngawih ngawih hi i hmusit lo vang (Sam 51:17) He Sm-a lungchhia tih hi lungngai satliah ni lovin, thinlung keh (broken heart) a ni. Pathian hnnah thinlung kehin a tlu lt a, Pathian chibai bkna nung chu chhngril lam, thinlung kehchhia a\angin a in\an a, pwnlam lang theiah a lo pr chhuak ta a ni. Thlarau Thianghlim (tinungtu chu thlarau a ni. Joh 6:63). Kawmpani-in Motor an siam a, tinung trin oil thun a \l ang hian, kohhran tinung trin Thlarau Thianghlim a pawimawh a ni. Hla siamtuin, Nang lo hi chuan Thlarau Thianghlim, ringtu nun rng hian awmzia a nei nm le, rawngbwl ila rah rng chhuah lovin ro ngaiin kan ro si, a ti a. Thlarau Thianghlim chu kan thusawi tinungtu, kan hla sak tinungtu a ni. Pathian chibai bkna nung chu Thlarau Thianghlim zrah Kohhranten an lo chang tawh \hn. Thlarau Thianghlim harhna hian ram changkng hmasate tluchhe tr a lo khaidingin a lo chhanchhuak fo tawh \hn. Welsh ram harhna pawh khn khawtlng nun phung leh skthlk a her danglam dawrh a. Jail a ruak a, biak in lamah an khat hmur thung. Nuamtwlna Club leh Cinema Hall an khr \huap a, Bible erawh an inchan loh avngin \henawm ram a\angin an chaw

54

2013 BCM Beirual Thuzir

lt zut zut thung. |hangkhat lian teh meuh kha harhna khn a chmchilh zuk nia. Kan ram leh hnam min siam \ha tr pawh hian Thlarau Thianghlim harhna nna Pathian chibai bkna nung lo chu besei tr dang a awm lo. Pathian chibai bktuten thlarau leh tih takzetin Pa chibai an bk ang; Pain chutiang mi chu a chibai bktu trin a zawng a ni . Kohhran kan cht a hun tak meuh. I puanin hmun zauh rawh, Pathian chibai bkna nung nei trin.

Sawiho tr : Pathian chibai bkna nung tak nei tra pawimawh kan tih te sawiho ni se.

Puan In Hmun Zauh

55

ZIRLAI

KOHHRAN |HANZELNAAH.
Bible chhiar tr: Isaia 54:3; T.T.1:8; 12:24.

Thuhma: Znina kan zir tr hi kohhran \han zlna lam a ni a, a pawimawh hle. Kohhran hi punga, \hang zl tra Pathian din a ni a. Mizorama kohhrante hi kan thangin hma kan sawn hle. Amaherawhchu tna kan dinhmun a\ang hian eng anga \hang tr nge kan nih tih hi ngaihtuah ngai lai tak a ni.
Tualchhng, bial leh ram pum huapa kan dinhmun a\angin \han zlna tr tamtak a awm ngei ang. Entrnn- thlarau lam nunah te, inrlbwlna lamah te, inpumkhatna lamah te, thlaraubo veina lamah te, thilpk lamah te, ram leh hnam siam\hatna lamah te. Znina kan thupui hi Kohhran \han zlnaah (Church expansion and membership drive) kohhran din belh leh member zawnnaah tih a nih kher avngin kohhran thar kan neih belh zlna tr te, kohhran member awmsa kan inhloh lohna tr leh kan punna tr lam i lo zir dwn teh ang.

1. Kohhran pun, darh zau zl hi Pathian thiltum a ni: Israel fate chanchin leh Pathianin an hnna thu a sawi dn Bible-ah kan hmu nasa hle a, Thuthlung hlui kohhran tia sawi an ni \hn. Pathianin kohhran hi punga darh zau zl trin a duh a ni tih a lan chianna chu I puan in hmun chu zauh rawh, Ding lam leh vei lamah i darh zau dwn

56

2013 BCM Beirual Thuzir

si a, tih hi a ni. Mihring hmasa ber Adama te nupa hnna Pathian thusawi pawh kha, Chi tam tak thlaha lo pungin leilung hi luah khat ula, tih a ni (Gen.1:28). Zirlai hmasa lamah khn kan zir tawh a, engvngin nge Pathianin Isaia hmanga, I puan in hmun chu zauh rawh, a tih kher. Israel fate khn Pathianin a thlan chhan kha ngaihthahin an hre ta lo a ni. A mite chu lo punga darh zau zla an awm kha Pathian thiltum leh a programme lian tak a ni. Mahse chu programme chu an hlamchhiah a, ben harh an ngai ta a ni. Zwlnei hmangin puan in hmun zauhva, a hruite tisei a, a kaihmarna khente pawh tinghet trin a ti a. Dinglam leh vei lama darh zau trin a hrilh leh ta a ni. Kan hnnah pawh Lalpan tna a sawi chu a lo ni ve leh ta a ni.

2. Darh hi punna leh \han zlna a ni: Lal Isuan, He tlngah kher lo pawh, Jerusalem khuaah kher lo pawh Pa chibai in bk hun a thleng dwn ta, (John 4:21) a ti a. Ringtute kha hmun khata awm a, khawsaho reng trin a ti hauh lo. Jerusalemah te, Judai leh Samari ram khaw tinah te, kwlkil thleng pawhin, (T.T 1:8) tih a ni bawk. Darh zau zl, pun leh \han zl hi Lal Isua programme a ni. Kohhran chanchina thil chiang tak kan hmuh chu a darh a, a pung ta zl a, tih hi a ni (cf. T.T.8:4; 8:25-40; 12:24 etc.).
Tnah chuan khawpui leh thingtlng khaw lian deuhahte pawh biak ina leng lo lawina kohhran kan tam ta. Kan hmunpui policy chu

Puan In Hmun Zauh

57

biak in pakhata leng lo kan awm chuan in dan, biak in dang sak hi a ni. Hei hi Pathian programme leh Thlarau Thianghlimin kohhrante hruai min tum dn a ni a, nimahsela, hetiang rilru hi kan pu mawh hle a, Israel-te ang khn benharh ngai kan la ni fo mai.

3. Kan thinlung puan in leh mi dangte: Kohhran kan tih hian ringtute, biak in pakhata lawihote hi kan ni a. Pastor, upa, rawngbwltu, kohhran hnuaia pwl hrang hrang hruaitu leh kohhran member-te, mi mal tinte kan pawimawh m m a ni. Puan in hmun zauh zl tra tihte kan ni. Mahse tualchhng kohhrana kan han lawiho hian mi dangte khuh ve phk lo puan in kaih kan awm \hn awm e. |henrualte leh chhngkhat laina, chi leh kuangte bk khuh zo lo puan in nei kan ni em ? tihte inzwt ila.
Lal Isua chanchina thil pawimawh tak kan hmuh chu Samari ram a kal tlang tr a ni tih hi a ni (John 4:4). Juda frten an hmuhsit, an ram pawh an paltlang duh loh Samari mite hi Lal Isua puan in chuan a khuh phk a ni. Kohhran \henkhatah chuan inthlan nikhua hian vng rilru, awm hlun leh mi thar, chi leh kuang ngaihtuahna a awm \hn. Hei hi a kohhran lova, kohhran \han zlna dltu a ni thei bawk. Kohhran upa leh rawngbwltu kan buatsaihnaah te pawh hian ram pum huap thlr lo va, tualchhng chauh kan thlr chng a awm \hn. Pathian thu leh rawngbwlna kawnga kohhran chwm thei tawh si lo, thih thlkah tih ang deuhva, kan inthlan \hinna hmun

58

2013 BCM Beirual Thuzir

te a awm a, kan inthlan tawh chuan thil \ha pawh a ni tho. Mahse kohhran kal zl tr kan thlr chuan thil fuh ber a ni lm lo. Kan ngaihtuahna kha a zim (local) viau nge, ram pum kan thlr tel \hn.

4. |han zl nn ding tawh sa enkawl leh din belh : Kohhran pwl engpawh ni ila, kan thiltum \heuh nia lang chu kohhran ding tawh sa enkawl leh din belh zl hi a ni a. Keini pawhin hei hi kan tum a ni. Kan Kohhran Dn bu kan en chuan kan thiltum (objective) swm pahnih (12) zet trlan a ni. Chng znga kan dah pawimawh ber pakhatna chu, Kohhran ding tawhsa enkawl leh din belh zl, (BCM Constitution Part I Bung 3:8(1) phk 14-na) tih a ni. Hei hi kan thiltum a nih laiin hmun \henkhatah kohhran kan buk lutuk ta deuh, in\hen teh u, vng a lo zau zl a, biak in hlat an lo tam a, helaiah hian a thar din a va \ha ve maw le, kan han tih hian kohhran hruaitu leh member \henkhatte a\angin dodlna kan twk \hn a, a pawi hle. A nihna takah chuan kan kohhran thiltum pakhatna (number one) a ni tih hre chiang lo hruaitu leh member kan tam \hin vng a ni. 5. A awmsa enkawl leh rawngbwlpui tra swm: Kan \han zlna tr pawimawh tak pakhat chu member awmsa inenkawlnaah hian a ni. Member i ui em ?. Hmun \henkhatah chuan kohhran member mai ni lo hruaitute zngah pwl danga kal kan awlsam viau va. Mi \henkhat pwl danga an insawn chhan chu kan inenkawl \hat loh vng leh kan in ui loh vng a ni. Upa leh rawngbwltu

Puan In Hmun Zauh

59

mahni member-te pwl danga an kal pawh pawi ti lo leh uina pawh nei lote hi chuan Thlaraubo chu an vei lo tlngpui. Kan dinhmun leh awm dn a inchen loh avngin kohhranhote kan inenkawl dnah pawh ngaihtuahna kan hman lehzual a ngai ta. Hemi kawngah pawh hian puan in hmun zauh kan ngai em ?. Khawhar, dam lo leh mahni biala (upa bial \hen) member-te ina \awng\aina pawh hmang hlei thei lote kan awm em ? Chutih laiin kohhran member-te pawh rawng kan inbwlsak ve a pawimawh hle. Pathian thuin min duh dn takah phei chuan tumah thleibk nei lova, rawng inbwlsak tr kan ni (T.T. 10:34). Mi dangte rawngbwlpui atn leh kan kohhrana lo tel tra swmna kawngah hian kan pachhe hle a, \an lk a ngai. Keimahni ngeiin kan insawi dn ka hriat fo chu, Baptist Kohhran chuan mi kan swm ve ngai lo, tih hi a ni. Hetiang ngaihdn hi engtik lai a\anga kan lo neih nge ? A la \ha zl em ? tih hi ngaihtuah ngai a ni ta. Pwl dangten kan member-te chu sawi loh upa leh rawngbwltute meuh pawh min swm ngam laia mi kan swm ve ngai lo tih ngaihdn la neih hi chu a tn lai lm lo a ni. Hetiang ngaihdn a dik twk lohna. 1. A Pathian thu lo va, Lal Isua thupk kalh a ni. 2. Kan Kohhran thiltum leh Mission kalh a ni. 3. |hahnemngai lote tih dn/thuamhnaw niawm tak a ni.

60

2013 BCM Beirual Thuzir

4 . A nihna takah chuan chapona lam a kwk mah mah. Hng hi ngaihtuahin mikhual, pm thar leh mi dangte pawh rawngbwlpui trin i swm ve \hn tawh ang u. Hemi kawngah hian kan ko i thlk ang u.

6. Kohhran \han dn dik: Kohhran hi a \han zl rualin a \han dn a dik tr a ni. Tn lai hian Biak In \ha sak lamah nasa takin kan \hang a, thingtlng lam pawh mahni kohhran phu twk aia Biak In sak \hat tum ti \ha tak tak thei si lo, Headquarter \anpuina dl leh kutdawh deuhthaw kan awm ta nual mai. Mahni dinhmun leh theih chin ngaihtuah thiam te, ruahmanna siam thiam te, kohhran kalpui dnte kan zir a \l hle.
Kohhran pakhata \halai hruaitu chuan, Hmn a\angin tn thleng hian lm inzirtr reng mai hi chu kan ning tawh a ni, a ti a. Lm pawh a \ha, mahse kohhran kan kal dn, kan \han dn, hmaswn kan tum dnte pawh hi belhchian a dwl em ? tih ngaihtuah a \ha hle. Zaikhwm peih tak, Sunday School kai \ha lm si lo, mahni tualchhnga \ha, kalchhuah thei lo, fehchhuahnaa \ha, tualchhnga \ha leh lm si lote pawh a nih theih. Pathian ram thawhlwm PRZ pe \ha duh lo, tualchhnga pe \ha fu si, PRZ pe \ha fu, tualchhung sum lam pe \ha leh si lo. Khawi laiah emaw chuan hruaitu thawhlwm pe \ha lo, mite pk sa hmanna tr rl chak fu lawi si

Puan In Hmun Zauh

61

te. Hmun \henkhat leh kohhran hnuaia pwlte zngah mahni kohhran hmalkna ngai pawimawh si lova, tute pwl hmalkna tuipui fu si te. Mahni kohhran awm renga pwl dang inkhwmna chhim peih tak te pawh a awm theih a ni. Kohhran leh ringtu mi malte hi \han dn tr dikin kan \hang em? tih kan in enfiah fo a \l a ni.

7. Kohhran \han zlna hmanrua: Kohhran \hang thei lo, a ngaia la awm reng, hnungtawlh zwk mah a awm theih awm e. Kan tualchhng in en ila, keini nge \hanga pwl dang tih pawh en tel ila. Kohhran \han zlna atna hmanraw pawimawh tlm lo trlang ila 1 . Hmathlr nei \ha hruaitu neih. 2 . Hruaitu leh member inpumkhat \ha. 3 . Pathian thutak dik leh \ha taka puanna. 4 . Thlaraubo manna programme \ha buatsaih \hin. 5 . Hruaituten memberte an enkawl \hatna. 6 . Inrlbwlna fel leh \ha neih etc. 8. Setana hlauh ber kohhran darh zau leh \han zl: Heti hian lo sawi ta ila, Pathian rilru leh Setana rilru, Pathian thiltum leh Setana thiltum ti tein. Pathian rilru leh a thil tum ber chu Kohhran a lo pun a, a lo \hanlen a, a lo darhzau zl hi a ni a. Chutih laiin Setana rilru leh a thiltum ber chu Kohhran pun leh \han zl leh darhzau zl dodl hi a ni (Jakoba 4:7).
Setana hi a fing khawp mai, Pathian ram zauna tr te, Kohhran darhzau zlna tr te hi

62

2013 BCM Beirual Thuzir

thiam takin a dodl \hn a ni. A hmanrua atn khawvl lam thilte a hmang a, chu chauh ni lovin kohhran mite leh hruaitute ngei te hi a hmang ve \hn a ni. Kohhran pun, \han zl leh darhzau zl hlautu Setana hmanrua ka lo ni ve palh em tih te i inngaihtuah ang u.

Sawiho tr: Kohhran pun, darhzau leh \han zlna dltu hrang hrang nia kan hriatte i sawi teh ang u.

Puan In Hmun Zauh

63

You might also like