Bo Tat Tai Gia Bo Tat Xuat Gia

Mc lc
Chng 1: o Bt sau thi c Th Tn nhp dit ..................................... 5 Gio on Thanh Vn v Ch Ngha Xut Gia ............................................ 5 S xut hin ca kinh i Tha...................................................................... 5 Tin trnh cuc vn ng chng i tinh thn Thanh Vn ......................... 8 Chng 2: Kinh c Gi Trng Gi............................................................... 14 Tm tt Kinh................................................................................................. 14 Kin gii Kinh .................................................................................................. 14 Phng cch hnh tr ca B Tt ti gia ...................................................... 15 Vn Quy y ...................................................................................................... 15 Thc tp Qun nim .......................................................................................... 17 H tr Chnh Php ............................................................................................. 17 Vn tr gii ..................................................................................................... 18 Thc tp ni Php .............................................................................................. 19 Mi trng gia nh .......................................................................................... 19 Su php Ba La Mt ........................................................................................... 20 Thc tp Bt Quan trai ...................................................................................... 21 Thn cn ngi hin .......................................................................................... 21 Hai np sng ....................................................................................................... 22 Np sng ca mt B Tt Xut Gia .............................................................. 23 Sng bnh d ........................................................................................................ 24 1. m Thc .......................................................................................................... 24 2. Y Phc .............................................................................................................. 26 3. Thuc men ....................................................................................................... 26 4. Ch ................................................................................................................ 27 Tm s hnh tr chn chnh Su php Ba La Mt ........................................ 28 T Y ...................................................................................................................... 28 Phi bit s .......................................................................................................... 32 Phi bit khng s .............................................................................................. 33 Tm tu hc ........................................................................................................... 34 Tr gii .................................................................................................................. 34 Sng ti gia, hnh tr gii xut gia ................................................................ 39 Nht thit tr ........................................................................................................ 39 Phm hnh thanh tnh ....................................................................................... 39 Thin tp ngi ............................................................................................ 39 T bi vi mi loi ............................................................................................... 40
2 | Mc lc
H tr Chnh Php ............................................................................................. 40
Kt thc ............................................................................................................ 40 Chng 3: Kinh Duy Ma Ct ........................................................................... 41 Vi nt v kinh ................................................................................................ 41 Cc nhn vt trong kinh................................................................................. 43 Th nht: Phm Pht Quc ........................................................................... 46 Th hai: Phm Phng tin .......................................................................... 55 Th ba: Phm T....................................................................................... 64 Thy X Li Pht ................................................................................................ 65 Thy Mc Kin Lin .......................................................................................... 66 Thy Ca Dip ...................................................................................................... 70 Thy Tu B .................................................................................................... 74 Thy Ph Lu Na ............................................................................................... 75 Thy Ma Ha Ca Chin Din ............................................................................. 77 Thy A Na Lut .................................................................................................. 78 Thy u Ba Ly .................................................................................................... 79 Thy La Hu La .................................................................................................. 81 Thy A Nan ......................................................................................................... 82 Th t: Phm B tt........................................................................................ 84 B tt Di Lc ........................................................................................................ 84 ng t Quang Nghim ................................................................................... 89 B tt Tr Th....................................................................................................... 91 B tt Thin c ................................................................................................. 95 Th nm: Phm Vn Th S Li .................................................................. 96 Th su: Phm Bt t ngh .......................................................................... 118 Th by: Phm Qun Chng Sanh ............................................................. 127 Th tm: Phm Pht o............................................................................. 136 Th chn: Phm Php Mn Khng Hai...................................................... 142 Th mi: Phm Pht Hng Tch ............................................................ 143 Th mi mt: Phm Hnh ca B tt ...................................................... 149 Th mi hai: Phm thy Bt A Sc ......................................................... 153 Th mi ba: Phm Php Cng Dng .................................................... 156 Th mi bn: Phm Chc Ly ................................................................. 157 Phn kt ............................................................................................................. 160 Tinh hoa ca kinh Duy Ma .......................................................................... 160 T tng......................................................................................................... 160 S truyn tha ............................................................................................... 161
3 | Mc lc
Mc ch ca kinh ........................................................................................ 163 c v hiu kinh Duy Ma ............................................................................ 164
4 | Mc lc
Chng 1: o Bt sau thi c Th Tn nhp dit

Gio on Thanh Vn v Ch Ngha Xut Gia
Vo khong 150 nm sau khi Bt nhp Nit bn, o Bt chia thnh nhiu b phi, ko di my trm nm. Thi k ny gi l thi k o Bt B Phi. C mt lc gii xut gia c khuynh hng sng mt cuc i qu tch ri vi x hi. Cc bc Thanh vn ch lo chuyn gii thot cho ring mnh. Gii bo th c khuynh hng bin o Bt thnh mt ch ngha, mt o l phc v ring cho mt thiu s ngi xut gia. Ngi ngoi i ch c bn phn cng dng v h tr m khng c tha hng v thc tp nhng li Bt dy. V vy m o Bt khng n gn c vi i a s qun chng. Nhng ci nhn thin cn, nhng ci thy lch lc v gio in ca mt s kh ng ngi xut gia lm cho o Bt mt i rt nhiu ho quang ca thi nguyn th. ng hng tu hc ca mt s ng tr nn c tnh cch tiu cc, v Nit bn ca Thanh vn tr thnh mt Nit bn nh b dnh ring cho mt thiu s nhng ngi xut gia. V vy m vo thi trong gii Pht t, xut gia cng nh ti gia, t tng qun-chng-ha o Bt manh nha v t tng i tha do m bt u ny mm, to nn mt phong tro nhm khai qut nhng t tng uyn o ca o Bt, phc hi nng lng v i ca tm ch b v a o Bt i tr li vo cuc i. l phong tro i tha ha o Bt.
S xut hin ca kinh i Tha

Khi t tng i tha thnh hnh, nhng ngi khi xng thy rng nu nhng t tng su sc ny khng c cm r vo s sng thc t ca mt tng thn tu hc, th t tng cha thc s tr nn hu ch cho qun chng v s kh c chp nhn. iu ny c ngha
5 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit
l gio l i tha khng phi ch c biu hin di hnh thc t tng, m cn phi c biu hin vi t cch ca mt gio hi gm c ngi xut gia v c ngi ti gia. o Bt khng th l mt o l ch dnh ring cho ngi xut gia m thi. Khong nm 50 trc Cha Ki-t ging sinh, kinh in i tha bt u xut hin, to mi trng v phng tin truyn b t tng i tha. Trong lch s vn hc i tha, kinh Bt Nh (ting Phn l Prajnaparamita-sutra) xut hin trc ht, ri n cc kinh Bo Tch (Ratnakuta-sutra), Hoa Nghim (Avatamsaka-stra). Sau mi n nhng kinh nh kinh Duy Ma Ct (Vimalakrtinirdesa-sutra). Vo th k th hai, c mt hc gi ngi T -t-B (Vidharbha) rt thng minh, rt ni ting, tn l Long Th (Nagarjuna) xut hin. Thy bin tp rt nhiu kinh sch, trong c mt tc phm rt xut sc l cun i tr lun (Mahaprajnaparamitasutra). i tr lun l mt tc phm ln, nhm ging gii kinh Bt Nh. Trong sch ny, thy Long Th trch dn rt nhiu kinh i tha xut hin trc khi thy ra i. Trn ng biu din thi gian, ta c th ghi mt thi im nh du ngy Bt nhp dit. Bn trm tm mi nm sau khi Bt nhp Nit bn l Cha Ki-t ging sinh. Sau khong hai th k th thy Long Th ra i. Vo khong th k th nm sau Cha Ki-t ging sinh, c hai thy cng rt ni ting xut hin l thy V Trc (Asanga), v thy Th Thn (Vasubandhu). Nh vy, ng trn bnh din thi gian m ni, ta c th phn kinh i tha ra lm ba thi k: Kinh i tha t mt l nhng kinh xut hin trc Thy Long Th, ngha l nhng kinh c trch dn trong tc phm i Tr lun ca thy. Kinh i tha t hai l nhng kinh xut hin trong khong thi gian gn ba th k gia thi thy Long Th v hai thy V Trc, Th Thn. Cui cng l nhng kinh xut hin sau thy V Trc v Th Thn, gi l kinh i tha t ba.
Theo kinh in i tha, mun xng ng l Pht t, ta phi l mt v B tt, khng th l mt v Thanh vn. Thanh vn l con gh, B tt mi l con chnh thng ca Bt. Ngi i tha gi cc bc Thanh vn (Sravaka) v Duyn gic (Pratyekabuddha) l Nh tha (Dviyana), c ngha l hai c xe u. B tt tha (Bodhisattvayana) hay Tam tha l c xe th ba, ln hn, ch c nhiu ngi hn. Trong o Bt Nguyn thy, danh t B tt (Bodhisattva) cng c s dng ch mt ngi duy nht, l c Thch Ca Mu Ni trc khi Ngi thnh o. Theo pht trin ca t tng, ngi ta t cu hi ti sao ch c mt v B tt? Bt ni c rt nhiu v Bt trong qu kh v hin ti, mi v Bt l mt v B tt. V vy quan nim c nhiu B tt tr thnh mt quan nim hp l c trong t tng Tiu tha cng nh i tha. Phong tro i tha cho rng bt c ngi t chn chnh no ca Bt cng u c tm nim ca mt v B tt. V vy xut gia hay ti gia, u phi l B tt th mi ch thc l con ca Bt. o Bt i tha xem mi ngi, mi gii u ng ng, khng phn bit nam hay n. Bng chng l trong kinh Duy Ma Ct, Thin n trong phm th by (Phm Qun Chng Sanh) l mt nhn vt li lc v gio Php i tha; Ngi tr nh ng t Quang Nghim trong Phm th t (Phm B Tt) cng l mt v B tt, c kh nng chuyn tr cng c s Duy Ma Ct. Trong thi cc kinh i tha va xut hin, cc i t ca Bt nh thy X Li Pht (Sariputra), Mc Kin Lin (Maudgalyayana), Tu B (Subhuti) v.v... u b xem l nhng ngi Tiu tha. Mi cho n khi kinh Php Hoa (Saddharmapundarika - Sutra) xut hin, ngi ta mi thy thy X Li Pht pht tm i tha m khng cn nghi hi. Trong tin trnh cng ph t tng Thanh vn, kinh Duy Ma Ct i mt bc rt xa: Kinh ch danh ch trch nhng phng php hnh tr v tu chng ca cc i t ca Bt, trong thy X Li
Pht, ngi anh c ca Tng on, l ngi phi gnh chu nng n nht! L s anh, Ngi gnh chu mi iu cho cc s em! Khi din by s khc bit gia phng cch tu hc theo Tiu tha (v d nh cch ngi thin ca Thy X Li Pht, cch i kht thc ca thy i Ca Dip) vi t tng i tha (lng trong nhng li i p, gii thch ca ng Duy Ma Ct), ch T da vo li ca Bt m vit kinh Duy Ma Ct. Mc ch l din by cho hng Thanh vn thy con ng ca h ang hnh tr l Php nh. Con ng ca i tha mi l Php ln, c kh nng dn hnh gi n V thng Chnh ng Chnh gic. Nh vy kinh Duy Ma Ct khng do Bt trc tip ni. Do m kinh c xem l mt vn kin ca ngi Pht t ng thi, vn ng truyn b o Bt cho qung i qun chng tt c u c l i lc, u c nng nh Php Bt. Nh ni trn, trong cng trnh vn ng ny cng c gii xut gia tham d, v h cng rt tch cc trong phong tro chng i ny. Tuy vy ta c th ni rng phn ln nhng ngi xng xut phong tro l nhng c s mun em o Bt ra khi thp ng ca ch ngha xut gia theo ng hng Thanh vn, m i din l cc i t ca Bt nh thy X Li Pht (Sariputra), Ma Ha Ca Chin Din (Maha-Katyayana), u Ba Ly (Upali) v.v..., theo con ng ln rng hn ca cc v B tt nh B tt Vn Th S Li (Manjusri Bodhisattva).
Tin trnh cuc vn ng chng i tinh thn Thanh Vn

S khi, cuc vn ng chng li ch ngha xut gia l do ngi xut gia cp tin ln ngi ti gia cp tin thy c Php mu ca Bt ch xng. Kinh Duy Ma Ct ra i nh du mt bc rt quan trng trong cuc vn ng ny, l lc gii c s mun nm phn ch ng trong phong tro a o Bt v vi qung i qun chng v truyn b t tng i tha.
Nhn vo qu trnh xut hin ca kinh in i tha, chng ta thy phong tro chng i t tng Thanh vn thi c th c chia lm ba giai on: Trc ht l giai on ny mm. Trong thi gian ny nhiu kinh i tha ra i vi mc ch dn ng cho s chng i ch ngha xut gia bng cch chng nhng din by np sng l tng ch thc ca ngi xut gia m cn cao phng thc sng phm hnh ca ngi B tt ti gia na. Nhng kinh tin phong dn ng cho kinh Duy Ma Ct l nhng kinh c thi n ha, thc t, v vy d c mi ngi chp nhn. Chnh nh nhng kinh ny m gio hi i tha hi thnh lp v to dng c c s truyn tha cho n ngy nay. Chng ta hy lc qua xut x mt vi kinh tin phong ny, bt u l kinh Php Cnh. Php Cnh ngha l tm gng phn chiu Chnh Php. Kinh Php Cnh mang k hiu 322 trong i Tng i Chnh v c dch t nm 181, tc l vo khong cui th k th hai. iu ny chng t rng bn ting Phn ca kinh xut hin kh sm. Ngi dch kinh tn l An Huyn, v ngi ta l mt v Thin s Vit-nam tn Tng Hi. Thy Tng Hi sinh Vit-nam v dch kinh Vit-nam. Sau , vo na u th k th ba thy sang nc ng Ng thi Tam Quc v ta cho Kinh Php Cnh cha Kin S do chnh thy xy dng. Bi ta rt ngn v vn cn ghi li trong i Tng. Tng ng vi kinh Php Cnh c kinh c Gi La Vit Vn B Tt Hnh, tc l kinh m trong ng c Gi La Vit hi v hnh nguyn ca mt v B tt. Kinh ny mang k hiu i Chnh 323 do thy Trc Php Hi dch vo khong nm 266. Mt kinh khc trong i Tng tng ng vi kinh Php Cnh l kinh c Gi Trng Gi do thy Khng Tng Khi dch ra Hn vn vo nm 252. y l hi th 19 trong Kinh Bo Tch, gi l Php Hi c Gi Trng Gi.
c Gi l mt ngi c s thng minh, hc gii, c c tin vng chi. Khi dng ch trng gi, ta ni n ngi lm ch mt gia nh, c a v v thnh cng trong x hi. Trng gi Cp C c (Anathapindika) l mt v d. Giai on k tip l giai on kch bc v qung b. y l lc nhng kinh i tha nh kinh Duy Ma Ct xut hin, xin dng t tng B tt v nng n ch trch ng hng tu tp, hnh tr ca gii Thanh vn. Tt c nhng kinh i tha t mt nh kinh Bt Nh, kinh i Bo Tch, kinh Hoa Nghim, kinh Duy Ma Ct v.v... u l nhng qu i pho bn vo hng ng nhng ngi Thanh vn, ph ng li tu hc ca h, ng thi qung b t tng ca o Bt i tha. Trong s , Duy Ma Ct l kinh cng ph trc tip v mnh m nht. Kinh khng ngn ngi ch danh ch trch tng v trong Thp i t ca Bt v phng din t tng v phng cch tu tr ca h. Trong kinh Duy Ma, nhng ln gp g, nhng mu chuyn i p gia ng Duy Ma Ct v cc v Thanh vn nh Ngi X Li Pht, Mc Kin Lin, v ngay c vi nhng v B tt nh nh B tt Di Lc, u l nhng phng tin quyn xo ca ngi vit kinh cng ph ch ngha xut gia v xin dng t tng i tha. Tuy vy c kinh Duy Ma ngi thng s thy nhng l thuyt thm su, nhng li bi bc sc bn ca ng Duy Ma Ct l nhng mu l lun, ch tru chc hng t xut gia ca Bt. V vy ti ngh rng trc khi hc Kinh Duy Ma Ct, chng ta phi hc cc kinh khc nh kinh Php Cnh, c Gi La Vit Vn B Tt Hnh Kinh, hay kinh c Gi Trng Gi, v nhng kinh ny ch trng rt nhiu v gii lut, v s thc hnh ca ngi B tt. Nh vy m n lc c kinh Duy Ma Ct chng ta mi bit cch hnh tr v khng b li ko bi nhng l thuyt cao vi, chn khng chm t. Cui cng l giai on trin khai, trong nhiu kinh ni tip v lin h n kinh Duy Ma Ct ra i. S thnh cng qu ln lao ca kinh Duy Ma trong nhim v truyn b t tng i tha ko theo s xut hin ca mt s kinh khc, nh i Phng ng nh Vng Kinh, k hiu l DC 477, tn ting
10 | C h n g 1 : o B t s a u t h i c T h T n n h p d i t
Phn l Maha Vaipulya Nirdesa sutra, do thy Php H (Dharmaraksha) dch ra ch Hn. Kinh ny cng rt hay, xut hin vo khong u th k th ba, ni tip kinh Duy Ma v a ra mt nhn vt mi l con trai ca ng Duy Ma Ct thuyt Php. K l Pht Thuyt Nguyt Thng N Kinh, Candrottaradarikavyakarana sutra, k hiu DC 480. Trong con gi ca ng Duy Ma Ct ng ra thuyt Php, v c Bt khen rng nhng iu con ni rt ng. S xut hin ca "kinh con trai Duy Ma Ct" v "kinh con gi Duy Ma Ct" chng t s thnh cng qu ln lao ca kinh Duy Ma. Tr v vi phong tro ca gii c s v kinh Duy Ma, chng ta phi ni n kinh Th Lng Nghim Tam Mui (Suramgama-samadhi stra). Kinh ny chu nh hng kinh Duy Ma Ct rt nhiu, v quy m ca kinh cng l quy m ca kinh Duy Ma. Trong kinh , Duy Ma Ct c Bt th k thnh Pht. Chng ta nn bit rng y khng phi l kinh Lng Nghim m Vit-nam Pht t ai cng hc v cng c. Kinh Lng Nghim Vit nam l mt kinh m cho n nay ngi ta cha tm ra nguyn bn ting Phn. Cc hc gi ngy nay ng rng kinh Lng Nghim ny c sng tc ti Trung-hoa vo th k th tm, v tn kinh l i Pht nh Th Lng Nghim Tu Chng Liu Ngha Ch B tt Vn Hnh Th Lng Nghim. Khi u, kinh ni v chuyn thy A Nan i vo trong xm b c Ma-ng-Gi bt. Bt bn ni mt thn ch v sai mt v B tt khc i cu thy A Nan. Sau , Bt dy v Tht X Trng Tm. y l mt kinh rt hay m chng ta phi hc. Bc s L nh Thm dch kinh ny sang ting Vit v ch gii, v vy qu v c th t hc c. Tuy cc hc gi ngy nay kt lun rng kinh Th Lng Nghim khng xut pht t ting Phn v c sng tc ti Trung -hoa, nhng theo ti th kinh sng tc ti Trung-hoa cng l kinh, min l nhng t tng trong tip ni v pht trin c t tng ca Bt. Chng ta ng nn k th.
Tip sau l kinh Thng Man S T Hng (Srimaladevi sutra), trong li c mt ngi con gi khc tn l Thng Man, ng ra thuyt Php. Nh vy chng ta thy rng Duy Ma Ct thuyt Php vi t cch mt ngi nam. Con trai Duy Ma Ct thuyt Php cng vi t cch nam gii. Sau , con gi ca Duy Ma Ct ng ra thuyt Php vi t cch n gii, v kinh Thng Man cng do mt ngi n thuyt Php. Ngi n l mt v hong hu, con ca Vua Ba T Nc, kt duyn vi mt v Quc Vng min Ty Nam n . C tuy cn tr, va kt hn, nhng li tu hc rt gii. Trong nhng kinh xut hin sau , c kinh i Trang Nghim Php Mn, k hiu i Chnh 818, dch nm 583. Trong kinh ny li c mt c gi khc thuyt Php. C tn l Thng Kim Sc Quang Minh c. c bit c gi ny li l mt k n, mt c gi n sng c thm nhun o Bt! iu chng t rng bt c mt ngi no d nam, d n, d l hong hu, d l mt c gi lng chi, khi thm nhun c Pht Php th vn c chuyn ha v vn c th ng ra thuyt Php nh mt v B tt vy. Nh vy chng ta thy phong tro qun chng ha o Bt ny i rt xa. Ngi ta tm thy hnh dng B tt khng nhng trong gii Vua cha, gii c s, gii ph n, m cn c trong gii lm ngh chuc ru, lng chi! S pht trin ca t tng nhp th nh vy l i n mc tt cng! n c mt vi kinh ny l chng ta thy rng t tng Pht gio nhp th i n mc cao nht trong thi . Kinh cng gip ta thy lch trnh tin trin ca t tng i tha, ca B tt c s, v nhng si dy lin lc, tip ni rt r rng gia cc kinh vi nhau. Tt nhin ngoi nhng kinh ni n trn y cn c nhiu kinh khc ni v cc v B tt ti gia v sc ha ca h. Trc khi i thm c s Duy Ma Ct, v c s ti ba li lc c mt khng hai, xin mi qu v hy cng ti n tu vin Cp C c trong rng K cng hi chng ng o, nghe chnh li Bt dy
Trng gi c Gi v cch sng phm hnh ca ngi tu ti gia cng nh phng php hnh tr ca ngi th gii xut gia.
Chng 2: Kinh c Gi Trng Gi

Tm tt Kinh
Trong mt thi Php ti rng K , Bt ni v ba cch sng phm hnh ca ngi tu tr li ba cu hi ca trng gi c Gi, mt c s tng h tr ch Bt trong nhiu kip, hm cng c mt trong hi chng. V vy trong phn u kinh dy cho gii c s phng cch sinh sng xng ng l mt B tt ti gia. Phn th hai kinh gii thch v php tu hc, hnh tr cn thit ca mt B tt xut gia. Trong phn th ba, Bt ni v nm cch sng trong gia nh nhng ngi c cn c ln vn c th tu hc c nh nhng ngi xut gia. Vi rt nhiu chi tit, trong phn ny kinh dy ngi B tt ti gia mun thc tp nh ngi B tt xut gia th phi thc tp nh th no, mun sng i sng gia nh m vn c th tu phm hnh c nh ngi xut gia th phi lm sao. Thc t m ni, nu khng c mt tng thn cng tu hc th thc tp theo kinh c Gi Trng gi khng phi l chuyn d!
Kin gii Kinh

Vn bn ting Vit ca kinh c Gi Trng Gi m chng ta dng bnh ging l Hi th 19 trong Kinh i Bo Tch (Maha Ratnakutasutra ) do thy Tr Tnh dch. Khung cnh trong kinh c dng ra l Tu vin Cp C c trong rng K . Hm ch c 1250 v Thanh vn c mt, trong khi li c ti 5000 v B tt tham d. Trong s nhng v lnh o i chng B tt, c B tt Di Lc (Maitreya hay Ajita), B tt Vn Th (Manjusri), B tt Qun Th m (Avalokitesvara). Nh vy nhng v B tt d ln d nh u c mt
14 | C h n g 2 : K i n h c G i T r n g G i
ym tr Php hi ny. Ngoi ra cn c hng trm ngn thnh chng t hi quanh c Th Tn nghe Php ngy hm . Lc ny c s c Gi Trng gi (Ugradatta) cng vi 500 quyn thuc thn bng t thnh X V ko n vn an v hi o c Th Tn. Trong s ny, c Gi Trng gi l ngi thng minh nht v l pht ngn vin ca h. Quay qun quanh Bt hm cn c nhng v trng gi ni ting khc nh Cp C c, mt v trng gi m ai cng bit ting. Sau khi thy i chng vn tp, c Gi Trng gi bn chp tay hng v pha Bt v hi rng: Bch c Th Tn, nu c ngi con trai hay con gi no mun pht tm V thng B , hiu c i tha, tin vo i tha, v mun ngi ln c xe ln thc tp gii thot cho mnh v cho cc loi chng sanh, th h phi theo ng li no tu hc? Ni mt cch khc, cu hi u tin ca trng gi l Gii c tu hnh ca hng B tt ti gia l g? Gii c tc l gii lut v php mn tu tp. V vy m kinh ny c tnh cch rt thc t, xy dng mu ngi l tng ca B tt ti gia cng nh B tt xut gia. Kinh rt hay nhng lu nay c rt t ngi .
Phng cch hnh tr ca B Tt ti gia

Bt dy rt k v phng cch hnh tr ca mt B tt ti gia. Nhng vn Ngi dy gm c: Vn Quy y Mt v B tt ti gia trc ht phi th php tam quy, tc l quy y Bt, quy y Php, v quy y Tng. Ba s quay v nng ta ny c Bt ging mt cch rt su sc v chi tit. Quy y Bt l phi thc tm mun thnh Bt, I want to take refuge in you, but I also want to become like you. Con mun c thnh Bt,
c 32 tng trang nghim. Quy y nh vy mi xng ng. Nu ch ni: Con v nng ta Bt v sut v lng kip, con ch c th v ch mun nm o Bt thi th khng bao gi con c th c nh Ngi. Con ch c th l Thanh vn, con ch c th ti a l c qu A -LaHn. Thi y, hnh tr y, theo gio l i tha, cha phi tht s l quy y Bt. Quy y Php trc ht l phi bit cung knh i vi Php, v phi bit cung knh i vi ngi thuyt Php. Phi an tr ni Php, phi thc tp Php, v phi ym tr Php. Tuy nhin nh vy cha . Phi s dng Php nh mt ngun nng lng, mt sc mnh, mt cng c, mt kh trng gii thot cho mnh v cho ngi, v nguyn rng khi thnh o V thng ri, s em Chnh Php ny chia s vi tt c mi loi. mi l tht s quy y Php. Nu ch ci mnh xung v ni con v nng ta Php v khng c mt c nguyn ln no th cha phi l tht s quy y Php. Quy y Tng l phi nng ta vo on th tu hc ca mnh, phi cung knh ngi xut gia, d ngi l Thanh vn. iu ny chng ta phi lm mi c. y l mt kinh i tha, nhng kinh li ni rng khi gp ngi xut gia, ngha l Thanh vn, th khng c khinh nhn, phi cung knh ht mc, vi iu kin mnh phi c c nguyn ln hn ngi Thanh vn. Kinh ni rng du cung knh ngi Thanh vn nhng khng c tm an tr ni con ng Thanh vn m thc tm mun i xa hn, th mi gi l quy y Tng. Chng ta thy trong cu ny c mt ng lc, mt ch mun vn ln. Tuy vy i vi cc Thanh vn, ta phi cung knh ht mc, ti v du sao h cng l i din cho Tam Bo. y l iu khc bit ln gia kinh ny v kinh Duy Ma Ct. Quy y Tng tc l nhn thc rng ngi Thanh vn cng ang thc hin rt nhiu cng c, mnh cng cn ti cng c ca Thanh vn, nhng trong thm tm th mnh mong cu mt ci g ln hn. Tuy vy, v cha t c qu v Thanh vn, cho nn mnh phi thc
hin qu v trc. n khi tm c mt v B tt xut gia xng ng, mnh phi quyt lng nng ta vo v B tt ny. Sau kinh c ni thm rng thn cn cc v xut gia Thanh vn c th nh hng cc v , gip h pht tm B tt v tr nn mt v B tt xut gia, tc l nn khuyn khch h i theo con ng ca gio hi i tha. Thc tp Qun nim K n, Bt dy rng ngi B tt ti gia phi thc tp php qun nim. Trc ht l hc v cc php nim Bt (Buddhanusmrti), nim Php (Dharmanusmrti) v nim Tng (Sanghanusmrti). Sau khi ni v nguyn tc quay v nng ta v thc tp qun nim Tam Bo, Bt ging v ng li tu hc, gi l Thng s hnh. Thng s tc l B tt. y l mt danh t dng trong c -Gi LaVit Vn B Tt Hnh Kinh. Trong c-Gi Trng Gi Hi, khng thy dng ch Thng s hnh m dng ch Thin Trng phu. Trng phu cng nh Thng s, l mt con ngi c rt nhiu ch kh, c ch nguyn ln. Mt v Thin trng phu hay mt Thng s th c quyn thit lp nh ca, t ai, nhng lun lun to dng ti sn theo ng php lut. Khng dng nhng phng tin mua bn khng hp php v khng thng thn lm giu, khng u c, khng bc hip ai. Phi xy dng sn nghip ca mnh mt cch ng php, phi lun lun nh tng n v thng, ngh rng bt c mt sn nghip no cng c th tan v. Khng c c tng bn xn, phi a chung vic chia s ti sn, phi bit cung phng m cha v ym tr gia nh mnh. Sau nn s dng ti sn, t nht l mt phn no , vo cng vic b th cho chng sanh. y l nhng li gio hun rt thc t, khng phi l nhng l thuyt sung. H tr Chnh Php Bt ni rng ngi B tt ti gia, ngoi cng vic xy dng c s ca mnh, phi c th gi gnh vc s nghip Chnh Php. Nu
100% th gi ca mnh xy dng c nghip cho ring mnh th u phi l Pht t, ng ni l B tt ti gia. Nhim v ca mnh l phi gnh vc Chnh Php, cho mi loi, gio ha cho tt c chng sanh m khng bit mi mt. Nhng hin tng v li, l, khen, ch, kh, vui khng lm khuynh ng c ngi B tt ti gia. Mnh c th rt giu nhng khng bao gi kiu mn v phng dt. Lun lun gi gii v thn, khu v . Thy nhng ngi th gii ri m ph gii th khng nn gin, phi thng nhng ngi , n vi nhng ngi gip h hc thm gii, phc hi gii thn v hnh tr gii lut tr li cho vng chi. Lm vic g th khng b b na chng. l mt ngi bit n v bit nh n, l mt ngi khng kiu mn, c gng lm cho ni lo bun ca ngi khc c chuyn ha. Cung knh v tn trng nhng ngi hc rng bit nhiu c th tha hng c tr tu v kin thc ca h. Hc c Chnh Php th khng gi ly cho ring mnh, m phi em chia s cho nhng ngi khc. i vi cc i tng dc lc trong th gian, phi qun chiu chng l v thng. Phi quan nim rng sanh mng ca mnh l v thng nh mt git sng, v ti sn ca mnh nh mt m my. Nu khng cn thn th v con v quyn thuc ca mnh c th tr nn mt nh t ca chnh mnh. Nh vy chng ta thy kinh rt chu o, cn thn, khng mun ngi B tt ti gia sut ngy ni l, m phi h th cng phu, phi thc tp ng hong. Vn tr gii Tip theo, Bt dy rng ngi B tt ti gia phi gi vng nm gii. Gii th nht l khng st sanh. Ngi B tt ti gia phi bit h thn, v phi pht li th nguyn l khng ng ti sanh mng ca bt c mt loi chng sanh no. V vy phi lun lun thc tp lng t bi. Gii th hai l khng trm cp, bc lt, khng c lng tham. Gii th ba l khng t dm, khng tham m theo n sc chung quanh. Gii th t l khng vng ng, v gii th nm l khng ung ru.
Thc tp ni Php Bt dy rng ngi B tt ti gia phi hc thuyt Php, tc l phi chia s kin thc v Pht Php ca mnh vi nhng ngi trong thn xm. Chng sanh khng c lng tin th c lm sao cho ngi ta c lng tin. Chng sanh bt hiu, khng bit n cha m, cng khng bit n ngi xut gia th phi dy cho h c nim tin thng knh cha m v tin tng cc bc xut gia. Chng sanh tht hc th phi lm cho h c hc, ngi ln cng nh tr con. Mc ch ca ngi B tt ti gia l phi iu phc v gio ha chng sanh. Nu ngi B tt ti gia trong thn xm hoc thnh ph ca mnh m khng lm cng vic iu phc gio ha chng sanh th s b ch Bt qu trch. Tng t nh trong thnh ph ca mnh c mt ng thy thuc gii nhng khng ra tay cha tr, cho bnh nhn cht, ng thy thuc s b qu trch. V B tt ti gia cng vy, cho chng sanh trong thn lc ca mnh rn xit kh au, th v khng phi l mt v B tt ti gia. Mi trng gia nh Bt ch cho ta thy gia nh l mt mi trng trong s tu tp c th rt kh. Ngi hc Kinh Duy Ma Ct nn c on ny cho tht k. Khi l ngi ti gia, mnh nn bit rng gia nh c th l ch c mt ca mi th kh no. Tt c nhng nhnh ln, nhnh nh ca u bi kh no u c th pht sanh t trong gia nh ca mnh. B rng buc trong np sng gia nh, nhng cn lnh mnh cha lm, s khng bao gi lm c; nhng cn lnh mnh lm, chng c th b h thi. Nhng chuyn tt mnh ni s lm th khng bao gi mnh thc hin c, v mnh u c gi lm! V ro, con ku, chng hi th lm sao mnh lm c? Nhng iu tt may mn t c th mnh khng d tip tc i theo. Sng trong gia nh, mnh phi lm tha mn nhiu nhu yu ca nhng ngi trong gia nh. Cha m, v con, thn bng quyn thuc i hi rt nhiu s thng nh, i hi cch v khng chng mc, tc l khng bao gi mnh c th lm tha mn c nhng s i hi ca h. i hi
v danh, v li, v ti, v sc. Cng ging nh bin c, nut ht c hng ngn con sng m vn cha thy y nc. Gia nh ca mnh cng vy. Trong bi ta, thy Tng Hi c trch dn on ny, thy vit: Thng nh, ca ci, tham dc khng chn nh bin c nut cha trm sng y. Mi trng gia nh cn c th xem nh mt m la chy, vi gi thi khng ngng, cho nn dp tt ngn la rt kh. Bt ni rng nhng g trong np sng ti gia u l mng manh, nh l git sng, rt d tan v. Nhng cu th non hn bin nghe ra th keo sn gn b, nhng thc tnh th chng ging nh nhng ht sng. Np sng ti gia li ging nh mt git mt, tuy ngt, nhng ch ngt trong chc lt. Ht mt th c nhng git khc, nhiu khi l git ng. Np sng gia nh c th nh mt ci li c nhiu gai nhn, v trong s rng buc c y dy sc, thanh, hng, v, xc. Np sng gia nh em li cho mnh nhiu s lo lng, s hi. Mnh rt s b trm cp, s b nc lt, b la chy, b qun lnh nh vua v.v... Tm li, y l on ni v nhng bt li ca np sng gia nh. Nhng t tng ny khng thy trong kinh Duy Ma Ct. V vy ta phi a ng Duy Ma Ct, cc v B tt ti gia, v nht l nhng c s ch a l thuyt sung, tr v chm chn xung t, c k nhng li gio hun ny. Su php Ba La Mt Tip Bt ni v su php Ba-La-Mt (Paramita): B th, Tr gii, Nhn nhc, Tinh tn, Thin nh, v Tr tu. B th ti vt: ng v phng din b th ti vt m ni, nhng g mnh em chia s cho ngi khc, nhng th mi ch thc l ca ci cn li ca mnh. Ti sn cn gi trong nh, khng hn l ca mnh. Khi cho tc l mnh u t vo s an ninh v hnh phc ngy mai ca mnh. Nhng ca m mnh b th s cn mi , v mnh khng cn phi gi gn chng. Ngc li, nhng ca m mnh cha b th
th mnh phi ct gi, nhng khng chc mnh gi c chng trong i ny, ng ni n i sau! Khi v B tt thc tp b th nh vy th ba ni kt ln nht trong con ngi ca h, tc l tham, sn v si, s cng ngy cng tiu mn i. V khi b th chn tht, mnh s khng b vng mc, khng c tm tham m, cho nn ni kt v tham nh i dn dn. Khi b th mnh c lng thng, nng lng ca tnh thng s lm gim i nng lng ca gin hn. Trong khi tm t bi s lm tiu mn nim sn hn ca mnh. Ngoi ra, khi b th hi hng n o gii thot th khi si m ca mnh cng ngy cng nh li, v t t n bin mt i. i vi thn bng quyn thuc: Bt cn ni n thi ca ngi B tt ti gia i vi cha m, v con, v bn b ca mnh. Bt dy rng cha m ca mnh i ny c th khng phi l cha m ca mnh trong nhng i khc. Bn hu cng vy. Bn hu lc vui khng phi l bn hu lc bun. Con ci cng tng t. V th ng v cha m, v v con, v thn thuc m to ra nhng nghip bt thin, nhng c nghip cho i ny v cho i sau, d cho nhng c nghip nh nh l mt si lng hay mt cng c. Thc tp Bt Quan trai Bt dy rng ngi B tt ti gia phi thc tp Bt quan trai gii. Thnh thong phi t chc ngy chnh nim v con mnh c dp c tu hc. Thn cn ngi hin Ngi B tt ti gia phi bit thn cn cc bc Sa mn c c hnh. Khi c thy th mnh phi c tm th tr tnh gii, c thi cung knh i vi thy, ng c soi mi tm li ca thy khinh nhn. Nu thy mt v xut gia Sa mn vi phm gii hnh, th mnh vn phi cung knh. Ngc li nu ni ti ch quy y Bt v quy y Php thi, cn Tng th v phm tc qu nn ti khng quy y, th v Sa mn
phm gii s khng c c hi tr v con ng tu tp. Thnh ra s cung knh ca mnh l mt duyn lnh, mt iu kin gip v Sa mn phm gii kia tr v cng v Tng Bo ca ng ta. V vy ngi B tt ti gia phi c thi trng Tng. i vi mt v kht s phm gii, mnh phi c lng thng xt, phi ngh rng s d ngi y phm gii l v c nhng ni kt qu ln v cha c ngi gip tho g. Tnh tht h khng c phm gii. V vy mnh nn thng ngi phm gii ch ng nn cng kch. Khi mt v B tt ti gia i vo tu vin, gp nhng ngi xut gia th phi lm l trc khi vo. Phi quan nim rng y l ni thc tp ba cnh ca gii thot Khng, V tng v V tc. y l ch thc tp T, Bi, H, X, v nn pht tm rng xut gia l cung cp cho mnh nhng iu kin thun li thc hin c vng B tt. V vy ngi B tt ti gia phi c c nguyn c xut gia. Phi ch n nhng cu ny th mnh mi hiu c nhng kinh khc. Ti gia th c nhiu trn nhim, c nhiu s tri buc, trong khi xut gia th c nhiu t do, nhiu thnh thi, v c nhiu c hi thc tp ch nguyn ca mnh. Hai np sng Tip theo, Bt so snh np sng ca ngi ti gia v ngi xut gia. Mt cu mnh cn nh: Ti gia l cn bn ny b, xut gia l sang b bn kia. Khi mt v B tt ti gia i vo trong cng ng xut gia th phi qun st cng c ca cc v xut gia. Ngi no hc gii, ngi no thuyt php gii, ngi no nghim tr gii lut, ngi no c khuynh hng A-hm, ngi no c khuynh hng B tt, ngi no thiu dc, ngi no tri tc, ngi no bit mc y o n gin, ngi no ta thin sing nng, ngi no chp tc sing nng, mnh phi tm nhn v thy c nhng iu . i vi ngi c nhng hnh nh vy, mnh phi ci u knh ngng. Nhng ngi khng gii iu ny hay iu kia, mnh khng nn c ngh ch trch. Khi mnh nhn thy s c mt ca mt ngi xut gia m c tm nim B tt th phi c gng gn gi ngi v tu hc theo su php Ba-La-Mt vi ngi . Nu c nhng v xut gia cha thy
c v tr ca mnh, y c ngha l cha quyt nh c nn tip tc con ng ca Thanh vn hay nn theo nhng thy c t tng i tha, th mnh phi xen vo, gip h, v phi khuyn v xut gia pht tm B v thng. Ni r ra l mnh phi gip ngi pht khi t tng i tha. Khi thy cc v xut gia cnh tranh nhau, tha kin nhau, khng ha hp vi nhau, th phi em c thn mng mnh ra ha gii cho cc v , ch khng th lnh xa, quay lng li vi h. Cc v B tt ti gia khi thy cc v xut gia b bnh th phi ht sc chm sc cho nhng ngi c lnh bnh. Sau khi Bt ni xong, c Gi Trng gi v cc trng gi khc ly Bt v mt s xin c xut gia. Bt bn dy B tt Di Lc lm l th pht cho h. Theo kinh th c 9000 v trng gi xin th gii xut gia ngy hm , v c ngn v trng gi khc, tuy khng xut gia nhng pht c tm V thng B , tc l c khuynh hng theo o Bt i tha.
Np sng ca mt B Tt Xut Gia

Sau c Gi Trng gi tha rng: Bch c Th Tn, Ngi ni v cng c v nhng kh khn ca cc B tt ti gia, by gi xin Ngi ni v phng thc tu hc ca cc v B tt xut gia. Nh vy trong s nhng v xin xut gia khng c c s c Gi. ng c cm tng mnh khng cn phi xut gia v ngh rng khi tip tc np sng ti gia, mnh cng c hy vng lm c nh nhng ngi xut gia. Trc ht, Bt dy rng mc ch ca vic xut gia l thc hin tr tu, ly tr tu lm s nghip chnh ca mnh. Chng ta c cu Duy tu th nghip trong kinh Bt i Nhn Gic, c ngha l ly tr tu, ly s gic ng lm s nghip ca i mnh. Bt ni s nghip tr tu , ngi xut gia khng c chn ch m phi thc hin ngay. V nh c ngi i khn u m khn bc chy th ta phi dp tt
ngn la ngay. l thi ngi xut gia cn c i vi s nghip tu hnh ca mnh. Ni chung ti Vit-nam ch c ph n mi thng i khn, cn n ng ch i khn ng khi c l lc. Ngc li n- hu nh ai cng i khn nht l n ng. Khng hiu v sao m thnh tho ng khn i u ca h b bc chy, v tc h cng b chy theo! Nu khng cha gp th tnh mng s b nguy hi. Bt dng hnh nh ny nhn mnh mc khn cp ca vic thc hin tr tu trong cuc i tu hnh ca ngi xut gia. Dp tt la trn u ch Hn gi l cu u nhin. Nguyn cu l: i chng ng cn tinh tn nh cu u nhin, ngha l i chng mt lng tinh tn (tu hc) nh ang dp tt ngn la trn u ca mnh. Sng bnh d Bt dy rt cn thn v cch sinh hot hng ngy ca B tt xut gia. c im ca kinh ny l ch rt thc t. Trc ht Bt dy v bn vn : Cm n (m thc), o mc (y phc), thuc men (y dc), v ch (nga c). Ngi B tt xut gia phi c mt np sng bnh d, ng n bn nhu yu qu mc. Danh t Bt dng l tri tc. Tri tc tc l bit , mnh ch cn ch khng cn p, cn sang. Nu hi thiu th khng bun, khng luyn tic, khng tham m. Ngi xut gia phi bit rng nu mnh d dt qu v bn phng din th c hi cho cuc i tu hc ca mnh. Bt i vo tng vn : 1. m Thc ng v phng din m thc, Bt khuyn ngi B tt xut gia ng b hnh kht thc. Kht thc c th gip mnh tip xc vi qun chng, gip mnh thc tp c o gii thot, gip mnh nui dng c tnh khim nhng v tinh thn trch nhim ca ngi xut gia. i tu m c sn mt trng mc trong ngn hng, khng cn n ai ht, th lc mnh khng tu c. Thi nay c nhiu ngi
thit k s i tu ca h nh vy, h lm cho c mt s tin, cho vo trng mc ri rt ra t t tu! Tu theo kiu th khng bao gi thnh. Trong khi kht thc, lc ng trc mt nh ngho hay mt nh giu i cng dng thc n, mnh bit rng s tu hc ca mnh c dnh lu n ngi , v ngi cho mnh cm, c -ry hay khoai lang, mnh c thc rng ngi kia ang chia s phn cm ca h cho mnh. V vy khi n cm mnh c thc trch nhim, mnh thc rng nu th ch ny khng c quy y Bt, Php, Tng, khng c an lc, khng c thanh tnh, th ti nghip cho h qu, v mnh khng lm trn bn phn ca ngi xut gia. V vy khi mun n vi mt tm yn n, khng bn khon th mnh phi lm th no cho ngi n vit ny c li lc nh s tu hc ca chnh mnh. Kinh ni rng: C ai b th cho ti n th ti phi lm sao khin cho h c an tr ni ba php quy y, lc ti mi n cm mt cch thanh thn c. Vi nhng ngi khng cng dng cho ti, c th l v thnh kin, hay v bn xn, th ti cng phi pht sanh lng i bi i vi h. Nu ti gin h, ti cho h l ngi khng bit g ht v Tam Bo v ti khinh ght h th ti cng khng c c hi lm pht trin lng t bi v s hiu bit trong ti. Khi nhn mt bt cm hay mt c khoai, ca mt ngi ngho hay ca mt ngi giu, t nhin mnh nhip phc c tm ng mn ca mnh. Tri li nu mnh khng nh h, v v h cung knh mnh qu ng, th mnh s c tng l h cn mnh v mnh khng cn h, lng ng mn ca mnh s tng ln rt mau. Trong thc t, ta thy rt r iu . Nu ngi Pht t ti gia cung knh ngi xut gia qu ng, th v xut gia s b h hng. Trong cc php kht thc do Bt dy, c mt php gi l th kht thc, ngha l n ng kht thc trc nh ny ri mi n nh kia, khng c b st nh no. Nu ngh rng nh ny cho n khng ngon, mnh c th b qua hay ch ngng mt pht ch khng ng i nm ba pht
nh thng l, nh vy l s c ti v khng theo php th kht thc. Trong np sng hin ti ca ngi xut gia, chng ta nn suy ngm v chuyn ny. Nu chng ta da qu nhiu vo ngi n vit th s c hi, ti v h s khng cho chng ta c hi c th i mi ng li tu hc, nht l khi h l nhng ngi qu bo th. Ngi c s khi cng dng, c th c nhng i hi rt k l, nu chng ta khng tha mn c nhng i hi ca h th c th h khng cng dng na, v nu ta l thuc vo h qu th ta s hng i tu. V d khi cng dng, h ch mun chng ta cu an, cu siu, a m, v lm nhng cng vic chim ht th gi tu hc, khng cho ta an c nhp h. Nh vy lm sao ta tin tu c? Ngc li nu khng p dng li Bt dy, th cng hng. V vy chng ta phi tm mt con ng trung o, tc l vn da trn ngi c s, nhng phi da nh th no ng mt ch quyn ca Tng on xut gia. l mt ti php m rt quan trng cho tng thn xut gia. 2. Y Phc Trong kinh ny khi ni v vn y phc, Bt dng danh t hoi sc. Nhng sc o m ngi xut gia mc phi l hoi sc, khng le lot, khng lng ly. Khi mnh khoc o xut gia v chic o mang mu hoi sc, n s to nn s mn chung v cung knh cho loi tri, loi ngi, v loi A-tu-la. V vy m hoi sc n c v p ring ca n, c gi tr ring ca n. 3. Thuc men Lut tng (Vinaya-piaka) c ghi li Bt dy v nhng phng cch cha tr khi b bnh. Cc thy ch c dng nhng th y dc thng thng, gn vi thin nhin nh cc th cy c (dc tho), nc tiu hay phn b. Tr khi au tht nng mi c s dng cc loi du, b, ng hay sa.
Qua nhng li gio hun , chng ta thy bn ca Bt l to mt np sng n gin, gn vi thin nhin, v bt l thuc vo vt cht cho tng on, hu gip cho i sng tu hc ca ngi xut gia d dng tng tin. Ngy nay, l tt nhin chng ta c th ci bin nhng iu ny cho hp vi cuc sng ca x hi mi. 4. Ch K n Bt ni rng ngi B tt xut gia khng nn b ch trc tnh ca mnh. Ch trc tnh l tu vin, trong c iu kin ca s thanh tnh, ca s vng lng, l chn A-lan-nh. Bt nhn mnh n iu ny, v mt ngi xut gia, du l xut gia trong truyn thng B tt cng phi c tr ch vng lng, thanh tnh. Chnh mt ni thanh tnh nh vy mnh mi c th tp luyn c o l v ng, t ti v khng b i nhim. Nu trong xm lng, trong thnh ph, mnh s kh thc tp v ng, t ti v khng i nhim. Chnh nh khung cnh thanh tnh v an lc mnh mi c th thc tp c chnh nim mt cch d dng, v ni khng c nhiu chng ngi. Kinh ni rng khi c tr v tu hc nhng ni trc tnh, s c nhiu li ch, cho nn v B tt xut gia trn i chng xa la ch trc tnh ca mnh. Nu phi i v thnh ph mi c nghe Php, hoc nu cn i thm Ha thng tc l thy bn s ca mnh, hay phi i thm mt ngi thn, hoc l mt bc thy b bnh, v bt buc phi i vo thnh ph, ngi B tt xut gia nn ngh rng v duyn s m ti phi n nhng ni ny, nhng ti nay ti s tr v ch trc tnh ca ti. Tuy vy Bt cng dy rng khng phi c ch vng v mi thc s l mt v Sa mn. i khi ni vng v, nhng trong tm khng thc s vng v, tc l thay v sng mt mnh th mnh li sng hai mnh! Tuy ch kh ho c gy, khng c x hi ng c, nhng mnh vn mang trong tm s c mt ca ngi th hai. Ngi th hai ny khng hn phi l mt ngi. C th l mt d n, mt mong cu. Trong kinh Bt gi l trng hp ngi sng hai mnh. Xin i
chng c cun kinh Ngi Bit Sng Mt Mnh thy r hn v gio l ny. Tm s hnh tr chn chnh Su php Ba La Mt ch vng v m mnh khng iu phc c tm mnh, th mnh s khng vng chc, khng trc tnh. Do ni trc tnh, mnh phi thc tp nhip nim, phi thc tp con ng tm s hnh tr chn chnh, gi l Bt chnh o (Aryastangikamarga). Trong khi thc tp nh vy, mi giy pht ca i sng hm cha c su php Ba la mt. Su php Ba la mt (Paramita) c thc hin cng mt lc trong mi giy pht ca i sng. Khng phi thc tp b th xong ri ti mi thc tp tr gii, ti v tr gii cng l mt s b th. Nu mnh sng vng chi theo gii lut tc l mnh b th cho ngi bng np sng Chnh Php ca mnh. Ngi ta thy mnh khng t dm, khng ung ru, khng ni di, nn h c hng ci phong thi, ci np sng gii thot , tc l ngi ta c hng b th. V vy su php Ba la mt phi c thc tp cng mt lt. y Bt cn dy rng v B tt xut gia phi thc tp ba cnh ca gii thot l Khng (Sunyata), V tng (Animitta), v V nguyn (Apranihita). Khng ting Anh l Emptiness, V tng l Sightlessness v V nguyn l Aimlessness. T Y Bt cng dy v phng php thc tp T Y. T y l bn s nng ta, bn nguyn tc cn c. Th nht l Y Php, bt y nhn, tc l nn cn c vo Php m khng cn c vo ngi. i khi c mt ngi c nhiu kin thc v gio Php. Nh mt may mn no h c hc, c nghe v c hiu, nhng ngi cha c kh nng thc tp, v vy np sng ca ngi cha phn nh c gio php m ngi ni. Trong trng hp nu mnh bo rng ng ta sng b bi nh vy th lm sao m dy mnh c, th mnh mt i mt c hi hc hi gio php t ng ta. Tuy b bi nhng c th nhng gio php ng bit rt qu,
do mnh phi chu ng con ngi ca ng m gn lc ly phn tinh ba, nhng hiu bit, nhng gio l m ng hc c. C th mai kia nh ht ging gio l m ng bng tnh, ng thc tp. Hin gi th ng cha thc tp, ng hc ni cho vui, ng hunh hoang chng t ng ta gii gio l vy thi. i vi nhng ngi nh vy mnh phi cn thn, ng gt h qua mt bn, v ni rng ng ny ch l gio php l thuyt, nhng cha c gio php thc tp. Ni khc i, y php bt y nhn l mnh hy nhn vo Php m ng qu chp vo ngi ni Php. V d nu ta bit trong thng rc hi v d kia c ln mt vin kim cng, th ta phi chu kh bi xi ly cho c vin kim cng , ch khng v hi d m em n i. i khi ngi l mt ngi rt kh chu, ngi vi h chng 15 pht l ta c th ni cu, mun h mt ci. Tuy vy nu ngi y c mt d kin no v gio l, th mnh phi chu kh ngi nghe. V tiu chun Y Php bt y nhn ny chng ta phi cn thn. ng thy m khng thc hnh nhng iu mnh dy th hc tr kh c nim tin. Khi lm thy ta phi dy bng thn gio tc l dy bng cch sng hng ngy ca chnh mnh. Tuy nhin nu chng ta i hi phi c thn gio tht th c l kh tm ra thy lm. i khi ta khng nn v ng thy lm sai m mt nim tin ni Bt. Th hai l Y liu ngha kinh, bt y bt liu ngha kinh, tc l hy cn c vo nhng kinh liu ngha m ng cn c vo nhng kinh khng liu ngha. Liu ngha kinh l kinh din by chn l tuyt i, chn l ng mc. Bt liu ngha kinh l nhng kinh phng tin, ch ni v chn l tng i, cha ng mc. V cn c, c ngi cn chn l na vi mi tu c, a ra chn l ng mc th h khng theo ni. Mnh phi nm cho c, hiu cho r cc danh t liu ngha v khng liu ngha. Trong ba tng Kinh, c nhng kinh khng liu ngha. Khi thy nhng kinh khng liu ngha, mnh ng ln n rng kinh ny khng ph
hp vi chn tinh thn o Bt. Khng nn ni, khng nn ngh nh vy, ti v c th nhng kinh u c ni ra dn dt nhng ngi mi bc chn vo o. Tuy kinh cha phi by ngha l thm o ca Bt, nhng n c tc dng a ngi ra khi vng bn hin ti. Mnh ch cn ni y cng l kinh Bt, nhng l mt k inh cha liu ngha, th tc khc trong lng mnh c hoan h. l thi rt rng ri ca ngi Pht t. Khi thy hai kinh ni khc nhau th mnh phi chn kinh liu ngha. nim v kinh liu ngha v kinh khng liu ngha i i vi nim hai s tht gi l nh . Nh l hai s tht: s tht tng i v s tht tuyt i. S tht tng i cng l s tht, nhng n khng phi l s tht su sc nht, n l s tht na vi, nhng n rt quan trng. S tht tuyt i l s tht tng ng vi liu ngha, danh t Pht hc l chn (Paramarrthasatya), cn tc (Samvrtisatya) l s tht tng i, cng l mt th s tht. V d trong mt cn nh, ngi ta thng mun th Pht tng trn, ng tng di, ti v nu th phng tng di, i ng nm ngi tng trn th c cm gic mang ti. l mt s tht m nhiu ngi tin theo, nhng l mt s tht tc . Mnh tin rng mnh di v th Bt tng trn, nhng khi tri t quay ngc li, th mnh trn m ni th phng li bn di. Thnh ra nim v trn v di l mt nim tng i. ng v phng din s tht tuyt i m ni th khng c trn m cng chng c di. Tuy vy tc cng rt quan trng v i lc mnh khng th b qua. Hm c hai thy tr t mt thin vin, i xe la t Saigon ra Nha trang. Theo truyn thng ca thin vin, thy phi nm ging ng trn, v khng l mt thng ta li nm di cho ch tiu leo ln trn cao nm? H tnh nh vy v ch tiu rt vui v khi phi leo. Ring thy th hi ngn v gi lm khm m phi leo cao, l tu chy lc l, thy rt xung th nguy qu! l trng hp hai thy tr theo tc m hnh s. Sau ny nu c dp i xe la, ti s ni vi th gi rng: Thi con leo ln trn kia ng gim thy i. i vi ti th vic trn di l thuc v vn s thc tng i. Nu c hai cng
hiu c iu th tr nm ging trn khng c mc cm v thy nm ging di cng thy an nhin. Tuy vy, nu trong toa xe c nhiu Pht t v h cha nm c chn l khng trn khng di, th thy tr mnh vn phi lm theo tc , nu khng th s b th gian m tiu. Tc c khi c gi bng danh t th gian tt n. Chn cn gi l nht ngha tt n. Tt n ting Phn l Siddhi. Tt n c bn loi m mnh s hc trong kha hc Pht Php cn bn. Th ba l Y ngha, bt y ng, tc l cn c vo ngha l, ng b kt vo ngn t. Mt ngi hc tr gii phi thy c ngha l np ng sau cc ch v vt qua khi ngn t. Nu b kt vo ch nhiu qu, mnh s bin thnh n l, mnh phi thng minh. iu ny rt quan trng. Ch ngha v nim l nh tng ca s tht, khng l t thn ca s tht, khng l bn cht ca s tht. V d khi tri nng, ra sn nhn xung t chng ta thy bng cy B hin r. Thy bng cy B , ta bit c mt cy B cnh . Ch cn ngng mt ln l thy c t thn cy B . Nh vy cy B c hai thn, mt l nh tng ca n do mt tri chiu xung mt t, hai l t thn cy B , v mnh phi nhn ln mi thy c. Cng nh chic my bay ang bay qua, nu khng nhn ln tri th mnh ch thy bng mt chic my bay ang bay di t. Nu tng l mt chic my bay tht, ang bay di t th ng l mnh khng thng minh cht no! Nu thng minh, mnh bit trn tri ang c mt chic my bay, ch cn ngng ln l mnh c trc tip i din vi tht tng ca chic my bay . Cng vy, mi vt th u c hai phn, mt l nh tng, hai l bn cht. Chn l cng vy, chn l nh tng lm bng ngn ng v nim, chn l bn cht phi trc tip kinh nghim mi thy c. Bt v cc v B tt, nhng ngi t ng th h chng nghim chn l bn cht. Khi cc Ngi din by bng ngn ng, bng nim, th iu m chng ta tip nhn c ch l chn l nh tng. Nu c chp th mnh ch tip nhn c nh tng m thi. Nu thng minh, mnh
s theo nguyn tc y ngha bt y ng v mnh cng c th t ti chn l bn cht. Mt hm c hai thy ng ngoi sn chi. Mt thy thy con chim bay qua p qu, bn ni: Ny thy nhn xem, con chim p qu! Thy kia ang bn sa li gng king, khi nhn ln th khng thy con chim u c, bn hi: Thy ni chim p m ti c thy g u? Thy n ni: Tht m, va c mt con chim rt p bay qua. Thy kia nht nh khng tin d thy n c gii thch g i na th cng khng lm sao tha mn c thy kia. Tt c nhng iu u l ngn ng, u l nh tng. Do khng phi tip xc c vi ngi gic ng l mnh tip nhn c bn cht ca gic ng. Mnh phi mn tip lm, phi c c hi lm mi c th tip nhn c. D mnh c vi ngi nm mi nm i na, nhng nu mnh khng c c hi, khng c ci mn tip, th cng nh khng. Th t l Y tr bt y thc, tc l nng vo tr tu m ng nng vo kin thc, bit em ci tr ca mnh tip xc vi s tht. Thc ny l nhn thc hoc l i tng ca nhn thc. Ci nhn thc ca chng ta thng b che lp bi tham dc, bi sn hn, bi si m, cho nn em nhn thc ra chng nghim chn l th ta lm mo m chn l. V vy ta phi tm cch tip xc vi chn l bng tr tu ch ng dng kin thc ca mnh chng nghim. Tr ting Phn l Prajna thc l Vijnana. Tr tc l trc tip, khng qua trung gian ca suy lun v khi nim, v khng b ngn cch bi tham lam, gin d, si m, kiu mn. Phi bit s Bt dy rng nhng v B tt xut gia, v s m tm ti nhng ch thanh vng. Tc l cc v B tt xut gia cng bt u nh mt ngi thng, mt ngi vi tt c nhng yu ui, nhng khuyt im ca mnh, v vy phi bit s. Bit s cuc sng thnh ph, bit s ch ng o no nhit, nhiu phin no. V bit mnh cn yu, d b ko theo nhng thi h tt xu ca m ng, cho nn mnh tm ti mt ch tnh lng, trong khng c nhng thi h tt xu.
Trong chn n o no nhit, mnh thn cn vi nhng ngi nhiu tham, nhiu sn, nhiu si, nhiu phin no, nhiu c t, nhng k xu c, nhng bng ng, nhng ngi la o, gt gm, bo ng, nhng chng trnh truyn hnh, nhng phim nh cha ng bo ng, khiu dm. V B tt phi bit s nhng th ng ti tm v gieo trng thm vo tm thc nhng ht ging cha y c t. Xa lnh nhng c tri thc thn cn nhng thin tri thc, dng th gi ca mnh mt cch thng minh vo s tu tp, ng nh mt th gi vo nhng chuyn khng u, ph lng cuc i ca mnh. Phi bit khng s K n Bt ni rng: Sau khi B tt xut gia hc bit s, B tt xut gia cn phi hc bit khng s. B tt xut gia nu thc tp qun chiu v v ng, khng cn chp ng th s t c kh nng v y, tc l khng cn s hi na. Nu mnh ph c ng chp th tt c nhng vng mc, nhng vng tng, nhng tham m ca mnh u tiu tn, khng cn g cho mnh phi s hi na c. Nu nhng ngi ch thanh tnh v khng c ng tng, tc l khng c tri gic v ng, th ngi mi thc l ngi ang ch trc tnh. i vi nhng ngi nh vy, phin no khng lm cho h no lon, nim v phin no cng khng lay ng c h. Bt dy rng nim v Nit bn cn khng lm cho mnh lay ng c, hung h nim v phin no. Nu s phin no m ch ch tm mun t cho c Nit bn, th mnh cng ang b mt iu lm lung lc, l ci nim mun vo Nit bn cho sm ko mt qu! Con ng ca v B tt xut gia l con ng ca gii, nh, v tu. B tt phi theo trnh t gii, nh, tu m tu hc. V B tt xut gia phi bit tm t ca thy mnh. Thy mnh c mt c mun, c mt trng ch no mnh, mnh phi thy cho c ci tm ca
thy, m c gng lm theo. Nu mnh lm c iu m thy trng ch mnh, l mnh biu l tm knh tin ca mnh i vi thy mt cch su sc nht. Tm tu hc V B tt xut gia phi c tm tu hc. Bt k ngi no c th dy mnh, d ch mt iu rt nh trn con ng tu hc, mnh cng phi cung knh tip nhn. V d ch l mt bi k bn cu, trong cha ng qu trnh tu hc gii, nh, tu th mnh cng phi cung knh nh cung knh thy mnh vy. Tr gii Tip theo Bt dy v gii. Bt ni rng gii, nh, tu l con ng tu hc ca B Tt xut gia. Gii, nh, tu phi c thc tp trn c ba phng din thn, khu v . y l mt on kinh rt quan trng, v chng ta bit trc gio hi ch c gii ca ngi Thanh vn v ca ngi ti gia m thi. Ngha l ch mi c mi gii ca ngi tp s lm kht s, 250 gii ca ngi kht s hay 380 gii ca ngi n kht s, v nm gii ca ngi ti gia. n khi t tng i tha pht khi ngi ta mun c mt np sng i tha c lp, vt ln trn thi c chp ca ngi Tiu tha, nn ngi ta phi tinh luyn ra gii lut ca i tha. y l giai on m gii lut i tha c hnh thnh. Nhng phi i n nhiu trm nm sau chng ta mi thy gii lut ca i tha thnh hnh r rt trong kinh Phm Vng. Kinh Phm Vng c hai vn bn, mt l kinh Phm Vng ca Pht gio Nguyn thy, v mt l kinh Phm Vng ca i tha. Gii i tha nm trong kinh Phm Vng i tha. Trong kinh Phm Vng ca Pht gio Nguyn thy, chng ta c nghe ni n 62 kin chp ca ngoi o. Trong kinh Phm Vng ca Pht gio i tha chng ta thy c gii B tt. Mi cho n u th k th t th gii B tt mi c c s vng vng trong cc tu vin ti
Trung-hoa. Trc khi c gii lut th phi c quan nim c bn v gii lut, tc l gii lut c cn c vo nhng nguyn tc no. Ta c th ni rng quan nim v gii trong i tha trng thnh t t. Ni n gii i tha tc l ni n gii B tt ca c ngi xut gia ln ti gia. Nhng t tng v nhng ht ging ca gii i tha c sn trong kinh Hoa Nghim, thuc kinh i tha t mt, xut hin trc kinh Phm Vng. Theo quan nim ca i tha, th gii c hai giai on: bit th, v tng th, v gii gm c ba nhm: Nhip lut nghi gii, Nhip thin php gii, v Nhiu ch hu tnh gii. Bit th l tip nhn gii bo v cho ring c nhn mnh. i vi ngi xut gia lc bit th trc ht mnh phi tip nhn: Nhip lut nghi gii. Nhip lut nghi c 10 gii ca ngi tp s (tc Sa di v Sa di ni), 250 gii cho kht s, v cn thm trn 100 gii na cho cc v n kht s. l nhng gii c mc ch gi mnh trong vng lut nghi. Nhip c ngha l thu tm li, tip nhn vo trong ngi ca mnh, a vo trong vng nh hng ca mnh, mnh tr nn mt vi ci , n c nh hng trn mnh v mnh c nh hng trn n. Nhip l mt ch rt c bit trong Pht gio. Sau ny khi hc n Kinh Thng Man (Srimala-sutra) ta s thy danh t Nhip th Chnh Php, tc l ng nht mnh vi Chnh Php, em Chnh Php vo mnh mnh v Chnh Php l mt, Chnh Php c nh hng trn mnh v mnh c bn phn vi Chnh Php. Ting Anh mnh tm dch l Embracing. Mc ch ca nhng gii ny l ngn nga, khng cho mnh i lm ng, gy ti li, gy kh au cho mnh v cho ngi, ng thi bo v cho s t do ca mnh. H phm gii l mt t do. Ngi ta thng ngh rng gi gii l mt t do, nhng k thc khi khng gi gii mnh mi mt t do. V d khi ung ru say th mnh u cn t do na? Mnh b ru sai khin, lung lc, mnh u cn ch quyn? Khi chy theo t dm cng vy, mnh u cn l con ngi t do? Mnh chy nh mt con
v, n ku u mnh chy . C bc cng tng t. V vy m gii gip bo m t do ca ngi tr gii. Nhip thin php gii l nhng gii thu nhip cc iu lnh. Nhip lut nghi l khng lm nhng iu xu. Nhip thin php l lm nhng iu tt. Nh vy hnh tr nhip lut nghi gii th khng gy au kh, m hnh tr Nhip thin php gii th to c hnh phc. Mt bn ng v phng din tiu cc, mt bn ng v phng din tch cc. i vi i tha th gi gii khng phi ch thc tp v mt phng din m . i tha a ra mt quan nim rt mi v gii: Nu gi nhng gii iu ng gy au kh th rt ng, l iu cn lm, nhng vn cha . Phi lm nhng iu tt, tc l phi hnh tr Nhip thin php gii th mi c. V d khi khng st sanh, mnh ch gi c Nhip lut nghi gii. Nu khi c th cu c ngi m mnh khng cu th mnh phm Nhip thin php gii. Mt v t kheo c th ni rng ti khng git cho nn ti khng phm gii, tuy nhin i vi mt v B tt th nu c c hi cu ngi m mnh khng cu tc l mnh phm gii. Chia ra nh vy l cho cc v Thanh vn thy r hn, k thc cc v Thanh vn cng thc tp Nhip thin php gii trong cuc sng. y cc T ch mun nhn mnh hn m thi. Nhiu ch hu tnh gii, tc l em nhng iu li lc li cho tt c cc loi hu tnh. Hu tnh l nhng loi c cm th v tri gic. Ngi xa ngh rng h bit nhng loi no c cm th, loi no khng. Ngy nay ta thy rng c nhiu loi m cc nh khoa hc khng bit chc l c hay khng c tri gic. Lm sao mnh bit cy c, si khng bit au? ("Lm sao em bit bia khng au?" - Trnh cng Sn) Tm li gi gii B tt l chng nhng khng lm nhng iu c, m cn phi lm nhng iu lnh, v trong tm lun lun c nguyn thc hin nhng iu c an lc, c hnh phc cho tt c cc loi hu tnh.
Tt c nhng gii iu ca B tt u c cn c trn ba nhm gii , gi l Tam t tnh gii. Tnh gii ch c ngha l gii, v trong bn cht, gii l thanh tnh. Tam t tc l ba trung tm, ba nhm gii: Nhm Nhip lut nghi, nhm Nhip thin php, v nhm Nhiu ch hu tnh. Khi u, lc mi xut gia mnh bit th, tc l ch th nhm gii th nht, v th trc mt i chng, c hi ng truyn gii ng hong. Sau mnh phi tng th tc l phi th thm hai nhm gii cn li. Nh vy tng th l th c ba nhm gii, cn bit th l ch th nhm gii u. Khi th gii, ta lun lun phi bt u t nhm th nht, tc nhm Nhip lut nghi gii. iu ny c ngha l thi vic th gii B tt xut gia cha phi l mt php thc tp ph thng. Tng th l trng hp rt him c. Trn thc t, trong s mi hay mi lm tu vin mi c mt tu vin trong mnh c th nhm gii th hai v th ba. V vy kinh cho ta thy rng bit th l cn bn ca cc v t kheo v t kheo ni ngy xa cng nh ngy nay. Tng th c hai loi: Tng tha c l t ngi khc m mnh c c gii th. Khi gp nhng ngi c gii th i tha, mnh n qu v xin nhn gii t h. Nu chp thun, h s l hi ng truyn gii cho mnh. Trong trng hp mnh nhng ni khng c cc thy ang thc tp i tha, mnh c th T th c, tc l mnh i din vi Tam Bo, v pht nguyn th tr nhm gii th hai v th ba: Con c tip nhn Nhip lut nghi, gi y xin Bt, Php, Tng cho con tip nhn Nhip thin php v Nhiu ch hu tnh gii. Nh vy l mnh cng th gii th. Ngy xa thng l vy. Ti v khng phi u cng c iu kin truyn gii. iu quan trng l tm ca mnh. V vy m ta c danh t Tm gii. B tt th cn c vo tm nhiu hn l vo ngoi cnh. Cng trong tinh thn gii th i tha, tuy B tt gii cha hnh thnh r rng nhng ng li v tinh thn r rng, gi l tinh
thn Khai. Trong kinh u-Ba-ly Hi, tc l Hi th 24 ca kinh i Bo Tch, chng ta thy danh t Khai gii xut hin. Theo ch ti thy th kinh u-Ba-ly tuy c v cng thi vi kinh c gi Trng Gi, nhng c th xut hin khng lu sau kinh c Gi. Trong kinh in chng ta c cc danh t Khai, Gi, Tr, Phm. Khai l m ra, c ngha l cho php lm ch khng cm. Tc l c nhng trng hp mnh c th lm m khng phm gii, v d mnh ung ru hay mnh ni di. Ti sao vy? ti v c nhng trng hp trong nu mnh khng ni di, mnh s gy au kh. V d c mt ngi trn di gm ging mnh, v mt ngi khc i tm git. Nu c gi gii v mnh ni: C, n ngi di gm ging ca ti, th tuy l mnh ni s tht, nhng s tht gy au kh, mnh lm mt mng ngi khc! Trong trng hp mnh phi c thng minh thc tp Khai, tc l mnh c quyn ni di. V vy B tt i lc c th ni di c, cn Thanh vn th khng c quyn ni di v h cha t hiu bit. ng v phng din l lun m xt th gn nh Thanh vn theo hnh thc ch ngha, cn B tt theo ni dung ch ngha. Nhng ti tin rng trong gii Thanh vn cng c rt nhiu ngi thng minh, khi thc tp chnh nim h cng bit lc no cn ni ngc li m h vn khng c cm tng mnh phm gii. Nh vy ht ging i tha cng c trong nhng ngi Thanh vn. V vy mnh ng coi thng Thanh vn v ngh rng h ch theo hnh thc ch ngha. Gi (Preventive, Prohibitive) tc l ngn nga, khng cho mnh ri vo ch lm li, gy au kh cho ngi v cho mnh. Theo tinh thn i tha th gii Tiu tha ch c kh nng gi thi. i tha i khi i xa hn v ni rng mt ngi n c th dng nhan sc ca mnh, dn d nhng chng trai hiu sc, a h t t vo con ng tu hc, ngha l dng phng tin quyn xo, v nh vy s dng m nhn k cng c th c gi l khng phm gii.
Sng ti gia, hnh tr gii xut gia

Sau khi hi v np sng ca nhng v B tt ti gia v B tt xut gia, c Gi Trng gi bn hi cu th ba: Bch c Th Tn, lm th no nhng ngi B tt ti gia nh chng con hc v hnh c gii xut gia? Bt dy: Ny trng gi, nu v B tt ti gia lm c nm iu sau y th tuy rng ang sng ti gia nhng vn tu hc c nh nhng ngi xut gia. Nht thit tr Th nht, B tt ti gia khng tic bt c mt ti vt s hu no v tng ng vi tm nht thit tr, chng mong cu qu bo. Tng ng vi tm nht thit tr tc l tm mnh ch c mt xu hng duy nht l t ti nht thit tr. Sng ti gia nhng mnh khng lo chuyn lm giu, mnh bung b tt c nhng ti vt v nht tm hi hng ti nht thit tr, m mnh khng mong cu nhng qu bo hu lu. Hu lu c ngha l nhng phin no, nhng lm li ca chng sanh. Phm hnh thanh tnh Th hai, B tt ti gia thc tp phm hnh thanh tnh, tng dm dc cn khng c, hung l c s dm dc. Thin tp ngi Th ba, B tt ti gia bit thc tp thin qun (Vipassan) nhng ni vng v v dng nhng phng tin ca mnh ngi m khng i vo Nit bn mt mnh.
T bi vi mi loi Th t, B tt ti gia phi tinh tn thc tp tr tu Ba la mt, v em lng t bi i x vi tt c cc loi ha cho mi chng sanh. H tr Chnh Php Th nm, B tt ti gia gi gn Chnh Php, lun lun tm cch gio ha v khuyn bo mi ngi.
Kt thc
Sau khi Bt dy xong, c Gi trng gi lin ng dy nh l v tha rng: Bch c Th Tn, con xin tip tc sng i sng ti gia v s c gng thc hin cho c nm iu Bt va dy. Lc by gi c Th Tn mm ci. Thy A Nan bit c chuyn g vui, nn ng dy nh l v hi: Bch c Th Tn, hm nay c vic g vui m Th Tn mm ci? Bt tr li: Ta ci v ta bit rng v trng gi c Gi ny trong qu kh cng dng, h tr Chnh Php rt lu i. Mi khi c mt c Pht xut hin trong th gian, ng u thc tp lm ngi ti gia, cng dng v cung knh h tr Chnh Php. Tuy l ngi ti gia, nhng ng ha rt nhiu chng sanh. Cng trnh ha ca ng ln n c nhng v B tt xut gia tu hng trm kip cng cha snh bng. V vy ta ni rng cng c ca trm ngn B tt xut gia cng chng so snh bng cng c ca v trng gi ny. Chng ta thy r rng y l nhng t tng, nhng ht ging, nhng chi non a ti t tng Duy Ma Ct. Do ta c th ni rng t tng c Gi Trng gi l thai nhi ca t tng Duy Ma Ct, v l vin gch lt ng cho kinh Duy Ma Ct sau ny.
Chng 3: Kinh Duy Ma Ct

Vi nt v kinh
Kinh Duy Ma Ct xut hin ti min trung n v l mt kinh rt ni ting ngay t hi mi ra i. Kinh Duy Ma ra i c l nh c nhng kinh trc nh kinh Php Cnh, kinh c Gi Trng gi v.v... C s Duy Ma Ct c tng hnh trong t tng ca kinh c gi. C ngi cn cho rng tin thn ca ng Duy Ma Ct l c gi Trng gi. Tn ting Phn ca kinh l Vimalakrtinirdesa-stra, ra i vo khong t nm 150 n nm 200 sau Cha Ki-t ging sinh, tc l vo khong th k th hai Ty lch. Chng ta bit chc rng kinh Duy Ma Ct xut hin sau kinh c Gi Trng gi. Kinh Duy Ma mang k hiu i chnh 475, do thy Cu Ma La Thp (Kumarajiva) dch vo nm 406. Kinh c dch ra ch Hn n su ln, nhng bn dch ca thy Cu Ma La Thp l hay nht. Thy La Thp dch khng st vi nguyn vn lm nhng li vn ca thy rt lu lot, rt dim l, v vy ai cng thch dng bn . V sau thy Huyn Trang c dch li v dch rt st vi nguyn vn, nhng ging vn khng c mm do v d c nh bn dch ca thy Cu Ma La Thp. S d thy Cu Ma La Thp dch kho l v thy nm vng c vn ha ca Trung-hoa. V vy ngn t ca thy rt d dng c ngi Trung-hoa cm thng. V d thy dng danh t hiu (tc l hiu ), mt danh t rt quan trng trong ngn ng Trung -hoa. nim v hiu l mt bo chu trong nn vn ha ca Trung -quc. Ngc li, trong vn ha n- ch hiu khng quan trng bng. Nh vy trong khi dch, thy Cu Ma La Thp Trung-hoa ha mt phn no kinh Duy Ma qua kh nng dng ch ca thy. Cch y my mi nm, B mt ng C o tn l Etienne Lamotte dch Kinh Duy Ma ra ting Php, cn c vo bn dch ca thy Huyn
41 | C h n g 3 : K i n h D u y M a C t
Trang v mt bn kinh khc t ting Ty-tng. Trc , khi s t nm 1897, kinh cng c dch ra ting Anh hai ln v ting c mt ln. Bn ting Vit lu truyn hin nay l do thy Hu Hng dch t bn ch Hn ca thy Cu Ma La Thp. Trong thi gian hc kinh Duy Ma Ct, chng ta s c dp i chiu cc bn kinh do thy Huyn Trang, thy Cu Ma La Thp v thy Hu Hng dch hiu r v kinh hn. Nguyn bn ting Phn ca kinh Duy Ma Ct nay b tht lc. Tuy vy nh nhng kinh, lun xut hin sau nhiu ln trch dn kinh Duy Ma, cho nn chng ta vn cn c th tm thy mt s on vn ca kinh Duy Ma Ct trong nhng kinh, lun bng ting Phn cn gi li c cho n ngy nay. Kinh Duy Ma c th c xem l vn kin v mt cuc vn ng ln ca nhng ngi c s mun a o Bt i vo qun chng. Trc , o Bt tr nn mt ch ngha gi l ch ngha xut gia, o Bt l con ng dnh ring cho nhng ngi xut gia, ngi ti gia ch ng vng ngoi ym tr, cng dng y o trong nhng dp trai Tng hay thc phm trong cc bui kht thc ca qu thy. Nhn vo tn kinh, Vimalakirtinirdesa, ta thy c ba nhm ch. Trc ht "Vimala" c ngha l trong trng, trong sch, c khi dch l tnh, hay bch tnh (tnh l sch, trong). Khi thc th tm chuyn thnh tr th n tr thnh Bch-tnh-thc (Vimala vijnana). K n, "Kirti" c ngha l danh, tc l tn. Nh vy Vimalak(rti) c ngha l ci tn khng b hoen , danh ting khng b hoen . Ni r ra l ng s c ting tm, v ng xng ng vi ci ting tm , ng khng b vt hoen no trong nhn cch ca ng, ng cng khng lm iu g tn ca ng b hoen c. Do ting Hn-Vit dch Duy Ma Ct l Tnh Danh, c s Tnh Danh.
Cui cng l "Nirdesa", dch l s thuyt, tc l gio l, nhng li ging dy ca ng Tnh Danh. V vy tn Hn Vit ca kinh l Duy Ma Ct S Thuyt Kinh, dch ting Anh l The Holy teaching of Vimalakirti. Duy Ma Ct l mt kinh c ngha rt thm su, nhm vn ng t b ng li ca gii Thanh vn i theo ng li ca gii B tt. Phong tro i tha l phong tro pht huy hnh nh l tng ca mt con ngi Pht t khng c chp, rt ci m, v rt v tha. l hnh nh ca mt v B tt, mt Bodhisattva.
Cc nhn vt trong kinh

Thi n c mt phong tro vn hc mi c pht trin, trong c nhng kch bn rt ni ting, c nhiu ngi a chung. Ngi chp kinh cng b nh hng ca phong tro vn hc mi ny, v vy cc kinh in i tha xut hin vo thi u c trnh by theo phng thc ca nhng kch bn, mi chng l mt mn kch, chuyn bin mt cch ho hng, vi y cc vai tung: Ngi c hc, k phm phu. Kinh Duy Ma Ct do m cng cha y sc thi ca mt kch bn. Nhn vo cc din vin trong "kch bn Duy Ma", trc tin ta thy c ng Duy Ma Ct - Vimalak(rti), mt c s ng vai xin dng t tng i tha. Vimalak(rti) l mt v B Tt ti gia, c kh nng th hin ra nhiu hnh thc cu qun sanh. Hnh thi c s chng qua ch l mt trong nhng hnh thi th hin ca ng m thi. Con ngi ny tuy khng xut gia, nhng thng sut kinh in, c kh nng gic ng v c cho v s v lng chng sanh. Ni mt cch khc, khng co u i tu, ch trong gia nh, sng mt cuc i rt bnh thng, nhng ng ch thc l mt v B tt. Tuy phm th hai ca kinh chng ta thy ng Duy Ma Ct t c V sanh Php nhn, tu chng cc mn Tng tr c c thn lc
V y, thng t cc phng tin, lng rng nh bin c, gn gi oai nghi ca Bt v hnh tr gii lut B tt, nhng mi cho n Phm th 12, Phm Thy Pht A Sc, ta mi tm c tng tch ca ng. Ngy xa ng Duy Ma Ct c tr mt ci cc lc tn l Diu H, ci ca Bt A Sc (Aksobhya Buddha). y l ci cc lc phng ng, t dn s hn ci tnh phng Ty ca Bt A Di (Amitbha Buddha). Trong nhng i trc, ng tinh chuyn tu hc v cng dng v lng cc c Bt, cng nh trng rt nhiu cn lnh. Nh vy ta c th kt lun rng c s Duy Ma Ct l mt th hin, c nhim v truyn b t tng i tha. ng khng phi l mt c s thng tnh c nhiu kin thc v i tha, chuyn i thc gy vo bnh xe ca nhng thy tu tp theo Tiu tha. Ngn t ca ng, khng phi mt c s m ni ln c! Vai tung th hai l cc i t ca Bt, tng trng cho t tng Tiu tha. Chng ta bit rng thy X Li Pht l mt thy rt gii, c coi l mt trong nhng v t thng minh bc nht ca Bt, vy m trong khi i p vi c s Duy Ma Ct, thy b thua xing ling! S kin ny lm cho nhng ngi trong gii xut gia khi c kinh Duy Ma Ct c th thy t i b tn thng. H cm thy gii xut gia ca mnh ang b h nhc. Nhng mu i p gia ng Duy Ma Ct v cc i t ca Bt l phng tin a ra so snh t tng ca i tha v Tiu tha. Mi ti vn p u nm trong lnh vc tu hc v hnh tr ca cc v Thanh vn. Tuy cc thy l nhng thng th trong php mn s trng ca mnh, nhng khi gp c s Duy Ma Ct, khng thy no kham ni vic i p! V vy khi Bt c h i thm ngi bnh Duy Ma Ct, ai cng c thi trnh n, v h ngh trnh voi khng xu mt no! Trong nhng phm cui ca kinh Duy Ma, ngi chp kinh cho thy X Li Pht hi nhng cu rt ng ngn. Tuy vy, ta phi lun
lun nh rng X Li Pht y l din vin X Li Pht trong mn kch, cng ng ngn th nh sng i tha cng c trnh by r rng hn ln. Cng nh trong mt v kch khi tng cp xut hin trn sn khu, ta mi thy c ti ba ca chng dng s. Nhng vai tung cui cng trong "kch bn" ny l i B Tt Vn Th S Li, v cc v B tt nh hn nh B tt Di Lc, B tt Tr Th v.v..., i din cho i tha. Cc v B tt thng c mt a bn hot ng, mt ch nguyn rng ln hn cc v Thanh vn, cho nn v lng v s chng sanh s c nh cy. Cuc gp mt cng nhng li i p gia B tt Vn Th S Li v c s Duy Ma Ct l mn ho hng nht ca kinh Duy Ma. Trong cuc gp g ny ca hai thng th, chng ta thng nghe mt bn dng ngn ng ca bn th, mt bn dng ngn ng ca hin tng. Ngoi ra trong kinh, c s Duy Ma Ct lc th ni vi ngi Tiu tha (nh thy X Li Pht), lc th ni vi mt v i B tt (nh Ngi Vn Th S Li), cho nn ngn t v nim phi thay i cho ph hp vi tm t ca ngi i thoi. V vy khi c kinh, nu khng , chng ta s c cm gic "trng nh xui, kn thi ngc", lc ni th ny, lc ni th khc! Thm ch c ngi v khng hiu kinh, gi nhng iu mu thun l "s thm su v uyn o" ca kinh Duy Ma Ct! c kinh Duy Ma, ta phi thy cho c l do ti sao cc vai tung li l nhng cao ca Bt, ng Duy Ma Ct l ai, v ch ch ca kinh l g. Nu khng, ta s c cm gic kinh Duy Ma nhc m gii t xut gia ca Bt, tru chc mi v i t ca Ngi, v kt qu l ta ch c thy nhng iu sn hn, nhng chuyn giu ct m chng hc c nhng g hay ho t kinh Duy Ma c.
Kin Gii Kinh

hiu r kinh, chng ta s ln lt i vo tng phm ca kinh Duy Ma Ct.
Th nht: Phm Pht Quc

Phm u ca kinh l Phm Pht Quc. Trong phm ny v c s ni ting Tnh Danh cha xut hin. Pht Quc c ngha l ci tnh m mt v Bt lp ra gio ha, ting Anh dch l Buddha's field. Khung cnh dng ra y l thnh ph Vaisali (T-x-li), min Bc sng Hng h, trong mt quc gia hi gi l Vajjian. Vajjian ngy xa l mt nc dn ch. Ta c th gi quc gia ny l quc gia dn ch u tin ca nhn loi. H c bu c, c quc hi. ngoi thnh ph T-x-li c vn xoi ca n ca s ni ting Ambapali. Trong rng c mt tu vin gi l tu vin i Lm, trong c mt ngi nh xy bng gch, nc nhn. Ngi ta xy khu nh ny cng dng Bt lm tu vin. Nhng ngi ng tin ym tr cho vic xy dng tu vin ny, ngoi Ambapali cn c nhng ngi trai tr thuc dng h Licchavi, phin m l L-xa, mt b tc rt thng minh. Trong s nhng ngi quy y Bt u tin, c nhng ngi thuc b tc L-xa. ng Duy Ma Ct c l cng thuc b tc . Chng ta hy c vi hng trong kinh Duy Ma: "Th c Pht Thch Ca thnh T-X-Li ni vn cy ca Ambapali cng vi tm nghn chng i T kheo, ba vn hai nghn B Tt". Tm nghn v xut gia l nhiu, nhng khng so c vi s cc v B tt, v trong hi chng by gi c n ba vn hai ngn v B tt, tc l 32 ngn v B tt! Chng ta t hi vn xoi ca ca s Ambapali ln c no m c th cha c tm nghn v kht s v 32 nghn v B tt? Chng ta phi nh rng y l mt khung cnh rt c bit. Khng nhng ba vn hai ngn v B tt, m ba trm hai chc ngn v B tt cng c ch! iu chng t rng kinh Duy Ma tha hng t tng ca kinh Hoa Nghim: Mt khu vn nh, c chng ba bn trm cy xoi thi m c th cha c hng vn v B tt! Cng tng t nh bng ca Ma-Gia Phu nhn c th cha hng triu v B tt vo chim ngng Thi t Tt t a lc Ngi cn l thai nhi. Ci mt cha ng ci tt c, ci v cng nh cha ci v cng ln. iu
ny chng ta cng s thy sau ny, khi ng Duy Ma Ct ngi trong cn phng rt nh ca ng, m c th tip kin n 32 ngn v tn khch! Nhng on kinh k tip din by v nhng c hnh, nhng gi tr ca cc bc i B tt trong hi chng hm . Xin qu v c cho k. Nu c nhng danh t no khng hiu, th xem phn ch thch. Mnh s khng c th gi cng c vi nhau ton phm. Qu v nn t c v phi em Pht tm ca mnh ra c, nht l phi c trc khi nghe ging th mi c c nhiu li lc. Qu v c th b nh hng li ging ca ti, cho nn nu c sau khi nghe ging, qu v s khng cn khm ph ra c nhng iu mi na. Khi c trc nh vy qu v phi tin vo ci Pht tm ca mnh c th t khm ph ra nhng iu m ti khng khm ph c hoc cha khm ph c. Trong phm ny ta thy tn ca nhiu v B tt nh B tt Di Lc, B tt Qun Th m, B tt Vn Th S Li v.v... Vn Th S Li c gi l Php Vng T, tc l con trai ca v Php Vng. Ting Anh l Crown Prince, ngha l ngi s ni ngi vua cha. Bt l mt v vua, khng phi l vua chnh tr, m l vua gio Php, cho nn ta gi Ngi l Php Vng. Nu l vua th th no cng s c Hong t ni ngi, v Hong t y c gi l Php Vng t. Vn Th S Li Php Vng T l mt ngi khng xa l. Nn nh rng chng ta cng l con ca Bt, cng c sinh ra t ming ca Bt, cng nh Bt ni php m c i sng tm linh. Hnh nh sanh ra t ming ca Bt l mt hnh nh rt p, c ngun gc t B -lamn gio. Trong bn giai cp n , giai cp B-la-mn l giai cp cao qu nht. H c sanh ra t ming ca Phm Thin. y Bt thuyt Php v chng ta c i sng tm linh t gio php ca Ngi, cho nn chng ta u l con tinh thn ca Bt, u l Php vng t. L con trai, chng ta u l Php vng t. Nu l con gi th chng ta cng ng c mc cm, chng ta cng l Php vng t. Chng ta
phi thy Vn Th S Li nm trong tm ca ta. Khi qu v c kinh Duy Ma hay kinh Php Hoa, qu v hy em tm ca v Hong t ra m c. Phi p ng bng tri tim ca Vn Th S Li Php vng T th ta mi hiu c li Bt dy. Vn Th S Li tng trng cho tr tu trong mi ngi. Ngi tng trng cho tr tu ca Bt, cng nh Qun Th m tng trng cho lng t bi ca Bt. Trong chng ta c Vn Th S Li, m cng c Qun Th m. Khi hc kinh, khi thuyt Php, khi thin ta chng ta phi lm th no cho Php Vng T c mt. Hm ngoi ba vn hai nghn v B tt, gm c hai gii xut gia v ti gia, li c mt vn v Thi Kh, Phm Thin Vng, v mt vn hai nghn v Thin t T thin h khc n ch Pht nghe Php. Chng ta c cm tng rng B tt Di Lc l mt v xut gia, v trong kinh c Gi Trng gi, chnh Di Lc B tt c Bt ch nh ng ra lm l xut gia cho 1200 v trng gi. Chng ta cng c cm tng rng B tt a Tng (Ksitigarbha Bodhisattva) v B tt Vn Th S Li cng u l nhng v B tt xut gia. Ngoi cc v Thanh vn, Duyn gic, v B tt cn c hng vn v u-b-tc (Upasaka), u-b-di (Upasaki), cng n d Php hi hm . Trong khi mt i chng trang nghim v v i nh vy quy qun quanh Bt, th c mt Trng gi t tn l Bo Tch cng 500 v Trng gi t khc t thnh Vaisali, mang l vt chu bu n ni Bt ngi, cung knh lm l v cng dng Bt. Do oai c ca Bt, cc l vt y hp thnh mt cy chu bu rt ln, trm khp ci Tam thin i thin th gii. Khi thy thn lc ca Bt, mi ngi u ngi khen. Trng gi t Bo Tch tin n qu trc Bt v c mt bi k tn dng Bt. c xong, Trng gi t lin bch rng: Bch c Th Tn, nm trm trng gi t chng con u pht tm V thng Chnh ng Chnh gic, ci mong Ngi ch dy cho chng con nhng hnh thanh tnh ca cc v B tt.
Bt dy rng: Ny Bo Tch! Tt c chng sanh l ci Bt ca B tt. V sao? B tt ty ch gio ha chng sanh m lnh ly ci Bt, ty ch iu phc chng sanh m lnh ly ci Bt, ty chng sanh ng theo quc no vo tr tu ca B tt m lnh ly ci Bt. V sao th? V B tt chng t c ci Bt thanh tnh u v mun lm li ch cho chng sanh ch khng phi sng mt cuc i c lp, gii thot, xa la s au kh ca chng sanh. V d c ngi mun xy dng cung in nh ca, ngi phi xy trn mt t th mi thnh cng, nu xy trn h khng th khng th no thnh c. V vy m B tt phi xy dng ci Bt ca mnh ngay trn ci i. Nguyn xy dng ci Bt trn ming t ca s sng m khng xy dng ci Bt ni trng khng, c ngha l nu mun trng hoa sen, mnh khng th trnh ch bn ly, ti v chnh ni bn ly nc ng, mnh mi c th trng c nhng bng sen rt thm, rt p. R rng y l hnh nh ca o Bt nhp th. Tip theo , Bt ni rng cht liu lm thanh tnh, to nn ci Bt l nhng cht liu sau y:

Trc tm l tm thng thn, Thm tm l tm su sc, B tm l ch nguyn a mi ngi ti gii thot cu cnh. B th l nguyn dng nim vui cho ngi, Tr gii l nguyn bo v cho mnh v cho ngi, Nhn nhc l nguyn em li s ha bnh cho mnh v cho ngi, Tinh tin l s sing nng, Thin nh l s nhip tm, s tnh lng, Tr tu l s hiu bit, T v lng tm (Brahma vihara) l t (Maitri), bi (Karuna), h (Mudita), v x (Upeksa), T nhip php l b th, i ng, li hnh, v ng s,
Phng tin l nhng phng php kho lo ngi, Ba mi by phm tr o trong c T nim x, T chnh cn, T nh tc, Ng cn, Ng lc, Tht b phn, Bt thnh o phn, Hi hng tm l tm hi hng nhng cng c cho hnh phc chung.
Ni Php tr tm nn, t mnh gi gii hnh, khng ch ch km st ca ngi khc, thc tp mi iu lnh, l nhng cht liu lm cho ci tnh ca mnh cng ngy cng thanh tnh, cng c hnh phc. Chng ta c on kinh k : B tt nu mun lm cho ci Bt thanh tnh, trc ht phi lm cho tm mnh thanh tnh. Nh tm mnh thanh tnh m ci Bt c thanh tnh. Lc thy X Li Pht mi ngh rng: Thy ca mnh c nhin l ngi c tm thanh tnh hon ton, nhng ti sao ci tnh ca Ngi (tc l ci ta b) li y nhim nh vy? Ch nh Pht gi l ng trc c th, tc l nm th d bn. c kinh Di th ta bit nm th ny. Khi thy X Li Pht va pht sinh ra nim nghi th Bt thy ngay c tm hc tr ca mnh. Bt lin ni: Ny thy X Li Pht! thy ngh sao, mt tri mt trng c nh sng, vy ti sao ngi m khng trng thy? Thy X Li Pht tha: Bch Th Tn, l ti ngi m ch u c phi ti mt tri, mt trng! Bt bn ni: Cng vy, ci i ny thanh tnh lm! Ti thy cn nhiu trc, ti tm ca thy cha thanh tnh, nn thy thy chung quanh ton l nm th c trc. l mi tn u tin bn vo thy X Li Pht. Mi tn ny tht s khng phi do Bt bn ra. Chng ta nn bit rng khi bin tp kinh ny, cc T bin vi tm nim ca mt B tt, do li Bt y l do v B tt bin tp dng ra. Tht vy, Duy Ma Ct, Vn Th S Li, v thy X Li Pht u l nhng vai tung do v B tt dng ra.
y l ci th gii biu l ni tm ca v B tt bin tp. Thy X Li Pht, t thng minh nht ca Bt khng hn l nh th. Khi Bt ni xong, c mt v Phm Vng tn l Loa K nhn sang thy X Li Pht v ni: Thy ng ngh ci ny khng thanh tnh. Ti thy ci ny rt thanh tnh, khng khc g Cung Tri T Ti. Thy X Li Pht ni: Ti thy ch ny l i ni, ch kia l hm h chng gai, si , bn ly, lm sao m ni l thanh tnh c? V Phm Vng ni rng: Do tm ca mnh m mnh thy nh vy. Nu thm tm ca mnh thanh tnh, th t nhin mnh s thy ci ny thanh tnh. Lc Bt mun chng minh li ni ca v Phm Vng l tht, Ngi lin a chn ra, d ngn chn ci xung mt t, th t nhin tt c Tam thin i thin th gii u bin chuyn thnh ra mt ci v cng trang nghim thanh tnh, ging nh ci V lng Cng c Bo Trang Nghim ca Bt Bo Trang Nghim (Ratnavyuha). Nhng bn ly nc ng, nhng kin trc, phin no trc, chng sanh trc, mn trc, u bin mt ht, v thy X Li Pht thy mnh ang trong Tam thin i thin th gii thanh tnh. mi tht l ci tnh ca Bt Thch Ca. Nhng vi tm Nh tha, tm ca ngi ch mong trn trnh au kh i tm Nit bn cho ring mnh, th khng th thy c nhng trang nghim, nhng thanh tnh ca ci Bt. Ti sao ch Bt thnh cng trong vic dng nn nhng ci tnh p nh ci cc lc ca Bt A Di ? No l ao sen by bu, no l cnh vng l ngc, trong khi th ci cc lc ca thy mnh li l th gii ta b xu xa nh vy? l ti mnh ch khng phi ti thy mnh. nim ny s c pht trin rt y sau ny. Lc by gi Bt ni: Thy X Li Pht nhn coi, nc Bt ca ta c thanh tnh khng? Thy tha: Bch Th Tn thanh tnh v p lm, con cha bao gi tng thy nh vy. Bt bo: Ny X Li Pht! Ci nc ca mnh thng thanh tnh nh th nhng v mun chng sanh trong cuc i nhim, kh au cho nn mnh mi th
hin ra ci i y bt tnh thi. Chnh cnh bt tnh s a ngi ta ti gii thot. Cu ny c ngha l nu trong qu kh ta m t cuc i nhiu au kh, ch l mt phng tin ngi m thi, khng phi nhng din t ca ta i vi cuc i l tht s nh vy. Ta phi cho chng sanh thy cuc i c sanh, lo, bnh, t, c vng mc kh, i, dit, ly v.v... l cho chng sanh thc tnh m i trn con ng gic ng. Ta khng bao gi c ni cuc i ny y ng trc, chng sanh nn mau mau i tm ci khc m , hy t b ci i ny! Qu v ng hiu lm ta! Ni r hn, cc v Thanh vn v Duyn gic ng hiu lm ta, ng cho rng ta ch c nh a qu v ra khi th gii ta b au kh ny t Nit bn. Thc ra, ci ta b ny cng l ci tnh ca ta v qu v nn li y. n ca cu vn l nh vy. Ta thy lp trng chng i Tiu tha y rt r rt. Cha cn i vo nhng phm khc v cha cn ni ra nhng cu trc tip, ch cn ni vy l mnh thy lp trng nhp th ca i tha. Mnh phi ti y, mnh phi trng sen ngay trong bn. Nu thy cuc i ny au kh qu, l ti mnh! Nu mnh c tm nim mun trn trnh cuc i ny tm sang mt ci khc, th mnh khng xng ng l hc tr ca Bt. Trong khi Bt hin ra ci nc trang nghim thanh tnh th 500 v trng gi t do ng Bo Tch a n u chng c V Sanh Php Nhn, tm vn bn ngn ngi trong Php hi pht c tm V thng Chnh ng Chnh gic. Lc by gi Bt nhip thu php thn tc li tc th ci trang nghim tnh bin mt, ci ta b li hin ra nh c. Lc ba vn hai nghn ngi, trong c c cc gii ch thin v nhng ngi xa nay i theo con ng ca Thanh vn, u nhn ra rng cc php hu vi l v thng, v h t ti ci thy thanh tnh. Tm ngn v kht s bung b mi chp trc ca mnh v t ti s gii thot. l khung cnh u trong kinh Duy Ma Ct. Ngay trong phm u mnh thy r lp trng ca kinh: Pht ca mnh l y. y
l tnh , tnh l y. Nu mnh c nim mun trn cuc i ny i tm Nit bn gii thot th mnh khng phi l t ch tht ca Bt. Khi c phm ny, chng ta thy tim n nhng t tng ca kinh Bt Nh, kinh Bo Tch, v kinh Hoa Nghim, ngha l nhng kinh xut hin trc kinh Duy Ma. V vy ta c th ni y l nhng t tng ca i tha thi s khi. Nu i tr v tng kinh Nguyn thy th chng ta thy nhng t tng ny cng tim tng c mt trong . Bt a ngn chn ci d xung t th t nhin mi ngi thy ci Tam thin i thin th gii xut hin, rt thanh tnh, rt trang nghim. Ngi khng quen c kinh i tha c th cho iu ny l mt php thn thng! Nhng chng ta hc Kinh Hoa Nghim ri th chng ta khng ly lm l, v iu ny khng phi l iu xy ra trong th gii khch quan, m n xy ra trong nhn thc ca chng ta. Ci khung cnh m chng ta gi l th gii l thc ti t thn, ch ti tm ca ta, ti cch thu nhn ca chng ta cho nn chng ta thy th gii l th ny hay th kia. Nh vy, ly ngn chn d xung mt t l thay i ci nhn thc ca chng ta, ch khng phi thay i tng trng ca th gii. Nhn thc c i din bng nhn thc ca thy X Li Pht. Truyn Kiu c cu: Cnh no cnh chng eo su, Ngi bun cnh c vui u bao gi! Cnh khng vui hay bun, vui hay bun l do lng ngi. Vy th th gii bun thm hay hnh phc l do cch nhn thc ca chng ta, cho nn khi c n on ny, ta phi hiu rng khng phi Bt can thip vo thc ti ca th gii, m Bt can thip vo ci nhn thc ca thy X Li Pht, v ca tt c i chng. Trc y chng ta c hc hai danh t Php gii (Dharmadhatu) v Th gii (Lokadhatu). Cnh gii ca nhng au thng, nhng
nghip chng trong chng ta ang sng thng c gi l th gii. Nhng nu chng ta m rng tm mt ra i vo mt cnh gii khc, cnh gii ca Hoa Nghim, ca trng trng duyn khi, ca cc v Bt v B tt, th ta i vo mt cnh gii khc, gi l Php gii. Php gii v th gii ch l mt. Ty theo nhn thc ca chng ta m n l Php gii hay l th gii. V d c mt thin sinh ang ra ni hay gt c rt. Anh ang sng trong th gii no l ty thuc vo tm ca anh. Khi i ngang qua, ti t tay ln vai chng thin sinh v hi: Anh ang lm g ? Cu hi ny cng tng t nh hnh ng ly ngn chn d vo mt t. Nu anh chng thng minh th s tr li: Bch thy con ang th v con ang sng trong cnh gii an lc ca chnh nim. Nu khng thng minh th anh chng s tr li: Bch thy con ang ra ni, hay con ang gt c rt. Nh vy ngn chn d xung mt t khng to ra c php l! Ti ch cn hi: Anh ang lm g ? th t trong th gii ca tht nim, ca lng qun, ang nh tng ti qu kh hay lo lng n tng lai, anh git mnh tnh thc, v bc vo th gii ca hin ti mu nhim. Nh vy cu hi c tc dng tnh thc, a ngi ta t th gii qun lng v bun au, i sang th gii ca nhim mu. V vy mnh ng ngh rng vic Bt a ngn chn ci d xung mt t l mt php thn thng theo kiu trn tc. N thc s l thn thng, nhng thn thng bt c ai trong chng ta cng u c th lm c. Ch cn mt hi th nh, L bao php l din by! Ch cn tr v vi hi th nh l mnh c th khai m mt th gii rt mu nhim. Hi ang hc kinh Hoa Nghim, chng ta i qua nhng hnh nh tng t. C mt ln B tt Kim Cang Tng nhp nh v bt u thuyt php v 10 trnh t m mt v B tt i ngang qua, gi l thp a. Sau khi thuyt php xong th v lng v s cc v B tt khp
ni trn th gii xut hin v m li khen ngi: Hay thay, hay thay, B tt Kim Cang Tng, chng ti cng u c tn l B tt Kim Cang Tng, v lng v s B tt Kim Cang Tng, v chng ti cng ang din by cng mt gio l khp cc phng tri trong v tr. Hnh nh cho thy rng khi chng ta thc hin mt hnh ng d rt nh, hoc bng t tng, hoc bng ngn ng hay bng thn th th hnh ng c mt nh hng rt su sc khp ni trong v tr. V vy chm lo ci v cng nh b tc l chm lo cho nhng i s. Nhng php l nh vy y dy trong Kinh Hoa Nghim, c k chng ta mi thy c nhng . Cng vy, khi nhn vo mt t l v nhn vi tt c s ch tm, nhn vi con mt qun chiu, chng ta khm ph ra trong t l vng ri xung sng nay, c cha ng c mt tri, mt trng, m my, ging sng. T l nh b c th cha tt c v tr rng ln, cng l mt php l! Php l ny chng ta thc hin v i din hng ngy. Php l ny cng khng khc ci php l v s cc v B tt chui vo bng Hong H u Ma-Gia (Maha - Maya) chim ngng Thi t Tt t a (Siddhartha). Hai php l tng ng vi nhau. V vy chng ta ng ngh rng kinh i tha ni ti php thn thng hi nhiu. S vic Bt d ngn chn xung mt t ch l mt hnh ng thc tnh i chng, v a h vo th gii mu nhim ca bt sanh bt dit.
Th hai: Phm Phng tin

Chng ta hy i sang Phm Phng tin. Phng tin c ngha l nhng phng php hiu nghim c th gip chng ta t ti nhng kt qu tt p trong s ha v cu gip cc loi chng sanh. Phng tin quyn xo ting Phn l Upayakausalya, ting Php dch l Moyens habiles, ting Anh l Skillful means, l nhng phng php kho lo m cc v B tt s dng ha cho chng sanh v a chng sanh t b kh au n bn an lc.
Phm ny ni v np sng ca ng Duy Ma Ct v nhng phng tin quyn xo ca ng. Thu y trong thnh Vaisali c mt ng trng gi tn l Duy Ma Ct. ng tng cng dng v lng cc c Bt, trng rt nhiu cn lnh. Chng ta cm thy rt quen thuc khi c nhng ging ny, v nhng ht ging tt m ta gieo trng trong qu kh l nng lng khin cho ta pht ra tm B , gi l tm V thng Chnh ng Chnh gic. cng l iu kin cn bn lm mt v B tt, lm m t con ngi c kh nng cu mi loi, c th i t tm nim ca mt ngi a thch Php nh, sang tm nim ca mt ngi a thch Php ln. Ni khc i l c th t Nh tha bc qua Pht tha (Buddha yana). Du mt ngi c lm bao nhiu ti c i na, th trong qu kh ngi y vn c c hi gieo trng mt s nhn lnh. Chnh nh s tht m sau ny ngi c th tr thnh Bt, thnh mt v B tt ha chng sanh. l t tng rt cn bn m kinh Php Hoa s khai trin. Trc khi ni n nhng iu ng Duy Ma Ct t c, v d nh V sanh php nhn, Bin ti v ngi, Du h thn thng, chng cc mn tng tr ng sc v y, Hng phc ma on, thu r cc php mn thm diu, kinh c ni rng trong qu kh Duy Ma Ct tng cng dng v lng c Bt v gieo trng c v s ht ging tt. c n y, ta nn nh rng ta cng vy. Trong qu kh chng ta tng cng dng v lng cc c Bt v gieo nhng ht ging lnh. iu chc chn l iu c tht, ti v chng ta i qua nhiu kip, v th no trong nhng kip chng ta cng tng lm nhng iu tt, tng gip ngi, gip vt. Kinh Php Hoa c ni rng em cho th vt mt ht cm cng l gieo trng cn lnh, i vo thp miu m knh cn ci u cng l gieo trng cn lnh. Chng ta phi tin tng vo nhng cn lnh , ng ch nhn vo nhng yu ui, nhng ti li ca chng ta m c mc cm. Cng dng chng sanh tc l cng dng Bt. Theo li Bt dy, tt c chng sanh u c th thnh Bt, v vy khi cc chng sanh ang au kh v
thiu thn m ta cng dng th s cng dng cn qu hn l cng dng cho nhng ngi khng thiu thn. Bt l ngi khng thiu thn g c, cho nn cng dng chng sanh ang thiu thn th c cng c nhiu hn. Ta phi c quan nim trong khi cng dng. V d khi n cha, pht t thng thch cng dng thy tr tr, trong khi th thy tr tr l ngi c y phng tin nht trong cha. Cc s c v s ch mi l nhng ngi thiu thn. H cn c o lnh, o lt, h cn dp, cho nn tm n cng cho nhng v ny th mnh s to c nhiu phc c hn. Ta hy c tng cu trong Phm ny v tm hiu ngha ca chng. Thng t cc php phng tin, ngha l hc c rt nhiu phng cch sanh hu hiu c th cu gip chng sanh. Thnh tu i nguyn, bit r tm chng sanh n u, hay phn bit rnh r cc cn li, n. Nhng cu ny cho chng ta thy rng Duy Ma Ct l mt ngi ch nhiu n s qun chiu v tm Nu mnh khng bit tm ngi th mnh khng th no gip ngi c. gi l qun c. Qun c l nhn su thy r c tm ca tng ngi, tng loi chng sanh. Nh thy r nn mi thnh cng, mi dng c nhng phng tin thch hp gip ngi. con ngi. lu trong Pht o, lng thun thc, quyt nh ni i tha, ngha l khng cn phn vn. Trong giai on m mi ngi cn cha quyt nh nn tip tc con ng Tiu tha hay nn p dng t tng mi ca i tha, th Duy Ma Ct nht nh nghing hn v i tha. Chng ta ch c th hiu c cu "Quyt nh ni i tha" khi a kinh Duy Ma vo ng thi im xut hin ca kinh. Nhng hnh vi u kho suy lng, gn gi ng oai nghi ca Bt, ngha l hnh ng chn chn, gi gii lut v uy nghi. Lng rng nh b c, ch Bt u khen ngi, hng t, Thch, Phm Vng, vua th gian, thy u knh trng. l phn ni v
gi tr bn cht ca ng Duy Ma Ct. Trong chng ta, nhng ai cha c nhng bn lnh nh vy th ng ln ting xng rng mnh l mt Duy Ma Ct ca thi i mi. V mun ngi nn ng dng phng tin kho th hin lm thn Trng gi thnh T-x-ly, c ca ci nhiu v lng nhip cc hng dn ngho. Vic Duy Ma Ct hin lm thn Trng gi ch l mt phng tin c th cu gip nhng ngi cng kh ngho nn. Bn cht ng khng phi l mt v Trng gi, ng c th l mt v Bt, mt v B tt. Nhng y ng hin thn lm mt c s, ch khng hn ng ch l c s. Th hin c ngha l by ra, ch cho ngi ta thy. Ta bit t tng Th hin c t y. Sau ny kinh Php Hoa, trong Phm Ph Mn (Samantamukha) ni v B tt Qun Th m cng cp n hnh tng th hin ca Ngi. Vit-nam v Trung-Hoa chng ta thng thy tng Qun m di hnh tng mt n nhn. Nhng c Qun Th m c phi l ngi n khng? Tht ra ngi n hay ngi nam u l hnh tng th hin ca Ngi. Bn cht ca c Qun Th m l i t, i bi, c kh nng lng nghe nhng au kh ca con ngi. Phi tm cho su sc mi t c bn cht ca Duy Ma Ct. y ta thy kinh ni rt r rng hnh thi c s l mt th hin v l mt phng tin. V mun ngi nn ng dng phng tin kho lo th hin lm thn trng gi, c ca ci nhiu v lng nhip cc hng dn ngho. Gi gii thanh tnh c th nhip cho nhng k ph gii. Ngha l mun ha cho nhng ngi phm gii ang sng quanh mnh, th chnh mnh phi gi gii cho thanh tnh. Nhng cu kinh k tip c ngha tm lc nh sau: Thc tp hnh nhn nhc nhip nhng ngi hay gin d. Sng mt cch tinh cn nhip nhng ngi li bing. Thc tp
s vng lng ca thin nh nhip cho nhng k tm tn lon. Thc tp tr tu gip nhng k khng c tr tu. Tuy l ngi c s o trng m gi gn phm hnh ca mt v sa-mn. Tuy ti trong gia nh m khng m nhim vo trong nhng trm lun ca ba ci (Triloka): Dc gii (Kamaloka), sc gii (Rupaloka) v v sc gii (Arupaloka). Tuy c v c con, nhng vn thng tu phm hnh. Tuy sng gia thn bng quyn thuc, nhng khng c nhng si dy rng buc. S d ta cm thy quen thuc khi c nhng dng trn l v trong kinh c Gi chng ta thy t tng ny ri. Ngy xa Duy Ma Ct l c Gi Trng gi. Trong Php hi nm , sau khi nghe Bt dy, c Gi Trng gi nguyn sng i sng ti gia c th thc tp nhng iu m cc v xut gia c th thc tp c. C s Duy Ma Ct y chng qua ch l s tip ni ca c s c Gi m thi. V vy chng ta nn nhc ti gia thc tp Pht Php l iu c th lm c, nhng phi tinh chuyn thc tp hnh Duy Ma Ct mi kham ni cuc sng . Nu ch hc ni l thuyt sung th ch to cho mnh rt nhiu nghip chng m thi. nhng v c s mun hc theo hnh ca Duy Ma Ct l hy thc tp nhng iu Duy Ma Ct thc tp, ng ch hc nhng cu i p ca Duy Ma Ct ni l sung! Khng xut gia m. C ngi khng hiu thu iu ny, cho nn sau khi hc c vi cu i p ca Duy Ma Ct, h n cha u l v Pht Php vi cc thy! V b v ch to thm nghip chng cho mnh! L ngi xut gia, gp trng hp , mnh nn mm ci hi: o hu c bit c s Duy Ma Ct thc tp hnh B tt ti gia nh th no khng? Tuy c mc p nhng k thc khng b vng vo nhng th . Tuy c n ung nhng tht ra vn thy thin duyt l thc n chnh ca mnh. Thin duyt l hnh phc ca s thin nh. Ta c bn ch Thin duyt vi thc trong bi k cng dng trc cc bui th trai: Nhc phn thc thi, ng nguyn chng sanh,
Thin duyt vi thc, Php h sung mn Nu n ch c bc, ht xng th li dng c hi ngi, ngha l Duy Ma Ct tuy c n nhng ni nhng n l ngi. Khng thc tp hnh Duy Ma Ct, n nhng ni ny l c th b vng vo v b cun theo! D th cc php ngoi o nhng chng tn hi lng chnh tn, ngha l c th m lun vi nhng ngi C c gio, ngi Cng sn, Cao i, Ha ho, nhng nhng kin thc thu nhn c khng lm cho mnh mt c tin ni Chnh Php, tri li n cng lm cho ci hiu, ci bit ca mnh v Chnh Php cng ngy cng su sc. y l mt iu rt ng. Tuy hiu r php th tc, m thng a Pht Php, ngha l tuy c xem phim nh v c nhng sch bo ngoi i, nhng vn thy Pht Php l hay. Tht ra khi khng c nhiu th gi th mnh nn th gi hc kinh. Nhng khi mnh c mt ni lc thm hu v s tu hc th mnh c bt c mt loi sch bo no, s gic ng ca mnh cng nh m pht trin thm. S thc l by gi mi khi ti c mt cun sch, d cho d cch my, hoc xem mt cun phim d cho n d my i na, th trong khi c hay xem, ti vn thy ci hiu v Chnh Php ca mnh xut hin. V khi c on vn hay xem cun phim , mnh khng b m chm theo chng. Mnh c, mnh xem n bng tm qun chiu, v vy m mnh thy c trong chiu su ca tm thc tc gi. Tuy vy phi c mt s thc tp no mnh mi i n trnh ny c. Nu khng th mnh s b cun theo nhng g mnh ang c hay ang xem. Chng ta thng gp nhiu ngi hay ni l rng: Ti tip xc vi nhng th ny m ti khng b nhim, ti v nhng th cng u l Pht Php. l mt iu rt nguy him!
Nm Chnh Php nhip k ln v ngi nh. Lm cng vic bun bn hn hp, c li nhng chng ly lm vui mng. Do chi trn ng t ng ci li ch cho chng sanh. i vo tham d vic chnh tr cu gip cho tt c mi ngi. Ngha l khng t khc bt c mt iu g. Chnh tr cng lm, nhng khng b vng mc vo chnh tr, bun bn cng lm, nhng khng b li cun theo li l v.v... Vo ch dm dc ch by ci hi ca s dm dc, vo qun ru m hay lp ch. Ngha l nhng ch tng trng cho s sa a nh l dm phng v tu t, nhng ni m chng ta thng coi l tri vi Chnh Php. Vi cc v B tt th dm phng, tu t cng l o trng, cng l ch mnh hnh o. Khi mnh c mt tm nim ca B tt th i vo nhng ch y l mnh c dp ha cho ngi. Cu "Dm phng tu t v phi thanh tnh o trng" l mt cu rt ph bin. N c ngha l nhng dm phng , nhng tu t khng ni no m khng l o trng thanh tnh ca v B tt c. Nu trong hng trng gi th l mt trong nhng ngi thuc gii tn qu trong hng trng gi, ging ni cc php mn th thng cho gii trng gi nghe; Nu trong hng c s th l mt trong nhng ngi tn qu nht ca hng c s, gip cho h tr lng tham m; Nu trong dng St li th c th lm n i tng hay l Tng tham mu trng dy cho h phng php nhn nhc; Nu trong dng B la mn th c th gip cho nhng ngi B la mn dit tr ng mn ca h; Nu trong gii i thn hay Vng t, quan chc, Phm thin, thch, T thin Vng th Duy Ma Ct u dng phng tin quyn xo ca mnh gip cho cc gii . Ni tm li, Duy Ma Ct c th hin ra nhiu sc thn cho cc loi chng sanh ang chm m, m m. Khi c kinh Php Hoa chng ta thy B tt Qun Th m th hin ra nhiu hnh thi chng sanh. Nh vy r rng t tng Ph Mn c trong kinh Duy Ma: ng d ng nam, ng n thn c gi, tc hin ng nam ng n thn nhi v thuyt Php. ng d
Tiu Vng thn c gi, tc hin Tiu Vng thn nhi v thuyt Php. Ngha l nu cn mt hnh thc no ha th c Qun Th m B tt lin ng hin ra hnh thc ha . n ng, n b, con nt, Thin Long, D Xoa, Cn Tht B, A Tu La, c Qun m u c th th hin c. Chng ta bit rng kinh Duy Ma Ct l mt trong nhng kinh xut hin trong thi m ta gi l i tha bui u, ting Hn Vit l S k i tha. Trong thi , xut hin trc kinh Duy Ma c kinh Hoa Nghim, xut hin sau kinh Duy Ma c kinh Php Hoa v kinh Th Lng Nghim Tam Mui. Kinh Th Lng Nghim Tam Mui chu nh hng kinh Duy Ma rt su m. Kinh Th Lng Nghim Tam Mui c dch ti Vit-nam vo nm 255 do mt thy tn l Chi-LngTip (Kalaiivi) t n sang Vit Nam hong Php. Mt im rt quan trng ta cn ch l nhng kinh i tha xut hin trc kinh Php Hoa u nm trong mt cuc vn ng rt ro rit ca ngi i tha a t tng i tha ln chim thng phong. V vy ngn t trong nhng kinh ny hi gay gt, nng n i vi truyn thng c gi l truyn thng Nh tha. Khi kinh Php Hoa ra i ta thy li kinh rt ha nh, cha y hng chp nhn, m trn c hng Nh tha vo trong vng tay. Trng gi Duy Ma Ct dng tt c nhng phng tin v lng v bin nh vy lm cho mi loi chng sanh c c li ch. Nh vy Duy Ma Ct l mt v B tt, c kh nng th hin ra nhiu hnh thc c th cho chng sanh. V vy nu c ngi hi Duy Ma Ct c phi l mt c s khng? Mnh c th tr li l khng hn! C s ch l mt trong mun ngn hnh thi ca Ngi m thi. Mn th hai ca v kch Duy Ma l ng gi v b bnh. y cng l mt phng tin sanh. Trong mn ny ta thy v ng quen rt ln, nn khi nghe tin ng bnh, cc v Quc Vng, i thn, B La Mn v.v... tt c u n thm ng. Nh cc cuc thm ving m ng c dp ging cho h nhng vn thuc v bnh hon, v v phng php qun tht tng ca thn mnh.
Phng php qun thn tht ra khng c g mi. Kinh Nim X cng dy v qun thn: Thn l v thng, khng bn chc, mau h hoi, cha nhng kh no bnh hon, ng nng ta vo n hon ton. Thn ch ging nh mt m bt bo khng th cm nm v.v... Tt c nhng t tng u c trong cc kinh in Nguyn thy. Do chng ta thy rng v t s dng ln v kch Duy Ma cng c hng mun tr v ly nhng cht liu ca Nguyn thy xy dng nn ngi nh i tha. iu c ngha rng hng v ngun c sn trong lng con ngi! Chng ta cng vy, chng ta nn lun lun nh ngh n chuyn tr v ngun gc, nn lun lun s dng nhng cht liu ca o Bt Nguyn thy trnh by o Bt ngy nay. Sau khi ging cho khch v tnh cht v thng, v ng, bt bo, duyn sinh ca thn ny ri, Duy Ma Ct kt lun: V vy chng ta hy nhm chn thn ny, ng tham tic n. Phi nn pht tm cu thn khc nh l thn Bt t c gii thot. Ch nn thy rng ci thn bt bo ny, ng un ny l Php thn bt dit. y l mt khuyt im ca kinh Duy Ma Ct. Cng c th khi vit kinh, cc t bt u t nhng t tng trn cao, nhng ri phi h xung thp cho ngi c chm ti nhng iu cn bn trc, ri mi a ngi c tr li vi nhng t tng cao siu. Nhng ti sao khng bt u t di t? Ti sao bt u cho tht cao ri n y mi h xung tr li? l cu hi mnh phi t ra. Nn nhm chn ci thn ny i tm ci thn khc, ci thn l Pht thn, l Php thn. Sau ny kinh s t vn Pht thn , Php thn mnh tm u? Cu tr li l phi tr v tm n ngay trong thn ny! V vy t tng nhm chn thn ny l mt t tng thp, do sau ny khng cn c nhc li na. Php thn ca Bt c to ra bng nhng cht liu khc vi nhc thn, khng phi l t i, khng phi l bt bo m l tr tu, gii thot, b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh v.v... Php thn l nh vy v mnh phi i tm Php thn.
n y chng ta gp mt cu rt quan trng ca Phm ny: Ny cc v! mun c thn Pht (ngha l mun t c Pht thn, Php thn) v mun chm dt tt c nhng bnh chng sanh th phi pht tm V thng Chnh ng Chnh gic, ngha l phi pht B tm. y l iu chng ta thy ri. Nguyn tc m Duy Ma Ct a ra l phi t b th gii ca ng trc, ca kh au, tm ti th gii ca gii thot, ca gic ng. Tc l t b Th gii tm ti Php gii. iu kin cn bn ca con ng ny l pht B tm (Bodhicitta). y l nn mng ca o Bt i tha. Nu khng pht B tm th khng th no lm c vic Duy Ma Ct mun lm, tc l "nhm chn" ci thn ny i tm thn Bt. Nh vy chng ta thy r rng mun thc hin c i s, ta phi pht B tm. Ngay trong Phm u kinh ni r iu ny: Trong qu kh chng ta gieo trng nhng thin cn (Kusala -mla), cho nn chng ta ng c mc cm. Cn c trn nhng nhn lnh gieo trng, chng ta hy pht B tm ngay ngy hm nay, ng i n ngy mai.
Th ba: Phm T
Chng ta i sang Phm th ba, gi l Phm T. y l mn th ba ca v kch. Trong phm ny, Bt c mt s t i thm ngi bnh Duy Ma Ct. Mi v t c phi i thm ngi bnh Duy Ma l mi t xut sc nht ca Bt, gi l Thp i T. Trong c thy X Li Pht l nht tr tu, l ngi thng minh nht. Thy Mc Kin Lin l ngi c nhiu thn thng nht. Thy i Ca Dip tinh tn bc nht trong hng t. Thy Tu B hiu r nht, thm su nht v gio l Khng. Thy Ph Lu Na l ngi thuyt Php nht. Thy Ca Chin Din l ngi c kh nng lun ngh nht, trong Php m thy l nht. Thy A Na Lut c thin nhn nht. Thy u Ba Ly tr lut nht. Thy La Hu La mt hnh nht, v cui cng thy A Nan hc rng nht. Tuy vy c mi ngi u khc t vic i
thm: Bch c Th Tn, con khng sc i gp v i p vi v c s ! Ta hy xem din tin ca mn ny: Lc by gi trng gi Duy Ma Ct ngh thm rng: Nay ta ang bnh nm trn ging, c Th Tn l ng i t i bi, c l no Ngi khng oi lng thng xt? Thy X Li Pht Lc ang tnh x, Bt bit ng Duy Ma Ct lin bo thy X Li Pht: Con i thm ng Duy Ma Ct gim thy. Thy X Li Pht tha: Bch c Th Tn, con khng c kh nng i thm ng . V sao? Con nh li mt hm con ang ngi thin di gc cy th ng Duy Ma Ct n v ni v phng cch thc tp thin i tha so snh vi li thin tp ca Tiu tha. Ri ng kt lun rng con ngi thin nh vy l cha ng! Mc ch ca thin Tiu tha l t ti mt trng thi gi l Dit Tn nh, Nirodha-samapatti. Trong ci nh hnh gi c th ngng li tt c nhng tri gic v cm th ca mnh. T thin v t v sc nh th cha c kh nng gii thot, nhng n Dit tn nh, cn gi l Dit th tng nh (th l cm th, tng l tri gic), th c kh nng i vo Nit bn ca ngi Tiu tha. Duy Ma Ct ni rng ngi thin nh vy cha phi l ngi thin. Ch cn ngi trong ba ci ny tc l dc gii, sc gii v v sc gii, m mnh khng b lay ng th mi gi l ngi thin. Khng phi ngi vt khi tam gii, i vo dit tn nh th mi gi l ngi thin cao. Ngi ngay gia ni th t m thn tm khng ng th mi gi l ngi thin cao. Khng khi dit tn nh m hin cc oai nghi, khng vo dit tn nh m nhng i ng, nm ngi ca mnh biu l rng mnh tr trong thin nh th mi ng l ngi thin. Trong khi vn chp tc nhng cng vic ca i m tm mnh vn an tr trong o Php th mi l ngi thin. Tm mnh khng l ni hng, cng khng phi l ngoi hng mi gi l ngi thin. ng ngh rng phi nhip tm v ni hng mi l ngi thin. Thin i
tha th khng c trong, khng c ngoi, khng cn phi ni chuyn on tr phin no i vo Nit bn. An tr trong ci phin no ny m tm thanh tnh, khng b nhim, khng b ko i th mi gi l ngi thin. Bch c Th Tn, khi nghe ng ta ni vy, con khng bit tr li nh th no. V vy con khng kham ni vic i thm bnh ca ng Duy Ma Ct. Ta phi nh rng thy X Li Pht y ch l mt thy X Li Pht ha hin, thy X Li Pht trong v kch ch khng phi l thy X Li Pht tht. Ti tin chc rng nu gp thy X Li Pht tht th thy khng p ng mt cch lp v nh vy. Gii Thanh vn coi v kch ny l mt s nhc m v ngi ta em v huynh trng c uy tn nht ca h ra lm tr ci! Tuy vy khi c kinh, chng ta phi c tm rng m, phi bit rng y l mt vai tung m nh son kch dng ln lm ni bt t tng i tha. Thng thng th trong v kch no cng phi c tn tng cp v ngi dng s. Mun cho chng dng s, mun cho ngi anh hng c ni bt th phi to ra mt nhn vt tng cp trn sn khu. y cng vy, mun lm sng t nhn vt Duy Ma Ct (i din cho i tha) th phi dng nhng nhn vt km thua Duy Ma Ct, v tc gi khng ngn ngi a v thng th ca mnh ra lm vai tr ca bng ti, gip cho nh sng hin l. Cho nn nu qu v c gin th ng gin na, m nn c bng ci tm ca mt ngi bit ph bnh vn ngh. Thy Mc Kin Lin Lc Bt quay sang thy Mc Kin Lin v bo thy i thm c s Duy Ma Ct. Thy Mc Lin Lin tha rng: Bch c Th Tn, con cng khng kham ni vic i thm ng Duy Ma Ct, con khng c kh nng i! Theo ca mt vi v T s, ch ca kinh trong phm th ba ny l gip cc v Thanh vn la b lnh vc ca Tiu tha i sang lnh vc ca i tha, bt u l thp tr v thp hnh ca cc v B tt.
Sang Phm th t, Bt c mt s v B tt i thm ng Duy Ma Ct, ch ca kinh l a cc v B tt bc vo lnh vc thc tp thp hi hng. H vn l nhng B tt cha chng c cao siu lm (trong c Bt tng lai ca chng ta l B tt Di Lc). H ch mi qua c thp tr v thp hnh, nhng cha t ti thp hi hng. Tuy vy y ch l mt s kin ca cc bc tin bi, qu v ngi trong o trng Lng Mai c th c nhng nhn thc c lp ca mnh. Lc t chi, thy Mc Kin Lin k rng: Mt hm con ang thuyt Php th ng Duy Ma Ct n v ni rng: Thy thuyt Php nh vy l cha hay! Theo ng, bn cht ca Php l chn l tuyt i, l thc ti tuyt i, ta khng th dng khi nim v ngn t din t c. Php tnh ly ngn thuyt, ly vn t, c ngha l bn tnh ca Php l khng th cha ng, khng th din by bng ngn t. Thy ang dng nhng khi nim, nhng danh t, do Php m thy thuyt l khng ng Php. Ni vy c ngha l thy dng nhiu nim, nhiu danh t qu th bi Php ca thy khng phi l Php i tha. y chng ta thy kinh phn chiu gio l ca kinh Kim Cng. Hy c mt cu trong on ny: V chng ni Php phi ng nh Php m ni. iu c ngha l Php tnh l ly ngn, mnh phi dng ngn t nh th no ngi nghe thy rng tuy mnh dng ngn t v khi nim ging Php, nhng mnh khng b kt vo ngn t v vo khi nim. C nhin khi thuyt Php ta phi dng ngn t v khi nim, nhng phi dng ngn t v khi nim nh th no cho c ngi ni ln ngi nghe ng b kt vo ngn t v khi nim th mi gi l ni ng nh Php. Nh Php nh thuyt ngha l thuyt Php phi ng l Php. Php khng chng sanh, la chng sanh cu, Php khng c ng, la ng cu, Php khng th mng, la sanh t,
Php khng c nhn, trc sau u dt. y l bn khi nim m ta hc kinh Kim Cng (Ng, Nhn, Chng sanh, v Th gi). Php cn ni l Php khng c vng vo nim ca chng sanh, khng c vng vo nim v ng, khng c vng vo nim v th mng, v khng c vng vo nim v con ngi. Nu khng vng vo nhng nim th Php c th xa la c nhng nhim gi l chng sanh cu, ng cu, sanh t, v con ngi. c xung vi dng na, chng ta thy kinh ni: Php ty ni nh, khng c ch ty, Php tr tht t, cc bn (hu, v, thng, on) khng ng c. Php khng lay ng, khng nng su trn, Php khng ti lui, thng khng dng tr, Php thun "khng" ty "v tng" ng "v tc", Php la tt xu, Php khng thm bt, Php khng sanh dit, Php khng ch v. Chnh Php mnh phi thuyt l th Chnh Php khng kt vo trong nhng khi nim. Nh vy t tng v Trung o Bt bt c mt kinh ny. Bt bt ngha l khng sanh khng dit, khng ti, khng i, khng nhiu khng mt v.v... Nhng t tng trn c sn trong kinh in Nguyn thy, v d nh kinh Gio Ha Ngi Bnh. Chng ta hc rng con mt khi c iu kin th hin l, thiu iu kin th n tng. Con mt khng mt, khng cn, khng t u ti m cng khng i v u. Kinh Duy Ma Ct cn i xa hn: Phi nhn vo tm ca chng sanh bit chng sanh c cn tnh li (tc l thng minh) hay n (tc l khng thng minh lm), khng b che lp bi nhng tri kin (tc l bi nhng ci thy, ci bit ca mnh). i khi mnh c nhiu ci thy, ci bit v vy m ci hiu, ci tu ca mnh b bt lp. Cng vy, hc nhiu qu m khng chu hnh tr th nguy him lm!
Bit v hiu l hai ch khc nhau. Chnh ci hiu mi quan trng, ci bit khng quan trng lm. Nu kho s dng th ci bit s lm cho mnh hiu. Nu khng kho s dng th ci bit s tr thnh chng ngi cho ci hiu ca mnh. Cng nh nc, nu lng, s gip ging sng tun chy d dng, ngc li nu nc ng thnh tng tng bng, chng s chn ng ging sng. Khi nghe, khi hc, mnh c th t c mt tri kin, mt ci thy, ci bit. Nu khng thng minh, khng li dng c nhng tri kin t ti tr tu tc l tu gic, th nhng tri kin tr thnh chng ngi cho con ng tu hc. Cng nhiu tri kin th cng b nhiu tr ngi. Mnh khng k th tri kin, nhng mnh tip nhn v s dng chng mt cch thng minh th chng s gip mnh hiu. Bt Nh khng phi l tri kin, Bt Nh l ci hiu. Ngi c ci hiu th rt nh nhng, rt d chi vi, cn ngi ch bit th rt kh chu, h va ng vo mnh l mun lm cho mnh tan tnh, v vy m mnh rt ngi gp h. Ngi Ty phng c cu: Anh bit nhiu nhng hiu th khng hiu c bao nhiu! Ni tri kin khng b ngn ngi, ly tm i bi ngi khen Php i tha, ngh nh n tr n Bt, v lm cho ngi Tam Bo khng b dt on, nh vy mi nn ni Php. Thy Mc Kin Lin nghe ni nh th, rt ly lm suy ngh; thy rt bn khon, khng bit phi tr li lm sao! Nghe ng Duy Ma Ct thuyt, trong s i chng d php thoi hm , c tm trm ngi c s pht tm B . Khng thy ni lc thy Mc Kin Lin c pht c tm B hay cha! Chng ta ch nghe thy kt lun: Bch c Th Tn, con khng c c ci bin ti nh Duy Ma Ct nn con khng dm n thm bnh ca ng. Theo kinh in, thy Mc Kin Lin hi nng tnh. Nu ng Duy Ma Ct n v ni nhng cu xc c nh vy, th no thy cng ht ln mt ting vang di tri t!
Thy Mc Kin Lin cn l mt ngi rt trc tnh. Ngh ci g thy ni ci . i vi nhng ngi ngoi o hay ni ny kia l thy thng thn ni ra cho h nghe nhng g thy cm thy. Sau ny thy b ngi ngoi o m st ngay trc cng tu vin Trc Lm. Khi b nh p, thy ht rt ln, nhng khi cc thy trong vin nghe c v chy ra th h git cht thy v b i mt dng ri. Hi Bt ang i ln min Bc. Ngi gn tm mi tui. Cc thy lm l ha thiu nhc thn ca thy Mc Kin Lin, b tro vo mt ci h ri em cc ca Bt trn ni Thu (Grdhrakuta). Lc v n, Bt nhn h tro, thy mnh mt i mt ngi t ln! Cng ngy hm Ngi nghe tin ngi bn rt thn ca Ngi, l vua Ba T Nc cng va bng h. Bt r thy A Nan i xem t lm mt ci thp cho thy Mc Kin Lin. Nh vy thy Mc Kin Lin m ta thy trong cc kinh khc khng ging thy Mc Kin Lin trong kinh Duy Ma Ct ny. Thy Ca Dip Bt nh thy Ca Dip (Kasyapa) i thm ng Duy Ma Ct. Kinh ni rng thy Ca Dip tng gp ng Duy Ma Ct trong mt xm ngho. Thy c ting l kh hnh, n mc rt n gin, v a thn cn vi gii ngho i. Lc thy i Ca Dip ang thc tp php kht thc khim cung ti mt xm ngho, ng Duy Ma Ct n gp v ni rng: Ny thy Ca Dip! theo tinh thn bnh ng, kht thc th phi theo th lp, khng c b nh giu m i ti nh ngho. V khng n m i kht thc. Ch "khng n" ny l ni v l. ng v phng din thn th ca mnh th cn phi n, nhng ng v phng din trng thnh ca Nit bn, ca gic ng th khng cn n. Gii thot thn l ci m tt c mi ngi u c, l ci trn y, khng cn phi n mi ln. Ni vy c ngha l s gii thot ca ta trn vn, khng phi mi ngy ta phi cho n th n mi ln ln.
Gii thot thn ca ta khng t t ln ln nh mt em b, khng phi v ta cho n n mi ngy th mt lc no s ln ln thnh mt chng trai mnh khe. gi l "khng n". V khng n m i kht thc, c ngha l i kht thc nh vy khng hn l v mnh cn n, i kht thc l ch i kht thc thi. Tuy vy c ngi ngh rng ci ngha "khng n" y l ci ngha ca gii thot thn. Nit bn ca mnh khng ln, khng nh, nn n khng cn n. S thc tp ca mnh cng vy, mnh tng rng cng thc tp th s gii thot ca mnh cng ln. Tht ra s gii thot ca mnh c sn ri, v c vi ngha ca n ri, khng ln ln t t nh mt ch b. V ph tng ha hp m bc cm n. Nht hp tng l iu mnh hc kinh Kim Cng. V d ci ly l mt hp tng, i li vi nhng tng ring r nh nhng vi trn, nhng nguyn t. Hp tng cng l mt khi nim cn phi la b. V vy khi bc mt ming cm ln n th ti phi lm th no cho nim v hp tng tan bin i. Chng ta nn nh rng n ngi ta khng n bng mung hay a m n bng tay bc. V khng nhn m nhn mn n ca ngi. Khi nhn thc n cng dng l mnh phi nhn vi tinh thn khng nhn. Vn tip t c ni l! Khi mnh nhn th c th ngi cng dng cng nhn. Khi nhn cm, khng hn v thiu cm m mnh i xin, khng phi mnh l ngi nhn, c th ngi cng dng cng ang c tip nhn. V cng dng nh vy l ang c nim vui, ang c cng c, thnh chnh ngi cho ang c tip nhn nhng iu lnh. Do trong vn nhn cm, mnh vt thot nim v nhn, v ngi nhn v ngi cho, v v i tng ca s cng dng. Ba nim bin mt, tc l khng cn kt vo nim nhn, cho, v ca nhn ca cho na. Sau ny chng ta c t tng v tam lun khng tch, ngha l nim v ngi cng dng, ngi tip nhn cng dng, v tng phm, ba ci tr thnh mt. Nh Lai ng lng kh,
Ng kim c phu trin, Nguyn cng nht thit chng, ng tam lun khng tch dch l: Bnh bt ca Nh Lai, Nay c nng trn tay, Xin nguyn thc hin c, Php tam lun khng tch. Nh vy khi a tay ra nhn, mnh mm ci, v mnh thy ngi cho, ngi nhn, cng vi vt cho l mt. V tng khng t m vo lng, vo xm. Lng xm gi l t lc, ch ngi ta t hp li sng. Cc thy trong rng, ngoi ng vng. Khi i vo lng xm, mnh khng b kt vo t tng l ni tp hp. Thnh ra tri gic v t l mt nim m mnh phi t b. C thy sc cng nh ngi ui. Ngha l khi thy nhng sc tng v nhng hnh thi, mnh khng b kt vo, du l hnh thi ca c-ry, ca cm trng hay ca c th ch xinh xn. Tt c nhng hnh thi , tuy mt mnh c thy nhng tm mnh khng b vng vo, th mi gi l c kh sc ca ngi i kht thc. C nghe ting cng nh vang; c ngi mi cng nh gi; lc nm v khng phn bit; chm cc vt nh tr chng; bit cc php tng nh huyn, khng t tnh, khng tha tnh, trc vn khng sanh, nay cng khng dit. Khi i kht thc, mnh lun lun c mt dng tri gic, mnh thy ci ny, nghe ci kia, xc chm vi ci n, cho nn mnh phi qun chiu c th vt thot tt c nhng nim v sc, thanh, hng, v, xc, php. Kht thc nh vy mi ng l i kht thc. Nh vy kht thc khng phi l c thc n, m l mt php mn thc tp. Trong khi m bnh bt i kht thc, mnh phi sng trong
thin qun. Chm sc, chm thanh, chm tt c nhng g bn trong, bn ngoi, mnh u qun chiu thy c t tnh ca cc php. Ngi Ca Dip! Nu c th khng cn b tm iu t m t c tm iu gii thot , nu c th dng tng t m vo Chnh Php, nu c th dng mt ba n m b th cho tt c mi loi chng sanh, ng thi cng dng ch Bt v cc bc hin Thnh, nh vy thy mi thc s kht thc v n cm theo ng Chnh Php. V sao ng Duy Ma Ct bo thy Ca Dip l nu thy c th khng b tm iu t m vo tm iu gii thot, dng mt cht liu t m vo Chnh Php? l ti mnh c quan nim mun gii thot th phi b ci t, i tm ci chnh. Cho nn nu vt c nim v t v chnh, thy nhng ci chnh l do nhng yu t t lm nn, th lc mnh mi kht thc ng Chnh Php, mi ngi n ng Chnh Php, mi cng dng thanh tnh Php thn ng Chnh Php. Cng ging nh mt ngi lm vn kho lo, thy nhng rc ri d bn m khng s hi, khng bun phin, khng bc bi, v c th s dng c nhng rc ri d bn lm phn xanh m trng ra hoa hng. Khng k th rc, khng chy theo hoa. Bch c Th Tn, lc nghe ng Duy Ma Ct ni th con thy c nhng iu m con cha tng thy, con cng khi tm cung knh i vi tt c cc v B tt. Con li ngh rng k danh gia ny c bin ti v tr tu mi c nh th! Ai nghe m chng pht tm V thng Chnh ng Chnh gic? T y n nay, con khng cn em gio l Tiu tha dy ngi. Bch c Th Tn! V th nn con khng kham lnh n thm bnh ng c. Ta phi khen thy Ca Dip c kh nng hiu c nhng li ca ng Duy Ma Ct. Trong khi , hai thy X Li Pht v Mc Kin Lin th khng tip nhn c g ht. Kinh ch ni n li ch m nhng ngi khc nhn c khi i thoi vi ng Duy Ma Ct, cn vi hai thy th khng thy cp n vn ny.
Thy Tu B n phin thy Tu B (Subhti), mt thy rt ni ting v s hiu bit gio l Bt Nh: Khng. Thy cng c Bt phi i thm bnh ng Duy Ma Ct v thy cng t chi. L do l trc y khi i vo xm nh giu kht thc, thy n ng tr c nh ng Duy Ma Ct ch c cng dng! ng l thy bc vo kin la! Sau khi nhn bnh bt ca thy Tu B , cho cm v thc n vo ri, ng Duy Ma Ct cha chu tr bnh bt cho thy i m gi li thuyt Php cho thy nghe! Tha thy Tu B ! i vi cm bnh ng (Sama) th cc php cng bnh ng, cc php bnh ng th cm cng bnh ng. i kht thc nh th mi nn lnh mn n. Ngha l khi i kht thc th phi c kh nng thy c ci bnh ng tnh trong cc php. Bnh ng tnh ting Phn l Samata. Ngoi ra tuy mnh cn nhng t tng nh dm, nh n, nh si, tc l tham i, dc lc, gin d v si m, m mnh khng c tm chn ght v trn chy chng, cng khng ng nht mnh vi chng. Mnh khng ngh rng si i v gii t hot l hai ci hon ton khc bit nhau. Mnh li thy c rng trong nm ti ng nghch c cht liu ca s gii thot; trong ci tri c ci m, trong ci m c ci tri; trong t c nhng yu t khng phi l t m c nhng cht liu phm phu, th lc mnh mi xng ng nhn cm ca ngi tn th n. Khi c on kinh ny, nguyn tc gi l bt nh c khai m ra rt r rng. Mnh phi thy hoa trong rc v thy rc trong hoa. Phi thy phin no trong B , v phi thy B trong phin no. Mnh phi thy t giy c lm bng nhng nguyn liu khng phi l t giy, nh l mt tri, m my, rng cy. Tuy nhng yu t y khng phi l t giy, nhng nh nhng yu t m c t giy. Nhn ci chnh, mnh thy ci chnh c lm bng nhng cht liu khng phi l chnh, v vy m mnh khng t b bt c mt ci g. Ngi lm vn gii khng b mt cng rc. Cng vy, ngi tu hc gii khng chy trn phin no v h bit cch lm cho phin no bin thnh b . Phin no tc b ; Pht Php tc th gian Php l
nhng cu mnh nghe rt nhiu ln trong cc cuc php m, chng pht xut t nhng t tng bt nh ny. Bch c Th Tn khi nghe nhng li ni ca ng Duy Ma Ct th con m mt khng bit ng y ni g. Ch thy Tu B n vy th ht nc! Tht ra thy Tu B l mt v uyn thm v Bt Nh, v Khng. Nhng ci Khng ny cha phi l Bt Nh m ch l ci Khng trong Tiu tha thi. kinh mun ni vo thi gian ny thy Tu B cha phi l thy Tu B ca i tha, thy ang cn l Tiu tha, ang a thch Php nh. Tht ra mt ngi hiu c l Khng l mt ngi rt gii, nhng y kinh li ch thy! Ch n thy phi chong vng mt my, khng bit i p ra sao, ch mun rt lui v cng khng dm nhn li bnh bt em v! Lc ng Duy Ma Ct lin bo: Tha Ngi Tu B ! Ngi ly li bnh bt, ng s! Ngi ngh sao? Nh Pht bin ra mt ngi huyn ha v nu ngi huyn ha em vic ny hi Ngi, chng y Ngi c s chng? Con p: Khng s! Trng gi Duy Ma Ct li ni: Tt c cc Php h tng huyn ha, Ngi khng nn c tm s st. V sao? V tt c li ni nng khng la tng huyn ha, ch nh ngi tr khng chp vn t nn khng s. Thy thy Tu B s qu nn ng phi trn an: - Ti cng vy, ti cng ch l mt ngi huyn ha thi, thy ng s ti. Thnh ra ngi ng vai kch ny cng c lng t bi. c n y ti cm thy c cm tnh vi ng ta, v y l ln u tin ti c cm tnh vi ng B tt Duy Ma Ct! Thy Ph Lu Na By gi chng ta hc ti on ni v thy Ph Lu Na (Prna Maitrayaniputra). Ph Lu Na l mt trong nhng thy thuyt Php hay nht. Ph Lu Na, ch Hn l Mn T, tc l tnh thng trn y. Khi Bt bo thy Ph Lu Na i thm ng Duy Ma Ct, th thy ni rng: Bch c Th
Tn, con khng kham i thm ng c! L do l c mt hm trong rng, con ang ni Php cho cc v kht s mi xut gia nghe, ng Duy Ma Ct n v ni rng: Ny thy Ph Lu Na! Thy phi cn thn, thy bit tm a ca nhng thy ny ra sao khng m thy vi vng ni Php? C th nhng ngi ny ang ch i Php V thng ca i tha m thy li em nhng Php nh ca Tiu tha ra dy cho h th ti nghip cho h lm. i khi h c tm lng rng ln nh h khng, h trng ch nhng Php v i m trong thy, thy ch c nhng Php nh, v thy em nhng Php tng cho h th thy ph lng h lm. Trong mt ci bt rt qu bu, lm bng chu ngc, thy ng t nhng mn n r tin nh mm ruc, mm b hc vo th ti nghip cho ci bt qu lm. Thy ng lm lu ly vi thy tinh! Li ch trch rt nng! Trong khi th thy Ph Lu Na l ngi ni Php gii nht trong s cc v Thanh vn! Nu thy khng thy c cn c, ci ngun ca chng sanh, th ch nn ni Php cho h, ti nghip cho h lm! Nhng ngi kia ang khng c t vt trong tm, m thy ni Php mt hi lm cho h c t vt. Cng ging nh con b ang lnh, thy cha mt hi thnh ra con b qu, ti nghip cho con b lm! Ch em bin ln vo du chn tru, ch cho nh sng mt tri ngang bng vi la om m. Ngha l ci tm h c th thu nhn c bin c ca Chnh Php, m thy ch ly mt ci nh nh du chn tru mong cha ng c ci bin c th vic ny khng xong! Ci nhu cu ca h rt ln, ci nguyn vng ca h rt cao, vy m thy mun lm cho h tha mn bng mt cht Php Tiu tha th lm sao c? Lc ng Duy Ma Ct mi nhp tam mui (Samadhi) (tc l nhp nh), v dng php thn thng ca ng lm cho tt c cc v kht s tr kia thy c kip trc ca chnh h. Tt c cc v kht s ngy xa vun trng nhng cng c, phc v 500 c Bt, v h c cn c i tha. Lc cc v kht s tr tui bn n nh l
di chn ng Duy Ma Ct, v c ng thuyt Php i tha cho nghe. Bch Th Tn, lc con mi nhn thc c rng nhng ngi Thanh vn nh con khng nn ni Php! y l mt qu i pho thuc v hng nng! Thy Ma Ha Ca Chin Din By gi chng ta i sang mn ca thy Ma Ha Ca Chin Din (Maha Katyayana). Thy ny ni ting v lun ngh, l lun ca thy rt vng chi v anh thp. Thy Ma Ha Ca Chin Din ni rng: Bch c Th Tn, ngy xa c mt ln Bt ni Php cho cc v kht s nghe. Sau khi ni xong, Bt i ngh, con c trch nhim ging gii nhng iu Bt ni cho cc thy. Hm Bt ni v v thng, v kh, v khng, v v ng, v v Nit bn. Khi con ang ging cho cc thy th ng Duy Ma Ct xut hin v ni rng: Thy ng ging nh vy, mo m ht! Cc php v khng sanh khng dit cho nn mi ch thc l v thng. Theo ngha cn bn v n gin nht, th v thng tc l sanh dit trong mi giy pht, v l quan nim c. Theo i tha th cc php cha bao gi tng sanh, cng nh cha bao gi tng dit. Sanh dit l hin tng b ngoi, cn bn cht ca cc php l khng sanh, khng dit. Cng nh sng v nc. ng v phng din sng th thy nh c ln, c xung, c sanh, c dit. Nhng ng v phng din nc th khng ln, khng xung, khng sanh, khng dit. Khi thy c nh vy th mi gii thch c ch v thng mt cch ng mc, nu khng th ci ta ni v gii thch vn cn l Php nh. Ni v kh, mun ni cho ng Php, thy phi t cho c s tht nm un ny l khng c t ng, khng c mt cht liu tht no trong t thn chng c. Mnh ch c th hiu c kh khi mnh thng hiu c gio l Chn Khng m thi. Cc thy ni i l kh, i l th ny, i l th kia th s khng t c g ht nu cha t c ci thy v Bt Nh Chn Khng. Khi thy thy c ng v v
ng l hai mt ca mt thc tai, ng chnh thc l v ng, v ng chnh thc l ng, th lc thy mi thc s hiu c th no l v ng. Khi thy thy c rng ci c chnh l ci khng, v ci khng chnh l ci c, ngha l Diu Hu l Chn Khng v Chn Khng chnh l Diu Hu, th lc thy mi hiu c ch Khng ca Bt ni. Nu thy mun ni v Nit bn, v tch dit, th thy phi bit s tht rng cc php nm trong t tnh Nit bn ca chng ri. Cc php cha bao gi tng sanh cng cha bao gi tng dit. Trong ngun nh sng thy mi hiu c th no l Nit bn thc s. Nit bn khng nm trong tng lai, Nit bn ang nm trong hin ti, v tt c cc php ang an tr trong Nit bn, cc php c Nit bn tnh, mi Php u mang trong t thn ca n tnh cht ca Nit bn. l s khc bit gia t tng i tha v kinh in ca Tiu tha. Trong kinh in Tiu tha cc php c sanh v c dit. Ging v Nit bn theo hnh thi c sanh c dit, th Nit bn cha thc s l Nit bn, m ch l Nit bn ca Tiu tha m thi. iu ny chng ta s thy r hn trong kinh Thng Man. y kinh ch cp n nm iu: v thng, kh, khng, v ng, v Nit bn. Tuy vy on kinh ny rt quan trng, n i chiu nm ci hiu ca Tiu tha v nm ci hiu ca i tha. Mnh c th ngng li y nghe ging tun ny sang tun khc v nm iu ny, nhng hin gi mnh mun c tip kinh Duy Ma! Thy A Na Lut By gi chng ta i sang phn ni v thy A Na Lut, Aniruddha. A Na Lut cn gi l A-Nu Lu-, Ch Hn dch l Nh . Thy c xem l ngi c thin nhn, tc l c "Con mt Tri", con mt c th thy c rt xa, thy tn tam thin i thin th gii. Thy k cho Bt nghe: Mt hm con ang i kinh hnh th c mt v Phm Vng tn l Nghim Tnh cng vi mt s cc v Phm Vng khc phng nh sng rc r n ch con ang i. H n lm l ra
mt ri hi: Thy A Na Lut! Kh nng "Con mt Tri" ca thy c th thy c bao xa? Con ni: Thin nhn ca ti c th thy c n tn ci Tam thin i thin th gii ca Bt Thch Ca Mu Ni, thy r rng nh t tri xoi vo bn tay ca mnh ri nhn n. Ti thy r tng chi tit nh vy. Lc ng Duy Ma Ct xut hin v ni vi con rng: Tha Ngi A Na Lut! Thin nhn ca Ngi thy lm ra tng m thy hay khng lm ra tng m thy? Nu lm ra tng th khng khc g ng thng ca cc ngoi o, nu khng lm ra tng th l v vi, l ra khng thy? ng Duy Ma Ct cht vn thy A Na Lut rng: Ci thin nhn m thy s dng , n l mt Php hu vi hay l mt Php v vi? Nu thin nhn ca thy l hu vi th n c khc g nm php thn thng ca ngoi o? Chng khng c ngha g c! Nu ni l mt Php v vi th lm sao thy thy c? l Php v vi th cn c g m thy hay khng thy na u? Bch c Th Tn, lc y con nn lng! Ch Phm Thin nghe ng Duy Ma Ct ni li y ri ng ch cha tng c, lin lm l hi ng rng: Bch c s! trong i ai l ngi c chn thin nhn? Trng gi Duy Ma Ct p: C c Th Tn c chn thin nhn, ti v Ngi lun lun trong tam mui, cho nn thy sut cc ci Bt, ch khng phi ch khi phng thin nhn mi thy. Khi y Nghim Tnh Phm Vng cng quyn thuc nm trm Phm Vng u pht tm V thng Chnh ng Chnh Gic, nh l di chn ng Duy Ma Ct ri bng nhin bin mt. V th con khng kham lnh n thm bnh ng. Thy u Ba Ly By gi ta i sang phn ni v thy u Ba Ly (Upali), tn gi gii nht v Lut. Hm thy u Ba Ly ang tip hai v kht s va phm gii. Thy ang ging cho cc kht s ny nghe v bn cht ca ti, v phng php sm hi, th ng Duy Ma Ct xut hin v thc gy bnh xe!
ng ni: Tha thy u Ba Ly! thy ng dy nh vy, thy cng dy chng no th hai v kht s ny cng ri trong lng chng . Ti sao vy? Ti v bn cht ca s phm ti khng phi trong, khng phi ngoi, m cng khng phi khong gia, i tm khng ra. Bt c ni tm nh bn nn chng sanh nh bn, tm thanh tnh nn chng sanh thanh tnh. Nu tm tm khng ra v tm khng c trong, khng c ngoi, cng khng c gia, th lm sao m tm ra ti cho c? Tt c mi hin tng, trong bn cht chn nh ca n th khng c ti, m cng khng khng c ti. Tha thy u Ba Ly, khi ci tm ca thy gii thot ri th lm g c ti? Ci tm ca tt c chng sanh vn l thanh tnh, v vy m khng tm ra ci ti. Tm ca mnh khi c chnh nim th n tnh, nhng khi chnh nim khng pht hin th n bt tnh. Khi tm ca mnh chp ng th n bt tnh, nhng nu n khng chp ng th n l tnh. V vy m ci nim v tnh v bt tnh, v ti v khng ti l nhng nim m mnh khng th no hiu c, khng th no nm c khi mnh cha nm c s tht l tm mnh vn thot ra khi nhng nim kia. on kinh ny hm cha t tng Tm tnh bn tnh, ngha l t tnh ca tm vn l thanh tnh, The mind is originally pure and shining. Gio l ny c tim ti trong kinh in Nguyn thy. Gio l ny s dn n nhng gio l mi, nh l gio l Nh Lai Tng. ng Duy Ma Ct kt lun: Mnh ch c th hiu c gii lut, mnh ch c th nm vng c ci thy v gii lut, v ti bo, khi no mnh thc c rng cc php sanh dit khng ngng, nh huyn, nh chp. Cc php khng ch nhau, cc php u l vng kin, ngha l nhng nhn thc, nhng tri gic ca mnh u l sai lm c, nh chim bao, nh nng dn, nh trng di nc, nh bng trong gng, do vng tng sanh ra. Khi no thy c cc php trc ht l nhng nhn thc ca mnh, nhng tri gic ca mnh, th lc mnh mi c th c c mt quan nim su sc v ti, v phc, v phm lut hay khng phm lut. Ni tm li, nu mnh khng c c mt nhn thc v ci chn nh ca cc php th mnh ni v ti v v gii cha ng. Ti thy thy cha nm c iu , v iu thuc v kinh ngha ca i tha.
Sau khi nghe vy, cc kht s khen rng: ng mi l ngi gii, cn thy u Ba Ly chc khng dy chng ti c u! ng l ng Duy Ma Ct ny lm cho cc thy mt uy tn nhiu qu! Thy La Hu La K n l thy La Hu La (Rahula). Mt hm thy tip mt s chng trai thnh T-x-Ly. H c nh xut gia, nhng cha quyt tm lm v hnh nh cng cha c cha m cho php. Thy thy La Hu La cn tr, nn h n hi v i sng xut gia: Thy sng nh th no? C hnh phc khng? Phc v con ngi bng cch no v.v... Trong khi thy Rahula ang ni chuyn vi cc chng trai v nhng li ch ca s xut gia, ang "qung co" v i sng xut gia: Mnh c tu hc, c thc tp gip i, gip ngi v.v... th ng Duy Ma Ct n v ni: Tha thy La Hu La! Thy khng nn ni n ci li ca cng c xut gia. Xut gia l xut gia thi, khng cn li lc, khng cn cng c! ngoi i nhng php hu vi ngi ta ni c li, c cng c, nhng xut gia l mt php v vi, bung b ht, nn ng ni chuyn li hay khng li y. Khi xut gia tht s th khng thy s phn bit gia ti gia v xut gia na. Khi mnh xa la c su mi hai kin chp ca ngoi o, mnh an tr trong nit bn, mnh hng phc c cc phin no v ma on, khi mnh nhip th c tm v su cn ca mnh th mnh mi tht s xut gia. Ni vy xong, ng Duy Ma Ct quay sang cc chng trai v ni rng: Cc con c nghe Chnh Php, by gi nn xut gia i, ti v gp c Bt l mt c hi rt him. Cc chng trai tng ng ta ni tht, nn tr li: Tha c s, chng con rt mun xut gia, nn ang hi thy La Hu La v i sng xut gia, nhng cha m chng con cha cho php. ng Duy Ma Ct lin ni: Vy th thi, ng cn xut gia, cc con ch cn pht tm V thng B l , ti v l xut gia chn chnh. Nghe xong tt c 32 v Trng gi t u pht tm V thng B .
Nh vy tuy ng Duy Ma Ct khuyn cc chng trai tr xut gia, nhng ng ni vi h ch cn pht tm v thng B tc l nn xut gia trong tm thi, thnh ra nu cha m khng cho php th vn xut gia c nh thng! Thy A Nan Gi y n phin thy A Nan (Ananda) c Bt bo i thm ng Duy Ma Ct. Thy vo hon cnh hi qu, nu khng mun ni l qu qu. Thy k li mt hm Bt b cm, khng dng cm c nn Thy i xin sa. ang ng trc nh mt v B La Mn th thy thy ng Duy Ma Ct i ti. ng hi: Tha thy A Nan, mi sng tinh sng m thy ra ng y lm g vy? Thy tht tnh tr li: Ti i xin sa cho c Th Tn, Ngi b bnh. ng Duy Ma Ct lin bo: Thy ng nn ni vy, l Bt m cn bnh g na. Thn Bt l thn kim cng, thy ng ni vy m mang ti ph bng c Nh Lai! Lm vua chuyn lun thnh vng m cn khng b bnh, hung h c Nh Lai l ngi c nhiu phc bu! Nu thy i khp xm v ru rao rng Bt b bnh th hng ngoi o s ci ch! H s ph bng rng Bt b bnh m cn khng t cha c th lm sao m Bt cu bnh c cho nhng ngi khc? Vy th sao gi c l Php Vng? Thi thy i v i, ng lm nhng vic nh vy na! Bch Th Tn, lc con mc c qu! R rng Bt c dy con i ra xm xin cho Bt mt t sa, khng l con nghe lm! Lc con ang lng l khng bit c nn em sa v hay khng, th trn khng trung c ting ni rng: A Nan, ng ra th Bt khng cn sa, nhng v Ngi th hin c mt trong cuc i ny, nn Ngi cng phi th hin c bnh nh mi ngi d chng sanh. V vy nn vic thy i xin sa v cho Ngi khng c g sai quy, thy nn em sa v cho Nh Lai i. Bch Th Tn! ng Duy Ma Ct tr tu bin ti dng y, cho nn con khng kham lnh n thm bnh ng c.
Trong Phm ny, thy A Nan c din t hin lnh nh mt con cu non, khng bit i p ra sao vi ng Duy Ma Ct! Tht ra thy A Nan hc rng, thng minh, u n ni nh th!
Th t: Phm B tt
Chng ta hy i sang phm th t, phm B tt. B tt Di Lc Trc ht, B tt Di Lc (Maitreya hay Ajita) c Bt phi i thm ng Duy Ma Ct. B tt xin thoi thc! Chng ta nn bit rng B tt Di Lc l mt v B tt nht sanh b x, tc l v B tt sng kip cht trc khi thnh Bt. Ni mt cch khc, kip sau Ngi s thnh Bt tip ni Bt Thch Ca. Ci tnh ca Ngi s l ci ta b ny. Pht t cc nc chu u thc rt r rng Bt Di Lc l Bt ca tng lai, cho nn h chn ngy Mng mt Tt lm ngy va ca Ngi. l hnh phc tng lai ca mnh. Chng ta cng nn bit rng Bt Di Lc c mt tn rt hay: c Bt ca tnh thng, Maitreya. Khi thoi thc, B tt Di Lc ni rng: Bch c Th Tn, cu chuyn bt u t hi con cn ci tri u Sut. Hm con ang ni chuyn v vn bt thi chuyn cho mt s thin vng ci tri nghe th ng Duy Ma Ct ln chi (Bt thi chuyn ngha l khng cn ri xung ci a lc na. t c qu v ny th ta ch i ln ch khng cn i xung). Bc n cho chng con ri ng Duy Ma Ct gp chuyn: Tha B tt, ti nghe ni c Th Tn th k cho Ngi, kip sau Ngi s c qu V Thng Chnh ng Chnh Gic, vy kip sau l kip no? N thuc v qu kh, hin ti hay tng lai? Sau ng Duy Ma Ct em l i tha ra ni. ng ni rng: Thc ti vt ra khi nim v qu kh, v hin ti, v v tng lai. Ti v qu kh qua ri, cn tng lai cha n, v hin ti th mnh u c nm bt c? Va thy n th n tr thnh qu kh ri. Nh vy th Bt th k cho Ngi thnh Bt trong i qu kh, i hin ti, hay trong i tng lai? ng Duy Ma Ct trch mt cu ca Bt dy: Ny cc v t kheo, ngay trong gi pht ny cc v ang sanh,
ang gi v ang cht trong tng giy pht. Nh vy c ngha l ng v phng din bn cht ca thi gian m ni th B tt c th k thnh Bt nh th no? ng Duy Ma Ct ni thm rng: Thc ti trong bn cht ca n vn l Nit bn, vn l Thng, Lc, Ng, Tnh ri. Do B tt khng cn thnh Bt na, B tt thnh Bt t v lng kip trc ri, trong bn cht Ngi l Bt. V vy vn thnh Bt trong tng lai, ti thy l iu khng ng. ng v phng din bn mn, chn nh v bn th th khng c qu kh, hin ti, v lai, khng c chuyn chng t, cha chng hay s chng. V vy ni n chuyn thnh Bt trong tng lai, chuyn nht sinh b x l khng ng lm. Cng nh khi chng ta ni v sng v nc. ng v phng din nc th ta thy khng ln khng xung, khng cao khng thp. ng v phng din sng th ta ni c cao, c thp, c ln, c xung. y ng Duy Ma Ct cp n mt th tnh bi bc chuyn c Di Lc s thnh Bt trong tng lai. Chng ta hy c vi hng trong kinh: T Nh m sanh ra c th k, hay t Nh m dit c th k? "Nh" y tc l bn th chn nh ca thc ti. Bn th th lm g c sanh v lm g c dit? V vy, ng v phng din chn nh th ni th k thnh Bt l mt chuyn rt l, ti v tt c chng sanh u nm trong chn nh y, tt c cc php u nm trong chn nh y, v chnh B tt Di Lc cng nm trong chn nh y. B tt Di Lc v chn nh l mt th cn ni chuyn chng hay khng chng, th k hay khng th k lm g? C ngha l ng em chuyn tuyt i ra ni rng mnh ng nn ni chuyn tng i na! Tt c cc v Bt, tt c cc chng sanh u ang an tr trong Nit bn ri, thnh ra ng ni ti chuyn t n Nit bn c gic ng na! Ni v vic thnh o th phi ni n B , v B c ngha l gic ng. on kinh ny ni v bn cht ca B , chng ta nn c cho tht k. Bn dch ca thy Huyn Trang c v r rng hn, cho nn sau
y ti s so snh bn dch ca thy Huyn Trang vi bn ca thy Cu Ma La Thp. B tt Di Lc! B tt phi ni nh th no cc v thin t c mt hm nay ng b kt vo nim v B . B l g? B (Bodhi) l mt ci m ta khng th dng thn nm bt c, cng khng th dng tm m nm bt c. V sao vy? V bn cht ca B l tch dit, c ngha l Nit bn. Nit bn l s tt ngm ca tt c mi nim, mi kh au. ng v phng din Nit bn tc l ng v phng din tch dit m ni, chng ta khng th ni n sanh, dit, cn, mt, nhiu, t, ti, lui. Ti v Nit Bn xa la tt c cc tng , cc khi nim . Chnh mi l B . V vy mun ni v B ta s khng ni c, v khi ni ta phi dng cc tng, cc tri gic, cc khi nim. Bn ch Hn ca thy Cu Ma La Thp vit: Bt qun th B , v thy Hu Hng dch l Chng nhn xt l B v ly cc duyn, cu ny khng c r lm. Bn dch ca thy Huyn Trang nh sau: Bt tng th B , nht thit s dng, bt tng ch c. C ngha l B th khng c g thm vo, khng c iu kin no, nhn duyn no c th lm cho B tng trng thm hoc gim bt i. iu ny rt ng vi t tng ca Duy Ma Ct, cho nn ta thy bn dch ca thy Huyn Trang r rng v mch lc hn. ng v phng din bn th th B thuc v tch dit, khng din t bng ngn t v nim c. B bt tng, tc l B khng thm. Khng phi hm qua B ca ta ln 70%, v hm nay nh tu nn B ca ta ln ln 80%. khng phi l B . y cng l t tng Bt Nh: Khng sanh, khng dit, khng thm, khng bt, khng nh, khng sch. V vy trc ht kinh ni rng B la cc tng, ti v n l tch dit. K n, B l bt tng ngha l khng ln ln m cng khng nh i. Chng ta c tip bn dch ca thy Hu Hng: Chng hin hnh l B , v khng ghi nh. Trong bn ch Hn cu ny l: Bt hnh th
B , v c nim c, ngha l khng c hnh th gi l B ti v khng c s nh ngh. Do ch hnh ny m dch l hin hnh th khng ng. Hin hnh l biu l ra, cn hnh y c ngha l tu hnh. B khng phi nh tu hnh m c, ti v B bt tng bt gim. Trong bn ca thy Huyn Trang, on ny thy dch l: Bt hnh th B , nht thit h lun, nht thit tc , giai bt thnh c. Bt hnh ting Anh l Non functional, ting Phn l Apranihita. Vn gic ng khng phi l vn hnh hay khng hnh. Hnh hay khng hnh thuc v vn h lun v nim. Nht thit h lun, nht iu mnh lun bn, tt c nhng iu mnh suy ngh u khng dnh lu n B . Bt hnh l B , ngha l khng cc nhc tu hnh th l B , v tu hnh cc nhc tc l vn cn nm trong vng h lun v nim. thit tc , giai bt thnh c, ngha l tt c nhng cu k trong bn ca thy Hu Hng: on l B , b cc kin chp. Cu ny cng tng t nh trong bn ca thy Huyn Trang: Vnh on th B , nht thit tin th giai vnh on c, ngha l vnh vin ct t, l B , ti v tt c nhng ci thy ca mnh (v sanh v dit, v cn v mt, v thm v bt, v ti v lui v.v...), mnh u ct t, lc mi gi l B . Ly l B v la cc vng tng. Thy Huyn Trang dch l X ly th B , nht thit th trc giai x ly c, c ngha X ly l B ti v tt c nhng vng mc u c th bung b. Chng l B , ngn cc nguyn. Cu ny khng c r ngha lm. C th "Bt chng l B ", hay "Lu chng l B " th mi ng ngha. Trong bn ting Ty Tng cng ni nh vy: Khng chng ngi tc l B . Do hoc bn chp tay hoc bn in li thiu mt ch "Bt" hay ch "Lu". Trong bn dch ca thy Huyn Trang, thy vit: Ly h th B , tc l la b s tri buc l B . Vnh ly nht thit ng lon php c, v vnh vin xa la tt c nhng g lm cho ng v cho lon.
Nh vy chng ta c th hiu cu Bt chng th B , ngn cc nguyn nh sau: V mnh c nhng nguyn, nhng tc , nhng d n lm xo ng cho nn B mi khng hin l. l nhng iu i ngc vi B , l chng ngi ca B . Cho nn ng ra cu trn phi l Bt chng l B . Bt chng s gip mnh khng cn nhng c mun, nhng toan tnh, nhng mu lo d l mu lo thnh Pht cho sm! Bt nhp th B , bt nhp l B ti v khng tham m. Cu ny chng ta cng c th gii thch, nhng khng c r ngha lm. Bn dch ca thy Huyn Trang: Tch tnh th B , nht thit phn bit vnh tch tnh c, tc l vng lng l B , ti v tt c cc s phn bit u vng mt. Trong bn dch ca thy Huyn Trang: Bt trnh th B , nht thit chp trc, nht thit tranh lun, giai vin ly c. B l bt tranh, tc l khng tranh lun, ti v tt c nhng chp trc, nhng tranh lun, u c th xa la c. An tr th B , tr Php gii c, ngha l an tr tc l B , ti v B an tr trong Php gii, ch khng an tr trong th gii. An tr y c ngha l an tr ni tht t, ngha l ni thc ti ti hi. Tht t l mt danh t chuyn mn trong o Bt. Chng ta khng cn duyt qua tt c nhng danh t ny, ch cn c nh vy thi chng ta cng bit y ng Duy Ma Ct ni cho cc v thin vng bit rng khng th dng ngn ng, hay nim m din t bn cht ca B c. Ni chuyn chng ng theo kiu thng tc th c th lm cho ngi ta hiu lm, v ng n y vi mc nh gip cho cc v thin vng ng hiu lm. l ngha ca cu kinh: Ti phi n, nu khng th khng kho Ngi s lm cho ngi ta hiu lm v B th ti cho c Nh Lai lm. Bch c Th Tn khi ng Duy Ma Ct ni vy xong th c 200 v thin t chng c V Sanh Php Nhn.
Ch nhn y c ngha l s chu ng hnh phc. Ti v khng phi ch c kh au mnh mi chu ng, i khi hnh phc ln qu mnh cng phi chu ng, nu khng th ng un ca mnh s n tung ra. Tng truyn Hong Hu Ma Gia sau khi sanh Thi t Tt t a, v nim hnh phc ln qu, chu khng ni nn b phi sanh ln ci tri. Nhng ngi trng s c c thng b ng tim cht, v chu khng ni hnh phc ca s trng s. iu m cc thin t t c l Php nhn, mt hnh phc rt ln gi l V Sanh, ngha l Nit bn. Nit bn l khng sanh, khng dit, khng cu, khng tnh, khng thm, khng bt, khng ti, khng lui, khng mt khng nhiu. K nh vy th khng bit bao gi mi ht, v vy kinh dng ch V Sanh, ngn gn v y . Bch Th Tn, v vy m con khng kham lnh n thm bnh ng c. l cu thoi thc ca B tt Di Lc. ng t Quang Nghim By gi Bt quay li nhn mt ch b, mt ng t tn l Quang Nghim. Anh chng chng 14, 15 tui cho nn mi gi l ng t. Thy Hu Hng cho rng ch b th lm sao sc i thm ng Duy Ma Ct, nn thy nh ngha: ng t khng hn l con nt, con trai cha lp gia nh th cn l ng t, du 80 tui cng vn l ng t. Ti khng ng vi quan nim . Ti ngh rng ng t ny l mt ch b, v trong o Bt i tha cc ng nam v ng n u gii lm, little girls v little boys u l B tt ht. V vy nu b quan nim nhng ngi ny l nhm tr, th mnh hy sinh rt nhiu v s giu c ca i tha. Trong i tha, n b rt gii, con nt rt gii, ngi c s cng rt gii. Nu mnh ni nhng ngi khng tht l n b, khng tht l con nt, khng tht l c s th mnh nh mt ci hay ca i tha. V vy chng ta ngh rng ng t Quang Nghim l mt ch b trai cn nh, ting Phn l Prabhavyuha.
Khi Bt bo ng t Quang Nghim i thm bnh ng Duy Ma Ct th ng t tha: Bch c Th Tn, con khng kham lnh n thm bnh ng c. L v mt hm con va trong thnh Vaisali i ra th gp ng Duy Ma Ct. Con hi: Tha c s, ng t u n? ng bo: Ti t o trng ti. o trng dch y l Bodhimanda, B o trng, l ch cc c Bt ngi thnh o. l Kim Cang Ta. Nhng trong bn ca thy Huyn Trang, thy dch l Diu B . Manda thy dch l diu, ngha l ti t ch B thm diu ti. Lc con hi tip: o trng l g? ng Duy Ma Ct bn a ra mt s nh ngha: Trc tm l o trng. Trc tm tc l tm chnh trc, tm ngay thng, khng h di. Pht hnh l o trng. Pht hnh l lm xong c tt c nhng vic mnh mun lm. Thm tm l o trng. V thm tm c th thc hin c nhiu cng c. B tm l o trng. V B tm khng c nhng s sai lm. B th l o trng. V khng mong c phc bu khi b th. Tr gii l o trng, nhn nhc l o trng, tinh tn l o trng, thin nh l o trng, tr tu l o trng, t l o trng, bi l o trng, h l o trng, x l o trng, t nhip php l o trng, a vn l o trng, chnh qun phc tm l o trng, ba mi by phm tr o l o trng, t diu l o trng, o l duyn khi l o trng. Chng ta c th hiu c tt c nhng iu ny, ti v l nhng phng php tu hc rt quan trng ca c Tiu tha v i tha. Phin no l o trng. iu ny c ngha l ti thc tp ngay trong th gian c phin no, ti khng chy trn phin no. Chnh nh c phin no trong tm v chung quanh ti cho nn ti mi thc tp chnh nim chuyn ha chng c.
Tt c cc php l o trng. Ta khng chy trn, ta khng s sc, thanh, hng, v, xc, php. Ta ngay trong th gii m thc tp. Tam gii l o trng, hng ma l o trng. Ma ti cng khng s, ba ci ti cng khng s. S t hng l o trng, thp lc, v y, bt cng php l o trng. Thp lc l mi sc mnh ca Bt, t v y l bn s khng s ca Bt, mi tm bt cng php tc l mi tm nt c th ca Bt m cc v Thanh vn v Duyn gic khng c. Nu B tt thc tp cc php ba la mt gio ha chng sanh th trong mi c ch, mi li ni, mi tng, pht sanh bt k lc no v u cng l o trng c. Khi ng Duy Ma Ct ni xong th nm trm v thin nhn c mt u pht c tm V thng Chnh ng Chnh gic, v th cho nn con khng kham lnh n thm bnh ca ng c. Nh ni trn y, cc v t s ngy xa ngh rng: Khi kinh ni v cc v t (Phm th ba) th kinh bt u dy v thp tr, thp hnh. n Phm B tt (Phm th t), kinh ni v thp hi hng. Trong phn ni v B tt Di Lc kinh li cp n hi nhn hng qu. Kinh khng ng trn lnh vc nhn m ni, m ng trn lnh vc qu ni. C ngha l ni v B , v tch dit hn l ni v qu trnh ca s tu hc. n phn ng t Quang Nghim th kinh li ng trn phng din l ch khng ng trn phng din s m ni. gi l hi s hng l, gom tt c cc s i v l. Trong phn ni v B tt Di Lc kinh gom tt c cc nhn i v qu. Sang on B tt Tr Th, ta li thy mt loi hi hng khc. l Hi t hng tha, tc l em ht ci mnh m hng v ngi. B tt Tr Th Mt hm B tt Tr Th ang trong tnh tht ca mnh th Ma Vng Ba Tun em mi hai ngn thin n rt p cng vi m
nhc, n lm l ra mt B tt. V t nhn cha cao nn B tt tng Ma Vng l Vua Tri (sakra) Kiu Thi Ca. B tt ng dy cho mng v ni: Lnh thay Kiu Thi Ca, mng ng mi n! D c phc bu v ang hng nhng ng dc ca cuc i, ng nn qun ng dc l v thng thy rng thn mng, ti sn v phc c ca mnh u l v thng c th t n mt hnh phc su sc hn. Ma Vng ni rng: Tha B tt, ti em n mi hai ngn thin n gip B tt trong cng vic nh, v B tt sng c thn, khng c ngi gip ! Ma Vng va ni xong th ng Duy Ma Ct xut hin v ni: B tt hy thn trng, y khng phi l Vua Thch u, y l Ma Vng, Ngi phi cn trng mi c. Ma Vng bn ni: Sao ng hay thc gy bnh xe qu vy? ng Duy Ma Ct bo: Thi Ma Vng ng tng cc thin n ny cho B tt na, hy tng cc thin n ny cho ti i! Ti ang rt cn c ngi gip. Lc y Ma Vng ngh rng mnh ang gp ngi quy ph, thi th mnh bin i cho ri. Nhng Ma Vng khng trn chy c v thn lc ca ng Duy Ma Ct ln qu! Chng ta nn nh rng trong kinh in, nht l kinh Nam Tng, Ma Vng Ba Tun thng xut hin quy ph Bt. C khi hin ra lm mt con rn lm Ngi s. C khi hin ra mt nh chnh tr d d Ngi i lm chnh tr. Mi khi Ma Vng hin ra nh vy, Bt u nhn din c Ma Vng, Ngi ni: Thi Ma Vng i, ta bit ngi ri, th t nhin Ma Vng Ba Tun bin mt. iu ny rt l tht, v ma nm ngay trong ngi ca mnh, v n hin ra nhiu ln trong mt ngy, di nhiu tng trng khc nhau. Trc ngy Bt thnh o, ma hin ra v ni vi Bt rng: Ngi c chc thnh o c ngy mai khng? Bt mm ci s vo mt t v khi tm chnh nim. Khi chnh nim ti, Ngi a mt nhn ln mt ci l Ma Vng Ba Tun rt lui lp tc. Thng thng khi vng nim n l ma vng hin ra. Nu mnh bit n l vng th t nhin n tan bin i. Khi nhn vi i mt chnh
nim th vng tan bin lp tc. l phng php rt mu nhim trong o Bt, gi l Tri vng th vng dit. Nu khng c chnh nim th lm sao mnh bit c l nhng tru gho hoc nhng e da rt gh gm? Chng ta ai cng tng b Ma Vng hin ra nh vy nhiu ln trong mt ngy. V vy nu mnh khng c chnh nim th kh bo h cho thn tm ca mnh v ca ngi khc. Tr li cu chuyn ca B tt Tr Th. V Ma Vng khng bin mt c nn nh min cng em mi hai ngn v thin n tng cho ng Duy Ma Ct. Lc ng chnh thc c quyn i vi cc thin n ny ri, nn ng ni: Thi cc c nn pht tm V thng B , ng i theo con ng ng dc na. Cc c nn i tu ngha l nn i tm con ng gi l con ng ca hnh phc chn tht. Con ng ti ch cho cc c gi l con ng Php lc, tc l ci vui ca Chnh Php, hnh phc theo Chnh Php. Cc c hi: Php lc l g? ng Duy Ma Ct ni: Tin Bt l mt nim vui, i nghe Php thoi l mt nim vui, c cng dng Tam Bo, nu cm cho h n sau khi h nghe Php thoi l mt nim vui. Bung b nm i tng dc lc l mt nim vui, thy c s nguy him ca nm un ca mnh l mt nim vui, lm cho chng sanh c li ch l mt nim vui, nghe theo v cng dng cc bc s trng l mt nim vui, vun trng cc ci lnh l mt nim vui, thc tp chnh nim, thin nh l mt nim vui, on tr phin no l mt nim vui v.v... ng a ra nhng tiu chun hnh phc, lm cho cc thin n rt vui mng. Sau khi tng cc thin n cho ng Duy Ma Ct, Ma Vng khi tm luyn tic! Gi mnh phi thui thi v mt mnh trn ci tri th bun qu, cho nn Ma Vng ngh ng Duy Ma Ct tr li cho mnh cc thin n, ri ni: Thi cc c hy theo ta v! Cc thin n tha rng: Ngi ng tng chng ti cho ng Duy Ma Ct th chng ti lm sao cn i theo Ngi c na? Sau cc c ni thm: Gi y chng ti hc c mt th hnh phc mi, hnh phc theo Chnh Php, cho nn chng ti khng mun tr v chm m trong cn m ca ng dc na. Ma Vng bn nn n: C s Duy Ma
Ct! xin c s cho ti li cc c thin n ny, B tt th u c gi th g cho mnh? Nu ng qu tht l B tt th ng phi cho ti li cc c ny! Duy Ma Ct ni: ng cho ti ri nhng ti u c nm cht trong tay ti u? Qu thin n mun v vi Ma Vng th c v, nhng khi v, qu v vn c th thc tp hnh phc ca Php lc ngay trong mi trng m qu v ang sng. Duy Ma Ct bn dy cho cc thin n lm th no c th tip tc thc tp hnh phc ca s an lc theo Chnh Php ngay trong cung tri ca Ma Vng. Sau khi mt vn hai ngn thin n c , Ma Ba Tun bin mt v khng ai cn thy tm dng ca Ma Vng u na. Khi k li cu chuyn ny, B tt Tr Th lin tip: Bch c Th Tn, con thy c ci thn lc t ti v tr tu bin ti ca ng Duy Ma Ct, nn con khng kham lnh n thm bnh ng c.
B tt Thin c Mt v B tt khc tn l Thin c, chng ta cng cn nghe Ngi ni. V B tt ny l con trai ca mt gia nh rt giu c, nn gi l Trng gi t Thin c, Subhatta. Mt hm v trng gi t ny lp ra mt n Chn T phn pht ca ci cho nhng ngi ngho trong sut by ngy. Phn pht cho hng ngi, t cng dng cho cc v Sa Mn B La Mn cng hng ngoi o, n b th cho k ngho kh, c c v k n xin. Trong khi vic chn t ang xy ra ng Duy Ma Ct n v ni rng: Php th mi c nhiu li ch, thnh ra trng gi t nn t chc Php th. ng hi: Th no gi l Php th? Duy Ma Ct ni rng: Php th l hin tng cho tt c chng sanh ch khng phi ch hin tng cho mt s ngi nh ng ang lm, v hin tng cng mt lc ch khng phi k trc ngi sau nh trong n chn t ny. Trong khi t chc cu tr nh vy, ng ch cu tr c mt s ngi thi. ng b ri bit bao nhiu ngi ng c cu tr m khng c cu tr. Php th th cu tr c tt c chng sanh, v cu tr ng mt lt, khng b ri ai ht. Cch cu tr m ti ni y c lm bng cht liu t, bi, h, x; bng su php Ba La Mt; Ba cnh ca gii thot Khng, V tng, V tc; T nhip php: B th, i ng, Li hnh, v ng s. Khi thc tp b th Php bng s thc hnh ca chng ta, v thc hnh trong mi trng ca tt c chng sanh, th ng l ta ang thc tp b th, thc tp chia s theo ngha tuyt i ca n. Chng ta lm li cho tt c chng sanh cng mt lt, v khng loi b mt chng sanh no ra khi vng i Bi Tm ca chng ta. Nu trng gi t lm c nh vy th mi xng ng l mt ngi ang m hi b th. Nghe ng Duy Ma Ct ni, v trng gi t rt thch v ng thy c tinh thn b th ca i tha vt ra khi khng gian v thi gian. ng bn tho chui ngc ang eo, qu xung v dng ln cho c s Duy Ma Ct. C s khng chp nhn, ng ni: Ti ly xu chui ngc qu gi ny ca trng gi t lm g? Ngi trai tr ni: Xin c s chp nhn, ti v Ngi cho con mt nim vui v bin. ng Duy Ma
Ct nh nhn chui ngc v chia lm hai phn, mt phn em cho mt ngi ngho nht c mt hm , phn kia em cng dng cho mt v Bt tn l Nam Thng Nh Lai. c Bt ny cng c mt trong n hi hm . c n phn ny, chng ta nh n kinh Php Hoa. Trong Phm Ph Mn, sau khi Bt ni v hnh nguyn ca B tt Qun Th m, th B tt V Tn (Aksayamati Bodhisattva) rt hng khi, bn tho chui ngc rt gi tr ang eo cng dng B tt Qun Th m, Ngi cng t chi. Nhng nghe li Bt khuyn nn B tt Qun Th m hoan h nhn, v chia chui ngc ra lm hai phn, mt em cng dng c Bt a Bo (Prabhtaratna) i din cho Bn mn, phn kia cng dng Bt Thch Ca i din cho Tch mn. Chng ta thy nhng cnh tng xy ra trong kinh Duy Ma (kinh xut hin trc), c nh hng n kinh Php Hoa, l kinh xut hin sau . Lc cng dng xong, ng Duy Ma Ct ni rng: S d ti lm nh vy l ti chng t s bnh ng ca ti. Ngi cao nht l mt v Bt, ngi thp nht l mt ngi ngho kh cng cc trong i chng. y l mt bi hc cho trng gi t v phng php b th theo ng tinh thn i tha, tc l phi cn c hon ton trn tinh thn i bi v bnh ng. Gi d lc v trng gi t hi ng Duy Ma Ct: Nh vy nhng ngi gia hai thi cc ca tm bnh ng ly g sng? th khng bit ng Duy Ma Ct s tr li ra sao! Trng gi t Thin c chm dt cu chuyn bng li tha: Bch Th Tn, v vy con khng kham lnh n thm bnh ng
Th nm: Phm Vn Th S Li
Sau khi cc v t v cc v B tt mi chng c, cng lc cha thm hu, ni r l do thoi thc vic i thm bnh ng Duy Ma Ct, Bt mi quay li bo B tt Vn Th S Li ( Ting Phn l Manjusr), mt v i B tt: Nh B tt i thm bnh ng Duy Ma Ct. B tt Vn Th S Li vng li. Ngi ni rng: C s Duy Ma Ct
l mt ngi rt c bit, tr tu v bin ti t ai snh kp. Con bit r iu , tuy nhin con xin vng li c Th Tn i thm bnh ng ta. B tt Vn Th S Li l Php Vng T, tc l con tinh thn ca Bt, v l con trng. Vn Th tng trng cho i tr, nu i tr m khng chp nhn i thm ng Duy Ma Ct th khng cn ai c th i thm ng ta c! Nh vy c ngha l d c tr tu nhng khng t ho t th, Ngi bit mnh v bit ngi. Tr tu chn chnh l tr tu khng c th nhng iu mnh bit, khng t ho ci bit ca mnh l tuyt i, l cao nht. Tr tu chn chnh l tr tu cng nhn gi tr v kh nng ca ngi i thoi, khng c thi khinh thng. Khi B tt Vn Th S Li chp hnh vic i thm ng Duy Ma Ct th tt c cc v B tt, cc v Thanh vn, cng cc gii khc nh Thch, Phm Thin, T Thin Vng u ly lm sung sng! H ngh rng nu mnh c d thnh cuc ni chuyn gia hai nhn vt ly lng ny th ho hng qu. y l iu ch xy ra mt ln trong i, v vy ai cng mun i theo! Chng ta bit rng kinh Duy Ma Ct c trnh by di hnh thc mt v kch. Mn th nm ny l mt mn rt quan trng. y l mt cuc u tr rt ho hng, mt bn l Vn Th S Li, mt bn l Duy Ma Ct, hai nhn vt ly lng trong gii Pht hc, hai nhn vt chnh ca cu chuyn, cho nn ai cng mun c c hi chng kin. Cng nh khi hai nh v ch gp nhau v i th qun chng ai cng n nc i xem, tn bao nhiu tin cng khng n h, qu h l c chng kin cuc gp g tay i c nht v nh trong lch s. By gi Ngi Vn Th S Li cng cc v B tt, i t v hng Thin nhn cung knh oanh vy i vo i thnh T -x-li. Ging nh cnh mi ngi cng ko nhau xung downtown xem i nhc hi!
Lc y, tt nhin c s Duy Ma Ct bit rng B tt Vn Th S Li ang hng dn mt phi on rt ng o n thm mnh. ng lin dng thn lc lm cho tt c c trong phng bin mt, ch cn li mt ci ging ng ang nm. Chuyn ny mnh cng c th lm c, nu bit trc chng mt ting ng h th mnh d sc dn dp, u c g kh! C ng khch qu th lm sao bn gh mi h ngi? Cho nn dp ht i l thng sch! ng v phng din biu tng m ni th ci khng lm cho ci c c mt. Nu khng c ci khng th khng th no c ci c c. V vy mun trnh by chn l diu hu th phi trnh by chn l chn khng. Chng ta bit sau ny ng Duy Ma Ct s mn v t mt ci Bt khc, hng my chc ngn ta s t ta rt ln, rt cao. Do nu khng dn trng nh th lm sao mang v ba mi my ngn ta s t mi khch qu ca mnh ngi c? V vy ha hin phng ca ng tr nn trng tri l mt iu rt cn thit. Khi phi on n th thy cn nh trng rng, ch c ng Duy Ma Ct mt mnh nm trn ging, v c l ang gi v rn h h! Ti v ng khng b bnh tht s m ch th hin bnh! Gi v y c ngha l ha hin ra nh vy ngi. Khi bc vo phng, B tt Vn Th S Li c ng Duy Ma Ct cho: Qu ha thay! Ngi Vn Th S Li mi n! Ci n ca Ngi l mt ci n m khng n, ci thy ca Ngi l mt ci thy m khng thy. Lp tc tung ra mt chng! n m khng n, mi tht l n! Thy m khng thy mi tht l thy! y tht s l mt Kim Cng chng. B tt Vn Th S Li tr li: Phi y c s! Nu n tc l khng n, nu i tc l khng i. Ngi bt u ni v nguyn l khng ti khng i (no coming, no going), mt trong nhng nguyn l cn bn ca tnh hc trong o Pht i tha.
Tnh hc l mn hc v phng din th tnh. Tnh ting Phn l Svathava, l bn cht, m bn cht ca cc php th khng ti, khng i, khng mt, khng nhiu, khng sanh, khng dit, cho nn Tnh hc nm trong phm vi ca Bt Nh hc, tc l Khng. Mt khc, tng hc l mn hc v hin tng. Khi nghin cu v thin qun v phng din hin tng th gi l tng hc. Tng ting Phn l Laksana. Tng hc nm trong phm vi ca Duy thc hc hoc ni theo danh t mi l Duy biu hc. Php tng l tng trng ca cc php, ng v phng din hin tng m ni. Nh vy Duy biu hc l hc v tng, Bt Nh hc l hc v tnh. Con ng ta thng i l t tng ri vo tnh. Bt u nghin cu hc hi v hin tng, ri t t i vo bn cht ca s vt, ch Hn gi l tng tng nhp tnh, ting Anh c th dch l beginning with phenomena, you arrive at noumena. Khi hai nhn vt c th ny gp nhau, cc Ngi i lin vo tnh: B tt Vn Th S Li va n? n nh vy l khng n, thy tc l khng thy! B tt Vn Th S Li bit rng y mnh khng th ni chuyn Php tng c, m phi i ngay vo chuyn Php tnh lp tc, nn Ngi tr li: ng vy c s, n tc l khng n, i tc l khng i. V sao vy? n khng t u n, i khng i v u. y l nguyn l khng lai, khng kh. iu ny chng ta c hc kinh Nam Truyn. Khi iu kin y th con mt biu hin, v chng ta thy con mt. Khi iu kin khng y na th con mt n tng, chng ta khng thy con mt. Con mt khng t u n, con mt cng s khng i v u. Nhc thn ca chng ta cng vy, khi iu kin y th thn ta biu hin, khi iu kin khng th thn ta n tng. Thn ta cng khng t mt im no trong khng gian m ti, v sau khi tn hoi, thn ta cng khng i v mt im no trong khng gian c. Mt cu hi mun i trong trit hc: Con ngi t u n v con ngi s i v u? Cu tr li ca o Bt rt n gin: Con ngi
khng t u ti, v con ngi cng s khng i v u. Con ngi hin l khi nhn duyn ha hp v y , con ngi n tng khi nhng nhn duyn kia khng cn y na. B tt Vn Th S Li khng mun ni l lc mi n cho nn Ngi ni: Hy khoan ni chuyn , c s cho ti thm hi trc . Mt bn gi v bnh, th mt bn phi gi v hi thm. Ton l chuyn th hin! C s bnh ra sao? C thuc thang g khng? V bnh c thuyn gim khng? c Th Tn n cn gi li thm hi C s! Nh vy khi gp nhau th phi How do you do trc . D thy ngi kia mnh nh voi cng How are you nh thng! N rt l v ngha, nhng trong s x giao, v ngha th v ngha, lm th vn phi lm. C lm th mnh thy nh tha, nhng khng lm th li thy thiu! Thnh ra tuy y l hai bc thng ng tr thc, nhng trong s giao tip, vn phi c nhng cu thm hi x giao thng tnh. Sau khi ni xong nhng cu x giao ti thiu, B tt mi bt u cu chuyn: Bnh c s nhn u m sanh, sanh bao lu, phi lm th no mi mnh c? Lc ny c s Duy Ma li bt u thuyt Php: T ni si m m c i nhim cho nn bnh ti sanh. C nhin chn mch nh vy l khng phi chn mch cho ring c nhn ca Duy Ma Ct m chn mch cho tt c chng sanh. Nguyn nhn bnh l l si m. Si m l thiu hiu bit, hoc c qu nhiu hiu bit! Ti v nhng ci bit ca mnh cht cha nhiu qu, nht l trong nhng ci bit c cha cht qu nhiu thnh kin, nhng ci bit khng chnh xc chn ng mnh, lm cho mnh khng thy c s tht, v to ra tnh trng ng. Si m l nhng khi u m lm cho ng. Nu mnh khn ngoan th nhng iu mnh bit s tr thnh c li cho ci hiu ca mnh. Nu khng khn ngoan th ci bit ca mnh s lm thnh nhng vt chng ngi, lm nghn ng lu thng ca tm l. Cn bnh ca chng sanh l t s si m. Si m nn mi c i. i y c ngha l bm vu vo, nu cht ly, khao kht nhng ci khng
ng khao kht, nhng ci c th lm cho mnh tiu ma m mnh vn khao kht. V vy m nhng au kh pht sinh. l bnh. Trong mi hai nhn duyn, si hay v minh, l nhn duyn thng c k u. i l nhn duyn a ti th, tc l s kt vo. i th l bnh chung ca chng sanh. V tt c chng sanh bnh nn ti bnh. y l mt trong nhng cu ni ting ca kinh Duy Ma, ni v nguyn l duyn sinh, v nguyn tc tng tc, ting Anh l interbeing. iu ny rt ng. Nu x hi bnh th mnh cng bnh theo. Rt kh cho mnh trnh c bnh trong trng hp , tr khi mnh c mt t do ln, mnh c mt ch kh rt ln v mnh c th to cho mnh c nhng thnh tr chng . Thnh tr chng ca ngi tu l gii, l nh, l tu, l tng thn. Sng trong mt x hi c nhiu bo ng, c nhiu cm th, mt x hi m tnh ngi khng bn vng, th tt c nhng g mnh nghe, mnh thy, mnh cm u c th l nhng ng dy chuyn bnh cho mnh. Sm mun g mnh cng s b ly bnh, cng s mang cht liu ca s bo ng, cm th, nghi ng, chn nn ca x hi! Bit tu tp, bit dng gii, nh, tu lm nhng o gip, v bit dng tng thn nui dng, th mnh mi khi b ly bnh. Sinh mi bnh th mnh s b bnh, l nguyn tc tng tc ca kinh Hoa Nghim. "Nu chng sanh khng bnh th bnh ti t khc lnh". Trong bi Php thoi u tin ca mt kha tu dnh cho nhng cu chin binh Hoa K, ti dng , nh vy m ti tho g c cho h ngay t ngy u ca kha tu. Chin binh Hoa K c rt nhiu mc cm. Sang Vit-nam nh gic, h mang v rt nhiu thng tch. H tht trn, cho nn qun chng Hoa K khng mang n h. Nhng ngi thuc phe diu hu khng mang n h nh, m nhng ngi ch trng chng chin tranh li ng ha h vi nhm diu hu, cho nn h rt au kh khi v n qu nh! C hai bn, khng bn no thy c nhng ni au kh ca h, khng hin tng cho h s hiu bit, s m bc v s thng yu. V vy khi tr v qu hng x s h b bnh lin min. Ngi no cng phi i bc s tm
thn, ngi no cng gy au kh cho v, cho con, cho x hi nhn qun! Trong ln gp g u tin kha tu, khi bc vo phng, cm thy ci khng kh ngt ngt, nng n, ti ni: S au kh ca qu v chnh l s au kh ca nhng ngi khng phi l cu chin binh. Nu nhng ngi khng phi l cu chin binh bit tu tp th t nhin qu v s c lnh bnh. Ti v h thiu hiu bit, thiu thng yu, thiu m bc cho nn qu v c b bnh di di. Nu h c tu hc, c thng yu, c hiu bit th t nhin qu v s lnh bnh. Ti ch ni mt cch n gin nh vy v h hiu lin. Ngn t ti dng, khng chuyn mn nh ngn t ca kinh Duy Ma Ct: Nu B tt mun ht bnh th hy lm cho chng sanh ht bnh. Chng sanh bnh th B tt cng bnh, chng sanh lnh th B tt cng lnh. Nu c B tt Vn Th S Li hi: Bnh do u m sanh ra? th ti s xin tr li rng: B tt s d b bnh l do c lng thng. Vi mnh thy bnh ca chng sanh l bnh ca mnh, cho nn d c an n trong thp ng, trong tng thn, trong gii lut ca mnh, B tt cng vn au ci au ca chng sanh. B tt phi bnh th mi xng ng l B tt. Bnh l do lng t bi, do s thng cm v s hiu bit gy ra. Bnh ny l bnh t nguyn. V vy mnh mi hiu c cu i nguyn ca B tt: Chng no chng sanh cn au kh th B tt cn ln ln trong ci sinh t. Ngha l B tt t nguyn cng bnh vi chng sanh a chng sanh ra khi giai on kh khn, kh au. Trong cu chuyn hn huyn k, B tt Vn Th hi: Ny c s, ti sao nh ca ca c s trng khng v khng thy c ai gip c s c vy? ng Duy Ma Ct ni: Nhng ci nc ca cc c Bt u l khng, u phi ch c cn phng ca ti mi l trng? Phi trang nghim ci nc mnh bng Khng, nu khng c ci Khng th s khng c g ht. Khng l bn cht ca tt c, v Khng l chu bu m mnh
dng trang nghim Pht a ca mnh. C chn khng th mi c diu hu. B tt Vn Th hi tip: Ly g lm khng? C s Duy Ma Ct: khng th u cn g na? Ly khng lm khng. Trong bn kinh ting Anh, ngi ta dch l Empty of emptiness, khng c cng mt ngha vi cu trn. B tt Vn Th: Khng lm bng cht liu g? C s Duy Ma: Khng lm bng cht liu Khng. Nu bn cht ca n l khng th ti sao mnh phi lm ra ci khng na? Bn cht ca n l khng phn bit, cho nn n mi l khng. on ny trong bn dch ca thy Huyn Trang l: - Khng tnh kh phn bit gia? Tc l ci bn cht ca Khng mnh c th dng s phn bit ca mnh thy r c khng? - Ci kh nng phn bit ca tm thc cng l Khng. - S d gi h? Ti sao vy? - Khng tnh bt kh phn bit nh khng. Ngha l bn cht ca Khng, v khng th phn bit c cho nn n mi ch thc l Khng. Ni r hn l ta khng th dng tr phn bit thu t c bn cht ca Khng. Tr phn bit ca ta l mt php, v vy m bn tnh ca n cng l Khng. - Nh vy ta phi i tm ci khng u? Phi thnh lp Khng t nhng cn bn no? Cu tr li l phi tm trong su mi hai th kin chp. Su mi hai kin chp c cp n trong kinh Phm Vng, l nhng kin chp ca cc l thuyt c mt trong thi ca Bt (gi l nhng t thuyt), v ng Duy Ma Ct tr li rng chn l v khng phi tm ngay trong su mi hai t thuyt . Chnh trong nhng t thuyt ta mi tm c nhng ci khng phi l t. Ngha l nu mnh c th qun chiu su mi hai t thuyt v vt thot c, th
mnh th nhp c vo tnh khng. Cng tng t nh khi hi: Tm bng hoa u? Ta tr li: Tm trong thng rc! Bit s dng rc, ta c th to nn nhng bng hoa rt p. Chnh nh qun chiu v i su vo nhng Php gii thot ca Bt nn ta mi thy c bn cht ca su mi hai th kin chp . Ti v hai th ny (php gii thot v mn kin chp) c cng mt bn cht. Hoa l Pht Php cn rc l Kin chp. Tht ra nu khng bit Pht Php th lm sao thy c kin chp l kin chp? V nu khng thy c kin chp l kin chp th lm sao thy c Pht Php l Pht Php? Cng nh nghi v ng, nu khng c nghi th khng c ng. Nu khng c nhng cu hi khc mc v Pht Php th s khng c ci hiu su sc v Pht Php. Tng t nh vy, nu khng c phin no th s khng c B , v ngc li nu khng c B th lm sao bit ci l phin no? V vy m ta ni phin no tc B . Ngi c nhiu phin no m bit nhn su, s c nhiu B . - Nhng Php gii thot ca Bt phi tm u? - Tm ni tm hnh ca tt c chng sanh. Tm hnh ca chng sanh l ming t ph nhiu nht gieo trng nhng bng hoa Pht Php. Nu khng c nhng phin no, nu khng c nhng kh au, th lm sao c t trng nn nhng bng hoa gii thot? Cho nn kinh dy phi tm Pht Php ngay trong tm hnh ca chng sanh. V vy khi Ngi hi ti: Ti sao ti khng c th gi? th ti mun ni cho B tt bit l tt c cc chng ma v ngoi o u l th gi ca ti c. Ti sao ti khng tm nhng s c v s ch d thng v thnh thin lm th gi? ti v h khng c ch li g cho ti c! Khi ma vng v ngoi o l th gi ca ti th tm ti cng ngy cng sng, cng gii. H l nhng ming t nhiu phn, nhiu rc, ti c th dng t trng nhiu bng hoa rt p.
Cc loi ma vng ngoi o a sanh t, nhng bn cht ca B tt l khng b sanh t, h ngay trong sanh t thot chng sanh, nh vy mi l B tt ch thc. V vy ti nh c ma lm th gi, nh sng vi ma m ti tr thnh B tt ti gia. Tht ra ni th d, nhng lm th rt kh! Nu khng c B tm, khng c gii, khng c tu, vi ma mt thi gian mnh s khng cn l B tt na, mnh s thnh ma lun! V vy lm mt B tt ti gia kh gp trm ln lm mt B tt xut gia. Trong m bn, mnh phi l mt hoa sen th mi ni bt. Nhng trong mt vn hoa n r, nu mnh c th ch l mt n hm tiu th mnh cng ng gp c ci p cho cc i. Tm li, din tin v ngha ca mn ny l:
Trc ht ng Duy Ma Ct lm cho cn nh trng rng. iu c ngha ci khng l cn nguyn ca ci c, chn khng l cn bn ca diu hu. Th hai l nguyn tc khng n khng i. Th ba l bnh v i thm bnh u l chuyn th hin c. Th t l ni v nguyn tc tng tc ca cc php. Th nm l ni v bn cht ca Khng v tnh cch bt nh gia B v phin no Th su l ni v mi trng sinh hot ca B tt. B tt l mt bng hoa ch c th mc c vng c nhiu rc ri, c nhiu kh au. V vy tm ti nhng ci t phin no, chng ta s him c c hi gp c B tt chn thc!
B tt Vn Th S Li li hi: - Bnh ca C s tng trng nh th no? y l ni v bn cht ca bnh. - Bnh ti khng hnh, khng tng, khng th thy c. Bnh khng phi i i vi thn, ti v thn lm g c tng? Bnh cng khng i i vi tm, ti v tm cng nh huyn. Bnh
ti khng phi l thn bnh, m cng chng phi l tm bnh. Chng sanh bnh l v t i khng iu ha, cn bnh ca ti khng phi nh vy. Nguyn nhn bnh ca ti l v chng sanh bnh, cho nn ti bnh. y ng Duy Ma Ct lp li t tng a ra trc . - Nu mt v B tt mun an i mt v B tt c bnh, th phi an i nh th no mi ng? - V B tt tuyn b rng thn ny l v thng, nhng vn khng nhm chn, ght b thn ny. Tuy tuyn b rng thn ny c kh, nhng vn khng c nh bung b thn ny i vo Nit bn tch dit. Tuy ni rng thn ny l v ng nhng vn em thn i su vo trong mi trng kh au ca chng sanh thot h. Nh vy B tt chp nhn s tht v thng, nhng khng t b v thng, chp nhn s tht kh nhng khng trn chy kh, chp nhn s tht v ng nhng vn dng bn thn mnh i vo thot chng sanh, tc l vn s dng ng (c ngi v c ngi c ). Ch khng ni rng khng c ng, cho nn khng c ngi no cn c ! V ng nh vy l v ng l thuyt, khng ch thc l v ng. Ni rng thn ny l khng tch (khng tch y ngha l la cc tng), nhng khng ni rng ti phi b cuc i i tm ci tnh lng trong Nit bn. Ni rng phi sm hi nhng ti, nhng li lm ngy xa, nhng khng b kt vo nim v qu kh. Phi ly bnh mnh m thng bnh ngi, ngha l nu khng c bnh, mnh s khng thy c, khng hiu c nhng au kh ca nhng cn bnh. Nu khng bit cch x l nhng au kh ca chnh mnh th khng th no thy c ci au kh ca ngi, khng th no thng c ngi, v gip c ngi. Cho nn bnh cng l mt phng tin rt cn thit trong vic hong ha sanh, v vy m ng Duy Ma Ct th hin b bnh! Cho nn ta thy cu Thn v thng nhng khng nn
nhm chn ci thn ny, din t thi ca B tt, tuy chp nhn s thc v thng, nhng khng nhm chn ci thn v thng. Ta trong phn u ca kinh, Phm Phng tin, khi ng Duy Ma Ct gi bnh bn b n thm, ng khuyn mi ngi rng: Cc v hy nn nhm chn ci thn ny, ch nn tham tic n, hy a mun thn Pht. Nhng by gi ng li ni ngc li: Khng nn nhm chn thn ny! c k chng ta mi hiu c l do. Trc y, ng thuyt Php cho mt qun chng ang am m thn ny, ang c nhng c vng nh b, ch mun bi p, o b ci thn v thng ny thi. V vy ng ni ng tham m thn ny, nn nhm chn ci thn ny, vi ch ch lm cho ngi ta pht khi B tm tr thnh B tt, tm thn Bt. Gi y ng ang ni chuyn vi mt v i B tt. Ngi l mt B tt ri, cho nn ng khng cn khuyn nh v B tt ny t b thi Tiu tha i vo i tha na. Ni tm li tuy ci s tht l v thng l kh, l v ng, l tch dit, nhng khng v l do m mnh tr nn bt ng, tiu cc, ch mun tm s an n cho ring mnh, mc chng sanh kh au. V B tt phi thng khi lng tinh tn, nguyn s lm v y vng, iu tr tt c cc bnh ca chng sanh. l cht liu ca on kinh ny. B tt Vn Th hi tip: Ny c s! v B tt khi c bnh th phi iu phc tm mnh nh th no? ng Duy Ma Ct p: - B tt c bnh phi ngh nh th ny: Bnh l do cc phin no v nhng tri gic sai lm cht cha trong qu kh, ci gc ca nhng phin no v tri gic sai lm l ng tng. Ng tng l ci khi nim v ng, ci o tng v mt ci ta thng ti, c lp. y l quan im ca Tiu tha. H quan nim rng: Nhng phin no, kh au ca mnh u do nhng tri gic sai lm, v nhng tri gic sai lm c gc r ng tng, perception of self. Tng rng
mnh au kh ring mt mnh! Tng nhng ngi chung quanh lm cho mnh au kh! S thc th s au kh ca mt ngi l s au kh ca tt c. au kh cng c tnh v ng, cho nn tr liu cng phi tr liu theo cch v ng. Mnh tr liu cho mnh v ngi khc cng gip tr liu cho mnh. Cng vy, ngi khc tr liu cho h, v mnh phi gip nhng ngi y tr liu cho h. y cng l mt quan im ca Tiu tha. Tt c u do ng tng m ra, v phng php tr liu l phi khi php tng, tc l phi c s qun chiu v php. y cng l mt quan im khc ca Tiu tha. Tiu tha cho rng khng c ng, nhng c php. Ci ta khng c, nhng c nhng yu t lm thnh ci ta: Ng khng php hu. Ti c lm bng nhng cht liu khng phi l ti, v vy tuy ci ti khng c, nhng nhng cht liu lm ra ci ti th c. l quan im ca phi Hu b, Sarvastivada. Khi qun chiu nh vy mnh thy khng phi l ci ng ca mnh c sanh, c dit m ch c s sanh dit ca cc php. V vy php tng l s qun chiu v php gip mnh nh c ci gc ca ng tng, tc l chp ng. l s thc tp ca phi Tiu tha. Theo quan im ca i tha th cc php, cc yu t to cho chng ta mt o tng v ng, cng khng c. Nh vy theo i tha th ng khng m php cng khng, v vy khi B tt c bnh th phi tr dit php tng. Trc y th tr dit php tng l dit tr ng tng. Gi y v b kt vo php tng nn phi thc tp xa la php tng. Php tng ny cng in o, cng sai lm. Nh vy khng chp vo ng nhng cn chp vo php th vn cn bnh. V vy m phi dit bnh tn gc. Ta hy c xung vi hng na: Ch tr bnh (chp) m khng tr php, dy cho dt tr gc bnh. Sao gi l gc bnh? Ngha l v c phan duyn m thnh gc bnh.
Chng ta nn tm hiu on ny. Ch tr bnh chp m khng tr php. Thi ca ngi Tiu tha l rt s php. H cho rng cc php l v thng, l v ng, chng lm cho mnh au kh, v vy m mnh phi xa la chng, mnh phi chy trn chng. Phi trn chy vo mt ni gi l Nit bn, trong khng c php. Sc, thanh, hng, v, xc v php u l nhng k th ca mnh, chng lm mnh in o, au n, iu ng, v vy mun c gii thot th phi chy trn chng. Ngi i tha tn cng vo im ny. Trong kinh Bo Tch c mt on rt ng nghnh, d thng: C ngi lm mt cc nm vo con ch. B au qu, con ch gin v chy theo cc sa tr th. V v minh, con ch khng bit rng ngun gc s au kh ca n khng phi l cc , m chnh l ngi ling cc . Ngi au kh cng vy, v s chp nht ca mnh, v s v minh trong tm mnh m mnh au kh. Vy m mnh c li cho sc, thanh, hng, v, xc, php. Cho nn tu tp thng minh l tr chp ca mnh, chuyn ha nhn thc ca mnh, ch khng phi th ght nhng th chung quanh v cho chng l nguyn do ca nhng kh au ca mnh. Nu cng vi i chng m mnh c nhiu au kh th thng thng mnh cho rng nhng au kh l do nhng ngi trong i chng gy ra. K thc th i chng khng phi l ngun gc ch thc ca s au kh ca mnh, m chnh l do cch nhn, cch hiu v cch mnh i x vi i chng, lm cho mnh au kh. X hi cng vy. Nhng au kh ca mnh l do mnh khng thy c bn cht ca x hi, mnh khng bit cch sng lm cho mnh c an lc, c gii thot. Mnh th ght x hi ri tm vo cha ! Nu cha m vn tip tc th on x hi, th cng chng i n u. Cha l ni chuyn ha tm t ch khng phi l ni trn trnh x hi. Mt ngi cha theo ng ngha l mt ni gip mnh c c hi v kh nng tr v vi x hi, c th sng an lc trong x hi, v c th ng gp vo s chuyn ha x hi.
i tm mt Nit bn tch ri khi cc php l khng tng! l quan nim ca i tha. - Lm th no vt khi Php tng? - Phi thc tp s xa la ng v ng s. Phng php tu hnh bt u li t u. Ng tc l ta, v ng s l ca ta. Ng ting Anh l Me, ng s l Mine. qu v hiu r on kinh ny m thc tp d hn, ti xin ni thm v ng v ng s. Kin chp v ng c nhiu hnh thi. Hnh thi chp thng thng nht l Thn ny l ti. Ch thn y l ting Vit, khng phi l Hn Vit. Thn ny c ngha l sc thn. Trong khi ch thn nhn, nh, t, thit, thn, khng phi l ch thn ny. Ch thn trong sc thn bao gm c nm mn nhn, nh, t, thit, thn, v n c ngha l ti. Chp ng ngha l ng nht ci ny vi ti. Ni r ra, chp ng tc l ng nht un vi ng. Ti l ci thn ny, ti l ci cm th ny, ti l ci tri gic ny, ti l ci tm hnh ny, ti l ci nhn thc ny. ng nht ti vi mt trong nm un hoc c nm un th gi l chp ng. Ngoi sc thn, cn bn yu t khc l th, tng, hnh, v thc. y mnh ch cp n thn nh mt i din. Hnh thi chp th hai l sc thn ny l ca ti. N khng phi l ti, n l ca ti. gi l chp ng s, c ngha ti l mt ci, cn un l mt ci khc, v n thuc v ti. Trong chp ng th ti l un, nhng trong chp ng s th ti v un l hai ci ring bit v un l vt s hu ca ti. V d ci nh ca ti, n l mt trong nhng vt s hu ca ti. Chp th ba l thn trong ti, ti trong thn. N c ngha y l ti, trong c ci thn, hoc y l ci thn, trong c ci ti. Nh vy, trong hnh thi chp th ba, ci thn ny khng phi l ti, ci thn ny cng khng phi l ca ti, nhng trong ci ti c ci thn, v trong ci thn c ci ti. Chp ny gi l chp tng ti, mt cch chp su hn, vi t hn, nhng vn l chp.
Th t, v tr l ti, ti l v tr. Ti khng nhng y m ti cn nhng ch khc. V tr l trng tn, l vnh cu, ti cng l trng tn, cng l vnh cu. y cng l mt ng chp, n rt quen thuc vi B La Mn Gio. Ci i ng, "ci ta ln" l mt t tng Upanisad, khng phi l mt t tng ca Pht Gio. Tuy vy c rt nhiu Pht t kt vo ci chp , v h lm tng l mt t tng ca Pht Gio. Trn y ta ch ni v nhng ci sai, nhng ci tiu cc. Trn phng din tch cc th li khc. Thng thng ngn t o Bt gip ta thy iu sai ch t khi ni n iu khng sai. Mnh ch t c ci khng sai khi mnh thy c ci sai. y l mt phng php rt l o Bt. Phng php gi l Khng, Via Negativa. Nh nhc n v loi dn nhng ci khng phi l X, ta i gn n chn tng ca X hn. V d nh su ring. Ni v su ring th lm sao ni c? Ch n th mnh mi bit c su ring l g. V vy nu cn ni v su ring ta c th ni rng: Su ring khng phi l mt, khng phi l xoi, khng phi l chui v.v... K cng nhiu th ci hiu sai lm v su ring ca ngi nghe cng bt i. Loi tr nhng th khng phi l su ring, dn dn mnh c kh nng bit c su ring, dn dn mnh i gn n bn cht ca su ring. Lc tuy cha thc chng c bn cht ca su ring, nhng mnh cng bit c su ring khng phi l nhng ci m ta bit. Con ng ca Bt dy l con ng trung o. Con ng vt thot hai ci thy gi l thng v on. Thng ting Anh l Eternalism, tc l c nh vy hoi, vnh cu, bt bin. on ting Anh l Nihilism, tc l h v, hon ton khng c g c. Khi mnh chp vo ng th mnh chp vo thng. Khi Bt ni ng chp vo thng th mnh ri vo h on! l chp on, v chp on cn t hn c chp thng. N c ngha l sau khi ni mt khng phi l su ring, xoi khng phi l su ring v.v..., mnh ni su ring khng l ci g c, ci g cng khng phi l su ring th lm
sao c su ring? K thc vn c su ring v mnh ch c th tip xc c vi su ring bng cch trc tip n su ring m thi. gi l thc chng. Nh vy th Nit Bn, Thc ti, Khng, Chn nh v.v... l g? Mnh ch c th tr li rng n khng phi l ci ny, khng phi l ci kia, v chnh mnh phi kinh nghim n, phi th nhp vo n th mnh mi thy c, mi hiu c. Bt loi dn nhng th khng phi l Nit bn, khng phi l Thc ti, khng phi l Khng v.v... dn mnh n gn nhng thc th . Chnh mnh phi nm, phi th nhp vo, phi thc chng c th mnh mi "ng". Kinh Php C (Dharmapada) c cu: "Hy t thp uc ln m i" l cng din by cng mt . Ta phi la khi nim v ng v ng s, phi la khi nim c trong v c ngoi, ngha l thy ci ng nm trong v ci phi ng nm ngoi. Ci ng l th, tng, hnh, thc, cn ci phi ng l nhng ci khc. Phi i su hn mi thy c ci gi l bnh ng tnh. Th no gi l bnh ng? Th no gi l Ng bnh ng? Nit bn bnh ng? Khi nghe ni khng c ng nhng c Nit bn, th lc mnh nh mt ci bnh ng. Ti v Nit bn trc ht l mt nim ca mnh, ng cng l mt nim khc. l hai nim rt bnh ng. Ta ng nn ni ng l khng c v Nit bn l c, ti v Nit bn khng th dng nim c hay khng m ging din c. Ni rng khng c Nit bn l sai, m ni c Nit bn cng khng ng! Vy th lm sao thy c Nit bn? Phi i vo ng, i vo ci khi nim v ng, khm ph c ci bn cht ca ng th ta mi thy c bn cht ca Nit bn. Ti v ng trc ht l mt khi nim, m khi nim cng l v ng. N c ngha l ci khi nim v ng ca mnh cng c thnh lp bi nhng yu t khc. Phi c nguyn do no th mnh mi c mt chp ng. Nh vy chp ng cng ging nh mt b ng hoa hay
mt m my, tt c u do nhng yu t to nn. Tng t nh vy, mt gic mng tuy mnh khng s m c, nhng gic mng cng l mt php nh tt c mi php khc. Gic mng cng c to thnh bi nhng yu t hoc sinh l, hoc tm l, hoc x hi, hoc c m, hoc vng tng. Nu i su vo bn cht ca gic mng, mnh cng s tm c bn cht ca v tr. Ti sao c nim v ng? Ti v c nhng nhn duyn ny, nhn duyn n. Nu mnh thy c "bn cht khng" ca ng th mnh thy c bn cht ca Nit bn. Cho nn "lng ra sng th", tuy khng c trong thc t, nhng n cng l mt nim. Qun chiu v bn cht ca lng ra sng th th c th thy c bn cht ca v tr l vy. Cng nh ng gi Noel, trong thc t lm g c? nhng v chng ta c mt nim v ng gi Noel. ng pht sanh t nhng yu t tm l, x hi, nhng nhu yu ca tr con, ca ngi ln. Nhn vo nim ng gi Noel, mnh c th thy c bn cht ca v tr. nim v ng gi Noel cng ging nh nim v lng ra sng th hay nim v ng To ca ngi Vit-Nam. Thc ra th khi m ming ni l ta ly thanh gm cht vt th ra lm hai phn! V d khi ni ci bn th t nhin mnh phn bit y l ci bn, cn nhng th khc khng phi l ci bn! Cng vy, khi ni Nit bn, tc l mnh nhn rng c ci khng phi l Nit bn! Ng cng vy. Nh vy th Ng v Nit bn chng tht l bnh ng, ti sao vy? ti v c hai u l khng. Do u m khng? Do vn t nn khng. Vn t tc l ngn ng, l li ni dng gi, ch mt php. Cc php nh ci bn, bng hoa hay Nit bn u cha ng trong khi nim, gi l khi nim php, khi nim bng hoa, khi nim Nit bn. Mi khi nim nh vy u c gn cho mt nhn hiu, gi l danh ngn. Danh ngn v khi nim l nhng phng tin dng ch cc php. Tuy vy danh ngn v khi nim khng gip ta t ti bn cht ca cc php. S d nh vy l v danh ngn v khi nim thng chia ch thc ti, thng lm ci ny tch ri ci kia, lm mt bnh ng tnh v khng tnh ca vn vt.
Ch nhng ngi thng minh mi c kh nng s dng danh ngn v khi nim m khng b vng vo kin chp. Ngi thng minh khi tip nhn danh ngn v khi nim cng khng b kt vo kin chp. Nh vy ngi ni Php v ngi nghe Php, nu c hai u c kh nng s dng danh ngn v khi nim, h s c mt s thng cm rt su sc. Nu c hai u b kt vo danh ngn v khi nim th s truyn thng s kh khn v bui ni Php khng thnh cng. Chng ta dng vn t t tn cho cc php. Tn i i vi nim c v nim khng. V d ci bn, n hm cha nim c ci bn hay khng c ci bn. V vy s tht c din by trong Tng phi Thin Thai bng ba kha cnh: khng, tn gi, v trung. Trong i Tr Lun c mt bi k tuyn thuyt ch trng ny: Nhn duyn s sanh php, Ng thuyt tc th khng, Dic danh vi gi danh, Dic danh trung o ngha. Ngha l nhng php do nhn duyn pht khi, ta gi l khng. Cc php cng c th gi l gi danh, nh l ci bn, bng hoa, chng u l gi danh. Cc php l khng, nhng khng phi chng khng c mt, chng c mt trn bnh din khi nim v danh t v ta phi x l chng qua tn gi. Phng tin gi l nhng gi danh, c ngha l khi dng "danh t bn" v ni ci bn, th ci bn l mt php. Ci bn c nhng c vi t cch mt tn gi. Nu thng minh th mnh c th lin h "ci bn" vi bn cht khng ca n. Dic danh vi gi danh, Dic danh trung o ngha, mnh c th gi cc php l gi danh v mnh cng c th gi chng l trung o. Trung o ngha l siu vit nim c v nim khng. Do ng trn bnh din cn m ni, cc php c th gi l khng, l c, hoc khng khng cng khng c. ng trn bnh din su th cc php l khng. Ch khng ny c ngha l gi danh, hay l trung o. Ta thy nh c ba kha cnh ca mt thc ti, ba tn gi ca mt thc ti, k thc mt kha cnh bao gm c hai kha cnh kia. Ci bn, n l gi danh,
nhng ng thi n cng l khng v cng l trung o. iu ny c p dng cho tt c cc php. Ta khng th ni rng trung o l khng hay l c; l sanh hay dit; ti hay lui; d hay sch. Nu mnh khng thy c vn t l gc r ca thuyt gi danh v gio l Tam Qun, mnh s khng nhn din c n l ht ging ca php qun Thin Thai Tng. By gi chng ta hy tr v vi kinh Duy Ma. Trong phm ny chng ta c mt khi nim khc gi l khi nim v s c. V s c c s dng ni v phng php. N c ngha khng c trong v khng c ngoi. V s c c ngha l chng ta khng cn i tm g na, khng cn t ti iu g na, tt c u y , c mt. Nit bn c sn, tt c cc php u ang an tr trong Nit bn, chng ta khng cn chy i tm Nit bn na. Nit bn khng nm trong thi gian v cng khng l thuc vo khng gian. V vy m trong th gii ca sanh, lo, bnh, t, v ca phin no, B tt cm thy an ton, cm thy at home! l nh B tt bit cc php u an tr trong Nit bn. V vy trong on ny ca kinh ta thy c cu: l B tt c bnh, iu phc tm mnh on cc kh gi, bnh, cht l B ca B tt. Sanh, lo, bnh, t l th gii gic ng ca cc v B tt, ti v bn cht ca sanh, lo, bnh, t cng l B , cng l Nit bn, cng l gic ng, cho nn B tt an tr trong th gii ca sanh t v phin no m vn thy thnh thi! Xung vi hng na ta thy kinh ni n quan im ca gii thot. Chng ta nghe ni gii thot theo Tiu tha l trn chy sanh t v lo cho thn mnh. Nhng gii thot ca B tt th nh th no? Th no gi l b rng buc, th no gi l c gii thot? Tham m ni thin v l B tt ang b rng buc. Nu b tham m trong s yn tnh ca thin tp, ly thin tp lm ch tr n, v s cuc i bn ngoi, th l mnh b rng buc, khng c gii thot, cha ch thc l mt v B tt. Cu ny nh l mt li t co nhng v A La Hn,
hay nhng ngi ang i trn con ng tr thnh A La Hn. H i tm s an tnh ca ring mnh. Dng phng tin th sanh c ngha l mt v B tt c gii thot th c kh nng v iu kin cu chng sanh. Nu khng th l mt ngi ang b rng buc ch khng phi l ngi c gii thot. Nh vy nim ny hon ton chng i li nim ca nhng ngi i tm s an tnh ca Nit bn trong Tiu tha. B tt dng i kin trang nghim Pht , thnh tu chng sanh, trong cc php Khng, V tng, V tc, m iu phc ly mnh, l khng c phng tin tr tu th buc. on dch ny khng c r ngha cho lm. Trong bn dch ca thy Huyn Trang, i ca on ny l: "Nu B tt bit lm p cho ci ca mnh, tc l bit lm trang nghim cho ci ca mnh, v trong ci , gip v thnh tu cho cc chng sanh, th l mt v B tt c gii thot. Nu B tt khng bit lm dng tc l khng bit lm p cho mnh v cho hon cnh ca mnh, khng bit dng nhng phng tin m chng sanh, th v B tt ang b rng buc". Nh vy B tt l phi bit lm p cho cuc i. Nu ni: Thi tu hnh cn g phi p, u cn phi trng hoa mi tu hnh c, u cn phi qut nh cho sch s trang nghim mi tu hnh c, ti tu hnh, n ra sao cng c, ng sao cng c, i ny l tm, mnh cn phi v "ci kia" mi l vnh cu, th l ang b rng buc. Cng tu hc, cng dn o trng ca mnh cho tht thanh tnh, p , trng hoa, chm sc cy cnh v lm cho nhng ngi n tu hc vi mnh c hnh phc, th mi tht l B tt trang nghim tnh , v l B tt c gii thot. Sang trang k, chng ta c khi nim v hi hng. Tt c nhng iu mnh lm hm nay, hoc thin hnh, thin ta, iu phc phin no, vun trng ci phc v.v..., nu mnh khng hi hng v v thng chnh ng chnh gic th mnh khng gii thot. Mnh phi hi hng ti tt c chng sanh, tc l mnh phi c c nguyn lm th no mnh v tt c chng sanh u c thnh tu qu v B
cao nht, th lc mnh mi l mt v B tt c gii thot. Nu mnh mong cu t hn th l mt v B tt ang b rng buc. Nguyn d th cng c, Ph cp nht thit, Ng ng d chng sanh, Giai cng thnh Pht o. Nhng cng c m con lm c, v nhng cng c m con s lm trong nay mai, con mun hi hng cho tt c chng sanh, mai y mi ngi u t c qu v gic ng hon ton. Khi c li nguyn nh vy th mnh mi l mt v B tt gii thot. Nu mnh ni sc con ch n thi, hm nay con lm c chng y cng c, cho con sau ny an dng trong ci tnh , an dng trong ci Nit bn Tiu tha, th l mt v B tt khng c gii thot. c xung vi hng na ta s thy th no gi l qun thn. Qun thn l mt phng php rt c in trong o Bt, qun thn trong thn. y qun thn c ngha l phi qun thn l v thng, l kh, l khng, l v ng. Tuy vy du cho thn l v thng, l kh, l v ng m vn khng c nhm chn, ri b thn ny, ri b v thng ny, v ng ny, kh ny, khng ny, th mi tht l gii thot. D thn c bnh m khng nhm chn, khng chy vo ci dit , th mi tht l gii thot, mi l nim chn tht v phng tin. Phng tin tc l s dng c nhng ci v thng, kh, khng, v ng, bnh v.v..., s dng ht lm o B . Tt c nhng on kinh i sau on ny u ni v trung o. trong sanh t m khng b nhim , l trung o. An tr trong Nit bn m vn khng dit l hnh ca B tt. Nit bn l ti y, an tr y khng cn trn i u c. Nu tip tc c cho ht Phm ny, chng ta s thy cng mt ng li, ng li trung o gi l bt x. Bt x tc l khng b ri cuc i ny i tm s vng lng cho ring mnh.
Th su: Phm Bt t ngh

Chng ta hy i sang Phm th su, Phm Bt t ngh. Bt t ngh ngha l khng th tng tng c, khng th quan nim c, khng th ngh lun c, khng th din t c, ting Anh gi l Inconceivable. Bt t ngh y l bt t ngh gii thot, ting Phn l Acynthia Vimoksa, c ngha l nhng phng php, nhng s kho lo s dng thot cho chng sanh kh c th tng tng c, kh ngh bn c. Trong phm ny cng nh phm k, thy X Li Pht c a ra i din cho Tiu tha. C nhin thy X Li Pht l mt v cao tng, chng ng v l mt trong nhng t thng minh nht ca Bt, l huynh trng ca tt c cc v xut gia. Nhng chuyn khen ch, m tiu khng sao ng ti thy c. Tuy vy khi em mt v i din cho Thanh vn tha ra so snh vi mt v i din ca B tt tha, vi mc ch chng minh rng Thanh vn tha yu km hn B tt tha, th ngi c khng trnh c cm gic thy X Li Pht b em ra nhc m! Nhn su hn, chng ta thy y chng qua ch l mt phng tin so snh. Khng phi a ra lm mc tiu bi bc ng li ca cc thy l ng li thp, l Php nh. V vy nhng ngi xut gia khng nn ly lm cho t i b tn thng! Khi u, thy X Li Pht thy c rt ng cc v B tt, cc v Thanh vn, v ch thin ti thm ng Duy Ma Ct, nhng trong nh trng khng, thy ngh rng: khng l c ng hoi, gh bn u m ngi? Lc by gi, ng Duy Ma Ct c c t tng ca thy, nn ni: Tha thy, thy n y l v ch ngi hay v cu Php? Thy X Li Pht ni: C nhin ti v Php m ti. Tr li nh vy l t t qu! ng Duy Ma Ct ni: Th no gi l cu Php? Ri nhn ng cho mt bi ging v vn cu Php!
ng ni: Mnh khng nn em nm un ca mnh ra cu Php. Chng ta ch c sc, th, tng, hnh, thc m khng em nm un cu Php th em ci g ra cu Php by gi? Mnh khng em tm xu hng v Bt Php Tng m cu Php. Mnh khng cn c trn nguyn l t cu Php. Ti sao vy? Ti Php chn tht khng th cu c vi s hm m Bt Php Tng. Php chn tht khng th cu c trn nguyn tc T diu . Php chn tht l v cu. Khi ti vi tm nim khng cu Php th lc mi tht l cu Php. Cng nh B tt Vn Th S Li ni: V khng ti cho nn ti ti, v khng i cho nn ti i. Ni nh vy th mi ni cng mt tn s, ng trn cng mt bnh din vi ngi i thoi Duy Ma Ct. Khi mnh cn mun b mt iu g, i tm mt ci g, v d nh b cuc i c trc i cu Bt Php Tng, th cha phi l thi cu Php ch thc. Ti v trong cn c tm trng k th, b rc i tm hoa m khng bit rng mnh phi i tm hoa ngay trong rc! T tng ny cng khng c g mi m so vi nhng iu m chng ta va c trong phm trc. Nu i cu Php m mun kh au li ng sau, v chy theo ci gi l khng kh au (tc l php lc) th thi cha phi l thi bt nh, v khng phi l thi cu Php cao nht. ng Duy Ma Ct ni thm: Php khng ch lm, khng phi ti mnh lao tc gii, lao ng hay m c php. T thn ca php l nh vy, khng phi v mnh c gng tu tp m php ca mnh ln ln. Trong t thn ca n, php y trong con ngi ca mnh ri. Php khng th x, Php khng phi l ci mnh gh cht ly c, hoc l ci mnh c th bung b, vt i c. Php khng x s, ngha l php khng c a phng, khng c thi gian, khng c tng trng.
Php l v vi. V vi l khng c th iu kin ha, khng th c ch tc. Tt c cc php nh a hoa hay cun sch u l nhng vt hu vi, tc l do nhiu iu kin to thnh. Php ch thc khng do nhng iu kin to thnh, v vy m gi l Php V Vi. Cho nn ngi cu php ng mc cao tt th phi cu php vi mt tm trng v c v bt nh. Trong kinh Duy Ma chng ta thy c mt c th: C khi th dng ngn ng ca hin tng, c khi th dng ngn ng ca bn th, nh trng nh xui, kn thi ngc; ng ni g, b ni vt! Nu khng , chng ta s thy kinh ni khng dnh vo u c. Mt bn th ni v sng, mt bn th ni v nc, gn nh khng n nhp g vi nhau. T u cho n cui ta thy hu nh c hai ngn t, khng cng mt tn s. Xt cho k ta thy rng y cng l mt phng php thc tnh con ngi. Nu sut i mnh ch thy sng, khng c c hi thy nc, th chng phi l ung ph lm sao? V vy d ngn t ca kinh c v i chi, nhng l c hi cho ngi c chim nghim, ngng li ngn ng ca hin tng, v bt u tp ni, tp nhn theo ngn ng ca bn th. Mnh l sng m mnh ch bit mnh l sng thi th mnh nh mt mt iu rt quan trng: mnh ng thi cng l nc. Ch khi no mnh bit mnh cng l nc th mnh mi thot khi nhng ci ln xung, ra vo, ln nh, c tht. V vy ngi c kinh ny c th c cm gic hi kh chu khi thy bn ny ang ni v php tng th bn kia a php tnh ra ni. Nhng nu c vi tm trng bao dung hn, hiu bit hn th mnh s thy c s thm diu ca kinh. Sau khi cho thy X Li Pht mt bi Php thoi v cch cu php, ngha l sau khi m ch thi cu Php ca thy X Li Pht cn u tr, khng c i tha, mun chng t cho mi ngi thy phng thc cu chng sanh l khng lng ngh c, ng bn hi B tt Vn Th S Li:
- B tt i khp hon v, chu du khp chn cn khn, B tt thy ch no c gh ngi p nht? B tt Vn Th S Li ni: - C mt ci gi l Tu Di Tng, ni c mt v Bt tn l Tu Di ng Vng, hin vn cn v thn th ca Ngi rt cao ln. Chng sanh ci tnh cng rt cao ln v nhng ta s t ci l nhng chic gh ngi p v thoi mi nht trn hon v. Nghe ni th, c s Duy Ma Ct bn vn dng thn thng ca mnh. T nhin c Bt Tu Di ng Vng cho chuyn v th gii ta b v a vo trong trng tht nh b ca ng ba mi hai ngn chic s t ta v i cho tt c i chng trong c ch ngi. Nh vy, nu tnh theo li ngi trn mt tht, ta s thy trong cn phng ca ng Duy Ma Ct hm c ba mi hai ngn ngi khch. Nh ng Duy Ma rng ri trm cha c ba vn hai nghn ta s t m thnh Vaisali cho n bn thin h ci Dim Ph (Jambudvpa) cng khng b p cht, tt c u y nguyn nh c! y ta thy r nh hng ca kinh Hoa Nghim: Trong ci mt c ci tt c, ci nh b c th cha c ci v cng ln. Cng nh trong mt ht ci c th cha c c mt tri, mt trng v bn i dng. Theo li mi ca c s Duy Ma Ct cc v i B tt, cc thng nhn u an ta trn cc ta s t. Trong khi cc v B tt mi tu v cc thy Thanh vn, trong c thy X Li Pht khng th leo ln ta s t c! S t ta qu cao, cn thn hnh h th qu nh b! C tng tng chng ta l nhng em b mi hai, ba tui, cc v B tt l nhng ngi bn nm mi tui, h ch cn ngi xung d dng, cn chng ta c loay hoay hoi m khng leo ln ta s t c! R rng l thy X Li Pht ang b nhc m! Hng Thanh vn ang b nhc m! H khng tm vc ngi i thoi vi cc v B tt! Bit vy nhng ng Duy Ma Ct vn vn v:
- Thy X Li Pht! mi thy ngi ln ta s t! Thy X Li Pht p: - C s! ta s t ny cao qu ti khng lm sao leo ln c! B nhc m n th th thi! ng Duy Ma Ct bn ni: - Tha thy X Li Pht! thy phi nh l dc Tu Di ng Vng Nh Lai mi ngi c. Tt c cc v Thanh vn c mt hm lin chp tay nim Nam M Bt Tu Di ng Vng th t nhin thn th ca h tr thnh cao ln, v h c th ngi vo cc s t ta mt cch d dng! By gi ng Duy Ma Ct bt u ni v nhng phng php mu nhim, khng th o lng nhm ha chng sanh, gi l bt t ngh gii thot. ng ni rng: Nu mt v B tt nm vng c phng php bt t ngh gii thot, th v c th ly mt tri ni ln nh ni Tu Di m t vo trong mt ht ci; c th ly c tt c nc trong bn bin m cho vo trong mt l chn lng, v tuy lm vy m tt c cc loi thy tc trong nc khng thy c s xo trn, dn p no c. Thy X Li Pht! Mt v B tt tr trong php bt t ngh gii thot c th t ci Tam thin i thin th gii vo trong bn tay ca mnh nhanh nh ngi th gm mt cc t st ln bn quay, vy m tt c chng sanh trong Tam thin i thin th gii khng h hay bit. Li na thy X Li Pht! Nu c chng sanh no cn thi gian tht di c th c , th B tt c th ko di by ngy ra thnh mt kip, v chng sanh kia c cm tng rng mnh sng trong mt kip. Mun lu th cho lu, ly by ngy lm thnh mt kip cho chng sanh thy mnh tu lu nh vy nn c th chng ng c. Chng sanh khng t tin, ngh rng phi tu lu mi thnh cng! Nu c chng sanh khng mun tu lu, ch mun tu tht mau v ngh rng trong mt thi gian rt ngn mnh c th gii thot, th B tt c th rt ngn mt kip thnh by ngy cho ngi y tu.
iu ny cng khng c g mi. Khi c kinh Nim X, ta thy trong phn cui Bt c ni rng: V kht s no tu theo php nim x ny trong vng by nm th th no cng t n gii thot. Ngi thy nh vy th lu qu ti nghip, nn ni: Nu c kht s no tu theo php nim x ny trong vng by thng th cng c th gii thot c. Sau Bt ni thm: Nu v no tu theo php nim x ny trong vng by ngy cng c th gii thot c. Lng t bi ca Ngi cha dng , Ngi tip: Nu ngi no tu theo php nim x ny trong mt ngy mt m th cng gii thot c. c on kinh vi tinh thn i tha, ta hiu c th no l i Bi Tm ca cc v B tt. V vy sau ny chng ta c nhng t tng nh t tng n ng tc l tnh ng tc khc. Hng ngi c tm to ln, nghe Php i tha lin tnh ng, gi l B tt n ng. Hng nghe Php nh, c qu nh ri mi c nghe Php ln v c qu ln, gi l B tt Tim ng. ng v phng din tnh m ni th mnh ng ri, khi cn mong cu g ht, ch cn thc dy l mnh bit mnh c tt c. Do t tng v c l t tng khng cn i tm kim s gic ng bn ngoi. Nh vy n ng ngha l khng cn phi bn kim tng cht cng c c gii thot, tt c c sn trong t thn. Nhng kinh nh kinh Duy Ma Ct u thuyt ging s thc . Tip theo kinh ni v gi v la: B tt c th ht gi v la chy cc ci trong mi phng, em t vo trong bng ca mnh, gi v la vn gi nguyn bn tnh, nhng khng lm hi c cc v B tt. Sng nay tri lnh, i thin hnh ti thy ti th ra nhng m my. l mt php l. m hi nc u cn phi ln mi gi l my. i vi chng ta th m my n phi ln, nhng i vi nhng con vi khun trong khng gian, th vng hi nc ca chng ta th ra, l mt m my. Ln hay nh ch l mt nim trong tm ca mnh m thi. C ln lm th, ti ni: Mi hi th, ti nh ra hng vn tinh cu. iu ny rt ng, v khi mnh h hi ra, th mi nguyn t trong ln
hi ca mnh l mt tinh cu. Mi nguyn t u c mt ht nhn, v chung quanh c nhng in t di ng vi tc khong ba trm ngn cy s mi giy. ng trn phng din vt l nguyn t th mi nguyn t l mt tinh cu. i vi v tr, tri t ca chng ta cng nh nh mt ht bi. V vy theo cch nhn ca Hoa Nghim, mi khi th ra l mnh th ra mt di ngn h, v mi ht nc trong l mt tinh cu. Do mnh ang sng trong tng giy tng pht vi php l m mnh c i tm php l cc ni khc. S kin mnh cn sng ngy hm nay, m mt ra thy c tri xanh, gim bc trn nhng l si mi rng, nghe rng cy trt l nh m nhc bui ban mai u l nhng php l! Nu khng sng trong chnh nim th mnh sng nh mt ngi m, mt ngi ic, mt ngi cm. Sng trong chnh nim th mnh tip thu tt c nhng mu nhim ngay trong hin ti, v php l xy ra trong mi giy mi pht. Sng nay ting l rt hay, ro rt nh ting ma ri. Mi chic l si cha ng c tam thin i thin th gii, mnh gim ln m mnh khng hay bit! V tr v s sng u thuc v nhng ngi thc tnh. Nhng ngi khng thc tnh th khng tip nhn c g c. Ngi Ty phng c cu: Th gii thuc v nhng ngi bit lng nghe, Le monde apartient ceux qui l'coutent. Nu mnh sng c mt ngy, tip xc c vi v tr bng tai, bng mt, bng thn, bng tm, bng chnh nim th cuc i ca mnh khng ung ph! Ch cn mt ngy thi th mnh nm c cnh tnh trong i ny ri! Xin qu v ng c thi sng mt cch tm b. ng sng tm ngy hm nay d bit rng mnh ch cn vi ba ngy na sng. Mi ngy l mt thin thu, mi ngy l mt i kip, v mnh phi sng hai mi bn gi ca mnh cho tht su sc. Thi sng tm b cn phi c chm dt, mnh phi lm cho ci tnh ca mnh c mt ngay trong gi pht ny.
Ny thy X Li Pht, B tt no an tr trong bt kh t ngh gii thot th c th dng thn thng ca mnh hin thn lm Bt hoc Thanh vn, hoc Duyn gic, hoc Thch, hoc Phm Vng, hoc Vua cha, hoc Chuyn Lun Thnh Vng c th c ngi. B tt hin ra Bt, v B tt c ngha l ngi tnh thc. Do nu qu v bit dng hi th chnh nim m tr nn tnh thc th qu v c th ng vai Bt. Khi c tnh thc, m mt em b vo lng hay ung mt chn tr l mnh ang ng vai Bt tip . Chuyn mnh c th lm c, php thn thng mnh c th thc hin c. Nu mnh khng lm l ti mnh khng mun lm hay ti mnh ang c mc cm m thi! Tt c cc m thanh d ln d nh cc ci mi phng m mnh nghe, trong c ting l rng, ting chim ht, ting nhng tri sa-tn rn nt di bc chn ca mnh, u l nhng ting din t Pht Php. Tt c nhng ting u thuyt kinh Php Hoa, kinh Duy Ma, kinh Bt Nh, thuyt nhng gio l v v thng, kh, v ng, Nit bn. l nhng i pht thanh ca chn nh. Nu khng m my thu ca mnh ln th mnh khng th no nghe c nhng bi thuyt Php y. c kinh A Di ta thy iu ny rt r: tt c nhng hng cy ci cc lc, mi khi c gi thi qua, u pht ra nhng m thanh vi diu, v nu lng nghe th chng ta nghe ting thuyt Php. S tht th chng ta khng cn phi ti mt ci phng Ty mi nghe c iu . Chng ta ch cn ng ngay ti y, vi chnh nim u ang thuyt Php. Chng ta lng nghe th ting gi, ting chim, tt c n hoa no, ht si no, ngn l no cng thuyt Php Hoa Kinh! l mt cu trong bi ht "Ting Gi" ca Lng Mai. Rt l mu nhim, v tt c u ty thuc vo mnh. Sau khi c s Duy Ma Ct ni xong v bt t ngh gii thot, thy Ca Dip, ngi s lm thng th ca gio on sau khi thy X Li Pht vin tch, ni rng: Tha S huynh X Li Pht, tht l mu nhim, chng ta tng lm Thanh vn, tr tu ca chng ta rt nh,
l tai ca chng ta rt b, chng ta cha tng c c hi thy, nghe nhng iu mu nhim nh vy. i vi gio Php i tha mu nhim, chng ta ch l nhng ht ging b h thi. y ngi Thanh vn t pht l sm hi! Thy Ca Dip ni rng mnh tng theo Php nh, cha bit Php i tha quan trng nh th no, mnh ch l nhng ht ging thi, khng c ch li g cho i! on ny, ng Duy Ma Ct u c ng vai bt p cc thy Thanh vn phi th ti theo Php Tiu tha? Nhng v t s bin chp kinh ny, c th v lng t bi m trong phng php din by dng nhng bin php tht ro rit, tht da dit! Sau ny chng ta cn thy nhng cu nng n hn: i vi hng phm phu, cn sinh t, cn lun hi m cn c hy vng, nhng i vi hng Thanh vn th tuyt v hy vng! Phm phu hm nay, nhng ngy mai h s gp c Chnh Php i tha, v h c th tr thnh B tt. Cn Thanh vn th ch ao c c gii thot cho ring mnh i vo h v v tch dit thi, cho nn h l nhng ht ging thi khng ch li g cho i c. V vy m Duy Ma Ct a chung hng phm phu hn hng Thanh vn nh X Li Pht hay Mc Kin Lin! H l nhng ngi lm cho tiu nha bi chng. on kinh ny c ngha: Nu tu th tu cho ng hong, mt l tu thnh B tt, hai l khoan tu, i gp Php i tha hy tu, ng tu lng chng theo php nh m tr thnh ht ging thi, sau ny khng th tr thnh mt cy i th c na. Khi nghe thy Ca Dip th nhn nh vy, ng Duy Ma Ct bn ni: Qu v nn bit rng nhng ma vng tng ph hoi Bt v tt c nhng cng trnh gic ng ln lao khc ca cc v B tt, cng u l nhng B tt ha hin. Nu khng c ma vng, nu khng c nhng kh khn, nu khng c s thch , th khng ngi no c th hon thnh s nghip v i ca gic ng thot cho chng sanh c. Cho nn nhng ngi gy kh khn, gy kh au cho mnh nhiu nht l nhng ngi gip mnh tu hc nhiu nht. V d B t a (Devadatta) l mt v B tt ln.
V vy ng v phng din bt t ngh gii thot qu v ng nhn bng con mt nh, phi thy rng tt c nhng chng ngi l nhng ha hin ca cc v i B tt gip cho chng ta tin b trn con ng tu hc hu thnh tu o nghip.
Th by: Phm Qun Chng Sanh

Chng ta hy i sang Phm th by, Phm Qun Chng Sanh. Trong phn u, B tt Vn Th S Li hi ng Duy Ma Ct: B tt qun chng sanh nh th no? Duy Ma Ct ni: Phi qun chng sanh nh l huyn. V d nh nh o thut ha hin ra nhng con ngi trong lc trnh din, th nh o thut bit rng nhng con ngi mnh ha hin ra u l huyn. Khi qun chng sanh mnh cng phi thy nh vy mnh c mt ci nhn ng qu c chp. B tt hi: Nu vy thot chng sanh thc tp t bi h x th phi thc tp nh th no? Cu tr li l: T bi h x phi c thc tp vi thi v tng, hoan h, v khng c chp. X tc l s bung b, lm m khng cn ai bit, lm n m khng cn s n n, khng cn ghi vo s cng c. Nim vui thc tp trn ngp tri tim ca mnh v tri tim ca chng sanh, lm tan bin tt c nhng hi hn, nhng mc cm ti li trong qu kh. gi l h. T bi l nhng thc tp em li s bt kh v thm vui cho chng sanh, cng phi c thc tp trong tinh thn h v x y. B tt Vn Th S Li hi: B tt nng vo kh nng, vo quyn lc ca cc c Nh Lai th phi tr ni u? y l cu m thy Tu B hi Bt trong kinh Kim Cng: B tt pht tm th phi tr ni u? Bt tr li l: Khng tr u c; sc, thanh, hng, v, xc, php... khng tr u ht. y, ng Duy Ma Ct tr li rng: B tt hnh ng phi tr ni ch nguyn thot tt c chng sanh, tc l tt c hnh ng ca mnh
phi c cn c trn mt nim duy nht, l cu chng sanh. C ch nguyn th mnh mi khng l ht ging h thi. Khng c ch nguyn th d mnh c lm g i na, cng c th tr thnh mt ht ging thi. gi l B tm. B tt Vn Th: Trn cn bn phi lm g? Duy Ma Ct: Phi tr phin no, phi thc tp chnh nim, v phi i su hn, ngha l phi thc tp ci bt sanh bt dit, khng phi ch i tm ci dit m thi. - Tham dc ly g lm gc? - Tham dc ly h vng phn bit lm gc. iu ny ng l o Bt chnh thng. H vng l v minh, l nhng tri gic sai lm ca mnh. Chng l gc ca tham dc; v khng thy r nn mnh mi am m chy theo nhng th ; v khng bit nhn cho k, v khng bit dng knh hin vi, cho nn mnh mi c nhng ni kt m i. - H vng phn bit ly g lm gc? - Tng in o l gc. Tng in o tc l s sai lm ca tri gic, dch t ch Hn o tng. in o c ngha l ln ngc u. Tng ting Anh l Perception. - Tng in o ly g lm gc? - Khng tr l gc. Khng tr ting Hn l v tr. - Khng tr ly g lm gc? - Khng tr th khng gc. Bn dch ca thy Huyn Trang r rng hn: ng hi v l lm! l v tr th khng c gc, v n vn l v s tr. l v tr th lm g c gc na m hi gc ca v tr l g? y ng Duy Ma Ct ni: Tha B tt Vn Th S Li! mt v B tt ch thc thc tp tt c mi iu, lp ra tt c mi s nghip ln lao,
nhng tt c mi ci u da trn mt ci gi l v tr, tc l mnh khng bm vu vo g c. n y ta thy v kch c thm mt cnh mi. l s xut hin ca mt v thin n. Gc gc ca v thin n ny khng bit t u. Trc y mnh thy ng Duy Ma Ct khng c ngi hu h, v ng ha hin cho cn phng ca ng trng trn, v cn nh ca ng vng hoe! Vy m gi y c s xut hin ca mt v thin n! V ny u n? C phi ng Duy Ma Ct va mn li mt c thin n ca Ma Vng? Nhng y khng phi l mt thin n tm thng, ti v v thin n ny i p vi cc thy Ca Dip v X Li Pht mt cch rt hng bin. By gi trong nh ca ng Duy Ma Ct c mt thin n, khi thy cc v B tt v thin nhn n nghe Php, lin hin thn ra, tung ri hoa tri ln mnh cc v B tt v cc v i t ca Bt cho mng cc qu khch ca ng Duy Ma Ct. Hoa tung n u th rt n , nhng khi hoa tung ti cc v Thanh vn th hoa khng ri xung m li dnh cht vo y o ca h. Cc i t nh X li Pht, Ca Dip, Mc Kin Lin thy hoa bm ln y o mnh m khng chu rt xung t, th a tay phi. Nhng hoa khng rt xung m cn bm cht vo o c sa ca h. Thy vy, v thin n lin hi: - Ti sao thy phi hoa i? - Hoa ny khng ng Php. Ti tu hnh th u cn trang im, cho nn ti phi hoa i. - Thy ng bo hoa ny l khng nh Php, l phi Php. Hoa ny khng phn bit, ch ti thy phn bit m thi. V thy c tm phn bit, c tm Php v tm phi Php cho nn thy b dnh mc. Hy xem ch v B tt kia hoa c dnh vo h u? l v h on ht tm phn bit, thnh ra hoa khng dnh mc vo h c.
iu c ngha rng mt v B tt ti gia chn tht c th eo mt chui anh lc hay mc mt o rt tt, chi u v xc du thm rt ng hong, nhng nhng th khng lm hi v B tt c. Ngi khng trang im, khng mc o p, khng chi chut tc tai, nhng trong lng h c th cn nhiu c chp. S gii thot ca h cn rt nh b so vi cc v B tt kia. Nh khi nhn mt c gi p vi tm trng khng vng bn th khng sao ht, nhng khng dm nhn c gi p, ch nhn xung t, th ngi y ang b ct vo tm c chp ca mnh. Bng hoa khng dnh c vo y o cc v B tt l v h on ht tt c nhng tri gic phn bit. Cn qu v, tuy l i t, nhng qu v vn cn s sanh t, s sc, thanh, hng, v, xc cho nn sanh t v sc, thanh, hng, v, xc mi km ch qu v c. Ngi la c tt c s s st th nm mn dc lc kia d c ti cng khng lm g h c. Tng t nh vy, nu mnh s n ngon, th cn b s n ngon khng ch. Ngc li nu mnh khng s, n ngon cng c, n d cng c th s ngon d khng khng ch c mnh. Nhng iu ny chng ta cp n nhiu ln. Trc y ta c ni chuyn con ch b ling cc . Vn khng phi l cc m l ngi nm . Ci li khng phi l do nm un, ci li khng phi l nhng bng hoa ri trn o mnh, ci li l tm ca mnh cn vng bn. Lc thy X Li Pht ngc nhin nhn c thin n: - C y c bao lu ri? Ngha l thy bit c thin n ny ti nh ng Duy Ma Ct. - Thi gian ti nh ny cng di bng thi gian ca s gii thot ca thy. Cu trong bn kinh do thy Hu Hng dch l: Ti nh ny nh Ngi c gii thot. Nguyn vn ch Hn l K nin gii thot nh thng ta. Trong bn ca thy Huyn Trang l: Nh X Li T s tr gii thot, ngha l cng ging nh s gii thot m trong thy X Li an tr. Tc l s gii thot rt lu, khng bt u cng khng chm dt.
- Vy c y lu lm ri? C hi li: S gii thot ca thy c lu nh vy khng? Cu ny c ngha l bn cht ca s gii thot ca thy c th tnh c chiu di khng? C th ni s gii thot ca thy l nm, mi hay mt trm nm khng? Lc thy X Li Pht im lng, khng p. Thin n a: Ti sao thng ta i tr li im lng nh vy? Thy l ngi thng minh nht trong hng i t Bt, ti sao thy li nn lng khi ti hi nh vy? Trong bn dch ca thy Huyn Trang, on ny l: Tn gi l bc i Thanh vn, c tr tu bin ti, nhng ti sao vi cu hi n gin nh vy m khng tr li? Lc thy X Li Pht ni: Gii thot th lm sao ni c di ngn? V vy ti lm sao tr li cu hi ca c c? Thy dng ngn ng m Bt dng. ng v phng din Nit bn v gii thot th mnh khng dng ngn t din by c. Nhng php hu vi th ni c, nhng vi php v vi th khng trnh by bng ngn t c. Thin n ni: Thy ng ni vy, ngn ng, vn t u thuc v gii thot c. Ti mnh kt cho nn ngn ng vn t mi lm hi mnh thi. Nu thng sut, mnh c th s dng ngn ng, vn t mt cch t do v khng b chng khng ch. Ti sao vy? Ti v gii thot khng trong, khng ngoi, khng hai bn. Vn t cng vy, vn t khng trong, khng ngoi, cng khng hai bn. V vy cho nn tha thy X Li Pht! Ti sao chng ta li khng dng vn t ni v gii thot? Chng ta ni c, min l chng ta khng b kt vo ngn ng vn t. Tt c cc php u l biu hin ca gii thot. Thy X Li Pht hi: Nh vy gii thot th khng cn phi xa la tham dc, sn hn, si m hay sao? Ngha l nhng php tham dc, sn hn, si m cng l gii thot sao? iu ny chng t rng trong mn kch ny thy X Li Pht vn cha got the message! C thin n ni rng tt c cc php u l gii thot, v tt nhin trong cc
php th c tham, sn, si. Tuy vy ci nhn ca thy X Li Pht y vn cn l ci nhn nh nguyn, gii thot l mt chuyn, tham sn si l mt chuyn khc! Vn thy hoa l hoa v rc l rc ch cha th thy rng s d c hoa l nh c rc. Kinh lp i lp li t tng ny rt nhiu ln. Thin n ni: i vi k phm phu, ta by phi la tham, sn, si mi c gii thot. i vi nhng ngi c cn tnh ln hn, ta c th ni tham, sn, si chnh l gii thot (Thy Hu Hng dch cu ny nh sau: Pht v k tng thng mn ni ly dm, n, si l gii thot thi, nu k khng tng thng mn thi Pht ni tnh ca dm, n, si l gii thot). Tc l tm ra gii thot ngay trong tham, sn, si. Nu khng c tham, sn, si th lm sao mnh t c gii thot? Gii thot khi ci g? Thy X Li Pht ni: Hay qu! C tht l hay! C tu chng c g, c c g m c c bin ti ln vy? Thin n ni: Ti khng c cng khng chng nn mi c bin ti . y c ni thm v nguyn tc v c v v chng. Trong kinh T Thp Nh Chng, vn l mt kinh c mu sc nguyn th, nhng nhng t tng i tha nh vy t t xm nhp vo trong qu trnh hai ngn my trm nm ca o Bt. Trong kinh chng ta thy c cu: Ng php tu v tu tu, hnh v hnh hnh, chng v chng chng, ngha l php ca ti l tu ci v tu, hnh ci v hnh, v chng ci v chng. Chng ta nn bit rng kinh T Thp Nh Chng xut hin Vit-Nam t u th k th hai, v thy Tng Hi c bit v c ni ti kinh ny. Lc Thy X Li Pht li hi c thin n thm mt cu ng ngn: - Trong ba tha Thanh vn, Duyn gic, v B tt, c cu tha (Yana) no? Ta phi lun lun nh rng X Li Pht y l din vin X Li Pht trong mn kch, cng ng ngn chng no th nh sng ca i tha cng c trnh by r rng chng .
- Nu cn phi s dng Thanh vn Tha (sravakayana) chng sanh th ti lm Thanh vn. Nu cn s dng Duyn gic Tha (Pratyekabuddhayana) chng sanh th ti s bin thnh Bch Chi Pht. Nu cn tm i bi ha chng sanh th ti s l B tt. Nhng tha thy X Li Pht! mt ngi i vo rng Chim Bch th ch ngi c mi Chim Bch, tt c cc mi hoa khc u khng ngi c, ti v mi Chim Bch thm lng. Khi mnh nm c mi v i tha ri th lm sao m thng thc c mi Thanh vn v Duyn gic na? Chim Bch l mt loi hoa gng, ting Phn l Campaka, mt th gng rt cao v bng rt thm. Nu qu v i Nam M th s thy c loi cy c hoa thm ngt ny. Khi vo mt khu rng c nhiu hoa th mnh ch ngi c mi hoa thi, tt c cc loi hoa khc u b bt mi. - Thy X Li Pht! ti trong nh ny mi hai nm, cha tng nghe ni Php Thanh vn v Duyn gic, ch nghe ni Php i T v i Bi ca B tt v nhng Php bt kh t ngh ca ch Bt thi. Ni vy c ngha l c ch thy i tha Php l c v m thi. Khi c nm thng ho v ri th ht thch nhng thc n tm thng! - C gii vy sao mang thn n hoi nh th? Sao c khng chuyn lm thn nam? Thy X Li Pht li c trnh by nh mt ngi rt th cu, mc mc! Thin n bn a rng: - Tha thy X Li Pht! Mi hai nm nay ti i tm ci n tng ca ti m tm khng thy! Ti khng phn bit nam n, v vy ti khng b nim v n tng khng ch. Thy nn bit rng nu c mt nh huyn thut, ha ra mt ngi huyn n v cn trnh din mt vai no m c ngi n hi: Ti sao khng chuyn thn n thnh thn nam? Hi nh vy c cn thit khng? Thy X Li Pht ni: Khng, l huyn ha th tng n ch l tng gi, u cn phi thay i?
Thin n bn ni: ng th, cc php cng vy, tt c cc tng u gi, ti sao thy li buc ti i tng lm g? Chc qu thy chng cha , thin n cn dng thn thng ca mnh, bin thy X Li Pht thnh mt ngi n, mt "S C X Li Pht"! Cn Thin n th t bin mnh thnh mt ngi nam! Thy X Li Pht cm thy b nhc m qu! Ti sao mnh tr thnh n b nh vy, tht ru qu! Thy nh thm mnh nn dng thn lc sn c chuyn mnh thnh li n ng. Tuy nhin, v php thut ca thin n cao hn nn d c dng mi thnh cng lc, thy cng khng th chuyn mnh thnh n ng tr li! Thy vy thin n, trong hnh tng ca ngi nam lin a thm rng: Thy X Li Pht! Ti sao thy khng chuyn thn n ca thy thnh thn nam i? Thy X Li Pht tr li mt cch "yu xu": Ta nay khng bit ti sao li bin thnh thn n b ny! Thin n ni: Tha Ngi X Li Pht! Nu Ngi chuyn c thn n b thi tt c ngi n cng s chuyn c. Nh Ngi khng phi ngi n m hin thn n, thi tt c ngi n cng li nh th, tuy l hin thn n m khng phi l ngi n u! C kt lun: Pht ni: Tt c cc php khng phi nam m cng khng phi n. Cc php khng sanh, khng dit, khng thm khng bt, khng d khng sch, th ti sao li c nam c n m c c chp hoi? Ni vy xong, thin n mm ci thu nhip thn lc li, v thy X Li Pht tr thnh nam phi nh trc. C hi tip: Tng n b ca thy u ri? Thy ni: Tng n b khng u m khp tt c! Thy gic ng!
Thin n gt u: ng vy, cc php khng u c m cng khp mi ni. "Khng u c m u cng c" l li Bt dy. on kinh ny cho chng ta thy thy X Li Pht t t t n ci thy ca Bt nh, khng cn chp kin. K tip thin n hi: Thy X Li Pht! thy c o A La Hn phi khng? Chng ta nh trong kinh Kim Cng cng c cu "Thy c o A La Hn phi khng?" Nu thy tr li ng th tai hi qu! Cho nn thy ni: Khng ng m ng. Thin n ni: ng vy, cc v Pht v B tt cng vy, v c mi l c. c nhng on ny chng ta thy rt r tm ca ngi vit kinh: t ra nhng cu hi c c hi dng cu tr li m xin dng t tng i tha. Lc ng Duy Ma Ct mi xen vo gp chuyn, c an i thy X Li Pht: Thy bit khng, thin n ny tng cng dng chn mi hai c c Pht, thc tp rt lu i, c nguyn lc rt y , v thnh mt v B tt bt thi chuyn. V vy xin thy ng c mc cm, c Thin n ny cng nh Bt vy, cho nn thy khng xu mt u! Chng ta nn bit rng trong kinh Php Hoa, thy X Li Pht xut hin nh mt vai chnh, v Bt trc tip th k cho thy thnh Bt trong tng lai. V vy kinh Php Hoa rt l d thng, rt hi ha, rt ng Php. Chng ta cng thy rng kinh Php Hoa tha hng c nhiu t tng ca kinh Duy Ma. V d cu thin n ni: Nu cn Thanh vn Tha chng sanh th ti s dng Thanh vn Tha, nu cn Duyn gic Tha chng sanh ti cng s dng Duyn gic Tha. l nhng ht ging m sau ny tr nn t tng gi l Hi Tam Quy Nht ca kinh Php Hoa, tc l c ba tha u c Pht tnh. Thanh vn Tha, Duyn gic Tha u c ch li, u cng a mnh i ti mt on ng, ch khng phi l nhng ht ging ung thi.
Th tm: Phm Pht o

Chng ta hy cng i sang phm th tm, Phm Pht o, cng cn gi l Phm gia nh ca Nh Lai. C nhiu loi gia nh. Gia nh trong mnh b rng buc, mt ht th gi l gia nh ngoi i ca mnh. Gia nh ca nhng bc gic ng, cng l gia nh, nhng gia nh ny l mt tr duyn cho s tu hc. V vy y nim gia nh l nim nhng tng thn v nhng thin hu tri thc, c kh nng ym tr v soi sng cho s tu hc ca mnh. Gia nh ca nhng v B tt ang thc tp con ng Bt t ngh gii thot, l mt gia nh rt ln. Phm ny bt u bng mt on vn rt l lng. Khi B tt Vn Th hi ng Duy Ma Ct: Th no gi l mt v B tt thng t c Pht o? Cu tr li rt l, c th lm ngi ta ngc nhin: Khi no v B tt i vo trong phi o, th lc B tt thng t c Pht o. Phi o l tri vi o, ting Php l dviation. V d i vo a ngc, phm nhng ti nng nht m con ngi c th phm, sng cuc sng c tham dc, c sn si, c ph gii, c lm bing, c kiu mn. l nhng lc m B tt thc hnh Pht o! iu c ngha l nu v B tt c B tm, tc l c nguyn t ti gic ng hon ton, v cu tt c chng sanh, th d i n u, ni no, v B tt vn l mnh, khng nh mt mnh c. Cho nn khi thy v B tt ngi trong qun ru, vui a vi cc k n, mnh bit rng v B tt vn trong chnh o. Ni tm li khi c B tm, ta s khng b hon cnh sai s, v ta khng nh mt bn thn cng nh o tm ca ta. V vy khi ngi khc thy mnh lm vic ny, vic kia, ngi ta tng mnh sa a, nhng k thc mnh vn cn l mt v B tt v mnh ang hnh tr chnh o. Tuy nhin nu b li dng th on vn ny s tr nn rt nguy him! Mt ngi ung ru rt nhiu v n chi rt try lc, ngi c
th li dng cu trn v ni rng ti l mt v B tt, ti c th lm tt c nhng iu ny, anh khng lm c v anh cha t n trnh ca ti! Vi lun iu , ngi kia tha h mun lm g th lm! Chuyn ny xy ra trong mt vi tu vin, cui cng th cng chuyn v l v on th tu hc tan nt! V vy nu khng hiu m thc tp cu ni ny l mt iu rt nguy! Kt vo hnh thc ch ngha cng nguy him, nhng tin vo chuyn gii thot mt cch kh kho li cng nguy him hn. c tip kinh ta thy c s Duy Ma Ct hi B tt Vn Th: Ht ging Nh Lai l g? Ngha l nhng ht ging no c th em ti hoa tri ca Nh Lai? B tt tr li: S kin mnh c thn th ca mnh hin gi l ht ging ca Nh lai. Thn ca mnh, c khi mnh gi l ngun gc ca ti li. Hnh vi ti tu, Thn l rng ti, l mt cu trong kinh Bt i Nhn Gic. y ta thy ni ngc li: C thn ny l c ht ging ca Nh Lai. iu ny cng d hiu, v nu khng c thn th ny th lm sao tu tp v hnh o i c? Nu bit cch th "rng ti" kia chnh l ht ging ca Nh Lai. Ngi Vn Th ni thm: V minh i th l ht ging. Nu khng c v minh, khng c i, khng c th, th mnh khng th no t c tr tu, dt tr tham i v gii thot c. Tr tu l do s chuyn ha ca v minh m c. Tham, sn, si l ht ging Nh Lai. Nu khng c nhng rc ri th mnh khng lm sao to c bng hoa gic ng. Tm li, su mi hai th t kin v tt c phin no u l ht ging ca Nh Lai. Su mi hai kin chp, su mi hai t thuyt m chng ta c nghe t kinh Phm Vng, v tt c nhng phin no nh tham, sn, si, mn, nghi, kin v.v... u l ht ging ca Nh Lai. Gic ng lm bng cht liu ca phin no. Nu khng c phin no th khng c gic ng, khng c phn rc th s khng c hoa. V vy chng ta thng nghe ni phin no tc l B . Cng nh ni
tay phi l tay tri, v nu khng c tay phi th khng th no c tay tri. C s Duy Ma Ct hi: Ti sao nh vy? B tt Vn Th gii thch: Ngi no thy thn ny l bt tnh, l ngun gc ca ti li, thy cuc i ny y dy nhng c trc m chn b, mun i tm s gii thot, mun trn trnh thn ny, x hi ny, cuc i ny, th ngi d c i vo Nit bn, th Nit bn cng khng phi l gii thot. Nit bn ch l mt ni trn trnh tm b. Ni ht ging Nh Lai, ht ging ca t bi b h thi. V vy thi trn trnh bn thn mnh, trn trnh x hi, trn trnh th gii y c trc, y mu toan, y au kh, khng phi l thi ca o Bt, m l nhng thi lm h thi ht ging ca Nh Lai. Ht ging ca Nh Lai l ht ging ca tnh thng, ca tr tu. Tnh thng v tr tu phi c thc tp ngay trong cuc sng au kh ny. K n Ngi Vn Th ni: Nu khng i vo trong bin ln th chng ta s khng tm c nhng bo chu v gi, nu khng i vo trong bin phin no th chng ta khng t c s gic ng gi l Nht Thit Tr. V vy cuc i y nhng phin no, thn th y nhng ti li, nhng nu khng vo th ta khng th no t c tr tu gic ng cao tt. on cui chng ta thy cu: B tt Vn Th v th cho nn thy nhng k ang lm phm phu sanh t lun hi l nhng k c tng lai i vi Pht Php, tri li nhng ngi i vo Nit bn th khng c tng lai g i vi Pht Php c. Ti v ht ging Nh Lai ca h thi nt, h i trn, h khng cn dng c vo vic g ht. V vy nhng bc A La Hn (Arhat) gic ng i vo trong Nit bn (Nirvana) tch dit l khng ch li g cho ai c. Di con mt ca i tha, nhng chng sanh ang tri ln trong bin sanh t, nhng ngi phm phu ang au kh tr m lun, l nhng ngi c tng lai, v nu h pht tm b , h i vo ng
tu tp ca gio Php i tha th ht ging B ca h s c ngy n hoa, kt tri v h s thnh bc gic ng hon ton. y l mt hnh thc din t cng cc v mt s kin quan trng: Nu trn trnh, nu theo Php Tiu tha, mnh s nh mt nhng g qu bu nht trong con ngi ca mnh. n y th c mt v B tt tn l Ph Hin Sc Thn (Sarvarupa samdarsana), ng dy v hi c s Duy Ma Ct: - Ny c s! v B tt thin tr thc ang hnh o sng trong mi trng no? Gia nh ca ngi l gia nh no? Cha m h l ai? V con h l ai? Thn bng quyn thuc, ti t ca h l ai? Xe c ca h l g? C s Duy Ma Ct bn tr li bng bi k sau y:
Bt Nh Ba La Mt l m ca B tt , Nhng phng tin tu hc v thot chng sanh l cha, Nim vui ca Chnh Php l v, Lng thng l con gi, Tm thnh tht l con trai, S yn tnh vng lng l nh, Nhng phin no, nhim , trn lao l hc tr, Ba mi by phm tr o l bn lnh, Su Ba La Mt l bn tu, T nhip php l nhng ca s, nhng k n m v B tt thng mi v, Xe c m v B tt s dng l i tha, Cng m v B tt cm trong tay iu khin nga l nht tm (nh), o qun v vt trang im p nht l s h thn.
Ngi khng bit h thn th rt d dng di hnh! V vy trong kinh thng ni ngi bit h thn l ngi c nhng thc trang sc qu bu v p nht. H thn v bit mnh thua st ngi, nn c gng tu hc; lm nhng lm li v bit chp nhn l nhng lm ln ca mnh; cha bng ngi v bit rng mnh cha bng ngi v.v... u l h thn. Nu khng c nhng tm nim th mnh xu xa, mnh khng bit trang sc cho cuc i ca mnh.
Bn gh ca B tt l t thin, Mn n ca B tt l Php Cam L, Nc ung l v gii thot... Xung vi on, bi k tip: Vo kip c ao binh, Duyn khi lng t bi, Gio ha cho chng sanh, Tm ng cn tranh u, Nu c chin trn ln, Lm cho sc ngang nhau, B tt hin oai th, Hng phc yn ha. l on vn m ti c v nh rt k. Trong thi chin tranh Vit nam ti thng em cu ny ra ni. Sng vo thi i c chin tranh, mnh phi pht khi lng t bi v mnh phi c tm nim chm dt chin tranh. Nu n chay, mun ngi m mnh khng lm g chm dt s chm git gia phe ny v phe kia, th mnh khng phi l Pht t, khng phi l B tt. Mnh gio ha cho chng sanh mt tm nim ng tranh u, lm sao cho lng ngi ng kt vo hn th. Gio ha bng nhng bi thuyt Php, bng nhng bi vit, bng tt c mi phng tin c th lm cho ngi ta thy rng con ng hn th l mt con ng rt di dt. Nu c chin trn ln, B tt lm cho sc ngang nhau, tc l lm sao cho hai bn ng sc. Nu mt bn yu th bn kia s git ht mi ngi yu th. Khi hai bn ng sc, khng dng c v lc tranh nhau, lc mnh bc vo, hin oai th, hng phc gii ha. Nhng c gng hai bn i vo hi ngh ha m l nhng hnh ng ca B tt. Hoa sen sanh trong la, Tht ng gi t c, Ci dc m tu thin, t c cng nh th.
Hnh nh mt bng sen n trong bin la l mt hnh nh ly trong vn hc o Bt, t kinh Duy Ma Ct. Nm 1964, khi vit xong cun Hoa Sen Trong Bin La ku gi hai bn ngng chin chp nhn nhau, ti chn ta cun sch t hnh nh ny trong kinh Duy Ma. Hoc hin lm dm n, Dt dn k hiu sc, Trc ly dc d ngi, Sau khin vo tr Pht. C ngha l v B tt c th ng vai ca mt dm n. Anh kia hiu sc, mnh dng sc p khin anh chng i theo mnh. T t khai m tm tr cho anh ta anh i vo con ng tu o, nh mi tn c ca sc dc cm su vo ngi anh ta. Hc kinh Bo Tch, chng ta cng thy t tng ny. Nhng ngi hay s st, n ni an i, Trc th php "khng s Sau dy pht o tm. Nhng ngi thng s ci ny, s ci kia, s th, mnh phi n trn tnh, v an i ngi , v lm th no trao truyn cho ngi mt php gi l "php khng s", l v y th (Abhaya dana). Trc gip cho ngi ht s, sau s dy cho h pht khi o tm. y l mt mn qu m B tt Qun Th m thng tng cho mi ngi, mn qu qu nht. Ba mn hin tng trong o Bt l Ti th, Php th, v V y th. Nh vy nhng t tng thuc Phm Ph Mn trong kinh Php Hoa (B tt ha hin ra nhiu thn v ty theo hon cnh i), cng c mt trong kinh Duy Ma l kinh xut hin trc . Bi k di m c s Duy Ma Ct ni l cp n mi trng hot ng ca v B tt, v cc phn t trong mt gia nh ln, gia nh ca Nh Lai.
Th chn: Phm Php Mn Khng Hai

Chng ta hy i sang Phm th chn, Phm Php Mn Khng Hai. Khng hai hay bt nh ting Phn l Advaya. Danh t "khng hai" rt hay, mnh ng ln ln vi danh t "mt". Non-duality nh l khc vi Duality, nhng n cn khc vi Monism, tc l Nht nguyn. Nht nguyn l i li vi a nguyn. Ci ny khng mt m cng khng hai, khng hai m cng khng mt. T tng bt nh ta thy tim tng trong cc phm u. V d hoa v rc khng phi l hai th c th ri nhau. Nu khng c rc th s khng c hoa, nu khng c hoa th s khng c rc. Phin no v B cng vy. y chng ta i xa hn thy rng sinh dit tuy l hai, nhng k thc chng l khng hai; ng v ng s l hai, k thc chng l khng hai; th v khng th l hai, nhng k thc chng l khng hai; d v sch; ng v nim; tng v khng tng v.v... u cng nm trong nguyn tc bt nh . Ta ngh rng phi la tng t n khng tng th mi ng, nhng nh vy l mnh vn cn ln qun trong vng phn bit mt vi hai. Tm B tt v tm Thanh vn l hai, k thc n khng l hai. Tht ra y l mt tri bom c t ngay trong lng kinh Duy Ma ph kinh Duy Ma! Trc kinh ni rng phi b tm Thanh vn i n tm B tt, cho nn gia Thanh vn v B tt c mt ngn cch, c mt phn bit. Nhng ni n bt nh, kinh li cho rng tm Thanh vn v tm B tt, tuy hai nhng khng phi l hai. V vy ta thy nh c chuyn trng nh xui v kn thi ngc khi c nhng ny. Thin, bt thin l hai; ti v phc l hai nhng k thc l khng hai. Hu lu, v lu l hai; hu vi v vi l hai; th gian, xut th gian l hai; sanh t v Nit bn l hai, nhng tt c u l khng hai (Nit bn sanh t vn khng hai). Tn, khng tn l hai; Ng, v ng l hai; minh v minh l hai; sc v khng l hai, nhng k thc chng khng l hai. Tuy vy nu ni chng l mt th rt nguy him!
Cc v B tt thay nhau a ra nhng v d xin dng tnh bt nh ca vn php cho n ht chng th chn. Sau khi mi ngi ni xong, n lt B tt Vn Th S Li. Ngi ni rng: i vi ti, khng th no din by chn tng ca cc php c. Cu hi ln cu tr li u khng th no din by chn tng ca cc php, v vy nn mi chn thc l php mn khng hai. Nh vy B tt Vn Th S Li khng cn a ra A v B ri kt lun rng A v B khng phi l hai. Ngi ni rng th tnh ca cc php khng th no din t bng ngn ng, bng khi nim, v m i chn tht l khng hai! Sau khi ni vy, B tt quay li nhn ng Duy Ma Ct v hi: Mi ngi ni, v ti cng ni, gi n lt c s cho bit th no l khng hai? ng Duy Ma Ct ch im lng khng ni g. Nm by giy sau, B tt Vn Th S Li n mt n ci, khen rng: Hay qu, hay qu, s im lng ca ng l cch din t php bt nh hay nht!
Th mi: Phm Pht Hng Tch

Chng ta hy i sang phm th mi, Phm Pht Hng Tch. Trong kinh ny thy X Li Pht t ra l mt ngi rt thc t. Lc mi bc vo nh ng Duy Ma Ct, thy phng c trng khng, thy phn vn khng bit qu v B tt s ngi u? Gi y sau khi ni chuyn mt thi gian lu, bng bt u i, thy mi thm ngh: i chng ly g n? Bui sng khng i kht thc, ch ngi ni l, gi i bng th lm sao! ng Duy Ma Ct thy c tm , bn ni vi thy X Li Pht rng: Php tc l thc n ri, thy cn cn n g na? Nhng nu thy i bng, ti s hin tng thy mt ba n rt c bit m thy cha bao gi c th dng. Lc c s Duy Ma Ct i vo trong nh, dng sc thn thng ca mnh cho i chng thy mt ci nc gi l Chng Hng (Le Pays des Parfums). Chng Hng l ci nc trong tt c mi th
u lm bng hng thm. Bt cng lm bng hng thm, m cc t cng lm bng hng thm. Php ni ra cng l hng thm, thc n cng l hng thm. Nh ca u lm bng hng thm, i kinh hnh trn hng thm, v mi hng ca cc ba n bay khp mi phng th gii. V Bt ch tr ci ny tn l Hng Tch, (Hng tch ngha l cha ng cc mi hng). Lc i chng, nh thn lc ca ng Duy Ma Ct nn thy c Bt Hng Tch v i chng ci Chng Hng ang th trai. Thy vy thy X Li Pht li thm ngh: Gi ny l gi mi ngi th trai, cn mnh th ch ngi y ni l! ng Duy Ma Ct hi cc v B tt rng: C v B tt no tnh nguyn sang ci Chng Hng xin mt t cm v y cho i chng n khng? B tt Vn Th S Li bn dng thn lc ca mnh, khin cho cc v B tt u ngi im. ng Duy Ma Ct bn ni: Cc v B tt khng h thn sao? Khng ai sc sang ci xin cm sao? B tt Vn Th bn tr li: ng khinh ngi mi hc. y l mt t tng m chnh Bt ni vi Vua Ba T Nc: ng coi thng mt m la nh ... K thc th cc v B tt khng phi l ngi mi hc. B tt Vn Th ch ni vy xem ng c s ny hnh ng nh th no m thi. Lc ng Duy Ma Ct ngi yn ti ch, ha hin ra mt v B tt tng tt rc r, oai c th thng, p hn tt c cc v B tt ang c mt trong chng hi, v ng ngh v ha B tt i sang nc Chng Hng, lm l ra mt Bt Hng Tch v bch vi Bt rng C s Duy Ma Ct xin ci u nh l di chn c Th Tn, cung knh thm hi v knh chc Th Tn t bnh, t phin no, v c nhiu sc khe. Nguyn cu Th Tn b th cho t cm chng con em v ci ta b lm Pht s. V ha B tt vng li, bay qua nc Chng Hng, ci u nh l Bt Hng Tch v bch li y li c s Duy Ma Ct. i chng nc Hng Tch thy v ha B tt lin ngi khen v hi Bt Hng Tch rng: Bch c Th Tn, v B tt ny t u n m c nhiu thn
thng nh vy? Bt Hng Tch gii thch: Cch y khong bn mi hai ln s ct sng Hng, (tc l cch y rt nhiu ci Bt m s ci Bt nhiu bng bn mi hai ln s ht ct trong sng Hng), c mt ci tn l Ta b, trong c mt v Bt tn l Thch Ca Mu Ni ang hnh o. ci c mt c s tn l Duy Ma Ct, v c s cho v B tt ny sang y xin cm. Bt Hng Tch cho ly mt bnh bt ng y cm thm ri trao cho v ha B tt. Lc c chn trm vn, tc l chn triu v B tt nc Chng Hng mun sang ci Ta b thm v xem Bt Thch Ca Mu Ni gio ha chng sanh ra sao. H ng thanh bch vi Bt Hng Tch rng: Chng con mun i sang ci Ta b cng dng Bt Thch Ca Mu Ni, ra mt ng Duy Ma Ct, cng cc hng B tt bn . Th ra h cng c tm t m ging nh chng sanh ci Ta b vy! Sang hc kha ma ng Lng Mai nhng cng mun ln Paris vi ngy xem chn phn hoa hi c g l! Bt Hng Tch bo: c, qu v c th i nhng phi cn trng gn gi thn hng, ng chng sanh ci y sanh tm m m. Qu v cn phi b hnh th c ca qu v, ch nhng ngi cu o B t t nc kia phi h thn. ci Ta b chng sanh rt ngho, iu kin sinh sng thiu thn, khng tin nghi, qu v khng nn em lng khinh ch, khoe khoang, so snh ci nc mnh tt nh th ny, p nh th kia. on ny kinh ni n tm phn bit ca chng sanh. y l tm trng chung ca tt c mi ngi. Pht t cha ny thng c tm so snh, khen, ch cc cha khc. Khi y v ha B tt nhn lnh bt cm, chp tay lm l t gi Bt Hng Tch ri cng 900 vn B tt ni ci nc bay v ci Ta b. Lc ng Duy Ma Ct bit ngay l s c chn triu v khch sp n, cho nn ng dng thn lc em vo tnh tht ca ng thm chn triu S T ta. Ch th ch c ba mi hai ngn ngi, m khch th c n chn triu. May qu, khch n cm ri!
Lc v ha B tt dng bnh bt ng cm ca nc Chng Hng ln c s Duy Ma Ct th mi hng thm lng bay khp mi phng th gii. Mi ngi trong thnh Vaisali cm nhn c mi hng , v trong tm h cm thy th thi nh nhng nh cha bao gi tng c nh vy. Mi hng ny khng phi l hng trm m ta cm nhn c bng l mi. Hng ny l nm phn tm hng: Gii hng, nh hng, Hu hng, Gii thot hng, v Gii thot tri kin hng. y l nm loi tm hng m ngi tu tm cu. t c ng hng ny tc l ta din kin c vi c Pht Hng Tch. Nhn thy bnh bt, cc v t Thanh vn ca Bt lo rng c n ba mi hai ngn ngi m cm th t qu, lm sao n cho ! Thy c tm , ng Duy Ma Ct lin ni: Tha thy X Li Pht, tha cc v i Thanh vn, bnh bt ny cha ng cm v Cam l ca Nh Lai do i bi hun tp. Qu v ng em tm c hn lng ca Tiu tha m n cm i tha. Tm c hn lng th khng n c cm ny, phi pht tm i tha, phi lm cho d dy ca mnh thnh d dy i tha th mi c kh nng tiu c cm ny. Li na, cm ny khng bao gi ht, khng bao gi thiu, qu v ng lo! V sao? V y l mn n d ca ng y cng c, v tn gii, nh, tu, gii thot, gii thot tri kin, khng bao gi ht c. Lc mi ngi an ta v ln u tin c n nhng mn cm vi diu ca nc Chng Hng. Khi n cm , thn th h tr nn nh nhng, khoan khoi, ngi h tr nn p , thanh thn nh nhng khch n t nc Chng Hng. T l chn lng ca h cng bay ra mi hng bt ngt, thm tho ging nh mi hng ca cc cy c nc Chng Hng vy. Lc c s Duy Ma Ct hi cc v B tt trn ci nc Chng Hng rng: Tha qu B tt, bn nc ca qu v, Bt Hng Tch thuyt Php nh th no? Cc v B tt p: Thy chng ti khng dng ngn ng thuyt Php, m ch dng hng thm lm cho Tri, Ngi thm nhun
lut hnh. Ni r ra v hng thm nc Chng Hng l ng phn tm hng nn c kh nng din by gio Php. Ch cn cho i chng ngi mi hng ca o hnh l i chng hiu c Pht Php. Ngc li mi hng ci Ta b rt tri buc, rt hn m v mang nhng tn rt k l nh Samsara, Je reviens, Scorpion, Poison. Ngi nhng mi hng ny chng sanh ch thm say m, m m hn ln m thi! Sau khi tr li xong, cc v B tt khch lin hi: th gii Ta b, Bt Thch Ca thuyt php nh th no? ng Duy Ma Ct tr li: Bt ca chng ti phi dng li ni, phi dy d tht lu, phi dng rt nhiu danh t, rt nhiu phng tin mi gio ha c chng sanh ci Ta b ny. Tuy vy, d ci ca chng ti c nhng c trc, nhng kh au, nhng chng ti khng c mc cm. V ci nc ca chng ti c nhng iu li rt ln, l Mi iu Lnh m cc ci tnh khc khng c. Mi iu Lnh l: Trc ht, trong ci ca chng ti c nhiu ngi ngho kh, cho nn chng ti c th dng phng php b th nhip k ng ho nn. cc ci tnh khc, mun cm th c cm, mun canh th c canh, khng ai cn c b th. V vy cc hnh gi bn khng thc tp hnh b th c. Th hai, ci chng ti c nhiu ngi hay ni nng, ng n l bc gin lin, v vy chng ti c c hi hnh tr hnh Nhn Nhc Ba La Mt ngi. Th ba, ci chng ti ngi ta thng ung ru, say sa, t dm, git ngi, phm rt nhiu gii, v vy chng ti c th thc tp Thi La Ba-La-Mt, gio ha cho chng sanh phng php gi nm gii, mi gii, mi bn gii, hai trm nm mi gii, ba trm bn mi tm gii v.v... Ci cc v th khi tr gii cho nn cc v khng c phng tin sanh. Th t, ci chng ti, thin h rt bing nhc, cho nn chng ti c th em phng php Tinh Tn Ba La Mt ra thc tp v i.
Th nm, chng ti c th dng Thin nh Ba-La-Mt gip nhip k lon . Th su, ci chng ti ngi ngu rt nhiu, nhng vn cho mnh l thng minh nht mc, t ti nh cao tr tu loi ngi, cho nn chng ti c th dng Tr Tu Bt Nh Ba La Mt ngi. ci ca qu v, ai cing thng minh, cho nn qu v khng c dp s dng Tr Tu Bt Nh Ba La Mt ngi c. Th by, chng ti thng ni php tr nn k b tm nn. Th tm, chng ti thng dng php i tha k a php Tiu tha. Th chn, chng ti thng dng cc php lnh cu ngi khng c. Th mi, ci ta b ca chng ti v c nhiu kh au, c nhiu vn , nn chng ti c rt nhiu v B tt thc tp T Nhip Php cu chng sanh, b th, i ng, li hnh v ng s. Cc v B tt nc Chng Hng li hi: B tt phi thnh tu my php ci ny v khng lm lm li th mi c sanh v ci tnh ? C s Duy Ma Ct p: Phi thnh tu tm php sau y v khng lm lm li th mi c sanh v tnh : 1. Lm li ch cho chng sanh m khng mong n p. 2. Gnh chu mi iu kh th cho chng sanh. 3. Hi hng cho chng sanh nhng cng c mnh lm c. 4. C tm bnh ng vi chng sanh, khng c tm phn bit B tt hay Bt. 5. i vi kinh cha nghe, nghe m khng nghi ngi. 6. Khng chng tri vi hng Thanh vn.
7. Khng ganh t, tt vi ngi c cng dng, khng khoe li lc ca mnh. 8. Thng xt li mnh, khng ni li ngi. Php th su, "Khng chng tri vi hng Thanh vn", y l cu ni m ng Duy Ma Ct cn phi cn nhc. ng Duy Ma Ct v B tt Vn Th ni Php ny xong th i chng Tri, ngi u pht tm V thng Chnh ng Chnh gic v 10 nghn B tt chng c V sanh Php nhn. Trong phm ny chng ta li gp t tng cn bn "Hoa sen ch c th mc trong bn". V vy nu khng c nhng kh au cng cc th B Tm v tr tu ca Bt khng th no pht sanh c.
Th mi mt: Phm Hnh ca B tt

Chng ta hy i sang phm th mi mt, Phm Hnh ca B tt. Trong khi ng Duy Ma Ct ang thuyt php cho ch v B tt nc Chng Hng v i chng, th ni Vn Xoi ca ca s Ambapali, Bt ang ngi thuyt Php cho mt s cc v t v i chng. Bng nhin khu vn cy sng ln, rng ra v tt c mi ngi trong chng hi u pht ra nh sng mu vng. Thy im l, thy A Nan hi th Bt bo: ng Duy Ma Ct, B tt Vn Th S Li v i chng sp n ving thm nn mi c nhng hin tng thn bin ny. Bt va ni xong th i chng do B tt Vn Th S Li v ng Duy Ma Ct hng dn n ni. Tt c u ci u lm l di chn Bt, pht li thm hi, cng dng c Th Tn ri ng qua mt bn. Bt cng thm hi cc v B tt v i chng ri bo h ngi vo ch. Ngi a mt nhn thy X Li Pht v hi: Thy thy thn lc t ti ca B tt c s chng? Thy X Li Pht tha: Bch Th Tn con thy.
Bt hi: Thy ngh sao v ng ta? Thy X Li Pht ni: Con thy tr tu cng nh hnh ng ca v c s khng th no tng tng c, khng th ly tm bnh thng m o lng c. By gi thy A-Nan hi Bt: Bch c Th Tn, con ngi thy mt mi hng rt k diu cha tng c, mi hng l hng g v t u m c? Thy X Li Pht xin Bt c php tr li cho s em: Ny s , mi thm pht ra t l chn lng chng ti. Chng ti va c th mt ba cm thm rt c bit. l cm ca nc Chng Hng do c s Duy Ma Ct thnh v.. Thy A Nan lin hi ng Duy Ma Ct: Ny c s, hng thm pht ra t l chn lng ca qu v s cn lu li c bao lu? ng Duy Ma Ct p: Cho n khi cm tiu ht th hng thm s ht. - Cm bao lu mi tiu? - C ngi n by ngy th tiu. Ri ng ging tip cho thy A Nan: Nhng ngi Thanh vn tm cha gii thot, n cm n khi tm gii thot ri mi tiu. Cha pht B tm, n cm n khi pht B tm ri mi tiu. C nh vy, ngi n cm ny phi tu tp lun n qu v B tt Bt thi chuyn, ri n qu v Bt th cm ny mi tiu. Thnh ra n cm ny vo th phi lm sao cho tt c cc phin no trong con ngi ca mnh tiu ht th cm mi tiu. Thy A-Nan hi Bt: Nh th Cm thm ca Bt Hng Tch cng c th lm nhng Pht s ln c hay sao? Bch c Th Tn, con cha bao gi nghe chuyn ny! Cm m cng c th lm Pht s? Bt bo: Ny A-Nan! Nu thng minh th thy c th s dng tt c mi hin tng trong x hi lm Pht s. Thy nn bit rng c nhng ci Bt, trong ngi ta dng nh sng ca Bt lm Pht s, c ci ly B tt m lm Pht s, c ci ly cy B lm Pht s. C nhng ci ngi ta ly o qun, bn gh lm Pht s. C nhng ci ngi ta ly cm lm Pht s. C nhng ci ngi ta ly vn,
rng, lu i, nh ca lm Pht s. C nhng ci ngi ta ly h khng lm Pht s. C nhng ci ngi ta ly mng, ly huyn, ly bng, ly trng di nc, ly nh sng ban mai lm Pht s. Ngha l c th s dng mi th lm Pht s. V nh ta nht mt t l kh di t ln, dng n ging khai thuyt t hay l thuyt mt l tt c, tt c l mt. C ci ly li ni, vn t lm Pht s. C ci dng s im lng lm Pht s. C ci dng s khng lm g c, khng to tc g c (khng phi v lm bing!) lm Pht s. C ci dng s i ng nm ngi, n ci hi th ca mnh lm Pht s. Nhng oai nghi tn ch, cc hnh ng, cc vic lm ca mnh u c th dng lm Pht s c. Bn ca thy Huyn Trang dch: Uy nghi tn ch th dng thi vi. Ngha l cch mnh i, ng, nm ngi; phong thi ca mnh v hnh ng trong ngy ca mnh, u l nhng yu t mnh lm Pht s. Khi chng ta chc mt v i c, mt v Ni s hoc mt v c s Pht s vin thnh, chng ta thng ngh rng: Pht s l phi lm cha, phi c chung, phi in kinh, phi n tng kinh, phi t chc ngy L Vu Lan, phi t chc ngy L Pht n, hay phi t chc chn t c hn th mi gi l lm Pht s. Nhng y ta c mt cu rt hay: Tt c nhng s i, ng, nm, ngi, ci nhn, n ci, hi th ca mnh u l Pht s c. Tc l khi c chnh nim, c s an lc trong ngi, th tt c nhng g biu l t thn, tm ca mnh u c th l nhng phng tin ngi. l nhng Pht s cn bn. Bt ni tip: Bn loi ma v tm mun bn nghn phin no lm cho chng sanh nhc nhn mi mt. Ch Bt cng dng cc php y lm Pht s. Ging nh ta dng rc, dng phn trng hoa. Lc by gi chn triu v B tt nc Chng Hng chp tay bch rng: Bch c Th Tn, khi chng con mi n ci Ta b, trong tm ca chng con cng c ch bai. Chng con ngh rng sao ci ny c v d qu, xu qu! Nhng gi y chng con la c tm nim , chng con bit rng phng tin sanh ca ch Bt khng
sao ngh bn c. V mun ha chng sanh, nn Bt mi ha hin ra mt ci Ta b y c trc, y kh au, m trong ci nc ca chng con, chng con khng c thy. V vy cho nn tm hiu bit ca chng con cng ang rt hn hp. Cng vy, chng ta thy nhng ngi sng trong s y , sung tc v vt cht Ty phng, khng thy c nhng kh au hoc hnh phc nhng nc chm tin. Khi nghe cc nc chm tin i kh, h rt s n thm. K thc, khi n nhng ni , h pht hin c nhng iu rt mu nhim: nhng nc chm tin, tuy kh au nhng tnh ngi kh su m v p . C kh au cho nn c ngi pht nguyn gip kh au, nh vy tm ca mnh p hn ln. Trong cc nc gi l chm tin, c nhng nim vui hng ngy m cc nc vn minh khng cn na. nhng nc pht trin ngi ta khng c th gi nhn mt nhau, khng c th gi ung tr vi nhau, khng c th gi i im lng bn nhau mi ngy. Tuy nhin khi mi n cc nc chm tin h c mc cm t tn, ngh rng ci g m xu qu. Nhng sau khi ba bn thng, v d nh ti n hay Vit-nam, h pht gic ra rt nhiu nim vui, c rt nhiu hnh phc m cc nc giu sang ca h khng c. y l tm trng ca cc v B tt nc Chng Hng. bn sng qu cho nn h khng thy c phin no l cht liu ca B ! V vy m ta thng ni: Nguyn tc thc tp ca chng ta l "Tnh l y!" Chng ta xin li ngay y, chng ta tm nim vui ngay ni ny. Vy trc khi chng con v li nc Chng Hng, xin Bt dy cho chng con vi iu chng con em v thc hnh bn . Bt ni: C mt Php mn gi l "Tn, V Tn Gii Thot", qu v c th hc em v thc tp bn nc qu v. Gii thot c hai mt, mt l tn, hai l v tn. Trong kinh, tn c ngha l tan bin, h hoi, chm dt, v tn l khng tan bin, khng h hoi, khng chm dt. Tn l nhng ci hu vi, v tn l nhng
ci v vi. Hu vi l cuc sng c sanh t, c kh au. V vi l cuc sng Nit bn, khng sanh t, khng kh au. Th nht l tn gii thot, cng gi l hu vi gii thot. Thc tp theo Php mn ny th tuy cuc i c nhiu au kh, c nhiu khuyt im, c nhiu u trc, nhng ta khng khi tm chn b, cng quyt li y thc tp i t, i bi, v i tr. Th hai l v tn gii thot, ngha l khng tn v vi, cn c ngha l khng tr v vi. Tc l du mnh t ti chn tng ca vn php, mnh bit c thc tng ca vn php l khng sanh, khng dit, khng thnh, khng hoi, v tng, v tc, nhng mnh khng tr trong v vi , tc l mnh khng tr trong Nit bn trn trnh. Mnh chng c c ri, nhng mnh khng tr n trong . Nhin hu bt vi an dng h nhp ta b l mt cu trong bi tng bui khuya cc cha. Cu ny c ngha l sau khi c gii thot ri, chng ta khng trn trnh trong s yn tnh ring bit ca chng ta, chng ta phi tr v ci Ta b. Khng tr v vi, khng b hu vi. y l thi ca v B tt, nhn ci Ta b ny, ci kh au ny l qu hng. Chng ta hon thnh s nghip gii thot ngay y.
Th mi hai: Phm thy Bt A Sc

By gi chng ta hy i sang phm th mi hai, Phm thy Bt A Sc, Aksobhya Buddha. C nhiu ci Tnh , nhng ci Tnh m chng ta nghe ni nhiu nht l ci Tnh phng Ty, do Bt A Di V Lng Quang lm ch ta. Cn c mt ci nc m kinh in hay nhc n l ci ca Bt A Sc, tn l ci Diu H phng ng. y cng l mt ci cc lc rt ni ting, nhng nhng iu kin tu hc i v ci ny hi kh. Trong khi tnh kh ca chng sanh ci Ta b l li bing, cho nn ai cng "ghi tn" xin v ci Tnh phng Ty. Rt
t ngi "ghi tn" xin v ci Bt A Sc phng ng. V vy m dn s ci Tnh ny t hn dn s ci Bt A Di . Trong Phm ny chng ta tm c gc gc ca ng Duy Ma Ct. ng Duy Ma Ct vn t ci Diu H i sang ci Ta b. Trong mt cu hi ca thy X Li Pht: Kip trc c s u m kip ny sanh v ci Ta b? ng Duy Ma Ct ci bo: Php ca thy chng c c sanh t hay khng? - Php ti chng c khng sanh cng khng dit. - Vy th thy hi lm g? Ti cng khng sanh, khng dit. Cht l ci tng hoi ca php h di, sinh l tng tng tc ca php h di. B tt d cht khng dt mt gc lnh, d sng khng thm cc iu c. Lc Bt bo thy X Li Pht: Ny thy X Li Pht! ng Duy Ma Ct ny t nc Diu H ca Bt A Sc, tc l Bt V ng, ha hin sang ci Ta b. Thy X Li Pht ni: L qu bch Th Tn! Sao li c ngi chu t b ci hnh phc sung sng v mt ni y phin no, kh au nh vy! ng Duy Ma Ct bn ni: Thy ngh sao? Lc mt tri chiu xung th nh sng c trn ln vi bng ti khng? - Khng, khi mt tri mc ln v chiu nh sng xung th u cn bng ti na, lm sao nh sng trn ln vi bng ti c? ng Duy Ma Ct hi: Ti sao mt tri khng chiu ln ci khc m li chiu xung ci Dim Ph ny? Thy X Li Pht tr li: V mt tri mun em nh sng soi chiu ci ny cho bt ti tm. - B tt cng th, h sanh vo ci Pht bt tnh l ct ha chng sanh, gip chng sanh dit tr phin no kh au m thi. c kinh Duy Ma Ct n y ta thy thy X Li Pht c v ngy ng, hi nhng cu rt ng ngn. R rng y l dng ca ngi vit kinh, mun dng "din vin X Li Pht" nh mt phng tin
trnh by nhng t tng i tha. D bit vy, ta vn thy ti nghip cho thy X Li Pht! Lc by gi tt c i chng u khao kht mong thy c ci nc Diu H v c V ng Nh Lai. Bit c tm ca i chng, Bt Thch Ca nhn ng Duy Ma Ct v ni: ng t ci Diu H n, by gi ng lm sao cho i chng y thy c ci nc ca Bt V ng h bit ci nh th no. ng Duy Ma Ct vng li v dng php thn thng lm cho i chng thy c ci Diu H. H thy Bt V ng ang thuyt Php v thy lun tt c i chng bn nc . Mi ngi u ly lm cm phc. Phm Thy Bt A Sc bt u bng mt on vn ni v phng php qun Bt. Bt nhn ng Duy Ma Ct v hi: C s n thm ti, c gp ti, c s thy ti nh th no? Cu hi c ngha l khi nim v Bt ca C s nh th no? ng Duy Ma Ct tha: Bch c Th Tn, con qun v tht tng ca thn con nh th no th con qun Bt cng nh vy. Qun thn tht tng, Qun Pht dic nhin. y l hai cu rt ni ting trong thin hc. Trong Tu Trung Thng S Ng Lc chng ta thy c tm ch ny, nm trong mt cng n m Tu Trung Thng S trao cho cc t. Ci tht tng ca thn Bt nh th no th ci tht tng ca thn con cng vy. Bt khng n, khng i, khng , khng c t tng, khng c tha tng, khng c hu vi, khng c v vi, khng c trong qu kh, khng c trong hin ti, khng c v lai. Khng th dng li ni v khi nim ca mnh m ch by c. Con qun thn ca Bt nh vy. Qun theo nguyn tc th mi gi l chnh qun. Nhng ngi khng c quan nim nh vy v Bt, l nhng ngi qun theo t qun. y l mt Pht thn quan, mt quan nim v Bt ca i tha. Vo u kinh ti mi i chng c bi k tn Bt. Bi k cng ni n quan nim v Pht thn ca i tha. y, trong phm ny
chng ta c mt on khc ni v thn Bt. Thn ca Bt khng sinh khng dit, khng trc, khng sau. V vy nu dng con mt tng i m nhn th mnh khng th no thy c bn cht ca thn Bt. Cng tng t mt bi k trong kinh Kim Cng: Nhc d sc kin ng, D m thanh cu ng, Th nhn hnh t o, Bt nng kin Nh Lai. Nu ly hnh sc m qun nim ta, nu ly m thanh m o lng ta, l ngi i vo t qun, khng th no thy c chn tng ca Nh Lai.
Th mi ba: Phm Php Cng Dng

Chng ta hy cng i sang Phm th mi ba, Phm Php Cng Dng. Trong phm ny chng ta thy sakra tc Vua Tri Thch Hon Nhn ang c mt trong hi chng. Vua ng ra ngi khen kinh Duy Ma Ct v pht nguyn ym tr, h tr cho nhng ngi thc hnh kinh ny. Sau Bt ni vi v Vua Tri rng: Ngy xa cch y v lng a tng k kip, c mt v Bt tn l Dc Vng. Trong thi c mt v Chuyn lun Thnh Vng tn l Bo Ci, vua mt nc rt ln, c nhiu nc ch hu. Vua c c ngn ngi con trong c mt ngi tn l Nguyt Ci. Mt hm chng thm ngh: Ta v con ta ang thc tp b th trong kip ny v nhiu kip trc, khng bit loi b th no c gi tr hn ht? Lc do sc oai thn ca Bt, trn h khng c ting v Tri ni rng: Cng dng Chnh Php l loi cng dng c gi tr hn ht. Hong t Nguyt Ci bn i tm Ngi Dc Vng Nh Lai hi th no l cng dng Php. Bt dy rng: Thin nam t! v kinh thm diu ca ch Pht ni ra, tt c trong i kh tin kh nhn, nhim mu kh thy, thanh tnh khng nhim, khng phi ly suy ngh phn bit m bit c. Nu ngi nghe nhng kinh nh vy m tin hiu, th tr, c tng, dng sc
phng tin phn bit gii ni, ch by rnh r cho chng sanh, gi gn Chnh Php v.v... gi l Php cng dng. Trong Php cng dng, iu quan trng nht l Hnh cng dng, tc l thc hnh c gio Php do Bt trao truyn. V nh: Ty thun 12 nhn duyn, la t kin, c v sanh nhn, la cc ng s, y theo ngha khng y theo li, y theo tr khng y theo thc, y theo kinh liu ngha khng y theo kinh khng liu ngha, y theo php khng y theo ngi v.v..., gi l Php cng dng cao tt. Sau khi c gii thch v php cng dng, thi t pht nguyn xut gia tu tp. Mt thi gian sau th chng o. y l mt chuyn tin thn xy ra t thi xa xa. Bt Thch Ca nhc li chng minh rng vn bo h Chnh Php, cng dng Chnh Php, chia s Chnh Php l hnh ng qu bu nht trong tt c cc hnh ng b th. Bt ni rng Vua Bo Ci hi , gi y thnh Bt Bo Dim Nh Lai. Cn Hong t Nguyt Ci ngy xa chnh l But Thch Ca ngy nay. Chng ti thy r s tht Php th l mn qu hin tng quan trng v qu gi nht trong cc mn qu tng. Ni nh vy chng t rng nhng t tng ca kinh Duy Ma, nu chng ta c th tip nhn v truyn b c, th cng c ca chng ta tht l v lng.
Th mi bn: Phm Chc Ly

Chng ta hy i sang phm cui ca kinh Duy Ma, Phm th mi bn, tc l Phm Chc Ly. Chc Ly l giao ph. y l giao ph trch nhim gn gi cho lu di v truyn t v i sau nhng t tng ca kinh Duy Ma. Bt Thch Ca Mu Ni bit rng B tt Di Lc l ngi s thay mnh tip tc gio ha chng sanh ci Ta b, cho nn Bt dn d B tt Di Lc hy chm lo cng vic hc hi, bo tr v truyn t nhng t tng ca kinh Duy Ma.
Trong phm ny chng ta thy c nhng kh khn m cc v hong php trong thi i kinh Duy Ma gp phi. Chng ta cng thy r nhng chi tit ny c mt vo khong th k th nht hoc th hai k nguyn Ty lch. By gi Bt bo B tt Di Lc rng: B tt Di Lc! ng nn bit mt v B tt thng mang hai tm trng: Th nht l B tt a nhng cu vn hay v p. B tt l vn s, l thi s! Th hai, B tt khng s nhng t tng mi. Chng nhng a nhng cu vn p m cn em nhng t tng su xa ca nhng cu vn p ra hc hi, thc hnh v chng t. Nhng v ch a cc cu vn hay p th gi l B tt mi tu, mi nhp lu. Ngi bit li dng nhng t tng uyn o thc tp v truyn b l nhng B tt tu hnh lu i. Ny B tt Di Lc! Li c hai iu m mt v B tt mi hc khng nn vng phi. Th nht l i vi nhng kinh in thm thm, nhng kinh in su sc mnh cha c nghe, khi c nghe mnh sinh lng nghi hi v s st. V m mnh khng hc c, khng tin c, cho rng iu ny t trc n gi mnh u c nghe m nay kinh ni y l li Bt dy! l khuyt im m mt v B tt mi tu c th mc phi. Cha nghe, cha hc, nhng kinh ny c th cha ng rt nhiu chu bu, cho nn ng c thi nghi ng, hy ci m tip nhn. Khuyt im th hai l khi gp ngi truyn b kinh , h tr kinh , thuyt ging kinh m mnh k th, ch bai, mnh khng n gn th lnh. cng l mt iu c hi m v B tt mi hc khng nn phm phi. on ny cho chng ta thy rng trong thi y, t tng Duy Ma Ct cha c chp nhn rng ri trong qun chng. V vy kinh ku gi nhng hc gi nn c thi ci m. i vi kinh in c t tng rt uyn o, rt cch mng, mnh ng vi ln n, m phi ci m tip nhn. Mnh cng ng k th ngi truyn b kinh m phi ym tr h.
B tt Di Lc tha: Bch c Th Tn! Con xin vng li c Th Tn, con s c gng truyn b nhng t tng ca i tha.
Phn kt
Tinh hoa ca kinh Duy Ma
y l lc chng ta tm lc li cc t tng v nhng c th ca kinh Duy Ma. Chng ta bit rng kinh Duy Ma xut hin vo khong h bn th k th hai, ngha l t nm 150 n nm 200 sau Cha Ki -t ging sinh. Mc d nguyn bn ting Phn ca kinh b tht lc, nhng nh kinh Duy Ma c trch dn rt nhiu trong nhng kinh v lun xut hin sau , cho nn ngy nay chng ta vn cn c c nhiu on kinh Duy Ma bng nguyn vn ting Phn.
T tng
ng v phng din t tng, chng ta ghi nhn rng trong kinh Duy Ma:
Cc php khng c t tnh, khng c s hin hu ring bit. y l mt hnh thi din t v thng v v ng. Cc php khng sinh (Anutpada), khng dit (Aniruddha). Cc php vn tch dit, bn tnh. Cc Php l Nit bn, All Dharma are without nature, all Dharma are without birth and death, all Dharma are already nirvanised. Bn tnh y c ngha l khng thnh khng hoi, khng sanh khng dit, tng t nh Nit bn vy. Cc Php v tng (Animitta) v bt kh thuyt (anabhilapya). Cc php bnh ng (Sama) v bt nh (Advaya). T tng bt nh c nhn mnh rt nhiu trong kinh in. Cc php bt t ngh gii thot. Bt t ngh gii thot (acynthia vimoksa) l nhng phng php ha chng sanh m ta khng th lng tng c. Cc v B tt c th ha chng
160 | P h n k t
sanh bng nhng phng php m ngi thng khng th no thu hiu. Trc ht, tuy ti gia nhng ta vn c th gp phn ha chng sanh rt ln lao. Ta c th lm vua, lm quan, lm T tng, lm n b, lm con nt, lm dm n, lm nh chnh tr, v ta c th ha chng sanh m ngi i khng hay bit. Mnh c th i vo qun ru, sng bi, m vn c th ha chng sanh, v ngi khng c "con mt ln" th khng nhn ra mnh v hnh ng ca mnh. Mnh c th s dng thi gian, khng gian, mnh c th rt ngn mt kip thnh ra by ngy, mnh c th ko di mt giy pht thnh ra thin thu ha m tt c chng sanh u khng hay bit. L B Tt, mnh th hin lm Ma Vng ha nhng ngi ta tng mnh l ma tht. Ni tm li, dng nhng phng tin ngoi tm tng tng ca ngi thng cu gip chng sanh, th gi l bt t ngh gii thot.
S truyn tha
ng v phng din truyn tha, chng ta thy rng kinh Duy Ma thc t ha kinh Bt Nh v kinh Hoa Nghim. Thc t ha ngha l sao? Ngha l nhng t tng trong Bt Nh v nhng t tng trong Hoa Nghim c trnh by, din dch thnh hnh ng, thnh np sng, thnh nhng iu m mnh c th thc tp. Chng ta bit rng Bt Nh v Hoa Nghim u din t chn l v duyn khi. Vn s v vn vt u do nhn duyn m c mt, v vy chng khng c mt thc th ring bit, cho nn chng l Khng. l gio ngha ca Bt Nh. Vi kinh Hoa Nghim, vn s, vn vt u do nhng nhn duyn m c mt. Tuy vy duyn khi y c trnh by trn phng din tch cc, cho nn danh t "Khng" khng quan trng bng danh t "Hu".
161 | P h n k t
C th ni rng khi hc kinh Bt Nh, chng ta thy Khng l bn cht ca hin hu. "Khng" ny ngn chng ta chp v ci "C". Khng ny ngn vng tm ca chng ta, gip chng ta tiu dit vng tm ca mnh. Khi i sang th gii ca Hoa Nghim, chng ta thy rng ci Chn Khng bin thnh ci Diu Hu. Th gii ca Hoa Nghim l th gii ca nh sng, th gii ca s mu nhim. Tt c nhng g xy ra trong th gii Hoa Nghim u l mu nhim c. Con ngi rt p, bng hoa rt p, cy B rt p. Ti v khi t c Chn Khng, mnh c th an tr trong Diu Hu. Khi hc v kinh Duy Ma ta thy tuy Duy Ma tha hng t tng ca c Bt Nh ln Hoa Nghim, nhng Duy Ma gn vi Hoa Nghim hn, tc l kinh i v hng tch cc hn. nh hng ca Hoa Nghim trn Duy Ma rt ln. Mc ch ca kinh Duy Ma l lun ph t tng ca Tiu tha. C nhin tha hng t tng ca Bt Nh v Hoa Nghim, Duy Ma l kinh thuc v i tha, nhng kinh Duy Ma trc tip cng ph Tiu tha vi nhng tri pho nng nht m Duy Ma c th ch bin, khng nng tay. Nhng tri pho m kinh Duy Ma bn vo thnh tr ca Tiu tha l nhng tri pho ln nht m truyn thng i tha c th ch to vo thi . Tuy ly Bt Nh lm bi cnh nhng Duy Ma khng bao gi c thi tiu cc. Tri li, Duy Ma i i vi Hoa Nghim din xng chn l v Diu Hu. Trong kinh Duy Ma ta thy quan im v tnh v quan im v th gii c trnh by mt cch rt r rt. Ci tnh p hay kh au; nhng hon cnh , nhng y bo , u do nhn cch ca con ngi nh ot. Tm ca mnh nh th no th th gii ca mnh nh th . V vy mnh khng cn trn chy, mnh ch cn thay i tm ca mnh, chnh l tm ca mnh, gn lc tm ca mnh th th gii no cng l tnh c. Trong kinh Duy Ma, s sng hin thc ca chng ta l cn bn. Kinh Duy Ma dy chng ta phi an tr ti y, ngha l hai chn phi chm
162 | P h n k t
t ci i ny, ng tm s trn chy d l trn chy n mt ci tnh . Tnh l do tm m ra v Duy Ma ch trng n cuc sng hin thc ch khng nhm ti s trn trnh kh au trong mt ci Nit bn no khc. Tt c l ty thuc vo cch sng ca mnh trong ngy hm nay. N l tnh , n l ta b, n l an lc, n l kh au, n l gii thot, n l phin trc, tt c ty thuc vo thi v nhn cch ca mnh, ty thuc nhn thc ca mnh, v cch sng hng ngy ca mnh trong hin ti. T tng v gii thot bt t ngh cng vy. T tng ny dy rng chng ta khng nn xa lnh x hi, phi sng ngay trong x hi ny, phi ly nhng ao bn trng hoa sen. Chnh trong nhng ao bn m nhng bng sen p nht c th n c. Chnh trong th gii phin no chng ta mi t ti gii thot v Nit bn. V vy nhng ng chp v ng dc m ta thy l xu xa d bn, nu bit s dng th chng l nhng th phn bn to nn bng hoa ca Pht tnh v ca B .
Mc ch ca kinh
Kinh Duy Ma c mc ch cng ph Tiu tha, cho nn khng ngn ngi a thy X Li Pht ra lm mc tiu. Thy X Li Pht l tng trng cho tinh ba ca Tiu tha. Chng ta c th ni rng kinh Duy Ma l kt qu ca mt cuc vn ng phn khng ch ngha xut gia. o Bt khng phi ch dnh cho nhng ngi xut gia, chn ci i ny nn i tm s an lc Nit bn cho c nhn. o Bt l con ng m ra cho tt c nhn loi, cho tt c cc loi c hng. Nu khng khn kho, ta s bin o Bt thnh ch ngha ca mt thiu s ngi xut gia m khng c tnh cch i chng. Bn ca Bt l lm th no cho tt c mi gii, khng nhng l loi ngi m c loi vt, u c tha hng np sng an lc, thanh tnh ca tm mnh. Mc ch ca Bt khng phi to c hi cho
163 | P h n k t
mt nhm rt t ngi tu hc, cho nhm ngi i vo trong s an lc thanh tnh ca ring mnh. y vy m c mt s ngi bin o Bt thnh mt ch ngha, mt o l ring cho mt thiu s ngi xut gia, v vy o Bt khng i vo trong cuc i c. Do ta c th ni kinh Duy Ma phn chiu mt s vn ng ca nhng ngi c s chng li ch ngha xut gia, bin o Bt thnh cng c ca nhng ngi xut gia m thi. Nng n hn na l s ngi xut gia ny l nhng ngi ch ham lo cho phn t li. C nhin trong s nhng ngi xut gia c nhng ngi cng c t tng ca Duy Ma, v c nhin trong s vn ng ny cng c mt s ngi xut gia tham d. Tuy vy chng ta c th ni phn ln nhng ngi trong phong tro ny u l nhng c s mun em o Bt ra khi thp ng ca ch ngha xut gia. Ngi ngoi i ch c bn phn cng dng cho c phc! Ngi ngoi i khng tha hng c, khng thc tp c nhng li Bt dy!
c v hiu kinh Duy Ma

Khi hc kinh, nht l khi chng ta hc nhng kinh ni ting nh kinh Php Hoa, kinh Thng Man hay kinh Duy Ma Ct, chng ta thng c thnh kin rng nhng kinh c nhiu hc gi, nhiu bc cao Tng ch gii. V vy chng ta ngh nu mnh khng cn c vo nhng li ch gii, vo ci hiu ca nhng ngi i trc, th chng ta khng hiu kinh c. y l mt iu m ta nn xt li trong cch suy t ca mnh. Tt nhin chng ta nn c nhng li ch gii ca cc bc tin bi. Tuy vy mi chng ta u c nhn thc c lp, v chng ta phi tin tng vo n. l ci Pht tnh, ci gic tnh c sn trong mi chng ta. Nhn thc c lp l ci qu bu nht trong mi con ngi. Khi c mt cun kinh, trc ht chng ta phi dng ci nhn thc c lp n vi kinh. Nu ngh rng c kinh m khng c li
164 | P h n k t
ch gii, ta khng th no hiu c kinh, th mnh t khinh mnh. C ngha l mnh khinh Bt, khinh ci t tnh Bt trong con ngi ca mnh. Lut tng (Vinaya-pitaka) c ni: B k trng phu, ng dic nh, bt ng t khinh nhi thi khut, ngha l k kia l trng phu th ti sao mnh li khng nh vy c? Khng nn t khinh mnh b thi lui v b che lp. V vy phng php m ti ngh l chng ta ng vi vng bm vo li gii thch ca nhng ngi i trc. Mnh phi em tt c tm lng, tt c nim tin ni bn tm ca mnh n vi kinh. Ni khc i, nu mnh c th n trc tip vi Bt th mnh nn n, ng i qua thy X Li Pht hay thy Mc Kin Lin! Kinh l li dy trc tip ca Bt, tm mnh cng l Bt. Khi hai v Bt gp nhau th s c mt s thng cm, v s i thoi s rt su sc. Ni nh vy khng c ngha l mnh khng n ci thy, ci nhn thc ca nhng ngi khc, trong c cc v t s. Mnh cng s c, s nghe c th thy c ngi khc, trong c thy mnh, hiu kinh nh th no. Tuy vy mnh khng cn phi hiu kinh theo ng cch thy mnh hiu. Nu mnh phi hiu ng theo thy th s khng c s tin b na, v ch c s tht li m thi! Ti sao vy? Ti v lm sao mnh c th hiu theo cch hiu ca thy 100% c? Gii lm l mnh hiu c 99% theo cch hiu ca thy mnh. Nh vy th hc tr ca mnh s hiu 98%, v t t th mnh b l vn! V vy mnh phi c ci hiu ring ca mnh v ci hiu ca chnh mnh s l bn s ca mnh. Mnh s trao truyn li tt c nhng iu , v hc tr ca mnh cng s khng bng lng vi ci m s t khm ph thm. l phng php m ti p dng trong bn nm mi nm nay hc Bt. Do khi hc kinh Duy Ma Ct, trc ht mnh phi ti vi kinh nh l mt ti liu nguyn cht, cha ch bin. Trong qu kh, cc bc tin bi khng c c nhng c hi, nhng iu kin nh chng ta c th tip xc vi nhiu truyn
165 | P h n k t
thng. V d sinh ra Trung-hoa, mnh c tip xc vi truyn thng Pht gio Trung-hoa. Sinh ra Ty-tng, mnh tip xc vi truyn thng Pht gio Ty-tng, v mnh t bit v truyn thng Thi-lan hay Vit-nam. V vy m mnh b ng khung trong truyn thng ca mnh, v mnh ch hiu c Bt, c kinh qua truyn thng ca mnh m thi. Ngy nay tt c cc cnh ca u c m rng, mnh c nhiu c hi i thm nhng truyn thng khc. Mi truyn thng c ci nhn, ci thy, c nhng d kin v lch s, v ngn ng, soi sng cho ci thy ca hnh gi. Nu c nhiu tia sng khc nhau cng chiu vo mt i tng nghin cu th mnh c th khm ph c nhng iu m ngy xa cc T cha khm ph c. Ngy xa cc T ch c mt ngun nh sng m thi. Hin nay Ty phng c mt hin tng rt ng mng, l tt c cc truyn thng o Bt t 2500 nm nay u bt u c mt. V vy khng kh khn g ta c th nghin cu, hc hi v nhng truyn thng . Qua nhng iu hc c t nhiu truyn thng, ta c th khm ph mt cch su rng v nhng iu nm ngay trong truyn thong ca mnh. Hc Pht ngy nay chng ta phi bit li dng nhng li im . Tin bi ca chng ta ngy xa khi hc kinh, cc v ch trng rt nhiu n vn t tng, m t ch trng n phng din lch s. Ngy nay, nh hai ngnh hc mi l khoa S hc v khoa Ng ngn hc, chng ta c th khm ph c rt nhiu s tht m ngi xa khng khm ph c. Khoa S hc ting Php l Sciences Historique, mt ngnh chuyn khm ph, khai qut nhng ti liu c. H p dng nhng phng php khoa hc so snh cc vn bn vi nhau. V d nh ti Trung (Central Asia), v ti cc nc nh Ni-bc-nh (Nepal), ngi ta khm ph ra nhng ti liu v kinh Pht rt mi. Nh nhng khm ph m chng ta c rt nhiu d kin mi. Chng ta phi bit li dng nhng khm ph v chng ta phi bit nhng tin tc ny.
166 | P h n k t
Mt v d khc l min Ty Trung-hoa, ngi ta va tm c nhiu kinh in o Bt ti ng n-Hong. Pht gio i-loan in li nhng tc phm va khai qut , v chng ta c th so snh nhng vn bn ny vi nhng vn bn c trong i tng. l mt iu rt cn thit. Ngoi khoa S hc, chng ta cn mt ngnh hc rt quan trng khc, gi l khoa Bc Ng hc, Sciences Philologiques. Chnh nh khoa Bc ng hc m chng ta khm ph ra nhng iu rt mi l. V d mun nghin cu v ngun gc ca mt dn tc, ngi ta c th cn c trn khoa S hc, nhng cng c th cn c vo khoa Bc ng hc. Trong trng hp nhng nh S hc mun tm hiu v ngun gc dn tc Vit-nam, khng nhng h ch cn c vo S hc, m h cn cn c vo Bc ng hc na. T u mi ca Bc ng hc, ngi ta c th khm ph c ngun gc ca mt ging dn. Trong cc kinh in cng vy, ch cn nghin cu v phng din Bc ng hc, chng ta c th thit lp c a phng v ngy thng xut hin ca mt kinh. Nh vy m chng ta bit kinh ny xut hin trc hay sau kinh kia. V d kinh c Gi Trng Gi, ni dung ni v np sng ca B tt ti gia v B tt xut gia. Thi i m kinh ny xut hin l thi i m B tt gii cha xut hin. Nh vy th kinh Phm Vng tc l kinh ni v B tt gii, phi xut hin sau kinh c Gi Trng Gi. Ti v kinh c Gi Trng Gi ni rng v B tt ti gia mun tu hc th phi th nm gii, v khng h cp n vic th B tt gii. Nhng s kin ny, ngy xa cc T khng n nhiu, v cc T khng s dng cc ngnh S hc v Bc ng hc nh chng ta ngy nay. Lc cn Paris, ti c dy mn Pht gio qua S hc v Bc ng hc ti Ecole Pratique Des Hautes Etudes. Mn ny thuc phn khoa Sciences Historiques et Philologiques. Chnh trong thi gian ging dy ny ti tm c rt nhiu iu mi l. V d nh Tu Trung Thng s m ngi ta tin l con ca tng Trn Hng o, tht ra
167 | P h n k t
Ngi l anh rut ca Trn Hng o. Cc hc gi H-ni cng cng nhn khm ph l ng. Khm ph c cn c trn khoa Bc ng hc, bng cch nghin cu, so snh cc vn bn v lch s. Nh vy mt hc gi ca thi i hm nay phi bit s dng S hc v Bc ng hc. Phi nhn bng con mt phn tch ca mnh, v phi tm ti vi s thao thc ca mnh. Phi c nhng thao thc, nhng t m y th s nghin cu ca mnh mi i xa c, nh vy mnh mi tm c nhng iu m ngi khc khng thy. Ngc li nu mnh ch mun hc bit kin ca cc v T nh th no v kinh ny, th trn i mnh s l mt k n l, du l mt n l rt trung kin, rt hiu thun, v sut i mnh s khng c kh nng khm ph soi ng cho hu lai. Mnh ch c th tip tc trn phng din truyn t, m mnh khng c kh nng gp cng tm ti, khm ph. Sc mnh ca Bt l s khai ph. Bt khng bng lng vi nhng truyn t t nhng gio phi c mt trc Bt, Ngi c ch nguyn khai ph v Ngi t b cuc i Vng gi khai ph ra nhng iu mi, hu truyn li cho chng sanh. c kinh, chng ta phi bit noi gng khai ph ca Bt.
168 | P h n k t

Bo Tat Tai Gia Bo Tat Xuat Gia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bo Tat Tai Gia Bo Tat Xuat Gia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mc lc

H tr Chnh Php ............................................................................................. 40

Mc ch ca kinh ........................................................................................ 163 c v hiu kinh Duy Ma ............................................................................ 164

Chng 1: o Bt sau thi c Th Tn nhp dit

S xut hin ca kinh i Tha

5 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit

6 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit

7 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit

Tin trnh cuc vn ng chng i tinh thn Thanh Vn

8 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit

9 | Chng 1: o Bt s au thi c Th Tn nhp dit

Chng 2: Kinh c Gi Trng Gi

Kin gii Kinh

Phng cch hnh tr ca B Tt ti gia

Np sng ca mt B Tt Xut Gia

Sng ti gia, hnh tr gii xut gia

Chng 3: Kinh Duy Ma Ct

Cc nhn vt trong kinh

Kin Gii Kinh

Th nht: Phm Pht Quc

Th hai: Phm Phng tin

Th su: Phm Bt t ngh

Th by: Phm Qun Chng Sanh

Th tm: Phm Pht o

Th chn: Phm Php Mn Khng Hai

Th mi: Phm Pht Hng Tch

Th mi mt: Phm Hnh ca B tt

Th mi hai: Phm thy Bt A Sc

Th mi ba: Phm Php Cng Dng

Th mi bn: Phm Chc Ly

c v hiu kinh Duy Ma

You might also like