12.

Saldimi me hark elektrik Me saldim elektrik shkrihet materiali me hark elektrik,gjat s cils zhvillohet nj temperatur e lart (rreth 4000 C) . Pr saldim elektrik shfrytzohet rryma me tension t ult (15 deri n 50 volt) por me fuqi t lart (60 deri n 300 Amper). Kt rrym e prodhojn makinat elektrike,gjegjsisht pajisje.

a) Transformatori pr saldim , b) Kablloja pr elektrod , c) Mbajtsi i elektrods me elektrod d) Tavolina e saldimit me pllak elektroprquese nga eliku , e) kablloja me mbajts Ryma nga rrjeti elektrik hyn n transformatorin elektrik e ashtu quajtur trafo pr saldim ,n t ciln transformohet n tension dhe fuqi t duhur pr saldim me hark elektrik. Nj mbajtse (shtrnguese) e tensionit lidhet me prques elektrik (kanlloja pr saldim) me detalin q saldohet . Shufra pr saldim t ashtu quajtura elektroda sht e lidhur me kabllon tjetr me shtrngues tjetr(Fig.12.1.). Harku elektrik paraqitet gjat hapjes gjegjsisht mbylljes t arkut elektrik n vendin e takimit t elektrods me detalin. Temperatura e saj e lart (3000 deri n 4000 C) shpejt e shkrin detalin n vendin e saldimit. Lidhja e salduar arrihet me ngurrtsimin e materialit t shkrir t elektrods n kanalin e saldimit.

N mnyr q salduesi t ndez harkun elektrik n vendin e saldimit dhe t mund ta terheq duhet n fillim t puns harkun elektrik pr nj ast ta mbyll gjegjsisht pjest nn tension detali dhe elektroda duhet kontaktuar.Me kt qllim me elektrod duhet goditur detalin n vendin e saldimit ( ngacmimi me me elektrod). Gjat ktij kontaktimi rrjedh rrym elektrike shum e fort. Fig.12.2. N momentin e zhvendosjes s elektrods pr disa mm ndizet harku elektrik ,gjegjsisht rryma rrjedh dhe mtutje mes hapsirs ajrore . Materiali i shkrir i elektrods pik n kanal t saldimit dhe tegeli i lidhjes s salduar krijohet pas ngurtsimit n form t ashtu quajtur gusenica e saldimit (Fig.12.2.). Tegelat me hark elektrik mund t prmirsohen n pikpamje t vetive t tyre me kalitje shtes termike apo me normalizim.Kalitja termike bn shtruktur m t shpesht t materialit ,ndrsa normalizimi krijon kokrriza t imta n struktur.

Fig.12.3. a) mbshtjellsi nga bakri I (rrjeta e tensionit) b) mbshtjellsi II (tensioni i saldimit) 12.1 Transformatort e saldimit (Fig 12.3) shndrrojn rrymn elektrike t marr nga rrjeti elektrik me tension220 gjegjsisht 380 V, ashtu q n arkun elektrik pr saldim ,n t cilin detali sht ky mbretron tensioni i prshtatshm pr saldim (20...80 V) gjat s cils kalon rrym elektrike e lart (fort) e cila i prgjigjet trshsis s detalit.Tensioni dhe rryma e saldimit mund r ndryshohen me ndihmn e rrots s dors (Fig.12.3.).Shtrngueset lidhse t transformatorit lidhen me prues nga bakri pr bartjen e rryms ,n ann tjetr me mbajtsin e elektrods ,ndrsa n ann tjetr me detalin . Pruesit nga bakri jan t mbshtjellura nga shum fije t holla n kabllo t cilat jan t izoluara gjegjsisht t mbrojtura me shtresa nga goma dhe plhura. a) Kablloja nga bakri (fije t holla) b) Shtresat e izolimit plhur dhe gom c) Shtresa mbrojtse (mbshtjellsi nga goma)

Fig.12.4. Kablloja pr saldim

12.2 Mbajtsit e elektrods ose pincat pwr saldim janw pajisje me dorwz pwr shtrwngimin e elektrodws e cila e shkrirw do tw hyjw nw tegel si material shtesw (Fig.12.5.)

Nw Fig 12.6 janw treguar elektrodat edhe ate pwr : a) Elektroda e zhveshur b) elektroda e mbwshtjellur c) elektroda me bwrthamw Mbrojtwset pwr duar dhe fytyrw (Fig.12.7.) zakonishtw kanw xhamw tw zi gjelbwrt tw cilwt mbrojnw sytw nga drita e rrezikshme dhe lwkurwn nga xixat e liruara nga saldimi me hark elektrikw. Qw tw mbrohemi nga efektet negative tw harkut elektrik ,edhe punwtorwt qw punojnw afwr vendit ku bwhet saldimi janw tw ekspozuar rrezatimit tw rrezikshwm ,saldimi duhet bwrw nw kabina ose mbrapa mureve tw izoluara. Nw mwnyrw qw tw pengohet djegija e kwkurws nga pjeswt fluturuese tw mbeturinave ,bahen teshat mbrojtwse nga azbesti jo i djegshw (gjykwsore,dorwza,kombilezone etj).