HYRJE

Manuali dedigohet nxnsve t shkollave t mesme teknike dhe pr t rritur dhe mbshtetet n parimet, objektivat dhe rezultatet e arsimit funksional baz. Puna e metalgdhendsit i takon punve t makineris dhe prpunimit t metaleve.Me prdorimin e ktij manuali mundsohet prvetsimi e aftsive t njohurive baz ,shkathsive dhe kompetenca profesionale n punt e kthyera n pjes t thjeshta n makina t rregullueshme dhe jo t rregullueshme.Njohurit t fituara, aftsit dhe kompetencat mundsojn trajnim t mtejshm profesional pr pun: - Operator prodhimi - metalgdhends, - Frezues ndihms, - Operator n makinat CNC, Objektivi i ktij manuali sht pr t prmirsuar njohurit dhe aftsit e nevojshme pr kryerjen e suksesshme t punve t tornitorit. sht veanrisht e rndsishme pr t mbrojtur shndetin duke nnvizuar rreziqet q lindin n puntori mekanike. Objektet e dhn edhe n manualin e mundsoj prgatitjen dhe trajnimin e suksesshm t provimit.Manuali prbhet nga disa pjes. N pjesn e par ,n pjesn jepen masat siguris dhe mbrojtjes n pun n puntorit mekaniket. N kapitullin e dyt dhe t tret prpunohet tematika e punimit pjesve t makinave n makinat e prshtatshme dhe jot prshtatshme. N kto dykapituj paraqitet informatat themelore se si t: - vendoset dhe centrohet vegla dhe pjesa punuese, - prpunimi me tornim i siprfaqeve te brendshme dhe t jashtme,t pjess punuese nmakina jo t rregullueshme - prcjellja e puns s makins s rregullueshme Kapitulli i katrt sht i dedikuar pastrimit dhe mirmbajtjess vendit t puns dhe makins.N fund t do kapitulli jan dhn, pyetjet dhe detyrat q synojn kontrollimin e msuarit dhe t kuptuarit t leximit.

1. MASAT E SIGURIS DHE MBROJTJA E SHNDETIT N PUN

Para kyqjes n punn sht e nevojshme t informohemi n lidhje me rreziqet n puns. Rreziku sht nj rrethan apo gjendje e cila mund t rrezikoj apo t shkaktojn plagosje t puntorit. N puntorit mekanike ,do makin apo vegl paraqet rrezik potencial.do pjesmarrs n procesin e puns duhet t jen t njohur me rregulloret pr siguri n pun dhe pasojat q mund t lindin pr shkak t dshtimit pr t ndjekurit e udhzimeve t dhna. Megjithat, n qoft se pjesmarrsit jan t informuar n lidhje me procesin e zonave t rrezikshme t puns, rritjen e kujdesit rreziku sht i zvogluar. Me shprehjen zonn e rrezikshme nnkuptojm nj vend t caktuar apo zon e cila mund t shkaktoj lndim. N puntorit mekanike jan t njohura kto vende t puns si zona e rrezikut: - Pjest e lvizshme t makinave si jan: dhmbzort, rripat,cilindrat,mbshtetset,lidhset,llojet e ndryshme t ekscentrave,tamburet etj, paraqesin zona t rrezikshme pr shkak t kapjes s mundshme pr nj pjes t t trupit ose veshjes. - Rreziku sht edhe m i lart, nse pjest rrotulluese bartin me vete shtrnguese t ndryshm,bulona etj. Elementet rrotulluese mund t jet me gojza ose thellime si dhe me prfundim t mpreht,ka edhe m tepr e rrit rrezikun.Si element prfaqsues tipik i gojzimit ose thellimit mund t ceket koka shtrnguese tek tornoja. - Para se t lshohet makina duhet hequr elsin nga koka shtrnguese (figura 1), t heqet krejt nga makina,t vrtetohet pozita e thiks dhe dorzave komanduese dhe t rrethohet (mbulohet) koka shtrnguese me mbrojtse.

Fig.1 Makinat tek t cilat vegla mund t ket transformator lvizjet mund t jen burim i lndimeve n aspektin e grshtimit (fig.2) n mes t pjess s lvizshme dhe t pa lvizshme,goditjeve,prerjeve,arjeve,thyerjeve etj.

Fig.2 - Lvizja prtej rrugve t transportit dhe hapsirs punuese rreth makins sht n nj zon e rrezikshme, - Gjat prpunimit me prerje vie deri te ndarja e grimcave t materialit ose pjesve t thyera t veglave.. Kto rreziqe jan edhe m t mdha n rastin e materialeve ose pjesve q kan pjes t mprehta ose me maje ose skaje. - N shum puntori mir pajisura, mund t shihen shum lloje vinave, e cila posaqrisht e rrisin siprfaqn e n zons e rrezikut.Rreziku i tyre potencial kanoset edhe n momentet edhe kur nuk jan n procesin e puns,mos sigurimi i engelit dhe litarve,mund t ken si pasoj lvizje t pa kontrolluar t pjesve te caktuara t vinqit.

1.1. Shkaqet m t shpeshta t aksidenteve n makin ORKSHOP Zakonisht rezultojn nga nj aksident n pun n dyqanet e makins: shkurtime, bie, kurth, tensionet, shoku elektrike, etj. Dhe shkaqet jan si m posht: - Kontakti i drejtprdrejt me pjes t lvizshme t makinerive dhe mjeteve, - Ndikimi i pjesve shprtheu mjete - Ndikimi i pjess s prer t materialit, - Mekanikisht dmtuar makineri, - Lidhje t gabuara elektrike, - Procedurat operative gabuar,

- Mungesa e pajisjeve mbrojtse n makin, - Mungesa e njohjes s pajisjeve t puns nga puntort, - Nnvlersimi rrezikun e puntorve, - N objektet e prodhimit nuk duhet t hahet, t pijshm dhe pirja e duhanit, - Prdorimi i gabuar i veshjeve mbrojtse, - Jo aplikuar veshje mbrojtse, t marr kujdes t veant pr t punuar veshje duhet t jet i veshur me mng t shtrnguar rreth kmbve (Figura 3).

FIG 3

- Ndrsa makin sht i rrjedhshm, ajo duhet t riparohen ose mas kriteri lundrues kontrolluar model. Ndrsa makins po kandidon kurr patate t skuqura hequr nga dora por fiksohem (Figura 4).

FIG 4

Kto jan disa nga kushtet e puns n makin Radonici. Megjithat, m e mir Rregullat nuk jan t mjaftueshme, nse shndetin dhe sigurin nuk i intereson n prodhimin e do pjesmarrsi. Kontrolloni n qoft se ju e dini se? I par Cilat jan zonat m t rrezikshme n makin Radini? I dyt Si t sigurt t hequr patate t skuqura strip gjat lindjes? 3 A sht e lejuar t veprojn dmtuar makin?

2. . . . , FIG 5

treguar n figurn 5 Mund t jen t prpunuara, grooves t formave t ndryshme dhe profileve, vrima dhe t hapur, por vetm n aksin rrotulluese t trupit. Pr kthese paraformoj sht clamped n braktis torno ose midis qendrave dhe kryer lvizje kryesisht kodrina. Mjet i prdorur pr t kthyer torno quhet nj thik, me nj vuaj mbajts mbajts n mjet dhe pr t marr pan shtes. Zhvillimet n prpunim grvishtjet jan paraqitur n figurn 6

FIG 6

N varsi t vllimit dhe sistemet e prodhimit, lathes mund t ndahet n tre kryesore Grupet: - STRG pr prodhimin individual; - Lathes pr prodhimin n mas; - Lathes pr prodhimin n mas. Me rritjen e vllimit rritjen e prodhimit, niveli i lathes automatizimi. n kt Mnyra e reduktuar ndikimin e gabimeve njerzore dhe produktivitetit rritjen, duke prdorur m pak t kualifikuar t puns. Pr prodhimin individual prdorur kryesisht lathes universale pa settings. Lvizjet e trupit t kontrolluara torno njeri puns. pr t ult t vllimit prodhimit n nj lvizje universale torno mund t kufizohet me nj parazvoglimin e ndikimit t procs prpunimit njeri. Pr prodhimin serik dhe n mas automatizimi i till nuk sht i mjaftueshm, por jan ndrtuar e lathes speciale kryer vetm operacione t caktuara. Figura 7 ilustron nj torno universale q sht prdorur pr t gjitha llojet e punve strugarskih n prodhimin individual dhe t vogla grumbull.

FIG 7

2.1. VENDOSJA DHE PUNS Items qendrzim dhe Blogim Para fillimit t prpunimit torno sht e nevojshme: - Set mjetet e duhura prerjes n mbajts mjet. - Set paraformoj n pajisje t prshtatshme goditjen, lidhur dhe do t forcoj at. 2.1.1. Pozicionuar dhe goditjen orkpieces Pr shtrirjes, goditjen dhe mbajtjen e orkpiece pr kthyer prdorur pajisje goditjen: - Chucks dhe pllaka, - Zorr elastik - Spikes dhe tjerr, - Pajisje Lynette dhe t tjera. Chucks jan pajisje thelbsore pr goditjen e orkpiece. Chucks jan ankoruar me gisht ose si rrufe n qiell vid. Un mund t jet me: - Dy gryk banes pr pjes goditjen dhe tub - Me tre nofullat pr goditjen cop seksion rrethor dhe - Katr nofullat katrore pr goditjen profilin e rrumbullakt dhe t pjesve t rnda. orkpiece sht shtrngimi ballore ose pala nofullat dha braktis. shtrngimi sht manual pneumatike dhe hidraulike. Pozicionimin dhe goditjen e detalit varet n diametr t detalit, dhe gjatsi totale gjatsia e elementeve t prpunuara. Paraformoj sht vendosur n braktis dhe do t forcoj cantilevers dhe mbshtet.

Fig 8

- (1), (2), (3). Chucks me tre nofullat. Prdoret pr goditjen boshllqet. N orkpieces diametr t mdha duhet t merren pr t "hapur" nofulla shtrnguar paraformoj sigurt pr t shmangur goditjen slideays dhe torno Dmtimet (1). Paraformoj diametr m t madh sht gradualisht shtrngimi pjes nofullave (3). Bushings me diametr m t madh mund t tkurret nga brenda pjest u largua e nofulls (2). - (4), (5) Chucks me katr nofullat jan prdorur tek pirg prizmatik boshllqet. - (6) Bordi i planifikimit n t ciln kontrata pikat e shesht dhe t parregullt prgatitur. N do lvizje t nofulls shtrngimit t veant, kshtu q ju mund t forcoj dhe asimetrike Artikuj t prgatitura.Bordi ka vrima n t ciln jan vendosur bolts kshtu q mund t forcoj orkpiece dhe goditjen kthetrat. Nse bilanci asimetrike paraformoj duhet t bhen pr t panel. Chuck duhet t pastrohen midis nofullat, dhe pastaj t paraformoj.ky pr t vendosen n braktis. Duke u kthyer nj els n nj sistem veshje clockise drejtim sht kthyer, duke lvizur m afr n qendr t chucks nofulla, ku ka nj qendrzim dhe orkpiece njkohshme fiksim. N varsi t madhsis dhe peshs e diametr orkpiece, Fundi lir t detalit mund t jet m shum se dy her maksimale clamped pjes. Nse ju jan pjes e nj gjatsi t madhe, fund t lir t mbshteten n maj (1), si tregohet n Figurn 9

FIG 9

Nse ju jeni pjes e procesit prgjat gjith gjatsis (Figura 10), pastaj t forcoj t dy palt, n baz t thumbave (1) dhe (2).

FIG 10

, , ( 11). : - (3) - (4).

FIG 11

Pjesa tjetr fikse, t vendosur n tryez slideay torno dhe imento. orkpiece sht vendosur Linet dhe udhzon t mbshtetemi n spikes. Qendrat jan roje t rregullueshme dhe t forcoj e pasme mbshtetja. Ndiqni tjetr sht prdorur n prpunimin e seksioneve holl prgjat gjith gjatsis. Hnz t vendosen n mbajts mjet n drejtim t tehut. Gjat vargjet gjatsore trajtimit dhe mekanike mbshtet udhzon detalit rregullueshme. 2.1.2. Pozicionuar dhe goditjen e mjeteve t prerjes

Mjet n procesin e kthimit torno quajtur nj thik. Pr t shrbyer n fuqi Lvizja orkpiece sht br me ndihmn e cutting - prerje shtresa e materialit me orkpiece. Mjet sht n procesin e prerjes nj pesh. Kjo sht arsyeja pse material pr t br mjete duhet t ket karakteristika t caktuara. Mjet duhet t jen: - Ashpra t mjaftueshme, - Ashpra t mjaftueshme, - Resistant t veshin n temperatura t larta. Kto karakteristika jan: - elik Lart alloyed mjet, - Metale Hard (sintered) - Materiale qeramike, - Diamant i rrem. Sot, prdorimi gjithnj e m shum e mjeteve me karabit ose qeramik, t tilla Mjete prmbushin t gjitha kushtet e prcaktuara. Figura 12 tregon torno ndryshme

FIG 12

Operacionet e ndryshme t korrespondojn me mjete t ndryshme.Figura 13 tregon mjete t ndryshme torno, n varsi t llojit t trajtimit.

FIG 13

- (1) prpunimin gjatsore trash dhe gjob e siprfaqeve t jashtme, - (2) trajtimi i siprfaqes trash laterale ballore, prerje dhe scraping profilizimin,

- (3) shpuese dhe trajtimi gjatsore t siprfaqeve t brendshme. Thika presje n feta jan prdorur t cilat jan t holl se teh Prerje urdhrin pr kosto-prerja br. Trupi thika strugarskih zakonisht jan seksione drejtkndshe 10x16, 18x25, ose 20X30 seksionit kryq rrethor (prerja mbshtjellje). Thika pr prerjen e nj trashsi t vogl nj lartsi m e madhe. Pozicionuar dhe goditjen e mjeteve varet n procesin e trajtimit dhe mjetet e tipit dhe form.thik ngre dhe kontratat, ndrsa makins sht i papun. S pari forcoj orkpiece, ose t vn nj gozhd n B postoni, pr t rregulluar pozicionin lartsin e buz t lart t teh me aksin gisht dhe orkpiece. Zgjidhni thik duhur torno dhe knde kontrolluar prese nga materiale orkpiece dhe trajtimet. Sipas trashsin e tehut zgjedhur nj mat n formn e pllakave metalike, dy ose tre shims e flet metalike, , , . 14 . 1,5 .

FIG 14

Thika vendosur, t rregulluar dhe t forcoj prdorur t paktn dy vida. Gabimet pr shkak t varfrve mjete goditjen jan si m posht: - Nse teh sht shum i ngusht, ajo mund t thyejn gjat prpunimit. - Nse teh nuk sht mjaft e ngusht, ajo mund t ndrrohen apo t trhequr kshtu siprfaqen

orkpiece t jet konike. - Nse teh nuk sht lidhur mir, prpunimi i vibrimit, siprfaqja e detalit t jet pabarabart, dhe teh do shpejt sosem ose edhe pushim. Lartsia teh prcaktohet nga krye t tip, e cila sht vendosur n shtylln e pasme. Thik mund t jet m sipr boshtit (1), n sasi t boshtit (2) dhe nn aksin e detalit (3) (Figura 15). Korrigjimi i rregullimit lartsi sht kryer pas trajtimit n kok.

FIG 15

Lathe mund t jen t prpunuara dhe vrima vrima n nj mnyr t till q, drillers Millers dhe strvitje vendosur n rreshtin e fundit, n vend t maja (Fig. 16). Paraformoj sht clamped n braktis dhe lvizje kryhet kryesisht prsritet (1). Shndrrimin e trajtuar (3) strvitje kryen drejtvizor Lvizja mbshtetja (2).

FIG 16

Kontrolloni n qoft se ju e dini se? I par Kur ju nuk do t jet n gjendje t prdorin braktis me tre nofullat? I dyt N mnyr q ju do t bj nj orkpiece madh diametr fiksim? 3 N far mnyre do t bj goditjen orkpiece nse sht e nevojshme t jen t prpunuara gjatsi t plot? 4 Trego thik pr prpunim t jashtm.

5 Trego thik pr prpunim t brendshm. 6 Ku ai pyet pr shpimin mjet n torno? 7 Si t tkurret thik torno pr t shmangur lakimi krahun e lir? 8 Sa sht lartsia e mjeteve?

2.2.1. Vizatimi orkshop Detyra e vizatimit teknik n inxhinieri mekanike sht q t prdorin nj vizatim ose grupin e vizatimeve krejtsisht e qart dhe pa mdyshje prcakton funksionit, forms, madhsis, materiale t cilsis, prfundoj siprfaqe, tolerancat dimensionet lineare, tolerancat e forms dhe pozits dhe t tjera karakteristikat thelbsore t pjesve, makina, pajisjeve dhe instalimeve. Inxhinieri mekanike sht prdorur n nj shumllojshmri t llojeve t ndryshme t vizatimeve inxhinierike, t cilat jan t klasifikuara ose jan quajtur si: - Llojin e ekranit (vizatim dy-dimensionale ose tre-dimensionale) - Metoda e prgatitjes (laps, vizatim ngjyr) - Nga prmbajtjes (Layout plan, diagram, tabel, apo vizatim dispositional kryesore vizatime, skica ndrprerse) dhe - Qllimi (vizatime dyqan, vizatime, skica kuvendi matjes). Vizatim Shop sht nj mjet i komunikimit n teknik dhe ofron nj baz pr hapat e mtejshme n , procesi teknologji definsanja, prodhimit dhe kuvendit.

Pr njerzit q t jen n gjendje t komunikojn me njri-tjetrin, pavarsisht nga letrs apo gjuhn q ata flasin, n rrugn e ksaj ideje t produktit t prfunduar, ju duhet t jet flet prodhimit br dhe duhet t lexohet nga t njjtat, para-vendosur rregulla - Rregullat e teknike vizatim. 2.2.2. Matja dhe kontrolli sht prgatitur n prputhje me krkesat e prcaktuara vizatimet e prodhimit do t prcaktoj matjes dhe kontrollin. Sipas matjeve t bj prcaktimin e vlerave absolute disa lexim n madhsin e kuzhins matse.

Kontrollohet pr t prcaktuar nse masat e orkpiece qndron brenda kufijve t caktuara. Duke br kshtu, Vlerat nuk do t marr shum madhsive, por prcaktohet duke matur madhsin e devijimit nga nj Madhsia e specifikuar. Njsi Osnovia e gjatsis sht metr (m). Njsit jan m pak se nj metr decimetr (DM), centimetr (cm) dhe milimetra (mm). Njsi m t vogla jan milimetra t 0.1 mm, 0.01 mm dhe 0.001 mm. Madhsia e 0,001 mm sht quajtur nj mikrometr (m). N t gjitha masat inxhinieri mekanike jan shprehur n milimetra (mm). Metodat pr matjen dhe kontrollin mund t jen: - Nse vlera e matur direkt madhsin e dukshme dhe shkall - I trthort, kur vlera e institucionit n baz t madhsive t tjera. Mjet matje q ka prdorim t gjer n prpunimin e metaleve teknologjis, sht nj mas e rrshqitje. Ka zgjidhje t ndryshme t ndrtimit, por shumica aplikuar nj kthyeshm universale

Figura 17 mats Pjest kryesore jan duke lvizur kritere: I par sundimtar I dyt lvizur slider Sundimtari dhe slider jan t shkurtra (3), matjet e jashtme dhe kmbt (4) pr t brendshme matjet.Prapa i sundimtarit, n kanal, atje sht nj shufra (5) te matur thellsin. n fund metr sht duke lvizur frenat (6) q sht prdorur pr t lvizur slider.

FIG17

N praktik kjo nuk sht e mundur pr t br dy pjes t madhsis s njjt: - Mungesa e pajisjeve precize, mjete, makineri, mat, - Mungesa e ekspertizs s kryersit, - Ndikimi i mjedisit t puns dhe m shum. N seminarin e trhequr posht masn nominale t mes akteve. nse sht br pjes e masave brenda tolerancave, kjo sht e sakt. Megjithat, n qoft se nj pjes e me nj gabim, nj gabim duhet t jen t ndryshme pr shkak t materialeve me cilsi t dobt, prpunimin ose gabim e mundur pr shkak t vlerson meta apo procedurat e matjes.Matjes mund t jet ekzekutuar me profesionalizm, procedurn e prcaktuar, duke prdorur kriteret e duhura. T gjitha pajisjet teknike jan prdorur pr t matur masa titull. Ndryshojn sipas destinacionit matur pr gjatsi, knde, aprovimet, profilet, matjen e mrzi dhe vrazhdsi siprfaqe (Sundimtart, templates, etj.)

Se nuk do t ket gabime, duhet t marr parasysh n vijim: - Maria sht vetm duke aplikuar nj procedur e njohur; - Prdorni vetm masn e duhur t sakt; - Para se matjet duhet t jen pjes e UP-s pastr; - Masa nuk duhet t rregullohen dhe t riparohen; - Mary kujdes me regjistrimin e tre leximeve; miraton vlern mesatare; - Asnj veprim sht e nxeht dhe pjes t lvizshme, sepse leximi nuk sht masa t sakt t madhsis, dhe mund t dmtoj n metr dhe lndimeve t dors; - Clean up pas matjeve t mass, fur me vaj dhe t ln at n nj vend t caktuar. 2.2.3.Procesi teknologjik i kthyer Sipas procesit teknologjik prfshin prcaktimin e mnyrave t detalit "Catch deri" pr t detalit.Procesi teknologjik i prcaktimit parametrat n vijim: - Makin n t ciln pr t kryer prpunimin; - Rendi i prpunimit t zonave t caktuara; - Metoda e goditjen orkpiece; - Prerje; - Elementet e prpunimit; Elementet e regjimit t trajtimit prbhet nga: - Shpejtsia Prerje (V), prkatsisht. shpejtsia gisht (n), - Thellsi Prerje (a), - Shpejtsia shtes lvizja - mjet deri (s) dhe - Sec (T). N procesin e drejtimin e rrotullimit detalit torno e mjeteve kryesore dhe ndihmse pan.

Lvizja kryesore, lvizja e orkpiece sht formuar me patate t skuqura. Shpejtsia e lvizjes s kapitalit - prerja me shpejtsi mund t shprehet si nj shpejtsi t detalit t plot: V = D n/1000 (m / min) ose V = dn / 300 (m / min) Nse shpejtsia e prerjes sht i njohur, mund t llogarisin glanog shpejtsi gisht: n = 300v / D (R / min) Ku: d (mm) diametri i detalit, v (m / min) me shpejtsi prerja, n (r / min) gisht shpejtsi. Ajo duhet t theksohet se shpejtsia prerja sht konstante pr nj material t caktuar dhe mjete, dhe do t jet rnie diametr t detalit pr t rritur shpejtsin dhe anasjelltas.

Mjet shtes Lvizja kryen prpunimin q zhvillohet n kontakt t detalit dhe mjet Mocioni relative.Shpejtsia e lvizjes s hapin (s). Vlerat e rekomanduara: - Shpejtsia Prerje (V), - Hapi (s) dhe - Thellsia e prer (a). Pr trajtimin e materialeve t caktuara, duke prdorur t lart-shpejtsi teh eliku t pjat ose karabit mund t gjenden n tabelat. 2.2.4. Trajtimi i siprfaqeve cilindrike gjatsore Siprfaqja e jashtme cilindrike dhe hap sht prpunuar n trajtimin gjatsore dhe trash dhe gjob. Scraping detyr gjatsis sht pr t kryer leveling gjatsis jashtm

orkpiece pr prpunim t mtejshm duke u mbshtetur dhe siprfaqe t shesht dhe dha cilindrike. Kur pjest prpunimit jan shkurtr paraformoj sht shtrnguese braktis n konsol, dhe Pjes e prpunimit t nj gjatsi m t madhe squeezes n mes spikes.

FIG18

Figura 18 tregon nj proces q sht i gjatsis drejtimin e rrotullimit kryesor t orkpiece (n) dhe ekstra lineare mocioni i mbajtsit mjet (s). diametri i detalit (D1) Trajtimi gjatsore on n diametr (D2). Thellsia e prer (a) gjysm diferenc kto diametra: a = (D1-D2) / 2 Kthyer thik dhe kryhet lvizjen paraprak dhe prfundimtar t vijn n kontakt me orkpiece prpara prpunimit dhe t kthehej n pozicionin e saj origjinale pas prpunimit. Kontrollohen para form e prpunimit dhe strugarskog gjeometri thik. konsolidimin e paraformoj si duhet. Thik vendosur pingul me aksin e boshtit dhe t detalit. 2.2.5. Trthor trajtim siprfaqsor ballore Processing zona frontale e jashtme kryer ndr - radiale fotografi scraping 19:

FIG 19

Prpunimit t mund t jet i prafrt dhe gjob. Kryqi prpunimit paraformoj sht nj linj me para Nga ana tjetr, n prgatitje pr prpunim t mtejshm. Prpunimin dhe n ann tjetr, mund t oj n orkpiece matur dhe iu dha form prfundimtare. Kur ndr-prer pjest ballore t kontrats dhe Chuck ose n bord. Scraping trthor br dhe Prerje e grooves n orkpiece dhe prerja e detalit pas Prfundimi i trajtimit. Prerja e grooves jan br t profileve t ndryshme dhe forma n pjesn e jashtme dhe t brenda siprfaqeve t detalit Figura 20^

FIG20

Duke u kthyer n thik (2), blades prkatse e profilit t jan vendosur pingul me aksin e detalit (1) duke prdorur templates (3) dhe shtrngoj paranteze.Zhvendosja thik vertikale t nevojshme pr t sjell Pozita pr t trajtuar brazd. Pastaj mocioni trthor e tehut prek siprfaqen e detalit, Zgjidhni shpejtsin e duhur dhe n lvizjen kryesore t detalit. Dor kalojn angazhohen profilin zhvendosja dhn thellsin dhe formn.Makin sht ndalur, fshihen nga detalit ftohs, kontrolloni saktsin e masave, si dhe cilsin e prpunimit. aspekt kontrolluar model. Zvoglimin e i punuar Figura t merrni artikujt e specifikuar prgatitur gjatsi 21

Presje n feta materiale dhe pjes pr kthimin torno sht kryer tip beveled e teh thike.Thik duhet t vendoset pingul me aksin, dhe t sakt aks torno. Vmendje e veant i sht kushtuar n gjersin e tip teh. Presje n feta thik t gjer krkon nj konsum t madh t materialeve dhe forcave t lart prerjes. Nse jeni duke prdorur nj thik t ngusht, mund t merrni pr t thyer teh.

FIG21

Presje n feta po kandidon n revs maksimale uniforme dhe t ngadalshm lviz, me ftohje intensive. Presje n feta sht br nga dor mjete shtes ansore e migracionit me aksin e detalit. orkpiece sht truncation prputhje me nj dor gloved pr t shmangur dmtimin e ndarjes teh tip strugarskog thik. Presje n feta t madhe-diametr orkpieces mund t kryhet duke prdorur dy thika. S pari, angazhohen pr t br zakon thik diametr m t madh. Pastaj t rritur shpejtsin dhe prfundon ngushta prer me thik. Kur prpunimin e pjesve m t gjat t qndrueshme t prdorura tjetr pran saj dhe pr t sjell prerje. Kur pjest e prpunimit clenched midis spikes nuk jan t lejuara prerjes. T pranoj nj orkpiece duhet t prdoret nj mburoj fytyr dhe doreza. 2.2.6. Zabuivanje, shpimit dhe zgjerimit Millers, drillers jan nj mjet pr t br vrima strvitje pr drejtimin e shpimit dhe t mbshtes

orkpiece n prpunimin e scratches siprfaqe t jashtme. Millers, drillers kan ann e Trupi dhe cilindrike me diametr 0.7 mm maja e deri n 8 mm. Millers, drillers mund t jet e thjesht tip teh knd prej 60 dhe 90 dhe me nj kon t dyfisht prej 120 , si tregohet n Figurn 22

FIG 22

( 23) , .

FIG 23

Strvitje t ket nj trup me grooves spirale dhe rrokje. Pr t vogl diametr strvitje fyell sht cilindrike, me nj fyell strvitje t mdha diametr sht tapered, si tregohet n foto. N zabuivanju dhe Millers, drillers shpimit n copa nj torno ose strvitje me cilindrike trajtoj sht vendosur n braktis dhe shtyll e pasme. Nse ju strvitje nj kon, vn direkt n kon n postin B. N detalit zabuivanju dhe shpime kryhet kryesisht sillen Millers, drillers dhe strvitje nj tigan. shtes

Millers, drillers jan duke lvizur zabuivanje kryejn nj thellsi t caktuar. Pas zabuivanja, vrim shtrihet pak strvitje n nj rreze t caktuar. Kur shpimit vrima dhe vrima strvitje sht ftohur dhe largohet nga koha n koh t lir tallash metali. Merr parasysh thellsin e vrim.

2.2.7. Mjete ftoht pr kthese N procesin e prerjes ngrohjes sht lshuar sa m shpejt t jet e mundur pr t marr jasht zons s prerjes pr t reduktuar mjet ngrohjes dhe orkpiece. Refrigerants ose coolants dhe vajosje jan t ngarkuar me: - Cool mjet prerjes dhe orkpiece, - Lyej zonn e prerjes dhe pr t reduktuar frkime midis chip dhe prerja mjet. Reduktimi i prerjes zon ngrohjes on n: - Reduktimi i depozitave n mjet prerja, - Rritja jetn mjet - reduktuar veshin, - Prmirsimi cilsin e siprfaqes machined. N procesin e prpunimit prdoret pr ftohje t dallueshme dhe vajosje. Le t ftoht, ndrsa t tjera do t thot t mir lubrifikuar mir. - Emulsione nafts jan przierjet e nafts dhe t ujit shpesh sesa 01:10 (nj pjes dhe t nafts dhjet pjes uj), i ftoht por edhe lubrifikuar dobt; - Vajra Prerje (, minerale kafshve dhe perimeve), lubrifikuar mir, por dika ventilim t varfr. Ata jan prdorur n prpunimin e materialeve me rezistenc t lart; Prve ktyre coolants dhe lubrifikant jan prdorur edhe si nj tjetr shembull nafts, uj me sapun shtuar kalium. Kjo sht shum e rndsishme q duhet t sjell ftohs dhe lubrifikues n zonn e prerjes.

Ka shum mnyra t ndryshme t sjell ftohs: - Fluide Pa pages gji - Sjellja e ftohs nn siprfaqe dorsal e mjeteve, - Sjellja e ftohs prmes prerjes mjet. Ftohs nga rezervuari, nj pomp sjell orkpiece prmes tub me kthyeshm lidhjet.Shuma dhe lokacioni i lngjeve valvulave jet e rregulluar, dhe fleksibl nozzles drejtuar n mjetet tip teh. Kontrolloni n qoft se ju e dini se? I par Lista njsia themelore pr matjen e gjatsis. I dyt Kur orkpiece sht e thn t jet e mir? 3 far duhet t marr parasysh se nuk do t ket asnj gabimi n matje? 4 Masa diametr t detalit duke lvizur mat. 5 Masa gjatsin e detalit lviz vlerson pun e vshtir. 6 Lista e elementeve t prpunimit. 7 far ndodh me shpejtsi t rrotullimit zvoglohet kur diametri i detalit? 8 far sht detyr e ftohs?

3 PJES VENDIMEVE kthyer makina t prshtatura pr Klasifikimi themelor i lathes dhn shkalln dhe llojin e prodhimit sht: - Lathes pr prodhimin individual, - Lathe pr prodhimin n mas dhe - Lathe pr prodhimin n mas.

Megjithat, nj ndarje e till nuk mund t jet gjithmon n mnyr t prcaktuar ashpr. Pr shembull, universale torno sht prdorur shpesh n prodhimin individual, por duke shtuar pajisje dhe furnizimet lvizjet e caktuara mund t jet i automatizuar, duke rritur produktivitetin dhe afrohet torno pr prodhimin n mas. Me shkalln n rritje t automatizimi, duke reduktuar nevojn pr prokuror t kualifikuar n prodhimit t drejtprdrejt, por prgatitja e makinave t tilla sht komplekse dhe krkon nj fuqi puntore t kualifikuar. Nse ajo sht prodhuar m shum prej detalit njjt, me m operacionet, ather ne po flasim pr prodhimin n mas. N lathes t cilat prfshijn prodhimit n mas, prgatitja para krkesave t pjesve t prpunuara (Prpunim mekanik pr operacione t caktuara, vendosjen e pajisjes pr goditjen shpejt materiale, vendosjen e Limiter, etj), t shkurtojn kohn kryesore dhe ndihmse me nj koh t caktuar prgatitjes rritje. Si rezultat i para-prgatitura makinave, disa lvizje jan t ekzekutohet automatikisht, pa ndikimin e kryersit. Mjete m shum njkohsisht t prpunimit t njjtn pun dhe si. Nj puntor n makine t prpunimit shrben artikuj prgatitur dhe monitoruar procesin. Ky grup prfshin: - Multi-prestar torno - Copy torno N mnyr q t shkurtoj edhe m tej kohn e prpunimit, n prodhimin n mas, dhe ata mund t Automate Lvizjet dhe operacionet q kan qen n izvavale prodhimit n mas me dor. Kshtu u ngrit lathes me automatizimin e plot t t gjitha lvizjeve. N automatike pun torno Operacionet jan kryer n nj mnyr t veant, n t ciln disa prej tyre mund t kryejn

n t njjtn koh, duke shkurtuar kohn e prpunimit. N makin nuk sht nj depo pr auto shrbyer artikuj prgatitur. Lathes automatike krkojn koh m t madh prgatitjen e torno pr prodhimin n mas, por kryesor ndrtuar koh m t shkurtr, n mnyr q kosto-efektive pr lathes automatike prodhimi i nj numri t cop. N automatike torno sht e mundur q edhe nj paarsimuar puntor i furnizon materiale dhe mbikqyr dy ose m shum makina. Prgatitja e makins kryen personi veanrisht t kualifikuar. Sipas metods s sjell razlikju materiale: - Lathes automatike me sjelljen e materialit n formn e shufrave dhe - Lathes automatike mbushjen me depo. Depot pr mbushjen automatike t lathes mund t jet nj dizajn t ndryshme. Varsisht nga boshllqet layout, hedhja mund t jet: Drejt, grupi, dhe Artikuj t prgatitura depozituar n turm. Metodat e veglave depozituese jan paraqitur n figurn 24

Fig 24

Nse formulari nuk lejon mbushur boshllqet me revistn, ne flasim pr gjysm-automatike lathes. Sipas numrit t lathes automatike gisht kryesore ndryshojn me:

- Single dhe gisht - M shum spindles (4-6-8) Sipas pozits s lathes automatike gisht ndahen n: - Horizontale dhe - Vertical Vievreteni automatike torno me sjelljen e materialit n formn e shufrave sht kshtu nnparagrafin n t njjtn koh n do gisht t kryera nga nj operacion kompleks n nj pun t vetme rasti. Shufra t cilat jan br ndryshimin e veglave n lidhje me mjetet dhe n mnyr q do vid shkon t gjitha operacionet. 3.1. MONITORIMI I Machine paraprakisht Si ndryshime strukturore makinat e automatizuar jan shum t mdha, sht e pamundur t prcaktoj nj procedur t prgjithsuar e monitorimit. ka sht e prbashkt pr t gjith domosdoshmrin e n prputhje me procedurat e prshkruara teknike, dhe vzhgimi t kujdesshm. Kjo merr koh pr t par problemin q mund t lindin. Kjo sht zakonisht e nevojshme pr shkak t vonesave n reagovari lndve t para transportit. Pr shembull, depo zbrazur - ndryshoj at. Nse ka nj mjet t thyer, t ndaluar procesin dhe e njofton personin prgjegjs. Ndrgjegje t monitorojn procesin e prodhimit n nj t till makina mjaft produktive, ajo sht e rndsishme. Reagimi me koh n rast t ndonj defekti, pengon prodhimin e pjest skrap apo dme t makinerive t shtrenjta dhe mjetet.

Kontrolloni n qoft se ju e dini se? I par Kush prgatit lathes automatike dhe gjysm-automatike?

I dyt Po ka shitje makina me spindles shumfisht? 3 Pse sht e rndsishme pr t me zell t mbikqyrur punn e lathes automatike?

4 PASTRIMI DHE MIRMBAJTJA DHE PUNA Machines Grooming detyrat e puns t secilit punonjs. Pun i zoti, t pastra materialeve, makineri, vegla, pajisje, kabinete dhe nj tavolin, nj pasqyr, dhe rendi i puns n puntori Pr t shmangur aksidentet, puna duhet t jet disiplina respektuar dhe teknologjike. Figura 25

Rregullon vendin e puns n mnyr q: - Hiq t gjith tavolinn e tyre, - Shqyrtoni fuqin e mjeteve dhe pajisje, - Mjetet e pastr dhe pajisje, - Shtyj mjetet dhe pajisjet n vendin e duhur, - Pastroni aeroplan nuk sht e lejuar pr t pastruar pluhurin me ajr t kompresuar, - Pick up patate t skuqura, - Leviz nga Mats kat, marr patate t skuqura dhe t vn n kutin n chip, - Pick up dhe t ln pamunjak nj vend t caktuar, - Para dhe pas trajtimit t pastr dhe lyej desktop slideay torno. Me drejtimin e motorit dhe gisht rrotullohet numri minimal i kthehet, kontrolloni nivelin e kontrolluesit t nafts. Nse sht e nevojshme, t ndaloj makinn dhe shtoni karburantit. Kur makin sht i papun, t hapur kapakun an t rripave t vzhguara t transmetimit t energjis motor-to-kok lathes dhe ingranazhet kmbyeshm pr lvizjet ndihmse. Inspektoj dhe br rrip shtrngimi, rivendosjen e mbuluar krah dhe kthehet n pun t makins. Ajo merr nj jav pr t br kontrollin e coolants dhe lubrifikant dhe

Tank karburantit t pastr dhe filtri. Her pas here nj mjet pr t rinovuar ose t zvendsoj nse humbur pronat ftohje, lubrifikim dhe karakteristika t tjera. Un nuk punojn pr makin dhe nuk prfshin komandn n qoft se ju nuk e dini funksionin. Komandat off kur ln vendin e puns. Makineri e duhur, mjetet dhe pajisjet e trajtimit vetm nj punonjs. Pas pastrimit makin, hiqni brisk nga vozis zonn e puns,, pads, dorashka, vegla matse etj. Sigurojn lvizjen e lir t detalit dhe mjet gjat prpunimit t ardhshm orkpiece. orkpieces Clean br nga tallash majt gjat, t bj nj kontroll form, cilsin e trajtimit dhe masave orkpiece, orkpiece mbrojtjen kundr korrozionit dhe asgjsuar vendi i duhur. Kontrolloni n qoft se ju e dini I par At zon e makins duhet t lubrifikuar do dit? I dyt A sht e lejueshme pr t prdorur kompresuar ajrit t pastr makin? 3 far mendoni n lidhje me punn e treguar n figurn 25?

PRMBLEDHJE E TERMAVE KRYESORE Braktis pajisje themelore pr goditjen e orkpiece Duke u kthyer thik Mjet n procesin e kthyer Vizatimi orkshop

Shfaq pjesn (ndashm), me t gjitha informatat e nevojshme pr zhvillimit t saj. Kriteret T gjitha mjetet teknike pr t matur Lvizja kryesore Mocioni kodrina e orkpiece sht formuar me patate t skuqura Mbshtesin lvizjen Mjete pan Trajtim gjatsis Prpunimi sht br lviz paralelisht me detalit mjet Prpunimit trthor Prpunimi sht br mjet lviz pingul me aksin e detalit Millers, drillers Mjet pr t br vrima strvitje pr drejtimin dhe shpime mbshtetjen e orkpiece n prpunimin e siprfaqeve t jashtme scraping Strvitje Mjet pr t br vrima dhe hapje

Universal lathe Pr shkak t prshtatshmris t saj t gjer t ndryshme Prodhimi individuale Operacionet e prdorur n prodhimin individual. Ajo sht prdorur kur sht e nevojshme pr t krijuar nj numr t vogl t produkteve. Ky prodhim sht bazuar n dshirn e rendit t klientit. Kjo prodhimi sht e shtrenjt pr shkak se kostot e aplikimit do t jet nj ose disa produkte, teknike dhe teknologjike Dokumentacioni nuk sht zhvilluar plotsisht. Rendor Prfaqson prodhimin e nj numr produktesh identike n Prodhim pr masa

nj cikl t prodhimit. Sipas ktij mnyrn e organizimit Prodhimit mund t jet: Lo-norma, t mesme dhe serial shkall masive. Bezira n prodhimin e produkteve t njjt n madhe sasi. Tipar kryesor i ktij prodhimi jan: prgatitja e nj prodhimi t detajuar, t puns, e cila shrben makin sht II ose III niveli i arsimit, jan prdorur makina t specializuar