ASSALAMUALAIKUM

SEJARAH PERKEMBANGAN TULISAN JAWI DAN KHAT

PENGENALAN
Tulisan Jawi adalah satu seni penulisan yang telah berabad-abad lamanya di Nusantara. Kemunculannya berkait dengan kedatangan agama Islam ke Nusantara.Tulisan Jawi berasal dari tulisan bahasa Arab dan hurufhuruf Arab yang dimasukkan ke dalam sistem penulisan bahasa Melayu.Tulisan Jawi adalah tulisan rasmi bagi negara Brunei & diguna meluas di Malaysia,Filipina dan Indonesia.

SEJARAH PERKEMBANGAN TULISAN JAWI

Tulisan jawi merupakan warisan bangsa Melayu. Tulisan jawi telah digunakan sebelum zaman penjajahan pihak Barat ke atas Tanah Melayu. Ini terbukti dengan wujudnya manuskripmanuskrip dan surat-surat perjanjian yang ditulis dalam bahasa jawi. Tulisan jawi telah menjadi mundur setelah negeri Melayu dijajah oleh kuasa Barat. Tulisan rumi telah menggantikan tulisan jawi setelah negara mencapai kemerdekaan.

Bukti bertulis mengenai Pengisytiharan Kemerdekaan Tanah Melayu yg ditulis dlm bahasa Melayu bertulisan Jawi..

Tulisan Jawi berkembang sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian disebarkan ke Kerajaan Melaka,Johor,Aceh pada abad ke -17. Bukti kewujudan di Malaysia dengan Batu Bersurat Terengganu bertarikh 702H / 1303M Tulisan Rumi ditemui pada akhir kurun ke-19. Tulisan Jawi merupakan tulisan Rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu semasa penguasaan British. Tulisan Jawi diguna dalam urusan Islam & adat-istiadat Melayu yg kebanyakan di Johor,Kedah,Kelantan,&Terengganu. Zaman dahulu,tulisan Jawi sbg perantara penting dalam urusan pentadbiran,adat-istiadat & perdagangan.. Cnthnya,Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 ditulis dalam bahasa Jawi

 Sistem tulisan jawi ditulis dari kiri ke kanan. Bilangan Sistem tulisan Jawi mengandungi 37 huruf dan 7 daripadanya adalah huruf Arab yang telah dijawikan.

PANDUAN SISTEM EJAAN JAWI YANG TELAH DISEMPURNAKAN

Perkembangan tulisan jawi pd zaman zaba

Pendeta Zaba merupakan orang yang bertanggungjawab memberi nafas baru terhadap tulisan Jawi. Beliau telah mengumpul perkataan Melayu sejak tahun 1918 bagi tujuan menyusun sebuah kamus besar. Pd 1931,pendeta Zaba telah menulis buku Rahsia Tulisan Jawi. Pendeta Zaba telah menggunakan garis kasar kaedah tulisan jawi Rumi Melayu untuk menulis bukunya Daftar Ejaan Melayu cetakan tahun 1941 &1949.

PENGENALAN KHAT
Khat berasal dari perkataan bahasa Arab bermaksud Garisan Tulisan-tulisan (kitabah) yang terikat dengan peraturan dan kaedah yang dikaji dan ditentukan oleh mereka yang terlibat dengan kemajuan seni. Seni khat bermaksud garisan indah yang membentuk tulisan. Tulisan-tulisan Arab mempunyai nilai&kaedah tertentu yang ada estetika yang tinggi.

Picasso,seorang ahli seni terkenal di dunia dari Perancis pernah berkata Selepas melihat seni yang terdapat pada khat Arab,aku mengakui bahawa dunia seni lukis masih terbelakang dengan kesenian.. Seni khat mengandungi abstrak yang disimpulkan dengan kehalusan,kelembutan,kesinambungan,perhubungan ,pergerakan,keharmonian..

Bentuk dan jenis tulisan Khat Arab

Khat Kufi

Antara jenis-jenis khat Arab adalah:

Khat Kufi Khat Thuluth Khat Nasakh Khat Ijazah Khat Farisi Khat Diwani Khat Diwani Jali Khat Raqaah

Sejarah Perkembangan Khat

Kajian Ilmiah mengatakan bangsa Arab mengenali khat melalui pelbagai sumber yang sampai ke Hijjaz pada abad ke 6 Masihi. Ianya dibawa masuk oleh ahli2 perniagaan Quraisy & pada waktu itu dikenali sebagai tulisan Nabati ,Hiri dan Anbari. Bilangan yang mahir khat di Hijaz pada masa itu ketika zaman Islam adalah sedikit. Suku kaum Quraisy sebelum Islam terdapat 17 orang yang pandai dalam menulis antara Umar Al-Khattab,Ali bin Abu Talib,Uthman bin Affan & Yazid bin Abu Suffian

Sebelum kedatangan Islam,dunia penulisan Arab tidaklah serancak dgn zaman selepasnya kerana tertumpu kpd keadaan tertentu sahaja. Khat kaum Nibti yang diwarisi oleh orang Arab hanya dipecah kpd 2 bentuk iaitu Khat Kuufi & Khat Jazm (Hijaazi) Setelah datang Islam,tabiat Islam yang mengajak manusia cintakan ilmu pengetahuan ditambah dengan aktiviti pencatatan wahyu Ilahi pd masa hayat Baginda SAW telah semarakkan perkembangan khat Arab. Daripada Khat Kuufi &Hijaazi,terpecah pula kepada Kuufi Masyaq,Kuufi Madani,Kuufi Basiit,Khat Hijaazi Daarij & Khat Makki Makki Madani.

Ciri-ciri jenis Khat ialah tdak bertitik,tidak berbaris &penyusunannya tidak teratur. Pd zaman Umawiyah,tlh muncul 2 bntk khat baru iatu Khat Thuluth & Khat Nasakh. Pd zaman pemerintahan Muawiayah,berlakunya perletakan titik & baris pd khat. Muncul juga ramai penulis-penulis khat seperti Iman Hasan al-Basri,Malik bin Dinar & Ibnu Hasan al-Maliih. Pd kurun ke-10,seni khat telah tersebar ke Parsi dgn gabungan huruf yg lebih berseni. Setelah kejatuhan Kerajaan Uthmaniyah ,warisan seni khat yg berpusat di Turki tlh berpecah ke serata Tanah Arab.

Khat Nasakh merupakan antara khat terawal yg diperkenalkan. Khat Raqah merupakan hasil evolusi drpd khat Nasakh & Thuluth. Khat Thuluth mula diformulasikan pd abd ketujuh tetepi ia hanya dikembangkan sepenuhnya di akhir abad kesembilan.

SEKIAN DARI KAMI

SYUKRAN ILA LIQA MAASSALAMAH