SISTEM PERTAHANAN TIDAK KHUSUS: Terdiri daripada kulit, membran mukus, rembesan asid, enzim di perut, dan fagositosis.

Mengandungi 2 jenis pertahanan: 1) Benteng pertahanan pertama 2) Benteng pertahanan kedua Benteng pertahanan pertama: Kulit luar dan membran mukus (membran yang melapisi salur pencernaan dan salur pernafasan). Kulit mengandungi berjuta- juta mikroorganisma berguna yang boleh merencat pembiakan patogen. Peluh dan sebum di kulit mengandungi bahan kimia yang boleh memusnahkan beberapa jenis bakteria. Mikroorganisma yang masuk ke salur pencernaan dimusnahkan oleh asid dan enzim yang dirembeskan di perut. Mikroorganisma yang masuk ke salur pernafasan ditapis oleh bulu hidung atau mukus. Benteng pertahanan kedua: Fagositosis (jika benteng pertahanan pertama telah berjaya dicerobohi). Patogen dikepung oleh fagosit (sel darah putih). Sel darah putih mengandungi neutrofil dan monosit. Neutrofil menelan patogen dengan melingkunginya. Monosit bertukar menjadi makrofaj (sel fagosit yang terbesar) dan memakan patogen. SISTEM PERTAHANAN KHUSUS: Merupakan benteng pertahanan ketiga. Memerlukan beberapa hari untuk diaktifkan. Dikenali sebagai keimunan. Patogen tertentu diserang secara khusus oleh limfosit atau antibodi yang dihasilkan oleh limfosit. Antibodi ialah molekul protein yang dihasilkan secara semula jadi oleh organisma untuk melawan antigen. Antigen ialah molekul yang meransang gerak balas keimunan. Antigen boleh jadi patogen atau toksin yang dihasilkan oleh bakteria, ular, lipan dan sebagainya. Oleh itu, antigen perlu dikenalpasti secara spesifik oleh limfosit atau antibodi sebelum dihapuskan.